(ver)geven

I    〈 overgankelijk werkwoord〉

1 vergeven ⇒ vergiffenis schenken

2 (ver)geven ⇒ gunnen, verlenen

3 afbreuk doen aan ⇒ te kort doen

4 〈 sport en spel〉 weggeven ⇒ verspelen, missen

5 〈 sport en spel〉 verkeerd verdelen

♦voorbeelden:

2    einen Auftrag an eine Firma vergeben • een order plaatsen bij een firma

      vergebene Mühe • vergeefse moeite

      seine Töchter sind alle schon vergeben • zijn dochters zijn allemaal al aan de man

3    seinem Recht nichts vergeben • aan zijn recht niet laten tornen

      sich 〈 3e naamval〉 nichts vergeben • niets aan zijn waardigheid te kort doen

II   sich vergeben 〈 wederkerend werkwoord〉

n. toneelstuk; opvoering; programma; tentoonstelling; amusementsvoorstelling, schouwspel, show; vertoon; schijn

v. tonen, laten zien; duidelijk maken; aantonen, bewijzen; vertonen; tentoonstellen

[ sjoo]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  vertoning ⇒ show; 〈 informeel〉 uitzending, opvoering

2  spektakel(stuk) ⇒ grootse vertoning

3  tentoonstelling

4  indruk ⇒ uiterlijk

5  spoor ⇒ aanwijzing

6 〈 informeel〉 poging ⇒ gooi, beurt

7 〈 voornamelijk enkelvoud〉 zaak ⇒ onderneming

♦voorbeelden:

1   a show in the theatre • een toneelopvoering

2   a show of force/strength • een machtsvertoon

     a fine show of blossoms • een prachtige bloesemtooi

     〈 figuurlijk〉 make a show of something • ergens een hele drukte om maken

     make a show of one's learning • te koop lopen met zijn geleerdheid

4   make a show of interest • belangstelling voorwenden

     under a show of benevolence • onder het mom van welwillendheid

5   he wasn't even given a show of appraisal • hij kreeg zelfs geen schijntje waardering

     no show of resistance • geen enkel blijk van verzet

6   a bad/poor show • een slechte beurt

     good show! • goed geprobeerd!

     put up a good show • een goede prestatie leveren

7   the man behind the show • de man achter de schermen

¶ vote by (a) show of hands • door middel van handopsteking stemmen

     let's get this show on the road • laten we nu maar eens beginnen

     give the (whole) show away • de hele zaak verraden

     steal the show • de show stelen

     〈 informeel〉 all over the show • door elkaar, overal

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  uiterlijk ⇒ schijn, opschepperij

2  pracht (en praal)

3  vertoning ⇒ demonstratie

♦voorbeelden:

1   this is all empty show • dit is allemaal slechts schijn

     she only does it for show • ze doet het alleen voor de show

3   what's on show today? • wat wordt er vandaag vertoond?

     objects on show • de tentoongestelde voorwerpen

————————

[ sjoo] 〈showed [ sjood], shown [ sjoon]〉

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  (zich) (ver)tonen ⇒ (duidelijk) zichtbaar zijn, (ver)schijnen, eruitzien, vertoond worden 〈 van film〉

2  blijken (te zijn) ⇒ duidelijk worden

3 〈 Amerikaans-Engels〉 als derde (of hoger) eindigen 〈in paarden/hondenrace, bij weddenschap〉

4 〈 informeel〉 komen opdagen

♦voorbeelden:

1   some buds start showing • enkele knoppen beginnen te voorschijn te komen

     his education shows • het is goed merkbaar dat hij goed onderlegd is

     the scar still shows • het litteken is nog goed te zien

     your slip is showing • je onderjurk komt eruit

     time will show • de tijd zal het leren

     what's showing at the cinema? • wat draait er in de bioscoop?

     her Dutch accent still shows through • haar Nederlandse accent is nog (goed) hoorbaar

2   the hero in him showed • de held in hem kwam naar boven

4   the man never showed • de man is niet komen opdagen

¶ it just goes to show! • zo zie je maar!

→ show off show off/, show up show up/

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  (aan)tonen ⇒ laten zien, tentoonstellen, vertonen

2  uitleggen ⇒ demonstreren, bewijzen

3  te kennen geven ⇒ ten toon spreiden

4  (rond)leiden

5  aanwijzen

6 〈 formeel〉 bewijzen ⇒ schenken, verlenen

7 〈 economie〉 sluiten met

♦voorbeelden:

1   show one's cards/hand • open kaart spelen 〈 ook figuurlijk〉

     show me an example • geef me een voorbeeld

     she never shows her feelings • ze toont haar gevoelens nooit

     this year's figures show some recovery • de cijfers van dit jaar geven enig herstel te zien

     which film are they showing? • welke film draaien ze?

     show (someone) the way • iemand de weg wijzen 〈 ook figuurlijk〉; een voorbeeld stellen

     show oneself • je (gezicht) laten zien; je ware aard tonen

     he has nothing to show for all his work • zijn werk heeft helemaal geen vruchten afgeworpen

2   that remark shows her stupidity • die opmerking illustreert hoe dom ze is

     show me the truth of what you're saying • bewijs me dat het waar is wat je zegt

     this goes to show that crime doesn't pay • dit bewijst dat misdaad niet loont

     he showed me how to write • hij leerde me schrijven

3   show one's feelings • zijn gevoelens uiten

     show one's kindness • vriendelijk blijken te zijn

     impressed by the vast knowledge she showed • onder de indruk van de enorme kennis die ze aan de dag legde

     show bad taste • van een slechte smaak getuigen

4   show someone about/(a)round • iemand rondleiden

     show someone in/out • iemand binnenlaten/uitlaten

     he showed us (a)round the house • hij liet ons het huis zien

     show her into the waiting room • breng haar naar de wachtkamer

     I'll show you out of the house • ik zal u uitlaten

     show someone over the factory • iemand een rondleiding geven door de fabriek

5   the clock shows five minutes past • de klok staat op vijf over

6   Lord, show mercy • Heer, schenk genade

7   show a deficit • sluiten met een tekort

→ show off show off/, show up show up/

adj. handig, v.d. hand

n. hand; handschrift; wijzer; 4 inch; kaarten i.d. hand van kaartspeler; arbeider; matroos

v. aanreiken, doorgeven, geven; helpen

[ hænd]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  hand

2  voorpoot

3  arbeider ⇒ werkman; bemanningslid

4  vakman ⇒ specialist

5  (kaart)speler

6  wijzer 〈 van klok〉 ⇒ naald 〈 van meter〉

7  kaart(en) 〈 aan een speler toebedeeld〉 ⇒ hand

8  handbreed(te) 〈 circa 10 cm〉

9  kant ⇒ zijde, richting

♦voorbeelden:

1   bind/tie someone hand and foot • iemand aan handen en voeten binden 〈 ook figuurlijk〉

     with bare hands • met de blote hand

     change hands • van hand verwisselen

     hold/join hands • (elkaar) de hand geven

     read a person's hand • iemand de hand lezen

     shake someone's hand, shake hands with someone • iemand de hand drukken/geven/schudden

     stick/put one's hands up • de handen omhoogsteken; 〈 figuurlijk〉 zich overgeven

     wring one's hands • ten einde raad zijn

     hands off! • bemoei je er niet mee!

     hands up! • handen omhoog!

     at hand • dichtbij; 〈 figuurlijk〉 op handen

     close/near at hand • heel dichtbij

     by hand • met de hand (geschreven); in handen, per bode 〈 brief〉

     go from hand to hand • van hand tot hand gaan

     in hand • in de hand; 〈 figuurlijk〉 voorhanden; in voorbereiding

     Ajax has a game in hand • Ajax heeft een wedstrijd minder gespeeld

     hand in hand • hand in hand

     make/earn money hand over fist • geld als water verdienen

3   hands needed • arbeidskrachten gevraagd

     all hands on deck! • alle hens aan dek!

4   an old hand • een ouwe rot

     be a poor hand at something • geen slag van iets hebben

5   we need a fourth hand for bridge • we missen een vierde man om te bridgen

7   a hand of poker • een spelletje poker

     have a good/bad/poor hand • goeie/slechte kaarten hebben

     overplay one's hand • te veel wagen, te ver gaan

     play into someone's hands • iemand in de kaart spelen

     show/reveal one's hand • zijn kaarten op tafel leggen

     underplay one's hand • niet het achterste van zijn tong laten zien

9   at my left hand • aan mijn erhand

     on the one/other hand • aan de ene/andere kant

¶ a hand of bananas • een kam bananen

     wait on/serve someone hand and foot • iemand op zijn wenken bedienen

     be hand in/and glove with someone • dikke vrienden zijn met iemand

     they are hand in glove • ze zijn twee handen op één buik

     put one's hand in one's pocket • dokken

     have one's hand in the till • de kas lichter maken

     never do a hand's turn • nooit een vinger uitsteken

     be/go hand in hand • samengaan

     he has bitten the hand that fed him • hij bevuilde het eigen nest

     not do a hand's turn, not lift a hand • geen hand uitsteken

     force someone's hand • iemand tot handelen dwingen

     grease/oil someone's hand • iemand omkopen

     keep your hands off! • hou je handen thuis!

     lay hands on • de handen opleggen 〈 bijvoorbeeld bij zegening〉

     lay/put one's hand on • de hand weten te leggen op

     〈 informeel〉 never/not lay a hand on • nooit een haar krenken

     lift/raise a/one's hand to/against someone • iemand bedreigen

     sit on one's hands • niets doen

     strengthen one's hand • zijn positie verbeteren

     take/carry one's life in one's hands • zijn leven riskeren

     throw in one's hand • zich gewonnen geven

     throw up one's hands, throw one's hands up in the air • het opgeven

     my hands are tied • ik ben machteloos

     tip one's hand • zich in de kaart laten kijken

     turn/set/put one's hand to something • iets ondernemen

     〈 eufemistisch〉 where can I wash my hands? • waar is het toilet?

     wash one's hands of something • zijn handen van iets aftrekken

     win hands down • op één been winnen

     at the hands of someone, at someone's hands • van(wege)/door iemand

     suffer at someone's hands • onder iemands handen lijden

     bring up a kitten by hand • een katje met de fles grootbrengen

     live from hand to mouth • van de hand in de tand leven

     have money in hand • geld ter beschikking hebben

     cash in hand • contanten in kas

     the work is well in hand • het werk schiet goed op

     we have plenty of time in hand • we hebben nog tijd genoeg

     the matter in hand • de lopende zaak

     hold oneself in hand • zich beheersen

     be on hand • beschikbaar zijn

     out of hand • voor de vuist weg; tactloos

     refuse something out of hand • iets botweg weigeren

     have someone eating out of one's hand • iemand volledig in zijn macht hebben

     to hand • bij de hand, dichtbij

     ready to hand • kant-en-klaar

     come to hand • in het bezit komen

     your letter is to hand • uw brief is aangekomen

     a hand-to-mouth existence • een leven van dag tot dag; 〈 ongeveer〉te veel om dood te gaan, te weinig om van te leven

     with one hand (tied) behind one's back • zonder enige moeite

     (at) first/second hand • uit de eerste/tweede hand

     〈 spreekwoord〉 many hands make light work • veel handen maken licht werk

→ full full/, heavy heavy/, iron iron/, open open/, right right/, slack slack/, upper upper/

