-
1 tollo
tollo, sustŭli, sublātum, 3, v. a. ( perf. tollit, Pers. 4, 2:I. A.tollisse,
Dig. 46, 4, 13) [root Sanscr. tul-, tulajāmi, lift up, weigh; Gr. tal-, tel, in tlênai, talanton; cf.: tuli, tlātus (latus), tolerare], to lift or take up, to raise, always with the predom. idea of motion upwards or of removal from a former situation.Lit.1.In gen.: unus erit quem tu tolles in caerula caeli templa, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 6 Müll. (Ann. v. 66 Vahl.): pileum ad caelum tollit, Plaut. Fragm. ap. Non. 220, 15:2.fulgor ibi ad caelum se tollit,
Lucr. 2, 325;for which also: aliquem tollere in caelum,
Cic. Phil. 11, 10, 24:quem (Herculem) in caelum ista ipsa sustulit fortitudo,
id. Tusc. 4, 22, 50; id. Rep. 1, 16, 25:tollam ego ted in collum,
Plaut. Bacch. 3, 6, 42:Phaëthon optavit, ut in currum patris tolleretur: sublatus est,
Cic. Off. 3, 25, 94; cf. id. N. D. 3, 31, 76:aliquem in equum,
id. Deiot. 10, 28:quos in crucem sustulit,
id. Verr. 2, 1, 3, § 7:aliquem in crucem,
id. ib. 2, 1, 5, §13: aquila in sublime sustulit testudinem,
Phaedr. 2, 6, 4:in arduos Tollor Sabinos,
Hor. C. 3, 4, 22 et saep.:ut me hic jacentem aliquis tollat,
Plaut. Ps. 5, 1, 2; so,jacentes,
id. Most. 1, 4, 17: mulum suum tollebat Fufius, lifted up, raised up, Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83:nequeo caput tollere,
Plaut. Truc. 2, 6, 45:sustulimus manus et ego et Balbus,
Cic. Fam. 7, 5, 2:manus,
id. Verr. 2, 4, 3, § 5:gradum,
Plaut. Bacch. 3, 6, 6: scorpius caudā sublatā, Lucil. ap. Non. 385, 31:lubrica convolvit sublato pectore terga (coluber),
Verg. A. 2, 474:terrā,
Ov. M. 15, 192:de terrā,
Cic. Caecin. 21, 60:se tollere a terrā,
id. Tusc. 5, 13, 37:ignis e speculā sublatus,
id. Verr. 2, 5, 35, § 93.—In partic.a.Tollere liberos, to take up, i. e. to accept, acknowledge; and so, to raise up, bring up, educate as one's own (from the custom of laying new-born children on the ground at the father's feet; cf.(β).suscipio): quod erit natum, tollito,
Plaut. Am. 1, 3, 3:puerum,
id. Men. prol. 33; Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):natum filium,
Quint. 4, 2, 42:nothum,
id. 3, 6, 97:puellam,
Ter. Heaut. 4, 1, 15; cf. id. And. 1, 3, 14.—Also of the mother:si quod peperissem, id educarem ac tollerem,
Plaut. Truc. 2, 4, 45.—Transf., in gen., to get, beget a child:b.qui ex Fadiā sustulerit liberos,
Cic. Phil. 13, 10, 23:decessit morbo aquae intercutis, sublato filio Nerone ex Agrippinā,
Suet. Ner. 5 fin. —Nautical t. t.: tollere ancoras, to lift the anchor, weigh anchor; esp. in part. pass.:(β).sublatis ancoris,
Caes. B. G. 4, 23; id. B. C. 1, 31; Liv. 22, 19, 6. —Transf. out of the nautical sphere, to break up, proceed:c.si vultis ancoras tollere,
Varr. R. R. 3, 17, 1.—To build, raise, erect:d.tollam altius tectum,
Cic. Har. Resp. 15, 33:si juxta habeas aedificia, eaque jure tuo altius tollas,
Dig. 39, 2, 26.—To take on board, carry, of vessels or vehicles:B.navem, metretas quae trecentas tolleret, parasse,
Plaut. Merc. 1, 1, 75:naves, quae equites sustulerant,
Caes. B. G. 4, 28:altera navis ducentos ex legione tironum sustulerat,
id. B. C. 3, 28;Auct. B. Afr. 54: tollite me, Teucri,
Verg. A. 3, 601:ut se sublatum in lembum ad Cotym deveheret,
Liv. 45, 6, 2:Maecenas me tollere raedā vellet,
Hor. S. 2, 6, 42:Talem te Bacchus... sustulit in currus,
Ov. A. A. 3, 157. —Trop.1.To raise, lift, lift up, elevate, set up, etc.: tollitur in caelum clamor exortus utrimque, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 422 Vahl.):2.clamorem in caelum,
Verg. A. 11, 745:clamores ad sidera,
id. ib. 2, 222; cf.:clamor magnus se tollit ad auras,
rises, id. ib. 11, 455:clamor a vigilibus tollitur,
Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94:clamorem,
Flor. 3, 8, 6:cachinnum,
Cic. Fat. 5, 10:risum,
Hor. A. P. 381: litterulae meae tui desiderio oblanguerunt: hac tamen epistulā oculos paulum sustulerunt, have opened [p. 1877] their eyes again, have reanimated them, Cic. Fam. 16, 10, 2.—Esp. with animos: ne in secunda tollere animos et in mala demittere, to elevate, Lucil. ap. Non. 286, 6:animos,
Plaut. Truc. 2, 8, 10; Ter. Hec. 3, 5, 57:animos alicui,
to raise, excite, animate, Liv. 3, 67, 6:nec dubium est quin omnis Hispania sublatura animos fuerit,
id. 35, 1, 3;opp. abicere animos,
Sen. Ben. 3, 28, 7:aliquid dicendo augere et tollere altius (opp. extenuare et abicere),
Cic. de Or. 3, 26, 104:ad caelum te tollimus verissimis ac justissimis laudibus,
id. Fam. 15, 9, 1:monumentum illud, quod tu tollere laudibus solebas,
id. Att. 4, 16, 8 (14):nostras laudes in astra,
id. ib. 2, 25, 1:Daphnim tuum ad astra,
Verg. E. 5, 51:tergeminis tollere honoribus,
Hor. C. 1, 1, 8:vos Tempe tollite laudibus,
id. ib. 1, 21, 9 (cf. also Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; v. infra, II. A. 2.):supra modum se tollens oratio,
Quint. 4, 2, 61; cf.:se eadem geometria tollit ad rationem usque mundi,
id. 1, 10, 46; 1, 2, 26:amicum Tollere (i. q. consolari),
to cheer up, console, Hor. S. 2, 8, 61.—To take on one, assume, bear, endure:II.providere non solum quid oneris in praesentia tollant,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:at Apollodorus poenas sustulit,
id. N. D. 3, 33, 82. —To take up a thing from its place, to take away, remove, to bear or carry away, make way with, take away with one (syn.: aufero, adimo).A.Lit.1.In gen.:2.frumentum de areā,
Cic. Verr. 2, 3, 14, § 36:solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vitā tollunt,
id. Lael. 13, 47:ut aliquis nos deus ex hac hominum frequentiā tolleret,
id. ib. 23, 87:simulacra ex delubris,
id. Div. in Caecil. 1, 3; so,pecunias e fano,
Caes. B. C. 3, 105:sphaeram ex urbe (Syracusis),
Cic. Rep. 1, 14, 21:praedam,
Caes. B. G. 7, 14:posita,
id. ib. 6, 17:patinam,
Hor. S. 1, 3, 80; cf.:his sublatis,
id. ib. 2, 8, 10:mensam tolli jubet,
Cic. Pis. 27, 67:me per hostes Denso paventem sustulit aëre,
Hor. C. 2, 7, 14:jubet sublata reponi Pocula,
Verg. A. 8, 175:cuncta,
id. ib. 8, 439:tecum me tolle per undas,
id. ib. 6, 370:me quoque tolle simul,
Ov. M. 11, 441:tollite me, Libyes, comitem poenaeque necisque,
Sil. 6, 500.—In partic.a.Pregn., to take off, carry off, make away with, to kill, destroy, ruin, etc.:b.aliquem de medio,
Cic. Rosc. Am. 7, 20:aliquem e medio,
Liv. 24, 6, 1:aliquem ferro, veneno,
Cic. N. D. 3, 33, 81:Titanas fulmine (Juppiter),
Hor. C. 3, 4, 44: quem febris una potuit tollere, Lucil. ap. Non. 406, 25:me truncus illapsus cerebro Sustulerat, nisi, etc.,
Hor. C. 2, 17, 28:tollet anum vitiato melle cicuta,
id. S. 2, 1, 56:sorbitio tollit quem dira cicutae,
Pers. 4, 2:majores nostri Carthaginem et Numantiam funditus sustulerunt,
laid waste, Cic. Off. 1, 11, 35:ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis,
Hor. C. 2, 4, 11.—In a play with I. B. supra: te dixisse, laudandum adulescentem (Caesarem), ornandum, tollendum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; cf.:se non esse commissurum, ut tolli posset,
