Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

commence

  • 1 (coepiō)

       (coepiō) coepī, coeptus, ere    [com- + 1 AP-], to begin, commence: non Prius olfecissem, quam ille quicquam coeperet? T.: mecum cogitare, T.: cum ver esse coeperat: Fluctus coepit albescere, V.: oppugnare, Cs.: alia fieri coepere, S.: cum Lacedaemoniis pugnari coepit, N.: urbanus haberi, H.: res agi coepta est: ante petitam esse pecuniam, quam esset coepta deberi: obsidione coepti premi hostes, L.: bello premi sunt coepti, N.: mitescere discordiae intestinae coeptae, L.: si quicquam hic turbae coeperis, T.: illud, quod coepimus, videamus: illa quae coepta sunt ab isto: coeptum bellum foret, S.: se non ante coepturum, quam, etc., L.: perge quo coepisti (sc. ire): dimidium facti, qui coepit, habet, H.: ita coepit tyrannus (sc. dicere), L.: Ilioneus placido sic pectore coepit, V.: coepit cum talia vates (sc. fari), V. — P. coeptus, begun, commenced, undertaken: consilium fraude coeptum, L.: iussis Carmina coepta tuis, V.: quaedam (animalia) modo coepta, in process of creation, O.: mors, sought, O. — Of things, to begin, be begun, take a beginning, commence, originate, arise: post, ubi silentium coepit... verba facit, etc., S.: cum deditio coepit, S.: pugna coepit, L.

    Latin-English dictionary > (coepiō)

  • 2 coepio

    I
    coepere, -, - V
    begin, commence, initiate; (rare early form, usu. shows only PERFDEF)
    II
    coepere, coepi, coeptus V
    begin, commence, initiate; set foot on; (usu. PERF PASS w/PASS INF; PRES early)

    Latin-English dictionary > coepio

  • 3 bellum

    bellum (ante-class. and poet. duel-lum), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—

    bellum

    (ante-class. and poet.

    duel-lum

    ), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
    I.
    Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:

    bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,

    Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):

    legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,

    Plaut. Am. 1, 1, 35:

    quae domi duellique male fecisti,

    id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:

    quique agent rem duelli,

    Cic. Leg. 2, 8, 21:

    aes atque ferrum, duelli instrumenta,

    id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):

    puro pioque duello quaerendas (res) censeo,

    Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,

    quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,

    id. 22, 10, 2:

    victoriaque duelli populi Romani erit,

    id. 23, 11, 2:

    si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,

    id. 36, 2, 2;

    and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,

    id. 40, 52, 5.— Poet.:

    hic... Pacem duello miscuit,

    Hor. C. 3, 5, 38:

    cadum Marsi memorem duelli,

    id. ib. 3, 14, 18:

    vacuum duellis Janum Quirini clausit,

    id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
    II.
    Form bellum.
    A.
    War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
    1.
    Specifying the enemy.
    a.
    By adjj. denoting the nation:

    omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,

    Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    aliquot annis ante secundum Punicum bellum,

    id. Ac. 2, 5, 13:

    Britannicum bellum,

    id. Att. 4, 16, 13:

    Gallicum,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    Germanicum,

    Caes. B. G. 3, 28:

    Sabinum,

    Liv. 1, 26, 4:

    Parthicum,

    Vell. 2, 46, 2;

    similarly: bellum piraticum,

    the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:

    Sertorianum bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    Mithridaticum,

    id. Imp. Pomp. 3, 7:

    Jugurthinum,

    Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;

    similarly: bellum regium,

    the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:

    bellum Africanum, Transalpinum,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    Asiaticum,

    id. ib. 22, 64:

    Africum,

    Caes. B. C. 2, 32 fin.:

    Actiacum,

    Vell. 2, 86, 3:

    Hispaniense,

    id. 2, 55, 2.—
    b.
    With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:

    Venetorum,

    Caes. B. G. 3, 16:

    Helvetiorum,

    id. ib. 1, 40 fin.;

    1, 30: Ambiorigis,

    id. ib. 6, 29, 4:

    Pyrrhi, Philippi,

    Cic. Phil. 11, 7, 17:

    Samnitium,

    Liv. 7, 29, 2.—
    c.
    With cum and abl. of the name.
    (α).
    Attributively:

    cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,

    Cic. Imp. Pomp. 20, 60:

    belli causa cum Samnitibus,

    Liv. 7, 29, 3:

    hunc finem bellum cum Philippo habuit,

    id. 33, 35, 12:

    novum cum Antiocho instabat bellum,

    id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
    (β).
    With cum dependent on the verb:

    quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,

    Plaut. Capt. prol. 59:

    novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,

    Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
    d.
    With adversus and acc. of the name.
    (α).
    Attributively:

    bellum adversus Philippum,

    Liv. 31, 1, 8:

    bellum populus adversus Vestinos jussit,

    id. 8, 29, 6.—
    (β).
    With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:

    ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,

    id. 45, 11, 8:

    bellum quod rex adversus Datamem susceperat,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    e.
    With contra and acc.:

    cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,

    Cic. Phil. 3, 1, 1:

    causam belli contra patriam inferendi,

    id. ib. 2, 22, 53.—
    f.
    With in and acc. (very rare):

    Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,

    Nep. Lys. 1, 1.—
    g.
    With inter and acc.:

    hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,

    Liv. 45, 9, 2.—
    h.
    With apud and acc.:

    secutum est bellum gestum apud Mutinam,

    Nep. Att. 9, 1.—
    k.
    With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
    2.
    With verbs.
    a.
    Referring to the beginning of the war.
    (α).
    Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:

    summa erat observatio in bello movendo,

    Cic. Off. 1, 11, 37:

    bellum commotum a Scapula,

    id. Fam. 9, 13, 1:

    nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,

    Sall. C. 30, 2:

    is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,

    Liv. 1, 53, 2:

    insequenti anno Veiens bellum motum,

    id. 4, 58, 6:

    dii pium movere bellum,

    id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,

    concitare,

    Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
    (β).
    Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:

    cum tam pestiferum bellum pararet,

    Cic. Att. 9, 13, 3:

    bellum utrimque summopere parabatur,

    Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,

    parare alicui,

    Nep. Alcib. 9, 5:

    bellum terra et mari comparat,

    Cic. Att. 10, 4, 3:

    tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,

    id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:

    bellum omnium consensu apparari coeptum,

    Liv. 4, 55, 7:

    numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,

    Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
    (γ).
    Bellum differre, to postpone a war:

    nec jam poterat bellum differri,

    Liv. 2, 30, 7:

    mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,

    id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
    (δ).
    Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):

    omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,

    Sall. J. 83, 1:

    prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,

    id. ib. 20, 5:

    de integro bellum sumit,

    id. ib. 62, 9:

    iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,

    Liv. 38, 19, 3:

    sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,

    Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
    (ε).
    Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:

    bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,

    Cic. Off. 1, 23, 80:

    suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,

    id. ib. 1, 11, 35:

    judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,

    join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):

    cum avertisset plebem a suscipiendo bello,

    undertaking, Liv. 4, 58, 14:

    senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,

    id. 6, 9, 5:

    bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,

    Vell. 2, 3, 3.—
    (ζ).
    Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):

    consensit et senatus bellum,

    Liv. 8, 6, 8:

    bellum erat consensum,

    id. 1, 32, 12.—
    (η).
    Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:

    sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,

    Cic. Phil. 11, 8, 18:

    populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,

    id. ib.:

    cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?

    id. Imp. Pomp. 17, 50:

    Camillus cui id bellum mandatum erat,

    Liv. 5, 26, 3:

    Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,

    id. 6, 22, 6:

    Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,

    id. 7, 23, 2:

    quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,

    Cic. Imp. Pomp. 15, 44:

    cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,

    id. ib. 16, 49:

    hunc toti bello praefecerunt,

    Caes. B. G. 5, 11 fin.:

    alicui bellum suscipiendum dare,

    Cic. Imp. Pomp. 19, 58:

    bellum administrandum permittere,

    id. ib. 21, 61.—
    (θ).
    Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:

    ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,

    Liv. 1, 32, 13:

    Corinthiis bellum indicamus an non?

    Cic. Inv. 1, 12, 17:

    ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,

    id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:

    bellum indici posse existimabat,

    Liv. 1, 22, 4:

    ni reddantur (res) bellum indicere jussos,

    id. 1, 22, 6:

    ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,

    id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
    (κ).
    Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:

    Denseletis nefarium bellum intulisti,

    Cic. Pis. 34, 84:

    ei civitati bellum indici atque inferri solere,

    id. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    qui sibi Galliaeque bellum intulissent,

    Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:

    bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    bellum patriae faciet,

    id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:

    civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,

    Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;

    3, 29: constituit bellum facere,

    Sall. C. 26, 5; 24, 2:

    occupant bellum facere,

    they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:

    ut bellum cum Priscis Latinis fieret,

    id. 1, 32, 13:

    populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,

    id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:

    urbs quae bellum facere atque instruere possit,

    Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
    (λ).
    Bellum oritur or exoritur, a war begins:

    subito bellum in Gallia ex, ortum est,

    Caes. B. G. 3, 7:

    aliud multo propius bellum ortum,

    Liv. 1, 14, 4:

    Veiens bellum exortum,

    id. 2, 53, 1.—
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.
    b.
    Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:

    bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,

    Cic. Sen. 6, 18:

    cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,

    id. Off. 1, 12, 38:

    cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,

    id. Div. 1, 46, 103:

    erant hae difficultates belli gerendi,

    Caes. B. G. 3, 10:

    bellum cum Germanis gerere constituit,

    id. ib. 4, 6:

    Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,

    Sall. C. 16, 5:

    bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,

    Liv. 21, 1, 1:

    alter consul in Sabinis bellum gessit,

    id. 2, 62, 3:

    de exercitibus per quos id bellum gereretur,

    id. 23, 25, 5:

    Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,

    Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):

    bellum bellare,

    Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);

    in the same sense: bellum agere,

    Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:

    bello persequi aliquem,

    Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
    (β).
    Trahere or ducere bellum, to protract a war:

    necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,

    Cic. Att. 10, 8, 2:

    bellum trahi non posse,

    Sall. J. 23, 2:

    belli trahendi causa,

    Liv. 5, 11, 8:

    morae qua trahebant bellum paenitebat,

    id. 9, 27, 5:

    suadere institui ut bellum duceret,

    Cic. Fam. 7, 3, 2:

    bellum enim ducetur,

    id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;

    similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?