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  handschrift ⇒ 〈 formeel〉 handtekening

2  hulp ⇒ steun, bijstand

3  controle ⇒ beheersing, bedwang

4  toestemming ⇒ (huwelijks)belofte, (handels)akkoord 〈 met handdruk〉

5  invloed ⇒ aandeel

6 〈 informeel〉 applaus ⇒ bijval

♦voorbeelden:

1   set/put one's hand to a document • zijn hand(tekening) onder een document plaatsen

     write a legible hand • een leesbaar handschrift hebben

     given under his hand and seal • door hem eigenhandig geschreven en bezegeld

2   give/lend someone a (helping) hand • iemand een handje helpen

3   have/take the situation well in hand • de toestand goed in handen hebben/nemen

     take in hand • onder handen nemen

     get out of hand • uit de hand lopen

4   ask for someone's hand • iemand ten huwelijk vragen

     here's my hand (up)on it! • mijn hand erop!

     win a woman's hand • de liefde van een vrouw winnen

5   have a hand in something • bij iets betrokken zijn

     take a hand (in) • een rol spelen (in)

     he died by his own hand • hij sloeg de hand aan zichzelf

6   the actress got a big/good hand • de actrice kreeg een daverend applaus

¶ try one's hand at (doing) something • iets proberen

     get one's hand in at something • iets onder de knie krijgen

     have/keep one's hand in • in oefening blijven, bijhouden

→ upper upper/

III 〈 meervoud〉

1  macht ⇒ beschikking, gezag

2 〈werkwoord steeds enkelvoud; sport〉 hands ⇒ handsbal

♦voorbeelden:

1   in good hands • in goede handen

     change hands • in andere handen overgaan/van eigenaar veranderen

     put/lay (one's) hands on something • de hand leggen op iets

     the matter is completely in your hands now • u hebt de zaak nu volledig in eigen hand

     the matter is in the hands of the police • de zaak is in handen van de politie

     the children are off my hands • de kinderen zijn de deur uit

     take something off/out of someone's hands • iemand iets uit handen nemen

     have something on one's hands • verantwoordelijkheid dragen voor iets

     have time on one's hands • tijd zat hebben

————————

〈 werkwoord〉

1  overhandigen ⇒ aanreiken, (aan)geven

2  helpen ⇒ een handje helpen, (ge)leiden

♦voorbeelden:

1   hand someone a letter, hand a letter to someone • iemand een brief overhandigen

     hand back • teruggeven

     hand round • ronddelen

2   hand someone into/out of a bus • iemand een bus in/uithelpen

¶ 〈 informeel〉 you have to hand it to her • dat moet je haar nageven

→ hand down hand down/, hand in hand in/, hand on hand on/, hand out hand out/, hand over hand over/

n. pas; stand van zaken; doorgang; slagen bij een examen; doorgeven van een bal; handbeweging

v. voorbijgaan, passeren; aangeven; slagen; inhalen; goedkeuren

[ pa:s] 〈 zelfstandig naamwoord〉

1  passage ⇒ (berg)pas; doorgang, vaargeul

2  geslaagd examen ⇒ 〈 Brits-Engels〉 voldoende

3  (kritische) toestand

4  pas ⇒ toegangsbewijs

5  scheervlucht 〈 van vliegtuig〉

6  beweging 〈 van goochelaar〉 ⇒ strijkbeweging 〈 van hypnotiseur〉

7 〈 voetbal〉 pass

8 〈 honkbal〉 vrije loop

9 〈 tennis〉 passeerslag

10 〈 kaartspel〉 pas

♦voorbeelden:

3   bring to pass • tot stand brengen

     〈 informeel〉 things came to/reached a (pretty/fine/sad) pass • het is een mooie boel geworden

     it/things had come to such a pass that • het was zo ver gekomen dat

¶ hold the pass • de (goede) zaak verdedigen

     〈 informeel〉 make a pass at a girl • een meisje trachten te versieren

————————

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  (verder) gaan ⇒ (door)lopen, voortgaan

2  voorbijgaan ⇒ passeren; voorbijkomen; overgaan, eindigen

3  passeren ⇒ er door(heen) (ge)raken/komen

4  circuleren ⇒ gangbaar zijn 〈 van munten bijvoorbeeld〉; algemeen bekend staan (als)

5  vertrekken ⇒ sterven

6 aanvaard/aangenomen worden ⇒ slagen 〈 voor examen(onderdeel)〉; door de beugel kunnen 〈 grove taal bijvoorbeeld〉

7 〈 formeel〉 gebeuren ⇒ plaatsvinden

8  uitspraak doen ⇒ geveld worden

9 〈 kaartspel〉 passen

10 overgemaakt/overgedragen worden

11 〈 sport〉 passeren ⇒ een pass geven; 〈 tennis〉 een passeerslag geven/maken

♦voorbeelden:

1   pass along • doorlopen

     pass from a solid to an oily state • van een vaste in een olieachtige stof overgaan

     pass to other matters • overgaan naar/tot andere zaken

2   time passes quickly • de tijd vliegt voorbij

     pass on the left • s inhalen

     pass unnoticed • niet opgemerkt worden

     everything must pass • aan alles moet een einde komen

3   the bus couldn't pass • de bus kwam er niet door

     no passing (permitted) • geen doorgang

     please, let me pass • mag ik er even langs

     we are only passing through • we zijn enkel op doorreis

4   pass by/under the name of • bekend staan als

     pass as/for • doorgaan voor, dienen als

6   the bill passed • het wetsvoorstel werd aangenomen

7   bring to pass • tot stand brengen

     come to pass • gebeuren

8   judgment passed for the plaintiff • de uitspraak was in het voordeel van de eiser

     〈 juridisch〉 pass on/upon a constitutional question • een uitspraak doen/vonnis vellen over een grondwettelijke kwestie

10  the estate passed to the son • het landgoed werd aan de zoon vermaakt

→ pass away pass away/, pass between pass between/, pass by pass by/, pass into pass into/, pass off pass off/, pass on pass on/, pass out pass out/, pass over pass over/, pass through pass through/

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  passeren ⇒ voorbijlopen, voorbijtrekken

2  oversteken ⇒ gaan/lopen door, komen over

3  (door)geven ⇒ overhandigen; 〈 in het bijzonder〉 uitgeven 〈 geld〉

4  goedkeuren ⇒ aanvaarden, bevestigen

5 slagen in/voor

6  komen door ⇒ aanvaard/bekrachtigd worden door

7  overschrijden ⇒ te boven gaan, overtreffen 〈 verwachtingen bijvoorbeeld〉

8  laten glijden ⇒ (doorheen) laten gaan

9 〈 sport〉 passeren ⇒ toespelen, doorspelen

10  uiten ⇒ leveren 〈 kritiek〉

11  vermaken ⇒ overdragen

12  doorbrengen 〈 tijd bijvoorbeeld〉 ⇒ spenderen

13  afscheiden ⇒ ontlasten

14  passeren ⇒ niet uitkeren 〈 dividend〉

♦voorbeelden:

1   pass a car • een auto inhalen

2   〈 figuurlijk〉 no secret passed her lips • er kwam geen geheim over haar lippen

3   pass a cheque • een cheque uitschrijven

     pass the salt • het zout doorgeven

     pass the word (a)round • vertel het verder

     pass in • inleveren

4   pass the patient • de patiënt (medisch) goedkeuren

5   pass an exam • voor een examen slagen

6   the bill passed the senate • het wetsvoorstel werd door de senaat bekrachtigd

7   this passes my comprehension • dit gaat mijn petje te boven

8   pass one's hand across/over one's forehead • met zijn hand over zijn voorhoofd strijken

10  pass judgement (up)on • een oordeel vellen over

     pass an opinion • een oordeel/idee geven

13  pass blood • bloed afscheiden

→ pass away pass away/, pass by pass by/, pass down pass down/, pass off pass off/, pass on pass on/, pass out pass out/, pass over pass over/, pass up pass up/

n. bericht, (officieel) report, efficiëntie

v. (ver)zenden, (weg)sturen; de genadeslag geven, doden

[ dispætsj]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  bericht ⇒ depêche, officieel rapport; 〈 in het bijzonder〉 verslag van krijgsverrichtingen

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  het wegsturen

2  doeltreffendheid ⇒ snelle afhandeling

♦voorbeelden:

2   with great dispatch • met grote doeltreffendheid

————————

〈 werkwoord〉

1  (ver)zenden ⇒ (weg)sturen

2  de genadeslag geven ⇒ doden, expediëren

3  doeltreffend afhandelen

4  wegwerken 〈eten e.d.〉 ⇒ soldaat maken

n. draai, bocht; beurt; ommekeer

v. draaien; omslaan; omkeren; worden; veranderen; omzetten; wenden

[ tə:n]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  draai ⇒ slag, omwenteling; 〈 figuurlijk〉 ommekeer, kentering 〈 van getijde〉, wisseling

2  bocht ⇒ draai, kromming; 〈 bij uitbreiding〉 afslag

3  wending ⇒ draai, (verandering van) richting

4  beurt

5  dienst ⇒ daad

6  aanleg ⇒ neiging

7 〈 benaming voor〉 korte bezigheid ⇒ wandelingetje, ommetje; ritje, tochtje; nummer(tje) 〈 in circus, show〉; 〈 bij uitbreiding〉 artiest 〈 in show〉

8  (korte) tijd 〈 van deelname, werk〉 ⇒ poos

9  slag ⇒ winding 〈in touw e.d.〉

10 〈 informeel〉 schok ⇒ draai, schrik

11 〈 informeel〉 aanval ⇒ vlaag 〈 van woede, ziekte〉

12 〈 economie〉 effectentransactie 〈 met koop én verkoop〉 ⇒ 〈 bij uitbreiding〉 transactie

13 〈 economie〉 verschil tussen koop- en verkoopprijzen

♦voorbeelden:

1   a few turns of the screwdriver will do • een paar slagen met de schroevendraaier zal genoeg zijn

     turn of the tide • getijwisseling, kentering 〈 ook figuurlijk〉

     be on the turn • op het keerpunt zijn; omslaan; keren

     the tide is on the turn • het tij keert

2   take a turn to the right • rechts afslaan; naar rechts zwenken

     the next right turn • de volgende afslag rechts

3   take a turn for the worse • een ongunstige wending nemen

4   is it my turn to cook tonight? • moet ik vanavond koken?

