quam+fieri+potest

ex or ē (ex always before vowels, and elsewh. more freq. than e; e. g. in Cic. Rep. e occurs 19 times, but ex 61 times, before consonants—but no rule can be given for the usage; cf., e. g., ex and e together:

qui ex corporum vinculis tamquam e carcere evolaverunt,

Cic. Rep. 6, 14. But certain expressions have almost constantly the same form, as ex parte, ex sententia, ex senatus consulto, ex lege, ex tempore, etc.; but e regione, e re nata, e vestigio, e medio, and e republica used adverbially; v. Neue, Formenl. 2, 756 sq.), praep. with abl. [kindr. with Gr. ek, ex], denotes out from the interior of a thing, in opposition to in (cf. ab and de init.), out of, from.

In space.

Prop.:

interea e portu nostra navis solvitur, Ubi portu exiimus, etc.,

Plaut. Bacch. 2, 3, 54:

quam (sphaeram) M. Marcelli avus captis Syracusis ex urbe locupletissima atque ornatissima sustulisset, cum aliud nihil ex tanta praeda domum suam deportavisset,

Cic. Rep. 1, 14:

influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

id. ib. 2, 19:

visam, ecquae advenerit In portum ex Epheso navis mercatoria,

Plaut. Bacch. 2, 3, 2; cf. id. ib. 3, 2, 5;

3, 6, 32 al.: magno de flumine malim quam ex hoc fonticulo tantundem sumere,

Hor. S. 1, 1, 56; cf.:

nec vos de paupere mensa Dona nec e puris spernite fictilibus,

Tib. 1, 1, 38:

clanculum ex aedibus me edidi foras,

Plaut. Most. 3, 2, 9; so freq. with verbs compounded with ex; also with verbs compounded with ab and de, v. abeo, abscedo, amoveo, aveho, etc.; decedo, deduco, defero, deicio, etc.—

In a downward direction, from, down from, from off:

ex spelunca saxum in crura ejus incidisse,

Cic. Fat. 3, 6; cf. Liv. 35, 21:

picis e caelo demissum flumen,

Lucr. 6, 257:

equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt,

Caes. B. G. 4, 2, 3; cf.:

cecidisse ex equo dicitur,

Cic. Clu. 62 fin.:

e curru trahitur,

id. Rep. 2, 41:

e curru desilit,

Ov. A. A. 1, 559 et saep., v. cado, decido, decurro, deduco, delabor, elabor, etc.—

In an upward direction, from, above:

collis paululum ex planitie editus,

Caes. B. G. 2, 8, 3:

globum terrae eminentem e mari,

Cic. Tusc. 1, 28;

and trop.: consilia erigendae ex tam gravi casu rei publicae,

Liv. 6, 2.—

Transf.

To indicate the country, and, in gen., the place from or out of which any person or thing comes, from:

ex Aethiopia est usque haec,

Ter. Eun. 3, 2, 18:

quod erat ex eodem municipio,

Cic. Clu. 17, 49; cf. id. ib. 5, 11.—Freq. without a verb:

Philocrates ex Alide,

Plaut. Capt. 3, 2, 10:

ex Aethiopia ancillula,

Ter. Eun. 1, 2, 85 Ruhnk.:

negotiator ex Africa,

Cic. Verr. 2, 1, 5:

Epicurei e Graecia,

id. N. D. 1, 21, 58:

Q. Junius ex Hispania quidam,

Caes. B. G. 5, 27:

ex India elephanti,

Liv. 35, 32:

civis Romanus e conventu Panhormitano,

Cic. Verr. 2, 5, 54 Zumpt; cf. id. ib. 2, 5, 59 fin.:

meretrix e proxumo,

Plaut. As. 1, 1, 38; cf. id. Aul. 2, 4, 11:

puer ex aula (sc. regis barbari),

Hor. C. 1, 29, 7:

ex spelunca saxum,

Cic. Fat. 3, 6:

saxum ex capitolio,

Liv. 35, 21, 6:

ex equo cadere,

Cic. Clu. 32, 175; cf. id. Fat. 3, 6; Auct. B. Hisp. 15 et saep.—

To indicate the place from which any thing is done or takes place, from, down from: ibi tum derepente ex alto in altum despexit mare, Enn. ap. Non. 518, 6 (for which:

a summo caelo despicere,

Ov. A. A. 2, 87; and:

de vertice montis despicere,

id. M. 11, 503); cf.:

T. Labienus... ex loco superiore conspicatus, etc.,

Caes. B. G. 2, 26, 4:

ex qua (villa) jam audieram fremitum clientium meorum,

Cic. Fam. 7, 18, 3:

ex hoc ipso loco permulta contra legem eam verba fecisti,

id. de Imp. Pomp. 17, 52; so id. ib. 8 fin.; cf.:

judices aut e plano aut e quaesitoris tribunali admonebat,

Suet. Tib. 33:

ex equo, ex prora, ex puppi pugnare,

Plin. 7, 56, 57, § 202 and 209; cf. Caes. B. G. 2, 27, 3:

ex vinculis causam dicere,

id. ib. 1, 4, 1; Liv. 29, 19.—Hence the adverbial expressions, ex adverso, ex diverso, ex contrario, e regione, ex parte, e vestigio, etc.; v. the words adversus, diversus, etc.—Also, ex itinere, during or on a journey, on the march, without halting, Cic. Fam. 3, 9; Sall. C. 34, 2; Liv. 35, 24; Caes. B. G. 2, 6, 1; 3, 21, 2; id. B. C. 1, 24, 4; Sall. J. 56, 3 al.; cf.

also: ex fuga,

during the flight, Caes. B. G. 6, 35, 6; id. B. C. 3, 95; 96 fin.; Sall. J. 54, 4 Kritz.; Liv. 6, 29; 28, 23 al.

In time.

From a certain point of time, i. e. immediately after, directly after, after (in this sense more freq. than ab):

Cotta ex consulatu est profectus in Galliam,

Cic. Brut. 92, 318; so,

ex consulatu,

Liv. 4, 31 Drak.; 40, 1 fin.; 22, 49; 27, 34; Vell. 2, 33, 1 al.:

ex praetura,

Cic. Leg. 1, 20, 53; id. Mur. 7, 15; Caes. B. C. 1, 22, 4; 1, 31, 2:

ex dictatura,

Liv. 10, 5 fin.:

ex eo magistratu,

Vell. 2, 31 et saep.; cf.:

Agrippa ex Asia (pro consule eam provinciam annuo imperio tenuerat) Moesiae praepositus est,

Tac. H. 3, 46 fin.:

statim e somno lavantur,

id. G. 22:

tanta repente vilitas annonae ex summa inopia et caritate rei frumentariae consecuta est,

Cic. de Imp. Pomp. 15, 44; cf. Liv. 21, 39:

ex aliquo graviore actu personam deponere,

Quint. 6, 2, 35:

mulier ex partu si, etc.,

Cels. 2, 8:

ex magnis rupibus nactus planitiem,

Caes. B. C. 1, 70, 3; cf.: ex maximo bello tantum otium totae insulae conciliavit, ut, etc., Nop. Timol. 3, 2; and:

ex magna desperatione tandem saluti redditus,

Just. 12, 10, 1 et saep.:

ex quo obses Romae fuit,

since he was a hostage in Rome, Liv. 40, 5 fin. —So the phrase, aliud ex alio, one thing after another:

me quotidie aliud ex alio impedit,

Cic. Fam. 9, 19 fin.; Cic. Leg. 1, 4, 14 (cf. also, alius, D.):

aliam rem ex alia cogitare,

Ter. Eun. 4, 2, 3:

alia ex aliis iniquiora postulando,

Liv. 4, 2.—So, too, diem ex die exspectabam, one day after another, from day to day, Cic. Att. 7, 26 fin.; cf.:

diem ex die ducere,

Caes. B. G. 1, 16, 5 (v. dies, I. A. b.).—

With names of office or calling, to denote one who has completed his term of office, or has relinquished his vocation. So in class. Lat. very dub.;

for the passage,

Caes. B. C. 1, 46, 4, belongs more correctly under III. B. It is, however, very common in post-class. Lat., esp. in inscriptions—ex consule, ex comite, ex duce, ex equite, ex praefecto, etc.— an ex-consul, etc. (for which, without good MS. authority, the nominatives exconsul, excomes, exdux, etc., are sometimes assumed, in analogy with proconsul, and subvillicus; cf. Schneid. Gram. 1, p. 562, note, and the authors there cited):

vir excelsus ex quaestore et ex consule Tribonianus,

Cod. Just. 1, 17, 2, § 9; cf.:

Pupienus et Balbinus, ambo ex consulibus,

Capitol. Gord. 22:

duo ante ipsam aram a Gallicano ex consulibus et Maecenate ex ducibus interempti sunt,

id. ib.:

mandabat Domitiano, ex comite largitionum, praefecto, ut, etc.,

Amm. 14, 7, 9:

Serenianus ex duce,

id. 14, 7, 7:

INLVSTRIS EX PRAEFECTO praeTORIO ET EX PRAEFECTO VRbis,

Inscr. Orell. 2355 al., v. Inscr. Orell. in Indice, p. 525.—

And of a period of life: quem si Constans Imperator olim ex adulto jamque maturum audiret, etc.,

i. e. who had outgrown the period of youth, and was now a man, Amm. 16, 7.—

From and after a given time, from... onward, from, since (cf. ab, II. A. 2.):

bonus volo jam ex hoc die esse,

Plaut. Pers. 4, 3, 10:

itaque ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

Cic. Quint. 5 fin.:

nec vero usquam discedebam, nec a republica deiciebam oculos, ex eo die, quo, etc.,

id. Phil. 1, 1:

ex aeterno tempore,

id. Fin. 1, 6, 17:

ex hoc die,

id. Rep. 1, 16:

motum ex Metello consule civicum tractas,

from the consulship of Metellus, Hor. C. 2, 1, 1:

C. Pompeius Diogenes ex Kalendis Juliis cenaculum locat,

Petr. 38, 10; so usually in forms of hiring; cf. Garaton. Cic. Phil. 2, 39, 100:

ex ea die ad hanc diem,

Cic. Verr. 2, 1, 12 fin.:

memoria tenent, me ex Kalendis Januariis ad hanc horam invigilasse rei publicae,

id. Phil. 14, 7, 20.—Esp.: ex quo (sc. tempore), since: [p. 670] octavus annus est, ex quo, etc., Tac. Agr. 33; id. A. 14, 53:

sextus decimus dies agitur, ex quo,

id. H. 1, 29:

sextus mensis est, ex quo,

Curt. 10, 6, 9; Hor. Ep. 11, 5; so,

ex eo,

Tac. A. 12, 7; Suet. Caes. 22:

ex illo,

Ov. F. 5, 670; Stat. Silv. 1, 2, 81.—

Less freq. in specifying a future date (after which something is to be done), from, after:

Romae vereor ne ex Kal. Jan. magni tumultus sint,

Cic. Fam. 16, 9, 3:

hunc judicem ex Kal. Jan. non habemus... ex Kal. Jan. non judicabunt,

id. Verr. 1, 10:

ex Idibus Mart.... ex Idibus Mai.,

id. Att. 5, 21, 9.

In other relations, and in gen. where a going out or forth, a coming or springing out of any thing is conceivable.

With verbs of taking out, or, in gen., of taking, receiving, deriving (both physically and mentally; so of perceiving, comprehending, inquiring, learning, hoping, etc.), away from, from, out of, of:

solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vita tollunt,

Cic. Lael. 13, 47:

ex omni populo deligendi potestas,

id. Agr. 2, 9, 23:

agro ex hoste capto,

Liv. 41, 14, 3:

cui cum liceret majores ex otio fructus capere,

Cic. Rep. 1, 4:

ex populo Romano bona accipere,

Sall. J. 102:

majorem laetitiam ex desiderio bonorum percepimus, quam ex laetitia improborum dolorem,

Cic. Rep. 1, 4:

quaesierat ex me Scipio,

id. ib. 1, 13:

ex te requirunt,

id. ib. 2, 38:

de quo studeo ex te audire, quid sentias,

id. ib. 1, 11 fin.; 1, 30; 1, 46; 2, 38; cf.:

intellexi ex tuis litteris te ex Turannio audisse, etc.,

id. Att. 6, 9, 3:

ex eo cum ab ineunte ejus aetate bene speravissem,

id. Fam. 13, 16 et saep.; cf.:

ex aliqua re aliquid nominare,

id. N. D. 2, 20, 51:

vocare,

Tac. G. 2, 4; cf. id. ib. 4, 55; Sall. J. 5, 4.—

In specifying a multitude from which something is taken, or of which it forms a part, out of, of:

qui ex civitate in senatum, ex senatu in hoc consilium delecti estis,

Cic. Rosc. Am. 3 fin.:

e vectoribus sorte ductus,

id. Rep. 1, 34:

ecquis est ex tanto populo, qui? etc.,

id. Rab. Post. 17:

homo ex numero disertorum postulabat, ut, etc.,

id. de Or. 1, 37, 168: Q. Fulgentius, ex primo hastato (sc. ordine) legionis XIV., i. e. a soldier of the first division of hastati of the 14 th legion, Caes. B. C. 1, 46;

v. hastatus: e barbaris ipsis nulli erant maritimi,

Cic. Rep. 2, 4:

unus ex illis decemviris,

id. ib. 2, 37:

ex omnibus seculis vix tria aut quatuor nominantur paria amicorum,

id. Lael. 4, 15:

aliquis ex vobis,

id. Cael. 3, 7; id. Fam. 13, 1 fin.: id enim ei ex ovo videbatur aurum declarasse;

reliquum, argentum,

this of the egg, id. Div. 2, 65:

quo e collegio (sc. decemvirorum),

id. Rep. 2, 36:

virgines ex sacerdotio Vestae,

Flor. 1, 13, 12:

alia ex hoc quaestu,

Ter. Hec. 5, 1, 29 Ruhnk.; cf.:

fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

Cic. Mur. 36; Ov. Am. 2, 5, 54; Sen. Ben. 3, 9; id. Ep. 52, 3:

qui sibi detulerat ex latronibus suis principatum,

Cic. Phil. 2, 3:

est tibi ex his, qui assunt, bella copia,

id. Rep. 2, 40:

Batavi non multum ex ripa, sed insulam Rheni amnis colunt,

Tac. G. 29:

acerrimum autem ex omnibus nostris sensibus esse sensum videndi,

Cic. de Or. 2, 87, 357:

ex tribus istis modis rerum publicarum velim scire quod optimum judices,

id. Rep. 1, 30; cf. id. ib. 1, 35 et saep.—

Sometimes a circumlocution for the subject. gen., of (cf. de):

has (turres) altitudo puppium ex barbaris navibus superabat,

Caes. B. G. 3, 14, 4:

album ex ovo cum rosa mixtum,

Cels. 4, 20:

ex fraxino frondes, ex leguminibus paleae,

Col. 7, 3, 21 sq. —

To indicate the material of which any thing is made or consists, of:

fenestrae e viminibus factae,

Varr. R. R. 3, 9, 6; cf.:

statua ex aere facta,

Cic. Verr. 2, 2, 21; and:

ex eo auro buculam curasse faciendam,

id. Div. 1, 24:

substramen e palea,

Varr. R. R. 3, 10, 4:

pocula ex auro, vas vinarium ex una gemma pergrandi,

Cic. Verr. 2, 4, 27:

monilia e gemmis,

Suet. Calig. 56:

farina ex faba,

Cels. 5, 28:

potiones ex absinthio,

id. ib. et saep.:

Ennius (i. e. statua ejus) constitutus ex marmore,

Cic. Arch. 9 fin.; cf. id. Ac. 2, 31, 100:

(homo) qui ex animo constet et corpore caduco et infirmo,

id. N. D. 1, 35, 98:

natura concreta ex pluribus naturis,

id. ib. 3, 14; id. Rep. 1, 45; id. Ac. 1, 2, 6: cum Epicuro autem hoc est plus negotii, quod e duplici genere voluptatis conjunctus est, id. Fin. 2, 14, 44 et saep.—

To denote technically the material, out of, i. e. with which any thing to eat or drink, etc., is mixed or prepared (esp. freq. of medical preparations):

resinam ex melle Aegyptiam,

Plaut. Merc. 1, 2, 28:

quo pacto ex jure hesterno panem atrum vorent,

Ter. Eun. 5, 4, 17:

bibat jejunus ex aqua castoreum,

Cels. 3, 23:

aqua ex lauro decocta,

id. 4, 2; cf.:

farina tritici ex aceto cocta,

Plin. 22, 25, 57, § 120:

pullum hirundinis servatum ex sale,

Cels. 4, 4:

nuclei pinei ex melle, panis vel elota alica ex aqua mulsa (danda est),

id. 4, 7 et saep.—So of the mixing of colors or flavors:

bacae e viridi rubentes,

Plin. 15, 30, 39, § 127:

frutex ramosus, bacis e nigro rufis,

id. ib. §

132: id solum e rubro lacteum traditur,

id. 12, 14, 30, § 52:

e viridi pallens,

id. 37, 8, 33, § 110:

apes ex aureolo variae,

Col. 9, 3, 2:

sucus ex austero dulcis,

Plin. 13, 9, 18, § 62; 21, 8, 26, § 50:

ex dulci acre,

id. 11, 15, 15, § 39; cf.

trop.: erat totus ex fraude et mendacio factus,

Cic. Clu. 26.—

To indicate the cause or reason of any thing, from, through, by, by reason of, on account of:

cum esset ex aere alieno commota civitas,

Cic. Rep. 2, 33:

ex doctrina nobilis et clarus,

id. Rab. Post. 9, 23:

ex vulnere aeger,

id. Rep. 2, 21; cf.:

ex renibus laborare,

id. Tusc. 2, 25:

ex gravitate loci vulgari morbos,

Liv. 25, 26:

ex vino vacillantes, hesterna ex potatione oscitantes,

Quint. 8, 33, 66:

gravida e Pamphilo est,

Ter. And. 1, 3, 11:

credon' tibi hoc, nunc peperisse hanc e Pamphilo?

