-
1 servitus
servĭtūs, ūtis ( gen. plur. servitutium, Dig. 8, 2, 32 fin.; 8, 3, 1 fin.; and acc. to Ritschl also Plaut. Pers. 3, 3, 14), f. [id.], the condition of a servus; slavery, serfdom, service, servitude (freq. and class.).I.Lit.:* (β).servitus est constitutio juris gentium, quā quis dominio alieno contra naturam subicitur,
Dig. 1, 5, 4; Just. Inst. 1, 3, 2:servitutem servire,
Plaut. Capt. 2, 3, 31 (v. this freq. occurring phrase under servio, I. d): quibus nunc aerumna mea libertatem paro, Quibus servitutem mea miseria deprecor? Enn. ap. Gell. 6, 16, 9 (Trag. v. 173 Vahl.):domi fuistis liberi: Nunc servitus si evenit, etc.,
Plaut. Capt. 2, 1, 4:qui hodie fuerim liber, eum nunc potivit pater servitutis,
id. Am. 1, 1, 24 Fleck.: quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:ipsam (mulierem) in servitutem adjudicare,
Cic. Div. in Caecil. 17, 56:ista corruptela servi si impunita fuerit... fit in dominatu servitus, in servitute dominatus,
id. Deiot. 11, 30:mors servituti anteponenda,
id. Off. 1, 23, 81:servitutem perpessi,
id. Phil. 8, 11, 32:aliae nationes servitutem pati possunt, populi Romani est propria libertas,
id. ib. 6, 7, 19:servitutem pati,
id. ib. 6, 7, 19: similitudo servitutis id. Rep. 1, 27, 43: hunc nimis liberum populum libertas ipsā servitute afficit, etc... Nimia illa libertas in nimiam servitutem cadit, id. ib. 1, 44, 68:socios nostros in servitutem abduxerunt,
id. Pis. 34, 84:servitutis jugum,
id. Rep. 2, 25, 47:Themistocles cum servitute Graeciam liberasset,
id. Lael. 12, 42:conjuges in servitutem abstrahi,
Caes. B. G. 7, 14;addicere aliquem in servitutem,
Liv. 3, 56; Caes. B. G. 7, 77:liberum populum servitute adficere,
Cic. Rep. 1, 44, 68:asserere aliquem in servitutem,
Liv. 3, 44, 5; 34, 18, 2; Suet. Tib. 2.—As a verbal noun with dat.: opulento homini hoc servitus dura est, this serving or being servant of a rich man, Plaut. Am. 1, 1, 12.—II.Transf.A.In gen. (acc to servio, II.), servitude, subjection: numquam salvis suis exuitur servitus muliebris;B.et ipsae libertatem, quam viduitas et orbitas facit, detestantur,
Liv. 34, 7 Drak.:silvestres gallinae in servitute non foetant,
in confinement, Col. 8, 12; so id. 8, 15, 7:hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,
Cic. Planc. 30, 74:est enim in illis ipsa merces auctoramentum servitutis,
id. Off. 1, 42, 150; cf.:ut se homines ad servitutem juris astringerent,
Quint. 2, 16, 9; 7, 3, 16.—The government, rule, dominion of a master:C.tibi Apud me justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9.—(Acc. to servio, II. B.) Jurid. t. t., of buildings, lands, etc., a liability resting upon them, an easement, servitude:D.servitutes praediorum rusticorum sunt hae: iter, actus, via, aquaeductus,
Dig. 8, 3, 1:jura praediorum urbanorum, quae servitutes vocantur,
Gai. Inst. 2, 14:servitute fundo illi imposita,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3:specus servitutis putat aliquid habituros,
id. Att. 15, 26, 4.— -
2 servitūs
servitūs ūtis, f [servus], the condition of a servant, slavery, serfdom, service, servitude: (mulierem) in servitutem adiudicare: servitutem pati: similitudo servitutis: socios in servitutem abducere: servitute Graeciam liberare: iusta et clemens, i. e. under a just and kind master, T.— Servitude, subjection: muliebris, L.: est enim in illis ipsa merces auctoramentum servitutis.—Of landed property, a liability, easement, servitude: servitute fundo illi inpositā.— Collect., slaves, servants: Servitus crescit nova, i. e. the throng of lovers, H.* * *slavery; slaves; servitude -
3 servitus
serviude, slavery. -
4 dura
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
5 durum
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
6 durus
dūrus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root dhar, to fix, confirm], hard.I.Lit.A.Orig. as affecting the sense of feeling:(α).et validi silices ac duri robora ferri,
Lucr. 2, 449; so,silex,
Verg. A. 6, 471:ferrum,
Hor. C. 3, 11, 31:cautes,
Verg. A. 4, 366; Ov. M. 4, 672:bipennes,
Hor. C. 4, 4, 57:ligones,
id. Epod. 5, 30:aratrum,
id. S. 1, 1, 28:compes,
id. Epod. 4, 4:pellis,
Lucr. 6, 1195; Verg. G. 3, 502:arva,
id. ib. 2, 341; cf.cutis,
Ov. M. 8, 805:alvus,
Cels. 6, 18, 9; Hor. S. 2, 4, 27: aqua, hard, i. e. containing much earthy matter, Cels. 2, 30 fin.; cf.muria,
saturated with salt, Col. 6, 30 fin.; 12, 6, 1 et saep., v. muria:dumeta,
i. e. rough, Ov. M. 1, 105 et saep.:gallina,
tough, not yet boiled tender, Hor. S. 2, 4, 18; cf.:fungi, qui in coquendo duriores fient,
Plin. 22, 23, 47, § 99 et saep.— Sup.:ladanum durissimum tactu,
Plin. 26, 8, 30, § 48; cf.:durissimus tophus vel carbunculus,
Col. 3, 11, 7 et saep.—As subst.: dūrum, i, n.E duro (sc. ligno), of the hardened wood of the vine, Col. 3, 6, 2; 3, 10, 15; 21 et saep.; cf. duramentum.—(β).Durum cacare, Mart. 3, 89, 2.—B.Transf.1.As affecting the sense of taste:2.vinum, opp. suavis,
hard, harsh, Pall. Oct. 14, 5; cf.:sapor Bacchi,
Verg. G. 4, 102:acetum,
Ser. Samm. 40 and 351.—As affecting the ear:II.vocis genera permulta:... grave acutum, flexibile durum,
Cic. N. D. 2, 58, 146; cf. Quint. 11, 3, 15 and 32.—Hence, in rhet., hard, rough (cf. asper, II.):aspera et dura et dissoluta et hians oratio,
Quint. 8, 6, 62:consonantes,
id. 11, 3, 35:syllabae,
id. 12, 10, 30:verba,
id. 8, 3, 32 sq.; cf. id. 1, 5, 72:compositio,