    Liv. 5, 5, 1.—
    (γ).
    Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:

    bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,

    Cic. Prov. Cons. 13, 32:

    quod bellum non intulerit sed defenderit,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,

    Liv. 8, 37, 5.—
    c.
    Referring to the end of a war.
    (α).
    Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:

    in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,

    Cic. Leg. 2, 14, 34:

    (bellum) cum deponi victores velint,

    Sall. J. 83, 1:

    bellum decem ferme annis ante depositum erat,

    Liv. 31, 1, 8:

    nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,

    id. 31, 31, 19:

    dicit posse condicionibus bellum poni,

    Sall. J. 112, 1:

    bellum grave cum Etruria positum est,

    id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:

    velut posito bello,

    Liv. 1, 53, 5:

    manere bellum quod positum simuletur,

    id. 1, 53, 7:

    posito ubique bello,

    Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:

    omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,

    Liv. 2, 14, 5.—
    (β).
    Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:

    timerent ne bellum componeretur,

    Cic. Fam. 10, 33, 3:

    si bellum compositum foret,

    Sall. J. 97, 2:

    belli componendi licentiam,

    id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;

    similarly: bellum sedare,

    Nep. Dat. 8, 5.—
    (γ).
    Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:

    is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,

    Cic. Fam. 11, 12, 2:

    bellumque maximum conficies,

    id. Rep. 6, 11, 11:

    confecto Mithridatico bello,

    id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:

    quo proelio... bellum Venetorum confectum est,

    Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;

    4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:

    neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,

    Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;

    36, 2, 3: bello perfecto,

    Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:

    se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),

    id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:

    neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,

    Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
    d.
    Less usual connections:

    bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,

    Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:

    alere ac fovere bellum,

    Liv. 42, 11, 5:

    bellum navare alicui,

    Tac. H. 5, 25:

    spargere,

    id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:

    serere,

    Liv. 21, 10, 4:

    circumferre,

    Tac. A. 13, 37:

    exercere,

    id. ib. 6, 31:

    quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),

    Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:

    bellum ascendit in rupes,

    id. 4, 12, 4:

    bellum serpit in proximos,

    id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:

    bella narrare,

    Cic. Or. 9, 30:

    canere bella,

    Quint. 10, 1, 91:

    bella legere,

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
    3.
    As object denoting place or time.
    a.
    Proficisci ad bellum, to depart for the war.
    (α).
    Of the commander:

    consul sortitu ad bellum profectus,

    Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:

    ipse ad bellum Ambiorigis profectus,

    Caes. B. G. 6, 29, 4:

    ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,

    Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:

    in bellum,

    Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
    (β).
    Of persons partaking in a war:

    si proficiscerer ad bellum,

    Cic. Fam. 7, 3, 1. —
    b.
    Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
    c.
    In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:

    in bella sequi,

    id. ib. 8, 547.—
    d.
    Of time.
    (α).
    In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):

    valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,

    Plaut. Capt. prol. 68; so,

    domi duellique,

    id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):

    quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,

    Cic. Off. 2, 24, 85:

    paucorum arbitrio belli domique agitabatur,

    Sall. J. 41, 7:

    animus belli ingens, domi modicus,

    id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:

    bello domique,

    id. 1, 34, 12:

    domi belloque,

    id. 9, 26, 21; and:

    neque bello, neque domi,

    id. 4, 35, 3.—Without domi:

    simul rem et gloriam armis belli repperi,

    Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.

    Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,

    Cic. Rep. 2, 32, 86.—
    (β).
    In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:

    ad haec quae in civili bello fecerit,

    Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:

    in ipso bello eadem sensi,

    id. Marcell. 5, 14:

    in Volsco bello virtus enituit,

    Liv. 2, 24, 8:

    in eo bello,

    id. 23, 46, 6:

    in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,

    id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:

    ut fit in bello, capitur alter filius,

    Plaut. Capt. prol. 25:

    qui in bello occiderunt,

    Cic. Fam. 9, 5, 2:

    quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,

    Sall. C. 9, 4:

    non in bello solum, sed etiam in pace,

    Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:

    in bello parta,

    Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
    (γ).
    Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:

    bello Italico,

    id. Pis. 36, 87:

    Veienti bello,

    id. Div. 1, 44, 100:

    domestico bello,

    id. Planc. 29, 70:

    qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,

    Liv. 23, 12, 11:

    victor tot intra paucos dies bellis,

    id. 2, 27, 1:

    nullo bello, multis tamen proeliis victus,

    id. 9, 18, 9:

    bello civili,

    Quint. 11, 1, 36.—With gen.:

    praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,

    Cic. N. D. 2, 2, 6:

    suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,

    Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:

    qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,

    Cic. Sest. 26, 57:

    res pace belloque gestas,

    Liv. 2, 1, 1:

    egregieque rebus bello gestis,

    id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:

    ludi bello voti,

    id. 4, 35. 3:

    princeps pace belloque,

    id. 7, 1, 9:

    Cotyn bello juvisse Persea,

    id. 45, 42, 7:

    bello parta,

    Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
    (δ).
    Inter bellum (rare):

    cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,

    Liv. 2, 14, 2:

    inter haec bella consules... facti,

    id. 2, 63, 1.—
    4.
    Bellum in attributive connection.
    a.
    Justum bellum.
    (α).
    A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):

    justum piumque bellum,

    Liv. 1, 23, 4:

    non loquor apud recusantem justa bella populum,

    id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
    (β).
    A regular war (opp. a raid, etc.):

    in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,

    Liv. 1, 15, 1.—
    b.
    For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
    c.
    Belli eventus or exitus, the result of a war:

    quicunque belli eventus fuisset,

    Cic. Marcell. 8, 24:

    haud sane alio animo belli eventum exspectabant,

    Sall. C. 37, 9:

    eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,

    Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:

    exitus hujus calamitosissimi belli,

    Cic. Fam. 6, 21, 1:

    cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,

    id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:

    Britannici belli exitus exspectatur,

    id. Att. 4, 16, 13:

    cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,

    Liv. 5, 16, 8.—
    d.
    Fortuna belli, the chances of war:

    adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,

    Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
    e.
    Belli artes, military skill:

    cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,

    Liv. 1, 35, 1:

    haud ignotas belli artes,

    id. 21, 1, 2:

    temperata et belli et pacis artibus erat civitas,

    id. 1, 21, 6.—
    f.
    Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:

    in re publica maxime servanda sunt jura belli,

    Cic. Off. 1, 11, 34:

    sunt et belli sicut pacis jura,

    Liv. 5, 27, 6:

    jure belli res vindicatur,

    Gai. Inst. 3, 94.—
    g.
    Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:

    trium simul bellorum victor,

    a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:

    victor tot bellis,

    id. 2, 27, 1). —
    h.
    Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of things concr. and abstr.:

    qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,

    Cic. Dom. 23, 60:

    bellum contra aras et focos,

    id. Phil. 3, 1, 1:

    miror cur philosophiae... bellum indixeris,

    id. Or. 2, 37, 155:

    ventri Indico bellum,

    Hor. S. 1, 5, 8.—
    2.
    Of animals:

    milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,

    Cic. N. D. 2, 49, 125:

    hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,

    Ov. M. 6, 92.—
    3.
    With individuals:

    quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,

    Cic. Lael. 21, 77:

    cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,

    id. Sull. 9, 28:

    hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,

    Liv. 2, 12, 11:

    falsum testem justo ac pio bello persequebatur,

    id. 3, 25, 3:

    tribunicium domi bellum patres territat,

    id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:

    equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,

    Cic. Cael. 28, 67.—
    4.
    In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
    5.
    Personified as god of war ( = Janus):

    tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,

    Plin. 35, 4, 10, § 27:

    sunt geminae Belli portae, etc.,

    Verg. A. 7, 607:

    mortiferumque averso in limine Bellum,

    id. ib. 6, 279.—
    6.
    Plur.: bella, army ( poet.):

    permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),

    Ov. M. 12, 24:

    sed victae fera bella deae vexere per aequora,

    Sil. 7, 472:

    quid faciat bellis obsessus et undis?

    Stat. Th. 9, 490.—
    7.
    Battle, = proelium:

    rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,

    Varr. L. L. 7, 3, 92:

    quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,

    Sall. C. 9, 4:

    praecipua laus ejus belli penes consules fuit,

    Liv. 8, 10, 7:

    commisso statim bello,

    Front. Strat. 1, 11, 2:

    Actia bella,

    Verg. A. 8, 675:

    ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,

    id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
    8.
    Bellum = liber de bello:

    quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!

    Cic. Sen. 14, 50.

    Lewis & Short latin dictionary > bellum

  • 4 coepio

    coepĭo, coepi, coeptum, 3 (the tempp. press. only a few times in the ante-class. period, and coepturus, Liv. 30, 5, 6; 42, 47, 3; Quint. 10, 1, 46; Plin. 16, 25, 41, § 98; Suet. Calig. 46; the tempp. perff., both in act. and pass. form, very freq.;

    a trisyl. coëpit,

    Lucr. 4, 619 Lachm. N. cr.), v. a. and n. [contr. from co-ăpio = apo; hence coapias for coepias in Cod. Ambros.; Plaut. Trin. 4, 3, 46; v. in the foll., and cf. Lachm. ad Lucr. 2, p. 248], lit. to lay hold of something on different sides, to lay hold of; hence of an action, to begin, commence, undertake ( = incipio, which is the class. pres.).
    I.
    Act.
    1.
    Tempp. press.: coepiam seditiosa verba loqui, Cato ap. Paul. ex Fest. p. 59, 10 Müll. lubido extemplo coepere est convivium, Plaut. Pers. 1, 3, 41:

    mage si exigere coepias,

    id. Trin. 4, 3, 46 Ritschl N. cr.:

    neque pugnas neque ego lites coepio,

    id. Men. 5, 5, 57:

    ubi nihil habeat, alium quaestum coepiat,

    id. Truc. 2, 1, 23: mane coepiam, Caecil. ap. Non. p. 89, 17: non Prius olfecissem, quam ille quicquam coeperet, Ter. Ad. 3, 3, 43 Fleck.; cf.

