Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

vultus+h

  • 21 abverto

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > abverto

  • 22 adduco

    ad-dūco, xi, ctum, 3, v. a. (adduce for adduc, Plaut. Poen. 1, 3, 15; Ter. Ph. 2, 1, 29; Afr. ap. Non. 174, 32:

    adduxti for adduxisti,

    Ter. Heaut. 4, 6, 15; id. Eun. 4, 7, 24:

    adduxe = adduxisse,

    Plaut. Rud. 4, 4, 3), to lead to, to bring or convey to, draw to any place or to one's self (opp. abduco, q. v.; syn.: adfero, apporto, adveho, induco).
    I.
    Lit.:

    quaeso, quī possim animum bonum habere, qui te ad me adducam domum,

    Plaut. Ps. 3, 2, 78:

    ille alter venit, quem secum adduxit Parmenio,

    Ter. Eun. 4, 4, 27; Afr. ap. Non. 174, 32: quos secum Mitylenis Cratippus adduxit, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 5:

    Demetrius Epimachum secum adduxit,

    Vitr. 10, 22, 262.—With ad:

    ad lenam,

    Plaut. As. 5, 2, 65; cf. id. Mil. 3, 1, 193: ad cenam, Lucil. ap. Non. 159, 25 (cf.:

    abduxi ad cenam,

    Ter. Heaut. 1, 2 [p. 32] 9):

    adduxit ea ad Adam,

    Vulg. Gen. 2, 19; ib. Marc. 14, 53.—Or with a local adv.:

    tu istos adduce intro,

    Plaut. Poen. 5, 3, 54:

    quia te adducturam huc dixeras eumpse non eampse,

    id. Truc. 1, 2, 31; so Ter. And. 5, 3, 29:

    adduc huc filium tuum,

    Vulg. Luc. 9, 41. —
    2.
    In gen., without regard to the access. idea of accompanying, to lead or bring a person or thing to a place, to take or conduct from one place to another (of living beings which have the power of motion, while affero is properly used of things: attuli hunc. Pseud. Quid? attulisti? Ca. Adduxi volui dicere, Plaut. Ps. 2, 4, 21).—So of conducting an army:

    exercitum,

    Cic. Att. 7, 9:

    aquam,

    to lead to, id. Cael. 14.—With in:

    gentes feras in Italiam,

    Cic. Att. 8, 11, 2; cf. Oud. ad Caes. B. G. 4, 22, and Auct. B. G. 8, 35:

    in judicium adductus,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28:

    adducta res in judicium est,

    id. Off. 3, 16, 67; so id. Clu. 17.—With dat.:

    puero nutricem adducit,

    Ter. Hec. 5, 2, 4:

    qui ex Gallia pueros venales isti adducebat,

    Cic. Quint. 6.— Poet. with acc.:

    Diae telluris ad oras applicor et dextris adducor litora remis,

    Ov. M. 3, 598 (cf. advertor oras Scythicas, id. ib. 5, 649, and Rudd. II. p. 327):

    adducere ad populum, i. e. in judicium populi vocare,

    Cic. Agr. 2, 6.—Of a courtesan, to procure:

    puero scorta,

    Nep. Dion, 5:

    paelicem,

    Ov. Fast. 3, 483.— Poet. also of a place, which is, as it were, brought near. Thus Hor. in describing the attractions of his Sabine farm: dicas adductum propius frondere Tarentum, Ep. 1, 16, 11.—
    B.
    Esp.
    1.
    To bring a thing to a destined place by drawing or pulling, to draw or pull to one's self:

    tormenta eo graviores emissiones habent, quo sunt contenta atque adducta vehementius,

    Cic. Tusc. 2, 24:

    adducto arcu,

    Verg. A. 5, 507; so,

    adducta sagitta,

    id. ib. 9, 632:

    utque volat moles, adducto concita nervo,

    Ov. M. 8, 357:

    adducta funibus arbor corruit,

    id. ib. 775:

    funem,

    Caes. B. G. 3, 14: so Luc. 3, 700:

    colla parvis lacertis,

    Ov. M. 6, 625:

    equos,

    id. Fast. 6, 586.—Hence trop.:

    habenas amicitiae,

    to tighten, Cic. Lael. 13, 45; cf. Verg. A. 9, 632, and 1, 63.—
    2.
    Of the skin or a part of the body, to draw up, wrinkle, contract:

    adducit cutem macies,

    wrinkles the skin, Ov. M. 3, 397:

    sitis miseros adduxerat artus,

    Verg. G. 3, 483; so, frontem (opp. remittere), to contract:

    interrogavit, quae causa frontis tam adductae?

    a brow so clouded? Quint. 10, 3, 13; so Sen. Benef. 1, 1.
    II.
    Fig.
    A.
    To bring a person or thing into a certain condition; with ad or in:

    numquam animum quaesti gratiā ad malas adducam partīs,

    Ter. Hec. 5, 3, 38:

    rem adduci ad interregnum,

    Cic. Att. 7, 9:

    ad arbitrium alterius,

    id. Fam. 5, 20:

    ad suam auctoritatem,

    id. Deiot. 10, 29:

    numquam prius discessit, quam ad finem sermo esset adductus,

    Nep. Ep. 3:

    iambos ad umbilicum adducere,

    Hor. Epod. 14, 8:

    in discrimen extremum,

    Cic. Phil. 6, 7; cf. Liv. 45, 8:

    in summas angustias,

    Cic. Quint. 5:

    in invidiam falso crimine,

    id. Off. 3, 20:

    in necessitatem,

    Liv. 8, 7:

    vitam in extremum,

    Tac. A. 14, 61.—
    B.
    To bring or lead one to a certain act, feeling, or opinion; to prompt, induce, prevail upon, persuade, move, incite to it; with ad, in, or ut (very freq. and class., and for the most part in a good sense; while seducere and inducere denote instigating or seducing to something bad, Herz. Caes. B. G. 1, 3;

    although there are exceptions, as the foll. examples show): ad misericordiam,

    Ter. Heaut. 5, 2, 42:

    ad nequitiem,

    id. Ad. 3, 3, 4:

    ad iracundiam, ad fletum,

    Cic. Brut. 93, 322:

    quae causa ad facinus adduxit,

    id. Rosc. Am. 31:

    in metum,

    id. Mur. 24:

    in summam exspectationem,

    id. Tusc. 1, 17:

    in spem,

    id. Att. 2, 22:

    in opinionem,

    id. Fam. 1, 1:

    in suspicionem alicui,

    Nep. Hann. 7:

    ad paenitentiam,

    Vulg. Rom. 2, 4; ib. 10, 19.—With gerund:

    ad suspicandum,

    Cic. Pr. Cons. 16:

    ad credendum,

    Nep. Con. 3.—With ut:

    adductus sum officio, fide, misericordia, etc., ut onus hoc laboris mihi suscipiendum putarem,

    Cic. Verr. 1, 2:

    nullo imbre, nullo frigore adduci, ut capite operto sit,

    id. de Sen. 10: id. Cat. 1, 2; id. Fam. 3, 9; 6, 10, etc.; Caes. B. G. 6, 12; Liv. 4, 49 al.—And absol. in pass.:

    quibus rebus adductus ad causam accesserim demonstravi,

    Cic. Verr. 1, 3:

    his rebus adducti,

    being induced, Caes. B. G. 1, 3; 6, 10.—With quin:

    adduci nequeo quin existimem,

    Suet. Tib. 21.—With inf.: facilius adducor ferre humana humanitus, Afr. ap. Non. 514, 20.—
    C.
    Adducor with inf., or with ut and subj. = adducor ad credendum, peithomai, to be induced to believe:

    ego non adducor, quemquam bonum ullam salutem putare mihi tanti fuisse,

    Cic. Att. 11, 16:

    ut jam videar adduci, hanc quoque, quae te procrearit, esse patriam,

    id. Leg. 2, 3:

    illud adduci vix possum, ut... videantur,

    id. Fin. 1, 5, 14; id. ib. 4, 20, 55; Lucr. 5, 1341.—Hence, adductus, a, um, P. a.
    A.
    Drawn tight, stretched, strained, contracted. — Trop.:

    vultus,

    Suet. Tib. 68:

    frons in supercilia adductior,

    Capitol. Ver. 10; cf. Plin. Ep. 1, 16.—Hence,
    B.
    Of place, narrow, contracted, strait:

    (Africa) ex spatio paulatim adductior,

    Mel. 1, 4.—
    C.
    Of character, strict, serious, severe:

    modo familiaritate juvenili Nero et rursus adductus, quasi seria consociaret,

    Tac. A. 14, 4:

    adductum et quasi virile servitium,

    id. ib. 12, 7:

    vis pressior et adductior,

    Plin. Ep. 1, 16.— Sup. not used.— Adv. only in comp. adductĭus,
    1.
    More tightly:

    adductius contorquere jacula,

    Aus. Grat. Act. 27.—
    2.
    Trop., more strictly:

    imperitare,

    Tac. H. 3, 7:

    regnari,

    id. Germ. 43.

    Lewis & Short latin dictionary > adduco

  • 23 adfulgeo

    af-fulgĕo (better adf-), ulsi, 2, v. n., to shine on a thing ( poet., and in the Aug. and post-Aug. histt.).
    I.
    Lit.:

    Non Venus adfulsit, non illā Juppiter horā,

    Ov. Ib. 213:

    nitenti Adfulsit vultu ridens Venus,

    Sil. 7, 467:

    instar veris vultus tuus Adfulsit,

    Hor. C. 4, 5, 6.—
    II.
    Fig., to shine, dawn, appear:

    defensurum se urbem prima spes adfulsit,

    Liv. 27, 28; cf. id. 23, 32:

    mihi talis fortuna,

    id. 30, 30:

    lux civitati,

    id. 9, 10:

    Cretensibus nihil praesidii,

    Val. Max. 7, 6, 1 ext.:

    occasio,

    Flor. 4, 9 al.