     take turns at something • iets om beurten doen, elkaar aflossen met iets

     wait one's turn • zijn beurt afwachten

     turn and turn about • om en om, om de beurt

     by turns • om en om, om de beurt

     in turn • om de beurt, achtereenvolgens; op zijn beurt

     take it in turn(s) to do something • iets om beurten doen

     in one's turn • op zijn beurt

     out of turn • vóór zijn beurt; niet op zijn beurt; op een ongeschikt moment

     talk out of turn • zijn mond voorbij praten; vóór zijn beurt spreken

     your turn • jij bent

5   do someone a bad/ill turn • iemand een slechte dienst bewijzen

6   have a turn for mathematics • een wiskundeknobbel hebben

     be of a musical turn (of mind) • muzikaal aangelegd zijn

7   take a turn • een blokje om gaan

8   take a turn at the wheel • het stuur een tijdje overnemen

10  she gave him quite a turn • zij joeg hem f de stuipen op het lijf

13  turn of the market • makelaarswinstmarge

¶ turn of phrase • formulering

     have a turn of speed • zeer snel kunnen gaan 〈 van auto〉

     at every turn • bij elke stap/gelegenheid, overal

     on the turn • tegen het zure aan 〈 van melk〉; tegen het ranzige aan 〈 van boter〉

     done to a turn • perfect klaargemaakt, precies gaar genoeg

→ good good/

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  wisseling

♦voorbeelden:

1   turn of the century • eeuwwisseling

————————

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  woelen ⇒ draaien

2  zich richten ⇒ zich wenden

3 〈 benaming voor〉 van richting veranderen ⇒ afslaan, draaien, een bocht/draai maken; (zich) omkeren, (zich) omdraaien; een keer nemen, kenteren 〈 van getijde〉

4  draaien 〈 van hoofd, maag〉 ⇒ tollen, duizelen

5  gisten ⇒ bederven

♦voorbeelden:

1   toss and turn all night • de hele nacht (liggen) draaien en woelen

2   the conversation turned to sex • het gesprek kwam op seks

     his thoughts turned to his mother • hij dacht aan zijn moeder

     turn aside (from) • zich afwenden (van)

     turn away (from) • zich afwenden (van); weggaan (van)

     turn to a book • een boek raadplegen

     turn to drink • aan de drank raken

     turn to someone • zich tot iemand wenden 〈 om hulp〉

3   the aeroplane turned sharply • het vliegtuig maakte een scherpe bocht

     the car turned left, right, and then turned into Bond Street • de auto sloeg saf, rechtsaf, en draaide toen Bond Street in

     the tide turns • het tij keert 〈 ook figuurlijk〉

     turn about • zich omkeren

     about turn! • rechtsom(keert)! 〈 bevel aan troepen〉

     turn (a)round • zich omdraaien 〈 van iemand〉; een ommekeer maken 〈 bijvoorbeeld van economie〉; van gedachten/mening veranderen

     turn back • terugkeren, omkeren

     turn down a side street • een zijstraat inslaan

     we turned off the M1 at Hatfield • we gingen van de M1 af bij Hatfield

     he turned to teaching • hij switchte naar (het) onderwijs

4   my head is turning • het duizelt mij

¶ turn to • aan het werk gaan

     turn into • veranderen in, worden

     turn on • draaien om, afhangen van; gaan over 〈 van gesprek〉

     the success of a film turns on many factors • het succes van een film hangt van vele factoren af

     water turns to ice • water wordt ijs

     turn (up)on someone • iemand aanvallen, zich tegen iemand keren

→ turn down turn down/, turn in turn in/, turn off turn off/, turn on turn on/, turn out turn out/, turn over turn over/, turn up turn up/

II 〈 onovergankelijk en overgankelijk werkwoord〉

1  (rond)draaien ⇒ (doen) draaien

2 〈 benaming voor〉 omdraaien ⇒ (doen) omkeren; omploegen, omspitten; omslaan, keren 〈 kraag〉; omvouwen

3  draaien 〈 aan draaibank, bij pottenbakkerij e.d.〉 ⇒ 〈 figuurlijk〉 vormen, maken

4  verzuren ⇒ zuur worden/maken

5  verkleuren ⇒ van kleur (doen) veranderen

♦voorbeelden:

1   this machine turns the wheels • deze machine laat de wielen draaien

     the wheels turn fast • de wielen draaien snel

2   the car turned • de auto keerde

     she turned the car • zij keerde de auto

     she turned my old coat • zij keerde mijn oude jas (binnenstebuiten)

     turn the collar • de kraag omslaan

     turn the page • de bladzijde omslaan

     turn about • omkeren, omdraaien

     turn (a)round • ronddraaien; omkeren, omdraaien

     turn back • omvouwen, omslaan

     turn back the sheets • de lakens omslaan/open slaan

     turn something inside out • iets binnenstebuiten keren; 〈 figuurlijk〉grondig doorzoeken, overhoophalen

     it seemed as if the world had turned topsy-turvy • het leek wel de omgekeerde wereld

     turn upside down • ondersteboven keren

     turn to page seven • sla bladzijde zeven op

3   〈 figuurlijk〉 finely turned legs • fraai gevormde benen

     turn a phrase • iets mooi zeggen

4   the milk turned • de melk verzuurde

     the warm weather turned the milk • door het warme weer verzuurde de melk

5   his hair turned • zijn haar veranderde van kleur

III 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  maken ⇒ draaien, beschrijven 〈cirkel enz.〉

2  overdenken ⇒ overwegen

3  omgaan 〈 hoek〉 ⇒ omdraaien, omzeilen 〈 kaap〉, omtrekken

4  (doen) veranderen (van) ⇒ omzetten, verzetten; (ver)maken; een wending geven aan 〈 gesprek〉; bocht/draai laten maken, draaien; afwenden, omleiden

5  richten ⇒ wenden

6  doen worden ⇒ maken

7  verdraaien ⇒ verzwikken 〈enkel enz.〉

8  misselijk maken

9  worden 〈 tijd, leeftijd〉 ⇒ 〈 bij uitbreiding〉 passeren, geweest zijn

10  (weg)sturen ⇒ (weg)zenden

11 〈 benaming voor〉 in bepaalde toestand brengen ⇒ doen, brengen, zetten, laten gaan

12  omzetten ⇒ draaien, een omzet hebben van; 〈 bij uitbreiding〉 maken 〈 winst〉

♦voorbeelden:

1   turn a circle • een cirkel maken/beschrijven

4   turn the car into the garage • de auto de garage indraaien

     turn the conversation • een andere wending aan het gesprek geven

     turn a stream • een stroom omleiden

     turn the switch • de wissel omzetten

     turn into • veranderen in, (ver)maken tot; omzetten in

     〈 figuurlijk〉 the terrible hangover turned him off drink for some time • door de enorme kater had hij een tijdje geen enkele interesse in drank

     turn the conversation to something different • het gesprek op iets anders brengen

5   turn your attention to the subject • richt je aandacht op het onderwerp

     turn a gun on someone • een geweer op iemand richten

     she turned her face away from the corpses • zij wendde haar hoofd af van de lijken

     turn a child against his parents • een kind tegen zijn ouders opstoken

6   the sun turned the papers yellow • de zon maakte de kranten geel

     〈 Amerikaans-Engels〉 turn loose • los/vrijlaten

8   Chinese food turns my stomach • Chinees eten maakt mijn maag van streek

9   Nancy has just turned twenty-one • Nancy is net eenentwintig geworden

     my wife is/has turned fifty • mijn vrouw is de vijftig gepasseerd/is vijftig geworden

     it is/has turned six o'clock • het is zes uur geweest

10  turn someone adrift • iemand aan zijn lot overlaten

     turn away • wegsturen, wegjagen, ontslaan; 〈 figuurlijk〉verwerpen, afwijzen

     we were turned back at the entrance • bij de ingang werden we teruggestuurd

11  turn the dog loose at night • de hond 's avonds loslaten

     turn someone into the street • iemand op straat zetten

12  turn a profit • winst maken

¶ 〈 scheepvaart〉 turn round • lossen, laden en laten vertrekken

→ turn down turn down/, turn in turn in/, turn off turn off/, turn on turn on/, turn out turn out/, turn over turn over/, turn up turn up/

IV 〈 koppelwerkwoord〉

1  worden

♦voorbeelden:

1   turn traitor • verrader worden

     her skin turned brown • haar vel werd bruin

     his wife turned Catholic • zijn vrouw werd katholiek

     the milk turned sour • de melk werd zuur

I    (à) 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1 het bevel voeren (over) ⇒ bevelen, zeggenschap hebben (over), gezag uitoefenen (over)

2 beheersen ⇒ beteugelen

♦voorbeelden:

1    savoir commander • leiding kunnen geven

      commander à qn. de se taire • iemand bevelen zijn mond te houden

      commander à qn. que 〈+ aanvoegende wijs〉 • iemand bevelen om te

2    commander à ses membres • een goede lichaamsbeheersing hebben

II   〈 overgankelijk werkwoord〉

1 het bevel voeren over ⇒ bevelen, heersen (over)

2 (ver)eisen ⇒ verlangen, noodzakelijk maken

3 bestellen

4 bestrijken 〈 van geschut〉 ⇒ 〈 toegang〉 beheersen

5 in werking stellen ⇒ aandrijven, bedienen

♦voorbeelden:

1    commander une attaque • bevel geven tot de aanval

2    commander l'admiration • bewondering afdwingen

      commander que 〈+ aanvoegende wijs〉 • verlangen, vereisen dat

3    commander qc. à qn. • iets bij iemand bestellen

III   se commander 〈 wederkerend werkwoord〉

1 met elkaar in verbinding staan 〈 van vertrekken, kamers〉

♦voorbeelden:

¶    l'amour ne se commande pas • liefde laat zich niet dwingen

1) bevelen, heersen (over)

2) beheersen, beteugelen

3) (ver)eisen, verlangen

4) bestellen

5) in werking stellen, bedienen

n. Mark (voornaam)

[ ma:k] 〈 zelfstandig naamwoord〉

1  teken ⇒ kenteken; leesteken; kruisje (in plaats van handtekening); opschrift; 〈 figuurlijk〉 blijk

2  teken ⇒ spoor, vlek; 〈 figuurlijk〉 indruk

3  (rapport)cijfer ⇒ punt

4  peil ⇒ niveau, standaard

5 〈vaak Mark; voornamelijk met telwoord〉 model ⇒ type, rangnummer

6  start(streep) ⇒ meet

7  doel ⇒ doelwit

8  belang

9  aandacht

♦voorbeelden:

1   as a mark of my esteem • als blijk van mijn achting

2   bear the marks of • de sporen dragen van

     leave one's mark on • zijn stempel drukken op

     make one's mark • zich onderscheiden

4   above/below the mark • boven/beneden peil

     I don't feel quite up to the mark • ik voel me niet helemaal fit/in orde

5   〈 schertsend〉 mark one • verouderd model

6   not quick off the mark • niet vlug (van begrip)

     on your marks, get set, go! • op uw plaatsen! klaar? af!

