-
1 Nec verbum verbo curabis reddere fidus interpres
• As a true translator you will take care not to translate word for word. (Horace)Latin Quotes (Latin to English) > Nec verbum verbo curabis reddere fidus interpres
-
2 verbum
verbum, i ( gen. plur. verbūm, Plaut. As. 1, 3, 1; id. Bacch. 4, 8, 37; id. Truc. 2, 8, 14), n. [from the root er; Gr. ERô, whence eirô and rhêma, what is spoken or said; cf. Goth. vaurd; Germ. Wort; Engl. word], a word; plur., words, expressions, language, discourse, conversation, etc. (cf.: vox, vocabulum).I.In gen.:B.verbum nullum fecit,
Plaut. Bacch. 4, 9, 58:si ullum verbum faxo,
id. Men. 1, 2, 47:qui verbum numquam in publico fecerunt,
Cic. Brut. 78, 270; so,facere,
to talk, chat, discourse, converse, id. Verr. 2, 4, 65, § 147; id. Imp. Pomp. 10, 27; id. Planc. 8, 20 al.:spissum istud amanti est verbum veniet, nisi venit,
Plaut. Cist. 1, 1, 77; cf. id. Most. 5, 1, 2:videtis hoc uno verbo unde significari res duas et ex quo et a quo loco,
Cic. Caecin. 30, 88:verbum voluptatis,
id. Fin. 2, 23, 75 (for which:vox voluptatis,
id. ib. 2, 2, 6); cf.:libenter verbo utor Catonis (i. e. origines),
id. Rep. 2, 1, 3:verbum usitatius et tritius,
id. Ac. 1, 7, 27:verbum scribere... verbi litterae,
id. de Or. 2, 30, 130:nec vero ullum (verbum) aut durum aut insolens, aut humile aut longius ductum, etc.,
id. Brut. 79, 274: si pudor, si modestia, si pudicitia, si uno verbo temperantia (literally, in one word; cf. B. 2. infra), id. Fin. 2, 22, 73.— Plur.:verba rebus impressit,
Cic. Rep. 3, 2, 3:in quo etiam verbis ac nominibus ipsis fuit diligens (Servius Tullius),
id. ib. 2, 22, 40:quid verbis opu'st?
Plaut. Am. 1, 1, 289:haec plurimis a me verbis dicta sunt,
Cic. Rep. 1, 7, 12:verba facere,
to speak, Caes. B. G. 2, 14: contumelia verborum, insulting or abusive language, id. ib. 5, 58:ut verbis, quid sit, definiam,
Cic. Rep. 1, 24, 38:verba ponenda sunt, quae vim habeant illustrandi, nec ab usu sint abhorrentia, grandia, plena, sonantia, etc.,
id. Part. Or. 15, 53:dialecticorum verba nulla sunt publica: suis utuntur,
id. Ac. 1, 7, 25:verborum delectum originem esse eloquentiae,
id. Brut. 72, 253 et saep.:multis verbis ultro citroque habitis ille nobis est consumptus dies,
much talk on both sides, id. Rep. 6, 9, 9; cf. id. ib. 3, 4, 7: accusabat Canutius Scamandrum verbis tribus, venenum esse deprehensum (literally, in three words; cf. B. 2. b. infra), Cic. Clu. 18, 50.—Prov.: verba facit emortuo, he talks to the dead, i. e. in vain, Plaut. Poen. 4, 2, 18;for which: verba fiunt mortuo,
Ter. Phorm. 5, 8 (9), 26.—Adverbial phrases.1.Ad verbum, verbum e (de, pro), verbo, or simply verbum verbo, to a word, word for word, exactly, literally (Cic. uses verbum e or ex verbo where the exact equivalent of a single word is given; verbum pro verbo of the literal translation of a passage; v. infra):2.fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae,
Cic. Fin. 1, 2, 4; cf. Suet. Caes. 30 fin.:ediscere ad verbum,
Cic. de Or. 1, 34, 157:ea quae modo expressa ad verbum dixi,
id. Tusc. 3, 19, 44:somnium mirifice ad verbum cum re convenit,
id. Div. 1, 44, 99: quae Graeci pathê appellant:ego poteram morbos, et id verbum esset e verbo,
id. Tusc. 3, 4, 7: istam katalêpsin, quam, ut dixi, verbum e verbo exprimentes, comprehensionem dicemus, id. Ac. 2, 10, 31; id. Fin. 3, 4, 15; id. Top. 8, 35; id. Ac. 2, 6, 17:verbum de verbo expressum extulit,
Ter. Ad. prol. 11:verbum pro verbo reddere,
Cic. Opt. Gen. 5, 14:nec verbum verbo curabis reddere fidus Interpres,
Hor. A. P. 133; cf.: ea sine scripto eisdem verbis reddebat, quibus cogitaverat, Cic. Brut. 88, 301.—Verbi causā or gratiā, for the sake of example, for example, for instance:3. a.si quis, verbi causā, oriente Caniculā natus est,
Cic. Fat. 6, 12: M. Quid dicis igitur! A. Miserum esse verbi causā M. Crassum, id. Tusc. 1, 4, 12; id. Mil. 22, 60:qui verbi causā post mortem amici liberos ejus custodiant,
Auct. Her. 4, 47, 60:ut propter aliam quampiam rem, verbi gratiā propter voluptatem, nos amemus,
Cic. Fin. 5, 11, 30.—Quin tu uno verbo dic, quid est quod me velis, Ter. And. 1, 1, 18; Cato, R. R. 157, 7:b.praetores, praetorios, tribunos plebis, magnam partem senatūs, omnem subolem juventutis unoque verbo rem publicam expulsam atque extirminatam suis sedibus,
Cic. Phil. 2, 22, 54.—Pa. Brevin' an longinquo sermoni? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:c.pax, te tribus verbis volo,
Plaut. Trin. 4, 2, 121.—Sed paucis verbis te volo, Plaut. Mil. 2, 4, 22; cf.:4.verbis paucis quam cito Alium fecisti me,
id. Trin. 1, 2, 123; cf. also paucus, II. B.—Verbo.a.Orally, by word of mouth (opp. scripturā): C. Furnio plura verbo quam scripturā mandata dedimus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 5:b.cui verbo mandabo, quid, etc.,
Vulc. Gall. Avid. Cass. 10, § 10.—Briefly, in a word:5.postquam Caesar dicendi finem fecit, ceteri verbo alius alii varie adsentiebantur,
Sall. C. 52, 1:aut verbo adsentiebatur, aut pedibus in sententiam ibat,
Liv. 27, 34, 7 Weissenb. ad loc.; 3, 40, 6; cf. also: rogatus a me etiamne majus quam dedecus, verbo de sententiā destitisti, at a word from me, Cic. Tusc. 2, 12, 28 Ernest. ad loc.—Meis, tuis, suis verbis, in my, thy, or his name; for me, thee, or him:II.gratum mihi feceris, si uxori tuae meis verbis eris gratulatus,
Cic. Fam. 15, 8; 5, 11, 2; id. Att. 16, 11, 8:anulum quem ego militi darem tuis verbis,
Plaut. Mil. 3, 3, 38; id. Bacch. 4, 4, 79:denuntiatum Fabio senatus verbis, ne, etc.,
Liv. 9, 36, 14.In partic.A.Verbum, in the sing.1.Of an entire clause, a saying, expression, phrase, sentence (mostly anteclass.; cf.: sententia, dictum): Me. Plus plusque istuc sospitent quod nunc habes. Eu. Illud mihi verbum non placet:2.quod nunc habes!
Plaut. Aul. 3, 6, 11; id. Cas. 2, 5, 39; id. Most. 1, 3, 18; 1, 3, 95; 1, 3, 139; Ter. And. 1, 5, 5; id. Eun. 1, 2, 95; id. Ad. 5, 8, 29.—Of a proverb:B.verum est verbum, quod memoratur: ubi amici, ibidem opus,
Plaut. Truc. 4, 4, 32; so id. ib. 4, 5, 39; Ter. Ad. 5, 3, 17:quod verbum in pectus Jugurthae altius quam quisquam ratus erat descendit,
Sall. J. 11, 7.—Pregn., mere talk, mere words (opp. to deed, fact, reality, etc.; cf.C.nomen): qui omnia verborum momentis, non rerum ponderibus examinet,
Cic. Rep. 3, 8, 12; cf.:verbo et simulatione (opp. re verā),
id. Verr. 2, 3, 58, § 133; v. res: dolor est malum, ut disputas;existimatio, dedecus, infamia verba sunt atque ineptiae,
empty words, id. Pis. 27, 65:verborum sonitus inanis,
id. de Or. 1, 12, 51:in quibus (civitatibus) verbo sunt liberi omnes?
in word, in name, id. Rep. 1, 31, 47. —Hence, verba dare (alicui), to give empty words, i. e. to deceive, cheat:cui verba dare difficile est,
Ter. And. 1, 3, 6:vel verba mihi dari facile patior in hoc, meque libenter praebeo credulum,
Cic. Att. 15, 16, A: descendit atque Gallis verba dedit, i. e. eluded, escaped from them, Quadrig. ap. Gell. 17, 2, 24:curis dare verba,
i. e. to beguile, drive away, Ov. Tr. 5, 7, 40.—In gram., a verb:D.Aristoteles orationis duas partes esse dicit, vocabula et verba, ut homo et equus, et legit et currit, etc.,
Varr. L. L. 8, § 11 sq. Müll.; 9, § 95; 10, § 77 al.; Cic. de Or. 3, 49, 191.—In eccl. Lat. as a translation of logos, the second person of the Trinity, Vulg. Joan. 1, 1; id. 1 Joan. 5, 7; id. Apoc. 19, 13. -
3 verbum
verbum ī, n [cf. ρ)ῆμα; Eng. word], a word: pro his facit verba, speaks, Cs.: quod ego in senatu Graeco verba fecissem, had spoken: libenter verbo utor Catonis (i. e. origines): usitatius hoc verbum et tritius: si pudor, si modestia, si uno verbo temperantia, in a word: verba rebus impressit, i. e. names: contumelia verborum, abusive language, Cs.: verborum delectus, choice of language: multis verbis ultro citroque habitis, much talk on both sides: accusare verbis tribus, in three words: (dies) per quem tria verba silentur, i. e. the praetor's voice (in the official words do, dico, addico), O.—Prov.: verba flunt mortuo, i. e. that is idle talk, T.— Abl sing. adverb., briefly, in one word, by a word: postquam Caesar dicendi finem fecit, ceteri verbo alius alii varie adsentiebantur, S.: verbo de sententiā destitisti, at one word from me.—Orally, by speech: aut verbo adsentiebatur, aut pedibus in sententiam ibat, L.— Abl plur. with poss. pron., or gen, in the name of, in behalf of, for: si uxori tuae meis verbis eris gratulatus, for me: denuntiatum Fabio senatūs verbis, ne, etc., L.—In the phrase, uno verbo, in one word, in a word, briefly: Quin tu uno verbo dic, quid, etc., T.: praetores, praetorios, tribunos plebis... unoque verbo rem p., etc.—In phrases to express exact correspondence, verbum e verbo, precisely, exactly, literally: quae Graeci pa/thh appellant, ego poteram morbos, et id verbum esset e verbo.—Of a passage or work, translated or copied, ad verbum, verbum de verbo, verbum pro verbo, or verbum verbo, literally, word for word: fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae: verbum de verbo expressum extulit, T.: verbum pro verbo reddere: verbum verbo reddere, H.—In the phrase, verbi causā or verbi gratiā, for the sake of example, for example, for instance: si quis, verbi causā, oriente Caniculā natus est: quo die verbi causā esse oporteret Idūs.—A saying, expression, phrase, sentence: vetus verbum hoc quidemst, etc., an old saying, T.: quod verbum in pectus Iugurthae altius descendit, S.—Mere talk, mere words: dolor est malum, existimatio, dedecus, infamia verba atque ineptiae, empty words: verborum sonitus inanis.— Abl adv., verbally, in words, nominally: Ut beneficium verbis initum nunc re comprobes, T.: in quibus (civitatibus) verbo sunt liberi omnes, in name.—Hence, the phrase, verba dare, to give mere words, deceive, cheat: Quoi verba dare difficile est, T.: vel verba mihi dari facile patior in hoc: curis dare verba, i. e. to beguile, O.—In grammar, a verb.* * *word; proverbverba dare alicui -- cheat/deceive someone
-
4 tenus
tenus —, n [2 TA-], a stretched cord, noose (old).—Hence, acc absol., with gen, to the end, as far as, all the way to, unto, to: lumborum tenus, as far as the loins: laterum tenus, V.: per aquam ferme genūs tenus altam, L.: urbium Corcyrae tenus, L.—As praep., with abl, all the way to, as far as, unto: Tauro tenus regnare: erat pectoribus tenus, L.: Pube tenus, V.: collo tenns, O.: mediā tenus alvo, O.: lateri capulo tenus abdidit ensem, V.: poti faece tenus cadi, H.—Fig., to the extent of, as far as, to: dando (spectaculum) Modo volneribus tenus, i. e. without fighting to the death, L.: nomine tenus, Ta.: doctrinā ore tenus exercitus, i. e. only for talking, Ta.—In the phrase, verbo tenus, in words, as far as language is concerned: veteres verbo tenus acute... de re p. disserebant, i. e. theoretically: in quos iecit magis hoc consul verbo tenus, quam ut re insimularet, L.* * *as far as, to the extent of, up to, down to -
5 exprimo
I.Lit.:B.oleum ex malobathro,
Plin. 12, 26, 59, § 129:sucum expresso semini,
id. 20, 1, 2, § 3:sucum flore,
id. 21, 19, 74, § 127:sucum radici,
id. 27, 13, 109, § 136; cf.: vinum palmis, oleum sesamae (dat.), id. 6, 28, 32, § 161:oleum amygdalis,
id. 13, 1, 2, § 8:sudorem de corpore,
Lucr. 5, 487:lacrimulam oculos terendo,
Ter. Eun. 1, 1, 23:si nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id esse fulmen,
Cic. Div. 2, 19, 44:liquorem per densa foramina (cribri),
Ov. M. 12, 438; cf.:aquam in altum,
Plin. 31, 3, 23, § 39:aquam in altitudinem,
Vitr. 8, 7:quantum has (turres) quotidianus agger expresserat,
had carried up, raised, Caes. B. G. 7, 22, 4 Oud.:pecuniam alicui,
Suet. Oth. 5; id. Vesp. 4.—Transf.1.With an object denoting that out of which something is pressed or squeezed, to press, squeeze, wring:2.spongiam ex oleo vel aceto,
Cels. 5, 24 med.:lanam ex vino vel aceto,
Plin. 29, 2, 9, § 31; cf.:Venus madidas exprimit imbre comas,
Ov. A. A. 3, 224:spongiae expressae inter duas tabulas,
Plin. 31, 11, 47, § 128:oleam,
id. 12, 27, 60, § 130:folia rosae,
id. 21, 18, 73, § 122:tuberculum,
id. 11, 11, 12, § 29.—To form by pressure, to represent, form, model, portray, express (mostly poet. and in postAug. prose;II.freq. in the elder Pliny): (faber) et ungues exprimet et molles imitabitur aere capillos,
Hor. A. P. 33; cf.:alicujus furorem... verecundiae ruborem,
Plin. 34, 14, 40, § 140:expressa in cera ex anulo imago,
Plaut. Ps. 1, 1, 54:imaginem hominis gypso e facie ipsa,
Plin. 35, 12, 44, § 153; cf.:effigiem de signis,
id. ib.:optime Herculem Delphis et Alexandrum, etc.,
id. 34, 8, 19, § 66 et saep.:vestis stricta et singulos artus exprimens,
exhibiting, showing, Tac. G. 17:pulcher aspectu sit athleta, cujus lacertos exercitatio expressit,
has well developed, made muscular, Quint. 8, 3, 10.Trop.A.To squeeze or wring out, to extort, wrest, elicit: lex, quam ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus, qs. pressed out, Cic. Mil. 4, 10:B.utilitas expressit nomina rerum,
has imposed, Lucr. 5, 1029: cf.:cum ab iis saepius quaereret, neque ullam omnino vocem exprimere posset,
Caes. B. G. 1, 32, 3:expressa est Romanis necessitas obsides dandi,
Liv. 2, 13, 4:confessionem concessi maris hosti,
id. 37, 31, 5:confessionem cruciatu,
Suet. Galb. 10:deditionem ultimā necessitate,
Liv. 8, 2, 6:pecunia vi expressa et coacta,
Cic. Verr. 2, 2, 69, § 165:tu si tuis blanditiis a Sicyoniis nummulorum aliquid expresseris,
Cic. Att. 1, 19, 9:risum magis quam gemitum,
Plin. Ep. 4, 7, 7 et saep.—With ut:expressi, ut conficere se tabulas negaret,
have constrained, Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112:expressit, ut polliceretur,
Curt. 6, 7. —Transf. (acc. to I. B. 2.), to imitate, copy, represent, to portray, describe, express, esp. in words (cf. reddo):A.cum magnitudine animi tum liberalitate vitam patris et consuetudinem expresserit,
i. e. imitated, Cic. Rab. Post. 2, 4:lex expressa ad naturam,
id. Leg. 2, 5, 13:vitia imitatione ex aliquo expressa,
id. de Or. 3, 12, 47:rem ante oculos ponit, cum exprimit omnia perspicue, ut res prope dicam manu tentari possit,
Auct. Her. 4, 40, 62; cf. id. ib. §63: hanc speciem Pasiteles caelavit argento et noster expressit Archias versibus,
Cic. Div. 1, 36, 79:mores alicujus oratione,
id. de Or. 2, 43, 184:multas nobis imagines fortissimorum virorum expressas scriptores Graeci et Latini reliquerunt,
id. Arch. 6, 14; cf. id. ib. 12, 30:in Platonis libris omnibus fere Socrates exprimitur,
id. de Or. 3, 4, 15: Mithridaticum bellum magnum atque difficile totum ab hoc expressum est, depicted to the life, id. Arch. 9, 21; cf.:ut Euryalum exprimat infans,
may resemble, Juv. 6, 81.—With rel.-clause as object:diligenter, quae vis subjecta sit vocibus,
id. Fin. 2, 2, 6:exprimere non possum, quanto sim gaudio affectus,
tell, express, Plin. Ep. 5, 15, 2; Vell. 2, 124, 1:verbis exprimere quid quis sentiat,
Plin. Ep. 5, 16, 7:quod exprimere dicendo sensa possumus,
Cic. de Or. 1, 8, 32:mores in scriptis exprimere,
Suet. Vit. Ter. 4.—Of translating into another language, to render, translate:si modo id exprimere Latine potuero,
Cic. Rep. 1, 43; cf. id. ib. 1, 44: katalêpsin, verbum e verbo exprimentes comprehensionem dicemus, id. Ac. 2, 10, 31:nec tamen exprimi verbum e verbo necesse erit,
id. Fin. 3, 4, 15; cf.:verbum de verbo expressum extulit,
Ter. Ad. prol. 11:fabellae Latinae ad verbum de Graecis expressae,
Cic. Fin. 1, 2, 4; Plin. Ep. 4, 18, 1.—Of words, to pronounce, utter:nolo exprimi litteras putidius nolo obscurari neglegentius,
with affected distinctness, Cic. de Or. 3, 11, 41:verba,
Quint. 1, 2, 6; 9, 4, 10; 40 al.—Rarely of a personal object:oratorem imitando effingere atque exprimere,
Cic. de Or. 2, 22, 90:moderatorem rei publicae nostris libris diligenter expressimus,
id. Att. 8, 11, 1.—Hence, expressus, a, um, P. a., clearly exhibited, prominent, distinct, visible, manifest, clear, plain, express (syn. solidus, opp. adumbratus).Lit.:B.species deorum, quae nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi, nihil eminentis,
Cic. N. D. 1, 27, 75; cf.:litterae lituraeque omnes assimulatae, expressae,
id. Verr. 2, 2, 77, § 189:corpora lacertis expressa,
powerful, muscular, Quint. 8 praef. §19: protinus omnibus membris, expressus infans,
fully formed, id. 2, 4, 6.—Trop.1.In gen.:2.habuit Catilina permulta maximarum non expressa signa, sed adumbrata virtutum,
Cic. Cael. 5, 12; cf.:est gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,
id. Tusc. 3, 2, 3 (v. Madv. ad Cic. Fin. 5, 22, 62, p. 723 sq.):indicia solida et expressa,
id. Planc. 12; cf.:veri juris germanaeque justitiae solida et expressa effigies,
id. Off. 3, 17, 69:expressa sceleris vestigia,
id. Rosc. Am. 22, 62:expressiora et illustriora,
id. Fam. 1, 7, 9; cf. Plin. Ep. 5, 15, 3; and:quid expressius atque signatius in hanc causam?