id. ib. 3, 2, 17:

ex se nati,

Cic. Rep. 1, 35:

ex quodam conceptus,

id. ib. 2, 21:

ex nimia potentia principum oritur interitus principum,

id. ib. 1, 44:

ex hac maxima libertate tyrannis gignitur,

id. ib. et saep.:

ex te duplex nos afficit sollicitudo,

Cic. Brut. 97, 332; cf.:

quoniam tum ex me doluisti, nunc ut duplicetur tuum ex me gaudium, praestabo,

id. Fam. 16, 21, 3:

in spem victoriae adductus ex opportunitate loci,

Sall. J. 48, 2:

veritus ex anni tempore et inopia aquae, ne siti conficeretur exercitus,

id. ib. 50, 1 et saep.:

ex Transalpinis gentibus triumphare,

Cic. Phil. 8, 6, 18; id. Off. 2, 8, 28; cf. id. Fam. 3, 10, 1:

gens Fabia saepe ex opulentissima Etrusca civitate victoriam tulit,

Liv. 2, 50:

ex tam propinquis stativis parum tuta frumentatio erat,

i. e. on account of the proximity of the two camps, Liv. 31, 36:

qua ex causa cum bellum Romanis Sabini intulissent,

Cic. Rep. 2, 7:

hic mihi (credo equidem ex hoc, quod eramus locuti) Africanus se ostendit,

id. ib. 6, 10:

quod ex eo sciri potest, quia, etc.,

id. Tusc. 1, 18 fin.; cf. id. Leg. 1, 15, 43:

causa... fuit ex eo, quod, etc.,

id. Phil. 6, 1:

ex eo fieri, ut, etc.,

id. Lael. 13, 46:

ex quo fit, ut, etc.,

id. Rep. 1, 43:

e quo efficitur, non ut, etc.,

id. Fin. 2, 5, 15 et saep.—Sometimes between two substantives without a verb:

non minor ex aqua postea quam ab hostibus clades,

Flor. 4, 10, 8:

ex nausea vomitus,

Cels. 4, 5:

ex hac clade atrox ira,

Liv. 2, 51, 6:

metus ex imperatore, contemptio ex barbaris,

Tac. A. 11, 20:

ex legato timor,

id. Agr. 16 et saep.—

In partic., to indicate that from which any thing derives its name, from, after, on account of:

cui postea Africano cognomen ex virtute fuit,

Sall. J. 5, 4; cf. Flor. 2, 6, 11:

cui (sc. Tarquinio) cognomen Superbo ex moribus datum,

id. 1, 7, 1:

nomen ex vitio positum,

Ov. F. 2, 601:

quarum ex disparibus motionibus magnum annum mathematici nominaverunt,

Cic. N. D. 2, 20; id. Leg. 1, 8; cf. id. Tusc. 4, 12; Plin. 11, 37, 45, § 123:

holosteon sine duritia est, herba ex adverso appellata a Graecis,

id. 27, 10, 65, § 91:

quam urbem e suo nomine Romam jussit nominari,

Cic. Rep. 2, 7:

e nomine (nominibus),

id. ib. 2, 20; Tac. A. 4, 55; id. G. 2; Just. 15, 4, 8; 20, 5, 9 et saep.—

To indicate a transition, i. e. a change, alteration, from one state or condition to another, from, out of:

si possum tranquillum facere ex irato mihi,

Plaut. Cist. 3, 21:

fierent juvenes subito ex infantibus parvis,

Lucr. 1, 186:

dii ex hominibus facti,

Cic. Rep. 2, 10:

ut exsistat ex rege dominus, ex optimatibus factio, ex populo turba et confusio,

id. ib. 1, 45:

nihil est tam miserabile quam ex beato miser,

id. Part. 17; cf.:

ex exsule consul,

id. Manil. 4, 46:

ex perpetuo annuum placuit, ex singulari duplex,

Flor. 1, 9, 2: tua virtute nobis Romanos ex amicis amicissimos fecisti, Sall. J. 10:

ex alto sapore excitati,

Curt. 7, 11, 18.—

Ex (e) re, ex usu or ex injuria, to or for the advantage or injury of any one:

ex tua re non est, ut ego emoriar,

Plaut. Ps. 1, 3, 102; 104; cf. Ter. Phorm. 5, 7, 76: Cervius haec inter vicinus garrit aniles Ex re fabellas, i. e. fitting, suitable, pertinent (= pro commodo, quae cum re proposita conveniant), Hor. S. 2, 6, 78:

aliquid facere bene et e re publica,

for the good, the safety of the state, Cic. Phil. 10, 11, 25:

e (not ex) re publica,

id. ib. 3, 12, 30; 8, 4, 13; id. de Or. 2, 28, 124; id. Fam. 13, 8, 2; Liv. 23, 24; Suet. Caes. 19 et saep.:

exque re publica,

Cic. Phil. 3, 15, 38; 5, 13, 36:

non ex usu nostro est,

Plaut. Merc. 2, 3, 60; Ter. Hec. 4, 3, 10; Caes. B. G. 1, 30, 2; 1, 50 fin.; 5, 6 fin. al.; cf.:

ex utilitate,

Plin. Pan. 67, 4; Tac. A. 15, 43:

ex nullius injuria,

Liv. 45, 44, 11.—

To designate the measure or rule, according to, after, in conformity with which any thing is done:

(majores) primum jurare EX SVI ANIMI SENTENTIA quemque voluerunt,

Cic. Ac. 2, 47 fin. (cf. Beier, Cic. Off. 3, 29, 108, and the references):

ex omnium sententia constitutum est, etc.,

id. Clu. 63, 177; cf.:

ex senatus sententia,

id. Fam. 12, 4:

ex collegii sententia,

Liv. 4, 53:

ex amicorum sententia,

id. 40, 29:

ex consilii sententia,

id. 45, 29 et saep.; cf.

also: ex sententia, i. q. ex voluntate,

according to one's wish, Plaut. Capt. 2, 2, 96: Ter. Hec. 5, 4, 32; Cic. Fam. 12, 10, 2; id. Att. 5, 21 al.;

and, in a like sense: ex mea sententia,

Plaut. Men. 2, 2, 1; id. Merc. 2, 3, 36:

ex senatus consulto,

Cic. Rep. 3, 18; Sall. C. 42 fin.:

ex edicto, ex decreto,

Cic. Fam. 13, 56 fin.; id. Quint. 8, 30:

ex lege,

id. Div. in Caecil. 5, 19; id. Clu. 37, 103; id. Inv. 1, 38, 68: ex jure, Enn. ap. Gell. 20, 10, 4 (Ann. v. 276 ed. Vahl.); Varr. L. L. 6, § 64 Mull.; Cic. Mur. 12, 26; id. de Or. 1, 10, 41:

ex foedere,

Liv. 1, 23 et saep.:

hunccine erat aequum ex illius more, an illum ex hujus vivere?

Ter. Heaut. 1, 2, 29; so,

ex more,

Sall. J. 61, 3; Verg. A. 5, 244; 8, 186; Ov. M. 14, 156; 15, 593; Plin. Ep. 3, 18; Flor. 4, 2, 79 al.; cf.:

ex consuetudine,

Cic. Clu. 13, 38; Caes. B. G. 1, 52, 4; 4, 32, 1; Sall. J. 71, 4; Quint. 2, 7, 1 al.:

quod esse volunt e virtute, id est honeste vivere,

Cic. Fin. 2, 11, 34:

ex sua libidine moderantur,

Ter. Heaut. 2, 1, 4; cf. Sall. C. 8, 1:

ut magis ex animo rogare nihil possim,

Cic. Fam. 13, 8, 3:

eorum ex ingenio ingenium horum probant,

Plaut. Trin. 4, 3, 42; cf. Ter. Eun. 1, 2, 118; Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, A.:

leges ex utilitate communi, non ex scriptione, quae in litteris est, interpretari,

Cic. Inv. 1, 38; cf. id. Lael. 6, 21:

nemo enim illum ex trunco corporis spectabat, sed ex artificio comico aestimabat,

id. Rosc. Com. 10, 28; cf. Sall. C. 10, 5; Caes. B. G. 3, 20, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2 al.:

ex tuis verbis meum futurum corium pulcrum praedicas,

Plaut. Ep. 5, 1, 19; cf. Cic. Fam. 7, 17; id. Att. 1, 3:

nunc quae scribo, scribo ex opinione hominum atque fama,

id. Fam. 12, 4 fin.:

scripsit Tiberio, non ut profugus aut supplex, sed ex memoria prioris fortunae,

Tac. A. 2, 63: quamquam haec quidem res non solum ex domestica est ratione;

attingit etiam bellicam,

Cic. Off. 1, 22, 76; cf. id. Quint. 11; 15 et saep.—E re rata, v. ratus.—

To form adverbial expressions, such as: ex aequo, ex commodo, ex contrario, ex composito, ex confesso, ex destinato, ex diverso, ex facili, etc., ex affluenti, ex continenti;

ex improviso, ex inopinato, etc., v. the words aequus, commodus, etc.

2, 791:

terris ex,

id. 6, 788:

quibus e sumus uniter apti,

id. 3, 839; 5, 949.—E joined with que:

que sacra quercu,

Verg. E. 7, 13.

In composition, ex (cf. dis) before vowels and h, and before c, p, q, t (exagito, exeo, exigo, exoro, exuro, exhaurio; excedo, expello, exquiro, extraho); ef (sometimes ec) before f (effero, effluo, effringo; also in good MSS. ecfero, ecfari, ecfodio), elsewhere e (eblandior, educo, egredior, eicio, eligo, emitto, enitor, evado, eveho). A few exceptions are found, viz., in ex: epoto and epotus as well as expotus, and escendo as well as exscensio; in e: exbibo as well as ebibo; exballisto, exbola; exdorsuo; exfututa as well as effutuo; exfibulo; exlex, etc. After ex in compounds s is [p. 671] often elided in MSS. and edd. Both forms are correct, but the best usage and analogy favor the retaining of the s; so, exsaevio, exsanguis, exscensio, exscindo, exscribo, exsculpo, exseco, exsecror, exsequiae, exsequor, exsero, exsicco, exsilio, exsilium, exsisto, exsolvo, exsomnis, exsorbeo, exsors, exspecto, exspes, exspiro, exspolio, exspuo, exsterno, exstimulo, exstinguo, exstirpo, exsto, exstruo, exsudo, exsugo, exsul, exsulto, exsupero, exsurgo, exsuscito, and some others, with their derivv.; cf. Ribbeck, Prol. Verg. p. 445 sq. Only in escendere and escensio is the elision of x before s sustained by preponderant usage; cf. Neue, Formenl. 2, p. 766.—

Signification.

Primarily and most freq. of place, out or forth: exeo, elabor, educo, evado, etc.; and in an upward direction: emineo, effervesco, effero, erigo, exsurgo, exsulto, extollo, everto, etc.—Hence also, trop., out of ( a former nature), as in effeminare, qs. to change out of his own nature into that of a woman: effero, are, to render wild; thus ex comes to denote privation or negation, Engl. un-: exanimare, excusare, enodare, exonerare, effrenare, egelidus, I., elinguis, elumbis, etc.—

Throughout, to the end: effervesco, effero, elugeo; so in the neuter verbs which in composition (esp. since the Aug. per.) become active: egredior, enavigo, eno, enitor, excedo, etc.—Hence, thoroughly, utterly, completely: elaudare, emori, enecare, evastare, evincere (but eminari and eminatio are false readings for minari and minatio; q. v.); and hence a simple enhancing of the principal idea: edurus, efferus, elamentabilis, egelidus, exacerbo, exaugeo, excolo, edisco, elaboro, etc. In many compounds, however, of post - Aug. and especially of post-class. Latinity this force of ex is no longer distinct; so in appellations of color: exalbidus, exaluminatus, etc.; so in exabusus, exambire, exancillatus, etc. Vid. Hand Turs. II. Pp. 613-662.

ex-istĭmo or existŭmo, āvi, ātum, 1, v. a. [aestimo].

= aestimo, to value, estimate, reckon, esteem, with gen. of value (rare):

satin abiit neque quod dixi flocci existumat?

Plaut. Most. 1, 1, 73:

dum ne ob malefacta peream, parvi existumo,

id. Capt. 3, 5, 24: omnia minoris, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

magni operam,

Nep. Cat. 1, 2:

minoris aliquid,

id. ib. 1, 4; Suet. Aug. 40.—With interrog. clause:

nunc si dico ut res est, quem ad modum existumet me?

Plaut. Merc. 3, 1, 18 Ritschl. —

In gen., to judge, consider, suppose, think, esteem. —Constr. with the acc., an object-clause, a rel.-clause, with de, or absol.

With acc.: si improbum Cresphontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156, ed. Vahl., where the reading is existimas); cf.:

quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare,

Cic. Verr. 2, 3, 82, § 190; Quint. 5, 12, 21:

quod ego nullo modo existimo,

Cic. Tusc. 3, 11, 25:

cottidianae vitae consuetudinem,

pass judgment upon, Ter. Heaut. 2, 3, 41.— In pass.:

M. Fulcinius domi suae honestus existimatus est,

Cic. Caecin. 4, 10; cf.:

P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax,

id. de Or. 2, 66, 268:

qua (fama) diu princeps oratorum... existimandus est,

Quint. 11, 3, 8:

popularitas signum affectati regni est existimatum,

id. 5, 9, 13:

assimulata sunt schemata existimanda,

id. 9, 1, 27: utcunque (haec) animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. § 8.—

With acc. and inf. as object (so most freq.): tu me amas, ego te amo;

merito id fieri uterque existimat,

Plaut. Most. 1, 3, 147:

ne id quidem me dignum esse existimat, Quem adeat, etc.,

id. As. 1, 2, 23; id. Bacch. 3, 6, 19:

si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli similem futurum,

Cic. Agr. 2, 33, 89:

non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari,

id. Fam. 15, 21, 4:

ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos,

id. Brut. 36, 138 et saep.—In pass. with an inf. clause as subject:

fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tam existimari vellet non didicisse, quam illa despicere, etc.,

Cic. de Or. 2, 1, 4:

disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur,

Caes. B. G. 6, 13 fin.:

Themistocles suasisse existimatur Atheniensibus, ut, etc.,

Quint. 9, 2, 92 et saep.— Pass. impers.:

huic (insulae) milia DCCC. in longitudinem esse existimatur,

Caes. B. G. 5, 13 fin.; Plin. 6, 22, 24, § 81.—

With a rel. or interrog.-clause:

haud existimans, quanto labore partum,

Ter. Ph. 1, 1, 11:

nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint,

judge, Sall. J. 85, 14 Cort.; cf.:

utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat,

be judged, decided, Caes. B. C. 3, 102, 3:

qui (Pyrrhus) utrum avarior an crudelior sit, vix existimari potest,

Liv. 22, 59, 14:

existimari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas superabiles forent,

Tac. H. 4, 81.—

With de:

de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumus,

Cic. Leg. 1, 2, 7:

ex eventu homines de tuo consilio existimaturos videmus,

id. Fam. 1, 7, 5:

male de aliquo,

to have a bad opinion of any one, id. Off. 2, 10, 36; cf.:

tu ipse quem ad modum existimes vide,

id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Att. 6, 2, 3.— Pass. impers.:

exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest,

Cic. Brut. 21, 82.—

With in and abl.:

in hostium numero existimari,

to be regarded as an enemy, Cic. Verr. 1, 5, 13.—

Absol.:

ut Cicero existimat,

Quint. 9, 1, 29:

sicut multi existimarunt,

id. 8, 6, 67.— Pass. impers.:

ita intellegimus vulgo existimari,

Cic. Rep. 2, 15, 28.—As subst.: existĭmantes, ium, m., critics, critical judges:

si in existimantium arbitrium sua scripta non venerint,

Cic. Brut. 24, 92.

ex-istĭmo or existŭmo, āvi, ātum, 1, v. a. [aestimo].

= aestimo, to value, estimate, reckon, esteem, with gen. of value (rare):

satin abiit neque quod dixi flocci existumat?

Plaut. Most. 1, 1, 73:

dum ne ob malefacta peream, parvi existumo,

id. Capt. 3, 5, 24: omnia minoris, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

magni operam,

Nep. Cat. 1, 2:

minoris aliquid,

id. ib. 1, 4; Suet. Aug. 40.—With interrog. clause:

nunc si dico ut res est, quem ad modum existumet me?

Plaut. Merc. 3, 1, 18 Ritschl. —

In gen., to judge, consider, suppose, think, esteem. —Constr. with the acc., an object-clause, a rel.-clause, with de, or absol.

With acc.: si improbum Cresphontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156, ed. Vahl., where the reading is existimas); cf.:

quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare,

Cic. Verr. 2, 3, 82, § 190; Quint. 5, 12, 21:

quod ego nullo modo existimo,

Cic. Tusc. 3, 11, 25:

cottidianae vitae consuetudinem,

pass judgment upon, Ter. Heaut. 2, 3, 41.— In pass.:

M. Fulcinius domi suae honestus existimatus est,

Cic. Caecin. 4, 10; cf.:

P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax,

id. de Or. 2, 66, 268:

qua (fama) diu princeps oratorum... existimandus est,

Quint. 11, 3, 8:

popularitas signum affectati regni est existimatum,

id. 5, 9, 13:

assimulata sunt schemata existimanda,

id. 9, 1, 27: utcunque (haec) animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. § 8.—

With acc. and inf. as object (so most freq.): tu me amas, ego te amo;

merito id fieri uterque existimat,

Plaut. Most. 1, 3, 147:

ne id quidem me dignum esse existimat, Quem adeat, etc.,

id. As. 1, 2, 23; id. Bacch. 3, 6, 19:

si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli similem futurum,

Cic. Agr. 2, 33, 89:

non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari,

id. Fam. 15, 21, 4:

ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos,

id. Brut. 36, 138 et saep.—In pass. with an inf. clause as subject:

fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tam existimari vellet non didicisse, quam illa despicere, etc.,

Cic. de Or. 2, 1, 4:

disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur,

Caes. B. G. 6, 13 fin.:

Themistocles suasisse existimatur Atheniensibus, ut, etc.,

Quint. 9, 2, 92 et saep.— Pass. impers.:

huic (insulae) milia DCCC. in longitudinem esse existimatur,

Caes. B. G. 5, 13 fin.; Plin. 6, 22, 24, § 81.—

With a rel. or interrog.-clause:

haud existimans, quanto labore partum,

Ter. Ph. 1, 1, 11:

nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint,

judge, Sall. J. 85, 14 Cort.; cf.:

utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat,

be judged, decided, Caes. B. C. 3, 102, 3:

qui (Pyrrhus) utrum avarior an crudelior sit, vix existimari potest,

Liv. 22, 59, 14:

existimari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas superabiles forent,

Tac. H. 4, 81.—

With de:

de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumus,

Cic. Leg. 1, 2, 7:

ex eventu homines de tuo consilio existimaturos videmus,

id. Fam. 1, 7, 5:

male de aliquo,

to have a bad opinion of any one, id. Off. 2, 10, 36; cf.:

tu ipse quem ad modum existimes vide,

id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Att. 6, 2, 3.— Pass. impers.:

exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest,

Cic. Brut. 21, 82.—

With in and abl.:

in hostium numero existimari,

to be regarded as an enemy, Cic. Verr. 1, 5, 13.—

Absol.:

ut Cicero existimat,

Quint. 9, 1, 29:

sicut multi existimarunt,

id. 8, 6, 67.— Pass. impers.:

ita intellegimus vulgo existimari,

Cic. Rep. 2, 15, 28.—As subst.: existĭmantes, ium, m., critics, critical judges:

si in existimantium arbitrium sua scripta non venerint,

Cic. Brut. 24, 92.

ex-istĭmo or existŭmo, āvi, ātum, 1, v. a. [aestimo].

= aestimo, to value, estimate, reckon, esteem, with gen. of value (rare):

satin abiit neque quod dixi flocci existumat?