id. 9, 4, 142.Trop.A.Opp. to cultivated, rough, rulde, uncultivated:2.Q. Aelius Tubero ut vita sic oratione durus, incultus, horridus,
Cic. Brut. 31; cf.:(Stoici) horridiores evadunt, asperiores, duriores, et oratione et moribus,
id. Fin. 4, 28, 78; id. Mur. 29:Attilius poëta durissimus,
id. Att. 14, 20, 3:C. Marius, qui durior ad haec studia videbatur,
id. Arch. 9, 19; cf. Quint. 10, 1, 93; 8 prooem. § 26; Hor. S. 1, 4, 8 al.:pictor durus in coloribus,
Plin. 35, 11, 40, § 137; cf. Quint. 12, 10, 7: Fauni, gens duro robore nata, Verg. A. 8, 315; cf.:terrea progenies duris caput extulit arvis,
id. G. 2, 341; cf. also Stat. Th. 4, 276 sq.; Ov. Tr. 3, 11, 8.—But sometimes as a praiseworthy quality, opp. to soft, weakly, hardy, vigorous (esp. freq. in poets):B.fortes et duri Spartiatae,
Cic. Tusc. 1, 43; cf.:Ligures, durum in armis genus,
Liv. 27, 48:durum genus experiensque laborum,
hardy, Ov. M. 1, 414:unde homines nati, durum genus,
Verg. G. 1, 63 (cf. laas and laos, Pind. Ol. 9, 71):gens dura atque aspera cultu,
a hardy race, id. A. 5, 730:genus humanum durius, tellus quod dura creāsset,
Lucr. 5, 926:Dardanidae,
Verg. A. 3, 94:Hannibal,
Hor. C. 2, 12, 2:Iberia,
id. ib. 4, 14, 50:vindemiator,
id. S. 1, 7, 29; cf.:ilia messorum,
id. Epod. 3, 4:juvenci,
Ov. M. 3, 584 et saep. —Opp. to morally mild, gentle, harsh, rough, stern, unyielding, unfeeling, insensible, obstinate:C.quis se tam durum agrestemque praeberet, qui, etc.,
Cic. Or. 43, 148; cf.:quis nostrum animo tam agresti et duro fuit, ut? etc.,
id. Arch. 8:neque sunt audiendi, qui virtutem duram et quasi ferream esse quandam volunt,
id. Lael. 13 fin.;ingenio esse duro atque inexorabili,
Ter. Ph. 3, 2, 12:satis pater durus fui,
id. Heaut. 3, 1, 30; cf. id. Ad. 1, 1, 39; Cic. Cael. 16; Hor. S. 1, 2, 17:Varius qui est habitus judex durior,
Cic. Fin. 2, 19, 62: cf. Caes. B. C. 3, 20, 4:mala vel duri lacrimas motura Catonis,
Luc. 9, 50: duriorem se praebere alicujus miserae et afflictae fortunae, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13 A (cf. opp. at the end of the letter: se placabiliorem praebere):duri hominis vel potius vix hominis videtur, periculum capitis inferre multis,
Cic. Off. 2, 14, 50; Hor. C. 4, 1, 7:quid nos dura refugimus aetas?
id. ib. 1, 35, 34:ōs durum,
shameless, impudent, Ter. Eun. 4, 7, 36 Ruhnk.; Cic. Quint. 24 fin.; Ov. M. 5, 451:cor,
Vulg. Sirach, 3, 27 et saep. Of the austerity of the Stoic mode of living, v. above, A.—Of things, hard, severe, toilsome; troublesome, burdensome, disagreeable; adverse, unfortunate:A.opulento homini hoc servitus dura est,
Plaut. Am. 1, 1, 12; so,servitus,
Cic. Rep. 1, 44; 2, 25; cf.lex,
Plaut. Merc. 4, 6, 1:condicio,
Cic. Rab. Post. 6 fin.:provincia,
Ter. Ph. 1, 2, 23; cf.partes,
id. Eun. 2, 3, 62; Anton. ap. Cic. Att. 10, 8 A:dolor,
Lucr. 3, 460:labor,
id. 5, 1272:subvectiones,
Caes. B. G. 7, 10, 1:venatus,
Ov. M. 4, 307:dura cultu et aspera plaga,
Liv. 45, 30 fin.:durissimo tempore anni,
Caes. B. G. 7, 8, 2; cf. id. B. C. 3, 25, 3; Hirt. B. G. 8, 5 fin.:morbum acrem ac durum,
Plaut. Men. 5, 2, 119; cf.valetudo,
Hor. S. 2, 2, 88:dolores,
Verg. A. 5, 5:frigus,
Plaut. Men. 5, 6, 10:fames,
Hor. S. 1, 2, 6:pauperies,
id. C. 4, 9, 49:causa,
Lucr. 3, 485; Quint. 4, 1, 25; Hor. S. 1, 10, 26:nomen (opp. molle),
Cic. Off. 1, 12:verbum,
id. Brut. 79, 274:propositio,
Quint. 4, 5, 5 et saep.: De. Etiamne id lex coëgit? Ph. Illud durum, Ter. Ph. 2, 1, 8; so in the neutr. sing., Quint. 11, 1, 85; 12, 1, 36; Hor. S. 1, 9, 42 et saep.; cf.ellipt.: non vanae redeat sanguis imagini... Durum: sed levius fit patientia, etc.,
Hor. C. 1, 24, 19. In plur. subst.: dura, ōrum, n., hardships, difficulties:siccis omnia dura deus proposuit,
Hor. C. 1, 18, 3; id. Ep. 2, 1, 141; Sen. Oedip. 208; Verg. A. 8, 522:ego dura tuli,
Ov. M. 9, 544 al. (In fem. plur. ellipt., sc. partes, Ter. Heaut. 2, 4, 22 very dub.).— Comp.:hi, si quid erat durius, concurrebant,
if any unusual difficulty occurred, Caes. B. G. 1, 48, 6; 5, 29, 6; id. B. C. 3, 94, 6.— Adv. posit. in two forms: dūrĭter and dūre.(Acc. to 1. A.) Hardly:B.juga premunt duriter colla (boum),
Vitr. 10, 8.— Comp.:durius,
Vitr. 10, 15 fin. —(Acc. to II. A.-C.)1.Hardly, stiffly, awkwardly:b.membra moventes Duriter,
Lucr. 5, 1401:duriter,
Auct. Her. 4, 10, 15; Gell. 17, 10, 15:dure,
Hor. Ep. 2, 1, 66; Quint. 9, 4, 58; 10, 2, 19; Gell. 18, 11, 2.— Comp., Ov. R. Am. 337; Hor. S. 2, 3, 22; Quint. 8, 6, 24; 9, 4, 15; 117.—Hardily, rigorously, austerely:2.vitam parce ac duriter agebat,
Ter. And. 1, 1, 47; id. Ad. 1, 1, 20; Novius ap. Non. 512.—Harshly, roughly, sternly:3.quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit,
Enn. Trag. v. 348 Vahl.:duriter,
Afran. Com. v. 251 Rib.; Ter. Ad. 4, 5, 28.— Comp., Cic. Lig. 6; id. Att. 1, 1, 4; id. Fam. 11, 27, 7; Caes. B. C. 1, 22 fin.; Tac. Agr. 16; id. A. 3, 52; Sen. Ep. 8; Vulg. Gen. 42, 7.— Sup., Hadrian. in Dig. 47, 14, 1.— -
7 servitium
servĭtĭum, ii, n. [servus].I.In abstr., the condition of a slave or servant, slavery, servitude (not so in Cic., who has servitus).A.Lit.: hoc tibi pro servitio debeo, as your servant, * Ter. And. 4, 1, 52:B.cum secum ipse reputaret, quam gravis casus in servitium ex regno foret,
Sall. J. 62, 9: neque desistam abstrahere a servitio civitatem nostram, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:militibus nostris Jugurthae servitium minari,
Sall. J. 94, 4:genus servitii insolitum,
id. H. 2, 81 Dietsch:servitii pretium,