    Neue, Formenl. 2, 616: se Hasdrubalem adgressurum, ceterum non ante coepturum, quam, etc.,

    Liv. 30, 5, 6:

    nos rite coepturi ab Homero videmur,

    Quint. 10, 1, 46:

    nemine opinante quidnam coepturus esset,

    Suet. Calig. 46.—
    2.
    Tempp. perff. act.; the object usu. an inf.; so always in Cic. and Cæs.; mostly an inf. act.; rarely pass.; sometimes the acc. of a noun or pronoun.
    (α).
    With inf. act.:

    cum ver esse coeperat,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 27; Ov. A. A. 1, 615 sq.:

    discere coepit, Enn. Ann. ap. Fest. s. v. sam, p. 325, 24 Müll. (v. 228 Vahl.): amare coepi,

    Ter. Eun. 3, 5, 20:

    oppugnare,

    Caes. B. G. 2, 6:

    ire foras coeperunt,

    Lucr. 4, 531:

    coeperit inter se vesci, etc.,

    id. 5, 72 et saep.—
    (β).
    With inf. pass. (in the poets and histt.):

    per terrarum orbem fruges coepisse creari,

    Lucr. 2, 614:

    alia hujuscemodi fieri coepere,

    Sall. C. 51, 40:

    cum Lacedaemoniis pugnari coepit,

    Nep. Epam. 10, 3; so,

    urbanus haberi,

    Hor. Ep. 1, 15, 27:

    verti,

    id. ib. 2, 1, 149:

    institui,

    id. A. P. 21:

    moveri,

    Ov. M. 3, 106; Suet. Tib. 75:

    expleri,

    id. Caes. 26:

    eligi,

    Tac. H. 1, 16:

    occidi,

    id. ib. 3, 34:

    prohiberi,

    Just. 14, 5, 9: coeptum est fieri, Auct. B. Afr. 69; 78; Liv. 24, 49, 4; 25, 34, 13; 27, 42, 5.—
    (γ).
    With acc. (rare in prose; cf. B. infra): coepit cursum, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45:

    novam mapalibus urbem,

    Sil. 15, 420:

    cur non ego id perpetrem, quod coepi?

    Plaut. Cas. 3, 5, 57:

    si quicquam hodie hic turbae coeperis,

    Ter. Eun. 4, 7, 30:

    quae coeperamus,

    Quint. 6, prooem. 15:

    hujuscemodi orationem,

    Tac. A. 4. 37:

    (Sabinus) obsidium coepit per praesidia,

    id. ib. 4, 39.—
    (δ).
    Absol.:

    nam primum... Non coepisse fuit: coepta expugnare secundum est,

    Ov. M. 9, 619:

    dimidium facti, qui coepit, habet,

    Hor. Ep. 1, 2, 40:

    Titus Livius hexametri exordio coepit,

    Quint. 9, 4, 74; cf. id. 9, 4, 117:

    si coepisset a toto corpore,

    id. 9, 4, 23; cf. id. 7, 1, 2; 8, 6, 50:

    pro vallo castrorum ita coepit (sc. dicere),

    Tac. H. 1, 36:

    Civilis ita coepit,

    id. ib. 5, 26; id. A. 1, 41; 2, 37.—
    (ε).
    With an ellipsis for dicere coepi, to begin to speak:

    ita coepit tyrannus,

    Liv. 34, 31, 1; 39, 15, 2:

    coram data copia fandi, Maximus Ilioneus placido sic pectore coepit,

    Verg. A. 1, 521; 6, 372:

    tum ita coepit: numquam mihi, etc.,

    Liv. 28, 27, 1; Tac. A. 1, 41 fin.:

    ad hunc modum coepit,

    id. ib. 2, 37; id. H. 1, 36 fin.; Phaedr. 4, 23, 2.—
    B.
    Pass. in the tempp. perff. and with the inf. pass. (cf. Zumpt, Gram, §

    221): jure coepta appellari est Canis,

    Plaut. Men. 5, 1, 18:

    ante petitam esse pecuniam, quam esset coepta deberi,

    Cic. de Or. 1, 37, 168; id. Div. 2, 2, 7; id. Brut. 67, 236; 88, 301; id. Verr. 2, 3, 90, § 209; 2, 5, 4, § 9; id. Fam. 13, 29, 1; id. Att. 3, 15, 5; 6, 1, 3; Liv. 1, 57, 3; 2, 1, 4; 3, 38, 2;

    9, 7, 7: quae (res) inter eos agi coeptae, neque perfectae essent,

    Caes. B. G. 1, 47; 4, 18:

    bello premi sunt coepti,

    Nep. Timoth. 3, 1; Cat. 95, 2.—With inf. act.:

    mitescere discordiae intestinae coeptae,

    Liv. 5, 17, 10; cf. Weissenb. ad loc.— Hence, coeptus, a, um, Part., begun, commenced, undertaken. consilium fraude coeptum, Liv. 35, 36, 5:

    coeptum atque patratum bellum foret,

    Sall. J. 21, 2:

    jussis Carmina coepta tuis,

    Verg. E. 8, 12; so,

    coepti fiducia belli,

    id. A. 2, 162; Liv. 35, 23, 1:

    amor,

    Ov. H. 17, 189:

    iter,

    id. F. 1, 188:

    arma,

    Tac. H. 2, 6; 4, 61:

    coeptam deinde omissam actionem repetere,

    id. ib. 4,44:

    dies,

    id. A. 4, 25 (cf. infra II.):

    luce,

    id. ib. 1, 65;

    15, 55: nocte,

    id. ib. 2, 13:

    hieme,

    id. ib. 12, 31. —Hence, subst.: coeptum, i, n., a work begun, a beginning, undertaking (most freq. after the Aug. per. and in the plur.; perh. never in Cic.;

    also not in Hor.): ut repetam coeptum pertexere dictis,

    Lucr. 1, 418:

    nec taedia coepti Ulla mei capiam,

    Ov. M. 9, 616:

    coepti paenitentia,

    Quint. 12, 5, 3; Suet. Oth. 5:

    manus ultima coepto Defuit,

    Ov. Tr. 2, 555: ne audaci coepto deessent; Liv. 42, 59, 7; cf. Verg. G. 1, 40:

    feroci,

    Sil. 11, 202.—With adv.:

    bene coepto,

    Liv. 45, 15, 7:

    bene coepta,

    Vell. 2, 14; and:

    temere coepta,

    Liv. 36, 15, 2.— Plur.:

    coeptis meis,

    Ov. M. 1, 2:

    nostris,

    id. ib. 9, 486:

    immanibus,

    Verg. A. 4, 642 al. —Without adj., Ov. M. 8, 67; 8, 463; Liv. 23, 35, 16; 23, 41, 4; 24, 13, 4; Tac. H. 2, 85; 3, 52; Suet. Ner. 34; id. Vesp. 6 et saep.—
    II.
    Neutr., to begin, take a beginning, commence, originate, arise (most freq. since the Aug. per.; not in Cic.): neve inde navis incohandae exordium coepisset, Enn. ap. Auct. Her. 2, 22, 34 (Trag. Rel. v. 282 Vahl.):

    sic odium coepit glandis,

    Lucr. 5, 1416:

    post, ubi silentium coepit... verba facit, etc.,

    Sall. J. 33, 4:

    cum primum deditio coepit,

    id. ib. 62, 7:

    ubi dies coepit,

    id. ib. 91, 4 (cf. supra, I. 2. d):

    vere coepturo,

    Plin. 16, 25, 41, § 98:

    postquam apud Cadmiam pugna coepit,

    Nep. Epam. 10, 3; so,

    pugna,

    Liv. 2, 6, 10; Quint. 2, 4, 42; 9, 4, 50; cf. id. 9, 4, 55:

    quando coeperit haec ars,

    id. 2, 17, 8:

    obsidium coepit per praesidia,

    Tac. A. 4, 49:

    a quo jurgium coepit,

    Quint. 5, 10, 72; so with ab, Tac. H. 2, 47; and with ex, id. A. 15, 54 and 68; cf.:

    quibus, uti mihi, ex virtute nobilitas coepit,

    Sall. J. 85, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > coepio

  • 5 incohate

    incoho (better than inchŏo, Plaut. Trin. 1, 2, 95; cf. Corss. Ausspr. 1, 109; Cic. Rep. 1, 35 Mai.; 3, 2; Front. p. 154 Rom.; Marin. Fratr. Arv. p. 363; Bramb. p. 291 sq.), āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for in-coco; from in and Sanscr. root kuk-, to take, grasp].
    I.
    Act., to lay the foundation of a thing, to begin, commence (syn. incipere; opp. absolvere, perficere; class.).
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    ut Phidias potest a primo instituere signum idque perficere, potest ab alio incohatum accipere et absolvere,

    Cic. Fin. 4, 13, 34; cf.:

    ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Veneris eam partem, quam Apelles incohatam reliquisset, absolveret,

    id. Off. 3, 2, 9; 3, 7, 33:

    statuam,

    Quint. 2, 1, 12:

    res in animis nostris,

    Cic. Leg. 1, 16, 44:

    quas res nos in consulatu nostro gessimus, attigit hic versibus atque incohavit,

    id. Arch. 11, 28:

    philosophiam multis locis incohasti,

    id. Ac. 1, 3, 9:

    quod mihi nuper in Tusculano incohasti de oratoribus,

    id. Brut. 5, 20:

    quod hic liber incohat,

    Quint. 3, 1, 2:

    hanc materiam,

    id. 4 praef. §

    5: abrupto, quem incohaverat, sermone,

    id. 4, 3, 13:

    esse videatur octonarium incohat,

    id. 9, 4, 73:

    referamus nos igitur ad eum, quem volumus incohandum et eloquentia informandum,

    Cic. Or. 9, 33:

    Favonius ver incohans,

    Plin. 16, 25, 39, § 94:

    incohandae vindemiae dies,

    id. 11, 14, 14, § 35:

    pulcherrimum facinus,

    Curt. 6, 7:

    tum Stygio regi nocturnas incohat aras,

    i. e. begins to sacrifice, Verg. A. 6, 252:

    reges plures incohantur, ne desint,

    are chosen, Plin. 11, 16, 16, § 51.—
    (β).
    With inf.:

    quam si mens fieri proponit et incohat ipsa,

    Lucr. 3, 183; Luc. 10, 174; Pall. Dec. 2.—
    B.
    In partic., pregn. in the part. perf.: incŏhātus, a, um, only begun (opp. to finished, completed), unfinished, incomplete, imperfect (mostly Ciceron.):

    ne hanc incohatam transigam comoediam,

    Plaut. Am. 3, 1, 8:

    qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

    id. Trin. 1, 2, 95:

    quae adulescentulis nobis ex commentariolis nostris incohata ac rudia exciderunt,

    Cic. de Or. 1, 2, 5:

    cognitio manca atque incohata,

    id. Off. 1, 43, 153:

    incohatum quiddam et confusum,

    id. Rep. 3, 2:

    rem tam praeclaram incohatam relinquere,

    id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Rep. 1, 35:

    perfecta anteponuntur incohatis,

    id. Top. 18, 69; cf.:

    hoc incohati cujusdam officii est, non perfecti,

    id. Fin. 4, 6, 15.—
    II.
    Neutr., to begin, commence, take a beginning.
    A.
    In gen. (post-class.):

    moris est, ut munus hujusmodi a proficiscentibus incohat,

    Symm. Ep. 7, 75:

    incohante mense,

    Pall. Febr. 25, 20 and 33.—
    * B.
    In partic., like infit, to begin to speak:

    post longa silentia rursus Incohat Ismene,

    Stat. Th. 8, 623. — Hence, incōhātē, adv., incipiently, incompletely, Aug. Gen. ad Lit. 6, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > incohate

  • 6 incohatus

    incoho (better than inchŏo, Plaut. Trin. 1, 2, 95; cf. Corss. Ausspr. 1, 109; Cic. Rep. 1, 35 Mai.; 3, 2; Front. p. 154 Rom.; Marin. Fratr. Arv. p. 363; Bramb. p. 291 sq.), āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for in-coco; from in and Sanscr. root kuk-, to take, grasp].
    I.
    Act., to lay the foundation of a thing, to begin, commence (syn. incipere; opp. absolvere, perficere; class.).
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    ut Phidias potest a primo instituere signum idque perficere, potest ab alio incohatum accipere et absolvere,

    Cic. Fin. 4, 13, 34; cf.:

    ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Veneris eam partem, quam Apelles incohatam reliquisset, absolveret,

    id. Off. 3, 2, 9; 3, 7, 33:

    statuam,

    Quint. 2, 1, 12:

    res in animis nostris,

    Cic. Leg. 1, 16, 44:

    quas res nos in consulatu nostro gessimus, attigit hic versibus atque incohavit,

    id. Arch. 11, 28:

    philosophiam multis locis incohasti,

    id. Ac. 1, 3, 9:

    quod mihi nuper in Tusculano incohasti de oratoribus,

    id. Brut. 5, 20:

    quod hic liber incohat,

    Quint. 3, 1, 2:

    hanc materiam,

    id. 4 praef. §

    5: abrupto, quem incohaverat, sermone,

    id. 4, 3, 13:

    esse videatur octonarium incohat,

    id. 9, 4, 73:

    referamus nos igitur ad eum, quem volumus incohandum et eloquentia informandum,

    Cic. Or. 9, 33:

    Favonius ver incohans,

    Plin. 16, 25, 39, § 94:

    incohandae vindemiae dies,

    id. 11, 14, 14, § 35:

    pulcherrimum facinus,

    Curt. 6, 7:

    tum Stygio regi nocturnas incohat aras,

    i. e. begins to sacrifice, Verg. A. 6, 252:

    reges plures incohantur, ne desint,

    are chosen, Plin. 11, 16, 16, § 51.—
    (β).
    With inf.:

    quam si mens fieri proponit et incohat ipsa,

    Lucr. 3, 183; Luc. 10, 174; Pall. Dec. 2.—
    B.
    In partic., pregn. in the part. perf.: incŏhātus, a, um, only begun (opp. to finished, completed), unfinished, incomplete, imperfect (mostly Ciceron.):

    ne hanc incohatam transigam comoediam,

    Plaut. Am. 3, 1, 8:

    qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

    id. Trin. 1, 2, 95:

    quae adulescentulis nobis ex commentariolis nostris incohata ac rudia exciderunt,

    Cic. de Or. 1, 2, 5:

    cognitio manca atque incohata,

    id. Off. 1, 43, 153:

    incohatum quiddam et confusum,

    id. Rep. 3, 2:

    rem tam praeclaram incohatam relinquere,

    id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Rep. 1, 35:

    perfecta anteponuntur incohatis,

    id. Top. 18, 69; cf.:

    hoc incohati cujusdam officii est, non perfecti,

    id. Fin. 4, 6, 15.—
    II.
    Neutr., to begin, commence, take a beginning.
    A.
    In gen. (post-class.):

    moris est, ut munus hujusmodi a proficiscentibus incohat,

    Symm. Ep. 7, 75:

    incohante mense,

    Pall. Febr. 25, 20 and 33.—
    * B.
    In partic., like infit, to begin to speak:

    post longa silentia rursus Incohat Ismene,

    Stat. Th. 8, 623. — Hence, incōhātē, adv., incipiently, incompletely, Aug. Gen. ad Lit. 6, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > incohatus

  • 7 incoho

    incoho (better than inchŏo, Plaut. Trin. 1, 2, 95; cf. Corss. Ausspr. 1, 109; Cic. Rep. 1, 35 Mai.; 3, 2; Front. p. 154 Rom.; Marin. Fratr. Arv. p. 363; Bramb. p. 291 sq.), āvi, ātum, 1, v. a. and n. [for in-coco; from in and Sanscr. root kuk-, to take, grasp].
    I.
    Act., to lay the foundation of a thing, to begin, commence (syn. incipere; opp. absolvere, perficere; class.).
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    ut Phidias potest a primo instituere signum idque perficere, potest ab alio incohatum accipere et absolvere,

    Cic. Fin. 4, 13, 34; cf.:

    ut nemo pictor esset inventus, qui Coae Veneris eam partem, quam Apelles incohatam reliquisset, absolveret,

    id. Off. 3, 2, 9; 3, 7, 33:

    statuam,

    Quint. 2, 1, 12:

    res in animis nostris,

    Cic. Leg. 1, 16, 44:

    quas res nos in consulatu nostro gessimus, attigit hic versibus atque incohavit,

    id. Arch. 11, 28:

    philosophiam multis locis incohasti,

    id. Ac. 1, 3, 9:

    quod mihi nuper in Tusculano incohasti de oratoribus,

    id. Brut. 5, 20:

    quod hic liber incohat,

    Quint. 3, 1, 2:

    hanc materiam,

    id. 4 praef. §

    5: abrupto, quem incohaverat, sermone,

    id. 4, 3, 13:

    esse videatur octonarium incohat,

    id. 9, 4, 73:

    referamus nos igitur ad eum, quem volumus incohandum et eloquentia informandum,

    Cic. Or. 9, 33:

    Favonius ver incohans,

    Plin. 16, 25, 39, § 94:

    incohandae vindemiae dies,

    id. 11, 14, 14, § 35:

    pulcherrimum facinus,

    Curt. 6, 7:

    tum Stygio regi nocturnas incohat aras,

    i. e. begins to sacrifice, Verg. A. 6, 252:

    reges plures incohantur, ne desint,

    are chosen, Plin. 11, 16, 16, § 51.—
    (β).
    With inf.:

    quam si mens fieri proponit et incohat ipsa,

    Lucr. 3, 183; Luc. 10, 174; Pall. Dec. 2.—
    B.
    In partic., pregn. in the part. perf.: incŏhātus, a, um, only begun (opp. to finished, completed), unfinished, incomplete, imperfect (mostly Ciceron.):

    ne hanc incohatam transigam comoediam,

    Plaut. Am. 3, 1, 8:

    qui exaedificaret suam incohatam ignaviam,

    id. Trin. 1, 2, 95:

    quae adulescentulis nobis ex commentariolis nostris incohata ac rudia exciderunt,

    Cic. de Or. 1, 2, 5:

    cognitio manca atque incohata,

    id. Off. 1, 43, 153:

    incohatum quiddam et confusum,

    id. Rep. 3, 2:

    rem tam praeclaram incohatam relinquere,

    id. N. D. 1, 20, 56; cf. id. Rep. 1, 35:

    perfecta anteponuntur incohatis,

    id. Top. 18, 69; cf.:

    hoc incohati cujusdam officii est, non perfecti,

    id. Fin. 4, 6, 15.—
    II.
    Neutr., to begin, commence, take a beginning.
    A.
    In gen. (post-class.):

    moris est, ut munus hujusmodi a proficiscentibus incohat,

    Symm. Ep. 7, 75:

    incohante mense,

    Pall. Febr. 25, 20 and 33.—
    * B.
    In partic., like infit, to begin to speak:

    post longa silentia rursus Incohat Ismene,

    Stat. Th. 8, 623. — Hence, incōhātē, adv., incipiently, incompletely, Aug. Gen. ad Lit. 6, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > incoho