id. ib. 11, 20, 1.—Milit. t. t.: tollere signa, to break up for marching, to decamp, Caes. B. C. 2, 20; Auct. B. Alex. 57, 1.—B.Trop., to do away with, remove; to abolish, annul, abrogate, cancel (very freq., esp. in Cic.;1.syn.: oblittero, aboleo): rei memoriam tollere ac delere,
Cic. Quint. 21, 70; cf.metum,
id. Rosc. Am. 2, 6:sublatā benevolentiā amicitiae nomen tollitur,
id. Lael. 5, 19; cf.:maximum ornamentum amicitiae tollit, qui ex eā tollit verecundiam,
id. ib. 22, 82:dubitationem,
id. Rep. 1, 7, 12:errorem,
id. ib. 1, 24, 38:librariorum menda,
id. Att. 13, 23, 2:ut id nomen ex omnibus libris tollatur,
id. ib. 13, 44, 3:legem,
id. Leg. 2, 12, 31:veteres leges novis legibus,
id. de Or. 1, 58, 247:dictaturam funditus ex re publicā,
id. Phil. 1, 1, 3:sublato Areopago,
id. Rep. 1, 27, 43:deos,
to deny the existence of, id. N. D. 1, 30, 85; id. Ac. 2, 11, 33:diem,
to consume in speechmaking, id. Leg. 3, 18, 40; id. Dom. 17, 45:morbus facile tollitur,
is removed, Cels. 2, 14; 4, 18; so,dolores et tumores,
Plin. 26, 12, 75, § 122:foeditates cicatricum maculasque,
id. 33, 6, 35, § 110:muliebrem luctum,
Hor. Epod. 16, 39:querelas,
id. Ep. 1, 12, 3.—Hence, , a, um, P. a. (acc. to I. B.), elated, proud, haughty (rare):quo proelio sublati Helvetii,
Caes. B. G. 1, 15:hac victoriā,
id. ib. 5, 38: quibus omnibus rebus, id. B. C. 2, 37:rebus secundis,
Verg. A. 10, 502:gloriā,
Tac. A. 13, 11 et saep.:fidens magis et sublatior ardet,
Ov. Hal. 54. — Adv.: , highly, loftily. *Lit.:2.Nilus diebus centum sublatius fluens, minuitur postea,
higher, Amm. 22, 15, 12. —Trop.:sublate ampleque dicere (opp. attenuate presseque),
loftily, with elevation, Cic. Brut. 55, 201:sublatius dicere,
more proudly, id. Dom. 36, 95:sublatius insolescentes,
Amm. 15, 12, 1. -
2 attollo
at-tollo ( attolo, arch.), no perf. or sup., 3, v. a., to lift or raise up, raise, elevate, lift on high (in the poets and postAug. prose writers very frequent, but not in Cic.; syn.: tollo, erigo).I.Lit.:II.super limen pedes attollere,
Plaut. Cas. 4, 4, 1:signa,
id. ib. 2, 6, 5: pallium attollere, i. e. accingere (v. accingo), * Ter. Eun. 4, 6, 31:illum (regem) omnes apes... saepe attollunt umeris,
Verg. G. 4, 217: Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid:parvumque attollite natum,
lift up, Ov. M. 9, 387:caput,
id. ib. 5, 503:oculos humo,
id. ib. 2, 448:Et contra magnum potes hos (oculos) attollere solem,
Prop. 1, 15, 37:Sed non attollere contra Sustinet haec oculos,
Ov. M. 6, 605:Attollens Joseph oculos vidit etc.,
Vulg. Gen. 43, 29:timidum lumen ad lumina,
Ov. M. 10, 293:vultus jacentes,
id. ib. 4, 144:corpus ulnis,
id. ib. 7, 847:manus ad caelum,
Liv. 10, 36:cornua e mari,
Plin. 9, 27, 43, § 82:attollite portas, principes,
Vulg. Psa. 23, 7; 23, 9:mare ventis,
Tac. Agr. 10; cf.:Euphratem attolli,
swollen, id. A. 6, 37:se in femur,
raises himself on his thigh, Verg. A. 10, 856:se in auras,
Ov. M. 4, 722:se recto trunco,
id. ib. 2, 822:attollentem se ab gravi casu,
Liv. 8, 7, 6:a terrā se attollentem,
Plin. 21, 11, 36, § 62.—With middle signif.: e mediis hunc (sc. Atlantem) harenis in caelum attolli prodidere,
Plin. 5, 1, 1, § 6:attollitur monte Pione,
id. 5, 29, 31, § 115.—Of buildings, to raise, erect, build:immensam molem,
Verg. A. 2, 185:arcem,
id. ib. 3, 134:attollitur opus in altitudinem XXXX. cubitis,
Plin. 36, 5, 4, § 30:turres in centenos vicenos[que ] attollebantur,
Tac. H. 5, 11.— Poet.:cum die stativorum campum alacritate discursu pulvere attolleres,
Plin. Pan. 14, 3; cf. Verg. A. 9, 714.—Trop., to raise, elevate, exalt, sustain; also, to enlarge, aggrandize, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.):Punica se quantis attollet gloria rebus,
Verg. A. 4, 49:ultro implacabilis ardet Attollitque animos,
id. ib. 12, 4:ad consulatūs spem attollere animos,
Liv. 22, 26:rectos ac vividos animos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis,
Plin. Pan. 44, 6:Frangit et attollit vires in milite causa,
Prop. 5, 6, 51:attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus,
Luc. 7, 11:quanto Ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur,
were distinguished, Vell. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14: animadverti dici jam a quibusdam exornari etiam nimium a me Brutum, nimium Cassium ornari); so,insignibus triumphi,
Tac. A. 3, 72; id. H. 2, 90; 3, 37; 4, 59; id. Agr. 39:res per similitudinem,
Quint. 8, 6, 68: his (frons) contrahitur, attollitur ( is drawn up or raised), demittitur, id. 11, 3, 78:belloque et armis rem publicam,
Tac. H. 4, 52:cuncta in majus attollens,
id. A. 15, 30:sua facta, suos casus,
id. Agr. 25.— Form attolo, of doubtful meaning:Quis vetat qui ne attolat? Pac., Trag. Rel. p. 82 Rib.: Custodite istunc vos, ne vim qui attolat neve attigat,
id. ib. p. 105 (= auferre or afferre, Non.). -
3 attolo
at-tollo ( attolo, arch.), no perf. or sup., 3, v. a., to lift or raise up, raise, elevate, lift on high (in the poets and postAug. prose writers very frequent, but not in Cic.; syn.: tollo, erigo).I.Lit.:II.super limen pedes attollere,
Plaut. Cas. 4, 4, 1:signa,
id. ib. 2, 6, 5: pallium attollere, i. e. accingere (v. accingo), * Ter. Eun. 4, 6, 31:illum (regem) omnes apes... saepe attollunt umeris,
Verg. G. 4, 217: Nec semel irrisus triviis attollere curat Fracto crure planum, to raise up the juggler, to help him up, * Hor. Ep. 1, 17, 58 Schmid:parvumque attollite natum,
lift up, Ov. M. 9, 387:caput,
id. ib. 5, 503:oculos humo,
id. ib. 2, 448:Et contra magnum potes hos (oculos) attollere solem,
Prop. 1, 15, 37:Sed non attollere contra Sustinet haec oculos,
Ov. M. 6, 605:Attollens Joseph oculos vidit etc.,
Vulg. Gen. 43, 29:timidum lumen ad lumina,
Ov. M. 10, 293:vultus jacentes,
id. ib. 4, 144:corpus ulnis,
id. ib. 7, 847:manus ad caelum,
Liv. 10, 36:cornua e mari,
Plin. 9, 27, 43, § 82:attollite portas, principes,
Vulg. Psa. 23, 7; 23, 9:mare ventis,
Tac. Agr. 10; cf.:Euphratem attolli,
swollen, id. A. 6, 37:se in femur,
raises himself on his thigh, Verg. A. 10, 856:se in auras,
Ov. M. 4, 722:se recto trunco,
id. ib. 2, 822:attollentem se ab gravi casu,
Liv. 8, 7, 6:a terrā se attollentem,
Plin. 21, 11, 36, § 62.—With middle signif.: e mediis hunc (sc. Atlantem) harenis in caelum attolli prodidere,
Plin. 5, 1, 1, § 6:attollitur monte Pione,
id. 5, 29, 31, § 115.—Of buildings, to raise, erect, build:immensam molem,
Verg. A. 2, 185:arcem,
id. ib. 3, 134:attollitur opus in altitudinem XXXX. cubitis,
Plin. 36, 5, 4, § 30:turres in centenos vicenos[que ] attollebantur,
Tac. H. 5, 11.— Poet.:cum die stativorum campum alacritate discursu pulvere attolleres,
Plin. Pan. 14, 3; cf. Verg. A. 9, 714.—Trop., to raise, elevate, exalt, sustain; also, to enlarge, aggrandize, to render prominent or conspicuous, to extol (so esp. freq. in Tac.):Punica se quantis attollet gloria rebus,
