-
61 και
conj. (иногда adv.)(in crasi: χὠ = κ. ὅ; χἠ = κ. ἥ; χοἰ = κ. οἱ; κἀγαθός = κ. ἀγαθός; κἄλλος = κ. ἄλλος; κἀγώ = κ. ἐγώ; κάμοῦ = κ. ἐμοῦ; κἐκ = κ. ἐκ; κἄστιν = κ. ἔστιν и т.д.)
1) и(κ. κατὰ γῆν κ. κατὰ θάλατταν, θαυμάσιος τὸ κάλλος κ. τὸ μέγεθος Xen.)
; ( при каждом члене обособляющего перечисления - обычно начиная со второго)αἱ ἔλαφοι κ. δορκάδες κ. οἱ ἄγριοι οἶες κ. οἱ ὄνοι οἱ ἄγριοι Xen. — олени, газели, дикие овцы и дикие ослы;
( для усиления связи - — с предшеств. τε):ἥ τοῦ χρυσοῦ τε κ. ἀργύρου ἀπληστία Plat. — ненасытная жажда золота и серебра;ἀεί τε κ. τότε Plat. — как всегда, так и в этот момент (теперь)2) и в частности, и притом, и в том числе, между прочим и(θεοὴ ἅπαντες κ. Ποσειδῶν Aesch.)
ἄλλα τε εἶπε κ. περὴ τούτου Plat. — (Сократ) говорил о разных вещах, между прочим и о нем3) а именноδῶμα Διὸς κ. μακρὸς Ὄλυμπος Hom. — обиталище Зевса, то есть высокий Олимп
4) ( после ὅμοιος, ἴσος, αὐτός) что и, как иὁμοίως κ. πρίν Thuc. — так же, как и прежде;
ἴσα κ. ἱκέται Thuc. — совсем как просители;ἴσα κ. τὸ μηδέν Soph. — все равно что ничто;ὅ αὐτὸς ὑμῖν στόλος ἐστὴ κ. ἡμῖν Xen. — нам предстоит тот же поход, что и нам5) ( после ἄλλος, ἕτερος, αὐτός, ταὐτός, ἐναντίος) в сравнении с, чемπᾶν τοὐναντίον ἔχει νῦν τε κ. τότε Plat. — все обстоит теперь иначе, чем тогда;
οὐ τέν αὐτέν τυγχάνω γνώμην ἔχων ἔν τε τῷ παρόντι κ. περὴ τὰς ἀρχὰς τοῦ λόγου Dem. — у меня теперь не то мнение, какое (было) в начале речи;οὐ ταὐτὰ σύ τ΄ ἐμοῦ κατηγορεῖς κ. ἐγὼ σοῦ Plat. — ты обвиняешь меня не в том, в чем я тебя6) также и, так же как, равным образомὥσπερ κ. ἐν πολέμῳ Xen. — так же, как на войне;
οὕτω κ. τῶν κινδύνων μετέχειν Xen. — участвовать также и в опасностях;οὗτός ἐστιν, εἴπερ τις κ. ἄλλος, ὅ τευξόμενος τοῦ ὄντος Plat. — если кто-л. вообще может постичь бытие, то (именно) он;ἐπίσταται δ΄ εἴ τις κ. ἄλλος Xen. — он умеет это (делать) не хуже, чем кто-л.7) хотя (бы), по крайней мереἱέμενος κ. καπνὸν νοῆσαι Hom. — желая увидеть хотя бы дым (родных берегов)
8) однако, и в то же время, но, а, все же(ἀηδές τι κ. ὠφέλιμον Plat.)
ἄλλῳ κ. οὐχ αὐτῷ Plat. — для другого, а не для себя;ἵνα κ. εἰδῶ ὅ τι λέγεις Plat. — чтобы мне все же знать, что ты говоришь9) κ. … κ. как …такἐγένετο κ. Ἕλληνι κ. βαρβάρῳ Xen. — можно было как греку, так и негреку
10) κ. … κ. хотя …но, и все жеσὺ κ. δέδορκας, κοὐ (= κ. οὐ) βλέπεις, ἵν΄ εἶ κακοῦ Soph. — ты хотя и зрячий, но не видишь как ты несчастен;
πολλαὴ κ. μεγάλαι πόλεις Xen. — много больших городов;πολλὰ κ. ἀμήχανα Xen. — много затруднений11) и вот, тогдаκ. ὅ Σωκράτης ἔφη Plat. — тогда Сократ, сказал
12) intens. при imper. (соотв. русск. же, -ка)κ. μοι δὸς τέν χεῖρα Hom. — дай-ка мне руку;
κ. μοι ἀπόκριναι Plat. — ответь же мне;κ. μοι ἀνάγνωθι τὸν νόμον Lys. — а ну зачитай-ка мне закон13) (усилит. при вопросе) и, (да) разве, неужелиἦ κ. μοι νεμεσήσεαι ὅττι κεν εἴπω ; Hom. — неужели ты рассердишься на меня за то, что я скажу?;
κ. ταῦτα δρᾶν νοεῖς ; Soph. — и ты это думаешь сделать?;ποῖον ἄνορα κ. λέγεις ; Soph. — о каком это человеке ты говоришь?14) и притом, и к тому же(παρῆσάν τινες κ. πολλοί γε Plat.)
ἐχθροὴ κ. ἔχθιστοι Thuc. — враги и, притом, враги смертельные15) а пожалуй, и дажеὀλίγου τινὸς ἄξιόν ἐστι κ. οὐδενός Plat. — (это) вещь небольшой ценности, а пожалуй, и никакой;
ἄνδρες κ. μάλα λυγροί Hom. — даже самые жалкие люди;κ. λίην ἐοικὼς ὄλεθρος Hom. — вполне даже заслуженная гибель (Эгиста);κ. πάνυ Plat. — даже очень, совершенно16) (усилит. при superl.)κ. μάλιστα Xen. — в высшей (даже) степени;
κ. μωρότατον Xen. — крайне безрассудно17) κ. τοῦτο или κ. ταῦτα несмотря на, хотяκ. ταῦτα σοφὸς ὤν Plat. — как (ты) ли мудр
18) а затем, попеременно(οἱ συγγενεῖς μῆνές με μικρὸν κ. μέγαν διώρισαν Soph.)
19) или(εἷς κ. δύο Hom.; δύο κ. τρία βήματα Xen.)
ὁμοίως κ. παραπλησίως Dem. — одинаково или сходно20) (в знач. подчинительного союза), ἠώς τε δέ διέφαινε κ. ἐγένοντο ἐπὴ τῷ οὔρεϊ Her. когда занялась заря, (персы) оказались на горе; κ. ἥκομεν κ. ἡμῖν ἐξελθὼν ὅ θυρωρὸς εἶπε Plat. когда мы пришли, привратник, выйдя, сказал нам21) ( в сочетаниях с частицами):(1) κ. ἄν даже (и); κ. γάρ (усилит. κ. γάρ ῥα, κ. γὰρ δή или κ. γὰρ κ.) ибо ведь, да ведьκ. γὰρ νῦν ὁμολογῶ Plat. — да ведь я теперь согласен;
κ. γὰρ οἱ ἰατροὴ καίουσι κ. τέμνουσι ἐπ΄ ἀγαθῷ Xen. — ведь с благой же целью врачи жгут и режут(2) κ. γὰρ οὖν поэтому-то, именно поэтомуκ. γὰρ οὖν ἐπίστεον αὐτῷ αἱ πόλεις Xen. — поэтому-то города доверяли ему (Киру)
(3) κ. …γέ и притом, и даже или право жеκ. καλῶς γε λέγεις Plat. — говоришь ты, право же, хорошо;
κ. πολλοί γε Plat. — (были), и даже многие(4) κ. …δέ, κ. …δέ τε, κ. δέ νυ но (все) так же, все ещеκ. δ΄ αὖ τοι πολεμήϊα ἔργα μέμηλεν ; Hom. — так все еще ратные дела у тебя на уме?;
λόγχαι, τοξεύματα κ. πλεῖστοι δ΄ ἐκ χερῶν λίθοι Xen. — дротики, стрелы, но еще больше бросаемых вручную камней(5) κ. δή а (и) вот (даже), и вот уже, и вот допустим, предположимκ. δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς Hom. — а ты вот угрожаешь отнять у меня награду;
κ. δέ ἀποβαίνομεν εἰς τέν χώραν Xen. — и вот мы, допустим, высаживаемся на землю;κ. δέ κ. — ну а также, а в том числе:ἄλλα τε χωρία κ. δέ κ. Λῆμνος Her. — разные страны, а среди них и Лемнос(6) κ. εἰ ( in crasi κεἰ) и κ. εἴ κε даже если (бы)(с ind., conjct. или opt.)
κ. εἰ μάλα καρτερός ἐστιν Hom. — будь он даже чрезвычайно силен(7) κ. μέν, κ. μὲν δή и κ. μὲν δή. …γε и кроме того, к тому же ещеκ. μὲν δέ κ. ἀνδρεῖόν γε ἀνάγκη ; Plat. — но ведь необходимо же, чтобы (честный и справедливый человек) был, кроме того, еще и мужественным?
(8) κ. …μέντοι и все жеκ. οὐδὲν μέντοι οὐδὲ τοῦτον παθεῖν ἔφασαν Xen. — и все же, говорят, даже он не пострадал
(9) κ. μήν поистине, (но) право же, конечно, но кроме того, но также; κ. μέν τἀληθῆ σοι ἐρῶ Plat. я скажу тебе всю правду; κ. μέν πολλάκις θαυμάσας Σωκράτη Plat. я, по правде говоря, часто удивлялся Сократу; κ. μέν Τάνταλον εἰσεῖδον Soph. видел я также и Тантала(10) κ. νύ κε(ν) и κ. νύ κε δή и конечно …быκ. νύ κεν ἄσπετον ἤρατο κῦδος Hom. — и уж конечно великую бы славу стяжал (Менелай)
(11) κ. ῥα и вотκώκυσεν Εὐρύκλεια κ. ῥ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα Hom. — заплакала Эвриклея и вот, рыдая, промолвила
(12) κ. τε и даже, и при этом(13) κ. περ = καίπερ (см. περ)(14) κ. τοι = καίτοι (см. τοι) -
62 κατακρινω
1) определять в виде наказания, назначать(θάνατόν τινος Isocr.)
κατακεκριμένων οἱ τούτον Her. — когда это было ему определено оракулом2) выносить обвинительный приговор, осуждать(κατακεκριμένος κατὰ τὸν νόμον Xen.; τέν ἁμαρτίαν NT.)
ἢν κατακριθῇ μοι impers. Xen. — если я буду осужден3) присуждать, приговаривать(τινὰ θανάτῳ и τινὰ εἶναι ἔνοχον θανάτου NT.)
κατακεκριμένος θανάτου Eur. и ἀποθνῄσκειν Xen. — осужденный на смерть;κ. τῆς ὄψιος στερηθῆναι Her. — приговорить к лишению зрения;βαδίζω, ἔνθα τύ μευ κατέκρινας Theocr. — я ухожу, куда ты указал мне4) судить, полагать -
63 χειρ
χειρός ἥ (dat. χειρί, acc. χεῖρα; pl.: χεῖρες - поэт. тж. χέρες, gen. χερῶν, dat. χερσί - поэт. тж. χέρεσσι и χείρεσ(σ)ι, acc. χεῖρας - поэт. тж. χέρας, эол. χέρρας)1) (лат. manus) рука, кистьχειρὸς ἔχειν τινά Hom. — держать кого-л. за руку;
χειρὸς ἀνιστάναι τινά Hom. — взяв за руку, приподнять кого-л.;χειρὴ καταρρέζειν τινά Hom. — ласкать рукой кого-л.;χερσίν τε ποσίν τε καὴ σθένει Hom. — руками, ногами и силой, т.е. всеми средствами;τῇ χειρὴ χρῆσθαι Her. — действовать;χειρῶν γεύσασθαι Hom. — испробовать силу своих рук, т.е. помериться силами;ἐμβάλλειν χειρὸς πίστιν Soph. — давать руку в знак верности;ἀπὸ χειρὸς λογίζεσθαι Arph., Luc. — считать по пальцам;ἀπὸ χειρὸς μεγάλα ἐργάζεσθαι Luc. — лично совершать великие подвиги;διὰ χειρὸς ἔχειν τι Soph., Thuc., Plut. — держать что-л. в своих руках, перен. распоряжаться или управлять чем-л.;διὰ χερῶν и εἰς χεῖρα λαβεῖν τι Soph. etc. — взять (схватить) что-л. в руки;πρὸ χειρῶν φέρειν Soph., Eur. — нести в руках;διὰ χειρὸς ἄγειν τὸν ἵππον Plut. — вести лошадь в поводу;εἰς χεῖρα γῇ συνάπτειν Eur. — совсем близко подплывать к берегу;ἐς χεῖρας ἄγεσθαί τι Her. — предпринимать что-л.;εἰς χεῖρας ἐλθεῖν τινι Hom. — попасть в чьи-л. руки, Aesch., Xen., Polyb. сойтись (встретиться) с кем-л., Thuc., Xen. вступить в (рукопашный) бой с кем-л.;εἰς χεῖρας ἰέναι Thuc., Xen., Plut., συμμιγνύναι Xen., ἵεσθαι Plut., συνιέναι и συνάπτειν Polyb. — сходиться для боя;ἐν χερσὴν εἶναι Polyb., Plut. — вести бой;εἰς χεῖρας δέχεσθαι Xen. — принять бой;ἀνὰ χεῖρας ἔχειν τινά Polyb. — быть в близких отношениях с кем-л.;τὰ ἀνὰ χεῖρα πράγματα Plut. — текущие дела;αἱ ἀνὰ χεῖρα τῶν ἰδιωτῶν ὁμιλίαι Sext. — речи простых людей;ἐκ χειρός Soph., Xen., Plut. - — вручную, руками, Polyb. вблизи, вплотную, но тж. тут же, тотчас же, немедленно;ἐκ τῶν χειρῶν ἀφιέναι τι Plut. — упустить что-л.;ἐν или μετὰ χερσὴν ἔχειν τι Hom., Her., Thuc., Plat., Plut. — держать что-л. в руках, перен. быть занятым (поглощенным) чем-л.;ὅ ἐν χερσίν Plut., Sext. — настоящий, данный, наличный;ὕδωρ κατὰ χειρός Arph. — вода для (омовения) рук;πρὸς χειρός τινος ὀλέσθαι Aesch. — погибнуть от чьей-л. руки;πρὸς ἐμέν χεῖρα Soph. — по знаку моей руки;διὰ χειρός τινος и ἐν χειρί τινος NT. — через посредство кого-л.;ὑπὸ χεῖρα Arst., Plut. — тотчас же, Plut. мимоходом, вскользь2) иногда рука в знач. βραχίωνπῆχυς χειρὸς δεξιτερῆς Hom. — локоть правой руки;
χ. μέση, ἀγκῶνος ἔνερθεν Hom. — средняя часть руки, пониже локтя;ἄκρη (ἄκρα) χ. Hom., Xen., Plat. — кисть руки;ἐν χερσί τινος πεσέειν Hom. — упасть в чьи-л. объятья4) сторона, направлениеἐπ΄ ἀριστερὰ χειρός Hom. — по правую сторону (руку);
λαιᾶς χειρός Aesch. — с левой стороны;ποτέρας τῆς χειρός ; Eur. — с какой стороны?5) сила, насилиеἀπέχειν χεῖρας (χέρας) τινός Hom., Aesch. — не прикасаться к кому-л.;
ἐς χειρῶν νόμον ἀπικέσθαι Her. — вступить в схватку, сразиться;ἐν χειρῶν νόμῳ Her., Thuc. — в рукопашном бою;ἐν χερσίν и ἐν χεροῖν Thuc., Plut. — в бою;ἄρχειν ἀδίκων χειρῶν Xen. — несправедливо напасть, начать разбойничью войну;διὰ τῆς ἐκ χειρὸς βίας Polyb. — силой, напролом;οὐ κατὰ χεῖρά τινος ἀπολείπεσθαι Plut. — не уступать кому-л. в силе6) власть, мощь (sc. Διός Hom.)ὑπὸ χεῖρα ποιεῖσθαι Xen. — подчинять, покорять;
ὑπὸ τὰς χεῖράς τινος πίπτειν Polyb. — попасть во власть кого-л.;ὅ ὑπὸ χεῖρα Dem. — подвластный, подчиненный7) горсточка (людей), группа, отряд Aesch., Thuc.μεγάλη χ. πλήθεος Her. — большая толпа;
πολλῇ χειρί Eur. — с многочисленным отрядом8) абордажный крюк(χ. σιδηρᾶ Thuc., Diod.)
9) перчатка(ὅπλον ἥ χ. καλουμένη Xen.)
10) литературный стиль, слог(γλαφυρὰ χ. Theocr.)
-
64 εἰμί
εἰμί ( εἰμ(ί), [ἔσσι], ἐσσί, ἔστι(ν), ἐστί(ν), ἔσθ, εἰμέν, ἐντί, εἰσίν, ἔντι; εἴην, εἴη; ἔστω; ἐών, ἐόντα, ὄντα, ἐόντων, ἐοῖσα, ἐοῖσαν, ἐόντων; ἔμμεναι, ἔμμεν, [εἶναι codd.]: fut. ἔσομαι, ἔσσομαι, ἔσεται, ἔσσεται, ἔσται; ἐσσομένας gen., ἐσσόμενον, ἐσσόμενα; ἔσσεσθαι, ἔσεσθαι: impf. ἦν, ἔσαν, ἦσαν; ἔσκεν.)1 be. A1 c. predicative adj.aἄπιστον ἐμήσατο πιστὸν ἔμμεναι O. 1.32
τὸ πόρσω δ' ἐστὶ σοφοῖς ἄβατον κἀσόφοις O. 3.44
θεὸς εὔφρων εἴη λοιπαῖς εὐχαῖς O. 4.13
ἠὺ δ' ἔχοντες σοφοὶ καὶ πολίταις ἔδοξαν ἔμμεν O. 5.16
ἦν δὲ κλέος βαθύ O. 7.52
φανερὰν ἐν πελάγει Ῥόδον ἔμμεν ποντίῳ O. 7.56
τερπνὸν δ' ἐν ἀνθρώποις ἴσον ἔσσεται οὐδέν O. 8.53
μάτρωος δ' ἐκάλεσσέ μιν ἰσώνυμον ἔμμεν O. 9.64
ὁ δὲ λόγος δόξαν φέρει, λοιπὸν ἔσσεσθαι στεφάνοισί νιν ἵπποις τε κλυτὰν P. 1.37
γένοἰ οἷος ἐσσὶ μαθών P. 2.72
[ ἀβάπτιστός εἰμι (codd.: εἶμι Schnitzer) P. 2.80]σμικρὸς ἐν σμικροῖς, μέγας ἐν μεγάλοις ἔσσομαι P. 3.107
“ ἔσομαι τοῖος” P. 4.156δίδυμαι γὰρ ἔσαν ζωαί P. 4.209
πόνων δ' οὔ τις ἀπόκλαρός ἐστιν οὔτ ἔσεται P. 5.54
εὐθύτομόν τε κατέθηκεν Ἀπολλωνίαις ἀλεξιμβρότοις πεδιάδα πομπαῖς ἔμμεν ἱππόκροτον σκυρωτὰν ὁδόν P. 5.92
ἐδόκησέν τε ὕπατος ἀμφὶ τοκεῦσιν ἔμμεν πρὸς ἀρετάν P. 6.42
“ κρυπταὶ κλαίδες ἐντὶ σοφᾶς Πειθοῦς ἱερᾶν φιλοτάτων” P. 9.39θεὸς εἴη ἀπήμων κέαρ P. 10.21
θαμὰ δ' ἀλλοδαπῶν οὐκ ἀπείρατοι δόμοι ἐντί N. 1.24
ἐστὶ δ' αἰετὸς ὠκὺς ἐν ποτανοῖς N. 3.80
τὸ δ' ἐναντίον ἔσκεν N. 5.31
σέο δὲ προπράον' ἔμμεν ξεῖνον ἀδελφεόν τ (Schr.: προπρεῶνα μέν codd.) N. 7.86 ξανθοκομᾶν Δαναῶν ἦσαν μέγιστοι <¯˘¯> N. 9.17ἁ Μοῖσα γὰρ οὐ φιλοκερδής πω τότ' ἦν οὐδ ἐργάτις I. 2.6
ἐσσὶ γὰρ ὦν σοφός I. 2.12
οὐκ ἀγνῶτες ὑμῖν ἐντὶ δόμοι οὔτε κώμων I. 2.30
ἰατὰ δ' ἐστὶ βροτοῖς σύν γ ἐλευθερίᾳ καὶ τά ( ἔστι Er. Schmid) I. 8.15 ἄλοχον εὐειδέα θέλων ἑκάτερος ἑὰν ἔμμεν (Tricl.: ἔμμεναι codex) I. 8.29 ἦν γὰρ τὸ πάροιθε φορητὰ sc. Delos fr. 33d. 1.νεόπολίς εἰμι Pae. 2.28
ἄνιππός εἰμι Pae. 4.27
λίαν μοι [δέο]ς ἔμπεδονεἴη κεν Pae. 4.49
κατεκρίθης δὲ θνατοῖς ἀγανώτατος ἔμμεν Pae. 16.7
= fr. 147 Schr. σῶμα δ' ἐστὶ θνατόν Παρθ. 1. 1. τί ἔρδων φίλος σοι εἴην, τοῦτ αἴτημί σε (<ἂνγτ; εἴην coni. Christ) fr. 155. 3. νὸκακ ἔμμεναι fr. 169. 17.b with infinitive added.ἦν δ' ἐσορᾶν καλός O. 8.19
εἲην εὑρησιεπὴς ἀναγεῖσθαι O. 9.80
“ ἐντὶ μὲν θνατῶν φρένες ὠκύτεραι κέρδος αἰνῆσαι” P. 4.139εἰμὶ δ' ἄσχολος ἀναθέμεν P. 8.29
ἐμοὶ δὲ θαυμάσαι θεῶν τελεσάντων οὐδέν ποτε φαίνεται ἔμμεν ἄπιστον P. 10.50
καὶ τὸ σιγᾶν πολλάκις ἐστὶ σοφώτατον ἀνθρώπῳ νοῆσαι N. 5.18
αἰδοῖος μὲν ἦν ἀστοῖς ὁμιλεῖν I. 2.37
c impersonal.ἀλλὰ μοιρίδιον ἦν P. 1.55
2 c. pred. subs.ἦν Τάνταλος οὗτος O. 1.55
Σικελίας ἔσαν ὀφθαλμός O. 2.9
εἰ δ' εἴη μὲν Ὀλυμπιονίκας, τίνα κεν φύγοι ὕμνον; O. 6.4Φοίβου γὰρ αὐτὸν φᾶ γεγάκειν πατρός, περὶ θνατῶν δ' ἔσεσθαι μάντιν ἐπιχθονίοις ἔξοχον O. 6.50
ἐσσὶ γὰρ ἄγγελος ὀρθός ( εεσι Π: ἔστι vel εἶσι Wi<*>.) O. 6.90ἐκέλευσεν νεῦσαι μιν ἑᾷ κεφαλᾷ ἐξοπίσω γέρας ἔσσεσθαι O. 7.68
“ φάτο δΕὐρύπυλος ἔμμεναι” P. 4.34 “ οὐδὲ μὰν χαλκάρματός ἐστι πόσις Ἀφροδίτας” P. 4.87 “Ποίαν γαῖαν, ὦ ξεῖν, εὔχεαι πατρίδ' ἔμμεν;” P. 4.98 “ καρτερὸς ὅρκος ἄμμιν μάρτυς ἔστω Ζεὺς” P. 4.167ἐσσὶ δ' ἰατὴρ ἐπικαιρότατος P. 4.270
βασιλεὺς ἐσσὶ P. 5.16
Λαπιθᾶν ὑπερόπλων τουτάκις ἦν βασιλεύς P. 9.14
φίλτατον παρθενικαὶ πόσιν ἢ υἱὸν εὔχοντ, ὦ Τελεσίκρατες, ἔμμεν (sc. σε) P. 9.100πάτραν ἵν' ἀκούομεν, Τιμάσαρχε, τεὰν ἐπινικίοισιν ἀοιδαῖς πρόπολον ἔμμεναι N. 4.79
οὐκ ἀνδριαντοποιός εἰμ N. 5.1
ξεῖνός εἰμι N. 7.61
φαῖμέν κε γείτον' ἔμμεναι νόῳ φιλήσαντ ἀτενέι γείτονι χάρμα πάντων ἐπάξιον N. 7.87
ἀρχοὶ δοὐκ ἔτ' ἔσαν Ταλαοῦ παῖδες N. 9.14
οὐ θαῦμα σφίσιν ἐγγενὲς ἔμμεν ἀεθληταῖς ἀγαθοῖσιν N. 10.51
πάμπαν θεὸς ἔμμεναι οἰκεῖν τ' οὐρανῷ N. 10.58
“ ἐσσί μοι υἱός” (Snell ἔσσι) N. 10.80φαίης κέ νιν ἄνδρ' ἐν ἀεθληταῖσιν ἔμμεν Ναξίαν πέτραις ἐν ἄλλαις χαλκοδάμαντ ἀκόναν I. 6.72
τί ἔλπεαι σοφίαν ἔμμεν (Bergk: εἶναι Stobaeus: om. Clem. Alex.) fr. 61. 1. ἐν ξυνῷ κεν εἴη συμπόταισίν τε γλυκερὸν κέντρον fr. 124. 2. εὐδαιμόνων δραπέτας οὐκ ἔστιν ὄλβος fr. 134. φὰν δ' ἔμμεναι Ζηνὸς υἱοὶ καὶ κλυτοπώλου Ποσειδάωνος fr. 243. as inf. of purpose,ποτὶ γραμμᾷ μὲν αὐτὰν στᾶσε κοσμήσαις, τέλος ἔμμεν ἄκρον P. 9.118
Θέμιν Μοῖραι ἇγον σωτῆρος ἀρχαίαν ἄλοχον Διὸς ἔμμεν fr. 30. 6.3 emphatic, there is, areἐντὶ γὰρ ἄλλαι ὁδῶν ὁδοὶ περαίτεραι O. 9.104
ἐξ ὀνείρου δαὐτίκα ἦν ὕπαρ O. 13.67
ἔστι δὲ φῦλον ἐν ἀνθρώποισι ματαιότατον P. 3.21
δυσθρόου φωνᾶς ἀνακρινόμενον ποινὰ τίς ἔσται πρὸς θεῶν P. 4.63
ὅσαι τεἰσὶν ἐπιχωρίων καλῶν ἔσοδοι, τετόλμακε P. 5.116
ἀλλ' ἔσται χρόνος οὗτος, ὃ P. 12.30
ἔστι δ' ἐν εὐτυχίᾳ πανδοξίας ἄκρον N. 1.10
εἰ πόνος ἦν, τὸ τερπνὸν πλέον πεδέρχεται N. 7.74
ἐχθρὰ δ' ἄρα πάρφασις ἦν καὶ πάλαι N. 8.32
ἦν γε μὰν ἐπικώμιος ὕμνος δὴ πάλαι N. 8.50
ἔστι δέ τις λόγος ἀνθρώπων N. 9.6
ἔστι δὲ καὶ κόρος ἀνθρώπων βαρὺς ἀντιάσαι N. 10.20
“ τίς δὴ λύσις ἔσσεται πενθέων;” N. 10.77 οὐ γὰρ ἦν πενταέθλιον (Calliergus; ἦεν, ἦς codd.) I. 1.26ἔστιν δ' ἀφάνεια τύχας καὶ μαρναμένων I. 4.31
τέθμιόν μοι φαμὶ σαφέστατον ἔμμεν τάνδ' ἐπιστείχοντα νᾶσον ῥαινέμεν εὐλογίαις (Boeckh: εἶναι codd.) I. 6.20οὐδ' ἔστιν οὕτω βάρβαρος οὔτε παλίγγλωσσος πόλις ἅτις οὐ Πηλέος ἀίει κλέος I. 6.24
]ον τέλος [ἔς]ται[ (ἔσσεται Σ̆{im}) Πα. 7C. 6. ἦν γάρ τι παλαίφατον[ fr. 140a. 69. “ἦν διακρῖναι ἰδόντ' λτ;οὐγτ; πολλὸς ἐν καιρῷ χρόνος” fr. 168. 6. χρυσέων βελέων ἐντὶ τραυματίαι ( ἔντι alii) fr. 223.4 c. dat. (= ἔχω.) πολλά μοι ὑπ' ἀγκῶνος ὠκέα βέλη ἔνδον ἐντὶ φαρέτρας (= ἐστί Boeckh, wrongly) O. 2.84 ἔστι δὲ καί τι θανόντεσσιν μέρος κὰν νόμονἐρδόμενον O. 8.77
πλατεῖαι πάντοθεν λογίοισιν ἐντὶ πρόσοδοι νᾶσον εὐκλέα τάνδε κοσμεῖν N. 6.45
εἴη μή ποτέ μοι τοιοῦτον ἦθος, Ζεῦ πάτερ N. 8.35
“ ἔστι σοι τούτων λάχος” N. 10.85ἔστι δὲ καὶ διδύμων ἀέθλων Μελίσσῳ μοῖρα πρὸς εὐφροσύναν τρέψαι γλυκεῖαν ἦτορ I. 3.9
ἔστι μοι θεῶν ἕκατι μυρία παντᾷ κέλευθος I. 4.1
“ἔσσεταί τοι παῖς, ὃν αἰτεῖς, ὦ Τελαμών” I. 6.52 cf. also O. 12.1—2.5 be (situated)τοῖσι μὲν ἐξεύχετἐν ἄστει Πειράνας σφετέρου πατρὸς ἀρχὰν καὶ βαθὺν κλᾶρον ἔμμεν O. 13.62
ἄτερθε δὲ πρὸ δωμάτων ἕτεροι λαχόντες Ἀίδαν βασιλέες ἱεροὶ ἐντί P. 5.98
ἐχρῆν δέ τιν' ἔνδον ἄλσει παλαιτάτῳ Αἰακιδᾶν κρεόντων τὸ λοιπὸν ἔμμεναι N. 7.45
ἐντί τοι φίλιπποί ταὐτόθι καὶ κτεάνων ψυχὰς ἔχοντες κρέσσονας ἄνδρες N. 9.32
κατ' Ὄλυμπον ἄλοχος Ἥβα τελείᾳ παρὰ ματέρι βαίνοισ ἔστι, καλλίστα θεῶν N. 10.18
cf. B. 1.6 be, come to passὤρνυεν κάρυκας ἐόντα πλόον φαινέμεν παντᾷ P. 4.170
“χὤ τι μέλλει χὠπόθεν ἔσσεται, εὖ καθορᾷς” P. 9.497 c. gen.a of origin: be descended (from) κείνων δ' ἔσαν χαλκάσπιδες ὑμέτεροι πρόγονοι ( ἔσσαν byz.: ἦσαν Σ̆{1}, Turyn) O. 9.54b possessive: be of, belong toγνόντα τὸ πὰρ ποδός, οἵας εἰμὲν αἴσας P. 3.60
ἔντι μὲν χρυσαλακάτου τεκέων Λατοῦς ἀοιδαὶ ὥριαι παιάνιδες. ἔντι[ (edd.: ἕντι codex: ἐντὶ legendum) Θρ. 3. 1—2. cf. I. 4.318 c. ἐκ, ἀπό.a be, come fromχρὴ δ' ἀπ Ἀθανᾶν τέκτον ἀεθληταῖσιν ἔμμεν N. 5.49
τὸ γάρ ἐστι μόνον ἐκ θεῶν fr. 131b. 2.b be born ofυἱὸς Δανάας· τὸν ἀπὸ χρυσοῦ φαμὲν αὐτορύτου ἔμμεναι P. 12.18
B part.1 pres. part.a [† ἅμα (codd.: ἐόντα Maas) O. 1.104]θεὸς ἐπίτροπος ἐὼν O. 1.106
ἐμὲ πρόφαντον σοφίᾳ ἐόντα O. 1.116
οὔτε δύσηρις ἐὼν οὔτ' ὦν φιλόνικος O. 6.19
ὡραῖος ἐὼν καὶ καλὸς O. 9.94
οἷος ἐὼν θρέψενποτὲ P. 3.5
Ἰόλαον ὑμνητὸν ἐόντα P. 11.61
ἐὼν καλὸς ἔρδων τ' ἐοικότα μορφᾷ N. 3.19
Τελαμὼν Ἰόλᾳ παραστάτας ἐὼν N. 3.37
Ἀχιλεὺς παῖς ἐὼν ἄθυρε N. 3.44
κεῖνος γὰρ Ὀλυμπιόνικος ἐὼν N. 6.17
πομπαῖς θεμισκόπον οἰκεῖν ἐόντα πολυθύτοις N. 7.47
εἰ γάρ σφίσιν ἐμπεδοσθενέα βίοτον διαπλέκοις εὐδαίμον' ἐόντα N. 7.100
θυμὸς ἄτολμος ἐών N. 11.32
Ἰφικλέος μὲν παῖς ὁμόδαμος ἐὼν Σπαρτῶν γένει I. 1.30
ἐὼν καλὸς I. 2.4
θεότιμος ἐών I. 6.13
]βαρβι[τί]ξαι θυμὸν ἀμβλὺν ὄντα καὶ φωνὰν ἐν οἴνῳ[ (forma valde dubia: v.l. ἀμβλύνοντα) fr. 124d.b where the part. is concessive.σὺν δ' ἀνάγκᾳ μιν φίλον καί τις ἐὼν μεγαλάνωρ ἔσανεν P. 1.52
καὶ φθινόκαρπος ἐοῖσα διδοῖ ψᾶφον P. 4.265
καὶ πολυκλείταν περ ἐοῖσαν ὅμως Θήβαν ἐπασκήσει fr. 194. 4.c where the part. is conditional.ἀξιωθείην κεν, ἐὼν Θρασύκλου Ἀντία τε σύγγονος, Ἄργει μὴ κρύπτειν φάος ὀμμάτων N. 10.39
d followingφαίνομαι. θαυμαστὸς ἐὼν φάνη O. 9.96
ἀπειρομάχας ἐών κε φανείη λόγον ὁ μὴ συνιείς N. 4.30
cf. P. 4.170e c. adv., being (situated) cf. A. 5 supra.εὐθὺν δὲ πλόον καμάτων ἐκτὸς ἐόντα δίδοι O. 6.104
εἶδον γὰρ ἑκὰς ἐὼν P. 2.54
ἐὼν δ' ἐγγὺς Ἀχαιὸς οὐ μέμψεταί μ ἀνήρ N. 7.64
“ ἥμισυ μέν κε πνέοις γαίας ὑπένερθεν ἐὼν” N. 10.87f subs., n. pl., goods, possessionsοὐκ ἔραμαι πολὺν ἐν μεγάρῳ πλοῦτον κατακρύψαις ἔχειν, ἀλλ' ἐόντων εὖ τε παθεῖν N. 1.32
]ἑκὰς ἐόντων Pae. 4.35
m. pl., living ( φάμα)· ἅ τε ὤπασεν τοιάδε τῶν τότ' ἐόντων φύλλ ἀοιδᾶν (ὡς ἄλλων ἐγκωμιακότων ποιητῶν. Σ.) I. 4.272 fut. part.aἀμφὶ πράξιος ἐσσομένας O. 12.8