Plaut. Most. 1, 1, 73:

dum ne ob malefacta peream, parvi existumo,

id. Capt. 3, 5, 24: omnia minoris, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

magni operam,

Nep. Cat. 1, 2:

minoris aliquid,

id. ib. 1, 4; Suet. Aug. 40.—With interrog. clause:

nunc si dico ut res est, quem ad modum existumet me?

Plaut. Merc. 3, 1, 18 Ritschl. —

In gen., to judge, consider, suppose, think, esteem. —Constr. with the acc., an object-clause, a rel.-clause, with de, or absol.

With acc.: si improbum Cresphontem existimaveras, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 156, ed. Vahl., where the reading is existimas); cf.:

quod eum, qui hoc facit, avarum possumus existimare,

Cic. Verr. 2, 3, 82, § 190; Quint. 5, 12, 21:

quod ego nullo modo existimo,

Cic. Tusc. 3, 11, 25:

cottidianae vitae consuetudinem,

pass judgment upon, Ter. Heaut. 2, 3, 41.— In pass.:

M. Fulcinius domi suae honestus existimatus est,

Cic. Caecin. 4, 10; cf.:

P. Cornelius, homo, ut existimabatur, avarus et furax,

id. de Or. 2, 66, 268:

qua (fama) diu princeps oratorum... existimandus est,

Quint. 11, 3, 8:

popularitas signum affectati regni est existimatum,

id. 5, 9, 13:

assimulata sunt schemata existimanda,

id. 9, 1, 27: utcunque (haec) animadversa aut existimata erunt, Liv. praef. § 8.—

With acc. and inf. as object (so most freq.): tu me amas, ego te amo;

merito id fieri uterque existimat,

Plaut. Most. 1, 3, 147:

ne id quidem me dignum esse existimat, Quem adeat, etc.,

id. As. 1, 2, 23; id. Bacch. 3, 6, 19:

si majores nostri existimavissent, quemquam Rulli similem futurum,

Cic. Agr. 2, 33, 89:

non possum existimare, plus quemquam a se ipso quam me a te amari,

id. Fam. 15, 21, 4:

ego sic existimo, hos oratores fuisse maximos,

id. Brut. 36, 138 et saep.—In pass. with an inf. clause as subject:

fuit hoc in utroque eorum, ut Crassus non tam existimari vellet non didicisse, quam illa despicere, etc.,

Cic. de Or. 2, 1, 4:

disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur,

Caes. B. G. 6, 13 fin.:

Themistocles suasisse existimatur Atheniensibus, ut, etc.,

Quint. 9, 2, 92 et saep.— Pass. impers.:

huic (insulae) milia DCCC. in longitudinem esse existimatur,

Caes. B. G. 5, 13 fin.; Plin. 6, 22, 24, § 81.—

With a rel. or interrog.-clause:

haud existimans, quanto labore partum,

Ter. Ph. 1, 1, 11:

nunc vos existimate, facta an dicta pluris sint,

judge, Sall. J. 85, 14 Cort.; cf.:

utrum avertendae suspicionis causa, etc., an, etc., existimari non poterat,

be judged, decided, Caes. B. C. 3, 102, 3:

qui (Pyrrhus) utrum avarior an crudelior sit, vix existimari potest,

Liv. 22, 59, 14:

existimari a medicis jubet, an talis caecitas ac debilitas superabiles forent,

Tac. H. 4, 81.—

With de:

de scriptoribus, qui nondum ediderunt, existimare non possumus,

Cic. Leg. 1, 2, 7:

ex eventu homines de tuo consilio existimaturos videmus,

id. Fam. 1, 7, 5:

male de aliquo,

to have a bad opinion of any one, id. Off. 2, 10, 36; cf.:

tu ipse quem ad modum existimes vide,

id. Div. in Caecil. 12, 37; id. Att. 6, 2, 3.— Pass. impers.:

exstant orationes, ex quibus existimari de ingeniis eorum potest,

Cic. Brut. 21, 82.—

With in and abl.:

in hostium numero existimari,

to be regarded as an enemy, Cic. Verr. 1, 5, 13.—

Absol.:

ut Cicero existimat,

Quint. 9, 1, 29:

sicut multi existimarunt,

id. 8, 6, 67.— Pass. impers.:

ita intellegimus vulgo existimari,

Cic. Rep. 2, 15, 28.—As subst.: existĭmantes, ium, m., critics, critical judges:

si in existimantium arbitrium sua scripta non venerint,

Cic. Brut. 24, 92.

incoho (better than inchŏo, Plaut. Trin. 1, 2, 95; cf. Corss. Ausspr. 1, 109; Cic. Rep. 1, 35 Mai.; 3, 2; Front. p. 154 Rom.; Marin. Fratr. Arv. p. 363; Bramb. p. 291 sq.), āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for in-coco; from in and Sanscr. root kuk-, to take, grasp].

Act., to lay the foundation of a thing, to begin, commence (syn. incipere; opp. absolvere, perficere; class.).

In gen.

With acc.:

ut Phidias potest a primo instituere signum idque perficere, potest ab alio incohatum accipere et absolvere,

Cic. Fin. 4, 13, 34; cf.:

ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Veneris eam partem, quam Apelles incohatam reliquisset, absolveret,

id. Off. 3, 2, 9; 3, 7, 33:

statuam,

Quint. 2, 1, 12:

res in animis nostris,

Cic. Leg. 1, 16, 44:

quas res nos in consulatu nostro gessimus, attigit hic versibus atque incohavit,

id. Arch. 11, 28:

philosophiam multis locis incohasti,

id. Ac. 1, 3, 9:

quod mihi nuper in Tusculano incohasti de oratoribus,

id. Brut. 5, 20:

quod hic liber incohat,

Quint. 3, 1, 2:

hanc materiam,

id. 4 praef. §

5: abrupto, quem incohaverat, sermone,

id. 4, 3, 13:

esse videatur octonarium incohat,

id. 9, 4, 73:

referamus nos igitur ad eum, quem volumus incohandum et eloquentia informandum,

Cic. Or. 9, 33:

Favonius ver incohans,

Plin. 16, 25, 39, § 94:

incohandae vindemiae dies,

id. 11, 14, 14, § 35:

pulcherrimum facinus,

Curt. 6, 7:

tum Stygio regi nocturnas incohat aras,

i. e. begins to sacrifice, Verg. A. 6, 252:

reges plures incohantur, ne desint,

are chosen, Plin. 11, 16, 16, § 51.—

With inf.:

quam si mens fieri proponit et incohat ipsa,

Lucr. 3, 183; Luc. 10, 174; Pall. Dec. 2.—

In partic., pregn. in the part. perf.: incŏhātus, a, um, only begun (opp. to finished, completed), unfinished, incomplete, imperfect (mostly Ciceron.):

ne hanc incohatam transigam comoediam,

Plaut. Am. 3, 1, 8:

qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

id. Trin. 1, 2, 95:

quae adulescentulis nobis ex commentariolis nostris incohata ac rudia exciderunt,

Cic. de Or. 1, 2, 5:

cognitio manca atque incohata,

id. Off. 1, 43, 153:

incohatum quiddam et confusum,

id. Rep. 3, 2:

rem tam praeclaram incohatam relinquere,

id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Rep. 1, 35:

perfecta anteponuntur incohatis,

id. Top. 18, 69; cf.:

hoc incohati cujusdam officii est, non perfecti,

id. Fin. 4, 6, 15.—

Neutr., to begin, commence, take a beginning.

In gen. (post-class.):

moris est, ut munus hujusmodi a proficiscentibus incohat,

Symm. Ep. 7, 75:

incohante mense,

Pall. Febr. 25, 20 and 33.—

In partic., like infit, to begin to speak:

post longa silentia rursus Incohat Ismene,

Stat. Th. 8, 623. — Hence, incōhātē, adv., incipiently, incompletely, Aug. Gen. ad Lit. 6, 11.

incoho (better than inchŏo, Plaut. Trin. 1, 2, 95; cf. Corss. Ausspr. 1, 109; Cic. Rep. 1, 35 Mai.; 3, 2; Front. p. 154 Rom.; Marin. Fratr. Arv. p. 363; Bramb. p. 291 sq.), āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for in-coco; from in and Sanscr. root kuk-, to take, grasp].

Act., to lay the foundation of a thing, to begin, commence (syn. incipere; opp. absolvere, perficere; class.).

In gen.

With acc.:

ut Phidias potest a primo instituere signum idque perficere, potest ab alio incohatum accipere et absolvere,

Cic. Fin. 4, 13, 34; cf.:

ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Veneris eam partem, quam Apelles incohatam reliquisset, absolveret,

id. Off. 3, 2, 9; 3, 7, 33:

statuam,

Quint. 2, 1, 12:

res in animis nostris,

Cic. Leg. 1, 16, 44:

quas res nos in consulatu nostro gessimus, attigit hic versibus atque incohavit,

id. Arch. 11, 28:

philosophiam multis locis incohasti,

id. Ac. 1, 3, 9:

quod mihi nuper in Tusculano incohasti de oratoribus,

id. Brut. 5, 20:

quod hic liber incohat,

Quint. 3, 1, 2:

hanc materiam,

id. 4 praef. §

5: abrupto, quem incohaverat, sermone,

id. 4, 3, 13:

esse videatur octonarium incohat,

id. 9, 4, 73:

referamus nos igitur ad eum, quem volumus incohandum et eloquentia informandum,

Cic. Or. 9, 33:

Favonius ver incohans,

Plin. 16, 25, 39, § 94:

incohandae vindemiae dies,

id. 11, 14, 14, § 35:

pulcherrimum facinus,

Curt. 6, 7:

tum Stygio regi nocturnas incohat aras,

i. e. begins to sacrifice, Verg. A. 6, 252:

reges plures incohantur, ne desint,

are chosen, Plin. 11, 16, 16, § 51.—

With inf.:

quam si mens fieri proponit et incohat ipsa,

Lucr. 3, 183; Luc. 10, 174; Pall. Dec. 2.—

In partic., pregn. in the part. perf.: incŏhātus, a, um, only begun (opp. to finished, completed), unfinished, incomplete, imperfect (mostly Ciceron.):

ne hanc incohatam transigam comoediam,

Plaut. Am. 3, 1, 8:

qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

id. Trin. 1, 2, 95:

quae adulescentulis nobis ex commentariolis nostris incohata ac rudia exciderunt,

Cic. de Or. 1, 2, 5:

cognitio manca atque incohata,

id. Off. 1, 43, 153:

incohatum quiddam et confusum,

id. Rep. 3, 2:

rem tam praeclaram incohatam relinquere,

id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Rep. 1, 35:

perfecta anteponuntur incohatis,

id. Top. 18, 69; cf.:

hoc incohati cujusdam officii est, non perfecti,

id. Fin. 4, 6, 15.—

Neutr., to begin, commence, take a beginning.

In gen. (post-class.):

moris est, ut munus hujusmodi a proficiscentibus incohat,

Symm. Ep. 7, 75:

incohante mense,

Pall. Febr. 25, 20 and 33.—

In partic., like infit, to begin to speak:

post longa silentia rursus Incohat Ismene,

Stat. Th. 8, 623. — Hence, incōhātē, adv., incipiently, incompletely, Aug. Gen. ad Lit. 6, 11.

incoho (better than inchŏo, Plaut. Trin. 1, 2, 95; cf. Corss. Ausspr. 1, 109; Cic. Rep. 1, 35 Mai.; 3, 2; Front. p. 154 Rom.; Marin. Fratr. Arv. p. 363; Bramb. p. 291 sq.), āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for in-coco; from in and Sanscr. root kuk-, to take, grasp].

Act., to lay the foundation of a thing, to begin, commence (syn. incipere; opp. absolvere, perficere; class.).

In gen.

With acc.:

ut Phidias potest a primo instituere signum idque perficere, potest ab alio incohatum accipere et absolvere,

Cic. Fin. 4, 13, 34; cf.:

ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Veneris eam partem, quam Apelles incohatam reliquisset, absolveret,

id. Off. 3, 2, 9; 3, 7, 33:

statuam,

Quint. 2, 1, 12:

res in animis nostris,

Cic. Leg. 1, 16, 44:

quas res nos in consulatu nostro gessimus, attigit hic versibus atque incohavit,

id. Arch. 11, 28:

philosophiam multis locis incohasti,

id. Ac. 1, 3, 9:

quod mihi nuper in Tusculano incohasti de oratoribus,

id. Brut. 5, 20:

quod hic liber incohat,

Quint. 3, 1, 2:

hanc materiam,

id. 4 praef. §

5: abrupto, quem incohaverat, sermone,

id. 4, 3, 13:

esse videatur octonarium incohat,

id. 9, 4, 73:

referamus nos igitur ad eum, quem volumus incohandum et eloquentia informandum,

Cic. Or. 9, 33:

Favonius ver incohans,

Plin. 16, 25, 39, § 94:

incohandae vindemiae dies,

id. 11, 14, 14, § 35:

pulcherrimum facinus,

Curt. 6, 7:

tum Stygio regi nocturnas incohat aras,

i. e. begins to sacrifice, Verg. A. 6, 252:

reges plures incohantur, ne desint,

are chosen, Plin. 11, 16, 16, § 51.—

With inf.:

quam si mens fieri proponit et incohat ipsa,

Lucr. 3, 183; Luc. 10, 174; Pall. Dec. 2.—

In partic., pregn. in the part. perf.: incŏhātus, a, um, only begun (opp. to finished, completed), unfinished, incomplete, imperfect (mostly Ciceron.):

ne hanc incohatam transigam comoediam,

Plaut. Am. 3, 1, 8:

qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

id. Trin. 1, 2, 95:

quae adulescentulis nobis ex commentariolis nostris incohata ac rudia exciderunt,

Cic. de Or. 1, 2, 5:

cognitio manca atque incohata,

id. Off. 1, 43, 153:

incohatum quiddam et confusum,

id. Rep. 3, 2:

rem tam praeclaram incohatam relinquere,

id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Rep. 1, 35:

perfecta anteponuntur incohatis,

id. Top. 18, 69; cf.:

hoc incohati cujusdam officii est, non perfecti,

id. Fin. 4, 6, 15.—

Neutr., to begin, commence, take a beginning.

In gen. (post-class.):

moris est, ut munus hujusmodi a proficiscentibus incohat,

Symm. Ep. 7, 75:

incohante mense,

Pall. Febr. 25, 20 and 33.—

In partic., like infit, to begin to speak:

post longa silentia rursus Incohat Ismene,

Stat. Th. 8, 623. — Hence, incōhātē, adv., incipiently, incompletely, Aug. Gen. ad Lit. 6, 11.

sentĭo, si, sum, 4 ( perf. sync. sensti, Ter. And. 5, 3, 11), v. a.

Physically.

In gen., to discern by the senses; to feel, hear, see, etc.; to perceive, be sensible of (syn. percipio).

With acc.:

calorem et frigus,

Lucr. 1, 496; cf.:

duritiem saxi,

id. 4, 268; 3, 381 sq.: feram nare sagaci (venaticā), Enn. ap. Fest. p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.):

varios rerum odores,

Lucr. 1, 298:

sucum in ore,

id. 4, 617 sq.:

suavitatem cibi,

Cic. Phil. 2, 45, 115:

varios rerum colores,

Lucr. 4, 492:

sonitum,

Plaut. Curc. 1, 2, 69:

nil aegri,

Lucr. 3, 832:

utrumque (calorem et frigus) manu,

id. 1, 496:

famem,

Liv. 25, 13:

morbos articularios,

Plin. 32, 4, 14, § 39.—In mal. part.:

sensit delphina Melantho,

Ov. M. 6, 120.— Pass.:

posse prius ad angustias veniri, quam sentirentur,

before they should be observed, Caes. B. C. 1, 67.—

With inf. or an, object-clause:

sei movero me seu secari sensero,

Plaut. Merc. 2, 2, 40: sentio aperiri fores. id. Truc. 2, 3, 29:

nec quisquam moriens sentire videtur, Ire foras animam,

Lucr. 3, 607:

sentire sonare,

id. 4, 229 Munro.—

Absol.:

perpetuo quoniam sentimus,

Lucr. 4, 228; 6, 935; Plaut. Bacch. 4, 9, 77:

qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem sentiant,

Cic. Cat. 2, 10, 21.—

Of things:

pupula cum sentire colorem dicitur album,

Lucr. 2, 811 sq. — Absol.:

haud igitur aures per se possunt sentire,

Lucr. 3, 633:

si quis corpus sentire refutat,

id. 3, 350; 3, 354; cf. id. 3, 552; 3, 625.—

In partic.

To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing; to feel, experience, suffer, undergo, endure:

sentiet, qui vir siem,

Ter. Eun. 1, 1, 21:

jam curabo sentiat, Quos attentarit,

Phaedr. 5, 2, 6:

quid ipse ad Avaricum sensisset, etc.,

Caes. B. G. 7, 52; cf. Liv. 45, 28, 6:

Centupirini etiam ceterarum civitatum damna ac detrimenta senserunt,

Cic. Verr. 2, 3, 45, § 108; id. Div. in Caecil. 12, 38; cf. id. Verr. 2, 1, 49, § 127:

tecum Philippos et celerem fugam Sensi,

Hor. C. 2, 7, 10:

(Apollinem) vindicem,

id. ib. 4, 6, 3:

caecos motus orientis austri,

id. ib. 3, 27, 22:

contracta aequora (pisces),

id. ib. 3, 1, 33:

prima arma nostra (Salyi),

Flor. 3, 2, 3:

sentire paulatim belli mala,

Tac. H. 1, 89:

famem,

Liv. 25, 13, 1; Curt. 9, 10, 11:

damnum,

Liv. 2, 64, 6:

cladem belli,

id. 35, 33, 6:

inopiam rerum omnium,

id. 43, 22, 10; 44. 7, 6:

incommoda belli,

id. 44, 14, 10:

lassitudo jam et sitis sentiebatur,

id. 44, 36, 2:

ubi primum dolorem aliquis sentit,

Cels. 6, 7 init.; cf. Lact. 7, 20, 7:

cujus ulceris dolorem sentire etiam spectantes videntur,

Plin. 34, 8, 19, § 59:

corporis aegri vitia sentire,

Curt. 8, 10, 29:

qui in urbe se commoverit... sentiet, in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, etc.,

Cic. Cat. 2, 12, 27; cf. id. Sest. 28, 69; Ov. M. 13, 864.— Absol.:

iste tuus ipse sentiet Posterius,

Ter. Ad. 1, 2, 59.—Of beasts, etc.:

oves penuriam sentiunt,

Col. 7, 9, 3 sq.:

frigus aut aestum,

id. 7, 4, 7:

praegelidam hiemem omnes pisces sentiunt,

Plin. 9, 16, 24, § 57.—

Of things, to be affected or influenced by:

meae istuc scapulae sentiunt,

Plaut. Poen. 1, 1, 25; Liv. 9, 37:

transitum exercitus (ager),

id. 9, 41, 58:

pestilentem Africum (Fecunda vitis),

Hor. C. 3, 23, 5:

lacus et mare amorem Festinantis eri,

id. Ep. 1, 1, 84:

alnos fluvii cavatas,

Verg. G. 1, 136 al.; cf. Plin. Pan. 31, 5:

carbunculi cum ipsi non sentiant ignes,

Plin. 37, 7, 25, § 92:

eadem (gemma) sola nobilium limam sentit,

is affected by, id. 37, 8, 32, § 109:

cum amnis sentit aestatem, et ad minimum deductus est,

Sen. Ira, 3, 21, 1:

miramur quod accessionem fluminum maria non sentiant,

id. Q. N. 3, 4: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt, id. ib. 4, 2, 7:

totum mare sentit exortum ejus sideris,

Plin. 9, 16, 25, § 58:

caseus vetustatem,

id. 11, 42, 97, § 242:

herba cariem,

id. 12, 7, 14, § 28:

ferrum robiginem,

id. 34, 14, 41, § 143. —

In the elder Pliny, to be susceptible of, to be subject or liable to a disease:

morbos,

Plin. 9, 49, 73, § 156:

rabiem,

id. 8, 18, 26, § 68:

cariem,

id. 12, 7, 14, § 28.—

Mentally.