Verg. A. 4, 49:ultro implacabilis ardet Attollitque animos,
id. ib. 12, 4:ad consulatūs spem attollere animos,
Liv. 22, 26:rectos ac vividos animos non ut alii contundis ac deprimis, sed foves et attollis,
Plin. Pan. 44, 6:Frangit et attollit vires in milite causa,
Prop. 5, 6, 51:attollique suum laetis ad sidera nomen vocibus,
Luc. 7, 11:quanto Ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur,
were distinguished, Vell. 2, 65 Ruhnk. (cf. Cic. Phil. 11, 14: animadverti dici jam a quibusdam exornari etiam nimium a me Brutum, nimium Cassium ornari); so,insignibus triumphi,
Tac. A. 3, 72; id. H. 2, 90; 3, 37; 4, 59; id. Agr. 39:res per similitudinem,
Quint. 8, 6, 68: his (frons) contrahitur, attollitur ( is drawn up or raised), demittitur, id. 11, 3, 78:belloque et armis rem publicam,
Tac. H. 4, 52:cuncta in majus attollens,
id. A. 15, 30:sua facta, suos casus,
id. Agr. 25.— Form attolo, of doubtful meaning:Quis vetat qui ne attolat? Pac., Trag. Rel. p. 82 Rib.: Custodite istunc vos, ne vim qui attolat neve attigat,
id. ib. p. 105 (= auferre or afferre, Non.). -
4 attollō (adt-)
attollō (adt-) —, —, ere [ad + tollo], to lift up, raise up, raise, elevate: natum, O.: pallium (i. e. accingere), T.: fracto crure planum, H.: amicum ab humo, V.: oculos humo, O.: oculos contra, i. e. look in the face, O.: mare ventis, Ta.: ad lumina lumen, O.: manūs ad caelum, L.: attolitur unda, V.: capita caelo (of trees), V.: in aegrum se femur, to rise upon, V.: se in auras, O.: fluvio se, out of the river, V.: ex strage se, L.: se ab casu, L.: in caelum attolli, to rise, Ta.: attollit se Lacinia, comes into view, V.—Of buildings, to erect, raise: arcemque attollere tectis, by means of ( high) roofs, V.—To raise, lift up, elevate, exalt: animos. V.: vires in milite, Pr.: ad consulatūs spem animos, L.: alqm praemiis, Ta.: iras, to rise in anger (of a serpent), V.: privati hominis nomen supra principis, Ta.: alcuius progeniem super cunctos, Ta. -
5 excitō
excitō āvī, ātus, āre, freq. [excio], to call out, summon forth, bring out, wake, rouse: me e somno: sopitum mero regem, Cu.: scuto offenso excitatus vigil, L.: reum consularem, summon: testīs ab inferis: cervum latibulis, Ph.— To raise, stir up: (vapores) a sole ex aquis excitantur: ventus harenam humo excitavit, S.— To raise, erect, build, construct, produce, kindle: vetat sepulcrum e lapide excitari: aras, V.: nova sarmenta culturā excitantur, are produced: ignem, Cs.: sopitas ignibus aras (i. e. ignīs sopitos in aris), V.—Fig., to raise up, comfort, arouse, awaken, excite, incite, stimulate, enliven, inspire: iacentem animum: animos ad laetitiam: Gallos ad bellum, Cs.: studia ad utilitates nostras: sonus excitat omnis Suspensum, startles, V.: hoc maxime ad virtutem excitari putant, the strongest incentive to virtue, Cs.— To appeal to, call upon, cite: ex annalium monimentis testīs: multos testīs liberalitatis tuae.— To found, cause, occasion, excite, kindle: quantum mali ex eā re, T.: quibus fundamentis hae tantae laudes excitatae sint: risūs: iras, V.* * *excitare, excitavi, excitatus Vwake up, stir up; cause; raise, erect; incite; excite, arouse -
6 tollō
tollō sustulī, sublātus, ere [TAL-], to lift, take up, raise, elevate, exalt: in caelum vos umeris nostris: optavit, ut in currum patris tolleretur: sublatus est: quos in crucem sustulit: in sublime testudinem, Ph.: in arduos Tollor Sabinos, H.: terrā, O.: ignis e speculā sublatus.—Of children (the father acknowledged a new-born child by taking it up), to take up, accept, acknowledge, bring up, rear, educate: puerum, Enn. ap. C.: puellam, T.: qui ex Fadiā sustulerit liberos, i. e. was the father of.—In navigation, with ancoras, to lift the anchor, weigh anchor, set sail: sublatis ancoris, Cs., L.—In the army, with signa, to take up the march, break up camp, march: signa sustulit seseque Hispalim recepit, Cs.— To build, raise, erect: tollam altius tectum.— To take on board, take up, carry: naves, quae equites sustulerant, had on board, Cs.: Tollite me, Teucri, V.: sublatus in lembum, L.: me raedā, H.: Talem te Bacchus... Sustulit in currūs, O.—Fig., to raise, lift, lift up, elevate, set up, start: ignis e speculā sublatus: Clamores ad sidera, V.: risum, H.: oculos, i. e. look up.—To lift, cheer, encourage: Sublati animi sunt, your spirits are raised, T.: sustulere illi animos, have taken courage, L.: amieum, console, H. — To exalt, extol: aliquid tollere altius dicendo: ad caelum te tollimus laudibus: Daphnim tuum ad astra, V.— To assume, bear, endure: alquid oneris: poenas.— To take up, take away, remove, carry off, make way with: frumentum de areā: nos ex hac hominum frequentiā: pecunias ex fano, Cs.: iubet sublata reponi Pocula, V.: tecum me tolle per undas, V.: Me quoque tolle simul. O. — To take off, carry off, make away with, kill, destroy, ruin: hominem de medio: Thrasone sublato e medio, L.: Titanas Fulmine (Iuppiter), H.: tollet anum vitiato melle cicuta, H.: Karthaginem funditus, lay waste.—To do away with, remove, abolish, annul, abrogate, cancel: rei memoriam: sublatā benevolentiā: ut id nomen ex omnibus libris tollatur: demonstro vitia; tollite! away with them!: sublato Areopago: deos, to deny the existence of: diem, to consume in speechmaking: querelas, H.* * *tollere, sustuli, sublatus V TRANSlift, raise; destroy; remove, steal; take/lift up/away -
7 effero
1.ef-fĕro or ecfĕro (cf. Neue, Formenl. 2, 766), extŭli, ēlatum, efferre or ecferre, v. a., to bring or carry out, to bring forth (very freq. and class.).I.Lit.A.In gen.:B.ex navi,
Plaut. Am. 2, 1, 82; cf.tela, etc., ex aedibus Cethegi,
Cic. Cat. 3, 3 fin.:argentum jubeo jam intus efferri foras,
Plaut. Bacch. 1, 1, 62; cf. id. ib. 4, 9, 127; id. Most. 2, 1, 58; id. Mil. 4, 8, 4:argentum ad aliquem,
id. Epid. 5, 1, 27; id. Truc. 3, 1, 16:machaeram huc,
id. Mil. 2, 5, 53; cf. id. Stich. 2, 2, 28:puerum extra aedes usquam,
Ter. Hec. 4, 1, 48:cistellam domo,
id. Eun. 4, 6, 15; cf.:cibaria sibi quemque domo,
Caes. B. G. 1, 5, 3:frumentum ab Ilerda,
id. B. C. 1, 78, 1:piscem de custodia,
Col. 8, 17 fin.:litteras,
Caes. B. G. 5, 45, 4:mucronem,
Cic. Cat. 2, 1, 2; cf.:vexilla, signa, arma (e castris, extra fines, etc.),
Liv. 10, 19; 27, 2; 29, 21; Tac. H. 3, 31 al.:ferrum a latere deripuit, elatumque deferebat in pectus,
id. A. 1, 35 fin.: Colchis pedem, Enn. ap. Non. 297, 20; so,pedem,
Verg. A. 2, 657; cf.pedem aedibus,
Plaut. Bacch. 3, 3, 19:pedem portā,
Cic. Att. 6, 8, 5; 7, 2, 6; Suet. Tib. 38:pedem quoquam,
Plaut. Capt. 2, 3, 97:se hinc (ignis),
Lucr. 6, 89 and 385:se vallo (equus),
Tac. A. 15, 7:Furium longius extulit cursus,
Liv. 3, 5; cf.:Messium impetus per hostes extulit,
id. 4, 29.—In partic.1.Like the Gr. ekpherô, to carry out (of the house) for burial, to bear to the grave, to bury (cf.: cremo, humo, sepelio, prosequor): optumum'st Loces illum efferendum;b.nam jam credo mortuus est,