b subs.τά τ' ἐσσόμενα τότ ἂν φαίην σαφές O. 13.103
ἐσσόμενον προιδεῖν συγγενὲς οἷς ἕπεται N. 1.27
C various impersonal usages.a in wishes, εἴη c. (dat., acc. &) inf.εἴη σέ τε πατεῖν, ἐμέ τε ὁμιλεῖν O. 1.115
εἴη, Ζεῦ, τὶν εἴη ἀνδάνειν P. 1.29
φίλον εἴη φιλεῖν P. 2.83
ἁδόντα δεἴη με τοῖς ἀγαθοῖς ὁμιλεῖν P. 2.96
( ῥῆμα)τό μοι θέμεν Κρονίδᾳ τε Δὶ καὶ Νεμέᾳ Τιμασάρχου τε πάλᾳ ὕμνου προκώμιον εἴη N. 4.11
εἴη μιν ἔρνεσι φράξαι χεῖρα I. 1.64
εἴη δὲ τρίτον σωτῆρι πορσαίνοντας Ὀλυμπίῳ Αἴγιναν κάτα σπένδειν μελιφθόγγοις ἀοιδαῖς I. 6.7
εἴη καὶ ἐρᾶν καὶ ἔρωτι χαρίζεσθαι κατὰ καιρόν fr. 127. 1.b c. adj., part. & inf.ἔστι δἀνδρὶ φάμεν ἐοικὸς ἀμφὶ δαιμόνων καλά O. 1.35
ἦν ὅτι νιν πεπρωμένον ἀμπνεῦσαι καπνόν O. 8.33
θέσφατον ἦν Πελίαν θανέμεν P. 4.71
φαντὶ δἔμμεν τοῦτ' ἀνιαρότατον, καλὰ γινώσκοντ ἀνάγκα ἐκτὸς ἔχειν πόδα P. 4.287
ἔστι δἐοικὸς ὀρειᾶν γε Πελειάδων μὴ τηλόθεν ὠαρίωνα νεῖσθαι N. 2.10
συμβαλεῖν μὰν εὐμαρὲς ἦν τό τε Πεισάνδρου πάλαι αἷμἀπὸ Σπάρτας N. 11.33
πεπρωμένον ἦν, φέρτερον πατέρος ἄνακτα γόνον τεκεῖν ποντίαν θεόν I. 8.32
c = ἔξεστι,c acc. & inf. εἰ γὰρ ἦν ἓ τὰν ἀλάθειαν ἰδέμεν ( ἑὰν codd. Σγρ: ἐὰν Σγρ: ἓ τὰν Boeckh) N. 7.24 οὐκ ἔστι πρόσωθεν θνατὸν ἔτι σκοπιᾶς ἄλλας ἐφάψασθαι ποδοῖν (Böhmer: οὐκέτι πόρσω, οὐκ ἔστι πρόσω codd.) N. 9.47d c. dat. (& inf.?): it is one's duty ἔστι μοι πατρίδ' ἀρχαίαν κτενὶ Πιερίδ[ων (supp. Lobel: ἀγάλλειν supp. Snell, e. g.) fr. 215. 5.e ἔστιν ὅτε, ἦν ὅτε, there is, was a time when ἦν ὅτε σύας Βοιώτιον ἔθνος ἔνεπον fr. 83. subordinate verb suppressed: ἔστιν ἀνθρώποις ἀνέμων ὅτε πλείστα χρῆσις, ἔστι δοὐρανίων ὑδάτων sometimes O. 11.1—2. ἔσθ' ὅτε πιστόταται σιγᾶς ὁδοί fr. 180.f οὐκ ἔστιν ὅπως, it is impossible that οὐ γὰρ ἔσθ' ὅπως τὰ θεῶν βουλεύματ ἐρευνάσει βροτέᾳ φρενί fr. 61. 3. D dub. † ἔστι δέ τοι χέκωνκακίει καπνός ( ἔτι coni. Heyne) fr. 185. fragg. ]έμμεν ἁλίῳ κυ[ Pae. 6.149
ἔσσεται γὰρ ἁδυ[ Pae. 21.13
]ὅτ' ἦσαν [fr. 111a. 3. ἐμμεν[ ?fr. 338. 3. -
65 ὅτι
a causal conj., because c. ind.ἔχει δ' ἀπάλαμον βίον, ἀθάνατους ὅτι κλέψαις ἁλίκεσσι συμπόταις νέκταρ ἀμβροσίαν τε δῶκεν O. 1.60
κῦδος εὐίππων διδόντων Τυνδαριδᾶν, ὅτι πλείσταισι αὐτοὺς ἐποίχονται τραπέζαις O. 3.40
καλέσαντο συνεργὸν τείχεος, ἦν ὅτι νιν πεπρωμένον O. 8.33
δάμασε καὶ κείνους, ὅτι πρόσθε ποτὲ Τιρύνθιον ἔπερσαν αὐτῷ στρατόν O. 10.31
αἱ δύο δ' ἀμπλακίαι φερέπονοι τελέθοντι· τὸ μὲν ἥρως ὅτι ἐπέμειξε, ὅτι τε ἐπειρᾶτο ( ὅτι Hermann: ὅτι τ codd.) P. 2.31ὁ δὲ Ῥαδάμανθυς εὖ πέπραγεν, ὅτι φρενῶν ἔλαχε καρπὸν ἀμώμητον P. 2.73
τὸ μέν, ὅτι βασιλεὺς ἐσσὶ μάκαρ δὲ καὶ νῦν, ὅτι εὖχος ἑλὼν δέδεξαι τόνδε κῶμον ἀνέρων P. 5.15
—20. ῥαίνω δὲ καὶ ὕμνῳ, γείτων ὅτι μοι καὶ κτεάνων φύλαξ ἐμῶν ὑπάντασεν P. 8.58ἀδελφεοῖσί τ' ἐπαινήσομεν ἐσλοῖς, ὅτι ὑψοῦ φέροντι νόμον Θεσσαλῶν αὔξοντες P. 10.69
χαίρω δ' ὅτι ἐσλοῖσι μάρναται πέρι πᾶσα πόλις N. 5.46
μή νυν, ὅτι φθονεραὶ θνατῶν φρένας ἀμφικρέμανται ἐλπίδες, μήτ' ἀρετάν ποτε σιγάτω πατρῴαν I. 2.43
ὁ δ' ἀθανάτων μὴ θρασσέτω φθόνος, ὅτι τερπνὸν ἐφάμερον διώκων ἕκαλος ἔπειμι γῆρας ἔς τε τὸν μόρσιμον αἰῶνα I. 7.40
καὶ Νεμέᾳ ἀέθλων ὅτι κράτος ἐξεῦρε I. 8.5
ἀλλὰ παρθένοι γάρ, ἴσθ' ὅτ[ι], Μοῖσαι, πάντα, τοῦτον ἔσχετε τεθμόν, κλῦτε νῦν (supp. Jurenka) Πα... γέ[ρον]θ' ὅ[τι] Πρίαμον πρὸς ἑρκεῖον ἤναρε βωμὸν ἐπενθορόντα (supp. Turyn)Πα.. 113. ἔκρυψαν τὸ πάντων ἔργων ἱερώτ[ατον], γλυκείας ὀπὸς ἀγασθέντες ὅτι ξένοι ἔφθινον Pae. 8.76
b introducing indir. statement, that c. ind.ἔννεπε κρυφᾷ τις ὕδατος ὅτι τε πυρὶ ζέοισαν εἰς ἀκμὰν μαχαίρᾳ τάμον κατὰ μέλη τραπέζαισι τ' διεδάσαντο καὶ φάγον O. 1.48
εἰ δέ τις οἶδεν τὸ μέλλον, ὅτι θανόντων μὲν ἐνθάδ' αὐτίκ ἀπάλαμνοι φρένες ποινὰς ἔτεισαν τὰ δ ἐν τᾷδε Διὸς ἀρχᾷ ἀλιτρὰ κατὰ γᾶς δικάζει τις O. 2.57
ὄφρ' υἱὸν εἴπῃς ὅτιοἱ νέαν ἐστεφάνωσε κυδίμων ἀέθλων πτεροῖσι χαίταν O. 14.22
εὖ οἶδ' ὅτι Χρόνος ἕρπων πεπρωμέναν τελέσει N. 4.43
στεῖχ' ἀπ Αἰγίνασδιαγγέλλοισ ὅτι Λάμπωνος υἱὸς Πυθέας εὐρυσθενὴς νίκη Νεμείοις παγκρατίου στέφανον N. 5.3
μνάσθηθ' ὅτι τοι ἕσσατο ἄνακτι βωμὸν fr. 140. 62 (36).c frag., dub. ]ἔμαθον δ' ὅτι μοῖραν[ Πα. 13. c. 5. [ ὅτι πεδαθέντα (codd.: ὅτι del. Hermann) Θρ. 3. 10.] -
66 κοσμέω
A order, arrange, esp. set an army in array, marshal it, Il.14.379; :—[voice] Pass., ; πένταχα κοσμηθέντες marshalled in five bodies, 12.87; of a population,διὰ τρίχα κοσμηθέντες 2.655
; once in Od., of hunters,διὰ δὲ τρίχα κοσμηθέντες 9.157
:—[voice] Med., κοσμησάμενος πολιήτας having arranged his men, Il.2.806; so after Homer, κ. στρατόν (v.l. for κοιμήσων) E.Rh. 662;τάξεις κεκοσμημέναι X.Cyr.2.1.26
, cf. Pl.Phdr. 247a;ἐπὶ τάξις πλεῦνας ἐκεκοσμέατο Hdt.9.31
.2 generally, arrange, prepare,δόρπον ἐκόσμει Od. 7.13
;κ. ἀοιδήν η Bacch.59
; ;στέφανον E.Hipp.74
;τράπεζαν X.Cyr.8.2.6
;εἰς τάφον λέβητα S.El. 1401
:—[voice] Pass.,δεῖπνον κεκόσμηται Pi.N.1.22
; δεῖ οὕτω κοσμηθῆναι ὅκως .. Democr.266; τὸ κοσμηθὲν αἷμα, = τὸνοἰκεῖον κόσμον κτησάμενον, Gal.5.551.II order, rule,τὴν πόλιν κ. καλῶς τε καὶ εὖ Hdt.1.59
, cf. S.Aj. 1103;Σπάρτην ἔλαχες, κείνην κόσμει E.Fr. 723
(anap.); κ. ἐμαυτόν restrain myself, Id.Hyps.Fr.34(60).46;τὰ ἄλλα ἐκεκοσμέατό οἱ Hdt.1.100
;τόν γε νοῦν κοσμοῦντα πάντα κοσμεῖν Pl.Phd.97
c:—[voice] Pass., τὰ κοσμούμενα orderly institutions, S.Ant. 677: [tense] pf.part., of persons, orderly,ταπεινὸς καὶ κεκοσμημένος Pl.Lg. 716a
;τεταγμένον τε καὶ κ. πρᾶγμα Id.Grg. 504
a.2 in Crete, hold office of ,οἱ κεκοσμηκότες Arist. Pol. 1272a35
, cf. Plb.22.15.1; Cret. [full] κοσμίω Leg.Gort.1.51, etc.; also κορμίω (q.v.).III adorn, equip, dress, esp. of women, h.Hom. 6.11, Hes.Op.72;κοσμῆσαί τινα πανοπλίῃ Hdt.4.180
;τριπόδεσσι κ. δόμον Pi.I.1.19
;τινὰ πλούτῳ ὑπερβάλλοντι Hdn.3.10.6
: c. dupl. acc., (Phrygia, iv A. D.):—freq. in [voice] Med., κοσμέεσθαι τὰς κεφαλάς to adorn their heads, Hdt.7.209;κοσμεῖσθαι σῶμα ὅπλοις E.Ph. 1359
; ἐν φοινικίσι κοσμησάμενοι having decked themselves, Pl.Com.208:—[voice] Pass.,χρυσῷ κοσμηθεῖσα h.Ven.65
;παῖσα δ' Ἄρῃ κεκόσμηται στέγα Alc.15.1
;ἵπποι κεκοσμημένοι ὡς κάλλιστα Hdt.7.40
; d, cf. S.Ph. 1064, Th.6.41, etc.2 metaph., adorn, embellish, ; c;τραγικὸν λῆρον Ar.Ra. 1005
; κ. ἔργον ἄριστον ib. 1027;τὸ λογικὸν ἔχεις ἐξαίρετον, τοῦτο κόσμει Arr.Epict.3.1.26
;λόγον εὐρυθμίαις Isoc.5.27
;αὑτὸν λόγοις Pl.La. 196
b, cf. 197 c;ἐπὶ τὸ μεῖζον κ. Th.1.21
; τὸν.. τὴν ἐκείνων ἀρετὴν κοσμήσοντα (in speaking) D.18.287:—[voice] Pass.,ἦθος σεμνότητι -μημένον Phld.Acad.Ind. p.52
M.3 honour, λουτροῖς σ' ἐκόσμης' S.El. 1139;κ. τάφον Id.Ant. 396
; ;κ. καὶ τιμᾶν X.Cyr.1.3.3
; of persons, adorn, be an honour to,πατρίδα Thgn.947
;νᾶσον εὐκλέα Pi.N.6.46
;Σαλαμῖνα κ. πατρίδα E.Fr.530.3
; [τὴν πόλιν] αἱ τῶνδε ἀρεταὶ ἐκόσμησαν Th.2.42
.IV [voice] Pass., to be assigned, ascribed to,ἐς τὸν Αἰγύπτιον νομὸν αὗται [αἱ πόλεις] ἐκεκοσμέατο Hdt.3.91
;ἐς Πέρσας κεκοσμέαται Id.6.41
; esp. of philosophic schools,κατὰ τὴν Ἀκαδημίαν κοσμεῖσθαι S.E.P.1.231
;οἱ κατὰ διαφόρους αἱρέσεις κοσμούμενοι Id.M.11.77
. -
67 λέγω
λέγω =⟩ λέχω (A),λέγω (A),------------------------------------λέγω (B),A pick up, etc.: tenses for signf. 1 and 11, [tense] fut.λέξω Od.24.224
: [tense] aor. :—[voice] Med., [tense] fut. in pass. sense : [tense] aor.ἐλεξάμην Il.21.27
(trans.); [dialect] Ep.ἐλέγμην Od.9.335
;λέκτο 4.451
:—[voice] Pass., [tense] aor.ἐλέχθην Il.3.188
: also post-Hom. in these senses, but only in compos., esp. with ἀπο-, ἐκ-, κατα-, συν-; post-Hom. [tense] pf. εἴλοχα (κατ-, συν-), [voice] Pass. εἴλεγμαι, in these senses rarely λέλεγμαι (v. the compds.); also [tense] fut. λεγήσομαι ( συλ-): [tense] aor. 2 ἐλέγην (κατ-, συν-):—gather, pick up,ὀστέα.. λέγωμεν Il.23.239
, cf. Od.24. 72, Pi.P.8.53; αἱμασιάς τε λέγων picking out stones for building walls, Od.18.359 (ubi v. Sch., cf.λογάς 2
), cf. 24.224:—[voice] Med., gather for oneself,ἐπὶ δὲ ξύλα πολλὰ λέγεσθε Il.8.507
;ὀστέα λευκὰ λέγοντο 24.793
;φάρμακα λέξασθαι A.R.3.807
.2 [voice] Med., choose for oneself, pick out,λέξαιτο.. ἄνδρας ἀρίστους Od.24.108
;κούρους Il.21.27
:—[voice] Pass., to be chosen,εἰ.. λεγοίμεθα πάντες ἄριστοι 13.276
.II count, tell, ἐν δ' ἡμέας λέγε κήτεσιν he counted us among the seals, Od.4.452; and in [tense] aor. [voice] Med., Il.2.125; ἐγὼ πέμπτος μετὰ τοῖσιν ἐλέγμην I reckoned myself.., Od.9.335; λέκτο δ' ἀριθμόν he told him over the number, 4.451:—[voice] Pass., μετὰ τοῖσιν ἐλέχθην I was counted among these, Il.3.188.b so, but not freq., after Hom.,λ. ποντιᾶν ψάφων ἀριθμόν Pi.O.13.46
, cf. A.Ag. 570;καθ' ἓν ἕκαστον λ. Isoc.2.45
; also καὶ σὲ δ' ἐν τούτοις λέγω count you among.., A.Pr. 973; λ. τινὰ οὐδαμοῦ count him as naught, S.Ant. 183; κέρδος λ., εἰ .. count it gain, that.., ib. 462:—[voice] Med., λέξατο πάντας [ναύτας] Pi.P.4.189:—[voice] Pass.,λέγεσθαι ἐν τοῖς ἱππικωτάτοις X.Oec.11.20
;ἐνὶ πρώτῃσι λέγεσθαι Call.Del.16
: [tense] fut. [voice] Med. in pass. sense, l.c.2 recount, tell over,οὔ τι διαπρήξαιμι λέγων ἐμὰ κήδεα Od.14.197
;σὺ δέ μοι λέγε θέσκελα ἔργα 11.374
;τὰ ἕκαστα λέγων 12.165
; ὅσα τ' αὐτὸς.. ἐμόγησε, πάντ' ἔλεγ' 23.308: so in Trag., λ. τύχας, πάθη, μόχθους, etc., A.Pr. 633, Pers. 292, Ag. 555, etc.; also Ἀγαμέμνονι.. λέγ' ὀνείδεα repeated reproaches against him, Il.2.222; so perh.ψεύδεα πολλὰ λ. Hes.Th.27
(but v. infr. 111):—[voice] Med., τί σε χρὴ ταῦτα λέγεσθαι; why need'st thou tell the tale thereof? Il.13.275; and so, μηκέτι ταῦτα λεγώμεθα νηπύτιοι ὥς ib. 292, cf. Od.3.240, 13.296;μηκέτι νῦν δήθ' αὖθι λεγώμεθα Il.2.435
.III say, speak, first in Hes.Th.27 (v. supr.11.2): [tense] fut.λέξω Emp.38.1
, A.Ag. 859, Hdt.4.14, Th.2.48, Antipho 6.33, etc.: [tense] aor.ἔλεξα Anacr.45
, Pl.Sph. 217e, Antipho 1.15 (rare in Pl. and the Orators, common in some dialects, as Boeotian, IG7.504.2 ([place name] Tanagra), Thessalian, ib.9(2).461.21, Ionic, v.l. in Hp.Aër. 12): [tense] pf.λέλεχα Gal.16.249
, λέλεγα andλέλογας Hsch.
( εἴρηκα in correct writers):—[voice] Pass., [tense] fut.λεχθήσομαι Th.5.86
, Pl.Ti. 67c, etc.: also [tense] fut. [voice] Med. in pass. sense, S.OC 1186, E.Hec. 906 (lyr.), etc.; andλελέξομαι Th.3.53
(v.l. λέξεται), Pl.R. 457b: [tense] aor. ἐλέχθην (never ἐλέγην in this sense) S.OT 1442, Th.6.32, etc.: [tense] pf.λέλεγμαι Pi.N.8.20
, Hdt.2.21, S.Ph. 389, etc. ( εἴλεγμαι in this sense only in compd. δι-): rare in compds. (only ἀντιλέγω, ἐπιλέγω, καταλέγω, προλέγω), the [tense] pres. in most compds. being supplied by ἀγορεύω, the [tense] fut. by ἐρῶ, the [tense] aor. by εἶπον, the [tense] pf. by εἴρηκα:1 say, speak, never in Hom., first in Hes. l.c., freq. from Hdt. and Trag. downwds.; of all kinds of oral communications,ἐκέλευε λέγειν εἴ τι θέλοι Hdt.8.58
; so λέγοις ἄν speak, say on, Pl.Plt. 268e, etc.;λ. μῦθον A.Pers. 698
(troch.);ψευδῆ λ. Id.Ag. 625
;ἀληθῆ λ. Pl.Phlb. 12b
(so in [voice] Pass.,λόγος λέλεκται πᾶς S.Ph. 389
); of oracles, say, declare, Hdt.8.136; ὥσπερ τοὔνομα λέγει indicates, Pl. Prt. 312c: with Preps.,λ. ἀμφί τινος A.Th. 1017
, E.Hec. 580;περί τινος Xenoph.34.2
, Democr.165, S.Aj. 151 (anap.), Th.2.48; ὑπέρ τινος in his defence, S.El. 555, X.HG1.7.16; κατά τινος against him, Thgn.1240a, X.HG1.5.2; λ. ἐπί τισι εὐχὰς ἀγαθάς express good wishes for them, A.Supp. 625 (anap.); λ. τά τινος take his part, D.8.64; λ. πρός τι in reference or in answer to.., S.Ant. 753, etc.;εἴς τι X.Mem. 1.5.1
.2 c. acc. et inf., say that.., Pi.P.2.59, etc.: with neg. οὐ, Pl.R. 348c, etc., but μή ib. 346e, X.Smp.4.5 ([voice] Pass.), and usu. in later Gr., LXX Ge.38.22;λ. μὴ εἶναι ἀνάστασιν Ev.Matt.22.23
: freq. also folld. by ὡς, ὅτι (generally so in the [voice] Act. voice) when the subject of the relative clause may become the object of the principal Verb, γυναῖκα λέγουσιν, ὡς κάθηται .. X.Cyr.7.3.5, etc.: rarely c. part., λ. Οἰδίπουν ὀλωλότα speak of him as dead, S.OC 1580;λέγουσιν ἡμᾶς ὡς ὀλωλότας A.Ag. 672
;λέξασ' ἀδελφῷ σ' ἐνθάδ' ὄντα E.Hel. 888
:—[voice] Pass.,λέξεται ἔχων Id.IT 1047
, cf. A.Ag. 170 (cj.).3 λέγειν τινά τι say something of another, esp. κακὰ λ. τινά speak ill of him, revile him, Hdt.8.61;ἀγαθὰ λ. τινάς Ar.Ec. 435
; τὰ ἔσχατα, τὰ ἀπόρρητα λ. ἀλλήλους, X.Mem.2.2.9, D.18.123; also εὖ or κακῶς λ. τινά, A.Ag. 445 (lyr.), S.El. 524, cf. 1028;εὖ λ. τὸν εὖ λέγοντα X.Mem.2.3.8
.4 call by name,ἃς τρέμομεν λ. S.OC 128
(lyr.): c. dupl. acc., call so and so, , cf. S.OC 939 codd., Hdt.1.32, etc.5 λ. τινὰ ποιεῖν τι tell, command one to do, A.Ch. 553, S.Ph. 101, X.Cyr.4.1.22, etc.: so with τινι, S.OC 840, D.19.150 (no obj. expressed in A.Ag. 925, S.OC 856); λέγε τὸν ἐρωτῶντα ἵνα.. εἴπῃ σοι .. Astramps.Orac.p.1 H.;ὡς ὁ νόμος λέγει D.22.20
;ὁ λέγων μὴ μοιχεύειν Ep.Rom.2.22
.6 λ. τι say something, i.e. speak to the point or purpose, βούλῃ λέγειν τι, καὶ λέγων μηδὲν κλύειν; S.Ant. 757; λέγω τι; am I right? the answer being λέγεις, Id.OT 1475;κινδυνεύεις τι λέγειν Pl.Cra. 404a
;ἴσως ἄν τι λέγοις X.Mem.2.1.12
, cf. Cyr.1.4.20; opp. οὐδὲν λέγει has no meaning, no authority,οὐδὲν λ. τὸ σωφρόνως τραφῆναι Ar.Eq. 334
, cf. V.75; οὐδὲν λέγεις nonsense! Id.Th. 625; but οὐδὲν λέγειν, also, say what is not, lie, Id.Av.66, Pl. Ap. 30b; also εὖ γε λέγεις, εὖ λέγεις, εὖ ἂν λέγοις, good news!, that is well!, ib. 24e, Grg. 447b, Prt. 310b; καλῶς, ὀρθῶς λ., you are right, X. Mem.3.3.4, 3.6.8; κοὔπω λέγω and what is more, Herod.7.44; τί λέγεις; τὸν ἔποπα παῖ καλεῖς; Ar.Av.57, cf. Ec. 298 (lyr.).7 pleon.,ἔφη λέγων Hdt.3.156
, 5.36;ἔλεγε φάς Id.1.122
;ἔφασκε λέγων Ar.Av. 472
;ἦ δ' ὃς λέγων Id.V. 795
;ὡς ἔφη λέγων S.Aj. 757
;καὶ λέγων εἶπεν οὕτω πως D.8.74
, etc.8 at the beginning of letters or documents, Ἄμασις Πολυκράτεϊ ὧδε λέγει.., Μαρδόνιος τάδε λέγει .., etc., Hdt.3.40, 8.140. ά, etc.;τὰ γράμματα ἔλεγε τάδε Id.1.124
, etc.; γράμμασι λέγον τάδε, of an inscription, Th.6.54: in roman edicts,Μάρκος Μέττιος Ῥοῦφος.. λέγει POxy. 237 viii 28
(i A.D.).9 wish to say, mean, ; τί τοῦτο λέγει, πρὸ Πύλοιο; what does mean?Ar.
Eq. 1059, cf. 1021, 1375, Ec. 989, Pl. Phd. 60e: freq. in Platonic dialogue, πῶς λέγεις; how do you mean? in what sense do you say this? Ap. 24e, al.; ἢ πῶς λέγομεν; or what do we mean to say? Grg. 480b; πῶς δὴ οὖν αὐτὸ λέγεις; Phdr. 265c; ποῖόν τί ποτε ἄρα λέγοντ ές φασι .. what they can possibly mean by saying.., Tht. 181c, al.: c. dupl. acc., , al.: freq. (esp. in Trag.) to explain more fully, εἴσω κομίζου καὶ σύ, Κασάνδραν λέγω you, I mean Cassandra, A.Ag. 1035;ὁ μάντις, υἱὸν Οἰκλέους λ. Id.Th. 609
, cf. 658 (v.l.), Pr. 946;ποταμός, Ἀχελῷον λέγω S.Tr.9
, cf. 1220, Ph. 1261, E.Ph. 987; ἐμὲ λέγων meaning me, Isoc.12.215;τὸ δ' ὑμεῖς ὅταν λέγω, τὴν πόλιν λ. D.18.88
: sts., however, the word after λέγω is put in appos. with the word to be expld.,Ἀντικλείας.., τῆς σῆς λέγω τοι μητρός A.Fr. 175
, cf. Th. 658 cod. M;περὶ τῶνδε.., λέγω δὲ Φωκέων D.19.152
;παρ' ὧν.., τούτων τῶν τὴν Ἀσίαν οἰκούντων λέγω Id.8.24
, cf. Pl.Smp. 202b: abs.,μηδενὸς ὄντος ἐν [τῇ χώρᾳ] λέγω D.1.27
.b περὶ ἃς (sc. ἀπολαύσεις) λέγομεν τὸν σώφρονα in regard to which we use the term 'temperate', Arist.EN 1148a5, cf. Pl.Grg. 494b.10 ὡς λέγουσι as they say, S.Ant.23, etc.;ὡς λ. μοι Id.OC 1161
:—[voice] Pass., λέγεται it is said, c.acc.et inf., X.Mem.1.2.30, al.; but also πατρὸς λέγεται γενέσθαι .. Id.Cyr.1.2.1; θανεῖν ἐλέχθη he was said to have been killed, S.OT 292; soλεγόμενον ἐρέω Pi.P.5.108
: τὸ λεγόμενον abs., as the saying goes, Th.7.68, cf. Pl.Grg. 447a, Smp. 217e, etc.;τὸ λ. δὴ τοῦτο Id.Grg. 514e
: ὁ λεγόμενος γραῶν ὕθλος the so-called.., Id.Tht. 176b;οἱ λ. αὐτόνομοι εἶναι X.HG6.3.8
; οἱ λ. ὅτι .. of whom it is said that.., Id.Cyr.8.6.16.11 of orators, speak (emphatically),λέγειν δεινός S.OT 545
, X.Cyr.1.5.9, etc.;λέγειν ἠσκηκότες S.Fr. 963
, cf. Eup.95 (v. λαλέω); λ. τε καὶ πράσσειν δυνατώτατος Th.1.139
;οἱ ἐν τῷ πλήθει λέγειν δυνάμενοι Isoc.3.8
, cf. D.19.286; plead one's cause in a court of law, Id.23.78; δίκας λέγειν ὑπέρ τινος speak as an advocate for.., Din.1.111.12 boast of, tell of,τὴν ἑαυτοῦ ῥώμην X.Cyr.1.3.10
; in Poets, sing of,θέλω λ. Ἀτρείδας Anacreont.23.1
.13 recite what is written,λαβὲ τὸ βιβλίον καὶ λέγε Pl.Tht. 143c
; and freq. in Oratt., asλέγε τὸν νόμον D.21.8
and 10, etc.; of lectures,ἀκούσατέ μου σχόλια λέγοντος Arr.Epict.3.21.6
, cf. 15.8 (the sense of Lat. lego, read, occurs only in the compds. ἀναλέγομαι, ἐπιλέγομαι).16 nominate, Lat. dicere [dictatorem], D.C.Fr.36.26 ([voice] Pass.). (Cf. Lat. lègo, legio, legulus ('olivegatherer').) -
68 λέχω
λέγω =⟩ λέχω (A),λέγω (A),------------------------------------λέγω (B),A pick up, etc.: tenses for signf. 1 and 11, [tense] fut.λέξω Od.24.224
: [tense] aor. :—[voice] Med., [tense] fut. in pass. sense : [tense] aor.ἐλεξάμην Il.21.27
(trans.); [dialect] Ep.ἐλέγμην Od.9.335
;λέκτο 4.451
:—[voice] Pass., [tense] aor.ἐλέχθην Il.3.188
: also post-Hom. in these senses, but only in compos., esp. with ἀπο-, ἐκ-, κατα-, συν-; post-Hom. [tense] pf. εἴλοχα (κατ-, συν-), [voice] Pass. εἴλεγμαι, in these senses rarely λέλεγμαι (v. the compds.); also [tense] fut. λεγήσομαι ( συλ-): [tense] aor. 2 ἐλέγην (κατ-, συν-):—gather, pick up,ὀστέα.. λέγωμεν Il.23.239
, cf. Od.24. 72, Pi.P.8.53; αἱμασιάς τε λέγων picking out stones for building walls, Od.18.359 (ubi v. Sch., cf.λογάς 2
), cf. 24.224:—[voice] Med., gather for oneself,ἐπὶ δὲ ξύλα πολλὰ λέγεσθε Il.8.507
;ὀστέα λευκὰ λέγοντο 24.793
;φάρμακα λέξασθαι A.R.3.807
.2 [voice] Med., choose for oneself, pick out,λέξαιτο.. ἄνδρας ἀρίστους Od.24.108
;κούρους Il.21.27
:—[voice] Pass., to be chosen,εἰ.. λεγοίμεθα πάντες ἄριστοι 13.276
.II count, tell, ἐν δ' ἡμέας λέγε κήτεσιν he counted us among the seals, Od.4.452; and in [tense] aor. [voice] Med., Il.2.125; ἐγὼ πέμπτος μετὰ τοῖσιν ἐλέγμην I reckoned myself.., Od.9.335; λέκτο δ' ἀριθμόν he told him over the number, 4.451:—[voice] Pass., μετὰ τοῖσιν ἐλέχθην I was counted among these, Il.3.188.b so, but not freq., after Hom.,λ. ποντιᾶν ψάφων ἀριθμόν Pi.O.13.46
, cf. A.Ag. 570;καθ' ἓν ἕκαστον λ. Isoc.2.45
; also καὶ σὲ δ' ἐν τούτοις λέγω count you among.., A.Pr. 973; λ. τινὰ οὐδαμοῦ count him as naught, S.Ant. 183; κέρδος λ., εἰ .. count it gain, that.., ib. 462:—[voice] Med., λέξατο πάντας [ναύτας] Pi.P.4.189:—[voice] Pass.,λέγεσθαι ἐν τοῖς ἱππικωτάτοις X.Oec.11.20
;ἐνὶ πρώτῃσι λέγεσθαι Call.Del.16
: [tense] fut. [voice] Med. in pass. sense, l.c.2 recount, tell over,οὔ τι διαπρήξαιμι λέγων ἐμὰ κήδεα Od.14.197
;σὺ δέ μοι λέγε θέσκελα ἔργα 11.374
;τὰ ἕκαστα λέγων 12.165
; ὅσα τ' αὐτὸς.. ἐμόγησε, πάντ' ἔλεγ' 23.308: so in Trag., λ. τύχας, πάθη, μόχθους, etc., A.Pr. 633, Pers. 292, Ag. 555, etc.; also Ἀγαμέμνονι.. λέγ' ὀνείδεα repeated reproaches against him, Il.2.222; so perh.ψεύδεα πολλὰ λ. Hes.Th.27
(but v. infr. 111):—[voice] Med., τί σε χρὴ ταῦτα λέγεσθαι; why need'st thou tell the tale thereof? Il.13.275; and so, μηκέτι ταῦτα λεγώμεθα νηπύτιοι ὥς ib. 292, cf. Od.3.240, 13.296;μηκέτι νῦν δήθ' αὖθι λεγώμεθα Il.2.435
.III say, speak, first in Hes.Th.27 (v. supr.11.2): [tense] fut.λέξω Emp.38.1
, A.Ag. 859, Hdt.4.14, Th.2.48, Antipho 6.33, etc.: [tense] aor.ἔλεξα Anacr.45
, Pl.Sph. 217e, Antipho 1.15 (rare in Pl. and the Orators, common in some dialects, as Boeotian, IG7.504.2 ([place name] Tanagra), Thessalian, ib.9(2).461.21, Ionic, v.l. in Hp.Aër. 12): [tense] pf.λέλεχα Gal.16.249
, λέλεγα andλέλογας Hsch.
