Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

servĭtĭum

  • 1 servitium

    servĭtĭum, ii, n. [servus].
    I.
    In abstr., the condition of a slave or servant, slavery, servitude (not so in Cic., who has servitus).
    A.
    Lit.: hoc tibi pro servitio debeo, as your servant, * Ter. And. 4, 1, 52:

    cum secum ipse reputaret, quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9: neque desistam abstrahere a servitio civitatem nostram, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 9:

    militibus nostris Jugurthae servitium minari,

    Sall. J. 94, 4:

    genus servitii insolitum,

    id. H. 2, 81 Dietsch:

    servitii pretium,

    id. ib. 3, 61, 20; 3, 61, 1;

    4, 61, 11: ductus ab creditore in servitium,

    Liv. 2, 23, 6:

    justum pati servitium (just before: regia servitus),

    id. 41, 6, 9:

    cum domus Assaraci Phthiam Servitio premet,

    Verg. A. 1, 285:

    aliquem servitio levare,

    to free from slavery, Hor. S. 2, 5, 99:

    servitio exire,

    Verg. E. 1, 41:

    servitium subire,

    Ov. Tr. 4, 6, 8.—
    B.
    Transf., in gen., servitude or subjection of any kind:

    animi imperio, corporis servitio magis utimur,

    Sall. C. 1, 2:

    illi etiam tauros primi docuisse feruntur Servitium,

    Tib. 2, 1, 41; 2, 4, 1; Ov. A. A. 3, 488; cf. Verg. G. 3, 168; Col. 8, 8, 4:

    qui servitium (amoris) ferre fatentur,

    Ov. Am. 1, 2, 18:

    tanto infensius servitium,

    Tac. A. 1, 81 fin.
    II.
    In concr., a body of servants, the class of slaves (collect.; class. in sing. and plur.).
    (α).
    Sing.:

    ita nunc servitium'st,

    such are servants nowadays, Plaut. Curc. 2, 3, 21:

    Lycurgus agros locupletium plebi, ut servitio, colendos dedit,

    Cic. Rep. 3, 9, 16:

    ut a servitio caveremus (cf. just before: examina tanta servorum immissa in populum Romanum),

    id. Har. Resp. 12, 25:

    nulline motus in Siciliā servorum Verre praetore... facti esse dicuntur?... coeptum esse in Siciliā moveri aliquot locis servitium suspicor,

    id. Verr. 2, 5, 4, § 9:

    ex omni faece urbis ac servitio,

    id. Pis. 4, 9:

    calonum servitiique tertia (pars),

    Vell. 2, 82, 3; cf.:

    servitii decem milia offerebat,

    Tac. A. 12, 17:

    qui (gladiatores) e servitio Blaesi erant,

    id. ib. 1, 23 et saep.—
    (β).
    Plur.:

    servitia ad caedem et inflammandam urbem incitavit,

    Cic. Cael. 32, 78:

    vincula soluta sunt et servitia incitata,

    id. Leg. 3, 11, 25:

    opera facessant, servitia sileant,

    id. Fl. 38, 97; Sall. C. 24, 4; 46, 3; 50, 1; 56, 5; id. J. 66, 1; Liv. 2, 10; 6, 12; 28, 11; Col. 11, 1, 3 et al.—
    B.
    Transf., of drones among bees:

    sunt autem fuci... quasi servitia verarum apium,

    Plin. 11, 11, 11, § 27.—
    2.
    = servi, servants as individuals:

    servitia regum superborum,

    Liv. 2, 10, 8:

    inopia servitiorum,

    id. 28, 11, 9:

    dilapsis etiam infimis servitiorum,

    Tac. H. 3, 84.

    Lewis & Short latin dictionary > servitium

  • 2 servitium

        servitium ī, n    [servus], the condition of a slave, service, slavery, servitude: hoc tibi pro servitio debeo, as your servant, T.: ductus ab creditore in servitium, L.: Cum domus Assaraci Phthiam Servitio premet, V.: te servitio levare, free from slavery, H.: servitium subire, O.—Fig., servitude, subjection: corporis, S.: ubi libera colla Servitio adsuerint, V.— Collect., a body of servants, <*> Romanorum adlicere, S.: motus servitiorum: servitii decem milia, Ta.— Servants: servitia regum superborum, L.: inopia servitiorum, L.
    * * *
    slavery, servitude; slaves; the slave class

    Latin-English dictionary > servitium

  • 3 adductus

        adductus adj.    [P. of adduco], strict, severe: Nero, Ta.: servitium, Ta.
    * * *
    adducta -um, adductior -or -us, adductissimus -a -um ADJ
    contracted, drawn together; frowning, grave; compressed, terse; strict, severe

    Latin-English dictionary > adductus

  • 4 cāsus

        cāsus ūs (dat. cāsū, Cs.), m    [1 CAD-], a falling, falling down, fall: nivis casus terrorem adiecit, L.: Antiqui memor casūs, O.: graviore casu Decidunt, H.: casuque fuit miserabile carmen, in his fall, O.: concidit casu gravi, Ph.: altior, Iu.: loci casūs, i. e. destruction (by an earthquake), O. —Fig., of time, the end: sub casum hiemis, V.— A loss, fall, overthrow, ruin, failure: ex nostro casu hanc vitae viam pertimescere: ingredi sine casu aliquo, false step: gravis casus in servitium ex regno, S.: urbis Troianae, V. — Of events, an occurrence, event, accident, chance, emergency: novi casūs temporum: in eiusmodi casu, such an emergency, Cs.: ad talem casum perfugium, L.: si quos locus aut casus coniunxerat, S.: adversi, secundi, N.: magno accidit casu, Cs.: rariores: dubii, H.—A chance, occasion, opportunity: hoc ipso tempore et casu, Cs.: casūs mortis habere: praeclari facinoris casum dare, S.—An adverse event, misfortune, mishap, mischance, accident, calamity: meum casum tam horribilem: ne minimo quidem casu (dat.) locum relinquere, Cs.: sive alius casus lecto te adfixit, H.: Saturnini atque Gracchorum casus, i. e. death, Cs.: cum tantum senatorum sui quemque casūs absumpsissent, L.: Bomilcaris, S.: insontis amici, fate, V. — In gram., a case (of a noun).
    * * *
    I
    grammatical case; termination/ending (of words)
    II
    fall, overthrow; chance/fortune; accident, emergency, calamity, plight; fate