Plaut. Aul. 3, 6, 32; id. Most. 4, 3, 8 sqq.; Ter. And. 1, 1, 90 Don. and Ruhnk.; 1, 1, 101; Cic. N. D. 3, 32, 80; Nep. Att. 17; Liv. 2, 33; 3, 18 fin.; Quint. 8, 5, 21; Suet. Aug. 99; Hor. S. 2, 5, 85; Vulg. Luc. 7, 12.—Transf.: meo unius funere elata populi Romani esset res publica, carried to burial, i. e. overthrown, destroyed, Liv. 28, 28; 24, 22; 31, 29.—2.Of a fruit-bearing soil, to bring forth, bear, produce:b.id, quod agri efferant,
Cic. Rep. 2, 4 fin.; id. Brut. 4, 16; cf. also id. Verr. 2, 3, 47 fin.; 86 al.—Transf.:3.ea, quae efferant aliquid ex sese, perfectiores habere naturas quam, etc.,
Cic. N. D. 2, 33 fin.; cf. Quint. 10, 1, 109; poet.:(Italia) genus acre virum,
Verg. G. 2, 169.—Of motion in an upward direction (cf.: erigo and educo, II. B. 1.), to lift up, elevate, raise, exalt, Lucil. ap. Non. 297, 25:II.aliquem in murum,
Caes. B. G. 7, 47 fin.:pars operis in altitudinem turris elata,
id. B. C. 2, 8 fin.; cf. Quint. 11, 3, 103; and Suet. Calig. 32:corvus e conspectu elatus,
Liv. 7, 26:pulvis elatus,
id. 4, 33:elata super capita scuta,
Tac. H. 3, 27: jubar (luna), Petron. Poët. 89, 2, 54; poet.:caput Auctumnus agris extulit,
Hor. Epod. 2, 18.Trop.A.To set forth, spread abroad, utter, publish, proclaim:2.clamorem,
to raise, Plaut. Am. 1, 1, 73:quod neque in vulgum disciplinam efferri velint, neque, etc.,
Caes. B. G. 6, 14, 4; cf. Plin. 2, 12, 9:vocem ejus in vulgus,
Tac. A. 12, 21:tuum peccatum foras,
Ter. Phorm. 5, 7, 65 Ruhnk.:hoc foras,
Cic. Phil. 10, 3; so,clandestina consilia,
Caes. B. G. 7, 1, 6:rem,
id. ib. 7, 2, 2:has meas ineptias,
Cic. de Or. 1, 24, 111:divinitus dicta,
id. ib. 3, 1 fin. et saep.—With a rel. clause:posteaquam in volgus militum elatum est, qua arrogantia in colloquio Ariovistus usus, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 4.—In partic., of speech, to utter, pronounce, express, declare:B.verbum de verbo expressum extulit,
Ter. Ad. prol. 11:ut verba inter se ra tione conjuncta sententiam efferant,
Varr. L. L. 8, § 1 Müll.:si graves sententiae inconditis verbis efferuntur,
Cic. Or. 44, 150; cf. Quint. 9, 4, 13:quae incisim aut membratim efferuntur, ea, etc.,
Cic. Or. 67; cf. Quint. 9, 4, 33; 8, 3, 40; 10, 2, 17: pleraque utroque modo efferuntur, luxuriatur, luxuriat, etc., id. 9, 3, 7; cf. id. 1, 5, 16; 64; 2, 14, 2.—In the pass., qs. to be carried out of one's self by passions, feelings, etc.; to be carried away, transported, hurried away: usque adeo studio atque odio illius efferor ira, Lucil. ap. Cic. Tusc. 4, 21 fin.; so,C.studio,
Cic. de Sen. 23, 83; id. Att. 1, 8, 2; id. N. D. 1, 20 fin.; Caes. B. C. 1, 45, 2; cf.cupiditate,
Cic. Div. 1, 24, 49:vi naturae atque ingenii,
id. Mur. 31, 65:laetitia,
id. Deiot. 9, 26 (cf. act.:comitia ista praeclara, quae me laetitia extulerunt,
id. Fam. 2, 10):incredibili gaudio,
id. Fam. 10, 12, 2; cf. id. Rep. 3, 30; Suet. Caes. 22:voluptate canendi ac saltandi,
id. Calig. 54:popularitate,
id. Ner. 53.—(Acc. to I. B. 3.) To raise, elevate, exalt:2.pretia alicujus rei,
Varr. R. R. 3, 6 fin.:quorum animi altius se extulerunt,
Cic. Rep. 3, 3:aliquem ad summum imperium per omnes honorum gradus,
id. Cat. 1, 11, 28; cf.:aliquem supra leges,
Tac. A. 2, 34; and:aliquem geminatis consulatibus,
id. ib. 1, 3; cf. also id. ib. 4, 40:aliquem pecunia aut honore,
Sall. J. 49, 4:patriam demersam extuli,
Cic. Sull. 31, 87; cf. Nep. Dion. 6; Cic. Prov. Cons. 14, 34:aliquem maximis laudibus,
id. Off. 2, 10, 36; cf. Caes. B. C. 3, 87:aliquem summis laudibus ad caelum,
Cic. Fam. 9, 14; cf. Nep. Dion. 7 fin.:aliquid maximis laudibus,
Cic. Lael. 7, 24:aliquem laudibus,
Tac. A. 3, 72:aliquem verbis,
Cic. de Or. 3, 14, 52:aliquid versibus,
id. Rep. 1, 14;and simply aliquid,
id. Verr. 2, 4, 56; Tac. A. 2, 63:aliquem in summum odium,
id. H. 4, 42; cf.:rem in summam invidiam,
Quint. 8, 4, 19.—In partic., with se, to raise, elevate one's self; to rise, advance (cf.:b.appareo, eluceo, exsisto): cum (virtus) se extulit et ostendit suum lumen,
Cic. Lael. 27; cf.so with a figure borrowed from the heavenly bodies: qua in urbe (Athenis) primum se orator extulit,
id. Brut. 7, 26:volo se efferat in adolescente fecunditas,
id. de Or. 2, 21.—In a bad sense, with se, or in the [p. 629] pass., to lift up one's self, to carry one's self high; to be puffed up, haughty, proud on account of any thing (the figure being borrowed from a prancing horse; cf. Liv. 30, 20; and Quint. 10, 3, 10):D.nec cohibendo efferentem se fortunam, quanto altius elatus erat, eo foedius corruit (Atilius),
Liv. 30, 30:quod aut cupias ardenter aut adeptus ecferas te insolenter,
Cic. Tusc. 4, 17, 39:qui enim victoria se ecferunt, quasi victos nos intuentur,
id. Fam. 9, 2, 2; cf.:se altius et incivilius,
Flor. 1, 26, 8:sese audacia, scelere atque superbia,
Sall. J. 14, 11:hic me magnifice effero,
Ter. Heaut. 4, 3, 31:(fortunati) efferuntur fere fastidio et contumacia,
Cic. Lael. 15, 54:se efferre in potestate,
to be insolent in office, id. de Or. 2, 84, 342.—Esp. freq. in the part. perf.:stulta ac barbara arrogantia elati,
Caes. B. C. 3, 59, 3:recenti victoria,
id. B. G. 5, 47, 4:spe celeris victoriae,
id. ib. 7, 47, 3:gloria,
id. B. C. 3, 79, 6:elatus et inflatus his rebus,
Cic. Agr. 2, 35, 97:secunda fortuna magnisque opibus,
Nep. Alcib. 7, 3; id. Milt. 7, 2:elatus ad vanam fiduciam,
Curt. 3, 19, 10;but also: ad justam fiduciam,
Liv. 27, 8, 7 et saep.—In the act. (rare, and with a fig. perh. borrowed from the wind): is demum vir erit, cujus animum nec prospera (fortuna) flatu suo efferet ( elates, inflates), nec adversa infringet, Liv. 45, 8 fin. —Ante-class. and very rare, to carry out to the end, to support, endure: laborem, Att. ap. Cic. Sest. 48; cf.: malum patiendo, to get rid of, do away with, Cic. Poët. Tusc. 4, 29, 63 (but not in Lucr. 1, 141, where the better reading is sufferre).—Hence, ēlā-tus, a, um, P. a. (acc. to I. B. 3. and II. C. 2.), exalted, lofty, high (rare; cf.: superbus, insolens, arrogans, etc.).A.Lit.:B.modo in elatiora modo in depressiora clivi,
Col. 2, 4, 10:elatissimae lucernae,
Tert. Apol. 53.—Trop.:2.animus magnus elatusque,
Cic. Off. 1, 18, 61; id. Tusc. 1, 40, 96:verba,
high-sounding, id. Or. 36, 124;hoc casu elatior Julianus,
Amm. 21, 4, 7; Vulg. Rom. 1, 30:insula opibus,
Nep. Milt. 7, 2. — Adv.: ēlāte, loftily, proudly:elate et ample loqui, opp. humiliter demisseque sentire,
Cic. Tusc. 5, 9:dicere (opp. summisse),
id. Opt. Gen. 4, 10.— Comp.:se gerere,
Nep. Paus. 2, 3:elatius et arrogantius praefatur,
Gell. 9, 15, 4.ef-fĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [ex-ferus], to make wild, savage, fierce (class.; most freq. since the Aug. per.).I.Physically:II.terram immanitate beluarum efferari,
Cic. N. D. 2, 39, 99:speciem oris,
Liv. 2, 23; cf.vultum,
Suet. Calig. 50:efferantia sese ulcera,
becoming aggravated, malignant, Plin. 26, 14, 87, § 146.— Poet.:Mars efferat aurum,
