bit+rate+conversion

1) Компьютерная техника: преобразование скорости передачи двоичной информации

2) Техника: преобразование скорости передачи битов

1) превращение; преобразование; переход ( из одного состояния в другое)

2) перевод; переход ( из одной системы единиц в другую)

3) модернизация; переоборудование

4) освоение; переход ( на новую систему); подготовка ( к внедрению системы)

5) переработка

6) химическое превращение, реакция; конверсия

7) освобождение от дробей

8) тлв перезапись

9) вчт. перенесение ( данных с одного носителя на другой)

10) перекодировка

11) осахаривание, гидролиз (крахмала, солода и т. п.)

[̈ɪreɪt]

accrual rate коэффициент накопления (характеризует скорость накопления) accuracy rate показатель точности activity rate степень активности activity rates коэффициент активности (процент экономически активных детей и взрослых соответственно в возрастных группах 10-14 и 15-64 года) actual interest rate реальная процентная ставка actual rate фактическая ставка ad valorem rate фрахтовая ставка со стоимости товара add-on rate дополнительная ставка adjusted rate скорректированный коэффициент adjusted rate стандартизованный коэффициент advertising rate стоимость рекламы advertising rate цена рекламы advised rate ставка, о которой клиент официально уведомлен after tax real rate of return реальная норма прибыли после уплаты налога alternative rate of return альтернативная процентная ставка amortization rate норма амортизационного списания annual percentage rate (APR) годовая процентная ставка annualized rate процентная ставка в годовом исчислении arrival rate вчт. интенсивность входящего потока arrival rate частота поступления at a guaranteed rate по гарантированному курсу average rate of profit полит.-эк. средняя норма прибыли; at an easy rate дешево; легко; to live at a high rate жить на широкую ногу rate тех. расход (воды); at any rate во всяком случае; по меньшей мере; at this (или that) rate в таком случае; при таких условиях rate темп; ход, скорость; rate of increase темп роста, прироста; at the rate of 40 miles an hour со скоростью 40 миль в час rate тех. расход (воды); at any rate во всяком случае; по меньшей мере; at this (или that) rate в таком случае; при таких условиях attractive rate привлекательная ставка average exchange rate средний валютный курс average exchange rate средний вексельный курс average exchange rate средний обменный курс average rate средняя ставка average tax rate средняя ставка налога bank deposit rate банковская ставка по депозитам bank discount rate банковская учетная ставка bank rate учетная ставка банка base rate базовая ссудная ставка банков base rate базовая ставка base rate тарифная ставка basic interest rate основная ставка процента basic rate базисная ставка basic rate основная ставка baud rate вчт. скорость передачи информации в бодах benchmark rate исходная ставка bill rate процент по государственным облигациям bill rate ставка по казначейским векселям birth and death rates уровни рождаемости и смертности birth rate полит.эк. коэффициент рождаемости birth rate полит.эк. рождаемость birth rate уровень рождаемости, рождаемость bit rate вчт. скорость передачи данных в битах bit rate вчт. скорость передачи информации в бит/сек bond interest rate процент по облигации bonus rate ставка дополнительного дивиденда broker's loan rate процентная ставка банков по ссудам до востребования фондовым брокерам building interest rate строительная процентная ставка bulk rate фрахтовая ставка для перевозки большой партии груза burden rate отношение накладных расходов к затратам на оплату труда buying rate закупочная расценка buying rate курс покупателя call money rate ставка процента по онкольной ссуде call rate онкольная ставка call rate процентная ставка по ссудам до востребования capitalization rate норма капитализации carload rate повагонная тарифная ставка carload rate тариф для повагонных грузов carrying-over rate бирж. курс репорта ceiling rate предельная норма процента central bank lending rate ставка ссудного процента центрального банка central rate центральный курс central reference rate центральный контрольный курс certificate-of-deposit rate ставка депозитного сертификата check rate чековый курс cheque rate курс покупки чеков church rate церковный налог clock rate вчт. тактовая частота closing rate курс на момент закрытия биржи closing rate of exchange валютный курс на момент закрытия сальдо commission rate ставка комиссионного вознаграждения commodity rate специальный тариф на перевозку массовых грузов common reduced rate единый льготный тариф completion rate процент выполненных работ consensus rate согласованная процентная ставка consolidated rate полная почасовая ставка constant rate постоянный коэффициент constructions rate темпы строительных работ contract rate договорная расценка contribution rate размер взноса conversion rate коэффициент пересчета conversion rate скорость преобразования rate оценивать, исчислять, определять, устанавливать; the copper coinage was then rated above it real value медная монета стоила тогда выше своей реальной стоимости crude rate общий коэффициент cumulative rate суммарный коэффициент current account rate ставка процента на текущем счете current coupon rate текущий уровень процентных ставок купона current exchange rate текущий валютный курс current exchange rate текущий обменный курс current rate курс дня current rate текущий курс cut rate сниженный курс data rate вчт. скорость передачи данных data transfer rate вчт. скорость