Lit., to feel, perceive, observe, notice (syn. intellego).

With acc.:

id jam pridem sensi et subolet mihi,

Plaut. Ps. 1, 5, 7; so,

quid,

id. Truc. 1, 1, 39:

quando Aesculapi ita sentio sententiam,

I observe, understand, id. Curc. 2, 1, 2:

primus sentio mala nostra,

Ter. Ad. 4, 2, 7:

numquam illum ne minimā quidem re offendi, quod quidem senserim,

that I have perceived, Cic. Lael. 27, 103:

ut cui bene quid processerit, multum illum providisse, cui secus, nihil sensisse dicamus,

id. Rab. Post. 1, 1:

praesentia numina sentit,

Hor. Ep. 2, 1, 134; cf. id. ib. 2, 2, 162; id. C. S. 73 et saep.:

de victoriā atque exitu rerum sentire,

Caes. B. G. 7, 52:

omnia me illa sentire quae dicerem, nec tantum sentire, sed amare,

Sen. Ep. 75, 3:

illum sensisse quae scripsit,

id. ib. 100, 11.— Poet.:

ut vestram sentirent aequora curam,

Ov. M. 5, 557:

nec inania Tartara sentit,

i. e. does not die, id. ib. 12, 619.—

With inf. or an obj.-clause:

quoniam sentio errare (eum),

Plaut. Men. 3, 2, 16:

hoc vir excellenti providentiā sensit ac vidit, non esse, etc.,

Cic. Rep. 2, 3, 5:

suspicionem populi sensit moveri,

id. ib. 2, 31, 54:

quod quid cogitent, me scire sentiunt, etc.,

id. Cat. 2, 3, 5 sq.:

postquam nihil esse pericli Sensimus,

Hor. S. 2, 8, 58:

non nisi oppressae senserunt (civitates), etc.,

Just. 8, 1, 2.—

With rel.- or interrog.-clause:

scio ego et sentio ipse, quid agam,

Plaut. Trin. 3, 2, 13:

jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollicitet,

id. Bacch. 4, 8, 49:

quoniam sentio, Quae res gereretur,

id. ib. 2, 3, 56:

si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum,

Cic. Arch. 1, 1:

ex quo fonte hauriam, sentio,

id. ib. 6, 13:

victrices catervae Sensere, quid mens rite, quid indoles... Posset,

Hor. C. 4, 4, 25.—With the indic., in a rel.clause:

sentio, quam rem agitis,

Plaut. Capt. 2, 1, 14.—

With de:

hostes postea quam de profectione eorum senserunt,

became aware of their retreat, Caes. B. G. 5, 32; 7, 52.—

With nom. of part. ( poet.):

sensit terrae sola maculans,

Cat. 63, 6:

sensit medios delapsus in hostis,

Verg. A. 2, 377.—

Absol.:

vehementer mihi est irata: sentio atque intellego,

Plaut. Truc. 2, 6, 64; cf. id. Trin. 3, 2, 72; id. Mil. 2, 6, 97:

mentes sapientium cum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu),

Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24, 26:

(Aristoteles) paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire cum utantur,

id. Or. 57, 193; cf. Quint. 9, 4, 52:

priusquam hostes sentirent,

Liv. 34, 14; 2, 25; 22, 4.— Impers. pass.:

non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est,

Cic. de Or. 3, 42, 168.—

To feel, experience (with acc. of the feeling;

rare): quidquid est quod sensum habet, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem,

Cic. N. D. 3, 14, 36:

tenesne memoriā quantum senseris gaudium, cum, etc.,

Sen. Ep. 4, 2:

non sentire amisso amico dolorem,

id. ib. 99, 26;

121, 7: victoriae tantae gaudium sentire,

Liv. 44, 44, 3; cf.:

segnius homines bona quam mala sentire,

id. 30, 21, 6.—

Transf. (in consequence of mental perception), to think, deem, judge, opine, imagine, suppose (syn.:

opinor, arbitror): si ita sensit, ut loquitur, est homo impurus,

Cic. Rep. 3, 21, 32; cf.:

jocansne an ita sentiens,

id. Ac. 2, 19, 63; id. Rep. 3, 5, 8:

fleri potest, ut recte quis sentiat, et id quod sentit, polite eloqui non possit,

id. Tusc. 1, 3, 6:

humiliter demisseque sentire,

id. ib. 5, 9, 24:

tecum aperte, quod sentio, loquar,

id. Rep. 1, 10, 15; cf.:

quod sentio scribere,

id. Fam. 15, 16, 3:

causa est haec sola, in quā omnes sentirent unum atque idem,

id. Cat. 4, 7, 14:

idemque et unum sentire,

Suet. Ner. 43:

sapiens de dis immortalibus sine ullo metu vera sentit,

Cic. Fin. 1, 19, 62.—With acc. and inf.:

idem, quod ego, sentit, te esse huic rei caput,

Ter. Ad. 4, 2, 29; cf.:

nos quidem hoc sentimus: si, etc.... non esse cunctandum,

Cic. Fam. 1, 7, 5:

voluptatem hanc esse sentiunt omnes,

id. Fin. 2, [p. 1673] 3, 6 Madv. ad loc.:

sensit in omni disputatione id fieri oportere,

id. ib. 2, 2, 4; 5, 8, 23; id. Tusc. 5, 28, 82; id. Att. 7, 6, 2; id. Fam. 1, 7, 5:

sic decerno, sic sentio, sic affirmo, nullam rerum publicarum conferendam esse cum eā, quam, etc.,

id. Rep. 1, 46, 70.—With two acc. (very rare):

aliquem bonum civem,

Cic. Off. 1, 34, 125 (cf. id. Fin. 2, 3, 0, supra, where Orell. omits esse).—With de and abl.:

cum de illo genere rei publicae quae sentio dixero,

Cic. Rep. 1, 42, 65; so,

quid de re publicā,

id. ib. 1, 21, 34;

1, 38, 60: quid de quo,

id. ib. 1, 11:

quid gravius de vobis,

Caes. B. C. 2, 32, 4; Cic. Rep. 1, 13, 19; cf.:

qui omnia de re publicā praeclara atque egregia sentirent,

were full of the most noble and generous sentiments, id. Cat. 3, 2, 5:

mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt,

id. Fam. 4, 13, 5:

male de illo,

Quint. 2, 2, 12: sentire cum aliquo, to agree with one in opinion:

tecum sentio,

Plaut. Most. 3, 3, 24; id. Ps. 4, 2, 3:

cum Caesare sentire,

Cic. Att. 7, 1, 3; id. Rosc. Am. 49, 142; cf.:

nae iste haud mecum sentit,

Ter. And. 2, 1, 24: ab aliquo sentire, to dissent from, disagree with:

abs te seorsum sentio,

judge otherwise, think differently, Plaut. Capt. 3, 5, 52: ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap. Charis. p. 195 P.: Gr. Omnia istaec facile patior, dum hic hinc a me sentiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side, Plaut. Rud. 4, 4, 56 (cf. ab); cf.

also: qui aliunde stet semper, aliunde sentiat,

Liv. 24, 45, 3.—

In partic., publicists' and jurid. t. t., to give one's opinion concerning any thing; to vote, declare, decide (syn. censeo):

sedens iis assensi, qui mihi lenissime sentire visi sunt,

Cic. Fam. 5, 2, 9; 11, 21, 2; 3, 8, 9:

quae vult Hortensius omnia dicat et sentiat,

id. Verr. 2, 2, 31, § 76:

si judices pro causā meā senserint,

decided in my favor, Gell. 5, 10, 14; cf.: in illam partem ite quā sentitis, Vet. Form. ap. Plin. Ep. 8, 14, 20.—Hence, sensa, ōrum, n. (acc. to II. B.).

Thoughts, notions, ideas, conceptions (class. but very rare):

sententiam veteres, quod animo sensissent, vocaverunt... Non raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantur, etc.,

Quint. 8, 5, 1:

exprimere dicendo sensa,

Cic. de Or 1, 8, 32:

sensa mentis et consilia verbis explicare,

id. ib. 3, 14, 55.—

Opinions, doctrines (late Lat.):

sensa et inventa Disarii,

Macr. S. 7, 5, 4.

fallo, fĕfelli, falsum, 3 (archaic inf. praes. pass. fallier, Pers. 3, 50; perf. pass. fefellitus sum, Petr. Fragm. 61, MSS.), v. a. [Sanscr. sphal, sphul, to waver; Gr. sphallô, a-sphalês], to deceive, trick, dupe, cheat, disappoint (freq. and class.; syn.: decipio, impono, frustror, circumvenio, emungo, fraudo).

In gen.

Of living objects:

T. Roscius non unum rei pecuniariae socium fefellit, verum novem homines honestissimos ejusdem muneris, etc.... induxit, decepit, destituit, omni fraude et perfidia fefellit,

Cic. Rosc. Am. 40, 116 sq.; so,

aliquem dolis,

Ter. And. 3, 2, 13; cf. id. Heaut. 3, 1, 61:

senem,

Plaut. Bacch. 4, 4, 43:

referam gratiam, atque eas itidem fallam, ut ab illis fallimur,

Ter. Eun. 2, 3, 93: tu illum fructu fallas, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 29, 73:

id ipsum sui fallendi causa milites ab hostibus factum existimabant,

Caes. B. G. 7, 50, 2:

tum laqueis captare feras et fallere visco Inventum,

Verg. G. 1, 139; cf. Ov. M. 15, 474:

is enim sum, nisi me forte fallo, qui, etc.,

Cic. Phil. 12, 8, 21:

num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, verum dies?

id. Cat. 1, 3, 7:

nisi me fallit animus,

id. Rosc. Am. 17, 48; cf.:

neque eum prima opinio fefellit,

Caes. B. C. 3, 67, 3:

ne spes eum fallat,

Cic. Fam. 1, 3; Caes. B. G. 2, 10, 4:

si in hominibus eligendis spes amicitiae nos fefellerit,

Cic. Verr. 2, 2, 11, § 28:

in quo cum eum opinio fefellisset,

Nep. Ages. 3, 5:

nisi forte me animus fallit,

Sall. C. 20, 17:

nisi memoria me fallit,

fails me, Gell. 20, p. 285 Bip.:

nisi me omnia fallunt,

Cic. Att. 8, 7, 1; cf.:

omnia me fallunt, nisi, etc.,

Sen. Ep. 95 med.:

nisi quid me fallit,

Cic. Fam. 5, 20, 6; cf.:

si quid nunc me fallit in scribendo,

id. ib. 3, 5, 4:

dominum sterilis saepe fefellit ager,

Ov. A. A. 1, 450:

certe hercle hic se ipsus fallit, non ego,

Ter. And. 3, 2, 15:

tam libenter se fallunt, quam si una fata decipiunt,

Sen. Brev. Vit. 11, 1:

cum alios falleret, se ipsum tamen non fefellit,

Lact. 1, 22, 5.— Pass. in mid. force, to deceive one's self, be deceived, to err, be mistaken:

errore quodam fallimur in disputando,

Cic. Rep. 3, 35:

qua (spe) possumus falli: deus falli qui potuit?

id. N. D. 3, 31, 76:

memoriā falli,

Plin. 10, 42, 59, § 118:

jamque dies, nisi fallor, adest,

Verg. A. 5, 49; Cic. Att. 4, 17, 1; 16, 6, 2:

ni fallor,

Ov. F. 4, 623; Lact. 2, 19, 1; cf.:

ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor,

Hor. A. P. 42.—With object-clause:

dicere non fallar, quo, etc.,

Luc. 7, 288:

quamquam haut falsa sum, nos odiosas haberi,

Plaut. Aul. 2, 1, 4; cf.:

id quam facile sit mihi, haud sum falsus,

id. Men. 5, 2, 3; Ter. And. 4, 1, 23; Sall. J. 85, 20:

neque ea res falsum me habuit,

did not deceive me, id. ib. 10, 1:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 43.—

Of inanim. or abstr. objects:

promissum,

not to fulfil, Curt. 7, 10, 9:

fidem hosti datam fallere,

to violate, break, betray, deceive, Cic. Off. 1, 13, 39:

quodsi meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit,

id. Cat. 4, 11, 23; cf. id. de Or. 1, 1, 2:

non fallam opinionem tuam,

id. Fam. 1, 6 fin.; cf. Caes. B. C. 3, 86 fin.:

imperium,

to fail to execute, Plin. 7, 37, 38, § 125:

cum lubrica saxa vestigium fallerent,

betrayed, Curt. 4, 9.— Poet.:

tu faciem illius Falle dolo,

imitate deceptively, assume, Verg. A. 1, 684:

sua terga nocturno lupo,

i. e. to hide, conceal, Prop. 4, 5, 14:

casses, retia,

to shun, avoid, Ov. H. 20, 45; 190. —

Absol.: neque quo pacto fallam... Scio quicquam, Caecil. ap. Cic. N. D. 3, 29 fin.:

cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,

Cic. Off. 1, 13, 41:

ea (divinatio) fallit fortasse nonnumquam,

id. Div. 1, 14, 25:

non in sortitione fallere,

id. Verr. 2, 2, 53, § 132:

in ea re,

Nep. Them. 7, 2; Cels. 7, 26, 2: ne falleret bis relata eadem res, Liv. 29, 35, 2:

ut, si quid possent, de induciis fallendo impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13, 5:

germinat et numquam fallentis termes olivae,

Hor. Epod. 16, 45:

plerumque sufflati atque tumidi (oratores) fallunt pro uberibus,

Gell. 7, 14, 5.—

Impers.: fallit (me) I deceive myself, I mistake, am mistaken:

sed nos, nisi me fallit, jacebimus,

Cic. Att. 14, 12, 2; cf.:

nisi me propter benevolentiam forte fallebat,

id. Cael. 19, 45; id. Sest. 50, 106:

nec eum fefellit,

id. Off. 2, 7, 25:

vide, ne te fallat,

Varr. R. R. 2, 1, 25. And cf. under II. B. 2.

In partic.

To deceive in swearing, to swear falsely:

is jurare cum coepisset, vox eum defecit in illo loco: SI SCIENS FALLO,

Cic. Fam. 7, 1, 2; cf.:

lapidem silicem tenebant juraturi per Jovem haec verba dicentes: SI SCIENS FALLO, TVM ME DISPITER, etc., Paul. ex Fest. s. v. lapidem, p. 115 Müll.: si sciens fefellisset,

Plin. Pan. 64, 3; cf. Liv. 21, 45, 8; Prop. 4, 7, 53:

expedit matris cineres opertos Fallere,

i. e. to swear falsely by the ashes of your mother, Hor. C. 2, 8, 10.—

With respect to one's knowledge or sight, for the more usual latēre: to lie concealed from, to escape the notice, elude the observation of a person (so in Cic., Sall., and Caes. for the most part only impers., v. 2. infra).

With acc.:

neque enim hoc te, Crasse, fallit, quam multa sint et quam varia genera dicendi,

Cic. de Or. 1, 60, 255:

tanto silentio in summum evasere, ut non custodes solum fallerent, sed, etc.,

Liv. 5, 47, 3:

nec fefellit veniens ducem,

id. 2, 19, 7; Curt. 7, 6, 4; cf.:

quin et Atridas duce te (Mercurio)... Priamus... Thessalosque ignes et iniqua Trojae Castra fefellit,

Hor. C. 1, 10, 16:

quos fallere et effugere est triumphus,

id. ib. 4, 4, 52:

Spartacum si qua potuit vagantem Fallere testa,

id. ib. 3, 14, 20; Suet. Caes. 43:

nec te Pythagorae fallant arcana,

Hor. Epod. 15, 21; id. Ep. 1, 6, 45:

nec quicquam eos, quae terra marique agerentur, fallebat,

Liv. 41, 2, 1 Drak.:

ut plebem tribunosque falleret judicii rescindendi consilium initum,

id. 4, 11, 4:

tanta celeritate, ut visum fallant,

Plin. 9, 50, 74, § 157:

oculos littera fallit,

cannot be distinctly read, Ov. A. A. 3, 627.— With acc. and inf.:

neutros fefellit hostes appropinquare,

Liv. 31, 33, 8 Weissenb. ad loc.—Mid. with gen.:

nec satis exaudiebam, nec sermonis fallebar tamen,

Plaut. Ep. 2, 2, 55.—

Absol., to escape notice, be unseen, remain undiscovered:

speculator Carthaginiensium, qui per biennium fefellerat, Romae deprehensus,

Liv. 22, 33, 1; 25, 9, 2:

spes fallendi, resistendive, si non falleret,

of remaining unnoticed, id. 21, 57, 5:

non fefellere ad Tifernum hostes instructi,

id. 10, 14, 6.—So with part. perf., Liv. 42, 64, 3; 23, 19, 11.—With part. pres.: ne alio itinere hostis falleret ad urbem incedens, i. e. arrive secretly, lanthanoi prosiôn, Liv. 8, 20, 5; cf. id. 5, 47, 9; Verg. A. 7, 350:

nec vixit male, qui natus moriensque fefellit,

i. e. has remained unnoticed, Hor. Ep. 1, 17, 10:

fallere pro aliquo,

to pass for, Gell. 7, 14:

bonus longe fallente sagitta,

Verg. A. 9, 572.—

Impers.: fallit (me), it is concealed from me, unknown to me, I do not know, am ignorant of (for the most part only with negatives or in negative interrogations), constr. with subject-clause:

non me fefellit: sensi,

Plaut. Bacch. 2, 3, 64:

num me fefellit, hosce id struere?

