Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

ber)+auf

  • 81 περί

    περί, um, herum, A. Adverbium; περί τ' ἀμφί τε, rings umher, H. h. Cer. 277; oft in tmesi, wie man Stellen erklärt wie περὶ δ' αὐλὴ ὑψηλὴ δέδμητο, ringsum, Od. 9, 184, περὶ χεῖρε βαλοῦσα Aesch. Ag. 1540, wo aber die Präposition genauer als für sich stehendes Adverb betrachtet wird. – Bes. hat περὶ oft die Bdtg des Darüberhinausgehens (ὑπὲρ τὸ τῆς φύσεως μέτρον, περισσῶς erklären die Scholl. gewöhnlich), des Vorzüglichen, und bezeichnet einen hohen Grad, ist also durch sehr, gar sehr zu übersetzen, in welchem Falle mit zurückgezogenem Tone πέρι geschrieben wird, πέρι μέν σε τίον Δαναοί, sie ebrten dich ausgezeichnet, Il. 8, 161 (an welcher Stelle Spitzner u. Bekker περί schreiben, wie Il. 11, 557 auch Wolf περὶ γὰρ δίε νηυσὶν Ἀχαιῶν hat; Od. 14, 433 περὶ γὰρ φρεσὶν αἴσιμα ᾔδη; in welchen Stellen aber auch die Erkl. des περί als adv. vorzuziehen ist, wie auch 2, 88, ἥ τοι πέρι κέρδεα οἶδεν); τῷ σε χρὴ πέρι μὲν φάσϑαι ἔπος ἠδ' ἐπακοῠσαι, Il. 9, 100, dir ziemt es vor Allen; πέρι μὲν πολέμῳ ἔνι καρτερός ἐσσι, ib. 53; τὸ δὴ πέρι ϑαῠμα τέτυκτο, 18, 549; περι δ' ἱρὰ ϑεοῖσιν ἀϑανάτοισιν ἔδωκε, Od. 1, 66, vgl. 4, 722; τὸν πέρι Μοῠσ' ἐφίλησε, 8, 63, u. oft; – πέρι κῆρι, gar sehr von Herzen, recht herzlich, z. B. τάων μοι πέρι κῆρι τιέσκετο Ἴλιος ἱρή, Il. 4, 46, wo Spitzner u. Bekker wieder nach der Tradition der Alten περί schreiben; vgl. 4, 53. 13, 119. 206. 430. 24, 61. 423. 435 Od. 5, 36 (zu welcher Stelle Nitzsch zu vgl.). 6, 158. 7, 69. 15, 245. 19, 280. 23, 339; eben so πέρι ϑυμῷ, Il. 22, 70 (Spitzner u. Bekker περί) Od. 14, 146; u. so faßte Wolf auch Il. 17, 22, ϑυμὸς ἐνὶ στήϑεσσι πέρι σϑένεϊ βλεμεαίνει, weil sonst σϑένεϊ βλεμεαίνει eine geläufige Vrbdg ist, Spitzner aber u. Bekker haben wieder περί als Präposition (s. B. 2); – περὶ πρό wird richtiger als ein Wort geschrieben (s. unten), od. müßte wenigstens πέρι πρό geschrieben werden. – Steht in dem Satze εἶναι, so zieht man περί dazu und nimmt eine tmesis an (vgl. περιεῖναι); folgt ein gen., so wird es ebenfalls richtiger als Präposition betrachtet (s. B. 1).

    B. Als Präposition mit dem gen., dat. u. accus., um.

    1) c. genitivo; – a) örtlich; αὐτοῦ τετάνυστο περὶ σπείους γλαφυροῖο ἡμερίς, Od. 5, 68; περὶ τρόπιος βεβαῶτα, ib. 130; τείχη περὶ Δαρδανίας, Eur. Troad. 824; Sapph. 1, 10; einzeln bei sp. D., καὶ περὶ σοῦ πάντα γένοιτο ῥόδα, Ep. ad. 705 ( App. 120); δοῠναι ὅσον ϑ' εἵλυμα περὶ χροός, Ap. Rh. 2, 1129; Mosch. 3, 60 vrbdt sogar ἑσδομέναν περὶ σεῖο, än deiner Nähe, bei dir sitzend; vgl. Schäfer zu D. Hal. de C. V. p. 351. – So ist auch b) περί zu fassen, wenn es den Gegenstand bezeichnet, um den eine Handlung stattfindet; so bes. kämpfen, ἀμύνεσϑαι περὶ νηῶν, eigentlich um die Schiffe herum sich wehren, den Feind abwehren, Il. 12, 142; μάχεσϑαι περὶ νηός, um das Schiff, das in der Mitte liegend gedacht wird, kämpfen, so daß sich die beiden Parteien dasselbe streitig machen, die Einen es erobern, die Andern es vertheidigen wollen, Il. 15, 416. 707. 16, 1; περὶ ϑανόντος, um den Getödteten kämpfen, den die Feinde in ihre Gewalt zu bringen, die Freunde ihnen zu entreißen suchen, 8, 476; δῆριν ἔχον περὶ πιπτόντων, Hes. Sc. 251; περὶ πτόλιος μαχησόμενος, Il. 17, 147; περὶ ψυχῆς ϑέον, 22, 161, sie liefen um das Leben, der Eine will es durch die Flucht retten, der Andere es ihm durch die Verfolgung entreißen; vgl. Her. 9, 37, τρέχειν περὶ τῆς ψυχῆς, u. ä. ρέχειν περὶ ἑωυτοῦ, zur Rettung des eigenen Lebens laufen, 7, 57; auch δρόμον ϑέειν περὶ παντός, ἀγῶνας δραμέονται περὶ σφέων αὐτέων, 8, 74. 102. Aehnlich περὶ νίκης ἐπείγεσϑαι, ἀγάσσασϑαι, um den noch unentschiedenen Sieg wetteifern, Iliad. 23, 437. 639; περὶ ἴσης ἐρίζειν, 12, 423, um gleiches Recht hadern, d. i. um gleiches Recht zu erlangen; noch mehr an die ersten Beispiele erinnernd περὶ τρίποδος ϑεῖν, 11, 700, vgl. 23, 718, um den als Kampfpreis in der Mitte liegenden Dreifuß wettrennen; auch ἐρίζειν περὶ μύϑων, um die Worte wettstreiten, d. i. wetteifern, wer am besten sprechen könne, Il. 15, 284; ἐρί-ζειν περὶ τόξων, um die größere Geschicklichkeit im Bogenschießen wetteifern, Od. 8, 225, vgl. 24, 515. – Daraus entwickelt sich der Gebrauch, den Gegenstand, um dessen Gewinnung, wenn er in den Händen des Feindes ist, oder zu dessen Schutz, wenn er ange. griffen wird, man kämpft, durch περί τινος zu bezeichnen, ἀμύνεσϑαι περὶ πάτρης, Il. 12, 243 u. oft; περὶ πτόλιος, τείχεος, 18, 265. 279 Od. 11, 403. 24, 113; μαχοῦνται περὶ σέϑεν, Aesch. Suppl. 721; Her. 1, 169 u. öfter; Thuc. 6, 69; Xen. An. 2, 1, 12 u. sonst; περὶ τῶν ἐσχάτων κινδυνεύειν, Dem. 8, 34. So auch περὶ παίδων ϑνήσκειν, Eur. Alc. 176, τυραννίδος πέρι ἀδικεῖν, Phoen. 527. – Daher c) περί τινος den Gegenstand bezeichnet, auf den sich eine Thätigkeit bezieht, sehr gewöhnlich bei wissen, hören, sagen u. a. ä., im Deutschen durch um, gew. durch von, überzu übersetzen, περὶ νόστου ἄκουσα, ich habe von seiner Heimkehr gehört, Od. 19, 270; κέκλυτέ μευ τοῠδε περὶ ξείνου, höret mich über diesen Fremden, 17, 371; οἶδα περὶ κείνου, ib. 563; οὐδὲν σύ που κάτοισϑα τῶν σαυτοῠ πέρι, Soph. Phil. 549; εἰδέναι περί τινος, Plat. Tim. 27 a; Lys. 14, 23 u. sonst in Prosa; γιγνώσκειν, Xen. An. 2, 5, 8; γνώμην ἔχειν, 2, 2, 10; ἔλεξα τῆς ἐμῆς περὶ ψυχῆς, Aesch. Eum. 114; Soph. O. R. 707; u. in Prosa sehr geläufig, Her. u. Folgde, wie Plat. Phaedr. 347 c; περὶ ἀληϑείας λέγειν, Xen. u. A.; λῆρον τοῦ γνῶναι πέρι, Ar. Ran. 822; διαλέγεσϑαι περί τινος, sich über eine Sache oder wegen einer Sache besprechen, Xen. An. 5, 5, 25; βουλεύειν περὶ φόνου, über den Mord rathschlagen, Od. 16, 234; τῶνδε πέρι, Aesch. Spt. 230 u. öfter; Soph. O. R. 738, βουλεύεσϑαι, Xen. An. 2, 3, 20; γένεσϑε τῶνδε σύμβουλοι πέρι, Aesch. Ch. 84; σιγὴν τῶνδε ϑήσομαι πέρι, Eur. Med. 66. – Auch ψήφῳ διαιρεῖν τοῦδε πράγματος πέρι, darüber entscheiden durch Abstimmung, Aesch. Eum. 600; ψῆφος ἐπῆκτο περὶ φυγῆς, Xen. An. 7, 7, 57. – Eben so bei den Zeitwörtern, in welchen ein Fürchten, Sorgen liegt, μερμηρίζειν περί τινος, Sorge um oder für Einen tragen, Il. 20, 17; περὶ πομπῆς μνησόμεϑα, wegen der Sendung wollen wir bedacht sein, Cd. 7, 191 (ähnl. Dem. ὀνομαστὶ περί τινος μνησϑῆναι, 24, 132); auch ἄχος περί τινος, Leid um Einen, Od. 21, 249; φροντίζειν περί τινος, Her. 8, 36; περὶ ποτοῦ γοῠν ἐστί σοι; also um den Trunk ist es dir zu thun? um den Trunk also drehen sich alle deine Gedanken? Ar. Equ. 87; δεδιὼς περὶ αὐτοῦ, μή –, Plat. Prot. 320 a, wie φοβεῖσϑαι, Xen. An. 5, 5, 7. – d) auch die bewegende Ursache u. die Absicht bei einer Thätigkeit wird dadurch ausgedrückt, περὶ ἔριδος μάχεσϑαι, aus Streitsucht kämpfen, Il. 6, 301; τὼ δ' αὖτις συνίτην ἔριδος πέρι, 16, 476, was auch »um zu kämpfen« erklärt werden kann; vgl. aber αἵτε χολωσάμεναι ἔριδος πέρι ϑυμοβόροιο νεικεῦσι, 20, 253; in περὶ πτωχῶν ἐριδαίνομεν, Od. 18, 403, liegt die Veranlassung, um die Bettler; περὶ ὀργῆς, aus, vor Zorn, Thuc. 4, 130; ἄνδρε δύω περὶ τῶνδε κελεύομεν, darum, hierüber, deswegen, Il. 23, 659. 802; vgl. πέμπειν περὶ Ποτιδαίας, Thuc. 1, 85; περὶ ὧν ἀφικόμην, Plat. Prot. 318 a; φεύγουσι περὶ τῆς νομοϑεσίας, Legg. X, 886 e; τοῦ πέρι; Prot. 312 b; τὴν ἀρχὴν τοῦ πολέμου γεγενημένην περὶ τοῠ τιμωρήσασϑαι Φίλιππον, Dem. 4, 43. – e) wie Her. 7, 102, ἀριϑμοῦ δὲ πέρι μὴ πύϑῃ, ὅσοι τινὲς ἐόντες ταῠτα ποιέειν οἷοί τέ εἰσι, περί vorausstellte: was die Zahl betrifft, so frage nicht, wie viel –, so steht zuweilen ohne einen Zusatz περί τινος im Anfange eines Satzes, was das betrifft, wie Plat. Phaedr. 250 c, περὶ κάλλους, ὥςπερ εἴπομεν, μετ' ἐκείνων τε ἔλαμπεν ἰόν, vgl. Gorg. 467 d Men. 72 c; περὶ μὲν δὴ βρώσεως καὶ πόσεως οὕτω παρε-σκευασμένος ἦν, Xen. Mem. 1, 3, 15; περὶ δὲ τῶν φιάλων –. τέως μὲν ᾤετο αὐτὸν ἀποίσειν τὰς φιάλας, Dem. 49, 62; περὶ μὲν γὰρ μαρτυρίας, ὅτι ψευδῆ μεμαρτυρήκασιν, αὐτοί μοι δοκοῦσιν ἐξελέγχειν –, 47, 4, vgl. 1, 11. – Daher wird es auch ohne Verbum zu Substantiven gesetzt, αἰτία περί τινος, Plat. Phaed. 95 e 97 d; vgl. Schäfer zu Schol. Ap. Rh. 4, 269; ὀλιγωρία περὶ τῶν ὅπλων, Pol. 11, 9, 2; ἐν ταῖς περὶ Ἡρακλέους πράξεσιν, D. Sic. 5, 35, wo es für den einfachen gen. gesetzt scheint; u. dient zur Umschreibung einer Sache mit allen ihren Nebenumständen, πῶς ποτ' ἔχει τὰ περὶ τῆς ἀρετῆς, Plat. Prot. 360 e, Alles, was sich auf die Tugend bezieht, die Tugend in allen ihren Beziehungen; τὰ περὶ τῆς δίκης, Phaed. 67 b; Thuc. sagt μηδὲν νεώτερον ποιεῖν περὶ τῶν ἀνδρῶν,· in Ansehung der Männer, 2, 6, u. ähnl. τὰ περὶ τῶν Πλαταιέων γεγενημένα, ibid., u. kürzer πιστευόντων τὰ περὶ τῆς στρατείας, 6, 32; τὰ περί τινος, was Einen angeht, was er thut, seine Schicksale, od. seine Handlungen, Xen. Hell. 1, 6, 28. 7, 4, 1, vgl. 6, 1, 7; τὸ περὶ τούτου γεγονός, Pol. 1, 54, 5; τὰ περὶ Σινώπης ἐν τούτοις ἦν, 4, 56, 9. – ti bei Hom. bedeutet περὶ πάντων, περὶ ἄλλων, vor allen, über alle, mehr als alle andern, also einen Vorzug vor diesen, ein Darüberhinausgehen, περὶ πάντων ἔμμεναι ἄλλων, alle übertreffen, Il. 1, 187 (vgl. περίειμι); u. so ist περὶ φρένας ἔμμεναι ἄλλων an Verstand vor den Andern sein, sie an Verstand übertreffen, 17, 171, vgl. 1, 258. 13, 374. 631. 21, 214 Od. 1, 66. 24, 24; auch mit dem superl., περὶ δ' ἔγχει Ἀχαιῶν φέρτατός ἐσσι, mit dem Speere bist du der Trefflichste unter den Achäern, Il. 7, 289; ὃς περὶ μὲν εἶδος, περὶ δ' ἔργα τέτυκτο τῶν ἄλλων Δαναῶν, 17, 279 Od. 11, 550, wo Wolf u. Bekker es als adv. fassend πέρι schreiben (s. oben A.). – Daran reiht sich die von Her. an, bes. bei den Attikern sehr geläufige Vrbdg περὶ πολλοῠ, πλείονος, πλείστου ποιεῖσϑαι, ἡγεῖσϑαι, hoch, höher, am höchsten halten, περὶ ὀλίγου, ἐλάττονος ποιεῖσϑαι, gering, geringer achten, περὶ οὐδενὸς ηγεῖσϑαι, Lys. 12, 7 u. sonst, für Nichts achten, περὶ παντὸς ποιεῖσϑαι u. ä., die unter den bezüglichen adj. u. verb. nachzusehen sind.

    2) cum dativo, um; gew. – a) in rein örtlicher Bdtg, um Etwas herum, ringsum, ἀσπαίρειν περὶ δουρί, Il. 13, 570; ἐρεικόμενος περὶ δουρί, 13, 441, u. περὶ δουρὶ πεπαρμένη, um den Spieß gesteckt, eigtl. an den Spieß gesteckt, so daß dieser rings umgeben ist, 21, 577; vgl. κυλίνδεσϑαι περὶ χαλκῷ, sich um das Erz wälzen, d. i. am Erze steckend sich wälzen, 8, 86. 183; u. ähnl. πεπτῶτα τῷδε περὶ νεοῤῥάντῳ ξίφει, Soph. Ai. 815; μάρνατο περὶ Σκαιῇσι πύλῃσι, Il. 18, 453; so περὶ στήϑεσσιν, 2, 416. 10, 21 u. oft; περὶ χροΐ, um den Leib, um die Haut, 8, 43. 13, 25 u. sonst; περὶ κροτάφοισι, 15, 648; περὶ δ' ἔγχεϊ χεῖρα καμεῖται, 2, 389; Od. 11, 424; auch bei Verbis der Bewegung, κνημῖδας μὲν πρῶτα περὶ κνήμῃσιν ἔϑηκεν, Il. 11, 17, wie ϑώρακα περὶ στήϑεσσιν ἔδυνεν, eigtl. er zog einen Panzer an, so daß er um die Brust saß, wie περὶ χροῒ ἕσσατο τεύχεα, er legte die Rüstung an, so daß sie um den Leib saß; περὶ βρέτει πλεχϑείς, Aesch. Eum. 248; μαντεῖα περὶ δέρῃ στέφη, Ag. 1238, Kränze um den Hals, wie περὶ τῇ χειρὶ χρυσοῠν δακτύλιον, Plat. Rep. II, 359 d, einen goldenen Ring um den Finger haben; χιτῶνες περὶ τοῖς στέρνοις καὶ μηροῖς, Xen. An. 7, 4, 4; περὶ μὲν τῇσι κεφάλῃσι εἶχον τιάρας, Her. 7, 61, wo er hinzusetzt περὶ δὲ τὸ σῶμα κιϑῶνας; – κεῖται νεκρὸς περὶ νεκρῷ, bei od. auf dem Todten, eigtl. den Todten umgebend, umschließend, Soph. Ant. 1225; u. so eine unbestimmte Nähe andeutend, neben, bei, περὶ δαιτί, Od. 2, 245, περὶ χειῇ, Il. 22, 95; περὶ φρεσὶν ἀλκή, Kraft um das Herz, 16, 157, wobei das Herz gleichsam als mit Kraft umpanzert dargestellt wird. Ueber περὶ κῆρι s. A. – Hierher kann man noch ziehen τί νέον περὶ σοί; Eur. I. A. 43, was Neues ist um dich, umgiebt dich, stößt dir zu? – b) aus dem noch örtlich zu nehmenden ἑσταότες περὶ Πατρόκλῳ, Il. 17, 355, wie ἑστήκει ὥς τίς τε λέων περὶ οἷσι τέκεσσιν, ib. 133, um Einen zur Vertheidigung sich stellen, wird es ähnlich wie mit dem gen. bei den Zeitwörtern des Kämpfens gebraucht, πόνος μάχης περὶ παιδί, Kampf um den Sohn, zu seiner Vertheidigung, 16, 568; μάχεσϑαι περὶ οἷσι κτεάτεσσι, um Hab und Gut, zur Vertheidigung seines Eigenthums kämpfen, Od. 17, 471; vgl. Ar. Equ. 1034, μαχεῖται ὥςπερ περὶ σκύμνοισι βεβηκώς; selten auch in Prosa, wie μὴ περὶ τοῖς φιλτάτοις κυβεύῃς, Plat. Prot. 313 e; häufiger bei Fürchten, Sorgen, wie man das homerische περὶ γὰρ δίε ποιμένι λαῶν, Il. 5, 566, ohne Tmesis erklären kann, περὶ γὰρ δίε νηυσίν 9, 433, wenn man 10, 240 ἔδδεισεν δὲ περὶ ξανϑῷ Μενελάῳ vergleicht; περὶ ἑωυτῷ δειμαίνοντα, Her. 3, 35; so φοβεῖσϑαι περί τινι, Thuc. 4, 123; Plat. Euthyd. 273 b; δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν, Prot. 322 c; auch ϑαῤῥεῖν περί τινι, gutes Muthes sein wegen Etwas, Phaed. 114 d u. öfter. – c) ἀτύζεσϑαι περὶ καπνῷ, Il. 8, 183, heißt seit Wolf ὑπὸ καπνοῠ; doch drückt es sonst auch, wie das lat. prae, die Veranlassung, Ursache aus, vor, aus, σέβομαι δ' ἀντία λέξαι σέϑεν ἀρχαίῳ περὶ τάρβει, aus Furcht, Aesch. Pers. 682; vgl. Ilgen H. h. Cer. 429; so περὶ πλέγματι γαϑεῖ, er freut sich über, Theocr. 1, 54; λύπα περὶ παρϑένῳ, Eur. Hel. 1358.