( εἴρηκα in correct writers):—[voice] Pass., [tense] fut.λεχθήσομαι Th.5.86
, Pl.Ti. 67c, etc.: also [tense] fut. [voice] Med. in pass. sense, S.OC 1186, E.Hec. 906 (lyr.), etc.; andλελέξομαι Th.3.53
(v.l. λέξεται), Pl.R. 457b: [tense] aor. ἐλέχθην (never ἐλέγην in this sense) S.OT 1442, Th.6.32, etc.: [tense] pf.λέλεγμαι Pi.N.8.20
, Hdt.2.21, S.Ph. 389, etc. ( εἴλεγμαι in this sense only in compd. δι-): rare in compds. (only ἀντιλέγω, ἐπιλέγω, καταλέγω, προλέγω), the [tense] pres. in most compds. being supplied by ἀγορεύω, the [tense] fut. by ἐρῶ, the [tense] aor. by εἶπον, the [tense] pf. by εἴρηκα:1 say, speak, never in Hom., first in Hes. l.c., freq. from Hdt. and Trag. downwds.; of all kinds of oral communications,ἐκέλευε λέγειν εἴ τι θέλοι Hdt.8.58
; so λέγοις ἄν speak, say on, Pl.Plt. 268e, etc.;λ. μῦθον A.Pers. 698
(troch.);ψευδῆ λ. Id.Ag. 625
;ἀληθῆ λ. Pl.Phlb. 12b
(so in [voice] Pass.,λόγος λέλεκται πᾶς S.Ph. 389
); of oracles, say, declare, Hdt.8.136; ὥσπερ τοὔνομα λέγει indicates, Pl. Prt. 312c: with Preps.,λ. ἀμφί τινος A.Th. 1017
, E.Hec. 580;περί τινος Xenoph.34.2
, Democr.165, S.Aj. 151 (anap.), Th.2.48; ὑπέρ τινος in his defence, S.El. 555, X.HG1.7.16; κατά τινος against him, Thgn.1240a, X.HG1.5.2; λ. ἐπί τισι εὐχὰς ἀγαθάς express good wishes for them, A.Supp. 625 (anap.); λ. τά τινος take his part, D.8.64; λ. πρός τι in reference or in answer to.., S.Ant. 753, etc.;εἴς τι X.Mem. 1.5.1
.2 c. acc. et inf., say that.., Pi.P.2.59, etc.: with neg. οὐ, Pl.R. 348c, etc., but μή ib. 346e, X.Smp.4.5 ([voice] Pass.), and usu. in later Gr., LXX Ge.38.22;λ. μὴ εἶναι ἀνάστασιν Ev.Matt.22.23
: freq. also folld. by ὡς, ὅτι (generally so in the [voice] Act. voice) when the subject of the relative clause may become the object of the principal Verb, γυναῖκα λέγουσιν, ὡς κάθηται .. X.Cyr.7.3.5, etc.: rarely c. part., λ. Οἰδίπουν ὀλωλότα speak of him as dead, S.OC 1580;λέγουσιν ἡμᾶς ὡς ὀλωλότας A.Ag. 672
;λέξασ' ἀδελφῷ σ' ἐνθάδ' ὄντα E.Hel. 888
:—[voice] Pass.,λέξεται ἔχων Id.IT 1047
, cf. A.Ag. 170 (cj.).3 λέγειν τινά τι say something of another, esp. κακὰ λ. τινά speak ill of him, revile him, Hdt.8.61;ἀγαθὰ λ. τινάς Ar.Ec. 435
; τὰ ἔσχατα, τὰ ἀπόρρητα λ. ἀλλήλους, X.Mem.2.2.9, D.18.123; also εὖ or κακῶς λ. τινά, A.Ag. 445 (lyr.), S.El. 524, cf. 1028;εὖ λ. τὸν εὖ λέγοντα X.Mem.2.3.8
.4 call by name,ἃς τρέμομεν λ. S.OC 128
(lyr.): c. dupl. acc., call so and so, , cf. S.OC 939 codd., Hdt.1.32, etc.5 λ. τινὰ ποιεῖν τι tell, command one to do, A.Ch. 553, S.Ph. 101, X.Cyr.4.1.22, etc.: so with τινι, S.OC 840, D.19.150 (no obj. expressed in A.Ag. 925, S.OC 856); λέγε τὸν ἐρωτῶντα ἵνα.. εἴπῃ σοι .. Astramps.Orac.p.1 H.;ὡς ὁ νόμος λέγει D.22.20
;ὁ λέγων μὴ μοιχεύειν Ep.Rom.2.22
.6 λ. τι say something, i.e. speak to the point or purpose, βούλῃ λέγειν τι, καὶ λέγων μηδὲν κλύειν; S.Ant. 757; λέγω τι; am I right? the answer being λέγεις, Id.OT 1475;κινδυνεύεις τι λέγειν Pl.Cra. 404a
;ἴσως ἄν τι λέγοις X.Mem.2.1.12
, cf. Cyr.1.4.20; opp. οὐδὲν λέγει has no meaning, no authority,οὐδὲν λ. τὸ σωφρόνως τραφῆναι Ar.Eq. 334
, cf. V.75; οὐδὲν λέγεις nonsense! Id.Th. 625; but οὐδὲν λέγειν, also, say what is not, lie, Id.Av.66, Pl. Ap. 30b; also εὖ γε λέγεις, εὖ λέγεις, εὖ ἂν λέγοις, good news!, that is well!, ib. 24e, Grg. 447b, Prt. 310b; καλῶς, ὀρθῶς λ., you are right, X. Mem.3.3.4, 3.6.8; κοὔπω λέγω and what is more, Herod.7.44; τί λέγεις; τὸν ἔποπα παῖ καλεῖς; Ar.Av.57, cf. Ec. 298 (lyr.).7 pleon.,ἔφη λέγων Hdt.3.156
, 5.36;ἔλεγε φάς Id.1.122
;ἔφασκε λέγων Ar.Av. 472
;ἦ δ' ὃς λέγων Id.V. 795
;ὡς ἔφη λέγων S.Aj. 757
;καὶ λέγων εἶπεν οὕτω πως D.8.74
, etc.8 at the beginning of letters or documents, Ἄμασις Πολυκράτεϊ ὧδε λέγει.., Μαρδόνιος τάδε λέγει .., etc., Hdt.3.40, 8.140. ά, etc.;τὰ γράμματα ἔλεγε τάδε Id.1.124
, etc.; γράμμασι λέγον τάδε, of an inscription, Th.6.54: in roman edicts,Μάρκος Μέττιος Ῥοῦφος.. λέγει POxy. 237 viii 28
(i A.D.).9 wish to say, mean, ; τί τοῦτο λέγει, πρὸ Πύλοιο; what does mean?Ar.
Eq. 1059, cf. 1021, 1375, Ec. 989, Pl. Phd. 60e: freq. in Platonic dialogue, πῶς λέγεις; how do you mean? in what sense do you say this? Ap. 24e, al.; ἢ πῶς λέγομεν; or what do we mean to say? Grg. 480b; πῶς δὴ οὖν αὐτὸ λέγεις; Phdr. 265c; ποῖόν τί ποτε ἄρα λέγοντ ές φασι .. what they can possibly mean by saying.., Tht. 181c, al.: c. dupl. acc., , al.: freq. (esp. in Trag.) to explain more fully, εἴσω κομίζου καὶ σύ, Κασάνδραν λέγω you, I mean Cassandra, A.Ag. 1035;ὁ μάντις, υἱὸν Οἰκλέους λ. Id.Th. 609
, cf. 658 (v.l.), Pr. 946;ποταμός, Ἀχελῷον λέγω S.Tr.9
, cf. 1220, Ph. 1261, E.Ph. 987; ἐμὲ λέγων meaning me, Isoc.12.215;τὸ δ' ὑμεῖς ὅταν λέγω, τὴν πόλιν λ. D.18.88
: sts., however, the word after λέγω is put in appos. with the word to be expld.,Ἀντικλείας.., τῆς σῆς λέγω τοι μητρός A.Fr. 175
, cf. Th. 658 cod. M;περὶ τῶνδε.., λέγω δὲ Φωκέων D.19.152
;παρ' ὧν.., τούτων τῶν τὴν Ἀσίαν οἰκούντων λέγω Id.8.24
, cf. Pl.Smp. 202b: abs.,μηδενὸς ὄντος ἐν [τῇ χώρᾳ] λέγω D.1.27
.b περὶ ἃς (sc. ἀπολαύσεις) λέγομεν τὸν σώφρονα in regard to which we use the term 'temperate', Arist.EN 1148a5, cf. Pl.Grg. 494b.10 ὡς λέγουσι as they say, S.Ant.23, etc.;ὡς λ. μοι Id.OC 1161
:—[voice] Pass., λέγεται it is said, c.acc.et inf., X.Mem.1.2.30, al.; but also πατρὸς λέγεται γενέσθαι .. Id.Cyr.1.2.1; θανεῖν ἐλέχθη he was said to have been killed, S.OT 292; soλεγόμενον ἐρέω Pi.P.5.108
: τὸ λεγόμενον abs., as the saying goes, Th.7.68, cf. Pl.Grg. 447a, Smp. 217e, etc.;τὸ λ. δὴ τοῦτο Id.Grg. 514e
: ὁ λεγόμενος γραῶν ὕθλος the so-called.., Id.Tht. 176b;οἱ λ. αὐτόνομοι εἶναι X.HG6.3.8
; οἱ λ. ὅτι .. of whom it is said that.., Id.Cyr.8.6.16.11 of orators, speak (emphatically),λέγειν δεινός S.OT 545
, X.Cyr.1.5.9, etc.;λέγειν ἠσκηκότες S.Fr. 963
, cf. Eup.95 (v. λαλέω); λ. τε καὶ πράσσειν δυνατώτατος Th.1.139
;οἱ ἐν τῷ πλήθει λέγειν δυνάμενοι Isoc.3.8
, cf. D.19.286; plead one's cause in a court of law, Id.23.78; δίκας λέγειν ὑπέρ τινος speak as an advocate for.., Din.1.111.12 boast of, tell of,τὴν ἑαυτοῦ ῥώμην X.Cyr.1.3.10
; in Poets, sing of,θέλω λ. Ἀτρείδας Anacreont.23.1
.13 recite what is written,λαβὲ τὸ βιβλίον καὶ λέγε Pl.Tht. 143c
; and freq. in Oratt., asλέγε τὸν νόμον D.21.8
and 10, etc.; of lectures,ἀκούσατέ μου σχόλια λέγοντος Arr.Epict.3.21.6
, cf. 15.8 (the sense of Lat. lego, read, occurs only in the compds. ἀναλέγομαι, ἐπιλέγομαι).16 nominate, Lat. dicere [dictatorem], D.C.Fr.36.26 ([voice] Pass.). (Cf. Lat. lègo, legio, legulus ('olivegatherer').) -
69 λύω
λύω, poet. imper.Aλῦθι Pi.Fr.85
: [tense] fut. λύσω [ῡ] Il.1.29, etc.: [tense] aor.ἔλῡσα 18.244
, etc.: [tense] pf.λέλῠκα Th.7.18
, Ar.V. 992 ( ἀπο-), etc.:— [voice] Pass., [tense] pf.λέλῠμαι Il.8.103
, etc.: [tense] plpf. ἐλελύμην [ῠ] Od.22.186, etc.: [tense] aor. ἐλύθην, [dialect] Ep. λύθην [ῠ] 8.360, E.Hel. 860, Th.2.103, etc.: [tense] fut. , Isoc.12.116, etc., also λελύσομαι [ῡ] D.14.2, X. Cyr.6.2.37 ( ἀπο-): [dialect] Ep. [tense] aor. [voice] Pass. λύμην [ῠ] Il.21.80; λύτο [ῠ] ib. 114, butλῦτο 24.1
(at beginning of line, v.l. λύτο);λύντο 7.16
: also [ per.] 3sg. opt. [tense] pf.λελῦτο Od.18.238
:—[voice] Med., [tense] fut.λύσομαι Il.1.13
, etc.: [tense] aor.ἐλυσάμην 14.214
: [tense] pf. [voice] Pass. λέλῦμαι in med. sense, D.36.45, Arist.Rh. 1400a22 (cf. δια-, κατα-λύω): [tense] fut. λύσομαι in pass. sense, ( δια-) Th.2.12, ( ἐπι-) Lys.25.33 codd. ( καταλύσεσθαι edd.), ( κατα-) X.Cyr.1.6.9.—Homer uses all tenses exc. [tense] pf. [voice] Act., [tense] pres. and [tense] fut. [voice] Pass. [In [tense] pres. and [tense] impf. [pron. full] ῡ always in [dialect] Att., [pron. full] ῠ mostly in [dialect] Ep., though Hom. has [pron. full] ῡ twice,ἔλῡεν Il.23.513
, λῡει Od.7.74; also in compds.,ἀλλῡεσκεν 2.105
, ἀλλῡουσαν ib. 109: in [tense] fut. and [tense] aor. 1 [pron. full] ῡ always: in other tenses [pron. full] ῠ always, exc. in the forms λελῦτο, λῦτο (v. supr.).] (Cf. Lat. luo (pay), re-luo, solvo (for se-luo), solūtus, etc.):— loosen:I of things, unbind, unfasten, esp. clothes and armour, λῦσε δέ οἱ ζωστῇρα, θώρηκα, Il.4.215, 16.804; λ. παρθενίην ζώνην loose the maiden-girdle, of the husband after marriage, Od. 11.245; of the wife,λύοι χαλινὸν ὑφ' ἥρωϊ παρθενίας Pi.I.8(7).48
; ; soἔλυσας.. ἅγνευμα σόν Id.Tr. 501
; freq. of the tackling of ships, λ. πρυμνήσια, ἱστία, λαῖφος, etc., Od.2.418, 15.496, 552, h.Ap. 406, etc. (never in Il.); λ. πρύμνας, νεῶν πόδα, E.Hec. 539, 1020, etc.: abs., λύειν, of ships, set sail,λῦε, κυβερνήτα APl.1.6
*.9 ([place name] Panteleus); ἀσκὸν λ. untie a skin (used as a bag), Od.10.47: freq. in Trag., λ. στολάς, πέπλον, S.OC 1597, Tr. 924; λ. ἡνίαν slacken the rein, Id.El. 743; κλῄθρων λυθέντων when the gates have been opened, A.Th. 396; λ. γράμματα, δέλτον, open a letter, E.IA38 (anap.), 307; λ. πέδας, δεσμά, A.Eu. 645 ([voice] Pass.), E.HF 1123; ; ἀρτάνας.. δέρης ἔλυσαν loosed it from my neck, ib. 876, cf. E.Hipp. 781:—[voice] Med., ἀπὸ στήθεσφιν ἐλύσατο κεστὸν ἱμάντα undid her belt, Il.14.214; but λύοντο τεύχεα they undid the armour for themselves, i.e. stripped it off (others), 17.318; later λυσαμένα πλοκαμῖδας unbinding her hair, Bion 1.20, etc.b in various phrases, στόμα λ. open the mouth, E.Hipp. 1060, Isoc.12.96;γλώσσας λ. εἰς αἰσχροὺς μύθους Critias 6.9
D.; λ. βλεφάρων ἕδραν wake up, E.Rh.8 (anap.); λ. ὀφρύν unfold the brow, Id.Hipp. 290;λ. ἄχος ἀπ' ὀμμάτων S.Aj. 706
(lyr.), etc.2 of living beings,a of horses, etc., unyoke, unharness, opp. ζεύγνυμι, Od.4.35; ἐξ ὀχέων, ὑπὲξ ὀχέων, Il.5.369,8.504;ὑφ' ἅρμασιν 18.244
;ὑπὸ ζυγοῦ Od.4.39
:ὑπὸ ζυγόφιν Il.24.576
;ὑπ' ἀπήνης Od.7.6
(also in [voice] Med., μὴ.. ὑπ' ὄχεσφι λυώμεθα μώνυχας ἵππους unyoke our horses, Il. 23.7; ); λύε μώνυχας ἵππους loosed them, Il.10.498; λ. κύνα let him loose, X.Cyn.6.13, etc.b of men, release, deliver, esp. from bonds or prison, and so, generally, from difficulty or danger, Il.15.22, Od.8.345, 12.53, D.24.206, etc.; ὁ λύσων he that shall deliver, A.Pr. 771, 785: c. gen. rei,τὸν.. θεοὶ κακότητος ἔλυσαν Od.5.397
, cf. Pi.P.3.50, etc.;λ. τινὰ δεσμῶν A.Pr. 1006
; ;τὼ.. ἐκ δεσμοῖο λύθεν Od.8.360
, cf. Pi.O.4.23, A.Pr. 873, E.Hipp. 1244, Pl.R. 360c; also λ. δόμους ἁβρότατος rob the house of.., Pi.P.11.34; λ. τινὰ τῆς ἀρχῆς depose him from.., D.S.13.92:—[voice] Med., prop. get one loosed or set free,λύσασθαί τινα δυσφροσυνάων Hes.Th. 528
;ὅσπερ Ἰὼ πημονᾶς ἐλύσατο A.Supp. 1065
(lyr.):—[voice] Pass.,λυθῆναι τὰς πέδας D.S.17.116
; λέλυται γὰρ λαὸς ἐλεύθερα βάζειν, ὡς ἐλύθη ζυγὸν ἀλκᾶς has been let loose to speak, since the yoke was loosed, A.Pers. 592 (lyr.).c of prisoners, release on receipt of ransom, admit to ransom, release, Il.1.29, 24.137, 555, etc.;λ. τινά τινι 1.20
, 24.561, Od.10.298; Σαρπηδόνος ἔντεα καλὰ λύσειαν would give them up, Il.17.163; in full,λ. τινὰ ἀποίνων 11.106
;χρημάτων μεγάλων Hdt.2.135
([voice] Pass.);ἀνὴρ ἀντ' ἀνδρὸς λυθείς Th.5.3
:—[voice] Med., release by payment of ransom, get a person released, redeem, Il.1.13, 24.118, al., Od.10.284, 385, Pl.Mx. 243c, D.19.229;λύσασθαί τινας ἐκ πολεμίων Lys.12.20
;ἵππον X.An.7.8.6
;ὅσους αὐτὸς ἐλυσάμην τῶν αἰχμαλώτων D.19.169
;λ. τινὶ τὸ χωρίον Id.50.28
; ἑαυτοὺς λ. pay their own ransom, Id.19.169; buy from a pimp, Ar.V. 1353.d λελύσθαι τῶν νόμων, = Lat. legibus solvi, D.C.53.18.II resolve a whole into its parts, dissolve, break up, λ. ἀγορήν dissolve the assembly, Il.1.305;ἀγορὰς ἠμὲν λύει ἠδὲ καθίζει Od.2.69
, etc.:—[voice] Pass.,λῦτο δ' ἀγών Il.24.1
;μὴ λυθείη ἡ στρατιά X.Cyr.6.1.2
; πρὶν <ἂν>.. ἡ ἀγορὰ ( market)λυθῇ Id.Oec. 12.1
;λυθείσης τῆς συνουσίας Plb.5.15.3
.2 of concrete objects, σπάρτα λέλυνται, i. e. have rotted, Il.2.135;ῥαφαὶ δ' ἐλέλυντο ἱμάντων Od.22.186
; λ. τὴν σχεδίην break it up, Hdt.4.97; [ τὴν γέφυραν] X. An.2.4.17; τὴν ἀπόφραξιν ib.4.2.25.3 esp. of physical strength, loosen, i. e. weaken, relax, λῦσε δὲ γυῖα made his limbs slack or loose, i. e. killed him, Il.4.469, al.;ὅς τοι γούνατ' ἔλυσα 22.335
; , etc.;ἀλλά οἱ αὖθι λῦσε μένος 16.332
;πέλεκυς λῦσεν.. βοὸς μένος Od.3.450
, cf. Il.17.29; but οἵ μοι καμάτῳ.. γούνατ' ἔλυσαν made my knees weak with toil, Od.20.118:—[voice] Pass., λύντο δὲ γυῖα, etc., as the effect of death, sleep, weariness, fear, Il. 7.16, etc.;καμάτῳ φίλα γυῖα λέλυντο 13.85
, cf. Od.8.233;αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ Il.21.114
, 425;λύθη ψυχή τε μένος τε 5.296
, etc.;λύθεν δέ οἱ ἅψεα πάντα Od.4.794
, 18.189;λέλυται γυίων ῥώμη A.Pers. 913
(anap.);λύεται δέ μου μέλη E.Hec. 438
;λέλυμαι μελέων σύνδεσμα Id.Hipp. 199
(anap.).b λύει βλέφαρα closes her eyes in sleep, S.Ant. 1302.c metaph.,λ. τὴν ἐν ταῖς ψυχαῖς πρὸς μάχην παρασκευήν X.HG7.5.22
.4 undo, bring to naught, destroy,πολίων κάρηνα Il.9.25
;Τροίης κρήδεμνα 16.100
, Od.13.388, cf. B.Fr.16.7: generally, put an end to,νείκεα Il.14.205
;μελεδήματα 23.62
;ἔριν E.Ph.81
, AP9.316.12 (Leon.);πόλεμον Th.5.31
;ἐπιμομφάν Pi.O.10(11).9
;μέμψιν Democr.271
; ; φόβον καὶ τὴν ὑποψίαν Polystr.p.7 W., cf. Epicur.Sent.12; ;ἀνάγκας E.Supp.39
; βίον, i.e. die, Id.IT 692; αἰῶν' ἔλυσε, i.e. died, B.1.43;λ. τὸ τέλος βίον S.OC 1720
(lyr.); μαχας Ar. Pax 991 (anap.);νοσήματα Diocl.Fr.35
([voice] Pass.), cf. Gal.6.476;κόπους Dsc.Eup.1.220
; forgive,ἁμαρτήματα LXXJb.42.9
.b in Prose, λ. νόμους repeal or annul laws, Hdt.3.82, D.3.10, Arist.Pol. 1269a15; οὐθὲν τῶν περὶ τὴν πολιτείαν ib. 1298b31;λ. ψήφῳ τὸ παράνομον Aeschin. 3.197
([voice] Pass.), etc.;ἐπεὶ ἐκεῖνοι ἔλυσαν τὰς σπονδὰς λελύσθαι μοι δοκεῖ ἡ ἐκείνων ὕβρις καὶ ἡ ἡμετέρα ὑποψία X.An.3.1.21
; rescind a vote,ψῆφον λύει ὁ νόμος D.24.2
; revoke a will,διαθήκην Is.6.33
, etc. (but in [voice] Pass., to be opened, of a will, POxy.715.19 (ii A. D.), etc.); unbind a spell, Iamb.Myst.3.27:—[voice] Pass., λέλυται πάντα all ties are broken, all is in confusion, D.25.25.c as a technical term, solve a difficulty, a problem, a question,λύεται ἡ ἀπορία Pl.Prt. 324e
, al.;λ. ζήτημα Gal.6.436
.f λ. τὴν φάσιν, of the Moon, pass out of, Vett. Val.134.1, cf. 2.5 break a legal agreement or obligation,τὸν νόμον Hdt.6.106
;τὰς σπονδάς Th.1.23
, 78, cf. 4.23, al.;τὰ συγκείμενα Lys.6.41
; σίς κε τὰς ϝρήτας τάσδε λύση whoso breaks this agreement, Inscr.Cypr.135.29 H.6 in physical sense, dissolve, λύθεν, opp. πάγεν, Emp.15.4; τὸ θερμὸν λύει, opp. πήγνυσι, Arist.Mete. 384b11, cf. 382b33 ([voice] Pass.);ἀμμωνιακὸν ὄξει λύσας Gal.11.106
; melt,παγείσας χιόνας Hdn.8.4.2
;τι πυρὶ λ. Hippiatr.52
.7 of medicines,λ. τὴν κοιλίαν Arist.Pr. 863b29
, cf. Hp.Acut.(Sp.)38, Diocl.Fr.140; so of the effects of terror, Arist.Pr. 877a32 ([voice] Pass.).IV atone for, make up for,τὰς πρότερον ἁμαρτίας Ar.Ra.
691;λύσων ὅσ' ἐξήμαρτον S.Ph. 1224
;λ. φόνον φόνῳ Id.OT 101
, E. Or. 511;αἱ πρόσοδοι λύουσι τἀναλώματα Diph.32.5
:—[voice] Med.,τῶν πάλαι πεπραγμένων λύσασθ' αἷμα.. δίκαις A.Ch. 804
(lyr.).V μισθὸν λύειν pay wages in full, quit oneself of them, used only in cases of obligation, X.Ages.2.31.2 τέλη λύειν, = λυσιτελεῖν, pay, profit. avail, ἔνθα μὴ τέλη λύει φρονοῦντι where it boots not to be wise, S.OT 316: but more freq. λύει without τέλη, construed like λυσιτελεῖ, abs.,λύει δ' ἄλγος E.Med. 1362
, cf. PSI4.400.16: c. dat. pers., , cf.Hipp. 441: c. inf., πῶς οὖν λύει.. ἐπιβάλλειν; Id.Med. 1112 (anap.); ἐμοί τελύειτοῖσιμέλλουσιν τέκνοις τὰ ζῶντ' ὀνῆσαι it is good for me to benefit my living children by means of those to come, ib. 566; (ii B.C.): c. acc. et inf., λύει γὰρ ἡμᾶς οὐδέν, οὐδ' ἐπωφελεῖ,.. θανεῖν it is not expedient that we should die ( οὐδ' ἐπωφελεῖ being parenthetic), S.El. 1005;οὐ γάρ με λύει.. κακορροθεῖσθαι E.Sthen.Prol.35
; cf. λυσιτελέω. -
70 φυλάσσω
Aφυλασσέμεναι Il.10.312
, 419; poet. [tense] impf.φύλασσε Pi.Pae.6.91
: [tense] fut.φυλάξω Od.22.195
, etc.: [tense] aor. ἐφύλαξα, [dialect] Ep.φύλ- Il.16.686
, etc.: [tense] pf.πεφύλᾰχα Ath.10.408f
, ([etym.] δια-) X.Cyr.8.6.3 (- πεφυλακ- codd.), Din.1.9 (- πεφυλακ- codd.), ([etym.] παρα-) Pl.Lg. 632a; , Arg.E.Med. ( πεφυλακέναι and πεφυκέναι codd.):—[voice] Med., [tense] fut. , S.El. 1012, Ar. Ec. 831, etc.; also in pass. sense, S.Ph.48, X.Oec.4.9: [tense] aor.ἐφυλαξάμην Hdt.7.130
(v.l.), Antipho3.4.7, etc.:—[voice] Pass., [tense] fut.- αχθήσομαι D.H.Rh.5.6
, Gal.1.426: [tense] aor.ἐφυλάχθην Luc.Pisc.15
: [tense] pf.πεφύλαγμαι E.Fr.472.19
(anap.), cf. infr. c. 1, Lib.Or.54.74 (in pass. sense); imper., only in med. sense in early writers, , Orac. ap. Hdt.7.148; part., Il.23.343, etc.A abs., keep watch and ward, keep guard, esp. by night, ;οὐδ' ἐθέλουσι νύκτα φυλασσέμεναι Il.10.312
, cf. 419, 421; , cf. 22.195; ([voice] Med., v. infr. c);σὺν κυσὶ.. φυλάσσοντας περὶ μῆλα Il.12.303
;αὐτοῦ φ. A.Eu. 243
;τὴν μὲν ἡμέραν κατὰ διαδοχὴν φ. τὴν δὲ νύκτα καὶ ξύμπαντες Th.7.28
;ἐφύλαττον περὶ τὰ βασίλεια X.Cyr.7.5.68
;οἱ φυλάττοντες Isoc.10.34
; φ. τοῖς Ἀθηναίοις keep watch for.., Th.7.53;κατὰ θάλατταν ἐφύλαττεν ὅπως μηδὲν εἰσπλέοι X.HG2.4.29
; φ. ἕως .. watch or wait till.., Lys.1.15; φ. πηνίκα .. D.18.308: c. acc. cogn.,φυλακὰς φ. X.An.2.6.10
, Ev.Luc. 2.8.2 to be on one's guard, And.1.135.B trans., watch, guard, defend,ἀθανάτων ὅστις σε φυλάσσει Od.15.35
, cf. Il.10.417, al.; σύας, μῆλα, Od.17.593, 12.136;τὴν ἑωυτῶν Hdt.8.46
;πόλιν φ. A.Th. 136
(lyr.), IG12.108.46; ;σε φυλάττοι Ζεύς Ar.Eq. 499
(anap.);βρέτας ἧσαι φυλάσσων A.Eu. 440
; φ. τινὰ ἀπὸ τῶν δυσχωριῶν guard one from.. X.Cyr.1.4.7 (but τὴν γραῦν φ. ἀπὸ τῶν κεραμίων keep away from.., Men.Sam. 87): c. acc. et inf., ;ὁ νόμος φ. μὴ ἅπτεσθαι Pl.Lg. 838b
;φ. μηδένα περαιοῦσθαι Th. 7.17
;φ. τὸ μηδὲν ἐναντίον γενέσθαι D.18.313
: folld. by a relat. clause,φ. ἑαυτὸν ὅπως μὴ ἀδικήσει Pl.Grg. 480a
;φύλαττέ με μὴ παρακρούσωμαί σε Id.Cra. 393c
; φ. τινά, εἰ .. Id.Smp. 220d:—[voice] Pass., to be watched, kept under guard, Hdt.3.45, X.An.6.4.27.2 watch for, lie in wait or ambush for, ;νόστον φ. Il.2.251
; φ. τὸ σύμβολον look out for the signal-fire, A.Ag.8;τοὺς πολεμίους X.Lac. 12.2
;φ. τοὺς παράνομα γράφοντας D.58.34
; keep a watch on, [ τινα] Lys.1.6;τοὺς παραβαίνοντας Arist.Pol. 1289a19
.b esp. watch, wait for, observe an appointed time or a fixed event,τὴν κνρίην τῶν ἡμερέων Hdt.1.48
;φ. τὴν ἡμέραν Antipho 6.37
; φυλάξαντες νύκτα wait for night, Th.2.3;φυλάσσουσι γραφόμενοι τὸ ἀποβαῖνον Hdt.2.82
;τοὺς ἐτησίας D.4.31
: with a part. added, :φ. Ξέρξην.. δεῖπνον προτιθέμενον Id.9.110
; ἀριστοποιουμένους φ. τοὺς στρατιώταςD 23.165: folld. by a relat. clause, φ. ὅ τι χρήσεται .. Hdt.5.12.3 metaph., preserve, maintain, cherish, [ χόλον] Il.16.30;αἰδῶ καὶ φιλότητα 24.111
;ὅρκια 3.280
; φ. ἔπος observe a command, 16.686;φ. ῥῆμα Pi.I.2.9
;τελετάς Id.O.3.41
; ;τοὺς νόμους Pl. Plt. 292a
, cf. Grg. 461d, etc.;τὸ σὸν πιστόν S.OC 626
;τὰς συνθήκας Isoc.17.20
;τὰ τοῦ γάμου δίκαια POxy.905.9
(ii A. D.);λόγον πρός τινα PFlor.56.21
(iii A. D., [voice] Pass.);φ. σιγήν E.IA 542
; οὐ γὰρ ἀπειλὰς ὑμετέρας ἐφύλαξα I regarded not your threats, Call.Del. 204; φ. σκαιοσύναν cling to it, foster it, S.OC 1213 (lyr.); ;φ. τῇ μνήμῃ τὰ λεχθέντα Pl.Lg. 783c
; φ. τὸν θυμόν ib. 867a;τὴν τιμωρίαν D.21.40
;φ. καὶ ταμιεύειν πάντα τινί Lys.19.40
;τὸ μέρος τοῖς θεοῖς X.An.5.3.4
; τἀγαθά, opp. κτήσασθαι, D.1.23;μᾶλα ἐν κόλποισι Theoc.2.120
, cf. 7.64;εἰ μὴ φυλάσσεις μίκρ', ἀπολεῖς τὰ μείζονα Men. Mon. 172
; ἀθάνατον ἔχθραν μὴ φύλαττε ib.4: with a predic. added,φ. τινά δεδεμένον Antipho 5.47
;ἀδέκαστον φ. τὴν διάνοιαν D.H.Th. 34
;ἀκύμααντον τὸ πέλαγος Luc.DMar.5.1
:—[voice] Pass., ὅσος παρ' ὑμῖν ὁ φθόνος φυλάττεται is fostered by.., S.OT 382.5 notice, observe, Ath.l.c.7 c. acc., beware of, avoid,ἅπαντα ταῦτα φυλάττειν κελεύει Gal.18(2).791
.8 φ. μὴ c. subj., take care lest.. E.IA 145 (anap.), Pl.Tht. 154d; φ. ἐμὲ καὶ τηρεῖν ὅπως μή .. D.18.276.9 [voice] Med., φυλάξασθε τοῦ ἀγαπᾶν Κύριον be careful to.., LXXJo.23.11.C [voice] Med.,I abs., to be on one's guard, keep watch, Ar.Ec. 769; used by Hom. only in part.,νύκτα φυλασσομένοισι Il.10.188
; πεφυλαγμένος εἶναι to be cautious, prudent, 23.343, cf. X.HG7.5.9; with caution,Id.