Tert. Res. Carn. 3.—Expressa carmina Battiadae, translated, Cat. 65, 16.—Of distinct pronunciation:* 1. 2.vitia oris emendet, ut expressa sint verba, ut suis quaeque litterae sonis enuntientur,
Quint. 1, 11, 4:expressior sermo,
id. 1, 1, 37:expressior loquacitas generi picarum est,
Plin. 10, 42, 59, § 118. —In a bad sense, of a too emphatic, affected pronunciation: sonus erat dulcis: litterae neque expressae neque oppressae, ne aut obscurum esset aut putidum, Cic Off. 1, 37, 133.—Hence, adv.: expressē.Trop., expressly, distinctly, clearly:conscripta exempla,
Auct. Her. 4, 7, 10:quod ipsum expressius Hesiodus hoc versu significavit,
Col. 11, 1, 29.—Of pronunciation, distinctly:ut ea (R littera) a nullo expressius efferretur,
Val. Max. 8, 7, 1 ext. -
6 tenus
1.tĕnus, ŏris, n. [root ten-; Gr. teinô; v. teneo], = tenos, a cord, snare, gin, springe:2.intendere tenus,
Plaut. Bacch. 4, 6, 23; cf.:tenus est laqueus, dictus a tendiculā,
Non. 6, 12:tenus est proprie extrema pars arcūs,
Serv. Verg. A. 6, 62.tĕnus [root ten; v. teneo], perh. orig., an acc. of direction, and hence joined with gen.; afterwards a prep. with abl. (its supposed construction with the acc. rests upon a false reading in the passages, Ov. H. 12, 27; Val. Fl. 1, 537; Suet. Caes. 52, where the abl. is the true reading), prop. lengthwise, to the end; hence, as far as, up or down to, unto, to (placed after its case; mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cæs.).I.In gen. ( a) With gen. plur. (so not in the prose of Cicero):(β).labrorum tenus,
along the lips, Lucr. 1, 940; 4, 15:lumborum tenus,
as far as the loins, Cic. Arat. 83 (324):crurum tenus,
Verg. G. 3, 53:laterum tenus,
id. A. 10, 210:per aquam ferme genūs tenus altam,
Liv. 44, 40, 8: aurium tenus, * Quint. 12, 2, 17: illi rumores Cumarum tenus caluerunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2:urbium Corcyrae tenus,
Liv. 26, 24, 11.—With abl. (so most freq. in prose and poetry):II.Tauro tenus,
Cic. Deiot. 13, 36; Nep. Con. 2, 3:Arimino tenus,
Suet. Aug. 30:Antio tenus,
id. Tib. 38:Ostiā tenus,
id. Ner. 16:Aethiopiā tenus,
id. Caes. 52:erat pectoribus tenus,
Liv. 21, 54, 9:inguinibus tenus,
Cels. 1, 3:pube tenus,
Verg. A. 3, 427:summo tenus ore,
id. ib. 1, 737:collo tenus,
Ov. M. 2, 275:pectoribus tenus,
id. ib. 15, 512;15, 673: poplite deinde tenus,
id. ib. 5, 593:pennis tenus,
id. ib. 6, 258:mediā tenus alvo,
id. F. 2, 145:lateri capulo tenus abdidit ensem,
Verg. A. 2, 553:poti faece tenus cadi,
Hor. C. 3, 15, 16:tres regiones solo tenus dejectae,
Tac. A. 15, 40 fin.:tectis tenus,
id. ib. 13, 41:extollere caelo tenus,
Just. 12, 6, 2.—Of time:Cantabrico tenus bello nec ultra,
Suet. Aug. 85; cf.:volneribus tenus, of the fighting of gladiators,
Liv. 41, 20, 12 et saep.—So the compounds, eātenus, hactenus, quātenus, quādantenus, v. h. vv.—In partic.A.After, according to, by:B.tertium et quartum consulatum titulo tenus gessit,
Suet. Caes. 76; so,titulo tenus,
id. Claud. 25; id. Dom. 1, 31:facie tenus,
i. e. for the sake of appearances, App. M. 10, p. 250, 9:specie tenus,
Amm. 14, 7, 5:terrore tenus,
id. 16, 8, 3.—Verbo tenus, less freq. nomine tenus, as far as the meaning of the word extends, in name, nominally (very rare):veteres verbo tenus... de re publicā disserebant,
Cic. Leg. 3, 6, 14; Liv. 34, 5, 4:haec verba cum affectu accipimus, non verbo tenus,
Dig. 2, 2, 1 med.:usurpatas nomine tenus urbium expugnationes dictitans,
Tac. A. 15, 6 fin. -
7 red-dō
red-dō didī, ditus, ere. I. To give back, return, restore: scripsit ad te, ut redderes: alqd tibi, T.: Accipe quod numquam reddas mihi, H.: si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto, I give it back and renounce it: vobis amissa, L.: obsides, Cs.: follibus auras Accipiunt redduntque, take in and expel, V.: mulieri hereditatem: Redditus Cyri solio Phraates, H.: oculis nostris, V.: non reddere (beneficium) viro bono non licet: se convivio, return, L.: se catenis, H.: Teucrūm se reddat in arma, exposes, V.: Sic modo conbibitur, modo... Redditur ingens Erasinus, is swallowed up... reappears, O.: (Daedalus) Redditus his terris, on his return, V.—To utter in response, make in answer: veras audire et reddere voces, return, V.: Aeneas contra cui talia reddit, answered, V.: responsum, L.—To render, translate, interpret: quae legeram Graece, Latine reddere: verbum pro verbo: verbum verbo, H.—To render, represent, imitate, express, resemble: faciem locorum, O.: et qui te nomine reddet Silvius Aeneas, i. e. shall bear your name, V.—To make to be, cause to appear, render, make: quam (civitatem) ille inlustrem reddidit: itinera infesta, Cs.: Quem insignem reddidit arte, V.: obscuraque moto Reddita forma lacu est, made indistinct, O.: omnīs Catillinas Acidinos postea reddidit, made patriots in comparison: dictum ac factum reddidi, i. e. no sooner said than done, T.: hic reddes omnia ei consilia incerta ut sient, T.: fasciculum sibi aquā madidum r<*>itum esse.—To pay back, revenge, requite, p<*>sh, take satisfaction for: per eum stare quo minus accepta ad Cannas redderetur hosti clades, L.: reddidit hosti cladem, L. II. To give up, hand over, deliver, impart, assign, yield, render, give, grant, bestow, surrender, relinquish, resign: mihi epistulam: litteris a Caesare consulibus redditis, Cs.: ut primi Salio reddantur honores, V.: reddita gratia (i. e. relata), S.: reddunt ova columbae, Iu.: obligatam Iovi dapem, H.: mors pro patriā reddita: morbo naturae debitum, i. e. to die by disease, N.: hanc animam vacuas in auras, O.: caute vota reddunto, pay: fumantia exta, V.: gravīs poenas, i. e. suffer, S.: reddi viro promissa iubebant, to be awarded, V.: rationem, render an account: animam a pulmonibus reddere, exhale: sonum, give forth, H.: vox reddita, uttered, V: catulum partu, O.: Fructum, quem reddunt praedia, produce, T.: Una superstitio, superis quae reddita divis, which belongs to the gods, V.: tunicam servo, Iu.: neque his petentibus ius redditur, is granted, Cs.: quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant, sacrifice: Thermitanis urbem, agros, i. e. leave unforfeited: (civitati) iura legesque, home-rule, Cs.: tribus populis suae leges redditae, independence was recognized, L.: conubia, to grant, L.: Peccatis veniam, H.: Nomina facto vera, call by the right name, O.: magistratūs adi, Iudicium ut reddant tibi, grant you a trial, T.: iudicia in privatos reddebat, assumed jurisdiction in civil actions, Cs.: ius, to give judgment, Ta.—To repeat, report, narrate, recite, rehearse: ea sine scripto verbis eisdem: sive paribus paria (verba) redduntur, sive opponuntur contraria: dictata, rehearse, H.: carmen, recite, H.: causam, O. -
8 rēs
rēs reī, f [RA-], a thing, object, matter, affair, business, event, fact, circumstance, occurrence, deed, condition, case: divinarum humanarumque rerum cognitio: te ut ulla res frangat?: relictis rebus suis omnibus: rem omnibus narrare: si res postulabit, the case: re bene gestā: scriptor rerum suarum, annalist: neque est ulla res, in quā, etc.: magna res principio statim belli, a great advantage, L.: Nil admirari prope res est una, quae, etc., the only thing, H.: rerum, facta est pulcherrima Roma, the most beautiful thing in the world, V.: fortissima rerum animalia, O.: dulcissime rerum, H.— A circumstance, condition: In' in malam rem, go to the bad, T.: mala res, a wretched condition, S.: res secundae, good-fortune, H.: prosperae res, N.: in secundissimis rebus: adversa belli res, L.: dubiae res, S.—In phrases with e or pro: E re natā melius fieri haud potuit, after what has happened, T.: pro re natā, according to circumstances: consilium pro tempore et pro re capere, as circumstances should require, Cs.: pro re pauca loquar, V.: ex re et ex tempore.—With an adj. in circumlocution: abhorrens ab re uxoriā<*> matrimony, T.: in arbitrio rei uxoriae, dowry: belhcam rem administrari, a battle: pecuaria res et rustica, cattle: liber de rebus rusticis, agriculture: res frumentaria, forage, Cs.: res iudiciaria, the administration of justice: res ludicra, play, H.: Veneris res, O.— A subject, story, events, facts, history: cui lecta potenter erit res, H.: agitur res in scaenis, H.: res populi R. perscribere, L.: res Persicae, history, N.— An actual thing, reality, verity, truth, fact: ipsam rem loqui, T.: nihil est aliud in re, in fact, L.: se ipsa res aperit, N.: quantum distet argumentatio tua ab re ipsā.— Abl adverb., in fact, in truth, really, actually: eos deos non re, sed opinione esse dicunt: verbo permittere, re hortari: hoc verbo ac simulatione Apronio, re verā tibi obiectum: haec ille, si verbis non audet, re quidem verā palam loquitur: venit, specie ut indutiae essent, re verā ad petendum veniam, L.— Effects, substance, property, possessions, estate: et re salvā et perditā, T.: talentūm rem decem, T.: res eos iampridem, fides nuper deficere coepit: in tenui re, in narrow circumstances, H.: quantis opibus, quibus de rebus: privatae res.— A benefit, profit, advantage, interest, weal: Quasi istic mea res minor agatur quam tua, is concerned, T.: Si in remst utrique, ut fiant, if it is a good thing for both, T.: in rem fore credens universos adpellare, useful, S.: imperat quae in rem sunt, L.: Non ex re istius, not for his good, T.: contra rem suam me venisse questus est: minime, dum ob rem, to the purpose, T.: ob rem facere, advantageously, S.: haec haud ab re duxi referre, irrelevant, L.: non ab re esse, useless, L.— A cause, reason, ground, account.—In the phrase, eā re, therefore: illud eā re a se esse concessum, quod, etc.; see also quā re, quam ob rem.— An affair, matter of business, business: multa inter se communicare et de re Gallicanā: tecum mihi res est, my business is: erat res ei cum exercitu, he had to deal: cum his mihi res sit, let me attend to, Cs.: quocum tum uno rem habebam, had relations, T.— A case in law, lawsuit, cause, suit, action: utrum rem an litem dici oporteret: quarum rerum litium causarum condixit pater patratus, L. (old form.): capere pecunias ob rem iudicandam.— An affair, battle, campaign, military operation: res gesta virtute: ut res gesta est narrabo ordine, T.: his rebus gestis, Cs.: bene rem gerere, H.: res gestae, military achievements, H.—Of the state, in the phrase, res publica (often written respublica, res p.), the common weal, a commonwealth, state, republic: dum modo calamitas a rei p. periculis seiungatur: si re p. non possis frui, stultum nolle privatā, public life: egestates tot egentissimorum hominum nec privatas posse res nec rem p. sustinere: auguratum est, rem Romanam p. summam fore: paene victā re p.: rem p. delere.—In the phrase, e re publicā, for the good of the state, for the common weal, in the public interests: senatūs consultis bene et e re p. factis: uti e re p. fideque suā videretur. — Plur: hoc loquor de tribus his generibus rerum p.: utiliores rebus suis publicis esse.—Without publica, the state, commonwealth, government: Unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. C.: Hic (Marcellus) rem Romanam Sistet, V.: nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse, L.: res Asiae evertere, V.: Custode rerum Caesare, H.—In the phrase, rerum potiri, to obtain the sovereignty, control the government: qui rerum potiri volunt: dum ea (civitas) rerum potita est, become supreme.—In the phrase, res novae, political change, revolution.* * *Ithing; event, business; fact; cause; propertyIIres; (20th letter of Hebrew alphabet); (transliterate as R) -
9 sīgnificō
sīgnificō āvī, ātus, āre [signum+2 FAC-], to make signs, show by signs, show, point out, express, publish, make known, indicate, intimate, notify, signify: inter se: ut fumo atque ignibus significabatur, Cs.: verbo sententiam tuam: hoc mihi: quae significari ac declarari volemus: deditionem, Cs.: Per gestum res est significanda mihi, O.: ut eorum ornatus in his regem neminem significaret, N.: nihil se te invitā dicere: omnes voce significare coeperunt, sese, etc., Cs.: omnibus rebus populus R. significat quid sentiat: quid velit, O.: ut dimitterentur, Cs.: de fugā Romanis, Cs.— To betoken, prognosticate, foreshow, portend, mean: futura: quid haec tanta celeritas significat?: Quid sibi significent, trepidantia consulit exta, O.— To mean, import, signify: videtis hoc uno verbo ‘unde’ significari duas res, et ex quo et a quo: significat fabula Dominum videre plurimum, Ph.* * *significare, significavi, significatus Vsignify, indicate, show -
10 sum