    3) cumaccusati vo, um; zunächst – a) bei Verbis der Bewegung, den Gegenstand bezeichnend, um den sich Etwas herum bewegt, περὶ βόϑρον ἐφοίτων, Od. 11, 42; περὶ κεῖνον ὁμίλεον, 24, 19; περὶ φρένας ἤλυϑ' ἰωή, Il. 10, 139, vgl. 11, 89, wie περὶ φρένας ἤλυϑεν οἶνος, Od. 9, 362, der Wein περὶ λίϑον πεσών, Ar. Ach. 1195; λεύσσων περὶ πᾶν, Soph. O. C. 134; περὶ τὰ μνήματα κυλινδομένη, Plat. Phaed. 81 c. – Häufiger b) bei Verbis, die eine Ruhe, ein Verweilen bezeichnen, wenn ein größerer Umkreis bezeichnet werden soll, περὶ ἄστυ μάρνασϑαι, Il. 6, 256 u. oft; περὶ σῆμα, τέρματα, 24, 16. 22, 162 u. oft; ἑστάμεναι περὶ τοῖχον, an der Wand rings herum stehen, 18, 374; περὶ Πηνειὸν ναίεσκον, 2, 757, wie περὶ Δωδώνην οἰκί' ἔϑεντο, 2, 750; νῦν ὀΐω περὶ γούνατ' ἐμὰ στήσεσϑαι Ἀχαιούς, 11, 609; φυλάσσον τες περὶ μῆλα, um die Heerden, 12, 303; ἑλισσόμενοι περὶ δίνας, um die Strudel oder in den Strudeln sich herumdrehend, 21, 11, u. in ähnlichen Beziehungen oft; auch περί τ' ἀμφί τε τάφρον, verstärkt, 17, 760; περί τ' ἀμφί τε κύματα, Hes. Th. 848; u. περὶ πίδακας ἀμφί, Theocr. 7, 142, rings herum; ὃ καὶ περὶ πρύμναν πόλεως καχλάζει, Aesch. Spt. 742, von den Wellen, wie 108; περὶ τεῖχος ϑήκας Ἰλιάδος γῆς εὔμορφοι κατέχουσιν, Ag. 440; οὓς πέρι πᾶσα χϑὼν στένεται, Pers. 61; περὶ τὴν ϑάλασσαν οἰκοῠντες, Plat. Phaed. 109 b, vgl. Tim. 40 a Theaet. 208 d; περὶ τὸ βασίλειον, Xen. Cyr. 2, 4, 4; περὶ τοὺς πόδας περιειλεῖν, um die Füße umwickeln, An. 4, 5, 36; – Plat. sagt auch περὶ τὴν κρήνην εὕδειν, an der Quelle schlafen, Phaedr. 259 a. – Oft wird nur im Allgemeinen ein Umkreis damit bezeichnet, χρονίζειν περὶ Αἴγυπτον, Her. 3, 61, wie διατρίβειν περὶ Πιερίην, 7, 131, u. öfter, wo wir es durch in dem Lande übersetzen müssen; vgl. ᾤκουν περὶ πᾶσαν τὴν Σικελίαν, sie wohnten in ganz Sicilien umher, Thuc. 6, 2; εὕροι δ' ἄν τις οὐκ ἐλάττους περὶ τοὺς βαρβάρους ἢ τοὺς Ἕλληνας, bei den Barbaren, Plat. Rep. VIII, 547 b; Φίλιππος περὶ Ἑλλήςποντον ὤν, Dem. 8, 3; οἱ περὶ Φωκίδα τόποι, Pol. 5, 24, 12; vgl. Schäfer zu Schol. Par. Ap. Rh. 4, 132. – c) oft von Personen, die zu Jemandes Umgebung oder Gefolge gehören, οἱ περί τινα, τῶν περὶ ἑαυτὸν δορυφόρων, die Trabanten seines Gefolges, Plat. Rep. VIII, 567 e, wobei aber gew. die Person selbst mitgerechnet wird, so daß οἱ περὶ Ἡράκλειτον, Crat. 440 c, den Heraklit und seine Anhänger, die man als ein Ganzes zu betrachten gewohnt ist, bedeutet; vgl. Phil. 44 c; Xen. An. 1, 5, 7. 2, 4, 2; Sp., wie Pol. u. Folgde bezeichnen damit auch wohl die Person allein, ohne weitere Beziehung auf die Umgebung, doch so, daß man dabei weniger an die wirkliche Persönlichkeit der Einzelnen, als an ihre Eigenschaften, den Umfang aller Eigenthümlichkeiten dachte (vgl. e). – d) wie schon Hom. vrbdt περὶ δόρπα πονεῖσϑαι, περὶ δεῖπνον πένεσϑαι, sich um die Mahlzeit beschäftigen, Il. 24, 244 Od. 4, 624, vgl. περὶ τεύχεα ἕπο υσι, sie sind geschäftig um die Waffen her, Il. 15, 555, wo noch an ein eigentliches Umherlaufen zu denken ist, u. αἰεὶ περὶ κεῖνον ὀΐζυε, 3, 408, bei ihm sitzend, trauernd um ihn, – so ist περί τι εἶναι, γίγνεσϑαι = um Etwas sein, sich damit beschäftigen, drückt also das Beziehen der Thätigkeit auf einen Gegenstand aus, der als der Mittelpunkt derselben betrachtet wird, ἣ ἂν ᾖ περὶ λόγους, Plat. Gorg. 450 b, οἱ περὶ ταῠτα ὄντες, Phaedr. 273 a; und so sind οἱ περὶ τὴν ϑήραν die sich mit der Jagd beschäftigen, die Jäger, Soph. 220 d; οἱ περὶ τὰς τελετάς, Phaed. 69 c; vgl. Xen. οἱ μὲν περὶ τὰ ἐπιτήδεια ἦσαν, An. 3, 5, 7; περὶ τὸ βοηϑεῖν ἐγίγνοντο, Pol. 1, 41, 6; ὁ περὶ τὰς πράξεις, 9, 1, 4. – e) daher überhaupt sich auf Etwas beziehen, αἱ νομοϑεσίαι καὶ τὸ ὠφέλιμον περὶ τὸ μέλλον ἐστίν, Plat. Theaet. 179 a; περὶ λόγου δύναμίν ἐστι πᾶσα αὕτη ἡ πραγματεία, Crat. 408 a; auch λέγειν περὶ τὰ σιτία, Gorg. 490 c, vgl. Soph. 232 b. So bei vielen andern Verbis; εὐσέβει περὶ ξένους, Eur. Alc. 1151, wie εὐσεβεῖν περὶ ϑεούς, Plat. Conv. 193 b, fromm sein in Beziehung auf die Götter, gegen die Götter; κακουργεῖν περί τινα, Ar. Nub. 994; ὅσια περὶ ϑεούς, Eur. Suppl. 367; τὰ προςήκοντα πράττοι ἄν τις περὶ ϑεοὺς καὶ περὶ ἀνϑρώπους, Plat. Gorg. 507 a; τὸ περὶ σὲ ἄριστον, das Beste in Beziehung auf dich, für dich, Legg. X, 903 d; ὅ, τι χρηστὸν ἢ πονηρὸν περὶ τὸ σῶμα, Prot. 313 d; τοιοῦτος περὶ ἐμέ, so gegen mich, Xen. Cyr. 5, 4, 12; ἄδικος, κακὸς περί τινα, An. 1, 6, 8. 4, 8; προϑυμία περί τι, 7, 6, 11; ἁμαρτάνειν περί τινα, 3, 2, 20; vgl. Her. περὶ τούτους οὕτως εἶχε, 8, 85. – Auch ἐγκωμιαζόντων αὐτὸν περὶ τὴν μάχην, Plat. Theaet. 142 b, loben in Beziehung auf den Kampf, um oder über den Kampf, wie ἄγασϑαί τινα περί τι, Legg. XII, 948 b; οὐ γὰρ σμικροὶ περὶ αὐτὰ φϑόνοι τε γίγνονται καὶ ἄλλαι δυςμένειαι, Prot. 316 d. – Daher dient es zu Umschreibungen, wo der Genitiv oder ein Adjectivum in der Uebersetzung bequemer ist, ἡ περὶ ἡμᾶς ἡνιόχησις, Plat. Phaedr. 246 b, = ἡμῶν; τὰ περὶ τὸ σῶμα, was sich auf den Körper bezieht, das Körperliche, 246 d; τὸ περὶ ἀνδρείαν γένος, Polit. 310 d; τοῦ περὶ Φωκέας ὀλέϑρου, welches die Phoceer betroffen, Dem. 19, 76; τὰ περὶ τὸν Ἄππιον προτερήματα, Pol. 1, 16, 1; τὸ γεγονὸς σύμπτωμα περὶ τὸν Γναῖον, 1, 22, 1; δειλία περὶ τὸν ἡγεμόνα γενομένη, 3, 81, 7, ist die Feigheit des Feldherrn selbst; vgl. Antiph. 4 δ 2, δοκεῖ μοι περὶ τὸν ἄρξαντα τῆς πληγῆς τὸ ἀδίκημα εἶναι, d. i. der angefangen hat zu schlagen, hat Unrecht gethan; – τὰ περὶ τὸν Κῦρον u. ä. oft bei Her., Alles, was den Kyrus betrifft; τὰ περὶ τὴν ἀρετήν, was zur Tugend gehört, daher die Tugend selbst. – f) bei Zeitbestimmungen wird ein nur ungefähr bestimmter Abschnitt angegeben, περὶ τὰ Μηδικά, um die Zeit der Perserkriege, περὶ τούτους τοὺς χρόνους, um diese Zeit, Thuc. 3, 89; περὶ μέσας νύκτας, Xen. An. 1, 7, 1 Cyr. 4, 5, 13 u. öfter; περὶ ἀρίστου ὥραν, Hell. 1, 1, 12; περὶ τοὺς καιροὺς τούτους, Isocr. 4, 73; Sp. – g) auch bei unbestimmten, ungefähren Zahlenangaben wird περί gebraucht, περὶ ἔτη μάλιστα πέντε καὶ ἑξήκοντα, Plat. Parmen. 127 b; Xen. u. Folgde; zuweilen ist es dann ohne Einfluß auf den Casus, vgl. Lob. zu Phryn. 410.

    Seinem Casus wird περί in allen Verbindungen nachgestellt und erleidet dann die Anastrophe, πέρι; Beispiele aus Dichtern und aus der Prosa sind schon oben mit angeführt; auffallend ist Plat. Legg. VII, 809 e, γραμμάτων εἴπομεν ὡς οὐχ ἱκανῶς ἔχεις πέρι. S. auch Arist. poet. 22.

    In der Zusammensetzung bedeutet περί bes. – a) um, rings um, περιβάλλω, περιβλέπω u. ä., – herum, Vollendung eines Kreislaufes und Rückkehr zu demselben Punkte, von dem die Bewegung ausgegangen war, περιβαίνω, περιέρχομαι. – b) ein Darüberhinausgehen, Ueberschreiten, Uebertreffen, ü ber, περιγίγνομαι, περίειμι, περιτοξεύω. – c) bes. bei adj. eine Verstärkung des einfachen Begriffs, περικαλλής. – d) in περιδέξιος drückt es wie ἀμφί den Begriff der Zweiheit aus.

    Das ι wird bei περί in der Regel vor einem Vocal nicht elidirt; nur im Aeolischen kam diese Elision vor, u. so sagt Pind. Ol. 6, 38 ταύτας περ' ἀτλάτου πάϑας, nach Böckh; περίαχε für περιίαχε Hes. Th. 678, nachgeahmt von Qu. Sm. 3, 601. 11, 382. – In der attischen Comödie folgt auf περί ein mit einem Vocal anfangendes Wort, ohne daß dies als Hiatus gilt, Ar. Equ. 1011 st, u. sonst oft.

    Griechisch-deutsches Handwörterbuch > περί

  • 82 по

    I предлог с дат. падежом
    1) с глаголами движения (идти, ехать и др.) - по дороге, по поверхности auf D; по какому л. пути (дороге, тропинке, шоссе и др.) тж. A без предлога; при указании направления в знач. вдоль чего л. entláng A (стоит после существ.; когда пересекают открытое пространство über A; в знач. через, обыкн. когда по сторонам есть ограничения (деревья, здания и др.) durch A); о движении в огранич. пространстве, помещении in D

    По реке́ плыл теплохо́д. — Auf dem Fluss fuhr ein Mótorschiff.

    По э́той доро́ге тру́дно е́хать — ( плохая дорога). Auf díesem Weg lässt es sich schwer fáhren.

    Мы е́хали по э́той доро́ге. — Wir sind díesen Weg [díesen Weg entláng, auf díesem Weg] gefáhren.

    Мы шли по по́лю, по пло́щади, по мосту́. — Wir gíngen übers Feld, über den Platz, über die Brücke.

    Они шли по ле́су, по коридо́ру. — Sie gíngen durch den Wald, durch den Kórridor.

    Мы шли по Пу́шкинской у́лице. — Wir gíngen durch die Púschkin Stráße. / Wir gíngen die Púschkin Stráße entláng.

    Мы броди́ли по го́роду. — Wir búmmelten durch die Stadt.

    Он путеше́ствовал по э́той стране́, по всей Герма́нии. — Er ist durch díeses Land, durch ganz Déutschland geréist.

    Де́ти бе́гали по за́лу, по са́ду. — Die Kínder líefen im Sáal, im Gárten umhér.

    2) о прикосновении к какой л. поверхности - к какому л. месту, точке поверхности auf A, о движении по всей поверхности über A

    Он похло́пал меня́ по плечу́. — Er schlug mir auf die Schúlter.

    Слёзы кати́лись у неё по щека́м. — Die Tränen líefen ihr über die Wángen.

    Она́ провела́ руко́й по лбу. — Sie strich sich mit der Hand über die Stirn.

    3) при указании времени в сочетаниях типа: по вечерам, по средам переводится нареч., образованными от названия дня, времени суток с суффиксом s; тж. an D

    по утра́м — mórgens [am Mórgen]

    по сре́дам — míttwochs [am Míttwoch]

    по пра́здничным дням — an Féiertagen [féiertags]

    У нас неме́цкий по понеде́льникам и пя́тницам. — Wir háben móntags und fréitags [am Móntag und am Fréitag] Deutsch.

    По вечера́м он обы́чно до́ма. — Ábends ist er gewöhnlich zu Háuse.

    Э́тот по́езд хо́дит то́лько по рабо́чим дням. — Díeser Zug verkéhrt nur an Wérktagen [wérktags].

    4) по какому л. предмету, специальности in D; о предназначении для какой л. сферы деятельности für A

    экза́мены по неме́цкому языку́, по фи́зике — Prüfungen in Deutsch [Déutschprüfungen], in Physík [Physíkprüfungen]

    чемпио́н ми́ра по пла́ванию — Wéltmeister im Schwímmen

    специали́ст по животново́дству — Fáchmann für Víehzucht

    По неме́цкому языку́ он у́чится хорошо́. — In Deutsch ist er gut.

    5) по моде, по закону, по моему мнению и др. nach D; по желанию, по просьбе, по совету и др. auf A (часто после существ. употр. hin)

    одева́ться по после́дней мо́де — sich nach der néuesten Móde kléiden

    рабо́тать по пла́ну — nach (éinem) Plan árbeiten

    по инициати́ве коллекти́ва заво́да — auf Initiatíve der Betríebsbelegschaft

    по жела́нию (про́сьбе) роди́телей — auf Wunsch der Éltern (hin)

    конце́рт по зая́вкам — das Wúnschkonzert

    Я э́то сде́лал по его́ сове́ту. — Ich hábe das auf séinen Rat hin getán.

    Мы е́дем в ФРГ по приглаше́нию друзе́й. — Wir fáhren in die BRD auf Éinladung únserer Fréunde.

    Он э́то сде́лал по оши́бке, по рассе́янности. — Er hat das aus Verséhen, aus Zerstréutheit getán.

    По э́той причи́не он не смог прийти́. — Aus díesem Grund kónnte er nicht kómmen.

    Он отсу́тствовал по боле́зни. — Er hat wégen Kránkheit [kránkheitshalber] geféhlt.

    7) в сочетании с глаголами типа: дать, раздать, получать по… A без предлога, при уточнении каждый по je

    Ка́ждый учени́к получи́л по кни́ге. — Jéder Schüler bekám ein Buch.

    Мы получи́ли по двадцати́ е́вро ка́ждый. — Wir bekámen je zwánzig Éuro. / Jéder von uns bekám zwánzig Éuro.

    Мы получи́ли ка́ждый по пода́рку. — Wir bekámen je ein Geschénk. / Jéder von uns bekám ein Geschénk.

    8) о цене zu D

    карандаши́ по е́вро (шту́ка) — Bléistifte zu éinem Éuro das Stück

    биле́ты по двадцати́ е́вро — Kárten zu zwánzig Éuro

    Я покупа́ю я́блоки по пять е́вро кило́. — Ich káufe Ápfel zu fünf Éuro das Kílo.

    9) посредством mit D, durch A, per A (с предлогом per существ. употр. без артикля)

    посла́ть бандеро́ль по по́чте — das Päckchen mit der Post [durch die Post, per Post] schícken

    по ра́дио — см. радио

    по телеви́дению — см. телевидение

    по телефо́ну — см. телефон

    10) в сочетаниях типа: товарищ по школе - общего эквивалента нет

    това́рищ по шко́ле — der Schúlkamerad [der Schúlfreund]

    мой това́рищ по рабо́те — mein Árbeitskollege [mein Kollége]

    моя́ подру́га по университе́ту — méine Stúdienfreundin

    Он по образова́нию инжене́р, а рабо́тает корреспонде́нтом в газе́те. — Er ist Diplómingenieur [-ʒe-], árbeitet áber als Korrespondént bei éiner Zéitung.

    Кто он по специа́льности? — Was ist er (von Berúf)?

    Я зна́ю его́ по рабо́те, мы рабо́таем вме́сте. — Ich kénne ihn von der Árbeit, wir árbeiten zusámmen.

    II предлог с винит. падежом
    1) до - о сроках с названием месяца, дня недели, года bis; перед порядковыми числительными bis zu D

    с января́ по май — von Jánuar bis Mai

    с 1990 по 1995 год — von néunzehnhundertnéunzig bis néunzehnhundertfünfundnéunzig

    по пе́рвое января́ — bis zum érsten Jánuar

    2) в отдельных сочетаниях - о высоте, росте bis an A, bis zu D

    Он мне по плечо́. — Er reicht mir bis an die [bis zur] Schúlter.

    Он стоя́л по коле́но в воде́. — ( Вода была ему по колено). Das Wásser réichte ihm bis an die Knie.