передачи данных death rate смертность declining rate снижающийся курс dependency rate коэффициент иждивенчества (показывает число детей до 14 лет и лиц старше 65 лет в процентах от потенциально работопособной части населения) deposit rate ставка по депозитам depreciation rate норма амортизации depreciation rate степень обесценивания discount rate ставка дисконта discount rate учетная ставка, учетный процент, учетный курс discount rate учетная ставка discount rate учетный процент discounted cash flow rate оборот дисконтированных поступлений наличности dividend rate норма дивидендов dollar rate курс доллара dollar rate increase повышение курса доллара dollar's exchange rate обменный курс доллара drawdown rate норма использования кредита dropping rate понижающийся курс entrance rate вчт. интенсивность входящего потока error rate вчт. частота ошибок error rate частота появления ошибок eurointerest rate процентная ставка по еврооблигациям exceptional rate исключительный тариф exchange rate валютный курс exchange rate курс обмена валюты exchange rate обменный курс exchange rates валютные курсы, курсы обмена валют excise rate ставка акцизного сбора exorbitant rate чрезмерно высокий курс express freight rate тариф на срочную доставку грузов extortionate rate грабительский курс falling dollar rate понижающийся курс доллара federal discount rate федеральная учетная ставка (США) fertility rate общий коэффициент фертильности fertility rate специальный коэффициент рождаемости fixed exchange rate фиксированный валютный курс fixed interest rate фиксированная процентная ставка fixing rate твердая ставка flexible exchange rate плавающий валютный курс floating interest rate плавающая процентная ставка floor rate нижний предел вмешательства fluctuating rate колеблющийся курс foreign exchange rate валютный курс forgetting rate рекл. забываемость товара forward rate бирж. срочный курс forward rate бирж. форвардный курс freight rate ставка фрахта full-time unemployment rate коэффициент полной безработицы general rate общий коэффициент going rate действующая ставка going rate обычная ставка growth rate относительный прирост growth rate темп прироста growth rate темп роста guaranteed rate гарантированная ставка rate считать; расценивать; рассматривать; he was rated the best poet of his time его считали лучшим поэтом эпохи; I rate his speech very high я считаю его речь очень удачной hourly rate рын.тр. почасовая ставка hourly rate рын.тр. почасовой тариф hourly wage rate рын.тр. почасовая ставка заработной платы hurdle rate эк.произ. минимально приемлемая ставка rate считать; расценивать; рассматривать; he was rated the best poet of his time его считали лучшим поэтом эпохи; I rate his speech very high я считаю его речь очень удачной import rate импортный тариф import rate тариф для импортных грузов incentive freight rate поощрительная фрахтовая ставка increment rate коэффициент прироста indexed interest rate индексированная ставка процента inflation rate темпы инфляции input rate вчт. интенсивность входящего потока insurance rate ставка страховой премии interbank bid rate межбанковская ставка процента покупателя interbank offered rate межбанковская ставка процента продавца interest rate норма процента interest rate ставка процента international rate международный тариф interruption rate вчт. частота прерывания обслуживания intervention rate интервенционный курс investment rate норма инвестирования investment rate темп роста капиталовложений issue rate эмиссионный курс landing rate плата за перегрузку с судна на сухопутный транспорт legal minimum wage rates установленная законом минимальная ставка заработной платы lending interest rate ставка ссудного процента lending rate кредитная ставка liquidity rate коэффициент ликвидности average rate of profit полит.-эк. средняя норма прибыли; at an easy rate дешево; легко; to live at a high rate жить на широкую ногу loading rate суд. норма погрузки loading rate тариф на погрузочные работы loan rate процентная ставка по ссуде lombard rate ломбардная ставка lombard rate ставка ломбардного кредита long rate курс покупки долгосрочных векселей long rate ставка процента по долгосрочным кредитным обязательствам long-term interest rate долгосрочная процентная ставка long-term prime rate долгосрочная базисная ставка long-term prime rate долгосрочная учетная ставка для первоклассных денежных обязательств (США) long-term rate долгосрочная ставка low mortality rate низкий коэффициент смертности lump sum rate процентная ставка с общей суммы machine hour rate норма издержек на станко-час malfunction rate вчт. частота сбоев marginal tax rate предельная налоговая ставка market exchange rate рыночный валютный курс market exchange rate рыночный обменный курс market interest rate рыночная ставка процента market rate биржевой курс market rate рыночная норма market rate рыночная ставка market rate рыночный курс maximum interest rate максимальная ставка процента medium rate средний курс medium-term rate ставка процента по среднесрочным кредитным обязательствам middle rate средний курс middle rate средняя ставка mileage rate плата за перевозки, исчисляемые в милях minimum interest rate минимальная ставка процента minimum lending rate (MLR) минимальная ставка ссудного процента minimum rate минимальная ставка minimum rate минимальный курс money rate ставка процента по денежным операциям rate соответственная часть; пропорция; коэффициент, степень, процент; доля; mortality rate смертность mortality rate коэффициент смертности mortality