Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

endure

  • 1 dūrō

        dūrō āvī ātus, āre    [durus].    I. Trans, to make hard, harden, solidify: fumo uvam, dry, H.: calor durat (terram), V.: caementa calce durata, L.: solo nives, H.: undam in glaciem, Tb.—Fig., to harden with use, make hardy, inure: membra animumque, H.: umeros ad volnera, V.: hoc se labore, Cs.: adversus mala duratus, L.— To render hard, make insensible, dull, blunt: ferro (Iuppiter) duravit saecula, H. — To bear, endure, resist: laborem, V.: Vix durare carinae Possunt Aequor, H. —    II. Intrans, to grow hard: Tum durare solum Coeperit, V.— To be inured, be patient, wait, persevere, endure, hold out: hic, T.: in labore sub pellibus, L.: Durate et vosmet servate, V. — Pass impers.: nec durari extra tecta poterat, L. — To hold out, continue, last, remain: totidem per annos, V.: duret gentibus odium sui, Ta.: durante originis vi, Ta.: eadem horam durare probantes, H.: durando saecula vincit, V.: in hanc saeculi lucem, to survive, Ta.: durant colles, i. e. extend, Ta.
    * * *
    durare, duravi, duratus V
    harden, make hard; become hard/stern; bear, last, remain, continue; endure

    Latin-English dictionary > dūrō

  • 2 patior

        patior passus, ī, dep.,    to bear, support, undergo, suffer, endure: quidvis, T.: dolor ad patiendum tolerandumque difficilis: dolorem: omnia saeva, S.: damnum haud aegerrime, L.: servitutem: extremam fortunam, Cs.—To suffer, meet with, be visited by, undergo: indignam necem, O.: rem modicam, Iu.: ultima, Cu.: iniuriam: quicquid in captivum invenire potest, Cu.: Certum est in silvis inter spelaea ferarum Malle pati, V.—To suffer, endure, bear, allow, permit, let: neque dilationem pati bellum poterat, L.: illorum delicta, H.: illam cum illo ut patiar nuptam? T.: per suos finīs eos ire pati, Cs.: ne pecudes quidem passurae esse videntur: neque consilio priorem alium pati, S.: ut vinci se consensu civitatis pateretur, L.: Cum pateris sapiens vocari, H.: patiar inconsultus haberi, H.: nullum patiebatur esse diem, quin in foro diceret: nec plura querentem Passa Venus (i. e. nec passa queri), V.—In phrases with facile, aequo animo, or their opposites, to be disposed, acquiesce, submit: apud me plus offici residere facillime patior, am quite content: consilium meum a te probari... facile patior, am well pleased: indigne pati filiam venisse, was offended: periniquo patiebar animo, te a me digredi, was greatly disappointed.—To submit: patior quemvis durare laborem, V.: Pro quo bis patiar mori, H.
    * * *
    pati, passus sum V DEP
    suffer; allow; undergo, endure; permit

    Latin-English dictionary > patior

  • 3 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 4 maneō

        maneō mānsī, mānsus, ēre    [1 MAN-], to stay, remain, abide, tarry: mansum oportuit, T.: in loco, Cs.: ad urbem, L.: uno loco, N.: omnia excogitantur, quā re nec sine periculo maneatur, Cs.: fixus manebat, V.: hic maneri diutius non potest. — To stay, tarry, stop, abide, pass the night: apud me: in tabernaculo: sub Iove frigido, H.: extra domum patris, L.: Casilini eo die mansurus, L.: triduom hoc, T.— To remain, last, endure, continue, abide, persist: boni fidelesque mansere, S.: Manere adfinitatem hanc inter nos volo, T.: si in eo manerent, quod convenisset, abide by, Cs.: in vitā, remain alive: in sententiā, adhere to: in condicione, fulfil: in voluntate: Tu modo promissis maneas, abide by, V.: at tu dictis maneres! would thou hadst kept thy word, V.: te vocanti Duram difficilis mane, H.: maneat ergo, quod turpe sit, id numquam esse utile, be it a settled principle: mansura urbs, abiding, V.: quia nihil semper suo statu maneat: munitiones, Cs.: semper laudes (tuae) manebunt, V.: Laudo manentem (fortunam), H.: manent ingenia senibus: manere iis bellum, go on, L.— To stay for, await, expect: mansurus patruom pater est, T.: hostium adventum, L.: te domi, H.: aulaea, i. e. the end of the play, H.— To await, be about to befall, be destined to: Sed terrae graviora (pericla) manent, are in reserve, V.: cuius quidem tibi fatum manet: qui si manet exitus urbem, O.: quae (acerba) manent victos, L.: inmatura manebat Mors gnatum, V.
    * * *
    manere, mansi, mansus V
    remain, stay, abide; wait for; continue, endure, last; spend the night (sexual)

    Latin-English dictionary > maneō

  • 5 per-ferō

        per-ferō tulī, lātus, ferre,    to bear through, bring home: lapis nec pertulit ictum, reach the mark, V.—To carry, bring, convey: Caesaris mandata ad Pompeium: epistulam, N.: Pansā mihi hunc nuntium perferente: cum ad eum fama tanti exercitūs perlata esset, had reached him, L.: perfertur circa collem clamor, resounds round the hill, L.: hinc te reginae ad limina perfer, betake yourself, V.—To convey news, announce, report, bring tidings: sermone omnium perfertur ad me, esse, etc., I am informed: nuntius perfert incensas navīs, V.: haec ab Romā in castra perlata movent Romanos, etc., L.—Fig., to bring to an end, bring about, carry through, carry out, complete, accomplish: id quod suscepi: mandata, Ta.: legem pertulit, ut, etc., had a law passed, L.: perficiam, ut possitis: perficite, ut is habeat, etc.—To bear, support, endure to the end: decem annorum poenam, N.: onus, H.: intrepidos ad fata novissima voltūs, kept, O.—To bear, suffer, put up with, brook, submit to, endure: perfer, si me amas: paupertatem, T.: frigore et fame et siti ac vigiliis perferendis: pauperiem, V.: indignitates, Cs.—To permit, suffer: cessare in tectis arma sua, Pr.: urbīs cremari, Ta.