Ter. Heaut. 3, 2, 3; cf.:

in lege nulla esse ejusmodi capita, te non fallit,

Cic. Att. 3, 23, 4:

nec me animi fallit, etc.,

Lucr. 1, 136; 5, 97:

quem fallit?

who does not know? Plin. 2, 103, 106, § 233:

neque vero Caesarem fefellit, quin, etc.,

Caes. B C. 3, 94, 3.—

To cause any thing (space, time, etc.) not to be observed or felt, to lighten any thing difficult, or to appease, silence any thing disagreeable, to beguile ( poet. and in post-Aug. prose):

medias fallunt sermonibus horas Sentirique moram prohibent,

Ov. M. 8, 652:

jam somno fallere curam,

Hor. S. 2, 7, 114:

Fallebat curas aegraque corda labor,

Ov. Tr. 3, 2, 16; cf.

dolores,

id. ib. 5, 7, 39:

luctum,

Val. Fl. 3, 319:

molliter austerum studio fallente laborem,

Hor. S. 2, 2, 12; Ov. M. 6, 60; Plin. 27, 7, 28, § 49.—Prov.:

fallere credentem non est operosa puellam Gloria,

Ov. H. 2, 63.—Hence, falsus, a, um, P. a., deceptive, pretended, feigned, deceitful, spurious, false (syn.: adulterinus, subditus, subditicius, spurius).

[p. 722] Adj.:

testes aut casu veri aut malitia falsi fictique esse possunt,

Cic. Div. 2, 11, 27; cf.:

falsum est id totum, neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

ementita et falsa plenaque erroris,

id. N. D. 2, 21, 55:

pro re certa spem falsam domum retulerunt,

id. Rosc. Am. 38, 110; cf.:

spe falsa atque fallaci,

id. Phil. 12, 2, 7; so,

spes,

id. Sull. 82, 91:

falsa et mendacia visa,

id. Div. 2, 62, 127; cf.:

falsa et inania visa,

id. ib.:

falsum et imitatione simulatum,

id. de Or. 2, 45, 189; cf. id. Phil. 11, 2, 5:

argumentum,

id. Inv. 1, 48, 90:

qui falsas lites falsis testimoniis Petunt,

Plaut. Rud. prol. 13:

reperiuntur falsi falsimoniis,

id. Bacch. 3, 6, 12:

ambitio multos mortales falsos fieri subegit,

Sall. C. 10, 5 Kritz.:

pater (opp. verus),

a supposed father, Ov. M. 9, 24; cf. id. ib. 1, 754:

falsi ac festinantes,

Tac. A. 1, 7: suspectio, Enn. ap. Non. 511, 5:

nuntius,

Cic. de Or. 1, 38, 175:

rumores,

Caes. B. G. 6, 20, 2:

poena falsarum et corruptarum litterarum,

Cic. Fl. 17, 39; cf.:

falsas esse litteras et a scriba vitiatas,

Liv. 40, 55, 1:

falsarum tabularum rei,

Suet. Aug. 19:

fama,

Cic. Lael. 4, 15:

appellatio,

Quint. 7, 3, 5:

sententiae,

id. 8, 5, 7:

crimina,

Hor. C. 3, 7, 14;

terrores,

id. Ep. 2, 1, 212:

opprobria,

i. e. undeserved, id. ib. 1, 16, 38; cf.

honor,

id. ib. 39: falsi Simoëntis ad undam, i. e. fictitious (simulati), Verg. A. 3, 302; cf.:

falsi sequimur vestigia tauri (i. e. Jovis),

Val. Fl. 8, 265:

vultu simulans Haliagmona,

Stat. Th. 7, 739:

ita ceteros terruere, ut adesse omnem exercitum trepidi ac falsi nuntiarent,

Tac. H. 2, 17:

ne illi falsi sunt qui divorsissumas res pariter expectant,

deceived, mistaken, Sall. J. 85, 20; cf.:

falsus utinam vates sim,

Liv. 21, 10, 10; so,

vates,

id. 4, 46, 5.— Comp. (rare):

quanto est abjectior et falsior ista (theologia),

Aug. Civ. D. 7, 5 fin.:

nihil est hominum inepta persuasione falsius,

Petr. 132; cf. Paul. ex Fest. p. 92, 11 Müll.— Sup.:

id autem falsissimum est,

Col. 1, 6, 17.—

With gen.:

Felix appellatur Arabia, falsi et ingrati cognominis,

Plin. 12, 18, 41, § 82.—

False, counterfeit, spurious, = adulterinus (late Lat.): moneta, Cod. Th. 9, 21, 9.—

As subst.

falsus, i, m., a liar, deceiver:

Spurinnam ut falsum arguens,

a false prophet, Suet. Caes. 81 fin.; id. Tib. 14.—

falsum, i, n., falsehood, fraud:

ex falsis verum effici non potest,

Cic. Div. 2, 51, 106; cf.:

veris falsa remiscet,

Hor. A. P. 151:

vero distinguere falsum,

id. Ep. 1, 10, 29:

falsum scripseram,

Cic. Att. 7, 14, 2; Quint. 7, 2, 53:

ex illa causa falsi,

i. e. of fraud, Dig. 48, 10 (De lege Cornelia de falsis), 1;

v. the whole title: acclinis falsis animus,

Hor. S. 2, 2, 6:

nec obstitit falsis Tiberius,

Tac. A. 2, 82:

simulationum falsa,

id. ib. 6, 46 et saep.—Adverb.:

telisque non in falsum jactis,

i. e. not at random, with effect, Tac. A. 4, 50 fin.:

jurare falsum,

Ov. Am. 3, 3, 11.— Adv., untruly, erroneously, unfaithfully, wrongly, falsely; in two forms, falso and false.

falso:

eho mavis vituperari falso, quam vero extolli?

Plaut. Most. 1, 3, 21 sq.; cf. id. Trin. 1, 2, 173;

so opp. vero,

Curt. 5, 2, 2: ei rei dant operam, ut mihi falso maledicatur, Cato ap. Charis. p. 179 P.: falso criminare, Enn. ap. Non. 470, 16:

neque me perpetiar probri Falso insimulatam,

id. Am. 3, 2, 7; 21; cf.:

non possum quemquam insimulare falso,

Cic. Verr. 2, 5, 41, § 107:

falso memoriae proditum,

id. de Imp. Pomp. 14, 41:

cum Tarquinius... vivere falso diceretur,

id. Rep. 2, 21; cf.:

adesse ejus equites falso nuntiabantur,

Caes. B. C. 1, 14, 1:

cum utrumque falso fingerent,

Liv. 42, 2:

falso in me conferri,

Cic. Fam. 5, 5, 2: aliquem falso occidere, i. e. by mistake, Naev. ap. Charis. p. 179 P.; cf.:

ut miseri parentes quos falso lugent, vivere sciant,

Liv. 34, 32, 13; and:

falso lamentari eas Darium vivum,

Curt. 3, 12:

falso queritur de natura sua genus humanum,

Sall. J. 1:

falso plurima volgus amat,

Tib. 3, 3, 20 (so perh. also in Cic. Ac. 2, 46, 141, non assentiar saepe falso, instead of false).—Ellipt.: Da. Si quid narrare occepi, continuo dari tibi verba censes. Si. Falso, Ter. And. 3, 2, 24; cf.:

atqui in talibus rebus aliud utile interdum, aliud honestum videri solet. Falso: nam, etc.,

Cic. Off. 3, 18, 74; so Quint. 2, 17, 12; Nep. Alc. 9:

quia inter inpotentes et validos falso quiescas, = quia falluntur qui putant quiesci posse,

Tac. Germ. 36.—

false (very rare): judicium false factum, Sisenn. ap. Charis. p. 179; Plaut. Capt. 3, 4, 78 Fleck. (Cic. Ac. 2, 46, 141 dub., B. and K., al. falso).— Sup.:

quae adversus haec falsissime disputantur,

Aug. Conf. 10, 13.

fallo, fĕfelli, falsum, 3 (archaic inf. praes. pass. fallier, Pers. 3, 50; perf. pass. fefellitus sum, Petr. Fragm. 61, MSS.), v. a. [Sanscr. sphal, sphul, to waver; Gr. sphallô, a-sphalês], to deceive, trick, dupe, cheat, disappoint (freq. and class.; syn.: decipio, impono, frustror, circumvenio, emungo, fraudo).

In gen.

Of living objects:

T. Roscius non unum rei pecuniariae socium fefellit, verum novem homines honestissimos ejusdem muneris, etc.... induxit, decepit, destituit, omni fraude et perfidia fefellit,

Cic. Rosc. Am. 40, 116 sq.; so,

aliquem dolis,

Ter. And. 3, 2, 13; cf. id. Heaut. 3, 1, 61:

senem,

Plaut. Bacch. 4, 4, 43:

referam gratiam, atque eas itidem fallam, ut ab illis fallimur,

Ter. Eun. 2, 3, 93: tu illum fructu fallas, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 29, 73:

id ipsum sui fallendi causa milites ab hostibus factum existimabant,

Caes. B. G. 7, 50, 2:

tum laqueis captare feras et fallere visco Inventum,

Verg. G. 1, 139; cf. Ov. M. 15, 474:

is enim sum, nisi me forte fallo, qui, etc.,

Cic. Phil. 12, 8, 21:

num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, verum dies?

id. Cat. 1, 3, 7:

nisi me fallit animus,

id. Rosc. Am. 17, 48; cf.:

neque eum prima opinio fefellit,

Caes. B. C. 3, 67, 3:

ne spes eum fallat,

Cic. Fam. 1, 3; Caes. B. G. 2, 10, 4:

si in hominibus eligendis spes amicitiae nos fefellerit,

Cic. Verr. 2, 2, 11, § 28:

in quo cum eum opinio fefellisset,

Nep. Ages. 3, 5:

nisi forte me animus fallit,

Sall. C. 20, 17:

nisi memoria me fallit,

fails me, Gell. 20, p. 285 Bip.:

nisi me omnia fallunt,

Cic. Att. 8, 7, 1; cf.:

omnia me fallunt, nisi, etc.,

Sen. Ep. 95 med.:

nisi quid me fallit,

Cic. Fam. 5, 20, 6; cf.:

si quid nunc me fallit in scribendo,

id. ib. 3, 5, 4:

dominum sterilis saepe fefellit ager,

Ov. A. A. 1, 450:

certe hercle hic se ipsus fallit, non ego,

Ter. And. 3, 2, 15:

tam libenter se fallunt, quam si una fata decipiunt,

Sen. Brev. Vit. 11, 1:

cum alios falleret, se ipsum tamen non fefellit,

Lact. 1, 22, 5.— Pass. in mid. force, to deceive one's self, be deceived, to err, be mistaken:

errore quodam fallimur in disputando,

Cic. Rep. 3, 35:

qua (spe) possumus falli: deus falli qui potuit?

id. N. D. 3, 31, 76:

memoriā falli,

Plin. 10, 42, 59, § 118:

jamque dies, nisi fallor, adest,

Verg. A. 5, 49; Cic. Att. 4, 17, 1; 16, 6, 2:

ni fallor,

Ov. F. 4, 623; Lact. 2, 19, 1; cf.:

ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor,

Hor. A. P. 42.—With object-clause:

dicere non fallar, quo, etc.,

Luc. 7, 288:

quamquam haut falsa sum, nos odiosas haberi,

Plaut. Aul. 2, 1, 4; cf.:

id quam facile sit mihi, haud sum falsus,

id. Men. 5, 2, 3; Ter. And. 4, 1, 23; Sall. J. 85, 20:

neque ea res falsum me habuit,

did not deceive me, id. ib. 10, 1:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 43.—

Of inanim. or abstr. objects:

promissum,

not to fulfil, Curt. 7, 10, 9:

fidem hosti datam fallere,

to violate, break, betray, deceive, Cic. Off. 1, 13, 39:

quodsi meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit,

id. Cat. 4, 11, 23; cf. id. de Or. 1, 1, 2:

non fallam opinionem tuam,

id. Fam. 1, 6 fin.; cf. Caes. B. C. 3, 86 fin.:

imperium,

to fail to execute, Plin. 7, 37, 38, § 125:

cum lubrica saxa vestigium fallerent,

betrayed, Curt. 4, 9.— Poet.:

tu faciem illius Falle dolo,

imitate deceptively, assume, Verg. A. 1, 684:

sua terga nocturno lupo,

i. e. to hide, conceal, Prop. 4, 5, 14:

casses, retia,

to shun, avoid, Ov. H. 20, 45; 190. —

Absol.: neque quo pacto fallam... Scio quicquam, Caecil. ap. Cic. N. D. 3, 29 fin.:

cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,

Cic. Off. 1, 13, 41:

ea (divinatio) fallit fortasse nonnumquam,

id. Div. 1, 14, 25:

non in sortitione fallere,

id. Verr. 2, 2, 53, § 132:

in ea re,

Nep. Them. 7, 2; Cels. 7, 26, 2: ne falleret bis relata eadem res, Liv. 29, 35, 2:

ut, si quid possent, de induciis fallendo impetrarent,

Caes. B. G. 4, 13, 5:

germinat et numquam fallentis termes olivae,

Hor. Epod. 16, 45:

plerumque sufflati atque tumidi (oratores) fallunt pro uberibus,

Gell. 7, 14, 5.—

Impers.: fallit (me) I deceive myself, I mistake, am mistaken:

sed nos, nisi me fallit, jacebimus,

Cic. Att. 14, 12, 2; cf.:

nisi me propter benevolentiam forte fallebat,

id. Cael. 19, 45; id. Sest. 50, 106:

nec eum fefellit,

id. Off. 2, 7, 25:

vide, ne te fallat,

Varr. R. R. 2, 1, 25. And cf. under II. B. 2.

In partic.

To deceive in swearing, to swear falsely:

is jurare cum coepisset, vox eum defecit in illo loco: SI SCIENS FALLO,

Cic. Fam. 7, 1, 2; cf.:

lapidem silicem tenebant juraturi per Jovem haec verba dicentes: SI SCIENS FALLO, TVM ME DISPITER, etc., Paul. ex Fest. s. v. lapidem, p. 115 Müll.: si sciens fefellisset,

Plin. Pan. 64, 3; cf. Liv. 21, 45, 8; Prop. 4, 7, 53:

expedit matris cineres opertos Fallere,

i. e. to swear falsely by the ashes of your mother, Hor. C. 2, 8, 10.—

With respect to one's knowledge or sight, for the more usual latēre: to lie concealed from, to escape the notice, elude the observation of a person (so in Cic., Sall., and Caes. for the most part only impers., v. 2. infra).

With acc.:

neque enim hoc te, Crasse, fallit, quam multa sint et quam varia genera dicendi,

Cic. de Or. 1, 60, 255:

tanto silentio in summum evasere, ut non custodes solum fallerent, sed, etc.,

Liv. 5, 47, 3:

nec fefellit veniens ducem,

id. 2, 19, 7; Curt. 7, 6, 4; cf.:

quin et Atridas duce te (Mercurio)... Priamus... Thessalosque ignes et iniqua Trojae Castra fefellit,

Hor. C. 1, 10, 16:

quos fallere et effugere est triumphus,

id. ib. 4, 4, 52:

Spartacum si qua potuit vagantem Fallere testa,

id. ib. 3, 14, 20; Suet. Caes. 43:

nec te Pythagorae fallant arcana,

Hor. Epod. 15, 21; id. Ep. 1, 6, 45:

nec quicquam eos, quae terra marique agerentur, fallebat,

Liv. 41, 2, 1 Drak.:

ut plebem tribunosque falleret judicii rescindendi consilium initum,

id. 4, 11, 4:

tanta celeritate, ut visum fallant,

Plin. 9, 50, 74, § 157:

oculos littera fallit,

cannot be distinctly read, Ov. A. A. 3, 627.— With acc. and inf.:

neutros fefellit hostes appropinquare,

Liv. 31, 33, 8 Weissenb. ad loc.—Mid. with gen.:

nec satis exaudiebam, nec sermonis fallebar tamen,

Plaut. Ep. 2, 2, 55.—

Absol., to escape notice, be unseen, remain undiscovered:

speculator Carthaginiensium, qui per biennium fefellerat, Romae deprehensus,

Liv. 22, 33, 1; 25, 9, 2:

spes fallendi, resistendive, si non falleret,

of remaining unnoticed, id. 21, 57, 5:

non fefellere ad Tifernum hostes instructi,

id. 10, 14, 6.—So with part. perf., Liv. 42, 64, 3; 23, 19, 11.—With part. pres.: ne alio itinere hostis falleret ad urbem incedens, i. e. arrive secretly, lanthanoi prosiôn, Liv. 8, 20, 5; cf. id. 5, 47, 9; Verg. A. 7, 350:

nec vixit male, qui natus moriensque fefellit,

i. e. has remained unnoticed, Hor. Ep. 1, 17, 10:

fallere pro aliquo,

to pass for, Gell. 7, 14:

bonus longe fallente sagitta,

Verg. A. 9, 572.—

Impers.: fallit (me), it is concealed from me, unknown to me, I do not know, am ignorant of (for the most part only with negatives or in negative interrogations), constr. with subject-clause:

non me fefellit: sensi,

Plaut. Bacch. 2, 3, 64:

num me fefellit, hosce id struere?

Ter. Heaut. 3, 2, 3; cf.:

in lege nulla esse ejusmodi capita, te non fallit,

Cic. Att. 3, 23, 4:

nec me animi fallit, etc.,

Lucr. 1, 136; 5, 97:

quem fallit?

who does not know? Plin. 2, 103, 106, § 233:

neque vero Caesarem fefellit, quin, etc.,

Caes. B C. 3, 94, 3.—

To cause any thing (space, time, etc.) not to be observed or felt, to lighten any thing difficult, or to appease, silence any thing disagreeable, to beguile ( poet. and in post-Aug. prose):

medias fallunt sermonibus horas Sentirique moram prohibent,

Ov. M. 8, 652:

jam somno fallere curam,

Hor. S. 2, 7, 114:

Fallebat curas aegraque corda labor,

Ov. Tr. 3, 2, 16; cf.

dolores,

id. ib. 5, 7, 39:

luctum,

Val. Fl. 3, 319:

molliter austerum studio fallente laborem,

Hor. S. 2, 2, 12; Ov. M. 6, 60; Plin. 27, 7, 28, § 49.—Prov.:

fallere credentem non est operosa puellam Gloria,

Ov. H. 2, 63.—Hence, falsus, a, um, P. a., deceptive, pretended, feigned, deceitful, spurious, false (syn.: adulterinus, subditus, subditicius, spurius).