7   〈 figuurlijk〉 hit the mark • in de roos schieten

     〈 figuurlijk〉 miss/overshoot the mark • het doel missen, te ver gaan; de plank misslaan

     beside/off the mark • ernaast

8   of no mark • van geen belang

¶ keep someone up to the mark • zorgen dat iemand zijn uiterste best doet

     overstep the mark • over de schreef gaan

     〈 Amerikaans-Engels〉 toe the mark • precies doen wat opgedragen wordt

→ full full/, soft soft/, wide wide/

————————

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1 vlekken (maken/krijgen)

2  cijfers geven

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  merken ⇒ tekenen, onderscheiden; aanduiden

2  beoordelen ⇒ nazien, cijfers geven voor 〈 schoolwerk〉

3  prijzen ⇒ met prijskaartje

4  letten op 〈 woorden bijvoorbeeld〉

5  te kennen geven ⇒ vertonen

6  bestemmen ⇒ opzij zetten

7 〈 vaak passief〉 vlekken ⇒ tekenen 〈 dier〉

8 〈 sport〉 dekken

♦voorbeelden:

1   his birth marks the beginning of a new era • zijn geboorte luidt het begin van een nieuw tijdperk in

     mark the occasion • de gelegenheid luister bijzetten

     mark time • de pas markeren; 〈 figuurlijk〉 niet opschieten

     marked for life • voor het leven getekend

4   mark how it is done • let op hoe het gedaan wordt

7   a face marked with smallpox • een pokdalig gezicht

→ mark down mark down/, mark in mark in/, mark off mark off/, mark out mark out/, mark up mark up/

〈m.〉

♦voorbeelden:

¶    〈 figuurlijk〉 il y a loin • er is een grote afstand; er is een groot verschil

      au loin • in de verte

      partir au loin • ver weg gaan

      de loin • van verre; verreweg

      dater de loin • van lang geleden dateren

      revenir de loin • van een ernstige ziekte herstellen

      ce spectacle ne peut, et de loin, soutenir la comparaison • dit schouwspel kan in de verste verte niet de vergelijking doorstaan

      de loin en loin • hier en daar; nu en dan

      voir venir qn. de loin • iemand doorhebben

  →  coupe,  près

————————

〈 bijwoord〉

1 ver ⇒ veraf 〈 van plaats en tijd〉

♦voorbeelden:

1    aller loin • 〈 in toekomende tijd〉 het ver brengen

      affaire qui peut aller loin, qui risque d'aller loin • zaak die verstrekkende gevolgen kan hebben

      tout cela est bien loin • dat is allemaal al lang geleden

      être loin • ver(af) zijn; lang geleden zijn

      être loin • ver weg zijn; in gedachten verzonken zijn

      voir loin • vooruitziend zijn

      ne pas aller loin • het niet lang meer maken; van weinig waarde zijn

      aller plus loin que qn. • iemand voorbijstreven

      être loin de qn. • ver van iemand afstaan 〈 in ideeën of gevoelens〉

      je suis loin de prétendre • het komt niet in me op om te beweren

      il n'est pas loin de consentir • hij is genegen toestemming te geven

      cela ne fait pas loin de trois kilomètres • dat is bijna drie kilometer

      loin de là • integendeel

      loin de moi • dat zij verre van mij

      d'aussi loin que, du plus loin que 〈+ aantonende of aanvoegende wijs〉 • zodra, zolang als

      (bien) loin que 〈+ aanvoegende wijs〉 • in plaats van dat, wel verre van dat

  →  oeil

* * *

(gef; gaf, gáfum; gefinn), v.

1) to give (gefa e-m e-t);

hann gaf þeim góðar gjafar, he gave them good gifts;

gefa e-m ráð, to give one advice;

gefa hljóð, to give a hearing;

gefa e-m sök, e-t at sök, to lay to one’s charge, to bring a charge against one;

gefa slög, to deal blows;

gefa e-m drekka, to give one to drink;

impers., e-m gefr byr (byri), one gets a fair wind (gaf þeim byr ok sigla þeir í haf);

absol., gaf þeim vel, they got a fair wind;

ef fœri gefr á, if you get a chance;

ef yðr (dat.) gefr eigi missýi í þessu máli, if you are not mistaken in this matter;

þat gaf öllum vel skilja, it was clear for all to understand;

2) to give, grant;

gefa heimleyfi, to grant furlough;

gefa e-m grið, to grant quarter or pardon to one;

gefa e-m líf, to grant one his life;

3) to give in matrimony (ek var ung gefin Njáli);

4) to give fodder to cattle, to feed (gefa göltum, nautum, kúm, hestum);

5) gefa staðar, to stop;

lét hann þá staðar gefa róðrinn, he stopped rowing;

6) e-m er e-t svá gefit, or svá gefit um e-t, one is so and so disposed, thinks so and so of a thing (ef þér er þetta svá gefit sem þú segir);

7) with preps.:

gefa sér litit (mikit) af (or at) e-u, to take little (much) notice of;

gefa á e-t, to pour water on;

fig. to press on (gefr Ormr þá á);

gefa e-m til e-s, to give in return for a thing (gefa fé til sátta);

impers., honum hafði vel gefit til (had good luck) um hefndina;

gefa sér mikit (lítit) um e-t, to take great (little) interest in (= gefa sér mikit, lítit, af or at e-u);

gefa sér fátt um e-t, to take coldly, take little notice of;

gefa e-t upp, to give up (gefa upp alla mótstöðu);

gefa sik upp, to surrender;

gefa upp gamalmenni, to give old people up, let them starve;

gefa upp leiguna, to remit the rent;

gefa upp sakir, to remit offences;

upp gefinn, exhausted;

gefa e-t við e-u, to give in payment for;

gefa sik við, to give in (þat er líkara, at ek gefa mik við);

8) refl., gefast.

* * *

pret. gaf, 2nd pers. gaft, mod. gafst, pl. gáfu; pres. gef; pret. subj. gæfi; part. gefinn; with neg. suff. gef-at, gaft-attu, Fm. 7; mid. form gáfumk ( dabat or dabant mihi, nobis), Stor. 23, Bragi, Edda: [Goth. giban = διδόναι; A. S. gifan; Engl. give; Dutch geven; O. H. G. gepan; Germ. geben; Swed. gifva; Dan. give.]

A. To give, with acc. of the thing, dat. of the person; g. gjafar, to give gifts, Fm. 7, Fms. vii. 40, Nj. 29, Hm. 48; mikit eitt skala manni gefa, 51; hann kvaðsk eingin yxn eiga þau áðr at honum þætti honum gefandi (gerundial, worth giving to him), Rd. 256; hann gaf stórgjafir öllu stórmenni, Ld. 114; hann gaf þeim góðar gjafir at skilnaði, Gísl. 9; Rútr gaf henni hundrað álna, Nj. 7; viltú g. mér þá, 73, 75, 281, passim.

II. to give in payment, to pay; gefa vildim vit þér fé til, we will give thee money for it, Nj. 75; yðr væri mikit gefanda (gerundial) til, at þér hefðit ekki íllt átt við Gunnar, you would have given a great deal not to have provoked Gunnar, 98; ek mun g. þér til Guðrúnu dóttur mína ok féit allt, id.: to lay out, hann gaf sumt verðit þegar í hönd, Gísl. 12; gefa e-t við e-u, to pay for a thing; at þér gefit mjök margra Kristinna manna líf við yðvarri þrályndi, that you will cause the loss of many Christian lives with your stubbornness, Fms. iv. 195; þat er líkara at ek gefa mikit við, Nj. 53; gefa sik við e-u, to give oneself to a thing, attend to, be busy about, mod.: gefa í milli, to discount; hygg at hvat þú gefr í milli tveggja systra, Fms. iv. 195 (hence milli-gjöf, discount).

III. in special sense, to give in matrimony; Njáll bað konu til handa Högna ok var hon honum gefin, Nj. 120; Vígdís var meir gefin til fjár en brautargengis, V. had been more wedded to the money than to her advancement, Ld. 26; segir at dóttir þeirra muni eigi betr verða gefin, 114:—gefa saman, to betroth, Fms. x. 381:—in mod. sense to marry, of the clergyman.

2. to give as a dowry, portion; búum þeim er Sveinn hafði gefit til hennar, Fms. x. 310 (hence til-gjöf, dowry); eigi skal ok í klæðum meira heiman gefask með konu en þriðjungr (hence heiman-gjöf, dowry), Gþl. 212:—so also, gefa í erfðir, to give as inheritance, Bs. i. 285:—gefa ölmusu, to give alms, Bs. passim; gefa fátækum, to give to the poor, passim.

IV. to give, grant; hann gaf honum vald yfir öllu landi, Fms. i. 18; gefa heimleyfi, to grant ‘home-leave,’ furlough, ix. 474; gefa orlof, ii. 64; gefa grið, to grant a truce to one, pardon, Nj. 165, Fms. ix. 479; gefa e-m líf, to grant one his life, 470.

V. in various phrases; gefa e-m nafn, to give one a name, Nj. 91, Fms. i. 23, Grág. ii. 146; gefa þakkir, to give thanks, Fms. i. 231; gefa e-m tillæti, to indulge one, Nj. 169; gefa e-m rúm, to give place to one, Fms. ii. 254, vi. 195; gefa ráð, to give counsel, advice, Nj. 75, 78; gefa góð orð, to give good words, answer gently; gefa e-m stór orð, to give one big words, Fms. v. 158; gefa slög, to deal blows, ix. 313; gefa gaum at, to give heed to, Nj. 57, Eg. 551; gefa hljóð, to give a hearing, in public speaking, Nj. 230; gefa tóm, to give time, leisure, 98; gefa ró reiði, to calm one’s wrath, 175:—gefa e-m sök, to bring a charge against, complain of, 82; ok gaf ek þó hjálminum enga sök á því, I did not like the helmet less for that, Ld. 128; at eigi sé mælt, at þú gefir dauðum sök, that thou bringest a charge against a dead man (which was unlawful), Nj. 82; en hvártki okkat gefr þat öðru at sök, neither of us likes the other the less for that, 52; ekki gef ek þér þat at sök þótt þú sér engi bleyðimaðr, 54; engi þorði þó sakir á at gefa, none durst complain, Al. 123; Sigurðr jarl bað konung eigi gefa Þrændum þetta at sök, Fms. i. 57; gefa kæru upp á e-n, to give in a complaint against one, Dipl. ii. 13.

2. gefa sér um …, to give oneself trouble about, take interest in, mostly followed by a noun; gefa sér fátt um e-t, to take coolly; gefa sér mikit um, to take great interest in; Þorfinnr lét gefa honum mat, en gaf sér lítið at honum, but else took little notice of him, Grett. 96; ekki er þess getið, at hann gæfi sér mikit um, that he shewed great interest, Fms. i. 289; mun ek mér ok ekki um þetta gefa, I will let this pass, not take offence at it, Boll. 354; en ef til mín kæmi tveir eða þrír, þá, gaf ek mér ekki um, then I took no notice of it, Fms. ii. 151; konungr gaf sér fátt um þat, Fb. i. 261; hann þóttisk vita hvat keisaranum mislíkaði ok gaf sér þó ekki um at sinni, Fms. vi. 71; ok gáfu sér ekki um viðbúnaðinn, vii. 87; so also, Skúli gaf sér litið at hvat biskup sagði, S. troubled himself little at what the bishop said, Bs. i. 873:—akin is the mod. phrase, eg gef ekki um það, I do not want it; gefðu ekki um það, do not care for it, mind it not; eg gaf ekki um að sjá það, I did not want to see it, etc.

