-
61 erschrocken
I P.P. erschrecken2, erschrecken3II Adj. startled; (perplex) auch taken aback; ich war ganz erschrocken I got ( oder it gave me) quite a fright oder scare; er war zu Tode erschrocken he was frightened to death, he got ( oder it gave him) the fright of his lifeIII Adv. in ( oder with) fright; erschrocken zusammenfahren oder auffahren jump, start; erschrocken aus dem Schlaf hochfahren wake up with a start* * *terrified* * *er|schrọ|cken [ɛɐ'ʃrɔkn]1. ptpSee:von erschrecken2. adjfrightened, scared; (= bestürzt) startled3. adverschrocken hochspringen/zusammenzucken — to jump, to (give a) start
* * *er·schro·ckenII. adj alarmed, shocked▪ \erschrocken sein to be alarmed* * *Adjektiv frightened* * *A. pperf → erschrecken2, erschrecken3er war zu Tode erschrocken he was frightened to death, he got ( oder it gave him) the fright of his lifeauffahren jump, start;erschrocken aus dem Schlaf hochfahren wake up with a start* * *Adjektiv frightened* * *adj.frightened adj.terrified adj. -
62 dead
1. adjective1) tot[as] dead as a doornail/as mutton — mausetot (ugs.)
I wouldn't be seen dead in a place like that — (coll.) keine zehn Pferde würden mich an solch einen Ort bringen (ugs.)
2) tot [Materie]; erloschen [Vulkan, Gefühl, Interesse]; verbraucht, leer [Batterie]; tot [Telefon, Leitung, Saison, Kapital, Ball, Sprache]the phone has gone dead — die Leitung ist tot
3) (expr. completeness) plötzlich [Halt]; völlig [Stillstand]; genau [Mitte]dead silence or quiet — Totenstille, die
dead calm — Flaute, die
dead faint — [totenähnliche] Ohnmacht
4) (benumbed) taub5) (exhausted) erschöpft; kaputt (ugs.)2. adverb1) (completely) völligdead easy or simple/slow — kinderleicht/ganz langsam
‘dead slow’ — "besonders langsam fahren"
dead drunk — stockbetrunken (ugs.)
2) (exactly)dead on target — genau im Ziel
3. noundead on two [o'clock] — Punkt zwei [Uhr]
1)in the dead of winter/night — mitten im Winter/in der Nacht
2) pl. the dead: die Toten Pl.* * *[ded] 1. adjective2) (not working and not giving any sign of being about to work: The phone/engine is dead.) tot2. adverb(completely: dead drunk.) völlig- academic.ru/18635/deaden">deaden- deadly 3. adverb- dead end- dead-end
- dead heat
- dead language
- deadline
- deadlock* * *[ded]I. adjshe's been \dead for three years sie ist [schon] drei Jahre totto be \dead on arrival beim Eintreffen ins Krankenhaus bereits tot sein\dead body Leiche fto drop \dead tot umfallento shoot sb \dead jdn erschießento be shot \dead erschossen werden2. inv (obsolete, not active) custom ausgestorben; feelings erloschen; (gone out) fire erloschen, aus fam; railway line stillgelegtacid rain has become a \dead issue über sauren Regen spricht heute keiner mehrmy cigarette is \dead meine Zigarette ist ausgegangen; (no longer in use)are these tins \dead? brauchst du diese Dosen noch?\dead language tote Sprache\dead volcano erloschener Vulkanmy legs have gone \dead meine Beine sind eingeschlafen\dead performance glanzlose Vorführung\dead capital totes Kapitalto be \dead on one's feet zum Umfallen müde seinand then the phone went \dead und dann war die Leitung totthe phone has gone \dead die Leitung ist totthe line went \dead die Leitung brach zusammenthat remark was a \dead giveaway diese Bemerkung sagte alleswow, \dead centre! hui, genau in die Mitte!to be in a \dead faint in eine tiefe Ohnmacht gefallen sein\dead silence Totenstille fwe sat in \dead silence keiner von uns sagte auch nur ein Wortto come to a \dead stop zum völligen Stillstand kommen▪ to be \dead tief und fest schlafento be \dead to the world fest eingeschlafen [o fam total weg] sein\dead ball toter Ball (Ball, der ohne Bewertung ins Aus geht)14.▶ to be \dead and buried tot und begraben sein▶ to be a \dead ringer for sb ein Doppelgänger von jdm sein, für jdn durchgehen können▶ I wouldn't be seen \dead in that dress so ein Kleid würde ich nie im Leben anziehen▶ I wouldn't be seen \dead in that pub in diese Kneipe [o ÖSTERR dieses Beisl] [o SCHWEIZ diese Beiz] würden mich keine zehn Pferde bringenII. advI'm \dead beat ich bin todmüdeyour analysis is \dead on target deine Analyse trifft genau ins Schwarzeyou're \dead right du hast vollkommen [o absolut] Recht!“\dead slow” „Schritt fahren“\dead certain todsicher fam\dead drunk stockbetrunkento have been \dead lucky Schwein gehabt haben slto be \dead set against sth absolut gegen etw akk seinto be \dead set on sth etw felsenfest vorhaben\dead silent totenstill\dead still regungslos\dead tired todmüdethe town hall is \dead ahead die Stadthalle liegt direkt da vorneto be \dead in the centre genau in der Mitte sein\dead on five o'clock Punkt fünf\dead on target genau im Ziel\dead on time auf die Minute genau3.▶ to stop \dead in one's tracks auf der Stelle stehen bleiben▶ to stop sth \dead in its tracks etw völlig zum Stillstand bringenhis political career was stopped \dead in its tracks seine politische Karriere fand ein jähes Ende▶ \dead straight:are you coming to the party? — \dead straight I am gehst du auf die Party? — darauf kannst du wetten! fam▶ to tell sb sth \dead straight jdm unverblümt die Wahrheit sagenIII. n1. (people)you're making enough noise to wake the \dead! bei dem Lärm kann man ja Tote aufwecken!let the \dead bury the \dead lasst die Toten die Toten begrabento come back from the \dead (come back to life) aus dem Jenseits zurückkommen, von den Toten zurückkehrento show [some] respect for the \dead den Toten Respekt zollen [o erweisen2.to rise from the \dead (recover from an illness) [von den Toten] auferstehen, wieder auferstehen iron; SPORT sich akk fangen3. (right in the middle)in the \dead of night mitten in der Nachtin the \dead of winter im tiefsten Winter* * *[ded]1. adj1) tot; plant abgestorben, tothe has been dead for two years — er ist seit zwei Jahren tot
to shoot sb dead — jdn erschießen or totschießen (inf)
you're dead meat ( if you come back here) (inf) — du bist ein toter Mann(, wenn du noch mal hierhin zurückkommst) (inf)
are these glasses/bottles dead? — können diese Gläser/Flaschen weg?
to be dead and buried, to be dead in the water — tot und begraben sein
See:11) (TYP)2. adv1) (= exactly) genauto be dead on time — auf die Minute pünktlich kommen; (clock) auf die Minute genau gehen
dead drunk — total betrunken, stockvoll (inf)
he was dead lucky — er hat Schwein gehabt (inf), er hat irrsinnig Glück gehabt
"dead slow" — "Schritt fahren"
3)to stop dead — abrupt stehen bleiben or (talking) innehalten
3. n1)2)in the or at dead of night —
* * *dead [ded]1. tot, gestorben:dead and gone tot und begraben (a. fig);be dead to the world umg hinüber sein:a) eingeschlafen seinb) das Bewusstsein verloren habenc) sinnlos betrunken sein;play dead sich tot stellen;a) gehirnamputiert sein pej,b) keinerlei geistige Interessen haben;dead man’s handle BAHN Sicherheitsfahrschaltungstaster m, SIFA-Taster m;wait for a dead man’s shoesa) auf eine Erbschaft warten,b) warten, bis jemand stirbt, damit man in seine Position nachrücken kann;he is dead of pneumonia er ist an Lungenentzündung gestorben;he is a dead man fig er ist ein Kind des Todes, er ist ein toter Mann;2. tot, leblos:dead matter tote Materie ( → A 23)3. totenähnlich, tief (Schlaf):be in a dead faint in tiefer Ohnmacht liegen4. umg restlos fertig, todmüde, zu Tode erschöpft5. unzugänglich, unempfänglich ( beide:to für):be dead to pity keinerlei Mitleid haben6. taub ( to advice gegen Ratschläge)7. gefühllos, abgestorben, erstarrt (Finger etc):go dead (jemandem) einschlafen ( → A 11)to gegen)9. tot, ausgestorben:dead language tote Sprache10. überlebt, veraltet (Sitten etc)11. erloschen (Feuer, Vulkan, Leidenschaft etc):go dead ausgehen (Zigarette etc)( → A 7)12. tot, geistlos13. unfruchtbar, tot, leer, öde (Gegend etc)15. JURa) ungültig (Abmachung etc)b) bürgerlich tot16. langweilig, öd(e) (Party etc)17. tot, nichtssagend, farb-, ausdruckslosdead market flauer Markt19. WIRTSCH tot (auch allg Wissen etc), gewinn-, umsatzlos:dead assets pl unproduktive (Kapital)Anlage;dead capital (stock) totes Kapital (Inventar)20. TECHa) außer Betrieb, tot:dead track totes Gleisb) defekt (Ventil etc):dead engine ausgefallener oder abgestorbener Motorc) leer (Batterie)22. ELEK strom-, spannungslos, tot23. TYPO abgelegt:dead matter Ablegesatz m ( → A 2)dead floor Blend-, Blindboden m;dead window totes Fenster25. Sack… (ohne Ausgang):dead street Sackgasse f26. dumpf, klanglos, tot (Ton)27. matt (Augen, Farben etc):dead gilding matte Vergoldung28. schal, abgestanden (Getränk)29. verwelkt, dürr, abgestorben (Blumen etc)30. (akustisch) tot:31. völlig, absolut, restlos, total:dead certainty absolute Gewissheit;dead silence Totenstille f;dead stop völliger Stillstand;come to a dead stop schlagartig stehen bleiben oder aufhören; → calm A 2, cert, earnest1 B, loss 1, ringer2 432. todsicher umg, unfehlbar (Schütze etc)a dead push ein verzweifelter, aber vergeblicher StoßB s1. stillste Zeit:in the dead of night mitten in der Nacht;the dead of winter der tiefste Winterrise from the dead von den Toten auferstehen;the dead and the living die Lebenden und die TotenC adv1. umg restlos, absolut, völlig, gänzlich, total:the facts are dead against him alles spricht gegen ihn;be dead asleep im tiefsten Schlaf liegen;dead beat umg wie erschlagen, fix und fertig;dead black tiefschwarz;dead drunk sinnlos betrunken;be dead right hundertprozentig recht haben;“dead slow” AUTO „Schritt fahren!“;dead straight schnurgerade;dead tired todmüde2. plötzlich, abrupt:stop dead (in one’s tracks) abrupt stehen bleiben oder aufhören3. genau, direkt:dead against genau gegenüber von (od dat);be dead set on ganz scharf sein auf (akk) umg* * *1. adjective1) tot[as] dead as a doornail/as mutton — mausetot (ugs.)
I wouldn't be seen dead in a place like that — (coll.) keine zehn Pferde würden mich an solch einen Ort bringen (ugs.)
2) tot [Materie]; erloschen [Vulkan, Gefühl, Interesse]; verbraucht, leer [Batterie]; tot [Telefon, Leitung, Saison, Kapital, Ball, Sprache]3) (expr. completeness) plötzlich [Halt]; völlig [Stillstand]; genau [Mitte]dead silence or quiet — Totenstille, die
dead calm — Flaute, die
dead faint — [totenähnliche] Ohnmacht
4) (benumbed) taub5) (exhausted) erschöpft; kaputt (ugs.)2. adverb1) (completely) völligdead easy or simple/slow — kinderleicht/ganz langsam
‘dead slow’ — "besonders langsam fahren"
dead drunk — stockbetrunken (ugs.)
2) (exactly)3. noundead on two [o'clock] — Punkt zwei [Uhr]
1)in the dead of winter/night — mitten im Winter/in der Nacht
2) pl. the dead: die Toten Pl.* * *adj.abgestorben adj.außer Betrieb ausdr.stromlos adj.tot adj.öd adj. -
63 Schlafmittel
n sleep-inducing drug, hypnotic fachspr.; als Tablette: auch sleeping pill ( oder tablet); umg., fig. (Person) crashing bore; das ist ja das reinste Schlafmittel umg., fig. it’s enough to send you to sleep, talk about soporific* * *das Schlafmittelsoporific* * *Schlaf|mit|telntsleeping drug; (fig iro) soporificdiese Zeitung ist das reinste Schláfmittel — this newspaper just sends you to sleep
* * *Schlaf·mit·telnt sleep-inducing medication; (als Tablette) sleeping tablet* * *das sleep-inducing drug; soporific [drug]* * *Schlafmittel n sleep-inducing drug, hypnotic fachspr; als Tablette: auch sleeping pill ( oder tablet); umg, fig (Person) crashing bore;das ist ja das reinste Schlafmittel umg, fig it’s enough to send you to sleep, talk about soporific* * *das sleep-inducing drug; soporific [drug]* * *n.sleeping pill n.soporific n. -
64 schläfrig
Adj. sleepy (auch Stimme, Augen), drowsy* * *dozy; spiritless; slumberous; languorous; sleepy; drowsy; somnolent* * *schläf|rig ['ʃlɛːfrɪç]adjsleepy, drowsy; (fig = träge) sleepy* * *1) (inclined to sleep; drowsy: I feel very sleepy after that long walk.) sleepy2) (not (seeming to be) alert: She always has a sleepy expression.) sleepy3) sleepily* * *schläf·rig[ˈʃlɛ:frɪç]adj sleepy, drowsy▪ \schläfrig sein to be [or feel] sleepy [or drowsy]▪ etw macht jdn \schläfrig sth makes sb [feel] sleepy [or drowsy]* * *1.Adjektiv sleepy2.schläfrig sein/werden — < person> be/become sleepy or drowsy
adverbial sleepily* * ** * *1.Adjektiv sleepy2.schläfrig sein/werden — < person> be/become sleepy or drowsy
adverbial sleepily* * *adj.dozy adj.drowsy adj.sleepy adj.slumberous adj.somnolent adj. adv.dozily adv.drowsily adv.sleepily adv.somnolently adv. -
65 schlafwandeln
v/i (untr., hat oder ist -ge- oder ge-) sleepwalk* * *das Schlafwandelnsleepwalk; somnambulism* * *schlaf|wan|delnvi insep aux sein or habento sleepwalk, to walk in one's sleep, to somnambulate (form)* * *(to walk about while asleep: She was sleepwalking again last night.) sleepwalk* * *Schlaf·wan·deln<-s>nt kein pl sleepwalking no pl* * *intransitives Verb; auch mit sein sleepwalk* * *schlafwandeln v/i (untrennb, hat oder ist -ge- oder ge-) sleepwalk* * *intransitives Verb; auch mit sein sleepwalk -
66 trommeln
vt/i drum; Regen: beat ( sehr stark: drum); (schlagen) hammer ( auf + Akk at, on), bang (on); (Rhythmus, Marsch etc.) drum, beat, tap (out); Jägerspr., Hase bei Revierverteidigung: box; bei Gefahr: thump; mit den Fingern trommeln drum one’s fingers; jemanden aus dem Bett trommeln umg. bang on s.o.’s door to wake him ( oder her), Brit. auch knock s.o. up* * *to drum* * *trọm|meln ['trɔmln]1. vito drum; (Regen) to bear (down)2. vtMarsch, Lied to play on the drum/drums, to drum; Rhythmus to beat outjdn aus dem Schlaf trommeln — to knock sb up (Brit inf), to wake sb up (by banging on the door)
* * *1) (to beat a drum.) drum2) (to tap continuously especially with the fingers: Stop drumming (your fingers) on the table!) drum3) (to make a sound like someone beating a drum: The rain drummed on the metal roof.) drum* * *trom·meln[ˈtrɔml̩n]I. vigegen die Tür \trommeln to bang on the doorsie trommelte mit den Fingern auf den Schreibtisch she drummed her fingers on the desk* * *1.intransitives Verb1) beat the drum; (als Beruf, Hobby usw.) play the drums2) ([auf etwas] schlagen, auftreffen) drum (auf + Akk. on, an + Akk. against)2.transitives Verb beat [out] <march, rhythm, etc.>* * *auf +akk at, on), bang (on); (Rhythmus, Marsch etc) drum, beat, tap (out); JAGD, Hase bei Revierverteidigung: box; bei Gefahr: thump;mit den Fingern trommeln drum one’s fingers;* * *1.intransitives Verb1) beat the drum; (als Beruf, Hobby usw.) play the drums2) ([auf etwas] schlagen, auftreffen) drum (auf + Akk. on, an + Akk. against)2.transitives Verb beat [out] <march, rhythm, etc.>* * *v.to beat the drum expr. -
67 Wecken
v/t wake (up), give s.o. a call umg.; aus Tiefschlaf, Traum: rouse (auch fig.); fig. (Erinnerungen) awaken, bring back; (auch Gefühle) stir up; sich ( telefonisch) wecken lassen have o.s. woken (with an alarm call); der Kaffee weckte seine Lebensgeister the coffee brought him back to life* * *das Weckenreveille* * *Wẹ|cken I ['vɛkn]nt -s, no plwaking-up time; (MIL) reveille IIm -s, - (dial)(bread) roll* * *1) (to start (a feeling of interest, guilt etc): His interest was awakened by the lecture.) awaken2) (to cause or give rise to (something): His actions aroused my suspicions.) arouse3) (to wake: What time are you going to waken him?; I wakened early.) waken* * *We·cken<-s, ->[ˈvɛkn̩]* * *transitives Verb1)jemanden [aus dem Schlaf] wecken — wake somebody [up]
2) (fig.) arouse, awaken <interest, curiosity>; arouse < anger>; awaken <desire, misgiving>* * *Urlaub bis zum Wecken overnight leave;wann ist morgen Wecken? what time do I/we etc have to get up tomorrow?* * *transitives Verb1)jemanden [aus dem Schlaf] wecken — wake somebody [up]
2) (fig.) arouse, awaken <interest, curiosity>; arouse < anger>; awaken <desire, misgiving>* * *v.to awake v.(§ p.,p.p.: awoke, awakened)to rouse v.to wake v.(§ p.,p.p.: woke, woken) -
68 interrupt
1. transitive verb2. intransitive verbdon't interrupt me when I'm busy — stör mich nicht, wenn ich zu tun habe
stören; unterbrechen* * *1) (to stop a person while he is saying or doing something, especially by saying etc something oneself: He interrupted her while she was speaking; He interrupted her speech; Listen to me and don't interrupt!) unterbrechen2) (to stop or make a break in (an activity etc): He interrupted his work to eat his lunch; You interrupted my thoughts.) unterbrechen•- academic.ru/38925/interruption">interruption* * *in·ter·rupt[ˌɪntəˈrʌpt, AM -t̬ɚˈ-]I. vtwill you stop \interrupting me! unterbrich mich nicht dauernd!the doorbell \interrupted his thoughts das Klingeln an der Tür riss ihn aus seinen Gedanken\interrupted by rain wegen der Regenfälle unterbrochenIII. n* * *["ɪntə'rʌpt]1. vt(= break the continuity of) unterbrechen (ALSO ELEC); (in conversation: rudely also) ins Wort fallen (+dat); activity, work also stören; traffic flow also unterbrechen, stören; (= obstruct) view versperren2. vi(in conversation) unterbrechen; (= interrupt sb's work etc) störenstop interrupting! — fall mir/ihm etc nicht dauernd ins Wort!
3. n['ɪntərʌpt] (COMPUT) Unterbrechungsbefehl m, Interrupt nt* * *interrupt [ˌıntəˈrʌpt]A v/tinterrupt a pregnancy eine Schwangerschaft abbrechen oder unterbrechen2. aufhalten, stören, behindern, den Verkehr auch zum Stocken bringen3. die Sicht versperrenB v/i unterbrechen:C s Unterbrechung f* * *1. transitive verb2. intransitive verbdon't interrupt me when I'm busy — stör mich nicht, wenn ich zu tun habe
stören; unterbrechen* * *n.Unterbrechung f. v.stören v.unterbrechen v. -
69 tight
1. adjective1) (firm) fest; fest angezogen [Schraube, Mutter]; festsitzend [Deckel, Korken]the drawer/window is tight — die Schublade/das Fenster klemmt
2) (close-fitting) eng [Kleid, Hose, Schuh usw.]this shoe is rather [too] tight or a rather tight fit — dieser Schuh ist etwas zu eng
3) (impermeable)tight seal/joint — dichter Verschluss/dichte Fuge
4) (taut) straffa tight feeling in one's chest — ein Gefühl der Beklemmung od. Enge in der Brust
5) (with little space) knapp; gedrängt [Programm]6) (difficult to negotiate)be in/get oneself into a tight corner or (coll.) spot [over something] — (fig.) [wegen etwas] in der Klemme sein/in die Klemme geraten (ugs.)
7) (strict) streng [Kontrolle, Disziplin]; straff [Organisation]2. adverbget tight — sich voll laufen lassen (salopp)
1) (firmly) festhold tight! — halt dich fest!
2) (so as to leave no space) [ganz] voll3. noun in pl.1) (Brit.)[pair of] tights — Strumpfhose, die
2) (of dancer etc.) Trikothose, die* * *1. adjective1) (fitting very or too closely: I couldn't open the box because the lid was too tight; My trousers are too tight.) fest, eng3) ((of control etc) strict and very careful: She keeps (a) tight control over her emotions.) streng4) (not allowing much time: We hope to finish this next week but the schedule's a bit tight.) dicht2. adverb((also tightly) closely; with no extra room or space: The bags were packed tight / tightly packed.) dicht- academic.ru/114922/-tight">-tight- tighten
- tightness
- tights
- tight-fisted
- tightrope
- a tight corner/spot
- tighten one's belt* * *[taɪt]I. adj1. (firm) fest\tight shoes/trousers enge [o SCHWEIZ a. satt sitzende] Schuhe/Hoseto be a \tight squeeze sehr eng seinin \tight formation in geschlossener Formationin \tight groups in dicht gedrängten Gruppen3. (stretched tautly) gespannt, satt\tight muscles verspannte Muskeln4. (closely integrated) eng verbunden\tight circle enger Kreis\tight bend [or turn] enge Kurve\tight market umsatzschwacher Markt\tight money knappes Geldto keep a \tight hold on sth etw streng kontrollierenthe government are trying to keep a \tight hold on spending die Regierung versucht, die Ausgaben streng unter Kontrolle zu haltento be \tight for money/time wenig Geld/Zeit habento be \tight with one's money knausrig sein\tight schedule gedrängter Terminkalender6. (tense)\tight face angespanntes Gesicht\tight voice angespannte Stimme7. (hard-fought, keenly competitive) knapp\tight finish knapper Zieleinlauf9.▶ to keep a \tight rein over sb jdn fest an die Kandare nehmen▶ to run a \tight ship ein strenges Regime führento screw a nut \tight eine Mutter fest [o SCHWEIZ a. satt] anziehento cling/hang on \tight to sb/sth sich akk an jdm/etw festklammernto close/seal sth \tight etw fest verschließen/versiegeln▶ sleep \tight schlaf gut* * *[taɪt]1. adj (+er)these jeans/shoes are too tight — diese Jeans/Schuhe sind zu eng
2) (= stiff, difficult to move) screw, bolt festsitzend, unbeweglichthe cork/screw/bolt is (too) tight — der Korken/die Schraube/der Bolzen sitzt fest
the drawer/window is a bit tight — die Schublade/das Fenster klemmt ein bisschen or geht schwer auf
3) (= firm) screw fest angezogen; tap, window dicht; lid, embrace fest; control, discipline, security streng; organization straffto be as tight as a drum — straff sein; ( inf
tight curls —
things are getting rather tight in this office — es wird ziemlich eng im Büro
7) (= difficult) situation schwierigthings were tight — die Lage war schwierig
8) (= close) race, match knapp9) (= tense) voice fest; lips zusammengepresst; mouth verkniffen; smile verkrampft; throat zusammengeschnürt; muscle verspannt10) (= constricted) chest, stomach zusammengeschnürt11) (= close, close-knit) eng13) (FIN) budget, money knappto be tight with one's money — geizig mit seinem Geld sein
to get tight — blau werden (inf)
2. adv (+er)hold, shut, screw, fasten fest; stretch straffthe suitcase/train was packed tight with... — der Koffer/Zug war vollgestopft mit...
he kept his mouth shut tight — er schwieg eisern; (at dentist etc) er hielt den Mund fest geschlossen
to hold sb/sth tight — jdn/etw festhalten
to sit tight — sich nicht rühren
3. adj suf- dicht* * *tight [taıt]A adj (adv tightly)1. dicht (nicht leck):2. fest (sitzend) (Stöpsel etc):tight knot fester Knoten;tight screw fest angezogene Schraube3. a) straff (Seil etc), (auch Muskeln) angespannt:4. knapp, eng:tight corner enge Kurve;a) knapper Sitz (eines Kleides etc),b) TECH Feinpassung f, Haftsitz m;tight shoes enge Schuhe;5. a) eng, dicht (gedrängt)6. prall, prallvoll (Beutel etc):tight schedule voller Terminkalender7. SPORTa) ausgeglichen (Spiel etc)b) knapp:8. umg knick(e)rig, geizig9. WIRTSCHa) knapp:b) angespannt (Marktlage):a tight money market eine angespannte Lage auf dem Geldmarkt10. a) verdichtet, komprimiertb) gedrängt, knapp (Stil):tight plot straffe Handlungc) hieb- und stichfest (Argument etc)11. obs schmuck (Mädchen etc)12. sl blau, besoffen:(as) tight as a tick stinkbesoffenB adv1. eng, knapp:mark tight SPORT eng decken;play too tight SPORT zu engmaschig spielenhold tight festhalten;a) sich nicht vom Fleck rühren,b) fig sich nicht beirren lassen,* * *1. adjective1) (firm) fest; fest angezogen [Schraube, Mutter]; festsitzend [Deckel, Korken]the drawer/window is tight — die Schublade/das Fenster klemmt
2) (close-fitting) eng [Kleid, Hose, Schuh usw.]this shoe is rather [too] tight or a rather tight fit — dieser Schuh ist etwas zu eng
tight seal/joint — dichter Verschluss/dichte Fuge
4) (taut) straffa tight feeling in one's chest — ein Gefühl der Beklemmung od. Enge in der Brust
5) (with little space) knapp; gedrängt [Programm]be in/get oneself into a tight corner or (coll.) spot [over something] — (fig.) [wegen etwas] in der Klemme sein/in die Klemme geraten (ugs.)