[p. 722] Adj.:

testes aut casu veri aut malitia falsi fictique esse possunt,

Cic. Div. 2, 11, 27; cf.:

falsum est id totum, neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

ementita et falsa plenaque erroris,

id. N. D. 2, 21, 55:

pro re certa spem falsam domum retulerunt,

id. Rosc. Am. 38, 110; cf.:

spe falsa atque fallaci,

id. Phil. 12, 2, 7; so,

spes,

id. Sull. 82, 91:

falsa et mendacia visa,

id. Div. 2, 62, 127; cf.:

falsa et inania visa,

id. ib.:

falsum et imitatione simulatum,

id. de Or. 2, 45, 189; cf. id. Phil. 11, 2, 5:

argumentum,

id. Inv. 1, 48, 90:

qui falsas lites falsis testimoniis Petunt,

Plaut. Rud. prol. 13:

reperiuntur falsi falsimoniis,

id. Bacch. 3, 6, 12:

ambitio multos mortales falsos fieri subegit,

Sall. C. 10, 5 Kritz.:

pater (opp. verus),

a supposed father, Ov. M. 9, 24; cf. id. ib. 1, 754:

falsi ac festinantes,

Tac. A. 1, 7: suspectio, Enn. ap. Non. 511, 5:

nuntius,

Cic. de Or. 1, 38, 175:

rumores,

Caes. B. G. 6, 20, 2:

poena falsarum et corruptarum litterarum,

Cic. Fl. 17, 39; cf.:

falsas esse litteras et a scriba vitiatas,

Liv. 40, 55, 1:

falsarum tabularum rei,

Suet. Aug. 19:

fama,

Cic. Lael. 4, 15:

appellatio,

Quint. 7, 3, 5:

sententiae,

id. 8, 5, 7:

crimina,

Hor. C. 3, 7, 14;

terrores,

id. Ep. 2, 1, 212:

opprobria,

i. e. undeserved, id. ib. 1, 16, 38; cf.

honor,

id. ib. 39: falsi Simoëntis ad undam, i. e. fictitious (simulati), Verg. A. 3, 302; cf.:

falsi sequimur vestigia tauri (i. e. Jovis),

Val. Fl. 8, 265:

vultu simulans Haliagmona,

Stat. Th. 7, 739:

ita ceteros terruere, ut adesse omnem exercitum trepidi ac falsi nuntiarent,

Tac. H. 2, 17:

ne illi falsi sunt qui divorsissumas res pariter expectant,

deceived, mistaken, Sall. J. 85, 20; cf.:

falsus utinam vates sim,

Liv. 21, 10, 10; so,

vates,

id. 4, 46, 5.— Comp. (rare):

quanto est abjectior et falsior ista (theologia),

Aug. Civ. D. 7, 5 fin.:

nihil est hominum inepta persuasione falsius,

Petr. 132; cf. Paul. ex Fest. p. 92, 11 Müll.— Sup.:

id autem falsissimum est,

Col. 1, 6, 17.—

With gen.:

Felix appellatur Arabia, falsi et ingrati cognominis,

Plin. 12, 18, 41, § 82.—

False, counterfeit, spurious, = adulterinus (late Lat.): moneta, Cod. Th. 9, 21, 9.—

As subst.

falsus, i, m., a liar, deceiver:

Spurinnam ut falsum arguens,

a false prophet, Suet. Caes. 81 fin.; id. Tib. 14.—

falsum, i, n., falsehood, fraud:

ex falsis verum effici non potest,

Cic. Div. 2, 51, 106; cf.:

veris falsa remiscet,

Hor. A. P. 151:

vero distinguere falsum,

id. Ep. 1, 10, 29:

falsum scripseram,

Cic. Att. 7, 14, 2; Quint. 7, 2, 53:

ex illa causa falsi,

i. e. of fraud, Dig. 48, 10 (De lege Cornelia de falsis), 1;

v. the whole title: acclinis falsis animus,

Hor. S. 2, 2, 6:

nec obstitit falsis Tiberius,

Tac. A. 2, 82:

simulationum falsa,

id. ib. 6, 46 et saep.—Adverb.:

telisque non in falsum jactis,

i. e. not at random, with effect, Tac. A. 4, 50 fin.:

jurare falsum,

Ov. Am. 3, 3, 11.— Adv., untruly, erroneously, unfaithfully, wrongly, falsely; in two forms, falso and false.

falso:

eho mavis vituperari falso, quam vero extolli?

Plaut. Most. 1, 3, 21 sq.; cf. id. Trin. 1, 2, 173;

so opp. vero,

Curt. 5, 2, 2: ei rei dant operam, ut mihi falso maledicatur, Cato ap. Charis. p. 179 P.: falso criminare, Enn. ap. Non. 470, 16:

neque me perpetiar probri Falso insimulatam,

id. Am. 3, 2, 7; 21; cf.:

non possum quemquam insimulare falso,

Cic. Verr. 2, 5, 41, § 107:

falso memoriae proditum,

id. de Imp. Pomp. 14, 41:

cum Tarquinius... vivere falso diceretur,

id. Rep. 2, 21; cf.:

adesse ejus equites falso nuntiabantur,

Caes. B. C. 1, 14, 1:

cum utrumque falso fingerent,

Liv. 42, 2:

falso in me conferri,

Cic. Fam. 5, 5, 2: aliquem falso occidere, i. e. by mistake, Naev. ap. Charis. p. 179 P.; cf.:

ut miseri parentes quos falso lugent, vivere sciant,

Liv. 34, 32, 13; and:

falso lamentari eas Darium vivum,

Curt. 3, 12:

falso queritur de natura sua genus humanum,

Sall. J. 1:

falso plurima volgus amat,

Tib. 3, 3, 20 (so perh. also in Cic. Ac. 2, 46, 141, non assentiar saepe falso, instead of false).—Ellipt.: Da. Si quid narrare occepi, continuo dari tibi verba censes. Si. Falso, Ter. And. 3, 2, 24; cf.:

atqui in talibus rebus aliud utile interdum, aliud honestum videri solet. Falso: nam, etc.,

Cic. Off. 3, 18, 74; so Quint. 2, 17, 12; Nep. Alc. 9:

quia inter inpotentes et validos falso quiescas, = quia falluntur qui putant quiesci posse,

Tac. Germ. 36.—

false (very rare): judicium false factum, Sisenn. ap. Charis. p. 179; Plaut. Capt. 3, 4, 78 Fleck. (Cic. Ac. 2, 46, 141 dub., B. and K., al. falso).— Sup.:

quae adversus haec falsissime disputantur,

Aug. Conf. 10, 13.

sĕd or sĕt, conj. [cf. Freund, Cic. Mil. p. 8 sq.; old and orig. form sedum, acc. to Charis. p. 87 P., and Mar. Vict. p. 2458 P.; but more prob. an ablative from root of the reflexive pron. so- for suo-, and orig. the same with the insep. prep. 2. sēd; prop., by itself, apart; hence, but, only, etc.; cf. Corss. Ausspr. 1, p. 200 sq.], a particle of limitation, exception, or correction (cf. at and autem init.).

In gen., but, yet:

ipsum regale genus civitatis reliquis simplicibus longe anteponendum: sed ita, quoad statum suum retinet, etc.,

Cic. Rep. 2, 23, 43:

Neoptolemus apud Ennium Philosophari sibi ait necesse esse, sed paucis: nam omnino haud placere,

id. Tusc. 2, 1, 1; cf. id. Rep. 1, 18, 33:

C. Memmius perfectus litteris, sed Graecis,

id. Brut. 70, 247:

nactus es (me otiosum), sed mehercule otiosiorem operā quam animo,

id. Rep. 1, 9, 14:

quae observanda essent, multa constituit (Numa), sed ea sine impensa,

id. ib. 2, 14, 27; cf. id. ib. 1, 31, 47:

miser homo est, qui, etc....sed ille miserior qui, etc.,

Plaut. Capt. 3, 1, 2:

vera dico, sed nequicquam, quoniam non vis credere,

id. Am. 2, 2, 205:

video te testimoniis satis instructum: sed apud me argumenta plus quam testes valent,

Cic. Rep. 1, 38, 59:

(Platonis civitatem) praeclaram illam quidem fortasse, sed a vitā hominum abhorrentem et moribus,

id. ib. 2, 11, 21; cf. id. ib. 1, 40, 63:

sed id ubi jam penes sese habent, ex bonis pessumi sunt,

Plaut. Capt. 2, 1, 37:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris, etc....Sed si aliter ut dixi accidisset: qui possem queri? etc.,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

istos captivos sinito ambulare, si foris, si intus volent. Sed uti asserventur magnā diligentiā,

Plaut. Capt. 1, 2, 6:

non possum dicere...sed neque his contentus sum,

Cic. Rep. 1, 22, 36: nec sum in ullā re molestus civitatibus;

sed fortasse tibi, qui haec praedicem de me,

id. Att. 5, 21, 7:

non sum tantopere admiratus, sed posteaquam coepit rationem exponere,

id. Rep. 1, 14, 22:

non perfectum illud quidem, sed tolerabile est,

id. ib. 1, 26, 42:

sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

id. ib. 2, 26, 48:

scio tibi ita placere: sed tamen velim scire, etc.,

id. ib. 1, 30, 46; cf. Plaut. As. 2, 2, 72:

difficile factu est, sed conabor tamen,

Cic. Rep. 1, 43, 66:

in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa natura saepe rationem,

id. ib. 2, 33, 57: illa quidem tristis, nec adhuc interrita vultu: Sed regina tamen, sed opaci maxima mundi;

Sed tamen inferni pollens matrona tyranni,

Ov. M. 5, 507 sq.; cf. id. ib. 7, 718:

plerique patriae, sed omnes famā atque fortunis expertes,

Sall. C. 33, 1:

ipsum quidem regem assecutus non est, sed magnam partem agminis oppresserunt,

Liv. 36, 19:

plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi. Sed hoc me beat saltem, quod perduelles vicit,

Plaut. Am. 2, 2, 15:

apponam urnam jam ego hanc in mediā viā. Sed autem, quid si hanc hinc abstulerit quispiam?

but then, id. Rud. 2, 5, 15 (cf. in the foll. II. A. 2.):

statim Luculli... eum domum suam receperunt. Sed enim hoc non solum ingenii ac litterarum, verum etiam naturae, etc.,

but indeed, Cic. Arch. 3, 5:

progeniem sed enim Trojano a sanguine duci Audierat,

Verg. A. 1, 19; 2, 164; 5, 395;

6, 28 et saep. (cf. also infra, II. A. 2.): sed enimvero, cum detestabilis altera res sit, quid ad deliberationem dubii superesse?

Liv. 45, 19, 14.—Very rarely with non (for nec tamen), introducing a qualification of a previous word:

Academici veteres beatum quidem esse etiam inter hos cruciatus fatentur, sed non ad perfectum,

Sen. Ep. 71, 18.

In partic.

Interrupting the discourse by transition to another subject or by ending the speech.

In a transition to another subject:

tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant. Set age, responde: jam vos redistis in gratiam?

Plaut. Am. 3, 3, 7; cf. id. ib. 5, 1, 20;

5, 1, 26: non impedio, praesertim quoniam feriati sumus. Sed possumus audire aliquid, an serius venimus?

Cic. Rep. 1, 13, 20:

nunc reliquorum oratorum aetates et gradus persequamur. Curio fuit igitur ejusdem aetatis fere, etc.... Scripsit etiam alia nonnulla, etc.... Sed ecce in manibus vir praestantissimo ingenio... C. Gracchus,

id. Brut. 33, 125; cf.:

sed eccum Amphitruonem, etc.,

Plaut. Am. 3, 4, 22; id. Aul. 2, 1, 55; 3, 5, 62; id. Capt. 5, 3, 20; 5, 4, 8 al.:

sed quid ego cesso?

id. As. 1, 1, 112: sed ista mox;

nunc audiamus Philum, quem, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 20 fin. et saep.—In recurring to a previous subject:

sed ad instituta redeamus,

Cic. Brut. 61, 220:

sed redeamus rursus ad Hortensium,

id. ib. 84, 291:

sed jam ad id, unde degressi sumus, revertamur,

id. ib. 88, 300:

sed perge de Caesare et redde quae restant,

id. ib. 74, 258 et saep.—Hence, after parenthetic clauses, but, now, I say, etc.:

equidem cum audio socrum meam Laeliam (facilius enim mulieres incorruptam antiquitatem conservant, quod multorum sermonis expertes ea tenent semper quae prima didicerunt) sed eam sic audio, ut Plautum mihi aut Naevium videar audire,

Cic. de Or. 3, 12, 45:

qui (Pompeius) ut peroravit (nam in eo sane fortis fuit: non est deterritus: dixit omnia, atque interdum etiam silentio, cum auctoritate semper), sed ut peroravit, surrexit Clodius,

id. Q. Fr. 2, 3, 2.—

In breaking off, discontinuing speech:

sed satis verborum est: cura quae jussi atque abi,

Plaut. Capt. 1, 2, 16:

sed, si placet, in hunc diem hactenus,

Cic. Rep. 2, 44, 71:

sed haec hactenus,

id. Off. 1, 39, 140 al.: sed quid ego haec memoro? Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 318 Vahl.):

nec requievit enim, donec Calchante ministro—Sed quid ego haec autem nequicquam ingrata revolvo? Quidve moror?

Verg. A. 2, 101: sed enim, oikonomia (epistulae) si perturbatior est, tibi assignato: te enim sequor, schediazonta, but indeed, Cic. Att. 6, 1, 11; so,

sed enim,

Verg. A. 1, 19.—

After negative clauses, to limit the negative statement, i. e. to indicate either that the assertion does not hold good at all, but something else does instead; or else that it is not exclusively true, but something else holds good in addition, but, on the contrary; and in an ascending signif., but also, but even, but in fact, etc.

In a simple opposition: non cauponantes bellum, sed belligerantes, Ferro, non auro, vitam cernamus utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 201 Vahl.); cf.: haud doctis dictis certantes, sed maledictis...Non ex jure manu consertum sed magi' ferro Rem repetunt, id. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 sq. Vahl.):

non ego erus tibi, sed servus sum,

Plaut. Capt. 2, 1, 44:

quae (hominum vestigia) ille (Aristippus) non ex agri consiturā, sed ex doctrinae indiciis interpretabatur,

Cic. Rep. 1, 17, 29:

nec leges imponit populo, quibus ipse non pareat, sed suam vitam, ut legem, praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52;

1, 13, 19: neque hac nos patria lege genuit, ut...sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4, 8:

non quod...sed quod, etc.,

id. ib. 1, 18, 30.—With contra:

non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem afferre,

Liv. 4, 18 init. —

Several times repeated: non sibi se soli natum, sed patriae, sed suis,

Cic. Fin. 2, 14, 45 Madv. ad loc.:

quod non naturā exoriatur, sed judicio, sed opinione,

id. Tusc. 3, 34, 82:

sed publicam, sed ob frumentum decretam, sed a publicanis faenore acceptam,

id. Verr. 2, 3, 72, § 169; id. Planc. 10, 24:

non eros nec dominos appellat eos...sed patriae custodes, sed patres et deos,

id. Rep. 1, 41, 64; Tib. 1, 7, 44 sq.: quam tibi non Perseus, verum si quaeris, ademit;

Sed grave Nereïdum numen, sed corniger Hammon, Sed quae visceribus veniebat belua ponti Exsaturanda meis,

Ov. M. 5, 17 sq.:

sed Pompeium, sed Lepidum,

Tac. A. 1, 10; Sen. Const. 13, 4; id. Ben. 1, 1, 6; 1, 7, 3:

non praefectum ab iis, sed Germanicum ducem, sed Tiberium imperatorem violari,

Tac. A. 1, 38 et saep.—

In a climax. [p. 1658]

Non modo (solum, tantum, etc.)...sed or sed etiam (et, quoque), not only, not merely...but, but also, but even, but indeed (sed, standing alone, isolates the ascending idea, while an appended etiam, et, or quoque places it in closer connection with the first statement, and thus permits them to be viewed together):

non modo falsum illud esse, sed hoc verissimum,

Cic. Rep. 2, 44, 71:

quod non modo singulis hominibus, sed potentissimis populis saepe contingit,

id. ib. 5, 8, 11;

3, 10, 17: id ei perpetuā oratione contigit, non modo ut acclamatione, sed ut convitio et maledictis impediretur,

id. Q. Fr. 2, 3, 2:

unius viri consilio non solum ortum novum populum, sed adultum jam et paene puberem,

id. Rep. 2, 11, 21; cf.:

nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

id. Sen. 11, 36:

volo ut in scaenā, sic in foro non eos modo laudari, qui celeri motu utantur, sed eos etiam, quos statarios appellant,

id. Brut. 30, 116; id. Rep. 1, 8, 13:

omnia ejus non facta solum, sed etiam dicta meminisset,

id. ib. 6, 10, 10:

neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. ib. 2, 15, 28; 1, 3, 4;

1, 34, 51: neque vero se populo solum, sed etiam senatui commisit, neque senatui modo, sed etiam publicis praesidiis et armis, neque his tantum, verum ejus potestati, cui, etc.,

id. Mil. 23, 61:

haec non delata solum, sed paene credita,

id. ib. 24, 64:

nec mihi soli versatur ante oculos, sed etiam posteris erit clara et insignis,

id. Lael. 27, 102:

illum non modo favisse sed et tantam illi pecuniam dedisse honoris mei causā,

id. Att. 11, 9, 2:

omnes civiles dissensiones, neque solum eas, quas audistis, sed et has, quas vosmet ipsi meministis et vidistis,

id. Cat. 3, 10, 24:

multiplicatusque terror non infimis solum, sed primoribus patrum,

Liv. 3, 36, 5:

non responsum solum benigne legatis est, sed Philippi quoque filius Demetrius ad patrem reducendus legatis datus est,

id. 36, 35 fin.:

conciti per haec non modo Cherusci, sed conterminae gentes,

Tac. A. 1, 60; 3, 44:

via non angusta modo, sed plerumque praerupta,

Curt. 3, 4, 12; 5, 1, 20 Mützell ad loc.—

Esp., in passing from the part to the whole, from the particular to the universal (usually followed by omnino, or by omnis, cunctus, totus, universus, etc.):

timebat non ea solum quae timenda erant, sed omnia,

Cic. Mil. 24, 66:

neglegere, quid de se quisque sentiat, non solum arrogantis est, sed etiam omnino dissoluti,

id. Off. 1, 28, 99:

nec sibi tantum, sed universis singulisque consulere,

Sen. Ben. 2, 5, 4:

non consuli modo, sed omnibus civibus enitendum,

Plin. Pan. 2, 1:

non initio tantum, sed continuo totius temporis successu,

Just. 1, 8, 14:

non modo Italiā, sed toto orbe terrarum,

Flor. 1, 16, 3.—Etiam is rarely added:

quotiens non modo ductores nostri, sed universi etiam exercitus ad mortem concurrerunt,

Cic. Tusc. 1, 37, 89; Curt. 5, 1, 24.—

Non modo (solum) non...sed, sed etiam; sed ne... quidem, not only not...but, but even, but indeed, but not even, etc.:

ut non modo a mente non deserar, sed id ipsum doleam, me, etc.,

Cic. Att. 3, 15, 2; id. Rep. 2, 23, 43:

judicetur non verbo, sed re non modo non consul, sed etiam hostis Antonius,

id. Phil. 3, 6, 14:

hoc non modo non laudari, sed ne concedi quidem potest,

id. Mur. 3, 8:

iis non modo non laudi, verum etiam vitio dandum puto,

id. Off. 1, 21, 71:

non modo non oppugnator, sed etiam defensor,

id. Planc. 31, 76:

ego contra ostendo, non modo nihil eorum fecisse Sex. Roscium, sed ne potuisse quidem facere,

id. Rosc. Am. 29, 79.—Also, without the second non in the first clause, and with ne quidem, doubly negative (only when both clauses have the same verb;

v. Zumpt, Gram. § 724 b): quod mihi non modo irasci, sed ne dolere quidem impune licet,