id. ib. 3, 61, 20; 3, 61, 1;4, 61, 11: ductus ab creditore in servitium,
Liv. 2, 23, 6:justum pati servitium (just before: regia servitus),
id. 41, 6, 9:cum domus Assaraci Phthiam Servitio premet,
Verg. A. 1, 285:aliquem servitio levare,
to free from slavery, Hor. S. 2, 5, 99:servitio exire,
Verg. E. 1, 41:servitium subire,
Ov. Tr. 4, 6, 8.—Transf., in gen., servitude or subjection of any kind:II.animi imperio, corporis servitio magis utimur,
Sall. C. 1, 2:illi etiam tauros primi docuisse feruntur Servitium,
Tib. 2, 1, 41; 2, 4, 1; Ov. A. A. 3, 488; cf. Verg. G. 3, 168; Col. 8, 8, 4:qui servitium (amoris) ferre fatentur,
Ov. Am. 1, 2, 18:tanto infensius servitium,
Tac. A. 1, 81 fin. —In concr., a body of servants, the class of slaves (collect.; class. in sing. and plur.).(α).Sing.:(β).ita nunc servitium'st,
such are servants nowadays, Plaut. Curc. 2, 3, 21:Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,
Cic. Rep. 3, 9, 16:ut a servitio caveremus (cf. just before: examina tanta servorum immissa in populum Romanum),
id. Har. Resp. 12, 25:nulline motus in Siciliā servorum Verre praetore... facti esse dicuntur?... coeptum esse in Siciliā moveri aliquot locis servitium suspicor,
id. Verr. 2, 5, 4, § 9:ex omni faece urbis ac servitio,
id. Pis. 4, 9:calonum servitiique tertia (pars),
Vell. 2, 82, 3; cf.:servitii decem milia offerebat,
Tac. A. 12, 17:qui (gladiatores) e servitio Blaesi erant,
id. ib. 1, 23 et saep.—Plur.:B.servitia ad caedem et inflammandam urbem incitavit,
Cic. Cael. 32, 78:vincula soluta sunt et servitia incitata,
id. Leg. 3, 11, 25:opera facessant, servitia sileant,
id. Fl. 38, 97; Sall. C. 24, 4; 46, 3; 50, 1; 56, 5; id. J. 66, 1; Liv. 2, 10; 6, 12; 28, 11; Col. 11, 1, 3 et al.—Transf., of drones among bees:2.sunt autem fuci... quasi servitia verarum apium,
Plin. 11, 11, 11, § 27.—= servi, servants as individuals:servitia regum superborum,
Liv. 2, 10, 8:inopia servitiorum,
id. 28, 11, 9:dilapsis etiam infimis servitiorum,
Tac. H. 3, 84. -
8 diūtinus
diūtinus adj. [diu], of long duration, lasting, long: mansiones Lemni, T.: servitus: labor, Cs.: militia, L.* * *diutina, diutinum ADJlong lasting, long -
9 dominātus
dominātus ūs, m [dominor], rule, command, sovereignty, mastery, tyranny: regius: fit in dominatu servitus: in superbissimo dominatu esse: legiones ad suum dominatum convertere, Cs.— Fig., mastery, control: permittis iracundiae dominatum animi.* * *rule, mastery, domain; tyranny -
10 in-tolerāns
in-tolerāns antis, adj. with comp. and sup, not enduring, impatient, intolerant: vir aequalium, Ta.: secundarum rerum intolerantior, L.: corpora intolerantissima laboris, L.—Intolerable: quanto intolerantior servitus victus, Ta. -
11 iūstus
iūstus adj. with comp. and sup. [2 ius], just, upright, righteous: iudex: in socios: qui omnium iustissimus fuisse traditur.—In accordance with law, right, equitable, just: lex: supplicia: bella, O.: iustissimos triumphos videre.—Lawful, rightful, true, proper: uxor: hymenaei, V.: iustā matre familiae ortus (opp. paelice), L.: iustissima (causa transeundi), Cs.: iustissimum imperium, Cs. — Plur n. as subst, rights, privileges: noscere Tua iusta, T.: servis iusta praebere.—Due ceremonies, formalities: omnia iusta in deditionem perfecta, L.: iustis omnibus hospitalibus fungi, L.—Funeral rites, obsequies: illi iusta magnifice facere, S.: iustis funebribus confectis, Cs.: omnia paterno funeri iusta solvere.—Proper, perfect, complete, reasonable, suitable, sufficient, right: excusatio: proelium, fair, L.: iter, a regular day's march, Cs.: duo iusti exercitūs, complete, L.: eloquentia, true: poëma, H.: querellae Haud iustae, unfounded, V.—Moderate, mild, gentle, easy: ut iustioribus utamur iis, qui, etc.: Apud me servitus, T.—As subst n., that which is right, the just, justice: sententia iusti ac veri legendi: plus iusto, more than is right, too much, H.: (tellus) iusto Laetior, too exultant, V.: gravius iusto dolere, O.: iustorum iniustorumque distinctio. -
12 (posterus)
(posterus) adj. with comp. posterior, us, and sup. postremus [post]. I. Posit. (not used in sing. nom m.), coming after, following, next, ensuing, subsequent, future: cum ibi diem posterum commoraretur: postero die, S.: posterā nocte, N.: postera aetas, H.: posterā Crescam laude, in the esteem of posterity, H.— Plur m. as subst, coming generations, descendants, posterity: sic vestri posteri de vobis praedicabunt.—Ellipt.: quam minimum credula postero (sc. tempori), to-morrow, H.: in posterum oppugnationem differt, the next day, Cs.: in posterum (sc. tempus) confirmat, for the future, Cs.: longe in posterum prospicere.— As subst n., a sequence, result: posterum et consequens.— II. Comp, that comes after, next in order, following, latter, later, posterior: ut cum priore (dicto) posterius cohaerere videatur: nec acumine posteriorum (oratorum), nec fulmine utens superiorum: Pars prior apparet, posteriora latent, O.: cogitationes, afterthoughts: quod prius ordine verbum est, Posterius facias, H.: Posterior partīs superat mensura priores, i. e. the bulk of the hinder parts, O.—Fig., inferior, of less account, of lower value, worse: nihil posterius, nihil nequius: non posteriores feram (sc. partīs), I shall not be behindhand, T.: utrum posterior an infelicior esset iudicare: quorum utrique patriae salus posterior suā dominatione fuit.— III. Sup, hindmost, last, aftermost, rear: alia prima ponet, alia postrema: acies, S.: nec postrema cura, not the last, V.— Plur n. as subst, the last, rear: in agmine in primis modo, modo in postremis adesse, S.: non in postremis, especially (cf. in primis): Messapus primas acies, postrema coërcent Tyrrhidae iuvenes, V.—Fig., the last, lowest, basest, meanest, worst: genus: servitus postremum malorum omnium. -