7) (strict) streng [Kontrolle, Disziplin]; straff [Organisation]2. adverbget tight — sich voll laufen lassen (salopp)
1) (firmly) fest2) (so as to leave no space) [ganz] voll3. noun in pl.1) (Brit.)[pair of] tights — Strumpfhose, die
2) (of dancer etc.) Trikothose, die* * *adj.dicht adj.eng adj.fest adj. n.hautnah adj. -
70 schlafen
1) im Schlaf liegen; übertr : unaufmerksam sein, ruhen спать. einige Zeit поспа́ть pf. eine best. Zeit проспа́ть pf. fest schlafen спать кре́пко <кре́пким сном>. tief [ruhig] schlafen спать глубо́ким [споко́йным] сном. sanft schlafen сла́дко спать. nicht genug schlafen недосыпа́ть /-спа́ть. zu lange schlafen umg auch заспа́ться pf. hier schläft es sich gut здесь хорошо́ спи́тся, здесь хорошо́ спать. schlafen wie ein Murmeltier <Klotz, Bär, Ratz> спать как суро́к <как уби́тый, как мёртвый, без за́дних ног>. schlafen gehen идти́ пойти́ спать. sich schlafen legen ложи́ться лечь спать. die Kinder schlafen legen укла́дывать /-ложи́ть дете́й спать. wünsche wohl zu schlafen! споко́йной но́чи ! sich gesund schlafen спать, что́бы скоре́е попра́виться. etw. läßt jdn. nicht schlafen что-н. не даёт спать кому́-н., что-н. лиша́ет сна кого́-н. schlaf gut! спи споко́йно ! mit offenen Augen schlafen спать с откры́тыми глаза́ми. der Feind schläft nicht враг не дре́млет. unsere Sportler haben in der Zwischenzeit auch nicht ge schlafen на́ши спотрсме́ны то́же не дрема́ли в э́то вре́мя | sich schlafend stellen притворя́ться /-твори́ться спя́щим | schlafen сон. umg спаньё -
71 πολύς
πολύς, πολλή, πολύ, gen. πολλοῦ, πολλῆς, πολλοῦ u. s. w.; attisch sind von der Form πολύς nur nom. u. acc. sing. masc. u. neutr., πολύς, πολύν, πολύ; in der epischen Sprache hat sich aber daneben noch erhalten: gen. πολέος, Il. 4, 244 u. öfter; plur. πολέες, 2, 417 u. oft, auch zsgz. πολεῖς, 11, 708; πολέων, 15, 680 u. sonst; dat. πολέσι, 4, 388, wie Pind. Ol. 13, 44, u. öfter, auch πολέσσι, Il. 13, 452. 17, 236. 308, u. πολέεσσι, 12, 399 u. öfter, wie Hes. O. 1191 acc. πολέας, Il. 4, 230 u. öfter, 1, 559 zweisylbig zu lesen, wo Einige πολεῖς schreiben, wie Pind. P. 4, 56; πολέα, Aesch. Ag. 705, der auch πολεῖ als dat. sing. hat, Spt. 726; u. so πολέων, πολέσι, im Chor, Eur. Hel. 1332 I. T. 1263; Hom. hat auch die poetische Form πουλύς, πουλύν, selbst als fem. πουλὺν ἐφ' ὑγρήν, Il. 10, 27 Od. 4, 709; u. wie die Ionier, Pind. u. a. D., πολλός, πολλόν, nom. u. acc. (s. Beispiele unten); πολύς selten bei Her., wie πολύν, 3, 57. 6, 125, πολύ, 2, 106. 3, 38, πολέας, 2, 107; – 1) viel; zunächst – a) von der Menge, za h treich, häufig, im Ggstz von ὀλίγος, wie ἐξ ὀλίγων u. ἐκ πολλῶν einander entgegstzt sind Hes. Th. 447; λαός, Il. 9, 22 u. oft; ῥεῖ πολὺς ὅδε λεώς, Aesch. Spt. 80; στρατιά, Pers. 25; ὄχλος, Soph. Trach. 424; ὃμιλος, Od. 8, 109; πολλοὶ ἑταῖροι, ἱππῆες, λαοί, ἄνδρες, Il. 2, 417. 4, 143 u. sonst; μῠϑοι, Od. 11, 379; μοῦνος ἐὼν πο λέσι, 20, 30; πολέεσσιν ὀχήσατο κύμασιν, 5, 54; πολλὸν πλῆϑος, Her. 1, 141; ἔϑνος, 4, 22; auch πολλὸς ὑπὸ παντὸς ἀνδρὸς αἰνεόμενος, ein oft gelobter, 1, 98; πολλὸς λέγων, λισσόμενος, der oft spricht, fleht, 7, 158. 9, 91; πολλὸν ἦν τοῠτο τὸ ἔπος, 2, 2. Es wird so auch mit dem gen. partit. vrbdn, πολλοὶ Τρώων, ein großer Theil der Troer, = πολλοὶ Τρῶες, Il. 18, 271 u. sonst; auch im sing., πολλὸν σαρκός, πολλὸν βίης, = πολλὴ σάρξ, βία, Od. 19, 450. 21, 185; πολὺ γάρ τι κακῶν ὑπερεκτήσω, Soph. El. 210; eben so häufig bei den Attikern richtet sich πολύς in dieser Vrbdg nach dem Genus des folgenden subst., ὁ πολὺς τοῠ χρόνου, πολλὴ τῆς γῆς, πολλὴ τῆς στρατιᾶς, vgl. Brunck Ar. Ach. 350 Hemsterh. zu Luc. Tim. 9; auch bei Her. 1, 24 u. sonst (vgl. auch unter 3). – b) von räumlicher Ausdehnung, gr oß; ὀστεόφιν ϑίς, Od. 12, 45; πεδίον, Il. 4, 244 u. öfter; ἄγχι μάλα, οὐδέ τι πολλὴ χώρη μεσσηγύς, 23, 520; πολλὸς γάρ τις ἔκειτο, lang hingestreckt, 7, 156, vgl. 11, 307 Od. 22, 384; πολλὴ ὁδός, ein langer Weg; πολὺν διὰ πόντον, Hes. O. 637; wenn aber Her. 4, 109 vrbdt λίμνη μεγάλη τε καὶ πολλή, so bezeichnet er damit die reiche Wasserfülle; πολὺ πέλαγος, Soph. Phil. 631; Ar. u. Folgde; χῶρος πολλός, Her. 4, 39; χώρα, Xen. An. 2, 4, 21; ὁδός, 6, 1, 16 u. öfter; πορεία, Plat. Rep. X, 614 e. – c) von der Zeit, lang; χρόνος, Il. 2, 243 u. oft, Aesch. Ag. 607 u. sonst, eine der geläufigsten Verbindungen, οὐ πολὺν χρόνον, nicht lange, Soph. Phil. 348 u. sonst; u. sehr gewöhnlich in Prosa, z. B. Plat. Rep. II, 376 e; Xen. An. 1, 9, 25. 5, 2, 17 u. Folgende; dah. ἐκ πολλοῠ, seit langer Zeit, Pol. 10, 4, 2 u. A.; u. eben so πολλοῠ γὰρ αὐτοὺς οὐχ ἑώρακα χρόνου, Ar. Plut. 98; – διὰ πολλοῦ, in, nach langer Zeit, Luc. Necyom. 15. – d) allgemeiner, von intensiver Fülle, Kraft u. Nachdruck, groß, gewaltig, mächtig; ὀρυμαγδός, Il. 2, 810 u. oft; κέλαδος, 18, 530; ὑμέναιος, lauttönender Hochzeitsreigen, 493, wie ὕμνος Pind. N. 6, 34; βοή, Soph. Ant. 1237; πόνος, Il. 6, 525; νιφετός, ὑετός, starkes Schneegestöber, heftiger Regen, ὄμβρος, Hes. O. 679; ὕπνος, tiefer, fester Schlaf, Od. 15, 394; ἱδρώς, Il. 16, 110 u. oft; χειμών, Od. 4, 566; πῠρ, 20, 25; ὄλβος, Pind. P. 5, 13; Aesch. Pers. 247 (χρυσός, Eur. Hec. 10), wie πλοῦτος, Pind. N. 1, 31; εἰράνα, P. 9, 22; αἰδώς, Aesch. Ag. 922; πολλὴ ἀνάγκη, Soph. El. 301 u. oft; ungewöhnlich von einzelnen Personen, μέγας καὶ πολλός groß u. gewaltig, mächtig, Her. 7, 14; πολλὴ ἐλπίς, viele, starke Hoffnung, πολλὴ σιγή, tiefes Schweigen, πολλὴ ἀμέλεια, große Nachlässigkeit, Her. 1, 30. 75; πολλὸς λόγος, ein weit verbreitetes Gerede; auch οὔνομα πολλόν, 3, 137; οὐκ ἂν πολὺς ἐπιδείξειε μῠϑος, Plat. Legg. VI, 761 c; πολὺν λόγον ποιεῖσϑαι περί τινος, viel über Etwas sprechen, Phaedr. 270 a u. oft; aber ib. 253 e steht πολύς, εἰκῆ συμπεφορημένος dem ὀρϑὸς καὶ διηρϑρωμένος entgegen; πολλὴ σπουδή, großer Eifer, ib. 248 e; ἀλογία, Phaed. 67 e; πτόησις, Conv. 206 d; πολλῆς ἂν εὐηϑείας γέμοι, Phaedr. 275 c; τὸ τῆς πολλῆς καὶ παντοδαπῆς ἀγνοίας πάϑος, Soph. 228 e, vgl. ταύτης πολλῆς οὔσης καὶ παντοίας μάχης Phil. 15 d; πολλὴν καὶ τὴν μεγίστην ἴσχειν ἔχϑραν καὶ στάσιν, Polit. 308 b; πολὺ ἔργον προςτάττεις, eine große Arbeit, Parm. 136 d; σπάνις, Xen. An. 7, 2, 15; φόβος, 1, 2, 18; πολλὴν ποιησάμενος τὴν ἐπιμέλειαν, Pol. 5, 48, 16; ὀδυρμός, Matth. 2, 18. – Bes. ist hier noch der Gebrauch, der sich an den unter a) erwähnten des Her. anreiht, zu merken, πολὺς ἦν ἐν τῇ φιλοσοφίᾳ, er lebte ganz in der Philosophie, vergleiche πλείων und πλεῖστος. So besonders bei Sp., πολὺς ἦν πρὸς ταῖς παρασκευαῖς, Pol. 5, 49, 7, πολὺς ἦν συναϑροίζων τὰς ναῠς, 16, 6, 4; Plut. – Aber πολὺς ὁ Φίλιππος ἔσται ist = er wird mächtig sein, Aesch. 1, 166; πολὺς γάρ, πολὺς καὶ τολμηρός ἐστιν ἄνϑρωπος, Dem. 40, 53, er ist ein gewaltiger, gefährlicher Mensch; vgl. πολὺς ἦν ἐν τῇ Ἑλλάδι, πολὺς δὲ καὶ τοῖς παρὰ τῆς Κρήτης ἰοῠσιν, Strab. 10, 4, 10. – Πολύς τις, manch einer, πολύ τι, mancherlei, besonders Attiker. – e) auch vom Werthe od. von der Schätzung einer Sache, vielwerth, vollständig πολέος ἄξιος, Od. 8, 405 Il. 23, 562, wie bei den Attikern πολλοῠ ἄξιος, aber oft auch ohne ἄξιος, πολλοῠ ἐστιν, es ist viel werth, theuer, wobei man τιμήματος zu ergänzen pflegt; u. so in der bekannten Vrbdg περὶ πολλοῠ ποιεῖσϑαι, hochschätzen, hohen Werth darauf legen; auch πολύ ἐστί τι, es hat viel Werth, kommt viel darauf an, es gehört Viel dazu. – 2) Sehr gewöhnlich tritt πολύς anders als bei uns im Griechischen als vollständiges Prädikat für sich auf und wird daher, wenn noch ein anderes adj. dazutritt, durch καί mit diesem verbunden, πολέες τε καὶ ἐσϑλοί, Il. 6, 452 Od. 6, 284 u. sonst, wo wir einfacher sagen »viele Wackere«, die Griechen aber »Viele und auch Wackere«; so πολλὰ καὶ ἐσϑλά, 2, 312; πολέες τε καὶ ἄλκιμοι, Il. 21, 586; παλαιά τε πολλά τε, Od. 2, 188 u. sonst; πολλαὶ καὶ ἄλλαι, Hes. Th. 363; πολύν γε καὶ καλὸν φϑεῖραι στρατόν, Aesch. Pers. 420; πολλὰ παλαίσματα καὶ γυιοβαρῆ, Ag. 63; u. die andern Tragg., Ar. u. in Prosa überall; auch bei subst., πολλοὶ καὶ καλοὶ χιτῶνες, viel schöne Kleider; πολλὴ καὶ ἄφϑονος, Xen. An. 5, 6, 25; πολλά τε καὶ δεινά, 5, 5, 8; πολλὰ καὶ ἀνόσια γέγονε, Plat. Rep. III, 416 e; πολλῶν καὶ μακαρίων μετείληφε, Polit. 269 e; πολλὰ καὶ ἀγαϑά, Xen. An. 4, 6, 27. 6, 2, 8; doch wird auch in dieser Vrbdg ἀγαϑά als Substantivum behandelt und πολλά μοι ἀγαϑὰ γένοιτο gesagt, 5, 6, 4, wie πολλὰ ὁρῶντες ἀγαϑά, 3, 1, 22, und τὰς μὲν γυναῖκας πόλλ' ἀγαϑὰ λέγων, σὲ δὲ πολλὰ κακά, Ar. Eccl. 435. – Auch in umgekehrter Stellung, πονηροὶ καὶ πολλοί, Ar. Lys. 253; vgl. Lob. peralipp. p. 60. – 3) Mit dem Artikel, οἱ πολλοί, die Vielen, die Menge, der große Hause, die Mehrzahl, auch als Substantiv, die Meisten, weil darin der Begriff der absoluten Vielheit liegt, vgl. Valck. diatr. 217 b u. Schäfer melet. p. 3, 65. Bei Hom. so auch ohne Artikel, Il. 2, 483. 21, 524. 22, 28; ὡς οἱ πολλοὶ λέγουσιν, Plat. Rep. II, 379 c; πρὸς τὰς τῶν πολλῶν δόξας, Polit. 306 a, u. oft; Xen. An. 3, 1, 10 u. sonst; τοῖς μὲν πολλοῖς τῶν Ἑλλήνων οὐκ ἤρεσκεν, 2, 4, 2; daher οἱ πολλοί die gemeinen Soldaten im Ggstz des Heerführers, Pol. 1, 33, 4, das Volk im Ggstz des Senats, 1, 11, 1 u. oft; – auch τὸ πολύ, der größere Theil, die Mehrzahl, Xen. An. 1, 7, 20; u. c. gen., τὸ πολὺ τοῠ Ἑλληνικοῠ οὕτω ἐπείσϑη, 1, 4, 13, wie Her. τῆς στρατιῆς ἀπάγων τὸ πολλόν, 8, 100; τῶν Ἀργείων τὸ πολὺ ἐσώϑη, Thuc. 5, 73; τῆς δυνάμεως τῆς πολλῆς ἐστερήϑησαν, des größten Theils, 1, 24; ἐς τὴν βασιλέως γῆν τὴν πολλήν, 2, 48, wie περιπλεῦσαι Ἀραβίαν τὴν πολλήν, Arr. An. 7, 1, 1; vgl. noch τῶν ὅπλων τὸ πολύ, Plat. Polit. 288 b; τὸ πολὺ μέρος, der größere Theil, Pol. 3, 92, 11; τὸ πολὺ τῆς ἀποσκευῆς, 5, 5, 14; τὸ πολὺ τῆς βίας, 3, 43, 3; aber ohne Artikel ist πολὺ τοῦ στρατεύματος nur ein großer Theil, Xen. An. 4, 1, 11; – τὸ πολλόν, die große Menge, das Volk, Her. 1, 136; τὰ πολλά, das Meiste, Od. 2, 58. 17, 537; Hes. O. 37, u. oft im Att., nicht selten an die Bdtg πάντα hinanstreifend. – 4) Das neutr. πολύ, ion. πολλόν, auch der plur. πολλά werden häufig adverbial gebraucht; viel, sehr, Hom. u. Folgde überall; verstärkt μάλα πολλά, Hom., sowohl von der Menge, Anzahl, als der Größe u. innern Kraft, auch die mehrmalige Wiederholung derselben Handlung ausdrückend, vielmals, oft, häufig, Il. 2, 798. 6, 2. 17, 430. 23, 116 Cd. 1, 1. 13, 29. 20, 218; Hes. O. 324; u. so kann man auch die Vrbdgn μάλα πολλὰ κελεύων, μάλα πόλλ' ἐπέτελλε, λισσομένη μάλα πολλά, εὐχόμενος μάλα πολλά u. dgl. eben so gut von oft wiederholtem, als von dringendem, heftigem Befehlen und Bitten verstehen; übrigens ist in den meisten hom. Stellen πολλά noch sehr leicht als wirklicher Objectsaccusativ zu dem dabeistehenden Verbum zu ziehen, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχϑη ist etwa = πολλὰ πλανήματα ἐπλάγχϑη, u. diese Erklärung ist auch bei den folgenden Schriftstellern überall als die ursprüngliche Auffassungsweise festzuhalten, wenngleich die Uebersetzung sich oft mit dem einfachen Adverbium sehr begnügen muß, wie πολλὰ κάμπτονται, πολλὰ ζημιοῠνται, Plat. Theaet. 173 a Legg. XI, 916 d, mit vielfachen Krümmungen, mit vielen Strafen; vgl. noch πόλλ' ἀεκαζομένη, Il. 6, 458, ὅς τοι πόλλ' ὄφελος ἐγένετο, in vielen Fällen, 17, 152, πολλὸν ἀάσϑη, 10, 113; vom Raume, groß, weit, Her. 1, 104. 6, 82; ὄπιϑεν οὐ πολλόν, Pind. Ol. 11, 37; von der Zeit, la nge, Her. 4, 126. 6, 129; καταδαρϑεῖν πάνυ πολύ, Plat. Conv. 223 b; bei weitem, um Vieles, gar sehr, Her. 1, 126. 140. 6, 158; so auch πολλοῠ, gar sehr, Ar. Nubb. 912; πολλοῠ πολύς, πολλή, viel zu viel, Equ. 829 Nubb. 1057. – Bes. häufig steht πολύ beim compar. u. superl., viel, sehr, πολὺ κέρδιον, γλύκιον, Il. 17, 414. 18, 109, u. oft πολὺ μᾶλλον, viel mehr, πολλὸν ἀμείνων, weit, viel besser, 6, 479 u. oft; πολὺ μείζων, Aesch, Ag. 1155; πολὺ δεύτερος, Soph. O. C. 1230; πολλὸν ἐχϑίων ἔσει, Ant. 86; u. in Prosa: πολὺ μείζων κίνδυνος, Plat. Prot. 314 a; πολὺ ἐν πλείονι ἀπορίᾳ εἰμί, Crat. 413 c, u. oft, wie Xen. An. 1, 5, 2 u. oft; er setzt gern zwischen πολύ u. den compar. ein od. mehrere Wörter, Bornem. Conv. 1, 4, vgl. πολὺ σὺν φρονήματι μείζονι, An. 3, 1, 22. 3, 2, 30; u. ähnl. Thuc. 6, 86, πολὺ δὲ ἐπὶ ἀληϑεστέραν γε σωτηρίαν; doch wird auch eben so πολλῷ μᾶλλον ὧδε ἔχει verbunden, Plat. Phaed. 80 e; πολλῷ μεῖζον, Polit. 274 e; Soph. O. R. 1159; Her. 1, 134; Xen. An. 2, 5, 32. 4, 5, 36; – πολλὸν ἄριστος Ἀχαιῶν, bei weitem der Beste, Il. 1, 91; πολὺ φίλτατος, 4, 51; πολὺ πλεῖσται φάλαγγες, 15, 448; u. oft πολὺ πρῶτος; u. eben so in Prosa: Her. 5, 92, 3. 8, 42; πολὺ μεγίστη, Plat. Conv. 209 c; πολὺ κράτιστόν ἐστι, Phaedr. 228 c; Xen. An. 4, 2, 14 u. sonst; auch πολλῷ πρῶτος, Soph. Ant. 1327. – Aehnlich bei vergleichenden adv. u. solchen Verbis, die eine Vergleichung ausdrücken, πολὺ πρίν, Hom. oft, πολὺ πρό, Il. 4, 373, πολύ κε φϑαίη, 13, 815; u. so bei προβαίνω, προτρέχω, προμάχομαι, 6, 125. 11, 217; u. ähnlich auch ἡμῖν πολὺ βούλεται ἢ Δαναοῖσιν νίκην, 17, 331, vgl. Od. 17, 404, wo in βούλομαι der Begriff des Lieberwollens liegt. – Eben so bei διαφέρειν, ἀποστατεῖν u. ä. – Seltener tritt es bei den Attikern auch zum Positiv, um die Bdtg des Adjectivs zu verstärken, οἱ πολύ oder πολλὰ δυςτυχεῖς, die in Vielem, die sehr Unglücklichen, Valck. Phoen. 624. – Ἐπὶπολύ, weit, z. B. ἄνειν, Plat. Crat. 415 a; ἐπὶ πολλόν, weit entfernt, Her. 2, 32; gew. ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, meistentheils, gewöhnlich, in den allermeisten Dingen, zumeist, 1, 203. 2, 35. 5, 67, auch in einem Worte geschrieben; Plat. Polit. 294 e Rep. II, 377 b; Ggstz von καϑ' ἓν ἕκαστον, Isocr. 4, 154; vgl. noch τὰ μὲν ἐπ' ὀλίγον, τὰ δ' ἐπὶ πολλά, Plat. Soph. 254 b; ὡς τὰ πολλά, meistentheils, Dem. 1, 11, wie ὡς τὸ πολύ, Luc. Hermot. 28; so auch das einfache τὰ πολλά, z. B. Plat. καὶ γὰρ τὰ πολλὰ Πρωταγόρας ἔνδον διατρίβει, Prot. 311 a; Phaed. 59 d; οἷα δὴ τὰ πολλὰ ἀεὶ μετ' ἐμοῠ ξένοι τινὲς ἕπονται, wie gewöhnlich folgen mir immer, Menex. 235 b; – παρὰ πολύ, um vieles, beim compar. od. superl., Pol. 4, 21, 5; – ἐπὶ πολλῷ, z. B. ῥᾳϑυμεῖν, um einen theuern Preis, seine Trägheit theuer büßen müssen, Dem. 1, 15, wo man aus dem Zusammenhange leicht τόκῳ ergänzen kann; vgl. ἐπὶ πολλῷ γεγενῆσϑαι, ib. 8, 53, u. δέδοικα, μὴ λελήϑαμεν ὥςπερ οἱ δανειζόμενοι ἐπὶ πολλῷ ἄγοτες, 19, 96. – Ueber die häufigen Zusammenstellungen wie πολλοὶ πολλάκις, πολλοὶ πολλαχῆ, f. Lob. paralipp. p. 56. – Den compar. u. superl. πλέων, πλείων u. πλεῖστος s. oben bes. angeführt. – [Υ ist überall kurz, die epischen Formen πολέων, πολέας sind Il. 16, 635. 1, 559. 2, 4 Od. 3, 262 u. πολλέων immer zweisylbig zu lesen.]