    Latin-English dictionary > cāsus

  • 5 crūdus

        crūdus adj. with comp.    [CRV-], bloody, bleeding, trickling with blood: volnera, O.: exta, L.— With full stomach, stuffed with food, dyspeptic: qui de conviviis auferantur crudi: pilā ludere inimicum crudis, H.: (homo) crudior: bos, H.—Unripe, immature, crude, raw: poma: equa marito, H.: servitium, too new, Ta.—Fresh, vigorous: senectus, V., Ta.—Unprepared, immature, raw, crude: caestus, of raw hide, V.: rudis cortice crudo hasta, V.: pavo, undigested, Iu.: quia crudus fuerit, hoarse.—Fig., rough, unfeeling, cruel, merciless: ille precantem defodit Crudus humo, O.: ensis, V.: tyrannis, Iu.
    * * *
    cruda -um, crudior -or -us, crudissimus -a -um ADJ
    raw; bloody/bleeding; crude, cruel, rough, merciless; fierce/savage; grievous; youthful/hardy/vigorous; fresh/green/immature; undigested; w/undigested food

    Latin-English dictionary > crūdus

  • 6 īnfēnsus

        īnfēnsus adj. with comp.    [FEN-], hostile, inimical, enraged: Me infensus servat, T.: infenso animo venire: ignis, V.: mentes mihi: Drances Turno, V.: infensioribus in se quam in illum iudicibus, L.: ad infensius servitium, Ta.
    * * *
    infensa, infensum ADJ
    hostile, bitterly hostile, enraged

    Latin-English dictionary > īnfēnsus

  • 7 minor

        minor ātus, ārī, dep.    [minae], to jut forth, project: minantur In caelum scopuli, V.— To threaten, menace: homini: militibus servitium, S.: omnibus omnia: saxum undis, holds over, V.: urbi vincla, H.: ferro, S.: Abiturum se abs te esse minabitur, T.: mutaturam (se) esse testamentum: (ornus) usque minatur, i. e. threatens to fall, V.— With acc: quodcumque minabitur arcus, threatens (to strike), H.— To promise boastfully: multa et praeclara, H.: magna, Ph.
    * * *
    I
    minari, minatus sum V DEP
    threaten, speak/act menacingly; make threatening movement; give indication of
    II
    those inferior in rank/grade/age, subordinate; descendants (pl.)

    Latin-English dictionary > minor

  • 8 adduco

    ad-dūco, xi, ctum, 3, v. a. (adduce for adduc, Plaut. Poen. 1, 3, 15; Ter. Ph. 2, 1, 29; Afr. ap. Non. 174, 32:

    adduxti for adduxisti,

    Ter. Heaut. 4, 6, 15; id. Eun. 4, 7, 24:

    adduxe = adduxisse,

    Plaut. Rud. 4, 4, 3), to lead to, to bring or convey to, draw to any place or to one's self (opp. abduco, q. v.; syn.: adfero, apporto, adveho, induco).
    I.
    Lit.:

    quaeso, quī possim animum bonum habere, qui te ad me adducam domum,

    Plaut. Ps. 3, 2, 78:

    ille alter venit, quem secum adduxit Parmenio,

    Ter. Eun. 4, 4, 27; Afr. ap. Non. 174, 32: quos secum Mitylenis Cratippus adduxit, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 5:

    Demetrius Epimachum secum adduxit,

    Vitr. 10, 22, 262.—With ad:

    ad lenam,

    Plaut. As. 5, 2, 65; cf. id. Mil. 3, 1, 193: ad cenam, Lucil. ap. Non. 159, 25 (cf.:

    abduxi ad cenam,

    Ter. Heaut. 1, 2 [p. 32] 9):

    adduxit ea ad Adam,

    Vulg. Gen. 2, 19; ib. Marc. 14, 53.—Or with a local adv.:

    tu istos adduce intro,

    Plaut. Poen. 5, 3, 54:

    quia te adducturam huc dixeras eumpse non eampse,

    id. Truc. 1, 2, 31; so Ter. And. 5, 3, 29:

    adduc huc filium tuum,

    Vulg. Luc. 9, 41. —
    2.
    In gen., without regard to the access. idea of accompanying, to lead or bring a person or thing to a place, to take or conduct from one place to another (of living beings which have the power of motion, while affero is properly used of things: attuli hunc. Pseud. Quid? attulisti? Ca. Adduxi volui dicere, Plaut. Ps. 2, 4, 21).—So of conducting an army:

    exercitum,

    Cic. Att. 7, 9:

    aquam,

    to lead to, id. Cael. 14.—With in:

    gentes feras in Italiam,

    Cic. Att. 8, 11, 2; cf. Oud. ad Caes. B. G. 4, 22, and Auct. B. G. 8, 35:

    in judicium adductus,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28:

    adducta res in judicium est,

    id. Off. 3, 16, 67; so id. Clu. 17.—With dat.:

    puero nutricem adducit,

    Ter. Hec. 5, 2, 4:

    qui ex Gallia pueros venales isti adducebat,

    Cic. Quint. 6.— Poet. with acc.:

    Diae telluris ad oras applicor et dextris adducor litora remis,

    Ov. M. 3, 598 (cf. advertor oras Scythicas, id. ib. 5, 649, and Rudd. II. p. 327):

    adducere ad populum, i. e. in judicium populi vocare,

    Cic. Agr. 2, 6.—Of a courtesan, to procure:

    puero scorta,

    Nep. Dion, 5:

    paelicem,

    Ov. Fast. 3, 483.— Poet. also of a place, which is, as it were, brought near. Thus Hor. in describing the attractions of his Sabine farm: dicas adductum propius frondere Tarentum, Ep. 1, 16, 11.—
    B.
    Esp.
    1.
    To bring a thing to a destined place by drawing or pulling, to draw or pull to one's self:

    tormenta eo graviores emissiones habent, quo sunt contenta atque adducta vehementius,

    Cic. Tusc. 2, 24:

    adducto arcu,

    Verg. A. 5, 507; so,

    adducta sagitta,

    id. ib. 9, 632:

    utque volat moles, adducto concita nervo,

    Ov. M. 8, 357:

    adducta funibus arbor corruit,

    id. ib. 775:

    funem,

    Caes. B. G. 3, 14: so Luc. 3, 700:

    colla parvis lacertis,

    Ov. M. 6, 625:

    equos,

    id. Fast. 6, 586.—Hence trop.:

    habenas amicitiae,

    to tighten, Cic. Lael. 13, 45; cf. Verg. A. 9, 632, and 1, 63.—
    2.
    Of the skin or a part of the body, to draw up, wrinkle, contract:

    adducit cutem macies,

    wrinkles the skin, Ov. M. 3, 397:

    sitis miseros adduxerat artus,

    Verg. G. 3, 483; so, frontem (opp. remittere), to contract:

    interrogavit, quae causa frontis tam adductae?

    a brow so clouded? Quint. 10, 3, 13; so Sen. Benef. 1, 1.
    II.
    Fig.
    A.
    To bring a person or thing into a certain condition; with ad or in:

    numquam animum quaesti gratiā ad malas adducam partīs,

    Ter. Hec. 5, 3, 38:

    rem adduci ad interregnum,

    Cic. Att. 7, 9:

    ad arbitrium alterius,

    id. Fam. 5, 20:

    ad suam auctoritatem,

    id. Deiot. 10, 29:

    numquam prius discessit, quam ad finem sermo esset adductus,

    Nep. Ep. 3:

    iambos ad umbilicum adducere,

    Hor. Epod. 14, 8:

    in discrimen extremum,

    Cic. Phil. 6, 7; cf. Liv. 45, 8:

    in summas angustias,

    Cic. Quint. 5:

    in invidiam falso crimine,

    id. Off. 3, 20:

    in necessitatem,

    Liv. 8, 7:

    vitam in extremum,

    Tac. A. 14, 61.—
    B.
    To bring or lead one to a certain act, feeling, or opinion; to prompt, induce, prevail upon, persuade, move, incite to it; with ad, in, or ut (very freq. and class., and for the most part in a good sense; while seducere and inducere denote instigating or seducing to something bad, Herz. Caes. B. G. 1, 3;

    although there are exceptions, as the foll. examples show): ad misericordiam,

    Ter. Heaut. 5, 2, 42:

    ad nequitiem,

    id. Ad. 3, 3, 4:

    ad iracundiam, ad fletum,

    Cic. Brut. 93, 322:

    quae causa ad facinus adduxit,

    id. Rosc. Am. 31:

    in metum,

    id. Mur. 24:

    in summam exspectationem,

    id. Tusc. 1, 17:

    in spem,

    id. Att. 2, 22:

    in opinionem,

    id. Fam. 1, 1:

    in suspicionem alicui,

    Nep. Hann. 7:

    ad paenitentiam,

    Vulg. Rom. 2, 4; ib. 10, 19.—With gerund:

    ad suspicandum,

    Cic. Pr. Cons. 16:

    ad credendum,

    Nep. Con. 3.—With ut:

    adductus sum officio, fide, misericordia, etc., ut onus hoc laboris mihi suscipiendum putarem,

    Cic. Verr. 1, 2:

    nullo imbre, nullo frigore adduci, ut capite operto sit,

    id. de Sen. 10: id. Cat. 1, 2; id. Fam. 3, 9; 6, 10, etc.; Caes. B. G. 6, 12; Liv. 4, 49 al.—And absol. in pass.:

    quibus rebus adductus ad causam accesserim demonstravi,

    Cic. Verr. 1, 3:

    his rebus adducti,

    being induced, Caes. B. G. 1, 3; 6, 10.—With quin:

    adduci nequeo quin existimem,

    Suet. Tib. 21.—With inf.: facilius adducor ferre humana humanitus, Afr. ap. Non. 514, 20.—
    C.
    Adducor with inf., or with ut and subj. = adducor ad credendum, peithomai, to be induced to believe:

    ego non adducor, quemquam bonum ullam salutem putare mihi tanti fuisse,

    Cic. Att. 11, 16:

    ut jam videar adduci, hanc quoque, quae te procrearit, esse patriam,

    id. Leg. 2, 3:

    illud adduci vix possum, ut... videantur,

    id. Fin. 1, 5, 14; id. ib. 4, 20, 55; Lucr. 5, 1341.—Hence, adductus, a, um, P. a.
    A.
    Drawn tight, stretched, strained, contracted. — Trop.:

    vultus,

    Suet. Tib. 68:

    frons in supercilia adductior,

    Capitol. Ver. 10; cf. Plin. Ep. 1, 16.—Hence,
    B.
    Of place, narrow, contracted, strait:

    (Africa) ex spatio paulatim adductior,

    Mel. 1, 4.—
    C.
    Of character, strict, serious, severe:

    modo familiaritate juvenili Nero et rursus adductus, quasi seria consociaret,

    Tac. A. 14, 4:

    adductum et quasi virile servitium,

    id. ib. 12, 7:

    vis pressior et adductior,

    Plin. Ep. 1, 16.— Sup. not used.— Adv. only in comp. adductĭus,
    1.
    More tightly:

    adductius contorquere jacula,

    Aus. Grat. Act. 27.—
    2.
    Trop., more strictly:

    imperitare,

    Tac. H. 3, 7:

    regnari,

    id. Germ. 43.