Cyr.5.2.30, cf. Cyn.10.10.2 c. acc., keep a thing by one, bear it in mind or memory, Hes. Op. 263, 561; more fully, ἐν θυμῷ δ' εὖ πάντα φυλάσσεο ib. 491; , cf. Pi.O.7.40;τὰ λελεγμένα S.El. 1012
.4 c. gen., φυλάσσεσθαι τῶν νεῶν μὴ ξυντρίψωσιν act cautiously with regard to the ships, Th.4.11; beware of,τῶν εὖ φύλαξαι S.OC 161
(lyr.);Ἄρκτοι πεφυλαγμέναι ὠκεανοῖο Arat.48
;πεφύλαξο παντοίων ἀνέμων Id.930
.II φυλάσσεσθαί τι or τινα to beware of, be on one's guard against, avoid a thing or person, Sapph.27, etc.:ταῦτα Hdt.1.108
, 7.130, cf. Ar.Ra.4; τινας A.Pr. 715, 804; ;τέττιξ ποιμένας.. πεφυλαγμένος Theoc.16.95
.b ἐφυλαξάμην διαλέκτους I put in as a precaution 'except in dialects', Hdn.Gr.2.932.3 c. inf.,φυλάξομαι δὲ τάσδε μεμνῆσθαι.. ἐφετμάς A.Supp. 205
, cf. Ocell.4.13;φ. μηδὲν ἐξαμαρτεῖν Hdt.1.108
, cf. D.25.11;φ. μηδένα βαλεῖν Antipho3.4.7
; but also withoutμή, ἵνα.. τις ὕστερον φυλάσσηται ἐπὶ γῆν τὴν σὴν στρατεύεσθαι Hdt.7.5
;φ. τὸ λυπῆσαι D.18.258
;φ. ὁρᾶσθαι Arist.HA 611a28
, cf. D.H.1.70; :—two constructions joined,δισσὰ γὰρ φυλάσσεται [ψυχή], φίλων τε μέμψιν κἀς θεοὺς ἁμαρτάνειν S.Fr. 472
.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > φυλάσσω
-
71 ἐφίστημι
A causal in [tense] pres., [tense] impf., [tense] fut., and [tense] aor. 1 (also in the later [tense] pf. and [tense] plpf. ἐφέστᾰκα, ἐφεστάκειν [ᾰ], v. infr. 11.1, VI. 2):I set, place upon,τεῖχος τείχει Th.2.75
;τι ἐπί τινος Pl.Criti. 116a
;τι ἐπί τινι X.HG3.1.7
;ὅρους ἐπὶ οἰκίαν D.41.6
: metaph.,ἐ. τὴν ἐκεῖ μοῖραν βίῳ Pl.R. 498c
;ἀνάγκην τινί D.H.1.16
.II set over, ;φύλακ' ἐπέστησεν βοτ Id.Supp. 303
;ἐ. τινὰ ὕπαρχόν τισι Hdt.5.27
;τινὰ παιδαγωγόν τινι Pl. Alc.1.122b
, cf. X.Lac.2.1;τινὰ πεντηκοντόρῳ Id.An.5.1.15
;τινὰ τοῖς πράγμασι Isoc.2.27
; ;ἐπὶ [συμμάχων] τινά Plb.2.65.9
;ἐφεστάκει τινὰς πρὸς χρείαν Id.10.20.5
;κύνα ἐπὶ ποίμνην D.26.22
;τινὰ ἐπὶ τὰς εὐθύνας Id.18.112
: c. inf.,βουλὴν ἐπιμελεῖσθαι τῆς εὐκοσμίας Isoc.7.37
:—[voice] Pass., to be appointed, instituted, PTeb.61 (b).358 (ii B. C.), etc.2 bring in,ἡ τύχη ἐπιστήσασα Ῥωμαίους Plb.15.20.6
; Φίλιππον ἐ. τοῖς πράγμασι to let him have a hand in the business, D.19.34.3 bring in, cause, occasion,κατάπληξίν τισι D.S.14.62
; κίνδυνον, ἀγῶνά τινι, App.Hann.55, Syr.10;ἡ τύχη λοιμικὴν διάθεσιν ἐπέστησε Γαλάταις Plb.2.20.7
.III set up, establish,ἀγῶνα Hdt.1.167
, 6.38: c. acc. et inf., ordain, prescribe,ὁ νόμος ἐφίστησι τὰ λοιπὰ κρίνειν τοὺς ἄρχοντας Arist.Pol. 1287a26
; ἐπιστήσατε quid facere debeamus, Plin.Ep.6.31.12.IV set by or near to,ἐπιστήσαντες κύκλῳ τὸ σῆμα ἱππέας Hdt.4.72
; esp. place in rear, of troops,τὴν φάλαγγα τούτοις κατόπιν ἐ. Plb.1.33.6
, cf. 1.26. 14.V stop, cause to halt,ἐπιστῆσαι τὸ στράτευμα X.Cyr.4.2.18
; τὴν ὁδόν, τὴν πορείαν, D.S.17.112, Plu.Cim.1;τοὺς ἱππέας τοῦ πρόσω Arr.An.5.16.1
; ἐ. τὴν ὁρμήν check it, Plb.16.34.2; τὴν διήγησιν interrupt it, Id.7.11.1; check,ἔμμηνα Dsc.1.125
, cf. POxy.1088.20 (i A. D.): abs., ἐπιστήσας (sc. ἑαυτόν) having halted, X.An.1.8.15:—[voice] Pass., to be checked, stopped, PPetr.2p.62 (iii B. C.);ἐὰν ἐφίστηται ἡ κοιλία Sor.1.122
.VI ἐφίστημι τὴν διάνοιαν κατά τι, περί τινος, fix one's mind upon it, attend to it, Isoc.9.69, Arist.Metaph. 987b3, Thphr. Char.Prooem., etc.;τὴν σκέψιν περί τινος Arist.Metaph. 1090a2
; ;τὸν νοῦν τινι D.S.12.1
;αὑτὸν ἐπιστήσας ἐπί τι Arist.Top. 135a26
: ἐπιστῆσαι abs., give attention,τούτοις ἐπιστήσαντες Id.Mu. 391a26
;περί τινος Id.GC 315b18
; ;ἐπί τι Plb.1.65.5
, etc.; ἐπιστήσασι μᾶλλον λεκτέον one must speak with more care and accuracy, Arist.Pol. 1335b3, cf. EN 1144a22;πότερον.. ἤ Jul.
ad Them.265b; ὅτι .. Sor.1.97 (hence ἐπίσταμαι, ἐπιστήμη, qq.v.).2 c. acc. pers., arrest the attention of, Plu.TG17, cf. 2.17e, Gal.18(2).105; ἐπιστῆσαί τινα ἐπί τι call his attention to, Plb. 2.61.11, cf. 4.34.9; τοῦ καιροῦ τοῦ κατὰ τὴν διήγησιν ἐφεστακότος ἡμᾶς ἐπί τι having led us to.., Id.10.21.2, cf. 31.23.1: hence, object, Plot. 1.4.5.B intr. in [voice] Med. and [voice] Pass., ἐφίσταμαι, [tense] aor. 1 ἐπεστάθην [S.] Fr. [1127.5], E.Hipp. 819, IT 1375, etc., with [tense] pf., [tense] plpf. ([dialect] Aeol. [tense] plpf. [ per.] 3sg. (Cyme, ii B. C.): [dialect] Dor. [tense] plpf. [ per.] 3pl. ἐφεστάκεον [ᾱ] SIG241.146 (Delph., iv B. C.)), and [tense] aor. 2 [voice] Act.: (the causal tenses are not found in Hom., the [voice] Med. or [voice] Pass. only in [tense] impf.ἐφίστατο Il.11.644
; elsewh. always [tense] aor. 2 or [tense] pf. [voice] Act. with [dialect] Ep. inf.ἐφεστάμεναι Od.24.380
):— stand upon,τεῖχος.. ῥύατ' ἐφεσταότες Il.18.515
;πύργῳ ἐφεστήκει 6.373
;δίφρῳ ἐφεσταότος 17.609
, etc.;ἐπέστη βηλῷ ἔπι λιθέῳ 23.201
;ἡ.. ἐπισταθεῖσα ὀρθή Arist.Metaph. 1051a28
;ἐπὶ τὰς.. σχεδίας Plb.3.46.8
.3 stand on the top or surface, τὸ ἐπιστάμενον [τοῦ γάλακτος], i. e. cream, Hdt.4.2;λιπαρότητες ἄνω ἐφιστάμεναι Hp.Prog.12
; ἐ. καθάπερ ὀρρὸς [γάλακτι] Dsc.1.72; of vapour, form, Arist.Juv. 469b31.II to be set over,ἐφίσταται πύλαις A.Th. 538
; ;οἷοι νῷν ἐφεστᾶσι σκοποί S.Aj. 945
;ἄρχοντες ἐφ' ἑκάστῳ μέρει ἐ. X. Hier.9.5
; ;ἐπὶ τῆς πολιτείας D.19.298
: rarely c. gen.,τὸν ἐπεστεῶτα τῆς διώρυχος Hdt.7.117
;ὅσοι θεοῦ χρημάτων ἐφέστασαν E.Andr. 1098
: abs. in part., ὁ ἐφεστηκώς the person in authority, the officer in command, X.Oec.21.9; οἱ ἐφεστῶτες, [dialect] Ion. οἱ ἐπεστεῶτες, Hdt.2.148, S.Aj. 1072, X.Mem.3.5.19.III stand by or near,ὣς πυκνοὶ ἐφέστασαν ἀλλήλοισιν Il.13.133
; ἐπ' ἄκρῳ χείλει ἐφεσταότες, ἐ. παρὰ τάφρῳ, 12.52, 199;θύρῃσιν ἐφίστατο 11.644
; ἐπὶ τὰς πύλας, ἐπὶ τὰς θύρας, Hdt.3.77, Pl.Smp. 212d;ἐπὶ τοῖς προθύροις Id.Phlb. 64c
; esp. of dreams or visions, appear to,εὕδοντι ἐπέστη ὄνειρος Hdt.1.34
, cf. 7.14;ὄναρ κεφαλῆφιν ἐπέστη Il.10.496
;ἐπιστᾶσα τῆς νυκτός Isoc.10.65
;ἄγγελος ἐπέστη αὐτοῖς Ev.Luc.2.9
: abs., stand by, Hdt.3.78;πολλῶν ἐφεστώτων App.Syr.10
;ἤμην ἐφεστώς Act.Ap.22.20
;οἱ λέβητες ἐπεστεῶτες Hdt.1.59
;ὁ ἀντίδικος ἐφέστηκε Pl.Tht. 172e
, cf. Aeschin.3.79; without hostile sense, , cf. Ev.Luc.2.38, etc.; of troops, to be posted after or behind,κατόπιν ἐ. τοῖς θηρίοις Plb.16.18.7
.2 in hostile sense, stand against,τὰ φρονέοντες ἐφέστασαν ἀλλήλοισιν Il.15.703
, cf.5.624;ἔνθα μένος πνείοντες ἐφέστασαν Od.22.203
, cf. 24.380; appear before, of an army,ἐπὶ τῇ πόλι Hdt.4.203
;ἐπὶ τὸ βασίλειον Isoc.9.58
; come upon suddenly or by surprise, Th.8.69;ἐξαίφνης ἐπιστὰς τοῖς γιγνομένοις Isoc.8.41
, cf. D.6.5, Luc.DDeor.17.1;εἰς τοὺς ὄχλους Isoc.18.9
; so of events, etc.,αἰφνίδιος αὐτοῖς ἐ. ὄλεθρος 1 Ep.Thess.5.3
, cf. Ev.Luc.21.34;διὰ τὸν ἐφεστῶτα ζόφον Plb.18.20.7
;διὰ τὸν ὑετὸν τὸν ἐφεστῶτα Act.Ap.28.2
.3 metaph., of events, spring upon one, occur, , cf. Th.3.82; in [tense] pf., impend, be at hand,τὸν ἐφεστηκότα κίνδυνον τῇ πόλει D.18.176
;ὁ καιρός.. ἐφέστηκε 2 Ep.Ti.4.6
;περὶ τοῦ βασιλέως.. ὁ λόγος ἐφέστηκε νῦν Arist.Pol. 1287a2
, cf. Metaph. 999a25; of a more remote future, to be in store, lie in wait for,κῆρες ἐφεστᾶσιν θανάτοιο Il.12.326
.IV halt, stop, as in a march,ἄλλοτε καὶ ἄλλοτε ἐφιστάμενος X.An.2.4.26
(cf. A. V);ἐπιστὰς περιέμεινα Pl.Smp. 172a
: c. gen.,ἐ. τοῦ πλοῦ Th.2.91
.V fix one's mind on, give one's attention to, ;τῇ τρύγῃ PFlor.236.4
(iii A. D.);ἐπί τι Isoc.10.29
, D.18.60;τοῖς πράγμασιν.. ἐπιστάντες Id.4.12
; ἐπιστάς abs. (sc. τοῖς πράγμασι), Id.18.233;διὰ ταῦτ' ἐγρήγορεν, ἐφέστηκεν Id.6.19
.C [tense] aor. 1 [voice] Med. in causal sense, set up,τὰς θύρας X.Ages.8.7
; set, post,φρουροὺς ἐπεστησάμην Id.Cyr.8.2.19
; τέλος ἐπιστήσασθαι, Lat. finem imponere, Pl.Lg. 802a: [tense] pres. is once so used, τοῦ με τήνδ' ἐφίστασαι βάσιν; why dost thou cause me to halt? S.Tr. 339.2 ἐπιστησάμενος, intr., having been ἐπιστάτης, IGRom.4.1265 ([place name] Thyatira).Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ἐφίστημι
-
72 δικαιοσύνη
δικαιοσύνη, ης, ἡ (s. δίκαιος; Theognis, Hdt.+) gener. the quality of being upright. Theognis 1, 147 defines δ. as the sum of all ἀρετή; acc. to Demosth. (20, 165) it is the opp. of κακία. A strict classification of δ. in the NT is complicated by freq. interplay of abstract and concrete aspects drawn from OT and Gr-Rom. cultures, in which a sense of equitableness combines with awareness of responsibility within a social context.① the quality, state, or practice of judicial responsibility w. focus on fairness, justice, equitableness, fairnessⓐ of human beings (a common theme in honorary ins, e.g. IPriene 71, 14f; 22f of a judge named Alexis; Danker, Benefactor 346–48; cp. Aristot., EN 5, 1, 8, 1129a τὸ μὲν δίκαιον ἄρα τὸ νόμιμον καὶ τὸ ἴσον ‘uprightness consists of that which is lawful and fair’; Ath. 34:2 ἔστι δὲ δ. ἴσα ἴσοις ἀμείβειν ‘uprightness means to answer like with like’; for association of δ. with judgment s. also Diog. L. 3, 79; in contexts of praise δ. suggests authority involving juridical responsibility FX 7, ’81, 255 n. 229) δ. κρίσεως ἀρχὴ καὶ τέλος uprightness is the beginning and end of judgment B 1:6. Melchizedek as βασιλεὺς δικαιοσύνης Hb 7:2. ἐργάζεσθαι δικαιοσύνην administer justice Hb 11:33; κρίνειν ἐν δ. (Ps 71:2f; 95:13; Sir 45:26; PsSol 8:24) judge justly Ac 17:31, cp. Mk 16:14 v.l. (Freer ms. line 5 in N. app.); Ro 9:28 v.l. (Is 10:22). ποιεῖν κρίμα καὶ δ. practice justice and uprightness 1 Cl 13:1 (Jer 9:23). καθιστάναι τοὺς ἐπισκοπούς ἐν δ. appoint overseers in uprightness= who will serve justly 1 Cl 42:5 (Is 60:17). David rejoices in God’s δ. 1 Cl 18:15 (Ps 50:16; s. ἀγαλλιάω, end).ⓑ of transcendent figures (Pla. τὴν δ. θεοῦ νόμον ὑπελάμβανεν ‘considered divine justice [i.e. apportionment of reward or retribution in accordance with behavior] a principle’ or ‘system’ that served as a deterrent of crime Diog. L. 3, 79). Of an apocalyptic horseman ἐν δικαιοσύνῃ κρινεῖ Rv 19:11.② quality or state of juridical correctness with focus on redemptive action, righteousness. Equitableness is esp. associated w. God (cp. Paradoxogr. Vat. 43 Keller αἰτεῖται παρὰ τ. θεῶν οὐδὲν ἄλλο πλὴν δικαιοσύνης), and in our lit. freq. in connection w. exercise of executive privilege in conferring a benefit. Hence God’s δ. can be the opposite of condemnation 2 Cor 3:9 (s. below); in it God is revealed as judge Rom 3:5—in contrast to human wrath, which beclouds judgment—displaying judicial integrity 3:25 (on this pass. s. also below). Cp. ἐκάλεσά σε ἐν δ. B 14:7 (Is 42:6). Also of equitable privilege allotted by God 2 Pt 1:1.—In Pauline thought the intimate association of God’s interest in retaining a reputation for justice that rewards goodness and requites evil, while at the same time working out a plan of salvation for all humanity, complicates classification of his use of δικαιοσύνη. On the one hand, God’s δ. is pardoning action, and on the other a way of sharing God’s character with believers, who then exhibit righteousness in the moral sense. God achieves this objective through exercise of executive privilege in dispensing justice equitably without reference to νόμος by making salvation available to all humanity (which shares a common problem of liability to wrath by being unanimously in revolt against God Ro 3:9–18, 23) through faith in God’s action in Jesus Christ. The genitival constr. δ. θεοῦ accents the uniqueness of this δ.: Ro 1:17; 3:21f, 25, 26 (s. these pass. also below; Reumann, 3c end); 10:3, and δ. alone 5:21; 9:30 (3 times); 2 Cor 3:9 (opp. κατάκρισις; cp. Dg 9:3; 5). 2 Cor 5:21 may belong here if δ. is viewed as abstract for concrete=δικαιωθέντες (but s. below). All these refer to righteousness bestowed by God cp. ἡ δωρεὰ τῆς δ. Ro 5:17, also 1 Cor 1:30 (sim. 1QS 11, 9–15; 1QH 4, 30–37). In this area it closely approximates salvation (cp. Is 46:13; 51:5 and s. NSnaith, Distinctive Ideas of the OT ’46, 207–22, esp. 218–22; EKäsemann, ZTK 58, ’61, 367–78 [against him RBultmann, JBL 83, ’64, 12–16]). According to some interpreters hunger and thirst for uprightness Mt 5:6 perh. offers (but s. 3a below) a related eschatological sense (‘Kingdom of God’, FNötscher, Biblica 31, ’50, 237–41=Vom A zum NT, ’62, 226–30).—Keeping the law cannot bring about uprightness Ro 3:21; Gal 2:21; 3:21, because δ. ἐκ τοῦ νόμου uprightness based on the law Ro 10:5 (cp. 9:30f), as ἰδία δ. one’s own (self-made) upr. 10:3, is impossible. God’s δ. without ref. to νόμος is to be apprehended by faith Ro 1:17; 3:22, 26; 4:3ff, 13; 9:30; 10:4, 6, 10 (cp. Hb 11:7 ἡ κατὰ πίστιν δ. righteousness based on faith; s. B-D-F §224, 1), for which reason faith is ‘calculated as righteousness’ (Gen 15:6; Ps 105:31; 1 Macc 2:52) Ro 4:3, 5f, 9, 11, 13, 22; Gal 3:6 (cp. Hb 11:7; Js 2:23; AMeyer, D. Rätsel des Jk 1930, 86ff; 1 Cl 10:6; B 13:7). Of Jesus as our righteousness 1 Cor 1:30.—As gift and power Ro 5:17, 21, and because it is intimately associated with the δύναμις of Christ’s resurrection Phil 3:9f (s. below), this righteousness enables the redeemed to respond and serve God faithfully Ro 6:13 (in wordplay opp. of ἀδικία), 16, 18ff; cp. 1 Cor 1:30 of Christ as instrument of God’s gift of δ.; 2 Cor 3:9. Thus God’s δ. functions as δύναμις 6:7 within Christians 5:21 (i.e. the way God acts in justifying or restoring people to a relationship with God’s self serves as a model for Christian interaction; for a difft. view, s. above) through the Spirit (Ro 8:9) and assures them they will have life that will be fully realized at the end of the age Ro 8:10f; for the time being it is a matter of hope ἐλπὶς δικαιοσύνης Gal 5:5 (cp. Is 51:5); cp. ἡ ἐκ θεοῦ δ. Phil 3:9. Pol 8:1 shares Paul’s view: Christ as ἀρραβὼν τῆς δ.—God’s uprightness as gift τοῦ κυρίου τοῦ ἐφʼ ὑμᾶς στάξαντος τὴν δ. who distills uprightness on you Hv 3, 9, 1.—Such perspectives offer a transition to specific ways in which the redeemed express uprightness.③ the quality or characteristic of upright behavior, uprightness, righteousnessⓐ of uprightness in general: Mt 5:6 (cp. 6:33; some interpret 5:6 in an eschatological sense, s. 2 above; on desire for δ. cp. ἐπιθυμία τῆς δ. Hm 12, 2, 4); Mt 5:10, 20 (s. b, below); Hm 10, 1, 5; Dg 10:8; λόγος δικαιοσύνης Hb 5:13; Pol 9:1 (s. also Epict., Fgm. Stob. 26; when a man is excited by the λόγος in meetings, he should give expression to τὰ τῆς δικαιοσύνης λόγια). πάσχειν διὰ δ. 1 Pt 3:14. ἄγγελος τῆς δ. Hm 6, 2, 1; 3; 8; 10. ῥήματα δ. 8:9. 10, 1, 5; Dg 10:8; Pol 2:3; 3:1; ἐντολὴ δ. commandment of upr. Pol 3:3; 9:1.—Mt 6:33 of the kind of δ. God expects (on δ. as characteristic required by God acc. to Jewish perspective s. Bousset, Rel.3 387ff; 379ff; 423; cp. KFahlgren, Sẹdāḳā, nahestehende u. entgegengesetzte Begriffe im Alten Testament, diss. Uppsala ’32.—S. Diog. L. 3, 83 on Plato’s view of δικαιοσύνη περὶ θεούς or δ. πρὸς τοὺς θεούς=performance of prescribed duties toward gods; s. also ref. to 3, 79 at 1b above). Christ’s δ. Dg 9:3, 5. διαλέγεσθαι περὶ δ. Ac 24:25. Opp. ἀδικία (Hippol., Ref. 4, 43, 12; Did., Gen. 20, 27) 2 Cl 19:2; Dg 9:1. As ἀρετή Hm 1:2; Hs 6, 1, 4; 8, 10, 3. Opp. ἀνομία 2 Cor 6:14; cp. 2 Cor. 11:15 (ironical); Hb 1:9 (Ps 44:8); ἁμαρτία, which is the dominating power before δ. θεοῦ comes into play Ro 6:16, 18–20; cp. 1 Pt 2:24. ἐργάζεσθαι δ. (Ps 14:2) do what is right Ac 10:35; accomplish righteousness Js 1:20 (W-S. §30, 7g); Hv 2, 2, 7; 2, 3, 3; m 5, 1, 1; 12, 3, 1; 12, 6, 2; Hs 9, 13, 7. Also ἔργον δικαιοσύνης ἐργάζεσθαι 1 Cl 33:8. Opp. οὐδὲν ἐργάζεσθαι τῇ δ. Hs 5, 1, 4; ποιεῖν (τὴν) δ. (2 Km 8:15; Ps 105:3; Is 56:1; 58:2; 1 Macc 14:35 al.) do what is right 1J 2:29; 3:7, 10; Rv 22:11; 2 Cl 4:2; 11:7. Also πράσσειν τὴν δ. 2 Cl 19:3; διώκειν τὴν δ. (cp. Sir 27:8 διώκ. τὸ δίκαιον) seek to attain/achieve upr. Ro 9:30; 1 Ti 6:11; 2 Ti 2:22; 2 Cl 18:2; δ. ἀσκεῖν Hm 8:10. ὁδὸς (τῆς) δ. (ὁδός 3ab) Mt 21:32; 2 Pt 2:21; B 1:4; 5:4. προπορεύσεται ἔμπροσθεν σου ἡ δ. 3:4 (Is 58:8); cp. 4:12. κατορθοῦσθαι τὰς ὁδοὺς ἐν δ. walk uprightly Hv 2, 2, 6; τῇ δ. ζήσωμεν live uprightly 1 Pt 2:24. πύλη δ. gate of upr. 1 Cl 48:2 (Ps 117:19), cp. vs. 4. ἐν οἷς δ. κατοικεῖ (cp. Is 32:16) in which righteousness dwells 2 Pt 3:13. Of Christ’s body δικαιοσύνης ναο͂ς AcPlCor 2:17. παιδεία ἡ ἐν δ. training in uprightness 2 Ti 3:16. ἔργα τὰ ἐν δ. righteous deeds Tit 3:5. λαμπρότης ἐν δ. rejoicing in uprightness 1 Cl 35:2; ἐχθρὸς πάσης δ. enemy of every kind of upr. Ac 13:10. W. ὁσιότης (Wsd 9:3): holiness and upr. (as the relig. and moral side of conduct; cp. 1QS 1:5; 8:2; 11:9–15; 1QH 4:30f) Lk 1:75 (λατρεύειν ἐν δ. as Josh 24:14); Eph 4:24; 1 Cl 48:4. W. πίστις (OGI 438, 8; 1 Macc 14:35; Just., D. 110, 3) Pol 9:2; cp. 2 Pt 1:1. With εἰρήνη (Is 39:8; 48:18) and χαρά Ro 14:17; cp. 1 Cl 3:4; Hb 7:2 (but s. 1a, above). W. ἀλήθεια (Is 45:19; 48:1) Eph 5:9; 1 Cl 31:2; 62:2; Hs 9, 25, 2. W. ἀγάπη 2 Cl 12:1. W. ἀγαθωσύνη Eph 5:9. W. ἁγνεία Hs 9, 16, 7. W. γνῶσις κυρίου (cp. Pr 16:8) D 11:2. ὅπλα (τῆς) δ. tools or weapons of uprightness Ro 6:13; 2 Cor 6:7; Pol 4:1; θῶραξ τῆς δ. (Is 59:17; Wsd 5:18) breastplate of upr. Eph 6:14. τέκνα δικαιοσύνης (opp. ὀργῆς) AcPlCor 2:19. διάκονοι δικαιοσύνης servants of upr. 2 Cor 11:15; Pol 5:2; μισθός δ. D 5:2; B 20:2; μέρος δ. portion in (eternal salvation) which is meant for righteousness ApPt Rainer 6; καρπὸς δικαιοσύνης (Pr 3:9; 11:30; 13:2) produce of uprightness (ApcSed 12:5) Phil 1:11; Hb 12:11; Js 3:18; Hs 9, 19, 2; GJs 6:3. ὁ τῆς δ. στέφανος the crown of upr. (w. which the upright are adorned; cp. TestLevi 8:2; Rtzst., Mysterienrel.3 258; a common theme in honorary ins recognizing distinguished public service, s. indexes SIG, OGI and other ins corpora; Danker, Benefactor 345–47; s. also the boast of Augustus, s.v. δίκαιος 1aα) 2 Ti 4:8; cp. ἡ τ. δικαιοσύνης δόξα the glory of upr. ending of Mk in the Freer ms. ln. 11f. Described as a characteristic to be taught and learned, because it depends on a knowledge of God’s will: κῆρυξ δ. preacher of upr. 2 Pt 2:5 (cp. Ar. 15:2 τῇ δ. τοῦ κηρύγματος). διδάσκειν δ. teach upr. (of Paul) 1 Cl 5:7. μέρος τι ἐκ τῆς δ. a portion of uprightness Hv 3, 1, 6; cp. 3, 6, 4; δ. μεγάλην ἐργάζεσθαι m 8:2.—ἐλέγχειν περὶ δικαιοσύνης convict w. regard to uprightness (of Jesus) J 16:8, 10 (s. WHatch, HTR 14, 1921, 103–5; HWindisch: Jülicher Festschr. 1927, 119f; HTribble, Rev. and Expos. 32, ’37, 269–80; BLindars, BRigaux Festschr., ’70, 275–85).ⓑ of specific action righteousness in the sense of fulfilling divine expectation not specifically expressed in ordinances (Orig., C. Cels. 7, 18, 39; Did., Gen. 188, 27: οἱ κατὰ δ. ζῶντες) Mt 3:15=ISm 1:1; of a superior type Mt 5:20 (s. JMoffatt, ET 13, 1902, 201–6, OOlevieri, Biblica 5, 1924, 201ff; Betz, SM 190f); not to win plaudits 6:1. To please outsiders as well as oneself 2 Cl 13:1. W. characteristic restriction of mng. mercy, charitableness (cp. Tob 12:9) of God, whose concern for the poor 2 Cor 9:9 (Ps 111:9) is exemplary for the recipients of the letter vs. 10; participation in such activity belongs, according to Mt 6:1f (cp. δίκαιος 1:19: Joseph combines justice and mercy), to the practice of piety (on the development of the word’s mng. in this direction s. Bousset, Rel.3 380). Pl. (B-D-F §142; W-S. §27, 4d; Rob. 408 δικαιοσύναι righteous deeds (Ezk 3:20; 33:13; Da 9:18) 2 Cl 6:9. δικαιοσύναι righteous deeds (Ezk 3:20; 33:13; Da 9:18; TestAbr A 12 p. 91, 12 [Stone p. 30]) 2 Cl 6:9. ἀρετὴ δικαιοσύνης Hm 1:2; Hs 6, 1, 4; cp. 8, 10, 3.ⓒ uprightness as determined by divine/legal standards δ. θεοῦ upr. that meets God’s standard Js 1:20 (W-S. 30, §7g).—Ro 10:5; Gal 2:21; 3:21; Phil 3:6; 3:9.—ASchmitt, Δικαιοσύνη θεοῦ: JGeffcken Festschr. ’31, 111–31; FHellegers, D. Gerechtigkeit Gottes im Rö., diss. Tüb. ’39; AOepke, TLZ 78, ’53, 257–64.—Dodd 42–59; ADescamps, Studia Hellenistica, ’48, 69–92.—S. also JRopes, Righteousness in the OT and in St. Paul: JBL 22, 1903, 211ff; JGerretsen, Rechtvaardigmaking bij Pls 1905; GottfrKittel, StKr 80, 1907, 217–33; ETobac, Le problème de la Justification dans S. Paul 1908; EDobschütz, Über d. paul. Rechtfertigungslehre: StKr 85, 1912, 38–87; GWetter, D. Vergeltungsged. b. Pls 1912, 161ff; BWestcott, St. Paul and Justification 1913; WMacholz, StKr 88, 1915, 29ff; EBurton ICC, Gal. 1921, 460–74; WMichaelis, Rechtf. aus Glauben b. Pls: Deissmann Festschr. 1927, 116–38; ELohmeyer, Grundlagen d. paul. Theologie 1929, 52ff; HBraun, Gerichtsged. u. Rechtfertigungslehre b. Pls. 1930; OZänker, Δικαιοσύνη θεοῦ b. Pls: ZST 9, ’32, 398–420; FFilson, St. P.’s Conception of Recompense ’31; WGrundmann, ZNW 32, ’33, 52–65; H-DWendland, D. Mitte der paul. Botschaft ’35; RGyllenberg, D. paul. Rechtfertigungslehre u. das AT: Studia Theologica (Riga) I ’35, 35–52; HJager, Rechtvaardiging en zekerheid des geloofs (Ro 1:16f; 3:21–5:11) ’39; HHofer, D. Rechtfertigungsverk. des Pls nach neuerer Forschg. ’40; VTaylor, Forgiveness and Reconciliation ’41; RBultmann, Theologie des NT ’48, 266–80, Eng. tr. KGrobel ’51, I 270–85; SSchulz, ZTK 56, ’59, 155–85 (Qumran and Paul); CMüller, FRL 86, ’64 (Ro 9–11); JBecker, Das Heil Gottes, ’64; PStuhlmacher, Gerechtigkeit Gottes b. Paulus, ’65; JReumann, Int 20, ’66, 432–52 (Ro 3:21–31); HBraun, Qumran II, ’66, 165–80; JZiesler, The Mng. of Righteousness in Paul, ’72; ESanders, Paul and Palestinian Judaism, ’77 (s. index 625; appendix by MBrauch 523–42 rev. of discussions in Germany); SWilliams, JBL 99, ’80, 241–90.—CPerella, De justificatione sec. Hb: Biblica 14, ’33, 1–21; 150–69. S. also the lit. on πίστις and ἁμαρτία.—On the whole word s. RAC X 233–360; AKöberle, Rechtfertigung u. Heiligung 1930; EDNT I 325–30.—DELG s.v. δίκη. M-M. EDNT.TW. Sv. -
73 παρά
παρά, ep. πάρ und παραί, Adverb., bei, daneben, ἔνϑα καϑεῦδ' ἀναβάς· παρὰ δὲ χρυσόϑρονος Ἥρη, Il. 1, 611; Od. 3, 400; u. so noch Eur. I. A. 201. – Gew. Praeposit., bei, neben, die unmittelbare Nähe, u. zwar c. dat. die Ruhe bei, c. gen. die Bewegung von der Seite her, c. acc. die Bewegung an die Seite hin bezeichnend. Also