-
72 τέ
τέ, enclitische Partikel, und, von Hom. an überall das allgemeinste Bindewort, welches bloß anzeigt, daß das Wort, welchem es nachgesetzt ist, im Zusammenhange mit einem andern entweder vorausgegangenen od. nachfolgenden gefaßt werden muß. – 1) der ursprüngliche Gebrauch scheint der zu sein, daß bei beiden Wörtern od. Satzgliedern, welche auf diese Weise verbunden werden sollen, τέ gesetzt, oder auch öfter wiederholt wird, wie in dem häufigen πατὴρ ἀνδρῶν τε ϑεῶν τε, der Vater wie der Menschen so der Götter; αὐτός τε παῖδές ϑ' αἵδε, Soph. O. C. 463; ϑάνον δίψει τε λιμῷ τε, Aesch. Pers. 483; u. so auch in der attischen Prosa bei einzelnen Schriftstellern häufiger, wie Thuc. u. Antipho 2 α 9 β 7 γ 1; ὅ τε κίνδυνος ἥ τε αἰσχύνη, ib. 3, u. öfter; bei Andern, wie Plat. seltener, ἥ τε νομὴ ἥ τε πτεροῦ φύσις, Phaedr. 248 b. Mehrere τέ stehen bei einander; Hom. εἶδός τε μέγεϑός τε φυήν τ' ἄγχιστα ἐῴκει, Il. 2, 58; αἰεὶ γὰρ ἔρις τε φίλη πόλεμός τε μάχαι τε, 1, 177; vgl. 561; h. Ven. 177; Aesch. Prom. 84 ff. 488 ff.; Soph. O. R. 300; u. in Prosa, Lys. 19, 13 Isocr. 3, 25 u. einzeln bei Andern; viermal Xen. Cyr. 3, 3, 36; fünfmal Soph. Trach. 1084 ff. So auch bei der Verbindung von Sätzen, ὃν δ' αὖ δήμου τ' ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ' ἐφεύροι, Il. 2, 198; καὶ δύο τε ἀντὶ τοῦ ἑνὸς νηοὺς ῳκοδόμησε, αὐτός τε ἐκ τῆς νο ύσου ἀνέστη, Her. 1, 22; φέρειν χρὴ τά τε δαιμόνια ἀναγκαίως, τά τε ἀπὸ τῶν πολεμίων ἀνδρείως, Thuc. 2, 64; Xen. Cyr. 8, 1, 5. – Die vollkommene Gleichstellung spricht sich auch in Vrbdgn aus, wie πρίν γ' ὅτ' ἂν ἑνδεκάτη τε δυωδεκάτη τε γένηται, Od. 2, 374, wo wir der elfte od. zwölfte Tag sagen, eigtl. wie der elfte, so der zwölfte Tag. – Eine genauere Verknüpfung der Wörter od. Satzglieder wird durch τὲ καί bewirkt, sowohl – als auch, nicht nur – sondern auch, αὐτοί τε καὶ ἵπποι, πύματόν τε καὶ ὕστατον u. ä., Hom., was immer gewöhnlicher und bei den Attikern die geläufigere Verbindung wird, welche die losere Anreihung mit τέ – τέ bei einigen Schriftstellern, wie Plato fast ganz verdrängt, s. oben και. – Episch ist dafür τ' ἠδέ, Il. 2, 206. 4, 440. 9, 99. 19, 285; auch Aesch. Spt. 844 Pers. 26; sehr selten τὲ ἰδέ. – Auch umgestellt καί τε, πολλάκι δή μοι τοῦτον Ἀχαιοὶ μῦϑον ἔειπον καί τέ με νεικείεσκον, Il. 19, 86, was genauer aufgefaßt ist »und schalten mich auch«; κακὸν δέ τε σῆμα τέτυκται καί τε φέρει πολλὸν πυρετὸν δειλοῖσι βροτοῖσιν, wie er aber ein böses Zeichen ist, so bringt er auch, 22, 31; vgl. 1, 521. 9, 159; auch καί τε – καί τε, Od. 14, 165. Etwas anders ist Ar. Pax 925 σὺ δὲ πρότεινε τῶν ὀλῶν, καὐτός τε χερνίπτου παραδοὺς ταύτην ἐμοί, καὶ τοῖσι ϑεαταῖς ῥῖπτε τῶν κριϑῶν, und selbst sowohl – als auch; vgl. Schäf. ad D. Hal. de C. V. p. 191, wo er mehrere Beispiele beibringt, in denen καί für sich aufzufassen, τέ aber auf das Folgende zu beziehen ist. – Noch anders sind die Fälle, wo auf τέ – καί ein neues τέ folgt, ἔς τε Φωκέων χϑόνα καὶ Δωρίδ' αἶαν Μηλιᾶ τε κόλπον, Aesch. Pers. 477; πόλει τ' ἀρήγειν καὶ ϑεῶν ἐγχωρίων βωμοῖσι τέκνοις τε γῇ τε μητρί, Spt. 14, vgl. 69; noch auffallender αὐτός τε καὶ οἱ συμπόται τε καὶ ἑταῖροι καὶ ἑταῖραι, Plat. Rep. III, 568 e; – ἄλλως τε καί s. unter ἄλλως. – Als Anakoluth sind die Fälle zu betrachten, wo in dem einen Satzgliede des mit τέ – τέ oder τέ – καί verbundenen Satzes das Participium statt des Verbums finit. steht, also die Gleichheit der so verbundenen Glieder in der Form aufgehoben wird, ἰοῖσίν τε τιτυσκόμενοι λάεσσί τ' ἔβαλλον, Il. 3, 80; ἀλλήλοισί τε κεκλόμενοι καὶ πᾶσι ϑεοῖσιν χεῖρας ἀνίσχοντες μεγάλ' εὐχετόωντο ἕκαστος, 8, 346, vgl. 15, 368, wo man freilich das Hauptverbum auch auf das erste Satzglied beziehen kann; σύν τε δύ' ἔρχομένω καί τε πρὸ ὃ τοῦ ἐνόησεν, 10, 224; νόησε δὲ δῖος Ὀδυσσεὺς σαίνοντάς τε κύνας, περί τε κτύπος ἦλϑε ποδοῖϊν, Od. 16, 6, wo man sich auch durch eine Umstellung des τέ helfen kann, es erkannte aber sowohl Od. –, als auch das Geräusch (s. unten am Ende); vgl. auch ἀρώμενος, ἕως ἵκοιο γῆράς τε λιπαρὸν ϑρέψαιό τε φαίδιμον υἱόν, Od. 19, 367. Aehnliche Beispiele aus att. Dichtern s. bei Herm. zu Vig. p. 722 u. zu Ar. Nubb. 180; einzeln findet sich dgl. auch in Prosa; τὸ πᾶν ἐς αὐτὸν ἐπεποιήκεε ἄλλα τε ἐπιφραζόμενος καὶ δὴ καὶ ἐς Δελφοὺς περὶ αὐτοῦ ἐπεπόμφεε, Her. 1, 85; und eben so προςέβαλον τῷ τειχίσματι ἄλλῳ τε τρόπῳ πειρά-σαντες καὶ μηχανὴν προςήγαγον, Thuc. 4, 100; vgl. Schäf. zu D. Hal. de C. V. p. 32. Richtig bemerkt Passow, daß dieser für uns auffallende freie Gebrauch nicht sowohl aus einer Nachlässigkeit der Schriftsteller floß, als vielmehr aus der ganz allgemein verbindenden Kraft der Partikel τέ, die unser und nur in wenig Fällen wiederzugeben vermag. – Zuweilen folgt auch einem vorangegangenen τέ, mit Hintansetzung der Gleichstellung der beiden Satzglieder, ein den Gegensatz hervorhebendes δέ, wie Aesch. Pers. 616, σύ τε πέμπε χοάς – ἡμεῖς δὲ αἰτησόμεϑα; s. Soph. O. C. 367. 1139 Trach. 285; Seidl. Eur. I. T. 1381; Böckh Pind. P. 5, 54; auch einzeln in Prosa, ἔν τε τῇ τῶν ἐπῶν ποιήσει, πολλαχοῦ δὲ καὶ ἄλλοϑι, Plat. Rep. III, 394 c; Men. 93 d; τέ – ἔτι δέ, Andoc. 1, 58; ἐπαινέσοντάς τε ὑμᾶς, ἔπειτα δὲ καὶ συνησϑησομένους, Xen. An. 5, 5, 8; wodurch immer ein größerer Nachdruck auf das zweite Glied fällt. – Auch ἤ folgt auf ein τέ, Pind. Ol. 1, 104 I. 7, 35 u. einzeln in Prosa, περὶ αὐτοῠ τε ὁπότε λέγοι ὁ Σωκράτης ἢ αὖ περὶ τοῦ ἀποκρινομένου, Plat. Theaet. 143 c; Ion 535 d. – Eine andere Verbindung ist noch, daß einem voranstehenden μέν ein τέ statt δέ entspricht, wo der eigentliche Ggstz mit δέ aus dem Zusammenhang zu ergänzen ist, u. τέ einfach sich an den vorigen Satz anreiht, z. B. Pind. P. 4, 250 N. 8, 31; Soph. Tr. 1012. 1234 Phil. 1045. 1410. – Noch mögen Fälle wie Eur. I. T. 1333 erwähnt werden: οὗτοί τε γὰρ σίδηρον οὐκ εἶχον χεροῖν, ἡμεῖς τε, wo wir, um die Gleichstellung auszudrücken, sagen »weder sie, noch wir hatten Eisen«; vgl. Thuc. 4, 36 ἐκεῖνοί τε γὰρ τῇ ἀτραπῷ περιελϑόντων τῶν Περσῶν διεφϑάρησαν, οὗτοί τε, denn wie jene umgekommen waren, so auch diese, nämlich in diesem andern Falle. – Ueber σὔτε – τέ s. οὔτε. – 2) auch schon von Hom. an bei Dichtern und einzelnen Prosaikern üblich ist das einmal gesetzte τέ, welches dem mit dem Vorhergehenden zu verbindenden Worte nachgesetzt wird, oder nach einem der ersten Wörter des zweiten Satzgliedes zu stehen kommt, wie Il. 1, 5, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῠχε κύνεσσιν οἰω-νοῖσί τε πᾶσιν, wo eine weniger enge Verbindung und Gleichstellung bewirkt wird, und das Zweite mehr willkürlich hinzugenommen erscheint, so daß das Erste auch allein stehen könnte, was deutlich wird, wenn man hiermit etwa πατήρ ἀν, δρῶν, τε ϑεῶν, τε vergleicht, τὸ παρὸν τό τ' ἐπερχόμμεν, ον. Aesch. Prom. 80; παραινεῖν νουϑετεῖν τε, 264, u. sonst oft, wie bei den andern Tragg.; in Prosa oft bei Thuc.; einzeln bei den Rednern, Γοργίαν τε ἐάσομεν εὕδειν, Phaedr. 267 a; auch Sätze an einander reihend, ἐς Μαραϑῶνα τὰς νέας ὥρμιζε οὗτος, ἐκβάντας τε ἐς γῆν διέτασσε, Her. 6, 107, u. öfter, wie bei Thuc., wo nicht selten das einfache u nd ungenügend erscheint, und die Verbindung mit und so, demnach u. ä. angemessener ist, so schließt Thuc. 1, 22 seine Vorbemerkungen mit dem Satze κτῆμά τε ἐς ἀεὶ μᾶλλον ἢ ἀγώνισμα ἐς τὸ παραχρῆμα ἀκούειν ξύγκειται, und so ist das Buch –. – 3) in der alten Sprache Homers und im Ion., wo die Form des Demonstrativs und des Relativs noch nicht getrennt, oder vielmehr das Letztere bloßes Demonstrativ war (s. das oben unter dem Artikel ὅς Gesagte), wird τέ hinzugesetzt, um dem Relativum verbindende Kraft zu geben u. es zum Relativum zu machen; z. B. οὐδὲ σύ γ' ἔγνως Παλλάδ' Ἀϑηναίην, κούρην Διός, ἥ τέ τοι αἰεὶ παρίσταμαι, Od. 13, 300; καὶ κτῆσιν ὄπασσεν, οἷά τε ᾡ οἰκῆϊ ἄναξ εὔϑυμος ἔδωκεν, 14, 63; eigtl. ist τῶν πάντων οὐ τόσσον ὀδύρομαι ὡς ἑνός, ὅςτε μοι ὕπνον ἀπεχϑαίρει, Od. 4, 104 = wie um den Einen, und der verleidet mir den Schlaf, d. i. nach unserer gewöhnlichen Auffassung, welcher mir verleidet (S. Nitzsch zu Od. 1, 50). Dieser bei Hom. sehr geläufige Gebrauch scheint bes. für die Ableitung des τέ aus dem Demonstrativ τοί zu sprechen, wie auch wir sagen können »um den Einen, der da«, wobei freilich nicht zu übersehen ist, daß uns der als Relativum noch jetzt geläufig ist. Aus der sinnlichen anschaulichen Sprache Homers heraus dürfte es nicht schwer halten, so auch den unter 1 erwähnten Gebrauch von τέ – τέ zu erklären. – Uebrigens ist im Attischen von diesem alten Gebrauche noch manche Spur geblieben, wie ἅτε, ὥστε, οἷός τε, ἐφ' ᾧτε, wo τέ nach dem sonstigen attischen Sprachgebrauche als pleonastisch erscheint. – Bei Hom. werden auch zwischen dem Relativum und τέ noch andere Partikeln eingeschoben, ὅς ῥά τε, ὃς μέν τε, ὅςπερ τε. – Eben so haben andere relative Partikeln bei Hom. noch τέ bei sich, z. B. ἔνϑα τε, Il. 5, 305, ὅτε τε, 5, 500, ὅτε πέρ τε, 10, 7, ὡςεί τε, 9, 481; vgl. auch ὥς τε, ἵνα τε, ἀλλά τε, 19, 165 Od. 12, 64. 67; ἐπεί τε, oft bei Her. – Aehnlich ist das Hinzufügen des τέ bei andern Partikeln zu betrachten: γάρ τε, etenim, Il. 1, 81. 4, 160. 23, 156 u. sonst; auch τὲ γάρ, 23, 277; vgl. auch Schäf. Soph. Trach. 1021, D. Hal. de C. V. p. 409 u. Pinzger Lycurg. 5, 3; – μέν τε, s. μέν; – δέ τε, und auch, und dann, bei Hom. häufig, auch so, daß ein Wort dazwischen tritt, νῦν δ' ἅμα τ' αὐτίκα, Il. 9, 519; μέν τε – δέ τε, einander entsprechend, 5, 139. 21, 260; wo überall τέ die Satzglieder enger mit einander zu verknüpfen dient, wie die alte Sprache überhaupt mehr äußerlich u. sinnlich solche Verbindungen ausdrückt, welche später mehr innerlich in der Satzfügung enthalten sind. – Ueber die Stellung des τέ ist noch zu bemerken, daß es als Enklitikon eigentlich immer dem Worte, welches auf ein anderes bezogen werden soll, nachgesetzt werden müßte, aber oft eine Versetzung erleidet, – a) beim Artikel, τά τε δῶρα, ἥ τε κόμη, τό τε εἶδος, Il. 3, 54 u. sonst oft; vgl. Plat. Hipp. 283 a. – b) wenn die beiden u. verbindenden Wörter von einer Präposition abhängig sind, tritt es gewöhnlich hinter diese, ὑπέρ τ' ἐμαυτοῦ τοῦ ϑεοῦ τε, Soph. O. R. 253; ἔς τ' ἐπ άλξεις καὶ πύλας, Aesch. Spt. 30; ἄνευ τ' ὀρχημάτων χλιδῆς τε τῆς πάροιϑεν, Pers. 599; Pind. P. 1, 12; Her. 1, 69. 9, 7, 1; ἔν τε πολιτικῇ καὶ ἰδιωτικῇ ἀρχῇ, Plat. Rep. I, 345 e; Menex. 240 a; auch wenn die Präposition wiederholt ist, ἔν τε ἔργῳ καὶ ἐν λόγῳ, Rep. II, 382 e; seltener πρὸς πόλιν τε καὶ ϑεούς, Aesch. Ag. 828. – c) nach einem gen., der dem Worte vorangeht, auf welches die Partikel sich bezieht, falls er von diesem Worte abhängig ist, wie Hes. O. 19. – d) nach einem Relativum, das auf den ganzen Satz wirkt, wie Aesch. Prom. 489 Spt. 1049, Plat. Hipp. mai. 304 b, eben ro nach einem Frageworte, Il. 1, 8, H. h. Apoll. 19.
-
73 ὄρνῡμι
ὄρνῡμι (ΟΠ), auch ὀρνύω, wovon Hom. die übrigen Formen des praes. u. impf. ableitet, außer ὄρνυϑι u. ὄρνυτε, fut. ὄρσω, Il. 4, 16. 21, 335, aor. ὦρσα, ὄρσαι, ὄρσας, auch ὄρσασκε, 17, 423, – erregen, in Bewegung setzen, bewegen, zum Gehen antreiben, gew. Menschen, bes. zum Kampfe, οἱ δ' Ἀχαιοὺς ὤρνυον, 12, 142, ἄλλους ὄρνυϑι λαούς, 15, 475; ὦρσε δὲ τοὺς μὲν Ἄρης, τοὺς δὲ γλαυκῶπις Ἆϑήνη, 4, 439; auch = aufstehen lassen, sich erheben lassen, χειρὸς ἑλὼν Ὀδυσῆα ὦρσεν ἀπ' ἐσχαρόφιν Od. 7, 169, ἀπ' ὠκεανοῦ Ἠριγένειαν 23, 348, ὄρσας ἐξ εὐνῆς Il. 22, 190, aus dem Schlaf aufwecken, 10, 518, und ähnl. ὦρσαν δὲ Νύμφαι αἶγας, die Nymphen jagten die Ziegen auf, Od. 9, 154. – Eben so von leblosen Dingen; χαλεπὴν ὄρσουσα ϑύελλαν, Il. 21, 335, vgl. Od. 24, 110; πόλεμόν τε κακὸν καὶ φύλοπιν αἰνὴν ὄρσομεν, Il. 4, 16, wir werden die Schlacht erregen, wie ὄρνυτ' ἀϋτήν, 15, 718; auch νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὦρσε, 1, 10; κονίην ὦρσαν πόδες ἵππων, 11, 152; und bes. von Gemüthsbewegungen, μηκέτι νῦν ϑαλερὸν γόον ὄρνυτε, Od. 10, 457; μένος, den Muth, Il. 17, 423 u. öfter; ἄσβεστον γέλω, Od. 20, 346; vgl. Pind. ὦρσεν ἐκ Δαναῶν γόον, P. 3, 102; νυκτὶ δ' ἐν ταύτῃ ϑεὸς χειμῶν' ἄωρον ὦρσε, Aesch. Pers. 488; übertr., οἴαν σοι λώβαν ὦρσέ τις δαίμων, Eur. Hec. 201. – Hom. hat hierzu noch einen eigenen aor. ὤρο ρον, von dem unten beim med. erwähnten perf. ὄρωρα wohl zu unterscheiden, κύματα Εὖρός τε Νότος τε ὤρορε Il. 2, 146, vgl. Od. 4, 712. 19, 201. – Das, wozu man Einen antreibt, wird im inf. hinzugesetzt, τότε δὲ Ζεὺς ὦρσε μάχεσϑαι, Il. 13, 794. 17, 273, ὄφρα πυρὴν ὄρσητε καήμεναι, 23, 210, τὴν δ' ἤτοι ῥέξαι ϑεὸς ὤρορεν ἔργον ἀεικές, Od. 23, 222; so Pind. τόλμα μοι γλῶσσαν ὀρνύει λέγειν, Ol. 13, 12; ὤρνυεν κάρυκας πλόον φαινέμεν, P. 4, 170; ἀεῖσαι Θέμιτες ὦρσαν, Ol. 11, 25, regten an zu singen; absol., δαίμονος: ὀρνύντος, auf Antrieb des Gottes, P. 10, 10; ὄρσεις με τἀκίνητα διὰ φρενῶν φράσαι, Soph. Ant. 1047; – auch durch Präpositionen bestimmt, bes. bei feindlicher Aufregung, Τληπόλεμον ὦρσεν ἐπ' ἀντιϑέῳ Σαρπηδόνι μοῖρα, Il. 5, 629. 12, 293, ἀντία τινός, 20, 79; auch τινά τινι, 17, 72. – Häufiger im med. ὄρνυμαι ( Hom. ὄρνυται, ὄρνυσϑε, ὀρνύμενος, impf. ὤρνυτο, ὤρνυντο), fut. ὀροῦμαι, ὀρεῖται, Il. 20, 140, aor. ὠρόμην, ὤρετο, 22, 102, häufiger in synkopirier Form ὦρτο, ὄροντο, Od. 3, 471, auch ὀρέοντο (s. ὀρέομαι), imperat. ὄρσο u. ὄρσεο, ὄρσευ, inf. ὄρϑαι, Il. 8, 474, partic. ὄρμενος, perf. ὄρωρα ( Hom. nur in der 3. Pers. ὄρωρε, ὀρώρῃ, ὀρώρει, oft, wie βοὴ δ' ἄσβεστος ὀρώρει, Il. 11, 500, was Ar. Pax 1153 beibehält, aber auch ὠρώρει, Il. 18, 498, wie Aesch. u. Soph., s. unten); aber ὤρορε ist aor., der Bdtg nach zum Activ gehörig (s. oben); Il. 13, 78 καί μοι μένος ὤρορε und Od. 8, 539 ἐξ οὗ ὤρορε ϑεῖος ἀοιδός sind nach der einfachsten Erkl. als Perfecta mit intransitiver Bdtg zu nehmen; gleichbedeutend mit ὄρωρε findet sich noch eine passive Form ὀρώρεται, Od. 19, 377. 524, u. dazu der conj. ὀρώρηται, Il. 13, 271; sich regen, sich in Bewegung setzen, in denselben Vrbdgen wie das act.; zunächst von lebenden Wesen, sich erheben, z. B. vom Lager, ἠὼς ἐκ λεχέων ὤρνυτο, Il. 11, 2 u. öfter, wie ὤρνυτ' ἄρ' ἐξ εὐνῆφι, Od. 3, 405 u. öfter, ἀπὸ ϑρόνου, Il. 11, 645, u. ohne Zusatz, ὀρνυμένοιο ἄνακτος, Hes. Th. 843; vgl. ἀπὸ κλισιᾶν ὦρτο Pind. P. 4, 134; zur Schlacht, ἀπὸ χϑονὸς ὤρνυτο πεζός, Il. 5, 13, ὦρτο δ' ἐπ' αὐτούς, er stürmte gegen sie los, ib. 590 u. öfter; absol., sich regen, rühren, bes. im imperat. ὄρσεο, Il. 3, 250. 18, 170 u. öfter, δεῦρο δὴ ὄρσο, Od. 22, 395, wie ἄγε, ἴϑι, nur mit dem Nebenbegriff größerer Schnelligkeit; auch ὄρσο κέων, Od. 7, 342, erhebe dich, schlafen zu gehen. – C. inf., sich anschicken, Etwas zu thun, sich erheben wozu, einen Anlauf wozu nehmen, οἱ δ' εὕδειν ὤρνυντο, sie erhoben sich um schlafen zu gehen, Od. 2, 397, ὦρτο πόλινδ' ἴμεν, 7, 14. – Von den Gliedern, εἰςόκε μοι φίλα γούνατ' ὀρώρῃ, so lange sich mir die Kniee bewegen, regen, Il. 9, 610. 10, 90 Od. 18, 133 u. sonst, u. ähnl. τῶν δὲ σϑένος ὄρνυται αἰέν, Il. 11, 827, wie vom Geiste und von Gemüthsbewegungen, ὅππῃ οἱ νόος ὄρνυται, Od. 1, 347, und ἵνα μήτις ἔρις καὶ νεῖκος ὄρηται, 20, 267, öfter; πένϑος, Il. 11, 658, u. danach auch πόλεμος, πόνος, 12, 348. 361, u. in weiterer Ausdehnung auch von den Aeußerungen derselben, bes. vom Lärm, ὀρυμαγδὸς ὄρωρεν, 16, 633 u. öfter, wie wir auch sagen »der Lärm erhebt sich«; ἀλαλητός, 4, 436, ὅμαδος, 9, 573, βοή, 11, 500, στόνος, 10, 483, δοῠπος, 16, 635, κτύπος, 19, 363; auch ὑμέναιος, 18, 493, κλαγγὴ συῶν, Od. 14, 412; und von leblosen Dingen und Naturerscheinungen, κονίσαλος ὤρνυτο, Staub erhob sich, Il. 3, 13, κονίη, 11, 151, κῦμα ὀρνύμενον, 14, 395, öfter, καύματος ὀρνυμένοιο, 5, 865, vgl. ὅτε (πῦρ) τ' ὤρετο καιέμεν ὕλην, 14, 397, χειμών, Od. 14, 522, οὐρανόϑεν νύξ, 5, 294; ἐκ φαρέτρας ὀρνύμενον βέλος, Pind. P. 4, 91, wie auch Hom. sagt δοῦρα ὄρμενα πρόσσω, vorwärts fliegende Speere, Il. 11, 572; ἀφρὸς ἀπὸ χροὸς ὤρνυτο, Schaum erhob sich, bildete sich, Hes. Th. 191. In allen diesen Vrbdgn auch bei den Tragg.; ὁ λεύκασπις ὄρνυται λαός, Aesch. Spt. 88; ὀρόμενον κακὸν ἀλεύσατε, das andrängende Uebel, ib. 87; κῦμα γὰρ περὶ πτόλιν δοχμολόφων ἀνδρῶν καχλάζει πνοαῖς Ἄρεος ὀρόμενον, Spt. 110; ἐν νυκτὶ δυςκύμαντα δ' ὠρώρει κακά, Ag. 639; οὐδ' ἔτ' ὠρώρει βοή, Soph. O. C. 1618; εἰς ἔριν ὀρνυμένα, Eur. I. T. 1149. Sp. D.