    Lewis & Short latin dictionary > adfulgeo

  • 24 adhibeo

    ăd-hĭbĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a. [habeo], to hold toward or to, to turn, bring, add to; with ad, in, dat. or absol.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    cur non adhibuisti, dum istaec loquereris, tympanum,

    Plaut. Poen. 5, 5, 38:

    huc adhibete aurīs (ad ea) quae ego loquar,

    id. Ps. 1, 2, 20:

    ad mea formosos vultus adhibete carmina,

    Ov. Am. 2, 1, 37; cf. ib. 13, 15:

    manus medicas ad vulnera,

    Verg. G. 3, 455:

    odores ad deos,

    Cic. N. D. 1, 40:

    quos negat ad panem adhibere quidquam, praeter nasturtium,

    to eat with it, Cic. Tusc. 5, 34:

    alicui calcaria,

    id. Brut. 56 (cf. addere calcar, v. addo):

    manus genibus adhibet, i. e. admovet, genua amplexatur,

    Ov. M. 9, 216:

    vincula captis,

    to put them on them, id. F. 3, 293.—
    B.
    Trop.:

    metum ut mihi adhibeam,

    Plaut. Men. 5, 6, 20; cf. Quint. 1, 3, 15:

    nunc animum nobis adhibe veram ad rationem,

    Lucr. 2, 1023; Cic. Har. Resp. 10, 20:

    vacuas aurīs adhibe ad veram rationem,

    Lucr. 1, 51; cf. Ov. M. 15, 238; Verg. A. 11, 315:

    ut oratio, quae lumen adhibere rebus debet, ea obscuritatem afferat,

    Cic. de Or. 3, 13, 50:

    est ea (oratio) quidem utilior, sed raro proficit neque est ad vulgus adhibenda,

    id. Tusc. 4, 28, 60:

    adhibere cultus, honores, preces, diis immortalibus,

    id. N. D. 1, 2; cf. Tac. A. 14, 53:

    alicui voluptates,

    Cic. Mur. 35:

    consolationem,

    id. Brut. 96:

    omnes ii motus, quos orator adhibere volet judici,

    which the orator may wish to communicate to the judge, id. de Or. 2, 45 al. —Hence = addere, adjungere, to add to:

    uti quattuor initiis rerum illis quintam hanc naturam non adhiberet,

    Cic. Ac. 1, 11, 39:

    ad domesticorum majorumque morem etiam hanc a Socrate adventitiam doctrinam adhibuerunt,

    id. Rep. 3, 3.
    II.
    Esp.
    A.
    Of persons, to bring one to a place, to summon, to employ (cf. the Engl. to have one up):

    hoc temere numquam amittam ego a me, quin mihi testes adhibeam,

    Ter. Ph. 4, 5, 2; so Cic. Fin. 2, 21; Tac. A. 15, 14:

    medicum,

    Cic. Fat. 12:

    leges, ad quas (sc. defendendas) adhibemur,

    we are summoned, id. Clu. 52:

    nec, quoniam apud Graecos judices res agetur, poteris adhibere Demosthenem,

    id. Tusc. 1, 5, 10:

    adhibebitur heros,

    shall be brought upon the stage, Hor. A. P. 227:

    castris adhibere socios et foedera jungere,

    Verg. A. 8, 56:

    aliquem in partem periculi,

    Ov. M. 11, 447:

    in auxilium,

    Just. 3, 6.—
    B.
    Adhibere ad or in consilium, to send for one in order to receive counsel from him, to consult one:

    neque hos ad concilium adhibendos censeo,

    Caes. B. G. 7, 77, 3:

    in consilium,

    Plin. Ep. 6, 11, 1; so also absol.:

    a tuis reliquis non adhibemur,

    we are not consulted, Cic. Fam. 4, 7; so ib. 10, 25; 11, [p. 35] 7; id. Off. 3, 20; id. Phil. 5, 9; Caes. B. G. 1, 20; Suet. Claud. 35; cf. Cortius ad Sall. J. 113, and ad Cic. Fam. 4, 7, 15.—But sometimes adhibere in consilium = admittere in cons., to admit to a consultation. —So trop.:

    est tuum, sic agitare animo, ut non adhibeas in consilium cogitationum tuarum desperationem aut timorem,

    Cic. Fam. 6, 1.—
    C.
    Adhibere aliquem cenae, epulis, etc., to invite to a dinner, to a banquet, etc., to entertain:

    adhibete Penatīs et patrios epulis, etc.,

    Verg. A. 5, 62; so Hor. C. 4, 5, 32; Suet. Caes. 73; Aug. 74: in convivium, Nep. praef. 7.—And absol., to receive, to treat:

    quos ego universos adhiberi liberaliter dico oportere,

    Cic. Q. Fr. 1, 5:

    Quintum filium severius adhibebo,

    id. Att. 10, 12.—
    D.
    Adhibere se ad aliquid, to betake or apply one's self to a thing, i. e. to devote attention to it:

    adhibere se remotum a curis veram ad rationem,

    Lucr. 1, 44 (cf. above I. A.); and absol.: adhibere se, to appear or to behave one's self in any manner:

    permagni est hominis, sic se adhibere in tanta potestate, ut nulla alia potestas ab iis, quibus ipse praeest, desideretur,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 7.—
    E.
    Adhibere aliquid ad aliquid, alicui rei, or with in and abl., to put a thing to a determinate use, to apply, to use or employ for or in any thing definite (therefore, with intention and deliberation; on the contr., usurpare denotes merely momentary use; cf. Cic. Lael. 2, 8; and uti, use that arises from some necessity, Herz. ad Caes. B. G. 1, 20):

    adhibere omnem diligentiam ad convalescendum,

    Cic. Fam. 16, 9; cf. ib. 6; Nep. Att. 21:

    cautionem privatis rebus suis,

    Cic. Att. 1, 19:

    medicinam aegroto,

    id. ib. 16, 15:

    humatis titulum, i. e. inscriptionem addere,

    Liv. 26, 25:

    belli necessitatibus patientiam,

    id. 5, 6:

    fraudem testamento,

    Suet. Dom. 2:

    curam viis,

    id. Vesp. 5:

    fidem et diligentiam in amicorum periculis,

    Cic. Clu. 42, 118:

    misericordiam in fortunis alicujus et sapientiam in salute reip.,

    id. Rab. Perd. 2:

    flores in causis,

    id. Or. 19:

    curam in valetudine tuenda,

    Cels. 3, 18; and with de:

    curam de aliqua re,

    Cic. Fam. 2, 7, 3: modum, to set a limit to, to set bounds to:

    vitio,

    Cic. Tusc. 4, 17:

    sumptibus,

    Suet. Ner. 16: cf. id. Aug. 100; id. Tib. 34:

    voluptati,

    Quint. 9, 3, 74:

    memoriam contumeliae,

    to retain it in memory, Nep. Epam. 7.—
    F.
    Adhibere aliquid, in gen., to use, employ, exercise:

    neque quisquam parsimoniam adhibet,

    Plaut. Most. 1, 3, 79:

    fidem,

    id. Rud. 4, 3, 104:

    celeritatem,

    Cic. Fam. 10, 21, 2:

    calumniam, fraudem, dolum, id. Auct. Or. pro Dom. 14, 36: modum quemdam,

    Cic. Tusc. 4, 17, 38; Suet. Calig. 2:

    nulla arte adhibita,

    Caes. B. C. 3, 26:

    sollertiam, Tibull. 3, 4, 75: querelas,

    Plin. Ep. 1, 12:

    adhibere moram = differre,

    Pompon. Dig. 18, 6, 16.—
    G.
    In later Lat.: alicui aliquem, to bring up, quote one to another as authority for an assertion:

    is nos aquam multam ex diluta nive bibentis coërcebat, severiusque increpabat adhibebatque nobis auctoritates nobilium medicorum,

    Gell. 19, 5, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > adhibeo

  • 25 adspicio

    a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
    I.
    Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
    (α).
    With ad:

    aspice ad me,

    Plaut. Capt. 3, 4, 38:

    aspicient ad me,

    Vulg. Zach. 12, 10:

    aspicere ad terram,

    Plaut. Cist. 4, 2, 25:

    ad caelum,

    Vulg. 2 Macc. 7, 28:

    Aspice nunc ad sinisteram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

    ad Scrofam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

    me huc aspice,

    id. Am. 2, 2, 118:

    faciem alicujus,

    id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

    non audebat aspicere contra Deum,

    Vulg. Exod. 3, 6:

    formam alicujus aspicere,

    Ter. Heaut. 4, 5, 25:

    tergum alicujus,

    Vulg. Exod. 33, 8:

    aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

    Cic. Sull. 27:

    me,

    Vulg. Job, 7, 8:

    sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

    Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

    aspicis me iratus,

    Cic. Phil. 2, 30 fin.:

    hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

    id. Lael. 23, 87:

    ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

    Liv. 9, 7, 11:

    aliquid rectis oculis,

    Suet. Aug. 16:

    Aspicit hanc torvis (oculis),

    Ov. M. 6, 34:

    aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

    id. ib. 13, 70:

    aliquid oculis aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    aspice vultus Ecce meos,

    Ov. M. 2, 92 al.:

    horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    aspice nos hoc tantum,

    look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

    unde aliqua pars aspici potest,

    Cic. Mil. 3:

    pulvis procul et arma adspiciebantur,

    Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

    super triginta milia armatorum aspiciebantur,

    id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

    Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

    Plin. 2, 73, 75, § 185:

    quasi eum aspici nefas esset,

    Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

    adspici humana exta nefas habetur,

    Plin. 28, 1, 2, § 5.—
    (γ).
    Absol.:

    Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

    Ter. Eun. 5, 1, 22:

    postquam aspexi, ilico Cognovi,

    id. Heaut. 4, 1, 43.—
    (δ).
    With in with acc.:

    in terram aspicere,

    Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

    in caelum,

    ib. Matt. 14, 9.—
    (ε).
    With super with acc.:

    super castra aspicere,

    Vulg. Judith, 9, 7 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

    tabulatum aspiciat meridiem,

    Col. 8, 8, 2:

    cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

    Tac. Agr. 24:

    terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

    id. G. 5.—
    b.
    Of persons:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

    Tac. Agr. 30.—
    2.
    With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

    hujus ut aspicerent opus admirabile,

    Ov. M. 6, 14:

    Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

    Liv. 42, 37:

    in Boeotiā aspiciendae res,

    id. 42, 67 fin.:

    Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

    id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

    sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

    observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

    in auctorem fidei,

    Vulg. Heb. 12, 2:

    in remunerationem,

    ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
    a.
    With acc.:

    Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

    Plaut. Rud. 3, 4, 50:

    neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

    attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
    b.
    With a finite clause.
    (α).
    In the subj.:

    qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

    has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

    aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

    Vulg. Marc. 12, 41:

    aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

    ib. ib. 15, 47:

    Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

    Plaut. Most. 3, 2, 168:

    quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

    Ov. M. 7, 70:

    Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

    Verg. E. 4, 52:

    Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

    Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

    Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

    Verg. A. 10, 481:

    aspice, si quid loquamur,

    Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

    Aspice, qui coeant populi,

    Verg. A. 8, 385:

    Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

    Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
    (β).
    In the indic. (rare):

    Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

    Verg. E. 5, 6:

    Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

    id. A. 6, 855:

    quantas ostentant, aspice, vires,

    id. ib. 6, 771:

    Aspice, quem gloria extulerat,

    id. Cat. 12, 1:

    aspicite, quae fecit nobiscum,

    Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

    si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

    Ov. F. 6, 29.—
    B.
    Esp.
    1.
    To look upon with respect, admiration:

    erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

    Nep. Chabr. 4, 1.—
    2.
    Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

    Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
    3.
    Lumen aspicere, to see the light for to live:

    odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

    Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
    4.
    Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

    perii, si me aspexerit,

    Plaut. Am. 1, 1, 164:

    forte unam aspicio adulescentulam,

    Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

    respexit et equum alacrem laetus aspexit,

    Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

    tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

    Ov. M. 2, 228; 7, 651:

    aspicit hanc visamque vocat,

    id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

    7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

    Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

    ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

    Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > adspicio

  • 26 adtono

    at-tŏno (better than adt-), ŭi, ĭtum, 1, v. a., to thunder at; hence, to stun, stupefy (a poet. word of the Aug. per.; most frequent as P. a.; syn.: percello, perturbo, terreo): altitudo attonat, Maecen. ap. Sen. Ep. 19:

    quis furor vestras attonuit mentes!

    Ov. M. 3, 532; id. H. 4, 50.—Hence, attŏnĭtus ( adt-), a, um, P. a., thundered at; hence trop. as in Gr. embrontêtheis, embrontêtos.
    A.
    Thunderstruck, stunned, terrified, stupefied, astonished, amazed, confounded:

    attonitus est stupefactus. Nam proprie attonitus dicitur, cui casus vicini fulminis et sonitus tonitruum dant stuporem,

    Serv. ad Verg. A. 3, 172:

    quo fragore edito concidunt homines, exanimantur, quidam vero vivi stupent, et in totum sibi excidunt, quos vocamus attonitos, quorum mentes sonus ille caelestis loco pepulit,

    Sen. Q. N. 2, 27:

    aures,

    Curt. 8, 4, 2; Petr. 101:

    talibus attonitus visis ac voce deorum,

    Verg. A. 3, 172:

    attonitus tanto miserarum turbine rerum,

    Ov. M. 7, 614; 4, 802; 8, 777; 9, 409 and 574; 11, 127; 8, 681 al.: alii novitate ac miraculo attoniti, Liv 1, 47; 2, 12; 5, 46; 3, 68 fin.; 7, 36; 30, 30; 39, 15;

    44, 10: subitae rei miraculo attoniti,

    Tac. H. 4, 49; so id. ib. 2, 42; 3, 13. —With de:

    mentis de lodice parandā Attonitae,

    crazed, bewildered about getting a bed-blanket, Juv. 7, 67.—Also without an abl.:

    Attonitae manibusque uterum celare volenti, Ov M. 2, 463: mater... Attonitae diu similis fuit,

    id. ib. 5, 510; 6, 600;

    12, 498: ut integris corporibus attoniti conciderent,

    Liv. 10, 29:

    attoniti vultus,

    Tac. H. 1, 40:

    circumspectare inter se attoniti,

    id. ib. 2, 29:

    attonitis etiam victoribus,

    id. ib. 4, 72:

    attonitā magis quam quietā contione,

    id. A. 1, 39:

    attonitis jam omnibus,

    Suet. Caes. 28; id. Claud. 38; id. Dom. 17:

    attonitos habes oculos,

    Vulg. Job, 15, 12; ib. Prov 16, 30.— Poet., with gen.:

    attonitus serpentis equus,

    Sil. 6, 231.—Also poet. transf. to inanimate things:

    neque enim ante dehiscent Attonitae magna ora domūs,

    Verg. A. 6, 53 (but acc. to Serv. in an act. sense, syn. with attonitos facientes, stupendae, stunning, terrifying, as pallida senectus, etc.):

    mensa,

    Val. Fl. 1, 45:

    arces,

    Sil. 4, 7 Drak.:

    quorundam persuasiones,

    Plin. 29, 1, 8, § 28. —
    B.
    Seized with inspiration, smitten with prophetic fury, inspired, frantic:

    attonitae Baccho matres,

    Verg. A. 7, 580:

    Bacchus attonitae tribuit vexilla catervae,

    Stat. S. 5, 1, 116: Vates, * Hor. C. 3, 19, 14.—
    * Adv.: attŏnĭtē, frantically, etc.:

    Britannia hodieque eum attonite celebrat etc.,

    Plin. 30, 1, 4, § 13 (Jan, attonita).

    Lewis & Short latin dictionary > adtono

  • 27 affulgeo

    af-fulgĕo (better adf-), ulsi, 2, v. n., to shine on a thing ( poet., and in the Aug. and post-Aug. histt.).
    I.
    Lit.:

    Non Venus adfulsit, non illā Juppiter horā,

    Ov. Ib. 213:

    nitenti Adfulsit vultu ridens Venus,

    Sil. 7, 467:

    instar veris vultus tuus Adfulsit,

    Hor. C. 4, 5, 6.—
    II.
    Fig., to shine, dawn, appear:

    defensurum se urbem prima spes adfulsit,

    Liv. 27, 28; cf. id. 23, 32:

    mihi talis fortuna,

    id. 30, 30:

    lux civitati,

    id. 9, 10:

    Cretensibus nihil praesidii,

    Val. Max. 7, 6, 1 ext.:

    occasio,

    Flor. 4, 9 al.

    Lewis & Short latin dictionary > affulgeo

  • 28 agrestis

    ā̆grestis, e, adj. [id.].
    I.
    Lit., pertaining to land, fields, or the country, country, rural, rustic, wild, agrios:

    Musa,

    Lucr. 5, 1397:

    te in Arpinati videbimus et hospitio agresti accipiemus,

    Cic. Att. 2, 16 fin.:

    vestitus,

    Nep. Pel. 2, 5:

    falx,

    Tib. 2, 5, 28 al.:

    poma,

    Verg. A. 7, 111:

    cum lactucis agrestibus,

    Vulg. Exod. 12, 8:

    ligna non sunt pomifera, sed agrestia,

    ib. Deut. 20, 20:

    herbas agrestes,

    ib. 4 Reg. 4, 39.— Subst.: ā̆grestis, is ( gen. plur. agrestūm, Ov. M. 14, 635), a countryman, rustic, farmer, peasant, Lucr. 5, 1382:

    non est haec oratio habenda aut cum imperitā multitudine aut in aliquo conventu agrestium,

    Cic. Mur. 29:

    collectos armat agrestes,

    Verg. A. 9, 11:

    Fictilia antiquus primum sibi fecit agrestis Pocula,

    Tib. 1, 1, 39:

    facinus admissum a quodam agresti,

    Tac. A. 4, 45:

    inopes agrestes,

    id. H. 2, 13; 4, 50.—
    II.
    Transf., and in mal. part.
    A.
    Rustic, in opp. to the refined citizen ( urbanus, as agrios is opp. to asteios), boorish, clownish, rude, uncultivated, coarse, wild, savage, barbarous, of persons and things:

    sunt quidam vultu motuque corporis vasti atque agrestes,

    Cic. de Or. 1, 25, 115:

    O rem dignam, in quā non modo docti, verum etiam agrestes erubescant,

    id. Leg. 1, 14, 41:

    aborigines, genus hominum agreste,

    Sall. C. 6, 1:

    Ego ille agrestis, saevos, tristis, parcus, truculentus, tenax Duxi uxorem,

    Ter. Ad. 5, 4, 12:

    quis nostrūm tam animo agresti ac duro fuit, ut, etc.,

    Cic. Arch. 8:

    dominus agrestis et furiosus,

    id. Sen. 14:

    exculto animo nihil agreste, nihil inhumanum est,

    id. Att. 13, 45; so Ov. M. 11, 767:

    rustica vox et agrestis,

    Cic. de Or. 2, 11; 2, 3. —Hence, agrestiores Musae, ruder, of the language of the bar, in opp. to more refined and polished eloquence, Cic. Or. 3, 11.—
    B.
    Wild, brutish:

    vultus,

    Ov. M. 9, 96:

    agrestem detraxit ab ore figuram Juppiter (of Io),

    Prop. 3, 31, 13.— Comp., v. above.—
    * Sup. agrestissimus, Cassiod. Ep. 7, 4.—
    * Adv. comp. neutr. agrestius, Spart. Hadr. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > agrestis

  • 29 ambiguum

    ambĭgŭus, a, um, adj. [ambigo], going about, hither and thither.
    I.
    Lit.:

    per ambiguum favorem gratiam victoris spectare,

    i. e. in that they show equal friendliness to both sides, Liv. 21, 52:

    ambiguus Proteus,

    who sometimes takes one form, sometimes another, changeable, Ov. M. 2, 9:

    ambiguus fuerit, modo vir, modo femina, Scython,

    id. ib. 4, 280:

    Inque virum soliti vultus mutare ferinos Ambigui prosecta lupi,

    they sometimes assume the form of a wolf and sometimes that of a man, id. ib. 7, 271:

    promisit Ambiguam Salamina, h. l. = alteram,

    a second Salamis, Hor. C. 1, 7, 29. —
    II.
    Transf.
    A.
    Uncertain, doubtful (syn.: dubius, incertus): ambiguum est quod in ambas agi partes animo potest. Hujusmodi apud Graecos amphibola dicuntur, Paul. ex Fest. p. 17 Müll.:

    quidquid incerti mihi in animo prius aut ambiguom fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est,

    Plaut. Ps. 2, 4, 69: etiam si dudum fuerat ambiguom hoc mihi, * Ter. Hec. 4, 4, 26:

    difficile et ambiguum,

    Vulg. Deut. 17, 8:

    haud ambiguus rex, i. e. sine dubio rex futurus,

    Liv. 40, 8.— Subst.: ambĭgŭum, i, n., doubt, uncertainty:

    in ambiguo est,

    Plaut. Trin. 2, 4, 193:

    in ambiguo relinquere,

    Lucr. 4, 1133: non habui ambiguum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11:

    servet in ambiguo Juppiter,

    Hor. Ep. 1, 16, 28:

    non sane alias magis in ambiguo Britannia fuit,

    Tac. Agr. 5.—Also in acc. absol. in the Gr. manner: Ambiguum Clymene precibus Phaëthontis an irā Mota magis, it being uncertain whether, etc., Ov. M. 1, 765 (so, incertum, Tac. Agr. 7:

    dubium,

    id. A. 1, 5).—
    B.
    Of discourse, obscure, dark, ambiguous:

    scriptum,

    Cic. Top. 25:

    verba ambigua distinximus,

    id. Or. 29, 102:

    oracula,

    id. Div. 2, 56:

    responsa,

    Suet. Tib. 24:

    divinatio,

    Vulg. Ezech. 12, 24.— Subst.: ambĭgŭum, i, n., an obscure, dark saying:

    ambiguorum complura sunt genera,

    Cic. de Or. 2, 26, 111; 2, 61, 250; Auct. ad Her. 1, 6; 1, 12 al.:

    voces,

    Verg. A. 2, 98.—
    C.
    Trop., uncertain, wavering; not to be relied on, untrustworthy. —So of moral conduct:

    esse ambiguā fide,

    Liv. 6, 2:

    puer acris ingenii sed ambigui,

    Plin. Ep. 4, 2:

    femina bonis atque honestis moribus, non ambiguā pudicitiā,

    Gell. 3, 16:

    per ambiguas vias,

    Ov. H. 10, 62:

    domum timet ambiguam Tyriosque bilinguis,

    Verg. A 1, 661.—Of fortune, changing, fluctuating: ambiguarum rerum sciens, Tac. A. 1, 64.
    In Tac.
    with gen.:

    ambiguus imperandi,

    irresolute, Tac. A. 1, 7:

    pudoris ac metus,

    wavering between shame and fear, id. ib. 2, 40:

    futuri,

    id. H. 3, 43.— Adv.: ambĭguē, doubtfully, ambiguously, Cic. de Or. 2, 26; id. N. D. 1, 31; Aur. Vict. 35:

    pugnare,

    with doubtful success, Tac. A. 2, 21 al.

    Lewis & Short latin dictionary > ambiguum

  • 30 ambiguus

    ambĭgŭus, a, um, adj. [ambigo], going about, hither and thither.
    I.
    Lit.:

    per ambiguum favorem gratiam victoris spectare,

    i. e. in that they show equal friendliness to both sides, Liv. 21, 52:

    ambiguus Proteus,

    who sometimes takes one form, sometimes another, changeable, Ov. M. 2, 9:

    ambiguus fuerit, modo vir, modo femina, Scython,

    id. ib. 4, 280:

    Inque virum soliti vultus mutare ferinos Ambigui prosecta lupi,

    they sometimes assume the form of a wolf and sometimes that of a man, id. ib. 7, 271:

    promisit Ambiguam Salamina, h. l. = alteram,

    a second Salamis, Hor. C. 1, 7, 29. —
    II.
    Transf.
    A.
    Uncertain, doubtful (syn.: dubius, incertus): ambiguum est quod in ambas agi partes animo potest. Hujusmodi apud Graecos amphibola dicuntur, Paul. ex Fest. p. 17 Müll.:

    quidquid incerti mihi in animo prius aut ambiguom fuit, Nunc liquet, nunc defaecatum est,

    Plaut. Ps. 2, 4, 69: etiam si dudum fuerat ambiguom hoc mihi, * Ter. Hec. 4, 4, 26:

    difficile et ambiguum,

    Vulg. Deut. 17, 8:

    haud ambiguus rex, i. e. sine dubio rex futurus,

    Liv. 40, 8.— Subst.: ambĭgŭum, i, n., doubt, uncertainty:

    in ambiguo est,

    Plaut. Trin. 2, 4, 193:

    in ambiguo relinquere,

    Lucr. 4, 1133: non habui ambiguum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11:

    servet in ambiguo Juppiter,

    Hor. Ep. 1, 16, 28:

    non sane alias magis in ambiguo Britannia fuit,

    Tac. Agr. 5.—Also in acc. absol. in the Gr. manner: Ambiguum Clymene precibus Phaëthontis an irā Mota magis, it being uncertain whether, etc., Ov. M. 1, 765 (so, incertum, Tac. Agr. 7:

    dubium,

    id. A. 1, 5).—
    B.
    Of discourse, obscure, dark, ambiguous:

    scriptum,

    Cic. Top. 25:

    verba ambigua distinximus,

    id. Or. 29, 102:

    oracula,

    id. Div. 2, 56:

    responsa,

    Suet. Tib. 24:

    divinatio,

    Vulg. Ezech. 12, 24.— Subst.: ambĭgŭum, i, n., an obscure, dark saying:

    ambiguorum complura sunt genera,

    Cic. de Or. 2, 26, 111; 2, 61, 250; Auct. ad Her. 1, 6; 1, 12 al.:

    voces,

    Verg. A. 2, 98.—
    C.
    Trop., uncertain, wavering; not to be relied on, untrustworthy. —So of moral conduct:

    esse ambiguā fide,

    Liv. 6, 2:

    puer acris ingenii sed ambigui,

    Plin. Ep. 4, 2:

    femina bonis atque honestis moribus, non ambiguā pudicitiā,

    Gell. 3, 16:

    per ambiguas vias,

    Ov. H. 10, 62:

    domum timet ambiguam Tyriosque bilinguis,

    Verg. A 1, 661.—Of fortune, changing, fluctuating: ambiguarum rerum sciens, Tac. A. 1, 64.
    In Tac.
    with gen.:

    ambiguus imperandi,

    irresolute, Tac. A. 1, 7:

    pudoris ac metus,

    wavering between shame and fear, id. ib. 2, 40:

    futuri,

    id. H. 3, 43.— Adv.: ambĭguē, doubtfully, ambiguously, Cic. de Or. 2, 26; id. N. D. 1, 31; Aur. Vict. 35:

    pugnare,

    with doubtful success, Tac. A. 2, 21 al.

    Lewis & Short latin dictionary > ambiguus

  • 31 ardor

    ardor, ōris, m. [ardeo], a flame, fire, heat, burning heat, lit. and trop.
    I.
    Lit.:

    solis ardor,

    Lucr. 2, 212:

    exortus est sol cum ardore,

    Vulg. Jac. 1, 11:

    ignium,

    Lucr. 5, 587:

    ignis,

    Vulg. 2 Pet. 3, 12:

    flammarum,

    Lucr. 5, 1093:

    flammaï,

    id. 5, 1099 al.:

    visas ab occidente faces ardoremque caeli,

    Cic. Cat. 3, 8:

    ardor caelestis, qui aether vel caelum nominatur,

    id. N. D. 2, 15, 41:

    ardore deflagrare,

    id. Ac. 2, 37, 119:

    ardores corporum in morbis,

    Plin. 14, 16, 18, § 99:

    Visitabo vos in egestate et ardore,

    with burning fever, Vulg. Lev. 26, 16 al. —
    II.
    Trop.
    A.
    Of the flashing fire of the eyes, brightness, brilliancy:

    fervescit et ex oculis micat acribus ardor,

    and fire gleams forth from the keen eyes, Lucr. 3, 289:

    ille imperatorius ardor oculorum,

    Cic. Balb. 21, and id. N. D. 2, 42, 107.—Of the external appearance in gen.:

    in te ardor voltuum atque motuum,

    Cic. Div. 1, 37, 80:

    oris,

    animation, Vell. 2, 35.—
    B.
    Of the passions or feelings, heat, ardor, glow, impatience, eagerness, ardent desire:

    Sive voluptas est sive est contrarius ardor, i. e. dolor,

    some tormenting pain, Lucr. 3, 251:

    cupiditatum ardore restincto,

    Cic. Fin. 1, 13, 43:

    ardor mentis ad gloriam,

    id. Cael. 31:

    quem ardorem studii censetis fuisse in Archimede, qui etc.,

    id. Fin. 5, 19, 50:

    ardor animi non semper adest, isque cum consedit,

    id. Brut. 24, 93:

    vultus ardore animi micans,

    Liv. 6, 13:

    ardorem compescere,

    Tac. Agr. 8; Liv. 8, 16. — Transf. from the combatants to the weapons:

    tantus fuit ardor armorum,

    Liv. 22, 5:

    Ardorem cupiens dissimulare meum,

    glowing love, Tib. 4, 12, 6; so Ov. M. 7, 76.— With obj. gen.:

    at te ejusdem virginis ardor Perdiderat,

    Ov. M. 9, 101; 9, 140; Hor. Epod. 11, 27 al.—And meton., the object of ardent affection, love, flame:

    tu primus et ultimus illi Ardor eris,

    Ov. M. 14, 683.