13 salvos or salvus
salvos or salvus adj. [3 SAL-], in good health, well, sound, safe, unharmed, uninjured: gaudeo tibi illam salvam, T.: tum illum... pedibus suis salvom revertisse: numquam salvis suis exuitur servitus muliebris, while their friends are living, L.: Non uxor salvom te volt, non filius, H. —Fig., safe, well, preserved, uninjured, in good condition: (rem p.) salvam servare, L.: ita me gessi, Quirites, ut salvi omnes conservaremini: exercitus, Cs.: civibus salvis atque incolumibus, Cs.: res salva (opp. perdita), T.: epistula (opp. conscissa): quid salvi est mulieri amissā pudicitiā? L.: utinam salvis rebus conloqui potuissemus, before all was lost.—Esp., with a subst. in abl absol., without violation of, saving: salvā lege: salvo officio: salvo iure nostrae veteris amicitiae: quod salvā fide possim.—Colloq. uses: salvos sum, si haec vera sunt, i. e. I am out of trouble, T.: tace, obsecro; salvae sumus, we are all right, T.: ne sim salvus, si, etc., may I die, if, etc.: Erubuit; salva res est, all is well, T.: satine salvae (sc. res sunt)? is all well? T.: Cr. o Mysis, salve. My. salvos sis, good luck to you, T. -
14 serviō
serviō (-vības, -vībō, T.), īvī, ītus, īre [servus], to be a servant, be enslaved, serve, be in service: liberaliter, T.: in liberatā terrā liberatores eius servire, L.: qui Libertate caret, Serviet aeternum, H.: populum R. servire fas non est: lenoni, T.: homini nemini: domino: Athenas victas Lacedaemoniis servire pati, N.: apud nos: servitutem, C., L.—Fig., to be devoted, serve, labor for, aim at, have regard to: tibi serviet, tibi lenocinabitur: amicis, N.: nostris commodis: suo privato compendio, Cs.: oculis civium: pecuniae: posteritati: rumoribus, Cs.: valetudini: ut communi utilitati serviatur.— To be subject, be governed by, be enslaved to: nulli cupiditati: cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperare.— To comply with, court, humor, gratify, conform: aliorum amori: auribus Vari, i. e. flatter, Cs.: tempori.—In law, of lands, to be under a servitude, be subject to an easement: praedia, quae serviebant.* * *servire, servivi, servitus Vserve; be a slave to; with DAT -
15 voluntārius
voluntārius adj. [voluntas], willing, of freewill, voluntary, self-constituted: milites, volunteers, Cs.: ferocissimus quisque iuvenum cum armis voluntarius adest, L.: senator voluntarius, lectus ipse a se.— Plur m. as subst, volunteers, Cs., L.— Wilful, voluntary, self-sought: mors, suicide: quod recte fit, si est voluntarium: servitus, Ta.* * *I IIvoluntaria, voluntarium ADJwilling, voluntary -
16 adstringo
a-stringo ( ads-, Ritschl, Baiter, Halm, Jahn, Keil; as-, Fleck., Merk., Kayser), inxi, ictum, 3, v. a., to draw close, to draw, bind, or tie together, to bind, to tighten, contract (syn.: constringo, stringo, alligo, obligo, vincio).I.Lit.:II.(hunc) adstringite ad columnam fortiter,
Plaut. Bacch. 4, 7, 25:ad statuam astrictus est,
Cic. Verr. 2, 4, 42:manus,
Plaut. Capt. 3, 5, 9:vinculorum, id est aptissimum... quod ex se atque de iis, quae adstringit quam maxume, unum efficit,
Cic. Tim. 4 fin.:astringit vincula motu,
Ov. M. 11, 75:laqueos,
Sen. Ira, 3, 16:artius atque hederā procera adstringitur ilex,
is twined around with ivy, Hor. Epod. 15, 5:adstringi funibus,
Vulg. Ezech. 27, 24:aliquem adstringere loris,
ib. Act. 22, 25:pavidum in jus Cervice adstrictā dominum trahat,
with a halter round his neck, Juv. 10, 88 (Jahn, obstrictā): aspice... Quam non adstricto percurrat pulpita socco, not drawn close, loose; poet. for a negligent style of writing, Hor. Ep. 2, 1, 174:Ipse rotam adstringit multo sufflamine consul,
checks, Juv. 8, 148:balteus haud fluxos gemmis adstrinxit amictus,
Luc. 2, 362:frontem,
to contract, knit, Mart. 11, 40; Sen. Ep. 106:labra porriguntur et scinduntur et adstringuntur,
Quint. 11, 3, 81:frondem ferro,
to cut off, clip, Col. 5, 6, 17 al.; so, alvum, to make costive (opp. solvere, q. v.), Cels. 1, 3; 2, 30.—Of the contraction produced by cold:nivibus quoque molle rotatis astringi corpus,
Ov. M. 9, 222; so id. Tr. 3, 4, 48; id. P. 3, 3, 26:ventis glacies astricta pependit,
id. M. 1, 120:Sic stat iners Scythicas adstringens Bosporus undas,
Luc. 5, 436:vis frigoris (corpora) ita adstringebat,
Curt. 7, 3, 13; 8, 4, 6.—Hence, also, to make colder, to cool, refresh:ex quo (puteo) possis rursus adstringere,
Plin. Ep. 5, 6, 25: corpus astringes brevi Salone, Mart. 1, 49, 11 (acc. to Varr. in a pass. sense in the perf., adstrinxi for adstrictus sum, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 7).—Of colors, to deaden:ita permixtis viribus alterum altero excitatur aut adstringitur,
Plin. 9, 38, 62, § 134 (diff. from alligare, which precedes;v. alligo, I. B.).—Also of an astringent, harsh taste: radix gustu adstringit,
Plin. 27, 10, 60, § 85.—Trop., to draw together, draw closer, circumscribe; to bind, put under obligation, oblige, necessitate:A.ubi adfinitatem inter nos nostram adstrinxeris,
Plaut. Trin. 3, 2, 73: vellem, suscepisses juvenem regendum;pater enim nimis indulgens, quicquid ego adstrinxi, relaxat,