-
74 ὅτε
ὅτε, als, da, relatives Correlativum zu πότε, dem Demonstrativum τότε entsprechend; ὅτε δή – τότε δή, Il. 10, 365; ἀλλ' ὅτε δὴ ἀνίαζον –, δὴ τότε μιν προςέειπε, 23, 721; so καὶ τότε δή, 22, 209; καὶ τότ' ἄρα, 24, 32; für τότε steht auch ἔνϑα, ἀλλ' ὅτε δή ῥ' ἐκίχανε –, ἔνϑ' ἐπορεξάμενος – οὔτασε, 5, 334, wie 2, 303; Od. 1, 16. 18; auch ἔπειτα, Il. 3, 221. 422; ἤτοι, 9, 553; αὐτίκα, 4, 210; ἤματι τῷ, 2, 743. 5, 210. 6, 345; mit einfachem δέ, 5, 438; am häufigsten fehlt das Demonstrativum ganz. – Es wird verbunden – 1) c. ind.; auf die vergangene Zeit gehend, eine wirkliche Thatsache, etwas wirklich Vergangenes bezeichnend, ὅτ' ἔφησϑα, Il. 1, 397; ὅτε δὴ ἵκοντο, 432; ὅτε Φῆρας ἐτίσατο, 2, 743; ἥδε δέ μοι νῦν ἠὼς ἑνδεκάτη ὅτ' εἰς Ἴλιον εἰλήλουϑα, als, seit ich gekommen bin, 21, 156; ὅτε μιν κρατερὸς παῖς ὀϊστῷ βεβλήκει, 5, 394; ὅτε παρ' Ἀλφεῷ σύτο, Pind. Ol. 1, 20, öfter; ἀνωλόλυξα μὲν πάλαι, ὅτ' ἦλϑε, Aesch. Ag. 574, u. öfter so c. aor. ind.; Soph. οὐδ' ὅτ' αὐτὸς ἤϑελον, παρίεσαν, O. C. 597; ὅτε ἐχώρει, παρεδίδοσαν Phil. 395; u. in Prosa überall, ὅτε τὸ πρότερον ἐπεδήμησεν, Plat. Prot. 310 e; σχεδὸν δ' ὅτε ταῦτα ἦν καὶ ἥλιος ἐδύετο, Xen. An. 1, 10, 15; Folgde; – auch c. ind. praes., dann wann, einen einzelnen Fall der Gegenwart bezeichnend, oder rein beschreibend, ὥρῃ ἐν εἰαρινῇ, ὅτε τε γλάγος ἄγγεα δεύει (vgl. τε), Il. 2, 471; τὸ δ' ἐμὸν κῆρ ἄχνυται, ὅϑ' ὑπὲρ σέϑεν αἴσχε' ἀκούω, 6, 523, vgl. 23, 599. 24, 363; Hes. O. 526 Sc. 397; νῦν γὰρ οἰμῶξαι πάρα ὅϑ' ὧδ' ἔχων πρὸς τήνδ' ὑβρίζει μητρός, Soph. El. 779, vgl. Ai. 696, öfter, d. i. jetzt – da. Auch ὅτ' οὖν παραινοῠσ' οὐδὲν ἐς πλέον ποιῶ, πρὸς σὲ ἱκέτις ἀφῖγμαι, da ich Nichts ausrichte, bin ich zu dir gekommen, O. R. 918, vgl. El. 1310. 1321; – c. indic. fut., ὅτε μ' ἐφήσεις, Il. 1, 518 (s. ὅταν); auch wie da, sintemal, einen Grund angebend, νῦν δ' ὅτε δὴ καὶ ϑυμὸν ἑταίρου χώεται αἰνῶς, δείδω, 20, 29, vgl. 16, 433 Od. 12, 22; so auch ὅτε γε, Her. 5, 92, 1; ὅτ' οὖν τοιαύτην ἧμιν ἐξήκεις ὁδόν, ἄρχ' αὐτός, Soph. El. 1310; τί δῆτα δεῖ σκοπεῖν, ὅϑ' οἵδε μὲν τεϑνᾶσι, Phil. 427, öfter; ὅτε τοίνυν τοῦϑ' οὕτως ἔχει, προςήκει προϑύμως ἐϑέλειν, Dem. 1, 1; ὅτε γε μηδ' ὑμᾶς δύναμαι πείϑειν, Plat. Phaed. 84 e, vgl. Soph. 254 b; Sp., wie Pol. 3, 29, 6; – ἔστιν ὅτε, es ist wann, bisweilen, Pind. Ol. 10, 1 Soph. Ai. 56; ἔστιν ὅτε Her. 2, 120 (vgl. εἰμί) l. d. – 2) c. optat., eine wiederholte Handlung in der Vergangenheit ausdrückend, jedesmal wenn, so oft als, ἔνϑα πάρος κοιμᾶϑ', ὅτε μιν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι, wo er früher zu schlafen pflegte, so oft ihn der Schlaf ankam, Il. 1, 610; σὸν δὲ πλεῖον δέπας αἰεὶ ἕστηχ' ὥςπερ ἐμοί, πιέειν, ὅτε ϑυμὸς ἀνώγοι, 4, 262, vgl. 17, 732. 18, 566. 19, 132. 20, 226. 22, 502; auch ὅτε δή, 3, 216. 17, 732, ἄλλως τε πάντως χὥτε δεόμενος τύχοι, Aesch. Eum. 696; u. in indirecter Rede, dem τότε entsprechend, Soph. O. C. 783; ὅτε ζέσειε, Plat. Tim. 70 b; ϑαμινὰ παρήγγειλεν ὁ Ξενοφῶν ὑπομένειν, ὅτε οἱ πολέμιοι ἰσχυρῶς ἐπικέοιντο, Xen. An. 4, 1, 16. – Auch wenn im Hauptsatze der optat. steht, αἲ γάρ μιν ϑανάτοιο ὧδε δυναίμην νόσφιν ἀποκρύψαι, ὅτε μιν μόρος αἰνὸς ἱκάνοι, wenn ihn vielleicht das Todesgeschick trifft, Il. 18, 464, vgl. 3, 55. 21, 429 Od. 9, 31. 9, 333; Theocr. 7, 108; – ὅτε μή, wie εἰ μή, außer wenn, wenn nicht, οὐκ ἂν ἔγωγε Κρονίονος ἆσσον ἱκοίμην οὐδὲ κατευνήσαιμ', ὅτε μὴ αὐτός γε κελεύοι, Il. 14, 247, vgl. 13, 319 Od. 16, 197; auch ohne besonderes Verbum, οὔ τέ τεῳ σπένδεσκε ϑεῶν, ὅτε μὴ Διῒ πατρί, außer dem Vater Zeus, Il. 16, 227. – Hom. setzt übrigens zu dem optat. noch κέν hinzu, οὕτω καὶ τῶν πρόσϑεν ἐπευϑόμεϑα κλέα ἀνδρῶν, ὅτε κέν τιν' ἐπιζάφελος χόλος ἵκοι, Il. 9, 524, vgl. ὅταν. – 3) bei Hom. auch cum conj. statt ὅταν, οὐδέ τί μιν χρεὼ ἔσται τυμβοχοῆς, ὅτε μιν ϑάπτωσιν Ἀχαιοί, Il. 21, 523, vgl. 16, 245. 12, 55 Od. 10, 486, öfter; bes. in Gleichnissen, ὡς δ' ὅτε, wie wenn einmal, ὡς δ' ὅτε τις στατὸς ἵππος δεσμὸν ἀποῤῥήξας ϑείῃ, Il. 6, 506, vgl. 14, 414. 15, 263. 22, 162; doch steht auch der indicat. in dieser Vrbdg, τόσον μὲν ἔεργεν ἀπὸ χροός, ὡς ὅτε μήτηρ παιδὸς ἐέργει μυῖαν, 4, 130; ῥεῖα μάλ' ὡς ὅτε τις τροχὸν κεραμεὺς πειρήσεται, 18, 600, kann als conj. aor. mit kurzem Modusvocal erscheinen, man vgl. aber ὡς δ' ὅτε κινήσει Ζέφυρος βαϑὺ λήϊον, Il. 2, 147 u. 395, wo Spitzner u. Bekker nach den mss. κινήσῃ lesen; ὅτε κεν c. indic. fut., ξυμβλήσεαι, steht Il. 20, 335. Zuweilen ist zu ὡς ὅτε das Verbum aus dem Hauptsatze zu ergänzen, 'Ἀργεῖοι δὲ μέγ' ἴαχον, ὡς ὅτε κῦμα, Il. 2, 394. 18, 219; aber 4, 319, ἐϑέλοιμι καὶ αὐτὸς ἃς ἔμεν ὡς ὅτε δῖον Ἐρευϑαλίωνα κατέκταν, ist zu ὡς ein eigenes Verbum ἦν zu ergänzen, »wie ich damals war«, so daß ὅτε eine einfache Zeitbestimmung enthält; vgl. noch ἔρως φρένας ἀμφεκάλυψεν οἷον ὅ τε πρῶτόν περ ἐμισγέσϑην φιλότητι, Il. 14, 295; εἰςόκε ϑυμὸν ἐνὶ στήϑεσσι λάβητε, οἷον (sc. ἐλάβετε) ὅτε πρώτιστον ἐλείπετε πατρίδα γαῖαν, Od. 10, 462. – 4) Hom. vrbdt ὅτε auch mit μέμνημαι, wie Il. 15, 18, ἦ οὐ μέμνῃ ὅτε τ' ἐκρέμω ὑψόϑεν, erinnerst du dich nicht an die Zeit, als du hingst, wo wir einfacher zu sagen pflegen »daß du hingst«; vgl. 20, 188. 21, 396; eben so ἄκουσα εὐχομένης, ὅτ' ἔφησϑα, ich hörte dich rühmen, als du sagtest, 1, 397; nach λαϑεῖν, 17, 627; nach μέμνημαι auch Ar. Av. 1054 Vesp. 354; u. in Prosa, Ἀϑηναῖοι μεμνημένοι καὶ Πλειστοάνακτα ὅτε εἰςβαλὼν ἀπεχώρησε πάλιν, Thuc. 2, 21; μέμνημαι καὶ τοῦτο ὅτε σοῦ λέγοντος συνεδόκει καὶ ἐμοί, Xen. Cyr. 1, 6, 8; vgl. Plat. Men. 79 d; u. vollständig Lys. 18, 76: ἐκείνου τοῦ χρόνου μνησϑέντας ὅτ' ἐνομίζετε, wo man ungenau sagt, daß es für ὅτι steht; τοὐναντίον ἀκούομεν ἐν ἄλλοις ὅτε οὐδὲ βοὸς ἐτολμῶμεν γεύεσϑαι, Plat. Legg. VI, 782 c, vgl. Alc. II, 141 d. Auch mit οἶδα vrbdt es Eur. Hec. 112, οἶσϑ' ὅτε χρυσέοις ἐφάνη ξὺν ὅπλοις, wie Hom. sagt ᾔδεα μὲν γάρ, ὅτε πρόφρων Δαναοῖσιν ἄμυνεν, Il. 14, 71. Daraus erklärt sich denn, wie Xen. Hell. 6, 5, 46 sagt τῶν ὑμετέρων προγόνων καλὸν λέγεται, ὅτε τοὺς Ἀργείων τελευτήσαντας οὐκ εἴασαν ἀτάφους γενέσϑαι, es wird eine schöne That erzählt aus der Zeit, als sie, für »daß sie«; – ὅτ' ἄν, = ὅταν (s. oben), u. eben so ὅτε κεν, – ὅτε δή, und ὅτε δή ῥα, oft bei Hom., alsnun, als nun also, gewöhnlich mit dem indic., auch ὅτε κεν δή, Il. 8, 180; – ὅτε τε, wie ὅςτε u. ä. (s. τέ), das Relativum mit dem vorhergehenden Satze enger verbindend, oft bei Hom. u. Hes., auch ὅτε πέρ τε, wie Il. 4, 259, ἐν δαίϑ' ὅτε πέρ τε γερούσιον αἴϑοπα οἶνον κέρωνται, wenn ja auch, vgl. 10, 7, öfter; ὅτε περ allein, 5, 802. 14, 319. 323 u. öfter; Hes. Th. 291. – Auch πρίν γ' ὅτε wird verbunden, bevor, eher als, Od. 13, 322, u. πρίν γ' ὅτε δή, Il. 9, 488. 12, 437 Od. 23, 43, u. πρίν γ' ὅτ' ἄν, c. conj. aor., Od. 2, 374. 4, 477, wie auch εἰς ὅτε κεν, für die Zeit, wenn etwa, c. conj. aor., 2, 99. 19, 144. Vgl. εἰςόκε. Durch den Accent unterscheidet man hiervon
-
75 ἌΓω
ἌΓω, fut. ἄξω, Dor. ἀξῶ, Theocr. 15, 40; – aor. II ἤγαγον, ἀγαγεῖν; aor. I ἦξα Batrach. 115. 168; med. ἠξάμην; Her. u. einzeln bei den Attikern, bes. in den compos., wie ἀπῆξαν. Ar. Ran. 469, προςῆξαν Thuc. 2, 97, προεξάξαντες 8, 25; die Formen ἄξετε Iliad. 3, 105. 24, 778 Odyss. 14, 414 u. ἄξεσϑε Iliad. 8, 505 als imperat. aor., ἀξέμεναι Iliad. 23, 50, ἀξέμεν Iliad. 23, 111. 24, 663 als infin. aor. erklärt, wie βήσετο, δύσετο u. dgl., können auch als Futurformen gelten, für welche in Prosa praes. oder aor. stehn würde, vgl. die Aristarchischen Notizen bei Friedlaender Aristonic. p. 6; Iliad. 8, 545 ἐκ πόλιος δ' ἄξοντο βόας; ἄξαι Antinho 5, 46; vgl. Lob. zu Phryn. p. 287. 735; – perf. ἦχα unatt. nach den Atticisten, ἀγήοχα, wassich uaib Phrynich. bei Lysias fand, Arist. Oec. 1, 7 u. Sp. wie Plut. Phoc. 17; εἰςαγηοχότες steht im Brief des Philipp Dem. 18, 39 u. καταγήοχεν im Dekret ib. 73; – pass. ἦγμαι, – fut. ἀχϑήσομαι Plat. Hipp. mai. 292 a; vgl. προάγω. – Führen, leiten, zunächst 1) belebte Wesen, βεβλημένον, einen Verwundeten führen, Iliad. 11, 650, ἵππον 23, 596, ἀλόχους τε φίλας καὶ νήπια τέκνα ἐν νήεσσιν 4, 239; ὑπὸ ζυγὸν ἤγαγεν ἵππους, führte sie unters Joch, schirrte sie an, 5, 731, βοῠν Od. 3, 383, auch ἵππους ζεύξαϑ' ὑφ' ἅρματ' ἄγοντες 478, wie Aesch. Prom. 463; ϑηρίον ἐπὶ τὸ πιεῖν Plat. Rep. IV, 439 b, ἡκέτην ἄγοντε τὸν Πρόδικον Prot. 317 e, ποῖ καὶ παρὰ τίνας ἄγομεν τοὺς κάμνοντας Gorg. 478 b; so bei Xen. ὑποζύγια, ἵππους, An. 4, 5, 24 Equ. 6, 4; auch τῆς ἡνίας τὸν ἵππον, das Pferd am Zügel führen, 6, 9; mit doppeltem acc. τὰς κύνας τὰ ὄρη, in das Gebirge, Cyneg. 4, 9, wo jetzt εἰς hinzugesetzt ist, vgl. Soph. Ant. 805; anders τὸ στράτευμα ἦγε τὴν ἐπὶ Μέγαρα Hell. 4, 4, 13, vgl. ἐπὶ τὴν ῥᾴστην ὁδὸν ἄξω σε Mem. 2, 1, 23; ἄγομαι τάνδ' ὁδόν Soph. Ant. 869; vom Wegweiser Xen. An. 1, 3, 17 u. sonst. Auch wie im Deutschen vom Wege, ὁδὸς ἡ ἐπὶ τοῠτο ἄγουσα, dahin führend, Plat. Rep. IV, 435 d; ἡ σχιστὴ ὁδὸς εἰς ταὐτὰ ἄγει, der Weg trifft zusammen, Soph. O. R. 734; τὰ ἵχνη ἄξει, die Spuren werden führen, Xen. Cyn. 8, 4. – Bes. 2) anführen, vom Feldherrn, λαόν Il. 10, 79, Λυκίων μέγα ἔϑνος 12, 330; λόχον Aesch. Spt. 56, στρατόν Soph. O. C. 1327; häufig in Prosa, Xen. Cyr. 1, 4, 17, λόχους ὀρϑίους An. 4, 3, 13, u. mit Weglassung von στρατόν absolut ᾑγε ταχέως, crmarschierte schnell, 4, 1, 17 u. öfter; ἄγειν ἐπί τινα, πρὸς τοὺς πολεμίους, auch ἐγγὺς ἄγειν, sich nähern. – Von den Göttern u. dem Schicksal, τὸν δ'ἄγε Μοῖρα κακή, ihn führte, trieb die böse Möre, Il. 13, 602, vgl. 2, 834; ϑεῶν ἀγόντων, unter Leitung der Götter, Soph. O. C. 994, wie εἰ ϑεὸς ἄγει 254; vgl. Her. 7, 8, 1; ἡ πεπρωμένη ἄγει ϑανεῖν ἀδελφὴν ἐμήν, das Geschick hat beschlossen, daß meine Schwester sterben soll. Eur. Hec. 43; ἄγει ὁ ϑεὸς οὕτως, Gott will es so, Xen. An. 6, 1, 18. Ferner, den Staat lenken, regieren, wie Plat. ἄρχειν καὶ ἄγειν Phaedr. 237 d, ἄγειν καὶ δεσπόζειν Phaed. 94 e verbindet; πολιτείαν, den Staat verwalten, Thuc. 1, 127, wie Plut. Cat. min. 1; πόλιν Plat. Legg. VI, 771 b, δήμους III, 681 c; so auch ψυχὴ ἄγει πάντα Legg. X, 896 e. Von Leidenschaften, Furcht u. Hoffnung geleitet werden, ἀγόμενος ὑπὸ τῶν ἡδονῶν Plat. Prot. 355 a, ὑπ. ἐλπίδος Phaed. 68 a; wohin auch gerechnet werden kann Il. 10, 391 πολλῇσίν μ' ἄτῃσι παρὲκ νόον ἤγαγεν Ἕκτωρ, bethörte mich; ποῖ ἡ ἐπιϑυμία αὐτὸν ἄξει Plat. Rep. II, 359 c; τοῖς ἔξωϑεν λόγοις ἠγμένος, durch äußere Gründe veranlaßt, Dem. 18. 9. Und so allgemeiner aufs Geistige übertragen, ἐπὶ τὸ βέλτιστον ἄγειν, zum Besten führen, anleiten, Plat. Tim. 48 a; εἰς πίστιν, zur Ueberzeugung, Legg. XII, 966 d, εἰς κακὰς δόξας Rep. VI, 363 d, τὰ πρὸς τὴν νόησιν ἄγοντα μαϑήματα VII, 522 e, τὰς ψυχὰς εἰς τὴν ἀρετήν VIII, 547 b. Man vgl. hiermit εἰς οἶκτον ἄγειν, zum Mitleid bewegen, Eur. Iph. A. 653, wie εἰς ἔλεον Dem. 25, 76; τὴν πόλιν εἰς ὁμόνοιαν 22, 74; Sp. noch häufiger; εἰς φόβον Pol. 3, 2, 2, εἰς ἐπίστασιν 2, 56, 6, εἰς μνήμην 2, 35, 5. – Geistig anleiten ist erziehen; dah. καλῶς ἀχϑεῖσαι den ἀνάγωγοι, ungebildeten, entgegenstehen, Xen. Mem. 4, 1, 3; κακῶς, φαύλως ἠγμένοι, schlecht Erzogene, Plat. Alc. I, 124 a; Dem. 13, 15; ἄγειν καὶ τρέφειν Luc. Anach. 20, Plut. ed. lib. 4 g. E. ἤγαγεν σκύλακας. – 3) Selten von leblosen Dingen; ὕδωρ, Wasser leiten, Plat. Legg. VIII, 844 b; – τεῖχος, eine Mauer ziehen, Thuc. 6, 99; ὄγμον, eine Furche ziehen, Fhcoer. 10, 2; τάφρον Plut. Ages. 39; – νεφέλας ἐπὶ ναυσίν, Wolken herausführen, Eur. Hel. 1149; – Iliad. 23, 50 ὕλην ἀξέμεναι, 111 οὐρῆάς τ- ὤτρυνε καὶ ἀνέρας ἀξέμεν ὕλην; so bes. von Waaren, ἄγω δ' αἴϑωνα σίδηρον Od. 1, 184. Damit vgl. man einerseits, wo es mehr nach 4) übergeht, ἄποινα, ὀνείατα ἄγειν II. 22, 350. 24, 367; κειμήλια Od. 15, 159; δῶρα, Geschenke bringen, Soph. Trach. 495; Xen. Cyr. 5, 5, 12 u. öfter; ἀπαρχάς, die Erstlinge darbringen, Soph. Trach. 182; ἐσϑῆτας βασιλεῖἄγειν; – andrerseits die Stellen, wo es von Schiffen und Wagen gesagt ist, führen, tragen, Iliad. 5, 839 δεινὴν γὰρ ἄγεν ϑεὸν ἄνδρα τ' ἄριστον ( scil. ὁ ἄξων); ἀπήνη ἄγει Λάϊον Soph. O. R. 753; νῆες πεζοὺς ἤγαγον Aesch. Pers. 553; vgl. Soph. Phil. 523; Xen. An. 5, 1, 4, vom Pferde 1, 9, 27. Dah. pass. ὅπλα ἤγετο ἐπὶ ἁμαξῶν Xen. An. 1, 7, 15, vgl. Hom. ϑῆκ' ἐπὶ νηὸς ἄγεσϑαι Il. 16, 223; vgl. Od. 13, 216; Eur. ἐπὶ νεὼς ἄξεις I. T. 1001. Die oft wiederholte Regel ἄγεται τὰ ἔμψυχα, φέρεται τὰ ἄψυχα ist unrichtig; die Attiker wie Homer unterscheiden beide Berba ebenso, wie man im Deutschen »tragen« und »führen« unterscheidet; dabei giebt es natürlich Fälle, wo man, von verschiedener Vorstellung ausgehend, beide Verba gebrauchen kann. Vgl. Odyss. 21, 196 die Frage ποῖοί κ' εἶτ' Ὀδυσῆι ἀμυνέμεν, εἴ ποϑεν ἔλϑοι ὧδε μάλ' ἐξαπίνης καί τις ϑεὸς αὐτὸν ἐνείκοι; mit der Antwort vs. 201 Ζεῠ πάτερ, αἲ γὰρ τοῠτο τελευτήσειας ἐέλδωρ, ὡς ὲλϑοι μὲν κεῖνος ἀνήρ, ἀγάγοι δέ ἑ δαίμων. Ebenso verhält sich Iliad. 24, 367 τῶν εἴ τίς σε ἴδοιτο ϑοὴν διὰ νύκτα μέλαιναν τοσσάδ' ὀνείατ' ἄγοντα zu 24, 502 τοῠ νῠν εἵνεχ' ἱκάνω νῆας' Αχαιῶν, λυσόμενος παρὰ σεῖο, φέρω δ' ἀπερείσἰἄποινα; u. ineinern. ders. Stelle 24, 139 τῇδ' εἴη· ὃς ἄποινα φέροι, καὶ νεκρὸν ἄγοιτο. Dagegen unmöglich wäre ἄγειν Iliad. 24, 275 ἐκ ϑαλάμου δὲ φέροντες ἐυξέστης ἐπ' ἀπήνης νήεον Ἑκτορέης κεφαλῆς ἀπερείσἰ ἄποινα, und es ist vollkommen richtig, was Aristonic. Schell. Iliad. 23, 263 sagt ἀκριβὴς γὰρ ὁ ποιητὴς περὶ τὰ ἀκτὰ καὶ φορητά. Lehrreich ist z. B. Iliad. 23, 512 δῶκε δ' ἄγειν έτάροισιν ὑπερϑύμοισι γυναῖκα καὶ τρίποδ' ὠτώεντα φέρειν u. Odyss. 4, 622 οἱ δ' ᾑγον μὲν μῆλα, φέρον δ' εὐήνορα οἶνον. Wie Aristarch die Regel ausdrückte, ist nicht mehr deutlich; man sehe die schwachen Spuren der Ueberlieferung bei Lehrs Aristarch. p. 142. – 4) mitbringen, mitnehmen, mit sich führen, mit sich bringen: έταίρους τρεῖς ἄγον, ich nahm drei Gefährten mit, Od. 4, 434, κῆρυξ ἦλϑεν ἄγων ἀοιδόν 8, 62; καὶ αὐτὸς παρέσει καὶ ἄλλους ἄξεις Plat. Hipp. mai. 286 c, ἐξ έκάστων τῶν πόλεων Prot. 315 a; Xen. τὴν μητέρα μεϑ' έαυτοῦ Cyr. 5, 4, 38. Dah. ist τοὺς ϑεράποντας ἄγων geradezu: mit den Dienern, Mem. 3, 3, 2, vgl. Hell. 3, 4, 10; περσικὸν στόλον ἄγων, mit einer persischen Flotte, Plat. Legg. III, 698. S. med. Auch von leblosen Dingen: νέφος λαίλαπα ἄγει, bringt den Sturm mit, Il. 4, 278, πέπλους Σιδονίηϑεν 6, 291; κειμήλια, χρήματα, Od. 14, 385 Il. 11, 632. Hieran schließt sich ἄγειν ἀγώγιμα, Waaren führen, ungefähr wie bei uns die Kaufleute sagen, Plat. Prot. 313 d; ἀγοράν Xen. An. 5, 7, 18; mit πωλεῖν verbdn Plat. Soph. 224 a. wie Xen. An. 1, 5, 5, im Ggstz von ἄγεσϑαι u. πιπράσκεσϑαι. – 5) Gewaltsam mit sich nehmen u. forttreiben, bes. ἄγειν καὶ φέρειν, Menschen u. Vieh wegtreiben und alles bewegliche Eigenthum fortschleppen, rauben und plündern, von Her. an bes. bei Geschichtschreibern häufig, sowohl mit dem acc. der Sache, τὰ σά Her. 1, 88, τὰ τῶν Ἀρμενίων Xen. Cvr. 3, 2, 12, und pass. ἡ χώρα ἐφέρετο καὶ ἤγετο, als mit dem acc. der Person, τοὺς περιοίκους Her. 1, 166, ἀλλήλους 6, 42, τοὺς πολεμίους Isocr. 6, 74, τοὺς Θρᾷκας Xen. An. 2, 6, 5, in der Umstellung ἔφερε καὶ ἦγε, welche in dieser Vrbdg selten, auch Hell. 5, 4, 42; pass. ἀγόμεϑα καὶ φερόμεϑα Eur. Tread. 1310, ἄγομαι, φέρομαι ὑπὸ χρήστων Ar. Nub. 241. Dagegen in der Bdtg: herbeiführen und tragen, ohne feindliche Beziehung, steht φέρειν καὶ ἄγειν, z. B. χρυσοῦ πλῆϑος Plat. Phaedr. 279 c, u. übertr. ποίησιν Legg. VII, 817 a; vgl. Xen. Cvr. 3, 3, 2. 5, 4, 29; ἄγειν καὶ καίειν τὴν Βιϑυνίδα Hell. 3, 2, 4; – Eur. verstärkt ἄγετε, φέρετε, ῥίπτετέ νιν Trcad. 769. Auch allein: mit Gewalt fortschleppen, ἀπὸ βρετέων Aesch. Suppl. 425, ἁρπάσας ἄξει Eur. I. A. 1365, δήσας ἄξει Heraclid. 861, wie Mel. 57 (VII, 119) u. Mesch. 1, 24; ἵππους αἰχμαλώτους καὶ ἄνδρας Xen. Cyr. 4, 3, 1, λείαν 5, 3, 1, χρήματα 1, 4, 19, u. pass. τῶν ἡμετέρων ἀγομένων 6, 1, 7; ἐξανδ' ραποδισάμενος ἦγε Plat. Legg. III, 698 c, δοῠλον XI, 914 e; δούλα ἄγομαι, als Sclavin werde ich fortgeschleppt, Eur. Troad. 140, vgl. 610; ebenso εἰς δουλείαν Aesch. 1, 62. 3, 157 (Ggstz: εἰς ἐλευϑερίαν ἐξαιρεῖσϑαι, Meier und Schöm. Att. Proc. p. 395); ἐξόρους ἄγειν, verbannen, Eur. Bacch. 51; ἄχϑη ἀγόμενος Her. 6, 30, er wurde gefangen fortgeführt. Hieran reiht sich – 6) ἄγειν εἰς δικαστήριον, vor Gericht führen, schleppen, anklagen, Plat. Legg. XI, 928 b; εἰς την δίκην, sehr oft, εἰς δίκας Xen. Mem. 2, 9, 1, εἰς κρίσιν Plat. Legg. IX, 856 c, εἰς ἀγῶνα Eur. Bacch. 972, ἐπὶ τοὺς δικαστάς Plat. Legg. XII, 856 c, ἐπὶ τοὺς ἐφόρους Xen. Lac. 4, 6, παρὰ πολέμαρχον Hell. 5, 4, 8; ὑπὸ τὴν ψῆφον, dem Urtheil unterwerfen, Dem. 59, 126; Aesch. 3, 20; ähnlich ἐπὶ τὸ βῆμα ἄξειν καὶ ἀναγκάσ ειν ἀποκρίνασϑαι 3, 55; ὑπὸ τοὺς νόμους Dem. 24, 131. Allgemeiner ἀμφισβήτημα ἄγειν πρὸς δικαστάς Plut. Sol. 18; pass. οὐκ ἀχϑήσεται καὶ δίκας ὀφλήσει; Plat. Hipp. mai. 292 a, wird er nicht vor Gericht geführt werden? εἰς δεσμοὺς ἄγειν, ins Gefängniß, Eur. Bacch. 518; ἐπὶ ϑανάτῳ, zum Tode abführen, Xen. An. 1, 6, 10 Mem. 4, 4, 3. – 7) herbeiholen, ἄξει ἀμύντορας Od. 2, 326, ἄξεϑ' ὑῶν τὸν ἄριστον 14, 414, πάντας ἰὼν έτάρους ἀγέτω 3, 424; ἐκ Σαλαμῖνος Λέοντα Plat. Apol-32 d; πλοῖα Xen. An. 5, 1, 6, συμμάχους Cyr. 4, 5, 12. Aehnlich τὸ ἀνακρυπτόμενον εἰς φῶς ἄγειν Plat. Phaedr. 261 e u. öfter, ans Licht bringen, vgl. Pind. Ol. 5, 14 δᾶμον εἰς φάος; – λίϑος δακτυλίους σιδ ηροῦς ἄγει, zieht das Eisen an, Plat. Ion. 533 d. – 8) ach ten, schätzen, wie ducere, anknüpfend an καίμευ κλέος ἦγον Ἀχαιοί, meinen Ruhm hätten (mit sich geführt u.) verbreitet, Od. 5, 311; περὶ πλείστου ἦγον τὰ τοῠ ϑεοῠ πορσύνειν Her. 9, 7, ἐν οὐδεμιῇ μοίρῃ μεγάλῃ αὐτὸν ἦγον 2, 172, οὐδαμοὺς μέζονας ὑμέων ἄγω 7, 150, 3, u. med. ἐν τιμῇ ἄγεσϑαι 1, 134. 2, 83; ἐν τιμῇ ἄγειν u. ἐντίμως ἄγειν τι, Plat. Rep. VII, 538 e 528 c; Plut. Mar. 40; Luc. Necyom. 13; ἐν ἴσῃ τιμῇ ἄγω Gall. 5; τίμιον ἄγειν. 8, 81, διὰτιμῆς ἄγειν. Prom. 4 App. B. C. II, 20, alles: Jemanden ehren, in Ehren halten; ὧδέ πως τὴν σοφίαν ἄγουσι, sie urtheilen so von der Weisheit, Plat. Theaet. 172 b; ὧδ' ἀνάνδρους ἄγεις Θήβας Eur. Bacch. 1035; ἄγοιμι ἂν ϑεούς Aesch. Suppl. 902; wie sonst νομίζω; ϑεὸν ἄγειν τινά Luc. Gall. 18; ὡς παρ' οὐδὲν ἄγ., für nichts achten, Soph. Ant. 34; ähnlich δυςφόρως τοὔνειδος ἦγον, wie mo-leste ferre, O. R. 784; pass. ἠγόμην μέγιστος, ich wurde geachtet, 774; πρόσϑεν ἄγειν τί τινος Eur. Bacch. 225; vorziehen, Antiph. bei Harpocr. τοὺς νόμους μεγάλους ἄγοι, durch ἡγοῖτο erkl. Hierher gehört auch εἰς ἐϑελοκάκησιν ἄγειν τι, es für absichtliche Beleidigung halten, Pol. 27, 13, 13; ταπεινῶς ἄγειν Athen. X, 393 f. vgl. IV, 153 a; ϑαυμαστὸν ἄγειν Ael. H. A. 10, 21. – 9) Dem Sinne nach schließt sich hieran, doch eigtl. von der Wagschaale entlehnt, die Schaale ziehen, d. i. wiegen, schwer sein (VLL. ἐπὶ τοῠ σταϑμοῠ), τἀκπώματα ἦγε δύο δραχμάς Alexis Ath. XI, 503 a u. öfter; χρυσὶς ἑκάστη ἄγουσα μνᾶν, jede eine Mine schwer, Dem. 22, 26, ὅσον ἦγον αἱ φιάλαι 49, 32; auch werth sein: ὁ ἀκινάκης ἦγε τριακοσίους δαρεικούς 24, 129. Man vgl. Soph. El. 118 μούνη γὰρ ἄγειν οὐκέτι σωκῶ λύπης ἀντίῤῥοπον ἄχϑος, ich kann nicht mehr dem Schmerz das Gleichgewicht halten (eigentl. die gleichwiegende Last ziehen). – 10) Von den vielfachen übrigen Verbindungen, in denen es meist einen dauernden Zustand (woran man irgend wie thätigen Antheil nimmt) hinbringen, durchführen, bedeutet, merke man noch: ἑορτὴν ἄγει ν, ein Fest feiern, Her. 1, 138 u. oft, Plat. Rep. I, 327 a, Xen. Cyr. 6, 2, 3; μυστήρια Hell. 1, 4, 8, Ἑρμαῖα Plat. Lys. 206 d, ϑιάσους Eur. Bacch. 