sum (2d pers. es, or old ēs; old subj praes. siem, siēs, siet, sient, for sim, etc., T.; fuat for sit, T., V., L.; imperf. often forem, forēs, foret, forent, for essem, etc.; fut. escunt for erunt, C.), fuī (fūvimus for fuimus, Enn. ap. C.), futūrus ( inf fut. fore or futūrum esse, C.), esse [ES-; FEV-]. — I. As a predicate, asserting existence, to be, exist, live: ut id aut esse dicamus aut non esse: flumen est Arar, quod, etc., Cs.: homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt: arbitrari, me nusquam aut nullum fore: fuimus Troes, fuit Ilium, V.—Of place, to be, be present, be found, stay, live: cum non liceret Romae quemquam esse: cum essemus in castris: deinceps in lege est, ut, etc.: erat nemo, quicum essem libentius quam tecum: sub uno tecto esse, L.—Of circumstances or condition, to be, be found, be situated, be placed: Sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictūs, i. e. is attired, O.: in servitute: in magno nomine et gloriā: in vitio: Hic in noxiāst, T.: in pace, L.: (statua) est et fuit totā Graeciā summo honore: ego sum spe bonā: rem illam suo periculo esse, at his own risk: omnem reliquam spem in impetu esse equitum, L.—In 3 d pers., followed by a pron rel., there is (that) which, there are (persons) who, there are (things) which, some.—With indic. (the subject conceived as definite): est quod me transire oportet, there is a (certain) reason why I must, etc., T.: sunt item quae appellantur alces, there are creatures also, which, etc., Cs.: sunt qui putant posse te non decedere, some think: Sunt quibus in satirā videor nimis acer, H.—With subj. (so usu. in prose, and always with a subject conceived as indefinite): sunt, qui putent esse mortem... sunt qui censeant, etc.: est isdem de rebus quod dici possit subtilius: sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras, H.—With dat, to belong, pertain, be possessed, be ascribed: fingeret fallacias, Unde esset adulescenti amicae quod daret, by which the youth might have something to give, T.: est igitur homini cum deo similitudo, man has some resemblance: Privatus illis census erat brevis, H.: Troia et huic loco nomen est, L.—Ellipt.: Nec rubor est emisse palam (sc. ei), nor is she ashamed, O.: Neque testimoni dictio est (sc. servo), has no right to be a witness, T.—With cum and abl of person, to have to do with, be connected with: tecum nihil rei nobis est, we have nothing to do with you, T.: si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus.—With ab and abl of person, to be of, be the servant of, follow, adhere to, favor, side with: Ab Andriā est ancilla haec, T.: sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me, makes for me.— With pro, to be in favor of, make for: (iudicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse.—With ex, to consist of, be made up of: (creticus) qui est ex longā et brevi et longā: duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus.— To be real, be true, be a fact, be the case, be so: sunt ista, Laeli: est ut dicis, inquam: verum esto: esto, granted, V.—Esp. in phrases, est ut, it is the case that, is true that, is possible that, there is reason for: sin est, ut velis Manere illam apud te, T.: est, ut id maxime deceat: futurum esse ut omnes pellerentur, Cs.: magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut reformidet, etc., i. e. he has more reason for being troubled... than for dreading, etc.: ille erat ut odisset defensorem, etc., he certainly did hate.—In eo esse ut, etc., to be in a condition to, be possible that, be about to, be on the point of ( impers. or with indef subj.): cum iam in eo esset, ut in muros evaderet miles, when the soldiers were on the point of scaling, L.: cum res non in eo essent ut, etc., L.—Est ubi, there is a time when, sometimes: est, ubi id isto modo valeat.—Est quod, there is reason to, is occasion to: etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem, I have more reason to: est quod referam ad consilium: sin, etc., L.: non est quod multa loquamur, H.—Est cur, there is reason why: quid erat cur Milo optaret, etc., what cause had Milo for wishing? etc.—With inf, it is possible, is allowed, is permitted, one may: Est quādam prodire tenus, si non datur ultra, H.: scire est liberum Ingenium atque animum, T.: neque est te fallere quicquam, V.: quae verbo obiecta, verbo negare sit, L.: est videre argentea vasa, Ta.: fuerit mihi eguisse aliquando tuae amicitiae, S.—Of events, to be, happen, occur, befall, take place: illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo: Amabo, quid tibi est? T.: quid, si... futurum nobis est? L.— To come, fall, reach, be brought, have arrived: ex eo tempore res esse in vadimonium coepit: quae ne in potestatem quidem populi R. esset, L.— II. As a copula, to be: et praeclara res est et sumus otiosi: non sum ita hebes, ut istud dicam: Nos numerus sumus, a mere number, H.: sic, inquit, est: est ut dicis: frustra id inceptum Volscis fuit, L.: cum in convivio comiter et iucunde fuisses: quod in maritimis facillime sum, am very glad to be.—With gen part., to be of, belong to: qui eiusdem civitatis fuit, N.: qui Romanae partis erant, L.: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus, L.— With gen possess., to belong to, pertain to, be of, be the part of, be peculiar to, be characteristic of, be the duty of: audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc., who possess: ea ut civitatis Rhodiorum essent, L.: Aemilius, cuius tum fasces erant, L.: plebs novarum rerum atque Hannibalis tota esse, were devoted to, L.: negavit moris esse Graecorum, ut, etc.—With pron possess.: est tuum, Cato, videre quid agatur: fuit meum quidem iam pridem rem p. lugere.—With gerundive: quae res evertendae rei p. solerent esse, which were the usual causes of ruin to the state: qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent, L.— With gen. or abl. of quality, to be of, be possessed of, be characterized by, belong to, have, exercise: nimium me timidum, nullius consili fuisse confiteor: Sulla gentis patriciae nobilis fuit, S.: civitas magnae auctoritatis, Cs.: refer, Cuius fortunae (sit), H.: nec magni certaminis ea dimicatio fuit, L.: bellum variā victoriā fuit, S.: tenuissimā valetudine esse, Cs.: qui capite et superciliis semper est rasis.—With gen. or abl. of price or value, to be of, be valued at, stand at, be appreciated, cost: videtur esse quantivis preti, T.: ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit: magni erunt mihi tuae litterae: sextante sal et Romae et per totam Italiam erat, was worth, L.—With dat predic., to express definition or purpose, to serve for, be taken as, be regarded as, be felt to be: vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere, ought to be regarded as: eo natus sum ut Iugurthae scelerum ostentui essem, S.: ipsa res ad levandam annonam impedimento fuerat, L.—With second dat of pers.: quo magis quae agis curae sunt mihi, T.: illud Cassianum, ‘cui bono fuerit,’ the inquiry of Cassius, ‘ for whose benefit was it ’: haec tam parva civitas praedae tibi et quaestui fuit.— To be sufficient for, be equal to, be fit: sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc., L.: ut divites conferrent, qui oneri ferendo essent, such as were able to bear the burden, L.: cum solvendo aere (old dat. for aeri) alieno res p. non esset, L.—With ellips. of aeri: tu nec solvendo eras, wast unable to pay.—With ad, to be of use for, serve for: res quae sunt ad incendia, Cs.: valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime.—With de, to be of, treat concerning, relate to: liber, qui est de animo.—In the phrase, id est, or hoc est, in explanations, that is, that is to say, I mean: sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur: vos autem, hoc est populus R., etc., S.* * *highest, the top of; greatest; last; the end of -
11 labor
1.lābor, lapsus ( inf. parag. labier, Hor. Ep. 2, 1, 94; part. labundus, Att. ap. Non. 504, 31; Trag. Fragm. v. 570 Rib.), 3, v. dep. n. [cf. lăbo; Sanscr. lamb- (ramb-), to glide, fall], to move gently along a smooth surface, to fall, slide; to slide, slip, or glide down, to fall down, to sink as the beginning of a fall; constr. absol., or with ad, in, inter, per, sub, super, ab, de, ex, or with abl. alone.I.Lit.A.In gen.1.Of living beings:2.non squamoso labuntur ventre cerastae,
Prop. 3 (4), 22, 27:per sinus crebros et magna volumina labens,
Ov. M. 15, 721:pigraque labatur circa donaria serpens,
Ov. Am. 2, 13, 13:ille inter vestes et levia pectora lapsus volvitur,
Verg. A. 7, 349: (angues) in diversum lapsi, Jul. Obseq. 119.—Of floating:ut rate felice pacata per aequora labar,
Ov. H. 10, 65:dum Stygio gurgite labor,
id. M. 5, 504:tua labens navita aqua,
Prop. 2, 26 (3, 21), 8.—Of flying:tollunt se celeres, liquidumque per aera lapsae,
Verg. A. 6, 202:vade, age, nate, voca Zephyros et labere pennis,
id. ib. 4, 223:pennis lapsa per auras,
Ov. M. 8, 51:labere, nympha, polo,
Verg. A. 11, 588.—Of sinking, slipping down:labor, io! cara lumina conde manu,
Ov. A. A. 7, 342:labitur infelix (equus),
Verg. G. 3, 498; cf. Luc. 5, 799:labitur exsanguis,
Verg. A. 11, 818; 5, 181:super terram,
Ov. M. 13, 477:equo,
Hor. S. 2, 1, 15:temone,
Verg. A. 12, 470 [p. 1024] limite, Luc. 9, 712:in vulnera,
id. 7, 604:in colla mariti,
Val. Fl. 2, 425:alieno vulnere,
Luc. 2, 265:in rivo,
Cic. Fat. 3, 5:pondere lapsi pectoris arma sonant,
Luc. 7, 572.—Of gliding upwards: celeri fuga sub sidera,
Verg. A. 3, 243.—Of things:B.splendida signa videntur labier,
Lucr. 4, 445; Cic. Tusc. 4, 18, 42:umor in genas Furtim labitur,
Hor. C. 1, 13, 7:stellas Praecipites caelo labi,
Verg. G. 1, 366:perque genas lacrimae labuntur,
Ov. H. 7, 185; id. M. 2, 656:lapsi de fontibus amnes,
id. ib. 13, 954; cf.:catenae lapsae lacertis sponte sua,
id. ib. 3, 699:lapsuram domum subire,
about to tumble down, id. Ib. 511; Luc. 1, 25; cf.with cado: multa in silvis Lapsa cadunt folia,
Verg. A. 6, 310:ipsaque in Oceanum sidera lapsa cadunt,
Prop. 4 (5), 4, 64:lapsis repente saxis,
Tac. A. 4, 59:ab arbore ramus,
Ov. M. 3, 410.—Of the eyes, to fall, close:labentes, oculos condere,
Ov. Tr. 3, 3, 44:lumina,
Verg. A. 11, 818; Prop. 1, 10, 7; 2, 5, 17.—Transf.1.To glide away, glide along, slip or haste away: labitur uncta carina: volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.); so id. ap. Isid. Orig. 19, 1 (Ann. v. 476 Vahl.); cf.:2.labitur uncta vadis abies,
Verg. A. 8, 91; Cic. Ac. 1, 8, 31:sidera, quae vaga et mutabili ratione labuntur,
id. Univ. 10.—Esp., of a transition in discourse, to pass:a dispositione ad elocutionis praecepta labor,
Quint. 7, 10, 17.—To slip away, escape:II.lapsus custodiā,
Tac. A. 5, 10; 11, 31:e manibus custodientium lapsus,
Curt. 3, 13, 3; Prop. 1, 11, 5; Amm. 26, 3, 3.—Trop.A.In gen., to come or go gently or insensibly, to glide, glide or pass away:B.ilico res foras labitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 21:brevitate et celeritate syllabarum labi putat verba proclivius,
Cic. Or. 57; 56:sed labor longius, ad propositum revertor,
id. Div. 2, 37, 79; id. Leg. 1, 19, 52:labitur occulte fallitque volubilis aetas,
Ov. Am. 1, 8, 49:labi somnum sensit in artus,
id. M. 11, 631:nostro illius labatur pectore vultus,
Verg. E. 1, 64.—In partic.1.Of speech, to die away, be lost, not be heard (very rare):2.ne adjectae voces laberentur atque errarent,
Cic. N. D. 2, 57, 114; cf. Sil. 7, 745.—Of time, to glide, pass away, elapse:3.eheu fugaces labuntur anni,
Hor. C. 2, 14, 2:anni tacite labentis origo,
Ov. F. 1, 65:labentia tempora,
id. Tr. 3, 11; id. F. 6, 771; id. Tr. 4, 10, 27:aetas labitur,
Tib. 1, 8, 48; cf.: labente officio, when the attendance or service is ended, Juv. 6, 203.—Pregn., to sink, incline, begin to fall, go to ruin, perish: quantis opibus, quibus de rebus lapsa fortuna accidat, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.); cf.:4.cetera nasci, occidere, fluere, labi,
Cic. Or. 3, 10:labentem et prope cadentem rem publicam fulcire,
id. Phil. 2, 21, 51:equitem Romanum labentem excepit, fulsit, sustinuit,
id. Rab. Post. 16, 43; id. Ep. ad Brut. 1, 18, 2:sustinuit labentem aciem Antonius,
Tac. H. 3, 23:vidi labentes acies,
Prop. 4 (5), 2, 53:eo citius lapsa res est,
Liv. 3, 33: mores lapsi sunt, id. praef.; Tac. A. 6, 50:fides lapsa,
Ov. H. 2, 102:labentur opes,
will be lost, Tib. 1, 6, 53:res,
Lucr. 4, 1117:hereditas lapsa est,
Dig. 4, 4, 11, § 5.—To slip or fall away from a thing, to lose it: hac spe lapsus, deceived or disappointed in this hope, Caes. B. G. 5, 55, 3:5.hoc munere,
Sil. 7, 740:facultatibus,
to lose one's property, become poor, Dig. 27, 8, 2, § 11; 26, 7, 9, § 1:mente,
to lose one's senses, go mad, Cels. 5, 26, 13; Suet. Aug. 48; cf.:lapsae mentis error,
Val. Max. 5, 3, 2.—Hence, lapsus, a, um, ruined, unfortunate, Prop. 1, 1, 25. —To fall into or upon, to come or turn to:6.labor eo, ut assentiar Epicuro,
Cic. Ac. 2, 45, 139; id. Att. 4, 5, 2:ad opinionem,
id. Ac. 2, 45, 138:in adulationem,
Tac. A. 4, 6:in gaudia,
Val. Fl. 6, 662:in vitium,
Hor. Ep. 2, 1, 94.—To fall into error, to be mistaken, to err, mistake, commit a fault:7.labi, errare, nescire, decipi et malum et turpe ducimus,
Cic. Off. 1, 6, 18:in aliqua re labi et cadere,
id. Brut. 49, 185:in minimis tenuissimisque rebus,
id. de Or. 1, 37, 169; id. Fam. 2, 7, 1:lapsus est per errorem suum,
id. Q. Fr. 3, 9, 8:consilio,... casu,
id. Agr. 2, 3, 6:propter inprudentiam,
Caes. B. G. 5, 3:in officio,
Cic. Tusc. 2, 4, 12:in verbo,
Ov. Am. 2, 8, 7:ne verbo quidem labi,
Plin. Ep. 2, 3:it vera ratione,
Lucr. 2, 176.—Esp., to fall away from the true faith, to become apostate (eccl. Lat.):2.lapsorum fratrum petulantia,
Cypr. Ep. 30, 1 al.lăbor (old form lăbos, like arbos, honos, etc., Plaut. Trin. 2, 1, 35; id. Truc. 2, 6, 40; Ter. Hec. 3, 1, 6; Varr. ap. Non. 487, 13; Cat. 55, 13; Sall. C. 7, 5; id. J. 100, 4; cf. Quint. 1, 4, 13), ōris, m. [Sanscr. root rabh, to grasp, ā-rabh, to undertake; Gr. alph- in êlphon, earned, alphêma, wages; Germ. Arbeit], labor, toil, exertion (cf.: contentio, opera).I.Lit.:B.ut ingenium est omnium Hominum a labore proclive ad libidinem,
Ter. And. 1, 1, 51:haud existimans quanto labore partum,
id. Phorm. 1, 1, 12:interest aliquid inter laborem et dolorem: sunt finitima omnino, sed tamen differt aliquid. Labor est functio quaedam vel animi vel corporis, gravioris operis et muneris: dolor autem motus asper in corpore alienus a sensibus,