i. e. works up into weapons, Stat. Achill. 1, 425; cf.:homo qui magnae artis subtilitate tantum efferavit argentum,
i. e. wrought into the figures of beasts, App. M. 5, p. 159, 14.—Mentally:gentes sic immanitate efferatae,
Cic. N. D. 1, 23; cf. id. Tusc. 4, 14, 32:militem dux ipse efferavit,
Liv. 23, 5; cf. id. 2, 29:animos,
id. 1, 19; 25, 26:ingenia,
Curt. 8, 2; 9, 19:efferavit ea caedes Thebanos omnes ad exsecrabile odium Romanorum,
exasperated, Liv. 33, 29; cf. Vulg. Dan. 8, 7.—Hence, effĕrātus, a, um, P. a., wild, savage, fierce:sunt enim multa ecferata et immania, quaedam autem humanitatis quoque habent primam speciem,
Cic. Tusc. 4, 14, 32:vultus,
Petr. 82, 1:animi,
Vulg. 2 Macc. 5, 11.— Comp.:mores ritusque,
Liv. 34, 24.— Sup.:effectus,
Sen. Ep. 121, 4:canes in homines,
Jul. Val. Rer. Gest. Alex. M. 3, 18.— Adv.: effĕrāte, fiercely:saevire,
Lact. 5, 20, 10. -
8 erigo
I.Lit.A.In gen.:b.rubrum jubar,
Lucr. 4, 404:caput,
id. 5, 1208:ar borem (with extollere),
Cic. Fin. 5, 14, 39:hominem,
to form erect, id. Leg. 1, 9, 26:os,
id. ib. 3, 85;jacentem,
Curt. 7, 3, 17:hastas,
Liv. 1, 27, 8; 33, 10:digitum,
Quint. 11, 3, 120:manus ad tectum,
id. 11, 3, 118; cf.:scalas ad moenia,
Liv. 32, 14:agmen in adversum clivum,
to lead up, id. 9, 31 fin.: cf. id. 3, 18; 9, 43; 10, 26; Tac. Agr. 36:aciem in collem,
id. H. 4, 71:oculos,
i. e. to raise. Cic. Sest. 31, 68.—With se, [p. 656] or (more freq., esp. since the Aug. per.) mid., to set one's self up, to rise:B.connituntur (pueri), ut sese erigant,
Cic. Fin. 5, 15, 42; so,sese aut sublevare (Alces),
Caes. B. G. 6, 27, 2:statura breves in digitos eriguntur,
i. e. raise themselves on tiptoe, Quint. 2, 3, 8; cf.:in ungues,
id. 11, 3, 120:in armos (equus),
Stat. Th. 6, 502:in auras,
Ov. M. 3, 43; 15, 512:sub auras,
Verg. A. 8, 25:ad sidera (fumus),
id. ib. 9, 214 et saep.— Said of rising ground, Verg. A. 8, 417; Tac. G. 46; cf. under P. a.—In partic.1.To build, construct, erect (rarely):2.turres,
Caes. B. C. 1, 26, 1:saxeas turres,
Flor. 3, 2 fin.:quis totidem erexit villas,
Juv. 1, 94. —Milit. t. t., to cause to halt, stop, because of the erect posture assumed:II.Albanus erigit totam aciem,
Liv. 1, 27, 6.—Trop.A.In gen., to arouse, excite:B.erigite mentes auresque vestras et me attendite,
Cic. Sull. 11, 33; cf.aures (with animum attendere),
id. Verr. 2, 1, 10:animos ad audiendum,
id. Ac. 2, 4, 10:cum res relata exspectatione certaminis senatum erexisset,
had aroused, excited, Liv. 37, 1; cf. under P.a. B. 2.:aculeos severitatis in rem, etc.,
Cic. Cael. 12, 29:libertas malis oppressa civilibus extollere jam caput et aliquando se erigere debebat,
id. Planc. 13 fin.:paululum se erexit et addidit historiae majorem sonum vocis,
id. de Or. 2, 12 fin. —In partic., to raise up, cheer up, encourage:A.erigebat animum jam demissum et oppressum Oppianicus,
Cic. Clu. 21, 58; cf. id. ib. 70, 200; id. Att. 1, 16, 9:spem,
Tac. H. 4, 71:illam tu provinciam afflictam et perditam erexisti atque recreasti,
id. Verr. 2, 3, 91; cf.: rempublicam, Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, C fin.:rempublicam ex tam gravi casu,
Liv. 6, 2, 1:multos populos ad cupidinem novae fortunae,
id. 21, 19:Germanos ad spem belli, Caesarem ad coercendum,
Tac. A. 2, 25; cf. id. ib. 2, 71; Flor. 3, 18, 3:Lusitanos,
id. 2, 17, 15:fiduciam Pori,
Curt. 8, 13, 16:animos ad spem,
id. 4, 7, 1 et saep.:non dubito quin tuis litteris se magis etiam erexerit ab omnique sollicitudine abstraxerit,
Cic. Deiot. 14; so,se,
id. Brut. 3, 12; id. Agr. 2, 32, 87; id. Q. Fr. 1, 1, 1; 1, 3, 5; cf.:se in spem,
Liv. 3, 1, 2:se ad spem libertatis,
Just. 11, 1, 2:se ad imitationem,
Quint. 2, 3, 10.—Mid., Just. 6, 4, 4; 23, 1, 14; Tac. H. 2, 74 fin.; id. A. 2, 71.—Hence, ērectus, a, um, P. a., set up; upright; elevated, lofty.Prop.:B.primum eos (homines) humo excitatos celsos et erectos constituit,
Cic. N. D. 2, 56; cf.:erectus et celsus status,
ib. Or. 18, 59:incessus,
Tac. H. 1, 53:vultus,
Ov. M. 1, 86; and in the comp.:coxae,
Cels. 7, 16:viriditas culmo geniculato,
Cic. de Sen. 15:prorae,
Caes. B. G. 3, 13, 2; cf.:petra in metae modum,
Curt. 8, 11; and in the comp., Claud. Idyll. 6, 11.— Sup., Jul. Valer. Res Gest. Alex. M. 1, 31.—Trop.1.Elevated, lofty, noble:b. 2.celsus et erectus et ea quae homini accidere possunt omnia parva ducens,
Cic. Tusc. 5, 14, 42; cf.animus (with magnus),
id. Deiot. 13, 36; in the comp.:erectior homo,
id. Off. 1, 30:habet mens nostra natura sublime quiddam et erectum et impatiens superioris,
Quint. 11, 1, 16; cf. Tac. Agr. 4.—Intent, attentive, on the stretch:3.judices,
Cic. Brut. 54, 200; cf.:suspensique (Horatii),
Liv. 1, 25:plebs, civitas exspectatione,
id. 2, 54; 3, 47:vos ad libertatem recuperandam (with ardentes),
Cic. Phil. 4, 5:mens circa studia,
Quint. 1, 3, 10:studium in legendo,
Cic. Fam. 5, 12, 5:multitudo,
Tac. H. 4, 81; cf.:erecta in Othonem studia,
lively sympathies, id. ib. 2, 11.— Comp.:ad agendum erectiores,
Quint. 9, 4, 12.—Animated, encouraged, resolute:legiones nostrae in eum saepe locum profectae alacri animo et erecto, unde, etc.,
Cic. de Sen. 20, 75:nunc vero multo sum erectior,
id. Phil. 4, 1, 2:erectis animis,
Tac. A. 3, 7.— Adv.: ērectē (acc. to B. 3.), boldly, courageously (late Lat.); in the comp.:judicare,
Gell. 7, 3 fin.:loqui,
Amm. 15, 5. -
9 ērigō
ērigō rēxī, rēctus, ere [ex + rego], to raise up, lift, set up, erect, elevate: arborem: hastas, L.: manu mālum de nave, V.: in clivum aciem, lead up, L.: oculos: turrīs, build, Cs.. villas, Iu.: totam aciem, i. e. stop, L.: conituntur, ut sese erigant, to rise: erectus in auras, rising, O.: ubi lumen sub auras Erigitur, springs up, V.: quicquid montium erigitur, Ta.: Phaëthontiadas... solo erigit alnos, i. e. tells of their transformation, V. — Fig., to arouse, excite, stir, instigate, animate: mentīs: animos ad audiendum: exspectatione senatum, L.: Erigor, et civīs exhortor, O. — To raise up, cheer, encourage: animum demissum: provinciam adflictam: rem p. ex tam gravi casu, L.: se in spem, L.: erigimur, we take courage, H.* * *erigere, erexi, erectus Vraise, erect, build; rouse, excite, stimulate -
10 ex-tollō
ex-tollō —, —, ere, to lift out, lift up, raise, elevate: iacentem: caput: pugionem, Ta.: in gremium liberorum ex te genus, Enn. ap. C.: gurgite palmas, Pr.—Fig., to raise, exalt: novos, S.: opibus et honoribus extolli, Ta. — To raise, excite, elevate: animos: irā promptum animum, Ta.: hominem oratione, S.: se, to grow proud.—To extol, laud, praise: fortunam: Planci meritum verbis: Hannibalis fortunam, L. — To adorn, beautify: hortos, Ta.: piscinas, Ta. -
11 sustollō
sustollō —, —, ere [subs (see sub)+tollo], to lift, raise up, raise: sustollunt vela rudentes, Ct.: ad aethera voltūs, O.* * *sustollere, -, - V -
12 adlevo