    Русско-немецкий учебный словарь > по

  • 83 Bein

    Bein n -(e)s, -e
    1. нога́

    die B ine kr uzen — сиде́ть нога́ на́ ногу; скрести́ть но́ги

    von inem Bein aufs ndere tr ten* (s) — переступа́ть с ноги́ на́ ногу

    2. но́жка (стола и т. п.)
    3. уст. кость

    l ufen* (s), was die B ine kö́ nnen — бежа́ть со всех ног [изо всех сил]

    sich (D ) die B ine ( nach D) blaufen* разг. — сби́ться с ног (в поисках чего-л.)
    sich (D) bei etw. (D) [für j-n] ein Bein usreißen* разг. — ≅ из ко́жи (вон) лезть; расшиби́ться в лепё́шку ра́ди чего́-л. [для кого́-л.]
    sich (D ) kein Bein usreißen* разг. — не проявля́ть осо́бого рве́ния в чём-л., не стара́ться, не усе́рдствовать, не утружда́ть себя́

    du hast jǘ ngere B ine разг. — ты помоло́же, придё́тся тебе́ сбе́гать [постоя́ть]

    m ine T sche hat B ine gekregt [bekmmen] разг. — у меня́ увели́ су́мку

    j-m B ine m chen разг. — подгоня́ть, торопи́ть кого́-л.

    die B ine in die Hand [ nter dierme] n hmen* разг. — бежа́ть со всех ног, удира́ть во все лопа́тки
    sich (D ) die B ine in den Bauch st hen* разг. — отстоя́ть себе́ но́ги, уста́ть до изнеможе́ния ( от долгого стояния)

    j-m ein Bein st llen — подста́вить но́жку кому́-л.; перен. тж. чини́ть препя́тствие кому́-л.

    j-n auf die B ine br ngen* разг.
    1) поста́вить на́ ноги ( больного)
    2) подня́ть на́ ноги кого́-л. ( взбудоражить)
    j-m auf die B ine h lfen* разг.
    1) помо́чь кому́-л. (в)стать на́ ноги; верну́ть кому́-л. си́лы; вы́лечить кого́-л.
    2) помо́чь кому́-л. стать на́ ноги ( стать самостоятельным)

    w eder auf die B ine k mmen* (s) разг. — стать на́ ноги (выздороветь; поправить свои дела)

    sich auf die B ine m chen разг. — отпра́виться (в путь)

    j-n auf die B ine st llen разг. — поста́вить кого́-л. на́ ноги ( сделать самостоятельным)

    ine st rke M nnschaft auf die B ine st llen разг. — вы́ставить си́льную (футбо́льную) кома́нду

    (den g nzen Tag) auf den B inen sein разг. — быть (це́лый день) на нога́х

    schlecht auf den B inen sein — пло́хо держа́ться на нога́х

    auf igenen B inen st hen* — стоя́ть на со́бственных нога́х, быть самостоя́тельным
    fest auf den B inen st hen* — твё́рдо стоя́ть на нога́х ( занимать прочное положение в жизни)

    auf inem Bein kann man nicht st hen шутл. — одно́й рю́мки ма́ло!, ещё́ по одно́й! (букв. на одно́й ноге́ не устои́шь)

    die S che steht auf schw chen B inen — э́то де́ло ненадё́жное

    der Wein ist ihm in die B ine geg ngen разг. — вино́ уда́рило ему́ в но́ги

    die Angst ist ihm in die B ine gef hren разг. — у него́ от стра́ха подкоси́лись но́ги

    die Mus k geht in die B ine разг. — от э́той му́зыки но́ги са́ми пуска́ются в пляс

    mit dem l nken Bein (zu rst) ufstehen* (s) разг. — встать с ле́вой [не с той] ноги́, быть в дурно́м настрое́нии

    mit inem Bein im Grab st hen* разг. — стоя́ть одно́й ного́й в моги́ле
    mit inem Bein im Gefä́ ngnis st hen* — быть на поро́ге тюрьмы́, рискова́ть угоди́ть за решё́тку

    ǘ ber die igenen B ine st lpern (s) разг. — спотыка́ться на ро́вном ме́сте

    j-m ( inen) Knǘ ppel zw schen die B ine w rfen* разг. — ≅ вставля́ть кому́-л. па́лки в колё́са

    Lǘ gen h ben k rze B ine посл. — у лжи коро́ткие но́ги, на лжи далеко́ не уе́дешь

    Furcht macht B ine посл. — ≅ страх придаё́т кры́лья

    was man nicht im Kpfe hat, muß man in den B inen h ben посл. — ≅ дурна́я голова́ нога́м поко́я не даё́т

    Большой немецко-русский словарь > Bein

  • 84 machen

    1. vt
    1) де́лать, соверша́ть, выполня́ть что-либо, занима́ться чем-либо

    was machst du? — что ты де́лаешь?

    was máchen Sie héute ábend? - Ich géhe ins Kíno — что вы де́лаете сего́дня ве́чером? - Я иду́ в кино́

    was máchen Sie hier? - Ich wárte auf éinen Freund — что вы здесь де́лаете? - Я жду дру́га

    er kann máchen, was er will — он мо́жет де́лать всё, что хо́чет

    bei íhnen dürfen die Kínder álles máchen — у них де́тям разреша́ется де́лать всё (,что они хотя́т)

    was willst du mit dem Mésser máchen? — для чего́ тебе́ ну́жен нож?

    was soll ich mit díesem Kind máchen? — что мне де́лать с э́тим ребёнком?

    er hat es schon oft gemácht — он уже́ мно́го раз де́лал э́то

    wir wíssen, wie man es macht — мы зна́ем, как э́то де́лается

    er máchte es so gut, wie er (es) kann — он стара́лся де́лать э́то по возмо́жности хорошо́; он де́лал э́то так хорошо́, как то́лько мог

    der Schüler macht séine Áufgaben gut / fléißig / lángsam / schlecht — учени́к де́лает [выполня́ет] свои́ зада́ния / рабо́ты хорошо́ / приле́жно / ме́дленно / пло́хо

    das lässt sich máchen — э́то мо́жно сде́лать

    ich will es kurz máchen — я бу́ду кра́ток

    éine Réise máchen — соверши́ть путеше́ствие

    éinen Féhler máchen — сде́лать оши́бку

    j-m ein Geschénk máchen — сде́лать кому́-либо пода́рок

    Lärm máchen — шуме́ть

    die Kínder máchten (éinen) gróßen Lärm — де́ти си́льно шуме́ли

    (éine) Páuse máchen — де́лать переры́в

    j-n / etw. frei máchen — освободи́ть кого́-либо / что-либо

    j-m éinen Platz frei máchen — освободи́ть кому́-либо ме́сто

    j-n böse máchen — (рас)серди́ть кого́-либо

    das Gespräch mit ihm máchte sie böse — разгово́р с ним рассерди́л её [их]

    j-n müde máchen — утомля́ть кого́-либо

    die Réise máchte das Kind sehr müde — пое́здка о́чень утоми́ла ребёнка

    j-n krank máchen — (с)де́лать кого́-либо больны́м

    das macht mich ganz krank — от э́того я становлю́сь соверше́нно больны́м

    j-n glücklich máchen — осчастли́вить кого́-либо, сде́лать кого́-либо счастли́вым

    etw. únmöglich máchen — сде́лать что-либо невозмо́жным

    du hast únser Lében únmöglich gemácht — ты сде́лал на́шу жизнь невозмо́жной!

    sich (D) etw. máchen — де́лать себе́ что-либо

    mach es dir bequém — устра́ивайся поудо́бнее

    du machst dir déine Árbeit zu leicht! — ты не утружда́ешь себя́ рабо́той!

    2) де́лать, изготовля́ть, производи́ть

    Kléidung, Schúhe máchen — изготовля́ть оде́жду, о́бувь

    Tísche máchen — де́лать столы́

    Wurst máchen — де́лать [производи́ть] колбасу́

    etw. gut, tüchtig, geschíckt máchen — де́лать [приготовля́ть] что-либо хорошо́, стара́тельно, уме́ло [ло́вко]

    sie máchte ihm éine Hóse / éinen Ánzug énger — она́ су́зила [обу́зила] ему́ брю́ки / костю́м

    ich máche mir den Mántel kürzer — я укора́чиваю себе́ пальто́

    ich lásse mir den Mántel kürzer máchen — я прошу́, что́бы мне укороти́ли пальто́, я укора́чиваю пальто́ в ателье

    ich hábe mir éinen Ánzug / éinen Mántel / zwei Hósen / éinige Hémden máchen lássen — я заказа́л себе́ (в ателье́) костю́м / пальто́ / дво́е брюк / не́сколько руба́шек

    lass dir ein néues Kleid máchen — закажи́ себе́ но́вое пла́тье

    máchen Sie mir bítte das Kleid zum Sónntag — сде́лайте [сше́йте] мне, пожа́луйста, пла́тье к воскресе́нью

    die Kánne ist aus Holz gemácht — кру́жка сде́лана [кувши́н сде́лан] из де́рева

    was hast du aus méinem Hut gemácht? — что ты сде́лал с мое́й шля́пой?, во что ты преврати́л мою́ шля́пу?

    daráus lässt sich nichts mehr máchen — из э́того бо́льше ничего́ не сде́лаешь

    er máchte aus séinem Schüler éinen gúten Künstler — он сде́лал из своего́ ученика́ хоро́шего худо́жника

    du hast ihn zum Freund / zum Feind gemácht — ты сде́лал его́ свои́м дру́гом / свои́м враго́м

    3) приготовля́ть, де́лать

    Káffee, Tee máchen — де́лать ко́фе, чай

    éine Súppe máchen — пригото́вить суп

    ich máche für dich Káffee — я пригото́влю [сде́лаю] для тебя́ ко́фе

    sie músste noch das Éssen máchen — она́ должна́ была́ ещё пригото́вить еду́

    4) в различных фразеологических сочетаниях в знач. "де́лать, ока́зывать, причиня́ть, доставля́ть"

    das Bett máchen — стели́ть посте́ль

    hast du das Bett gemácht? — ты постели́л посте́ль?

    Férien máchen — быть на кани́кулах [в о́тпуске]

    machst du Férien? — у тебя́ кани́кулы?

    in etw. (D) Fórtschritte máchen — де́лать успе́хи в чём-либо

    er macht in séiner Árbeit gúte Fórtschritte — он де́лает в свое́й рабо́те больши́е успе́хи

    j-m Fréude máchen — доставля́ть кому́-либо ра́дость

    du hast mir mit déinem Geschénk viel Fréude gemácht — свои́м пода́рком ты доста́вил мне большу́ю ра́дость

    auf j-n Éindruck máchen — производи́ть на кого́-либо впечатле́ние

    das Bild hat auf mich éinen gúten Éindruck gemácht — карти́на произвела́ на меня́ хоро́шее впечатле́ние

    Gedíchte máchen — сочиня́ть стихи́

    Órdnung máchen — наводи́ть поря́док

    er wird schon hier Órdnung máchen — он уж наведёт здесь поря́док

    Spaß máchen — шути́ть, забавля́ться

    das macht mir Spaß — э́то меня́ забавля́ет, э́то доставля́ет мне удово́льствие

    j-n mit j-m bekánnt máchen — познако́мить кого́-либо с кем-либо

    máchen Sie mich mit Íhrer Frau bekánnt — познако́мьте меня́ с ва́шей жено́й

    j-n mit etw. (D) bekánnt máchen — познако́мить кого́-либо с чем-либо

    der Léiter des Bürós máchte sie mit íhrer néuen Árbeit bekánnt — заве́дующий [управля́ющий] бюро́ [конто́рой] ознако́мил её [их] с но́вой рабо́той

    j-n gesúnd máchen — вы́лечить кого́-либо

    den Ärzten geláng es, den Kránken gesúnd zu máchen — врача́м удало́сь вы́лечить больно́го

    j-n auf j-n / etw. áufmerksam máchen — обрати́ть чьё-либо внима́ние на кого́-либо / что-либо

    er máchte mich auf den néuen Kollégen áufmerksam — он обрати́л моё внима́ние на но́вого сослужи́вца [колле́гу]

    sie máchte mich auf méinen Féhler áufmerksam — она́ обрати́ла моё внима́ние на мою́ оши́бку

    в) sich (D) с сушествительными, прилагательными, предложными группами

    sich (D) Mühe (um A) máchen — хлопота́ть (о чём-либо)

    máchen Sie sich kéine Mühe! — не беспоко́йтесь!, пожа́луйста, без вся́ких церемо́ний!

    mach's gut! разг. — будь здоро́в! при прощании, пока́!, счастли́во!

    das macht nichts — э́то ничего́ (не зна́чит), э́то не беда́

    2. ( sich)

    sich auf den Weg máchen — отпра́виться в путь

    am frühen Mórgen máchten sie sich auf den Weg — ра́нним у́тром они́ отпра́вились в путь

    es ist für dich höchste Zeit, dich auf den Weg zu máchen — тебе́ давно́ пора́ отправля́ться в путь

    sich über j-n / etw. lústig máchen — смея́ться, насмеха́ться, потеша́ться над кем-либо / чем-либо

    es ist nicht gut, sich úber éinen Ménschen lústig zu máchen — нехорошо́ смея́ться [насмеха́ться] над челове́ком

    worüber macht ihr euch lústig? — над чем вы смеётесь [потеша́етесь]?

    Deutsch-Russische Wörterbuch der aktiven Wortschatz > machen

  • 85 nehmen

    néhmen* vt
    1. брать, взять; ( aus D) достава́ть, вынима́ть (откуда-л.)

    nimm es dir!возьми́ э́то себе́

    etw. in die Hand n hmen — взять [брать] что-л. в ру́ку

    etw. von der Wand n hmen — снима́ть со стены́ что-л.

    die Hä́ nde aus der T sche n hmen — вы́нуть ру́ки из карма́нов

    das Buch vom Tisch n hmen — убира́ть кни́гу со стола́

    ine D cke ǘ ber die Fǘße n hmen — набро́сить одея́ло на но́ги, укры́ть но́ги одея́лом

    ein Tuch um die Sch ltern n hmen — наки́нуть плато́к на пле́чи

    j-n beis ite n hmen — отводи́ть кого́-л. в сто́рону ( для беседы)

    wohr nimmst du d ine K nntnisse? — отку́да ты берё́шь свои́ зна́ния [све́дения]?

    man n hme устарев. — возьми́те [берё́м] … (в кулинарных рецептах и т. п.)

    Maß n hmen — снима́ть ме́рку

    ins Schl pptau n hmen — брать на букси́р (судно; перен. тж. кого-л.)

    j-n zu H lfe n hmen — взять кого́-л. на по́мощь

    2. взять, схвати́ть

    j-n an [bei] der Hand n hmen, j-n beim Arm n hmen — взять кого́-л. за́ руку

    j-n am [beim] Kr gen n hmen — схвати́ть кого́-л. за ши́ворот

    j-n beim Wort n hmen — лови́ть [пойма́ть] кого́-л. на́ сло́ве

    3. брать, выбира́ть

    etw. zum M ster n hmen — взять что-л. за образе́ц

    j-n zum V rbild n hmen — брать приме́р с кого́-л.

    nimm l eber d esen M ntel — возьми́ [купи́] лу́чше э́то пальто́

    ein Mä́ dchen (zur Frau) n hmen — жени́ться на де́вушке

    j-n zum M nn(e) n hmen — взять себе́ кого́-л. в мужья́, вы́йти за́муж за кого́-л.

    4. брать с собо́й, захвати́ть (что-л. куда-л.)

    es rgnet, nimm d inen Schirm! — идё́т дождь, возьми́ (с собо́й) зо́нтик!

    5. брать, получа́ть, приобрета́ть

    W ren auf Kredt n hmen — брать това́ры в креди́т

    das Schiff nimmt Ldung [Ballst] — су́дно берё́т на борт груз [балла́ст]

    St nden n hmen — брать уро́ки

    rlaub n hmen — брать [получа́ть] о́тпуск

    den bschied n hmen — уйти́ в отста́вку

    von j-m bschied n hmen — проща́ться с кем-л.

    Gel genheit n hmen, etw. zu tun — (вос)по́льзоваться слу́чаем, что́бы сде́лать что-л.

    6. брать, получа́ть; запра́шивать ( цену)

    was n hmen Sie dafǘr? — ско́лько вы за э́то возьмё́те [про́сите, хоти́те]?

    h he Pr ise n hmen — запра́шивать [разг. зала́мывать] высо́кие це́ны

    7. брать, принима́ть на рабо́ту

    j-n zum Geh lfen n hmen — взять кого́-л. в помо́щники

    j-n in Stllung [in die Lhre] n hmen — приня́ть кого́-л. на слу́жбу [в ученики́]

    8. брать, овладева́ть, захва́тывать; ( j-m) отнима́ть (что-л. у кого-л.), лиша́ть (кого-л. чего-л.)

    ine Stadt n hmen — заня́ть го́род

    ine F stung n hmen — овладе́ть кре́постью

    Platz n hmen — сесть; усе́сться

    der Krieg hat ihm lles gen mmen — война́ отняла́ у него́ всё, война́ лиши́ла его́ всего́

    ine Figr n hmen — взять фигу́ру ( шахматы)

    etw. an sich (A) n hmen
    1) забра́ть [взять] что-л. себе́, присво́ить что-л.
    2) спря́тать что-л. у себя́

    j-m das Brot n hmen — отня́ть у кого́-л. кусо́к хле́ба, лиши́ть кого́-л. куска́ хле́ба [за́работка]

    j-m die hre n hmen — обесче́стить кого́-л.

    j-m die H ffnung n hmen — лиша́ть кого́-л. наде́жды

    j-m die Frude an etw. (A) n hmen — лиша́ть кого́-л. ра́дости чего́-л., отрави́ть кому́-л. что-л.

    j-m die [sine] Illusi nen n hmen — разру́шить чьи-л. иллю́зии

    sich (D ) das L ben n hmen — лиши́ть себя́ жи́зни

    sich (D ) s ine R chte nicht n hmen l ssen* — защища́ть свои́ права́
    es sich (D ) nicht n hmen l ssen* — не отка́зываться от чего́-л., не отка́зывать себе́ в чём-л. [в удово́льствии сде́лать что-л.], не преми́нуть сде́лать что-л.

    er ließ es sich nicht n hmen, uns selbst zum B hnhof zu br ngen — он настоя́л на том, что́бы ли́чно проводи́ть [доста́вить] нас на вокза́л

    9.:

    etw. auf sich n hmen — брать на себя́ что-л.

    die Ver ntwortung auf sich n hmen — брать на себя́ отве́тственность

    Entbhrungen [pfer] auf sich n hmen — пойти́ на лише́ния [на же́ртвы]

    die F lgen auf sich n hmen — брать на себя́ отве́тственность за после́дствия

    10. брать, преодолева́ть ( препятствие)

    ine Hǘ rde n hmen — взять барье́р

    zwei St fen auf inmal n hmen — переска́кивать сра́зу че́рез две ступе́ньки

    11. воспринима́ть, понима́ть

    etw. für ein gǘ nstiges Z ichen n hmen — счита́ть что-л. до́брым предзнаменова́нием

    n hmen Sie es, wie Sie w llen! — понима́йте (э́то), как хоти́те!

    wie man's nimmt разг. — смотря́ как к э́тому отнести́сь, как кто понима́ет

    man weiß nicht, wie man das n hmen soll — не зна́ешь, как э́то поня́ть

    etw. ernst n hmen — принима́ть что-л. всерьё́з, относи́ться к чему́-л. серьё́зно

    j-n nicht für voll n hmen — не принима́ть кого́-л. всерьё́з

    j-n für dumm n hmen — счита́ть кого́-л. дурако́м

    j-n (nicht) ernst n hmen — относи́ться к кому́-л. (не)серьё́зно

    er nimmt lles sehr genu — он чрезвыча́йно аккура́тный [исполни́тельный] челове́к

    j-n so n hmen, wie er sich gibt — принима́ть кого́-л. таки́м, како́й он есть

    j-n für etw. (A) n hmen, was er nicht ist — приня́ть кого́-л. не за того́, кем он явля́ется

    lles zu schwer n hmen — воспринима́ть всё боле́зненно [траги́чески]

    sich (D) etw. zu H rzen n hmen — принима́ть что-л. бли́зко к се́рдцу

    er weiß die M nschen zu n hmen — он уме́ет обходи́ться с людьми́

    etw. nicht für ngut n hmen — не оби́деться за что-л.

    n hmen wir den Fall … — предполо́жим …

    im Gr nde gen mmen — в су́щности …, со́бственно говоря́ …

    12. приня́ть, вы́пить, проглоти́ть (лекарство и т. п.)

    etw. zu sich (D) n hmen — съесть что-л., перекуси́ть

    Gift n hmen — приня́ть яд, отрави́ться

    inen n hmen фам. — пропусти́ть стака́нчик; приня́ть до́зу

    13. принима́ть (ванну и т. п.)
    14. воспо́льзоваться ( видом транспорта), сади́ться (на трамвай и т. п.)

    ein T xi n hmen — взять такси́

    von dort nahm er ein Fl gzeug — отту́да он лете́л самолё́том

    15. брать, снима́ть ( арендовать)

    ein Hot lzimmer n hmen — снять но́мер в гости́нице

    etw. in Pacht n hmen — взять что-л. в аре́нду, арендова́ть что-л.

    j-n in ntermiete n hmen — пусти́ть квартира́нта

    16. фикси́ровать (на плёнке и т. п.)