I. c. genitivo, von Seiten, den Gegenstand bezeichnend, aus dessen unmittelbarer Nähe etwas herkommt, zunächst – 1) örtlich, bei Verbis der Bewegung, gew. – a) nur von Personen gebraucht (vgl. ἀπό), von Seiten Jemandes gehen, kommen; σῆμα φέρειν παρά τινος, Il. 6, 177; ἐλϑεῖν παρὰ Διός, von Zeus kommen, παρ' Αἰήταο πλέουσα, Od. 12, 70; φέρων ἥκω λόγους ἡδεῖς φίλου παρ' ἀνδρός, Soph. El. 657; in Prosa sehr gewöhnlich; auch παρ' ἄλλων χρὴ τόδ' ἔρχεσϑαι γέρας, Aesch. Ag. 891; bes. von Gesandten, Botschaften, ἥκει παρὰ βασιλῆος ἀγγελίη, Her. 8, 140, 1; παρά τινος ἐλϑεῖν, Xen. Cyr. 2, 4, 1; dah. παρὰ σοῦ ἐξαγγέλλειν, von deiner Seite melden, Cyr. 7, 5, 54, wie ἀπαγγέλλειν An. 2, 1, 20. Auch mit einer geläufigen Umstellung, ἕως ἂν οἱ παρὰ βασιλέως πρέσβεις ἔλϑωσιν, Hell. 1, 3, 9, bis die Gesandten vom Könige kämen; u. ohne Verbum, οἱ πρέσβεις οἱ παρὰ βασιλέως, Ar. Ach. 61; οἱ παρὰ τοῦ Νικίου, Thuc. 7, 10, die von Seiten des Nikias Abgesandten; οὔτε πρεσβευτὴς οὐδεὶς εἶπε τῶν παρ' ἐκείνου, Dem. 19, 68; ὁ παρ' ἐμοῦ, Xen. Cyr. 3, 2, 30; auch ὅςτις ἀφικνοῖτο τῶν παρὰ βασιλέως πρὸς αὐτόν, An. 1, 1, 5, wer von denen, die beim König waren, von diesem zu ihm kam; οἱ παρ' αὐτοῠ, seine Verwandten, Ev. Marc. 3, 21. – b) selten von Sachen: παρὰ νηῶν, Il. 12, 114, in den Schol. ausdrücklich als Abweichung bemerkt; φάσγανον ἐρύσσατο παρὰ μηροῦ, er zog das Schwert von der Seite, an der es hing, Il. 1, 190, öfter; πλευρὰ τά οἱ κόψαντι παρ' ἀσπίδος ἐξεφάανϑη, neben dem Schilde her zeigte sich die Seite, ward sichtbar, 4, 468; vgl. Aesch. Spt. 629; π. ποδός, Pind. P. 10, 67. – 2) übh. das Ausgehen von einer Person bezeichnend, Alles, was von ihr herrührt; – a) nehmen und empfangen von Einem; ἔχεις παρ' ἡμῶν οἴάπερ νομίζεται, Aesch. Ag. 1016; δέχεσϑαι δώρημα παρά τινος, Soph. Ai. 647; παρ' οὗπερ ἔλαβον τάδε τὰ τόξα, Phil. 1216; ὅτῳ τρόπῳ δίκας ἀροίμην τῶν φονευσάντων πάρα, El. 34; οὔτε τάφου ἀντιάσας, οὔτε γόων παρ' ἡμῶν, El. 858; u. so bei δέχεσϑαι, λαμβάνειν u. ä. überall in Prosa, z. B. παρὰ Μήδων τὴν ἀρχὴν ἐλάμβανον Πέρσαι, Xen. An. 3, 4, 8; ἃ ὑπάρχειν δεῖ παρ' ὑμῶν, was von eurer Seite geleistet werden, da sein muß, Dem. 4, 33; οὔκουν παρ' Ἁϑηναίων γε μεταϑρέξει ταχύ, es holen von den Athenern, Ar. Pax 261; dah. auch παρὰ τοῦ ἰατροῦ φάρμακον πιών, welches der Arzt gegeben hat, Plat. Rep. III, 406 d; – παρ' ἑωυτοῦ διδούς, aus eigenen Mitteln, Her. 8, 5, vgl. 2, 129. 7, 29; vgl. δαπανήσας τὰ παρ' ἑαυτῆς πάντα, Ev. Marc. 5, 26; dah. auch παρ' ἑαυτοῦ, von selbst, auf eigenen Antrieb. – b) hören, lernen, erfahren von Einem; ἀκούειν παρ' ἀγγέλων, Soph. O. R. 6, vgl. 95; μαϑὼν ἄλλου πάρα, O. R. 704, öfter; τάδ' εἴσεται ἄλλου παρ' ἀνδρός, Ant. 230, wie Aesch. Ch. 169; Xen. Cyr. 2, 2, 6 u. sonst; ταῦτ' ἴσϑι ϑεῶν πάρα, Empedocl. 92; εἰ προςδοκᾷς ἐμοῦ τι πευσεῖσϑαι πάρα, Aesch. Prom. 988, wie Xen. Cyr. 1, 6, 23; παρ' Αἰγυπτίων μεμαϑήκασι, Her. 2, 104, der auch πυνϑάνεσϑαι παρὰ πυρσῶν vrbdt, 7, 182; παρά γε ἐμαυτοῦ οὐδὲν ἐννενόηκα, Plat. Phaedr. 235 c; αὐτοὶ παρ' αὑτῶν πολλὰ καὶ καλὰ εὑρόντες, Theaet. 150 d. – c) seltener beim passiv., bes. in ähnlichen Vrbdgn, wie die angeführten Verba, so daß die Grundbedeutung von Seiten nicht verloren geht, und die Structur sich von ὑπό (s. dieses) wesentlich unterscheidet; σοῦ διδαχϑήτω πάρα, so viel wie μαϑέτω, Aesch. Prom. 637; τίς αὖ παρ' ὑμῶν κοινὸς ἠχεῖται κτύπος; was für ein Lärm geht aus von euch? Soph. O. C. 1496; παιδός, ὅςτις γένοιτ' ἐμοῦ τε κἀκείνου πάρα, O. R. 714; μνήμη καὶ κόσμος τοῖς πράξασι γίγνεται παρὰ τῶν ἀκουσάντων, wird ihnen von Seiten der Hörer zu Theil, Plat. Menex. 236 e; οἶμαι γάρ με παρὰ σοῦ σοφίας πληρωϑήσεσϑαι, Conv. 175 c, auch an Lernen erinnernd; ὀφείλεται παρὰ τοῦ ἐχϑροῦ τῷ ἐχϑρῷ κακόν τι, Rep. I, 332 b, er muß es ihm geben; παρὰ τῶν ϑεῶν σημαίνεσϑαι, die Zeichen gehen von den Göttern aus, Xen. Cyr. 1, 6, 2; aber auch παρὰ πάντων ὁμολογεῖται, An. 1, 9, 1, wie τὰ παρὰ σοῦ λεγόμενα, Cyr. 6, 1, 42, vgl. Mem. 1, 6, 14, wie wir auch sagen können: das deinerseits Gesagte; παρὰ τῆς τύχης δωρηϑέντα, Isocr. 4, 26, u. häufiger Sp.; κατηγορεῖται παρὰ τῶν Ἰουδαίων, Act. Ap. 22, 30. – d) oft bei Substantivis, ohne Verbum, das leicht zu ergänzen ist und wenigstens hinzugedacht werden muß, wenn man sich den Unterschied dieser Structur von der des bloßen Genitivs deutlich machen will; Vrbdgn, wie τῶν παρ' ἐκείνου λαμβάνειν, Xen. Cyr. 8, 2, 25, von dem von Einem Herrührenden Etwas nehmen, für das einfache παρ' ἐκείνου τι λαμβάνειν, zeigen den Uebergang; vgl. δωροῖο τὰ παρὰ σεαυτῆς, Mem. 3, 11, 13; λόγος παρὰ Ἀϑηναίων, Her. 8, 55, wie ἄνευ τῶν παρ' ἡμῶν λόγων Plat. Soph. 256 d; ὁ παρ' ἐμοῠ λόγος, Dem. Lpt. 75; τῆς παρὰ τῶν ἀνϑρώπων δόξης, Plat. Phaedr. 232 a, öfter; τῇ παρ' αὐτῆς ϑερμότητι, Tim. 85 e; τὸ παρὰ Κυαξάρους στράτευμα ist eigtl. das von Kyaxares abgeschickte Heer, Xen. Cyr. 2, 4, 21, u. ἡ παρ' ἐκείνου τιμωρία die von seiner Seite verhängte Strafe, An. 2, 6, 14; ἡ παρ' ἐκείνων εὔνοια, Dem. 1, 10, das von ihrer Seite bewiesene Wohlwollen, was freilich mit ἡ ἐκείνων εὔνοια zusammenfällt; so αἱ παρὰ τῶν ϑεῶν ἐπικουρίαι, Lycurg. 129, welcher Redner diese Vrbdg besonders liebt, vgl. Mätzner zu §. 15; u. so noch Sp., τὴν παρὰ τῶν πολλῶν δόξαν Plut. Agis 2; – τὰ παρὰ Κύρου, die Aufträge von Seiten des Kyrus, Xen. Cyr. 3, 2, 30. – In allen diesen Vrbdgn ist aber die Beziehung auf leblose Dinge äußerst selten. – 3) die Ruhe, neb en, bei, bezeichnet es selten, wie Soph. παρὰ κυανέων πελαγέων, Ant. 955, vgl. 1110; φροντίδα τὰν πὰρ ποδός, Pind. P. 10, 62; vgl. Schaef. zu D. Hal. de C. V. p. 119; Sp., wie D. Sic., sagen πολλῶν ἀνϑρώπων παρ' ἀμφοτέρων διαφϑαρέντων, 16, 7, u. öfter in ähnlichen Vrbdgn, auf beiden Seiten, wo immer noch die Grundbdtg der Entfernung von beiden Seiten weg zu erkennen ist.
II. c. dativo, den Gegenstand bezeichnend, in dessen Nähe, bei dem sich Etwas befindet, also zunächst – 1) vom Orte; gewöhnlich – a) bei Verbis der Ruhe; von Menschen; ἤειδε παρὰ μνηστῆρσιν ἀνάγκῃ, er sang bei den Freiern, Od. 1, 154; παῖδες κοιμῶντο Πριάμοιο παρὰ μνηστῇς ἀλόχοισιν, Il. 6, 246, u. öfter bei Hom.; παρ' εὐδείπνοις ἔσῃ ἄτιμος, Aesch. Ch. 477; μέγα δύναται παρ' ἀϑανάτοις, Eum. 911; πάρεστι μὲν Τεῠκρος παρ' ἡμῖν, Soph. Phil. 1046, wie Plat. παρὰ σοὶ μάλα πλησίον πάρεστιν, Phaedr. 243 e; παρ' ἐχϑροῖς ἄξιος ϑρήνων τυχεῖν., Soph. Ai. 924, bei den Feinden erlangen, wie τυχόντα με τῶν δικαίων παρ' ὑμῖν, wenn ich bei euch, ihr Richter, mein Recht erlangt habe, Dem. 28, 21, nicht παρ' ὑμῶν, denn das Recht geht nicht von den Richtern aus; τιμῆς τυγχάνειν παρά τινι, Xen. An. 1, 9, 29; vgl. κοὐ δυνήσομαι κακὸν κρύψαι παρ' ὑμῖν, Soph. Phil. 733; auch κεῖται παρ' Ἅιδῃ Πόλυβος, O. R. 972; παρὰ τούτῳ μέγα δυνήσεται, Plat. Gorg. 510 e; παρὰ σοὶ κατέλυον, Dem. 18, 82, sie kehrten bei dir ein; – von leblosen Dingen; βωμῷ, παρ' ᾧ ϑύων ἔκυρον, Soph. O. C. 1160; τηλαυγεϊ παρ' ὄχϑῳ ἧστο, Trach. 521; βοᾷ παρ' ὄχϑαις ποτα-μίαις, Aesch. Spt. 374; u. in Prosa, ὁρμίζεσϑαι παρὰ Χεῤῥονήσῳ, Xen. An. 5, 10, 2, u. oft bei einem Orte lagern, sich aufstellen u. dgl. – In Vrbdgn, wie παρ' οἴνῳ καλεῖ, Soph. O. R. 773, wie Ap. Rh. 1, 458, παρὰ δαιτὶ καὶ οἴνῳ, beim Wein, ist auch vorzugsweise an den Ort zu denken (vgl. III.). – Pind. P. 2, 87 sagt auch παρὰ τυραννίδι, während, in der Tyrannis, womit man παρὰ τοῖς ἐμφυλίοις πολέμοις ϑνήσκειν vgl., Plut. Oth. 14. – b) selten bei Verbis der Bewegung, und immer mit Rücksicht auf die Ruhe, die das Ergebniß der Bewegung ist, ἵδρυσεν παρὰ δαιτί, Od. 3, 37; bei Xen. An. 2, 5, 27 hat auch Krüger Schneider's Conj. ἰέναι παρὰ Τισσαφέρνην für die vulg. Τισσαφέρνει aufgenommen, weil daselbst nur von der Bewegung die Rede ist; aber φοιτᾶν παρά τινι, Plut. Them. 5; vgl. Luc. D. Mer. 10. – 2) Wie παρ' ὑμῖν, Deni. 27, 1, »vor euch Richtern« heißt. so sagt Her. παρ' ἔμοιγε κριτῇ, vor mir, als Richter, vor meinem Richterstuhle, 3, 160, u. so heißt παρ' ἐμοί nach meinem Urtheil, τὸ ὄνομα δίκαιός ἐστι φέρειν, 1, 33, was ursprünglich örtlich zu fassen ist, wie dies deutlich ist in τοὺς παρὰ σφίσι αὐτοῖσι δοκέοντας ὀλβίους, 1, 86, die bei ihnen glücklich scheinen, worin liegt »nach ihrem Urtheil«; vgl. Soph. παρ' ἡμῖν οὐ βεβουλεῠσϑαι κακῶς, Trach. 586, nach unserm Urtheil. Aehnlich παρά τινι νομίζεται, Ar. Vesp. 1085; παρά τινι ὑπείληπται, Lycurg. 3, wo Maetzner viele Beispiele aus den Rednern beibringt; ἀξιοῦσϑαι παρά τινι, Is. 7, 5, wo ebenfalls, wie unter 1) bemerkt ist, nicht die von einem Andern ausgehende Würdigung ausgedrückt wird, sondern die bei oder vor Einem stattfindende, die er also gestattet, die nach seinem Urtheile von Andern geleistet wird. – Sp. gehen auch hier weiter, wie Pol. 2, 36, 2, πόλεμος προςαγορευϑεὶς παρὰ τοῖς πλείστοις Ἀννιβιακός, wie auch wir sagen »er heißt bei den meisten der zweite hannibalische Krieg«; Soph. vrbdt παρ' ὅτῳ Διὸς σκῆπτρον ἀνάσσεται, Phil. 139, womit man O. R. 382 ὅσον παρ' ὑμῖν ὁ φϑόνος φυλάσσεται vergleichen kann. – 3) παρ' ἑαυτῷ, bei sich, daheim, wird nicht bloß dem πρόσωϑεν entggstzt, Xen. Cyr. 3, 1, 69, wie οἱ παρ' ἑαυτῷ, Cyr. 4, 5, 9, die unmittelbare Nähe bezeichnet; παρ' ἑωυτοῖσι, bei sich zu Hause, in ihrer Heimath, Her. 1, 105. 6, 86, 1; dah. übh. das Einem Zugehörige, τὸν παρ' αὑτῷ βίοτον φιλεῖ, Soph. O. R. 611; εἰ δ' οὖν ἐστι καὶ παρ' ἐμοί τις ἐμπειρία, wenn sie bei mir ist, wenn ich einige Erfahrung habe, Dem. 18, 277; – sondern es bedeutet auch – a) unterworfen sein, οἱ παρὰ βασιλεῖ ὄντες, Xen. An. 1, 5, 16. 4, 3, 29. – b) Her. 3, 74 setzt entgegen ἕξειν παρ' ἑωυτῷ καὶ μηδενὶ ἐξοίσειν τὴν ἀπάτην, bei sich behalten; ähnl. παρὰ σεαυτῷ κρίνας τι, Plat. Theaet. 170 d; ἃ διαιροῦμαι παρ' ἐμαυτῷ ἀγωγὰ εἶναι, Rep. VII, 523 a, wie γιγνώσκειν παρ' ἑαυτῷ, Dem. 10, 17, bei sich bestimmen; φύλακες τοῠ παρ' αὐτοῖς δόγματος, was sie bei sich beschlossen daben, Plat. Rep. III, 413 c. – c) παρ' ἑαυτῷ γενέσϑαι, zu sich gekommen, wieder zur Besinnung gekommen sein, sich erholt haben, Plut. Alex. 31 Brut. 15.
III. c. accusat.; – 1) örtlich; gew. bei Verbis der Bewegung; – a) nach der Seite hin zu Einem, das Ziel der Bewegung angebend, welches in der Nähe eines Gegenstandes, bes. einer Person ist; ἐλϑὲ παρὰ ξανϑὸν Μενέλαον, Od. 1, 285; ἴτην παρὰ νῆας, zu den Schiffen, Il. 1, 347; oft bei Her., ἀπικέσϑαι παρὰ Κροῖσον, ἤγαγον παρὰ Κῦρον, 1, 36. 86. 3, 15 u. öfter; ἔρχει παρὰ τὸν Πρωταγόραν, Plat. Prot. 311 e; ἠνέχϑη παρ' αὐτὸν τὰ παιδία, Phaed. 116 b;. δεῦρο παρ' ἐμὲ κατάκεισο, Conv. 175 c; παρ' ἐμὲ εἴςοδος, Xen. Cyr. 1, 3, 14; παρά τινα ἥκειν πάλιν, zu Einem zurückkehren, 4, 5, 25, öfter; auch Sp., παρὰ τοῦτο γέγονε, bis dahin ist's gekommen. – b) neben hin, längs; βῆ δ' ἀκέων παρὰ ϑῖνα ϑαλάσσης, längs des Meeresufers ging er hin, Il. 1, 34, u. oft, παρὰ ποταμόν u. ä.; Μηλίδα πὰρ λίμναν, Soph. Trach. 633; ἀκτὰν παρὰ βώμιον ἱκτῆρες ἐπιστενάχουσιν, O. R. 184; παρ' Ὠκεανοῖο πόρον, Aesch. Prom. 529; τούτου παρ' ὄχϑας ἕρπε, 812; παρὰ τὸν Ἀσωπόν, Her. 9, 15; παρὰ τὴν ϑάλατταν περιπατεῖν, Plat. Gorg. 511 e; πορεύεσϑαι, Xen. An. 5, 10, 18, wie auch τὴν ἀγορὰν τῶν πωλουμένων παρὰ τὴν ϑάλασσαν μεταστῆσαι Thuc. 7, 39 zu fassen ist; παρὰ πᾶσαν φιλίαν (sc. γῆν) ἄχρι τοῦ Πειραιῶς κομισϑήσεται, Dem. 18, 301. – c) dah. auch daneben vorbei, παρὰ τὴν Βαβυλῶνα παρίεναι, Xen. Cyr. 5, 2, 29, wie παρὰ πόλιν ἄγειν, 1, 6, 43; vgl. παρὰ τὸν νεὼν ποταμὸς παραῤῥεῖ, An. 5, 3, 8, wie schon Il. 22, 145 zu erklären ist, οἱ δὲ παρὰ σκοπιὴν ἐσσεύοντο, wie Od. 3, 172 von einem Seewege παρ' ἠνεμόεντα Μίμαντα u. 4, 802 εἰς ϑάλαμον δ' εἰςῆλϑε παρὰ κληῖδος ἱμάντα. – d) aber auch bei Verbis der Ruhe, wenn zugleich die vorangegangene Bewegung od. eine Ausdehnung über einen Raum hin neben od. längs eines in die Länge sich ausstreckenden Gegenstandes bezeichnet wird, οἱ μὲν κοιμήσαντο παρὰ πρυμνήσια νηός, Od. 12, 32, vgl. 14, 524, eigtl. sie legten sich neben – hin schlafen; παρὰ Σκαμάνδρου πόρον τέϑαψαι, Aesch. Ch. 361; ὁ παρὰ τὸν Ἀχέροντα ϑεὸς ἀνάσσων, Soph. El. 177; Ἀσία, ἣ παρ' ἁλμ υρὰν ἅλα κεῖται, Eur. Bacch. 17; παρὰ τὰς ναῦς ἀριστοποιεῖσϑαι, neben den Schiffen hin, Thuc. 7, 39; κῶμαι παρὰ τὸν ποταμὸν ἦσαν, Xen. An. 3, 5, 1, sie lagen längs des Flusses, wie ἐστρατοπεδεύσαντο παρὰ τὸν ποταμόν, 4, 3, 6; εἴςοδος μακρὰ παρ' ἅπαν τὸ σπήλαιον, Plat. Rep. VII, 514 a. – e) auch übh. den Begriff der unbestimmten Nähe ausdrückend, neben, bei, ϑεοῦ παρ' εὐτειχέα δόμον, Pind. N. 7, 46; ὀρϑὴν παρ' οἶμον, Eur. Alc. 835; ἐγγύτατα παρ' αὐτὴν τὴν ὁδόν, Ar. Ran. 162; παρὰ τὴν χύτραν ἐγγύς, Av. 390; παρ' ἡμᾶς οἰκεῖ, Alexis bei B. A. 111; κατελείφϑη παρὰ τὸν νηόν, Her. 4, 87; παρὰ τὴν ὁδὸν κρήνη ἦν, Xen. An. 1, 2, 13; οἱ παρ' ἔπαλξιν, Thuc. 2, 13; vgl. Ar. Ach. 72, womit man vergleichen kann ὅσον ἀργύριον παρὰ τοὺς κλινοποιοὺς κλέπτουσιν, Dem. 27, 29; καϑήμενοι παρ' αὐτόν, Isae. 8, 16. – Pol. 11, 14, 3 vrbdt geradezu παρ' αὐτὸν μεῖναι; u. Her. sagt τὴν νῦν παρ' ἐμὲ ἐοῦσαν δύναμιν, 8, 140; daher παρ' ἡμᾶς ἐστι, es steht bei uns; – πὰρ πόδα, Soph. Phil. 827, vor den Füßen, sogleich, wie Pol. 1, 7, 5, u. öfter παρὰ πόδας, wie Luc. Alex. 33. – 2) von der Zeit, ausgegangen von solchen ursprünglich örtlich zu fassenden Vrbdgn, wie ἀείσω παρά τε Βρόμιον παρά τε χέλυος μολπάν, Eur. Herc. Fur. 684; παρὰ τὴν πόσιν, Her. 2, 124, 4; παρὰ πότον, Xen. An. 2, 3, 15, eigtl. neben dem Trinken hin, d. i. während des Trinkens, beim Trinken; vgl. Pind. ϑαρσαλέα δὲ παρὰ κρητῆρα φωνὰ γίγνεται, N. 9, 49; oft in Prosa, von einer Zeitdauer, einer Handlung od. Begebenheit, die neben einer andern stattfindet, παρὰ τὴν ζόην πεπόνϑαμεν, Her. 7, 46, vgl. 1, 32; παρὰ πάντα μοι τὸν χρόνον προςῄει, während der ganzen Zeit, Plat. Phaed. 116 d; παρὰ πάντα τὸν βίον, Rep. III, 412 d; παρὰ τὴν ἐκείνου ἀρχήν, Xen. Mem. 2, 1, 2; παρὰ τὸν πόλεμον βασιλευομένους, im Ggstz von οἴκοι ὀλιγαρχουμένους, von den Lacedämoniern gesagt, Isocr. 3, 24; Sp., παρὰ τὴν συνουσίαν, Pol. 10, 35, 2; auch παρ' ὅλην τὴν πραγματείαν, 32, 8, 11, durch die ganze Geschichte (vgl. παραυτά). So auch παρ' ἕκαστον καὶ ἔργον καὶ λόγον διδάσκειν, gleich bei jeder That, Plat. Prot. 325 d; ταῖς ἐκ τῶν νόμων τιμωρίαις παρ' αὐτὰ τἀδικήματα χρῆσϑαι, gleich bei dem Verbrechen, im Augenblicke, da das Unrecht verübt wird, Dem. 18, 13, vgl. Lpt. 139; ἁπάντων δ' ἀνϑρώπων εἰωϑότων παρ' αὐτὰ τἀδικήματα μᾶλλον ἢ χρόνων ἐγγεγενημένων ἀγανακτεῖν, Dem. 37, 2; εὐϑὺς ἐν τῷ πλοίῳ παρὰ τἀδικήματα, 32, 7; παρὰ τοὺς κινδύνους ὑπὸ τῶν ἔργων ἐδιδάχϑησαν, Plut. Them. 8; a. Sp., τὰ παρὰ τὸν βίον τίμια, Luc. Nigr. 30 (vgl. auch 5). – 3) aus der Bdtg des nebenhin, vorbei, entwickelt sich der Begriff des Nichtzusammentreffens (vor dem Ziele vorbeischießen), des nicht Entsprechens, dah. wider, entgegen, παρὰ μοῖραν, neben dem Schicklichen vorbei, wider das Schickliche, gegen den Anstand, Od. 14, 509, im Ggstz von κατά; vgl. ὠμοί τε δούλοις πάντα καὶ παρὰ στάϑμην, Aesch. Ag. 1045; so ὅση δύναμίς γε πάρεστιν· πὰρ δύναμιν δ' οὐκ ἔστι πολεμίζειν, über die Kraft hinaus, Il. 13, 786; so bes. παρ' ἐλπίδα, wider Erwarten, Aesch. Ag. 870; Soph. Phil. 870; παρὰ νοῦν ϑροεῖν, 1180; ἡ γὰρ ἐκτὸς καὶ παρ' ἐλπίδας χαρά, Ant. 388; eben so παρὰ γνώμην, Aesch. Ag. 905; παρὰ νόμον ϑεῶν βρότεα μὲν τίων, Eum. 164; παρὰ ἃ προςεδέχετο, dem zuwider, was er erwartete, Thuc. 4, 19; παρὰ τὰ σοὶ δοκοῦντα, Plat. Prot. 335 b; παρὰ δόξαν, φύσιν, Polit. 295 c Rep. V, 466 d; παρὰ τὰς σπονδάς, Xen. An. 2, 4, 5; παρὰ ἱερὰ καὶ οἰωνούς, Cyr. 1, 6, 44; παρὰ τὸ δίκαιον, ib. 5, 1, 13 u. öfter, wie Folgde; παρὰ τὴν προςδοκίαν, Pol. 3, 68, 9, παρ' ἀξίαν, wider die Gebühr, παρὰ τὰ βέλτιστα, gegen sein Bestes, u. ä. – Daran reihet sich die Bdtg außer, ο ὐκ ἔστι παρὰ ταῦτ' ἄλλα, es giebt neben, außer diesem nichts Anderes, Ar. Nubb. 698 Eccl. 110; vgl. Plat. Phil. 62 e; ἕτερα παρὰ ταῦτα, Phaedr. 235 c Phaed. 24 a (s. auch ἄλλος u. ἕτερος, u. 5); παρὰ πάντα ταῦτα, dieses Alles ausgenommen, s. Wolf Dem. Lpt. p. 329. Aehnlich ist παρ' ἓν πάλαισμα ἔδραμε νικᾶν Ὀλυμπιάδα, Her. 9, 33, außer einem Wettkampfe erlangte er den olympischen Sieg, nur eine Kampfübung fehlte zum Siege; so auch Thuc. 8, 29 παρὰ πέντε ναῦς, ausgenommen fünf Schiffe, wenn man fünf Schiffe abzieht. – Bei den Rednern oft von Stimmen, παρὰ τέτταρας ψή-φους μετέσχε τῆς πόλεως, es fehlten nnr vier Stimmen daran, daß er Antheil an der Staatsverwaltung erlangte, Is. 3, 37; Κίμωνα παρὰ τρεῖς μὲν ἀφεῖ. σαν ψήφους τὸ μὴ ϑανάτῳ ζημιῶσαι, Dem. 23, 205, d. i. sie entließen ihn, weil ihm drei Stimmen zur Verurtheilung fehlten, sonst wäre er zum Tode verurtheilt worden; παρ' ὀλίγας ψήφους ἠτιμώσατε, 24, 138, es fehlten nur wenig Stimmen, daß ihr ihn mit der Atimie belegtet; Μάρκος ϑηρίον εἶ παρὰ γράμμα, du bist ein Thier (ἄρκος), bis auf einen Buchstaben, den du nämlich zu viel hast, Ammian. 9 (XI, 231). – 4) Eine ganz entgegengesetzte Bdtg erhält παρά, insofern dies Nebenhergehen auch eine Angemessenheit, Uebereinstimmung, Folge bedeuten kann, παρὰ τοῦτο, hiernach, besonders Sp.; παρὰ τὴν αὑτοῦ ἁμαρτίαν περισσοτέροις ἀτυχήμασι τῶν ἀτρεμιζόντων περιπεσών, in Folge seiner Schuld, durch eigene Schuld, weil er nicht, wie die Anderen, stillstand, Antiph. 3 δ 5; ἕκαστος οὐ παρὰ τὴν ἑαυτοῦ ἀμέλειαν οἴεται βλάψειν, Thuc. 1, 41, in Folge, wegen seiner Vernachlässigung; ὅπως μὴ τὰ τῆς πόλεως ἄπρακτα γίγνηται παρὰ τὴν ἐκείνου ἀργίαν, Xen. Mem. 2, 1, 2; παρὰ τοῦτον γενέσϑαι τὴν σωτηρίαν, Isocr. 6, 52, vgl. 3, 48; παρὰ τί οἴεσϑε τὰς πόλεις εὖ πράττειν; παρὰ τοὺς συμβούλους, Din. 1, 72; παρὰ τὸν λόγον δείξω, in Uebereinstimmung mit der Rechnung, Dem. 27, 34, öfter; οὐδὲ γὰρ οὗτος παρὰ τὴν αὑτοῦ ῥώμην τοσοῦτον ἐπηύξηται, ὅσον παρὰ τὴν ἡμετέραν ἀμέλειαν, 4, 11; Arist., z. B. de mund. 4, u. Sp., τὴν ἀπραγίαν μὴ παρὰ ἀποδειλίασιν, ἀλλὰ παρὰ εὐλάβειαν γεγονέναι, Pol. 3, 103, 2; παρὰ τοῠτο συνέβη, 3, 16, 6; παρὰ τί σφαλείησαν, wodurch, 1, 32, 4, öfter; οὐδὲν παρὰ τοῦτο, daraus ergiebt sich Nichts; παρ' αὐτὴν τὴν σύνϑεσιν, durch die Zusammenstellung, D. Hal. de C. V. 11 (p. 136, wo Schäfer zu vgl.). – Man kann hierher auch rechnen ὀνομάζειν τι παρά τι, nach Etwas benennen, Plat. Crat. 339 a; so oft bei Gramm. (vgl. Bast zu Greg. Cor. 830); diese sagen auch παρά τι, um die Abstammung u. Herleitung eines Wortes vom andern zu bezeichnen, Schäf. Schol. Par. Ap. Rh. 2, 624; so αὐϑέντης σύγκειται παρὰ τὸ εἶναι καὶ παρὰ τὸ αὐτός, B. A. 15, 9; ὡς παρὰ τὸ γραφὴ γραφίς, οὕτω καὶ παρὰ τὸ κάρη καρίς, Ath. III, 106 c; – τοῦτό φησι παρὰ τὸ.Σοφόκλειον, Schol. Ar. Av. 1240, bedeutet eine Nachahmung, vgl. Schäf. Schol. Par. Ap. Rh. 3, 158, Paus. 1, 2, 4, u. gehört also genauer zum Folgdn. – 5) weil Dinge neben einander gestellt werden, um verglichen zu werden, bedeutet παρά τι auch neben Etwas gehalten, im Vergleich womit, ὥςτε τὸν Δαρείου στόλον παρὰ τοῦτον μηδὲν φαίνεσϑαι, im Vergleich mit diesem, Her. 7, 20; γελοῖος ἔσομαι παρ' ἀγαϑὸν ποιητὴν ἰδιώτης αὐτοσχεδιάζων περὶ τῶν αὐτῶν, Plat. Phaedr. 236 d, ich werde im Vergleich mit einem guten Dichter lächerlich erscheinen, wenn ich –, vgl. Legg. VII, 806 b; παρὰ τὰ ἄλλα ζῷα ὥςπερ ϑεοὶ οἱ ἄνϑρωποι βιοτεύουσιν, Xen. Mem. 1, 4, 14; ὁρῶν τὰ ἐπιτηδεύματα αὐτῶν ἐγγύϑεν παρὰ τὰ τῶν ἄλλων, sie mit den Andern vergleichend, eigtl. sie neben den Andern betrachtend, Plat. Rep. VIII, 550 a; vgl. Phaedr. 276 e, wie schon Pind. sagt πὰρ σοφὸν ἀντιφερίξαι, P. 9, 50. – So auch κατεφρόνησε τοῠ κινδύνου παρὰ τὸ αἰσχρόν τι ὑπομεῖναι, Plat. Apol. 28 c, er verachtete die Gefahr im Vergleich mit der Schande, neben der Schande, wie das lat. prae. Hierher gehören auch manche Vrbdgn von ἄλλος, ἕτερος παρά τινα, ein Anderer im Vergleich mit Einem (s. diese Wörter u. oben 3). – Daraus erkl. sich die Vrbdgn wie – a) ὡς παρ' οὐδὲν ἄγειν τὸ πρᾶγμα, Soph. Ant. 35, für Nichts achten; παρ' οὐδὲν ἄλγος, ibd. 462; El. 1319; ταῦϑ' ὅτῳ παρ' οὐδέν ἐστιν, O. R. 983; παρ' οὐδὲν αὐταῖς ἦν ἂν ὀλλύναι πόσεις, Eur. Or. 569; οὐ παρ' ὀλίγον ἔσεσϑαι, ἀλλὰ παρὰ πολύ, Plat. Apol. 36 a; παρ' ἔλαττον τοῦ δέοντος ἡγεῖσϑαί τι, Rep. VIII, 546 d, Etwas für gering achten, wie παρ' ὀλίγον ποιεῖσϑαι, Xen. An. 6, 4, 11 u. Sp. – b) παρὰ μικρόν, ὀλίγον, βραχύ u. ä., um ein Kleines, um ein Geringes, beinahe, fast, παρὰ πολύ, um Vieles, bei weitem, παρὰ τοσοῠτον, um so Viel, παρ' ὅσον, in sofern als, Luc. Peregr. 1 vit. auct. 19 u. A., welche Ausdrücke alle von dem Begriffe der Vergleichung ausgehen; παρ' ὀλίγον διέφυγον, Thuc. 7, 71; παρὰ τοσοῠτον γιγνώσκω, 6, 37, vgl. 3, 79; παρ' ἐλάχιστον ἦλϑε Σαμίων ἡ πόλις ἀφελέσϑαι τῆς ϑαλάττης τὸ κράτος Ἀϑηναίους, 8, 76, vgl. Plut. Pericl. 28, es fehlte sehr wenig daran; παρὰ τοσοῦτον μὲν ἡ Μιτυλήνη ἦλϑε κινδύνου, Thuc. 3, 49, eigtl. um so viel oder wenig kam Mitylene bei der Gefahr vorbei, so entging Mit. mit genauer Noth der Gefahr (vgl. auch 3 a. E). – c) wie in οὗτοι παρὰ τοὺς ἄλλους δεδυςτυχηκότες, Plat. Lach. 183 c, sie waren unglücklich im Vergleich mit den Andern, eine Auszeichnung liegt, sie waren vor den Uebrigen unglücklich, παρὰ τοὺς ἄλλους πονεῖν, sich vor den Andern mühen, mehr als die Andern, so steht auch beim compar. ἀμείνονες καὶ παρὰ τὴν ἑαυτῶν φύσιν, besser im Vergleich mit, besser als ihre Natur, Her. 7, 103; ἐκλείψεις πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν χρόνου μνημονευόμενα ξυνέβησαν, Thuc. 1, 23; χειμὼν μείζων παρὰ τὴν καϑεστηκυῖαν ὥραν, 4, 6; παρὰ πολὺ ἀμείνων, Luc. Prom. 11. – d) häufig vrbdt sich mit dem Begriff der Vergleichung der des Wechsels, πληγὴν παρὰ πληγήν, Schlag um Schlag, Ar. Ran. 643; ἐκ τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ δύναταί τις πλάττων ζῷα συγχεῖν καὶ πάλιν πλάττειν καὶ συγχεῖν καὶ τοῦτο ἓν παρ' ἕν, abwechselnd Zug um Zug, ποιεῖν ἀδιαλείπτως, Plut. consol. ad Apollon. p. 329. – Bes. von der Zeit, παρὰ μῆνα τρίτον, immer den dritten Monat, Arist. H. A. 7, 2; παρ' ἐνιαυτόν, abwechselnd, ein Jahr um das andere, D. Sic. 4, 65; Plut. Cleom. 15. – Aber παρ' ἦμαρ ist täglich, Tag um Tag, od. Tag für Tag, Soph. O. C. 1455, wie παρ' ἑκάστην ἡμέραν, Plat. Legg. IV, 705 a; Xen. Hell. 1, 4, 15. – Aber παρὰ μίαν ἡμέραν, Pol. 6, 40, 9 u. öfter, reiht sich an 5 b, z. B. παρὰ μίαν ἡμέραν Δημητρίου μὲν παρόντος, Ἀράτου δὲ καϑυστερήσαντος, um einen Tag Unterschied, 7, 13, 6, vgl. παρὰ τρίμηνον ἔχουσι τὸ διαφέρον, 12, 12, 1.