    Latin-English dictionary > per-ferō

  • 6 perpetior

        perpetior pessus, ī, dep.    [per+patior], to bear steadfastly, suffer firmly, stand out, abide, endure, be patient: contumelias, T.: inperia saeva, S.: o multa dictu gravia, perpessu aspera: supplicium, Cs.: mihi omnia potius perpetienda esse duco, quam, etc.: Audax omnia perpeti Gens, i. e. to brave all, H.: fulmina, noctem, imbrīs, O.: interfici quom perpeti me possum, T.: exscindine domos Perpetiar, V.: perpetiar memorare, i. e. will control myself so as, etc., O.
    * * *
    perpeti, perpessus sum V DEP

    Latin-English dictionary > perpetior

  • 7 sufferō

        sufferō sustulī, sublātus, sufferre    [sub+fero], to take up, submit to, undergo, bear, endure, suffer: Syre, vix suffero, T.: poenas: multam.
    * * *
    sufferre, sustuli, sublatus V
    bear, endure, suffer

    Latin-English dictionary > sufferō

  • 8 sustentō

        sustentō āvī, ātus, āre, freq.    [sustineo], to hold up, hold upright, uphold, support, prop, sustain: fratrem dextrā, V.: aegre seque et arma, Cu.—Fig., to keep up, uphold, sustain, maintain, cherish, support, bear, uplift, preserve: imbecillitatem valetudinis tuae: valetudo sustentatur notitiā sui corporis: me una consolatio sustentat, quod, etc.: spes inopiam sustentabat, Cs.: Venus Troianas sustentat opes, V.— To feed, nourish, support, sustain, maintain: familiam, T.: idem (aër) spiritu ductus sustentat animantīs: se subsidiis patrimoni: eo (frumento) sustentata est plebs, L.: luxuriem domestico lenocinio.— To bear, hold out, endure, suffer: quorum auxiliis, si qua bella inciderint, sustentare consuerint, Cs.: macrorem doloremque: aegre is dies sustentatur, Cs.: aegre eo die sustentatum est, a defence was made, Cs.— To put off, defer, delay: aedificationem ad tuum adventum: id (malum) opprimi sustentando ac prolatando nullo pacto potest.— To check, hold back, restrain: milites, paulisper ab rege sustentati, S.
    * * *
    sustentare, sustentavi, sustentatus V
    endure, hold out

    Latin-English dictionary > sustentō

  • 9 tolerō

        tolerō āvī, ātus, āre    [TAL-], to bear, endure, support, sustain, suffer: militiam: difficile toleratu: mores, T.: aequo animo servitutem, S.: cursūs, O.: sitim aestumque, Ta.: quis tolerare potest, illis divitias superare? etc., S.: paulo longius tolerari posse, i. e. they might hold out, Cs.— To support, nourish, maintain, sustain, preserve: his rationibus equitatum tolerare, Cs.: vitam, Cs.: colo vitam, V.: inopiam, S.
    * * *
    tolerare, toleravi, toleratus V
    bear, endure, tolerate

    Latin-English dictionary > tolerō

  • 10 perfero

    I.
    to bear, suffer, endure.
    II.
    to endure, undergo

    Latin-English dictionary of medieval > perfero

  • 11 duro

    dūro, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [durus], to make hard, to harden (mostly ante-class. and post-Aug.; not in Cic.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Act.:

    quae nobis durata ac spissa videntur, Haec, etc.,

    Lucr. 2, 444; so in the part. perf.:

    coria (with condurare ferrum),

    id. 6, 970; cf.

    cutis,

    Ov. M. 4, 577:

    caementa calce (opp. interlita luto),

    Liv. 21, 11:

    ova in aqua,

    Plin. 29, 3, 11, § 45:

    pontus frigore,

    Ov. P. 4, 9, 85:

    nives solo,

    Hor. C. 3, 24, 39:

    aqua salibus,

    i. e. strongly saturated, Col. 7, 4 fin., v. durus, I.:

    ungulas (mularum),

    id. 6, 37, 11:

    ferrum ictibus,

    Plin. 34, 15, 43, § 149:

    guttas in grana,

    id. 12, 19, 42, § 94:

    uvam fumo,

    i. e. to dry, preserve, Hor. S. 2, 4, 72.—In medic. lang.: corpus, i. e. to bind, make costive, opp. mollire, Cels. 2, 14; cf. id. 2, 33 fin. —In fullers' lang., to harden, stiffen or full cloth: Art. Non queo durare. Par. Si non didicisti fulloniam, non mirandumst, Plaut. As. 5, 2, 57 (with a punning reference to the meaning II. A. 2.).—
    (β).
    Neutr.:

    tum durare solum et discludere Nerea ponto Coeperit, i. q. durescere,

    Verg. E. 6, 35; so,

    vino minime durante, uva maxime,

    Plin. 14, 3, 4, § 37.—
    II.
    Trop.
    A.
    (Acc. to durus, II. A. 2.).
    1.
    Act., to harden with use or labor, etc.; to make hardy or callous, to inure (class.):

    opere in duro membra manusque,

    Lucr. 5, 1359; cf.:

    membra animumque,

    Hor. S. 1, 4, 119:

    umeros ad vulnera,

    Verg. G. 3, 257: hoc se labore durant homines adolescentes, * Caes. B. G. 6, 28, 3; cf.:

    exercitum crebris expeditionibus, patientiaque periculorum,

    Vell. 2, 78, 2:

    cor,

    Plaut. Ps. 1, 3, 6; cf.

    mentem,

    Tac. A. 3, 15 al.:

    ab duratis usu armorum pulsi,

    Liv. 7, 29; so in the part., id. 23, 18; 30, 28:

    durati bellis,

    id. 42, 52:

    vitia durantur,

    grow inveterate, Quint. 1, 1, 37.—
    2.
    Neutr. (so most freq.), to be hardened, inured to troubles, i. e. to be patient, to wait, persevere; to endure, hold out:

    durare nequeo in aedibus,

    Plaut. Am. 3, 2, 1; cf. id. Men. 5, 2, 31; Ter. Ad. 4, 2, 15; Liv. 5, 2, 7; 38, 7 fin.; Quint. 11, 3, 23; Verg. A. 9, 604; Hor. Ep. 1, 1, 82 al.; cf. impers., Liv. 10, 46:

    durate et vosmet rebus servate secundis,

    Verg. A. 1, 207; cf. Suet. Calig. 45; Auct. ap. Quint. 9, 2, 91; Ov. Am. 3, 11, 27 al.:

    nequeo durare, quin, etc.,

    Plaut. Curc. 1, 3, 22:

    durare nequeo quin intro eam,

    id. Mil. 4, 6, 34; Suet. Claud. 26.—
    (β).
    With acc., to bear, endure ( poet. and in post-Aug. prose):

    patior quemvis durare laborem,

    Verg. A. 8, 577:

    quascumque vias,

    Stat. S. 5, 2, 153;

    and of inanimate subjects: sine funibus Vix durare carinae Possunt imperiosius Aequor,