Cic. Att. 10, 6; so,mores disciplinae severitate,
Quint. 2, 2, 4 Spald.:ad adstringendam fidem,
Cic. Off. 3, 31, 111:hac lege tibi meam astringo fidem,
Ter. Eun. 1, 2, 22:quo (jure jurando) se cuncti astrinxerant,
Suet. Caes. 84:hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,
to confirm, secure, Cic. Planc. 30 fin. Wund.:religione devinctum astrictumque,
id. Verr. 2, 4, 42:disciplina astricta legibus,
id. Brut. 10, 40; id. ad Q. Fr. 1, 1, 3:lege et quaestione,
id. Clu. 155:suis condicionibus,
id. Quinct. 5:auditor nullā ejus modi adstrictus necessitate,
id. N. D. 1, 7, 17:orationem numeris astringere,
id. de Or. 3, 44, 173 et saep.:adstringi sacris,
to be bound to maintain, id. Leg. 2, 19:inops regio, quae parsimoniā astringeret milites,
Liv. 39, 1:ad temperantiam,
Plin. Ep. 7, 1:ad servitutem juris,
Quint. 2, 16, 9:illa servitus ad certa se verba adstringendi,
id. 7, 3, 16:milites ad certam stipendiorum formulam,
Suet. Aug. 49; id. Tib. 18:me astringam verbis in sacra jura tuis,
Ov. H. 16, 320; 20, 28:magno scelere se astringeret,
Cic. Phil. 4, 4, 9; id. Sest. 50 fin.; so id. Sull. 29, 82; perh. also id. Pis. 39 fin.; instead of this abl. of class. Latin, we sometimes find in comedy apparently the gen.:et ipsum sese et illum furti adstringeret,
made guilty of, charged himself with, Plaut. Rud. 4, 7, 34:Homo furti sese adstringet,
id. Poen. 3, 4, 27 (cf.:Audin tu? hic furti se adligat,
Ter. Eun. 4, 7, 39; Draeger, Hist. Synt. I. § 209, regards this as a vulgar extension of the use of the gen. with verbs of accusing, convicting, etc., but Klotz, s. v. astringo, regards it as really an old dative, furtoi furti; cf. quoi cui).—Of reasoning or discourse, to compress, abridge, bring into short compass:Stoici breviter adstringere solent argumenta,
Cic. Tusc. 3, 6, 13 (cf. id. ib. 3, 10, 22: Haec sic dicuntur a Stoicis, concludunturque contortius); id. Fat. 14, 32:premere tumentia, luxuriantia adstringere,
Quint. 10, 4, 1 Frotsch., Halm.—Hence, astrictus ( ads-), a, um, P. a., drawn together, tight, narrow, close.Lit.:B.limen astrictum,
shut, Ov. Am. 3, 1, 50:alvus fusior aut astrictior,
Cels. 1, 3:corpus astrictum, i. e. alvus dura,
id. 3, 6:genus morbi astrictum,
costiveness, id. 1 praef.:gustu adstricto,
of a harsh, astringent taste, Plin. 27, 12, 96, § 121.—Trop.1.Sparing, parsimonious, covetous (not before the Aug. per.):2.astrictus pater,
Prop. 3, 17, 18:adstricti moris auctor,
Tac. A. 3, 55:parsimonia,
Just. 44, 2.—Of discourse, compact, brief, concise, short (opp. remissus):dialectica quasi contracta et astricta eloquentia putanda est,
Cic. Brut. 90, 309:verborum astricta comprehensio,
id. ib. 95, 327:est enim finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo,
id. de Or. 1, 16, 70; 1, 16, 60.— Sup. not used.— Adv.: astrictē ( ads-), concisely, briefly (only of discourse):astricte numerosa oratio,
Cic. de Or. 3, 48, 184.— Comp.:astrictius dicere,
Sen. Ep. 8 fin., and Plin. Ep. 1, 20, 20:scribere,
id. ib. 3, 18, 10:ille concludit adstrictius, hic latius,
Quint. 10, 1, 106.— Sup. not used. -
17 astringo
a-stringo ( ads-, Ritschl, Baiter, Halm, Jahn, Keil; as-, Fleck., Merk., Kayser), inxi, ictum, 3, v. a., to draw close, to draw, bind, or tie together, to bind, to tighten, contract (syn.: constringo, stringo, alligo, obligo, vincio).I.Lit.:II.(hunc) adstringite ad columnam fortiter,
Plaut. Bacch. 4, 7, 25:ad statuam astrictus est,
Cic. Verr. 2, 4, 42:manus,
Plaut. Capt. 3, 5, 9:vinculorum, id est aptissimum... quod ex se atque de iis, quae adstringit quam maxume, unum efficit,
Cic. Tim. 4 fin.:astringit vincula motu,
Ov. M. 11, 75:laqueos,
Sen. Ira, 3, 16:artius atque hederā procera adstringitur ilex,
is twined around with ivy, Hor. Epod. 15, 5:adstringi funibus,
Vulg. Ezech. 27, 24:aliquem adstringere loris,
ib. Act. 22, 25:pavidum in jus Cervice adstrictā dominum trahat,
with a halter round his neck, Juv. 10, 88 (Jahn, obstrictā): aspice... Quam non adstricto percurrat pulpita socco, not drawn close, loose; poet. for a negligent style of writing, Hor. Ep. 2, 1, 174:Ipse rotam adstringit multo sufflamine consul,
checks, Juv. 8, 148:balteus haud fluxos gemmis adstrinxit amictus,
Luc. 2, 362:frontem,
to contract, knit, Mart. 11, 40; Sen. Ep. 106:labra porriguntur et scinduntur et adstringuntur,
Quint. 11, 3, 81:frondem ferro,
to cut off, clip, Col. 5, 6, 17 al.; so, alvum, to make costive (opp. solvere, q. v.), Cels. 1, 3; 2, 30.—Of the contraction produced by cold:nivibus quoque molle rotatis astringi corpus,
Ov. M. 9, 222; so id. Tr. 3, 4, 48; id. P. 3, 3, 26:ventis glacies astricta pependit,
id. M. 1, 120:Sic stat iners Scythicas adstringens Bosporus undas,
Luc. 5, 436:vis frigoris (corpora) ita adstringebat,
Curt. 7, 3, 13; 8, 4, 6.—Hence, also, to make colder, to cool, refresh:ex quo (puteo) possis rursus adstringere,
Plin. Ep. 5, 6, 25: corpus astringes brevi Salone, Mart. 1, 49, 11 (acc. to Varr. in a pass. sense in the perf., adstrinxi for adstrictus sum, Varr. L. L. Fragm. ap. Gell. 2, 25, 7).—Of colors, to deaden:ita permixtis viribus alterum altero excitatur aut adstringitur,
Plin. 9, 38, 62, § 134 (diff. from alligare, which precedes;v. alligo, I. B.).—Also of an astringent, harsh taste: radix gustu adstringit,
Plin. 27, 10, 60, § 85.—Trop., to draw together, draw closer, circumscribe; to bind, put under obligation, oblige, necessitate:A.ubi adfinitatem inter nos nostram adstrinxeris,