Allen drei Casus kann παρά nachgesetzt werden, erleidet aber dann die Anastrophe, πάρα; Beispiele sind oben schon angeführt; doch wird es ohne Accent geschrieben, wenn das letzte α apostrophirt ist, Il. 4, 97. 18, 400.
In der Zusammensetzung bedeutet es – 1) neben, bei, nebenher, παρίστημι, παράκειμαι, παρέζομαι. – 2) hin, hinzu, παραδίδωμι, παρέχω. – 3) daran vorbei, darüber hinaus, παρέρχομαι, παρατρέχω; – dah. auch ein Uebertreten, Verfehlen, παραβαίνω, παράγω, παροράω, bes. vom Irrigen, Falschen, dem deutschen ver-entsprechend, παρακούω, παραγιγνώσκω; – aber auch im guten Sinne, Uebertreffen, παραβάλ λω. – 4) wider, entgegen, παρανομέω, παραίσιος. – 5) eine Umänderung, Verwandlung, ein Andersmachen, παραπείϑω, παρατεκταίνω, wie unser um-, umbauen, umstimmen.
-
74 τίθημι
τίθημι (ΘΕ), 2. Pers. praes. bei Hom. immer τίϑησϑα, auch impf., Od. 9, 404, inf. τιϑήμεναι für τιϑέναι, Il. 23, 83. 247, τιϑέμεν Hes. O. 746; imperf. ἐτίϑην, τίϑεσαν, Od. 22, 456, in der Iterativform τίϑεσκον, und (von τιϑέω) ἐτίϑουν, ἐτίϑει u. τίϑει, Hom. u. Folgde im gew. Gebrauch, Pind. hat auch praes. τιϑεῖς, P. 8, 11, wie τιϑεῖ Minnerm. 1, 6. 3, 7; fut. ϑήσω, aor. ἔϑηκα u. ἔϑην, conj. ϑῶ, ϑέωμεν, Od. 24, 285, zweisylbig auszusprechen, auch ϑείω, Il. 16, 83. 437 Od. 1, 89, ϑείομεν für ϑείωμεν = ϑῶμεν, Il. 23, 244. 486 Od. 13, 364, sing. ϑήῃς, Il. 16, 96, in der Od. aber schreibt Wolf ϑείῃς, ϑείῃ, int. ϑέμεναι, selten ϑέμεν, wie Hes. O. 61. 67 u. öfter bei Pind.; perf. τέϑεικα; – med. τίϑεμαι, part. auch τιϑήμενος, Il. 10, 34, impf. ἐτιϑέμην, Hom. Il. u. Folgde; fut. ϑήσομαι, aor. I. ·ἐϑηκάμην, ϑήκατο, Il. 10, 31, Hes. Sc. 128, ϑηκάμενος Pind. P. 4, 29. 113; att. nur aor. II. ἐϑέμην, opt. ϑεῖτο, Od. 17, 225, imper. ϑέο, 10, 333, – pass. aor. ἐτέϑην, fut. τεϑήσομαι, perf τέϑειμαι, kommen bei Hom. noch nicht vor, – setzen, stellen, legen, zunächst – 1) im örtlichen Sinne, an einen bestimmten Ort hinsetzen, hinlegen, hinbringen, φύσας μέν ῥ' ἀπάνευϑε τίϑειπυρός, Il. 18, 412; πυρὸς ἐγγὺς εὐνήν, Od. 14, 518; ἅρματα δ' ἂμ βωμοῖσι τίϑει, Il. 8, 441, wie κλάδους βωμοὺς ἐπ' ἄλλους ϑές Aesch. Suppl. 478; u. so zu erklären οὐχ ἱκετηρίαν οὐδεὶς τριήραρχος ἔϑηκε, sc. ἐπὶ τῷ βωμῷ, eigtl. den Zweig, das Zeichen der Hülfeflehenden auf den Altar legen, Dem. 18, 107; κλῶνας ἐξ ἀμφοῖν χεροῖν τιϑεὶς ἐλάας, Soph. O. C. 485. – Von den Präpositionen, die damit verbunden werden, ist zu merken, daß sehr gewöhnlich ἐν dabeisteht, so daß ähnlich, wie beim lat. ponere, collocare in aliquo loco, mit dem Stellen u. Legen zugleich das darauf folgende Sein od. sich Befinden am Orte ausgedrückt wird, ἐν κίστῃ ἐτίϑει ἐδωδήν, Od. 6, 76; ἱστία ϑέσαν ἐν νηΐ, Il. 1, 433; πρώτας ἐν γαίῃ ϑέσαν, 12, 260; ἐν πυρῇ νεκρόν, 23, 165; ἐν τείχει ϑέσαν, Pind. P. 3, 38; ταῠτ' ἐν μέσῳ τίϑημι, Aesch. Ch. 143; πόδα ἐν χέρσῳ, Suppl. 32; ἐν μέσῳ σκάφει ϑέντες σφε, Soph. Trach. 801; ἐν τάφῳ τιϑεῖσα, Ant. 500; auch εἰς ταφὰς ἐγὼ ϑήσω, Ai. 1089; bes. ἐν χερσὶ τίϑει, Il. 1, 585; ἐν χείρεσσ' Οδυσῆϊ τίϑει, 10, 529, u. öfter, was so geläufig war, daß es den allgemeinen Begriff des Einhändigens, Darreichens, Gebens erhielt, u. auch ἵππον ἐν χείρεσσι τίϑει Μενελάου gesagt wurde, Il. 23, 597; vgl. noch σπείσας δ' αἴϑ οπα οἶνον Ὀδυσσῆϊ ἐν χείρεσσιν ἔϑηκεν, Od. 14, 448. – Daran reihen sich ursprünglich auch örtlich zu nehmende, auf das Geistige gehende Vrbdgn: ἄλλῳ δ' ἐν στήϑεσσι τιϑεῖ νόον εὐρύοπα Ζεύς, Il. 13, 732; νόον, ὅν τινά οἱ νῠν ἐν στήϑεσσι τιϑεῖσι ϑεοί, Od. 2, 124; ϑυμὸν ἐνὶ στήϑεσσι ϑεοὶ ϑέσαν, Il. 9, 637, u. ä., Einem einen Gedanken, einen Rath. Muth in die Seele legen, eingeben. Auch med., ἐν, στήϑεσσι ϑέτο ϑυμόν, Il. 9. 629, αἰδῶ καὶ νέμεσιν, ἔν φρεσὶ ϑέσϑαι, 13, 121, vgl. 15, 561. 660; ähnlich κότον ϑέσϑαι τινί, gegen Einen Groll bei sich festsetzen, ihm fortwährend grollen, 8, 449; ϑέσϑαι ϑυμὸν ἄγριον ἐν στήϑεσσιν, Zorn in der Brust festsetzen, ἐν ϑυμῷ τίϑεν, Pind. P. 3, 65; u. ohne acc., ἐν φρεσὶ ϑέσϑαι, bei sich festsetzen, im Herzen beschließen, worauf bedacht sein, c. int., Od. 4, 729. – Selten εἰς, Il. 23, 704. 24, 795. 297; τίϑεμαι εἰς καρδίην, M. Arg. 2 (V, 32); Soph. vrbdt ὡς ἐς πυράν με ϑῇς, Trach. 1254; εἰς χεῖρα Τεύκρου δεξιὰν φιλοφρόνως ϑείς, Ai. 739; εἴ τις ϑεῶν ἄνδρα ἕνα ϑείη εἰς ἐρημίαν, Plat. Rep. IX, 578 e; ψυχἡν είς τὸ μέσον α ύτοῠ ϑείς, Tim. 34 b, vgl. Legg. IV, 719 a; auch λόγους ψιλοὺς εἰς μέτρα τι ϑέν τες, II, 669, d, Prosa in Verse bringen. – Ἐπί τινος, Od. 6, 202; Aesch. Pers. 188; Plat. Conv. 222 c; auch ἐπί τινα und ἐπί τινι; übertr., ἐπὶ φρένα ϑῆχ' ἱεροῖσιν, er richtete seinen Geist, seine Aufmerksamkeit auf die Opfer, Il. 10, 46; σίδαρον ἔπὶ κάρα τιϑεῖσα κούριμον, Eur. Or. 964; τὰ ἱμάτια ϑήσει ἐπὶ τὸν ϑρόνον, Her. 1, 9; u. med., κρέα ϑέμενος ἐπὶ τὰ γόνατα, er legte sich das Fleisch auf die Kniee, Xen. An. 7, 3, 23. – Ἀνά τινι, Il. 8, 441. – Ὑπό τινι, Il. 24, 644; δέμνι' ὑπ' αἰϑούσῃ ϑέμεναι, Od. 4, 297, auch ὑπό c. accus., Od. 4, 445. – Ἀμφ' ὤμοισι τιϑήμενον ἔντεα, Il. 10. 34, wie Eur. Med. 1160. – Auch mit dem bloßen, dat., κολεῷ μὲν ἄορ ϑέο, Od. 10, 333. 13, 364 u. sonst. – Ποῦ σφε ϑήσομεν χϑονός, Aesch. Spt. 993; μὴ χαμαὶ τιϑεὶς τὸν σὸν πόδα, den Fuß auf die Erde setzen, Ag. 880; übh. τιϑέναι πόδα für gehen, Ar. Thesm. 1100; vgl. πόϑι γεραιὸν ἴχνος τίϑημι; Eur. Phoen. 1710; Andr. 547 I. T. 32; ϑὲς εἰς χορὸν ἴχνος El. 859, u. öfter. – 2) einsetzen, errichten, aufstellen, gründen, βωμόν, Pind. Ol. 13, 82, στάλαν, N. 4, 81, wie Pol. 25, 1, 72 im med., στήλην τίϑεσϑαι, für sich aufrichten. ϑεμείλια, Il. 12. 29. auch von Pflanzen, φυτά, einsetzen, Xen. Oec. 19, 7; – ἀγάλματα, Weihgeschenke im Tempel aufstellen, Od. 12, 347, vgl. Il. 6, 92; Eur. ὑψηλῶν ἐπὶ νηῶν τέϑεικε σκῠλα πλεῖστα βαρβάρων, El. 7; V alck. Phoen. 577; Wolf Dem. Lept. p. 307. – Vom Künstler, arbeiten, darstellen, ἐν δ' ἐτίϑει νειὸν μαλακήν, Il. 18, 541. 550 u. öfter, vom Hephästus, der den Schild arbeitet; παράδειγμα ϑέσϑαι αὐτό, als Beispiel aufstellen, Plat. Soph. 218, d. – Bes. al τέρματα, ein Ziel stecken, aufstellen, festsetzen, Il. 23, 333 Od. 8, 193 u. sonst; auch τιμήν τινι, Einem eine Ehre bestimmen, zuerkennen, Il. 24, 87. – b) ἀγῶνα, einen Wettkampf ansetzen, festsetzen, κοινοὺς ἀγῶνας ϑέντες, Aesch. Ag. 819; Plat. Menex. 249 b; ἀγῶνα ἔϑηκε, Xen. An. 1, 7, 10; Ἡρακλέα τὸν Ὀλύμ πιον ἀγῶνα ϑεῖναι, Pol. 12, 26, 2. Aehnlich ἀέϑλων κρίσιν καὶ πενταετηρίδα ϑῆκε, Pind. Ol. 3, 22; u. im med., ϑυσίαν ϑέμενοι, Ol. 7, 42; τὰ Πύϑια δι' ἑαυτοῦ ϑεῖναι, sie anstellen u. feiern, so daß er der Ordner ist, Dem. 5, 22, vgl. 9, 32; Bast ep. crit. p. 72. Häufiger noch von den Kampfpreisen, sie aussetzen, ἄεϑλα, Il. 23, 263. 653. 700; ἀέϑλιον, 748; γυναῖκα, βοῦν, δέπας, σόλον, τεύχεα, τόξον, Il. 23, 263. 656. 826 Od. 11, 546. 21, 74; τὰ ἆϑλα τίϑεται, Thuc. 1, 6. So auch ϑεῖναι εἰς μέσσον, Il. 23, 704 (vgl. oben); τιϑέναι εἰς τὸ κοινόν, zum Gemeingut machen, zum Genuß für Alle preisgeben. – c) übh. anordnen, festsetzen, bestimmen; ϑεσμόν, Aesch Eum. 462; πάντα παγκάλως ἔϑεσαν, Pers. 775; τὰ δ' ἄλλα φροντὶς ϑήσει δικαίως, Ag. 881; πρὶν ἄν τις οὕτω λόγον τιϑῇ καὶ διακοσμῇ, Plat. Phaedr. 277 c; – νόμον τιϑέναι, ein Gesetz geben, von dem, der nach eigenem Gutdünken Gesetze giebt, oder dem Gesetzgeber, der vom Volke dazu erwählt ist und für das Volk die Gesetze schreibt; so von Solon, Plat. Rep. I, 339 c; Dem. 24, 102. 22, 30 u. A.; u. pass., τοῖς τεϑήσεσϑαι μέλλουσι νόμοις, Plat. Legg. V, 730 b. Dagegen im med. sich ein Gesetz machen, geben, vom Volke bei demokratischer Verfassung, der gewöhnlichste Ausdruck, wo von griechischer Gesetzgebung die Rede ist, τίϑεται τοὺς νόμους ἑκάστη ἡ ἀρχὴ πρὸς τὸ αὑτῇ συμφέρον, Plat. Rep. I, 338 e. – Auch absolut, verfügen, verordnen, οὕτω νῦν Ζεὺς ϑείη, so verfüge, gebe es jetzt Zeus, Od. 8, 465. 15, 180; auch med., καλῶς ἔϑεντο ταῠτα πατέρες, Eur. Or. 511; c. inf., befehlen, τήν οἱ Θέτις ϑῆκ' ἐπὶ νηὸς ἄγεσϑαι, Il. 16, 223; vgl. Pors. Eur. Or. 1662 u. Seidl. Troad. 1066. So von Lykurg oft bei Xen. Lac. 1, 5 ff. ἔϑηκε mit folgdm acc. c. inf. – Auch als Strafe festsetzen, χαλεπώτερα ϑεῖναι, Dem. 22, 30. – Τέλος ϑέμεν, ein Ende machen, Pind. Ol. 2, 17; τέλος δ' ἔϑηκε Ζεὺς ἀγώνιος καλῶς, Soph. Trach. 26; κήρυγμα ϑεῖναι, Ant. 8, eine Bekanntmachung durch den Herold erlassen; und med., ὅρον ἄλλον ϑέμενος, Plat. Legg. V, 739 d; ἐκ τούτων τὰ δίκαια τίϑενται καὶ ταύτῃ τὴν εἰρήνην ὁρίζονται, Dem. 8, 8. – Aehnlich ἐν ἀπόρῳ εἴχοντο ϑέσϑαι τὸ παρόν, Thuc. 1, 25, Anordnungen zu treffen (s. unter 5). – d) ὄνομα ϑεῖναί τινι, einen Namen für Einen festsetzen, ihm einen Namen beilegen, geben, Od. 19, 403; gewöhnlich im med. (eigtl. seinem Kinde), ὄνομα ϑέσϑαι, 19, 406. 18, 5; τί δῆτα αὐτοῖς ὄνομα ϑήσονται βροτοί; Aesch. frg. 6; Plat. Crat. oft u. sonst; auch ohne ὄνομα, Theaet. 157 b. – e) beisetzen, von Todten, τὰ ὀστᾶ φασι τεϑῆναι ἐν τῇ Ἀττικῇ, Thuc. 1, 138; ἐν τῷδε τῷ μνήματι ἐτέϑησαν, Plat. Menex. 242 c; Xen. Cyr. 8, 7, 6. – f) Geld niederlegen bei Einem, bes. als Pfand, Plat. Legg. VII, 820 e; φιάλην λαβόντες καὶ ϑέντες ἐνέχυρα μετὰ χρυσίων, Dem. 41, 11, vgl. 52, 4; das med. wird vom Gläubiger gebraucht, als Pfand nehmen, also ὁ ϑείς, der ein Pfand niederlegt, ὁ ϑέμενος, der, bei dem er es niederlegt, Plat. Legg. VII, 820 e; vgl. Lob. Phryn. 468; χρήματα ϑέσϑαι παρά τινι, Geld bei Einem niederlegen, es ihm anvertrauen, Her. 6, 86, 1. Auch Geld erlegen, bezahlen, εἰςφοράς, Dem. 22, 42. 44; τὸν μὴ δυνάμενον τὰ ἑαυτοῠ ϑεῖναι οἴκοϑεν εἰς τὸ δεσμωτήριον ἕλκεσϑαι, 56; κἀκεῖ τὸ μετοίκιον τέϑεικε, 29, 3; τόκον τιϑέναι, Zinsen entrichten, 41, 9 u. öfter. – 3) τὴν ψῆφον τιϑέναι ist eigentlich das Rechensteinchen aufs Brett setzen, damit rechnen, zählen, vgl. Plat. Legg. II, 674 e. Dah. ψῆφον τίϑεσϑαι, sein Stimmtäfelchen abgeben, bes. bei Wahlen und gerichtlichen Abstimmungen; ψῆφον ἐπὶ φόνῳ ϑέσϑαι, Eur. Or. 754; ψῆφον δ' εὔφρον' ἔϑεντο, Aesch. Suppl. 631. 634; Xen. An. 1, 3, 17, übh. seine Meinung, sein Urtheil abgeben; eben so τίϑεσϑαι τὴν γνώμην περί τινος, seine Meinung worüber sagen, Her. 7, 82 u. sonst; daher τίϑεσϑαί τινι, sc. ψῆφον, Einem sein Stimmtäfelchen, seine Stimme geben, beistimmen, κἀγὼ ταύτῃ τῇ γνώμῃ τίϑεμαι, auch ich stimme dieser Meinung bei, Soph. Phil. 1434. – Dah. übertr., meinen, wofür ansehen, es setzen als, τοῠτ' ἐκείνης τίϑημι ἀντίστροφον ἅπαν, Plat. Phil. 51 e; οὐ τίϑημ' ἐγὼ ζῆν τοῠτον, Soph. Ant. 1151, ich erachte das nicht, daß der lebt, das nenne ich nicht ein Leben; δαιμόνιον αὐτὸ τίϑημ' ἐγώ, El. 1262. – Auch annehmen, voraussetzen, für ausgemacht annehmen; ϑῶμεν δύο εἴδη τῶν ὄντων, Plat. Phaed. 79 a; ϑήσω δὲ ἀδικοῠντα, Dem. 23, 76, vgl. 22, 44; mit folgdm acc. c. inf., τίϑημι στασιάζειν αὐτούς, Isocr. 4, 145; ϑήσω τοίνυν ἐγὼ μὴ τοιοῦτον εἶναι τοῦτο, ich will nun annehmen, dies sei nicht so, Dem. 20, 20; τιϑῶμεν γὰρ ταῦτα, Din. 1, 68; vgl. Schäf. D. Hal. C. V. 287; καὶ ἐμὲ κοινωνὸν τῆς ψήφου ταύτης τίϑετε, Plat. Rep. V, 450 a, betrachtet mich als beistimmend; ὡς λέγοντά με τίϑετε, IX, 560 c, vgl. Prot. 343 e; τὰς βλάβας πάσας ἀδικίας τιϑείς, Legg. IX, 861 e. – So auch im med., τὴν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν ἔγωγε καλῶ καὶ τίϑεμαι, Plat. Rep. IV, 430 b; ϑέμενος ἡδονὴν εἶναι τἀγαϑόν, Phil. 13 b; τιϑέμενος ψυχὴν εἶναι γένεσιν ἁπάντων πρώτην, Legg. X, 899 c, vgl. Theaet. 158 a Phil. 66 d, Φιλοκράτην μόνον τοιοῦτον εἶναι τίϑεμαι, Dem. 25, 44. – 4) Etwas an einen Platz stellen, oder in eine Klasse setzen, wozu rechnen, auch im med., τίϑεσϑαί τινα ἐν τιμῇ, Einen in Ehren halten, Her. 3, 3; ἐν δόξᾳ ϑέμενος, es als Ruhm erachtend, Pind. Ol. 11, 63; τίϑεσϑαί τι ἐν αἰσχρῷ, Etwas unter die schändlichen Dinge zählen, es für schändlich halten; τίϑεσϑαί τινα ἐν φιλοσόφοις, unter die Philosophen rechnen, vgl. Valck. Diatr. p. 8 f; bes. ἐν μέρει τινός, übh. wofür halten, ansehen, εἰ ἐν ἀρετῆς καὶ σοφίας τίϑης μέρει τὴν ἀδικίαν, Plat. Rep. I, 348 e, vgl. Phil. 31 c; ἐν τοῖς μεγίστοις ὠφελήμασι καὶ τόδε ἐγὼ τίϑημι, Xen. Ages. 7, 2; Thuc. 1, 35; εἰς ἄλλην ἢ τὴν τοῦ ἀγαϑοῦ μοῖραν αὐτὴν τιϑέντες, Plat. Phil. 54 d; εἰς δύο αὐτὰ τίϑεμεν ἐναντία ἀλλήλοιν εἴδη, Polit. 306 c, wir rechnen es zu zwei einander entgegengesetzten Arten; ἐὰν εἰς ταὐτὸν ἀριστοκρατικὸν καὶ βασιλικὸν ϑῶμεν, Rep. IX, 587 d; εἰς ἀνϑρώπων ἤϑη, VI, 580 d; εἰς ταύτην τίϑεμαι τὴν τάξιν αὐτόν, Dem. 23, 24; τοὺς τυράννους εἰς τὸν δῆμον ϑήσομεν, τοὺς δὲ ὀλίγα κεκτημένους εἰς τοὺς πλο υσίους, Xen. Mem. 4, 2, 39; auch c. gen., καὶ ἐμὲ ϑὲς τῶν πεπεισμένων, rechne auch mich zu den Ueberzeugten, Plat. Rep. IV, 424 c; ἀριϑμὸν τῶν ὄντων τίϑεμεν, Soph. 238 a; ἆρ' οὐ τοῦ σώματος ἕκαστα τίϑης, beziehst du es nicht auf den Körper? Theaet. 184 e; τῆς ἡμετέρας ἀμελείας ἂν ϑείη, Dem. 1, 10. Auch μνήμην καὶ ἐπιστήμην τῆς αὐτῆς ἰδέας τιϑέμενος, Plat. Phil. 60 d. – Dah. übh. wofür halten, ansehen, gew. im med., zur Bezeichnung der bloßen Subjectivität des Urtheils, τί δ' ἐλέγχεα ταῦτα τίϑεσϑε; warum haltet ihr das für Schimpf? Od. 21, 333; ἀσχολίας ὑπέρτερον ϑήσομαι, höher halten, vorziehen, Pind. I. 1, 3; μὴ 'πίπροσϑε τῶν ἐμῶν τοὺς σοὺς λόγους ϑῇς, Eur. Suppl. 515; in Prosa oft; εὐεργέτημ' ἂν ἔγωγε ϑείην, Dem. 1, 10; μηδὲ τοῠτ' ὡς ἀδίκημα ἐμὸν ϑῇς, sieh es nicht als ein Unrecht an, das ich gethan habe, 18, 193; περὶ ἐλάττονος ϑέσϑαι, geringer achten, Lys. 6, 45; τὴν Σκῦρον οὐδαμοῦ τίϑης, Eur. Andr. 209, d. i. du achtest Skyros gar nicht, wie μὴ ϑῆται παρ' οὐδὲν τὰς ἐμὰς ἐπιστολάς, für Nichts achten, I. T. 732, und παρ' οὐδὲν τίϑεσϑαι τὰ ἡμέτερα πράγματα, Luc. Vit. auct. 13, vgl. sacrif. 3; ἐν οὐδενὶ λόγῳ, Plut. Brut. 45; oft bei Pol., ἐν μεγάλῳ τίϑεσϑαί τι 3, 97, 4, οὐκ ἐν μικρῷ τίϑεσϑαί τι 9, 13, 8, ἐν πλείστῳ 40, 4, 6, ταῦτα ἐν ἐλάττονι τούτου 4, 6, 12; ἡγεμόνα ϑετέον ἄριστον Ἀμίλκαν τῶν τότε γεγονέναι, 1, 64, 6, man muß erachten, daß er der beste Feldherr gewesen ist; εἰς ἀνανδρίαν τιϑέασι τὰ τοιαῠτα τῶν ἐγκλημάτων, 6, 37, 10, wofür annehmen; εἰς τὴν τύχην, dem Schicksal zuschreiben, auf Rechnung des Schicksals schreiben; bei Dem. 27, 34, τὰ ἀναλώματα πλείω τιϑείς, höher anschlagend; vgl. Lys. 32, 28. – 5) an die unter 2 aufgeführten Beispiele reiht sich die Bdtg einsetzen, machen, verursachen, stiften; φιλότητα μετ' ἀμφοτέροισι τίϑησι Ζεύς, Il. 4, 83, woraus sich, im med. bes. bei Pind. u. den Tragg., ein umschreibender Gebrauch erklärt, σκέδασιν ϑεῖναι, Zerstreuung anrichten, = σκεδάσαι, zerstreuen, Od. 1, 116. 20, 225; κρύφον = κρύπτειν, σπουδὴν ἀμφί τινος = σπουδάζειν, Pind. Ol. 2, 97 P. 4, 276; αἶνον = αἰνεῖν, N. 1, 5; ἐπιστροφὴν ϑέσϑαι = ἐπιστρέφεσϑαι, Soph. O. R. 134; τάφον ϑοῦ = ϑάψον, O. R. 1448; συγγνωμοσύνην, Trach. 1255, vgl. Ai. 13; φροντίδα κεδνὴν ϑώμεϑα, Aesch. Pers. 139, u. sonst bei Tragg. Aehnl. bes. bei Pol. u. Sp. συνϑήκας, εἰρήνην πρός τινα τίϑεσϑαι, Pol. 1, 11, 7. 5, 4, 7; ὅρκον, πίστεις, 5, 60, 10. 7, 7, 1; ἀρὰς κατά τινος, Plut. Thes. 35. – Aber πόλεμον ϑέσϑαι ist = den Krieg ruhen lassen, beilegen, Plat. Menex. 245 e; u. ähnl. τίϑεσϑαι τὰ πρός τινα, den Streit mit Einem beilegen, Pol. 5, 60, 9, vgl. 8, 23, 5. – Und wie es in diesen Vrbdgn dem ποιεῖσϑαι entspricht, so heißt es übh. Etwas in eine Lage setzen, wozu machen, einrichten; – a) von Personen; in ein Amt einsetzen, ϑεῖναί τινα μάντιν, ἱέρειαν, ἀρχέπολιν, Od. 15, 253 Il. 6, 300, Pind. P. 9, 54; βασιλῆα, δέσποιναν, Ol. 13, 21 P. 9, 7; μὶν αἰχμητὴν ἔϑεσαν ϑεοί, Il. 1, 290; ἀλλά μ' ἔφασκες Ἀχιλλῆος ϑείοιο κουριδίην ἄλοχον ϑήσειν, Iliad. 19, 298, mich zur Frau des Achilles zu machen, die Heirath zu vermitteln, während ϑέσϑαι τινὰ ἄκοιτιν oder γυναῖκα ist sich ein Mädchen zur Gemahlinn, zur Frau machen, nehmen, Od. 21, 72. 316; auch παῖδα τὸν αὑτᾶς πόσιν αὑτᾷ ϑεμένα, Aesch. Spt. 912, zu ihrem Gemahl machend; σῦς ἔϑηκας ἑταίρους, du verwandeltest die Gefährten in Schweine, Od. 10, 338, wie βοῦν τὴν γυναῖκα ἔϑηκε Aesch. Suppl. 295; ähnl. ναῦν λᾶαν ϑεῖναι, ein Schiff zu Stein machen, in Stein verwandeln, Od. 13, 163; ϑεούς τε καὶ γῆν ϑεμένη μάρτυρας, zu Zeugen nehmend, Eur. Suppl. 261; vgl. Pind. N. 3, 22; auch ϑέσϑαι τινὰ γέλωτα, Einen zum Gelächter, lächerlich machen, Her. 3, 29. 7, 209. – Eben so mit Adjectiven, ἥτε με τοῖον ἔϑηκεν, ὅπως ἐϑέλει, die mich dazu macht, wozu sie will, Od. 16, 208; sehr gewöhnl. ϑεῖναί τινα ἀϑάνατον καὶ ἀγήραον, Einen unsterblich und nicht alternd machen; ἀτιμότερον, Einen minder geachtet machen; Il. 2, 318. 482. 6, 139. 9, 483. 16, 90 Od. 5, 136. 6, 229 u. sonst oft; ἀκήριον αἶψα τίϑησιν, Il. 11, 392; παναφήλικα παῖδα τίϑησιν, Il. 22, 490; ἀΰπνους ἄμμε τίϑησϑα, Od. 9, 404, ϑῆκέ μιν ζαλωτόν, Pind. Ol. 7, 6; νώδυνον, N. 8, 50; ϑαητὸν ϑησέμεν, P. 10, 58; ἐνταῦϑα δή σε Ζεὺς τίϑησιν ἔμφρονα, Aesch. Prom. 850; ὡς σφᾶς νηπίους ὄντας τὸ πρὶν ἔννους ἔϑηκα, 442; Ἄρης ἀρὰν πατρὸς τιϑεὶς ἀληϑῆ, macht die Verwünschung wahr, läßt den Fluch in Erfüllung gehen, Spt. 927, u. öfter, u. andere Tragg., vgl. z. B. Eur. I. T. 1445 Andr. 93; seltner in Prosa, οὐ γὰρ ἂν τὸ πραχϑὲν ἀγένητον ϑείη Plat. Prot. 324 b, τίϑεσϑαι πιστόν τινα ἑαυτῷ Xen. Cyr. 8, 7, 13. – Auch mit folgdm inf., ϑῆκε νικῆσαι, er machte, daß er siegte, ließ ihn siegen, Pind. N. 10, 48; ἐπεί σ' ἔϑηκε Ζεὺς ἀμηνίτως δόμοις κοινωνὸν εἶναι χερνίβων, Aesch. Ag. 1006, vgl. 1147; κάμνειν με τήνδ' ἔϑηκε τὴν νόσον, Eur. Heracl. 990. – Bes. merke man noch b) παῖδά τινα τίϑεσϑαι oder υἱόν, Einen zu seinem Kinde machen, d. i. ihn an Kindes Statt annehmen, adoptiren, Plat. Legg. XI, 929 c u. oft bei den Oratt.; ungewöhnlich von Frauen; ϑέσϑαι παῖδα ὑπὸ ζώνῃ, sich einen Knaben unter den Gürtel legen, d. i. schwanger werden, H. h. Ven. 256. 283. – c) eben so auch von Sachen u. Zuständen, machen, bereiten, bewirken, veranlassen; δόρπον, ein Mahl bereiten, Od. 20, 394; γυῖα ἐλαφρά, Einem die Glieder leicht machen, Il. 5, 122; φόως ἑτάροισιν, den Gefährten Licht od. Rettung schaffen, 6, 6; ἔργα ϑεῖναι, Handlungen zu Stande bringen, verrichten, 3, 321; κέλαδον καὶ ἀϋτήν, 9, 547; ὀρυμαγδόν, Od. 9, 235; auch ϑεῖναί τινι ἄλγεα, γόον, πένϑος, κήδεα, Einem Schmerzen, Trauer, Kummer bereiten, Il. 1, 2. 17, 37, h. Cer. 249; πῆμα ϑεοὶ ϑέσαν Ἀργείοισιν, Od. 11, 555; u. eben so im med. mit der Beziehung auf das Subject, für sich bereiten; δαῖτα, δόρπον, sich ein Mahl bereiten, Il. 7, 475. 9, 88 Od. 17, 269; δῶμα, οἰκία, αὖλιν, Il. 2, 750. 9, 232 Od. 15, 241; κέλευϑον, sich den Weg bereiten, sich Bahn machen, Il. 12, 418; μάχην, sich Kampf bereiten, d. i. den Kampf anfangen, 24, 402; μεγάλην ἐπιγουνίδα ϑέσϑαι, sich einen feisten Schenkel machen, fleischige Lenden ansetzen, Od. 17, 225. – So auch act. u. med. bei Pind. u. Tragg.; χάρματ' ἄλλοις ἔϑηκεν, Pind. Ol. 2, 99; δόλον αὐτῷ ϑέσαν Ζηνὸς παλάμαι, P. 2, 39; u. ϑήκασϑαι ἀνδρὸς αἰδοίου πρόςοψιν, sich eines ehrwürdigen Mannes Ansehen geben, P. 4, 29; βλάβην, Aesch. Spt. 187; φοινίαν ἄτην, Ch. 823; μέλλουσι ϑήσειν Ἀγαμεμνονίων οἴκων ὄλεϑρον, Ch. 848; πόλει κατασκαφάς, Sept. 47; ἔϑηκε πᾶσιν εἰρήνην φίλοις, Pers. 755; μεγάλα πάϑεα ταῖς Δαναΐδαις, Eur. I. A. 1335; μάχας ἀνδρῶν τιϑεῖσα καὶ φόνους, I. A. 1419; ὑμῖν πολλὴν ἔϑηκε σωτηρίαν, Med. 915; ϑήσω τοῖς ἐμοῖς ἐχϑροῖς γέλων, Med. 383, u. öfter; μαρτύρια ϑέσϑαι, sich Zeugnisse verschaffen, Her. 8, 55; χάριν τίϑεσϑαί τινι, sich bei Einem Dank oder Gunst erwerben, ihm einen Gefallen erzeigen, 9, 60. 170; Dem. 51, 17 u. A.; – εὖ, καλῶς ϑέσϑαι τι, Etwas für sich gut einrichten, anwenden, in Bereitschaft halten, Her. 7, 236; vgl. Valck. Eur. Hipp. 708. – d) εὖ ϑέσϑαι τὰ ὅπλα, die Waffen wohlgerüstet, in Bereitschaft halten, wie εὖ ἀσπίδα ϑέσϑω, Il. 2, 382; allein ist ϑέσϑαι τὰ ὅπλα (s. ὅπλον) sowohl die Waffen anlegen, sich kampffertig machen, u. daher auch kämpfen, z. B. εἰς δῆριν ἕνεκα πάτρας Epigr. bei Dem. 18, 289, καὶ αὐτὸς ὑπὲρ τοῦ δήμου ϑέμενος τὰ ὅπλα Dem. 21, 145, οὔτε ἐν τῷ Πειραιεῖ, οὔτε ἐν τῷ ἄστει ἔϑετο τὰ ὅπλα Lys. 31, 14, οἱ τὴν ἀσπίδα ϑέμενοι, = ὁπλῖται, Plat. Legg. VI, 756 a, – als auch die Waffen, bes. die großen Schilde u. Spieße der Schwerbewaffneten zusammenstellen, was die Soldaten immer thun, wenn sie dem Feinde gegenüber, oder die Waffenübungen nur auf kurze Zeit unterbrechend, sich ausruhen, also bewaffnet Halt machen; auch τίϑεσϑαι τὰ ὅπλα εἰς τάξιν od. τάξει; u. so περὶ τεῖχος od. πρὸς πόλιν, bewaffnet die Mauern umgeben, die Stadt belagern; τίϑεσϑαι τὰ ὅπλα ἀντία, die Waffen gegen den Feind kehren, sich mit den Waffen entgegenstellen, Xen. An. 4, 3, 26 u. sonst; – auch = ein Lager aufschlagen, sich mit den Waffen lagern, Her. 9, 52, oft bei Xen.