    Mus k auf T nband n hmen — запи́сывать му́зыку на магнитофо́нную плё́нку

    ine schö́ne nsicht auf F rbfilm n hmen — снима́ть [фотографи́ровать] краси́вый вид на цветну́ю плё́нку

    17.:

    s inen nfang n hmen — брать своё́ нача́ло

    s inen F rtgang n hmen — продолжа́ться

    ein nde n hmen — ко́нчиться

    Sch den n hmen — пострада́ть

    Knntnis von etw. (D) n hmen — принима́ть к све́дению, замеча́ть что-л.

    lles nimmt s inen Lauf — всё идё́т свои́м чередо́м

    nlauf n hmen
    1) разбежа́ться, брать разбе́г
    2) попыта́ться, нача́ть (что-л. делать)
    18.:

    den Weg durch den Wald n hmen — идти́ [пойти́] ле́сом

    den kǘ rzesten H imweg n hmen — идти́ домо́й кратча́йшим путё́м

    die R chtung nach Nord n hmen — взять направле́ние на се́вер

    Kurs auf etw. (A) n hmen — взять курс на что-л.

    19.:

    etw. in ngriff n hmen — начина́ть что-л., приступи́ть к чему́-л.

    etw. in rbeit n hmen
    1) взя́ться за каку́ю-л. рабо́ту
    2) пусти́ть что-л. в произво́дство

    etw. in ugenschein n hmen — осмотре́ть что-л.

    etw. in Empf ng n hmen — получа́ть, принима́ть что-л.

    j-n in Haft n hmen — взять кого́-л. под стра́жу

    j-n in Schutz n hmen — взять кого́-л. под свою́ защи́ту

    die b iden n hmen sich nichts — они́ (о́ба) (ни в чём) не уступа́ют друг дру́гу

    wohr n hmen und nicht st hlen? разг. — где же э́то доста́ть?; отку́да я э́то возьму́?

    Большой немецко-русский словарь > nehmen

  • 86 Nase

    Náse f =, -n

    f lsche Nse — накладно́й нос

    sich (D ) die Nse schn uben* [ptzen, schnuzen] — сморка́ться

    ihm lä́ uft die Nse — у него́ течё́т из но́са

    die Nse bl tet mir — у меня́ кровь идё́т из но́са [но́сом]

    durch die Nse r den — говори́ть в нос, гнуса́вить

    sich (D ) die Nse z halten* — зажима́ть нос ( при дурном запахе)

    sich (D) ine nter die Nse st cken разг. — воткну́ть в зу́бы сигаре́ту

    pro Nse разг. — с но́са, с челове́ка

    2. нос, обоня́ние, нюх, чутьё́

    ine gte [fine] Nse für etw. (A ) h ben разг. — име́ть хоро́ший нюх [то́нкое чутьё́] на что-л.

    inen Ger ch in die Nse bek mmen* — почу́вствовать за́пах чего́-л., учу́ять како́й-л. за́пах

    der K ffeeduft steigt in die Nse — чу́вствуется дразня́щий арома́т ко́фе

    das bel idigt die Nse — э́то ду́рно па́хнет

    3. тех. но́сик, прили́в; вы́ступ
    4. голо́вка ( шпонки)
    5. зоол. поду́ст (Chondrostoma nasus L.)

    s ine Nse gefä́ llt mir nicht разг. — он мне несимпати́чен

    der Nse nach разг.
    1) всё пря́мо, не свора́чивая
    2) науда́чу, куда́ глаза́ глядя́т

    die Nse rǘmpfen [verz ehen*] — смо́рщить нос, презри́тельно помо́рщиться, ско́рчить недово́льную ми́ну

    die Nse hoch tr gen* разг. — задира́ть нос, ва́жничать

    die Nse in etw. (A ) st cken разг. — уткну́ть нос, уткну́ться но́сом во что-л.

    steck d ine Nse ins Buch! разг. — ты бы лу́чше в кни́гу загляну́л!, возьми́-ка кни́жку в ру́ки

    s ine Nse in lles stcken, s ine Nse über ll hin instecken разг. — всю́ду сова́ть свой нос, сова́ться куда́ не спра́шивают

    s ine Nse zu tief ins Glas st cken шутл. — вы́пить [хвати́ть] ли́шку

    ich h be die Nse voll von etw. (D) разг. — э́то мне надое́ло, с меня́ хва́тит, я сыт по го́рло чем-л.

    j-m ine l nge Nse m chen фам.
    1) показа́ть кому́-л. нос
    2) натяну́ть [наста́вить] нос кому́-л., оста́вить кого́-л. с (дли́нным) но́сом

    er hat ine (tǘ chtige) Nse bekmmen [gekregt] разг. — ему́ (здо́рово) утё́рли нос; он получи́л (хоро́ший) нагоня́й [(здоро́вую) нахлобу́чку]

    j-m j-n vor die Nse s tzen разг. — поста́вить кого́-л. нача́льником над кем-л.

    j-m etw. an der Nse nsehen* разг. — дога́дываться о чём-л. по чьему́-л. ви́ду, ви́деть что-л. по чьему́-л. но́су [по выраже́нию лица́]

    faß [zupf] dich l eber an d iner igenen Nse! разг. — ≅ други́х не суди́ — на себя́ погляди́; посмотри́ лу́чше на себя́!

    j-n an der Nse her mführen разг. — води́ть за́ нос, обма́нывать, дура́чить кого́-л.

    auf der Nse l egen* фам. — лежа́ть пласто́м
    auf die Nse f llen* (s) фам.
    1) упа́сть ничко́м, расква́сить себе́ нос
    2) потерпе́ть фиа́ско; осканда́литься
    j-m eins auf die Nse g ben* фам. — щё́лкнуть кого́-л. по́ носу, поста́вить кого́-л. на своё́ ме́сто, одё́рнуть [осади́ть, оборва́ть] кого́-л.

    j-m auf der Nse her mtanzen фам. — ≅ верё́вки вить из кого́-л.

    j-m etw. nicht auf die Nse b nden* разг. — не расска́зывать кому́-л. того́, что ему́ не сле́дует знать; не раскры́ть свои́ ка́рты кому́-л.
    K ndern muß man nicht lles auf die Nse b nden* — не сле́дует всего́ говори́ть де́тям
    j-m etw. aus der Nse z ehen* — выве́дывать [выу́живать] что-л. у кого́-л.
    j-n in die Nse st chen* разг. — привлека́ть кого́-л., нра́виться кому́-л.
    j-n mit der Nse auf etw. (A) st ßen* разг. — ткнуть но́сом кого́-л. во что-л.

    mit l nger Nse bziehen* (s) разг. — уйти́ [оста́ться] с но́сом

    das ist nicht nach s iner Nse фам. — э́то ему́ не по вку́су [не по душе́]

    sein Geschtskreis geht nicht [er sieht nicht] ǘ ber die igene Nse hinus, er sieht nicht witer, als s ine Nse reicht разг. — он не ви́дит да́льше своего́ но́са

    sich (D ) den Wind um die Nse w hen l ssen* разг. — повида́ть свет, побыва́ть во мно́гих места́х [в далё́ких стра́нах]
    j-m die Faust nter die Nse h lten* — грози́ть кому́-л. ( показывая кулак)
    j-m etw. nter die Nse r iben* разг. — гру́бо дать поня́ть, сказа́ть пря́мо в лицо́ кому́-л. что-л.; попрека́ть кого́-л. чем-л.

    j-m etw. vor der Nse wgschnappen [w gnehmen*] разг. — вы́хватить, стащи́ть у кого́-л. что-л. из-под но́са

    j-m die Tür vor der Nse zmachen [z schlagen*] разг. — захло́пнуть дверь пе́ред чьим-л. но́сом

    der Bus ist mir vor der Nse w ggefahren разг. — авто́бус ушё́л у меня́ пе́ред са́мым но́сом

    Большой немецко-русский словарь > Nase

  • 87 facio

    facio, fēcī, factum, ere (verwandt mit dem Stamme θε in τίθημι, ε-θη-κα), machen in der weitesten Bedeutung; dah. I) tr. u. zwar: A) zunächst von jeder äußerlichen Tätigkeit, die sich in Hervorbringung eines handgreiflichen, in die Sinne fallenden Produktes kundgibt, 1) machen = verfertigen, bauen, lectulos faciundos dare, Ter.: alci anulum, Cic.: classem, bauen, Caes.: castra, aufschlagen, Caes.: murum saxo quadrato, Liv.: pontem in Istro flumine, schlagen über, Nep.: semitam per fundum, anlegen, Plaut.: litteram, schreiben, Cic. – armis faciendis praeesse, eine Waffenfabrik leiten, Cic. – phalerae pulcherrime factae (gearbeitet), Cic. – dah. a) von der Tätigkeit des Schreibenden, niederschreiben, schriftlich aufsetzen, litteras ad alqm, an jmd. schreiben, Cic.: sermonem inter nos habitum in Cumano, Cic. – b) v. körperlicher Tätigkeit übh., wie unser machen, tun, geben, iactum, einen Wurf tun, Auct. b. Alex.: gradum, Cic.: sibi viam, bahnen, Liv.: alci transitum, jmd. durchlassen, Liv.: alci savium, geben, Plaut.: alci ventulum, zufächeln, Ter.: vela, s. 1. vēlum(Segel): significationem, ein Zeichen (Signal) geben, Caes.: impetum in hostes, machen, Liv.

    2) zeugen, erzeugen, hervorbringen, volucres ova ac pullos faciunt, legen Eier u. brüten Junge aus, Varro: asinus od. apis facit subolem, Col. u. Plin.: rapa facit cymam, treibt hervor, Col.: stercus, Mist machen, Col.: stercus facit multam herbam, erzeugt, gibt, Col.: corpus facere, s. corpus(no. I, B, 1): calorem, Wärme erzeugen, Plin.: maculas, Flecken machen (verursachen), Plin.: ignem ex lignis viridibus, Feuer machen (anmachen) aus usw., Cic. – homo ad ista expedienda factus, wie gemacht, -geschaffen (= von Natur geschickt), Cic.: ex industria factus ad imitationem stultitiae, geflissentlich den Schein der Narrheit suchend, Liv. 1, 56, 8: factus naturā et consuetudine exercitus m. Infin., Tac. ann. 14, 56. – dah. a) von der schaffenden Tätigkeit des Redners u. Dichters, machen = schaffen, bilden (s. Voß Verg. ecl. 3, 86), orationem, versus, poëma, Cic.: in versu faciendo saepe caput scabere, Hor.: orationis faciendae et ornandae auctores locupletissimi, Cic. – u. b) als gramm. t. t. von Wörtern = die u. die (Kasus- od. Tempus- od. abgeleitete) Form bilden, cur aper apri, pater patris faciat? (im Genetiv) apri bildet od. hat, Quint.: cum Alba faciat Albanos et Albenses, volo volui et volavi, Quint. (vgl. Quint. 1, 6, 13 sqq.): eadem (littera) fecit ex duello bellum, Quint.: genetivus Oedipi faciet, wird haben, Donat.: si numerum pluralem facere cogetur, Gramm. Vatic.

    3) erzielen, erwerben, gewinnen, sich machen, ex arvo aeque magno, sed male consito et minus multum et minus bonum vinum et frumentum f., Varro (vgl. ποιειν τι εκ της γης): praedam, machen, Caes.: praedas ab alqo, Nep.: rem, sich Vermögen erwerben, Hor.: lucrum, manubias sibi ex etc., Cic.: divitias ex alqa re, Plaut.: magnas pecunias ex metallis, Nep.: liberis plurimum, erwerben, Ter.: stipendia, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Sall. u. Liv.

    4) = conficere, a) aufbringen, auf die Beine bringen, auftreiben, tributum, Cic.: manum, Cic.: exercitum, Vell.: exercitum argento, Sall. in Sen. ep.: auxilia mercede, Tac. – b) eine Strecke im Raume durchmachen = zurücklegen, cursu quingenta stadia, Iustin. 11, 8, 2. – u. dav. übtr. c) eine Zeit durchmachen = zubringen, verleben, paucissimos unā dies, Sen.: annum in fuga, ICt.

    5) (als arithm. t. t.) = efficere, machen, ausmachen, Lais μυρίας δραχμὰς poposcit, hoc facit nummi nostratis denariûm decem milia, Gell. 1, 8, 5: actus quadratus undique finitur pedibus CXX; hoc duplicatum facit iugerum, Col. 5, 1, 5: quae utraeque summae in se multiplicatae quadratorum faciunt pedum viginti octo milia et octingentos (pedes), ibid. § 6.

    B) von derjenigen Tätigkeit, die sich im Hervorbringen von Handlungen und Zuständen kundgibt, also: 1) machen, tun = verrichten, ausüben, vornehmen, begehen, leisten, ausführen, zustande ( zuwege) bringen, verwirklichen (Ggstz. velle od. facere velle, beabsichtigen), α) m. allg. Objj.: ego plus quam feci facere non possum, Cic.: neque hoc in uno fecit Annaeo (tat er an usw.), sed in omnibus senatoribus, Cic.: omnia amici causā f., Cic.: id quod neque facere neque velle per sese honestum est, Gell. – β) m. Acc. subst.: opus, Feldarbeit verrichten, Ter.: iter, s. iter(Reise, Marsch): facinus, Cic.: u. so fortia facinora fecimus, M. Caes. in Fronto epist. ad M. Caes. 5. p. 68, 7 N.: caedem, furtum, fraudem, Cic.: exempla in alqm, Exempel an jmd. statuieren, Plaut.: gratulationem, abstatten, Quint.: largitionem, vornehmen, Cic.: alci medicinam, jmd. heilen, Cic.: nullus melius medicinam facit, kein Arzt versteht sich besser darauf, Plaut.: brevi dignum exitum facturos, würden sich bald ihr verdientes Ende bereiten, Suet.: initium, finem, moram, periculum u. dgl., s. fīnis, initium usw. – comitia, abhalten, Liv.: indutias, pacem, Waffenstillstand-, Frieden machen, -schließen, Cic. u.a.: seditionem, Cic.: bellum, Kr. anstiften, anfangen, Cic.; alci, jmd. in Krieg verwickeln, jmd. bekriegen (wie πόλεμον ποιειν τινι), Nep. u.a.: neque fecisse Rhodienses bellum neque facere voluisse, Gell.: proelium, ein Treffen anfangen, sich in einen Kampf einlassen, Cic., Sall. u.a.: fugam, die Fl. ergreifen, Sall. u. Liv.; aber fugam (mit u. ohne hostium u. dgl.) facere, eine Fl. bewirken, in die Fl. schlagen, Sall. u. Liv. (s. Weißenb. Liv. 21, 5, 16): deditionem, sich ergeben, Sall.: nomina, s. nōmen. – imperata, ausführen, Caes.: promissum, erfüllen, Cic. – quas res neque solverunt neque fecerunt (leisteten), Liv. – γ) m. Advv.: multa impure atque taetre, Cic.: vel facere quod non optime possis, vel facere quod non pessime facias, humanitatis est, Cic.: ut nihil intemperanter, nihil effeminate faciam, optabo, Sen. – δ) m. quid in Fragesätzen: αα) quid facis? was beginnst du? Ov. fast. 2, 386 u. ö. – ββ) quid faciam? was soll ich tun od. anfangen? quid facerem? was sollte ich tun? was zu tun? (von solchen, die ratlos sind u. mit Ratlosigkeit sich entschuldigen), s. Ruhnk. Ov. her. 8, 50; 10, 59: quid faciam infelix? Ov.: quid facerem? Verg.: sed tu quid faceres? Ov. – ε) fac. de alqo od. de alqa re, bl. alqo od. alqā re, alci od. alci rei, cum alqa re, mit jmd. od. etw. tun, machen, anfangen, gew. in Fragesätzen (s. Bünem. Lact. 2, 3, 3), quid de puero era tua fecit? Plaut.: quid de eo facies? Lact.: quid de his faciunt facturive sunt? Lact.: quid de praeda faciendum censerent? Liv.: quidnam facerent de rebus suis? was sie in ihrer Lage tun sollten? Nep. Them. 2, 6. – nescit quid faciat auro, Plaut.: quid illis faciat ceteris (Dat.), Plaut.: quid hoc homine od. huic homini facias? was will man od. willst du mit dem M. anfangen? Cic.: quid faceret Chrysippus huic conclusioni? was könnte Chr. gegen diesen Schluß einwenden? quid hic cum tragicis versibus et syrmā facis? Valer. com.: quid hic homo tantum incipissit facere cum tantis minis? Plaut. – ζ) prägn., m. quid od. m. allgem. Acc., tun = begehen, verbrechen, sündigen, quid feci? nihil feci, Plin. ep.: quid feci? quid commerui aut peccavi pater? Ter.: quid fecit? Ter.: faciunt hi plura, Iuven.

    2) insbes.: a) eine Feierlichkeit veranstalten, cenas, Cic.: ludos, Cic.: sacra od. sacrificium od. res divinas, ein Opfer vollziehen, opfern ( ἱερὰ ῥέζειν), Cic. (vgl. Fabri Liv. 22, 10, 3 sqq.; u. absol. s. unten no. III, 4). – b) etw. als gewöhnl. Geschäft betreiben, treiben, ausüben, praeconium (Geschäft eines Ausrufers), argentariam, Cic.: medicinam, als Arzt praktizieren, Phaedr. Vgl. Gräve Cic. Verr. 5, 18, 46 und die Auslgg. zu Phaedr. 1, 14, 2.

    3) bewirken = bereiten, verschaffen, nomen, cognomen alci rei, geben, Liv.: alci auspicium, jmd. zu etw. auffordern, veranlassen, Hor.: dci negotium, s. negōtium: silentium, verschaffen, Liv.: orationi audientiam, Gehör verschaffen, Cic.: alci famam prompti ingenii, Quint.: favorem, Liv.

    4) jmdm. etw. geben, gewähren, potestatem (Erlaubnis), Cic.: commercium sermonis, Liv.: alci gratiam alcis rei (Verzeihung, Nachsicht), Cic.

    5) einen Körper- od. Gemütszustand an od. in jmd. erregen, rege machen, erwecken, einflößen, alci fletum, jmd. zum Weinen bringen, Col.: alci dolorem, Cic. ad Att. 11, 8, 2: alci desiderium alcis rei, Liv.: alci fidem, bei jmd. Glauben erwecken = jmd. (von etw.) überzeügen, Cic.: hosti audaciam, Liv.: divitiae animos (Mut) faciunt, Liv.: spiritus (hohen Mut), Liv.: spem, Cic. u. Liv.: curam, Tac.: taedium, stomachum, Cic.: iram, Quint.: metum, Cels. u. Tac.: metum insidiarum, Liv.: timorem, Liv.: suspicionem, Cic.