    Lewis & Short latin dictionary > adduco

  • 9 adsertio

    assertĭo ( ads-), ōnis, f. [2. assero].
    I.
    Lit. (acc. to 2. assero, I. A.), a formal declaration that one is a freeman or a slave:

    adsertio tam a servitute in libertatem, quam a libertate in servitium trahi significat,

    Prisc. p. 1208 P.; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 72 fin.:

    perfusoriae adsertiones,

    unauthorized declarations of freedom, Suet. Dom. 8:

    sitne liber qui est in adsertione,

    Quint. 3, 6, 57:

    ut in reis deportatis et adsertione secundā (i. e. judicio secundo, in quo adsertor de libertate agit),

    id. 5, 2, 1; so also id. 11, 1, 78; cf. Cod. Just. 7, 17, 1.—
    II.
    In gen., an assertion (late Lat.), Arn. 1, p. 18:

    deorum adsertio religiosa,

    an assertion of the existence of the gods, id. 4, p. 141.

    Lewis & Short latin dictionary > adsertio

  • 10 assertio

    assertĭo ( ads-), ōnis, f. [2. assero].
    I.
    Lit. (acc. to 2. assero, I. A.), a formal declaration that one is a freeman or a slave:

    adsertio tam a servitute in libertatem, quam a libertate in servitium trahi significat,

    Prisc. p. 1208 P.; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 72 fin.:

    perfusoriae adsertiones,

    unauthorized declarations of freedom, Suet. Dom. 8:

    sitne liber qui est in adsertione,

    Quint. 3, 6, 57:

    ut in reis deportatis et adsertione secundā (i. e. judicio secundo, in quo adsertor de libertate agit),

    id. 5, 2, 1; so also id. 11, 1, 78; cf. Cod. Just. 7, 17, 1.—
    II.
    In gen., an assertion (late Lat.), Arn. 1, p. 18:

    deorum adsertio religiosa,

    an assertion of the existence of the gods, id. 4, p. 141.

    Lewis & Short latin dictionary > assertio

  • 11 caculatum

    căcŭlātum = servitium, servitude, Paul. ex Fest. p. 46 Müll. [cacula].

    Lewis & Short latin dictionary > caculatum

  • 12 casu

    1.
    cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].
    I.
    Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).
    A.
    A falling down, etc.:

    stillicidi,

    Lucr. 1, 313:

    geli,

    id. 5, 205:

    nivis,

    Liv. 21, 35, 6:

    fulminum,

    Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

    celsae graviore casu Decidunt turres,

    Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—
    B.
    A fall, an overthrow, a throwing down:

    occumbunt multi letum praecipe casu,

    Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

    Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

    vehiculi,

    Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, the end:

    extremae sub casum hiemis,

    Verg. G. 1, 340.—
    B.
    A moral fall, a false step, an error, fall:

    multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

    Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—
    2.
    Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

    secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9.—
    C.
    That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

    Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

    novi casus temporum,

    id. Imp. Pomp. 20, 60:

    quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

    such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

    quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

    Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

    quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

    Verg. A. 12, 321:

    sive illud deorum munus sive casus fuit,

    Curt. 4, 7, 13:

    quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

    Tac. A. 1, 29:

    ut quemque casus armaverat,

    Sall. C. 56, 3:

    si quos locus aut casus conjunxerat,

    id. J. 97 fin.:

    in aleam tanti casus se regnumque dare,

    Liv. 42, 50, 2:

    ludibrium casūs,

    id. 30, 30, 5:

    casum potius quam consilium sequatur,

    Quint. 7, prooem. §

    3: parata ad omnes casus eloquentia,

    id. 10, 1, 2:

    bellorum,

    Tac. A. 1, 61:

    satis jam eventuum, satis casuum,

    id. ib. 2, 26:

    adversi, secundi,

    Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

    magnus,

    Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    mirificus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    mirabiles,

    Nep. Timol. 5, 1:

    rariores,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    dubii,

    Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

    varii,

    Verg. A. 1, 204:

    subiti repentinique,

    Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

    quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    id evenit non temere nec casu,

    id. N. D. 2, 2, 6:

    sive casu sive consilio deorum,

    Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

    necessitate an casu,

    Quint. 3, 6, 26:

    casu an persuasu et inductu,

    id. 5, 10, 69:

    casu an manibus impeditus,

    Tac. A. 1, 13:

    accidit casu ut legati, etc.,

    Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,
    b.
    A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

    aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

    Cic. Sen. 19, 67; cf.:

    mortis durae casus,

    Verg. A. 10, 791:

    aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

    Sall. J. 25, 9:

    praeclari facinoris casum dare,

    id. ib. 56, 4; so,

    si casus daretur,

    Tac. A. 1, 13; 11, 9:

    invadendae Armeniae,

    id. ib. 12, 50:

    pugnae,

    id. ib. 12, 28:

    bene gerendae rei,

    id. ib. 13, 36:

    casum adferre,

    Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,
    2.
    Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

    meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

    Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

    dolens civitatis casum,

    Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

    si alius casus lecto te adfixit,

    Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

    res minime in hujusmodi casu noxia,

    in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

    urbis Trojanae,

    overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,
    b.
    Euphemist. for death:

    Saturnini atque Gracchorum casus,

    Caes. B. C. 1, 7:

    sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

    Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—
    D.
    In gram. t. t., a case in the inflection of words:

    propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

    Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

    ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 11, 40:

    barbari casus... casus rectus,

    id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

    obliqui,

    id. 1, 6, 22:

    nominativo, dativo, ablativo,

    id. 7, 9, 13:

    genitivo,

    id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    conversi, i. e. obliqui,

    Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

    vocandi,

    id. ib.:

    septimus,

    Quint. 1, 4, 26.
    2.
    Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > casu

  • 13 Casus

    1.
    cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].
    I.
    Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).
    A.
    A falling down, etc.:

    stillicidi,

    Lucr. 1, 313:

    geli,

    id. 5, 205:

    nivis,

    Liv. 21, 35, 6:

    fulminum,

    Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

    celsae graviore casu Decidunt turres,

    Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—
    B.
    A fall, an overthrow, a throwing down:

    occumbunt multi letum praecipe casu,

    Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

    Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

    vehiculi,

    Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, the end:

    extremae sub casum hiemis,

    Verg. G. 1, 340.—
    B.
    A moral fall, a false step, an error, fall:

    multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

    Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—
    2.
    Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

    secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9.—
    C.
    That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

    Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

    novi casus temporum,

    id. Imp. Pomp. 20, 60:

    quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

    such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

    quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

    Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

    quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

    Verg. A. 12, 321:

    sive illud deorum munus sive casus fuit,

    Curt. 4, 7, 13:

    quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

    Tac. A. 1, 29:

    ut quemque casus armaverat,

    Sall. C. 56, 3:

    si quos locus aut casus conjunxerat,

    id. J. 97 fin.:

    in aleam tanti casus se regnumque dare,

    Liv. 42, 50, 2:

    ludibrium casūs,

    id. 30, 30, 5:

    casum potius quam consilium sequatur,

    Quint. 7, prooem. §

    3: parata ad omnes casus eloquentia,

    id. 10, 1, 2:

    bellorum,

    Tac. A. 1, 61:

    satis jam eventuum, satis casuum,

    id. ib. 2, 26:

    adversi, secundi,

    Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

    magnus,

    Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    mirificus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    mirabiles,

    Nep. Timol. 5, 1:

    rariores,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    dubii,

    Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

    varii,

    Verg. A. 1, 204:

    subiti repentinique,

    Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

    quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    id evenit non temere nec casu,

    id. N. D. 2, 2, 6:

    sive casu sive consilio deorum,

    Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

    necessitate an casu,

    Quint. 3, 6, 26:

    casu an persuasu et inductu,

    id. 5, 10, 69:

    casu an manibus impeditus,

    Tac. A. 1, 13:

    accidit casu ut legati, etc.,

    Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,
    b.
    A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

    aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

    Cic. Sen. 19, 67; cf.:

    mortis durae casus,

    Verg. A. 10, 791:

    aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

    Sall. J. 25, 9:

    praeclari facinoris casum dare,

    id. ib. 56, 4; so,

    si casus daretur,

    Tac. A. 1, 13; 11, 9:

    invadendae Armeniae,

    id. ib. 12, 50:

    pugnae,

    id. ib. 12, 28:

    bene gerendae rei,

    id. ib. 13, 36:

    casum adferre,

    Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,
    2.
    Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

    meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

    Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

    dolens civitatis casum,

    Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

    si alius casus lecto te adfixit,

    Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

    res minime in hujusmodi casu noxia,

    in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

    urbis Trojanae,

    overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,
    b.
    Euphemist. for death:

    Saturnini atque Gracchorum casus,

    Caes. B. C. 1, 7:

    sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

    Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—
    D.
    In gram. t. t., a case in the inflection of words:

    propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

    Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

    ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 11, 40:

    barbari casus... casus rectus,

    id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

    obliqui,

    id. 1, 6, 22:

    nominativo, dativo, ablativo,

    id. 7, 9, 13:

    genitivo,

    id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    conversi, i. e. obliqui,

    Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

    vocandi,

    id. ib.:

    septimus,

    Quint. 1, 4, 26.
    2.
    Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > Casus

  • 14 casus

    1.
    cāsus (Ciceronis temporibus paulumque infra s geminabatur: cassus, etc., Quint. 1, 7, 20; cf.: causa, Juppiter al.; in inscr. also KASVS), ūs (dat. casu, Nep. Alcib. 6, 4), m. [cado].
    I.
    Lit., a falling (acc. to cado, I. A. and C.).
    A.
    A falling down, etc.:

    stillicidi,

    Lucr. 1, 313:

    geli,

    id. 5, 205:

    nivis,

    Liv. 21, 35, 6:

    fulminum,

    Plin. 2, 50, 51, § 135; Ov. M. 8, 259:

    celsae graviore casu Decidunt turres,

    Hor. C. 2, 10, 10.—In plur., Lucr. 2, 231.—
    B.
    A fall, an overthrow, a throwing down:

    occumbunt multi letum praecipe casu,

    Enn. Ann. 391 Vahl.: eoque ictu me ad casum dari, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    casus, quo (infantes) in terram toties deferuntur,

    Quint. 1, 12, 10; Lucr. 5, 1333:

    vehiculi,

    Plin. 28, 2, 4, § 21 al. —In plur.: cum loci Inciperent casus, i. e. the fall, destruction (by an earthquake), Ov. M. 8, 714.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, the end:

    extremae sub casum hiemis,

    Verg. G. 1, 340.—
    B.
    A moral fall, a false step, an error, fall:

    multas vias adulescentiae lubricas ostendit (natura), quibus illa insistere, aut ingredi sine casu aliquo ac prolapsione vix posset,

    Cic. Cael. 17, 41.—So of a political fall, Cic. Sest. 67, 140.—
    2.
    Esp., a fall or change from a higher to a lower condition:

    secum reputans quam gravis casus in servitium ex regno foret,

    Sall. J. 62, 9.—
    C.
    That which turns out or happens unexpectedly, an occurrence, event, accident, chance, misfortune, emergency (this most freq. in sing. and plur.):

    quid est enim aliud fors, quid fortuna, quid casus, quid eventus, nisi cum sic aliquid cecidit, sic evenit, ut vel non cadere atque evenire, vel aliter cadere atque evenire potuerit? etc.,