-
75 ΓΡΑ 'Φω
ΓΡΑ 'Φω, ritzen, eingraben, schreiben, malen; pass. aor. u. fut. γραφῆναι, γραφήσεται, Plat. Phaedr. 271 b; Sp. ἐγράφϑην, auch γεγράφηκα; perf. pass. ἐγραμμένοι steht Inscr. 11, κατὰ δ' ἔγραπται Opp. Cyn. 3, 2, 74. – Hom. zweimal, in der ursprünglichen Bedeutung, = ritzen, eingraben: Iliad. 17, 599 βλῆτο γὰρ ὦμον δουρί, ἄκρον ἐπιλίγδην· γράψεν δέ οἱ ὀστέον ἄχρις αἰχμὴ Πουλυδάμαντος; 6, 169 πέμπε δέ μιν Λυκίηνδε, πόρεν δ' ὅ γε σήματα λυγρά, γράψας ἐν πίνακι πτυκτῷ ϑυμοφϑόρα πολλά, δεῖξαι δ' ἠνώγειν ᾧ πενϑερῷ, ὄφρ' ἀπόλοιτο, vgl. vs. 176 sqq καὶ τότε μιν ἐρέεινε καὶ ᾔτεε σῆμα ἰδέσϑαι, ὅ ττί ῥά οἱ γαμβροῖο πάρα Προίτοιο φέροιτο. αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σῆμα κακὸν παρεδέξατο γαμβροῠ. κτἑ. In dieser Stelle ist nicht von Buchstabenschrift die Rede, sondern vom Einritzen gewisser Symbole und Zeichen, welche bildlich andeuteten, der Ueberbringer solle sterben. Es giebt im Homer noch eine ähnliche Stelle, an welcher das composit. ἐπιγράφω ganz in demselben Sinne gebraucht wird, wie Iliad. 6, 169 das simpl. γράφω, nämlich Iliad. 7, 187, wo der Zusammenhang noch deutlicher als 6, 169 zeigt, daß keine Allen gemeinsame Buchstabenschrift erwähnt werde, sondern bloß ein Symbol, ein Zeichen; nämlich nur derjenige selbst versteht es, welcher es einritzte. Beide Stellen, an denen, wenn auch keine Buchstabenschrift, doch eine Vorstufe derselben erwähnt wird, Hiad. 6, 169 und 7, 187, gehören zu Lachmanns sechstem Liede; ein Umstand, den Lachmann selber in den Betrachtungen über Homers Ilias S. 22 bei der Abgränzung dieses seines sechsten Liedes nicht erwähnt, an den er auch bei seiner Untersuchung, nach mündlichen Mittheilungen, nicht gedacht hat, den er aber, als man ihn von anderer Seite mündlich auf denselben hinwies, als sehr wichtig und als einen neuen Beweis der ursprünglichen Zusammengehörigkeit beider Bücher 6. u. 7. ansah. Sofort aber verwahrte er sich, u. mit vollem Rechte, gegen die Ansicht, als ob aus dem γράφειν des sechsten Liedes geschlossen werden könne, daß dies Lied junger als irgend ein anderer Theil der Homerischen Dichtungen sei. Es sei eben nur ein anderer Dichter. Ueber die ganze vielbesprochene Angelegenheit s. Wolf. Prolegg. p. 40–94 Lehrs. Aristarch. p. 103. 348 Sengebusch Homer. dissert. 2 p. 41 sqq. Die Thatsache, daß im Homer von Buchstabenschrift nicht die Rede sei, hat schon Aristarch festgestellt, dessen Metalepsis ξέειν ist: s. Schell. Aristonic. Iliad. 6, 169. 176. 7, 175. 187. Vgl. außer ἐπιγράφω noch ἐπιγράβδην Iliad. 21, 166 und γραπτύς Odyss. 24, 229. – Homerisch redet Poll. 9, 83 εἴτε Φείδων πρῶτος ὁ Ἀργεῖοςἔγραψε νόμισμα, εἴτε Δημοδίκη ἡ Κυμαία κτἡ., vgl. 84 εἰ Μιτυληναῖοι μὲν Σαπφὼ τῷ νομίσματι ἐνεχάραττον, Χῖοι δὲ Ὅμηρον, Ἰασεῖς δὲ παῖδα δελφῖνι ἐποχούμενον, Δαρδανεῖς δὲ ἀλεκτρυόνων μάχην κτἡ. Gewöhnlich aber heißt γράφειν nach Homer schreiben oder malen; Linien, Figuren, Buchstaben mit dem Griffel oder Pinsel machen, schreiben, malen, von Her. u. Pind. an überall; ἐς διφϑέρας, εἰς σκῠλα, Her. 5, 58; Eur. Phoen. 574 u. A.; γράμματα ἐν φλοίῳ γεγράψεται Theocr. 18, 47; εἰς στήλην Dem. 9, 41; sprichw. εἰς ὕδωρ γρ., von Dingen, die keinen Erfolg haben, B. A. 55; vgl. Paroem. Plut. 5; ἐν ὕδατι Plat. Phaedr. 276 c; καϑ' ὕδατος Luc. Catapl. 21; kom. εἰς οἶνον γρ. Xenarch. Ath. X, 441 e; ἐς τὰ ἱερὰ γράψαντα ἀναϑεῖναι Plat. Legg. XII, 943 c; vgl. Pind. Ol. 3, 30 u. Plat. Charm. 165 a; ἐν χρυσῷ πίνακι Critia. 620 c; εἰκόνας Phil. 39 b; ἢ πλάττειν Soph. 235 e; τὰ ζῷα γράφειν Gorg. 453 c, woher ζωγραφεῖν; ἀνδριάντας, bemalen, Rep. IV, 420 e; – ein Buch, einen Brief schreiben, πρός τινα, περί τινος; τί, etwas beschreiben, νόμους, Gesetze vorschreiben, geben, vom Gesetzgeber; auch ohne νόμους, z. B. παρὰ τὰ γραφέντα δρᾶν Plat. Polit. 295 d u. öfter; τὰ γεγραμμένα, = νόμοι, Dem. 58, 24; vgl. πότμος ἔγραψε, das Schicksal bestimmte, Pind. N. 6, 5; dah. ζημίαν, κληρονόμον, ἐπίτροπον, fest-, einsetzen, Plat. Legg. VII, 790 a XI, 923 e 924 a; – γνώμην, eine Meinung aufschreiben, um sie genehmigen zu lassen, ἐς τὸν δῆμον Plut. Arist. 3; ebenso νόμον, ψήφισμα, Xen. Hell. 1, 7, 37 Mem. 1, 2, 42; oft bei Oratt.; πόλεμον, εἰρήνην, πρεσβείαν, darauf antragen, Dem. 10, 55. 19, 55, u. öfter bei Rednern; c. acc. c. inf., ἔγραψεν ἐξιέναι βοηϑήσοντας Ἀϑηναίους, daß sie ausziehen sollten, Dinarch. 1, 39. – Med., sich etwas aufschreiben, Her. 2, 82, sich etwas malen lassen, 4, 88; vgl. Plut. Mar. 40; γράφου δὲ φρενῶν εἴσω Soph. Phil. 1325; vgl. Pind. Ol. 11, 3; νόμους, sich Gesetze geben lassen, vom Volke; ὑπομνήματα Plat. Theaet. 142 e; vgl. Critia. 113 a; sich seinen Namen aufschreibenlassen, Legg. VIII, 850 b; zu einer Klasse rechnen, ἕνα τῶν μαϑητῶν καὶ ἐμὲ γράφου Crat. 428 b; so auch akt., ἐμὲ γράφε τῶν ἱππεύειν ἐπιϑυμούντων Xen. Cyr. 4, 3, 21; οὐ Κρέοντος προστάτου γεγράψομαι, als Klient des Kreon, Soph. O. R. 411; – πρόςοδον γράψασϑαι πρὸς τὴν βουλήν, schriftlich um Erlaubniß bitten, in den Senat zu kommen, Dem. 24, 48; συγγραφὴν γράψασϑαι, einen Vertrag aufsetzen, 56, 6. – In attischer Gerichtssprache, γράφεσϑαί τινά τινος, Einen eines Staatsverbrechens wegen anklagen, z. B. παρανοίας, ἀστρατείας, παρανόμων u. ä., Plat. u. Oratt.; τὴν τῆς παρανοίας γράφεσϑαι δίκην od. γραφήν Plat. Legg. XI, 929 d e; γραφήν σέ τις γέγραπται Euthyphr. 2 a; c. partic., ὡς καινοὺς ποιοῠντα ϑεοὺς ἐγράψατο 3 b; – γράφεσϑαι ψήφισμα, δωρεάν, gegen einen Volksbeschluß, ein Geschenk, als gesetzwidrig, Klage erheben, Dem. 20, 146; seltener c. acc. c. inf., Ar. Pax 107 Vesp. 894, der es Av. 1053 auch im act. in dieser Bdtg braucht, was die Atticisten verwerfen; vgl. noch Antiphan. Ath. II, 66 c στρεβλοῠν γράφουσι τοῠτον ὡς κατάσκοπον, eigtl. sie tragen darauf an; pass., εἴ σοι γράφοιτό τις δίκη Nubb. 758; ἡ γραφεῖσα δίκη Plat. Legg. XII, 956 c; γραφεὶς τὸν ἀγῶνα τοῠτον ἀπέφυγον Dem. 18, 103; τὸ γεγραμμένον, die streitige Geldsumme, um die Einer verklagt ist, Dem. 24, 83; τὰ γεγραμμένα, die Klagepunkte, 18, 56; Lycurg. 5.
-
76 καλέω
καλέω, fut. καλέσω, ep. καλέσσω u. att. καλῶ, z. B. οὐκοῦν καλεῖς αὐτὸν καὶ μὴ ἀφήσεις Plat. Conv. 175 a; so med., καλεῖ καὶ τεύξει Soph. El. 959 in pass. Bdtg., wie καλεῖ – πεσεῖ Eur. Or. 1140; aber auch καλέσω, Aesch. 1, 67, Luc. u. a. Sp.; aor. ἐκάλεσα, ep. ἐκάλεσσα, auch Pind. Ol. 6, 58; ἔκλησα Nic. fr. 22; ἐπικλῆσαι Musae. 10; perf. κέκληκα, κέκλημαι, κεκλήαται, Ap. Rh. 1, 1128, ion. κεκλέαται, Her. 2, 164, opt. κεκλῇο, Soph. Phil. 119; aor. p. ἐκλήϑην, fut. pass. κληϑήσομαι, u. das der Bdtg nach dem perf. entsprechende κεκλήσομαι (s. unten); – rufen, – a) mit Namen rufen, nennen; ὃν Βριάρεων καλέουσι ϑεοὶ, ἄνδρες δέ τε Αἰγαίωνα Il. 1, 403; ἄρκτον ϑ' ἣν καὶ ἅμαξαν ἐπίκλησιν καλέουσιν 18, 487; εἴπ' ὄνομ' ὅττι σε κεῖϑι κάλεον μήτηρ τε πατήρ τε, womit dich nannten, Od. 8, 550; pass., Μυρμιδόνες δὲ καλεῦντο Il. 2, 684; καλεῖσϑαί μιν τοῠτ' ὄνυμ' ἀϑάνατον Pind. Ol. 6, 56; ἐκάλεσσέ μιν ἰσώνυμον ἔμμεν 9, 68; ψευδωνύμως σε δαίμονες Προμηϑέα καλοῠσιν Aesch. Prom. 86; ὥς σφας καλοῠμεν Εὐμενίδας Soph. O. C. 487; ὄνομα τί σε καλεῖν ἡμᾶς χρεών Eur. Ion 258; τί νιν καλοῦσα δυςφιλὲς δάκος τύχοιμι ἄν Aesch. Ag. 1205, wie soll ich sie recht nennen? in Prosa; ἐκαλέοντο τό πέρ τε ἠνείκαντο οὔνομα καὶ νῦν ἔτι καλέονται ὑπὸ τῶν περιοίκων Her. 1, 173; ὅπερ καλοῦμεν ὄνομα ἕκαστον, τοῠτ' ἔστιν ἑκάστῳ ὄνομα Plat. Crat. 483 b; τουτοισὶ σκέπασμασι τὸ ὄνομα ἱμάτια ἐκαλέσαμεν, wir gaben ihnen den Namen, Polit. 279 e, wie τύμβῳ δ' ὄνομα σῷ κεκλήσεται κυνὸς σῆμα Eur. Hec. 1245; ἕκαστον τῶν ὀνομάτων οὐκ ἐπί τινι καλεῖς; Plat. Parm. 147 d; τὸ ἔργον, ἐφ' ᾧ καλοῦμεν τὸ ὄνομα Soph. 218 c, bei dem wir den Namen gebrauchen, das wir nennen; ϑερμόν τι καλεῖς καὶ ψυχρόν, du nennst Etwas warm, Phaedr. 103 c; ἐν τῷ καλουμένῳ ϑανάτῳ, im sogenannten Tode, Phaed. 86 d, oft bei Folgdn; bei 80. auch ἐπ' ὀνόματός τινα, Pol. 35, 4, 11; κέκλημαι, ich heiße, δικαίως ἀνδραποδώδεις κέκληνται Plat. Phaedr. 258 e, u. A. oft, wozu das fut. κεκλήσομαι gehört, ich werde heißen, Aesch. Pers. 736 Prom. 842; bei Dichtern auch oft so viel wie sein, οὕνεκα σὴ παράκοιτις κέκλημαι Il. 4, 60, da ich deine Gattinn heiße, bin, vgl. 3, 138; ἠγάγετ' ἐς μέγα δῶμα φίλην κεκλῆσϑαι ἄκοιτιν Hes. Th. 410; οὔτινος δοῦλοι κέκληνται φωτός Aesch. Pers. 238; ἔνϑ' Ἑλλάνων ἀγοραὶ Πυλατίδες καλέονται Soph. Tr. 636, vgl. El. 233; οὐκ ἀνώνυμος ϑεὰ κέκλημαι Eur. Hipp. 1; ähnl. οἱ τῶν ὁμοτίμων καλούμενοι, die unter sie gerechnet werden, zu ihnen gehören, Xen. Cyr. 2, 1, 9. Vgl. noch σὴ κεκλημένη ἦν, sie wäre deine Tochter gewesen, H. h. Ap. 324; Λατοΐδα κεκλημένον, den Sohn des Apollo, Pind. P. 3, 67; Soph. El. 357 νῦν δ' ἐξὸν πατρὸς πάντων ἀρίστου παῖδα κεκλῆσϑαι, καλοῠ τῆς μητρός. – b) anrufen, die Götter, Ποσειδᾶνα Pind. Ol. 6, 58; ϑεούς Aesch. Spt. 205. 622 u. oft; Ζῆνα ὅρκιον καλῶ Soph. Phil. 1308, τούτων μάρτυρας καλῶ ϑεούς Tr. 1238; Ar. Ran. 479; καλῶ δ' ἐναντίον ὑμῶν τοὺς ϑεοὺς ἅπαντας Dem. 18, 141, öfter; Plat. Tim. 27 c u. Sp.; als Zeugen, Strab. VII, 303. – c) herbeirufen, zusammenrufen; ϑεοὺς ἀγορήνδε καλέσσαι Il. 20, 24; εἰς ἀγορὴν Ἀχαιούς Od. 1, 90 vgl. Il. 1, 402. 23, 203; κεκλήατο βουλήν, sie waren zum Rathe berufen, 10, 195; εὐμενεῖς γὰρ ὄντας ἡμᾶς τῶνδε συμβούλους καλεῖς, du berufst uns zu Rathgebern, Aesch. Pers. 171; ὅταν καλῶμεν, ὁρμᾶσϑαι ταχεῖς Soph. Phil. 1069; σὲ προςμολεῖν καλῶ Ant. 72; ἔξω 74; τί με καλεῖς; Ar. Nubb. 223; παῖ, κάλει Χαρμίδην Plat. Charm. 155 b; auffordern, καιρὸς γὰρ καλεῖ πλοῠν σκοπεῖν Soph. Phil. 464; καλούσης τῆς πατρίδος πρὸς τὰ κοινά Plat. Ep. IX, 358 a; εἰς μαρτυρίαν Legg. XI, 937 a; ἐμὲ νῦν ἤδη καλεῖ ἡ εἱμαρμένη, mich ruft das Schicksal, Phaed. 115 a; ού παρεγένοντο βασιλεῖ καλοῦντι, als er sie rief zum Kriege, zum Heere zu kommen, Xen. An. 5, 6, 8; – bes. zum Gastmahl, in sein Haus rufen, einladen, Od. 10, 231. 17, 382 u. öfter; εἰς ϑοίνην Eur. Ion 1140; ἐπὶ δεῖπνον Xen. An. 7, 3, 18 Mem. 2, 3, 11; Plat. Conv. 213 a; ὑπὸ σοῦ κεκλημένος 174 d; κληϑέντες πρὸς Ξενόφρονα, zum X. eingeladen, Dem. 19, 196; ὁ κεκλημένος, der geladene Gast, Damox. Ath. III, 102 d; – in der Gerichtssprache, vor Gericht rufen, vorladen; vom Richter, ὁ ἄρχων ἐκάλει εἰς τὸ δικαστήριον τοὺς ἀμφισβητοῦντας κατὰ τὸν νόμον Dem. 48, 25; ähnl. ἕως ἂν τὴν δίκην ἄρχων καλῇ Ar. Vesp. 1441, wie ἡ ἐμὴ δίκη καλεῖται Nub. 780; καλουμένης τῆς γραφῆς, als die Klage vorkam, Dem. 48, 43; vom Kläger, vor Gericht ziehen, belangen, Dem. 19, 211; häufig im med., καλοῦμαι Στρεψιάδην ἐς τὴν ἔνην τε καὶ νέαν Ar. Nubb. 1221; τὸν ἔχοντα καλείσϑω πρὸς τὴν ἀρχήν Plat. Legg. XI, 914 c. – Soph. τὰς ἀράς, ἅς σοι καλοῦμαι, die ich dir anwünsche, O. C. 1387; med. = zu sich herbeirufen Phil. 228.
-
77 εὐ-νομία
εὐ-νομία, ἡ, 1) gute Gesetze, gesetzliche Ordnung, einmal bei Hom., Odyss. 17, 487 ϑεοὶ ἐπιστρωφῶσι πόληας, ἀνϑρώπων ὕβριν τε καὶ εὐνομίην ἐφορῶντες, Scholl. εὐνομίην: ἅπαξ εἴρηται παρὰ τῷ ποιητῇ; Plat. Soph. 216 b ὕβρεις τε καὶ εὐνομίας τῶν ἀνϑρώπων καϑορᾶν, wie auch H. h. 30, 11 den plur. hat, εὐνομίῃσι πόλιν κάτα κοιρανέουσι. Das Wort νόμος kommt bei Hom. nicht vor, denn Zenodots Lesart Odyss. 1, 3 πολλῶν δ' ἀνϑρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόμον ἔγνω is. Scholl.) ist ohne Zweifel zu verwerfen; das Wort εὐνομίη leitete Aristarch von εὖ νέμεσϑαι ab, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 348. – Pind. εὐν. ἀπόλεμος, der Friede, P. 5, 67, u. personificirt, s. nom. pr.; vgl. καὶ σέο φῶτες πρὸς βαιὸν τόξων εὐνομίην ἄγομεν, wir haben Ruhe vor deinem Bogen, Alph. 3 ( Plan. 212). Bes. = die Beobachtung der Gesetze, wie Arist. pol. 4, 8 bemerkt οὐκ ἔστι δὲ εὐνομία τὸ εὖ κεῖσϑαι τοὺς νόμους, μὴ πείϑεσϑαι δέ ff.; Plat. defin. 413 e εὐν. πειϑαρχία νόμων σπουδαίων; vgl. Soph. ϑεῶν ϑέσμι' ἐξήνυσ' εὐνομίᾳ σέβων μεγίστᾳ, Ai. 699; Ar. Av. 1540; – in Prosa, εἶναι ἐν Αἰγύπτῳ πᾶσαν εὐνομίην Her. 2, 124; ὅταν παῖδες εὐνομίαν διὰ τῆς μουσικῆς εἰςδέξωνται Plat. Rep. IV, 425 a; ἐν ταῖς ψυχαῖς Legg. XII, 960 d. – Long. 2, 35 εὐν. μουσική, gute Melodie. – 2) die gute Weide, Philostr. imagg. 2, 2; vgl. Long. 1, 5.