1. I.Lit., to lift up, to raise on high, to raise, set up (in the ante-Aug. per. very rare, perh. only twice in Sall. and Hirt.; later often, esp. in Quint. and the histt.): quibus (laqueis) adlevati milites facilius ascenderent, * Sall. J. 94, 2: pauci elevati scutis, borne up on their shields (others: adlevatis scutis, with uplifted shields, viz. for protection against the darts of the enemy), Auct. B. Alex. 20:II.gelidos complexibus adlevat artus,
Ov. M. 6, 249:cubito adlevat artus,
id. ib. 7, 343:naves turribus atque tabulatis adlevatae,
Flor. 4, 11, 5:supercilia adlevare,
Quint. 11, 3, 79 (cf. the Gr. tas ophrus anaspan); so,bracchium,
id. 11, 3, 41:pollicem,
id. 11, 3, 142:manum,
id. 11, 3, 94; Vulg. Eccli. 36, 3:oculos,
Curt. 8, 14:faciem alicujus manu,
Suet. Calig. 36: adlevavit eum, lifted him up (of the lame man), Vulg. Act. 3, 7 al.—Trop.A.To lighten, alleviate, mitigate physical or mental troubles; or, referring to the individual who suffers, to lift up, sustain, comfort, console (class.): aliorum aerumnam dictis adlevans, old poet in Cic. Tusc. 3, 29, 71 (cf. Sophocl. Fragm. ap. Brunck. p. 588: Kalôs kakôs prassonti sumparainesas): ubi se adlevat, ibi me adlevat, * Plaut. Pers. 2, 5, 3:B.Allevat Dominus omnes, qui corruunt,
Vulg. Psa. 144, 14:dejecistis eos, dum adlevarentur,
ib. ib. 72, 18:onus, aliquā ex parte,
Cic. Rosc. Am. 4, 10:sollicitudines,
id. Brut. 3, 12:adlevor cum loquor tecum absens,
id. Att. 12, 39: adlevare corpus, id. ib. 7, 1; Ov. Tr. 3, 8, 31: adlevor animum ( poet.), Tac. A. 6, 43.—To diminish the force or weight of a thing, to lessen, lighten:C.adversariorum confirmatio diluitur aut infirmatur aut adlevatur,
Cic. Inv. 1, 42, 78:adlevatae notae,
removed, Tac. H. 1, 52.—To raise up, i. e. to make distinguished; pass., to be or become distinguished:2.C. Caesar eloquentiā et spiritu et jam consulatu adlevabatur,
Flor. 4, 2, 10.al-lēvo ( adl-), less correctly al-laevo, āre, v. a., to make smooth, to smooth off or over (only in Col.):nodos et cicatrices adlevare,
Col. 3, 15, 3:vitem ferro,
id. 4, 24, 4:ea plaga uno vestigio adlevatur,
id. 4, 24, 6. -
13 allevo
1. I.Lit., to lift up, to raise on high, to raise, set up (in the ante-Aug. per. very rare, perh. only twice in Sall. and Hirt.; later often, esp. in Quint. and the histt.): quibus (laqueis) adlevati milites facilius ascenderent, * Sall. J. 94, 2: pauci elevati scutis, borne up on their shields (others: adlevatis scutis, with uplifted shields, viz. for protection against the darts of the enemy), Auct. B. Alex. 20:II.gelidos complexibus adlevat artus,
Ov. M. 6, 249:cubito adlevat artus,
id. ib. 7, 343:naves turribus atque tabulatis adlevatae,
Flor. 4, 11, 5:supercilia adlevare,
Quint. 11, 3, 79 (cf. the Gr. tas ophrus anaspan); so,bracchium,
id. 11, 3, 41:pollicem,
id. 11, 3, 142:manum,
id. 11, 3, 94; Vulg. Eccli. 36, 3:oculos,
Curt. 8, 14:faciem alicujus manu,
Suet. Calig. 36: adlevavit eum, lifted him up (of the lame man), Vulg. Act. 3, 7 al.—Trop.A.To lighten, alleviate, mitigate physical or mental troubles; or, referring to the individual who suffers, to lift up, sustain, comfort, console (class.): aliorum aerumnam dictis adlevans, old poet in Cic. Tusc. 3, 29, 71 (cf. Sophocl. Fragm. ap. Brunck. p. 588: Kalôs kakôs prassonti sumparainesas): ubi se adlevat, ibi me adlevat, * Plaut. Pers. 2, 5, 3:B.Allevat Dominus omnes, qui corruunt,
Vulg. Psa. 144, 14:dejecistis eos, dum adlevarentur,
ib. ib. 72, 18:onus, aliquā ex parte,
Cic. Rosc. Am. 4, 10:sollicitudines,
id. Brut. 3, 12:adlevor cum loquor tecum absens,
id. Att. 12, 39: adlevare corpus, id. ib. 7, 1; Ov. Tr. 3, 8, 31: adlevor animum ( poet.), Tac. A. 6, 43.—To diminish the force or weight of a thing, to lessen, lighten:C.adversariorum confirmatio diluitur aut infirmatur aut adlevatur,
Cic. Inv. 1, 42, 78:adlevatae notae,
removed, Tac. H. 1, 52.—To raise up, i. e. to make distinguished; pass., to be or become distinguished:2.C. Caesar eloquentiā et spiritu et jam consulatu adlevabatur,
Flor. 4, 2, 10.al-lēvo ( adl-), less correctly al-laevo, āre, v. a., to make smooth, to smooth off or over (only in Col.):nodos et cicatrices adlevare,
Col. 3, 15, 3:vitem ferro,
id. 4, 24, 4:ea plaga uno vestigio adlevatur,
id. 4, 24, 6. -
14 emergo
ē-mergo, si, sum, 3, v. a. and n.I.Act., to bring forth, bring to light, raise up (very rare; mostly with se, or pass. in mid. sense), to come forth, come out, to rise up, emerge (not in Plaut., Caes., Verg., or Hor.).A.Lit.:B.emersere e gurgite vultus Nereides,
Cat. 64, 14:ex undis Cancri pars sese emergit in astra,
Manil. 5, 198;se torrens imo hiatu,
Auct. Aetn. 118:se lux pelago,
Avien. Perieg. 126:tibi (somnianti) subito sum visus emersus e flumine,
Cic. Div. 2, 68; so,emersus e palude,
Liv. 1, 13:emersus paludibus,
Tac. A. 1, 65.— Poet.:cernis et emersas in lucem tendere noctes,
Ov. M. 15, 186;nox emersa,
id. F. 3, 399.—Trop., to extricate or free one's self, to raise one's self up, to rise:II. A.sese ex malis,
Ter. And. 3, 3, 30 Ruhnk.; so Nep. Att. 11, 1:homo emersus subito ex diuturnis tenebris lustrorum ac stuprorum,
Cic. Sest. 9; cf.:tu emersus e caeno,
id. Vatin. 7, 17:velut emerso ab admiratione animo,
Liv. 8, 7 fin. —Once perh. act.:ut possim rerum tantas emergere moles,
Manil. 1, 116.—Far more freq. and class.,Lit.1.In gen.:2.equus emersit e flumine,
Cic. Div. 2, 31 fin.:e vadis,
id. Cael. 21:ex alto,
id. Fin. 4, 23, 64:de paludibus,
Liv. 22, 3:ab infima ara (anguis),
Cic. Div. 1, 33, 72:sub exsistentibus glebis (pisces),
Liv. 42, 2: extra aquam Plin. 13, 18, 32, § 109; 2, 88, 89, § 203:foras (with exsilire),
Lucr. 2, 200:ad ortus,
id. 5, 697:in suam lucem (luna),
Liv. 44, 37 et saep.:ex Antiati in Appiam ad Tres Tabernas,
to get away, escape, Cic. Att. 2, 12, 2; cf.:e patrio regno (with Cappadociae latebris se occultare),
id. de Imp. Pomp. 3:aegre in apertos campos (Manlius),
Liv. 21, 25 al. — Absol.:aves, quae se in mari mergerent: quae cum emersissent, etc.,
Cic. N. D. 2, 49; cf. id. Fin. 3, 14 fin.: sol. id. Arat. 76 (also, id. N. D. 2, 44, 113); Tac. G. 45; cf.stellae,
Plin. 2, 14, 11, § 58 al. — Impers. tot res repente circumvallant, unde emergi non potest, Ter. Ad. 3, 2, 4.—In partic., to come forth, come up, break forth, as a plant or animal, when it springs up or is born:B.viriditas e vaginis emergit, etc.,
Cic. de Sen. 15, 51; cf.:flos ex caule,
Plin. 21, 17, 66, § 106:totus infans utero,
id. 11, 51, 112, § 270:ova,
id. 10, 52, 74, § 145:ventus,
id. 2, 82, 84, § 198.—Trop., to extricate one's self from, to raise one's self up, to emerge, get clear:ex sermone emersit,
Cic. Cael. 31, 75:ex miserrimis naturae tuae sordibus,
id. Pis. 12, 27:ex peculatus judicio,
id. Verr. 2, 1, 5:ex paternis probris ac vitiis,
id. ib. 2, 3, 69:ex mendicitate,
id. Vatin. 9 fin.:vixdum e naufragiis prioris culpae cladisque,
Liv. 5, 52, 1:ex obnoxia pace,
id. 9, 10:ex omni saevitia fortunae (virtus),
id. 25, 38; Dig. 47, 10, 5 fin.: cum tam multa ex illo mari (sc. Ponto) bella emerserint, have arisen, [p. 642] broken out, Cic. Verr. 2, 4, 58:equidem multos vidi emersisse aliquando, et se ad frugem bonam, ut dicitur, recepisse,