  • 8 ingredior

    in-grĕdĭor, essus 3, (in tmesi:

    ut velit ire inque gredi,

    Lucr. 4, 888), v. dep. n. and a. [1. in-gradior]
    I.
    Prop., to go into, to enter (class.; syn. intro, introeo).
    1.
    With in and acc.:

    in stadium,

    Cic. de Or. 1, 32, 147:

    in templum,

    id. Phil. 14, 5, 12:

    in navem,

    id. Verr. 2, 5, 62, § 160:

    cum in antiquum fundum ingredi vellet, frequentes armati obstiterunt,

    id. Caecin. 8, 21; 11, 31:

    in castra,

    Liv. 38, 27, 5:

    in urbem,

    id. 9, 7, 10.—
    2.
    With acc.:

    iter pedibus,

    Cic. Sen. 10, 34:

    domum,

    id. Phil. 2, 27, 68:

    pontem Mulvium,

    id. Cat. 3, 2, 6:

    via, quam nobis quoque ingrediendum sit,

    id. Sen. 2, 6:

    hoc mare,

    Quint. 12 prooem. §

    4: mare,

    Sall. H. 3, 77:

    regnum,

    id. ib. 2, 45:

    curiam,

    Liv. 44, 19, 7; 40, 8, 1; Curt. 4, 7, 6; 9, 10, 1 al.—
    3.
    With intra:

    ingrediens intra finem ejus loci,

    Cic. Caecin. 8, 22:

    ingredi intra munitiones,

    Caes. B. G. 5, 9, 6:

    intra fines,

    id. ib. 2, 4, 2.—
    4.
    With dat.:

    castris ingressus Etruscis,

    Verg. A. 10, 148. —
    5.
    With ad:

    ad quos (sc. deos penates) paulo ante ingressus hospitaliter fecerat,

    Just. 8, 3, 4.—
    B. 1.
    With in and acc. (so most freq.):

    in vitam paulo serius, tanquam in viam, ingressus,

    Cic. Brut. 96, 330:

    jam ingrediar in disputationem,

    id. Rep. 1, 24, 38: in eam rationem, id. de Or. 2, 53, 213:

    in spem libertatis,

    id. Fam. 12, 25:

    in orationem,

    id. Phil. 7, 3:

    in bellum,

    id. Cat. 2, 6:

    in causam,

    id. Div. in Caecin. 12, 40; id. Fam. 6, 1, 4; id. Planc. 3, 8:

    in sermonem,

    Caes. B. C. 3, 18:

    in rem publicam,

    to engage in public affairs, Hirt. B. Afr. 22.—
    2.
    With simple acc.:

    quam quisque viam vivendi sit ingressurus,

    Cic. Off. 1, 32, 118:

    disputationem mecum,

    id. Caecin. 28, 79:

    vitam,

    id. Off. 3, 2, 6; id. Ac. 2, 36, 114:

    magistratum,

    Sall. J. 43, 2:

    consulatum,

    Quint. 6, 1, 35:

    eadem pericula,

    Cic. Mur. 2, 4:

    hanc partem,

    Quint. 4, 3, 1:

    studia,

    id. 1, 10, 2:

    hunc video mihi principem ad ingrediendam rationem horum studiorum exstitisse,

    Cic. Arch. 1, 1:

    eloquendi rationem,

    Quint. 12 prooem. § 3.—
    3.
    With ad:

    ad discendum,

    Cic. de Or. 1, 21, 94.—
    C.
    To enter upon, begin, commence an action, speech, etc.
    1.
    With inf.:

    posteaquam sum ingressus eas res mandare monumentis,

    Cic. Ac. 1, 1, 3:

    dicere,

    id. Att. 15, 11, 2:

    describere aliquid,

    id. de Sen. 14, 49:

    scribere,

    id. Div. 2, 1, 3; Quint. 1, 3, 18:

    versare dolos,

    Verg. A. 11, 704.—
    2.
    Absol.: sic contra est ingressa Venus, thus began Venus (to speak), Verg. A. 4, 107:

    Anchises lacrimis ingressus obortis,

    id. ib. 6, 867.—
    3.
    With acc.:

    quam orationem cum ingressus essem,

    Cic. Att. 15, 11, 1:

    tibi res antiquae laudis et artis Ingredior,

    Verg. G. 2, 175:

    longinquam profectionem,

    Suet. Aug. 92.—
    4.
    With in and acc.:

    quem ingressum in sermonem Pompeius interpellavit,

    at the beginning of his speech, Caes. B. C. 3, 18, 3; cf. 1, 2, 2.—
    D.
    Of time, to enter upon, begin, commence:

    Caesar decimum nonum annum ingressus,

    Vell. 2, 61, 1: ingresso vere, when spring has begun or arrived, Luc. 10, 224.—
    II.
    Transf., = incedo.— Prop., to go along, advance, proceed, march.
    1.
    Absol.: si stas, ingredere;

    si ingrederis, curre,

    Cic. Att. 2, 23, 3.—
    2.
    With per:

    rex pedes per nivem et glaciem ingredi coepit,

    Curt. 5, 7, 8.—
    3.
    With adv.:

    tardius,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    quacumque,

    Ov. F. 4, 481:

    elephanti gregatim ingrediuntur,

    Plin. 8, 5, 5, § 11.—
    4.
    With abl.:

    campo,

    Verg. A. 10, 763:

    solo,

    id. ib. 4, 177; 10, 767.—
    B.
    Fig., to walk, go.
    1.
    With abl.:

    vestigiis patris,

    Cic. Rep. 6, 24, 26; for which,
    2.
    With acc.:

    vestigia patris,

    to follow, walk in, Liv. 37, 53, 11.—
    3.
    With per:

    per titulos ingredimurque tuos,

    Ov. F. 2, 16.—
    4.
    Absol.:

    sublimia debent ingredi, lenia duci, acria currere, delicata fluere,

    to march majestically, Quint. 9, 4, 139:

    nec tragoedia socco ingreditur,

    id. 10, 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > ingredior

  • 9 moventer

    mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2 ( sync., mōstis for movistis, Mart. 3, 67, 1;

    mōrunt for moverunt,

    Sil. 14, 141), v. a. and n. [Sanscr. mīv, set in motion; Gr. ameibô, change; cf.: momentum, mutare].
    I.
    Act., to move, stir, set in motion; to shake, disturb, remove, etc. (syn.: cieo, agito, ago, molior).
    A.
    Lit.:

    movit et ad certos nescia membra modos,

    Tib. 1, 7, 38:

    ut festis matrona moveri jussa diebus,

    to dance, Hor. A. P. 232: moveri Cyclopa, to represent a Cyclop by dancing (gesticulating), id. Ep. 2, 2, 125:

    et fila sonantia movit,

    struck, Ov. M. 10, 89:

    citharam cum voce,

    id. ib. 5, 112:

    tympana,

    id. H. 4, 48; to disturb:

    novis Helicona cantibus,

    Manil. Astron. 1, 4:

    signum movere loco,

    to move from the place, Cic. Div. 1, 35, 77:

    os,

    Cels. 8, 2:

    gradum,

    i. e. to go forward, advance, Sen. Thyest. 420: se, to move or bestir one's self:

    move ocius te,

    Ter. And. 4, 3, 16:

    praecepit eis, ne se ex eo loco moverent,

    not to stir from the spot, Liv. 34, 20; Caes. B. G. 3, 15: castra, to break up, remove:

    postero die castra ex eo loco movent,

    Caes. B. G. 1, 15;

    ellipt. without castra: postquam ille Canusio moverat,

    Cic. Att. 9, 1, 1:

    movisse a Samo Romanos audivit,

    Liv. 37, 28, 4.— Pass. reflex.:

    priusquam hostes moverentur,

    Liv. 37, 19, 18:

    hostem statu,

    to drive from his position, dislodge, id. 30, 18:

    aliquem possessione,

    Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    heredes,

    to eject, id. Off. 3, 19, 76:

    tribu centurionem,

    to turn out, expel, id. de Or. 2, 67, 272; so,

    aliquem de senatu,

    id. Clu. 43, 122;

    the same also without senatu,

    Hor. S. 1, 6, 20:

    senatorio loco,

    to degrade, Liv. 39, 42, 6:

    ex agro,

    Cic. Fam. 13, 5, 2:

    move abs te moram,

    remove, cast off, Plaut. Capt. 4, 2, 10:

    consulem de sententiā,

    to cause to recede, to dissuade, Liv. 3, 21:

    litteram,

    to take away, Cic. Fin. 3, 22, 74.—Prov.:

    omnis terras, omnia maria movere,

    to turn the world upside down, Cic. Att. 8, 11, 2.—
    2.
    Transf.
    a.
    To excite, occasion, cause, promote, produce; to begin, commence, undertake:

    exercitatione sudor movetur,

    is promoted, produced, Cels. 2, 17:

    alvum,

    Cato, R. R. 115:

    dolorem,

    id. ib. 7, 4:

    lacrimas,

    to cause, Quint. 6, 1, 26:

    fletum populo,

    Cic. de Or. 1, 53, 228:

    risum,

    id. ib. 2, 62, 281:

    alicui exspectationem,

    id. Att. 2, 14, 1:

    indignationem,

    Liv. 4, 50, 1:

    misericordiam,

    Cic. de Or. 2, 69, 278:

    suspicionem,

    id. Part. 33, 114:

    ego istaec moveo, aut curo?

    begin, commence, Ter. And. 5, 4, 18:

    bellum,

    Cic. Off. 1, 11, 37; Liv. 23, 48, 6:

    jam pugna se moverat,

    was going on, Curt. 8, 14, 6:

    cantūs,

    Verg. A. 10, 163:

    tantum decus,

    begin, Manil. Astron. 1, 42; cf. Verg. A. 7, 45:

    nominis controversiam,

    to begin, Tac. Dial. 25 init.; cf. Cels. 3, 3, § 25; Dig. 37, 10, 4:

    litem,

    ib. 4, 3, 33:

    actionem,

    ib. 19, 1, 10:

    mentionem rei,

    to make mention, Liv. 28, 11, 9:

    sacra,

    Val. Fl. 3, 540:

    movere ac moliri aliquid,

    to undertake any thing that excites disturbance, Liv. 23, 39:

    ne quid moveretur,

    id. 35, 13.—
    b.
    To shake, to cause to waver, to alter:

    alicujus sententiam,

    to change, cause to waver, Cic. Att. 7, 3, 6:

    sententiam regis,

    Liv. 35, 42, 6.—
    c.
    To present, offer an oblation:

    ferctum Jovi moveto,

    Cato, R. R. 134.—
    d.
    To disturb, concern, trouble, torment one:

    men moveat cimex Pantilius?