    Hor. C. 1, 14, 7; cf.:

    (vitis genus) quod siccitatem durat et ventos,

    Pall. Febr. 9, 1.—
    (γ).
    With inf.:

    non quis parumper durare opperier,

    Plaut. Truc. 2, 3, 5.—
    b.
    In gen., to hold out, to continue in existence, to last, remain (very freq.): Ar. Ubi illaec (talenta) quae dedi ante? Cl. Abusa. Num si ea durarent mihi, [p. 621] etc., Plaut. As. 1, 3, 44:

    uti quam diutissime durent oleae,

    Cato R. R. 58; 104; Varr. R. R. 1, 59, 3:

    omnem durare per aevom,

    Lucr. 3, 605; cf. id. 3, 812; Verg. G. 2, 100; Suet. Calig. 6 al.:

    neque post mortem durare videtur (corpus),

    Lucr. 3, 339; cf. ib. 561:

    ad posteros virtus durabit,

    Quint. 3, 1, 21; cf. id. 1, 11, 18; 3, 1, 9; 5, 11, 41:

    maneat quaeso duretque gentibus, si non amor nostri, at certe odium sui,

    Tac. G. 33:

    durante originis vi,

    id. Agr. 11; cf. Petr. 96, 3:

    durante bello,

    Tac. A. 14, 39; so with adhuc, Suet. Gramm. 24; cf.:

    munera, quibus donatus est, durant, ostendunturque adhuc Bais,

    are still in existence, id. Tib. 6 et saep.—With inf.:

    ut vivere durent,

    Luc. 4, 519; so Sil. 10, 653; 11, 75; Petr. 41, 2.—In Tacitus sometimes of persons, for vivere, to live:

    narratum ab iis, qui nostram ad juventam duraverunt,

    Tac. A. 3, 16; id. Or. 17; id. Agr. 44. And once in the same author (acc. to the better reading) of extension in space: durant colles (= continuantur, ultra porriguntur; French, s'y prolongent), extend continuously to the frontier, Germ. 30.—
    B.
    (Acc. to durus, II. B.)
    1.
    Act., to render hard, callous, insensible; to dull, to blunt (rare and perh. not ante-Aug.):

    aerea dehinc ferro (Juppiter) duravit saecula,

    Hor. Epod. 16, 65:

    ad plagas durari,

    Quint. 1, 3, 14 (cf. §

    12: quae in pravam induruerunt): ad omne facinus durato,

    Tac. H. 4, 59.—Of the affections, Vulg. Job, 39, 16.— Pass.:

    linguae vitia, inemendabili in posterum pravitate durantur,

    to become confirmed, incurable, Quint. 1, 1, 37.—
    2.
    Neutr., to be hard, stern, callous, insensible (rare and not ante-Aug.):

    ut non durat (pater) ultra poenam abdicationis,

    Quint. 9, 2, 88:

    in nullius umquam suorum necem duravit,

    Tac. A. 1, 6; Petr. 105 fin.; cf.:

    usque ad caedem ejus duratura filii odia,

    Tac. A. 14, 1 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > duro

  • 12 exanclo

    ex-anclo (less accurately -antlo), āvi, ātum, 1, v. a. (an archaic word; mostly ante-class.; cf. Quint. 1, 6, 40), to draw or bring out as a servant.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: clavum, Pac. ap. Non. 29, 2, 7.—
    B.
    In partic., to draw out a liquid = exhaurio:

    vinum poculo pauxillulo saepe,

    Plaut. Stich, 1, 3, 116.— Poet.: nisi patrem materno sanguine exanclando ulciscerer, i. e. spilling, shedding = effundendo, Enn. ap. Non. 292, 16 (Rib. Trag. Fragm. p. 32), exanclare, effundere, Non. ib.—
    II.
    Trop., to go through, suffer, endure something (esp. a misfortune, grievance): clades impatibiles, Att. ap. Non. 292, 12 (Rib. Trag. Fragm. p. 147):

    aerumnas, labores,

    Lucil. ib. 14: quantis cum aerumnis illum exanclavi diem, Enn. ap. Non. p. 292, 9 (Rib. [p. 673] Trag. Fragm. p. 26); cf.: tot belli annos, Cic. poet. Div. 2, 30, 64 (as a translation of Hom. Il. 2, 328): o multa dictu gravia, perpessu aspera, quae corpore exanclata atque animo pertuli! id. poët. Tusc. 2, 8, 20 (translation of Soph. Trach. 1048).—In prose in Cicero (perh. only as a poet. reminiscence):

    Herculi quendam laborem exanclatum a Carneade, etc.,

    Cic. Ac. 2, 34.—Hence,
    B.
    To endure to the end, exhaust:

    cum exanclavisset omnes labores, tum, etc.,

    id. Tusc. 1, 49, 118: fere exanclavimus Tyranni saevom ingenium, Att. ap. Non. 292, 10 (Rib. Trag. Fragm. p. 171 sq.).

    Lewis & Short latin dictionary > exanclo

  • 13 inveterata

    in-vĕtĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to render old, to give age or duration to a thing.
    I.
    Lit.:

    aquam,

    Col. 12, 12:

    allium, cepamque,

    Plin. 19, 6, 34, § 115.— Pass., to become old, to acquire age or durability; to abide, endure (class. but rare):

    non tam stabilis opinio permaneret,... nec una cum saeclis aetatibusque hominum inveterari posset,