115, ἀχϑῆναι Διονὐσια Luc. Tim. 51, ϑυσίας Plat. Alc. II, 148 e, βουϑυσίαν Ep. ad. 513 (VII, 119); wohin auch Hes. O. 768 zu ziehen, εὖτ' ἂν ἀληϑείην λαοὶ κρίνοντες ἄγωσι, wo die Völker in Rechtsentscheidungen feiern; εἴσεται κατὰ σελήνην ὡς ἄγειν χρὴ τοῦ βίου τὰς ἡμέρας Ar. Nub. 616, wie man die Tage hinbringen, auf die Geschäfte vertheilen muß; οἵαν ἡμέραν ἄγουσι Xen. Cyr. 7, 1, 7; den Tag zubringen, wie ποίας ἡμέρας με δοκεῖς ἄγειν Soph. El. 258; vgl. λυπηρὰν ἡμέραν ἄγ. Eur. Hec. 364 mit βίοτον ἡδέως ἄγ, Cycl. 452, αἰῶνα Ion. 638, μακάρεσσιν ἴσαν ἄγω ἁμέραν Theocr. 29, 7; ἄγει ἡ σελήνη νουμηνίαν Plut. Dio. 23; τὰς ϑέας ἄγειν, von Spielen, Brut. 21; οὕτω γὰρ ᾑγε τοὺς χρόνους τὸ Ἀχαιῶν ἔϑνος, so rechnete die Zeit, Pol. 5, 1. Dah. zur Bestimmung des Lebensalters, τὸ δέκατον ἔτος ἄγειν, im zehnten Jahre stehen. Bestimmter σχολὴν ἄγειν, Ruhe halten, sich ruhig verhalten, Plat. Theaet. 172 b, Eur. Med. 1238 u. sonst; ebenso oft ἡσυχίαν, εἰρήνην, Friede halten, z. B. Xen. Cyr. 1, 4, 18 An. 2, 6, 4; πόλεμον, Krieg führen, Dem. 5, 19; νεῖκος ἄγει Pind. P. 9, 31, σπονδάς Thuc. 6, 7, ἐκεχειρίαν πρός τινα Luc. Tim. 3, εὐδαιμονίαν Eur. Hipp. 750, ἀσχολίαν Plat. Apol. 39 e, γέλων ἄγειν, Gespött treiben, Soph. Ai. 375; ὕπνον ἄγ., Schlaf bewirken, Phil. 634; ἄδειαν Dem. 19, 149, sorglos sein; πένϑος Luc. Tim. 22; κτύπον, Geräusch machen, Eur. Or. 180. Bei Plat. Crit. 113 a ist εἰς τὴν ἡμετέραν φωνὴν ἄγειν = übersetzen. – Das partic. ἄγων steht in lebhafter Darstellung, schon bei Hom., oft scheinbar pleonastisch bei Zeitwörtern der Bewegung. – Med. für sich führen, mit bringen, χρυσόν τε καὶ ἄργυρον οἴκαδ' ἄγεσϑαι Od. 10, 35; φορτία Xen. Oec. 8. 12; – γυναῖκα ἄγεσϑαι, sich eine Frau heimführen, Her. 1, 34. 2, 47; auch vom Vater, der dem Sohne eine Frau zuführt, Od. 4, 10; Plut. Cat. mai. 34; auch ohne γυναῖκα, Her. 5. 92; Thuc. 8, 21. Das act. in derselben Bdtg hat Aesch. Prom. 558; etwas anders ἐπὶ γάμῳ τὴν βασιλέως ϑυγατέρα ἦγεν, er führte sie zur Hochzeit ab, Xen. An. 2, 4, 4; Ἑλένην εἰς ϑαλάμους Eur. Androm. 104, vgl. Herc. Fur. 12; Hes. Th-410; Plat. Legg. VI, 771 e; Plut. Sol. 20; Arr. 7, 4, 12; – δῶρον ἄγεσϑαι, sich ein Geschenk zueignen, Theocr. 1, 11; – διὰ στόμα ἄγεσϑαι μῠϑον, eine Rede im Munde führen, Il. 14, 91; – ἄγεσϑαί τι ἐς χεῖρας, etwas in die Hände nehmen, übernehmen, Her. 1, 126; στράτευμα, den Oberbefehl über das Heer, 7, 8; τὴν τελετήν, sich einweihen lassen, 4, 79; – κόλπος γῆς ἄγεται ist pass., es bildet sich ein Landzipfel, 4, 99. – Der imperat. ἄγε u. plur. ἄγετε wird adverb. bei Aufforderungen gebraucht, auf! wohlan! age! agite! der sing. steht auch in der Anrede an Mehrere, Odyss. 3, 475 παῖδες ἐμοί, ἄγε Τηλεμάχῳ καλλίτριχας ἵππους ζεύξαϑ' ὑφ' ἅρματ' ἄγοντες; oft mit ἀλλά, Odyss. 8, 250 ἀλλ ἄγε, Φαιήκων βητάρμονες ὅσσοι ἄριστοι, παίσατε, Iliad. 1, 62 ἀλλ' ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν, 2, 331 ἀλλ' ἄγε μίμνετε πάντες, ἐυκνήμιδες Ἀχαιοί; Odyss. 1, 76 ἀλλ' ἄγεϑ' ἡμεῖς οἵδε περιφραζώμεϑα πάντες νόστον; – ἄγε δὴ ἀκούσατε ἄλλα Aesch. Pers. 136; Soph. Trach. 1245; Eur. Cycl. 623; Xen. Apol. 14; ἄγε παῖδες Plut. de san. tu. p. 404; ἄγετε τοίνυν καταλείπωμεν Xen. Cyr. 5, 3, 16.
-
76 in
I.
1) mit D räumlich; verweist a) auf Lage im Innern eines Gegenstandes o. Bereiches в mit Р. in Verbindung mit best. Subst (insbesondere mit Bezeichnungen der Himmelsrichtungen, v. Gebirgen u. Inseln на mit Р. in der Luft [Natur] в во́здухе [¯p¦pó˜e] . im Wasser [Haus] в воде́ [˜ó¬e] . in der Schule [Stadt/Moskau/Berlin] в шко́ле [‘ópo˜e/Moc©é/†ep«€e] . in der ganzen Welt во всём ми́ре. im Staat [Volk] в госуда́рстве [apó˜e] . in einer Einrichtung < Behörde> в yчpeжде́нии | in der Ferne вдали́, вдалеке́. in jds. Gegenwart в прису́тствии кого́-н. umg при ком-н. in der Mitte v. etw. cpe ди́ чего́-н. in eurer Mitte cpe ди́ вас. in der Nähe вблизи́, побли́зости | im Norden [Osten/Süden/Westen] на cе́вepe [ocàó©e/“‘e/¤á¯a˜e] . im Kaukasus [Ural] на Kaвка́зe [Ypá«e] . in Kuba Insel, Staat на Kу́бe. in der Ukraine на Yкpaи́нe. in den Armen tragen tragend halten на pyка́x. in den Augen (hatte er Tränen) на глаза́х (y e‘ó Œ‡«¦ c«‰¤í) . in der Ausstellung на вы́ставке. in einem Bad Kurort на куро́рте. im Betrieb на предприя́тии. im Dorf auf dem Land в дере́вне, на ceле́. in einiger Entfernung sich befinden на не́котором paccтoя́нии. im Erdgeschoß [dritten Stock] на пе́рвом [çeà‰pào¬] этаже́. in der Fabrik на фа́брике. im Faden (ist ein Knoten) на ни́тке (ý¤e«) . in der Fakultät на факульте́те. in der Farm на фе́рме. in der Firma в фи́рме. im Freien на cве́жeм во́здухе. in der Freiheit на cвoбо́дe <ó«e> . in der Fremde на чужби́не. im Gesicht (eine Narbe haben) (¦¬éàï épa¬) на лице́. in der Heimat на pо́динe. in der Küche на ку́хне. in der < einer> Kurve на вираже́. in der vordersten Linie на передово́й. im Ring Boxen на pи́нгe. im Satelliten an Bord v. Raumschiff на cпу́тникe. in der Sonne liegen на cо́лнцe [o] . im Stadion на cтaдио́нe. in einer Straße wohnen, sich befinden на како́й-н. у́лице. in den Wangen (hat sie Grübchen) (y e‰ –¬o穦) на щека́х. im Werk на заво́де. in der Wohnung zu Hause в кварти́ре. | im Ausland за грани́цей. im Grünen sich erholen за́ городом. im Gürtel stecken за по́ясом. in der Schulbank за па́ртой. in der Nähe < Gegend> von etw. meist под чем-н. in der Nähe < Gegend> von Berlin [Moskau] под Берли́ном [Moc©ó¨] b) in Verbindung mit best. Verben auf Eintreffen an einem Ort - entsprechend der Differenzierung in 1a)в <a> mit A. in der Schule [im Betrieb] ankommen приходи́ть /прийти́ [ fahrend приезжа́ть/-е́хать] в шко́лу [на предприя́тие]. in Berlin [in der Sowjetunion/ in Kuba/im Ausland] ankommen < eintreffen> прибыва́ть /-бы́ть [ fahrend auch приезжа́ть/-/ ftiegend auch прилета́ть/-лете́ть ] в Берли́н [в Сове́тский Сою́з на Ку́бу за грани́цу] im Norden [im Kaukasus] landen прилета́ть /- на се́вер [Кавка́з]. c) auf nicht zielgerichtete Bewegung o. verstreute Lage по mit D. in der Stadt [in den Straßen/im Wald] spazierengehen гуля́ть по го́роду [у́лицам ле́су]. er geht im Zimmer hin und her он хо́дит по ко́мнате. in ganz Berlin [im ganzen Land] wird gebaut по всему́ Берли́ну [всей стране́] стро́ят. in den Straßen patrouillieren Fallschirmjäger по у́лицам патрули́руют парашюти́сты2) mit D zeitlich; verwist a) auf Zeitpunkt o. Zeitraum, zu dem bzw. innerhalb dessen etw. geschieht (ohne Akzentuierung des quantitativen Aspekts) в mit A. in best. Kontexten mit P. in Verbindung mit best. Subst. на mit P. seltener mit A. in Verbindung mit Bezeichmungen von Tag u. Nacht sowie der Jahreszeiten durch bloßen I wiederzugeben; fakultatives in vor jeder bleibt unübersetzt. in der (Abend)dämmerung в су́мерки. im April (des vergangenen [nächsten] Jahres) в апре́ле (про́шлого [бу́дущего] го́да). im Augenblick < Moment> jetzt в да́нный <настоя́щий> моме́нт. im Augenblick < Moment> v. etw. в моме́нт чего́-н. in jedem Augenblick < Moment> ка́ждый моме́нт. in der (gegenwärtigen) Etappe на (совреме́нном) эта́пе. in der Epoche v. etw. в эпо́ху чего́-н. in dieser [jener] Epoche в э́ту [ту] эпо́ху. in den Ferien на кани́кулах. in der Frühe ра́но у́тром. im Frühling < Frühjahr> [Herbst] весно́й [о́сенью]. in diesem [jenem] Frühjahr [Herbst] auch в э́ту [ту] весну́ [о́сень]. im kommenden < nächsten> [vergangenen < letzten>/zeitigen] Frühjahr [Herbst] auch в бу́дущую <сле́дующую> [про́шлую <мину́вшую>/ра́ннюю] весну́ [о́сень]. in jedem Frühjahr [Herbst] ка́ждую весну́ [о́сень]. in den Frühlingstagen des vergangenen Jahres весе́нними дня́ми <в весе́нние дни> про́шлого го́да. in einer Herbstnacht осе́нней но́чью, в осе́ннюю ночь. in der Gegenwart в настоя́щее вре́мя. in der Jugend [kindheit] в ю́ности <мо́лодости> [де́тстве]. in diesem Jahr в э́том году́. in jenem Jahr в тот год. in jedem Jahr ка́ждый год. in einem schwierigen [wasserarmen] Jahr в тру́дный [малово́дный] год. im ersten [letzten] Jahr des Krieges в пе́рвый [после́дний] год войны́. im Jahre 1976 в ты́сяча десятьсо́т се́мьдесят шесто́м году́. im 10. [20.] Jahr des Bestehens v. etw. на деся́том [двадца́том] году́ существова́ния чего́-н. in den Jahren, als … в (те) го́ды, когда́ … in den (ersten) Jahren [20 Jahren] der Sowjetmacht в (пе́рвые) го́ды [два́дцать лет] Сове́тской вла́сти. in den zwanziger [vierziger] Jahren в двадца́тых [сороковы́х] года́х. in den Jahren 1899-1905 в ты́сяча восемьсо́т девяно́сто девя́том - ты́сяча десятьсо́т пя́том года́х. in diesem [unserem] Jahrhundert в э́том [на́шем] ве́ке <столе́тии>. in jenem Jahrhundert в тот век. in unserem aufgeklärten [technischen] Jahrhundert в наш просвещённый [техни́ческий] век. im ersten Jahrhundert unserer Zeitrechnung [letzten Jahrhundert vor unserer Zeitrechnung/20. Jahrhundert] в пе́рвом ве́ке до на́шей э́ры [после́днем ве́ке на́шей э́ры двадца́том ве́ке]. in den ersten Jahrhunderten [ersten fünf Jahrhunderten] unserer Zeitrechnung в пе́рвые века́ [пе́рвые пять веко́в] на́шей э́ры. in diesem Jahrzehnt в э́то десятиле́тие. in den ersten Jahrzenten dieses Jahrhunderts в пе́рвые десятиле́тия э́того ве́ка. in den letzten Jahrzehnten в после́дних десятиле́тиях. im (letzten) Krieg(e) в (мину́вшую) войну́. in dieser [letzter] Minute в э́ту [после́днюю] мину́ту. in jeder Minute ка́ждую мину́ту. in den seltenen [häufigen] Minuten, wenn … в ре́дкие [ча́стые] мину́ты, когда́ … im Mittelalter в сре́дние века́. im (Monat) April [Mai] в апре́ле [ма́е] (ме́сяце). in diesem [jenem] Monat в э́тот [тот] ме́сяц. in den Monaten, wenn … в ме́сяцы, когда́ … in den letzten anderthalb [drei] Monaten в после́дние полтора́ [три] ме́сяца. im vierten [achten] Monat der Schwangerschaft на четвёртом [восьмо́м] ме́сяце бере́менности. in der Morgendämmerung, im Morgengrauen на рассве́те. im ersten Morgengrauen чуть свет. in der Nacht nachts но́чью. in dieser [jener] Nacht э́той [той] но́чью, в э́ту [ту] ночь. in jeder Nacht ка́ждую ночь. in der letzten < vergangenen> Nacht про́шлой <мину́вшей> но́чью, в про́шлую <мину́вшую> ночь. in der nächsten < (darauf) folgenden> Nacht сле́дующей но́чью, на сле́дующую ночь, в после́дующую ночь. in der Nacht (vom Freitag) zum Sonnabend [(vom 31. März zum 1. April] в ночь (с пя́тницы) на суббо́ту [(с три́дцать пе́рвого ма́рта) на пе́рвое апре́ля]. in den Nächten но́чью, ноча́ми. in den dunklen Nächten um den Jahreswechsel в тёмные но́чи под Но́вый год. in den Nachtstunden в ночны́е часы́. in dieser [jener] Periode в э́тот [тот] пери́од. in der (laufenden) Saison в (теку́щем) сезо́не. in dieser [letzter] Sekunde в э́ту [после́днюю] секу́нду. in der letzten Sekunde (des Spiels) на после́дней секу́нде ма́тча. in der nächsten Sekunde в сле́дующую секу́нду. in jeder Sekunde ка́ждую секу́нду. im ersten [zweiten] Semester в пе́рвом [второ́м] семе́стре. im Sommer ле́том. in diesem [jenem] Sommer auch в э́то [то] ле́то. im selben Sommer auch в то же ле́то. im kommenden < nächsten> [vergangenen] Sommer auch в бу́дущее <сле́дующее> [про́шлое <мину́вшее>] ле́то. im Sommer dieses Jahrs [des Jahres 1975] ле́том э́того <ны́нешнего> го́да [ты́сяча девятьсо́т се́мьдесят пя́того го́да]. in jedem Sommer ка́ждое ле́то. in den Sommermonaten в ле́тние ме́сяцы. in den Sommermonaten des Jahres 1848 ле́тними ме́сяцами ты́сяча восемьсо́т со́рок восьмо́го го́да. in der Steinzeit в ка́менный век. im ersten [fünften] Studienjahr на пе́рвом [пя́том] ку́рсе. in dieser [jener/letzter/später] Stunde в э́тот [тот после́дний по́здний] час. in der Stunde < den Stunden> der Verzweiflung в час отча́яния. in der Stunde, als …, in den Stunden, wenn … в часы́, когда́ … in jeder Stunde ка́ждый час. in der dritten [zehnten] Stunde в тре́тьем [деся́том] часу́. in diesen Tagen в э́ти дни. vor Kurzem o. bald auch на днях. in den letzten Tagen в после́дние дни, на днях. in den nächsten Tagen в ближа́йшие дни, на днях. in jenen [unseren] Tagen в те [на́ши] дни. in den ersten Tagen des Monats [Mai] в пе́рвые дни [ bei Akzentuierung des Datums в пе́рвых чи́слах] ме́сяца [ма́я]. im Winter зимо́й. in diesem [jenem] Winter auch в э́ту [ту] зи́му. im selben Winter auch в ту же зи́му. im kommenden [vergangenen] Winter auch в бу́дущую <сле́дующую> про́шлую <мину́вшую> зи́му. im ersten Winter des Krieges в пе́рвую зи́му войны́. im Winter des vergangenen Jahres зимо́й про́шлого го́да. in jedem Winter ка́ждую зи́му. in (den) Winternächten зи́мними ноча́ми in der Woch nicht am Sonntag в бу́дни. in dieser Woche на э́той неде́ле. in jeder Woche ка́ждую неде́лю. in der vergangenen < letzten> Woche на той <про́шлой> неде́ле. in der nächsten < kommenden> Woche на той <бу́дущей> неде́ле. in diesen (heißen) Wochen в э́ти (жа́ркие) неде́ли. in den Wochen des Urlaubs в неде́ли отпуска. in dieser [jener] Zeit в э́то [то] вре́мя. in der ersten [letzten] Zeit в пе́рвое [после́днее] вре́мя. in der Zeit v. etw. во вре́мя чего́-н. in der Zeit < den Zeiten>, als … в те времена́, когда́ … in längst vergangener Zeit < vergangenen Zeiten> в да́внее вре́мя <да́вние времена́>. in alter Zeit < alten Zeiten> в старину́. in Zukunft в бу́дущем, впредь. in nächster [nicht allzu ferner/ferner] Zukunft в ближа́йшем [недалёком далёком] бу́дущем b) auf Zeitraum unter Akzentuierung des quantitativen Aspekts за mit A. in Verbindung mit Mengenbezeichnung (entspricht in diesem Falle der Präp binnen) auch в mit A. in den Jahren der Sowjetmacht (wandelte sich das Land) за го́ды Coве́тcкoй вла́сти (càpaá ¦¤¬e€«acï) . in letzter Zeit [den letzten drei Jahren] (war er nicht einmal krank) за после́днее вре́мя [¤a < в> после́дние три го́да] (он ни ра́зу не боле́л.). in dieser ganzen Zeit war ich dreimal im Theater за всё э́то вре́мя я был три ра́за в теа́тре. er las das Buch in einer halben Stunde [in einer Stunde] за полчаса́ [(оди́н) час] он прочи́тал кни́гу. ich schaffe es in einer Stunde [einigen Wochen] я э́то сде́лаю за (оди́н) час [не́сколько неде́ль]. er war in einer Minute angezogen он оде́лся за одну́ мину́ту. in kurzer Zeit за <в> коро́ткое вре́мя <коро́ткий срок>. in dieser (kurzen) Zeit [diesen drei Jahren] etw. schaffen за <в> э́то (коро́ткое) вре́мя [э́ти три го́да] c) auf zeitlichen Rahmen eines sich wiederholenden Vorganges в mit A. er besucht uns dreimal in der Woche [im Monat/im Jahr] он к нам захо́дит [ fahrend приезжа́ет] три ра́за в неде́лю [в ме́сяц год]. der Apparat sendet drei Impulse inder Sekunde [der Minute/ der Stunde] аппара́т передаёт три и́мпульса в секу́нду [мину́ту час]. eine Geschwindigkeit von 100 km in der Stunde ско́рость сто киломе́тров в час d) verweist auf Zeitraum, nach dessen Ablauf etw. geschieht через mit A. in drei Stunden [einem Monat] werde ich zurück [mit der Arbeit fertig] sein через три часа́ <ме́сяца> я верну́сь [ко́нчу э́ту рабо́ту]. heute in acht Tagen werde ich fertig sein через неде́лю я бу́ду гото́в. der Zug wird in wenigen Minuten eintreffen по́езд прибу́дет через не́сколько мину́т | in kurzer Zeit, in Bälde вско́ре3) mit D räumlich - zeitlich; verweist a) auf Ort u. Zeit v. Tätigkeit o. Veraunstaltung на mit P. in der Beratung [Sitzung/Versammlung] на совеща́нии [заседа́нии собра́нии]. im Dienst [Konzert] на слу́жбе [конце́рте]. im Krieg на войне́. in (den) Lehrveranstaltungen на заня́тиях. in der Probe [Prüfung/Vorlesung] на репети́ции [экза́мене ле́кции]. im Unterricht на заня́тиях [ einzelner Unterrichtsstunde уро́ке]. in der Vorstellung на представле́нии [Thea auch спекта́кле/ Kion сеа́нсе]. im laufenden Turnier на ны́нешнем турни́ре b) auf Gesellschaftsordnung при mit Р. in der Urgesellschaft при первобы́тно-общи́нном стро́е. im Feudalismus [Kapitalismus/Sozialismus/Kommunismus] при феодали́зме [капитали́зме социали́зме коммуни́зме]. in unserer Gesellschaftsordnung при на́шем стро́е4) mit D verweist auf Begleitumstand в mit A. im Gewitter [Regen/Schneesturm/Sturm] в грозу́ [дождь мете́ль <пургу́, вью́гу>/бу́рю]5) mit D verweist in präd Ausdrücken auf Zustand o. Äußeres в mit P. im Alter mit Attr в во́зрасте. in seinem Alter в его́ во́зрасте. in Begeisterung в восто́рге. in der Hoffnung auf etw. в наде́жде на что-н. in Furcht в стра́хе. im Geiste der Zeit в ду́хе вре́мени. in der Not в нужде́. in Ordnung в поря́дке. im Schlaf во сне. in Unordnung в беспоря́дке. in Verlegenheit в затрудне́нии. in Verzweiflung в отча́янии. in Wut в зло́бе <зло́сти>. im Zorn в гне́ве. im Zweifel в сомне́нии. im Zustand в состоя́нии | im Hemd [Hut/Pelz] в руба́шке [шля́пе шу́бе]. in Hut und Mantel в шля́пе и в пальто́. in Stiefeln [Uniform] в сапога́х [фо́рме]6) mit D verweist auf die Art u. Weise - übers mit dem I o. mit в mit P. in dieser Weise таки́м о́бразом. in einem Zug austrinken o дни́м глотко́м. umg за́лпом. im allgemeinen в о́бщем. im besonderen в ocо́бeннocти <çácàocà¦> . nicht im geringsten ни в ко́ей ме́ре. im höchsten Grade в вы́сшей cте́пeни. im Ernst всерьёз. im Scherz в шу́тку. in Bildern < Gleichnissen> [Rätseln] reden говори́ть aллeго́pиями [¤a‘ᘩa¬¦] . in bar bezahlen плати́ть /за- нали́чными7) mit D verweist auf quantitative Eigenschaften a) mit Maßangaben, häufig durch G ersetzbar - wird unterschiedlich übersetzt. in dem Ausmaß v. Gewinn, Schaden тако́го разме́ра. ein Schaden in diesem Ausmaß war nicht kalkuliert worden тако́й (большо́й) убы́ток не был при́нят в рассчёт. dieser Größe в э́том форма́те. v. Kleidergröße э́того разме́ра | drei Meter in der Breite [Länge/Tiefe] haben быть ширино́й [дли́ной глубино́й] (в) три ме́тра. быть <име́ть> три ме́тра в ширину́ [в длину́ в глубину́] | eine Prämie in Höhe von 50 Mark пре́мия в разме́ре пяти́десяти ма́рок. eine Münze im Wert von fünf Kopeken [Pfennigen] моне́та (сто́имостью) в пять копе́ек [пфе́ннигов] b) mit Subst im Pl; die Verbindung ist durch ein Adv auf - weise о. - haft ersetzbar - übers mit dem I des Subst in Bündeln v. Banknoten, Briefen паке́тами. in Eimern вёдрами. in Haufen <Massen, Mengen> in großer Zahl, Menge в большо́м коли́честве. in Scharen то́лпами. in Stücken < Scheiben> куска́ми8) mit D verweist auf Material, Mittel; in durch mit ersetzbar - übers mit dem I des Subst. in Öl [Wasserfarben] malen писа́ть на- ма́слом [акваре́лью] | in Glaswaren handeln торгова́ть стекля́нными изде́лиями. in Prosa [Versen] geschrieben sein быть напи́санным про́зой [стиха́ми]. in Worten ausdrücken выража́ть вы́разить слова́ми | in Butter [Öl] braten на ма́сле [расти́тельном ма́сле]. in Holz (Elfenbein schnitzen ре́зать/вы́резать по де́реву [по слоно́вой ко́сти]. ein Orden in Gold золото́й о́рден. eine Medaille in Bronze бро́нзовая меда́ль9) mit D verweist auf Grund - meist по mit D. in einer wichtigen Angelgenheit vorsprechen по ва́жному де́лу. in einer dienstlichen Angelgenheit verreisen по служе́бным дела́м. im Auftrage des Chefs etw. tun по поруче́нию нача́льника | inim Namen des Gesetzes verhaften и́менем зако́на10) mit D mit Angabe v. Lehrfach о. Spezialgebiet, v. Sportdisziplin по mit D. in Deutsch [Russisch/Mathematik] ist er gut < hat er gute Zensuren> по неме́цкому языку́ [¯o pýcc©o¬y ö¤í©ý/¯o ¬aàe¬á঩e] o н ycпeва́eт <y e‘ó xopóé¦e oà¬é੦> . eine Prüfung in Englisch экза́мен по aнгли́йcкoмy языку́. Fachmann in Biologie c пeциaли́cт по биоло́гии. Forschungen in der Physik иссле́дования по фи́зике. He lfer in Ehefragen [Steuersachen] консульта́нт по бра́чным вопро́сам [¯o o¯póca¬ a«o‘ooŒ«ožé¦ö] . Weltmeister im Schwimmen чемпио́н ми́ра по пла́ванию | Unterricht in Fremdsprachen yp о́ки иностра́нных языко́в. Fortschritte in Russisch machen де́лать/с- ycпе́xи в изуче́нии pу́ccкoгo языка́. Be starbeiter im Wettbewerb передови́к copeвнoва́ния11) mit D in festen Verbindungen mit Verbalabstrakta (s. ↑ unter dem Hauptglied der festen Wortverbindung) . in Betrieb sein рабо́тать, быть в эксплуата́ции. in Kraft sein быть в состоя́нии. im Werden sein возника́ть, быть в проце́ссе становле́ния
II.