    Hor. S. 1, 10, 78:

    Armeniosne movet, Romana potentia cujus Sit ducis?

    Luc. 7, 282; cf. Val. Fl. 7, 131. intoleranda vis aestūs omnium ferme corpora movit, Liv. 25, 26:

    strepitu fora vestra,

    Juv. 2, 52.—
    e.
    Of plants, to put forth:

    si se gemmae nondum moveant,

    do not yet appear, Col. 11, 2, 26: de palmite gemma movetur, [p. 1169] is produced, Ov. Tr. 3, 12, 13.—
    f.
    To exert, exercise:

    inter principia condendi hujus operis, movisse numen ad indicandam tanti imperii molem traditur deos,

    Liv. 1, 55, 3 (cf.:

    se movere, I. A. supra): artis opem,

    Ov. F. 6, 760.—
    g.
    = mutare, to change, transform:

    quorum Forma semel mota est,

    Ov. M. 8, 729:

    nihil motum antiquo probabile est,

    Liv. 34, 54, 8.—
    h.
    In mal. part., Plaut. Am. 4, 1, 43.—
    B.
    Trop., to move, affect, excite, inspire:

    ut pulcritudo corporis movet oculos et delectat,

    charms, Cic. Off. 1, 28, 98:

    quae me causae moverint,

    id. Att. 11, 5, 1:

    fere fit, quibus quisque in locis miles inveteravit, uti multum earum regionum consuetudine moveatur,

    is much affected, influenced, Caes. B. C. 1, 44:

    aliquem ad bellum,

    to stir up, excite, Liv. 35, 12, 5:

    movet feroci juveni animum conploratio sororis,

    stirs his anger, id. 1, 26, 3; cf. id. 21, 38, 3; 23, 31, 11:

    numina Dianae,

    to irritate, provoke, Hor. Epod. 17, 3:

    multa movens animo,

    to revolve, ponder, meditate, Verg. A. 3, 34:

    moverat plebem oratio consulis,

    had stirred, made an impression on, Liv. 3, 20:

    judicum animos,

    Quint. 6, 2, 1:

    acutule moveri,

    keenly affected, Aug. Conf. 3, 7: neque illud me movet, quod, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 2:

    affectus,

    Quint. 6, 1, 7:

    moveor etiam ipsius loci insolentiā,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    nil moveor lacrimis,

    Prop. 3, 23, 25 (4, 25, 5):

    absiste moveri,

    be not disturbed, Verg. A. 6, 399:

    quos sectis Bellona lacertis Saeva movet,

    inspires, Luc. 1, 565 (al. monet):

    ut captatori moveat fastidia,

    excites nausea in, Juv. 10, 202.—
    II.
    Neutr., to move itself, move (very rare):

    terra dies duodequadraginta movit,

    an earthquake, Liv. 35, 40, 7; 40, 59, 7.—In pass.:

    reptile quod movetur,

    which moves itself, Vulg. Gen. 1, 26 saep.—Hence,
    A.
    mŏvens, entis, P. a., movable (class.): ex eā praedā, quae rerum moventium sit, movable things (as clothes, arms, furniture), Liv. 5, 25, 6:

    voluptas,

    that consists in motion, Cic. Fin. 2, 10, 31:

    furtum rerum moventium,

    Gell. 11, 18, 13.— Plur. subst.:

    quaedam quasi moventia,

    motives, Cic. Tusc. 5, 24, 68.—Hence, adv.: mŏventer, movingly, affectingly (late Lat.), Schol. Bob. ad Cic. Mil. 7, n. 4.—
    B.
    mōtus, a, um, P. a., moved, affected, disturbed ( poet. and in post-class. prose):

    Ithaci digressu mota Calypso,

    Prop. 1, 15, 9:

    dictis,

    Ov. Tr. 4, 10, 23:

    precibus,

    Curt. 6, 5, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > moventer

  • 10 moveo

    mŏvĕo, mōvi, mōtum, 2 ( sync., mōstis for movistis, Mart. 3, 67, 1;

    mōrunt for moverunt,

    Sil. 14, 141), v. a. and n. [Sanscr. mīv, set in motion; Gr. ameibô, change; cf.: momentum, mutare].
    I.
    Act., to move, stir, set in motion; to shake, disturb, remove, etc. (syn.: cieo, agito, ago, molior).
    A.
    Lit.:

    movit et ad certos nescia membra modos,

    Tib. 1, 7, 38:

    ut festis matrona moveri jussa diebus,

    to dance, Hor. A. P. 232: moveri Cyclopa, to represent a Cyclop by dancing (gesticulating), id. Ep. 2, 2, 125:

    et fila sonantia movit,

    struck, Ov. M. 10, 89:

    citharam cum voce,

    id. ib. 5, 112:

    tympana,

    id. H. 4, 48; to disturb:

    novis Helicona cantibus,

    Manil. Astron. 1, 4:

    signum movere loco,

    to move from the place, Cic. Div. 1, 35, 77:

    os,

    Cels. 8, 2:

    gradum,

    i. e. to go forward, advance, Sen. Thyest. 420: se, to move or bestir one's self:

    move ocius te,

    Ter. And. 4, 3, 16:

    praecepit eis, ne se ex eo loco moverent,

    not to stir from the spot, Liv. 34, 20; Caes. B. G. 3, 15: castra, to break up, remove:

    postero die castra ex eo loco movent,

    Caes. B. G. 1, 15;

    ellipt. without castra: postquam ille Canusio moverat,

    Cic. Att. 9, 1, 1:

    movisse a Samo Romanos audivit,

    Liv. 37, 28, 4.— Pass. reflex.:

    priusquam hostes moverentur,

    Liv. 37, 19, 18:

    hostem statu,

    to drive from his position, dislodge, id. 30, 18:

    aliquem possessione,

    Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    heredes,

    to eject, id. Off. 3, 19, 76:

    tribu centurionem,

    to turn out, expel, id. de Or. 2, 67, 272; so,

    aliquem de senatu,

    id. Clu. 43, 122;

    the same also without senatu,

    Hor. S. 1, 6, 20:

    senatorio loco,

    to degrade, Liv. 39, 42, 6:

    ex agro,

    Cic. Fam. 13, 5, 2:

    move abs te moram,

    remove, cast off, Plaut. Capt. 4, 2, 10:

    consulem de sententiā,

    to cause to recede, to dissuade, Liv. 3, 21:

    litteram,

    to take away, Cic. Fin. 3, 22, 74.—Prov.:

    omnis terras, omnia maria movere,

    to turn the world upside down, Cic. Att. 8, 11, 2.—
    2.
    Transf.
    a.
    To excite, occasion, cause, promote, produce; to begin, commence, undertake:

    exercitatione sudor movetur,

    is promoted, produced, Cels. 2, 17:

    alvum,

    Cato, R. R. 115:

    dolorem,

    id. ib. 7, 4:

    lacrimas,

    to cause, Quint. 6, 1, 26:

    fletum populo,

    Cic. de Or. 1, 53, 228:

    risum,

    id. ib. 2, 62, 281:

    alicui exspectationem,

    id. Att. 2, 14, 1:

    indignationem,

    Liv. 4, 50, 1:

    misericordiam,

    Cic. de Or. 2, 69, 278:

    suspicionem,

    id. Part. 33, 114:

    ego istaec moveo, aut curo?

    begin, commence, Ter. And. 5, 4, 18:

    bellum,

    Cic. Off. 1, 11, 37; Liv. 23, 48, 6:

    jam pugna se moverat,

    was going on, Curt. 8, 14, 6:

    cantūs,

    Verg. A. 10, 163:

    tantum decus,

    begin, Manil. Astron. 1, 42; cf. Verg. A. 7, 45:

    nominis controversiam,

    to begin, Tac. Dial. 25 init.; cf. Cels. 3, 3, § 25; Dig. 37, 10, 4:

    litem,

    ib. 4, 3, 33:

    actionem,

    ib. 19, 1, 10:

    mentionem rei,

    to make mention, Liv. 28, 11, 9:

    sacra,

    Val. Fl. 3, 540:

    movere ac moliri aliquid,

    to undertake any thing that excites disturbance, Liv. 23, 39:

    ne quid moveretur,

    id. 35, 13.—
    b.
    To shake, to cause to waver, to alter:

    alicujus sententiam,

    to change, cause to waver, Cic. Att. 7, 3, 6:

    sententiam regis,

    Liv. 35, 42, 6.—
    c.
    To present, offer an oblation:

    ferctum Jovi moveto,

    Cato, R. R. 134.—
    d.
    To disturb, concern, trouble, torment one:

    men moveat cimex Pantilius?

    Hor. S. 1, 10, 78:

    Armeniosne movet, Romana potentia cujus Sit ducis?