    Lewis & Short latin dictionary > ardor

  • 32 argutiae

    argūtĭae, ārum (the sing. argutia, ae, is rare and only among later writers; cf. Charis. p. 20, and Phocae Ars, p. 1708 P.), f. [argutus].
    I.
    That which is clear to the senses, vigor of expression, liveliness, animation; of works of art: Parrhasius primus symmetriam picturae dedit, primus argutias vultūs, elegantiam capilli, etc., Plin. 35, 10, 36, §

    37: argutiae operum,

    id. 34, 18, 19, § 65.—Of the quick motion of the fingers (cf. argutus):

    nulla mollitia cervicum, nullae argutiae digitorum,

    Cic. Or. 18, 59.—Of the chattering notes of the nightingale, Plin. 10, 29, 43, § 85.—Of chattering discourse, Plaut. Bacch. 1, 2, 19; id. Most. 1, 1, 2.—
    II.
    Transf. to mental qualities.
    A.
    Brightness, acuteness, wit, genius:

    hujus (C. Titii) orationes tantum argutiarum, tantum urbanitatis habent, ut paene Attico stilo scriptae esse videantur. Easdem argutias in tragoedias transtulit,

    Cic. Brut. 45, 167:

    Demosthenes nihil Lysiae subtilitate cedit, nihil argutiis et acumine Hyperidi,

    id. Or. 31, 110. —
    B.
    Slyness, subtlety, cunning, shrewdness in speech or action:

    sed nihil est quod illi (Graeci) non persequantur suis argutiis,

    Cic. Lael. 13, 45:

    cujus loquacitas habet aliquid argutiarum,

    id. Leg. 1, 2, 7.—In this signif. also in the sing.:

    importuna atque audax argutia,

    Gell. 3, 1, 6:

    levis et quasi dicax argutia,

    id. 12, 2 (cf. argutiola); Pall. Insit. prooem. 1; so App. M. 1, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > argutiae

  • 33 artifex

    artĭfex, fĭcis, m. [ars-facio].
    I.
    Subst.
    A.
    1.. One that is master in the liberal arts (while opifex is a master in the artes sordidae; cf. ars, I. B. 1.), an artist, artificer:

    illi artifices corporis simulacra ignotis nota faciebant,

    Cic. Fam. 5, 12:

    reponendarum (tegularum) nemo artifex (i. e. architectus) inire rationem potuit,

    Liv. 42, 3:

    in armamentario multis talium operum (sc. tormentorum) artificibus de industriā inclusis,

    id. 29, 35:

    ut aiunt in Graecis artificibus eos auloedos esse, qui citharoedi fieri non potuerint, sic, etc.,

    Cic. Mur. 13, 29; cf. Ov. M. 11, 169 al.:

    artifices scaenici,

    Cic. Arch. 5, 10; id. Quinct. 25; Suet. Caes. 84:

    artifex lignorum,

    a carpenter, Vulg. 2 Reg. 5, 11; so,

    artifex lignarius,

    ib. Isa. 44, 13:

    artifices lapidum,

    masons, ib. 2 Reg. 5, 11:

    artifex aerarius,

    a worker in bronze, ib. 3 Reg. 7, 14 (often thus used in Vulg. for opifex).—Also absol.:

    artifex,

    Plaut. Am. prol. 70:

    multi artifices ex Graeciā venerunt,

    Liv. 39, 22; so id. 5, 1; 5, 7; 5, 2; 41, 20; so Vulg. Exod. 36, 4; ib. Isa. 40, 20; ib. Act. 19, 24 et saep.—So of a charioteer, as in Gr. technitês:

    ne hoc gloriae artificis daretur (auriga standing just before),

    Plin. 7, 53, 54, § 186.—Of a physician, Liv. 5, 3. —Of an orator or writer:

    Graeci dicendi artifices et doctores,

    Cic. de Or. 1, 6, 23:

    cum contra talem artificem (sc. Hortensium oratorem) dicturus essem,

    id. Quinct. 24 fin.:

    politus scriptor atque artifex,

    id. Or. 51, 172. —
    2.
    Trop., a master in any thing, in doing any thing, etc.:

    artifices ad corrumpendum judicium,

    Cic. Verr. 2, 5, 71:

    artifex callidus comparandarum voluptatum,

    id. Fin. 2, 35, 116:

    Cotta in ambitione artifex,

    Q. Cic. Petit. Cons. 12, 47:

    serendae in alios invidiae artifex,

    Tac. H. 2, 86 al. —
    B.
    A maker, originator, author, contriver:

    si pulcher est hic mundus, si probus ejus artifex, etc.,

    Cic. Tim. 2:

    cujus (civitatis) artifex et conditor (est) Deus,

    Vulg. Heb. 11, 10:

    artifex omnium natura,

    Plin. 2, 1, 1, § 3:

    si indocta consuetudo tam est artifex suavitatis,

    id. Or. 48, 161:

    artificem (sc. malorum) mediis immittam Terea flammis,

    Ov. M. 6, 615:

    vadit ad artificem dirae Polymestora caedis,

    id. ib. 13, 551:

    sceleris infandi artifex,

    Sen. Agam. 975.—Ironic.:

    O artificem probum!

    Ter. Phorm. 2, 1, 29.—Also for a sly, cunning contriver, inventor of a thing (cf. ars, II. fin.):

    et mihi jam multi crudele canebant Artificis scelus,

    Verg. A. 2, 125; 11, 407. —
    II.
    Adj.
    A.
    Act., skilled in a thing; skilful, practised, ingenious, dexterous:

    Bomilcar et per homines talis negotii artifices itinera explorat,

    Sall. J. 35, 5:

    miles decollandi artifex,

    Suet. Calig. 32:

    artifex faber de silvā,

    Vulg. Sap. 13, 11:

    tam artifices saltationis,

    Suet. Tit. 7.—Also of inanimate things:

    artifices Natura manus admovit,

    Ov. M. 15, 218:

    Tellus artifices ne terat Osca manus,

    Prop. 5, 2, 62:

    artifex, ut ita dicam, stilus,

    Cic. Brut. 25, 95:

    mobilitas ignea artifex ad formanda corpora,

    Plin. 6, 30, 35, § 187:

    vir tam artificis ingenii,

    id. 8, 16, 21, § 55 al. — Poet. with inf.:

    venter, negatas artifex sequi voces,

    Pers. prol. 11.—
    B.
    Pass., skilfully prepared or made, artistic, artificial, ingenious:

    quattuor artifices vivida signa boves,

    Prop. 3, 29, 8:

    tantae tamque artifices argutiae,

    Plin. 10, 29, 4, § 85:

    artifex dimicatio,

    id. 8, 40, 61, § 150:

    motus,

    Quint. 9, 4, 8:

    manus libratur artifici temperamento,

    Plin. 12, 25, 54, §

    115: artifex vultus,

    Pers. 5, 40:

    plaga,

    Sol. 35 al. — Poet. of a horse, broken, trained, Ov. A. A. 3, 556.