rate показатель смертности mortgage rate ставка процента по закладной night rate точной тариф nominal interest rate номинальная процентная ставка nominal rate номинальный курс notional central rate условный центральный курс occupancy rate коэффициент занятости; коэффициент заполнения (рабочих мест, мест в гостинице и т. п.) output rate вчт. интенсивность выходящего потока overflow rate вчт. интенсивность избыточного потока paging rate вчт. интенсивность страничного обмена parcel post rate расценки почтово-посылочной службы parity rate паритетный курс participation rate доля рабочей силы в общей численности данной половозрастной группы peg the rate фиксировать курс национальной валюты относительно иностранных валют pegged exchange rate твердый валютный курс pegged exchange rate фиксированный валютный курс piece rate сдельная ставка piece-work rate цена сдельной работы placement rate коэффициент размещения postal rate почтовый тариф preferential rate льготный таможенный тариф premium rate норма премиальной выплаты premium rate размер премии premium rate ставка страхового взноса prime lending rate прайм-рейт prime lending rate публикуемая банками ставка по кредитам первоклассным заемщикам prime rate базисная ставка prime rate прайм-рейт prime rate публикуемая банками ставка по кредитам первоклассным заемщиком printout rate вчт. скорость вывода на печать projected expenditure rate планируемая скорость расходования ресурсов quotation rate бирж. котировка курса quote a rate назначать ставку quoted exchange rate котировочный валютный курс quoted exchange rate котировочный обменный курс rallying dollar rate повышающийся курс доллара rallying rate растущая ставка rallying rate увеличивающийся курс rate = ret rate бранить; задавать головомойку rate интенсивность rate интенсивнось rate класс rate коммунальный налог rate коэффициент rate курс rate местный налог rate местный налог; коммунальный налог rate местный налог rate мощность rate налог на землю rate норма; ставка, тариф; расценка, цена; the rate of wages per week ставка недельной заработной платы rate норма rate нормировать rate (преим. pass.) облагать (местным) налогом rate облагать налогом rate мор. определять класс, категорию (корабля) rate определять тариф rate оценивать, исчислять, определять, устанавливать; the copper coinage was then rated above it real value медная монета стоила тогда выше своей реальной стоимости rate оценивать; исчислять; таксировать; тарифицировать; устанавливать rate оценивать rate оценка rate паек, порция rate поземельный налог rate показатель rate пропорция rate процент rate размер; норма; ставка; тариф; такса; цена; курс; процент rate размер rate разряд, класс; сорт rate разряд rate тех. расход (воды); at any rate во всяком случае; по меньшей мере; at this (или that) rate в таком случае; при таких условиях rate расход rate расценивать rate скорость rate соответственная часть; пропорция; коэффициент, степень, процент; доля; mortality rate смертность rate сорт rate ставка таможенной пошлины rate степень rate считать; расценивать; рассматривать; he was rated the best poet of his time его считали лучшим поэтом эпохи; I rate his speech very high я считаю его речь очень удачной rate такса rate таксировать rate тариф rate тарифицировать rate темп; ход, скорость; rate of increase темп роста, прироста; at the rate of 40 miles an hour со скоростью 40 миль в час rate темп rate учетная ставка rate цена rate частота rate of activity уровень активности rate of change темп изменения rate of company tax ставка налогового обложения компании rate of contango бирж. размер надбавки по репортным операциям rate of conversion вал.-фин. конверсионный курс rate of conversion вал.-фин. коэффициент перевода rate of corporation tax ставка налогового обложения корпорации rate of depreciation норма амортизации rate of depreciation степень обесценивания rate of development темп развития rate of drawdown темп снижения rate of duty ставка таможенной пошлины rate of earnings норма дохода rate of expansion степень расширения rate of expansion темп роста rate of fire воен. скорость стрельбы, режим огня; rate of climb ав. скороподъемность rate of growth темп прироста rate of growth темп роста rate of growth темп увеличения rate темп; ход, скорость; rate of increase темп роста, прироста; at the rate of 40 miles an hour со скоростью 40 миль в час rate of increase темп прироста rate of increase темп роста rate of increase темп увеличения rate of increase in lending темп увеличения объема кредитования rate of inflation темп инфляции rate of inflation уровень инфляции rate of interest норма (ссудного) процента, процентная ставка rate of interest норма процента rate of interest ставка процента rate of interest for overdraft facilities ставка процента по овердрафту rate of interest on deferred payments ставка процента по отсроченным платежам rate of interest paid by bank ставка процента, выплачиваемая банком rate of inventory turnover скорость движения товарных запасов rate of inventory turnover скорость оборачиваемости товарных запасов rate of inventory turnover скорость оборота акций rate of investment норма инвестиций rate of investment норма капиталовложений rate of issue бирж. курс выпуска rate of issue бирж. эмиссионный курс rate of levy ставка налога rate of levy ставка сбора rate of loading норма погрузки rate of loss норма потерь rate of natural increase процент естественного прироста rate of natural increase темп естественного прироста rate of occurence вчт. интенсивность потока rate of occurrence стат. интенсивность потока событий rate of pay increases темп роста ставок заработной платы rate of postage within postal zone размер зональных почтовых сборов rate of price increases темп роста цен rate of profit норма прибыли rate of profitability степень рентабельности rate of return коэффициент окупаемости капиталовложений rate of return норма прибыли rate of return on investment коэффициент окупаемости капиталовложений rate of return on investment норма прибыли на инвестированный капитал rate of return on investment норма прибыли от капиталовложений rate of shrinkage норма усушки rate of stockturn норма оборачиваемости товарных запасов rate of stockturn скорость оборачиваемости товарных запасов rate of exchange валютный курс; rate of surplus value полит.