    Cic. N. D. 2, 2, 5 B. and K. (al. inveterascere):

    ad ea, quae inveterari volunt, nitro utuntur,

    Plin. 31, 10, 46, § 111:

    vina,

    id. 19, 4, 19, § 53.— Part. pass.: invĕtĕrātus, a, um.
    (α).
    Kept for a long time:

    acetum,

    Plin. 23, 2, 28, § 59:

    vinum,

    id. 15, 2, 3, § 7:

    jecur felis, inveteratum sale,

    preserved in, id. 28, 16, 66, § 229; so,

    fel vino,

    id. 32, 7, 25, § 77 et saep.—
    (β).
    Inveterate, old, of long standing, rooted:

    amicitia,

    Cic. Fam. 3, 9, 3:

    dolor,

    id. Tusc. 3, 16, 35:

    malum,

    id. Phil. 5, 11, 31:

    conglutinatio,

    id. de Sen. 20:

    licentia,

    Nep. Eum. 8; Suet. Ner. 16:

    litterae atque doctrinae,

    Aug. C. D. 22, 6 init.:

    codex,

    hardened by age, Col. 4, 8, 4. —
    (γ).
    Of diseases, sores, etc., deep-seated, chronic, inveterate:

    scabritiae oculorum,

    Plin. 24, 12, 31, § 121:

    ulcus,

    id. 29, 4, 18, § 65.— Hence, subst.: invĕtĕrāta, ōrum, n., chronic diseases:

    vehementius contra inveterata pugnandum,

    Sen. Cons. ad Marc. 1, 8.—
    II.
    Trop.
    1.
    Mid.:

    inveterari,

    to keep, last, endure, Cic. N. D. 2, 2, 5; Plin. 19, 4, 19, § 53.— Esp., in law, part. pass.: inveteratus, established by prescription, customary:

    mores sunt tacitus consensus populi, longa consuetudine inveteratus,

    Ulp. Fragm. 1, 4.—
    2.
    To cause to fail, bring to an end, abolish (eccl. Lat.):

    notitiam veri Dei,

    Lact. 2, 16 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > inveterata

  • 14 inveteratus

    in-vĕtĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to render old, to give age or duration to a thing.
    I.
    Lit.:

    aquam,

    Col. 12, 12:

    allium, cepamque,

    Plin. 19, 6, 34, § 115.— Pass., to become old, to acquire age or durability; to abide, endure (class. but rare):

    non tam stabilis opinio permaneret,... nec una cum saeclis aetatibusque hominum inveterari posset,

    Cic. N. D. 2, 2, 5 B. and K. (al. inveterascere):

    ad ea, quae inveterari volunt, nitro utuntur,

    Plin. 31, 10, 46, § 111:

    vina,

    id. 19, 4, 19, § 53.— Part. pass.: invĕtĕrātus, a, um.
    (α).
    Kept for a long time:

    acetum,

    Plin. 23, 2, 28, § 59:

    vinum,

    id. 15, 2, 3, § 7:

    jecur felis, inveteratum sale,

    preserved in, id. 28, 16, 66, § 229; so,

    fel vino,

    id. 32, 7, 25, § 77 et saep.—
    (β).
    Inveterate, old, of long standing, rooted:

    amicitia,

    Cic. Fam. 3, 9, 3:

    dolor,

    id. Tusc. 3, 16, 35:

    malum,

    id. Phil. 5, 11, 31:

    conglutinatio,

    id. de Sen. 20:

    licentia,

    Nep. Eum. 8; Suet. Ner. 16:

    litterae atque doctrinae,

    Aug. C. D. 22, 6 init.:

    codex,

    hardened by age, Col. 4, 8, 4. —
    (γ).
    Of diseases, sores, etc., deep-seated, chronic, inveterate:

    scabritiae oculorum,

    Plin. 24, 12, 31, § 121:

    ulcus,

    id. 29, 4, 18, § 65.— Hence, subst.: invĕtĕrāta, ōrum, n., chronic diseases:

    vehementius contra inveterata pugnandum,

    Sen. Cons. ad Marc. 1, 8.—
    II.
    Trop.
    1.
    Mid.:

    inveterari,

    to keep, last, endure, Cic. N. D. 2, 2, 5; Plin. 19, 4, 19, § 53.— Esp., in law, part. pass.: inveteratus, established by prescription, customary:

    mores sunt tacitus consensus populi, longa consuetudine inveteratus,

    Ulp. Fragm. 1, 4.—
    2.
    To cause to fail, bring to an end, abolish (eccl. Lat.):

    notitiam veri Dei,

    Lact. 2, 16 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > inveteratus

  • 15 invetero

    in-vĕtĕro, āvi, ātum, 1, v. a., to render old, to give age or duration to a thing.
    I.
    Lit.:

    aquam,

    Col. 12, 12:

    allium, cepamque,

    Plin. 19, 6, 34, § 115.— Pass., to become old, to acquire age or durability; to abide, endure (class. but rare):

    non tam stabilis opinio permaneret,... nec una cum saeclis aetatibusque hominum inveterari posset,

    Cic. N. D. 2, 2, 5 B. and K. (al. inveterascere):

    ad ea, quae inveterari volunt, nitro utuntur,

    Plin. 31, 10, 46, § 111:

    vina,

    id. 19, 4, 19, § 53.— Part. pass.: invĕtĕrātus, a, um.
    (α).
    Kept for a long time:

    acetum,

    Plin. 23, 2, 28, § 59:

    vinum,

    id. 15, 2, 3, § 7:

    jecur felis, inveteratum sale,

    preserved in, id. 28, 16, 66, § 229; so,

    fel vino,

    id. 32, 7, 25, § 77 et saep.—
    (β).
    Inveterate, old, of long standing, rooted:

    amicitia,

    Cic. Fam. 3, 9, 3:

    dolor,

    id. Tusc. 3, 16, 35:

    malum,

    id. Phil. 5, 11, 31:

    conglutinatio,

    id. de Sen. 20:

    licentia,

    Nep. Eum. 8; Suet. Ner. 16:

    litterae atque doctrinae,

    Aug. C. D. 22, 6 init.:

    codex,

    hardened by age, Col. 4, 8, 4. —
    (γ).
    Of diseases, sores, etc., deep-seated, chronic, inveterate:

    scabritiae oculorum,

    Plin. 24, 12, 31, § 121:

    ulcus,

    id. 29, 4, 18, § 65.— Hence, subst.: invĕtĕrāta, ōrum, n., chronic diseases:

    vehementius contra inveterata pugnandum,

    Sen. Cons. ad Marc. 1, 8.—
    II.
    Trop.
    1.
    Mid.:

    inveterari,

    to keep, last, endure, Cic. N. D. 2, 2, 5; Plin. 19, 4, 19, § 53.— Esp., in law, part. pass.: inveteratus, established by prescription, customary:

    mores sunt tacitus consensus populi, longa consuetudine inveteratus,

    Ulp. Fragm. 1, 4.—
    2.
    To cause to fail, bring to an end, abolish (eccl. Lat.):