    6) machen, bewirken, es fertig bringen, dahin arbeiten, daß usw., lassen, a) m. ut u. Konj., faciuntne intellegendo ut nihil intellegant, Ter.: facis, ut rursus plebes in Aventinum sevocanda esse videatur, Cic.: splendor vester facit, ut peccare sine summo rei publicae periculo non possitis, Cic.: alterum facio, ut caveam, alterum, ut non credam, facere non possum, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum facere non possum (ich kann es nicht über mich gewinnen), Cic. – dah. facere ut nicht selten gebraucht, um den Begriff der Tätigkeit nachdrücklicher hervorzuheben, facite, ut mores eius et vultum recordemini, macht, daß ihr euch erinnert = erinnert euch, Cic. – u. facio ut etc. m. einem Adi. od. Adv. = ich verstehe mich dazu, zu usw., invitus feci, ut Flamininum e senatu eicerem, Cic.: itaque feci non invitus, ut prodessem multis rogatu tuo, habe mich ganz gern dazu verstanden, Cic.: facio libenter, ut per litteras tecum colloquar, Cic. – b) m. bl. Konj.: immo illi mitem faxo faciant fustibus, Afran. fr.: ego faxim ted Amphitruonem malis esse quam Iovem, Plaut.: haud sibi cum Danais rem faxo et pube Pelasgā esse ferant, Verg.: fallat eam faxo, Ov.: faxo sciatis, Petron.: et ita ultima sit, faciam, Veneris concordia vestrae, Ov.: di facerent, sine patre forem! Ov.: der Imperat. fac (facito) mit folg. Konjunktiv als Umschreibung eines affirmativen Imperativs, unser mache od. tue dafür, daß usw., od. laß mit folg. Infinitiv, certum hominem ad eum mittas face, Nep.: fac sciam, tue mir zu wissen, laß mich wissen, Cic.: surculos facito sint longi binos pedes, mache, daß sie sind, od. laß sie sein, Cato. – c) fac. m. folg. ne od. quo u. Konj., non fac. m. folg. quin od. quo minus u. Konj., luctus facit ne dubitem, Acc. fr.: quod ne permittat in hostem, ipsa facit gravitas, Ov.: mors faciet ne sim, cum venerit, exsul, Ov.: nach dem Imperat. (vgl. no. b), tu fac ne ventis verba profundam, Lucr.: fac ne quid aliud cures hoc tempore nisi ut quam commodissime convalescas, Cic.: per se quisque sedulo faciebant, quo illam mihi lenirent miseriam, Ter. – non enim faciam, quin scias, ich werde es nicht fertig bringen (nicht über mich gewinnen), dich in Unwissenheit zu lassen, Plaut.: numquam quisquam faciet, quin soror ista sit germana huius, nimmer wird es jemand fertig bringen (beweisen), daß sie nicht usw., Plaut. (vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 283 u. 473): facere non possum (ich kann nicht umhin), quin cotidie ad te mittam (litteras), Cic.: facere non potui, quin tibi voluntatem declararem meam, Cic.: neu quis facito, quo minus ei oetantur (= utantur) fruantur habeant, Corp. inscr. Lat. 1, 200. no. XI (p. 79). – d) m. Acc. u. Infin. (s. Ruhnken Ov. her. 17, 174), vel carnuficinam hunc facere possum perpeti, Plaut.: qui nati coram me cernere letum fecisti, Verg.: noc me telum flere facit, Ov.: illum forma timere facit, Ov.: desiderium facit macrescere volucres, Varro: u. nach dem Imperat. (vgl. no. b), mel Atticum ter intervere facito, Col.: noch dem Fut., succum mori agrestis paulum facies defervere, Pallad.: quae res scissuris eos faciet aperiri, Pallad. – e) faxo m. folg. Indic. Fut. (s. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 854), temperi ego faxo scies, Plaut.: iam faxo hic aderit, Ter.: immo vero indignum iam facinus faxo ex me audies, Ter. – f) m. Infin., facias videre Romam, Corp. inscr. Lat. 8, 2632: m. Infin. pass., remitti fecit, Amm. 27, 7, 3.

    7) machen, darstellen, lassen, m. folg. Acc. u. Infin., v. Künstlern, fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Verg.: stare deum pelagi longoque ferire tridente aspera saxa facit, Ov.: v. Schriftstellern, qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum, Ter.: quem tamen Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulisse, Cic.: quem in suis libris fecit (Cicero) de re publica disputare, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4 in.: quos loqui facit in ea disputatione, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4.

    8) zum Ausdrucke der bloß gedachten od. angenommenen Wirkung, mit folg. Acc. u. Infin., a) lassen = den Fall setzen, annehmen, voraussetzen, esse deos faciamus, Cic.: fac, quaeso, qui ego sum, esse te, Cic. – b) sich stellen, als ob usw., se facit esse venustum, Catull. 97, 9: facio me alias res agere, ich tue (stelle mich), als ob ich usw., Cic. ep. 15, 18, 1.

    9) (= efficere) bewirken, beweisen, haec enim ratio facit lunam non habere lumen proprium, Macr. somn. Scip. 1, 19, 9.

    10) mit dopp. Acc., a) mit einem Subst. als Acc. ber Wirkung, jmd. od. etw. zu etw. machen, α) übh.: alqm consulem, jmd. zum K. machen (sowohl v. Volke als v. einem einzelnen, der bewirkt, es durchsetzt, daß jmd. K. wird, s. Ellendt Cic. de or. 2, 66, 268), Cic.: alqm regem Epiri, Iustin.: alqm reum, in den Anklagestand versetzen, Cic.: alqm heredem, zum E. machen = einsetzen, Cic.: alqm testem, zum Z. nehmen, Ter. u. Liv.: Siciliam provinciam, zur Provinz machen, Vell.: captivum de rege facturi videbantur, Iustin.: im Passiv m. dopp. Nom., de accusatore Scipionis venerator factus est, Val. Max.: u. ohne Prädikat, si ille factus esset (sc. consul), dazu (zum Konsul) gemacht worden wäre, Cic. Muren. 50; vgl. Cic. Planc. 9 u. 14. – β) vorgeblich zu etwas machen, für etwas ausgeben, me unum ex iis feci, qui etc., ich gab mich aus für einen usw., ich tat, als wäre ich einer usw., Cic.: facio te apud illum deum, Ter.: ut puellae unum me facerem beatiorum, um mich als einer von den Wohlhabenden aufzuspielen, Catull. 10, 17: et se facit venustum, spielt sich als schöner Mann (als Adonis) auf, Catull. 97, 7.: verbis se locupletem f., sich reich machen, Cic. – b) mit einem Adi. od. Partic, im Acc. zur Angabe der Wirkung, des Zustandes, der an jmd. hervorgebracht wird, animum dubium, zweifelhaft machen, Cic.: alqm sanum, disertum, Cic.: alqm peritum alcis rei, geschickt machen in usw., Nep.: alqm certum, certiorem, s. certusno. II, B, 3, b. S. 1097 (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 16): u. certum od. certius facere alci, s. certusno. II, B, 3, a, α S. 1096 (vgl. Brix Plaut. Men. 764. Lorenz Pseud. 16): alqm scientem, Plaut. asin. 48. Ter. heaut. 873: alqd planum, deutlich machen, Quint. – selten mit einem Adv., wie alqd palam, offenbar machen, Nep. – Partiz. factus m. dopp. Voc., o tu lectule deliciis facte beate meis! Prop. 2, 15, 2. – c) mit einem Partic, od. Adi. im Acc. zur Bezeichnung der Tatigkeit, in der jmd. od. etw. dargestellt wird, Xenophon facit Socratem disputantem etc., stellt dar, führt ein als behauptend usw., Cic. (vgl. oben no. 7): alqm od. alqd missum, s. mittono. II, A u. B: alqd reliquum, s. reliquus: u. so ademptum tibi iam faxo (= adimam) omnem metum, Ter.: faxo tali eum mactatum (mactabo) atque hic est infortunio, Ter.

    11) etwas zum Eigentum jmds. machen, jmd. in Besitz von etwas setzen, mit Genet. des Besitzers, tota Asia populi Romani facta est, fiel dem röm. Volke anheim, Cic.: Graeci optionem Carthaginiensium faciunt, legen die Wahl in die Hände der K., Sall.: facere alqd potestatis od. dicionis suae, in seine Gewalt od. Botmäßigkeit bringen, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 53, 6): ebenso alqm sui iuris, jmd. sich untertan machen, Vell.: omnia arbitrii sui, seiner Willkür untertan machen, Liv.: alqd sui muneris od. beneficii sui, etw. als sein Geschenk, seine Wohltat betrachten lassen, Tac. u. Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 13, 4, 9): alqm proprii iuris, selbständig-, unabhängig machen, Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 9, 1, 3). – Aber auch mit dem Pron. possess., alqam terram suam, ein Land sich unterwerfen, Caes.: alqm suum, sich jmd. zum Freunde machen, Ter.: neque gloriam meam, laborem illorom faciam, ich werde nicht mir den Ruhm nehmen, ihnen die Mühe lassen, Sall.

    12) einen gewissen Wert auf etwas legen (vgl. unser »sich wenig aus etwas machen« u. dgl.) = so u. so achten, schätzen, si aliter nos faciant, quam aequum est, Plaut. – u. bes. mit Genet. des Wertes, parvi, minimi, pluris, maximi, nihili, Plaut., Cic. u.a.: nec pluris nunc facere Camillum hoc bellum, kümmere sich ebensowenig um usw., Cic. – Hierher gehören wohl auch die Formeln: aequi bonique f. alqd, mit etwas zufrieden sein u. dgl. (s. aequusno. II, 2, b a. E), Cic.: lucri, gewinnen, Nep.

    13) die Wirkung der Tatigkeit als eine reflexive gedacht = etwas leiden, erleiden, (vgl. unser »er hat sich Schaden getan«), parietes vitium faciunt, werden schadhaft, Plin.: naufragium f., Schiffbruch leiden, Cic. u.a.: damnum, detrimentum, Schaden leiden, Cic. u.a. (nicht hierher, sondern oben zu no. B, 1 gehört iacturam f., s. iactūra).

    14) wie das deutsche tun u. das griechische ποιειν, so steht auch facere im zweiten Redegliede, wenn das Verbum des ersten Gliedes im zweiten bleibt u. man die Wiederholung desselben Wortes vermeiden will, wo also facere den allgemeinen Begriff eines Verbums bezeichnet (wenn auch im Verbum kein »Tun« liegt) u. seine nähere Bestimmung aus dem vorhergehenden Satzgliede empfängt, wie: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo ducere pecuniam: nostrates philosophi facere non potuerunt? konnten es nicht tun (= konnten das Geld nicht verachten), Cic.: cum collega consentiente (sicut milites faciunt, wie die S. tun) hostibus obviam ire, Cic.: me, ut adhuc fecistis, audiatis, Cic.: incumbite in causam, ut facitis, Cic. Vgl. Heusinger Cic. de off. 1, 1. Kühner Cic. Tusc. 4, 31. Wopkens Lectt. Tull. 1, 3. p. 17 H. Orelli Hor. sat. 1, 1, 63 sq. Ruhnken Ov. her. 11, 31.

    II) (spätlat.) v. refl. (se) facere alqo, wohin ma chen = sich begeben, intra limen sese facit, Apul. met. 5, 2: homo meus coepit ad stelas facere, Petron. 62, 4: ad illum ex Libya Hammon facit, Tert. de pall. 3. Vgl. Oudend. Apul. met. 5, 2. p. 321. Salmasius Tert. de pall. 3. p. 206 (ed. Lugd. Bat. 1656).

    III) intr.: 1) = εργάζεσθαι, arbeiten, Feldarbeit verrichten, Ter. heaut. 60 (73 opus facere).

    2) handeln, handelnd auftreten, deus, qui primitus operatur ac facit, Chalcid. Tim.: qui, cum cogitasset, facere auderet, Nep.: facto non consulto in tali periculo opus esse, Sall.: opus est facto, Komik.: quoniam, ut aiunt, dei facientes adiuvant, Varro: ratio faciendi, Quint. – m. Advv. – irgendwie handeln, nequiter, schlechte Streiche spielen, Plaut.: bene et benigne, Plaut.: illiberaliter, Ter.: arroganter, Caes.: sedulo, Ter.: humaniter, bene, praeclare, amice, Cic.: iucunde, Plin. ep.: recte, Ter. u. Cic.: seu recte seu perperam, Cic.: fortius, quam locutus est, fecit, Curt. – alci bene, gegen jmd. gut handeln, jmdm. dienen, nützen, Ter.; Ggstz. male alci, jmdm. schaden, Plaut.: alci aegre, jmdm. wehtun, ihn kränken, Ter.: ex voluntate alcis, Liv.: e re publica, Liv.: adversus rem publicam, Caes.: contra rem publicam, Sall.: adversus senatus consultum, Liv.: animo bono, Nep.: animo optimo, Cic.: more tuo, Plaut.: iure, Acc. fr. u. Quint.: lege, Quint.: malā fide, Nep.

    3) facere cum od. ab alqo, mit jmd. od. auf jmds. Seite tätig sein, mit jmd. es halten, zusammenhalten, auf jmds. Seite od. Partei sein, jmd. unterstützen, begünstigen, cum alqo, Cic., Nep. u.a.; ab alqo, Cic. u.a. (so auch illinc od. unā facere, auf seiner Seite stehen, es mit ihm halten, Cic. ad Att. 7, 3, 5 W.; Sull. 36); Ggstz. facere adversus alqm, es wider jmd. halten, die Gegenpartei begünstigen, Nep. Eum. 8, 2 (dazu Bremi): eae res contra nos ambae faciunt in hoc tempore, Cic. Quinct. 1.

    4) eine Opferhandlung vornehmen, mit Dat. der Gottheit, der man opfert (wie ῥέζειν τινί), m. Acc. der Sache, die man opfert, od. mit Abl. des Opfers, mit dem man opfert, qui faciet quando volet, quāque lege volet, facito, Plebisc. vet. bei Liv. 22, 10, 3. – fac. dis, Plaut.: Iunoni Sospitae, Cic.: Marti et Robigini, Tert. – grandia liba Pali, Ov.: bidentes Herculi propter viam, Laber. fr.: Iovi Victori pocillum mulsi, Liv.: pro populo faciens quantum Saufeia bibebat, Iuven. – fac. agnis, Plaut.: catulo, Col.: fac. Iovi bidenti verre, Pompon. com. fr.: agnā Iovi, Varro LL.: vitulā pro frugibus, Verg.

    5) euphem., vollenden = sterben, faciendum (faciundum) fuit od. faciundum hoc fuit, Anthol. epigr. II. no. 63–66 (Rhein. Mus. 27, 131 f.).

    6) obszön: a) suae rei causā facere, zu Stuhle gehen, kacken, Petron. 47, 4 u. 66, 2. – b) v. Beischlaf, Catull. 110, 2 u. 5. Pers. 4, 48. Iuven. 7, 239. Petron. 9, 9; 45, 8; 87, 9.

    7) zu od. für etw. passen, geschickt sein, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat., v. leb. Wesen, alii ad aprum, alii ad cervum canes faciunt, einige sind Saufänger (Saurüden), andere Schweißhunde, Sen. exc. contr. 3. praef. § 9: Aurelianus ad nostra iam non facit tempora, Vopisc. Aurel. 8, 3: v. Lebl., Medeae faciunt ad scelus omne manus, Ov.: ad talem formam non facit iste locus, Ov.: haec aetas optime facit ad haec studia, Sen.: quod belle facit ad versum, Sen.: quorumdam contumelia non facit ad aulam, Sen.: m. Dat., non faciet capiti dura corona meo, Prop. 3, 1, 20.

    8) zu, für, gegen od. bei etw. tun, wirken, nützen, helfen, dienlich, förderlich, nützlich sein, absol., od. m. ad, in, adversus u. Akk., od. m. bl. Dat., a) übh.: nec caelum nec aquae faciunt nec terra nec aurae, weder das Klima bekommt mir, noch usw., Ov.: multum viva vox facit, Sen.: fecit aliquid et materia, Sen.: quid stemmata faciunt? Iuven.: quid faciunt leges, ubi etc.? Petron.: dicite, pontifices, in sancto (Tempel) quid facit aurum? Pers.: mire facit (es tut eine außerordentliche Wirkung) in peroratione confessio, Quint. – illa ad publicos usus facientia, Pacat. pan.: quorum (oppidorum) mentio tantum ad ordinem facit, Mela: faciunt in hunc usum arundinum quoque folia, Col. – incolumi Rhodos et Mitylene pulchra facit, Hor. – m. Infin. (als Subj.), plurimum facit diligenter nosse causas, Quint. 6, 4, 8: adversus omnia tela, adversus omnium hostium genus facit mortem contemnere, Sen. ep. 36, 8. – b) als mediz. t. t., id bene faciet, Cato: quod idem remedium optime facit exemptā stirpe, Col. – hic sucus facit (ist gut, schlägt an) ad difficultatem urinae, Plin.: quicquid ad salivam facit, Petron.: nihil aeque facere ad urinae morsum, Suet.: medicamentum quod proprie adversus solutionem stomachi facit, Scribon. – radix coeliacis praeclare facit in cinere tosta, leistet den Unterleibskranken vortreffliche Dienste, Plin.: feniculi suci cyathus unus potui datus mirifice pulmoni facit, Plin. Val.