-эк. норма прибавочной стоимости rate of tax налоговая ставка rate of tax ставка налогового обложения rate of taxation налоговая ставка rate of taxation ставка налогового обложения rate of throughput производительность rate of throughput пропускная способность rate of turnover скорость оборачиваемости rate of turnover скорость оборота rate of unemployment уровень безработицы rate of unionization процент охвата профсоюзами rate of VAT норма налога на добавленную стоимость rate норма; ставка, тариф; расценка, цена; the rate of wages per week ставка недельной заработной платы rate of wastage норма отходов rate of work интенсивность работы rate of work мощность rate of work производительность работы read rate вчт. скорость чтения real interest rate реальная ставка процента redemption rate ставка погашения rediscount rate ставка переучета reduced rate льготный тариф reduced rate пониженный тариф reference interest rate исходная ставка процента refinancing interest rate ставка процента при рефинансировании refresh rate вчт. частота регенерации reinvestment rate норма реинвестирования repeat rate частота повторения resend rate вчт. скорость возврата response rate доля ответивших при обследовании safe-deposit rate ставка по депозитам sagging rate оценка падения курсов savings rate норма сбережений schedule rate установленный тариф selling rate курс продавцов service rate вчт. интенсивность обслуживания service rate вчт. скорость обслуживания sewerage rate нагрузка канализационной системы short rate краткосрочная процентная ставка short rate курс покупки краткосрочных векселей (в иностранной валюте) short sterling rate стерлинговый курс покупки краткосрочных векселей short-term interest rate краткосрочная процентная ставка short-term rate краткосрочная ставка процента short-term rate курс покупки краткосрочных векселей (в иностранной валюте) sickness rate процент больных sight rate валютный курс по предъявительским траттам sight rate валютный курс по предъявительским чекам soaring dollar rate растущий курс доллара soaring rate растущая ставка space rate норма площади (для рекламы) special rate специальная норма special rate специальная ставка special rate специальный курс specific rate специальный коэффициент specific rate частный коэффициент spot market rate курс по кассовым сделкам spot rate курс, по которому расчеты по сделке проводятся на второй рабочий день после ее заключения spot rate курс по кассовым сделкам spot rate наличный кус валюты standard rate обычная ставка standard rate основная ставка (заработной платы) standard rate основной тариф standard rate стандартная тарифная сетка оплаты (за услуги) standard tax rate основная налоговая ставка standard tax rate основная ставка налогообложения sterling interest rate курс фунта стерлингов straight piece rate сдельная ставка оплаты труда striking rate цена, по которой удовлетворяются заявки участников аукциона новых ценных бумаг striking rate цена исполнения (фиксированная цена, по которой покупатель опциона может использовать свое право купить или продать определенные финансовые документы) subsidized rate доля затрат, покрываемых за счет субсидирования switch rate курсовая разница tariff rate тарифная ставка tax collection rate уровень налоговых поступлений tax rate налоговая ставка tax rate ставка налога tax rate ставка налогового обложения taxable rate ставка налогообложения through rate сквозной тариф through rate тариф прямой перевозки грузов through rate тариф сквозной перевозки грузов time rate курс форвард (курс валюты по срочным сделкам) time rate повременная плата top rate высшая ставка top rate высший курс ценных бумаг transfer rate вчт. скорость передачи transfer rate вчт. скорость передачи данных transmission rate вчт. скорость передачи данных turnover rate отношение объема сделок с конкретным видом акций в течение года к общей сумме акций в обращении unemployment rate доля безработных unemployment rate процент безработных unemployment rate число безработных uniform rate единая ставка unpeg the rate прекращать искусственную поддержку курса unquoted exchange rate незарегистрированный валютный курс usurious rate ростовщическая ставка процента utilization rate коэффициент загрузки utilization rate коэффициент использования variable interest rate плавающая процентная ставка variable service rate переменная интенсивность обслуживания wage rate ставка заработной платы wage rate тарифная расценка wage rates ставки заработной платы wastage rate норма отходов water rate тариф на воду weekly rate недельная ставка withholding rate норма вычетов word rate устная оценка year-end exchange rate валютный курс на конец года yield rate ставка дохода zero rate нулевая ставка zone rate зональный тариф