1) mit A räumlich; verweist auf Inneres v. Gegenstand o. Bereich als Endpunkt v. Bewegung в mit A. in Verbindung mit best. Subst (s. I 1a) ) на mit A. in das Haus в дом. in die Schweiz [Türkei] в Швейца́рию [Ту́рцию]. ins Auto einsteigen сади́ться сесть в маши́ну. sich ins Bett legen ложи́ться лечь в посте́ль | den Norden [Osten/Süden/Westen] на се́вер [восто́к юг за́пад]. in den Kaukasus [die Ukraine] на Кавка́з [Украи́ну]. in die Arme nehmen um zu tragen брать взять на́ руки. in die Augen (traten ihr Tränen) на глаза́х (у неё показа́лись слёзы). in die Ausstellung на вы́ставку. in ein Bad Kurort на куро́рт. in den Betrieb на предприя́тие. in den Bus (ein-) steigen сади́ться /- в авто́бус. ins Dorf aufs Land в дере́вню, на село́. in das Erdgeschoß [den dritten Stock] на пе́рвый [четвёртый] эта́ж. in die Fabrik на фа́брику. in den Faden (einen Knoten binden) (завя́зывать/-вяза́ть у́зел) на ни́тке. in die Fakultät на факульте́т. in die Firma в фи́рму. ins Freie на све́жий во́здух. in die Freiheit на свобо́ду <во́лю>. in die Fremde на чужби́ну. ins Haus liefern на́ дом. in die Heimat на ро́дину. in die Küche на ку́хню. in die vorderste Linie на передову́ю. in die Praxis на пра́ктику. in den Ring Boxen на ринг. in die Sonne sich legen на со́лнце [он]. ins Stadion на стадио́н. in eine Straße einbiegen, hineinfahren на каку́ю-н. у́лицу. ins Werk на заво́д. in die Wohung eigene на кварти́ру | ins Ausland за грани́цу. ins Grüne за́ город. etw. den Gürtel stecken затыка́ть /-ткну́ть что-н. за по́яс. in die Schulbank sich setzen за па́рту. in die Nähe < Gegend> von etw. meist подо что-н. in die Nähe < Gegend> von Berlin [Moskau] под Берли́н [Москву́]2) mit A räumlich - zeitlich: verweist auf Ort v. Tätigkeit o. Veranstaltung als Enpunkt v. Bewegung на mit A. in die Beratung [Probe/Prüfung/Sitzung/Versammlung/Vorlesung] на совеща́ние [репети́цию экза́мен заседа́ние собра́ние ле́кцию]. in den Dienst [Krieg] на слу́жбу [войну́]. ins Konzert на конце́рт. in den Unterricht на заня́тия [ Unterrichtsstunde уро́к]. in die Vorstellung на представле́ние [Thea auch спектакль/ Kino сеа́нс]3) mit A zeitlich: verweist a) in Verbinldung mit bis auf Endpunkt v. Zustand до mit G. bis in den (hellen) Tag (hinein) schlafen до обе́да, о́чень до́лго. bis in die späte Nacht (hinein) arbeiten, schreiben до по́здней но́чи. bis in den Sommer (hinein) krank sein до са́мого ле́та b) auf Dauer v. Zustand - bleibt unübersetzt das geht nun schon ins zweite Jahr э́то продолжа́ется уже́ второ́й год. in er geht in das 30. Jahr ему́ ско́ро бу́дет три́дцать лет4) mit A verweist in Verbindung mit best. Subst u. Verben auf Übergang in anderen Zustand в mit A. (s. auch ↑ unter dem entsprechenden Subst bzw. dem Funktionsverb) . in Ruinen verwandeln превраща́ть /-преврати́ть в руи́ны <разва́лины>. in Verlegenheit geraten попада́ть /-па́сть в затрудни́тельное положе́ние. in Rage kommen входи́ть войти́ в раж. ins Diskutieren kommen начина́ть нача́ть дискути́ровать5) mit A in festen Verbindungen mit Verbalabstrakta (s. ↑ unter dem Hauptglied der Wortverbindung) in Betrieb setzen приводи́ть /-вести́ в де́йствие, пуска́ть пусти́ть в эксплуата́цию. in Gang setzen приводи́ть /- в движе́ние, пуска́ть /- в ход. in Kraft treten вступа́ть /-ступи́ть в си́лу. in Schutz < Obhut> nehmen брать взять под защи́ту6) mit A verweist auf Teilungsprodukte на mit A. in Stücke reißen разрыва́ть разорва́ть на куски́. in Scheiben schneiden разреза́ть /-ре́зать на куски́. in drei Teile teilen разделя́ть /-дели́ть на три ча́сти7) mit A in Verbindung mit Sprachbezeichnungen на mit A. ins Deutsche [Russische] übersetzen переводи́ть /-вести на неме́цкий [ру́сский] (язы́к)8) mit A mit Maßangaben - wird unterschiedlich übersetzt in die Dutzende [Hunderte/Tausende] gehen исчисля́ться деся́тками [со́тнями ты́сячами]. drei Meter in die Breite [Länge/Tiefe] gehen быть <име́ть> три ме́тра в ширину́ [длину́ глубину́]
III.
1) ohne Kasusforderung mit Farbbezeichungen - meist в mit P. in Weiß gahalten sein v. Zimmer быть отде́ланным в бе́лом цве́те. in Weiß gekleidet sein быть в бе́лом | sich in Weiß kleiden одева́ться /-де́ться в бе́лое (пла́тье). eine Dame in Weiß да́ма в бе́лом (одея́нии). ein Kleid in Weiß бе́лое пла́тье, пла́тье бе́лого цве́та. ein Hut in Braun кори́чневая шля́па, шля́па кори́чневого цве́та2) ohne Kasusforderung mit Sprachbezeichungen на mit Р. in deutsch [russisch] geschrieben sein быть напи́санным на неме́цком [на ру́сском] (языке́) -
77 λέγω
λέγω, 1) (ΛΕΧ, λέχος, λόχος) legen, lagern, zu Bette bringen, λέξον με, Il. 24, 635, u. übertr., ἐγὼ μὲν ἔλεξα Διὸς νόον, 14, 252, durch Schlaf bestricken, betäuben. – Häufiger im med. sichlegen, liegen, praes., μηκέτι νῦν δήϑ' αὖϑι λεγώμεϑα, Il. 2, 435, ὅϑ' ἡδέϊ λέξεται ὕπνῳ, im Schlafe liegen, 4, 131, λέξομαι εἰς εὐνήν, Od. 17, 102; oft im aor., πὰρ δ' Ἑλένη ἐλέξατο, 4, 305, τῷ ἔνι λεξάσϑην, Il. 14, 350, φυλακτῆρες λεξάσϑων παρὰ τάφρον, 9, 67, sich lagern; ebenso die syncopirten Formen, ἔλεκτο σὺν αἰδοίῃ παρακοίτι, Hes. Sc. 46, wie Od. 19, 50, im imper. sowohl λέξο, Il. 24, 650, als auch λέξεο, Od. 19, 598 Il. 9, 617. So nur noch in einzelnen Nachahmungen bei sp. D., wie λέξασϑαι, Ap. Rh. 4, 794. – 2) zusammenlegen, lesen, sammeln, praes., ὀστέα – λέγωμεν, Il. 23, 239 Od. 24, 72; αἱμασιάς τε λέγων, 18, 359. 24, 224, u. sp. D., ἀγλαΐην ῥόδου χείρεσσι λέγουσα, Mosch. 2, 70; – aor., Pind. ϑανόντος ὀστέα λέξαις υἱοῦ, P. 8, 53. – Häufiger im med. für sich sammeln, ἐπὶ δὲ ξύλα πολλὰ λέγεσϑε, Il. 8, 508. 547, für sich auslesen, auswählen, ἄνδρας ἀρίστους λέξαιτο, Od. 24, 108, Τρῶας μὲν λέξασϑαι ἐφέστιοι ὅσσοι ἔασιν, Il. 2, 120, κούρους, 11, 27; als pass., εἰ γὰρ νῠν παρὰ νηυσὶ λεγοίμεϑα πάντες ἄριστοι εἰς λόχον, 13, 276; λέξατο πάντας, Pind. P. 4, 189; sp. D., wie Ap. Rh., φάρμακα λέξασϑαι ϑυμοφ ϑόρα, 3, 807, wie 899; Nic. Th. 752. In Prosa ist in dieser Bdtg συλλέγω gebräuchlich. – 3) dazu legen, zählen, rechnen, aus Einzelnen eine Reihe machen, in der man es aufzählt, ἐν δ' ἡμέας λέγε κήτεσιν, er zählte uns unter den Robben mit, οὔτι διαπρήξαιμι λέγων ἐμὰ κήδεα ϑυμοῦ, aufzählend die Leiden, Od. 14, 197. 23, 308, u. med., τί σὲ χρὴ ταῦτα λέγεσϑαι; Il. 13, 275, hererzählen, wie auch 13, 292. 20, 244, ἀλλ' ἄγε μηκέτι ταῦτα λεγώμεϑα νηπύτιοι ὥς, zu nehmen, welche Formel auch Od. 3, 240. 13, 296 wiederkehrt, denn auch da ist von lang ausgesponnener Unterhaltung die Rede; die später gewöhnliche Bdtg des einfachen Sprechens, Sagens hat Hom. nicht, u. selbst Il. 2, 221, τότ' αὖτ' Ἀγαμέμνονι δίῳ ὀξέα κεκληγὼς λέγ' ὀνείδεα, ist ein Aneinanderreihen von Schimpfwörtern gemeint; im aor. syncop., λέκτο δ' ἀριϑμόν, er zählte sich die Zahl über, Od. 4, 451; μετὰ τοῖσιν ἐλέχϑην, zu diesen ward ich gezählt, Il. 3, 188; ἐγὼ πέμπτος μετὰ τοῖσιν ἐλέγμην Od. 9, 335, ich zählte mich ihnen selbst zu. Einzeln so bei sp. D., wie Callim. ἀλλά οἱ οὐ νεμεσητὸν ἐνὶ πρώτῃσι λέγεσϑαι, Del. 16. – 4) reden, sagen, erzählen, nach Hom. die herrschende Bdtg, u. bei den Dichtern u. in Prosa sowohl absol., als c. acc. u. mit folgdm acc. c. inf., ὡς u. ὅτι, λέγειν ποντιᾶν ψάφων ἀριϑμόν Pind. Ol. 13, 44, λέξω τορῶς σοι πᾶν Aesch. Prom. 612, αὐτῆς λεγούσης τὰς πολυφϑόρους τύχας 636, μήτε λέξαι μήτ' ἐρωτῆσαι πάϑη Pers. 284, μήτι μακεστῆρα μῦϑον ἀλλὰ σύντομον λέγων 684, ψευδῆ λέγειν Ag. 611, wie Hes. Th. 27, Lügen reden; im Ggstz oft τἀληϑῆ λέγειν, die Wahrheit sagen, Plat. u. A.; – λόγος λέλεκται πᾶς Soph. Phil. 389, λέξεται, es wird gesagt werden, O. C. 1188 (wie Eur. Hec. 895, = λεχϑήσεται, Plat. Soph. 251 d; λελέξεται, Thuc. 3, 53; Plat. Crat. 433 a); τὸ λεχϑὲν ἔργον ἐκτελεῖν Trach. 1177; auch ἀμφί τινος, Eur. Hec. 580; περί τινος, Soph. Ai. 151; Thuc. 2, 48 u. sonst; ὑπέρ τινος, Soph. El. 554, wie Xen. Hell. 1, 7, 16 u. A. – Auch = heißen, befehlen, λέγω κατ' ἄνδρα μὴ ϑεὸν σέβειν ἐμέ Aesch. Ag. 899, τοὺς μέν τι ποιεῖν, τοὺς δὲ μή τι δρᾶν λέγων Ch. 546; Soph. Phil. 101 Tr. 137; ἔλεγε ϑαῤῥεῖν Xen. An. 1, 3, 8; εἰ μὲν γὰρ προςδοξάσαι λέγει, πάνυ γελοία γίγνεται ἡ ἐπίταξις Plat. Theaet. 209 d; dah. von Rednern = darauf antragen, μισϑοφοράν, δεσμόν, Dem. 3, 34. 24, 147; am Schluß der Rede, 2, 31, mit folgdm acc. c. inf. – Auch von Sachen, aussagen, bes. τὰ γράμματα λέγει, Aesch. Spt. 647; vgl. Her. 1, 124. 187 u. öfter; ἐπίγραμμα λέγον τάδε Thuc. 6, 54; Folgde. Aehnl. Ar. ταῦτ' οἶσϑ' ὅ, τι λέγει, Equ. 1041; – ὥςπερ τοὔνομα λέγει, wie der Name besagt, Plat. Prot. 312 c. – Auch vom Orakel, einen Ausspruch thun, Her. 8, 136. – 5) Etwas, Einen nennen, ἄνανδρον τἡν πόλιν Soph. O. C. 943, ξυντομωτάτως μὲν ἂν τύχοιμι λέξας Οἰδίπουν όλωλότα 1576, wenn ich ihn den Todten nenne; vgl. Aesch. οὔτοι γυναῖκας ἀλλὰ Γοργόνας λέγω Eum. 48; auch Her. ἐκεῖνο δέ, τὸ εἴρεό με, οὔκω σε ἐγὼ λέγω, so nenne ich dich noch nicht, nämlich den glücklichsten, 1, 32. Daran reiht sich a) κακὰ λέγειν τινά, Einen schmähen, schimpfen, Ar. Eccl. 435 u. Folgde; οὐδεὶς οὐδὲν φλαῦρον ἔλεγε τὸν ἄνδρα Plat. Ep. 13 p. 360 d; und häufiger mit adv., εὖ λέγειν τινά, Einem Gutes nachsagen, ihn preisen, Aesch. Ag. 433; Soph. El. 1017, wie κακῶς δέ σε λέγω, 514; vgl. noch Eur. Med. 457; Plat. Euthyd. 284 e. Und – b) wo eine Erklärung hinzugesetzt wird, ich sage, meine, oft durch nämlich zu übersetzen, σὺ δ' ὦ Ποίαντος παῖ, Φιλοκτήτην λέγω, Soph. Phil. 1245, τὸν ἄνδρα, ἐμὸν λέγω πατέρα Trach. 9; ἅλω δὲ πολλήν, ἀσπίδος κύκλον λέγω Aesch. Spt. 471; u. oft bes., wenn der Eigenname der Person hinzugefügt wird, Eur. u. in Prosa, νέας ποιήσασϑαι διηκοσίας ἐς τὸν πόλεμον, τὸν πρὸς Αἰγινήτας λέγων, Her. 7, 144, indem er meinte, für den äginetischen Krieg nämlich; ἐμὲ γὰρ λέγεις τὸν νεώτατον λέγων, du meinst mich, wenn du von dem Jüngsten sprichst, Plat. Parm. 137 c; παρὰ πάντων, τῶν μὴ εἰδότων πάντων λέγεις ἢ καὶ τῶν εἰδότων Conv. 202 b, verstehst du unter allen die nicht Wissenden od. die Wissenden, δέομαι σαφέστερον ἃ λέγεις ἀκοῦσαι, Phil. 17 a; bes. λέγω δή, ich meine nämlich; auch μαϑήσει δ' ἐνϑένδε σαφέστερον τί λέγω, Theaet. 198 a u. Folgde. – 6) im pass. gesagt werden, von Allem, was auf bloßem Gerede beruht, bes. λέγεται, man sagt, es heißt, es soll, sowohl im nom. c. inf., als mit acc. c. inf., Her. 8, 118; Xen. Cyr. 1, 2, 1 u. öfter, wie auch bei den anderen Geschichtschreibern. – 7) Als besondere Wendungen merke man noch λέγω τι; sage ich was? habe ich Recht? κινδυνεύεις τι λέγειν, du scheinst Recht zu haben, Plat. Crat. 404 e Soph. 248 c; σκοπεῖσϑε εἴτε τι λέγω, λέγων – Legg. IX, 861 e; ἔδοξέ τι λέγειν τῷ 'Αστυάγει Xen. Cyr. 1, 4, 20; so καλῶς, ὀρϑῶς λέγεις, du hast Recht, vgl. Valck. Eur. Hipp. 715; οὐδὲν λέγεις, du sagst Etwas, was zu Nichts hilft, so gut wie Nichts, Ar. Equ. 334; aber auch = Etwas sagen, das nicht ist, d. i. lügen, Av. 66; Plat. Apol. 30 b; – καίτοι τί λέγω; wie unser: doch, was sage ich? zurücknehmend u. eintensend, Ar. Eccl. 298; τί λέγων κατέχει –; unter welchem Vorwande? Pol. 1, 17, 12; – ὁ λεγόμενος, der so genannte, wie man gewöhnlich zu sagen pflegt, ὁ λεγόμενος γραῶν ὕϑλος Plat. Theaet. 176 c; οἱ τῆς ϑαλάττης λεγόμενοι χόες 173 d; bes. τὸ λεγόμενον, parenthetisch, wie es im Sprichwort heißt, wie man zu sagen pflegt, nach dem Sprichwort, οὐκοῦν, τὸ λεγόμενον, ἀδελφὸς ἀνδρὶ παρείη Plat. Rep. II, 362 d; τὸ λεγόμενον δὴ τοῦτο Gorg. 514 e; τὸ κατὰ τὴν παροιμίαν λεγόμενον Soph. 261 b, Folgde; τὸ δὴ λεγόμενον Pol. 4, 52, 3 u. öfter, – λέγεσϑαι ἐν τοῖς ἀρίστοις, unter den Besten genannt werden, zu den Besten gerechnet werden, reiht sich an 3, Xen. An. 1, 6, 1, vgl. Oec. 11, 20; αὐτίκ' ἐν τοῖς μηκέτ' οὖσι λέξομαι Eur. Alc. 323. – 8) mit besonderm Nachdruck von der Beredtsamkeit, λέγειν δεινός, Soph. O. R. 545, wie oft in Prosa, οἱ λέγειν προϑυμούμενοι γενέσϑαι Xen. Cyr. 1, 5, 9; λαλεῖν ἄριστος, ἀδυνατώτατος λέγειν Eubul. bei plut. Alc. 13; οἱ λέγοντες, die Redner, Dem. u. A. – Auch von Dichtern, singen, λέγειν ποιήματα, Plat. Ion 533 e; ϑέλω λέγειν Ἀτρείδας, Anacr. 1, 1. – Vortragen, indem man etwas Geschriebenes abliest, λαβὲ τὸ βιβλίον καὶ λέγε, Plat. Theaet. 143 c; Dem. – Das perf. λέλεχα haben erst sehr Späte einzeln, λέλογα erwähnt Hesych. u. Phot. – Oft steht es pleonastisch bei φημί, ἔφη λέγων, ἔλεγε φάς u. vgl., oft bei Her., 3, 156. 5, 36. 49; auch bei Attikern, Soph. Ai. 756.