    / Alter Imperat. face, zB. Enn. ann. 20*. Plaut. asin. 605 u. ö. Ter. Andr. 680 u. ö. Cato r. r. 7 u. 32, 1 ö. Catull. 36, 16. Nep. Paus. 2, 4. Ov. her. 2, 98 u. ö. (als veraltet angef. bei Quint. 1, 6, 21; vgl. Mart. Cap. 3, § 320). – Arch. Fut. faciem, Cato bei Quint. 1, 7, 23 (die besten Hdschrn. facie, wofür Bergk Beitr. 1, 153 faciee schreiben will). – Arch. Perf. fecei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. – Arch. Konj. Perf. faxim (= fecerim), Enn. fr. scen. 308. Plaut. Amph. 511; aul. 420. Ter. adelph. 887. 896. – Archaist. Fut. exakt. faxo (= fecero), Afran. com. 67. Plaut. Amph. 355. Ter. Andr. 854. Verg. Aen. 9, 158. Ov. met. 3, 271. Petron. 95, 3. Sil. 17, 235: faxis, Naev. com. 47. Pacuv. tr. 123. Plaut. capt. 124. Ter. Andr. 753. Hor. sat. 2, 3, 38: faxsit, XII tabb. 8, 4 (bei Gell. 20, 1, 12). Pacuv. tr. 424. Acc. tr. 556; od. faxit, Lex Num. Pomp. bei Paul. ex Fest. 6, 2. Plaut. capt. 622. Ter. heaut. 198: faximus, Plaut. truc. 61: faxitis, Formul. vet. bei Liv. 23, 11, 2 u. 29, 27, 3: faxint, in der Formel di faxint, Plaut. Amph. 632; vidul. fr. 2, 31 St. Ter. heaut. 161. Cic. Verr. 3, 81 u. ep. 14, 3, 3. – Passiv facitur, Nigid. comm. gr. bei Non. 507, 15: faciatur, Titin. com. 97. Petron. 71, 10: faxitur (= factum erit), Formul. vet. bei Liv. 22, 10, 6. – Das Passiv von facio vertritt fio, w. s.

    lateinisch-deutsches > facio

  • 88 facio

    Cic.: facinus facere, obire, committere, Cic., od. in se admittere, Caes., od. patrare, Sall. – meton., a) die Missetat (der Mord) für das, womit sie verübt wird, facinus excussit ab ore, den Giftbecher, Ov. met. 7, 423. – b) der Missetäter, senile illud facinus (böse Stück), Apul. met. 4, 12: omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervae, Scharen von Schandbuben u. Bösewichtern, Sall. Cat. 14, 1. – II) übtr.: a) konkr., ein Stück Arbeit, facinus luculentum, ein Prachtstück, Plaut. Men. 141. – b) abstr., ein Stück Arbeit, Geschäft, ein Handel, ein Streich, ein Umstand, eine Sache (s. Lorenz Plaut. mil. 376), quod facinus (Schauspiel) video? Plaut.: non ego istuc mihi facinus conducibile esse arbitror, Plaut.: amicum castigare ob meritam noxiam immoenest facinus (ist ein undankbares G. od. Stück Arbeit), Plaut.: humanum facinus factumst, so geht es mit den Menschen, Plaut. – Genet. spätlat. auch facineris, nach Vel. Long. (VII) 73, 1 u. oft auch durch die Abschreiber in Handschriften des Cicero u. Livius.
    \
    facio, fēcī, factum, ere (verwandt mit dem Stamme θε in τίθημι, ε-θη-κα), machen in der weitesten Bedeutung; dah. I) tr. u. zwar: A) zunächst von jeder äußerlichen Tätigkeit, die sich in Hervorbringung eines handgreiflichen, in die Sinne fallenden Pro-
    ————
    duktes kundgibt, 1) machen = verfertigen, bauen, lectulos faciundos dare, Ter.: alci anulum, Cic.: classem, bauen, Caes.: castra, aufschlagen, Caes.: murum saxo quadrato, Liv.: pontem in Istro flumine, schlagen über, Nep.: semitam per fundum, anlegen, Plaut.: litteram, schreiben, Cic. – armis faciendis praeesse, eine Waffenfabrik leiten, Cic. – phalerae pulcherrime factae (gearbeitet), Cic. – dah. a) von der Tätigkeit des Schreibenden, niederschreiben, schriftlich aufsetzen, litteras ad alqm, an jmd. schreiben, Cic.: sermonem inter nos habitum in Cumano, Cic. – b) v. körperlicher Tätigkeit übh., wie unser machen, tun, geben, iactum, einen Wurf tun, Auct. b. Alex.: gradum, Cic.: sibi viam, bahnen, Liv.: alci transitum, jmd. durchlassen, Liv.: alci savium, geben, Plaut.: alci ventulum, zufächeln, Ter.: vela, s. velum (Segel): significationem, ein Zeichen (Signal) geben, Caes.: impetum in hostes, machen, Liv.
    2) zeugen, erzeugen, hervorbringen, volucres ova ac pullos faciunt, legen Eier u. brüten Junge aus, Varro: asinus od. apis facit subolem, Col. u. Plin.: rapa facit cymam, treibt hervor, Col.: stercus, Mist machen, Col.: stercus facit multam herbam, erzeugt, gibt, Col.: corpus facere, s. corpus (no. I, B, 1): calorem, Wärme erzeugen, Plin.: maculas, Flecken machen (verursachen), Plin.: ignem ex lignis viridibus, Feuer machen (anmachen) aus usw., Cic. – homo ad
    ————
    ista expedienda factus, wie gemacht, -geschaffen (= von Natur geschickt), Cic.: ex industria factus ad imitationem stultitiae, geflissentlich den Schein der Narrheit suchend, Liv. 1, 56, 8: factus naturā et consuetudine exercitus m. Infin., Tac. ann. 14, 56. – dah. a) von der schaffenden Tätigkeit des Redners u. Dichters, machen = schaffen, bilden (s. Voß Verg. ecl. 3, 86), orationem, versus, poëma, Cic.: in versu faciendo saepe caput scabere, Hor.: orationis faciendae et ornandae auctores locupletissimi, Cic. – u. b) als gramm. t. t. von Wörtern = die u. die (Kasus- od. Tempus- od. abgeleitete) Form bilden, cur aper apri, pater patris faciat? (im Genetiv) apri bildet od. hat, Quint.: cum Alba faciat Albanos et Albenses, volo volui et volavi, Quint. (vgl. Quint. 1, 6, 13 sqq.): eadem (littera) fecit ex duello bellum, Quint.: genetivus Oedipi faciet, wird haben, Donat.: si numerum pluralem facere cogetur, Gramm. Vatic.
    3) erzielen, erwerben, gewinnen, sich machen, ex arvo aeque magno, sed male consito et minus multum et minus bonum vinum et frumentum f., Varro (vgl. ποιειν τι εκ της γης): praedam, machen, Caes.: praedas ab alqo, Nep.: rem, sich Vermögen erwerben, Hor.: lucrum, manubias sibi ex etc., Cic.: divitias ex alqa re, Plaut.: magnas pecunias ex metallis, Nep.: liberis plurimum, erwerben, Ter.: stipendia, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Sall. u. Liv.
    ————
    4) = conficere, a) aufbringen, auf die Beine bringen, auftreiben, tributum, Cic.: manum, Cic.: exercitum, Vell.: exercitum argento, Sall. in Sen. ep.: auxilia mercede, Tac. – b) eine Strecke im Raume durchmachen = zurücklegen, cursu quingenta stadia, Iustin. 11, 8, 2. – u. dav. übtr. c) eine Zeit durchmachen = zubringen, verleben, paucissimos unā dies, Sen.: annum in fuga, ICt.
    5) (als arithm. t. t.) = efficere, machen, ausmachen, Lais μυρίας δραχμὰς poposcit, hoc facit nummi nostratis denariûm decem milia, Gell. 1, 8, 5: actus quadratus undique finitur pedibus CXX; hoc duplicatum facit iugerum, Col. 5, 1, 5: quae utraeque summae in se multiplicatae quadratorum faciunt pedum viginti octo milia et octingentos (pedes), ibid. § 6.
    B) von derjenigen Tätigkeit, die sich im Hervorbringen von Handlungen und Zuständen kundgibt, also: 1) machen, tun = verrichten, ausüben, vornehmen, begehen, leisten, ausführen, zustande ( zuwege) bringen, verwirklichen (Ggstz. velle od. facere velle, beabsichtigen), α) m. allg. Objj.: ego plus quam feci facere non possum, Cic.: neque hoc in uno fecit Annaeo (tat er an usw.), sed in omnibus senatoribus, Cic.: omnia amici causā f., Cic.: id quod neque facere neque velle per sese honestum est, Gell. – β) m. Acc. subst.: opus, Feldarbeit verrich-
    ————
    ten, Ter.: iter, s. iter (Reise, Marsch): facinus, Cic.: u. so fortia facinora fecimus, M. Caes. in Fronto epist. ad M. Caes. 5. p. 68, 7 N.: caedem, furtum, fraudem, Cic.: exempla in alqm, Exempel an jmd. statuieren, Plaut.: gratulationem, abstatten, Quint.: largitionem, vornehmen, Cic.: alci medicinam, jmd. heilen, Cic.: nullus melius medicinam facit, kein Arzt versteht sich besser darauf, Plaut.: brevi dignum exitum facturos, würden sich bald ihr verdientes Ende bereiten, Suet.: initium, finem, moram, periculum u. dgl., s. finis, initium usw. – comitia, abhalten, Liv.: indutias, pacem, Waffenstillstand-, Frieden machen, -schließen, Cic. u.a.: seditionem, Cic.: bellum, Kr. anstiften, anfangen, Cic.; alci, jmd. in Krieg verwickeln, jmd. bekriegen (wie πόλεμον ποιειν τινι), Nep. u.a.: neque fecisse Rhodienses bellum neque facere voluisse, Gell.: proelium, ein Treffen anfangen, sich in einen Kampf einlassen, Cic., Sall. u.a.: fugam, die Fl. ergreifen, Sall. u. Liv.; aber fugam (mit u. ohne hostium u. dgl.) facere, eine Fl. bewirken, in die Fl. schlagen, Sall. u. Liv. (s. Weißenb. Liv. 21, 5, 16): deditionem, sich ergeben, Sall.: nomina, s. nomen. – imperata, ausführen, Caes.: promissum, erfüllen, Cic. – quas res neque solverunt neque fecerunt (leisteten), Liv. – γ) m. Advv.: multa impure atque taetre, Cic.: vel facere quod non optime possis, vel facere quod non pessime facias, humanita-
    ————
    tis est, Cic.: ut nihil intemperanter, nihil effeminate faciam, optabo, Sen. – δ) m. quid in Fragesätzen: αα) quid facis? was beginnst du? Ov. fast. 2, 386 u. ö. – ββ) quid faciam? was soll ich tun od. anfangen? quid facerem? was sollte ich tun? was zu tun? (von solchen, die ratlos sind u. mit Ratlosigkeit sich entschuldigen), s. Ruhnk. Ov. her. 8, 50; 10, 59: quid faciam infelix? Ov.: quid facerem? Verg.: sed tu quid faceres? Ov. – ε) fac. de alqo od. de alqa re, bl. alqo od. alqā re, alci od. alci rei, cum alqa re, mit jmd. od. etw. tun, machen, anfangen, gew. in Fragesätzen (s. Bünem. Lact. 2, 3, 3), quid de puero era tua fecit? Plaut.: quid de eo facies? Lact.: quid de his faciunt facturive sunt? Lact.: quid de praeda faciendum censerent? Liv.: quidnam facerent de rebus suis? was sie in ihrer Lage tun sollten? Nep. Them. 2, 6. – nescit quid faciat auro, Plaut.: quid illis faciat ceteris (Dat.), Plaut.: quid hoc homine od. huic homini facias? was will man od. willst du mit dem M. anfangen? Cic.: quid faceret Chrysippus huic conclusioni? was könnte Chr. gegen diesen Schluß einwenden? quid hic cum tragicis versibus et syrmā facis? Valer. com.: quid hic homo tantum incipissit facere cum tantis minis? Plaut. – ζ) prägn., m. quid od. m. allgem. Acc., tun = begehen, verbrechen, sündigen, quid feci? nihil feci, Plin. ep.: quid feci? quid commerui aut peccavi pater? Ter.: quid fecit? Ter.: faciunt hi plura,
    ————
    Iuven.
    2) insbes.: a) eine Feierlichkeit veranstalten, cenas, Cic.: ludos, Cic.: sacra od. sacrificium od. res divinas, ein Opfer vollziehen, opfern ( ἱερὰ ῥέζειν), Cic. (vgl. Fabri Liv. 22, 10, 3 sqq.; u. absol. s. unten no. III, 4). – b) etw. als gewöhnl. Geschäft betreiben, treiben, ausüben, praeconium (Geschäft eines Ausrufers), argentariam, Cic.: medicinam, als Arzt praktizieren, Phaedr. Vgl. Gräve Cic. Verr. 5, 18, 46 und die Auslgg. zu Phaedr. 1, 14, 2.
    3) bewirken = bereiten, verschaffen, nomen, cognomen alci rei, geben, Liv.: alci auspicium, jmd. zu etw. auffordern, veranlassen, Hor.: dci negotium, s. negotium: silentium, verschaffen, Liv.: orationi audientiam, Gehör verschaffen, Cic.: alci famam prompti ingenii, Quint.: favorem, Liv.
    4) jmdm. etw. geben, gewähren, potestatem (Erlaubnis), Cic.: commercium sermonis, Liv.: alci gratiam alcis rei (Verzeihung, Nachsicht), Cic.
    5) einen Körper- od. Gemütszustand an od. in jmd. erregen, rege machen, erwecken, einflößen, alci fletum, jmd. zum Weinen bringen, Col.: alci dolorem, Cic. ad Att. 11, 8, 2: alci desiderium alcis rei, Liv.: alci fidem, bei jmd. Glauben erwecken = jmd. (von etw.) überzeügen, Cic.: hosti audaciam, Liv.: divitiae animos (Mut) faciunt, Liv.: spiritus (hohen Mut), Liv.: spem, Cic. u. Liv.: curam, Tac.: taedium,
    ————
    stomachum, Cic.: iram, Quint.: metum, Cels. u. Tac.: metum insidiarum, Liv.: timorem, Liv.: suspicionem, Cic.
    6) machen, bewirken, es fertig bringen, dahin arbeiten, daß usw., lassen, a) m. ut u. Konj., faciuntne intellegendo ut nihil intellegant, Ter.: facis, ut rursus plebes in Aventinum sevocanda esse videatur, Cic.: splendor vester facit, ut peccare sine summo rei publicae periculo non possitis, Cic.: alterum facio, ut caveam, alterum, ut non credam, facere non possum, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum facere non possum (ich kann es nicht über mich gewinnen), Cic. – dah. facere ut nicht selten gebraucht, um den Begriff der Tätigkeit nachdrücklicher hervorzuheben, facite, ut mores eius et vultum recordemini, macht, daß ihr euch erinnert = erinnert euch, Cic. – u. facio ut etc. m. einem Adi. od. Adv. = ich verstehe mich dazu, zu usw., invitus feci, ut Flamininum e senatu eicerem, Cic.: itaque feci non invitus, ut prodessem multis rogatu tuo, habe mich ganz gern dazu verstanden, Cic.: facio libenter, ut per litteras tecum colloquar, Cic. – b) m. bl. Konj.: immo illi mitem faxo faciant fustibus, Afran. fr.: ego faxim ted Amphitruonem malis esse quam Iovem, Plaut.: haud sibi cum Danais rem faxo et pube Pelasgā esse ferant, Verg.: fallat eam faxo, Ov.: faxo sciatis, Petron.: et ita ultima sit, faciam, Veneris concordia vestrae, Ov.: di
    ————
    facerent, sine patre forem! Ov.: der Imperat. fac (facito) mit folg. Konjunktiv als Umschreibung eines affirmativen Imperativs, unser mache od. tue dafür, daß usw., od. laß mit folg. Infinitiv, certum hominem ad eum mittas face, Nep.: fac sciam, tue mir zu wissen, laß mich wissen, Cic.: surculos facito sint longi binos pedes, mache, daß sie sind, od. laß sie sein, Cato. – c) fac. m. folg. ne od. quo u. Konj., non fac. m. folg. quin od. quo minus u. Konj., luctus facit ne dubitem, Acc. fr.: quod ne permittat in hostem, ipsa facit gravitas, Ov.: mors faciet ne sim, cum venerit, exsul, Ov.: nach dem Imperat. (vgl. no. b), tu fac ne ventis verba profundam, Lucr.: fac ne quid aliud cures hoc tempore nisi ut quam commodissime convalescas, Cic.: per se quisque sedulo faciebant, quo illam mihi lenirent miseriam, Ter. – non enim faciam, quin scias, ich werde es nicht fertig bringen (nicht über mich gewinnen), dich in Unwissenheit zu lassen, Plaut.: numquam quisquam faciet, quin soror ista sit germana huius, nimmer wird es jemand fertig bringen (beweisen), daß sie nicht usw., Plaut. (vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 283 u. 473): facere non possum (ich kann nicht umhin), quin cotidie ad te mittam (litteras), Cic.: facere non potui, quin tibi voluntatem declararem meam, Cic.: neu quis facito, quo minus ei oetantur (= utantur) fruantur habeant, Corp. inscr. Lat. 1, 200. no. XI (p. 79). – d) m. Acc. u. Infin. (s.
    ————
    Ruhnken Ov. her. 17, 174), vel carnuficinam hunc facere possum perpeti, Plaut.: qui nati coram me cernere letum fecisti, Verg.: noc me telum flere facit, Ov.: illum forma timere facit, Ov.: desiderium facit macrescere volucres, Varro: u. nach dem Imperat. (vgl. no. b), mel Atticum ter intervere facito, Col.: noch dem Fut., succum mori agrestis paulum facies defervere, Pallad.: quae res scissuris eos faciet aperiri, Pallad. – e) faxo m. folg. Indic. Fut. (s. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 854), temperi ego faxo scies, Plaut.: iam faxo hic aderit, Ter.: immo vero indignum iam facinus faxo ex me audies, Ter. – f) m. Infin., facias videre Romam, Corp. inscr. Lat. 8, 2632: m. Infin. pass., remitti fecit, Amm. 27, 7, 3.
    7) machen, darstellen, lassen, m. folg. Acc. u. Infin., v. Künstlern, fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Verg.: stare deum pelagi longoque ferire tridente aspera saxa facit, Ov.: v. Schriftstellern, qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum, Ter.: quem tamen Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulisse, Cic.: quem in suis libris fecit (Cicero) de re publica disputare, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4 in.: quos loqui facit in ea disputatione, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4.
    8) zum Ausdrucke der bloß gedachten od. angenommenen Wirkung, mit folg. Acc. u. Infin., a) lassen = den Fall setzen, annehmen, voraussetzen,
    ————
    esse deos faciamus, Cic.: fac, quaeso, qui ego sum, esse te, Cic. – b) sich stellen, als ob usw., se facit esse venustum, Catull. 97, 9: facio me alias res agere, ich tue (stelle mich), als ob ich usw., Cic. ep. 15, 18, 1.
    9) (= efficere) bewirken, beweisen, haec enim ratio facit lunam non habere lumen proprium, Macr. somn. Scip. 1, 19, 9.
    10) mit dopp. Acc., a) mit einem Subst. als Acc. ber Wirkung, jmd. od. etw. zu etw. machen, α) übh.: alqm consulem, jmd. zum K. machen (sowohl v. Volke als v. einem einzelnen, der bewirkt, es durchsetzt, daß jmd. K. wird, s. Ellendt Cic. de or. 2, 66, 268), Cic.: alqm regem Epiri, Iustin.: alqm reum, in den Anklagestand versetzen, Cic.: alqm heredem, zum E. machen = einsetzen, Cic.: alqm testem, zum Z. nehmen, Ter. u. Liv.: Siciliam provinciam, zur Provinz machen, Vell.: captivum de rege facturi videbantur, Iustin.: im Passiv m. dopp. Nom., de accusatore Scipionis venerator factus est, Val. Max.: u. ohne Prädikat, si ille factus esset (sc. consul), dazu (zum Konsul) gemacht worden wäre, Cic. Muren. 50; vgl. Cic. Planc. 9 u. 14. – β) vorgeblich zu etwas machen, für etwas ausgeben, me unum ex iis feci, qui etc., ich gab mich aus für einen usw., ich tat, als wäre ich einer usw., Cic.: facio te apud illum deum, Ter.: ut puellae unum me facerem beatiorum, um mich
    ————
    als einer von den Wohlhabenden aufzuspielen, Catull. 10, 17: et se facit venustum, spielt sich als schöner Mann (als Adonis) auf, Catull. 97, 7.: verbis se locupletem f., sich reich machen, Cic. – b) mit einem Adi. od. Partic, im Acc. zur Angabe der Wirkung, des Zustandes, der an jmd. hervorgebracht wird, animum dubium, zweifelhaft machen, Cic.: alqm sanum, disertum, Cic.: alqm peritum alcis rei, geschickt machen in usw., Nep.: alqm certum, certiorem, s. certus no. II, B, 3, b. S. 1097 (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 16): u. certum od. certius facere alci, s. certus no. II, B, 3, a, α S. 1096 (vgl. Brix Plaut. Men. 764. Lorenz Pseud. 16): alqm scientem, Plaut. asin. 48. Ter. heaut. 873: alqd planum, deutlich machen, Quint. – selten mit einem Adv., wie alqd palam, offenbar machen, Nep. – Partiz. factus m. dopp. Voc., o tu lectule deliciis facte beate meis! Prop. 2, 15, 2. – c) mit einem Partic, od. Adi. im Acc. zur Bezeichnung der Tatigkeit, in der jmd. od. etw. dargestellt wird, Xenophon facit Socratem disputantem etc., stellt dar, führt ein als behauptend usw., Cic. (vgl. oben no. 7): alqm od. alqd missum, s. mitto no. II, A u. B: alqd reliquum, s. reliquus: u. so ademptum tibi iam faxo (= adimam) omnem metum, Ter.: faxo tali eum mactatum (mactabo) atque hic est infortunio, Ter.
    11) etwas zum Eigentum jmds. machen, jmd. in
    ————
    Besitz von etwas setzen, mit Genet. des Besitzers, tota Asia populi Romani facta est, fiel dem röm. Volke anheim, Cic.: Graeci optionem Carthaginiensium faciunt, legen die Wahl in die Hände der K., Sall.: facere alqd potestatis od. dicionis suae, in seine Gewalt od. Botmäßigkeit bringen, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 53, 6): ebenso alqm sui iuris, jmd. sich untertan machen, Vell.: omnia arbitrii sui, seiner Willkür untertan machen, Liv.: alqd sui muneris od. beneficii sui, etw. als sein Geschenk, seine Wohltat betrachten lassen, Tac. u. Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 13, 4, 9): alqm proprii iuris, selbständig-, unabhängig machen, Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 9, 1, 3). – Aber auch mit dem Pron. possess., alqam terram suam, ein Land sich unterwerfen, Caes.: alqm suum, sich jmd. zum Freunde machen, Ter.: neque gloriam meam, laborem illorom faciam, ich werde nicht mir den Ruhm nehmen, ihnen die Mühe lassen, Sall.
    12) einen gewissen Wert auf etwas legen (vgl. unser »sich wenig aus etwas machen« u. dgl.) = so u. so achten, schätzen, si aliter nos faciant, quam aequum est, Plaut. – u. bes. mit Genet. des Wertes, parvi, minimi, pluris, maximi, nihili, Plaut., Cic. u.a.: nec pluris nunc facere Camillum hoc bellum, kümmere sich ebensowenig um usw., Cic. – Hierher gehören wohl auch die Formeln: aequi bonique f. alqd,
    ————
    mit etwas zufrieden sein u. dgl. (s. aequus no. II, 2, b a. E), Cic.: lucri, gewinnen, Nep.
    13) die Wirkung der Tatigkeit als eine reflexive gedacht = etwas leiden, erleiden, (vgl. unser »er hat sich Schaden getan«), parietes vitium faciunt, werden schadhaft, Plin.: naufragium f., Schiffbruch leiden, Cic. u.a.: damnum, detrimentum, Schaden leiden, Cic. u.a. (nicht hierher, sondern oben zu no. B, 1 gehört iacturam f., s. iactura).
    14) wie das deutsche tun u. das griechische ποιειν, so steht auch facere im zweiten Redegliede, wenn das Verbum des ersten Gliedes im zweiten bleibt u. man die Wiederholung desselben Wortes vermeiden will, wo also facere den allgemeinen Begriff eines Verbums bezeichnet (wenn auch im Verbum kein »Tun« liegt) u. seine nähere Bestimmung aus dem vorhergehenden Satzgliede empfängt, wie: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo ducere pecuniam: nostrates philosophi facere non potuerunt? konnten es nicht tun (= konnten das Geld nicht verachten), Cic.: cum collega consentiente (sicut milites faciunt, wie die S. tun) hostibus obviam ire, Cic.: me, ut adhuc fecistis, audiatis, Cic.: incumbite in causam, ut facitis, Cic. Vgl. Heusinger Cic. de off. 1, 1. Kühner Cic. Tusc. 4, 31. Wopkens Lectt. Tull. 1, 3. p. 17 H. Orelli Hor. sat. 1, 1, 63 sq. Ruhnken Ov. her. 11, 31.
    II) (spätlat.) v. refl. (se) facere alqo, wohin ma-
    ————
    chen = sich begeben, intra limen sese facit, Apul. met. 5, 2: homo meus coepit ad stelas facere, Petron. 62, 4: ad illum ex Libya Hammon facit, Tert. de pall. 3. Vgl. Oudend. Apul. met. 5, 2. p. 321. Salmasius Tert. de pall. 3. p. 206 (ed. Lugd. Bat. 1656).
    III) intr.: 1) = εργάζεσθαι, arbeiten, Feldarbeit verrichten, Ter. heaut. 60 (73 opus facere).
    2) handeln, handelnd auftreten, deus, qui primitus operatur ac facit, Chalcid. Tim.: qui, cum cogitasset, facere auderet, Nep.: facto non consulto in tali periculo opus esse, Sall.: opus est facto, Komik.: quoniam, ut aiunt, dei facientes adiuvant, Varro: ratio faciendi, Quint. – m. Advv. – irgendwie handeln, nequiter, schlechte Streiche spielen, Plaut.: bene et benigne, Plaut.: illiberaliter, Ter.: arroganter, Caes.: sedulo, Ter.: humaniter, bene, praeclare, amice, Cic.: iucunde, Plin. ep.: recte, Ter. u. Cic.: seu recte seu perperam, Cic.: fortius, quam locutus est, fecit, Curt. – alci bene, gegen jmd. gut handeln, jmdm. dienen, nützen, Ter.; Ggstz. male alci, jmdm. schaden, Plaut.: alci aegre, jmdm. wehtun, ihn kränken, Ter.: ex voluntate alcis, Liv.: e re publica, Liv.: adversus rem publicam, Caes.: contra rem publicam, Sall.: adversus senatus consultum, Liv.: animo bono, Nep.: animo optimo, Cic.: more tuo, Plaut.: iure, Acc. fr. u. Quint.: lege, Quint.: malā fide, Nep.
    3) facere cum od. ab alqo, mit jmd. od. auf jmds.
    ————
    Seite tätig sein, mit jmd. es halten, zusammenhalten, auf jmds. Seite od. Partei sein, jmd. unterstützen, begünstigen, cum alqo, Cic., Nep. u.a.; ab alqo, Cic. u.a. (so auch illinc od. unā facere, auf seiner Seite stehen, es mit ihm halten, Cic. ad Att. 7, 3, 5 W.; Sull. 36); Ggstz. facere adversus alqm, es wider jmd. halten, die Gegenpartei begünstigen, Nep. Eum. 8, 2 (dazu Bremi): eae res contra nos ambae faciunt in hoc tempore, Cic. Quinct. 1.
    4) eine Opferhandlung vornehmen, mit Dat. der Gottheit, der man opfert (wie ῥέζειν τινί), m. Acc. der Sache, die man opfert, od. mit Abl. des Opfers, mit dem man opfert, qui faciet quando volet, quāque lege volet, facito, Plebisc. vet. bei Liv. 22, 10, 3. – fac. dis, Plaut.: Iunoni Sospitae, Cic.: Marti et Robigini, Tert. – grandia liba Pali, Ov.: bidentes Herculi propter viam, Laber. fr.: Iovi Victori pocillum mulsi, Liv.: pro populo faciens quantum Saufeia bibebat, Iuven. – fac. agnis, Plaut.: catulo, Col.: fac. Iovi bidenti verre, Pompon. com. fr.: agnā Iovi, Varro LL.: vitulā pro frugibus, Verg.
    5) euphem., vollenden = sterben, faciendum (faciundum) fuit od. faciundum hoc fuit, Anthol. epigr. II. no. 63-66 (Rhein. Mus. 27, 131 f.).
    6) obszön: a) suae rei causā facere, zu Stuhle gehen, kacken, Petron. 47, 4 u. 66, 2. – b) v. Beischlaf, Catull. 110, 2 u. 5. Pers. 4, 48. Iuven. 7, 239.
    ————
    Petron. 9, 9; 45, 8; 87, 9.
    7) zu od. für etw. passen, geschickt sein, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat., v. leb. Wesen, alii ad aprum, alii ad cervum canes faciunt, einige sind Saufänger (Saurüden), andere Schweißhunde, Sen. exc. contr. 3. praef. § 9: Aurelianus ad nostra iam non facit tempora, Vopisc. Aurel. 8, 3: v. Lebl., Medeae faciunt ad scelus omne manus, Ov.: ad talem formam non facit iste locus, Ov.: haec aetas optime facit ad haec studia, Sen.: quod belle facit ad versum, Sen.: quorumdam contumelia non facit ad aulam, Sen.: m. Dat., non faciet capiti dura corona meo, Prop. 3, 1, 20.
    8) zu, für, gegen od. bei etw. tun, wirken, nützen, helfen, dienlich, förderlich, nützlich sein, absol., od. m. ad, in, adversus u. Akk., od. m. bl. Dat., a) übh.: nec caelum nec aquae faciunt nec terra nec aurae, weder das Klima bekommt mir, noch usw., Ov.: multum viva vox facit, Sen.: fecit aliquid et materia, Sen.: quid stemmata faciunt? Iuven.: quid faciunt leges, ubi etc.? Petron.: dicite, pontifices, in sancto (Tempel) quid facit aurum? Pers.: mire facit (es tut eine außerordentliche Wirkung) in peroratione confessio, Quint. – illa ad publicos usus facientia, Pacat. pan.: quorum (oppidorum) mentio tantum ad ordinem facit, Mela: faciunt in hunc usum arundinum quoque folia, Col. – incolumi Rhodos et Mitylene pulchra facit, Hor. – m. Infin. (als Subj.), plurimum facit dili-
    ————
    genter nosse causas, Quint. 6, 4, 8: adversus omnia tela, adversus omnium hostium genus facit mortem contemnere, Sen. ep. 36, 8. – b) als mediz. t. t., id bene faciet, Cato: quod idem remedium optime facit exemptā stirpe, Col. – hic sucus facit (ist gut, schlägt an) ad difficultatem urinae, Plin.: quicquid ad salivam facit, Petron.: nihil aeque facere ad urinae morsum, Suet.: medicamentum quod proprie adversus solutionem stomachi facit, Scribon. – radix coeliacis praeclare facit in cinere tosta, leistet den Unterleibskranken vortreffliche Dienste, Plin.: feniculi suci cyathus unus potui datus mirifice pulmoni facit, Plin. Val.
    Alter Imperat. face, zB. Enn. ann. 20*. Plaut. asin. 605 u. ö. Ter. Andr. 680 u. ö. Cato r. r. 7 u. 32, 1 ö. Catull. 36, 16. Nep. Paus. 2, 4. Ov. her. 2, 98 u. ö. (als veraltet angef. bei Quint. 1, 6, 21; vgl. Mart. Cap. 3, § 320). – Arch. Fut. faciem, Cato bei Quint. 1, 7, 23 (die besten Hdschrn. facie, wofür Bergk Beitr. 1, 153 faciee schreiben will). – Arch. Perf. fecei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. – Arch. Konj. Perf. faxim (= fecerim), Enn. fr. scen. 308. Plaut. Amph. 511; aul. 420. Ter. adelph. 887. 896. – Archaist. Fut. exakt. faxo (= fecero), Afran. com. 67. Plaut. Amph. 355. Ter. Andr. 854. Verg. Aen. 9, 158. Ov. met. 3, 271. Petron. 95, 3. Sil. 17, 235: faxis, Naev. com. 47. Pacuv. tr. 123. Plaut. capt. 124. Ter. Andr. 753. Hor. sat. 2, 3, 38: faxsit, XII tabb. 8, 4 (bei Gell. 20, 1,
    ————
    12). Pacuv. tr. 424. Acc. tr. 556; od. faxit, Lex Num. Pomp. bei Paul. ex Fest. 6, 2. Plaut. capt. 622. Ter. heaut. 198: faximus, Plaut. truc. 61: faxitis, Formul. vet. bei Liv. 23, 11, 2 u. 29, 27, 3: faxint, in der Formel di faxint, Plaut. Amph. 632; vidul. fr. 2, 31 St. Ter. heaut. 161. Cic. Verr. 3, 81 u. ep. 14, 3, 3. – Passiv facitur, Nigid. comm. gr. bei Non. 507, 15: faciatur, Titin. com. 97. Petron. 71, 10: faxitur (= factum erit), Formul. vet. bei Liv. 22, 10, 6. – Das Passiv von facio vertritt fio, w. s.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > facio