1) скорость (см. тж
speed)

2) интенсивность

3) частота

4) расход

5) норма || нормировать

6) тариф || тарифицировать

7) степень

8) отношение; коэффициент

9) разряд; сорт; класс || классифицировать

10) оценка || оценивать

11) определять; устанавливать; подсчитывать; рассчитывать (напр. мощность, несущую способность)

1) коэффициент; степень

2) скорость; интенсивность; частота

3) оценка

4) оценивать

•

- access rate

1) Общая лексика: ( British Refugee Council) Британский совет по делам беженцев

2) Компьютерная техника: bit rate conversion

3) Авиация: brace

4) Спорт: Bicycle Rain Canopy, Brothers Rugby Club

5) Военный термин: Bantam Reconnaissance Car, Brigade Reconnaissance Company, Budget Review Committee, base recovery course, base residence course, brigade reporting center

6) Техника: Breeder Reactor Corporation, Broadcast Research Council, below regulatory concern

7) Шутливое выражение: Big Remote Control

8) Железнодорожный термин: Belt Railway Company of Chicago

9) Ветеринария: British Rabbit Council

10) Политика: Black Radical Congress

11) Сокращение: British Research Council, Общество Красного Креста Багамских Островов (Bahamas Red Cross), British Retail Consortium

12) Электроника: Bit-Rate Control

13) Экология: better retailing climate

14) СМИ: Broadcast Rating Council

15) Деловая лексика: Business Reply Card, Business Resource Center

16) Таможенная деятельность: Bank Realisation Certificate

17) Сахалин Ю: basic regulatory control

18) Расширение файла: Branch Conditional

19) Маркетология: (business reply card) возвратная карточка запроса деловой информации

20) Аварийное восстановление: business recovery coordinator

21) НАСДАК: British Retailers Consortium

22) NYSE. Brady Corporation

23) Базы данных: Block, Rows, Columns

1) Общая лексика: ( British Refugee Council) Британский совет по делам беженцев

2) Компьютерная техника: bit rate conversion

3) Авиация: brace

4) Спорт: Bicycle Rain Canopy, Brothers Rugby Club

5) Военный термин: Bantam Reconnaissance Car, Brigade Reconnaissance Company, Budget Review Committee, base recovery course, base residence course, brigade reporting center

6) Техника: Breeder Reactor Corporation, Broadcast Research Council, below regulatory concern

7) Шутливое выражение: Big Remote Control

8) Железнодорожный термин: Belt Railway Company of Chicago

9) Ветеринария: British Rabbit Council

10) Политика: Black Radical Congress

11) Сокращение: British Research Council, Общество Красного Креста Багамских Островов (Bahamas Red Cross), British Retail Consortium

12) Электроника: Bit-Rate Control

13) Экология: better retailing climate

14) СМИ: Broadcast Rating Council

15) Деловая лексика: Business Reply Card, Business Resource Center

16) Таможенная деятельность: Bank Realisation Certificate

17) Сахалин Ю: basic regulatory control

18) Расширение файла: Branch Conditional

19) Маркетология: (business reply card) возвратная карточка запроса деловой информации

20) Аварийное восстановление: business recovery coordinator

21) НАСДАК: British Retailers Consortium

22) NYSE. Brady Corporation

23) Базы данных: Block, Rows, Columns

сокр. от bit-rate conversion

1) коэффициент; множитель

2) фактор

•

- absorption factor

1) потеря; (мн. ч.) потери

2) угар ( металла)

3) затухание, ослабление

4) срыв ( в следящих системах)

5) вчт. проигрыш

6) ущерб; убыток

Abort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.