    Cic. Div. 2, 6, 15: quis iste tantus casus? unde tam felix concursus atomorum? cf. id. N. D. 1, 32, 90:

    novi casus temporum,

    id. Imp. Pomp. 20, 60:

    quod consilium etsi in ejusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit,

    such an emergency, Caes. B. G. 5, 33:

    quod in ejusmodi casu accidit, periti ignaris parebant,

    Curt. 4, 3, 18; 10, 5, 8; Quint. 6, 2, 34; Tac. A. 2, 47; Liv. 24, 2, 11; 38, 8, 5: potest igitur veritatem [p. 300] casus imitari, Cic. Div. 2, 21, 49:

    quis tantam Rutulis laudem, casusne deusne, Attulerit,

    Verg. A. 12, 321:

    sive illud deorum munus sive casus fuit,

    Curt. 4, 7, 13:

    quae casus obtulerat, in sapientiam vertenda ratus,

    Tac. A. 1, 29:

    ut quemque casus armaverat,

    Sall. C. 56, 3:

    si quos locus aut casus conjunxerat,

    id. J. 97 fin.:

    in aleam tanti casus se regnumque dare,

    Liv. 42, 50, 2:

    ludibrium casūs,

    id. 30, 30, 5:

    casum potius quam consilium sequatur,

    Quint. 7, prooem. §

    3: parata ad omnes casus eloquentia,

    id. 10, 1, 2:

    bellorum,

    Tac. A. 1, 61:

    satis jam eventuum, satis casuum,

    id. ib. 2, 26:

    adversi, secundi,

    Nep. Dat. 5, 4; cf. Suet. Caes. 25; id. Oth. 9:

    magnus,

    Caes. B. G. 6, 30; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 3:

    mirificus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    mirabiles,

    Nep. Timol. 5, 1:

    rariores,

    Cic. Off. 2, 6, 19:

    dubii,

    Cat. 64, 216; Hor. S. 2, 2, 108:

    varii,

    Verg. A. 1, 204:

    subiti repentinique,

    Suet. Aug. 73.—Hence, in abl.: casu, adverbially, by chance, casually, by accident, accidentally:

    quod si haec habent aliquam talem necessitatem, quid est tandem, quod casu fieri aut forte fortunā putemus?

    Cic. Div. 2, 7, 18:

    id evenit non temere nec casu,

    id. N. D. 2, 2, 6:

    sive casu sive consilio deorum,

    Caes. B. G. 1, 12; cf. Suet. Claud. 13:

    necessitate an casu,

    Quint. 3, 6, 26:

    casu an persuasu et inductu,

    id. 5, 10, 69:

    casu an manibus impeditus,

    Tac. A. 1, 13:

    accidit casu ut legati, etc.,

    Nep. Hann. 12, 1; cf. Hor. S. 1, 6, 53; 1, 9, 36; id. Ep. 1, 19, 18; Ov. M. 5, 118; 6, 359; 7, 84 et saep.—Hence, also,
    b.
    A chance, an occasion, opportunity for something (esp. freq. in Sall. and Tac.):

    aetas illa multo pluris quam nostra casus mortis habet,

    Cic. Sen. 19, 67; cf.:

    mortis durae casus,

    Verg. A. 10, 791:

    aut vi aut dolis sese casum victoriae inventurum,

    Sall. J. 25, 9:

    praeclari facinoris casum dare,

    id. ib. 56, 4; so,

    si casus daretur,

    Tac. A. 1, 13; 11, 9:

    invadendae Armeniae,

    id. ib. 12, 50:

    pugnae,

    id. ib. 12, 28:

    bene gerendae rei,

    id. ib. 13, 36:

    casum adferre,

    Quint. 8, 4, 17.— Since the idea of suddenness, unexpectedness, easily passes into that of hostility, adverseness (cf. accido, 4.), casus signifies,
    2.
    Esp., an adverse event, a misfortune, mishap, calamity, = sumphora:

    meum illum casum tam horribilem, tam gravem, tam repentinum,

    Cic. Sest. 24, 53; id. de Or. 1, 1, 2; Caes. B. G. 7, 1, 4:

    dolens civitatis casum,

    Sall. C. 40, 2; cf. id. J. 14, 22; 23, 2; Liv. 37, 17, 7; 23, 22, 3; Cat. 28, 11.—Of disease:

    si alius casus lecto te adfixit,

    Hor. S. 1, 1, 81; Ov. M. 4, 142; 14, 473; 15, 494:

    res minime in hujusmodi casu noxia,

    in the earthquake, Sen. Q. N. 6, 21, 2; id. Cons. ad Marc. 5, 3:

    urbis Trojanae,

    overthrow, Verg. A. 1, 623.—Hence,
    b.
    Euphemist. for death:

    Saturnini atque Gracchorum casus,

    Caes. B. C. 1, 7:

    sui quemque casus per quinquennium absumpsissent,

    Liv. 23, 22, 3; Sall. J. 73, 1; Hor. S. 2, 5, 49; Suet. Aug. 65; cf. id. Caes. 89; id. Calig. 10.—
    D.
    In gram. t. t., a case in the inflection of words:

    propter eorum qui dicunt, sunt declinati casus, uti is qui de altero diceret, distinguere posset, quom vocaret, etc.,

    Varr. L. L. 8, § 16 Müll.: casus dicimus... et vocabulorum formas, Paul. ex Fest. p. 58, 11 ib.:

    ea (verba) sic et casibus et temporibus et genere et numero conservemus, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 11, 40:

    barbari casus... casus rectus,

    id. Or. 48, 160; Quint. 1, 5, 61:

    obliqui,

    id. 1, 6, 22:

    nominativo, dativo, ablativo,

    id. 7, 9, 13:

    genitivo,

    id. 1, 5, 62: Latinus, sextus, i. e. the ablative, Varr. ap. Diom. p. 277 P.:

    conversi, i. e. obliqui,

    Cic. N. D. 2, 25, 64: interrogandi (i. e. genetivus), Nigid. ap. Gell. 13, 26 Hertz:

    vocandi,

    id. ib.:

    septimus,

    Quint. 1, 4, 26.
    2.
    Cāsus, i, m., a river of Albania, that flows into the Caspian Sea, Plin. 6, 13, 15, § 39; Mel. 3, 5, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > casus