    notitiam veri Dei,

    Lact. 2, 16 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > invetero

  • 16 maneo

    mănĕo, nsi, nsum (contr. perf. mansti for mansisti, Lucil. ap. Gell. 18, 8), 2, v. n. and a. [root man, to think; whence the notion of hesitating leads to that of waiting; cf. Gr. menô, menos, mimnêskô, mantis; and Lat. memini, moneo, mens, etc.].
    I.
    Neutr., to stay, remain anywhere (class.).
    A.
    In gen.:

    ut ut erat, mansum tamen oportuit,

    Ter. Heaut. 1, 2, 26:

    facilem esse rem, seu maneant, seu proficiscantur,

    Caes. B. G. 5, 30:

    domi,

    id. ib. 4, 1:

    in loco,

    id. B. C. 2, 41:

    in patria,

    Cic. Off. 3, 26, 99:

    si consulem manere ad urbem senatui placuisset,

    Liv. 30, 27:

    ad exercitum,

    Caes. B. G. 5, 51:

    uno loco manens,

    Nep. Eum. 5, 4:

    unum manere diem,

    Prop. 2, 9, 20:

    decem dies,

    Vulg. Gen. 24, 55:

    diebus quindecim,

    id. Gal. 1, 18.— Impers. pass.:

    omnia excogitantur, quare nec sine periculo maneatur,

    Caes. B. G. 5, 31:

    in Italia fortasse manebitur,

    Cic. Att. 8, 3, 7; Vell. 2, 16, 4:

    manendum eo loco,

    Caes. B. C. 3, 74:

    hic maneri diutius non potest,

    Cic. Att. 11, 15, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To stay, tarry, stop, continue, abide, pass the night ( = pernoctare):

    apud aliquem,

    Cic. Att. 4, 18, 3:

    eo die mansit Venafri,

    id. ib. 7, 13, 7:

    in tabernaculo,

    id. ib. 5, 16, 3:

    sub Jove frigido,

    Hor. C. 1, 1, 25:

    extra domum patris,

    Liv. 3, 45, 7:

    ad decimum lapidem,

    id. 3, 69, 8:

    cum is Casilini eo die mansurum eum dixisset = Casilini,

    id. 22, 13, 8; cf.:

    triduom hoc,

    Ter. Phorm. 3, 2, 4:

    apud alium mansit,

    Sen. Ben. 3, 17, 3:

    mane apud me,

    Vulg. Gen. 29, 19:

    manebis clam,

    id. 1 Reg. 19, 2. —In mal. part.: cum masculo mansione muliebri, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 1, 1. —
    2.
    Pregn., to remain, last, endure, continue [p. 1108] in any place or manner:

    si in eo manerent, quod convenisset,

    would adhere to, abide by that, Caes. B. G. 1, 36, 5:

    in vita,

    to remain alive, Cic. Fam. 4, 13, 2:

    in veritate,

    to adhere to the truth, id. Clu. 63, 176:

    in condicione,

    to fulfil a condition, id. Att. 7, 15, 3:

    in sententia,

    to adhere to, id. ib. 9, 2, 1:

    in voluntate,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    in pristina mente,

    id. Sest. 27, 58:

    in officio,

    Hirt. B. G. 8, 47:

    tu modo promissis maneas,

    abide by, keep, Verg. A. 2, 160:

    in pactione,

    to abide by, Nep. Ages. 2, 4:

    an credi posse ullum populum in ea condicione mansurum?

    Liv. 8, 21, 6:

    mansit in condicione atque pacto,

    Cic. Verr. 1, 6, 16:

    plerique negant Caesarem in condicione mansurum,

    id. Att. 7, 15, 3.—Of inanim. and abstr. subjects:

    nihil semper suo statu manet,

    Cic. N. D. 1, 12, 29:

    munitiones,

    Caes. B. G. 6, 31:

    monumenta,

    Nep. Them. 10:

    regna,

    Verg. A. 2, 22: adfinitas. Ter. Hec. 4, 4, 101:

    memoria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    rerum omnium mutabilium immutabiles manent origines,

    Aug. Conf. 1, 2.—With dat.:

    manent ingenia senibus,

    Cic. Sen. 7, 22:

    his bellum,

    to continue, not be at an end, Liv. 1, 53:

    cujus quidem tibi fatum manet,

    awaits, Cic. Phil. 2, 5, 11.— Absol.:

    maneat ergo, quod turpe sit, id numquam esse utile,

    be it regarded as a settled principle, Cic. Off. 3, 12, 49; id. Mil. 4, 11:

    quamobrem illud maneat, et fixum sit, quod neque moveri, etc.,

    id. Rab. Post. 9, 25.— Part. act. fut.: mansurus, that which will abide or endure; lasting, permanent:

    urbs,

    Verg. A. 3, 86.—So part. pres. manens:

    civitas,

    Vulg. Heb. 13, 14.—
    II.
    Act., to wait for, await, expect a person or thing (not in Cic. or Cæs.; syn.: opperior, praestolor, expecto).
    A.
    In gen.:

    nunc te, nox, quae me mansisti, mitto ut concedas die,

    Plaut. Am. 1, 3, 48:

    sese,

    id. Aul. 4, 6, 14:

    non manebat aetas virginis meam neclegentiam,

    Ter. Phorm. 3, 1, 16:

    hostium adventum mansit,

    Liv. 42, 66; Ter. Phorm. 4, 1, 4.—
    B.
    In partic., to await one (as his fate, portion, etc.), to be about to befall one:

    mors sua quemque manet,

    Prop. 2, 21, 58 (3, 26, 12):

    quis me manet exitus?