Cic. Tusc. 2, 15, 35:corporis,
id. Cael. 17, 39:res est magni laboris,
id. de Or. 1, 33, 150:laborem sibi sumere et alteri imponere,
id. Mur. 18, 38:sumptum et laborem insumere in rem aliquam,
id. Inv. 2, 38, 113; cf. id. Verr. 2, 3, 98, § 227:multum operae laborisque consumere,
id. de Or. 1, 55, 234:laborem sustinere,
id. Att. 1, 17, 6:exantlare,
id. Ac. 2, 34, 108:suscipere,
id. Opt. Gen. Or. 5, 13:subire,
id. Att. 3, 15, 7:capere,
id. Rosc. Com. 16, 49:labores magnos excipere,
id. Brut. 69, 243:se in magnis laboribus exercere,
id. Arch. 11, 28:summi laboris esse,
capable of great exertion, Caes. B. G. 4, 2, 2:laborem levare alicui,
Cic. Or. 34, 120:detrahere,
id. Fam. 3, 6, 5:ex labore se reficere,
Caes. B. G. 3, 5; 5, 11:victus suppeditabatur sine labore,
Cic. Sest. 48, 103:non est quod existumes, ullam esse sine labore virtutem,
Sen. Vit. Beat. 25, 5; Suet. Ner. 52; Quint. 2, 12, 12; cf.:nullo labore,
Cic. Dom. 34, 91; id. Sest. 40, 87; id. Tusc. 2, 22, 51:quantum meruit labor,
Juv. 7, 216:reddere sua dona labori,
id. 16, 57:numerenter labores,
be valued, id. 9, 42.—In partic.1.Pregn., drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble, pain, suffering (mostly poet. and late Lat.; syn. aerumna): decet id pati animo aequo;2.si id facietis, levior labos erit,
Plaut. Capt. 2, 1, 2:propter meum caput labores homini evenisse optumo,
id. ib. 5, 1, 25:cum labore magno et misere vivere,
id. Aul. prol. 14; id. Ps. 2, 4, 2:hoc evenit in labore atque in dolore,
id. ib. 2, 3, 20:vel in labore meo vel in honore,
Cic. Fam. 15, 18:Iliacos audire labores,
Verg. A. 4, 78:mox et frumentis labor additus, ut mala culmos Esset rubigo,
id. G. 1, 150:belli labores,
id. A. 11, 126; cf. id. ib. 2, 619;12, 727: labor militiae,
Juv. 16, 52:castrorum labores,
id. 14, 198:Lucinae labores,
Verg. G. 4, 340:cor de labore pectus tundit,
Plaut. Cas. 2, 6, 63:hoc medicamentum sine magno labore cadere cogit haemorrhoidas,
Scrib. 227:litterarius, = opus,
Aug. Conf. 9, 2;id. cont. Jul. 6, 21: meos labores legere,
id. de Don. Pers. 68.—Of sickness: valetudo crescit, accrescit labor. Plaut. Curc. 2, 1, 4:sulphurosi fontes labores nervorum reficiunt,
Vitr. 8, 3, 4.—Of danger:maximus autem earum (apium) labor est initio veris,
Col. 9, 13, 2.—Prov.:jucundi acti labores,
Cic. Fin. 2, 32, 105:suavis laborum est praeteritorum memoria,
id. ib. —Poet.a.Labores solis, eclipses of the sun, Verg. A. 1, 742 Forbig. ad loc.; so,b.defectus solis varios lunaeque labores,
id. G. 1, 478; Sil. 14, 378. —Of plants:3.hunc laborem perferre,
i. e. growth, Verg. G. 2, 343.—Personified: Lăbos, toil, in the lower world, Verg. A. 6, 277.—II.Meton., of the products of labor.a.Work, workmanship of an artist ( poet.):b.operum,
Verg. A. 1, 455:hic labor ille domūs,
id. ib. 6, 27:nec non Polycleti multus ubique labor,
Juv. 8, 104. —Of cultivated plants, crops, etc.:c.ruit arduus aether et pluvia ingenti sata laeta boumque labores Diluit,
Verg. G. 1, 325; cf.:haec cum sint hominumque boumque labores,
id. ib. 1, 118: Juppiter Grandine dilapidans hominumque boumque labores, Col. poët. 10, 330; Verg. A. 2, 284; 306.—Labores uteri, i. e. children, Claud. Rapt. Pros. 1, 193. -
12 Labos
1.lābor, lapsus ( inf. parag. labier, Hor. Ep. 2, 1, 94; part. labundus, Att. ap. Non. 504, 31; Trag. Fragm. v. 570 Rib.), 3, v. dep. n. [cf. lăbo; Sanscr. lamb- (ramb-), to glide, fall], to move gently along a smooth surface, to fall, slide; to slide, slip, or glide down, to fall down, to sink as the beginning of a fall; constr. absol., or with ad, in, inter, per, sub, super, ab, de, ex, or with abl. alone.I.Lit.A.In gen.1.Of living beings:2.non squamoso labuntur ventre cerastae,
Prop. 3 (4), 22, 27:per sinus crebros et magna volumina labens,
Ov. M. 15, 721:pigraque labatur circa donaria serpens,
Ov. Am. 2, 13, 13:ille inter vestes et levia pectora lapsus volvitur,
Verg. A. 7, 349: (angues) in diversum lapsi, Jul. Obseq. 119.—Of floating:ut rate felice pacata per aequora labar,
Ov. H. 10, 65:dum Stygio gurgite labor,
id. M. 5, 504:tua labens navita aqua,
Prop. 2, 26 (3, 21), 8.—Of flying:tollunt se celeres, liquidumque per aera lapsae,
Verg. A. 6, 202:vade, age, nate, voca Zephyros et labere pennis,
id. ib. 4, 223:pennis lapsa per auras,
Ov. M. 8, 51:labere, nympha, polo,
Verg. A. 11, 588.—Of sinking, slipping down:labor, io! cara lumina conde manu,
Ov. A. A. 7, 342:labitur infelix (equus),
Verg. G. 3, 498; cf. Luc. 5, 799:labitur exsanguis,
Verg. A. 11, 818; 5, 181:super terram,
Ov. M. 13, 477:equo,
Hor. S. 2, 1, 15:temone,
Verg. A. 12, 470 [p. 1024] limite, Luc. 9, 712:in vulnera,
id. 7, 604:in colla mariti,
Val. Fl. 2, 425:alieno vulnere,
Luc. 2, 265:in rivo,
Cic. Fat. 3, 5:pondere lapsi pectoris arma sonant,
Luc. 7, 572.—Of gliding upwards: celeri fuga sub sidera,
Verg. A. 3, 243.—Of things:B.splendida signa videntur labier,
Lucr. 4, 445; Cic. Tusc. 4, 18, 42:umor in genas Furtim labitur,
Hor. C. 1, 13, 7:stellas Praecipites caelo labi,
Verg. G. 1, 366:perque genas lacrimae labuntur,
Ov. H. 7, 185; id. M. 2, 656:lapsi de fontibus amnes,
id. ib. 13, 954; cf.:catenae lapsae lacertis sponte sua,
id. ib. 3, 699:lapsuram domum subire,
about to tumble down, id. Ib. 511; Luc. 1, 25; cf.with cado: multa in silvis Lapsa cadunt folia,
Verg. A. 6, 310:ipsaque in Oceanum sidera lapsa cadunt,
Prop. 4 (5), 4, 64:lapsis repente saxis,
Tac. A. 4, 59:ab arbore ramus,
Ov. M. 3, 410.—Of the eyes, to fall, close:labentes, oculos condere,
Ov. Tr. 3, 3, 44:lumina,
Verg. A. 11, 818; Prop. 1, 10, 7; 2, 5, 17.—Transf.1.To glide away, glide along, slip or haste away: labitur uncta carina: volat super impetus undas, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 379 Vahl.); so id. ap. Isid. Orig. 19, 1 (Ann. v. 476 Vahl.); cf.:2.labitur uncta vadis abies,
Verg. A. 8, 91; Cic. Ac. 1, 8, 31:sidera, quae vaga et mutabili ratione labuntur,
id. Univ. 10.—Esp., of a transition in discourse, to pass:a dispositione ad elocutionis praecepta labor,
Quint. 7, 10, 17.—To slip away, escape:II.lapsus custodiā,
Tac. A. 5, 10; 11, 31:e manibus custodientium lapsus,
Curt. 3, 13, 3; Prop. 1, 11, 5; Amm. 26, 3, 3.—Trop.A.In gen., to come or go gently or insensibly, to glide, glide or pass away:B.ilico res foras labitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 21:brevitate et celeritate syllabarum labi putat verba proclivius,
Cic. Or. 57; 56:sed labor longius, ad propositum revertor,
id. Div. 2, 37, 79; id. Leg. 1, 19, 52:labitur occulte fallitque volubilis aetas,
Ov. Am. 1, 8, 49:labi somnum sensit in artus,
id. M. 11, 631:nostro illius labatur pectore vultus,
Verg. E. 1, 64.—In partic.1.Of speech, to die away, be lost, not be heard (very rare):2.ne adjectae voces laberentur atque errarent,
Cic. N. D. 2, 57, 114; cf. Sil. 7, 745.—Of time, to glide, pass away, elapse:3.eheu fugaces labuntur anni,
Hor. C. 2, 14, 2:anni tacite labentis origo,
Ov. F. 1, 65:labentia tempora,
id. Tr. 3, 11; id. F. 6, 771; id. Tr. 4, 10, 27:aetas labitur,
Tib. 1, 8, 48; cf.: labente officio, when the attendance or service is ended, Juv. 6, 203.—Pregn., to sink, incline, begin to fall, go to ruin, perish: quantis opibus, quibus de rebus lapsa fortuna accidat, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.); cf.:4.cetera nasci, occidere, fluere, labi,
Cic. Or. 3, 10:labentem et prope cadentem rem publicam fulcire,
id. Phil. 2, 21, 51:equitem Romanum labentem excepit, fulsit, sustinuit,
id. Rab. Post. 16, 43; id. Ep. ad Brut. 1, 18, 2:sustinuit labentem aciem Antonius,
Tac. H. 3, 23:vidi labentes acies,
Prop. 4 (5), 2, 53:eo citius lapsa res est,
Liv. 3, 33: mores lapsi sunt, id. praef.; Tac. A. 6, 50:fides lapsa,
Ov. H. 2, 102:labentur opes,
will be lost, Tib. 1, 6, 53:res,
Lucr. 4, 1117:hereditas lapsa est,
Dig. 4, 4, 11, § 5.—To slip or fall away from a thing, to lose it: hac spe lapsus, deceived or disappointed in this hope, Caes. B. G. 5, 55, 3:5.hoc munere,
Sil. 7, 740:facultatibus,
to lose one's property, become poor, Dig. 27, 8, 2, § 11; 26, 7, 9, § 1:mente,
to lose one's senses, go mad, Cels. 5, 26, 13; Suet. Aug. 48; cf.:lapsae mentis error,
Val. Max. 5, 3, 2.—Hence, lapsus, a, um, ruined, unfortunate, Prop. 1, 1, 25. —To fall into or upon, to come or turn to:6.labor eo, ut assentiar Epicuro,
Cic. Ac. 2, 45, 139; id. Att. 4, 5, 2:ad opinionem,
id. Ac. 2, 45, 138:in adulationem,
Tac. A. 4, 6:in gaudia,
Val. Fl. 6, 662:in vitium,
Hor. Ep. 2, 1, 94.—To fall into error, to be mistaken, to err, mistake, commit a fault:7.labi, errare, nescire, decipi et malum et turpe ducimus,
Cic. Off. 1, 6, 18:in aliqua re labi et cadere,
id. Brut. 49, 185:in minimis tenuissimisque rebus,
id. de Or. 1, 37, 169; id. Fam. 2, 7, 1:lapsus est per errorem suum,
id. Q. Fr. 3, 9, 8:consilio,... casu,
id. Agr. 2, 3, 6:propter inprudentiam,
Caes. B. G. 5, 3:in officio,
Cic. Tusc. 2, 4, 12:in verbo,
Ov. Am. 2, 8, 7:ne verbo quidem labi,
Plin. Ep. 2, 3:it vera ratione,
Lucr. 2, 176.—Esp., to fall away from the true faith, to become apostate (eccl. Lat.):2.lapsorum fratrum petulantia,
Cypr. Ep. 30, 1 al.lăbor (old form lăbos, like arbos, honos, etc., Plaut. Trin. 2, 1, 35; id. Truc. 2, 6, 40; Ter. Hec. 3, 1, 6; Varr. ap. Non. 487, 13; Cat. 55, 13; Sall. C. 7, 5; id. J. 100, 4; cf. Quint. 1, 4, 13), ōris, m. [Sanscr. root rabh, to grasp, ā-rabh, to undertake; Gr. alph- in êlphon, earned, alphêma, wages; Germ. Arbeit], labor, toil, exertion (cf.: contentio, opera).I.Lit.:B.ut ingenium est omnium Hominum a labore proclive ad libidinem,
Ter. And. 1, 1, 51:haud existimans quanto labore partum,
id. Phorm. 1, 1, 12:interest aliquid inter laborem et dolorem: sunt finitima omnino, sed tamen differt aliquid. Labor est functio quaedam vel animi vel corporis, gravioris operis et muneris: dolor autem motus asper in corpore alienus a sensibus,
Cic. Tusc. 2, 15, 35:corporis,
id. Cael. 17, 39:res est magni laboris,
id. de Or. 1, 33, 150:laborem sibi sumere et alteri imponere,
id. Mur. 18, 38:sumptum et laborem insumere in rem aliquam,
id. Inv. 2, 38, 113; cf. id. Verr. 2, 3, 98, § 227:multum operae laborisque consumere,
id. de Or. 1, 55, 234:laborem sustinere,
id. Att. 1, 17, 6:exantlare,
id. Ac. 2, 34, 108:suscipere,
id. Opt. Gen. Or. 5, 13:subire,
id. Att. 3, 15, 7:capere,
id. Rosc. Com. 16, 49:labores magnos excipere,
id. Brut. 69, 243:se in magnis laboribus exercere,
id. Arch. 11, 28:summi laboris esse,
capable of great exertion, Caes. B. G. 4, 2, 2:laborem levare alicui,
Cic. Or. 34, 120:detrahere,
id. Fam. 3, 6, 5:ex labore se reficere,
Caes. B. G. 3, 5; 5, 11:victus suppeditabatur sine labore,
Cic. Sest. 48, 103:non est quod existumes, ullam esse sine labore virtutem,
Sen. Vit. Beat. 25, 5; Suet. Ner. 52; Quint. 2, 12, 12; cf.:nullo labore,
Cic. Dom. 34, 91; id. Sest. 40, 87; id. Tusc. 2, 22, 51:quantum meruit labor,
Juv. 7, 216:reddere sua dona labori,
id. 16, 57:numerenter labores,
be valued, id. 9, 42.—In partic.1.Pregn., drudgery, hardship, fatigue, distress, trouble, pain, suffering (mostly poet. and late Lat.; syn. aerumna): decet id pati animo aequo;2.si id facietis, levior labos erit,
Plaut. Capt. 2, 1, 2:propter meum caput labores homini evenisse optumo,
id. ib. 5, 1, 25:cum labore magno et misere vivere,
id. Aul. prol. 14; id. Ps. 2, 4, 2:hoc evenit in labore atque in dolore,
id. ib. 2, 3, 20:vel in labore meo vel in honore,
Cic. Fam. 15, 18:Iliacos audire labores,
Verg. A. 4, 78:mox et frumentis labor additus, ut mala culmos Esset rubigo,
id. G. 1, 150:belli labores,
id. A. 11, 126; cf. id. ib. 2, 619;12, 727: labor militiae,
Juv. 16, 52:castrorum labores,
id. 14, 198:Lucinae labores,
Verg. G. 4, 340:cor de labore pectus tundit,
Plaut. Cas. 2, 6, 63:hoc medicamentum sine magno labore cadere cogit haemorrhoidas,
Scrib. 227:litterarius, = opus,
Aug. Conf. 9, 2;id. cont. Jul. 6, 21: meos labores legere,
id. de Don. Pers. 68.—Of sickness: valetudo crescit, accrescit labor. Plaut. Curc. 2, 1, 4:sulphurosi fontes labores nervorum reficiunt,
Vitr. 8, 3, 4.—Of danger:maximus autem earum (apium) labor est initio veris,
Col. 9, 13, 2.—Prov.:jucundi acti labores,
Cic. Fin. 2, 32, 105:suavis laborum est praeteritorum memoria,
id. ib. —Poet.a.Labores solis, eclipses of the sun, Verg. A. 1, 742 Forbig. ad loc.; so,b.defectus solis varios lunaeque labores,
id. G. 1, 478; Sil. 14, 378. —Of plants:3.hunc laborem perferre,
i. e. growth, Verg. G. 2, 343.—Personified: Lăbos, toil, in the lower world, Verg. A. 6, 277.—II.Meton., of the products of labor.a.Work, workmanship of an artist ( poet.):b.operum,
Verg. A. 1, 455:hic labor ille domūs,
id. ib. 6, 27:nec non Polycleti multus ubique labor,
Juv. 8, 104. —Of cultivated plants, crops, etc.:c.ruit arduus aether et pluvia ingenti sata laeta boumque labores Diluit,
Verg. G. 1, 325; cf.:haec cum sint hominumque boumque labores,
id. ib. 1, 118: Juppiter Grandine dilapidans hominumque boumque labores, Col. poët. 10, 330; Verg. A. 2, 284; 306.—Labores uteri, i. e. children, Claud. Rapt. Pros. 1, 193. -
13 reddo
red-do, dĭdi, dĭtum, 3 (old fut. reddibo = reddam, Plaut. Cas. 1, 41; id. Men. 5, 7, 49, acc. to Non. 476, 27; id. Fragm. ap. Non. 508, 9; pass. reddibitur, id. Ep. 1, 1, 22), v. a.I.Lit., to give back, return, restore (freq. and class.;(β).syn. restituo): reddere est quod debeas ei cujus est volenti dare,
Sen. Ben. 7, 19, 2:ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi,
Plaut. Men. 4, 2, 109; 4, 3, 5; cf.:potes nunc mutuam drachmam dare mihi unam, quam cras reddam tibi?