3. gefa staðar, to stop; lét hann þá staðar gefa róðrinn, he stopped rowing, Fms. vi. 384; konungr gaf staðar ok hlýddi til frásagnar þeirra, viii. 400; ok þá er sá íss gaf staðar ok rann eigi, Edda 3; ok þeir gefa eigi stað ferðinni fyrr en þeir kómu norðr, 151 (pref.); svá at staðar gaf (MS. naf) höndin við sporðinn, 40.

VI. to give out, deal out; hón bað gefa sér drekka, bade give him to drink, Eg. 604: to give a dose, gefa e-m eitr, Al. 156:—absol. to give fodder to cattle, gefa göltum, Hkv. 2. 37; gefa nautum, kúm, hestum, Sturl. ii. 42, Gísl. 28:—gefa á, to dash over, of sea-water, cp. ágjöf: to pour water on, var gluggr á ofninum syá at útan mátti á gefa, Eb. 134; síðan lét hann gefa útan á baðit í glugg, 136; gefa á ker, to fill a goblet, Clar.: metaph. to press on, gefr Ormr þá á, Fb. i. 530 (in wrestling).

VII. with prepp., fyrir-gefa, to forgive, freq. in mod. usage, but scarcely found in old writers; so also gefa til, cp. Dan. tilgive, D. N., vide Safn i. 96, (rare and obsolete):—gefa upp, to give up; gefa upp gamalmenni, to give old people up, let them starve, Fms. ii. 225; gefa upp föður eða móður, 227; bændr báðu hann gefa upp eyna, Grett. 145: to remit, en þó vil ek nú upp gefa þér alla leiguna, Nj. 128; gaf honum upp reiði sína, Fms. x. 3, 6; ok gefit oss upp stórsakir, ii. 33; Brján konungr gaf upp þrysvar útlögum sínum inar sömu sakir, Nj. 269: absol., hvárt vilit þér gefa honum upp, pardon him, 205; gefa upp alla mótstöðu, to give up all resistance, Fms. ix. 322; gefa sik upp, to give oneself up, surrender, i. 198; þá gefum vér upp várn stað, 104; gefa upp ríki, konungdóm, to give up the kingdom, abdicate, resign, x. 4, xi. 392: to give up, hand over to one, Magnús konungr gaf honum upp Finnferðina með slíkum skildaga, vii. 135; ek vil gefa ykkr upp búit at Varmalæk, Nj. 25; allir hafa þat skaplyndi at gefa þat fyrst upp er stolit er, 76: to give up, leave off, gefa upp leik, to give up playing, Fas. iii. 530; gefa upp horn, Fms. vi. 241: to exhaust, empty, upp ætlu vér nú gefnar gersimar yðrar, vii. 197.

B. IMPERS., a naut. term; e-m gefr byri, byr (acc. pl. or sing.), one gets a fair wind; gaf þeim byr ok sigla þeir í haf, Nj. 4; gaf þeim vel byri, 138; er þeir vóru búnir ok byr gaf, Eg. 99: so also absol. with or without dat. of the person, gaf kaupmönnum burt af Grænlandi, the sailors got a wind off Greenland, so as to sail from it, Fb. iii. 454; því at eigi gaf suðr lengra, Fms. ii. 185; gaf þeim vel, ix. 268; gaf honum ílla, x. 4; gaf honum eigi austan, Nj. 63: so in the saying, svo gefr hverjum sem hann er góðr.

2. in other phrases, to get a chance; ef færi (acc.) gefr á, if you get a chance, Nj. 266; halda njósnum, nær bezt gæfi færi á honum, to keep a look-out, when there was best chance to get at him, 113; til þess gefr nú vel ok hógliga, ‘tis a fair and easy opportunity for that, Al. 156; mæltu menn at honum hafði vel gefit til ( had good luck) um hefndina, Fms. vii. 230; ef yðr (dat.) gefr eigi missýni í þessu máli, if you are not mistaken in this matter, Fbr. 32; gaf þeim glámsýni (q. v.) er til vóru komnir, Sturl. i. 179, Stj. 401; þá gaf mér sýn, then I beheld (in a vision), Fms. vii. 163; þat gaf öllum vel skilja, it was clear for all to understand, it lay open to all, vi. 70; e-m gefr á að líta, one can see, i. e. it is open and evident.

C. REFLEX., gefask vel (ílla), to shew oneself, prove good ( bad); það sé ván at þú gefisk honum eigi vel, er þú gefsk öllum öðrum mönnum ílla, Nj. 32; eigi deilir litr kosti ef þú gefsk vel, 78; hversu gafsk Björn þér, Kári, 265; opt hafa mér vel gefisk yður ráð, your counsels have often proved good to me, Ld. 252; hefir þeim þat ok aldri vel gefisk ( it has never turned out well) í þessu landi, Fms. vii. 22; ílla gefask ílls ráð, a saying, Nj. 20; hétu allir góðu um at gefask vel (i. e. to fight manfully), Fms. vii. 262:—to happen, turn out, come to pass, sem síðan gafsk, x. 416; svá honum gafsk, so it turned out for him, Sl. 20; ok svá gæfisk, ef eigi hefði Guð þá sína miskun til sent, and so it would have come to pass, unless …, Fms. x. 395:—gefsk mér svá, it seems to me so, methinks it is so, Karl. 290, 308 (vide A. V. 2. above); þat allsheri at undri gefsk, to all people it is a wonder, Ad. 18; e-m er e-t svá gefit, to be so and so disposed, to think so and so of a thing; ef þér er þetta svá gefit sem þú segir, Fms. v. 236; svá er mér gefit, son minn, at ek em þér fegin orðin, Ó. H. 33; sagði hann at svá mundi jarli gefit, Fms. ix. 244; en svá ætla ek flestum lendum mönnum gefit, at eigi munu skiljask frá Skúla jarli, 429, v. l.; þyki mér ok sem svá muni flestum gefit, at fé sé fjörvi firr, Ld. 266; en þat mun þó mestu um stýra hversu Þórdísi er um gefit, 302; síðan talaði konungr þetta mál við systur sína, ok spurði hversu henni væri um þetta gefit, Fms. ii. 221: of the gifts of nature, mikill máttr er gefinn goðum várum, Nj. 132; ok er þat mál manna, at henni hafi allt verit ílla gefit þat er henni var sjálfrátt, i. e. that she was a bad woman in everything of her own making (but well gifted by nature), 268; ok svá er sagt at honum hafi flestir hlutir höfðinglegast gefnir verit, 254.

2. with prepp., gefask upp, to give up, give in, surrender, Nj. 64, 124, Eg. 79: mod. to lose one’s breath: upp gefinn, upset; eigi þykjumk ek upp gefinn þó at ek sjá smávofur, Grett. 112; eigi þyki mér vit upp gefnir, ef vit veitumk at, 131; en þó at þeir feðgar sé ríkir menn, þá eru vér þó ekki upp gefnir fyrir þeim, Fb. ii. 195: in mod. usage, exhausted, having lost one’s breath, eg er uppgefinn; also of a horse, hann gafsk upp, harm er stað-uppgefinn:—e-m gefsk yfir, to do wrong, commit a fault, fail; þat mæla menn at þessi hlutr hafi konunginum yfir gefisk helzt, Fms. xi. 283; ef göfgum mönnum gáfusk stórir hlutir yfir, if the noble gave gross offence, did evil things, Bs. i. 107; engi er svá vitr at eigi gefisk yfir nokkut sinn, Karl. 451:—to give oneself to one, gefask Kristi, N. G. L. i. 339; gefsk þú hánum þá í dag með Guði, Nj. 157; gefask á vald e-s, to give oneself into another’s power, Fms. ix. 479.

II. recipr. to give to one another; gefask gjöfum, Bret. 48; gáfusk þeir gjöfum áðr þeir skildu, Bs. i. 274.

III. part. gefinn, given to a thing, in a spiritual sense, devout; g. fyrir bækr, lestr, smíðar, etc., given to books, reading, workmanship, etc.

adv. hoe dan ook; op grote wijze

n. weg; manier, wijze; kant; richting; afstand

[ wee]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  weg 〈ook figuurlijk; in straatnamen Way〉

2  route ⇒ weg

3  manier ⇒ wijze; 〈 vaak meervoud〉 gewoonte, gebruik; 〈 pejoratief〉 hebbelijkheid

4  richting

5  opzicht

6 〈 alleen enkelvoud〉 afstand ⇒ eind, stuk

7 〈 alleen enkelvoud〉 toestand

♦voorbeelden:

1   it's all in the way of business • dat hoort nu eenmaal bij zaken

     that's the way (it is/goes) • zo gaat het nu eenmaal

2   ask the way • de weg vragen

     〈 figuurlijk〉 things are going his way • het zit hem mee

     lose the/one's way • verdwalen, de weg kwijtraken

     〈 figuurlijk〉 pave the way (for something/someone) • de weg banen/effenen (voor iets/iemand)

     〈 figuurlijk〉 pay one's way • geen schulden maken, zonder verlies werken

     pay one's way through college • zelf zijn universiteitsstudie (kunnen) betalen

     〈 figuurlijk〉 work one's way • zich een weg banen 〈 ook door boek〉

     work one's way through college • werkstudent zijn

     way home • thuisreis

     way in • ingang

     way out • uitgang; 〈 figuurlijk〉 uitweg

     〈 informeel〉 our second child is on the way • ons tweede kind is op komst 〈 ongeboren kind〉

     better weather is on the way • er is beter weer op komst

     we're on our/the way • we komen eraan, we zijn onderweg

     on the way out • op weg naar buiten; 〈informeel; figuurlijk〉 uit (de mode) rakend

     out of the way • ver weg, afgelegen

     out of one's way • niet op de route

3   way of life • levenswijze

     way of thinking • denkwijze

     to her way of thinking • naar haar mening, volgens haar

     in a big way • op grote schaal; grandioos; met enthousiasme

     fall into evil/bad ways • slechte gewoontes krijgen

     go the right/wrong way about something • iets op de juiste/verkeerde wijze aanpakken

     do something a certain way • iets op een bepaalde manier doen

     〈 figuurlijk〉 find a way • een manier vinden, er raad op weten

     have a way of doing something • er een handje van hebben iets te doen

     mend one's ways • zijn leven beteren

     set in one's ways • met vast(geroest)e gewoontes

     one way and another • alles bij elkaar (genomen)

     one way or another/the other • op de een of andere manier

     in its way • in zijn soort

     in this way • op deze manier, zo

     it's only his way • zo is hij nu eenmaal

     there are no two ways about it • er is geen twijfel (over) mogelijk

4   〈 informeel〉 somewhere Reading way • ergens in de buurt van Reading

     come/fall (in) someone's way • iemand ten deel vallen 〈 van kans, onverwachte mogelijkheid〉

     look the other way • de andere kant opkijken 〈 ook figuurlijk〉

     step this way, please • hierheen, graag

     〈 figuurlijk〉 I don't know which way to turn • ik weet me geen raad

     the other way around/about • andersom

5   in a way • in zekere zin

     in no way • helemaal niet

     no way better • in geen enkel opzicht beter

     in more ways than one • in meerdere opzichten

6   a long way away/off • een heel eind weg, ver weg

     your birthday is still a long way off • je bent nog lang niet jarig

     go a long way to meet someone • iemand een heel eind tegemoet komen 〈 ook figuurlijk〉

     all the way • helemaal, tot het (bittere) einde

     go all the way • het echt doen, met iemand neuken

7   be in the same way • er net zo aan toe zijn

¶ go the way of all flesh • sterven

     ways and means • geldmiddelen

     have ways and means of getting something • de juiste wegen weten om iets (gedaan) te krijgen

     that's the way of the world • zo gaat het nu eenmaal (in de wereld)

     cut both ways • goede en slechte gevolgen hebben

     get one's (own) way, have (it) one's (own) way • zijn zin krijgen, doen wat men wil