    Ov. M. 9, 725:

    qui si manet exitus urbem,

    id. ib. 8, 60:

    funera quos maneant,

    id. ib. 11, 540:

    quae (acerba) manent victos,

    Liv. 26, 13 fin.; Suet. Caes. 14; id. Dom. 18:

    maneat nostros ea cura nepotes,

    Verg. A. 3, 505:

    vincula et tribulationes me manent,

    Vulg. Act. 20, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > maneo

  • 17 perfero

    per-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a., to bear or carry through to a certain place or end.
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose):

    lapis nec pertulit ictum,

    did not bring the blow home, did not reach the mark, Verg. A. 12, 907:

    hasta perlata sub papillam,

    id. ib. 11, 803:

    per arma pertulit ictum,

    Sil. 5, 326:

    partum,

    to go the full time, Plin. 7, 13, 11, § 58.— Pass., Plin. 7, 11, 9, § 49; cf.:

    ventrem perferre,

    Col. 6, 24, 2; 6, 27, 7:

    Aeneas tulit patrem per ignes, et pertulit,

    Sen. Ben. 3, 37, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    To carry, bring, convey (class.;

    syn.: refero, defero): perferre mandata alicujus ad aliquem,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:

    cum has quam primum ad te perferri litteras vellemus,

    id. Fam. 2, 6, 1:

    alicui nuntium alicujus rei,

    id. Q. Fr. 1, 1, 1; 2, 11, 1; Verg. A. 11, 825:

    epistulam,

    Nep. Paus. 4, 1.— Pass.: perferri, to be brought, conveyed to a person or place, to reach, arrive, come: cum ad eum fama tanti exercitūs perlata esset, Liv. 28, 13:

    perfertur circa collem clamor,

    resounds round the hill, id. 7, 36, 12; Curt. 5, 12, 13; Liv. 5, 28, 12:

    ad urbem terror,

    id. 3, 3.—
    b.
    In partic., to convey news, to announce, state, etc. (class.):

    et litteris multorum et sermone omnium perfertur ad me, incredibilem tuam virtutem et fortitudinem esse,

    I am informed, Cic. Fam. 14, 1, 1; Nep. Lys. 4, 1:

    nuntius perfert incensas naves,

    Verg. A. 5, 665; Cic. Att. 4, 1; Liv. 3, 23.—
    2.
    Se, to betake one's self somewhere, to go:

    hinc te reginae ad limina perfer,

    Verg. A. 1, 389. —
    II.
    Trop.
    A.
    To bear, support, or endure to the end:

    decem annorum poenam,

    Nep. Arist. 1 fin.:

    onus,

    Hor. Ep. 1, 17, 41:

    intrepidos ad fata novissima vultus,

    kept, maintained, Ov. M. 13, 478:

    leve est miserias ferre, perferre est grave,

    Sen. Thyest. 307.—
    B.
    To bring to an end, to carry through, carry out; to complete, accomplish:

    laborem,

    Stat. Th. 12, 406:

    id quod suscepi, quoad potero, perferam,

    Cic. Rosc. Am. 4, 10:

    jussa omnia,

    Prop. 1, 18, 26:

    suum imperium,

    i. e. to do what one bids others do, Sil. 1, 250:

    est utique jus vetandi, cum lex feratur, quamdiu non perfertur, Cic. Cornel. Fragm. ap. Ascon.: legem pertulit, ut, etc.,

    carried it through, got it passed, Liv. 33, 46; cf. id. 2, 56:

    actionem,

    Dig. 48, 16, 11:

    causam,

    ib. 5, 2, 6:

    rogationem,

    Cic. Q. Fr. 2, 2; Liv. 36, 1.—
    C.
    To carry out, conduct, manage (post-Aug.):

    patronum perferendae pro se legationis eligere,

    Suet. Claud. 6.—
    D.
    In gen., to bear, suffer, put up with, brook, submit to, endure (class.; cf.:

    patior, sino, tolero): perfer, si me amas,

    Cic. Att. 5, 21, 7:

    perfero et perpetior omnes,

    id. de Or. 2, 19, 77:

    pati, perferre, non succumbere,

    id. Tusc. 2, 7, 17:

    frigore, et fame, et siti, ac vigiliis perferendis,

    id. Cat. 2, 5, 9:

    luxuriem, crudelitatem, avaritiam, superbiam,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 8:

    pauperiem,

    Verg. A. 6, 437:

    perfer et obdura,

    Ov. Am. 3, 11, 7; Cat. 8, 11:

    omnes indignitates contumeliasque,

    Caes. B. G. 2, 14:

    laborem,

    Verg. G. 2, 343:

    monstra,

    id. A. 3, 584.—
    E.
    (Like pati.) To permit, suffer; with an object-clause:

    excindi urbes suas seque cremari pertulerunt,

    Tac. H. 4, 58:

    Achilles Cessare in Teucros pertulit arma sua,

    Prop. 2, 8, 30 (8, b, 14).—
    F.
    Transf., to bear the penalty of (eccl. Lat.):

    qui peccata nostra ipse pertulit in corpore,

    Vulg. 1 Pet. 2, 24.—Hence, perfĕrens, entis, P. a., bearing, brooking, patient; with gen., analog. to patiens:

    injuriarum,

    Cic. de Or. 2, 43, 184.

    Lewis & Short latin dictionary > perfero

  • 18 perpetior

    per-pĕtĭor, pessus, 3, v. dep. n. and a. [patior], to bear steadfastly, suffer with firmness or patience; to stand out, abide, endure (class.): animus aeger neque pati neque perpeti potis est, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 3, 5 (Trag. v. 260 Vahl.):

    o multa dictu gravia, perpessu aspera, Cic. poët. Tusc. 2, 8, 20: facile omnes perpetior ac perfero,

    id. de Or. 2, 19, 77:

    mendicitatem,

    id. Fin. 5, 11, 32:

    dolorem,

    id. ib. 1, 14, 48:

    affirmavi quidvis me potius perpessurum, quam, etc.,

    id. Fam. 2, 16, 3:

    casus illi perpetienti erat voluptarius,

    id. Fin. 2, 20, 65:

    mihi omnia potius perpetienda esse duco, quam, etc.,

    id. Agr. 2, 3, 6:

    dolorem asperum et difficilem perpessu,

    id. Fin. 4, 26, 72: audax omnia perpeti Gens humana, i. e. to dare, brave every consequence, Hor. C. 1, 3, 25; Prop. 3, 22, 15:

    fulmina, noctem, imbres... Perpetimur Danai,

    Ov. M. 14, 472.—With object-clause:

    aliam tecum esse equidem facile possim perpeti,

    Plaut. As. 5, 1, 17:

    neque me perpetiar probri Falso insimulatam,

    id. Am. 3, 2, 6; id. Trin. 3, 2, 35; Ter. Eun. 3, 5, 3:

    exscindine domos Perpetiar,

    Verg. A. 12, 644:

    non tamen hanc sacro violari pondere pinum Perpetiar,

    Ov. M. 3, 622.—With inf.: perpetiar memorare, i. e. will collect or control myself so as, etc., Ov. M. 14, 466.—
    II.
    Transf., of abstract things, to endure, put up with, etc.:

    vehementius quam gracilitas mea perpeti posset,

    Plin. Ep. 2, 11, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > perpetior

  • 19 sustineo

    sustĭnĕo, tĭnŭi, tentum, 2, v. a. [subs for sub, and teneo], to hold up, hold upright, uphold, to bear up, keep up, support, sustain (syn. fulcio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    onus alicui,