    Luc. 7, 282; cf. Val. Fl. 7, 131. intoleranda vis aestūs omnium ferme corpora movit, Liv. 25, 26:

    strepitu fora vestra,

    Juv. 2, 52.—
    e.
    Of plants, to put forth:

    si se gemmae nondum moveant,

    do not yet appear, Col. 11, 2, 26: de palmite gemma movetur, [p. 1169] is produced, Ov. Tr. 3, 12, 13.—
    f.
    To exert, exercise:

    inter principia condendi hujus operis, movisse numen ad indicandam tanti imperii molem traditur deos,

    Liv. 1, 55, 3 (cf.:

    se movere, I. A. supra): artis opem,

    Ov. F. 6, 760.—
    g.
    = mutare, to change, transform:

    quorum Forma semel mota est,

    Ov. M. 8, 729:

    nihil motum antiquo probabile est,

    Liv. 34, 54, 8.—
    h.
    In mal. part., Plaut. Am. 4, 1, 43.—
    B.
    Trop., to move, affect, excite, inspire:

    ut pulcritudo corporis movet oculos et delectat,

    charms, Cic. Off. 1, 28, 98:

    quae me causae moverint,

    id. Att. 11, 5, 1:

    fere fit, quibus quisque in locis miles inveteravit, uti multum earum regionum consuetudine moveatur,

    is much affected, influenced, Caes. B. C. 1, 44:

    aliquem ad bellum,

    to stir up, excite, Liv. 35, 12, 5:

    movet feroci juveni animum conploratio sororis,

    stirs his anger, id. 1, 26, 3; cf. id. 21, 38, 3; 23, 31, 11:

    numina Dianae,

    to irritate, provoke, Hor. Epod. 17, 3:

    multa movens animo,

    to revolve, ponder, meditate, Verg. A. 3, 34:

    moverat plebem oratio consulis,

    had stirred, made an impression on, Liv. 3, 20:

    judicum animos,

    Quint. 6, 2, 1:

    acutule moveri,

    keenly affected, Aug. Conf. 3, 7: neque illud me movet, quod, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 2:

    affectus,

    Quint. 6, 1, 7:

    moveor etiam ipsius loci insolentiā,

    Cic. Deiot. 2, 5:

    nil moveor lacrimis,

    Prop. 3, 23, 25 (4, 25, 5):

    absiste moveri,

    be not disturbed, Verg. A. 6, 399:

    quos sectis Bellona lacertis Saeva movet,

    inspires, Luc. 1, 565 (al. monet):

    ut captatori moveat fastidia,

    excites nausea in, Juv. 10, 202.—
    II.
    Neutr., to move itself, move (very rare):

    terra dies duodequadraginta movit,

    an earthquake, Liv. 35, 40, 7; 40, 59, 7.—In pass.:

    reptile quod movetur,

    which moves itself, Vulg. Gen. 1, 26 saep.—Hence,
    A.
    mŏvens, entis, P. a., movable (class.): ex eā praedā, quae rerum moventium sit, movable things (as clothes, arms, furniture), Liv. 5, 25, 6:

    voluptas,

    that consists in motion, Cic. Fin. 2, 10, 31:

    furtum rerum moventium,

    Gell. 11, 18, 13.— Plur. subst.:

    quaedam quasi moventia,

    motives, Cic. Tusc. 5, 24, 68.—Hence, adv.: mŏventer, movingly, affectingly (late Lat.), Schol. Bob. ad Cic. Mil. 7, n. 4.—
    B.
    mōtus, a, um, P. a., moved, affected, disturbed ( poet. and in post-class. prose):

    Ithaci digressu mota Calypso,

    Prop. 1, 15, 9:

    dictis,

    Ov. Tr. 4, 10, 23:

    precibus,

    Curt. 6, 5, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > moveo

  • 11 occipio

    occĭpĭo, cēpi (coepi), eptum, 3 ( fut. perf. occepso for occepero, Plaut. Am. 2, 2, 41; id. Cas. 5, 4, 22:

    occepsit for occeperit,

    id. As. 4, 1, 49), v. a. and n. [ob-capio], to begin, commence any thing (not in Cic. or Cæs.).
    I.
    Act.:

    nunc quod occepi, obsonatum pergam,

    Plaut. Mil. 3, 1, 154:

    cantationem,

    id. Stich. 5, 5, 19:

    quaestum,

    Ter. And. 1, 1, 52:

    sermonem cum aliquo,

    id. Eun. 4, 1, 8:

    magistratum,

    to enter upon, Tac. A. 3, 2; 6, 45; Liv. 3, 19; 4, 37.— Pass.:

    istuc quicquid est, quā hoc occeptum est causā, loquere,

    Ter. Heaut. 4, 1, 36; Plaut. Ps. 4, 1, 49.—
    (β).
    With inf.:

    ne aliam rem occipiat loqui,

    Plaut. Trin. 4, 3, 35:

    agere armentum,

    Liv. 1, 7:

    concubia vexillum flagitare occipiunt,

    Tac. A. 1, 39; id. H. 2, 16.— Pass.:

    (fabula) occepta est agi,

    Ter. Eun. prol. 22.—
    II.
    Neutr., to begin, commence.
    A.
    In gen.:

    a meridie nebula occipiebat,

    Liv. 29, 27, 6 Hertz (Weissenb. excepit):

    modo dolores occipiunt primulum,

    Ter. Ad. 3, 1, 2:

    hiems,

    Tac. A. 12, 12:

    juventas occipit puero,

    Lucr. 5, 889.—
    B.
    Esp., in formula, ita ut occepi, in resuming a discourse or topic after an interruption:

    ita ut occepi, si animum advortas, dicam,

    Plaut. Trin. 4, 2, 52 Brix ad loc.; id. Stich. 4, 2, 1; id. Curc. 1, 1, 43 al.

    Lewis & Short latin dictionary > occipio

  • 12 ordior

    ordĭor, orsus, 4 ( fut. ordibor for ordiar: non parvam rem ordibor, Att. ap. Non. 39, 22; part. perf. orditus, Sid. Ep. 2, 9; Vulg. Isa. 25, 7), v. dep., lit., to begin a web, to lay the warp; hence, also, in gen., to begin, undertake a thing:

    ordiri est rei principium facere, unde et togae vocantur exordiae,

    Fest. p. 185 Müll.; cf. Isid. 19, 29, 7:

    telam,

    Hier. in Isa. 9, 30, v. 1; Vulg. Isa. 25, 7.
    I.
    Lit., to begin to weave a web, to weave, spin:

    araneus orditur telas,

    Plin. 11, 24, 28, § 80.—So of the Fates:

    Lachesis plenā orditur manu,

    Sen. Apoc. 4:

    (Parca) hominis vitam orditur,

    Lact. 2, 10, 20.—
    II.
    In gen., to begin, commence, set about, undertake (class.; syn.: incipio, incoho, infit); constr. with acc., de, inf., or absol.
    (α).
    With acc.:

    reliquas res,

    Cic. Fam. 5, 12, 2:

    alterius vitae quoddam initium ordimur,

    id. Att. 4, 1:

    reliquos,

    to relate, describe, Nep. Alc. 11, 6:

    querelae ab initio tantae ordiendae rei absint. Liv. praef. § 12: majorem orsa furorem,

    Verg. A. 7, 386.—
    (β).
    With de:

    paulo altius de re ordiri,

    Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105.—
    (γ).
    With inf.:

    ea, de quā disputare ordimur,

    Cic. Brut. 6, 22:

    cum adulescens orsus esset in foro dicere,

    id. ib. 88, 301:

    cum sic orsa loqui vates,

    Verg. A. 6, 125:

    et orsa est Dicere Leuconoë,

    Ov. M. 4, 167:

    tunc sic orsa loqui,

    id. ib. 4, 320.—
    (δ).
    Absol., to begin, commence, set out, take or have a beginning:

    unde est orsa, in eodem terminetur oratio,

    Cic. Marcell. 11, 33: Veneris contra sic filius orsus, thus began (to speak), Verg. A. 1, 325:

    sic Juppiter orsus,

    id. ib. 12, 806; so commonly with specification of the point from which:

    unde ordiri rectius possumus quam a naturā?

    Cic. Tusc. 5, 13, 37 init.:

    a principio,

    id. Phil. 2, 18, 44:

    a facillimis,

    id. Fin. 1, 5, 13:

    a capite,

    Plin. 25, 11, 83, § 132.—
    (ε).
    Of things or subjects, to begin, to be begun (where the verb may be taken in pass. sense):

    tormina ab atrā bile orsa mortifera sunt,

    Cels. 2, 8:

    cum ex depressiore loco fuerint orsa fundamenta,

    Col. 1, 5, 9: sed ab initio est ordiendus (Themistocles), i. e. I must begin ( his life) at the beginning, Nep. Them. 1, 2; cf.:

    ab eo nobis causa ordienda est,

    Cic. Leg. 1, 7, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > ordior

  • 13 coeptō

        coeptō —, —, āre, intens,    [coepio], to begin eagerly, begin, undertake, attempt: contingere portūs, C. (poet.): appetere ea. quae, etc.: quid coeptas, Thraso? T.: insidias, Ta.
    * * *
    coeptare, coeptavi, coeptatus V
    begin/commence (w/INF); set to work, undertake/attempt/try; venture/begin (ACC)

    Latin-English dictionary > coeptō

  • 14 ex-ōrdior

        ex-ōrdior ōrsus, īrī, dep.,    to begin a web, lay the warp, prepare to weave: pertexe modo, Antoni, quod exorsus es: ante exorsa, the web they had begun. — Meton., to begin, commence, make a beginning: iubent exordiri ita, ut, etc.: preces, O.: Unde exordior narrare, T.: tum dicere exorsus est: de quo scribere exorsi sumus, N.: ab ipsā re: bellum ab causā tam nefandā, L.