     〈 figuurlijk〉 go one's own way • zijn eigen weg gaan

     go out of one's/the way to … • zijn (uiterste) best doen om …

     have a way with elderly people • met ouderen om weten te gaan

     you can't have it both ways • óf het een óf het ander

     have one's way with a woman • zijn zin krijgen bij een vrouw 〈met als resultaat: het bed〉

     see one's way (clear) to doing something • zijn kans schoon zien om iets te doen

     wind one's way into someone's affections • bij iemand in de gunst proberen te komen

     by the way • terloops, trouwens, à propos

     they had done nothing out of the way • zij hadden niets bijzonders/extreems/verkeerds gedaan

     any way • in ieder geval, hoe dan ook

     either way • hoe dan ook

     〈Amerikaans-Engels; informeel〉 every which way • overal, in alle hoeken en gaten

     〈Amerikaans-Engels; informeel〉 no way! • geen sprake van!

→ bad bad/, heart heart/, long long/, permanent permanent/, small small/, wrong wrong/

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  (voort)gang ⇒ snelheid, vaart

2  ruimte 〈 ook figuurlijk〉 ⇒ plaats, gelegenheid

3  (werk)gebied ⇒ branche, lijn; 〈 in samenstelling vaak〉 - handel

♦voorbeelden:

1   〈 voornamelijk scheepvaart〉 be under way • onderweg zijn

     gather/lose way • vaart krijgen/minderen 〈 van schip〉

     negotiations are well under way • onderhandelingen zijn in volle gang

2   clear the way • de weg banen 〈 ook figuurlijk〉; ruim baan maken

     give way • toegeven, meegeven 〈 ook figuurlijk〉; wijken, voorrang geven; doorzakken, bezwijken

     give way to • toegeven aan, wijken voor

     make way for • plaats/ruimte maken voor

     put someone in the way of something • iemand op weg helpen (met iets), iemand aan iets helpen

     stand in the way • in de weg staan

     out of the/one's way • uit de weg 〈 ook figuurlijk〉

     get something out of the way • iets uit de weg ruimen, iets afhandelen

     put someone out of the way • iemand uit de weg ruimen

¶ make way • opschieten 〈 ook figuurlijk〉

     make one's (own) way (in life/the world) • in de wereld vooruitkomen

     by way of • via; door middel van; als; gewoonlijk

     he's by way of being a musician • hij is om zo te zeggen een muzikant

     by way of Brighton • via Brighton

     by way of illustration/example • als illustratie/voorbeeld

III 〈 meervoud〉

1 〈 scheepvaart〉 stapel ⇒ helling

2 〈Amerikaans-Engels; informeel〉 afstand ⇒ eind

3 〈 Amerikaans-Engels〉 gedeeltes ⇒ stukken

♦voorbeelden:

3   divide something four ways • iets in vieren delen

————————

〈 bijwoord〉

1  ver ⇒ lang, een eind

2 〈 Amerikaans-Engels〉 → away away/

♦voorbeelden:

1   way back • ver terug, (al) lang geleden

     〈 Amerikaans-Engels〉 someone from way back • iemand uit een afgelegen gebied/ver verleden

v. krijgen; halen; bereiken; verkrijgen; pakken; begrijpen; worden; aangestoken worden (met een ziekte); komen; veroorzaken

[ get] 〈 got, got, verouderd, behalve in Amerikaans-Engels of in Brits-Engels in vaste verbindingen gotten〉

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  (ge)raken ⇒ (ertoe) komen, gaan, bereiken

2  beginnen ⇒ aanvangen

♦voorbeelden:

1   get clear/quit/rid of something • zich van iets ontdoen

     get ready • zich klaarmaken

     he's getting to be an old man • hij is een oude man aan het worden

     〈 Amerikaans-Engels〉 get to do something • erin slagen/ertoe komen iets te doen

     get done with • afmaken

     he never gets to drive the car • hij krijgt nooit de kans om met de auto te rijden

     get lost • verdwalen

     〈 Amerikaans-Engels〉 get lost! • loop naar de maan!

     get to see someone • iemand te zien krijgen

     get ahead • vooruitkomen, succes boeken

     get ahead of • achter zich laten

     get behind/behindhand • achterop raken

     get as far as • komen tot (bij)

     get home • thuiskomen; 〈 sport〉 (als eerste) finishen

     get home to • doordringen tot 〈 van opmerking〉

     〈informeel; figuurlijk〉 get nowhere/somewhere • niets/iets bereiken

     〈 slang〉 get there • er komen, succes boeken; het snappen

     〈 informeel〉 get together • bijeenkomen

     〈 informeel〉 get back together • zich verzoenen

     get above oneself • heel wat van zichzelf denken

     get abreast of • op gelijke hoogte komen met

     〈 informeel〉 get after someone • iemand achter de vodden zitten; iemand een standje geven

     get among • verzeild raken tussen

     get at • bereiken, te pakken krijgen, komen aan/achter/bij; 〈 informeel〉 bedoelen; bekritiseren; knoeien met • omkopen; ertussen nemen

     stop getting at me! • laat me met rust!

     get at the truth • de waarheid achterhalen

     the witness had been got at • de getuige was omgekocht

     what are you getting at? • wat bedoel je daarmee?

     who are you getting at? • op wie heb je het eigenlijk gemunt?

     〈 informeel〉 get behind something • ergens achter komen

     get from • weg raken van

     get in contact/touch with • contact opnemen met

     get into something • ergens in (verzeild) raken

     get into the car • in de auto stappen

     get into debt • schulden maken

     get into a habit • een gewoonte aankweken

     the alcohol got into his head • de alcohol steeg hem naar het hoofd

     get into a school • toegelaten worden tot een school

     get into shape • in conditie komen

     〈 informeel〉 get into one's shoes • zijn schoenen aantrekken

     get into a temper • driftig worden

     get into trouble • in moeilijkheden geraken

     get into the way of things • eraan wennen

     get into yoga • aan yoga gaan doen

     what's got into you? • wat bezielt je?, wat heb je?

     get on(to) a subject • bij een onderwerp belanden

     〈 informeel〉 get on(to) something • lucht krijgen van iets, iets ontdekken

     〈 informeel〉 get onto someone • iemand te pakken krijgen/contacteren

     get onto the council • tot raadslid gekozen worden

     get on(to) the plane • op het vliegtuig stappen

     get on(to) one's bike • op zijn fiets stappen

     get out of something • ergens uitraken, zich ergens uit redden

     get out of bed • uit bed komen

     get out of a habit • een gewoonte ontwennen

     get out of it! • kom nou!, verkoop geen onzin!

     get out of (someone's) sight • (uit iemands ogen) verdwijnen

     get out of the way • uit de weg gaan, plaats maken

     get round the table • rond de tafel gaan zitten, besprekingen voeren

     get to • bereiken, kunnen beginnen aan, toekomen aan

     where has he got to? • waar is hij naar toe?

     get to bed • naar bed gaan

     get to the point • ter zake komen

     get to the top (of the ladder/tree) • de top bereiken

     get to work on time • op tijd op zijn werk komen

     get to someone • iemand aangrijpen; iemand vervelen, iemand ergeren

     〈 slang〉 get with it • erbij zijn, alert/aandachtig zijn

2   〈 informeel〉 get cracking • aan de slag gaan

     get going/moving! • vooruit!, begin (nu eindelijk)!

     get going • op dreef komen 〈 van persoon〉; op gang komen 〈 van feestje, project, machine e.d.〉

     get to know someone • iemand leren kennen

     get to like something • ergens de smaak van te pakken krijgen

     get talking • een gesprek aanknopen

     he got to wondering … • hij begon zich af te vragen …

¶ 〈 informeel〉 get stuffed! • stik!, val dood!

     〈 informeel〉 get weaving • haast maken; aan de slag gaan

→ get about get about/, get across get across/, get along get along/, get around get around/, get away get away/, get back get back/, get by get by/, get down get down/, get in get in/, get off get off/, get on get on/, get out get out/, get over get over/, get round get round/, get through get through/, get up get up/

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  (ver)krijgen ⇒ verwerven

2  (zich) aanschaffen ⇒ kopen

3  bezorgen ⇒ verschaffen, voorzien

4  doen geraken ⇒ doen komen/gaan/bereiken; brengen; krijgen; doen

5  maken ⇒ doen worden, bereiden, klaarmaken

6  nemen ⇒ (op/ont)vangen, grijpen; (binnen)halen

7  overhalen ⇒ ertoe/zover krijgen

8 〈 informeel〉 hebben ⇒ krijgen

9 〈 informeel〉 raken ⇒ treffen 〈 ook figuurlijk〉

10 〈 informeel〉 aantrekken ⇒ boeien; pakken, bekoren

11 〈 informeel〉 vervelen ⇒ ergeren

12 〈 informeel〉 snappen ⇒ begrijpen; verstaan

♦voorbeelden:

1   get access to • toegang krijgen tot

     get a blow on the head • een klap op zijn kop krijgen

     get fame • beroemd worden

     get the feel of • de slag te pakken krijgen van

     get a glimpse of • vluchtig te zien krijgen

     get a grip on • de slag te pakken krijgen van

     get one's hands on • te pakken krijgen

     get leave • verlof krijgen

     get a letter • een brief ontvangen

     get a look at • te zien krijgen

     get measles • de mazelen krijgen

     get one year in prison • tot één jaar gevangenisstraf veroordeeld worden

     get possession of • in zijn bezit krijgen

     get what's coming to one • krijgen wat men verdient

     get little by something • ergens weinig baat bij vinden

     〈 slang〉 she'll get hers • ze gaat er aan

     get it (hot) • zijn verdiende loon krijgen

     the soldier got it in the leg • de soldaat werd aan zijn been gewond

     we get nine as the average • onze gemiddelde uitkomst is negen

     get from/out of • krijgen van

     get something out of someone • iets van iemand loskrijgen

     get something out of something • ergens iets aan hebben

     get the best/most/utmost out of • het beste maken van

2   get a hat • zich een hoed aanschaffen

3   get someone some food/a place • iemand te eten/onderdak geven

     get something for someone • iemand iets bezorgen, iets voor iemand halen

4   get something going • iets op gang krijgen, iets op dreef helpen

     get someone talking • iemand aan de praat krijgen

     get something home • iets doen doordringen

     〈informeel; figuurlijk〉 it gets you nowhere • je bereikt er niets mee

     get together • bijeenbrengen, inzamelen

     get it together • het klaarspelen, het goed doen

     get something into one's head • zich iets in het hoofd halen

     get something into someone's head • iets aan iemand duidelijk maken

     get something into a room • iets in een kamer binnenkrijgen

     get oneself into trouble • in moeilijkheden geraken

     get someone into trouble • iemand in moeilijkheden brengen

     get someone out of something • iemand aan iets helpen ontsnappen

     get something out of one's head/mind • iets uit zijn hoofd zetten

     get something out of a room • iets een kamer uitkrijgen

     get the two sides round the table • de twee partijen met elkaar confronteren

     get something through the door • iets door de deur krijgen

     get something under control • iets onder controle krijgen

5   get dinner (ready) • het avondmaal bereiden

     let me get this clear/straight • laat me dit even duidelijk stellen

     get ready • klaarmaken

     get the sum right • de juiste uitkomst krijgen

     I'll just get the dishes done and then … • ik doe nog even de afwas en dan …

     get one's hair cut • zijn haar laten knippen

     get something done • iets gedaan krijgen

6   get Peking on the radio • radio Peking ontvangen

     get the six o'clock train • de trein van zes uur nemen

     get something to eat • een hapje eten

     go and get your breakfast! • ga maar ontbijten!