have raised themselves up, have risen, Cic. Cael. 12:hac autem re incredibile est quantum civitates emerserint,
have raised themselves up, elevated themselves, id. Att. 6, 2, 4; cf.:ad summas opes,
Lucr. 2, 13; 3, 63:in quod fastigium,
Vell. 2, 65; Juv. 3, 164:quamvis enim demersae sint leges, emergunt tamen haec aliquando,
Cic. Off. 2, 7, 24; cf. id. Clu. 65, 183:nunc emergit amor,
id. Att. 9, 10, 2; cf.dolor,
id. ib. 9, 6, 5:ex quo magis emergit, quale sit decorum illud, etc.,
appears, is evident, id. Off. 1, 31; cf.:tanti sceleris indicium per Fulviam emersit,
Flor. 4, 1, 6. -
15 excito
excĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [excio], to call out or forth, to bring or send out, to wake or rouse up (freq. and class.; cf.: provoco, evoco; irrito, lacesso, invito).I.Lit.: unde (Acherunte) animae excitantur obscura umbra, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:B.aliquem a portu,
Plaut. Am. 1, 1, 10:aliquem huc foras,
id. Rud. 1, 5, 2:si excitatus fuerit de spectaculis,
turned out, expelled, Quint. 3, 6, 19:dormientes spectatores e somno,
to wake up, Plaut. Merc. 1, 2, 48; cf.:quaeso, ne me e somno excitetis,
Cic. Rep. 6, 12:velut dormitantes eos excitari,
Quint. 4, 1, 73:patre excitato (opp. dormiente),
id. 4, 2, 72:scuto offenso excitatus vigil,
Liv. 7, 36, 2:aliquem ab inferis,
to summon up, Cic. Font. 12, 26; id. Cat. 2, 10, 20; id. Verr. 2, 5, 49, 129:aliquem a mortuis,
id. de Or. 1, 57, 245:non dubitavit excitare reum consularem,
to call upon to stand up, to call up, id. ib. 2, 28, 124:reos,
id. ib. 2, 47, 195; Quint. 11, 3, 174; cf. Liv. 9, 8, 3:testes,
Cic. Rab. Post. 17, 47: judicem, Cels. ap. Quint. 9, 2, 104 et saep.: feras, to rouse or scare up, Cic. Off. 3, 17, 68:cervum nemorosis latibulis,
Phaedr. 2, 8, 1.—Prov.:aliis leporem,
Petr. 1, 31, 7.—Transf., of inanim. and abstr. things, to raise, erect:2.vapores, qui a sole ex aquis excitantur,
Cic. N. D. 2, 46, 118:caput altius,
Cels. 8, 4 med. —In partic., with the accessory notion of making, forming, to raise, erect, build, construct:II.exstrui vetat (Plato) sepulcrum altius, quam, etc.... nec e lapide excitari amplius,
Cic. Leg. 2, 27, 68:turres,
Caes. B. G. 5, 40, 2; id. B. C. 1, 25 fin.:tumulum alicui,
Suet. Claud. 1:aedificium,
Sen. Ep. 52:urbem,
Flor. 1, 1:nova sarmenta cultura excitantur,
are produced, Cic. de Or. 2, 21, 88:pascua in novalibus,
Pall. Nov. 13, 3:ignem,
to kindle up, excite, Caes. B. G. 7, 24, 4; Lucr. 6, 308:incendium,
Cic. Phil. 7, 1, 3:invalidas flammas admoto fomite,
Luc. 8, 776.— Poet. transf.:aras,
Verg. G. 4, 549:foculum bucca,
Juv. 3, 262:siser stomachum,
Plin. 20, 5, 17, § 34:uvae os, stomachum,
id. 23, 1, 7, § 12.Trop.A.In gen., to raise up, comfort; to arouse, awaken, excite, incite, stimulate, enliven:B.qui ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscerem,
erected, established, Cic. Fam. 2, 16, 1; cf.:amici jacentem animum excitare,
id. Lael. 16, 59; and with this cf. id. Att. 1, 16, 8; and:animos excitare atque inflammare ad persequendi studium,
id. de Imp. Pomp. 2, 5:animos omnium ad laetitiam,
Caes. B. G. 7, 79, 3:aliquem ad laborem et ad laudem,
Cic. Planc. 24, 59; cf. id. Top. 2, 5:languentem labentemque populum ad decus,
id. de Or. 1, 46, 202:aliquem ad bellum,
Caes. B. G. 3, 10, 3:aliquem ad virtutem,
id. ib. 6, 14, 5:aliquem ad audiendum,
Quint. 4, 1, 34:gallos alacritate ad canendum,
Cic. Div. 2, 26, 56 et saep.:alicujus memoriam alicui excitans,
reviving, renewing, Cic. Or. 10, 35:hominum studia ad utilitates nostras allicere atque excitare,
id. Off. 2, 6, 20:hominum studia,
Caes. B. C. 3, 21, 1:salsum excitat et a taedio defendit orationem,
enlivens, Quint. 6, 3, 19:fictiones personarum mire orationem excitant,
id. 9, 2, 29; cf. id. 6, 1, 2:hi soni cum augenda intentione excitandi (opp. temperandi),
to sharpen, pronounce strongly, id. 11, 3, 42:syllabam acutam,
id. 12, 10, 33. —In partic.1.To appeal to, call upon, cite:2.ut nos ex annalium monimentis testis excitamus eos, etc.,
Cic. Fin. 2, 21, 67:multos testis liberalitatis tuae,
id. Rab. Post. 17, 47.—With the accessory idea of producing (acc. to I. B. 2.), to found, cause, occasion, excite, kindle:priusquam docuero, quibus initiis ac fundamentis hae tantae summis in rebus laudes excitatae sint,
Cic. Sest. 2, 5; cf. id. Fin. 4, 7, 18:in animis hominum motum dicendo vel excitare vel sedare,
id. de Or. 1, 46, 202:risus,
id. Phil. 3, 9, 21:plausum,
id. Sest. 58, 124:fletum etiam inimicis,
id. ib. 57, 121:amores,
id. Off. 1, 5, 14:iras,
Verg. A. 2, 594:suspicionem alicui,
Cic. Sest. 18, 41: varios sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2:quantas tragoedias,
Cic. Mil. 7, 18:vim ac dolorem bonorum omnium,
id. Planc. 18, 45 et saep. —Hence, excĭtātus, a, um, P. a. (lit. excited, kindled; hence), animated, lively, vigorous, vehement, strong, loud (rare but class.):acutus et excitatus sonus,
Cic. Rep. 6, 18.— Comp.:clamor,
Liv. 4, 37, 9:haec lumina,
Quint. 12, 10, 49:schema,
id. 9, 3, 10.— Sup.:odor,
Plin. 20, 17, 71, § 182. — Adv.: excĭtāte, vigorously, briskly, brightly, vehemently. —In the comp.:fulgent gemmae,
Plin. 37, 7, 31, § 106:clamitantes,
Amm. 18, 8. -
16 aequō
aequō āvī, ātus, āre [aequus], to make equal, equalize: suas opes cum potentissimis aequari, Cs.: numerum (corporum) cum navibus, V.: fortunam animis, L.: tecta caelo, raise, V.: illi... amorem, returns equal love, V.: imperium terris, animos Olympo, extend, V.: solo aequandae sunt dictaturae, abolished, L.: nocti ludum, i. e. play all night, V.: Ibant aequati numero, i. e. kept step to the song, V.: aequato omnium periculo, Cs.: aequato Marte, L.: cur non omnia aequantur? i. e. equally vested in the two parties, L.: caelo te laudibus, raise, V.: laborem Partibus iustis (abl.), distribute equally, V.: foedera cum rigidis aequata Sabinis, i. e. made on equal terms, H. — To place on an equality with, compare: scelera cum aliis. — Of places, to make level, even, smooth: locum, Cs.: area aequanda cylindro, V.: pumice omnia, Ct.: aciem, i. e. make as long as the enemy's, L.: nec tamen aequari frontes poterant, L. — To become equal, equal, come up to, attain, reach: illis se: caelum, to reach, O.: cum sulcos aequant sata, i. e. grow as high as the ridges, V.: facta dictis, i. e. speak worthily of the achievements, L.: lacrimis labores, lament adequately, V.: regum opes animis, i. e. rival by his spirit, V.: ducem passibus, keep pace with, V.: sagitta aequans ventos, as swift as the winds, V.: vellera nebulas aequantia, i. e. as fine as mist, O.: munia comparis, i. e. draw even with her mate, H.* * *aequare, aequavi, aequatus V TRANSlevel, make even/straight; equal; compare; reach as high or deep as -
17 efferō or ecferō