-
78 Список наиболее употребительных частиц, их значение и употребление
Die Liste der meistgebrauchten Partikeln, ihre Bedeutung und Verwendung)- ограничения, противопоставления, то есть всё же, напротив:Der Freund aber kam nicht. - Друг, однако, не пришел.- удивления (в восклицательном предложении): говорящий не ожидал такой степеникачества:Das hast du aber fein gemacht! - Это ты здорово сделал (чаще детям)!Das war aber eine Reise! - Вот это была поездка!Ist das aber kalt! - Вот это холод!Der Tee ist aber heiß! - Ну и горячий же чай!- требования, когда говорящий показывает своё нетерпение (угрозу):Jetzt sei aber endlich still! - Да замолчи (же) ты наконец!В том числе с обязательным nun в начале предложения и факультативным auch:Nun hör aber mal auf! - Да прекрати же ты!Nun schlaf aber (auch) endlich! - Да спи же ты наконец!- усиления ответа на альтернативный вопрос:Kommst du mit? - Aber ja / gern / sicher! - Пойдёшь с нами? –Да / ну конечно (же)!- возмущения, негодования или упрёка, может дополняться вопросом:Aber Herr Klein! (Was haben Sie gemacht?) - Но, господин Кляйн! (Что вы сделали?)Aber Kinder, was soll denn das? - Дети (с интонацией упрёка)! Что это такое?Allein in Ulm / In Ulm allein ist er gewesen. - Он был только в Ульме.Allein ein Arzt kann hier entscheiden. - Только врач здесь может решать.Du allein kannst mir helfen. - Только ты мне можешь помочь.(Schon) allein der Gedanke / (Schon) der Gedanke allein / Allein schon der Gedanke das zu tun, ist schrecklich / abscheulich.Одна (только) мысль / (Уже) сама мысль / Сама уже мысль сделать это является ужасной / отвратительной.also итак, следовательно, стало быть, значит служит для того чтобы:- завершить разговор:Also, das wars für heute - tschüs! - Итак, вот и всё на сегодня – пока!Also dann, auf Wiedersehen und viel Spaß! - Стало быть, до свидания и желаю хорошо повеселиться!- (ещё раз) подтвердить высказанную мысль и получить (молчаливое) согласие:Wir treffen uns also morgen! - Так (значит) завтра встречаемся!Jetzt wisst ihr Bescheid, oder? - Сейчас вы в курсе дела или нет?- снова продолжить прерванную мысль:Ich bin der Meinung (glaube)... also, dass... - Я считаю (думаю)... значит, что...- выразить своё неожиданное открытие:Aha, du hast mich also angelogen (ugs.)! - Ага, значит ты мне наврал (разг.)!- отвечать положительно после некоторых колебаний:Also gut (schön)! - Значит так! / Ладно / хорошо!Also in Ordnung, du bekommst 5 Euro! - Ладно всё в порядке, ты получишь 5 евро!- просто начать разговор чаще перед объяснением (не имеет никакого значения):Also, du muss Folgendes machen... - Итак, ты должен сделать следующее...- начать выражать требование, высказывание или вопрос:Also, kommt jetzt! - Итак, пойдёмте!Also, kann ich jetzt gehen oder nicht? - Так как / Значит, можно мне идти или нет?Also, wenn Sie mich fragen,... - Итак, если вы меня спросите,...- констатировать (с удовлетворением), что что-то вопреки ожиданиям наступило:Na also, warum nicht gleich so! - Вот видишь ( что я был прав), сразу бы так!- выразить возмущение:Also bitte! - Hälst du mich vielleicht für blöd? - Вот как! - Ты меня наверно дураком / болваном / тупицей считаешь?auch придает оттенок:- добавления к чему-либо, кому-либо (в значении „также, кроме того"):Auch unsere Freunde waren im Theater. - И наши друзья были в театре.- подтверждения (в значении „да, действительно это так, что... "):Peter sieht schlecht aus. Er ist auch sehr lange krank gewesen. - Петер плохо выглядит. Он действительно очень долго болел?- сомнения (в значении „действительно ли / на деле это так, что... "):Hast du es auch verstanden? - Ты и в самом деле понял это?Hast du dir auch die Hände gewaschen? - Ты и в самом деле помыл руки.- смягчения требования (в значении „ну что это, ну знаешь и т. д."):Schreibe auch ordentlich! - Пиши же ты аккуратно!Jetzt geht auch (schön) nach Hause! - Пора бы уже домой!- подтверждения и одновременно положительной или отрицательной оценки в придаточном предложении, которое не имеет главного:Dass es auch gerade heute regnen muss! - И надо же именно сегодня пойти дождю!Beinahe einen Monat war er hier. - Почти месяц он был здесь.Er wäre beinahe / fast gefallen. - Он чуть было не упал.Der Stoff ist beinahe schwarz. - Материал почти чёрного цвета.В разговорном языке перед числом чаще употребляется fast:Es ist schon fast drei Uhr. - Уже почти три часа.beispielsweise придаёт оттенок дополнения, разъяснения на каком-то примере: Dieser Buch beispielweise ist vergriffen. - Эта книга, например, распродана.bereits усиливает временной фактор и означает, что событие наступило:- относительно рано или раньше, чем ожидали:Letztes Jahr schneite es bereits im Oktober. - В прошлом году уже в октябре выпал снег.Er kommt bereits heute. - Он придёт уже сегодня.- позже, чем ожидали:Es war bereits ein Uhr, als er ins Bett ging. - Уже был час ночи, когда он пошёл спать.- однако в определённый момент времени на воображаемой шкале количества было достигнуто большее значение, чем ожидалось первоначально:Sie ist erst 40 Jahre alt und bereits Großmutter. - Ей ещё только 40 лет, а она уже бабушка.besonders означает:- выделение какого-то слова (в значении в первую очередь, прежде всего):Besonders im Sommer ist das Meer schön. - Особенно летом море прекрасно.- степень сравнения (в значении в большой степени, очень, чрезвычайно):Er arbeitet besonders gut. - Он работает особенно хорошо.bloß придаёт значение:- неотложности / настоятельности или усиления вопроса:Wie spät ist es bloß? - (Да) сколько времени (сейчас)?Was ist bloß mit ihm geschehen? - (Да) что же с ним случилось?- ограничения, исключительности (в значении только, один он может или есть):Bloß der Lehrer war schuld. - Только учитель был виновен.Bloß Klaus hat den Vorschlag abgelehnt. - Только Клаус отклонил предложение.- растерянности / беспомощности и надежды на какую-либо помощь партнёра:Wo ist denn bloß mein Schlüssel? - (Да) где же мой ключ?Wie funktioniert das bloß ? - (Да) как же это работает ? / И как это только работает?- восхищения, критики, упрёка при восклицании или в риторическом вопросе:Was hast du da bloß wieder angestellt? - (Да) что же ты тут / там снова натворил?Wie siehst du bloß wieder aus? - (Да) как ты снова выглядишь?Warum hast du das bloß nicht schon früher gesagt? - И почему ж ты раньше не сказал об этом?Wie hat er bloß die Arbeit geschafft? - И как он только справился с (этой) работой?- угрозы или предупреждения:Komm bloß nach Hause (, dann bekommst du eine Strafe)! - Приди только домой (и ты своё получишь)!Bloß langsam! Bloß aufpassen! - Только медленно! Только осторожно!- неотложности / настоятельности в выражении желания:Hätte ich das doch bloß nicht gesagt! - Если бы я только этого не говорил!Wenn wir bloß schon da wären! - Если бы мы только (уже) были там!denn служит для выражения- естественности и доброжелательности / приветливости в заданном вопросе:Wie geht es dir denn ? - Как (же) у тебя дела ?Was machst du denn da? - Что (же) ты делаешь здесь?Wie heißt du denn? - Как (же) тебя зовут?- неожиданности или сомнения в вопросе:Ist das denn so wichtig? - Неужели это действительно так важно?Hast du denn auch genug Geld? - Разве у тебя действительно достаточно денег?- нетерпения или упрёка в вопросительном и повествовательном предложении:Was macht ihr denn so lange? - Что же вы так долго делаете?Was ist denn jetzt schon wieder los? - Что же сейчас здесь снова произошло?- для выражения одновременно особого интереса:Kommt der Lehrer denn ? - Разве учитель придёт ?Was hast du denn auf dem Teller? - Что же у тебя на тарелке?Freust du dich denn gar nicht? - Разве ты совсем не рад?Частица denn может употребляться также:- в риторическом вопросе, когда говорящий ожидает от собеседника согласия или одобрения:Wer hat denn schon so viel Geld? - У кого же так много денег (ни у кого)?Wer soll das denn kaufen? - Кто же это купит (никто)?- в повторном вопросе после отрицательного ответа ( denn стоит под ударением):Ich heiße nicht Klaus. - Меня зовут не Клаус.- Wie heißt du denn? - - А как же тебя (тогда) зовут?Ich bin kein Lehrer. - Was bist du denn? - Я не преподаватель. - А кто же ты тогда?Der Wal ist kein Fisch. - Was ist er denn ? - Ein Säugetier. - Кит - это не рыба. - А кто же он тогда? - Млекопитающее.- в восклицательных предложениях в форме альтернативного вопроса для выражения удивления (и часто недовольства / раздражения):Ist das Wetter denn nicht herrlich! - Разве погода не великолепная?Ist das denn zu glauben! - Разве можно в это поверить?Haben wir mit der Fahrt denn nicht großes Glück! - Разве нам не повезло с поездкой?Ist denn das die Möglichkeit! - Разве это не хорошая возможность?doch же, ведь придает значение:- подтверждения (в значении „действительно это так"):Er arbeitet doch fleißig. - Он ведь работает усердно.Er ist doch ein sehr erfahrener Chirurg. - Он ведь очень опытный хирург.- напоминания об уже известном или забытом, чтобы косвенно призвать собеседника согласиться (со значением „однако "):Ich muss los, es ist doch schon spät. - Мне надо спешить, ведь уже поздно.Sie ist doch kein Kind mehr! - Она ведь уже не ребёнок!Wir müssen doch morgen nach Köln. - Нам ведь завтра надо в Кёльн.- в побудительных предложениях подчёркивает побуждение. Endlich и immer придают предложениям оттенок нетерпения, досады или упрёка („наконец-то", „в конце концов"; „всё время"). Bitte или mal смягчают побуждение: употребляя mal говорящий выражает побуждение как бы между прочим, bitte делает побуждение вежливым:Lass mich doch endlich in Ruhe! - Оставь меня наконец-то в покое!Schrei doch nicht immer so laut! - Да не кричи ты всё время так громко!Komm doch mal her zu mir! - Подойди-ка сюда ко мне!Setzen Sie sich doch bitte! - Садитесь же, пожалуйста!- в предложениях, выражающих (нереальное, невыполнимое) желание, подчёркивает его настойчивый характер:Käme er doch endlich! / Wenn er doch endlich käme! - Хоть бы он пришёл наконец!Wenn es doch morgen nicht regnen würde! - Хоть бы завтра не было дождя!Wären doch alle so! - Вот бы все были такими!Hätte er doch den Ratschlag des Arztes befolgt! - Если б(ы) он послушался совета врача!- в риторических вопросах, когда говорящий спрашивает о том, что он, по его мнению, знает или должен знать, но о чём он в данный момент не может вспомнить:Du warst doch schon mal hier, nicht wahr? - Ты ведь был уже здесь, не так ли?Das war doch so, oder? - Это ведь было так, или нет?Wo arbeitest du doch? (Du hast es mir zwar gesagt, ich habe es aber vergessen.) - Где (же) ты работаешь? (Ты мне хотя и говорил об этом, но я забыл.)Wie heißt er doch gleich? - Как бишь (разг., устар.) его зовут? / Как же его зовут?- в повествовательных предложениях, являющихся ответом на побуждение сделать что-либо или упрёк, чтобы отклонить или отвергнуть, упрекнуть кого-либо в ответ или оправдаться:Mach das Fenster zu! - Закрой окно!— Es ist doch viel zu warm im Zimmer. - — Так ведь в комнате слишком тепло.Wir müssen über die Straße gehen. - Нам надо перейти улицу.- Jetzt nicht, die Ampel zeigt doch „rot". - - Не сейчас, на светофоре ведь красный свет.- в вопросах, имеющих форму повествовательных предложений, когда говорящий хочет устранить собственные сомнения, ожидает от собеседника, как правило, положительный ответ (в значении: „Действительно ли совершится действие или событие?“):Du lässt mich doch jetzt nicht im Stich? - Ты ведь не оставишь меня сейчас в беде?Das schaffst du doch bis morgen? - Ты ведь сделаешь это до завтра?(Ich nehme es an und möchte mich noch einmal vergewissern.) - (Я предполагаю это, но хочу ещё раз убедиться.)- в восклицательных предложениях для выражения удивления или возмущения:Wie schön es hier doch ist! - Как же здесь красиво!Wie klug er doch ist! - Какой же он умный!Das ist doch eine Gemeinheit! - Это же подлость!durchaus совсем, совершенно, вполне служит для подтверждения и усиления свойства или действия:Der Inhalt ist durchaus richtig. - Содержание совершенно правильное.Er hat durchaus fleißig gearbeitet. - Он работал вполне прилежно.Es ist durchaus möglich, dass er kommt. - Вполне возможно, что он придёт.Er will durchaus allein spazieren gehen. - Он непременно хочет прогуляться один.eben именно, как раз выражает:- в повествовательных предложениях выражает то, что какой-либо (часто негативный) факт невозможно изменить и с ним нужно смириться:Du musst dich eben damit abfinden, dass er dich nicht mag. - Ничего не поделаешь, придётся тебе смириться с тем, что ты ему не нравишься.Das ist eben nicht mehr zu ändern. - В том-то и дело, что этого не изменить. / Этого не изменить, что уж тут поделаешь.Die Arbeit kostet eben viel Zeit. - В том-то и дело, что работа требует много времени.- выделение какого-либо слова или обстоятельства (= gerade именно кто-то, что-то):Eben diesen Mann habe ich getroffen. - Именно / как раз этого человека я встретил.Eben dieses Buch habe ich gesucht. - Как раз / именно эту книгу я искал.- в побудительном предложении выражает то, что действие, к совершению которого побуждает говорящий, рассматривается как единственно возможное решение какой-либо проблемы:Dann fahr eben mit dem Bus (wenn dein Auto kaputt ist). - (Ну так) поезжай-ка тогда на автобусе (если твоя машина неисправна).- усиление отрицания:Er hat dich doch informiert, oder? - Он ведь тебя проинформировал, или нет?- Eben nicht! - - В том то и дело, что нет! / Как раз нет!Der Ring ist nicht eben billig. (= ist ziemlich teuer) - Кольцо не очень-то дешёвое. / Нельзя сказать, чтобы кольцо было дешёвым. / Дешёвым кольцо не назовёшь (= довольно дорогое).erst лишь, только означает:- что какое-то действие совершается или совершится позже, чем ожидалось:Ich bin erst gegen Mittag aufgewacht. - Я проснулся только к полудню.Er kommt / kam erst heute. - Он приедет / приехал только сегодня.- событие произошло не очень / совсем давно:Er hat sie erst kürzlich (gestern) gesehen. - Он видел её только недавно (вчера).- что к определённому моменту времени на воображаемой шкале количества было достигнуто меньшее значение, чем ожидалось:Zwei Stunden erst hat er gearbeitet. - Он работал лишь два часа.Ich habe erst zehn Seiten meiner Arbeit geschrieben. - Я написал только / всего лишь десять страниц своей работы.Ich habe diese Woche erst zwei Anrufe bekommen. - Мне на этой неделе позвонили только / всего лишь два раза / было только два звонка.Er ist erst Lehrling. (nicht Meister) - Он ещё только / всего лишь ученик (не мастер).- в сочетании с указанием времени, что ещё относительно рано:Bleib noch ein bisschen, es ist erst halb elf. - Останься ещё немного, сейчас только половина одиннадцатого.Es ist erst Mitte Oktober, und schon schneits! - Ещё только середина октября, а уже идёт снег.- в сочетании с recht, что кто-либо делает что-либо решительно или из-за упрямства:Ich habe ihr verboten, Süßigkeiten zu kaufen, aber sie tut es erst recht. - Я запретил ей покупать сладости, но теперь она нарочно / назло делает это.Jetzt tue ich es erst recht! - А вот теперь я это подавно сделаю!- в сочетании с recht nicht усиление отрицания:Auf diese Art lösen wir das Problem erst recht nicht. - Таким способом мы тем более / и подавно не решим проблему.- выделение, подчеркивание:Er ist sehr hochmütig, und erst seine Frau! - Он очень высокомерный, а его жена и того больше!Er ist ein ausgezeichneter Sportler, aber erst sein Bruder! - Он прекрасный спортсмен, а уж его брат и того лучше!- в предложениях, выражающих желание и имеющих форму самостоятельного условного предложения, усиливает желание:Wenn er bloß erst wieder arbeiten könnte! - Если бы он только вновь мог работать.Hätte er erst die schwierige Prüfung hinter sich! - Только бы он сдал этот трудный экзамен!etwa означает:- что говорящий ожидает на свой вопрос противоположный (отрицательный) ответ, что он опасается положительного ответа. Говорящий маркирует обстоятельство, о котором не спрашивает, как нежелательное, и внушает собеседнику ответить на вопрос отрицательно. Предложение имеет вид общего вопроса. При этом возможен и прямой порядок слов. При отрицании всегда добавляется doch:Rauchst du etwa? / Du rauchst doch nicht etwa? - Разве / неужели ты куришь? / Ты же не куришь?Bist du etwa krank? / Du bist doch nicht etwa krank? (ich bin besorgt um dich) - Может быть, ты болен? / Ты не болен? / Ты не заболел? (я беспокоюсь о тебе)- усиление отрицания в повествовательном, вопросительном предложении и предложении, выражающем желание (Wunschsatz):Er hat nicht etwa geschlafen. - Он ничуть / отнюдь не спал.Er ist nicht etwa dumm, sondern nur faul. - Он отнюдь не глупый, а только ленивый.Ist es etwa nicht seine Schuld? - Да разве в этом не его вина?Er soll nicht etwa denken, ich räche mich. - Пусть не думает, что я мщу.Glauben Sie nicht etwa (nur nicht, ja nicht), das wäre ein Versehen! - Отнюдь не считайте так, это было бы ошибочно!Ich bin nicht etwa dagegen, aber... - Я нисколько не против, но... / Нельзя сказать, чтобы я был против, но...- усиление (только одной) возможности в условных предложениях:Wenn er etwa doch noch kommt, dann... - (В случае,) если он всё же придёт, тогда...Allen, die etwa Bedenken haben sollten, sei gesagt... - Всем, у кого будут сомнения / опасения, следует сказать...- в сочетании с nicht в повелительных / побудительных предложениях усиление побуждения (отрицания):Komm nicht etwa zu spät auf den Flugplatz! - Не опоздай (же) на аэродром!etwas перед прилагательным в положительной или сравнительной степени ограничивает качество, выраженное прилагательным („немного, несколько"):Der Stoff war etwas billiger. - Материал был немного дешевле.Der Weg war etwas anstrengend. - Дорога была несколько утомительной.Ich bin noch etwas müde. - Я ещё немного усталый.fast означает:- перед прилагательным или наречием, названное качество или количество ещё не совсем / полностью достигнуто (= nahezu, annähernd):Es war schon fast dunkel, als er von der Arbeit kam. - Было уже почти темно, когда он вернулся с работы.Wir haben uns seit fast einem ganzen Jahr nicht mehr gesehen. - Мы не виделись почти целый год.- с глаголами, что возможное или вероятное действие не наступило (= beinahe):Ich wäre fast verzweifelt, wenn du mir nicht geholfen hättest. - Ещё бы немного, и я бы отчаялся, если бы ты мне не помог.ganz совсем, полностью, совершенно означает:- усиление качества:Der Keller ist ganz leer. - Подвал совсем пуст.Er ist ganz der / sein Vater. - Он весь в отца.- ослабление качества (= ziemlich) (частица всегда безударна):Das Frühstück war ganz gut. - Завтрак был довольно хорошим.Er schreibt ganz ordentlich. - Он пишет довольно аккуратно.ganz und gar совсем, полностью, совершенно как устойчивое выражение означает усиление:Die Reise ist ganz und gar unbestimmt. - Поездка совершенно неопределённая.gar выражает:- усиление (чаще отрицательного) предположения или риторического вопроса, на который ожидается отрицательный ответ (= etwa, womöglich):Er wird doch nicht gar einen Unfall gehabt haben? - Уж не произошёл ли с ним несчастный случай?Er wird doch nicht gar durchgefallen sein? - Уж не провалился ли он (на экзамене)?- усиление высказывания и удивление (= tatsächlich, wirklich):Er hat gar geglaubt, dieses Problem existierte überhaupt nicht. - Он действительно верил, что эта проблема вообще не существует.Er ist gar zu allem fähig. - Он действительно способен на всё.- усиление отрицания (вообще, совершенно):Er war gar nicht fleißig. - Он был вовсе неприлежный.Ich habe heute gar keine Zeit. - У меня сегодня совершенно нет времени.Er hat noch gar nichts gegessen. - Он ещё совсем ничего не ел.- усиление zu или so (= allzu)Das Wetter war gar zu schlecht. - Погода была слишком / чересчур плохой.Sie ist gar so empfindlich. - Она чересчур чувствительна.Er wäre gar zu gern ins Kino gegangen. - Он с большим удовольствием пошёл бы в кино.gerade прямо, именно, как раз выражает:- выделение, подчеркивание (именно, как раз):Gerade diesen Lehrer suchen wir. - Именно (как раз) такого учителя мы ищем.Gerade du solltest das besser wissen! - Именно (как раз) тебе следовало бы лучше знать об этом.- раздражение или удивление в связи с тем, что действие происходит в неподходящее время или что неприятное действие касается определённого лица (= ausgerechnet):Musste es gerade heute regnen, wo wir einen Ausflug machen wollten? - И нужно ж было дождю пойти именно сегодня, когда мы собрались на экскурсию.Warum passiert so etwas gerade mir? - Почему такое происходит именно со мной?- в сочетании с nicht (nicht gerade) ослабление / смягчение отрицания. Высказывание приобретает ироническое или вежливое звучание (= nicht eben):Das ist nicht gerade das, was ich erwartet habe. - Это не совсем то, чего я ожидал.Er ist nicht gerade ein Genie. - Гением его не назовёшь. / Нельзя сказать, чтобы он был гением.- в сочетании с noch (gerade noch), что что-либо всё же произошло с большим трудом, в последний момент, кое-как наступило и т.д.:Er hat den Zug gerade noch erreicht. - Он едва ещё / еле(-еле) успел на поезд.Sie hat die Prüfung gerade noch bestanden. - Она едва ещё / еле(-еле) / кое-как / с грехом / горем пополам сдала экзамен.- в сочетании с noch (gerade noch) ироническим образом раздражение:Auf den haben wir gerade noch gewartet! - Вот его мы как раз и ждали!Das hat uns gerade noch gefehlt! - Этого нам только не хватало!geradezu прямо-таки (= direkt, tatsächlich, wahrhaftig) усиливает прилагательные, существительные и глаголы (действительно, в самом деле):Die Entdeckung war geradezu sensationell. - Открытие было прямо-таки сенсационным.Das Bild ist geradezu ein Meisterwerk. - Эта картина прямо-таки / просто шедевр.Es schrie geradezu vor Schmerzen. - Он прямо-таки кричал от боли.höchst весьма, чрезвычайно, до крайности означает:- усиление, увеличение степени сравнения (очень, в высшей мере):Das Buch ist höchst interessant. - Книга чрезвычайно интересная.immer выражает:- постоянное увеличение степени качества (перед сравнительной степенью):Das Flugzeug steigt immer höher. - Самолёт поднимается всё выше (и выше).Es kommen immer mehr Leute. - Людей приходит всё больше (и больше).- усиление в сочетании с noch в повествовательных и вопросительных предложениях:- усиление в предложениях образа действия:Er ist immer noch dein Vater. - Он как-никак / всё же твой отец.- в начале побудительных предложений часто без глаголов приветливый / любезный / дружеский тон, ослабляя побуждение:Immer langsam voran! - Только без спешки!Immer mit der Ruhe! - Только спокойно! / Только без спешки!Lass ihn nur immer kommen! - Ну ладно, пусть проходит!Immer rein in die gute Stube! - Заходите, не бойтесь! / Не церемоньтесь, входите!ja выражает- в повествовательном предложении напоминание об известном собеседникам и ожидание согласия (= doch):Du weißt ja, wie er ist. - Ты ведь / же знаешь, какой он есть.Die Prüfungen sind ja bald vorbei. - Экзамены ведь скоро закончатся.Mach dir keine Sorgen, du hast noch ja genug Zeit. - Не беспокойся, у тебя ведь / же ещё достаточно времени.- в повествовательном предложении согласие и его ограничение, часто в сочетании с aber ограничение (= zwar):Die Lösung ist ja momentan ganz gut, aber auf lange Sicht müssen wir uns etwas Neues einfallen lassen. - Хотя решение для данного момента вполне хорошее, (но) на длительную перспективу мы должны придумать что-то новое.Ich kann es ja versuchen (aber ich glaube nicht, dass es funktioniert). - Я, правда, попытаюсь это сделать (однако я не верю в то, что это получится).- в восклицательном предложении удивление:Du bist ja ganz nass! - Ты ведь / же весь мокрый!Es ist ja heute kalt! - Ну и холодно же сегодня!Das ist ja eine Überraschung! - Вот так сюрприз!Das Fleisch ist ja hart! - А мясо ведь жёсткое!Du hast ja ein neues Auto! - У тебя же новая машина!- усиление побуждения и одновременно предупреждение или угроза (= bloß):Mach das ja nicht noch mal! - Только (ни в коем случае) не делай этого больше!Dass du nach der Schule ja sofort nach Hause kommst! - Чтоб после школы сразу же пришёл домой!В сочетании с инфинитивом и в эллиптических формах (без глагола) частица ja употребляется только вместе с отрицанием (ни в коем случае):Ja nicht so schnell fahren! - Ни в коем случае не надо так быстро ехать!Kann ich dich morgen besuchen? - Я могу тебя завтра посетить?-Ja nicht. - - Ни в коем случае.mal выражает- вежливость, непринуждённость в побудительных предложениях:Geh mal zum Arzt! - Сходи-ка к врачу!Machen Sie mir mal einen Kaffee! - Сделайте-ка мне чашку кофе!Komm (doch) mal her, bitte! - Подойди-ка, пожалуйста, сюда!Geh mal beiseite! - Отойди-ка в сторону!Также в конструкциях, которые заменяют повелительное наклонение (парафразах):Du musst mal zum Arzt gehen. - Ты должен сходить к врачу.Er sollte jetzt mal die Frage beantworten. - Ему следовало бы сейчас ответить на вопрос.- вежливость, непринуждённость в вопросительных предложениях, имеющих побудительный характер (чаще ожидается положительный ответ или реакция):Kannst du mir mal sagen, wie spät es ist? - Не мог бы ты мне сказать, который час?Reichst du mir mal das Brot? - Ты мог бы подать мне хлеб?- в сочетании с nun {nun mal) невозможность изменить какой-либо факт, положение вещей (= eben):Da kann man nichts machen, das ist nun mal so. - Здесь ничего не поделаешь, уж это (такова уж ситуация / таковы уж факты).So liegen die Dinge nun mal. - Таковы уж дела.Gegen ihn hast du keine Chance - er ist nun mal stärker als du. - Против него у тебя нет никаких шансов, ничего не поделаешь / попишешь, он сильнее тебя.schon выражает:- уверенность говорящего, что какое-либо действие произойдёт, исполнится, чтобы успокоить, утешить, обнадёжить кого-либо:Der Zug wird schon pünktlich kommen. - Поезд (наверняка) придёт точно.Das wird schon noch gut gehen! - Всё ещё наверняка наладится! / Ничего, всё ещё наладится! / Всё обойдётся / будет хорошо!Er wird schon damit fertig werden. - Он (наверняка) справится с этим. / Ничего он (ещё) справится с этим.- согласие и одновременно ограничение этого согласия, оговорку:Ich würde das Buch schon gern lesen, aber ich habe keine Zeit. - Я бы с удовольствием почитал эту книгу, однако у меня нет времени.Das Haus ist schon schön, aber viel zu groß. - Дом хоть и (безусловно) красивый, однако слишком большой. / Дом красивый, с этим я согласен, но / однако слишком большой.- сомнение, отрицательную оценку в риторическом вопросе, предполагается отрицательный ответ (часто не переводится):Wer konnte ihm schon helfen? (Niemand.) - (Ну и) кто (же) мог ему помочь? (Никто.)Wer will schon in einer solchen Wohnung wohnen? (Niemand.) - (Ну и) кто (же) захочет / будет / станет жить в такой квартире? (Никто.)- в побудительных предложениях настойчивость, нетерпение (= endlich):Rede doch schon! - Ну, говори же (наконец)!Los, mach schon! - Ну, давай же, поторапливайся! / Начинай же наконец!sehr усиливает выраженное качество (= in hohem Maße, besonders):Das Wetter ist sehr schön. - Погода очень хорошая.Er arbeitet sehr gern im Garten. - Он очень любит работать в саду / огороде.selbst выражает то, что высказывание относится к лицу, от которого (вероятно) не ожидали такого действия (= sogar, auch):Über diesen gelungenen Witz musste selbst unser strenger Lehrer lachen. - Над этой удачной шуткой смеялся даже наш строгий учитель.so выражает:- высокую степень:Ich bin ja so froh darüber. - Я же / ведь так рад этому.- нежелание выразить что-то точнее:Ich habe so meine Gründe, warum ich das tue. - У меня есть кое-какие основания / причины, почему я это делаю.- в начале побудительного предложения (часто сопровождается частицей doch) нетерпение или недовольство / раздражение / досаду:So komm jetzt endlich! - Так / да иди же ты в конце концов (сюда)!So unterbrich mich doch nicht immer! - Да не перебивай же меня всё время!- в начале предложения своего рода комментарий, когда говорящий / кто-либо только что что-либо сделал (и доволен этим):So, das hätten wir geschafft! - Ну вот / так, вот и всё / готово! / Так, с этим мы справились!- реакцию на высказывание, показ того, что высказывание принято к сведению (и не представляет большого интереса):Unsere Nachbarn haben ein neues Auto gekauft. - So. - Наши соседи купили новую машину. - Да.wohl выражает довольно высокую степень вероятности того, что какое-либо событие / действие произойдёт:Sie wird wohl den Zug verpasst haben. - Она, пожалуй / вероятно, опоздала на поезд.При этом ja усиливает, а doch уменьшает эту вероятность:Der Zug ist ja wohl wieder nicht pünktlich. - Поезд видимо снова опоздает.Er wird doch wohl nicht gleich kommen. - Он вряд ли сейчас придёт.- усиление при возгласе субъективного комментария со стороны говорящего:Du spinnst wohl! / bist wohl übergeschnappt! - Ты не в своём уме! / Ты что, рехнулся!- подтверждение высказывания и одновременно оговорку, которая в дальнейшем может конкретизироваться:Er weiß wohl, wo der Schlüssel ist, aber er sagt es uns nicht. - Он (хоть и) знает где ключ, но не говорит нам об этом. / Знать-то он знает, где...- усиление побуждения, имеющего форму общего вопроса, часто в сочетании с werden или wollen; на такое строгое побуждение ожидается непосредственная реакция со стороны собеседника, поэтому оно часто приобретает характер угрозы:Willst du wohl deine Hausaufgaben machen! - Будешь ты, наконец, делать домашние задания!Willst du wohl endlich still sein! - Да замолчишь ты наконец!Werdet ihr wohl ruhig sitzen! - Да успокойтесь вы наконец!- определённую сдержанность или неуверенность в вопросительных предложениях:Ob er wohl weiß, dass wir hier sind? - Знает ли он, что мы здесь?Darf ich wohl bei Ihnen mal telefonieren? - Можно ли у тебя позвонить?- знание говорящим ответа в эллиптическом вопросе при ответе на риторический вопрос:Wer hat den „Faust" geschrieben? - Кто написал произведение „ Фауст"?- Wer wohl? - - (Ну) кто ж ещё (кроме Гёте)?zwar употребляется:- при констатации, когда что-то допускается и признаётся, а придаточное предложение начинается с aber или doch:Er war zwar krank, aber er ging trotzdem zur Arbeit. - Он хоть и был болен, но всё равно пошёл на работу.Ich habe zwar wenig Zeit, aber ich helfe dir (trotzdem). - У меня, правда, мало времени, но (несмотря на это) я тебе помогу.Грамматика немецкого языка по новым правилам орфографии и пунктуации > Список наиболее употребительных частиц, их значение и употребление
-
79 finden
(entdecken) to find; to discover;(meinen) to think* * *fịn|den ['fɪndn] pret fa\#nd, [fant] ptp gefu\#nden1. vt[gə'fʊndn]1) (= entdecken) to findes war nicht/nirgends zu finden — it was not/nowhere to be found
das muss zu finden sein — it must be somewhere (to be found)
etwas an jdm finden — to see something in sb
See:→ auch gefunden2) (= vorfinden) to findjdn schlafend/bei der Arbeit finden — to find sb asleep/working
3) (in Verbindung mit n siehe auch dort) Trost, Hilfe, Ruhe, Schlaf etc to find; Anklang, Zustimmung auch to meet with; Beifall to meet or be met with; Berücksichtigung, Beachtung to receive(bei jdm) Anerkennung finden — to find recognition (with sb)
4) (= ansehen, betrachten) to thinkes kalt/warm/ganz erträglich etc finden — to find it cold/warm/quite tolerable etc
etw gut/zu teuer/eine Frechheit etc finden — to think (that) sth is good/too expensive/a cheek etc
jdn blöd/nett etc finden — to think (that) sb is stupid/nice etc
2. vilit, fig = den Weg finden) to find one's wayer findet nicht nach Hause (lit) — he can't find his or the way home; (fig) he can't tear or drag himself away (inf)
3. vti(= meinen) to thinkfinden Sie ( das)? — do you think so?