id. Ps. 1, 1, 84;so corresp. to dare,
id. ib. 1, 1, 89; id. Stich. 4, 1, 42:quid si reddatur illi, unde empta est,
id. Merc. 2, 3, 83; id. Men. 3, 3, 21 sq.; Ter. Ad. 5, 9, 24 sq. et saep.; cf.the foll.: ea, quae utenda acceperis, majore mensurā, si modo possis, jubet reddere Hesiodus,
Cic. Off. 1, 15, 48;so corresp. to accipere,
id. Lael. 8, 26; 16, 58; id. Rep. 2, 5, 10; Sen. Ben. 1, 1, 13:accipe quod nunquam reddas mihi,
Hor. S. 2, 3, 66; Verg. G. 4, 172; id. A. 8, 450 et saep.:si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto,
I give it back and renounce it, Cic. Sull. 30, 84: Th. Redde argentum aut virginem. Ph. Quod argentum, quam tu virginem, me reposcis? Plaut. Curc. 5, 2, 14:ut (virginem) suis Restituam ac reddam,
Ter. Eun. 1, 2, 67;so with restituere,
Liv. 3, 68 al.; cf.:reddere alias tegulas, i. e. restituere,
Plaut. Most. 1, 2, 29: obsides, Naev. ap. Non. 474, 19; so Caes. B. G. 1, 35; 1, 36; 6, 12:captivos,
id. ib. 7, 90; Liv. 26, 50:ho mines,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 7 al.:corpora (mor tuorum),
Verg. A. 11, 103; cf. id. ib. 2, 543:equos,
Cic. Rep. 4, 2, 2; Suet. Aug. 38:suum cuique,
Cic. Rosc. Am. 47, 136:hereditatem mulieri,
id. Fin. 2, 18, 58:sive paribus paria redduntur,
i. e. are set against, opposed to, id. Or. 49, 164:nosmet ipsos nobis reddidistis,
id. Red. in Sen. 1, 1:redditus Cyri solio Phraates,
Hor. C. 2, 2, 17:reddas incolumem, precor,
id. ib. 1, 3, 7:ut te reddat natis carisque,
id. S. 1, 1, 83:redditus terris Daedalus,
Verg. A. 6, 18; cf.:patriis aris,
id. ib. 11, 269:oculis nostris,
id. ib. 2, 740:tenebris,
id. ib. 6, 545:sed jam urbi votisque publicis redditus,
Plin. Pan. 60, 1:ex magnā desperatione saluti redditus,
Just. 12, 10, 1:quin tu primum salutem reddis, quam dedi,
Plaut. Bacch. 2, 3, 11:operam da, opera reddibitur tibi,
id. Ep. 1, 1, 22; so id. Men. 4, 2, 101: cum duo genera liberalitatis sint, unum dandi beneficii, alterum reddendi, demus nec ne, in nostrā potestate est;non reddere viro bono non licet,
Cic. Off. 1, 15, 48; so Sen. Ben. 1, 1 sq.; and cf. Plaut. Pers. 5, 1, 10:redde his libertatem,
id. Poen. 5, 4, 17; so,Lyciis libertatem ademit, Rhodiis reddidit,
Suet. Claud. 25:patriam,
Liv. 5, 51 fin.:sibi ereptum honorem,
Verg. A. 5, 342:conspectum,
id. ib. 9, 262 al.:se ipse convivio reddidit,
betook himself again to the banquet, returned, Liv. 23, 9 fin.:quae belua reddit se catenis,
Hor. S. 2, 7, 71:se reddidit astris,
Sil. 4, 119; so,lux terris,
Verg. A. 8, 170:se iterum in arma,
id. ib. 10, 684.—Poet., with inf.:(γ).sua monstra profundo Reddidit habere Jovi,
Stat. Th. 1, 616.—Absol. (rare and poet.), of a river:II.sic modo conbibitur, modo Redditur ingens Erasinus,
is swallowed up... reappears, Ov. M. 15, 275. —Transf.1.To give up, hand over, deliver, impart, assign; to yield, render, give, grant, bestow, pay, surrender, relinquish, resign (syn.:b.trado, refero): Cincius eam mihi abs te epistulam reddidit, quam tu dederas,
Cic. Att. 1, 20, 1; so,litteras (alicui),
id. ib. 2, 1, 1; id. Fam. 2, 17, 1:litteras a te mihi reddidit stator tuus,
id. ib. 2, 1, 1; Caes. B. C. 1, 1; 2, 20; 3, 33; Sall. C. 34, 3; cf.mandata,
Suet. Tib. 16:pretium alicui pro benefactis ejus,
Plaut. Capt. 5, 1, 20:hoccine pretii,
id. As. 1, 2, 2; cf.:praemia debita (along with persolvere grates),
Verg. A. 2, 537:cetera praemia (with dare),
id. ib. 9, 254:primos honores,
id. ib. 5, 347:gratiam alicui (for the usual referre gratiam),
Sall. J. 110, 4:reddunt ova columbae,
Juv. 3, 202:obligatam Jovi dapem,
Hor. C. 2, 7, 17:o fortunata mors, quae naturae debita, pro patriā est potissimum reddita,
Cic. Phil. 14, 12, 31; cf.:vitam naturae reddendam,
id. Rep. 1, 3, 5; so, vitam. Lucr. 6, 1198:debitum naturae morbo,
i. e. to die by disease, Nep. Reg. 1 fin.:lucem,
Ov. Tr. 3, 3, 35:ultimum spiritum,
Vell. 2, 14, 2; cf. id. 2, 22, 2; 2, 35 fin.;2, 87, 2: animam caelo,
id. ib. 123 fin.; cf.animas (with moriuntur),
Verg. G. 3, 495:hanc animam, vacuas in auras,
Ov. P. 2, 11, 7:caute vota reddunto,
to pay, offer, render, Cic. Leg. 2, 9, 22; so,vota,
Verg. E. 5, 75; Just. 11, 10, 10:tura Lari,
Tib. 1, 3, 34:liba deae,
Ov. F. 6, 476:fumantia exta,
Verg. G. 2, 194; Tac. H. 4, 53; cf.:graves poenas,
i. e. to suffer, Sall. J. 14, 21:promissa viro,
Verg. A. 5, 386 al.:tibi ego rationem reddam?
will render an account, Plaut. Aul. 1, 1, 6; so,rationem,
id. Trin. 2, 4, 114; Cic. Tusc. 1, 17, 38;v. ratio: animam a pulmonibus respirare et reddere,
to give off, exhale, id. N. D. 2, 54, 136; cf.:ut tibiae sonum reddunt,
give forth, Quint. 11, 3, 20; so,sonum,
id. 9, 4, 40; 66; Sen. Ep. 108; Hor. A. P. 348:vocem,
Verg. A. 3, 40; 7, 95; 8, 217 (with mugiit); Hor. A. P. 158:stridorem,
Ov. M. 11, 608:murmura,
id. ib. 10, 702:flammam,
Plin. 37, 2, 11, § 36 et saep.; so,alvum,
Cels. 2, 12, 2:bilem,
id. 7, 23:sanguinem,
to vomit, Plin. Ep. 5, 19, 6 (just before:sanguinem rejecit): urinam,
Plin. 8, 42, 66, § 165:calculum,
id. 28, 15, 61, § 217:catulum partu,
Ov. M. 15, 379; cf.so of parturition,
id. ib. 10, 513; id. H. 16, 46:fructum, quem reddunt praedia,
yield, produce, Ter. Phorm. 4, 3, 75; Ov. P. 1, 5, 26; Col. 2, 16, 2; Pall. Febr. 9, 4; Plin. 18, 9, 20, § 87; cf. Tib. 2, 6, 22; Quint. 12, 10, 25:generi nostro haec reddita est benignitas,
is imparted to, Plaut. Stich. 1, 3, 27; cf.: nulla quies est [p. 1539] Reddita corporibus primis, Lucr. 2, 96. — Hence, poet., redditum esse, in gen., = factum esse, esse:una superstitio, superis quae reddita divis,
which is given, belongs to the gods, Verg. A. 12, 817:quibus et color et sapor una reddita sunt cum odore,
Lucr. 2, 681; cf. id. 2, 228 Munro ad loc.; Juv. 1, 93; Orell. ad Hor. Ep. 2, 1, 216:neque iis petentibus jus redditur,
is dispensed, granted, Caes. B. G. 6, 13:alicui jus,
Quint. 11, 2, 50; cf.:alicui testimonium reddere industriae,
id. 11, 1, 88:quod reliquum vitae virium, id ferro potissimum reddere volebant,
to yield, sacrifice, Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:quibus ille pro meritis... jura legesque reddiderat,
had conferred upon it the power of self-jurisdiction, Caes. B. G. 7, 76; cf Liv. 9, 43, 23 Drak.:Lanuvinis sacra sua reddita,
id. 8, 14:conubia,
to bestow, grant, id. 4, 5:peccatis veniam,
Hor. S. 1, 3, 75:nomina facto vera,
to call by the right name, Ov. Tr. 3, 6, 36.— Hence,Jurid. t. t.:2.judicium,
to appoint, grant, fix the time for a trial, Ter. Phorm. 2, 3, 57; Caes. B. C. 2, 18; Quint. 7, 4, 43; Tac. A. 1, 72:jus,
to administer justice, pronounce sentence, id. ib. 6, 11; 13, 51; id. H. 3, 68; id. G. 12; Suet. Vit. 9 et saep.—To give up, yield, abandon to one that which has not been taken away, but only threatened or in danger:3.Thermitanis urbem, agros legesque suas reddere,
Cic. Verr. 2, 2, 37, § 90 ( = relinquere, id. ib. 2, 2, 36, §88): Orestis leges suae redditae,
left undisturbed, Liv. 33, 34, 6; 9, 43, 23 (cf. restituere); 29, 21, 7.—To give back, pay back; hence, to take revenge for, punish, inflict vengeance for:4.per eum stare quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades,
Liv. 24, 17, 7:reddidit hosti cladem,
id. 24, 20, 2:redditaque aequa Cannensi clades,
id. 27, 49, 5.—To give back in speech or writing, i. e.a.To translate, render (syn.:b.converto, transfero): cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,
Cic. de Or. 1, 34, 155:verbum pro verbo,
id. Opt. Gen. 5:verbo verbum,
Hor. A. P. 133; cf. Ov. Tr. 5, 7, 54.—To repeat, declare, report, narrate, recite, rehearse (freq. in Quint.):c.ut quae secum commentatus esset, ea sine scripto verbis iisdem redderet, quibus cogitasset,
Cic. Brut. 88, 301; cf. Quint. 10, 6, 3:sive paria (verba) paribus redduntur, sive opponuntur contraria,
Cic. Or. 49, 164:reddere quae restant,
id. Brut. 74, 258:tertium actum de pastionibus,
Varr. R. R. 3, 17, 1:nomina per ordinem audita,
Quint. 11, 2, 23:causas corruptae eloquentiae,
id. 8, 6, 76:quid cuique vendidissent,
id. 11, 2, 24:dictata,
to repeat, rehearse, Hor. Ep. 1, 18, 14; id. S. 2, 8, 80:carmen,
to recite, deliver, id. C. 4, 6, 43:cum talia reddidit hospes,
Ov. M. 6, 330; Lucr. 2, 179:causam,
id. F. 1, 278:insigne exemplum suo loco,
Tac. H. 4, 67.—To answer, reply ( poet.):5.veras audire et reddere voces,
Verg. A. 1, 409; 6, 689:Aeneas contra cui talia reddit,
id. ib. 10, 530;2, 323: auditis ille haec placido sic reddidit ore,
id. ib. 11, 251 et saep.; cf.responsa,
id. G. 3, 491:responsum,
Liv. 38, 9; 3, 60; Verg. A. 6, 672.—To give back or render a thing according to its nature or qualities; to represent, imitate, express, resemble ( poet. and in post - Aug. prose):6.quas hominum reddunt facies,
Lucr. 6, 812:faciem locorum,
Ov. M. 6, 122; 7, 752:lux aemula vultum Reddidit,
gave back, reflected, Stat. Achill. 2, 191:formam alicujus,
Sil. 3, 634:et qui te nomine reddet Silvius Aeneas,
Verg. A. 6, 768; cf.:jam Phoebe toto fratrem cum redderet orbe,
Luc. 1, 538:paternam elegantiam in loquendo,
Quint. 1, 1, 6; 6, 3, 107; cf.:odorem croci saporemque,
i. e. to smell and taste like saffron, Plin. 36, 23, 55, § 177:imaginem quandam uvae,
id. 34, 12, 32, § 123:flammam excellentis purpurae et odorem maris,
id. 35, 6, 27, § 46:Apelleā redditus arte Mentor,
Mart. 11, 10, 2.—To give back, return a thing changed in some respect:7.senem illum Tibi dedo ulteriorem lepide ut lenitum reddas,
Plaut. Bacch. 5, 2, 31; cf.:quas tu sapienter mihi reddidisti opiparas opera tua,
id. Poen. 1, 1, 4.— Hence, in gen.,To make or cause a thing to be or appear something or somehow; to render (very freq. and class.; cf.:facio, redigo): reddam ego te ex ferā fame mansuetem,
Plaut. As. 1, 2, 19; id. Capt. 4, 2, 42:eam (servitutem) lenem reddere,
id. ib. 2, 5, 1: tutiorem et opulentiorem vitam reddere, Cic. Rep. 1, 2, 3:haec itinera infesta reddiderat,
Caes. B. C. 3, 79:aliquem insignem,
Verg. A. 5, 705:obscuraque moto Reddita forma lacu est,
dimmed by the disturbance of the water, Ov. M. 3, 476:homines ex feris et immanibus mites reddidit et mansuetos,
Cic. Inv. 1, 2, 2: omnes Catilinas Acidinos postea reddidit, has made all the Catilines seem to be Acidini, i. e. patriots, in comparison with himself, id. Att. 4, 3, 3:aliquid perfectum,
Plaut. As. 1, 1, 109:aliquid effectum,
to accomplish, id. Ps. 1, 3, 152; 1, 5, 116; 5, 2, 14:omne transactum,
id. Capt. 2, 2, 95:actum,
id. Trin. 3, 3, 90:dictum ac factum,
Ter. Heaut. 4, 5, 12.— With ut and subj.:hic reddes omnia Quae sunt certa ei consilia incerta ut sient,
Ter. And. 2, 3, 15.— Pass. = fieri scripsit fasciculum illum epistularum totum sibi aquā madidum redditum esse, Cic. Q. Fr. 2, 12, 4; Just. 16, 4, 6; 22, 7, 2:per sudorem corpus tantum imbecillius redditur,
Cels. 3, 3, 19; cf. Just. 29, 4, 3; 42, 5, 4; 44, 1, 10; Flor. 3, 5, 17; Val. Max. 4, 3 prooem.; Lact. 4, 26, 33. -
14 subicio
I.Lit., to throw, lay, place, or bring under or near (cf. subdo); in all senses construed with acc. and dat., or with acc. and sub and acc.; not with sub and abl. (v. Madvig. ad Cic. Fin. 2, 15, 48; cf. II. B. 2. infra).A.In gen.: si parum habet lactis mater, ut subiciat (agnum) sub alterius mammam. Varr. R. R. 2, 1, 20:B.manum ventri et sub femina (boum),