Accept - pranon.

Access time - koha e arritjes së të dhënave.

Accessories - veglat ndihmëse në Windows.

Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.

Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.

Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.

allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.

alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#

ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.

ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.

Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.

Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.

Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.

ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.

Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.

Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)

Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.

Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.

Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.

Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.

Backbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.

Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.

Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.

Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.

Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacione

Bad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.

Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.

Bar chart - diagram në formë të shiritave.

Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.

Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.

BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.

BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.

Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.

Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.

Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.

Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.

Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.

BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.

Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.

Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.

Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterike

Blank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.

Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëta

Bookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.

Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.

Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.

Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.

Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.

Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.

Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.

Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.

Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.

BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.

Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.

Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.

Cache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.

Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.

Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.

CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.

CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompju­terit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.

Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.

Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.

Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.

CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.

Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.

Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.

Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.

Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.

Client-server network - rrjet i tipit klient-server.

Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.

Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.

Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.

Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.

Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.

Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.

CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.

COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.

Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INI

COBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.

Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.

CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.

CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.

COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.

Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.

CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.

CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.

CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.

CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.

Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.

Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.

Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.

Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.

Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).

Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.

Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.

Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.

Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.

Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.

Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.

CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.

Data - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.

Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.

Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.

Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.

Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.

Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.

Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.

Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.

Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).

Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.

Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.

Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.

DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.

Destination file - skedar që pranon.

Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).

Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.

DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.

DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.

DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.

DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.

Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.

Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.

DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.

Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.

Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.

Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.

Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.

Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.

Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.

Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.

Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.

DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.

EPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.

E-mail (electronic mail) - postë elektron­ike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.

Embedded object - objekt i ndërvënë.

EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.

Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.

Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.

EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.

Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.

Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.

Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.

Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.

Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.

Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programore

EBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.

External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.

Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.

Fan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.

Fatal error - gabim në programin kom­pjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.

Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.

Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.

Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.

File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.

FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.

File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.

File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.

File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.

Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.

Floppy disk - disk i butë, disketë

Footer - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.

FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.

FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.

Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizim

FAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.

GIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.

GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme opera­tive. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.

Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.

Hacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.

Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.

Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.

Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.

Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.

Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.

Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.

Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.

HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.

Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.

High tech - teknologji e lartë

Host computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.

Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.

HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.

Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.

Hyphenation - ndarje e fjalëve

Illegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.

Image processing - përpunim i grafikonëve

Imaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.

Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.

Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.

Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.

Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.

Input data - të dhënat hyrëse.

Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.

Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.

Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.

Integer - numër i plotë pa presje decimale

Line printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.

Link- lidhje; lidhshmëri.

Load - mbushje, futje e programit në memorje.

LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.

Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.

Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.

Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.

Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.

Machine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.

Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.

Mailbox - sandëku postar.

Main program - pjesë kryesore e pro­gramit e cila i kontrollon nënprogramet.

Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.

Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.

MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.

Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.

Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.

MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.

MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.

Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.

Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.

MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.

Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.

Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.

MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.

Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.

Network - rrjet i kompjuterit.

NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.

Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.

Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.

Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.

Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterik

Non-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.

Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.

Numeric keypad - tastierë numerike.

OLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.

Off-line - i çkyçur

On-line - i kyçur

ODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.

Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.

Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.

OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.

OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.

Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.

Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.

Overstrike - nënvizim.

Overtype - shkrim përmbi tekst.

Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.

Page break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.

Page layout - pamje e faqes

Ppm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.

Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.

Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.

PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.

Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.

Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.

Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.

Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.

Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.

Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.

Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.

PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.

PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.

Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.

Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.

Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.

Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.

Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.

Port - portë; lidhje; hyrje.

Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.

Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.

Print queue - pritje, rend për shtyp.

Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.

Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.

Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.

Processing - përpunim i të dhënave.

Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.

Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.

Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.

Query - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.

Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.

QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.

Radio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.

RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.

Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.

ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.

RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.

Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.

Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.

Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.

RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.

Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.

RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.

Remote computer - kompjuter i larguar.

Remote control program - program me komandim prej së largu.

Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.

Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.

Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.

Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.

Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.

Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.

Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.

Ring network - rrjet unazor.

RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.

Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.

Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.

Safe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.

Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.

Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.

Screen - ekran.

Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.

Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.

Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.

Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.

Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.

Shared file - skedar i përbashkët.

Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.

Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.

Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.

Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.

Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.

Sound card - kartë për zërim.

Storage - kujtesë.

String - varg i shenjave.

SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.

Switch - ndërprerës.