  • 89 Herz

    Herz n -ens, -en
    1. се́рдце

    ein kr nkes Herz — больно́е се́рдце

    sein Herz über nstrengen — переутоми́ть се́рдце

    ein Herz verpfl nzen мед. — производи́ть переса́дку се́рдца

    er hat es mit dem H rzen (zu tun) разг. — он страда́ет заболева́нием се́рдца; он серде́чник

    ein Kind nter dem H rzen tr gen* высок. устарев. — носи́ть под се́рдцем дитя́; быть бере́менной
    2. карт. че́рви

    Herz ist Trumpf — че́рви — ко́зыри

    3. перен. се́рдце, центр

    im H rzen Eur pas — в (са́мом) се́рдце Евро́пы

    4. се́рдце, душа́

    ein Herz und ine S ele sein — жить душа́ в ду́шу

    j-n auf Herz und N eren prǘ fen разг. — основа́тельно прове́рить кого́-л.; разбира́ть кого́-л. по ко́сточкам

    mit Herz und Hand уст. — всем се́рдцем, всей душо́й

    wes das Herz voll ist, des geht der Mund ǘ ber посл. — от избы́тка се́рдца уста́ глаго́лют; ≅ у кого́ что боли́т, тот о том и говори́т

    l ichten H rzens — с лё́гким се́рдцем

    schwren [bltenden] H rzens — с тяжё́лым се́рдцем, с бо́лью в се́рдце; скрепя́ се́рдце

    bekl mmenen H rzens
    1) с замира́нием се́рдца (испытывая тревогу, страх)
    2) с тяжё́лым ( от предчувствий) се́рдцем

    das Herz bl tet ihm — у него́ се́рдце кро́вью облива́ется

    das Herz hüpft [ schlägt hö́ her] vor Fr ude — се́рдце трепе́щет [учащё́нно бьё́тся] от ра́дости

    das Herz krampft sich im L ib(e) zus mmen — се́рдце сжима́ется ( от горя)

    das Herz ging ihm auf высок. — у него́ ста́ло легко́ на се́рдце; у него́ се́рдце ра́дуется

    das Herz auf dem r chten Fleck h ben — быть настоя́щим челове́ком (смелым, добрым, честным и т. п.)

    das Herz ist ihm in die H sen gefllen [gertscht] фам. шутл. — у него́ душа́ ушла́ в пя́тки

    s inem H rzen inen Stoß g ben* — собра́ться с ду́хом, отва́житься (на какое-л. решение); реши́ться

    sich (D ) ein Herz f ssen — набра́ться сме́лости, собра́ться с ду́хом, реши́ться

    sein Herz an j-n, an etw. (A) hä́ ngen — привяза́ться се́рдцем к кому́-л., к чему́-л.

    j-m das Herz usschütten — откры́ть кому́-л. своё́ се́рдце, изли́ть кому́-л. ду́шу

    sich (D ) das Herz erl ichtern — облегчи́ть (свою́) ду́шу, дать вы́ход свои́м чу́вствам

    j-m das Herz schw rmachen — огорча́ть [опеча́лить] кого́-л.; доставля́ть [причиня́ть, приноси́ть] огорче́ния кому́-л.

    das Herz in die Hand [in b ide Hä́ nde] n hmen* — собра́ться с ду́хом, взять себя́ в ру́ки

    sich (D ) das Herz aus dem L ibe r den — изо всех сил стара́ться убеди́ть [уговори́ть] кого́-л.

    er hat [ trägt] das Herz auf der Z nge — ≅ у него́ что на уме́, то и на языке́

    das liegt ihm am H rzen — э́то бли́зко его́ се́рдцу; он принима́ет э́то бли́зко к се́рдцу

    j-m etw. ans Herz l gen — (насто́йчиво) рекомендова́ть кому́-л. что-л.; нака́зывать [внуша́ть] кому́-л. что-л.

    an gebr chenem H rzen st rben* (s) — умере́ть от го́ря; не пережи́ть го́ре [утра́ту]

    das hat mir ans Herz gegr ffen — э́то тро́нуло меня́ за́ душу

    das Kind ist ihm ans Herz gew chsen — он о́чень полюби́л ребё́нка, ребё́нок стал ему́ о́чень до́рог

    etw. auf dem H rzen h ben разг. — не реша́ться вы́сказать что-л. (просьбу, желание и т. п.)

    was hast du auf dem H rzen? — что у тебя́ на душе́?, что тебя́ гнетё́т?

    es ist mir aus dem H rzen gespr chen — э́то по́лностью совпада́ет с мои́ми мы́слями [чу́вствами]

    sich (D) etw., j-n aus dem H rzen r ißen* — вы́рвать что-л., кого́-л. из своего́ се́рдца
    j-m ins Herz s hen* — загляну́ть кому́-л. в ду́шу; чита́ть в чьём-л. се́рдце
    j-n ins Herz schl eßen* — привяза́ться се́рдцем к кому́-л.

    das traf ihn ins Herz, das gab ihm inen Stich ins Herz — э́то порази́ло его́ в са́мое се́рдце; э́то бо́льно уязви́ло [заде́ло, уколо́ло] его́; э́то заде́ло его́ за живо́е

    nur mit h lbem H rzen bei der rbeit sein — занима́ться де́лом без осо́бой охо́ты, не горе́ть на рабо́те

    es ist ein Mensch so recht nach m inem H rzen — э́тот челове́к мне по душе́ [по вку́су]

    er br chte es nicht ǘ bers Herz, das zu tun — он не мог заста́вить себя́ [у него́ ду́ху не хвати́ло] сде́лать э́то, он не реша́лся на э́то

    Большой немецко-русский словарь > Herz

  • 90 Aber

    Konj.
    1. but; aber dennoch yet, (but) still, nevertheless; oder aber or alternatively; arm, aber glücklich poor, but happy
    2. verstärkend: aber, aber! now, now!; come, come!; aber ja!, aber sicher! (but) of course; aber nein! oh no; versichernd: auch of course not; ist das aber schön! (well) isn’t that nice!; jetzt hör aber mal auf! stop it (now)!; das ist aber nett von dir that’s really nice of you; drohend: mach jetzt, aber ein bisschen plötzlich! umg. come on, get your skates on!
    * * *
    however; but
    * * *
    ['aːbɐ]
    nt -s, - or (inf) -s
    but

    kein Áber! — no buts (about it)

    die Sache hat ein Áber — there's just one problem or snag

    * * *
    1) (used to show a contrast between two or more things: John was there, but Peter was not.) but
    2) (an expression used to warn or rebuke: Now, now! Behave yourself!) now
    3) (an expression used to warn or rebuke: Now, now! Behave yourself!) now!
    4) (except that, but: I'd like to go, only I have to work.) only
    * * *
    <-s, - o (fam) -s>
    [ˈa:bɐ]
    nt but fam
    da ist nur noch ein \Aber... there's only one problem...
    ein \Aber haben to have a catch [or fam snag]
    kein \Aber! no buts!
    * * *
    1.

    wir aber... — we, however,...

    aber trotzdembut in spite of that

    2.
    Adverb (veralt.): (wieder)

    aber und abermals — again and again; time and again

    3.

    das ist aber schön! — why, isn't that nice!

    aber ja/nein! — why, yes/no!

    aber natürlich!but or why of course!

    aber, aber! — now, now!

    * * *
    Aber n; -s, - oder umg -s but;
    die Sache hat ein Aber there’s just one snag ( oder catch) to it;
    ich will kein Aber hören! I don’t want to hear any excuses ( oder buts); Wenn
    * * *
    1.

    wir aber... — we, however,...

    2.
    Adverb (veralt.): (wieder)

    aber und abermals — again and again; time and again

    3.

    das ist aber schön! — why, isn't that nice!

    aber ja/nein! — why, yes/no!

    aber natürlich!but or why of course!

    aber, aber! — now, now!

    * * *
    konj.
    but conj.
    but for all that expr.
    however conj.