Col. 6, 2, 6: nonnulli inter carros rotasque mataras ac tragulas subiciebant, discharged their javelins and darts below, i. e. between the wagons and the wheels, Caes. B. G. 1, 26:biremes, subjectis scutulis, subduxit,
id. B. C. 3, 40:ligna et sarmenta circumdare ignemque circum subicere coeperunt,
Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; cf.:ignes tectis ac moenibus,
id. Cat. 3, 1, 2:ignem,
id. Rab. Post. 6, 13; Auct. B. Afr. 87, 1; 91, 3; Ov. M. 1, 229 al.:faces,
Cic. Mil. 35, 98; Vell. 2, 48, 3; Val. Max. 5, 5, 4:bracchia pallae,
Ov. M. 3, 167:eburnea collo Bracchia,
id. Am. 3, 7, 7:scuto sinistram, Canitiem galeae,
id. Tr. 4, 1, 74:laxiorem sinum sinistro bracchio,
Quint. 11, 3, 146:umeros lecto,
Val. Max. 4, 1, 12:pallium togae,
id. 2, 2, 2:ova gallinis,
Plin. 18, 26, 62, § 231; 10, 59, 79, § 161:cum tota se luna sub orbem solis subjecisset,
Cic. Rep. 1, 16:ossa subjecta corpori,
id. N. D. 2, 55, 139 et saep:sub aspectum omnium rem subicit,
Auct. Her. 4, 47, 60:res sub oculos,
Quint. 8, 6, 19:aliquid oculis,
Cic. Or. 40, 139; Liv. 3, 69; Quint. 2, 18, 2:oves sub umbriferas rupes,
to place near, close to, Varr. R. R. 2, 2, 11:castris legiones,
Caes. B. C. 3, 56:aciem suam castris Scipionis,
id. ib. 3, 37:se iniquis locis,
id. ib. 3, 85:terram ferro,
to throw up with the share, to plough up, Cic. Leg. 2, 18, 45 Moser N. cr.: corpora saltu Subiciunt in equos, throw up, i. e. mount, Verg. A. 12, 288:pavidum regem in equum,
to set, Liv. 31, 37:me e postremo in tertium locum esse subjectum,
have been brought, Cic. Toga Cand. Fragm. p. 522 Orell.: copias integras vulneratis defessisque subiciebat, i. e. put in the place of, substituted, Auct. B. Alex. 26, 2.—Hence ( poet.): se subicere, to mount, grow:quantum vere novo viridis se subicit alnus,
shoots up, Verg. E. 10, 74:laurus Parva sub ingenti matris se subicit umbrā,
id. G. 2, 19 Forbig. ad loc.—In partic.1.To hand to, supply:2.cum ei libellum malus poëta de populo subjecisset,
Cic. Arch. 10, 25:ipse manu subicit gladios ac tela ministrat,
Luc. 7, 574.—To substitute false for true; to forge, counterfeit (syn.:3.suppono, substituo): testamenta,
Cic. Phil. 14, 3, 7:testamentum mariti,
Quint. 9, 2, 73:locupleti falsum testamentum,
Val. Max. 9, 4, 1:partum,
Dig. 25, 4, 1 fin.:falsum aliquid,
Quint. 12, 3, 3:aes pro auro in pignore dando,
Dig. 13, 7, 36:fratrem suum,
Just. 1, 9.—To suborn:II.subicitur L. Metellus ab inimicis Caesaris, qui hanc rem distrahat,
Caes. B. C. 1, 33:testes frequenter subici ab adversario solent,
Quint. 5, 7, 12:suspitione subjecti petitoris non carebit,
id. 4, 2, 96.Trop.A.In gen.1.To submit, subject:2.ea quae sub sensus subjecta sunt,
Cic. Ac. 2, 23, 74:res, quae subjectae sunt sensibus,
id. Fin. 5, 12, 36; id. Ac. 1, 8, 31:cogitationi aliquid subicere,
submit, id. Clu. 2, 6; Quint. 5, 12, 13;ait (Epicurus), eos neque intellegere neque videre, sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda sententia,
i. e. what meaning is to be attributed to it, Cic. Fin. 2, 15, 48 B. and K.; Madvig. ad loc.; cf.:huic verbo (voluptas) omnes qui Latine sciunt duas res subiciunt, laetitiam in animo, commotionem suavem jucunditatis in corpore,
id. ib. 2, 4, 13:dico eum non intellegere interdum, quid sonet haec vox voluptatis, id est, quae res huic voci subiciatur,
id. ib. 2, 2, 6; cf.: quaeritur, quae res ei (nomini) subicienda sit, Quint. 7, 3, 4.—To substitute:B.mutata, in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet,
Cic. Or. 27, 92; so Quint. 3, 6, 28:aliud pro eo, quod neges,
id. 6, 3, 74 et saep.—In partic.1.Pregn., to place under, to make subject, to subject:2.subiciunt se homines imperio alterius et potestati,
i. e. submit, Cic. Off. 2, 6, 22; cf. Caes. B. G. 7, 1:exteras gentes servitio,
Liv. 26, 49:Albius et Atrius quibus vos subjecistis,
id. 28, 28, 9:ut alter alterius imperio subiceretur,
id. 28, 21, 9:gentem suam dicioni nostrae,
Tac. A. 13, 55; Curt. 8, 1, 37; cf.:Gallia securibus subjecta,
Caes. B. G. 7, 77:omnia praeter eam (virtutem) subjecta, sunt sub fortunae dominationem,
Auct. Her. 4, 17, 24:nos sub eorum potestatem,
id. 2, 31, 50:matribus familias sub hostilem libidinem subjectis,
id. 4, 8, 12:sub aspectus omnium rem subjecit,
id. 4, 47, 60; cf.:deos penatis subjectos esse libidini tribuniciae,
Cic. Dom. 40, 106:populum senatui,
Val. Max. 8, 9, 1:si virtus subjecta sub varios incertosque casus famula fortunae est,
Cic. Tusc. 5, 1, 2:id quod sub eam vim subjectum est,
id. Top. 15, 58:cujus victus vestitusque necessarius sub praeconem subjectus est,
id. Quint. 15, 49 B. and K.:bona civium voci praeconis,
id. Off. 2, 23. 83;for which, simply reliquias spectaculorum,
to expose for sale, Suet. Calig. 38; so,delatores,
id. Tit. 8:hiemi navigationem,
to subject, expose, Caes. B. G. 4, 36:domum periculo,
Quint. 7, 1, 53:scelus fraudemque nocentis odio civium,
Cic. de Or. 1, 46, 202:fortunas innocentium fictis auditionibus,
id. Planc. 23, 56:aliquid calumniae,
Liv. 38, 48.—To subject or subordinate a particular to a general, to range or treat it under, append it to, etc.; in the pass., to be ranged under or comprised in any thing:3.quattuor partes, quae subiciuntur sub vocabulum recti,
Auct. Her. 3, 4, 7 B. and K.:unum quodque genus exemplorum sub singulos artis locos subicere,
id. 4, 2, 3; cf. with dat.:formarum certus est numerus, quae cuique generi subiciantur,
Cic. Top. 8, 33:qui vocabulum sive appellationem nomini subjecerunt tamquam speciem ejus,
Quint. 1, 4, 20; cf.:sub metum subjecta sunt pigritia, pudor, terror, etc.,
Cic. Tusc. 4, 7, 16; 4, 8, 19; Quint. 3, 5, 1:fas, justum, etc.... subici possunt honestati,
id. 3, 8, 26:dicere apte plerique ornatui subiciunt,
id. 1, 5, 1 et saep.—To place under in succession or order, in speaking or writing, i. e. to place after, let follow, affix, annex, append, subjoin (cf.:4.addo, adicio): post orationis figuras tertium quendam subjecit locum,
Quint. 9, 1, 36:longis (litteris) breves subicere,
id. 9, 4, 34:B litterae absonam et ipsam S subiciendo,
id. 12, 10, 32:narrationem prooemio,
id. 4, 2, 24; cf. id. 5, 13, 59:cur sic opinetur, rationem subicit,
adds, subjoins, Cic. Div. 2, 50, 104:quod subicit, Pompeianos esse a Sullā impulsos, etc.,
id. Sull. 21, 60:a quibusdam senatoribus subjectum est,
Liv. 29, 15, 1:subicit Scrofa: De formā culturae hoc dico, etc.,
Varr. R. R. 1, 7, 2:non exspectare responsum et statim subicere, etc.,
Quint. 9, 2, 15:edicto subjecisti, quid in utrumque vestrum esset impensum,
Plin. Pan. 20, 5 et saep.:vix pauca furenti Subicio,
i. e. answer, reply, Verg. A. 3, 314.—To comprehend under, collect or embrace in:5.per quam res disperse et diffuse dictae unum sub aspectum subiciuntur,
Cic. Inv. 1, 52, 98.—To bring forward, propose, adduce; to bring to mind, prompt, suggest, etc.:A.si meministi id, quod olim dictum est, subice,
Ter. Phorm. 2, 3, 40 Ruhnk.; cf.:cupio mihi ab illo subici, si quid forte praetereo,
Cic. Verr. 2, 5, 10, § 25:subiciens, quid dicerem,
id. Fl. 22, 53:quae dolor querentibus subicit,
Liv. 3, 48; 45, 18:nec tibi subiciet carmina serus amor,
Prop. 1, 7, 20:spes est Peliā subjecta creatis,
Ov. M. 7, 304.—Hence, sub-jectus, a, um, P. a.Of places, lying under or near, bordering upon, neighboring, adjacent:B.alter (cingulus terrae) subjectus aquiloni,
Cic. Rep. 6, 20:Heraclea, quae est subjecta Candaviae,
Caes. B. C. 3, 79:Ossa,
Ov. M. 1, 155:rivus castris Scipionis subjectus,
Caes. B. C. 3, 37:subjectus viae campus,
Liv. 2, 38: Armenia subjecta suo regno (opp. Cappadocia longius remota), Auct. B. Alex. 35, 2; 28, 3: genae deinde ab inferiore parte tutantur subjectae, Cic. N. D. 2, 57, 143.—(Acc. to II. B. 1.) Subjected, subject:C.si quidem Ea (natura deorum) subjecta est ei necessitati,
Cic. N. D. 2, 30, 77:servitio,
Liv. 26, 49, 8:subjectior in diem et horam Invidiae,
exposed, Hor. S. 2, 6, 47:ancipiti fortunae,
Val. Max. 7, 2, ext. 2:species, quae sunt generi subjectae,
subordinate, Quint. 5, 10, 57:tum neque subjectus solito nec blandior esto,
submissive, Ov. A. A. 2, 411; cf.:parcere subjectis et debellare superbos,
Verg. A. 6, 853.— Subst.: sub-jectus, i, m., an inferior, subject:(vilicus), qui, quid aut qualiter faciendum sit, ab subjecto discit,
Col. 1, 2, 4; 11, 1, 25:Mithridates ab omnibus subjectis singula exquirens, etc.,
Plin. 25, 2, 3, § 7.—In the later philos. and gram. lang.: subjec-tum, i, n. (sc. verbum), that which is spoken of, the foundation or subject of a proposition:omne quicquid dicimus aut subjectum est aut de subjecto aut in subjecto est. Subjectum est prima substantia, quod ipsum nulli accidit alii inseparabiliter, etc.,
Mart. Cap. 4, § 361; App. Dogm. Plat. 3, p. 34, 4 et saep.—* Adv.: subjectē (cf. B. supra), humbly, submissively:haec quam potest demississime et subjectissime exponit,
Caes. B. C. 1, 84 fin. -
15 sum
1.sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:I.esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,
Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,
Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:fuerim,
id. ib. 4, 8, 54:fuerit,
id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:sies,
Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:siet,
Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:sient,
Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,
Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:fuant,
Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.As a verb substantive, to be.A.In gen.1.Asserting existence, to be, exist, live:2.definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,
Cic. Top. 5, 26 sq.:si abest, nullus est,
Plaut. Bacch. 2, 2, 16:nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,
id. Capt. 3, 3, 1:ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),
id. Truc. 1, 2, 95:omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,
Cic. de Or. 2, 38, 157:non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,
Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):flumen est Arar, quod, etc.,
Caes. B. G. 1, 12:homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!
Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,
id. Lael. 22, 83:nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,
id. Fam. 6, 3, 4:si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,
id. Att. 11, 4, 1:si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,
id. Fam. 2, 16, 6:nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,
id. Sen. 22, 79:si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,
id. Fam. 2, 16, 5:fuimus Troes, fuit Ilium,
Verg. A. 2, 325:sive erimus seu nos fata fuisse volunt,
Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—Of events, to be, happen, occur, befall, take place:3.illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,
Cic. Rep. 1, 16, 25:neque enim est periculum, ne, etc.,
id. ib. 1, 23, 37:amabo, quid tibi est?