-
78 εἰς
εἰς und ἐς, letzteres ion., dor. u. altattisch, z. B. bei Thuc. vorherrschend; bei den Dichtern vermischt gebraucht; in den Tragg. u. Com. herrscht εἰς; in gewissen Vrbdgn, wie ἐς κόρακας, ἐς μακαρίαν, kommt εἰς nie vor; im Xen. schwankt die Lesart oft, vgl. Krüger zu An. 5, 3, 1; altdorisch u. böotisch ἐν, Greg. Cor. 355; auch ἴς in böotischen Inschriften; die alte Grundform ἐνς erwähnt Eust. Il. p. 722, 60 als argivisch u. kretisch, vgl. Koen zu Greg. C. a. a. O. – Präposition mit dem acc. Die allg. Bedeutung ist die Bewegung nach Etwas hinein. – 1) am häufigsten von Ländern bei den Verbis, die eine Bewegung ausdrücken, von Hom. an überall. Nach griechischer Weise steht oft der Name der Einwohner für das Land, εἰς τοὺς Καρδούχους ἐμβάλλειν Xen. An. 3, 6, 16; ἄγειν εἰς τοὺς βαρβάρους 1, 3, 5, wo Krüger zu vgl.; εἰς Πέρσας πορεύεσϑαι Cyr. 8, 5, 20; πέμπειν εἰς τοὺς Βοιωτούς Thuc. 5, 32. – Damit ist zu vgl. die bei den Rednern häufige Vrbdg ἰόντες εἰς ὑμᾶς, Antipho 5, 80; Lycurg. 11; γραφεὶς τὸν ἀγῶνα τοῠτον εἰς ὑμᾶς εἰςῆλϑον Dem. 18, 103; vgl. 28, 17; εἰς τὸν δῆμον παρελϑεῖν Thuc. 5, 45; εἴ τις εἰςίοι γραφὴν εἰς δικαστήριον Aesch. 3, 191; überall an die Volks- oder Richterversammlung als den Ort zu denken, in den man eintritt. So auch εἰς ϑεὸν ἐλϑεῖν, zum Orakel, Pind. Ol. 7, 31; vgl. εἰς ἀνϑρώπους ἐξιέναι Xen. Mem. 1, 1, 4; ἀφικόμην ἐχϑροὺς εἰς ἄνδρας Eur. Phoen. 361; κατέφυγον εἰς αὐτούς Thuc. 4, 113. – Bei einzelnen Personen setzen εἰς von Hom. an nur Dichter; σπεύδομαι εἰς Ἀχιλῆα Il. 15, 402; εἰς Ἀγαμέμνονα δῖον ἄγον 23, 36; ἐλϑὼν ἐς δέσποιναν Od. 14, 127; wo immer auch noch an den Ort, das Zelt od. Haus gedacht werden kann, vgl. Spitzner exc. zu Il. XXXV, εἰς Ἐπιμηϑέα πέμπε Hes. O. 84; ἐς βασιλέα Thuc. 1, 137, wie Ael. V. H. 2, 1, steht einzeln; vgl. Ath. VIII, 337 c. – In den häufigen Vrbdgn εἰς Ἀΐδαο u. Ἅιδου fehlt οἶκον oder ein ähnliches Substantivum; ἷξεν εἰς Πριάμοιο Il. 24, 160; τά γ' ἐς Ἀλκινόοιο φέρον Od. 8, 418; ἀνδρὸς ἐς ἀφνειοῠ, in das Haus eines begüterten Mannes, Il. 24, 482; ἐς πατρὸς ἀπονέεσϑαι Od. 2, 195. So heißt εἰς διδασκάλων πέμπειν, ἐς διδασκάλου φοιτᾶν in die Schule schicken, gehen, Plat. Prot. 325 d Lach. 201 a; ἐς Αγαϑῶνος Conv. 174 a; so auch φέρων ἐς σεωυτοῦ, in dein Haus, Her. 1, 108. 9, 108; vgl. 1, 119; ἐπειδὰν εἰςέλϑω οἴκαδε ἐς ἐμαυτοῠ Plat. Hipp. mai. 304 d, wie οἴκαδε εἰς ἑαυτῶν Ar. Lys. 1070; auch bei Tempeln heißt es εἰς Ἀϑηναίης, in den Tempel der Athene, Il. 6, 379; εἰς Αμφιάρεω ἀνέϑηκε Her. 1, 192; ἐς Γαιαόχου Xen. Hell. 6, 5, 30; Ar. Plut. 411; Hom. sagt sogar ἂψ δ' εἰς Αἰγύπτοιο – στῆσα νέας, Od. 4, 581, in des Aegyptus Strom. Oft wird es wie bei uns übertr., ἐς νόσον, εἰς ὕπνον πεσεῖν, εἰς κακόν, Aesch. Prom. 471 Soph. Phil. 815 Ant. 240; εἰς ϑυμὸν βαλεῖν, O. R. 975; über die Vrbdgn ἐς χεῖρας, λόγους ἐλϑεῖν τινι s. die Substantiva. Man vgl. damit ἐς ἀκοὰν ἐμὰν λόγους ξένους μολεῖσϑαι Aesch. Prom. 692; ἐς ὄψιν μολεῖν Pers. 179; Ch. 213; umschreibende Vrbdgn, ἑς ὀργὰς ἐλϑεῖν τινι, Plat. Rep. IX, 572 a, ἐς διαφοράν, Phaedr. 232 d, εἰς φιλίαν, Lys. 214 d, wie schon Aesch. Prom. 191 εἰς ἀρϑμὸν καὶ φιλότητα; εἰς ὕποπτά τινι Eur. El. 347. Zu bemerken auch ἐς τοσήνδ' ὕβριν ἥκειν Soph. O. C. 1033, ἐς τόδε τόλμης ἔβη O. R. 125, wie ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων 771; oft in Prosa, bes. bei den Rednern; ἐς τοσοῠτο ἐγένετο, so weit kam es, Her. 8, 107; ἐς τόδ' ἦλϑον Soph. O. C. 548; ἐς πᾶν ἔργον χωρεῖν, Alles wagen, El. 605; – εἰς πρόσϑεν, vorwärts, Eur. Hec. 960; εἰς τὸ πρόσϑεν Plat. Soph. 258 c. – 2) Bei mehreren Verbis, die eine Ruhe ausdrücken, steht εἰς brachylogisch, so daß man das Verbum der Bewegung hinzudenken muß; ἐφάνη λῖς εἰς ὁδόν, er kam auf den Weg u. zeigte sich da, Il. 15, 276; so oft παρεῖναι, z. B. εἰς Σάρδεις Xen. An. 1, 2, 2, nach Sardes hingekommen sein; ὃς ἂν μὴ παρῇ εἰς ἐξέτασιν 7, 1, 11; ἐς ταὐτό Cyr. 7, 3, 41; ἐς τὸ στράτευμα Thuc. 6, 62; ἐπιδημεῖν εἰς τὴν πόλιν Aesch. 2, 154 hat Bekk. nach 1. msc. in ἐν τῇ πόλει geändert; κατασκηνοῠν εἰς κώμας, sich einquartieren u. lagern, Xen. An. 2, 2, 16; Hell. 4, 2, 23; κατέστη εἰς τὴν βα σίλειαν, er trat ein in die Herrschaft, An. 1, 1, 3; καϑίστατο εἰς τὴν μάχην 1, 8, 6; ἀποστὰς εἰς Μυσούς, ἐς χωρίον, fiel ab zu den M., 1, 6, 7. 2, 5, 7; εἰς Ἰϑώμην Thuc. 1, 101; στῆναι εἰς μέτωπον, sich hingestellt haben auf, Xen. Cyr. 2, 4, 2; στὰς εἰς ταύτην τὴν ἀρχήν Her. 3, 80; ἐς μέσον Xen. Cvr. 4, 1, 1; συλλέγεσϑαι εἰς τόπον Hell. 2, 1, 6. Auch bei substant., ὁ ἀπόστολος ἐς τὴν Μίλητον ἦν Her. 1, 21; ἦν ξύνοδος εἰς Δῆλον Thuc. 3, 104. Eine ähnliche Ellipse findet Statt bei ἑάλωσαν εἰς Ἀϑήνας, s. unter ἁλίσκομαι, Dio Cass. 35, 17; λιπὼν πατρίδα εἰς Θήβας Hes. Sc. 12; ἐκλιπεῖν τὴν πόλιν ἐς χωρίον ὀχυρόν, ἐς τὰ ἄκρα, Xen. An. 1, 2, 24; Her. 6, 100. 8, 50; in παραγγέλλειν εἰς τὰ ὅπλα, Xen. An. 1, 5, 13, fehlt ἰέναι, wie bei uns: zu den Waffen rufen; ähnlich βούλομαι ἐς τὸ βαλανεῖον, ich will in das Bad, Ar. Ran. 1305; ἀξιοῠμεν εἰς τὴν ἐκκλησίαν Charit. 8, 7. Aehnl. εἰς ἀνάγκην κείμεϑα, wir sind in die Nothwendigkeit versetzt. Eur. I. T. 620; Agath. 51 (IX, 677) κεῖται εἰς ὀλίγην κόνιν. Man vgl. noch καϑεζόμενος εἰς τὸ μέσον Xen. Cyr. 7, 4, 4, εἰς ἱερόν Dem. 21, 227, ἵζειν εἰς ϑᾶκον Soph. Ant. 986, εἰς ϑρόνους καϑιζάνω Aesch. Eum. 29. Bei späten Schriftstellern geht es geradezu in die Bedeutung von ἐν über; Long. 3, 10; οἰκοῦντι εἰς τὰ Ὕπατα Luc. asin. 1; εἰς Ἐκβάτανα ἀπέϑανε Ael. V. H. 7, 8; εἰς τὸ πρυτανεῖον ἐσιτεῖτο Heliod. 1, 10; Gramm. citiren mit ζήτει εἰς τὸ δεῖνα, z. B. ζήτει εἰς τὰ ἐπάνω, d. h. »siehe oben«, also = ζήτει ἐν τοῖς ἐπάνω. – 3) Nicht das Eindringen in einen Ort, sondern nur die Richtung wohin bezeichnet es bei Xen. An. 4, 7, 2 ἀφίκοντο εἰς χωρίον, wo sie nicht hineinkommen, wie εἰς τὸν οὐρανὸν ἥλλοντο Cyr. 1, 4, 11; τὸ εἰς Παλλήνην τεῖχος, dahin gelegen, Thuc. 1, 56; vgl. 5, 82 u. Her. 2, 169; wohin man auch ὁδὸς ἐς λαύρην Od. 22, 128 u. ἡ εἰς Βοιωτοὺς ὁδός Xen. An. 5, 3, 6 rechnen kann. Dah. steht es oft bei den Verbis des Sehens, εἰς ὦπα ἰδέσϑαι, Hom., wie εἰς ὀφϑαλμούς, Il. 24, 104, womit εἰς ὦπα ἔοικεν zu vgl.; ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον, Od. 10, 37; βλέπειν εἰς τὰ νῦν πεπραγμένα Aesch. Pers. 787; vgl. Suppl. 97; εἰς σέ Soph. El. 942; εἰς οὐρανόν Xen. Cyr. 6, 4, 9; ἀποσκοπεῖν εἴς τι, Soph. O. C. 1197; λεύσσειν εἴς τινα, O. R. 1254. – So auch bei den Verbis sagen, zeigen, wo wir vor, unter, in Gegenwart übersetzen, vgl. ἐς φανερὸν λεγόμεναι αἰτίαι, die ins Oeffentliche ausgesprochnen, offen angegebenen Gründe, Thuc. 1, 23, mit ἀποδῠναι ἐς τὸ φανερόν, vor Aller Augen, 1, 6; ἐς ὑμᾶς ἐρῶ μῠϑον Aesch. Pers. 157; ἐς πάντας αὕδα, κηρύσσειν, Soph. O. R. 93 El. 596; λέγειν εἰς φῶς Phil. 577; εἰς μέσον δεῖξαι Αχαιοῖς 605; ἐς τὸ φῶς φανεῖ O. R. 1229; εἰς ὀφϑαλμούς Ant. 307; περί τινος ἐς ὑμᾶς εἰπεῖν, Her. 8, 26; ἐς βελτίστους μνησϑῆναι Thuc. 8, 47; ἐς τὸν δῆμον εἰπεῖν 5, 45; Dem. 24, 47; στρατιὰν ἐπαγγέλλειν ἐς τοὺς συμμάχους, unter den Bundesgenossen ausschreiben, Thuc. 7, 17; ἐς τὸ βουλευτήριον ἀναῤῥηϑῆναι Aesch. 3, 45; εἰπεῖν εἰς τὴν στρατιάν Xen. An. 5, 6, 37; εἰς τοὺς συμμάχους Cyr. 8, 4, 11; παρέχειν ἑαυτὸν σοφιστήν und ἐλλόγιμος γέγονε εἰς τοὺς ἄλλους Ἕλληνας, Plat. Gorg. 526 b Prot. 312 a; καλὸν σφίσιν ἐς τοὺς Ἕλληνας τὸ ἀγώνισμα φανεῖσϑαι Thuc. 7, 56; ἔργα ἀποφήνασϑαι εἰς πάντας ἀνϑρώπους Plat. Menex. 239 a. So auch εἰς τοὺς ἄλλους διαβεβλῆσϑαι, bei den Anderen verleumdet worden sein, Plat. Rep. VII, 539 b; ἐπαχϑῆ εἶναι εἰς τοὺς πολλούς, der Menge lästig sein, Thuc. 6, 54; φιλοδοξεῖν Pol. 1, 16, 10; vgl. Xen. Hell. 3, 5, 2; οὐκ ἄγνωστον εἰς ἀνϑρώπους Arr. An. 1, 12, 8. – Auch bei substant., wie αἰδώς τίς σ' ἐς Μυκηναίους ἔχει Eur. Or. 21. – 4) Nachhomerisch ist die feindliche Bdtg gegen, εἰς τὴν Ἀττικὴν στρατεύειν Thuc. 3, 1. 5, 23; ἴεντο εἰς τοὺς ἀνϑρώπους, stürzten auf die Feinde los, Xen. An. 4, 2, 7, vgl. 3, 2, 16; εἰς πολεμίους ϑεῖν Cyr. 3, 2, 9. Dah. ὀνειδίζειν εἴς τινα, Soph. O. C. 758, vgl. Phil. 518; μηδ' εἰς Ἑλένην κότον ἐκτρέψῃς Aesch. Ag. 1443, wie μηνίειν, ὀργὴν ἔχειν εἴς τινα, Soph. O. C. 969 Phil. 1293; ὀργῇ χαλεπῇ χρῆσϑαι ἔς τινα, Thuc. 1, 130, vgl. 3, 85; so ἁμαρτάνειν, Aesch. Prom. 947; Soph. O. C. 972; ἡ ἔχϑρα εἰς τοὺς Αργείους Thuc. 2, 68; τὸ ἔργον εἰς ἅπαντας ἦν Aesch. Spt. 1041; οἱ εἰς Μυτιλήνην πολέμιοι Xen. Hell. 1, 7, 29; οἱ στρατηγοὶ οἱ εἰς Σικελίαν Andoc. 1, 11. Auch in gutem Sinne gegen, εὐσεβεῖν εἴς τινα, Soph. Ant. 727; δίκαιος εἴς τινα, Trach. 410; ἐσϑλὸς εἰς ὑμᾶς γεγώς El. 24; τοιοίδε εἰς ἡμᾶς εἰσι Thuc. 1, 38; 1, 68 ἀπιστότεροι εἰς τοὺς ἄλλους. Auch bei substant., φιλία εἰς ἀμφοτέρους Thuc. 2, 9; ἡ εἰς ὑμᾶς εὔνοια Andoc. 1, 141. – 5) Bei der Zeit ist εἰς Gränzbestimmung und bedeutet – a) bis; Hom. εἰς ήῶ, ἐς ἠέλιον καταδύντα, Od. 11, 375 Il. 1, 601; Xen. An. 1, 7, 1 u. sonst; εἰς τόδε, bis auf diese Zeit, Her. 7, 123; Thuc. 1, 69; εἰς ἐμέ, bis zu meiner Zeit, Her. 1, 92; Paus. oft; εἰς τόδ' ἡμέρας Soph. O. C. 1140; Aesch. Spt. 21; ἐς τί; wie lange? Il. 5, 465, wie εἰς πότε Soph. Ai. 1164; ἐς τότε Plat. Legg. VIII, 845 c; Hom. ἐς τῆμος Od. 7, 318, εἰς ὅτε 2, 99, bis zur Zeit, wann; ἐς οὗ, bis daß, Her. 1, 67. 3, 31. Vgl. εἰςόκε, ἔςτε. Oft entspricht es einem vorangehenden ἐκ, wie schon Hom. ἐκ νεότητος εἰς γῆρας Il. 14, 86; οἱ ἐκ παιδὸς εἰς γῆρας σώφρονες Aesch. 1, 180; εἰς ἔτος ἐξ ἔτεος, wie unser Jahr aus, Jahr ein, Theocr. 18, 15, wobei man an örtliche Vrbdgn wie ἐς πόδας ἐκ κεφαλῆς, ἐς σφυρὸν ἐκ πτέρνης, Il. 22, 397. 23, 190, oder ἐς μυχὸν ἐξ οὐδοῠ Od. 7, 87, ἐκ τῶν ποδῶν ἐς κεφαλήν Ar. Plut. 650 denken muß. – b) die ganze, dazwischenliegende Zeit; εἰς ἐνιαυτόν, ein Jahr lang, auf ein Jahr, Od. 4, 595 Hes. Th. 740, eigtl. bis ein Jahr vollendet ist; so auch die Folgdn; εἰς ὥρας Od. 9, 133. – c) den Zeitpunkt selbst; ἐς ϑέρος, ἐς ὀπώρην ἐλεύσεσϑαι, Od. 14, 384, auf den Sommer; οὔτε ἐς τὸ παρέον οὔτε ἐς χρόνον μεταμελήσει, weder für jetzt, noch dereinst, Her. 7, 29; ἐς νύκτα ἐτελεύτα, zur Nacht, Thuc. 1, 51; ὀλίγοι ἐς τὴν ἑσπέραν σίτου ἐγεύσαντο Xen. An. 3, 1, 3; vgl. Ar. Eccl. 1092; ἐς τρίτην ἡμέραν παρεῖναι Xen. Cyr. 3, 1, 42; οὐκ εἰς μακράν, d. i. bald, 5, 4, 21; ἐς τὴν ὑστεραίαν προῆγε Pol. 5, 13, 8; ἐς ὕστερον Od. 12, 126; Her. 5, 74; ἐς αὔριον Od. 7, 317; ἡ εἰς αὔριον ἡμέρα, der morgende Tag, Soph. O. C. 573. Vgl. εἰςαεί, εἰςαυτίκα, εἰςαῠϑις, εἰς ἔτι u. ä. – 6) Bei der Zahl drückt es ebenfalls die Gränze aus, bis an, höchstens, u. allgemein, gegen, an, εἰς τριακάδας δέκα νεῶν Aesch. Pers. 331; bes. mit dem Artikel, σχεδὸν εἰς τοὺς ἑκατόν Xen. An. 4, 8, 15; Cyr. 6, 2, 7 u. sonst überall; vgl. ἐς δίσκουρα λέλειπτο, auf Diskusweite, Il. 23, 523; ἐς δραχμὴν ἑκάστῳ διέδωκε, zum Belauf einer Drachme, Thuc. 8, 29; τριήρεις τοῖς τυράννοις ἐς πλῆϑος ἐγένοντο, in Menge, 1, 14; ἐς τρίς Xen. An. 6, 2, 16 Cyr. 7, 1, 4, bis auf dreimal. – Distributiv steht es bes. bei Angabe der Stellung der Soldaten; εἰς δύο, je zwei Mann neben einander, Xen. An. 2, 4, 26 Hell. 5, 1, 22; εἰς ὀκτώ, je acht Mann hinter einander, An. 7, 1, 23 Hell. 3, 2, 16. – 7) An βλέπειν εἴς τι reiht sich die Zweckbedeutung: zu, für, ἐς πό λεμον ϑωρήσσεσϑαι Il. 8, 376; vgl. ἐσταλμένος εἰς π. Xen. An. 3, 2, 7; ἵππους εἰς ἱππέας κατασκευάζειν 6, 1, 14; ἔῤῥωντο εἰς πόλεμον Thuc. 2, 8; ἡ ἐς πόλεμον παρασκευή 1, 25; – εἰπεῖν εἰς ἀγαϑόν, zum Guten reden, um Gutes zu bewirken, Hom. Iliad. 9, 102, vgl. 23, 305; πείσεται εἰς ἀγαϑόν, zu seinem Besten, 11, 789; ἐς φόβον 15, 310; ἐς πλόον Pind. P. 1, 34; εἰς κέρδος τι δρᾶν, Soph. Phil. 111, wie εἰς χάριν πράττειν, zu Gefallen, O. R. 1353, εἰς τί, wozu? Trach. 412, vgl. Theocr. 27, 54; εἰς κατασκοπὴν πέμψον Phil. 45; εἰς ἔλεγχον ἐξιών 98; εἰς μάχην ὁρμᾶν Aesch. Pers. 386, wie εἰς τὸ διώκειν Xen. An. 1, 8, 25; λακτίσας Δίκας βωμὸν εἰς ἀφάνειαν Aeschyl. Ag. 374; oft Eur.; εἰς ὑποδήματα δέδοται Her. 2, 98; εἰς ἱμάτιον Ar. Plut. 984; ἔδωκε χρήματα εἰς τὴν στρατιάν Xen. An. 1, 1, 27; δαπανᾶν εἴς τι, 1, 3, 3; εἰς Διονύσια χορηγήσας Is. 5, 36; εἰς τὸν πόλεμον εἰςφορὰς εἰςφέρειν 45; εἰς πόλεμον ἀποϑνήσκουσι μαχόμενοι 46; – anders ist δανείζειν εἴς τι, Dem. 27, 28; συμβάλλειν συμβόλαια εἰς τὰ ἀνδράποδα 27; εἰς πίστιν δέδωκα, auf Credit, 32, 16; sonst ἐπί τινι; – ϑήραν ἐποιοῦντο εἰς τὴν ἑορτήν Xen. An. 5, 3, 10; ἐς χλαῖναν πόκον δωρεῖσϑαι, zum Kleide, Theocr. 5, 98; εἰς τὰ κρέα μόσχον ἔλαβες Ath. XIV, 644 e; ἐς γράμματα, um zu lernen, Plat. Legg. VII, 809 e. – Bei adject.; ἐπιτήδειος ἔς τι, geeignet zu Etwas, Her. 1, 115; σύμφορος ἔς τι, 8, 60; εὐπρεπής, 2, 116; βέλτιον εἰς δικαστήριον Plat. Theaet. 178 e; καλὸν εἰς τὴν στρατιάν Xen. Cyr. 3, 3, 6; χρήσιμος n. ä., s. die einzelnen Wörter; εἰς τὸ πρᾶγμά ἐστι ist zweckdienlich, Dem. 36, 54. – Auch ἐξάγει τὸ στράτευμα, εἰς τὸ μὴ φοβεῖσϑαι, damit nicht, Xen. An. 7, 8, 20, vgl. Mem. 3, 6, 2. – Adverbialisch werden Vrbdgn wie ἐς καλὸν εἶπας Soph. Phil. 78; ἐς τάχος παίει Ar. Ach. 656, wo der schol. ἐς τάχος, εἰς κάλλος γράφειν anführt. – Bei Sp., wie Hel., führt es das Prädicat ein, τὸ προςτυχὸν εἰς ὅπλον ἁρπάζεσϑαι, τὴν πήραν εἰς καϑέδραν ποιεῖσϑαι, als Waffe, zum Sitz; womit man Vrbdgn wie εἰς ἄνδρας ἐκ μειρακίων τελευτῶσι Plat. Teaet. 173 b, εἰς ἄνδρα γενειῶν Theocr. 13, 28 vergleiche. – 8) Aehnlich ist die Bdtg in Ansehung, in Rücksicht auf entstanden; die nähere Bestimmung bei Adjectivis einführend, πρῶτος εἰς εὐψυχίαν Aesch. Pers. 318, vgl. Plat. Charmid. 158 a; ἐς τὸ πᾶν, oft bei Tragg. u. sonst, in jeder Beziehung; z. B. ἐτητύμως Aesch. Ag. 668, βίαιος Prom. 738; σῶμα οὐ σπουδαῖον ἐς ὄψιν Soph. O. C. 583; Ai. 863; ἐς τί; sc. δυς-τυχὴς ἦσϑα, worin? O. C. 528; ἐς τὰ ἄλλα, z. B. μέγας, Thuc. 1, 1; ἄτολμος εἰς τὴν μάχην 4, 55; ἀνυπέρβλητος εἰς πονηρίαν Antiphan. Ath. III, 108 f; πόλις μεγίστη καὶ εὐδοκιμωτάτη εἰς σοφίαν καὶ ἰσχύν Plat. Apol. 29 d; τοιοῠτος εἰς φρόνησιν Conv. 219 d; ἀγαϑὸς εἰς πόλεμον Xen. An. 1, 9, 14; Cyr. 3, 3, 6; εἰς χρήματα ἀναιδής Dem. 22, 75; vgl. Xen. Cyr. 8, 8, 6; – τὸ μὲν γὰρ εἰς ἔμ' οὐ κακῶς ἔχει Eur. I. T. 691, was mich anbetrifft, ich befinde mich nicht schlecht; vgl. εἰς τὸν ἑαυτῶν βίον ἀσφαλῶς ἔχειν Dem. 10, 45; – bei Verbis; τό γ' εἰς ἑαυτὸν πᾶν ἐλευϑεροῖ στόμα Soph. O. R. 706; εἰς ὅσον ἐγὼ σϑένω, wie weit, Phil. 1389; εἰς πλεῖστον πενϑεῖν O. C. 743; ἐς τὰ μάλιστα, häufig; ἐς δαιμόνιον τέρας ἀμφιγνοῶ Ant. 372; εἰς δικαιοσύνην ἐπιδείκνυσϑαι Xen. An. 1, 9, 16; εἰς χρήματα δίκην λαμβάνειν u. εἰς τὰ σώματα τιμωρίας ποιεῖσϑαι, an Geld u. am Leben strafen, Dem. 22, 55; vgl. Plat. Legg. IX, 865 c VI, 774 b. Bes. bei anklagen, loben, tadeln u. ä.; ἐς φιλίαν μέμφεσϑαι Xen. An. 2, 6, 30; εἰς τὰ πολεμικὰ καταφρονεῖσϑαι Hell. 7, 4, 30; διαβάλλειν εἴς τι Thuc. 8, 88; σκώπτειν εἰς τὰ ῥάκια, εἰς μαλακίαν, Ar. Pax 740 Dem. 18, 245; εἴς τε μαλακίαν καὶ εἰς τὴν ἀβουλίαν ἀπελύσαντο, sie rechtfertigten sich gegen den Vorwurf der Weichlichkeit, Thuc. 5, 75; ἐνεκάλουν εἰς τὴν ἐπιτροπήν, über die Vormundschaft, Dem. 38, 3; so Folgde, wie ὀνειδίζειν τινὶ ἐς ἀσέλγειαν Pol. 5, 11, 2; κατά τινος εἰπεῖν εἰς ἀχαριστίαν 17, 6, 7; σκώπτειν εἴς τινα Plut. Symp. 2, 9; ἐκωμῳδοῠντο εἰς βλασφήμους Harpocr. p. 9. Auch πρῆγμα γενόμενον εἴς τινα, ein Vorfall, der sich mit Einem zugetragen, Her. 1, 114. – Absolut, εἰς δὲ τὴν τοῠ καρποῠ κομιδήν, was das anbetrifft, Xen. Cyr. 5, 4, 25; ἐς τὰ ἄλλα, in anderer Hinsicht, Thuc. 1, 1. – Auch bei Substantivis; δέος εἰς Συρακοσίους Thuc. 6, 85; τιμὴ εἰς γῆρας Plat. Legg. IX, 879 c; δόξα εἰς ἀνδρειότητα Xen. An. 6, 3, 14; ὁ εἰς ταῠτα ἔλεος Dem. 25, 84; ἀγὼν εἰς τὸν Δία = Ὀλύμπια, Thom. Mag. vit. Pind.; ἡ ἐς γῆν καὶ ϑάλατταν ἀρχή Thuc. 8, 46. – Oft wird diese Vrbdg eine bloße Umschreibung; τὰ εἰς τὴν τέχνην Plat. Rep. IV, 421 d; οἱ λόγοι οἱ εἰς τὰ δικαστήρια Euthyd. 304 d. – Man merke noch εἰς τὸν ἀριϑμὸν ἐφάνη τριςχίλια, für die Zählung oder nach der Zählung, Her. 7, 97; vgl. Thuc. 2, 7 εἰς τὸν πάντα ἀριϑμόν u. εἰς λόγον, in Rücksicht auf, – 9) Hieraus entwickelt sich die Bdtg gemäß, nach; Aesch. Ag. 68 ist εἰς το πεπρωμένον τελεῖται das Vollenden nach dem Schicksal, rin Aufgehen in das Beschlossene; εἰς νόμον ἑαυτῷ ταξάμενος Plat. Legg. V, 733 d; ἐς δύναμιν, nach Kräften, Rep. IX, 590 d; Xen. An. 2, 3, 23 u. oft; ἐς τὸ δυνατόν Cyr. 2, 1, 22, soweit es möglich ist; λέγειν εἰς ὑπερβολὴν δυνατοῠ Aesch. 1, 180; ἐς ἀργύριον λογισϑέν, auf Geld berechnet, 6, 1, 33; εἰς τὸν αὐτὸν λόγον Plat. Rep. I, 353 d; εἰς ἓν μέλος, nach einer Weise, Theocr. 18, 7; oft bei Lucian., ἐς τὸν πωλικόν, εἰς ὄρνιϑος τρόπον, Zeux. 4 Halc. 1. Manche Wendungen der Art werden rein adverbial gebraucht, wie ἐς το ἀκριβὲς εἰπεῖν, genau, Thuc. 6, 82; ἐς ἀκρίβειαν Plat. Legg. VII, 809 e; ἐς δέον u. εἰς τὸ δέον, Soph. Ant. 386 Her. 2, 173; ἐς καλόν ( Suid. εὐκαίρως), Xen. An. 4, 7, 3; Plat. Conv. 174 e u. sonst; ἐς κάλλος ζῆν Xen. Cyr. 8, 1, 33; ἐς καλόν Plat. Theag. 122 a; εἰς ἀφϑονίαν παρέχειν, = ἀφϑόνως, Xen. An. 7, 1, 33.
Selten steht εἰς dem davon abhängigen Worte nach, wie Il. 15, 59 Od. 3, 137. 15, 541; Soph. O. C. 126, ch.; Eur. Alc. 85; in einzelnen Beispielen der späteren Dichter.
In der Zusammensetzung bedeutet εἰς hinein, hinan, hinzu.
-
79 μείρομαι
μείρομαι, perf. ἔμμορα, bei Hom. u. Hes. nur in der 3. Pers. sing. ἔμμορε, welche Form Il. 1, 278 auch als aor. erkl. wird, ohne Grund, vgl. Il. 15, 189 Od. 5, 335. 11, 338; Hes. O. 349 Th. 414. 426; sp. D. haben aber danach gebildet ἐξέμμορον, Nic. Th. 791; ἔμμορες, Ap. Rh. 3, 4; – μεμόρηκα u. per F. pass. s. nachher; – als seinen Antheil empfangen, gew. mit der Nebenbdtg des Gebührenden, ἥμισυ μείρεο τιμῆς, empfange als deinen gebührenden Antheil die Hälfte der Ehre, Il. 9, 616; Sp. auch = durchs Loos vertheilen, nach dem Loose unter sich vertheilen, u. übh. theilen, τριπλόα μείρονται ἀροτήσιον ὥρην, Arat. 1053. – Dah. im perf. (durchs Loos) einer Sache theilhaft sein, οὔποϑ' ὁμοίης ἔμμοοε τιμῆς σκηπτοῦχος βασιλεύς, Il. 1, 278. Sp. D. auch mit dem accus., Ap. Rh. 3, 208. 4, 1749; Nic. Al. 488, der es auch wie τυγχάνω mit dem part. vrbdt, νόημα μεμόρηκε κακῇ ἐσφαλμένον ἄτῃ, Al. 213; in Beziehung auf die Vertheilung der Welt sagt Poseidon ἕκαστος δ' ἔμμορε τιμῆς, Il. 15, 189; Hesych. erkl. die dor. Form ἐμμόραντι durch τετεύχασι. – Das perf. pass. nur in der 3. Pers. sing. εἵμαρται, wie plusqpt. εἵμαρτο, u. im part. εἱμαρμένος, bes. im fem., es ist durch das Loos zugetheilt, durch das Schicksal bestimmt, νῦν δέ με λευγαλέῳ ϑανάτῳ εἵμαρτο ἁλῶναι, Il. 21, 281, wie Od. 24, 34, u. so mit folgdm acc. c. int., 5, 312; Hes. Th. 894; εἱμαρμένα δῶρα ϑεῶν, Theogn. 1027; vgl. Aesch. Ag. 887; u. τοιαῦτ' ἔφραζε πρὸς ϑεῶν εἱμαρμένα τῶν Ἡρακλείων ἐκτελευτᾶσϑαι πόνων, Soph. Tr. 168, das von den Göttern Bestimmte, von den Arbeiten des Herakles; bei Plat. steht in dor. Form γᾶς μεμόρακται πυρός τε, Tim. Locr. 95 a; gew. οὐχ εἵμαρται κακὸν κακῷ φίλον εἶναι Phaedr. 255 b, ἀνάγκη δὴ καὶ εἵμαρται ἢ ἀπολωλέναι Rep. VIII, 566 d; u. am häufigsten im partic., ἐπειδὴ δὲ καὶ τούτοις χρόνος ἦλϑεν εἱμαρμένος γενέσεως Prot. 320 d; ἤδη καὶ ἡ εἱμαρμένη ἡμέρα παρῆν 321 c; εἴπερ εἱμαρμένον εἴη ἀνϑρώποις στασιάσαι Menez. 243 e; καί τινας εἱμαρμένους χρόνους μείνασαι Phaed. 113 a; ἡ εἱμαρμένη, das Schicksal, Verhängniß, ὅταν ἡ εἱμ. καλῇ 115 a, κατὰ τὴν τῆς εἱμαρμένης τάξιν καὶ νόμον Legg. X, 904 c; ὅτι τὴν εἱμαρμένην οὐδ' ἂν εἷς ἐκφύγοι Gorg. 512 e, öfter; τὸν τῆς εἱμαρμένης καὶ τὸν αὐτόματον ϑάνατον περιμένει, Dem. 18, 205; einzeln bei Sp. Dazu adj. verb. εἱμαρτός, s. oben. – Sp. D. haben auch μέμορμαι, im part. μεμορμέναι Κῆρες, Diod. 8 (VII, 700); Lycophr. 430; Antp. Thess. 66 (VII, 286); πάρος ϑάνατόν γε μεμορμένον ἀμφικαλύψαι, Ap. Rh. 3, 1130; Alex. Aet. 5, 38; E. M. 312, 46, wie Schol. Il. 10, 67, erwähnen den äol. int. μέμορϑαι, wie Phot. erkl. μέμορται durch μεμοίραται. Auch μεμορημένος, Antp. Th. 66 (VII, 286); μεμόρηται, c. partic., Ap. Rh. 1, 646. 973; πυρὸς μεμορημένος αὐγαῖς, ausgesetzt, Nic. Al. 229. – Bei Hesych. steht noch die Glosse ἔμορτεν, ἰσήμορτεν, ἀπέϑανεν. – Bei Arat. 655 ist μειρομένη γονάτων = ἀμειρομένη, getrennt von, beraubt. – Bei Nic. Ther. 402 ist μείρομαί τινος = ἱμείρομαι.
-
80 νομεύω
νομεύω, ein Hirt sein, weiden; ἐνόμευε νομὸν κάτα πίονα μῆλα, Od. 9, 217. 336. 10, 85; βουσὶ νομοὺς νομεύειν, mit Rindern die Weiden beweiden, abweiden, H. h. Merc. 492; ἀγέλην νομεύω, Plat. Polit. 265 d; pass., von den Heerden selbst, 295 e u. Sp. einzeln, Luc. Amor. 5; absol., Theocr. 20, 35. – Bei Christod. ecphr. 351 = νωμάω.
См. также в других словарях:
νόμος — (Νομ.). Κάθε υποχρεωτικός κανόνας που γεννά δικαιώματα και υποχρεώσεις, με δυνατότητα εξωτερικού καταναγκασμού για όποιον δε συμμορφώνεται εκούσια στις επιταγές ή στις απαγορεύσεις του. Με τη γενική αυτή αλλά ουσιαστική έννοια, είναι αδιάφορο το… … Dictionary of Greek
καν — I (Kan). Ποταμός (629 χλμ.) της Ρωσίας, παραπόταμος του Γενισέι. Πηγάζει από τις βόρειες πλαγιές του Ανατολικού Σαγιάν (Κάνσκοε Μπελογκόριε) και κατά τη ροή του διασχίζει τη μεγάλη κοιλάδα της ομώνυμης δασοστέπας και την οροσειρά Γενισέι. Έχει… … Dictionary of Greek
NYCTELIUS — vocatus fuit Bacchus, quod sacra eius noctu fiebant, ῃὺς enim nox est, et τελέω perficio, et sacra peragere etiam significat, unde τελεταὶ pro mysteriis, Anthol. l. 3. Νυκτέλιον, Νόμιον, Νεβρώδεα, Νεβριδόπεπλον. Hinc latex Nyctelius, pro vino,… … Hofmann J. Lexicon universale
SAMNIUM — urbs Britanniae, Steph. Strabo l. 4. Ε᾿ν δὲ τῷ Ω᾿κεανῷ φασιν εἶναι νῆσον μικρὰν, οὐ πάνυ πελαγίαν, προκειμένην τῆς ἐκβολῆς τȏυ Λείγηρος ποταμοῦ. οἰκεῖν δὲ ταύτην, τὰς τῶ Σαμνιτῶν γυν αῖκας, Διονύσῳ κατεχομένας, καὶ ἱλασκομένας τὸν θεὸν τοῦτον… … Hofmann J. Lexicon universale
επιτάσσω — (Α ἐπιτάσσω και αττ. τ. ἐπιτάττω) [τάσσω] τοποθετώ, παρατάσσω πίσω από άλλο («ὄπισθεν δὲ τοῡ πεζοῡ ἐπέταξε πᾱσαν τὴν ἵππον», Ηρόδ.) νεοελλ. 1. επιβάλλω, υπαγορεύω, προστάζω 2. εκτελώ επίταξη* αρχ. 1. προστάζω, διατάζω, παραγγέλλω (α. «καὶ πάντως… … Dictionary of Greek
μαμμίδιον — μαμμίδιον, τὸ (Α) [μάμμη] (υποκορ. τού μαμμία) μαμάκα, μαννούλα («τὴν δὲ παῑδα πρὸς τὴν μητέρα φράσαι τὴν ἑαυτῆς ὅτι, ὦ μαμμίδιον, οὐ μίγνυταί μοι κατὰ νόμον», Πλούτ.) … Dictionary of Greek
φιλονικία — και φιλονεικία, η, ΝΜΑ [φιλόνικος / φιλόνεικος] 1. εριστική διάθεση 2. λογομαχία, καβγάς αρχ. (με θετ. σημ.) άμιλλα, συναγωνισμός («ἔστω τούτων... κατὰ νόμον ἅμιλλά τε καὶ φιλονεικία», Πλάτ.) … Dictionary of Greek
νομός — (Νομ.). Κάθε υποχρεωτικός κανόνας που γεννά δικαιώματα και υποχρεώσεις, με δυνατότητα εξωτερικού καταναγκασμού για όποιον δε συμμορφώνεται εκούσια στις επιταγές ή στις απαγορεύσεις του. Με τη γενική αυτή αλλά ουσιαστική έννοια, είναι αδιάφορο το… … Dictionary of Greek
NOMUS — I. NOMUS Praefectura, sive conventus iuridicus apud Aegyptios. Aegyptum enim divisit Sesoosis, sive Sesostris in Nomos triginta sex, quorum 10. Thebaidi, 10. τῷ Delta, et reliqui 16. regionibus intermediis attributi. Singulis Nomis praefecti… … Hofmann J. Lexicon universale
Ελλάδα - Φιλοσοφία και Σκέψη — ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Η φιλοσοφία ως κατανοητικός λόγος Όταν κανείς δοκιμάζει να προσεγγίσει την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, πρωτίστως έρχεται αντιμέτωπος με το ερώτημα για τη γένεσή της. Πράγματι, η νέα ποιότητα των φιλοσοφικών θεωρήσεων της… … Dictionary of Greek
Minuscule 424 — New Testament manuscripts papyri • uncials • minuscules • lectionaries Minuscule 424 Text Acts, CE, and Paul Date 11th century Script Greek … Wikipedia