finden Sie (das) nicht auch? — don't you agree?, don't you think so too?
ich finde, wir sollten/dass wir... — I think we should/that we...
4. vr1) (= zum Vorschein kommen) to be found; (= wiederauftauchen auch) to turn up; (= sich befinden auch) to bedas wird sich ( alles) finden — it will (all) turn up
es fand sich niemand, der sich freiwillig gemeldet hätte — there was nobody who volunteered
2) (Angelegenheit etc = in Ordnung kommen) to sort itself out; (Mensch = zu sich finden) to sort oneself outdas wird sich alles finden — it'll all sort itself out
3)(= sich fügen)
finden — to reconcile oneself to sth, to become reconciled to sth4) (= sich treffen) (lit) to find each other; (fig) to meet* * *1) (to come upon or meet with accidentally or after searching: Look what I've found!) find2) (to consider; to think (something) to be: I found the British weather very cold.) find3) (to come to or be faced with: He met his death in a car accident.) meet* * *fin·den<fand, gefunden>[ˈfɪndn̩]I. vt1. (entdecken)▪ jdn/etw \finden to find sb/sthes muss doch [irgendwo] zu \finden sein! it has to be [found] somewhere!ich finde das [richtige] Wort nicht I can't find [or think of] the [right] worddie Polizei fand eine heiße Spur the police discovered a firm lead▪ jdn/etw \finden to find sb/sthsie hat hier viele Freunde gefunden she found a lot of new friends hereArbeit/eine Wohnung \finden to find a job/a flat3. (herausfinden)▪ etw \finden to find sthdie Lösung eines Problems \finden to find the solution to a problem4. (feststellen)▪ etw \finden to find sth▪ etw an jdm \finden to see sth in sbin letzter Zeit finde ich unerklärliche Veränderungen an ihm I see inexplicable changes in him recentlyeine Ursache \finden to find a cause5. (vorfinden)▪ jdn/etw \finden to find sb/sthsie fanden ihn bei der Arbeit they found him at worksie fanden ihre Wohnung durchwühlt they found their apartment turned upside downjdn bewusstlos/müde/tot \finden to find sb unconscious/tired/dead▪ etw [bei jdm] \finden to find sth [with sb][großen/reißenden] Absatz \finden to sell [well/like hot cakes]seinen Abschluss/ein Ende \finden to come to a conclusion/an endsein Auskommen \finden to make a livingBerücksichtigung \finden to be taken into considerationUnterstützung \finden to receive [or win] [or get] support[bei jdm] Verständnis \finden to find understanding [with sb]keine Worte \finden können to be at a loss for words, words are failing me/him/etc.[bei jdm] Zustimmung \finden to meet with approval [from sb] [or sb's approval]dieser Vorschlag fand bei den Delegierten breite Zustimmung this suggestion met widespread support from the delegates7. (aufbringen)▪ etw \finden to find sthdie Kraft/den Mut \finden, etw zu tun to find the strength/courage to do sth8. (einschätzen, empfinden)▪ jdn/etw... \finden to think [or find] [that] sb/sth is...wie findest du das? what do you think [of that]?ich finde das Wetter gar nicht mal so übel I find the weather is not too bad, I don't think the weather is all that badich fände es besser, wenn... I think it would be better when [or if]...jdn angenehm/blöd/nett \finden to think [that] sb is pleasant/stupid/niceetw billig/gut/unmöglich \finden to think [or find] sth is cheap/good/impossiblees kalt/warm \finden to find it cold/warmnichts an etw/jdm \finden to not think much of sth/sbnichts dabei \finden, etw zu tun to not see any harm in doing sth, to see nothing wrong with doing sth9. (an einen Ort gelangen)▪ irgendwohin \finden to find a placenach Hause \finden to find one's way home10.▶ das wird sich alles finden everything will be all right, we'll see▶ wer suchet, der findet he who seeks shall findII. vi▪ zu jdm/etw \finden to find one's way to sb/sthich habe leicht zu euch gefunden your place was easy to findsie findet in der Früh nicht aus dem Bett she can never get up in the morning2. (meinen) to think▪ \finden, [dass]... to think that...\finden Sie? [do] you think so?III. vr1. (anzutreffen sein) to be foundes fand sich niemand, der es tun wollte nobody was willing to do itdieses Zitat findet sich bei Shakespeare this quotation is from Shakespearein seinem Brief fand sich kein Wort über die Hochzeit he didn't say a word about the wedding in his letter2. (in Ordnung kommen) to sort itself outes wird sich schon alles \finden it will all sort itself out [in time]er hat sich noch nicht gefunden he has not sorted himself out yet4. (sich abfinden mit)* * *1.unregelmäßiges transitives Verb1) (entdecken) findeine Spur von jemandem finden — get a lead on somebody
keine Spur von jemandem finden — find no trace of somebody
2) (erlangen, erwerben) find <work, flat, wife, etc.>3) (herausfinden) find <solution, mistake, pretext, excuse, answer>4) (einschätzen, beurteilen)5) (erhalten)2.Hilfe [bei jemandem] finden — get help [from somebody]
es fand sich niemand/jemand, der das tun wollte — nobody wanted to do that/ there was somebody who wanted to do that
3.das/es wird sich alles finden — it will all work out all right
unregelmäßiges intransitives Verbzu sich selbst finden — (fig.) come to terms with oneself
* * *finden; findet, fand, hat gefundenA. v/tschwer zu finden hard to find ( oder come by);einen Ausweg finden find a way out (aus of);Freunde finden find ( oder make) friends;Trost finden in (+dat) find comfort in;keine Worte finden be lost for words;Zeit finden für find (the) time for;ich finde die Schlüssel nicht I can’t find the keys;für den Auftrag ließ sich niemand finden nobody could be found to take on the commission;es wird sich schon eine Lösung finden (lassen) a solution will be found in the end;da haben sich zwei (gesucht und) gefunden! iron those two were meant for each other2. (vorfinden) find;wir fanden ihn schlafend/bei der Arbeit we found him asleep/at work3. Meinung: think, believe, find;ich finde, dass … I think ( oder feel) (that) …;ich fände es klüger zu (+inf) I think it would be wiser to …;ich finde es kalt hier I find it cold here;ich finde es gut/schlecht (Sache) I like it/I don’t like it; (Vorschlag) I think/I don’t think it’s a good idea;ich finde das zum Lachen/Weinen I find that funny/tragic;wie finden Sie das Buch? how do you like ( oder what do you think of) the book?;wie finde ich denn das? umg what am I to make of that?4.Gefallen finden an (+dat) take pleasure in;etwas an jemandem/etwas finden see something in sb/sth;ich weiß nicht, was sie an ihm findet I don’t know what she sees in him;ich kann nichts dabei finden I don’t see any harm in it;sie findet nichts dabei, wenn ihre Tochter spät heimkommt she thinks nothing of it ( oder doesn’t mind) when her daughter comes home late5. fig:reißenden Absatz finden sell like hotcakes;großen Anklang finden be very well received;Beachtung finden receive attention;B. v/rdiese Pflanze findet sich nur im Gebirge this plant is only (to be) found in the mountains;es fanden sich nur wenige Freiwillige there were only a few volunteers;in dem Brief fand sich kein Wort darüber there was not a word about it ( oder no mention of it) in the letter2. Person:sich umzingelt/in einer Notlage etcfinden find o.s. surrounded/in dire straits etc3. (in Ordnung kommen) work out;es wird sich (schon eine Lösung) finden an answer will be found;das wird sich schon alles finden it’ll all work out ( oder sort itself out) (in the end)4. geh Person: find o.s.5. Person:sich finden in (+akk) (sich fügen in) resign ( oder reconcile) o.s. to; (sich gewöhnen an) get used toC. v/i:nach Hause finden find one’s way home;zur Musik/Kunst etczu sich selbst finden come to terms with o.s., sort o.s. out;er findet nicht aus dem Bett he just can’t get ( oder drag himself) out of bed;sie fand nicht zum Zahnarzt she (just) couldn’t bring herself to go to the dentist;endlich fand die Mannschaft zu ihrem Spiel at last the team got into its ( oder their) stride;sie hat noch nicht wieder zu ihrer alten Form gefunden she hasn’t yet recovered her old form* * *1.unregelmäßiges transitives Verb1) (entdecken) find2) (erlangen, erwerben) find <work, flat, wife, etc.>3) (herausfinden) find <solution, mistake, pretext, excuse, answer>4) (einschätzen, beurteilen)5) (erhalten)2.Hilfe [bei jemandem] finden — get help [from somebody]
es fand sich niemand/jemand, der das tun wollte — nobody wanted to do that/ there was somebody who wanted to do that
3.das/es wird sich alles finden — it will all work out all right
unregelmäßiges intransitives Verbzu sich selbst finden — (fig.) come to terms with oneself
* * *v.(§ p.,pp.: fand, gefunden)= to detect v.to find v.(§ p.,p.p.: found) -
80 reißen
I.
1) tr etw. von jdm./etw. ab-, herunterreißen срыва́ть сорва́ть [semelfak рвану́ть] что-н. с кого́-н. чего́-н. Knopf von Kleidung; Papier von Rolle; Stoff von Ballen отрыва́ть оторва́ть что-н. от чего́-н. jdm. die Kleider vom Leib reißen срыва́ть /- с кого́-н. оде́жду2) tr jdn./etw. aus etw. herausreißen вырыва́ть вы́рвать кого́-н. что-н. из чего́-н. Schwert, Dolch aus Scheide выдёргивать вы́дернуть что-н. из чего́-н. Revolver aus Tasche выхва́тывать вы́хватить [semelfak рвану́ть] что-н. из чего́-н. jdm. etw. aus der Hand [aus den Händen] reißen вырыва́ть /- <выхва́тывать/-> что-н. из руки́ [из рук] у кого́-н. jdm. die Ware aus den Händen reißen auch отрыва́ть оторва́ть това́р у кого́-н. с рука́ми | etw. aus dem Zusammenhang reißen вырыва́ть /- что-н. из конте́кста. jdn. aus dem Schlaf reißen внеза́пно буди́ть раз- кого́-н. jdn. aus seinen Träumen [Illusionen] reißen лиша́ть лиши́ть кого́-н. грёз [иллю́зий]. jdn. aus seinen Gedanken reißen прерыва́ть /-рва́ть чьи-н. размышле́ния. jdm. aus seiner Letargie [Ungewißheit] reißen выводи́ть вы́вести кого́-н. из летарги́и [из состоя́ния нереши́тельности]. der Tod hat ihn aus unseren Reihen gerissen смерть вы́рвала его́ из на́ших рядо́в3) tr etw. in etw. durch Reißen verursachen: Loch in Papier, Stoff, Kleidung прорыва́ть /-рва́ть что-н. в чём-н. ein Loch in etw. reißen in Kleidung auch порва́ть pf что-н. sich Löcher < ein großes Loch> in etw. reißen in Kleidung разрыва́ть разорва́ть себе́ что-н. sein Tod reißt eine große Lücke in unsere Reihen его́ смерть явля́ется для нас большо́й поте́рей <утра́той>4) tr etw. zerreißen: Stoff, Papier рвать. zertrennen: Stoff поро́ть. entlang der Naht reißen вспа́рывать /-поро́ть по шву | jdn./etw. in Stücke [in Fetzen] reißen разрыва́ть разорва́ть кого́-н. что-н. на куски́ <на ча́сти> [в кло́чья <в клочки́>]. Papier, Stoff, Siegel auch изорва́ть pf что-н. (в кло́чья <в клочки́>). sich vom Feind in Stücke reißen lassen дава́ть дать врагу́ разорва́ть себя́ на ча́сти6) tr etw. an sich reißen sich aneignen захва́тывать /-хвати́ть что-н., завладева́ть /-владе́ть чем-н. konkreten Gegenstand, Besitz auch прибира́ть /-бра́ть к рука́м что-н. die Macht an sich reißen захва́тывать /- власть7) tr jdn. an etw. heftig ziehen, zupfen дёргать [semelfak дёрнуть <рвану́ть>] кого́-н. за что-н.8) tr jdn./etw. in [unter/hinter] etw. ziehen рывко́м тяну́ть по- кого́-н. что-н. во что-н. [подо/за что-н.]. jdn. mit sich reißen in Gefahr, Abgrund увлека́ть /-влечь кого́-н. за собо́й. jdn./etw. in die Höhe reißen a) v. Pers - andere Pers дёргать [semelfak дёрнуть <рвану́ть>] вверх кого́-н. auf die Beine stellen поднима́ть подня́ть <ста́вить /по-> кого́-н. на́ ноги b) v. Ballon, Luftströmung - Pers, Gegenstand увлека́ть /- кого́-н. что-н. в высоту́ c) v. Pers - den Kopf задира́ть /-дра́ть что-н. | der Strudel riß das Schiff in die Tiefe пучи́на поглоти́ла кора́бль, кора́бль потяну́ло в пучи́ну <в глубину́>. in die Tiefe gerissen werden погружа́ться /-грузи́ться в пучи́ну <в глубину́>. jdn. (mit sich) zu Boden reißen вали́ть по- кого́-н. (на́земь), сва́ливать /-вали́ть кого́-н. с ног etw. nach rechts [nach links] reißen Fahrzeug, Steuer(ruder) рвану́ть < дёрнуть> что-н. напра́во [нале́во]. das Gewehr an die Backe reißen zielen бы́стро прикла́дываться /-ложи́ться <прице́ливаться/-це́литься>. hochreißen бы́стро вски́дывать /-ки́нуть ружьё. den Kopf nach hinten reißen beim Salto заки́дывать /-ки́нуть го́лову | jdn./etw. ins Verderben < Unglück> reißen Pers, Land губи́ть по- кого́-н. что-н., приводи́ть /-вести́ к ги́бели кого́-н. что-н. Land auch вверга́ть вве́ргнуть в катастро́фу что-н. | innerlich hin und her gerissen werden быть обурева́емым сомне́ниями. verwirrt sein быть в смяте́нии, не знать что де́лать. er wurde innerlich hin und her gerissen его́ душа́ разрыва́лась на ча́сти. es reißt jdn. wohin in die Heimat, Ferne чья-н. душа́ <чьё-н. се́рдце> рвётся куда́-н.10) tr (jdm.) (mit etw.) Wunden reißen mit Nägeln, Krallen, scharfem Gegenstand (чем-н.) наноси́ть /-нести́ ра́ны (кому́-н.) | sich etw. blutig reißen (an etw.) ра́нить по- (себе́) что-н. (обо что-н.)12) tr erzählen: Witze расска́зывать /-сказа́ть. ständig говори́ть. Witze reißen auch остри́ть, зубоска́лить, отпуска́ть остро́ты. Zoten reißen auch скабрёзничать, поха́бничать, скверносло́вить. Possen reißen дура́читься, балагу́рить, кривля́ться, валя́ть дурака́
II.
1) itr zerrissen werden können: v. Stoff, Papier, Strick, Naht, Kleidung рва́ться. bei Aktualisierung: zerreißen разрыва́ться разорва́ться. v. Kleidung, Stoff, Naht auch изорва́ться pf. v. Seil, Strick, Kabel, Telefonverbindung, Film обрыва́ться оборва́ться3) itr enden: v. Geduld ло́паться ло́пнуть. jds. Geduld <jds. Geduldsfaden> ist gerissen чьё-н. терпе́ние ло́пнуло, кто-н. вы́шел из терпе́ния4) itr an etw. ziehen: an Kette, Leine, Klingel(schnur) дёргать. kräftig рва́ть [semelfak дёрнуть. kräftig рвану́ть] за что-н. v. Wind - an Fahne, Segel auch трепа́ть что-н. | an den Nerven reißen трепа́ть не́рвы5) itr kratzen: v. Rasiermesser, Klinge драть6) itr es reißt jdm. in allen Gliedern schmerzt кого́-н. ло́мит, у кого́-н. ломо́та <все ко́сти боля́т>
III.
1) sich reißen sich verletzen ра́нить по- себя́. sich blutig reißen исцара́пываться /-цара́паться до кро́ви. sich an etw. reißen a) an Körperteil ра́нить /- себе́ что-н. b) an spitzem Gegenstand, Nagel, Stange напа́рываться /-поро́ться на что-н., ра́нить /- себя́ чем-н. <обо что-н.>2) sich reißen um etw. um Ware, Buch, Eintrittskarte брать взять [ kaufen раскупа́ть/-купи́ть ] что-н. нарасхва́т. Ware auch отрыва́ть оторва́ть что-н. с рука́ми3) sich reißen um jdn. um Mädchen, jungen Mann, berühmten Schauspieler дра́ться из-за кого́-н. man reißt sich um sie у неё отбо́я нет от покло́нников ; покло́нники за ней то́лпами хо́дят
См. также в других словарях:
Schlaf [1] — Schlaf (auch wohl Schläfe; im Plural Schläfen, Tempora). bei den Wirbeltieren der auf beiden Seiten des Kopfes, über der Wange gelegene platte Teil des Schädels, dessen vorderer Teil beim Menschen unbehaart ist. An dem S. befindet sich bei den… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Schlaf — Schlafendes Kind Schlafendes Katzenjunges Der Schl … Deutsch Wikipedia
Schlaf Kindlein schlaf — Schlaf, Kindlein, schlaf! ist ein mehrstrophiges Lied, das Kindern vor dem Einschlafen zur Beruhigung gesungen wird. Die Melodie des Wiegenliedes wurde von Johann Friedrich Reichardt 1781 komponiert und auch für Maikäfer flieg verwendet. Das Lied … Deutsch Wikipedia
Schlaf, Kindlein, schlaf — ist ein mehrstrophiges Lied, das Kindern vor dem Einschlafen zur Beruhigung gesungen wird. Die älteste überlieferte Textfassung stammt aus dem Jahr 1611 und besteht lediglich aus der ersten Strophe.[1] Die heute verbreitete Melodie des… … Deutsch Wikipedia
Schlaf — Schlaf: Das altgerm. Substantiv mhd., ahd. slāf, got. slēps, niederl. slaap, engl. sleep stellt sich zu dem Verb schlafen: mhd. slāfen, ahd. slāf‹f›an, got. slēpan, niederl. slapen, engl. to sleep. Dieses Verb bedeutet eigentlich »schlapp,… … Das Herkunftswörterbuch
Schlaf (Begriffsklärung) — Schlaf steht für: einen biologischen oder medizinischen Ruhezustand, siehe Schlaf ein getrocknetes Augensekret, siehe Schlaf in den Augen ein Drama von Jon Fosse, siehe Schlaf (Drama) Schlaf ist der Familienname folgender Personen: Hannelore… … Deutsch Wikipedia
Schlaf [2] — Schlaf (Somnus), derjenige in meist regelmäßigen Intervallen eintretende physiologische Zustand, in dem die Äußerungen des Bewußtseins zurücktreten oder selbst vollständig aufgehoben sind. über die nächste Ursache dieses Zustandes konnten bisher… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Schlaf [1] — Schlaf (Somnus), der Act des organischen Lebens, in welchem die psychischen Thätigkeiten, nebst den Empfindungswahrnehmungen u. der willkürlichen Bewegung ruhen u. zu neuer Thätigkeit gestärkt werden, wobei zugleich die gesammte bildende… … Pierer's Universal-Lexikon
Schlaf [4] — Schlaf, Johannes, Schriftsteller, geb. 21. Juni 1862 in Querfurt, besuchte das Gymnasium in Magdeburg und studierte 1884–88 in Halle und Breslau Philologie und Philosophie; er lebt als freier Schriftsteller in Weimar. S. trat zuerst in… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Schlaf — Schlaf, der freundliche Engel mit den gesenkten Wimpern und den träumenden Sternen, der sanfte Zwillingsbruder des Todes mit dem süßbetäubenden Mohnkranz (s. Hypnos). – Der S. gehört zu den noch nicht völlig erklärten Erscheinungen im… … Damen Conversations Lexikon
Schlaf — Nachtruhe; Ruhe; Schlummer * * * Schlaf [ʃla:f], der; [e]s: a) Zustand der Ruhe, in dem die körperlichen Funktionen herabgesetzt sind und das Bewusstsein ausgeschaltet ist: ein langer, ruhiger, tiefer Schlaf; in tiefem Schlaf liegen; aus dem… … Universal-Lexikon