    Lewis & Short latin dictionary > artifex

  • 34 aspicio

    a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.
    I.
    Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.
    (α).
    With ad:

    aspice ad me,

    Plaut. Capt. 3, 4, 38:

    aspicient ad me,

    Vulg. Zach. 12, 10:

    aspicere ad terram,

    Plaut. Cist. 4, 2, 25:

    ad caelum,

    Vulg. 2 Macc. 7, 28:

    Aspice nunc ad sinisteram,

    Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

    ad Scrofam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

    me huc aspice,

    id. Am. 2, 2, 118:

    faciem alicujus,

    id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

    non audebat aspicere contra Deum,

    Vulg. Exod. 3, 6:

    formam alicujus aspicere,

    Ter. Heaut. 4, 5, 25:

    tergum alicujus,

    Vulg. Exod. 33, 8:

    aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

    Cic. Sull. 27:

    me,

    Vulg. Job, 7, 8:

    sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

    Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

    aspicis me iratus,

    Cic. Phil. 2, 30 fin.:

    hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

    id. Lael. 23, 87:

    ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

    Liv. 9, 7, 11:

    aliquid rectis oculis,

    Suet. Aug. 16:

    Aspicit hanc torvis (oculis),

    Ov. M. 6, 34:

    aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

    id. ib. 13, 70:

    aliquid oculis aequis,

    Verg. A. 4, 372:

    aspice vultus Ecce meos,

    Ov. M. 2, 92 al.:

    horrendae aspectu,

    Hor. S. 1, 8, 26:

    aspice nos hoc tantum,

    look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

    unde aliqua pars aspici potest,

    Cic. Mil. 3:

    pulvis procul et arma adspiciebantur,

    Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

    super triginta milia armatorum aspiciebantur,

    id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

    Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

    Plin. 2, 73, 75, § 185:

    quasi eum aspici nefas esset,

    Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

    adspici humana exta nefas habetur,

    Plin. 28, 1, 2, § 5.—
    (γ).
    Absol.:

    Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

    Ter. Eun. 5, 1, 22:

    postquam aspexi, ilico Cognovi,

    id. Heaut. 4, 1, 43.—
    (δ).
    With in with acc.:

    in terram aspicere,

    Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

    in caelum,

    ib. Matt. 14, 9.—
    (ε).
    With super with acc.:

    super castra aspicere,

    Vulg. Judith, 9, 7 al. —
    B.
    Transf.
    1.
    a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

    tabulatum aspiciat meridiem,

    Col. 8, 8, 2:

    cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

    Plin. Ep. 5, 6, 29:

    ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

    Tac. Agr. 24:

    terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

    id. G. 5.—
    b.
    Of persons:

    nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

    Tac. Agr. 30.—
    2.
    With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

    hujus ut aspicerent opus admirabile,

    Ov. M. 6, 14:

    Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

    Liv. 42, 37:

    in Boeotiā aspiciendae res,

    id. 42, 67 fin.:

    Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

    id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

    sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

    Cic. de Or. 1, 35, 161:

    sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

    observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

    in auctorem fidei,

    Vulg. Heb. 12, 2:

    in remunerationem,

    ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).
    a.
    With acc.:

    Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

    Plaut. Rud. 3, 4, 50:

    neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

    attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—
    b.
    With a finite clause.
    (α).
    In the subj.:

    qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

    has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

    aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

    Vulg. Marc. 12, 41:

    aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

    ib. ib. 15, 47:

    Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

    Plaut. Most. 3, 2, 168:

    quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

    Ov. M. 7, 70:

    Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

    Verg. E. 4, 52:

    Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

    Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

    Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

    Verg. A. 10, 481:

    aspice, si quid loquamur,

    Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

    Aspice, qui coeant populi,

    Verg. A. 8, 385:

    Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

    Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—
    (β).
    In the indic. (rare):

    Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

    Verg. E. 5, 6:

    Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

    id. A. 6, 855:

    quantas ostentant, aspice, vires,

    id. ib. 6, 771:

    Aspice, quem gloria extulerat,

    id. Cat. 12, 1:

    aspicite, quae fecit nobiscum,

    Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

    si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

    Ov. F. 6, 29.—
    B.
    Esp.
    1.
    To look upon with respect, admiration:

    erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

    Nep. Chabr. 4, 1.—
    2.
    Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

    Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

    Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —
    3.
    Lumen aspicere, to see the light for to live:

    odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

    Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin.
    4.
    Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

    perii, si me aspexerit,

    Plaut. Am. 1, 1, 164:

    forte unam aspicio adulescentulam,

    Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

    respexit et equum alacrem laetus aspexit,

    Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

    tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

    Ov. M. 2, 228; 7, 651:

    aspicit hanc visamque vocat,

    id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

    7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

    Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

    ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

    Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

    Lewis & Short latin dictionary > aspicio

  • 35 attollo

    at-tollo ( attolo, arch.), no perf. or sup., 3, v. a., to lift or raise up, raise, elevate, lift on high (in the poets and postAug. prose writers very frequent, but not in Cic.; syn.: tollo, erigo).
    I.
    Lit.:

    super limen pedes attollere,

    Plaut. Cas. 4, 4, 1:

    signa,

    id. ib. 2, 6, 5: pallium attollere, i. e. accingere (v. accingo), * Ter. Eun. 4, 6, 31:

    illum (regem) omnes apes... saepe attollunt umeris,

    Verg. G. 4, 217: Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid:

    parvumque attollite natum,

    lift up, Ov. M. 9, 387:

    caput,

    id. ib. 5, 503:

    oculos humo,

    id. ib. 2, 448:

    Et contra magnum potes hos (oculos) attollere solem,

    Prop. 1, 15, 37:

    Sed non attollere contra Sustinet haec oculos,

    Ov. M. 6, 605:

    Attollens Joseph oculos vidit etc.,

    Vulg. Gen. 43, 29:

    timidum lumen ad lumina,

    Ov. M. 10, 293:

    vultus jacentes,

    id. ib. 4, 144:

    corpus ulnis,

    id. ib. 7, 847:

    manus ad caelum,

    Liv. 10, 36:

    cornua e mari,

    Plin. 9, 27, 43, § 82:

    attollite portas, principes,

    Vulg. Psa. 23, 7; 23, 9:

    mare ventis,

    Tac. Agr. 10; cf.:

    Euphratem attolli,

    swollen, id. A. 6, 37:

    se in femur,

    raises himself on his thigh, Verg. A. 10, 856:

    se in auras,

    Ov. M. 4, 722:

    se recto trunco,

    id. ib. 2, 822:

    attollentem se ab gravi casu,

    Liv. 8, 7, 6:

    a terrā se attollentem,

    Plin. 21, 11, 36, § 62.—

    With middle signif.: e mediis hunc (sc. Atlantem) harenis in caelum attolli prodidere,

    Plin. 5, 1, 1, § 6:

    attollitur monte Pione,

    id. 5, 29, 31, § 115.—Of buildings, to raise, erect, build:

    immensam molem,

    Verg. A. 2, 185:

    arcem,

    id. ib. 3, 134:

    attollitur opus in altitudinem XXXX. cubitis,

    Plin. 36, 5, 4, § 30:

    turres in centenos vicenos[que ] attollebantur,

    Tac. H. 5, 11.— Poet.:

    cum die stativorum campum alacritate discursu pulvere attolleres,

    Plin. Pan. 14, 3; cf. Verg. A. 9, 714.—
    II.
    Trop., to raise, elevate, exalt, sustain; also, to enlarge, aggrandize, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.):

    Punica se quantis attollet gloria rebus,

    Verg. A. 4, 49:

    ultro implacabilis ardet Attollitque animos,

    id. ib. 12, 4:

    ad consulatūs spem attollere animos,

    Liv. 22, 26:

    rectos ac vividos animos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis,

    Plin. Pan. 44, 6:

    Frangit et attollit vires in milite causa,

    Prop. 5, 6, 51:

    attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus,

    Luc. 7, 11:

    quanto Ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur,

    were distinguished, Vell. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14: animadverti dici jam a quibusdam exornari etiam nimium a me Brutum, nimium Cassium ornari); so,

    insignibus triumphi,

    Tac. A. 3, 72; id. H. 2, 90; 3, 37; 4, 59; id. Agr. 39:

    res per similitudinem,

    Quint. 8, 6, 68: his (frons) contrahitur, attollitur ( is drawn up or raised), demittitur, id. 11, 3, 78:

    belloque et armis rem publicam,

    Tac. H. 4, 52:

    cuncta in majus attollens,

    id. A. 15, 30:

    sua facta, suos casus,

    id. Agr. 25.— Form attolo, of doubtful meaning:

    Quis vetat qui ne attolat? Pac., Trag. Rel. p. 82 Rib.: Custodite istunc vos, ne vim qui attolat neve attigat,

    id. ib. p. 105 (= auferre or afferre, Non.).

    Lewis & Short latin dictionary > attollo

  • 36 attolo

    at-tollo ( attolo, arch.), no perf. or sup., 3, v. a., to lift or raise up, raise, elevate, lift on high (in the poets and postAug. prose writers very frequent, but not in Cic.; syn.: tollo, erigo).
    I.
    Lit.:

    super limen pedes attollere,

    Plaut. Cas. 4, 4, 1:

    signa,

    id. ib. 2, 6, 5: pallium attollere, i. e. accingere (v. accingo), * Ter. Eun. 4, 6, 31:

    illum (regem) omnes apes... saepe attollunt umeris,

    Verg. G. 4, 217: Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid:

    parvumque attollite natum,

    lift up, Ov. M. 9, 387:

    caput,

    id. ib. 5, 503:

    oculos humo,

    id. ib. 2, 448:

    Et contra magnum potes hos (oculos) attollere solem,

    Prop. 1, 15, 37:

    Sed non attollere contra Sustinet haec oculos,

    Ov. M. 6, 605:

    Attollens Joseph oculos vidit etc.,

    Vulg. Gen. 43, 29:

    timidum lumen ad lumina,

    Ov. M. 10, 293:

    vultus jacentes,

    id. ib. 4, 144:

    corpus ulnis,

    id. ib. 7, 847:

    manus ad caelum,

    Liv. 10, 36:

    cornua e mari,

    Plin. 9, 27, 43, § 82:

    attollite portas, principes,

    Vulg. Psa. 23, 7; 23, 9:

    mare ventis,

    Tac. Agr. 10; cf.:

    Euphratem attolli,

    swollen, id. A. 6, 37:

    se in femur,

    raises himself on his thigh, Verg. A. 10, 856:

    se in auras,

    Ov. M. 4, 722:

    se recto trunco,

    id. ib. 2, 822:

    attollentem se ab gravi casu,

    Liv. 8, 7, 6:

    a terrā se attollentem,

    Plin. 21, 11, 36, § 62.—

    With middle signif.: e mediis hunc (sc. Atlantem) harenis in caelum attolli prodidere,