Ter. Heaut. 2, 4, 24:quid se futurum esset,
Liv. 33, 27. —Of location, to be present, to be at a place.(α).With adv., or other expressions of place:(β).cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,
Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:cum Athenis decem ipsos dies fuissem,
id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:cum Africanus constituisset in hortis esse,
id. Rep. 1, 9, 14:cum essemus in castris,
id. ib. 1, 15:nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?
id. Fam. 4, 7, 4:vos istic commodissime sperem esse,
id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:(γ).deinceps in lege est, ut, etc.,
Cic. Leg. 2, 16, 40:quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,
id. Fam. 2, 16, 1.—Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:4.cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,
Cic. Rep. 1, 14, 21:eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,
id. Brut. 90, 309:erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,
id. Fam. 5, 21, 1:qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,
id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:Smyrnae cum simul essemus complures dies,
id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:cujus soror est cum P. Quintio,
Cic. Quint. 24, 77:ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,
Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,
Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:Curio fuit ad me sane diu,
Cic. Att. 10, 4, 8:cum ad me bene mane Dionysius fuit,
id. ib. 10, 16, 1; cf.:esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,
Liv. 28, 18.—Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:5.cum est in sagis civitas,
Cic. Phil. 8, 11, 32:in laxa toga,
Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;Sive erit in Cois, Coa decere puta,
Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §11: in servitute,
id. Clu. 7, 21:in illa opinione populari,
id. ib. 51, 142:in magno nomine et gloria,
id. Div. 1, 17, 31:in spe,
id. Fam. 14, 3, 2:in tanta moestitia,
id. Phil. 2, 15, 37:in odio,
id. Att. 2, 22, 1:in probris, in laudibus,
id. Off. 1, 18, 61:in officio,
id. ib. 1, 15, 49:in injustitia,
id. ib. 1, 14, 42:in vitio,
id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:ne in mora quom opus sit, sies,
Ter. And. 2, 5, 13:ne in mora illi sis,
id. ib. 3, 1, 9:hic in noxia'st,
id. Phorm. 2, 1, 36:quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,
Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:in ingenti periculo,
Liv. 5, 47:in pace,
id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,
Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,
id. Lael. 23, 87:ne quo periculo proprio existimares esse,
id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:in periculo): ego sum spe bona,
id. ib. 12, 28, 3:res nunc difficili loco mihi videtur esse,
id. ib. 12, 28, 3:incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,
id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:rem illam suo periculo esse,
id. Att. 6, 1, 6:ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,
Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:dare nummos meo periculo,
Dig. 46, 1, 24:communi periculo,
ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—To depend upon, rest with, with in and abl.:B.res erat non in opinione dubia,
Cic. Dom. 5, 11:sed totum est in eo, si, etc.,
id. Att. 2, 22, 5:omnem reliquam spem in impetu esse equitum,
Liv. 10, 14, 12:quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,
Col. 12, 4, 3. —In partic.1.Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.a.With indic.(α).Without subject expressed:(β).mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,
Plaut. Cist. 4, 2, 37:sunt hic quos credo inter se dicere,
id. Cas. prol. 67:sunt quae te volumus percontari,
id. Ps. 1, 5, 47:quid est, quod tu gestas tabellas?
id. ib. 1, 1, 10:quid est, quod tu me nunc optuere?
id. Most. 1, 1, 69; cf.:quid hoc est, quod foris concrepuit?
id. ib. 5, 1, 15:tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?
id. Ep. 4, 1, 34:quid est, quod tuo animo aegre est?
id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:at ego est quod volo loqui,
id. As. 1, 3, 79:est quod te volo secreto,
id. Bacch. 5, 2, 30:sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,
id. Trin. 1, 2, 54:ita subitum'st, quod eum conventum volo,
id. ib. 5, 2, 51:sunt quae ego ex te scitari volo,
id. Capt. 2, 2, 13:sed est quod suscenset tibi,
Ter. And. 2, 6, 17:est quod me transire oportet,
id. Hec. 2, 2, 31:quid sit quapropter te jussi, etc.,
id. ib. 5, 1, 7:sunt item quae appellantur alces,
Caes. B. G. 6, 27 init.:(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,
id. ib. 4, 10 fin.:sunt qui putant posse te non decedere,
Cic. Fam. 1, 9, 25:sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,
id. Inv. 1, 40, 72:quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,
id. ib. 2, 55, 167:sunt autem quae praeterii,
id. Att. 10, 4, 11:sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,
id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,
id. Off. 1, 24, 84:Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,
Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:sunt qui ita dicunt,
Sall. C. 19, 4:sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,
Quint. 11, 3, 55:sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,
Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:sunt quibus in satira videor nimis acer,
id. S. 2, 1, 1:sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,
id. ib. 2, 4, 47.—With a subject expressed by an indefinite word or clause:b.sunt alii qui te volturium vocant,
Plaut. Trin. 1, 2, 64:est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,
id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,
id. ib. 3, 5, 21:multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,
Cic. Lael. 16, 57:sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,
id. Brut. 48, 177:fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,
id. de Or. 3, 17, 62:nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,
id. Cat. 1, 12, 301:sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,
id. Lael. 20, 72:sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,
id. Verr. 2, 4, 25, § 56:multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,
id. N. D. 2, 52, 130:sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,
id. Fin. 5, 14, 38:permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,
id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,
Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:alia fuere, quae illos magnos fecere,
Sall. C. 52, 21.—With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;(β).sunt qui nullum censeant fieri discessum,
Cic. Tusc. 1, 9, 18:sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,
id. Off. 1, 21, 71:de impudentia singulari sunt qui mirentur,
id. Verr. 2, 1, 2, § 6:est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,
id. Tusc. 3, 15, 32:praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,
id. Ac. 2, 32, 101:quicquid est quod deceat, id, etc.,
id. Off. 1, 27, 94:sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,
Hor. S. 1, 2, 28:sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,
id. Ep. 1, 1, 78:vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,
id. ib. 2, 2, 182 et saep.—With a more or less indefinite expression of the subject:* c.sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,
Cic. Fam. 1, 9, 31:rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,
id. Div. 1, 49, 111:quotus igitur est quisque qui somniis pareat?
id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,
id. Verr. 2, 1, 38, § 98:quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,
id. Lael. 23, 86:erat nemo in quem ea suspicio conveniret,
id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,
id. Phil. 2, 25, 61:sit aliquis, qui nihil mali habeat,
id. Tusc. 1, 35, 85:sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,
id. Off. 1, 2, 5:est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,
id. Tusc. 4, 13, 30:Syracusis lex est de religione, quae jubeat,
id. Verr. 2, 2, 51, § 126:unus est qui curet constantia magis quam consilio,
id. Att. 1, 18, 7:si est una ex omnibus quae sese moveat,
id. Rep. 6, 26, 28:multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,
Sen. Ep. 24, 26:erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,
Caes. B. C. 2, 30:fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,
Sall. C. 36, 4:sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,
Hor. Ep. 1, 1, 34:sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,
id. A. P. 347.—Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):2.est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,
Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:b.nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,
Cic. Brut. 10, 40:est igitur homini cum deo similitudo,
id. Leg. 1, 8, 25:familiaritas, quae mihi cum eo est,
id. Att. 8. 3, 2:privatus illis census erat brevis,
Hor. C. 2, 15, 13; cf.:Trojae et huic loco nomen est,
Liv. 1, 1, 5:Hecyra est huic nomen fabulae,
Ter. Hec. prol. 1:cui saltationi Titius nomen esset,
Cic. Brut. 62, 225:cui (fonti) nomen Arethusa est,
id. Verr. 2, 4, 53, § 118:Scipio, cui post Africano fuit cognomen,
Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):nec rubor est emisse palam (sc. ei),
nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:neque testimonii dictio est (sc. servo),
has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:3.tecum nihil rei nobis, Demipho, est,
Ter. Phorm. 2, 3, 74:sibi cum illa mima posthac nihil futurum,
Cic. Phil. 2, 31, 77:jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,
id. Quint. 6, 25:si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,
id. Fam. 15, 10, 2.—Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).(α).Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:(β).es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?
do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:ab Andria est ancilla haec,
Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:erat enim ab isto Aristotele,
Cic. de Or. 2, 38, 160:sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,
makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:(γ).(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,
Cic. Clu. 32, 88.—Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:4.(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,
Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,
id. Or. 63, 212:etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,
id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):5.horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,
i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,
id. Capt. 3, 3, 1:sive erimus, seu nos fata fuisse velint,
Tib. 3, 5, 32:fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,
Verg. A. 2, 325:certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,
Ov. H. 16, (17), 192.—Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:b.quid tibi vis dicam, nisi quod est?
Plaut. Ep. 1, 1, 17:sunt ista, Laeli,
Cic. Lael. 2, 6:ista esse credere,
id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:est ut dicis, inquam,
id. Fin. 3, 5, 19:sit quidem ut sex milia seminum intereant,
Col. 3, 3, 13:esto: ipse nihil est, nihil potest,
Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:verum esto,
id. Fin. 2, 23, 75:esto,
Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.(α).Est ut, it is the case or fact, that, etc.:(β).sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,
Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:si est, ut dicat velle se, Redde,
id. Hec. 4, 1, 43:si est, culpam ut Antipho in se admiserit,
id. Phorm. 2, 1, 40:est, ut id maxime deceat,
Cic. Or. 59, 199:quando fuit, ut, quod licet, non liceret?
id. Cael. 20, 48:non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,
id. Div 1, 56, 128:non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,
Lucr. 5, 979:futurum esse ut omnes pellerentur,
Caes. B. G. 1, 31:non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,
Hor. Ep. 1, 12, 2:est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,
id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,
Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,
Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:quid erat cur Milo optaret,
id. ib. 13, 34:neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,
Plin. 18, 1, 1, § 3. —Est ubi, sometime or another, sometimes:(γ).erit, ubi te ulciscar, si vivo,
Plaut. Ps. 5, 2, 26:est, ubi id isto modo valeat,
Cic. Tusc. 5, 8, 23.—Est cum, sometimes:(δ).est cum non est satius, si, etc.,
Auct. Her. 4, 26, 36.—Est quod, there is reason to, I have occasion:(ε).est quod visam domum,
Plaut. Aul. 2, 2, 26:etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,
I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:est quod referam ad consilium: sin, etc.,
Liv. 30, 31, 9:quod timeas non est,
Ov. H. 19, 159:nil est illic quod moremur diutius,
Ter. Heaut. 4, 7, 6:non est quod multa loquamur,
Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:non est cur eorum spes infragatur,
Cic. Or. 2, 6:nihil est cur,
id. Fam. 6, 20, 1.—Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):(ζ).est quadam prodire tenus, si non datur ultra,
Hor. Ep. 1, 1, 32:Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,
Ter. Ad. 5, 3, 42:nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,
Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:neque est te fallere quicquam,
Verg. G. 4, 447:unde Plus haurire est,
Hor. S. 1, 2, 79:est Gaudia prodentem vultum celare,
id. ib. 2, 5, 103:quod versu dicere non est,
id. ib. 1, 5, 87:quod tangere non est,
Ov. M. 3, 478:quae verbo objecta, verbo negare sit,
Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:ut conjectare erat intentione vultus,
Tac. A. 16, 34:est videre argentea vasa,
id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:ne tibi sit frigida saxa adire,
Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,
Verg. E. 10, 46:fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,
Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):6.cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,
Liv. 2, 17, 5:si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,
id. 28, 22, 8:jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,
id. 8, 27, 3:cum res non in eo essent ut, etc.,
id. 33, 41, 9:non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,
id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,
Hyg. Fab. 261. —Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):7. II.ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?