    Latin-English dictionary > ex-ōrdior

  • 15 inchoō

        inchoō āvī, ātus, āre,    to begin, commence: signum ab alio incohatum absolvere: initium sedis ab saltu, Ta.: Stygio regi aras, i. e. begins to sacrifice, V.: spem longam, entertain, H.—Of a writer or speaker, to essay to treat, open, begin to discuss, propose: res attigit hic versibus atque incohavit: alqd mihi nuper de oratoribus: nil altum, V.: incohante Caesare de, etc., Ta.
    * * *
    inchoare, inchoavi, inchoatus V
    begin/start (work); set going, establish; draft/sketch/outline; enter upon

    Latin-English dictionary > inchoō

  • 16 īnstituō

        īnstituō uī, ūtus, ere    [1 in+statuo], to put in place, plant, fix, set: vestigia nuda sinistri pedis, V.: hominem in animum, i. e. to set one's heart on, T.—Of troops, to draw up, arrange: duplici acie institutā, Cs.: quam (aciem) sex cohortium, Cs.— To set up, erect, plant, found, establish, arrange: ubi institui vineae possunt: officinam Syracusis: Amphora fumum bibere instituta, set, H.—To make, build, fabricate, construct: navīs, Cs.: turrīs, Cs.: amphora coepit Institui, H.: delectum, Cs.—To make ready, prepare, furnish, provide: pilorum numerus instituitur, Cs.: dapes, V.— Fig., to institute, found, establish, organize, set up: alii illis domi honores instituti, S.: instituta sacrificia, Cs.: magistratum: nostro more institutus exercitus, organized: Saturnalia institutus festus dies, L.: sacros ludos, O.—To constitute, appoint, designate, single out: eum testamento heredem, S.: ut ille filius instituatur, be adopted: tutorem liberis.— To ordain: Arcesilas instituit, ut ii, qui, etc.: institutum est, ut fierent (quaestores), L.: antiquitus institutum videtur, ne quis, etc., Cs.— To undertake, begin, commence: ut instituimus, pergamus: pontem instituit, biduo perfecit, Cs.: historia nec institui potest sine, etc.: iter, H.: cum populo R. amicitiam, S.: mutare res inter se instituerant, had opened commerce, S.: institui Topica conscribere: si quae mulier conviviis uti instituerit, made it a practice.—To purpose, determine, resolve upon: decernite, ut instituistis: ut instituerat, according to his custom, Cs.: ab instituto cursu, purposed: quos habere secum instituerat, Cs.—To order, govern, administer, regulate, control, direct: Sapienter vitam, T.: libri de civitatibus instituendis.—To teach, instruct, train up, educate: sic tu instituis adulescentīs?: ita Helvetios a maioribus institutos esse, uti, etc., Cs.: calamos cerā coniungere, V.: artibus hunc, Iu.: de isto genere, to give instruction: eos ad maiorum instituta: alquem sic ut, etc.: nos, ne quem coleremus, S.
    * * *
    instituere, institui, institutus V
    set up, establish, found, make, institute; build; prepare; decide

    Latin-English dictionary > īnstituō

  • 17 moveō

        moveō mōvī, mōtus, ēre    [1 MV-], to move, stir, set in motion, shake, disturb, remove: tanti oneris turrim, Cs.: matrona moveri iussa, to dance, H.: moveri Cyclopa, represent by action, H.: membra ad modos, Tb.: fila sonantia movit, struck, O.: moveri sedibus huic urbi melius est: loco motus cessit, driven back, Cs.: move ocius te, bestir thyself, T.: neque se in ullam partem, attach, Cs.: se ex eo loco, stir from the spot, L.: caput, i. e. threaten with, H.: castra ex eo loco, break up, Cs.: hostem statu, dislodge, L.: heredes, eject: tribu centurionem, expel: signiferos loco, degrade, Cs.: Omne movet urna nomen, H.: senatorio loco, degrade, L.: Verba loco, cancel, H.: consulem de sententiā, dissuade, L.: litteram, to take away: movet arma leo, gives battle, V.: quo sidere moto, at the rising of, O.—Prov.: omnīs terras, omnia maria movere, move heaven and earth (of great exertions).—Of the soil, to stir, plough, break up, open: iugera, V.: mota terra, O.— To disturb, violate: triste bidental, H.: Dianae non movenda numina, inviolable, H.— To remove oneself, betake oneself, move, be moved, be stirred (sc. se): terra dies duodequadraginta movit, there was an earthquake, L.: movisse a Samo Romanos audivit, L.: voluptas movens, i. e. in motion.—To excite, occasion, cause, promote, produce, begin, commence, undertake: fletum populo: mihi admirationem: indignationem, L.: suspicionem: iam pugna se moverat, was going on, Cu.: cantūs, V.: mentionem rei, make mention, L.: priusquam movere ac moliri quicquam posset, make any disturbance, L. — To shake, cause to waver, alter, change: meam sententiam.— To disturb, concern, trouble, torment: moveat cimex Pantilius? H.: voltum movetur, changes countenance, V.: vis aestūs omnium ferme corpora movit, L.: venenum praecordia movit, O.: strepitu fora, Iu.— To stir, produce, put forth: de palmite gemma movetur, O.— To exert, exercise: movisse numen ad alqd deos, L.: artis opem, O. — To change, transform: quorum Forma semel mota est, O.: nihil motum ex antiquo, i. e. change in traditional custom, L.—Fig., to move, influence, affect, excite, inspire: nil nos dos movet, T.: beneficiis moveri, Cs.: moveri civitas coepit, S.: ut pulcritudo corporis movet oculos et delectat, charms: animos ad bellum, instigate, L.: feroci iuveni animum, stir, L.: Vestrā motus prece, H.: moverat plebem oratio consulis, had stirred, L.: absiste moveri, be not disturbed, V.: ut captatori moveat fastidia, excites nausea in, Iu.— To revolve, meditate, ponder: Multa movens animo, V.
    * * *
    movere, movi, motus V
    move, stir, agitate, affect, provoke, disturb;

    Latin-English dictionary > moveō

  • 18 occipiō

        occipiō cēpī (not coepī), eptus, ere    [ob+capio], to begin, commence: dolores occipiunt, T.: a meridie nebula occepit, L.: quaestum, T.: magistratum, enter upon, L.: mecum cogitare, T.: agere armentum, L.: (fabula) occeptast agi, T.
    * * *
    occipere, occepi, occeptus V

    Latin-English dictionary > occipiō

  • 19 ōrdior

        ōrdior ōrsus, īrī, dep.    [1 OL-], to begin a web, lay the warp, begin, commence, make a beginning, set about, undertake: unde est orsa, in eodem terminetur oratio: Veneris contra sic filius orsus, thus began, V.: a principio: a facillimis: reliquos, describe, N.: querellae ab initio tantae ordiendae rei absint, L.: bellum Troianum, H.: paulo altius de re: de alquā re disputare: cum sic orsa loqui vates, V.: Dicere, O.: sed ab initio est ordiendus (Themistocles), i. e. must begin with him, N.: ab eo nobis causa ordienda est.
    * * *
    ordiri, orsus sum V DEP

    Latin-English dictionary > ōrdior

  • 20 proficīscor

        proficīscor fectus, ī, dep.    [proficio], to set forward, set out, start, go, march, depart: fortasse tu profectus alio fueras, were going somewhere else, T.: cum in Italiam proficisceretur, was about to start, Cs.: Ut proficiscentem docui te, H.: ad dormiendum, go to sleep: subsidio Lacedaemoniis, N.: in pugnam, Cs.: in expeditionem, S.: contra quosdam barbaros, N.: domum, T.: Romam, S.: Circeios, L.: ab urbe, set out, Cs.: ex castris, break up, Cs.: de Formiano.—With supin. acc.: praedatum in agrum Campanum, L.—Fig., to go on, come, proceed: proficiscemur ad reliqua.— To set out, begin, commence, start: ut inde oratio mea proficiscatur, unde, etc.: a philosophiā profectus scripsit historiam.— To come forth, spring, arise, proceed, originate: cum omnia officia a principiis naturae proficiscantur: quaecumque a me ornamenta in te proficiscentur, i. e. you shall receive from me: ut plura a parente proficisci non potuerint, N.: qui a Zenone profecti sunt, Zeno's disciples: genus a Pallante profectum, V.
    * * *
    proficisci, profectus sum V DEP
    depart, set out; proceed

    Latin-English dictionary > proficīscor

См. также в других словарях:

  • commence — commence, begin, start 1. Commence is a more formal Latinate word for begin or start. Fowler s advice (1926) was to use begin and its derivatives except when these seem incongruous (which is in fact rare); occasions when commence is more… …   Modern English usage

  • commence — I verb arise, auspicate, begin, bring, broach, come into existence, come into the world, embark on, engage in, enter upon, inaugurate, incept, incipere, initiate, install, institute, introduce, launch, lay the foundations, make one s debut, open …   Law dictionary

  • commencé — commencé, ée (ko man sé, sée) part. passé. 1°   Une construction commencée. L année étant commencée. •   Le coeur qui n était encore que commencé à former, DESC. Foetus, 4. •   Serons nous fort contents d une pénitence commencée à l agonie, qui n …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • Commence — Com*mence (k[o^]m*m[e^]ns ), v. i. [imp. & p. p. {Commenced} (k[o^]m*m[e^]nst ); p. pr. & vb. n. {Commencing}.] [F. commencer, OF. comencier, fr. L. com + initiare to begin. See {Initiate}.] 1. To have a beginning or origin; to originate; to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Commence — Com*mence , v. t. To enter upon; to begin; to perform the first act of. [1913 Webster] Many a wooer doth commence his suit. Shak. [1913 Webster] Note: It is the practice of good writers to use the verbal noun (instead of the infinitive with to)… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • commence — c.1300, from O.Fr. comencier to begin, start (10c., Mod.Fr. commencer), from V.L. *cominitiare, originally to initiate as priest, consecrate, from L. com together (see COM (Cf. com )) + initiare to initiate, from initium (see INITIAL (Cf …   Etymology dictionary

  • commence — *begin, start, initiate, inaugurate Analogous words: institute, *found, organize, establish Contrasted words: finish, complete, conclude, terminate, end, *close …   New Dictionary of Synonyms

  • commence — [v] start action arise, begin, come into being, come into existence, embark on, enter upon, get cracking*, get going, get one’s feet wet*, get show on road*, hit the ground running*, inaugurate, initiate, jump into, kick off*, launch, lead off,… …   New thesaurus

  • commencé — Commencé, [commenc]ée. part. Il a la mesme signification que son verbe …   Dictionnaire de l'Académie française

  • commence — ► VERB ▪ begin. ORIGIN Old French commencier, from Latin initiare begin …   English terms dictionary

  • commence — [kə mens′] vi., vt. commenced, commencing [ME commencen < OFr comencier < VL * cominitiare, orig., to initiate as priest, consecrate < L com , together + initiare, to INITIATE] to begin; start; originate SYN. BEGIN commencer n …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»