System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).

n 1. ком. дані; інформація; факти; відомості; 2. комп. дані, інформація; a інформаційний

1. інформація у формі фактів, статистики тощо; 2. інформація, яка зберігається, передається, обробляється тощо комп'ютером

═════════■═════════

accurate data точні дані; actual data фактичні дані; administrative data адміністративна інформація; aggregate capital data сукупні дані про капітал; ambiguous data непевні дані; annual data річні дані; authentic data правдиві дані • вірогідні дані • достовірні дані; available data наявні дані; balance sheet data балансові дані • дані про баланс; basic data основні дані • вихідні дані • базові дані; bibliographical data бібліографічні дані; biographical data біографічні дані; book-keeping data бухгалтерські дані; budget data бюджетні дані; business data комерційна інформація; calculation data розрахункові дані; census data дані перепису; coded data закодовані дані; collected data зведені дані; commercial data комерційна інформація • комерційні дані; comparative data порівняльні дані; complete data повні дані; comprehensive data вичерпні дані; confidential data конфіденційна інформація; conflicting data суперечливі дані; control data контрольні дані; corollary data співвідносні дані; correct data правильні дані; corrected data виправлені дані • відкориговані дані; correlated data співвідносні дані; cost data дані про витрати • дані про витрати виробництва; crude data приблизні дані • неточні дані; cumulative data зведені дані; current data поточна інформація; customer data дані про клієнтів • інформація про клієнтів; demographic data демографічні дані; design data розрахункові дані • конструктивні дані; detailed data деталізовані дані • докладні дані; digital data числові дані • цифрові дані; discrepant data розбіжні дані; documentary data документальні дані; economic data економічні дані • економічна інформація; estimated data кошторисні дані; exact data точна інформація; external data зовнішні дані; factual data фактичні дані; final data остаточні дані; financial data дані про фінансову діяльність • фінансові показники; gross data валові дані; group data згруповані дані; historical data дані за минулі роки • історичні дані; identification data розпізнавальні дані; immigration data імміграційні дані; inadequate data неповноцінні дані; incoming data наступні дані • вхідні дані • дані, що надійшли; incomplete data неповні дані; incorrect data неправильні дані; industry sales data торговельна статистика галузі; initial data вхідні дані • початкові дані; input data вхідні дані; long-term data дані за тривалий період часу; main data основні дані; management data управлінська інформація; manufacturing data дані про випуск продукції • технологічні дані; market data ринкові дані • кон'юнктурні відомості • дані про ринок; marketing data маркетингові дані; master data основні дані; measurement data результати вимірювань • нормативи; messy data ненадійні дані • невпорядковані дані; missing data відсутні дані; monthly data щомісячні дані; necessary data необхідні дані; numerical data цифрові дані • числові дані; objective data об'єктивні дані; observational data дані спостережень; official data офіційні дані; on-line data оперативні дані; operating data оперативні дані; operating life data дані про термін служби; operational data робочі дані • оперативні дані; original data вихідні дані • початкові дані; output data вихідні дані • дані про обсяг продукції; past data дані за минулий період; performance data показники продуктивності • робочі характеристики • дані про продуктивність; performance-test data дані протоколу випробувань; personal data анкетні дані • особисті дані • біографічні дані; pertinent data інформація по суті справи; physical data фізичні характеристики; population census data дані перепису населення; precise data точна інформація • точні дані; predicted data прогнозовані дані; preliminary data попередні дані; price-level data дані про рівень цін; pricing data дані про ціни; primary data первинні дані • вихідні дані; principal data основні дані; priority data пріоритетні дані; private data інформація приватного характеру; production data дані про рух виробничого процесу • дані про випуск продукції; profit data дані про прибуток; provisional data тимчасові дані • попередні дані • умовні дані; public data відкрита інформація; published data* опубліковані дані; purchase data статистика покупок • відомості про покупки; qualitative data якісні дані; quality data показники якості; quantitative data кількісні дані; ranked data упорядковані дані • класифіковані дані; rated data розрахункові дані; rating data номінальні характеристики; raw data невпорядковані дані • неопрацьовані дані • вихідні дані; readership data дані про кількість читачів • дані про коло читачів; reduced data оброблені дані • опрацьовані дані; reference data довідкові дані; regular data систематизовані дані; regional data місцеві дані • регіональні дані; relevant data інформація по суті справи; representative data характерні дані; response data відповідні дані • дані про відповідні реакції; restricted data дані обмеженого користування • інформація для службового користування • закриті дані • секретні дані; retail sales data дані про роздрібний продаж • статистика роздрібного продажу; sales data торговельна статистика • дані реалізації товару • дані про збут; sample data вибіркові дані; scarce data недостатні дані • мізерні дані; scientific data наукова інформація; seasonal data сезонні дані • дані про сезонні зміни; secondary data вторинні дані; service data експлуатаційні дані; shipping data дані про відвантаження товару; social data дані про соціальний склад • дані про соціальний склад населення; source data дані походження • дані про походження • вихідні дані; specified data уточнені дані; starting data вихідні дані; statistical data статистичні дані; statistical support data затверджена статистика; status data дані про стан; summarized data підсумкові дані • збірні дані; summary data узагальнені дані • зведені дані • збірні дані; supplementary data додаткові дані • додаткова інформація; supplied data подана інформація • подані дані; supporting data допоміжні дані; survey data матеріали обстеження; systematical data систематизовані дані; tabular data табличні дані; tabulated data табличні дані; technical data технічні дані • технічна інформація • технологічна інформація • техніко-видавничі характеристики; tentative data умовні дані • експериментальні дані • дослідні дані; test data експериментальні дані • результати експериментів • дані досліджень; theoretical data теоретичні дані; trade off data обмінна інформація; transaction data операційні дані; ungrouped data незгруповані дані; valid data дійсні дані • достовірні дані • обґрунтовані дані; variable data змінні дані • мінливі дані; working data показники роботи • результати роботи • робочі дані