Plaut. Bacch. 1, 2, 54:nam numero mi in mentem fuit,
id. Am. 1, 1, 26:ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,
Cic. Quint. 5, 22:portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,
id. Imp. Pomp. 12, 33:ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,
id. Att. 15, 4, 2:qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,
id. Fam. 8, 8, 8:quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,
Liv. 2, 14, 4:nec prius militibus in conspectum fuisse,
Suet. Aug. 16:esse in amicitiam populi Romani dicionemque,
Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:in eorum potestatem portum futurum,
id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—As a copula, to be any thing or in any manner.A.In gen.1.With an adj., subst., or pron.:2.et praeclara res est et sumus otiosi,
Cic. Lael. 5, 17:quod in homine multo est evidentius,
id. ib. 8, 27:sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,
id. ib. 4, 15:non sum ita hebes, ut istud dicam,
id. Tusc. 1, 6, 12:cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,
id. Lael. 7, 24:consul autem esse qui potui? etc.,
id. Rep. 1, 6, 10:nos numerus sumus et fruges consumere nati,
are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:pars non minima triumphi est victimae praecedentes,
Liv. 45, 49:nobile erit Romae pascua vestra forum,
Prop. 4 (5), 9, 20:sanguis erant lacrimae,
Luc. 9, 811:ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,
Plaut. Stich. 5, 4, 49:tuos sum,
id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:is enim fueram, cui, etc.,
id. ib. 1, 4, 7.—Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:B.sic, inquit, est,
Cic. Rep. 1, 38, 60:est, inquit, ut dicis,
id. ib. 1, 40, 63:quod ita cum sit,
id. ib. 1, 45, 69:quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,
id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:nec vero habere virtutem satis est,
id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,
Plaut. Bacch. 1, 1, 51:apud matrem recte est,
Cic. Att. 1, 7:cum in convivio comiter et jucunde fuisses,
id. Deiot. 7, 19:omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,
id. Rosc. Am. 5, 11:dicta impune erant,
Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:quod in maritimis facillime sum,
Cic. Fam. 2, 16, 2:locum habeo nullum ubi facilius esse possum,
id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—In partic.1.With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:2.in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,
Nep. Att. 6, 1:qui ejusdem civitatis fuit,
id. Them. 9, 1:qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,
Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,
id. 7, 30, 9 sq. —With gen. or abl. denoting quality.(α).With gen.:(β).nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,
Cic. Sest. 16, 36:disputatio non mediocris contentionis est,
id. de Or. 1, 60, 257:magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,
id. Or. 21, 70:(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,
id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:Sulla gentis patriciae nobilis fuit,
Sall. J. 95, 3:summi ut sint laboris,
Caes. B. G. 4, 2:civitas magnae auctoritatis,
id. ib. 5, 54:refer, Cujus fortunae (sit),
Hor. Ep. 1, 7, 54:se nullius momenti apud exercitum futurum,
Nep. Alcib. 8, 4:qui ejusdem aetatis fuit,
id. ib. 11, 1:invicti ad laborem corporis erat,
Liv. 9, 16:nec magni certaminis ea dimicatio fuit,
id. 21, 60:somni brevissimi erat,
Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:classis centum navium,
Nep. Them. 2, 2; 2, 5:annus trecentarum sexaginta quinque dierum,
Suet. Caes. 40.—With abl.:3.bono animo es,
Ter. Eun. 1, 2, 4:jam aetate ea sum, ut, etc.,
id. Hec. 5, 1, 11:bellum varia victoria fuit,
Sall. J. 5, 1:L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,
id. C. 5, 1:Sulla animo ingenti,
id. J. 95, 3:esse magna gratia,
Caes. B. G. 1, 8:tenuissima valetudine esse,
id. ib. 5, 40:si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,
Cic. Tusc. 5, 15, 45:mira sum alacritate ad litigandum,
id. Att. 2, 7, 2:bono animo sint et tui et mei familiares,
id. Fam. 6, 18, 1:ut bono essent animo,
id. Rep. 1, 17, 29:ut uxores eodem jure sint quo viri,
id. ib. 1, 43, 67:qui capite et superciliis semper est rasis,
id. Rosc. Com. 7, 20:abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,
Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —With gen. or abl. of price or value.(α).With gen.:(β). 4.pluris est oculatus testis quam auriti decem,
Plaut. Truc. 2, 6, 8:videtur esse quantivis pretii,
Ter. And. 5, 2, 15:a me argentum, quanti (servus) est, sumito,
id. Ad. 5, 9, 20:si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,
id. Rosc. Com. 12, 33:ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,
id. Par. 6, 2, 48:magni erunt mihi tuae litterae,
id. Fam. 15, 15, 4:parvi sunt foris arma, nisi, etc.,
id. Off. 1, 22, 76:an emat denario quod sit mille denarium,
id. ib. 3, 23, 92:parvi pretii est quod nihili est,
id. Q. Fr. 1, 2, 4:mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,
is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,
Sall. J. 85, 39:erat (agellus) centum milium nummum,
Plin. Ep. 6, 3, 1. —With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.(α).In gen.:(β).audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,
who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:ea ut civitatis Rhodiorum essent,
Liv. 37, 55, 5:teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,
Cic. Rep. 1, 2, 3:quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,
id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:sapientis est consilium explicare suum, etc.,
id. ib. 2, 81, 333:temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,
id. Sen. 6, 20:est adulescentis majores natu vereri,
id. Off. 1, 34, 122:Aemilius, cujus tum fasces erant,
Liv. 8, 12, 13:tota tribuniciae potestatis erat,
id. 3, 48:alterius morientis prope totus exercitus fuit,
id. 22, 50:jam me Pompeii totum esse scis,
Cic. Fam. 2, 13, 2:hominum, non causarum, toti erant,
Liv. 3, 36:plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,
were devoted to, favored, id. 23, 14:Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,
id. 38, 3:Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,
id. 42, 29:est miserorum ut malevolentes sint,
Plaut. Capt. 3, 4, 51:quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,
Cic. de Or. 2, 20, 86:negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,
id. Verr. 2, 1, 26, § 66:non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,
id. Fam. 5, 16, 5:est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,
Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:est tuum, Cato, videre quid agatur,
Cic. Mur. 38, 83:fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,
id. Att. 12, 28, 2.—Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:5.quae res evertendae rei publicae solerent esse,
Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,
Sall. C. 6, 7:qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,
Liv. 3, 31, 7:ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,
id. 27, 9, 12:nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,
id. 38, 51, 8:frustrationem eam legis tollendae esse,
id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—With dat. of the end, object, purpose, etc.:6.vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,
Cic. Rosc. Am. 17, 48:etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,
Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,
Liv. 2, 9:magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,
id. 4, 21, 5:cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,
id. 31, 13:iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,
Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:tu nec solvendo eras,
Cic. Phil. 2, 2, 4:cum solvendo civitates non essent,
id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.(α).Without second dat. of pers.:(β).auxilio is fuit,
Plaut. Am. prol. 94:magis curae'st,
id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:cui bono fuerit,
Cic. Phil. 2, 14, 35:eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,
Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;tamen ero frugi bonae,
Plaut. Ps. 1, 5, 51:magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,
Cic. Sen. 21, 78:multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,
Cic. Rosc. Com. 4, 11:haec res ad levandam annonam impedimento fuit,
Liv. 4, 13:cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,
Quint. 7, 1, 2.—With second dat. of pers.:7.obsecro vos ego mi auxilio sitis,
Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:ne quid Captioni mihi sit,
id. ib. 3, 3, 19:mihi cordi est,
id. Cist. 1, 1, 110:ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,
id. As. 3, 2, 25:metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,
id. Mil. 2, 6, 12:nec Salus nobis saluti jam esse potest,
id. Most. 2, 1, 4:bono usui estis nulli,
id. Curc. 4, 2, 15:quae sint nobis morbo mortique,
Lucr. 6, 1095:quo magis quae agis curae sunt mihi,
Ter. Ad. 4, 5, 46:omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,
Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,
Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,
id. ib. 2, 3, 62, §144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,
Liv. 35, 23, 1:sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,
id. 4, 7, 6:si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,
Plin. Ep. 6, 8, 9:quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,
id. Pan. 25, 3:quantae sit mihi curae,
id. Ep. 6, 8, 2:si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,
Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,
Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:8.vinum murteum est ad alvum crudam,
Cato, R. R. 125:completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,
Caes. B. C. 3, 101:valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,
Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:9.sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,
Cic. Brut. 46, 172:quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,
id. Lael. 26, 97:meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,
id. Ac. 1, 2, 8:si Epicurum, id est si Democritum probarem,
id. ib. 1, 2, 6:ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,
id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,
id. 8, 3, 89.—Poet., with Greek inf. pleonastically:2.esse dederat monumentum,
Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.3.sum- in composition, for sub before m; v. sub fin. -
16 ad - sequor (ass-)
ad - sequor (ass-) secūtus, ī, dep., to follow up, overtake, come up with: adsequere, retine, T.: me.—Fig., to gain, reach, attain: honoris gradūs: merita: alqd scelere.—To effect, accomplish: alqd verbo: nihil, nisi ut, etc.: non solum, ne, etc.—Of time, to overtake: istam diem, i. e. complete his work by that day.—To reach, comprehend, understand: alquid coniecturā: animo, Cn. -
17 ad-sum (assum)
ad-sum (assum) adfuī (aff-), adesse (adsiet for adsit, T.; adfore for adfutūrum esse), to be at, be present, be at hand: quia ades praesens, T.: vos, qui adsunt: coram, V.: ad portam: ante oculos, V.: portis, V.: ducibus, i. e. accompany, O.— To be at hand, stand by, assist, support, aid, help: amicos, ad hanc rem qui adsient, T.: omnes quos videtis adesse: dux suis aderat, Cs.: flentibus adsunt Humani voltūs, show sympathy with, H.: adsis, o Tegeaee, favens, be near, V.: (testes) adsunt cum adversariis: promissi testis adesto, O. — Hence, to come, appear: iam hic adero, am coming immediately, T.: huc ades, V.: cum hostes adessent, L.—In law: ad iudicium, to come into court: edixit ut adesset senatus frequens, convene: adesse in Capitolio iussit (i. e. senatum). — Fig., to be present, be at hand: proeli tempus, S.: aderat iudicio dies, L.: cum iam partus adesset, O.: quod adest Componere, existing circumstances, H.: ut securitas adsit: hominum quīs pudor paulum adest, T.: vim adfore verbo Crediderat, V.: quantus adest viris Sudor, H.: adesse animo, to be present in mind, give attention: adeste animis, be of good courage. -
18 alius
alius a, ud （gen. alīus; or m aliī, f aliae, all rare, alterīus is used instead; dat. aliī; nom plur. aliī, rarely alī), adj. pronom. [2 AL-], another, other, different: in aliā causā (opp. in hac): aliis in civitatibus: condemnatus aliis criminibus: utrum hanc actionem habebis... an aliam quampiam: ne quam aliam quaerat copiam, T.: si alius legem tulisset, any one else: (hoc) alium, non me, excogitasse, some one else: num quid est aliud? Quid aliud tibi vis? T.: Sed quis nunc alius audet praeferre? etc., Iu. — Alia omnia (not omnia alia), everything else: alia omnia falsa sunt, virtus una, etc.: aliaeque volucres et Procne, and in particular, V.—Praegn. ( indef pron. understood), some other, any other, somebody else, something else: etiam si melius aliud fuit, tamen, etc.: utar post alio, si invenero melius, something else: siti magis quam aliā re accenditur, S.—Hence, ‘alio die’ dicere, of the augur, who, deeming the omens unfavorable, postponed the Comitia to some other day.—In comparisons, other than, different from: alium esse censes nunc me atque olim, T.: potest aliud mihi ac tibi videri: alia atque antea sentiret, N.: lux longe alia est solis ac lychnorum, is very different: nihil aliud nisi, nothing else but, only: amare nihil aliud est, nisi eum diligere, etc., is simply: ut nihil aliud nisi de hoste cogitet: si provincia alii quam Mario traderetur, S. — Nihil aliud quam, nothing else than, only: hostes quidem nihil aliud quam perfusis vano timore Romanis abeunt, L.: is intromissus... nihil aliud quam hoc narrasse fertur, L. — So, quid aliud quam? what else than?: quibus quid aliud quam admonemus cives nos eorum esse, L.: num quid aliud praeter hasce insidias?: aliud, praeterquam de quo retulissent, dicere, L.—In distributive clauses, alius... alius; aliud... aliud, etc., one... another, the one... the other: alios excluserunt, alios eiecerunt: ut alias... auferretur, alius... occideretur.— Plur, some... others: quid potes dicere cur alia defendas, alia non cures: cum alii fossas complerent, alii defensores vallo depellerent, Cs. — Partim, pars, or quidam often corresponds to alius: principes partim interfecerant, alios in exsilium eiecerant, N.: nos alii ibimus Afros, pars Scythiam veniemus, V.—Also with aliquis: putat aliquis esse voluptatem bonum; alius autem pecuniam. — Sometimes aliud... aliud, simply, one thing... another, different things: aliud est male dicere, aliud accusare: longe aliud esse virgines rapere, aliud pugnare, L. — Connected by atque or -que, the one and the other; now this, now that; different: eadem res... alio atque alio elata verbo: milites trans flumen aliis atque aliis locis traiciebant, L.; cf. alias deinde alias morae causas facere, S.—In abridged expressions: fecerunt alii quidem alia quam multa, different men have done very many different things: alius ex aliā parte, from different quarters: dies alios alio dedit ordine Luna Felicīs operum, V.: quo facto cum alius alii subsidium ferrent, one to another, Cs.: alius alio more viventes, each in a different way, S.: cum alii alio mitterentur, in different directions, L.—Alius ex alio, super alium, post alium, one after another: ut aliud ex alio incidit, T.: alias ex aliis nectendo moras, L.: nos alia ex aliis in fata vocamur, V.—Meton., praegn., of another kind, different: nunc hic dies aliam vitam defert, alios mores postulat, T.: Huic aliud mercedis erit, V.: longe alia mihi mens est, S.: aliusque et idem Nasceris, H.—Hence, of a vote: in alia omnia ire (sc. vota), to go against (a motion), vote the other way. — With quam: iuvenis longe alius ingenio, quam cuius simulationem induerat, L.: non aliā quam, H. — With comp abl. (poet.): Neve putes alium sapiente bonoque beatum, H.: alius Lysippo, H. — Of that which remains of a whole, the rest, the remainder (for reliquus, ceteri): aliae naves, V.: (venti) praeter Iapyga, H.: ex aliis ei maximam fidem habebat, Cs.: inter primos atrox proelium fuit, alia multitudo terga vertit, L.; cf. ut omittam leges alias omnīs. — A second, the other (of two), another: eis (Catoni et Caesari) gloria par, sed alia alii, S.: duas (leges) promulgavit, unam... aliam, Cs.: duo deinceps reges, alius aliā viā, civitatem auxerunt, each in a different way, L.: alias partes fovere, the other side, Ta.: alius Achilles, a second, V.—With a subst., expressing the species, besides, also: virginitate aliisque caeremoniis venerabilis, and other (claims to respect, namely) observances, L.: Inde alias animas Deturbat, the rest, the shades, V.* * *Ithe_one... the_other (alius... alius)IIalia, aliud ADJother, another; different, changed; (A+G)alii...alii -- some...others
-
19 appellō (adp-)
appellō (adp-) āvī （perf. subj. appellāssis for appellāveris, T.), ātus, āre, to address, speak to, apply to, accost: patrem, T.: virum, O.: milites alius alium laeti appellant, S.: a Viridomaro appellatus, Cs.: ne appellato quidem eo, without speaking to him, Ta.: nomine sponsum, L.: hominem verbo graviore: crebris nos litteris, write to often: legatos superbius: centuriones nominatim, Cs. — To call upon, apply to, entreat, request, beg, advise: vos: qui deus appellandus est?: quem appellet, habebat neminem: quos appellem? S.: de proditione alqm, approach, tamper with, L.: appellatus est a Flavio, ut... vellet, N.—In law, to call upon, appeal to: a praetore tribunos: regem, L.: praetor appellatur: de aestimatione appellare, Cs.—To make a demand upon, dun, press: me ut sponsorem: appellatus es de pecuniā: mercedem, claim, Iu.—To sue, complain of, accuse, summon: ne alii plectantur, alii ne appellentur quidem. — To call by name, term, name, entitle: me istoc nomine, T.: multi appellandi, called by name: alquos hoc loco, mention: te patrem, T.: unum te sapientem: quem nautae adpellant Lichan, O.: victorem Achaten, V.: id ab re interregnum appellatum, L.: rex ab suis appellatur, Cs.: appellata est ex viro virtus.—To utter, pronounce: nomen: litteras. -
20 arguō
arguō uī, ūtus, ere [ARG-], to make known, show, prove, manifest, disclose, declare, betray: genus arguitur voltu, O.: Degeneres animos timor arguit, V.: amantem silentium Arguit, H.— Pass reflex., to betray oneself: Laudibus arguitur vini vinosus Homerus, H. — To accuse, complain of, inform against, charge, blame, denounce: servos: ambigue dictum, censure, H.: quid arguis? What is your accusation?: ea culpa quam arguo, L.: facinoris: sceleris: culpae regem, L.: occupandae rei p. argui, Ta.: me timoris, V.: te hoc crimine: quo (crimine) argui posset, N.: id quod me arguis: de quibus verbo: civīs Romanos necatos esse: pulsum (me esse), V.: me patrium temerasse cubile Arguit, O.: animalia mensis Arguit imponi, censured the practice, O.: occidisse patrem arguitur.* * *arguere, argui, argutus V TRANSprove, argue, allege; disclose; accuse, complain of, charge, blame, convict
См. также в других словарях:
verbo — (Del lat. verbum). 1. m. Sonido o sonidos que expresan una idea. 2. terno (ǁ voto, juramento). Echar verbos. 3. Segunda persona de la Santísima Trinidad. ORTOGR. Escr. con may. inicial. 4. Gram. Clase de palabras que puede tener variación de… … Diccionario de la lengua española
verbo — |é| s. m. 1. Palavra. 2. [Religião] A segunda pessoa da Trindade, encarnada em Jesus Cristo. (Nesta acepção, grafa se com inicial maiúscula.) 3. A sabedoria eterna. (Nesta acepção, grafa se com inicial maiúscula.) 4. [Gramática] Palavra com a… … Dicionário da Língua Portuguesa
Verbo — Données clés Titre original Verbo Réalisation Eduardo Chapero Jackson Scénario Eduardo Chapero Jackson Acteurs principaux Alba García Miguel Ángel Silvestre Verónica Echegui Macarena Gómez Víctor Clavijo … Wikipédia en Français
verbo- — ❖ ♦ Premier élément d adjectifs, signifiant « de la parole et de… ». ⇒ Verbo iconique, verbomoteur (et verbo auditif, verbo conceptuel, in P. Gilbert) … Encyclopédie Universelle
verbo — / vɛrbo/ s.m. [dal lat. verbum parola , e nei grammatici verbo ]. 1. [espressione verbale, solo in alcuni modi tipici e in alcune frasi negative: non aggiungere v. ; andarsene senza proferire v. ] ▶◀ motto, parola. 2. a. (con iniziale maiusc.)… … Enciclopedia Italiana
Verbo — Verbo, Marktflecken im Bezirk Postyen des ungarischen Comitats Neutra, an der Hollerka, bedeutender Getreidehandel; 4550 Ew … Pierer's Universal-Lexikon
Verbó — (spr. wérbō), Großgemeinde im ungar. Komitat Neutra, westlich von Pistyan, an der Bahnlinie V. Pistyan, mit (1901) 4686 meist slowakischen und deutschen (evangelischen, römisch katholischen und israelit.) Einwohnern … Meyers Großes Konversations-Lexikon
Verbo — (Del lat. verbum, palabra.) ► sustantivo masculino 1 GRAMÁTICA Parte de la oración que expresa acciones, procesos o estados, y que morfológicamente presenta variaciones de número, persona, tiempo y modo. 2 culto Modo de expresarse mediante… … Enciclopedia Universal
verbo — vèr·bo s.m. 1. CO parola; in loc. spec. negative: non dire, non aggiungere, non proferire verbo, tacere; non voler intendere verbo, non voler discutere, non intendere ragioni 2a. TS teol. solo sing., spec. con iniz. maiusc., sempre preceduto dall … Dizionario italiano
Verbo — El verbo es la parte de la oración o categoría léxica que expresa existencia, acción, consecución, condición o estado del sujeto, semánticamente expresa una predicación completa. La gramática tradicional ha considerado que el verbo es el núcleo… … Wikipedia Español
verbo — s m I. Capacidad de expresarse por medio de una lengua, y la expresión misma: un verbo abundante y colorido, el verbo de López Velarde, el verbo popular II. (Gram) 1 Clase de palabras que significan acciones o procesos distinguidos e… … Español en México