Plaut. Trin. 3, 2, 73: vellem, suscepisses juvenem regendum;pater enim nimis indulgens, quicquid ego adstrinxi, relaxat,
Cic. Att. 10, 6; so,mores disciplinae severitate,
Quint. 2, 2, 4 Spald.:ad adstringendam fidem,
Cic. Off. 3, 31, 111:hac lege tibi meam astringo fidem,
Ter. Eun. 1, 2, 22:quo (jure jurando) se cuncti astrinxerant,
Suet. Caes. 84:hujus tanti officii servitutem astringebam testimonio sempiterno,
to confirm, secure, Cic. Planc. 30 fin. Wund.:religione devinctum astrictumque,
id. Verr. 2, 4, 42:disciplina astricta legibus,
id. Brut. 10, 40; id. ad Q. Fr. 1, 1, 3:lege et quaestione,
id. Clu. 155:suis condicionibus,
id. Quinct. 5:auditor nullā ejus modi adstrictus necessitate,
id. N. D. 1, 7, 17:orationem numeris astringere,
id. de Or. 3, 44, 173 et saep.:adstringi sacris,
to be bound to maintain, id. Leg. 2, 19:inops regio, quae parsimoniā astringeret milites,
Liv. 39, 1:ad temperantiam,
Plin. Ep. 7, 1:ad servitutem juris,
Quint. 2, 16, 9:illa servitus ad certa se verba adstringendi,
id. 7, 3, 16:milites ad certam stipendiorum formulam,
Suet. Aug. 49; id. Tib. 18:me astringam verbis in sacra jura tuis,
Ov. H. 16, 320; 20, 28:magno scelere se astringeret,
Cic. Phil. 4, 4, 9; id. Sest. 50 fin.; so id. Sull. 29, 82; perh. also id. Pis. 39 fin.; instead of this abl. of class. Latin, we sometimes find in comedy apparently the gen.:et ipsum sese et illum furti adstringeret,
made guilty of, charged himself with, Plaut. Rud. 4, 7, 34:Homo furti sese adstringet,
id. Poen. 3, 4, 27 (cf.:Audin tu? hic furti se adligat,
Ter. Eun. 4, 7, 39; Draeger, Hist. Synt. I. § 209, regards this as a vulgar extension of the use of the gen. with verbs of accusing, convicting, etc., but Klotz, s. v. astringo, regards it as really an old dative, furtoi furti; cf. quoi cui).—Of reasoning or discourse, to compress, abridge, bring into short compass:Stoici breviter adstringere solent argumenta,
Cic. Tusc. 3, 6, 13 (cf. id. ib. 3, 10, 22: Haec sic dicuntur a Stoicis, concludunturque contortius); id. Fat. 14, 32:premere tumentia, luxuriantia adstringere,
Quint. 10, 4, 1 Frotsch., Halm.—Hence, astrictus ( ads-), a, um, P. a., drawn together, tight, narrow, close.Lit.:B.limen astrictum,
shut, Ov. Am. 3, 1, 50:alvus fusior aut astrictior,
Cels. 1, 3:corpus astrictum, i. e. alvus dura,
id. 3, 6:genus morbi astrictum,
costiveness, id. 1 praef.:gustu adstricto,
of a harsh, astringent taste, Plin. 27, 12, 96, § 121.—Trop.1.Sparing, parsimonious, covetous (not before the Aug. per.):2.astrictus pater,
Prop. 3, 17, 18:adstricti moris auctor,
Tac. A. 3, 55:parsimonia,
Just. 44, 2.—Of discourse, compact, brief, concise, short (opp. remissus):dialectica quasi contracta et astricta eloquentia putanda est,
Cic. Brut. 90, 309:verborum astricta comprehensio,
id. ib. 95, 327:est enim finitimus oratori poëta, numeris astrictior paulo,
id. de Or. 1, 16, 70; 1, 16, 60.— Sup. not used.— Adv.: astrictē ( ads-), concisely, briefly (only of discourse):astricte numerosa oratio,
Cic. de Or. 3, 48, 184.— Comp.:astrictius dicere,
Sen. Ep. 8 fin., and Plin. Ep. 1, 20, 20:scribere,
id. ib. 3, 18, 10:ille concludit adstrictius, hic latius,
Quint. 10, 1, 106.— Sup. not used. -
18 Clemens
1.clēmens, entis (abl. usu. -ti;I.but -te,
Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:B.clementior Auster vela vocat,
Stat. Th. 5, 468:aura Favoni,
Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:clementior dies,
Col. 11, 2, 2:clementior Arctos,
Sil. 1, 198:clementiores plagae (opp. Septentrio),
Pall. Febr. 12, 1.—Hence,Esp.1.Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:2. II.mare,
Gell. 2, 21, 1:Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),
Curt. 5, 3, 1:quā sit clementissimus amnis,
Ov. M. 9, 116.—Trop.A.Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:2.placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,
Sen. Clem. 1, 20, 3:egit semper vitam... clemens, placidus,
Ter. Ad. 5, 1, 10:vita urbana atque otium,
id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,
Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,
Cic. Cat. 1, 2, 4:etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,
id. Fin. 2, 4, 12:(Arimphaeis) ritus clementes,
Plin. 6, 13, 14, § 35.—Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—B.Specif.1.Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;* Hor.opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,
Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:judices et misericordes,
Cic. Planc. 13, 31; cf.C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:2.vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,
Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:legis interpres,
Liv. 1, 26, 8:dominus facilis et clemens,
Suet. Aug. 67:justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9:castigatio,
Cic. Off. 1, 38, 137:clementior sententia,
Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—Poet. of places:I.pars (insulae) ratibus clemens,
accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.(Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:B.non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,
Sen. Q. N. 6, 31, 1:agitant venti oleas,
Pall. Nov. 5:spirant clementius Austri,
Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;calces deteris,
Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —(Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:II.clementer et molliter assurgens collis,
Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:editum jugum,
id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:accedere,
Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,
id. H. 3, 52.—(Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:B.si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:leniter hominem clementerque accepit,
id. ib. 2, 4, 40, §86: ferre aliquid,
id. Att. 6, 1, 3:consolationes clementer admotae,
Plin. Ep. 5, 16, 11:quo id pacto fieri possit clementissime,
Plaut. Mil. 4, 3, 5:leo caudam clementer et blande movet,
Gell. 5, 14, 12.—(Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:2.clementer et moderate jus dicere,
Caes. B. C. 3, 20:clementer a consule accepti,
Liv. 27, 15, 2:clementer ductis militibus,
i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:clementius tractare aliquem,
Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:clementissime scribere de aliquo,
Gell. 1, 18, 3:qui victoriā civili clementissime usus est,
Sen. Ira, 2, 23, 4.Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:Julius,
Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:Arretinus,
id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:Flavius,
id. ib. 15. -
19 clemens
1.clēmens, entis (abl. usu. -ti;I.but -te,
Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:B.clementior Auster vela vocat,
Stat. Th. 5, 468:aura Favoni,
Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:clementior dies,
Col. 11, 2, 2:clementior Arctos,
Sil. 1, 198:clementiores plagae (opp. Septentrio),
Pall. Febr. 12, 1.—Hence,Esp.1.Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:2. II.mare,
Gell. 2, 21, 1:Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),
Curt. 5, 3, 1:quā sit clementissimus amnis,
Ov. M. 9, 116.—Trop.A.Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:2.placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,
Sen. Clem. 1, 20, 3:egit semper vitam... clemens, placidus,
Ter. Ad. 5, 1, 10:vita urbana atque otium,
id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,
Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,
Cic. Cat. 1, 2, 4:etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,
id. Fin. 2, 4, 12:(Arimphaeis) ritus clementes,
Plin. 6, 13, 14, § 35.—Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—B.Specif.1.Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;* Hor.opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,
Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:judices et misericordes,
Cic. Planc. 13, 31; cf.C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:2.vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,
Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:legis interpres,
Liv. 1, 26, 8:dominus facilis et clemens,
Suet. Aug. 67:justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9:castigatio,
Cic. Off. 1, 38, 137:clementior sententia,
Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—Poet. of places:I.pars (insulae) ratibus clemens,
accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.(Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:B.non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,
Sen. Q. N. 6, 31, 1:agitant venti oleas,
Pall. Nov. 5:spirant clementius Austri,
Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;calces deteris,
Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —(Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:II.clementer et molliter assurgens collis,
Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:editum jugum,
id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:accedere,
Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,
id. H. 3, 52.—(Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:B.si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:leniter hominem clementerque accepit,
id. ib. 2, 4, 40, §86: ferre aliquid,
id. Att. 6, 1, 3:consolationes clementer admotae,
Plin. Ep. 5, 16, 11:quo id pacto fieri possit clementissime,
Plaut. Mil. 4, 3, 5:leo caudam clementer et blande movet,
Gell. 5, 14, 12.—(Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:2.clementer et moderate jus dicere,
Caes. B. C. 3, 20:clementer a consule accepti,
Liv. 27, 15, 2:clementer ductis militibus,
i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:clementius tractare aliquem,
Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:clementissime scribere de aliquo,
Gell. 1, 18, 3:qui victoriā civili clementissime usus est,
Sen. Ira, 2, 23, 4.Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:Julius,
Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:Arretinus,
id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:Flavius,
id. ib. 15. -
20 clementer
1.clēmens, entis (abl. usu. -ti;I.but -te,
Liv. 1, 26, 8; Laber. ap. Macr. S. 2, 7, 3), adj. [etym. dub.; cf. lemures; and Germ. hold].Orig. (in the class. per. very rare), of the quiet, placid, pleasant state of the air, wind, or weather, mild, calm, soft, gentle ( = the class. placidus, quietus): undae clementi flamine pulsae, * Cat. 64, 272:B.clementior Auster vela vocat,
Stat. Th. 5, 468:aura Favoni,
Claud. Cons. Prob. Olyb. 272; cf. id. III. Cons. Hon. 165; Val. Fl. 6, 747:clementior dies,
Col. 11, 2, 2:clementior Arctos,
Sil. 1, 198:clementiores plagae (opp. Septentrio),
Pall. Febr. 12, 1.—Hence,Esp.1.Of the gentle motion of the sea, rivers, etc., placid, calm, etc.:2. II.mare,