═════════□═════════

data abuse зловживання даними • неправильне користування даними; data access arrangement засоби доступу до даних; data acquisition збір даних; data administration організація проходження даних • організація даних • адміністрація даних; data aggregate сукупність даних; data amount кількість інформації • обсяг даних; data bank банк даних • інформаційний банк • архів; data bank management управління банком даних; database база даних; database creation формування бази даних; database design проектування бази даних; database management управління базою даних; database search пошук в базі даних; data bit бітові дані; data capture збір даних • нагромадження даних; data carrier носій інформації • носій даних; data centre центр збору даних • центр накопичення даних; data chaining ланцюжкове зчеплення даних; data channel канал даних; data circuit канал передавання даних; data code кодовий набір; data collection упорядкування даних • нагромадження даних • збір даних; data communication передача даних • передавання даних; data compaction ущільнення даних; data control керування даними; data conversion перетворення даних; data corruption руйнування даних; data description опис даних; data display інформаційна таблиця • інформаційне табло • відображення даних • викладка даних; data encoding кодування даних; data encryption кодування даних; data entry інформаційний вхід • введення даних; data field поле даних; data file картотека даних • тека даних; data flow потік даних; data format формат даних; data for study дані для дослідження; data handling опрацьовування даних • опрацювання даних; data input введення даних • вхідні дані • інформаційний вхід; data input station термінал введення даних; data integrity цілісність даних; data item елемент даних; data link канал передачі даних; data maintenance введення даних; data management керування даними; data management system система керування даними; data manager керівник відділу опрацювання даних • керівник відділу обробки даних; data network мережа передачі даних • мережа даних; data organization організація даних; data output вихідні дані • вихід даних • інформаційний вихід; data packet пакет даних; data performance ефективність даних; data processing обробка даних • опрацювання даних; data processing centre центр обробки даних • центр опрацювання даних; data processor процесор обробки даних • процесор опрацювання даних; data protection захист даних; data rate швидкість передачі даних; data recording реєстрація даних • запис даних; data recovery відновлення даних; data register реєстр даних; data retrieval пошук даних; data safety захист даних • збереження даних; data security безпечність зберігання даних • захист даних • збереження даних; data selection вибір даних; data service bureau центр обробки даних; data set комплект даних • набір даних • низка даних • файл даних; data sharing розподіл даних; data sheet бланк для запису даних; data source джерело даних; data switch перемикання даних; data transfer передача даних; data transfer rate швидкість передачі даних; data transformation перетворення даних; data transmission передача даних; data validation підтвердження правильності даних • перевірка правильності даних • перевірка даних; data value величина даних; to access data діставати/дістати доступ до даних; to analyze data аналізувати дані; to check data перевіряти/перевірити дані; to collect data збирати/зібрати дані; to discard data виключати/виключити дані • відкидати/відкинути дані • виключати/виключити інформацію • відкидати/відкинути інформацію; to enter data вводити/ввести дані; to examine data досліджувати/дослідити дані • оглядати/оглянути дані; to exchange data обмінюватися/обмінятися даними; to feed in data вводити/ввести дані; to furnish data видавати/видати дані • постачати/постачити дані; to handle data обробляти/обробити дані • опрацьовувати/опрацювати дані; to include data включати/включити дані; to plot the data наносити дані; to process data обробляти/обробити дані • опрацьовувати/опрацювати дані; to provide data постачати/постачити дані • давати/дати дані; to record data записувати/записати дані; to retrieve data знаходити/знайти дані; to share data ділитися даними; to store data зберігати/зберегти дані; to submit data подавати/подати дані; to turn out data видавати/видати дані; to update data обновляти/обновити дані; to use data використовувати/використати дані

1) устройство

2) установка; агрегат

3) аппарат

4) механизм

5) прибор; измерительное устройство

6) приспособление

7) компонент; элемент

8) схема

9) метод; способ; алгоритм