efferō or ecferō extulī, ēlātus, ferre [ex + fero], to carry out, take out, bring forth, take away, remove: tela ex aedibus: extra aedīs puerum, T.: frumentum ab Ilerdā, Cs.: signa portis efferri vidit, L.: pedem, escape, V.: pedem portā: sese tectis, V.: Furium longius extulit cursus, L.— To carry out for burial, bear to the grave, bury: Ecfertur, T.: filium: eum quam amplissime: extulit eum plebs, i. e. paid his funeral expenses, L.: anus Ex testamento elata, H.: Per funera septem Efferor, i. e. with a seven-fold funeral, O. — To bring forth, bear, produce: quod agri efferant: aliquid ex sese: cum ager cum decumo extulisset, ten fold: (Italia) genus acre virum Extulit, V.— To lift up, elevate, raise: hos in murum, Cs.: pars operis in altitudinem turris elata, Cs.: pulvis elatus lucem aufert, L.: dextrā ensem, V.: caput antro, O.: Lucifer Extulit ōs sacrum, rose, V.: ubi ortūs Extulerit Titan, V.—Fig., to set forth, spread abroad, utter, publish, proclaim, express: verbum de verbo expressum, translate literally, T.: si graves sententiae inconditis verbis efferuntur: in volgum disciplinam efferri, Cs.: hoc foras: Dedecus per auras, O.: in volgus elatum est, quā adrogantiā usus, etc., Cs.— To carry away, transport, excite, elate: me laetitiā.— P. pass.: milites studio, Cs.: tu insolentiā.— To bury, ruin, destroy: ne libera efferatur res p., L.: ne meo unius funere elata res p. esset, L.— To bring out, expose: me ad gloriam: alqm in odium, Ta.— To raise, elevate, exalt, laud, praise, extol: hominem ad summum imperium: quemque ob facinus pecuniā, S.: patriam demersam extuli: consilium summis laudibus, Cs.—With se, to rise, show oneself, appear: quae (virtus) cum se extulit, etc.— To lift up, elate, puff up, inflate, inspire: animum (fortuna) flatu suo, L.: alqm supra leges, Ta.: quod ecferas te insolenter: sese audaciā, S.: se in potestate, be insolent in office: (fortunati) efferuntur fere fastidio: adrogantiā elati, Cs.: ad iustam fiduciam, L. — To support, endure: laborem: malum patiendo, do away with. -
18 ē-mergō
ē-mergō sī, sus, ere, to bring forth, bring to light, raise up: e gurgite voltūs, Ct.: sum visus emersus e flumine. — Fig., to extricate oneself, raise oneself up, rise: ex malis se, N.: emersus ex tenebris: velut emerso ab admiratione animo, L. — Intrans, to come forth, come up, come out, arise, rise, emerge: equus emersit e flumine: de paludibus, L.: ex Antiati in Appiam, to escape: aves, quae se in mari mergerent: quae cum emersissent: sonus (solis) emergentis, Ta.—Fig., to extricate oneself, rise, escape, come forth, free oneself, emerge, get clear, appear: quā ex vitā emersit: ex paternis probris: ex omni saevitiā fortunae (virtus) emersura, L.: incredibile est quantum civitates emerserint, elevated themselves: Haud facile emergunt, quorum, etc., become famous, Iu.: depressa veritas emergit: res, unde emergi non potest, T.: ex quo magis emergit, quale sit, etc. -
19 prō-dūcō
prō-dūcō dūxī, ductus, ere (prōdūxe for prōdūxisse, T.), to lead forth, lead forward, bring out: eum rus hinc, T.: copias pro castris, Cs.—By legal process, to produce, bring forward, cause to appear: eum in conspectum populi R.: consules: ad populum eos, i. e. let them address the people, L.: producti in circo Flaminio in contionem: in iudicium produci, before the court: Granium testem.—Of an actor, to represent, perform: nihil ab hoc pravum produci posse.—To expose for sale: servos, T.—To set before, with dat: scamnum lecto, O.— To stretch out, lengthen, extend: productā longius acie, Cs.: ferrum incude, Iu.—Of the dead, to conduct to the grave, bury: nec te, tua funera, mater Produxi, V.—To bring to light, disclose, expose: Occulta ad patres crimina, Iu.—To bring forth, bring into the world, bear, beget, produce, bring up, raise: alquem sui simillimum: Filiolam turpem, Iu.: Quicunque primum (te) Produxit, arbos, H.: nova (vocabula) quae genitor produxerit usus, H. —Fig., to raise, promote, advance: productus ad dignitatem: omni genere honoris eum, L.: a quibus producti sunt, advanced to power: Diva, producas subolem, prosper, H.—To draw out, lengthen out, prolong, protract, stretch out, extend: cyathos sorbilans hunc producam diem, T.: cenam, H.: sermonem in multam noctem: Varro... vitam Naevi producit longius, i. e. represents him as having lived longer: rem in hiemem, Cs.: animas, lives, Iu.—To lead on, put off, amuse, delude: me falsā spe, T.: condicionibus hunc. -
20 adjicio
Iadjicere, -, - V TRANSadd, increase, raise; add to (DAT/ad+ACC); suggest; hurl (weapon); throw to/atIIadjicere, adjeci, adjectus V TRANSadd, increase, raise; add to (DAT/ad+ACC); suggest; hurl (weapon); throw to/at
См. также в других словарях:
Raise — (r[=a]z), v. t. [imp. & p. p. {Raised} (r[=a]zd); p. pr. & vb. n. {Raising}.] [OE. reisen, Icel. reisa, causative of r[=i]sa to rise. See {Rise}, and cf. {Rear} to raise.] [1913 Webster] 1. To cause to rise; to bring from a lower to a higher… … The Collaborative International Dictionary of English
raise — [rāz] vt. raised, raising [ME raisen < ON reisa, caus. of risa, to RISE] 1. a) to cause to rise; move to a higher level; lift; elevate b) to bring to or place in an upright position 2. to construct or erect (a building, etc.) … English World dictionary
RAISE — ( Rigorous Approach to Industrial Software Engineering ) was developed as part of the European ESPRIT II LaCoS project in the 1990s, led by Dines Bjørner. It consists of a set of tools based around a specification language (RSL) for software… … Wikipedia
raise — ► VERB 1) lift or move to a higher position or level. 2) set upright. 3) increase the amount, level, or strength of. 4) promote to a higher rank. 5) cause to be heard, felt, or considered: doubts have been raised. 6) build (a structure). 7) … English terms dictionary
raise — [n] increase in salary or position accession, accretion, addition, advance, augmentation, boost, bump, hike, hold up*, increment, jump, jump up*, leg*, leg up*, move up*, promotion, raising, rise, step up*; concepts 344,351,763 Ant. decrease,… … New thesaurus
raise — I (advance) verb aggrandize, augment, boost, bring up, dignify, elevate, enhance, enlarge, ennoble, exalt, further, glorify, heighten, honor, increase, lift, move up, prize, promote, propose, provehere, put, suggest, uplift, upraise associated… … Law dictionary
raise — raise; raise·man; … English syllables
raise — raise, rise nouns An increase of salary is called a rise in BrE and a raise in AmE … Modern English usage
raise v — raise your eyebrows, raisin n … English expressions
raise — vb 1 *lift, elevate, hoist, heave, rear, boost Analogous words: *rise, ascend, mount, soar: *exalt, magnify, aggrandize: *advance, promote, forward, further 2 * … New Dictionary of Synonyms
raise — raise1 W1S2 [reız] v [T] ▬▬▬▬▬▬▬ 1¦(move higher)¦ 2¦(increase)¦ 3¦(collect money)¦ 4¦(improve)¦ 5¦(start a subject)¦ 6¦(cause a reaction)¦ 7¦(move eyes or face)¦ 8¦(move upright)¦ 9¦(children)¦ … Dictionary of contemporary English