     I'll get it • ik neem wel op 〈 telefoon〉

7   get someone to do something • iemand ertoe krijgen iets te doen, iemand iets laten doen

     get someone to talk • iemand aan de praat krijgen

     get someone to understand something • iemand iets aan het verstand brengen

8   in Arabic you get a lot of guttural sounds • in het Arabisch heb je veel keelklanken

     as soon as I get time • zodra ik tijd heb

9   they got the speaker with a tomato • ze raakten de spreker met een tomaat

     get someone (where it hurts) • iemand op de gevoelige plek raken

     what has got him? • wat bezielt hem?

10  her behaviour gets me • haar gedrag intrigeert me

11  it really gets me when • ik erger me dood wanneer

12  he's finally got the message • hij heeft het eindelijk door

     get it? • gesnapt?

     I don't get it • ik snap er niets van

     I don't get you • ik begrijp je niet

     you've got it! • je hebt het geraden!

¶ get something/someone wrong • iets/iemand verkeerd begrijpen/misverstaan

→ get across get across/, get around get around/, get away get away/, get back get back/, get down get down/, get in get in/, get off get off/, get on get on/, get out get out/, get over get over/, get round get round/, get through get through/, get up get up/

III 〈 koppelwerkwoord〉

1  (ge)raken ⇒ worden

♦voorbeelden:

1   get better • beter worden

     get excited • zich opwinden

     get used to • wennen aan

     get even with someone • het iemand betaald zetten

IV 〈 hulpwerkwoord〉

1  worden

♦voorbeelden:

1   get killed (in an accident) • omkomen (bij een ongeluk)

     get married • trouwen

     get wounded • gewond raken

     get punished • gestraft worden

→ have got have got/

adj. gewoon; amateur; ondeskundig; niet priesterlijk; wereldlijk

n. lied, vers, ballade

n. toestand; leg (v. kip); stand van zaken; wip, nummertje; plechtig lied, zang; iem. die bed deelt

v. neerleggen; leggen; dekken; voorleggen (voor mij); opleggen; plaatsen; veroorzaken; klaarmaken; wedden; wonen

[ lee] 〈 zelfstandig naamwoord〉

1  ligging ⇒ positie

2 〈 formeel〉 lied ⇒ ballade

3 〈 slang〉 vrouw als seksueel object

4 〈 slang〉 wip ⇒ nummertje

♦voorbeelden:

1   〈 Amerikaans-Engels〉 the lay of the land • de natuurlijke ligging van het gebied/stuk grond; 〈 figuurlijk ook〉 de stand van zaken

→ easy easy/

————————

〈 bijvoeglijk naamwoord〉

1 〈 religie〉 leken- ⇒ niet-priesterlijk, wereldlijk

2  leken- ⇒ amateur-, ondeskundig

♦voorbeelden:

1   lay brother • lekenbroeder

     lay preacher • lekenpriester

     lay sister • lekenzuster

2   lay opinion • lekenmening

————————

〈 laid, laid [ leed]〉

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  wedden

2 〈 volkstaal voor lie〉 leggen

♦voorbeelden:

¶ 〈 slang〉 lay low • zich gedeisd houden

     〈 informeel〉 lay into • ervan langs geven 〈 ook figuurlijk〉

→ lay about lay about/, lay off lay off/, lay over lay over/, lay to lay to/

II 〈 onovergankelijk en overgankelijk werkwoord〉

1  leggen 〈 eieren〉

III 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  leggen ⇒ neerleggen/vleien

2 〈 benaming voor〉 installeren ⇒ leggen; plaatsen; zetten; dekken 〈 tafel〉

3 〈 benaming voor〉 in een bepaalde toestand brengen ⇒ leggen; zetten; brengen

4  verdrijven ⇒ doen bedaren/verdwijnen

5  beleggen ⇒ bekleden, be/overdekken (met)

6  riskeren ⇒ op het spel zetten; 〈 in het bijzonder〉 (ver)wedden

7  naar voren brengen ⇒ uiten, in/uitbrengen

8 〈+(up)on〉 opleggen 〈 belasting, boete〉 ⇒ belasten met 〈verantwoordelijkheid e.d.〉

9 〈 slang〉 naaien ⇒ een beurt geven

♦voorbeelden:

1   lay carpet • vloerbedekking leggen

2   the scene of the story is laid in … • het verhaal speelt zich af in …

     lay a snare/trap • een strik/val zetten

3   lay in ashes • in de as leggen

     lay bare • blootleggen; 〈 figuurlijk〉 aan het licht brengen

     lay flat • tegen de grond slaan

     lay low • tegen de grond werken; (vernietigend) verslaan; 〈 figuurlijk〉 vellen 〈 bijvoorbeeld van ziekte〉

     lay waste • verwoesten

4   lay someone's doubts • iemands twijfel(s) wegnemen/sussen

6   lay a wager • een weddenschap aangaan/afsluiten

8   lay a penalty (up)on someone • iemand een boete/straf opleggen

¶ lay in • inslaan; opslaan

→ lay aside lay aside/, lay by lay by/, lay down lay down/, lay off lay off/, lay on lay on/, lay open lay open/, lay out lay out/, lay up lay up/

————————

〈 verleden tijd〉

→ lie lie/

n. merk

v. maken; vervaardigen; veroorzaken; creëren

[ meek]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  merk

2  natuur ⇒ karakter, soort

♦voorbeelden:

1   a famous make of dress • een jurk van een beroemd merk

2   a man of your make • een man van jouw slag

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  fabricage ⇒ vervaardiging

2  maaksel ⇒ fabrikaat, makelij

3 〈 elektriciteit〉 sluiting 〈 van stroomcircuit〉

♦voorbeelden:

2   of bad make • van slechte makelij, van slecht fabrikaat

¶ 〈 slang〉 on the make • op (eigen) voordeel uit, op winst uit; op de versiertoer 〈van man/vrouw〉

     that young man is really on the make • die jongeman is een echte streber

————————

〈 made, made [ meed]〉

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  doen ⇒ zich gedragen, handelen

2  gaan ⇒ zich begeven

3  op het punt staan

4 〈 kaartspel〉de slag maken/winnen ⇒ houden

♦voorbeelden:

1   〈 informeel〉 make like a lion • een leeuw imiteren/spelen/nadoen

     make as if/though • doen alsof; op het punt staan

2   make after someone • achter iemand aan gaan

     we were making toward(s) the woods • wij gingen naar de bossen

3   they made to depart • zij stonden op het punt te vertrekken

4   my ace made • mijn aas hield

¶ make believe • spelen, doen alsof

     you'll have to make do with this old pair of trousers • je zult het met deze oude broek moeten doen

     make away/off • 'm smeren, ervandoor gaan

     make away with oneself • zich van kant maken

     make away with • doden; meenemen, jatten

     make off with • weg/meenemen, jatten

     make at someone • op iemand afstormen

     〈Amerikaans-Engels; informeel〉 make with • komen met, brengen; doen, uitvoeren

     make with the drinks, I'm parched • kom op met de drank(jes), ik heb een vreselijke dorst

     make with the show • kom op met de show, voer de show op

→ make for make for/, make out make out/, make up make up/

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  maken ⇒ bouwen, fabriceren; scheppen; voortbrengen, veroorzaken; bereiden; (op)maken, opstellen 〈 wet, testament〉

2 in een bepaalde toestand/positie brengen ⇒ maken, vormen; maken tot, benoemen tot/als

3  (ver)krijgen ⇒ (be)halen, binnenhalen 〈 winst〉, hebben 〈 succes〉; lijden 〈 verlies〉; verdienen; scoren, maken 〈punt enz.〉

4  laten ⇒ ertoe brengen, doen, maken dat, dwingen

5  voorstellen als ⇒ doen lijken op, afschilderen (als)

6  schatten (op) ⇒ komen op

7  worden ⇒ maken, zijn

8  (geschikt) zijn (voor) ⇒ (op)leveren, worden

9  afleggen ⇒ overbruggen, doen

10  bereiken ⇒ komen tot, halen 〈 snelheid〉, gaan; halen, pakken 〈 trein〉; zien, in zicht krijgen 〈 land〉; bereiken 〈 rang〉, worden ⇒ komen in, halen 〈 ploeg〉

11  doen 〈 met handeling als object〉 ⇒ verrichten, uitvoeren 〈 onderzoek〉; geven 〈 belofte〉; nemen 〈 proef〉; houden 〈 redevoering〉

12  opmaken 〈 bed〉

13  versieren ⇒ 〈 in het bijzonder〉 naar bed gaan met

14 〈 informeel〉 tot een succes maken ⇒ het hem doen, de finishing touch geven

15 〈 elektriciteit〉 inschakelen ⇒ sluiten 〈 stroomcircuit〉

♦voorbeelden:

1   make coffee/tea • koffie/thee zetten

     make dinner • het warme eten klaarmaken

     make a house • een huis bouwen

     God made man • God schiep de mens

     make room • plaats maken

     make over a dress • een jurk vermaken/verstellen

     make a chair from paper • een stoel van papier maken

     〈 figuurlijk〉 show them what you are made of • toon wat je waard bent

     a bridge made of stone • een brug van steen, een stenen brug

     they made a cupboard out of oak • zij maakten een kast van eikenhout

     that boy's as fast/bad as they make 'em • die jongen is zo snel/slecht als maar kan

2   John made her his wife • John trouwde haar

     the letter made mother happy • de brief maakte moeder blij

     the workers made him their spokesman • de arbeiders maakten hem tot hun woordvoerder

     make the news public • het nieuws openbaar maken

     make over something (into) • iets ombouwen (tot), iets veranderen (in)

     make a stone into an axe • van een steen een bijl maken

     you've made such a happy man out of me • je hebt van mij zo'n gelukkig mens gemaakt

3   make a lot of money • veel geld verdienen

     make a profit of two guilders • een winst van twee gulden maken

     〈 kaartspel〉 make a trick • een slag maken/binnenhalen

     he made a lot on this deal • hij verdiende een hoop aan deze transactie

4   you think you can make this old car ride again • je denkt deze oude wagen weer aan de praat te kunnen krijgen

     the police made Randy sign the confession • de politie dwong Randy de bekentenis te tekenen

     the story made her laugh • het verhaal maakte haar aan het lachen

     Tom was made to tell his adventures once more • Tom moest zijn avonturen nog eens vertellen

     she made the food go round • ze zorgde ervoor dat er genoeg eten was voor iedereen

     he made himself heard by speaking loud and clear • hij maakte zichzelf verstaanbaar door hard en duidelijk te spreken

     you can't make me • je kunt me niet dwingen

5   this book makes the Second Worldwar end in 1943 • dit boek laat de Tweede Wereldoorlog eindigen in 1943

     the director made Macbeth a villain • de regisseur maakte van Macbeth een schurk

6   what do you make the time? • hoe laat heeft u het?