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > Aber

  • 91 ehrenhalber

    Adv. (abgek. eh, e. h.) UNIV.: Doktor ehrenhalber honorary doctor, förm. doctor honoris causa; jemandem den Titel... ehrenhalber verleihen give s.o. the honorary title of...
    * * *
    eh|ren|hal|ber
    adv

    er wurde éhrenhalber zum Vorsitzenden auf Lebenszeit ernannt — he was made honorary president for life

    Doktor éhrenhalber (abbr e. h.)Doctor honoris causa (form), honorary doctor

    * * *
    eh·ren·hal·ber
    1. (als Ehrung) as an honour [or AM -or]
    einen Titel \ehrenhalber verleihen to award an honorary title
    jdn \ehrenhalber zum Vorsitzenden ernennen to appoint sb honorary chairman
    2. (ohne Bezahlung) on a voluntary basis
    * * *
    * * *
    ehrenhalber adv (abk eh, e. h.) UNIV:
    Doktor ehrenhalber honorary doctor, form doctor honoris causa;
    jemandem den Titel … ehrenhalber verleihen give sb the honorary title of …
    * * *

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > ehrenhalber

  • 92 hinübergehen

    v/i (unreg., trennb., ist -ge-)
    1. hinübergehen ( über + Akk) go over, walk across; hinübergehen über (+ Akk) cross
    2. euph. pass away
    * * *
    to cross over; to go over
    * * *
    hi|nü|ber|ge|hen
    vi sep irreg aux sein
    1) (= hingehen) to go or walk across; (zu anderem Haus, zu jdm) to go or walk over (
    über etw (acc) sth)
    2) (euph = sterben) to pass away
    * * *
    hi·nü·ber|ge·hen
    vi irreg Hilfsverb: sein (nach drüben gehen)
    [nach...] \hinübergehen to go over [or across] [to...]
    man darf erst bei Grün auf die andere Straßenseite \hinübergehen you have to wait for the green light before you cross the road
    * * *
    unregelmäßiges intransitives Verb; mit sein walk or go over or across
    * * *
    hinübergehen v/i (irr, trennb, ist -ge-)
    1.
    über +akk) go over, walk across;
    hinübergehen über (+akk) cross
    2. euph pass away
    * * *
    unregelmäßiges intransitives Verb; mit sein walk or go over or across
    * * *
    v.
    to go over v.

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > hinübergehen

  • 93 clamber

    intransitive verb
    klettern; [Baby:] krabbeln

    clamber up a wall — auf eine Mauer klettern; eine Mauer hochklettern

    * * *
    ['klæmbə]
    (to climb by holding on with hands and feet: clambering over the rocks.) klimmen
    * * *
    clam·ber
    [ˈklæmbəʳ, AM -ɚ]
    I. vi klettern, kraxeln bes SÜDD, ÖSTERR, SCHWEIZ fam
    to \clamber up the rocks auf die Felsen klettern, die Felsen hochkraxeln bes SÜDD, ÖSTERR fam
    II. n usu sing Kletterei f, Kraxelei f bes SÜDD, ÖSTERR, SCHWEIZ fam
    * * *
    ['klmbə(r)]
    1. vi
    klettern, kraxeln (esp S Ger)

    to clamber up a hill —

    2. n
    Kletterei f, Kraxelei f (esp S__nbsp;Ger)
    * * *
    clamber [ˈklæmbə(r)]
    A v/i (mühsam) klettern:
    clamber up a tree auf einen Baum klettern, einen Baum hochklettern
    B (mühsames) Klettern
    * * *
    intransitive verb
    klettern; [Baby:] krabbeln

    clamber up a wall — auf eine Mauer klettern; eine Mauer hochklettern

    * * *
    v.
    klettern v.

    English-german dictionary > clamber

  • 94 hinüberfahren

    to cross over
    * * *
    hi|nü|ber|fah|ren sep
    1. vt
    (über etw (acc) sth) jdn to take across; Gepäck etc auch to carry across; Auto to drive across
    2. vi aux sein
    to travel or go across

    nach Frankreich hinǘberfahren — to cross or go across to France

    über den Fluss hinǘberfahren — to cross the river

    * * *
    hi·nü·ber|fah·ren
    I. vt Hilfsverb: haben
    jdn/etw [auf etw akk] \hinüberfahren to drive [or take] sb/sth [to sth]
    jdn/etw mit der Fähre \hinüberfahren to take sb/sth by ferry
    II. vi Hilfsverb: sein (nach drüben fahren)
    [nach...] \hinüberfahren to drive [or go] across [or over] [to...]
    über die Wolga \hinüberfahren to drive [or go] across [or over] the Volga
    über die Wolga mit einem Boot \hinüberfahren to go over [or across] [or to cross] the Volga by boat
    * * *
    1.
    unregelmäßiges intransitives Verb; mit sein (mit dem Auto/Fahrrad) drive/ride or go over or across
    2.
    unregelmäßiges transitives Verb

    jemanden/ein Auto hinüberfahren — drive or take somebody/drive a car over or across

    * * *
    1.
    unregelmäßiges intransitives Verb; mit sein (mit dem Auto/Fahrrad) drive/ride or go over or across
    2.
    unregelmäßiges transitives Verb

    jemanden/ein Auto hinüberfahren — drive or take somebody/drive a car over or across

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > hinüberfahren

  • 95 hinübersteigen

    hi|nü|ber|stei|gen
    vi sep irreg aux sein
    to climb over ( über etw (acc) sth)
    * * *
    hi·nü·ber|stei·gen
    vi irreg Hilfsverb: sein
    [auf etw akk/in etw akk/über etw akk] \hinübersteigen to climb over [onto sth/into sth/sth]
    * * *
    unregelmäßiges intransitives Verb; mit sein climb over

    über etwas (Akk.) hinübersteigen — climb over something

    * * *
    unregelmäßiges intransitives Verb; mit sein climb over

    über etwas (Akk.) hinübersteigen — climb over something

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > hinübersteigen

  • 96 pin

    abbreviation = PIN [number]
    see personal identification num 2) 5) r
    * * *
    [pin] 1. noun
    1) (a short, thin, pointed piece of metal used eg to hold pieces of fabric, paper etc together, especially when making clothes: The papers are fastened together by a pin.) die Nadel
    2) (a similar but more ornamental object: a hat-pin.) die Nadel
    2. verb
    1) (to fasten with a pin: She pinned the material together.) heften
    2) (to hold by pressing against something: The fallen tree pinned him to the ground.) nageln
    - academic.ru/55601/pincushion">pincushion
    - pinhole
    - pinpoint
    - pin-up
    - pin down
    - pins and needles
    * * *
    [pɪn]
    per·son·al iden·ti·fi·ˈca·tion num·ber
    n
    n Geheimzahl f, PIN-Code m
    * * *
    [pɪn]
    n abbr
    PIN f; (also PIN number) PIN-Nummer f, Geheimnummer f
    * * *
    pin [pın]
    A s
    1. (Steck)Nadel f:
    pins and needles pl umg Kribbeln n (in eingeschlafenen Gliedern);
    I’ve got pins and needles in my left leg es kribbelt mir oder mich im linken Bein, mir ist das linke Bein eingeschlafen;
    be on pins and needles umg wie auf glühenden Kohlen sitzen, kribb(e)lig sein;
    for two pins I’d hit him umg dem hau ich jetzt bald eine runter!; care B 4, neat1 1
    2. (Schmuck-, Haar-, Hut) Nadel f
    3. (Ansteck)Nadel f, Abzeichen n:
    (as) clean as a new pin strahlend sauber, blitzsauber
    4. US dial nadelförmige (Berg)Spitze
    5. TECH Pflock m, Dübel m, Bolzen m, Zapfen m, Stift m, Pinne f:
    pin with thread Gewindezapfen;
    split pin Splint m;
    pin base ELEK Stiftsockel m;
    pin bearing Nadel-, Stiftlager n;
    pin drill Zapfenbohrer m
    6. TECH Dorn m
    7. TECH Achsnagel m (eines Wagens)
    8. MIL, TECH (Auf-, Vor)Räumer m (eines Gewehrs)
    9. ELEK (Isolator)Stütze f
    10. SCHIFF Pinne f:
    pin of a compass Kompasspinne oder -spitze f
    11. Reißnagel m, -zwecke f
    12. besonders US Wäscheklammer f
    13. Nudelholz n, -rolle f
    14. pl umg Gestell n (Beine):
    that knocked him off his pins das hat ihn umgeschmissen umg
    15. MUS Wirbel m (an Saiteninstrumenten)
    16. Golf: Flaggenstock m
    17. a) Kegeln: Kegel m
    b) Bowling: Pin m
    18. Schach: Fess(e)lung f
    B v/t
    1. auch pin up (to, on) heften, stecken (an akk), festmachen, befestigen (an dat):
    pin up hoch-, aufstecken;
    pin the blame on sb jemandem die Schuld in die Schuhe schieben;
    pin a murder on sb umg jemandem einen Mord anhängen;
    pin one’s hopes on seine (ganze) Hoffnung setzen auf (akk), bauen auf (akk); faith 1
    2. pressen, drücken ( beide:
    against, to gegen, an akk), festhalten:
    pin sb’s ears back umg
    a) jemanden verprügeln
    b) jemanden herunterputzen, jemanden anschnauzen;
    pin against the ropes (Boxen) an die Seile nageln
    a) zu Boden pressen,
    b) fig jemanden festnageln (to auf eine Aussage, ein Versprechen etc),
    c) MIL Feindkräfte fesseln (auch Schach),
    d) etwas genau bestimmen oder definieren
    4. TECH verbolzen
    * * *
    abbreviation = PIN [number]
    * * *
    (electricity) n.
    Kontakt -e m. n.
    Bolzen - m.
    Kegel -- m.
    Reißzwecke f.
    Stecknadel f.
    Stift -e m.
    Zapfen - m. v.
    anheften v.
    befestigen v.
    feststecken v.

    English-german dictionary > pin

  • 97 stolz

    1.
    го́рдый

    ein stolzer Mensch — го́рдый челове́к

    ein stolzer Blick — го́рдый взгля́д

    ein stolzes Mädchen — го́рдая де́вушка

    stolze Wórte — го́рдые слова́

    sie hörte es mit stolzer Fréude — она́ слу́шала э́то, гордя́сь и ра́дуясь

    auf j-n / etw. stolz sein — горди́ться кем-либо / чем-либо

    die Éltern sind auf íhren Sohn / auf Íhre Kínder stolz — роди́тели гордя́тся свои́м сы́ном / свои́ми детьми́

    ich bin auf dich stolz — я горжу́сь тобо́й

    woráuf ist er stolz? — чем он горди́тся?

    wir sind daráuf stolz, dass únsere Spórtler gesíegt háben — мы горди́мся тем, что на́ши спортсме́ны победи́ли

    sie sind mit Recht auf íhre Erfólge stolz — они́ по пра́ву гордя́тся свои́ми успе́хами

    ich will dich nicht stolz máchen, áber das hast du schön getán — я не хочу́, что́бы ты возгорди́лся, но э́то ты сде́лал прекра́сно

    2. adv
    го́рдо

    sie sieht sehr stolz aus — она́ вы́глядит о́чень го́рдой

    er ságte es stolz — он сказа́л э́то го́рдо [с го́рдостью]

    Deutsch-Russische Wörterbuch der aktiven Wortschatz > stolz

  • 98 abstimmen

    ábstimmen
    I vi голосова́ть

    ǘber etw. (A) a bstimmen — реша́ть како́й-л. вопро́с голосова́нием

    ǘber etw. (A) a bstimmen l ssen* — (по)ста́вить что-л. на голосова́ние
    II vt
    1. настра́ивать (музыкальный инструмент, радиоприёмник)
    2. подбира́ть ( цвета); составля́ть (какую-л. смесь), рассчи́тывать ( дозировку)

    Plä́ ne aufeinnder [miteinnder] a bstimmen — согласова́ть пла́ны

    die R de auf die Z hörer a bstimmen — ориенти́ровать содержа́ние выступле́ния на (определё́нного) слу́шателя

    III sich a bstimmen договори́ться( mit D über A с кем-л. о чём-л.)

    wir h ben uns (unterein nder) a bgestimmt — мы договори́лись (ме́жду собо́й)

    Большой немецко-русский словарь > abstimmen

  • 99 Bescheid

    Beschéid m -(e)s, -e
    1. тк. sg отве́т; разъясне́ние; спра́вка; сообще́ние, информа́ция
    j-m Beschid s gen
    1) сообщи́ть, переда́ть кому́-л. (что-л.), дать отве́т кому́-л.
    2) разг. сказа́ть, вы́сказать своё́ мне́ние кому́-л.

    j-m grǘ ndlich Beschid sgen [st ßen*] разг. — поста́вить кого́-л. на ме́сто; вы́ложить кому́-л. всё начистоту́; сказа́ть в глаза́ кому́-л.

    j-m Beschid g ben* [br ngen*] — объясни́ть, разъясни́ть кому́-л. (что-л.), ста́вить в изве́стность, информи́ровать кого́-л. (о чём-л.)

    2. (официа́льный) отве́т; реше́ние; заключе́ние

    ein bschlägiger Beschid — отка́з

    bis auf w iteren Beschid — впредь до дальне́йших распоряже́ний

    Beschid w ssen* — быть в ку́рсе де́ла
    in etw. (D) Beschid w ssen* — знать толк, разбира́ться в чём-л.

    ich weiß in d eser G gend Beschid — э́то ме́сто мне знако́мо

    ǘber [um] j-n, ǘber [um] etw. (A) Beschid w ssen* — знать, быть осведомлё́нным о ком-л., о чём-л.
    mit etw. (D) Beschid w ssen* — уме́ть обраща́ться с чем-л.

    Большой немецко-русский словарь > Bescheid

  • 100 fallen

    fállen* vi (s)
    1. па́дать

    auf die [zur] rde f llen — па́дать [упа́сть] на зе́млю

    der Lä́ nge nach auf die rde f llen — растяну́ться во весь рост

    ǘ ber inen Stein f llen — упа́сть, споткну́вшись о ка́мень

    j-m um den Hals f llen — бро́ситься кому́-л. на ше́ю

    ein nder in die rme f llen — бро́ситься в объя́тия друг дру́га

    j-m zu Fǘ ßen f llen — упа́сть в но́ги кому́-л.

    es fiel ihm wie Sch ppen von den ugen — у него́ сло́вно пелена́ с глаз упа́ла

    f llen l ssen* — урони́ть; см. тж. fallenlassen
    ndeutungen f llen l ssen* — де́лать намё́ки, намека́ть
    ine M sche f llen l ssen* — упусти́ть пе́тлю
    die M ske f llen l ssen* — сбро́сить ма́ску, показа́ть своё́ и́стинное лицо́
    ein Wort f llen l ssen* — оброни́ть слове́чко
    2. па́дать, понижа́ться

    das Barom ter fällt — баро́метр па́дает [идё́т на пониже́ние]

    W ren f llen im Pr is(e) — това́ры па́дают в цене́

    3. пасть, поги́бнуть ( на поле боя)

    er fiel als Held — он пал геро́ем

    4. па́дать, ги́бнуть ( о скоте)
    5. пасть, сда́ться (о городе, крепости); пасть, быть све́ргнутым ( о правительстве)
    7. идти́ (о снеге, дожде); выпада́ть ( о росе)
    8. па́дать (о свете, тени)
    9. разда́ться, прозвуча́ть

    ein Schuß fiel — гря́нул вы́стрел

    es f elen Bem rkungen — раздава́лись замеча́ния [ре́плики]

    10. па́дать, приходи́ться (на какое-л. число); подпада́ть (под правило, закон и т. п.)

    der 1. Mai fällt auf inen S nntag — Пе́рвое ма́я прихо́дится на воскресе́нье

    in ine Zeit f llen — относи́ться к како́му-л. вре́мени

    nter ine Best mmung f llen — подпада́ть под де́йствие постановле́ния

    11. па́дать, выпада́ть на до́лю; достава́ться

    die Wahl fiel auf ihn — вы́бор пал на него́

    die rbschaft fiel an ihn — насле́дство доста́лось ему́, он стал насле́дником

    das ist ihm (mǘ helos ) in den Schoß gef llen — он получи́л э́то [ему́ э́то доста́лось] без мале́йшего труда́

    12.:

    das fällt ihm schwer [leicht] — э́то даё́тся ему́ с трудо́м [легко́]

    die Entsch idung fiel ihm leicht [schwer] — он легко́ [с трудо́м] реши́лся

    die Entsch idung ist gef llen — реше́ние при́нято, решено́

    die Entsch idung fiel zu s inen G nsten — реше́ние при́нято в его́ по́льзу

    die Wǘ rfe sind gef llen! — жре́бий бро́шен!

    13.:

    j-m auf die N rven f llen — раздража́ть кого́-л., де́йствовать кому́-л. на не́рвы

    aus der R lle f llen — выходи́ть из ро́ли, сбива́ться с то́на

    das fällt aus dem R hmen (G) — э́то не укла́дывается в ра́мки (чего-л.)

    den Pf rden in die Zǘ gel f llen — схвати́ть лошаде́й под уздцы́

    dem Feind in den Rǘ cken f llen — напа́сть на проти́вника с ты́ла

    j-m in die Hä́ nde f llen — попа́сть кому́-л. в ру́ки

    in die ugen f llen — броса́ться в глаза́

    in ngnade f llen — впасть в неми́лость

    in hnmacht f llen — па́дать в о́бморок

    die Tür fiel ins Schloß — дверь захло́пнулась (на замо́к)

    j-m ins Wort [in die Rde] f llen — прерва́ть кого́-л.

    d eser mstand fällt schwer ins Gew cht — э́то обстоя́тельство игра́ет большу́ю роль

    die ussage fällt schwer in die W agschale — э́то показа́ние о́чень ве́ско

    j-m zur Last f llen — быть кому́-л. в тя́гость

    j-m zum pfer f llen — стать же́ртвой кого́-л.

    14. спорт. заби́ть, пропусти́ть (гол, мяч)

    in der 1. H lbzeit war noch kein Tor gef llen — в пе́рвом та́йме не́ было заби́то [пропу́щено] ни одного́ го́ла [мяча́]

    Большой немецко-русский словарь > fallen

См. также в других словарях:

  • Ber Borochov — (auch: Bär Borochow, Dow oder Dov Beer Borochow; * 4. Juli 1881 in Solotonoscha, damals Russisches Kaiserreich; † 17. Dezember 1917 in Kiew) war Sozialist und Zionist, Vordenker der jüdischen Arbeiterbewegung und Mitbegründer des Weltverbandes… …   Deutsch Wikipedia

  • Ber-nadin-ahhe — Ber nadin ahhe, Sohn des Aššur nīrārī, war ein assyrischer Eponym unter Aššur rim nišešu. Sein Name ist aus mehreren juristischen Texten aus Assur überliefert (KAJ 8; 174). Sein Sohn war Ibašši ili, sein Enkel Šamaš kidinnu, sein Urenkel der… …   Deutsch Wikipedia

  • Ber-Api — Ber Api, Berg auf Sumatra, 12,250 Fuß hoch u. vulkanisch …   Pierer's Universal-Lexikon

  • BER I — f1 Berliner Experimentier Reaktor …   Deutsch Wikipedia

  • BER II — f1 Berliner Experimentier Reaktor …   Deutsch Wikipedia

  • BER-Test — Die Bitfehlerhäufigkeit (BFH) ist ein Maß für die Qualität der Übertragung auf digitalen Übertragungsstrecken der Nachrichtentechnik und der Netzwerktechnik. der Speicherung von Daten auf Speichermedien und Massenspeichern. Andere Bezeichnungen… …   Deutsch Wikipedia

  • San Ber’dino — San Ber dino ist ein Lied von Frank Zappa, das 1975 auf dem Album One Size Fits All erschien. Inhaltsverzeichnis 1 Lied 2 Hintergrund 3 Live Aufnahmen 4 Sonstiges …   Deutsch Wikipedia

  • Liste der Biografien/Ber — Biografien: A B C D E F G H I J K L M N O P Q …   Deutsch Wikipedia

  • Dov Ber — Rabbi Dow Bär von Mesritsch (gest. 1772), genannt der Maggid von Mesritsch, war ein Rabbiner und nach Rabbi Israel Baal Schem Tow der zweite Führer der chassidischen Bewegung. Statt Mesritsch ist auch Meseritz im Namen gebräuchlich. Leben Dow Bär …   Deutsch Wikipedia

  • Max Landsberg (Bildhauer) — Prinzgauer Kuh (1895) Max Landsberg (* 11. Juli 1850 in Rawitsch (ehem. Prov.Posen); † 16. August 1906 in Berlin Schmargendorf) war ein deutscher Bildhauer. Inhaltsverzeichnis …   Deutsch Wikipedia

  • Silberauflage — Sịl|ber|auf|la|ge, die: Auflage aus Silber. * * * Sịl|ber|auf|la|ge, die: Auflage aus Silber …   Universal-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»