    Plaut. As. 3, 3, 68:

    quantum hominum terra sustinet,

    id. Poen. prol. 90; id. Men. 1, 1, 13:

    cum Milo umeris sustineret bovem vivum,

    Cic. Sen. 10, 33:

    arma membraque,

    Liv. 23, 45, 3; Curt. 6, 1, 11; 7, 5, 8:

    infirmos baculo artus,

    to support, Ov. M. 6, 27:

    furcis spectacula,

    Liv. 1, 35, 9:

    ingenuā speculum manu,

    Ov. A. A. 2, 216:

    fornice exstructo, quo pons sustinebatur, Auct. B. Alex. 19, 4: manibus clipeos et hastam Et galeam,

    Ov. H. 3, 119:

    vix populum tellus sustinet illa suum,

    id. ib. 15 (16), 182:

    lapis albus Pocula cum cyatho duo sustinet,

    Hor. S. 1, 6, 117:

    vas ad sustinenda opsonia,

    Plin. 33, 11, 49, § 140:

    aër volatus alitum sustinet,

    Cic. N. D. 2, 39, 101: lacus omnia illata pondera sustinens, bearing on its surface, Plin. 6, 27, 31, § 127:

    ecce populus Romanus universus veluti duobus navigiis inpositus binis cardinibus sustinetur,

    id. 36, 15, 24, § 119:

    domum pluribus adminiculis fulcit ac sustinet,

    Plin. Ep. 4, 21, 3: se, to support one ' s self, hold one ' s self up, stand, etc., Caes. B. G. 2, 25; so,

    se a lapsu,

    Liv. 21, 35:

    se alis,

    Ov. M. 4, 411. —
    B.
    In partic., to hold or keep back, to keep in, stay, check, restrain, control, etc. (syn.: refreno, supprimo, moror): currum equosque, Lucil. ap. Cic. Att. 13, 21, 3:

    currum,

    id. Lael. 17, 63 (v. infra, II. B. 3.):

    equos,

    Caes. B. G. 4, 33:

    remos,

    Cic. Att. 13, 21, 3:

    manum,

    Ov. F. 5, 302:

    sustinet a jugulo dextram,

    Verg. A. 11, 750:

    a jugulo nitentem sustinet hastam,

    Stat. Th. 2, 648:

    flumina Threiciā lyrā,

    Prop. 3, 2, 2 (4, 1, 42):

    nunc agendo, nunc sustinendo agmen,

    Liv. 25, 36, 1:

    aliud simile miraculum eos sustinuit,

    id. 5, 39, 2:

    signa,

    id. 31, 24, 8:

    gradum,

    Ov. F. 6, 398:

    perterritum exercitum,

    Caes. B. C. 1, 71:

    se,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41; Val. Fl. 3, 100:

    se ab omni assensu,

    i. e. to refrain, Cic. Ac. 2, 15, 48:

    se a respondendo,

    id. ib. 2, 32, 104. — Poet.:

    celeres vias,

    i. e. to halt, Sen. Hippol. 794.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to uphold, sustain, maintain, preserve:

    dignitatem et decus civitatis,

    Cic. Off. 1, 34, 124:

    causam rei publicae,

    id. Fam. 9, 8, 2; cf.:

    causam publicam,

    id. Div. in Caecil. 8, 27:

    exspectationem,

    id. Off. 3, 2, 6:

    tris personas unus sustineo,

    characters, id. de Or. 2, 24, 102:

    personam magistri,

    to personate, Suet. Gram. 24:

    quid muneris in rem publicam fungi ac sustinere velitis,

    Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199:

    historiam veterem atque antiquam haec mea senectus sustinet,

    Plaut. Trin. 2, 2, 100: vitam, Maecen. ap. Sen. Ep. 101, 11.— Poet.:

    (arbor) ingentem sustinet umbram,

    Verg. G. 2, 297.—
    B.
    In partic.
    1.
    To sustain, support, maintain, by food, money, or other means:

    hac (sc. re frumentariā) alimur et sustinemur,

    Cic. Verr. 2, 3, 5, § 11:

    veterem amicum suum labentem excepit, fulsit et sustinuit re, fortunā, fide,

    id. Rab. Post. 16, 43:

    qui ager non amplius hominum quinque milia potest sustinere,

    id. Att. 2, 16, 1:

    alicujus munificentiā sustineri,

    Liv. 39, 9, 6:

    hinc patriam parvosque nepotes Sustinet,

    Verg. G. 2, 515:

    necessitates aliorum,

    Liv. 6, 15, 9:

    plebem,

    id. 3, 65, 6:

    penuriam temporum,

    Col. 9, 14, 17.—
    2.
    To bear, undergo, endure; to hold out against, withstand (so most freq.;

    syn.: fero, tolero, patior): mala ferre sustinereque,

    Cic. Tusc. 5, 6, 16:

    non tu scis, quantum malarum rerum sustineam,

    Plaut. Merc. 2, 4, 8:

    innocens suspitionem hanc sustinet causā meā,

    id. Bacch. 3, 3, 32:

    labores,

    Cic. Rep. 1, 3:

    aestatem,

    Hirt. B. G. 8, 39, 3:

    dolorem pedum,

    Plin. Ep. 1, 12, 5:

    dolores,

    id. ib. 1, 12, 8:

    certamen,

    Liv. 33, 36, 12:

    vim hostium,

    Nep. Hann. 11, 4:

    periculum,

    Dig. 18, 6, 1:

    o dii, quis hujus potentiam poterit sustinere?