    Plin. 5, 1, 1, § 6:

    attollitur monte Pione,

    id. 5, 29, 31, § 115.—Of buildings, to raise, erect, build:

    immensam molem,

    Verg. A. 2, 185:

    arcem,

    id. ib. 3, 134:

    attollitur opus in altitudinem XXXX. cubitis,

    Plin. 36, 5, 4, § 30:

    turres in centenos vicenos[que ] attollebantur,

    Tac. H. 5, 11.— Poet.:

    cum die stativorum campum alacritate discursu pulvere attolleres,

    Plin. Pan. 14, 3; cf. Verg. A. 9, 714.—
    II.
    Trop., to raise, elevate, exalt, sustain; also, to enlarge, aggrandize, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.):

    Punica se quantis attollet gloria rebus,

    Verg. A. 4, 49:

    ultro implacabilis ardet Attollitque animos,

    id. ib. 12, 4:

    ad consulatūs spem attollere animos,

    Liv. 22, 26:

    rectos ac vividos animos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis,

    Plin. Pan. 44, 6:

    Frangit et attollit vires in milite causa,

    Prop. 5, 6, 51:

    attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus,

    Luc. 7, 11:

    quanto Ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur,

    were distinguished, Vell. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14: animadverti dici jam a quibusdam exornari etiam nimium a me Brutum, nimium Cassium ornari); so,

    insignibus triumphi,

    Tac. A. 3, 72; id. H. 2, 90; 3, 37; 4, 59; id. Agr. 39:

    res per similitudinem,

    Quint. 8, 6, 68: his (frons) contrahitur, attollitur ( is drawn up or raised), demittitur, id. 11, 3, 78:

    belloque et armis rem publicam,

    Tac. H. 4, 52:

    cuncta in majus attollens,

    id. A. 15, 30:

    sua facta, suos casus,

    id. Agr. 25.— Form attolo, of doubtful meaning:

    Quis vetat qui ne attolat? Pac., Trag. Rel. p. 82 Rib.: Custodite istunc vos, ne vim qui attolat neve attigat,

    id. ib. p. 105 (= auferre or afferre, Non.).

    Lewis & Short latin dictionary > attolo

  • 37 attono

    at-tŏno (better than adt-), ŭi, ĭtum, 1, v. a., to thunder at; hence, to stun, stupefy (a poet. word of the Aug. per.; most frequent as P. a.; syn.: percello, perturbo, terreo): altitudo attonat, Maecen. ap. Sen. Ep. 19:

    quis furor vestras attonuit mentes!

    Ov. M. 3, 532; id. H. 4, 50.—Hence, attŏnĭtus ( adt-), a, um, P. a., thundered at; hence trop. as in Gr. embrontêtheis, embrontêtos.
    A.
    Thunderstruck, stunned, terrified, stupefied, astonished, amazed, confounded:

    attonitus est stupefactus. Nam proprie attonitus dicitur, cui casus vicini fulminis et sonitus tonitruum dant stuporem,

    Serv. ad Verg. A. 3, 172:

    quo fragore edito concidunt homines, exanimantur, quidam vero vivi stupent, et in totum sibi excidunt, quos vocamus attonitos, quorum mentes sonus ille caelestis loco pepulit,

    Sen. Q. N. 2, 27:

    aures,

    Curt. 8, 4, 2; Petr. 101:

    talibus attonitus visis ac voce deorum,

    Verg. A. 3, 172:

    attonitus tanto miserarum turbine rerum,

    Ov. M. 7, 614; 4, 802; 8, 777; 9, 409 and 574; 11, 127; 8, 681 al.: alii novitate ac miraculo attoniti, Liv 1, 47; 2, 12; 5, 46; 3, 68 fin.; 7, 36; 30, 30; 39, 15;

    44, 10: subitae rei miraculo attoniti,

    Tac. H. 4, 49; so id. ib. 2, 42; 3, 13. —With de:

    mentis de lodice parandā Attonitae,

    crazed, bewildered about getting a bed-blanket, Juv. 7, 67.—Also without an abl.:

    Attonitae manibusque uterum celare volenti, Ov M. 2, 463: mater... Attonitae diu similis fuit,

    id. ib. 5, 510; 6, 600;

    12, 498: ut integris corporibus attoniti conciderent,

    Liv. 10, 29:

    attoniti vultus,

    Tac. H. 1, 40:

    circumspectare inter se attoniti,

    id. ib. 2, 29:

    attonitis etiam victoribus,

    id. ib. 4, 72:

    attonitā magis quam quietā contione,

    id. A. 1, 39:

    attonitis jam omnibus,

    Suet. Caes. 28; id. Claud. 38; id. Dom. 17:

    attonitos habes oculos,

    Vulg. Job, 15, 12; ib. Prov 16, 30.— Poet., with gen.:

    attonitus serpentis equus,

    Sil. 6, 231.—Also poet. transf. to inanimate things:

    neque enim ante dehiscent Attonitae magna ora domūs,

    Verg. A. 6, 53 (but acc. to Serv. in an act. sense, syn. with attonitos facientes, stupendae, stunning, terrifying, as pallida senectus, etc.):

    mensa,

    Val. Fl. 1, 45:

    arces,

    Sil. 4, 7 Drak.:

    quorundam persuasiones,

    Plin. 29, 1, 8, § 28. —
    B.
    Seized with inspiration, smitten with prophetic fury, inspired, frantic:

    attonitae Baccho matres,

    Verg. A. 7, 580:

    Bacchus attonitae tribuit vexilla catervae,

    Stat. S. 5, 1, 116: Vates, * Hor. C. 3, 19, 14.—
    * Adv.: attŏnĭtē, frantically, etc.:

    Britannia hodieque eum attonite celebrat etc.,

    Plin. 30, 1, 4, § 13 (Jan, attonita).

    Lewis & Short latin dictionary > attono

  • 38 attraho

    at-trăho, traxi, tractum, 3, v. a., to draw to or toward, to attract, drag with force, draw (rare but class.; syn.: traho, duco, adduco).
    I.
    Lit.: adducitur a Veneriis atque adeo attrahitur Lollius, is dragged by force, Cic. Verr. 2, 3, 25:

    te ipsum putare me attractum iri, si de pace agatur,

    id. Att. 10, 1, 3:

    aliquem Romam,

    id. Fam. 7, 10 fin.:

    tribunos attrahi ad se jussit,

    Liv. 29, 9 fin.:

    uncus alae iniciendus paulatimque attrahendus est,

    Cels. 7, 29:

    magnes attrahens ferrum,

    Plin. 36, 16, 25, § 128:

    pulmo attrahens ac reddens animam,

    id. 11, 37, 72, § 188; so,

    spiritum attrahere,

    Vulg. Psa. 118, 131:

    vultus tuus colligit rugas et attrahit frontem,

    contracts, Sen. Ben. 6, 7 al.:

    quae causa attraxerit Arpos,

    Verg. A. 11, 250:

    sed quos fugit, attrahit unā,

    Ov. M. 14, 63:

    ducem Attrahite huc vinctum,

    id. ib. 3, 563:

    arcus,

    id. R. Am. 435:

    amnes attrahere auxilio sitientibus hortis,

    Col. 10, 24:

    attraxit eum in siccum,

    Vulg. Tob. 6, 4; ib. Ezech. 32, 20:

    jugum attrahere,

    to draw, bear, ib. Eccli. 28, 23.—
    II.
    Trop., to draw, lead, bring, move, attract, etc.:

    nihil esse quod ad se rem ullam tam inliciat et tam attrahat quam ad amicitiam similitudo,

    Cic. Lael. 14, 50: recepi causam Siciliae;

    ea me ad hoc negotium provincia attraxit,

    prompted, moved, incited, id. Verr. 2, 2, 1:

    quandoquidem in partes, ait, attrahor,

    I am drawn by force to take sides, Ov. M. 5, 93 (Merk., abstrahor):

    discipulos,

    id. F. 3, 830:

    ideo attraxi te miserans,

    Vulg. Jer. 31, 3.—Hence, * attractus, a, um, P. a., drawn or attracted; of the brow, contracted, knit:

    frons attractior,

    Sen. Ben. 4, 31.

    Lewis & Short latin dictionary > attraho

  • 39 aversum

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aversum

  • 40 averto

    ā-verto (arch. - vorto; in MSS. also abverto; cf. ab init.), ti, sum, 3, v. a., to turn something away from a place, to avert, turn off, remove, etc. (opp. adverto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    a.
    Constr. aliquem ab or with the simple abl.; the limit designated by in with acc. (more rarely by ad):

    ab saxo avortit fluctus ad litus scapham,

    Plaut. Rud. 1, 2, 76: Jup. Te volo, uxor, conloqui. Quor ted avortisti? Alc. Est ita ingenium meum:

    Inimicos semper osa sum optuerier,

    id. Am. 3, 2, 18:

    (M. Lepidus) Antonio diadema Caesari imponente se avertit,

    Cic. Phil. 5, 14; id. Balb. 5, 11:

    aliquid ab oculis,

    id. N. D. 2, 56, 141:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    turn off, id. ib. 2, 60, 152; so Liv. 41, 11, 3: quod iter ab Arari Helvetii averterant, had turned aside their march from Caes. B. G. 1, 16 et saep.:

    locis seminis ic tum,

    Lucr. 4, 1273:

    Italiā Teucrorum regem,

    Verg. A. 1, 42:

    a ceteris omnium in se oculos,

    Liv. 2, 5, 6:

    in comitiorum disceptationem ab lege certamen,

    id. 3, 24, 9:

    ab hominibus ad deos preces,

    id. 6, 20, 10: se alicui, instead of ab aliquo. Col. 6, 37, 10.—And poet. with acc.:

    quo regnum Italiae Libycas averteret oras,

    Verg. A. 4, 106. —With dat.:

    Quod mihi non patrii poterant avertere amici,

    Prop. 4, 24, 9; so Val. Fl. 3, 491.—Also without an antecedent ab (since this is included in the verb) with in with acc.:

    in fugam classem, Liv 22, 19, 11: dissipatos in fugam,

    id. 34, 15, 2; hence absol.:

    mille acies avertit avertetque (sc. in fugam),

    put to flight, id. 9, 19, 17.—
    b.
    Pass. in mid. signif. with the acc., in the Greek manner, to turn away from:

    equus fontes avertitur,

    Verg. G. 3, 499 (cf. the Gr. apostrephesthai to hudôr, and aversari):

    oppositas impasta avertitur herbas,

    Stat. Th. 6, 192; Petr. 124, 248.—
    c.
    As v. n. avertere = se avertere, to turn one's self away, to retire:

    ob eam causam huc abs te avorti,

    Plaut. Mil. 4, 2, 83:

    ecce avortit,

    id. ib. 2, 2, 50:

    dixit et avertens roseā cervice refulsit,

    Verg. A. 1, 402:

    tum prora avertit,

    id. ib. 1, 104:

    avertit et ire in Capitolium coepit,

    Gell. 4, 18, 4 al. —
    B.
    To take away, drive away, carry off, steal, embezzle, to appropriate to one ' s self:

    pecuniam publicam,

    Cic. Verr. 2, 1, 4:

    compertum publicam pecuniam avertisse,

    Tac. H. 1, 53:

    aliquid domum tuam,

    Cic. Verr. 2, 3, 19:

    praedam omnem domum avertebant,

    Caes. B. C. 3, 59:

    intellexistis innumerabilem frumenti numerum per triennium aversum a re publicā esse ereptumque aratoribus,

    Cic. Verr. 2, 3, 69 fin.:

    auratam Colchis pellem,

    to carry off, Cat. 64, 5:

    quattuor a stabulis tauros,

    Verg. A. 8, 208:

    avertere praedas,

    id. ib. 10, 78:

    carā pisces avertere mensā,

    Hor. S. 2, 4, 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    To turn, divert a person from a course of action, purpose, etc.:

    accusandi terrores et minae populi opinionem a spe adipiscendi avertunt,

    Cic. Mur. 21:

    avertant animos a spe recuperandae arcis,

    Liv. 9, 24, 11:

    qui mentem optimi viri a defensione meae salutis averterant,

    Cic. Sest. 31:

    ut nec vobis averteretur a certamine animus,

    Liv. 1, 28, 5:

    animum a pietate,

    id. 7, 5, 7:

    aliquem ab incepto avertit,

    id. 23, 18, 9:

    a philosophiā,

    Suet. Ner. 52.—
    B.
    Aliquem, to turn away from one in feeling, i. e. to make averse or disinclined to, to alienate, estrange:

    legiones abducis a Bruto. Quas? nempe eas, quas ille a C. Antonii scelere avertit et ad rem publicam suā auctoritate traduxit,

    Cic. Phil. 10, 3:

    ipse Pompeius totum se ab ejus (sc. Caesaris) amicitiā averterat,

    had quite alienated himself from, Caes. B. C. 1, 4:

    civitates ab alicujus amicitiā,

    id. ib. 3, 79:

    popularium animos,

    Sall. J. 111, 2:

    futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    nobis mentem deorum,

    Cat. 64, 406.—Hence, āver-sus, a, um, P. a.
    A.
    Turned off or away: aversum hostem videre nemo potuit, turned away, i. e. turned in flight, Caes. B. G. 1, 26; hence, backwards, behind, back ( = a tergo; opp. adversus), distant:

    et adversus et aversus impudicus es,

    before and behind, Cic. de Or. 2, 63, 256:

    canities homini semper a priori parte capitis, tum deinde ab aversā,

    Plin. 11, 37, 47, § 131; 11, 52, 113, § 272: ne aversos nostros aggrederentur, fall upon our troops in the rear, Galba ap. Cic. Fam. 10, 30, 3:

    ne aversi ab hoste circumvenirentur,

    from behind, in the rear, Caes. B. G. 2, 26:

    aversos proterere,

    id. B. C. 2, 41: aversi vulnerantur, Auct. B. Alex. 30;

    32: aversum ferro transfixit,

    Nep. Dat. 11, 5:

    aversos boves caudis in speluncam traxit,

    backwards, Liv. 1, 7, 5 (cf. Prop. 5, 9, 12:

    Aversos caudā traxit in antra boves): aversa hosti porta,

    Tac. A. 1, 66:

    scribit in aversā Picens epigrammata chartā,

    upon the back of the paper, Mart. 8, 62 (cf. Juv. 1, 6: liber scriptus in tergo), and so al.— Trop.:

    milites aversi a proelio,

    withdrawn from the battle, Caes. B. C. 2, 12. — Subst.: āversum, i, n., the hinder or back part, the back (as subst. only in the plur.):

    per aversa castrorum receptus est,

    Vell. 2, 63 Ruhnk.:

    per aversa urbis fugam dederat,

    Liv. 5, 29, 4: ad aversa insulae, id. [p. 215] 37, 27, 2:

    aversa montis,

    Plin. 4, 11, 18, § 41: aversa Indiae, the back or remoter parts of India, id. 37, 8, 33, § 110.—So in adverb. phrase: in aversum, backwards:

    Cetera animalia in aversum posterioribus pedibus quam prioribus,

    Plin. 11, 45, 101, § 248 (Jan, in diversum):

    collum circum agit (lynx) in aversum,

    id. 11, 47, 107, § 256 (Jan, in aversum se; Sillig, in adversum). —
    B.
    Disinclined, alienated, unfavorable, opposed, hostile, averse; constr. with ab, with dat., or absol.
    (α).
    With ab (so most frequently in Cicero):

    aversus a Musis,

    Cic. Arch. 9, 20:

    aversus a vero,

    id. Cat. 3, 9, 21:

    turbidi animorum motus, aversi a ratione, et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,

    id. Tusc. 4, 15, 34:

    Quintus aversissimo a me animo fuit,

    id. Att. 11, 5 fin.; Col. 11, 1, 14:

    aversissimus ab istis prodigiis sum,

    Sen. Ep. 50.—
    (β).
    With dat.:

    aversus mercaturis,

    Hor. S. 2, 3, 107:

    vilicus aversus contubernio,

    Col. 12, 1, 2:

    defensioni aversior,

    Quint. 7, 1, 11 (but acc. to the MSS., adversior seems here to deserve the preference; so Halm; cf. Spald. and Zumpt ad h. l.).—
    (γ).
    Absol.:

    aversa deae mens,

    Verg. A. 2, 170:

    aversa voluntas,

    id. ib. 12, 647:

    aversos soliti componere amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    aversus animus,

    Tac. H. 4, 80 et saep.:

    vultus aversior,

    Sen. Ira, 2, 24:

    aversi animis,

    Tac. A. 14, 26.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > averto

См. также в других словарях:

  • VULTUS — a volo, quasi voltus. Ita enim de discrimine faciei et vultus, Laur. Valla, l. 4. c. 13. Facies magis ad corpus: vultus magis ad voluntatem refertur: unde descendit. Itaque dicimus, iratô et maestô vultu potius, quam facie. Et Iul. Caes. Scaliger …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Saepe tacens vocem verbaque vultus habet. — См. Иной молчок ответ …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Quo teneam vultus mutantem Protea nodo? — См. Протей …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Unus erat toto naturae vultus in orbe… — См. Хаос …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • envoûter — [ ɑ̃vute ] v. tr. <conjug. : 1> • XIIIe; de en et de l a. fr. volt, vout « visage, image », du lat. vultus 1 ♦ Représenter (une personne) par une figure de cire, de terre glaise, etc. (autrefois appelée volt, vout) dans le dessein de faire… …   Encyclopédie Universelle

  • visage — Le Visage, Facies, Vultus. Laid visage de femme, Improba facies mulieris. Un visage riant, contenance posée et attrempée, qui n est point esmeu, Tranquilla frons. Faire bon visage, Nulli laedere os, id est, omnibus arridere. Bud. ex Terent.… …   Thresor de la langue françoyse

  • vultueux — vultueux, euse [ vyltɥø, øz ] adj. • 1814; lat. vultuosus, de vultus « mine, visage » ♦ Didact. Se dit du visage quand il est congestionné et gonflé. ⇒ bouffi. Face vultueuse. N. f. VULTUOSITÉ , 1834 . ● vultueux, vultueuse adjectif (latin… …   Encyclopédie Universelle

  • FACIES — soli animalium est homini, cuius loco coeteris os et rostra, Plin. l. 11. c. 31. De ea sic Paschal. Coron. l. 5. c. 3. Ecquis non stupeat in illa altera (capitis parte) quae est attributa vultui, qui vultus est imago ingenii? Nam quia frons est… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • chere — Chere, f. penacut. Signifie visage, Facies, Vultus. Selon ce on dit, homme de laide chere, Turpis vultus homo. Il se prend aussi pour traittement de viandes fait à aucun, et lors a tousjours un adjectif quand et luy, comme grande chere, bonne… …   Thresor de la langue françoyse

  • bulto — (Del lat. vultus, figura.) ► sustantivo masculino 1 Volumen de cualquier cosa: ■ aquel paquete hace mucho bulto para lo poco que pesa. 2 Cuerpo del que sólo se percibe la forma: ■ me pareció ver un bulto sobre las sombras. 3 Prominencia o… …   Enciclopedia Universal

  • CADAVERUM Cura — apud Romanos Graecosque. Corpus defuncti, postquam sollenni ritu oculi eius clausi essent, per intervalla conclamabatur primo, quod apud Graecos fiebat magnô aeneorum vasorum fragore, an ad Lemures Furiasque accendas, an ad iacentem, si forte… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»