Cic. Att. 11, 24, 1:

ea est ratio instructarum navium, ut non modo plures, sed ne singuli quidem possint accedere,

id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

non modo aeternam, sed ne diuturnam quidem gloriam assequi possumus,

id. Rep. 6, 21, 23:

ea sunt demum non ferenda in mendacio, quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

id. ib. 2, 15, 28:

quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

id. Lael. 24, 89: non modo facere, sed ne cogitare quidem quicquam audebit, id. Off. 2, 19, 77; cf. with vix:

verum haec genera virtutum non solum in moribus nostris, sed vix jam in libris reperiuntur,

id. Cael. 17, 40:

non modo ad expeditiones, sed vix ad quietas stationes viribus sufficiebant,

Liv. 3, 6.—After quisquam with ellipsis of non:

ut non modo praedandi causā quisquam ex agro Romano exiret, sed ultro Fidenates descenderent, etc.,

Liv. 4, 21, 6 (where Weissenb. supplies non in brackets before exiret); cf.:

antiqui non solum erant urbes contenti cingere muris, verum etiam loca aspera et confragosa saxis eligebant,

Hyg. Grom. Limit. p. 197.—

As sed, after non modo, acquires an idea of ascent or climax, from the fact that non modo represents a thing as existing (only not existing alone), and thus includes an affirmation, so, too, after purely affirmative clauses, sed sometimes serves as an ascending adjunct, but, but in fact, but also:

ego te hodie reddam madidum, sed vino, probe,

Plaut. Aul. 3, 6, 37:

odore canibus anum, sed multo, replent,

Phaedr. 4, 17, 19: Dae. Curriculo affer Duas clavas. La. Clavas? Dae. Sed probas:

propera cito,

Plaut. Rud. 3, 5, 19.—In good prose usually joined with etiam (or et):

hic mihi primum meum consilium defuit, sed etiam obfuit,

Cic. Att. 3, 15, 5; cf. id. ib. 4, 16, c, 10;

10, 16, 6: Q. Volusium, certum hominem, sed mirifice etiam abstinentem, misi in Cyprum,

id. ib. 5, 21, 6:

hoc in genere si eum adjuveris, apud ipsum praeclarissime posueris, sed mihi etiam gratissimum feceris,

id. Fam. 13, 64, 2:

ex testamento Tiberii, sed et Liviae Augustae,

Suet. Calig. 16; 20.

sēd = sine, v. sine init. and 2. se.

sēd = se; cf. the letter D.

ad-mitto, mīsi, missum, 3, v. a. (admĭsse sync. for admisisse, Plaut. Mil. 4, 7, 4: admittier arch. for admitti, as Verg. A. 9, 231), orig. to send to; hence with the access. idea of leave, permission (cf.: aditus, accessus), to suffer to come or go to a place, to admit. —Constr. with in and acc. ( in and abl. is rare and doubtful), ad, or dat. (class.).

Lit.

In gen.:

ad eam non admissa sum,

Ter. Hec. 2, 1, 41;

so Eun. 2, 2, 50: quam multis custodibus opus erit, si te semel ad meas capsas admisero,

Cic. Div. in Caecil. 16:

in cubiculum,

id. Phil. 8, 10:

lucem in thalamos,

Ov. A. A. 3, 807:

domum ad se filium,

Nep. Tim. 1:

plebem ad campestres exercitationes,

Suet. Ner. 10:

aliquem per fenestram,

Petr. Sat. 79; cf. Ov. A. A. 3, 605:

admissis intra moenia hostibus,

Flor. 1, 1.—

Esp.

Of those who admitted one on account of some business; and under the emperors, for the purpose of salutation, to allow one admittance or access, to grant an audience (the t. t. for this; v. admissio, admissionalis;

opp. excludere,

Cic. Cat. 1, 4, 10; Plin. Pan. 48; cf.

Schwarz ad h. 1. 47, 3): nec quemquam admisit,

admitted no one to his presence, Cic. Att. 13, 52:

domus clari hominis, in quam admittenda hominum cujusque modi multitudo,

id. Off. 1, 39: Casino salutatum veniebant;

admissus est nemo,

id. Phil. 2, 41, 105; Nep. Con. 3; id. Dat. 3; Suet. Aug. 79:

spectatum admissi,

Hor. A. P. 5:

admittier orant,

Verg. A. 9, 231:

turpius eicitur quam non admittitur hospes,

Ov. Tr. 5, 6, 13:

vetuit ad eum quemquam admitti,

Nep. Eum. 12; Curt. 4, 1, 25:

promiscuis salutationibus admittebat et plebem,

Suet. Aug. 52.—Metaph.:

ante fores stantem dubitas admittere Famam,

Mart. 1, 25.—

Of a harlot:

ne quemquam interea alium admittat prorsus quam me ad se virum,

Plaut. As. 1, 3, 83; Prop. 3, 20, 7.—Also of the breeding of animals, to put the male to the female (cf.:

admissarius, admissura, admissus),

Varr. R. R. 3, 9, 22; 3, 10, 3; Plin. 8, 43, 68 al.; cf. id. 10, 63, 83; Just. 1, 10; Col. 6, 37; 7, 2.—Also used of the female of animals, Varr. R. R. 2, 7, and Non. 69, 85.—

Admittere aliquem ad consilium, to admit one to counsel or consultation:

nec ad consilium casus admittitur,

Cic. Marc. 2, 7:

horum in numerum nemo admittebatur nisi qui, etc.,

Nep. Lys. 1 Halm.—Hence:

admittere aliquem ad honores, ad officium,

to admit him to, to confer on, Nep. Eum. 1; Suet. Caes. 41; Prop. 2, 34, 16; Sen. Herc. Oet. 335.—

Of a horse, to let go or run, to give loose reins to (cf.: remittere, immittere, less emphatic than concitare; usu. in the part. perf.):

admisso equo in mediam aciem irruere,

Cic. Fin. 2, 19, 61:

equites admissis equis ad suos refugerunt,

Caes. B. C. 2, 34:

Considius equo admisso ad eum accurrit,

came at full speed, id. B. G. 1, 22:

in Postumium equum infestus admisit,

Liv. 2, 19; so Ov. H. 1, 36; id. M. 6, 237.—Hence of the hair, to let it flow loosely:

admissae jubae,

Ov. Am. 2, 16, 50 al. [p. 41]

Fig.

Of words, entreaties, etc., to permit a thing to come, to give access or grant admittance, to receive:

pacis mentionem admittere auribus,

Liv. 34, 49;

so 30, 3: nihil quod salutare esset, ad aurĭs admittebant,

id. 25, 21:

quo facilius aures judicum, quae post dicturi erimus, admittant,

Quint. 4, 3, 10.—Hence also absol.:

admittere precationem,

to hear, to grant, Liv. 31, 5 Gron.; Sil. 4, 698: tunc admitte jocos, give admittance to jesting, i. e. allow it, Mart. 4, 8.—So also:

aliquid ad animum,

Liv. 7, 9:

cogitationem,

Lact. 6, 13, 8.—

Of an act, event, etc., to let it be done, to allow, permit (“fieri pati,” Don. ad Ter. Eun. 4, 6, 23).—With acc. of thing:

sed tu quod cavere possis stultum admittere est, Ter. l. c.: quod semel admissum coërceri non potest,

Cic. Fin. 1, 1, 4:

non admittere litem,

id. Clu. 116:

aspicere ecquid jam mare admitteret,

Plin. Ep. 6, 16, 17:

non admittere illicita,

Vulg. 2 Macc. 6, 20.—With subj. clause:

hosti non admissuro, quo minus aggrederetur,

Tac. H. 2, 40.—With acc. and inf.:

non admisit quemquam se sequi,

Vulg. Marc. 5, 37; so acc. of person alone:

non admisit eum,

ib. 5, 19.—Hence, in the language of soothsayers, t. t. of birds which give a favorable omen, = addīco, to be propitious, to favor:

inpetritum, inauguratum'st, quovis admittunt aves,

Plaut. As. 2, 1, 11:

ubi aves non admisissent,

Liv. 1, 36, 6; id. 4, 18 al. (hence: ADMISSIVAE: aves, in Paul. ex Fest. p. 21. Müll.).—

Of an unlawful act, design, etc., to grant admittance to one's self; hence, become guiliy of, to perpetrate, to commit (it thus expresses rather the moral liability incurred freely; while committere designates the overt act, punishable by civil law, Herz. ad Caes. B. G. 3, 9; freq. and class.), often with a reflexive pron., in me, etc. (acc.):

me hoc delictum admisisse in me, vehementer dolet,

Ter. Ad. 4, 5, 48:

ea in te admisisti quae, etc.,

Cic. Phil. 2, 19, 47:

tu nihil admittes in te formidine poenae,

Hor. Ep. 1, 16, 53:

admittere in se culpam,

Plaut. Trin. 1, 2, 61; Ter. Phorm. 2, 1, 40:

scelera, quae in se admiserit,

Lucil. 27, 5 Müll.:

quid umquam Habitus in se admisit, ut, etc.,

Cic. Clu. 60, 167:

quantum in se facinus,

Caes. B. G. 3, 9.—And without such reflexive pron.:

cum multos multa admĭsse acceperim,

Plaut. Mil. 4, 7, 4:

quid ego tantum sceleris admisi miser?

Ter. Heaut. 5, 2, 83; so,

si Milo admisisset aliquid, quod, etc.,

Cic. Mil. 23 fin.:

dedecus,

id. Verr. 1, 17:

commissum facinus et admissum dedecus confitebor,

id. Fam. 3, 10, 7:

tantum dedecus,

Caes. B. G. 4, 25:

si quod facinus,

id. ib. 6, 12:

flagitium,

Cic. Clu. 128:

fraudem,

id. Rab. 126:

maleficium,

id. Sext. Rosc. 62:

scelus,

Nep. Ep. 6:

facinus miserabile,

Sall. J. 53, 7:

pessimum facinus pejore exemplo,

Liv. 3, 72, 2:

tantum dedccoris,

id. 4, 2; so 2, 37; 3, 59 al.

fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).

In gen.:

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

Cic. Div. 2, 6, 15:

si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

id. ib. 2, 7, 18 sq.:

sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

id. Att. 14, 11, 1:

vir ad casum fortunamque felix,

id. Font. 15 fin.:

si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

(bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

id. Lael. 6, 20:

adversante fortuna,

id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

id. Att. 9, 6, 4:

fortunae rotam pertimescere,

id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

prospera adversave fortuna,

Cic. N. D. 3, 37, 89:

spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

id. Pis. 16, 38:

integra fortuna (opp. afflicta),

id. Sull. 31 fin.:

florentissima (opp. durior),

id. Att. 10, 4, 4:

non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

id. Rep. 1, 4:

optima,

id. ib. 3, 17 fin.:

rei publicae fortuna fatalis,

id. Sest. 7, 17:

belli,

Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

fortuna miserrima tuta est,

Ov. P. 2, 2, 31:

fortuna meliores sequitur,

Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin. —

Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

id. Pers. 4, 3, 47:

quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

Cic. N. D. 3, 24, 61:

heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

Hor. S. 2, 8, 61:

saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

id. ib. 2, 2, 126:

Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

Fortunae in gremio sedens,

id. Div. 2, 41, 85 sq.:

bona Fortuna,

id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

Plaut. Rud. 2, 6, 17:

mala Fortuna,

Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

v. fors: Fortunae filius,

child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.

In partic.

Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.

For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

id. N. D. 3, 36, 88:

diuturna cum fortuna,

id. Div. 1, 20, 39:

superbum se praebuit in fortuna,

id. Att. 8, 4, 1:

non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

id. Lael. 15, 54:

a fortuna deseri,

Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

fortunam sibi facere,

id. 39, 40, 4; cf.:

fortunam sequi,

Tac. H. 4, 78:

habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

Caes. B. C. 3, 73, 3:

dum fortuna fuit,

Verg. A. 3, 16:

deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

Hor. A. P. 201:

ut tu fortunam, sic nos te feremus,

id. Ep. 1, 8, 17:

venimus ad summum fortunae,

id. ib. 2, 1, 32:

ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

id. ib. 1, 12, 9:

occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,

Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—

For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

Hor. C. 3, 3, 62:

ut arte Emendaturus fortunam,

id. S. 2, 8, 85.—

= condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

id. Mil. 34, 92:

(Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

so corresp. to condicio,

Quint. 3, 8, 50:

Aedui queruntur fortunae commutationem,

Caes. B. G. 7, 63:

ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

Cic. Pis. 22, 52:

homines infimā fortunā,

id. Fin. 5, 19, 52:

inferiorem esse fortunā,

id. Fam. 13, 5, 2:

spes amplificandae fortunae,

id. Lael. 16, 59:

cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

lot, share, Ov. M. 5, 368:

Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

Ter. Phorm. 1, 4, 23:

omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

id. And. 1, 1, 71:

ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

Cic. Tusc. 5, 39, 115:

et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—

Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.

Plur.:

tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

Cic. Rosc. Com. 12, 33:

bona fortunaeque,

id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

pecunia fortunaeque,

id. Rosc. Am. 3, 7:

fortunas morte dimittere,

id. Tusc. 1, 6, 12:

et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

id. Rep. 2, 19:

fortunis sociorum consumptis,

Caes. B. G. 1, 11 fin.:

fortunarum pericula,

Quint. 4, 2, 122.—

Sing.:

quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

Hor. Ep. 1, 5, 12:

nec mea concessa est aliis fortuna,

Ov. Tr. 5, 2, 57:

adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

de fortuna, qua uterque abundabat,

Quint. 6, 1, 50:

fortunam in nominibus habere,

Dig. 4, 7, 40 fin.

fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).

In gen.:

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

Cic. Div. 2, 6, 15:

si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

id. ib. 2, 7, 18 sq.:

sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

id. Att. 14, 11, 1:

vir ad casum fortunamque felix,

id. Font. 15 fin.:

si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

(bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

id. Lael. 6, 20:

adversante fortuna,

id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

id. Att. 9, 6, 4:

fortunae rotam pertimescere,

id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

prospera adversave fortuna,

Cic. N. D. 3, 37, 89:

spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

id. Pis. 16, 38:

integra fortuna (opp. afflicta),

id. Sull. 31 fin.:

florentissima (opp. durior),

id. Att. 10, 4, 4:

non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

id. Rep. 1, 4:

optima,

id. ib. 3, 17 fin.:

rei publicae fortuna fatalis,

id. Sest. 7, 17:

belli,

Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

fortuna miserrima tuta est,

Ov. P. 2, 2, 31:

fortuna meliores sequitur,

Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin. —

Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

id. Pers. 4, 3, 47:

quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

Cic. N. D. 3, 24, 61:

heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

Hor. S. 2, 8, 61:

saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

id. ib. 2, 2, 126:

Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

Fortunae in gremio sedens,

id. Div. 2, 41, 85 sq.:

bona Fortuna,

id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

Plaut. Rud. 2, 6, 17:

mala Fortuna,

Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

v. fors: Fortunae filius,

child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.

In partic.

Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.

For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

id. N. D. 3, 36, 88:

diuturna cum fortuna,

id. Div. 1, 20, 39:

superbum se praebuit in fortuna,

id. Att. 8, 4, 1:

non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

id. Lael. 15, 54:

a fortuna deseri,

Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

fortunam sibi facere,

id. 39, 40, 4; cf.:

fortunam sequi,

Tac. H. 4, 78:

habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

Caes. B. C. 3, 73, 3:

dum fortuna fuit,

Verg. A. 3, 16:

deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

Hor. A. P. 201:

ut tu fortunam, sic nos te feremus,

id. Ep. 1, 8, 17:

venimus ad summum fortunae,

id. ib. 2, 1, 32:

ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

id. ib. 1, 12, 9:

occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,

Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—

For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

Hor. C. 3, 3, 62:

ut arte Emendaturus fortunam,

id. S. 2, 8, 85.—

= condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

id. Mil. 34, 92:

(Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

so corresp. to condicio,

Quint. 3, 8, 50:

Aedui queruntur fortunae commutationem,

Caes. B. G. 7, 63:

ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

Cic. Pis. 22, 52:

homines infimā fortunā,

id. Fin. 5, 19, 52:

inferiorem esse fortunā,

id. Fam. 13, 5, 2:

spes amplificandae fortunae,

id. Lael. 16, 59:

cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

lot, share, Ov. M. 5, 368:

Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

Ter. Phorm. 1, 4, 23:

omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

id. And. 1, 1, 71:

ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

Cic. Tusc. 5, 39, 115:

et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—

Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.

Plur.:

tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

Cic. Rosc. Com. 12, 33:

bona fortunaeque,

id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

pecunia fortunaeque,

id. Rosc. Am. 3, 7:

fortunas morte dimittere,

id. Tusc. 1, 6, 12:

et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

id. Rep. 2, 19:

fortunis sociorum consumptis,

Caes. B. G. 1, 11 fin.:

fortunarum pericula,

Quint. 4, 2, 122.—

Sing.:

quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

Hor. Ep. 1, 5, 12:

nec mea concessa est aliis fortuna,

Ov. Tr. 5, 2, 57:

adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

de fortuna, qua uterque abundabat,

Quint. 6, 1, 50:

fortunam in nominibus habere,

Dig. 4, 7, 40 fin.

fortūna, ae (archaic gen. sing. fortunas, like familias, escas, vias, etc., Naev. ap. Prisc. p. 679 P.), f. [lengthened from fors; cf. Nep-tunus, v. Corss. Ausspr. 1, 434], chance, hap, luck, fate, fortune (good or ill; syn.: casus, fors; fatum, providentia).

In gen.:

quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? quo modo ergo id, quod temere fit caeco casu et volubilitate fortunae, praesentiri et praedici potest?