    Cic. Phil. 7, 6, 17:

    alicujus imperia,

    Caes. B. G. 1, 31:

    vulnera,

    id. ib. 1, 45:

    Philo ea sustinere vix poterat, quae contra Academicorum pertinaciam dicebantur,

    Cic. Ac. 2, 6, 18; Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

    Peloponnesum,

    Cic. Att. 10, 12, 7: eos (rogantes), Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 3; Liv. 31, 13:

    senatus querentes eos non sustinuit,

    id. 31, 13, 4:

    justa petentem deam,

    Ov. M. 14, 788:

    ferrum ignemque Jovemque,

    id. ib. 13, 385 et saep.— Absol.: expectes et sustineas necesse est, Mart. 9, 3, 13:

    neque jam sustineri poterat,

    Caes. B. G. 2, 6; cf. Cic. Fam. 12, 6, 4; Liv. 29, 6, 17.—
    (β).
    With obj.-clause (mostly with a negative: non sustinet, he cannot bear, cannot endure; he does not take upon himself, does not venture):

    non sustineo esse conscius mihi dissimulati judicii mei,

    Quint. 3, 6, 64:

    non impositos supremis ignibus artus Sustinuit spectare parens,

    Ov. M. 13, 584;

    so negatively,

    id. ib. 1, 530; 6, 367; 6, 606; 9, 439; 10, 47; id. F. 4, 850; Vell. 2, 86, 2. —

    In a negative interrog.: sustinebant tales viri, se tot senatoribus, etc.... non credidisse? tantae populi Romani voluntati restitisse? Sustineant. Reperiemus, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    hoc quidem quis hominum sustineat petulans esse ad alterius arbitrium?

    Quint. 12, 9, 10; 3, 6, 64:

    deserere officii sui partes,

    Plin. Ep. 9, 13, 16; 9, 13, 6:

    Parmenionem rursus castigare non sustinebat,

    Curt. 4, 13, 8; 6, 1, 15:

    nec solus bibere sustineo,

    id. 7, 5, 12; 7, 6, 15; 8, 5, 7; Vell. 2, 86, 2; Suet. Caes. 75.—Affirmatively:

    quem in vinculis habituri erant, sustinuere venerari,

    Curt. 5, 10, 13:

    colloqui cum eo, quem damnaverat, sustinuit,

    id. 6, 8, 16; 7, 5, 38; 10, 5, 25:

    quae se praeferre Dianae Sustinuit,

    took upon herself, presumed, Ov. M. 11, 322; so,

    sustinet ire illuc,

    id. ib. 4, 447; 6, 563; id. H. 5, 32; Phaedr. 4, 16, 8: aliquem videre, Auct. Cons. Liv. 135:

    si quis aquam... haurire sustineat,

    Plin. 30, 7, 20, § 64:

    mentiri,

    Petr. 116.—
    3.
    (Acc. to I. B.) To hold in, stop, stay, check, restrain; to keep back, put off, defer, delay:

    est igitur prudentis sustinere ut currum sic impetum benevolentiae,

    Cic. Lael. 17, 63; so,

    impetum hostis,

    Caes. B. G. 1, 24; 1, 26; 2, 11;

    3, 2 et saep.: subitas hostium incursiones,

    Hirt. B. G. 8, 11; cf.:

    Curio praemittit equites, qui primum impetum sustineant ac morentur,

    Caes. B. C. 2, 26:

    bellum consilio,

    Liv. 3, 60, 1:

    assensus lubricos,

    Cic. Ac. 2, 34, 108:

    sustinenda solutio est nominis Caerelliani,

    id. Att. 12, 51, 3:

    oppugnationem ad noctem,

    Caes. B. G. 5, 37, 6:

    rem in noctem,

    Liv. 5, 35, 7:

    iram,

    id. 2, 19, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > sustineo

  • 20 ad-ūrō

        ad-ūrō ūssī, ūstus, ere,    to set on fire, kindle, scorch, parch, burn, singe: hoc, T.: panis adustus, scorched, H.: ossa flammis, H.: sine gemitu aduruntur, endure burning.—To nip, freeze, blast: ne frigus adurat, V.: Poma, O.—Of love, to burn, inflame: te Venus, H.

    Latin-English dictionary > ad-ūrō

См. также в других словарях:

  • Endure — En*dure , v. t. 1. To remain firm under; to sustain; to undergo; to support without breaking or yielding; as, metals endure a certain degree of heat without melting; to endure wind and weather. [1913 Webster] Both were of shining steel, and… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Endure — En*dure , v. i. [imp. & p. p. {Endured}; p. pr. & vb. n. {Enduring}.] [F. endurer; pref. en (L. in) + durer to last. See {Dure}, v. i., and cf. {Indurate}.] 1. To continue in the same state without perishing; to last; to remain. [1913 Webster]… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • enduré — enduré, ée (an du ré, rée) part. passé. Des fatigues endurées avec constance. •   Lors tous les déplaisirs endurés sans murmure Deviendront des sujets d une allégresse pure, CORN. Imit. I, 24. •   Souvent avec prudence un outrage enduré, Aux… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • endure — [v1] bear hardship abide, accustom, allow, bear the brunt*, be patient with, brave, brook, cope with, countenance, eat, encounter, experience, face, feel, go through, grin and bear it*, hang in*, keep up, know, live out, live through, meet with,… …   New thesaurus

  • endure — I (last) verb abide, be constant, be durable, be firm, be permanent, be preserved, be prolonged, be protracted, be timeless, carry on, continue, continue to be, continue to exist, durare, exist, exist uninterruptedly, exist without break, extend …   Law dictionary

  • endure — early 14c., to undergo or suffer (especially without breaking); late 14c. to continue in existence, from O.Fr. endurer (12c.) make hard, harden; bear, tolerate; keep up, maintain, from L. indurare make hard, in L.L. harden (the heart) against,… …   Etymology dictionary

  • endure — 1 *continue, last, abide, persist Analogous words: survive, outlast, *outlive: *stay, remain, wait, linger, tarry, abide Antonyms: perish Contrasted words: disintegrate, crumble, *decay 2 abide, tolerate, suffer, * …   New Dictionary of Synonyms

  • enduré — Enduré, [endur]ée. part. pass …   Dictionnaire de l'Académie française

  • endure — ► VERB 1) suffer (something painful and prolonged) patiently. 2) tolerate. 3) remain in existence. DERIVATIVES endurable adjective. ORIGIN Latin indurare harden …   English terms dictionary

  • endure — [en door′, endyoor′; indoor′, indyoor′] vt. endured, enduring [ME duren < OFr endurer < LL (Ec) indurare, to harden the heart < LL, to harden, hold out, last < durus, hard: see DURABLE] 1. to hold up under (pain, fatigue, etc.);… …   English World dictionary

  • endure — 01. The poor students were obliged to [endure] three days of tests at the end of the session. 02. Students have to [endure] a lot of pressure during exam time. 03. He can t [endure] the cold weather in Alaska because he comes from a warm country …   Grammatical examples in English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»