Gell. 2, 21, 1:Pasitigris clementiore alveo praeterit, etc. (preced. by: praeceps inter saxa devolvitur),
Curt. 5, 3, 1:quā sit clementissimus amnis,
Ov. M. 9, 116.—Trop.A.Of a calm, unexcited, passionless state of mind, quiet, mild, gentle, tranquil, kind (syn.:2.placidus, lenis): clementem vocabo non in alieno dolore facilem, sed eum, qui cum suis stimulis exagitetur, non prosilit, etc.,
Sen. Clem. 1, 20, 3:egit semper vitam... clemens, placidus,
Ter. Ad. 5, 1, 10:vita urbana atque otium,
id. ib. 1, 1, 17 (cf. with Cic. Rab. Post. 7, 17:vita quieta atque otiosa): ille suam semper egit vitam in otio, in conviviis: clemens, placidus,
Ter. Ad. 5, 4, 10; Liv. 38, 17, 17 (cf. the passages under clementia, cited from Flor.):cupio, patres conscripti, me esse clementem: cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri,
Cic. Cat. 1, 2, 4:etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci,
id. Fin. 2, 4, 12:(Arimphaeis) ritus clementes,
Plin. 6, 13, 14, § 35.—Transf. to animals. tame, domesticated: clementius genus columbarum [p. 353] (opp. agrestes), Varr. R. R. 3, 7, 2.—B.Specif.1.Mild in respect to the faults and failures of others, i. e. forbearing, indulgent, compassionate, merciful (class.; syn.: mitis, benignus, humanus, lenis, facilis, indulgens;* Hor.opp.: crudelis, inhumanus, asper al.): clementi (mi) animo ignoscet,
Plaut. Mil. 4, 6, 37; Ter. Hec. 3, 5, 22:judices et misericordes,
Cic. Planc. 13, 31; cf.C. 3, 11, 46; Tac. A. 2, 57:2.vir et contra audaciam fortissimus et ab innocentiā clementissimus,
Cic. Rosc. Am. 30, 85; Nep. Epam. 3, 2:legis interpres,
Liv. 1, 26, 8:dominus facilis et clemens,
Suet. Aug. 67:justa et clemens servitus,
Ter. And. 1, 1, 9:castigatio,
Cic. Off. 1, 38, 137:clementior sententia,
Liv. 8, 31, 8.—More unusual: rumor, i. e. non nimius, mild, mitigated, praos (acc. to Prisc. p. 1202 P.), Sall. J. 22, 1.—Poet. of places:I.pars (insulae) ratibus clemens,
accessible, Claud. B. Gild. 511.— Adv.: clē-menter.(Acc. to I. A.) Gently, softly, mildly:B.non desiit adsidue tremere Campania, clementius quidem, sed ingenti damno,
Sen. Q. N. 6, 31, 1:agitant venti oleas,
Pall. Nov. 5:spirant clementius Austri,
Stat. S. 2, 2, 27.—So of moderate, slow action gen.: Eu. Sequere sis. Ch. Sequor. Eu. Clementer quaeso;calces deteris,
Plaut. Merc. 5, 2, 111; so id. Stich. 4, 1, 26; id. Ep. 2, 2, 23. —(Acc. to I. B. 2.) By degrees, gradually, gently:II.clementer et molliter assurgens collis,
Col. 2, 2, 1; cf. Tac. A. 13, 38:editum jugum,
id. G. 1; Sil. 1, 274; Sen. Oedip. 280:accedere,
Tac. A. 12, 33; cf. in comp.:explorare, si quā Appennini juga clementius adirentur,
id. H. 3, 52.—(Acc. to II. A.) Quietly, placidly, tranquilly, calmly: accipere aliquid clementius aequo, * Lucr. 3, 314:B.si quid est factum clementer, ut dissolute factum criminer,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:leniter hominem clementerque accepit,
id. ib. 2, 4, 40, §86: ferre aliquid,
id. Att. 6, 1, 3:consolationes clementer admotae,
Plin. Ep. 5, 16, 11:quo id pacto fieri possit clementissime,
Plaut. Mil. 4, 3, 5:leo caudam clementer et blande movet,
Gell. 5, 14, 12.—(Acc. to II. B.) With forbearance, mildly, with indulgence:2.clementer et moderate jus dicere,
Caes. B. C. 3, 20:clementer a consule accepti,
Liv. 27, 15, 2:clementer ductis militibus,
i.e. peacefully, without plundering, id. 29, 2, 1.— Comp.:clementius tractare aliquem,
Plin. Ep. 8, 24, 5.— Sup.:clementissime scribere de aliquo,
Gell. 1, 18, 3:qui victoriā civili clementissime usus est,
Sen. Ira, 2, 23, 4.Clēmens, entis, m., a proper name, in later Lat. very freq.:Julius,
Tac. A. 1, 23; 1, 26; 15, 73; id. H. 1, 87; 2, 12:Arretinus,
id. ib. 4, 68; Suet. Dom. 11:Flavius,
id. ib. 15.
См. также в других словарях:
Servĭtus — (lat.), 1) Sklaverei, Sklavenstand. Es gab eine S. justa, welche entweder Jure civili od. Jure gentium entstanden war, u. S. poenae, zur Strafe, s.u. Sklaverei; 2) s. Servitut … Pierer's Universal-Lexikon
servitus — index servitude, subjection, thrall Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
servitus actus — Same as servitus itineris … Ballentine's law dictionary
servitus — ser·vi·tus … English syllables
servitus — /sarvatas/ In the civil law, slavery; bondage; the state of service. An institution of the conventional law of nations, by which one person is subjected to the dominion of another, contrary to natural right. Also a service or servitude; an… … Black's law dictionary
servitus — (Civil law.) The condition of a slave; slavery; servitude; an easement; a servitude … Ballentine's law dictionary
servitus — … Useful english dictionary
servitus actus — /sarvatas aektas/ The servitude or right of walking, riding, or driving over another s ground. A species of right of way … Black's law dictionary
servitus altius non tollendi — /sarvatas aelsh(iy)as non tolenday/ The servitude of not building higher. A right attached to a house, by which its proprietor can prevent his neighbor from building his own house higher … Black's law dictionary
servitus aquae ducendae — /sarvatas aekwiy d(y)uwsendiy/ The servitude of leading water; the right of leading water to one s own premises through another s land … Black's law dictionary
servitus aquae educendae — /sarvatas sekwiy iyd(y)uwsendiy/ The servitude of leading off water; the right of leading off the water from one s own onto another s ground … Black's law dictionary