     I make it seven thirty • ik heb het half acht

7   a hundred pence make a pound • honderd pence is een pond

     three and four make seven • drie en vier is zeven

     that makes three who want whisky • dat zijn er drie die whisky willen

8   this boy will never make a musician • deze jongen zal nooit een musicus worden

     that novel makes pleasant reading • die roman laat zich lekker lezen

     she will make you the perfect secretary • zij zal de volmaakte secretaresse voor je zijn

     the man is made for this job • de man is geknipt voor deze baan

9   make a few more miles • nog een paar mijl afleggen

10  make an appointment • op tijd zijn voor een afspraak

     after that he made major • daarna werd hij majoor

     this car makes a hundred and thirty km/h • deze auto haalt honderddertig km/u

     make the front pages • de voorpagina's halen

     make port • de haven binnenlopen

     I wonder how that player could make this team • ik vraag me af hoe die speler in dit team kon komen/raken

     make it • op tijd zijn, het halen; 〈 figuurlijk〉succes hebben, slagen

     have it made • geslaagd zijn, op rozen zitten

11  make a decision • een beslissing nemen, beslissen

     make an effort • een poging doen, pogen

     make a phone call • opbellen

     make war against/on/with • oorlog voeren tegen/met

14  the dark colours make the picture • de donkere kleuren maken het schilderij af

     make something of oneself • succes hebben 〈 in het leven〉

¶ this fool can make or break/mar the project • deze gek kan het project maken of breken

     this new film will make him or break him • met deze nieuwe film is het erop of eronder voor hem

     make something do • zich met iets behelpen

     you'll have to make this bike do • je zult het met deze fiets moeten doen

     〈 slang〉 make it • het doen, een nummertje maken, naaien

     let's make it next week/Wednesday • laten we (voor) volgende week/woensdag afspreken

     make little of • onbelangrijk vinden; weinig hebben aan, weinig profijt trekken van; weinig begrijpen van

     he made little of this wonderful opportunity • hij deed weinig met deze prachtkans

     make the most of • er het beste van maken; zoveel mogelijk profiteren van

     make much of • belangrijk vinden; veel hebben aan; veel begrijpen van; veel werk maken van 〈 bijvoorbeeld meisje〉

     they never made much of reading at home • thuis vonden ze lezen nooit belangrijk

     make nothing of • gemakkelijk doen (over), geen probleem maken van; niets begrijpen van

     〈 informeel〉 want to make something of it? • zocht je soms mot?, knokken?

     〈 informeel〉 that makes two of us • dat geldt ook voor mij, hier idem dito

     make over (to) • vermaken (aan), overmaken (aan), toewijzen (aan) 〈geld e.d.〉

     what do you make of that story? • wat denk jij van dat verhaal?

     they couldn't make anything of my notes • ze begrepen niets van mijn aantekeningen

→ make out make out/, make up make up/

v. verplichten; een goede daad doen

[ əblajdzj]

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  het genoegen doen ⇒ ten beste geven

♦voorbeelden:

1   oblige with a song • een lied ten beste geven

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  aan zich verplichten

2 〈 voornamelijk passief〉 verplichten ⇒ (ver)binden 〈 door eed, belofte, contract〉

♦voorbeelden:

1   (I'm) much obliged (to you) • dank u zeer

     could you oblige me by opening the door? • wilt u zo vriendelijk zijn de deur voor mij te openen?

2   I feel obliged to say that … • ik voel me verplicht te zeggen dat …

v. uitvoeren; akteren; voorstellen; redigeren; dirigeren

[ pəfo:m]

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  optreden ⇒ een uitvoering/voorstelling geven, spelen

2  presteren ⇒ werken, functioneren 〈 in het bijzonder van machines〉

3 〈 informeel〉 presteren ⇒ 〈 in het bijzonder〉 het goed doen

4  doen ⇒ handelen

♦voorbeelden:

1   perform at the piano • een pianoconcert geven

2   the car performs well • de auto loopt goed

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  uitvoeren ⇒ volbrengen, ten uitvoer brengen

2  vervullen ⇒ nakomen 〈 een belofte〉, uitvoeren

3 〈 dramaturgie〉uit/opvoeren ⇒ (ver)tonen, presenteren

♦voorbeelden:

1   perform miracles • wonderen doen

     this herb performs miracles in curing a cold • dit kruid doet wonderen bij een verkoudheid

n. druk; compressie; aanval; initiatief; hulp

v. duwen; wegduwen; drukken; initiatief nemen; hasjiesj verkopen

[ poesj]

I 〈 telbaar zelfstandig naamwoord〉

1  duw ⇒ stoot, zet, ruk

2  grootscheepse aanval 〈 van leger〉 ⇒ offensief; 〈 figuurlijk〉 energieke poging

♦voorbeelden:

1   give that door a push • geef die deur even een zetje

¶ 〈 informeel〉 get the push • eruit vliegen

     〈 informeel〉 give someone the push • iemand ontslaan/eruit gooien; iemand de bons geven

     〈voornamelijk Brits-Engels; informeel〉 at a push • als het echt nodig is, in geval van nood

II 〈 niet-telbaar zelfstandig naamwoord〉

1 〈 informeel〉 energie ⇒ doorzettingsvermogen, fut

2  druk ⇒ nood, crisis

3  hulp ⇒ duwtje in de rug

♦voorbeelden:

1   to get a job like that you need a lot of push • om zo'n baan te krijgen moet je heel wat aankunnen

2   if/when it comes/came to the push • als het erop aankomt/aankwam

————————

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  duwen ⇒ stoten, schuiven, dringen

2  vorderingen maken ⇒ vooruitgaan, doorgaan, verder gaan

3  zich (uitermate) inspannen ⇒ doorzettingsvermogen/ondernemingslust hebben

4  aan de weg timmeren

5 〈 informeel〉 pushen ⇒ dealen

♦voorbeelden:

1   push and shove • duwen en dringen

     push down • persen 〈 van vrouw tijdens bevalling〉

     〈 figuurlijk〉 push hard for more money • krachtig aandringen op meer geld

2   push ahead/along/forward/on • (rustig) doorgaan/verder gaan

     〈 informeel〉 we must push along now • we moeten er nu vandoor

     push by/past someone • iemand voorbijdringen

     push ahead/along/forward/on with • vooruitgang boeken/opschieten met

3   he had to push hard to reach success • hij moest er erg hard aan trekken om succes te bereiken

→ push in push in/, push off push off/, push through push through/

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  (weg)duwen ⇒ een zet/stoot geven, voortduwen; 〈 figuurlijk〉 beïnvloeden, dwingen

2  stimuleren ⇒ bevorderen, promoten, voorthelpen, pushen

3  druk uitoefenen op ⇒ lastig vallen, aandringen bij

4  naderen 〈 bepaalde leeftijd〉

5 〈 informeel〉 pushen 〈 drugs〉

♦voorbeelden:

1   push the button • op de knop/bel drukken

     push the car • de auto aanduwen

     push a door open • een deur openduwen

     he pushes the matter too far • hij drijft de zaak te ver door

     don't push your sister to take that decision • zet je zus niet aan tot dat besluit

     push one's way through a crowd • zich een weg banen door een menigte

     I pushed myself to do it • ik dwong mezelf het te doen

     〈informeel; figuurlijk〉 push someone about/around • iemand ruw/slecht behandelen; iemand commanderen, iemand met minachting behandelen

     they pushed our work aside • ze schoven ons werk terzijde; 〈 figuurlijk〉 ze gaven ons werk geen kans

     push back one's hair • zijn haar naar achteren strijken

     push back the enemy • de vijand terugdringen

     he was pushed down • hij werd ondergeduwd

     push oneself forward • zich op de voorgrond dringen

     push someone forward as a candidate • iemand als kandidaat naar voren schuiven

     push over a lady • een dame omverlopen

     push over a table • een tafel omgooien

     that pushed prices up • dat joeg de prijzen omhoog

     push someone into action • iemand tot actie dwingen

     the disaster pushed all other news off the front pages • de ramp verdrong al het andere nieuws van de voorpagina's

     push one's work onto someone else • zijn werk op iemand anders afschuiven/aan iemand anders opdringen

     she pushed him to the verge of suicide • ze dreef hem bijna tot zelfmoord

2   he pushed his son (on) to go into politics • hij stimuleerde zijn zoon om in de politiek te gaan

     push oneself • zichzelf promoten, zichzelf weten te verkopen

3   don't push your luck (too far)! • stel je geluk niet te veel op de proef!

     he is pushed (for time/money) • hij heeft bijna geen tijd/geld, hij zit krap (in zijn tijd/geld)

     he pushed me for money • hij probeerde geld van mij los te krijgen

4   be pushing forty • de veertig naderen

¶ push home • uitvoeren, toedienen, krachtig ondernemen/uiteenzetten

     the attack was pushed home with considerable force • de aanval werd met veel kracht uitgevoerd

→ push off push off/, push out push out/, push through push through/

〈 het〉

1  right

♦voorbeelden:

1   〈 figuurlijk〉 het grootste gelijk van de wereld hebben • be absolutely right

     iemand gelijk geven • agree with someone

     daar heb je gelijk aan/in • you are right there

     gelijk heb je • right you are

     (groot/volkomen) gelijk hebben • be (perfectly) right

     het gelijk aan zijn kant hebben, in zijn gelijk staan • be (in the) right

     je moet niet altijd je gelijk willen halen • you must learn to take no for an answer/ 〈 informeel〉 to know when you're licked

     zijn gelijk willen halen • want to have the last word

     iemand in het gelijk stellen • declare/say that someone is right

————————

I 〈 bijvoeglijk naamwoord〉

1 [met elkaar overeenstemmend] equal ⇒ the same

2 [overeenkomend in rang/macht] equal ⇒ equivalent

3 [de juiste tijd aanwijzend] right

4 [vrij van oneffenheden] even ⇒ smooth, level