Cic. Div. 2, 6, 15:

si haec habent aliquam talem necessitatem: quid est tandem quod casu fieri aut forte fortuna putemus? Nihil enim est tam contrarium rationi et constantiae quam fortuna: ut mihi ne in deum quidem cadere videatur, ut sciat, quid casu et fortuito futurum sit. Si enim scit, certe illud eveniet: sin certe eveniet, nulla fortuna est: est autem fortuna: rerum igitur fortuitarum nulla praesensio est, etc.,

id. ib. 2, 7, 18 sq.:

sed haec fortuna viderit, quoniam ratio non gubernat,

id. Att. 14, 11, 1:

vir ad casum fortunamque felix,

id. Font. 15 fin.:

si tot sunt in corpore bona, tot extra corpus in casu atque fortuna... plus fortunam quam consilium valere,

id. Tusc. 5, 9, 25; cf.:

(bona) posita non tam in consiliis nostris quam in fortunae temeritate,

id. Lael. 6, 20:

adversante fortuna,

id. Rep. 2, 16 fin.; id. Mur. 31, 64:

quorum ego causa timidius me fortunae committebam,

id. Att. 9, 6, 4:

fortunae rotam pertimescere,

id. Pis. 10, 22: secundam fortunam pulcherrime: adversam aeque ferre, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 6; cf.:

prospera adversave fortuna,

Cic. N. D. 3, 37, 89:

spoliatam fortunam conferre cum florente fortuna,

id. Pis. 16, 38:

integra fortuna (opp. afflicta),

id. Sull. 31 fin.:

florentissima (opp. durior),

id. Att. 10, 4, 4:

non praecipua, sed par cum ceteris fortunae condicio,

id. Rep. 1, 4:

optima,

id. ib. 3, 17 fin.:

rei publicae fortuna fatalis,

id. Sest. 7, 17:

belli,

Caes. B. C. 2, 6, 1; id. B. G. 1, 36, 3:

se suas civitatisque fortunas ejus fidei permissurum,

Caes. B. G. 5, 3 fin. (cf. II. B. 1. fin. infra.).—Prov.:

fortuna miserrima tuta est,

Ov. P. 2, 2, 31:

fortuna meliores sequitur,

Sall. H. 1, 48, 15 (Dietsch): fortuna cum blanditur, captatum venit, Publ. Syr. 167 (Rib.): fortes fortuna adjuvat; v. fortis, II. A. fin. —

Personified: Fortuna, the goddess of fate, luck, or fortune, Fortune: He. Respice me. Er. Fortuna quod nec facit nec faciet me jubes, Plaut. Capt. 4, 2, 54:

nequiquam tibi Fortuna faculam lucrifica adlucere volt,

id. Pers. 4, 3, 47:

quo in genere vel maxime est Fortuna numeranda,

Cic. N. D. 3, 24, 61:

heu, Fortuna, quis est crudelior in nos te deus?

Hor. S. 2, 8, 61:

saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus,

id. ib. 2, 2, 126:

Fortunae fanum antiquum (Syracusis),

Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

Fortunae in gremio sedens,

id. Div. 2, 41, 85 sq.:

bona Fortuna,

id. Verr. 2, 4, 3 fin.:

Malam Fortunam in aedis te adduxi meas,

Plaut. Rud. 2, 6, 17:

mala Fortuna,

Cic. Leg. 2, 11, 28; id. N. D. 3, 25, 63: Fors Fortuna;

v. fors: Fortunae filius,

child of fortune, fortune's favorite, Hor. S. 2, 6, 49; v. filius.

In partic.

Without secunda or adversa, either good luck or ill luck, according to the context.

For fortuna secunda, good luck, good fortune, prosperity:

reliquum est, ut de felicitate pauca dicamus... Maximo, Marcello, Scipioni... non solum propter virtutem, sed etiam propter fortunam saepius imperia mandata,

Cic. de Imp. Pomp. 16, 47:

judicium hoc omnium mortalium est, fortunam a deo petendam,

id. N. D. 3, 36, 88:

diuturna cum fortuna,

id. Div. 1, 20, 39:

superbum se praebuit in fortuna,

id. Att. 8, 4, 1:

non solum ipsa fortuna caeca est, sed eos etiam plerumque efficit caecos, quos complexa est,

id. Lael. 15, 54:

a fortuna deseri,

Caes. B. G. 5, 34, 2: fortunam habere, to succeed, Liv. 24, 34, 1:

fortunam sibi facere,

id. 39, 40, 4; cf.:

fortunam sequi,

Tac. H. 4, 78:

habendam fortunae gratiam, quod, etc.,

Caes. B. C. 3, 73, 3:

dum fortuna fuit,

Verg. A. 3, 16:

deos precetur et oret, Ut redeat miseris, abeat fortuna superbis,

Hor. A. P. 201:

ut tu fortunam, sic nos te feremus,

id. Ep. 1, 8, 17:

venimus ad summum fortunae,

id. ib. 2, 1, 32:

ut te Confestim liquidus fortunae rivus inauret,

id. ib. 1, 12, 9:

occidit Spes omnis et fortuna nostri Nominis,

id. C. 4, 4, 71.—Prov.: Fortunam citius reperias quam retineas, Publ. Syr. 168 (Rib.).—Hence,

Per fortunas, i. e. for heaven's sake, Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 13, 3; 3, 20, 1.—

For fortuna adversa, ill luck, mishap, misfortune, adversity (very rare):

Trojae renascens alite lugubri Fortuna tristi clade iterabitur,

Hor. C. 3, 3, 62:

ut arte Emendaturus fortunam,

id. S. 2, 8, 85.—

= condicio, state, condition, circumstances, fate, lot (class.;

a favorite expression of Cicero): est autem infima condicio et fortuna servorum,

Cic. Off. 1, 13, 41; cf.:

in infimi generis hominum condicione atque fortuna,

id. Mil. 34, 92:

(Lampsaceni) populi Romani condicione socii, fortuna servi,

id. Verr. 2, 1, 32, § 81;

so corresp. to condicio,

Quint. 3, 8, 50:

Aedui queruntur fortunae commutationem,

Caes. B. G. 7, 63:

ut non modo omnium generum, aetatum, ordinum omnes viri ac mulieres, omnis fortunae ac loci, sed, etc.,

Cic. Pis. 22, 52:

homines infimā fortunā,

id. Fin. 5, 19, 52:

inferiorem esse fortunā,

id. Fam. 13, 5, 2:

spes amplificandae fortunae,

id. Lael. 16, 59:

cui cessit triplicis fortuna novissima regni,

lot, share, Ov. M. 5, 368:

Arruns Camillam Circuit et quae sit fortuna facillima temptat,

opportunity, Verg. A. 11, 761: Gallus utrum avem, an gentem, an fortunam corporis significet, bodily condition (of a eunuch), Quint. 7, 9, 2.— Plur.:

quod si eo meae fortunae redeunt, abs te ut distrahar,

Ter. Phorm. 1, 4, 23:

omnes laudare fortunas meas, qui gnatum haberem tali ingenio praeditum,

id. And. 1, 1, 71:

ejus laudare fortunas, quod qua vellet ingredi posset,

Cic. Tusc. 5, 39, 115:

et secundas fortunas amittere coactus est, et in adversis sine ullo remedio permanere,

id. Sull. 23, 66; Caes. B. G. 5, 3, 5; 6, 7, 6.—

Transf., concr., fortunae, ārum, less freq. in the sing., property, possessions, goods, fortune.

Plur.:

tum propter rei publicae calamitates omnium possessiones erant incertae: nunc deum immortalium benignitate omnium fortunae sunt certae,

Cic. Rosc. Com. 12, 33:

bona fortunaeque,

id. Verr. 2, 1, 44, § 113:

pecunia fortunaeque,

id. Rosc. Am. 3, 7:

fortunas morte dimittere,

id. Tusc. 1, 6, 12:

et honore et auctoritate et fortunis facile civitatis suae princeps,

id. Rep. 2, 19:

fortunis sociorum consumptis,

Caes. B. G. 1, 11 fin.:

fortunarum pericula,

Quint. 4, 2, 122.—

Sing.:

quo mihi fortuna, si non conceditur uti?

Hor. Ep. 1, 5, 12:

nec mea concessa est aliis fortuna,

Ov. Tr. 5, 2, 57:

adiri nomen invidiosae fortunae Caesaris,

Vell. 2, 60, 1 Ruhnk.:

de fortuna, qua uterque abundabat,

Quint. 6, 1, 50:

fortunam in nominibus habere,

Dig. 4, 7, 40 fin.

praeter-quam (separate, praeter enim quam, Cic. Leg. 3, 19, 45; Plaut. Pers. 3, 1, 38 infra), adv., beyond, besides, except, save (class.):

neque, praeterquam quas ipse amor molestias Habet, addas,

Ter. Eun. 1, 1, 32:

verbum si mihi unum, praeterquam quod to rogo, faxis, cave,

id. And. 4, 4, 14:

virgo quae praeter sapiet quam placet parentibus,

Plaut. Pers. 3, 1, 38:

nullum praemium postulo, praeterquam hujus diei memoriam sempiternam,

Cic. Cat. 3, 11, 26:

interrogari, num quo crimine esset accusatus, praeterquam veneni ejus,

id. Clu. 38, 105:

a quā (moneta), praeterquam de sue plenā, quid umquam moniti sumus?

id. Div. 2, 32, 69:

si nullam praeterquam vitae nostrae jacturam fieri viderem,

Caes. B. G. 7, 77:

sine ullis doloribus, praeterquam quos ex curatione capiebat,

Nep. Att. 21, 3:

nec quod nos ex conubio vestro petamus, quicquam est, praeterquam ut, etc.,

Liv. 4, 4, 12:

multitudo coalescere nullā re praeterquam legibus poterat,

id. 1, 8, 1; 4, 17, 6; 4, 48, 3;

26, 42, 8: telum hastili abiegno et cetera tereti praeterquam ad extremum,

id. 21, 8, 10:

cuncta potest... vetustas, Praeterquam curas attenuare meas,

Ov. Tr. 4, 6, 17.—With etiam, quoque, tum vero, besides, = not only... but also:

malum, praeterquam atrox, etiam novum,

Liv. 22, 53, 6; 30, 6, 4 Weissenb. ad loc.; cf. id. 6, 24, 7:

Syracusarum oppugnatio ad finem venit, praeterquam vi ac virtute ducis, intestinā etiam proditione adjuta,

id. 25, 23:

lusit... praeterquam Decembri mense, aliis quoque festis ac profestis diebus,

Suet. Aug. 71:

declamaverat Antonius praeterquam semper alias, tum vero nimium quantum delectabiliter,

Gell. 15, 1, 1: praeterquam si, except when, unless:

hippopotamus tergoris impenetrabilis, praeterquam si umore madeat,

Plin. 8, 25, 39, § 95: praeterquam quod, except that:

omnes mihi labores fuere leves, praeterquam tui carendum quod erat,

Ter. Heaut. 2, 4, 20:

praeterquam quod sine te, ceterum satis commode, etc.,

Cic. Q. Fr. 2, 14, 1:

praeterquam quod ita Quintio placeret,

Liv. 35, 25:

amissio nullius animae, praeterquam navis,

but... only, Vulg. Act. 27, 22.—With praeterea:

praeter enim quam quod comitia illa essent armis gesta servilibus, praeterea, etc.,

Cic. Leg. 3, 19, 45.—

For praeterquam quod, except that, Plin. 20, 10, 42, § 108.

stătus, a, um, v. sisto.

stătus, ūs, m. [sto and sisto].

In a corporeal sense.

Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

stat in statu senex ut adoriatur moechum,

in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

crebro conmutat status,

his posture, id. ib. 2, 2, 51:

qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

attitude, Cic. Or. 18, 59:

status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

Quint. 11, 3, 159:

abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

id. 11, 3, 89:

ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

id. 1, 11, 16:

stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

Gell. 2, 1, 2:

dumque silens astat, status est vultusque diserti,

Ov. P. 2, 5, 51:

statum proeliantis componit,

Petr. 95 fin. —

So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

Quint. 2, 13, 8:

ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

Lucr. 4, 772:

(opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

id. ib. 1, 35, 126:

habitus oris et vultūs, status, motus,

id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

id. ib. 5, 12, 35:

eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

id. Tusc. 3, 22, 53:

status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

id. Off. 1, 35, 129:

in pedibus observentur status et incessus,

the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—

Of external appearance, manners, dress, and apparel:

quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

Plaut. Am. 1, 1, 111:

redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

Suet. Tib. 13.—

Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

mediastenus qualiscunque status potest esse,

Col. 1, 9, 3:

in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

plantae majoris statūs,

Pall. Febr. 25, 20.—

A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

Liv. 30, 18, 14:

nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

saepe adversarios de statu omni dejecimus,

Cic. Or. 37, 129:

voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

aspect, id. Div. 2, 44, 92.

Trop., condition, state, position, situation, circumstances.

Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

capitis minutio est statūs permutatio,

Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

Cic. Balb. 7, 18:

ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

Val. Max. 5, 26:

si statu periclitari litigator videtur,

if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

permanent tamen in statu servitutis,

Suet. Gram. 21:

vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

id. Tit. 8 fin.:

multorum excisi status,

Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

a civil status, Dig. 4, 5, 4:

homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

ib. 1, 5, 21:

primo de personarum statu dicemus,

civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

cum ad statum suum frater pervenisset,

Dig. 31, 1, 77, § 19.—

Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

regum status decemviris donabantur,

the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

id. Fam. 4, 4, 1:

ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

id. Att. 3, 10, 2:

non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

id. ib. 10, 4, 1:

quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

id. ib. 1, 1, 17:

praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

id. Att. 1, 16, 11:

ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

Auct. Her. 4, 16, 23:

tantam in eodem homine varietatem status,

high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

Suet. Galb. 12:

quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

id. Claud. 22:

cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

social position, Curt. 5, 5, 22:

omnis Aristippum decuit color et status et res,

Hor. Ep. 1, 17, 23.—

Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

Cic. Fin. 2, 9, 28:

neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

Ov. M. 13, 594:

flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

id. Tr. 5, 1, 5:

quid enim status hic a funere differt?

id. P. 2, 3, 3:

pejor ab admonitu fit status iste boni,

id. ib. 1, 2, 54:

his enim quorum felicior in domo status fuerat,

Val. Max. 6, 8, 7:

sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

id. 6, 9 pr.:

caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

id. 7, 1, 1:

haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

id. 6, 5, ext. 4:

obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

Curt. 10, 2, 22:

sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

i. e. distress, id. 5, 11, 5:

res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —

Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

Cic. Fin. 2, 14, 45:

facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

id. Fam. 7, 10, 3:

tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

id. Att. 4, 2, 1:

quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

id. Par. 2, 17:

sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

vitae statum commutatum ferre non potuit,

Nep. Dion, 4, 4:

id suis rebus tali in statu saluti fore,

Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

Sen. Q. N. 2, 39, 2.—

Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.

In gen.:

Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

Cic. Verr. 1, 4, 12:

nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

id. Sest. 50, 106:

omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

id. ib. 3, 11, 4; so,

status ipse nostrae civitatis,

id. ib. 5, 16, 2:

non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

id. Phil. 13, 1, 2:

sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

id. Rep. 2, 26, 48:

aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

id. Fam. 9, 8, 2:

ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

id. ib. 6, 1, 1:

non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

id. Clu. 69, 196:

ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

id. Sull. 11, 33:

Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

id. Cat. 1, 1, 3:

eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

Caes. B. G. 6, 12, 9:

cum hoc in statu res esset,

Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

id. 41, 6, 9:

statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

ut deliberare de statu rerum suarum posset,

id. 44, 31:

ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

id. 3, 37, 3:

jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

id. 8, 13, 2:

qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

internal peace, id. 3, 20, 8:

omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

tranquillitatis status,

Val. Max. 7, 2, 1:

in sollicito civitatis statu,

Quint. 6, 1, 16:

principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

ad formandum rerum praesentium statum,

Just. 9, 5, 1:

populo jam praesenti statu laeto,

Suet. Caes. 50:

ad componendum Orientis statum,

id. Calig. 1:

deploravit temporum statum,

id. Galb. 10:

ad explorandum statum Galliarum,

id. Caes. 24:

delegatus pacandae Germaniae status,

id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—

Esp., of the political sentiments of the citizens:

a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

Liv. 39, 27:

ad visendum statum regionis ejus,

id. 42, 17, 1:

suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

id. 42, 29, 9:

cum hic status in Boeotiā esset,

id. 42, 56, 8.—

Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

id. ib. 2, 1, 2:

itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

id. ib. 2, 37, 62:

providete ne rei publicae status commutetur,

id. Har. Resp. 27, 60:

eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

id. Fl. 1, 3:

ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

id. Pis. 2, 4:

pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

id. Red. in Sen. 8, 20:

cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

id. ib. 7, 16:

omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

id. Mur. 11, 24:

intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

id. Fam. 6, 2, 3:

quod ad statum Macedoniae pertinebat,

Liv. 45, 32, 2:

ex commutatione statūs publici,

Vell. 2, 35, 4:

haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

Val. Max. 4, 1, ext. 4:

Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

id. 6, 3, 1 fin.:

Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

Quint. 11, 1, 85:

qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

id. 2, 16, 4:

id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

Suet. Claud. 11:

nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

id. ib. 1:

conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

id. Caes. 40:

tu civitatem quis deceat status Curas,

what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,

Existence of the republic:

quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —

In nature, state, condition, etc.:

incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

Cic. Or. 3, 45, 178:

ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

Lucr. 5, 829:

ex alio terram status excipit alter,

id. 5, 835:

est etiam quoque pacatus status aëris ille,

id. 3, 292:

non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

Liv. 37, 12, 11:

idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

Curt. 6, 4, 19:

incertus status caeli,

Col. 11, 2:

pluvius caeli status,

id. 2, 10:

mitior caeli status,

Sen. Oedip. 1054.—

The characteristic, mark, character, essential feature of a thing.

In gen.:

atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,

Esp. in rhet. jurisp.

The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

Cic. Top. 25, 93; so,

statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

id. Tusc. 3, 33, 79:

statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—

The main question, the essential point:

quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

Quint. 3, 6, 2:

non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—

In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

et tempora et status,

tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

id. 1, 5, 41.

statuliber.

tŭĕor, tuĭtus, 2 ( perf. only post-Aug., Quint. 5, 13, 35; Plin. Ep. 6, 29, 10; collat. form tūtus, in the part., rare, Sall. J. 74, 3; Front. Strat. 2, 12, 13; but constantly in the P. a.; inf. parag. tuerier, Plaut. Rud. 1, 4, 35; collat. form acc. to the 3d conj. tŭor, Cat. 20, 5; Stat. Th. 3, 151:

tuĕris,

Plaut. Trin. 3, 2, 82:

tuimur,

Lucr. 1, 300; 4, 224; 4, 449;

6, 934: tuamur,

id. 4, 361:

tuantur,

id. 4, 1004; imper. tuĕre, id. 5, 318), v. dep. a. [etym. dub.], orig., to see, to look or gaze upon, to watch, view; hence, pregn., to see or look to, to defend, protect, etc.: tueri duo significat; unum ab aspectu, unde est Ennii illud: tueor te senex? pro Juppiter! (Trag. v. 225 Vahl.);

alterum a curando ac tutela, ut cum dicimus bellum tueor et tueri villam,

Varr. L. L. 7, § 12 Müll. sq.—Accordingly,

To look at, gaze at, behold, watch, view, regard, consider, examine, etc. (only poet.; syn.: specto, adspicio, intueor): quam te post multis tueor tempestatibus, Pac. ap. Non. 407, 32; 414, 3:

e tenebris, quae sunt in luce, tuemur,

Lucr. 4, 312:

ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur,

id. 4, 434:

caeli templa,

id. 6, 1228 al.:

tuendo Terribiles oculos, vultum, etc.,

Verg. A. 8, 265; cf. id. ib. 1, 713:

talia dicentem jam dudum aversa tuetur,

id. ib. 4, 362:

transversa tuentibus hircis,

id. E. 3, 8:

acerba tuens,

looking fiercely, Lucr. 5, 33; cf. Verg. A. 9, 794:

torva,

id. ib. 6, 467.—