  • 15 conservitium

    con-servĭtĭum, ii, n., joint servitude:

    commune,

    Plaut. Capt. 2, 1, 55; Tert. Cult. Fem. 2, 1.—
    II.
    Transf., the fellowslaves, Ambros. Ep. 85, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > conservitium

  • 16 crudus

    crūdus, a, um, adj. [root kru-, of Gr. kruos; cf. cruor, crudelis], bloody, bleeding, trickling with blood, etc.
    I.
    Prop. (so rare):

    vulnus,

    Plin. Ep. 5, 16, 11:

    vulnera,

    Ov. Tr. 3, 11, 19; id. P. 1, 3, 16.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of food, raw, not cooked: quid tu curas, utrum [p. 485] crudum an coctum edim? Plaut. Aul. 3, 2, 15:

    exta,

    Liv. 29, 27, 5:

    carnem mandere,

    Suet. Ner. 37.—So also of undigested food:

    pavo,

    Juv. 1, 143; cf.

    trop.: lectio non cruda sed multā iteratione mollita et velut confecta,

    Quint. 10, 1, 19;

    and, alvus,

    Cato, R. R. 125:

    qui crudum ructat,

    i. e. when undigested food rises in the stomach, Cels. 1, 2; v. ructo.— Transf., of persons suffering from indigestion, etc., Cic. Fin. 2, 8, 23; Quint. 11, 3, 27; Hor. S. 1, 5, 49; id. Ep. 1, 6, 61:

    crudior,

    Cic. Clu. 60, 168; cf. cruditas; so,

    bos,

    Hor. Epod. 8, 6 Orell. ad loc.—Hence, in a pun, Mart. 3, 13, 3 sq.—
    B.
    In gen., of all physical or moral crudeness, immaturity, roughness, etc.
    1.
    Lit.
    a.
    Unripe, immature, crude:

    poma ex arboribus, cruda si sunt, vix evelluntur, si matura et cocta, decidunt,

    Cic. Sen. 19, 71:

    pruna (opp. maturissima),

    Col. 12, 10, 3:

    muria (opp. matura),

    id. 12, 6, 2 al.:

    palmes,

    Luc. 4, 317 (viridis, Schol.);

    of an abscess,

    not mature, Cels. 5, 28, 11:

    puella,

    Mart. 8, 64, 11; cf. Hor. C. 3, 11, 12:

    funera nepotis,

    premature, early, Stat. Th. 9, 391; cf. id. Achill. 1, 478:

    amor,

    yet young, fresh, id. Th. 2, 341; cf.:

    crudum adhuc servitium,

    Tac. A. 1, 8 fin.:

    adhuc studia,

    Petr. 4:

    crudi sine viribus anni,

    Sil. 12, 348:

    juventus,

    not yet armed, id. 3, 302; Claud. Cons. Hon. 3, 42.—
    (β).
    Opp. to age, and the weakness arising from age, fresh, vigorous:

    jam senior, sed cruda deo viridisque senectus,

    Verg. A. 6, 304;

    imitated by Tac.: quibus cruda ac viridis senectus,

    Tac. Agr. 29: cf.

    meus,

    Sil. 5, 569.—
    b.
    Unprepared, immature, raw, crude:

    crudum et immotum solum,

    Col. 2, 2, 25; cf. Plin. 18, 19, 49, § 179:

    pix,

    Col. 12, 20, 6:

    corium,

    Varr. L. L. 5, § 116 Müll.; for which, poet., taurus, Val. Fl. 4, 250;

    and, caestus,

    made of raw hide, undressed leather, Verg. A. 5, 69:

    rudis cortice crudo hasta,

    id. ib. 9, 743.—Of verses, unpolished, rude:

    junctura addita crudis (numeris),

    Pers. 1, 92 (cf.:

    si forte aliquid decoctius audis,

    id. 1, 125).—Of the voice, rough, hoarse:

    quia crudus fuerit,

    Cic. de Or. 1, 27, 125.—
    2.
    Trop.
    a.
    Raw, not prepared or matured:

    ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus, quo facilius digerantur, ita lectio non cruda, sed multā iteratione mollita et velut confecta memoriae tradatur,

    Quint. 10, 1, 19.—
    b.
    Rough, unfeeling, cruel, merciless ( poet.).
    (α).
    Of personal subjects:

    dicat me Crudum virum esse,

    Plaut. Truc. 2, 8, 14; id. Poen. 5, 2, 148; Ov. M. 4, 240:

    Getae,

    id. Tr. 5, 3, 8:

    cena, crude Thyesta, tua,

    Mart. 4, 49, 4:

    crudus et leti artifex,

    Sen. Hippol. 1220.—More freq.,
    (β).
    Of things as subjects:

    bella,

    Ov. Am. 3, 8, 58:

    ensis,

    Verg. A. 10, 682; cf. Sil. 7, 113; Stat. Th. 10, 342:

    tyrannis,

    Juv. 8, 223: crudissimum pistrinum, most rude, uncultivated, Cassius ap. Suet. Aug. 4.— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > crudus

  • 17 famulitium

    fămŭlĭtĭum, ii, n. [id.] (ante- and post-class.).
    I.
    Abstr., servitude, slavery: famulitium (al. famuletium) dicebatur, quod nunc servitium, Paul. ex Fest. p. 87, 3 Müll.—
    II.
    Concr., the servants or slaves of a household:

    unus e famulitio,

    Macr. S. 1, 7:

    Veneris,

    Mart. Cap. 8, § 804; Spart. Sever. 6; App. M. 8, p. 179, 36; id. Mag. p. 285, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > famulitium

  • 18 infensus

    infensus, a, um, adj. [2. in-fendo], hostile, inimical, enraged (class.; cf.

    infestus): infenso atque inimico animo venire,

    Cic. Verr. 2, 2, 61, § 149.— With dat.:

    Drances infensus Turno,

    Verg. A. 11, 122:

    opes principibus infensae,

    dangerous, Tac. A. 11, 1. — With in and acc.:

    infensioribus in se quam in illum judicibus,

    Liv. 39, 6, 5:

    infensius servitium,

    hard, oppressive, Tac. A. 1, 81:

    valetudo,

    illness, sickness, id. ib. 14, 56; 4, 48; Suet. Vit. 14; Vop. Aur. 36. — Sup.: infensissima virtus, Aug. cont. Jul. Pelag. 6, § 34. — Hence, adv.: infensē, hostilely, bitterly (class.):

    quis Isocrati est adversatus infensius?

    Cic. Or. 51, 172:

    infense invectus,

    Tac. A. 5, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > infensus

  • 19 mitis

    mītis, e, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. mith-, to associate; Lat. mutuus], mild, mellow, mature, ripe; of the soil, mellow, light, kindly, fruitful; of a river, calm, gentle, placid (class.; syn.: lenis, placidus, comis).
    I.
    Lit.:

    sunt nobis mitia poma,

    Verg. E. 1, 81:

    uva,

    id. G. 1, 448:

    Bacchus (i. e. vinum),

    mellow, id. ib. 1, 344:

    suci,

    Ov. M. 14, 690:

    mite solum Tiburis,

    Hor. C. 1, 18, 2:

    mitis (fluvius) in morem stagni,

    Verg. A. 8, 88:

    flamma,

    harmless, innoxious, Sil. 16, 120.—
    II.
    Trop., mild, soft, gentle.
    A.
    In gen.:

    nihil tam vidi mite, nihil tam placatum, quam tum meus frater erat in sororem tuam,

    Cic. Att. 5, 1, 3:

    mitis tranquillusque homo,

    Plaut. Truc. 4, 3, 2:

    homo mitissimus atque lenissimus,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    ex feris et immanibus, mites reddidit et mansuetos,

    id. Inv. 1, 2, 2.— Poet., with acc., in respect of:

    nec Mauris animum mitior anguibus,

    Hor. C. 3, 10, 18. —With dat.:

    mites hostibus,

    Ov. P. 2, 1, 48:

    poenitentiae mitior,

    towards the penitent, Tac. Agr. 16.—
    B.
    Of things:

    mitis et misericors animus,

    Cic. Inv. 1, 55, 106:

    consilium,

    Ov. Tr. 1, 5, 5:

    doctrina,

    Cic. Mur. 29, 160: malum, blandum atque dolosum, Lucil. ap. Non. 343, 9:

    mitius exsilium,

    Ov. Tr. 2, 185:

    servitium,

    Prop. 3, 13, 20:

    opes,

    acquired through a long peace, Sil. 14, 653:

    affectus mitiores,

    Quint. 5, 13, 2:

    ingenium,

    Juv. 4, 82; 13, 184:

    animus,

    id. 14, 15.—
    C.
    Of speech:

    Thucydides si posterius fuisset, multo maturior fuisset et mitior,

    riper and mellower, more palalable, Cic. Brut. 83, 288:

    mitis et compta oratio,

    id. Sen. 9, 28:

    non hac tam atroci, sed illa lege mitissima, causam dicere,

    id. Verr. 2, 1, 9, § 26.—
    III.
    Comically, made soft, mellow with beating:

    mitis sum equidem fustibus,

    Plaut. Mil. 5, 31; cf. Ter. Ad. 2, 4, 12.—Hence, adv.: mīte, mildly, soflly, gently (rare;

    not in Cic.): mite connivere,

    App. M. 10, p. 285, 4.— Comp.:

    mitius ille perit,

    Ov. P. 3, 7, 27. — Sup.:

    mitissime legatos appellare,

    Caes. B. G. 7, 43.

    Lewis & Short latin dictionary > mitis

  • 20 praegravis

    prae-grăvis, e, adj., very heavy (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Lit.:

    praegrave onus,

    Ov. H. 9, 98:

    caput,

    Plin. 8, 21, 32, § 77:

    unda,

    Mart. 4, 18, 4:

    perdix feta praegravem aut delumbem esse simulans,

    heavy, clumsy, Plin. 10, 33, 51, § 103:

    praegravis corpore,

    Liv. 44, 4, 10:

    cibo vinoque praegraves,

    Tac. H. 2, 21.—
    II.
    Trop., very heavy, oppressive, burdensome: praegraves pavonum greges, i. e. very expensive, Varr. ap. Non. 440, 14 (al. graves):

    tertium consulatum ut praegravem recusare,

    Plin. Pan. 57, 4:

    servitium,

    id. 7, 8, 6, § 46.—Of persons, very wearisome (Tacitean):

    delatores,

    Tac. A. 4, 71:

    vir principi praegravis,

    id. ib. 11, 19; 14, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > praegravis

См. также в других словарях:

  • Servitium — (également connu sous le nom Serbinum) est une ancienne agglomération romaine dans la province de Pannonie. Elle était située à l emplacement de l actuelle Gradiska en Nord de la Bosnie Herzégovine …   Wikipédia en Français

  • Servitĭum [1] — Servitĭum (lat.), Dienst, Dienstbarkeit; Mehrzahl Servitia, Herrendienste, Frohndienste. Servitia communia u. Servitia minuta, s. Annaten b) u. c) …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Servitĭum [2] — Servitĭum (Serbetium), Stadt auf der Grenze von Pannonia prima u. P. secunda, an der Mündung des Verbas in die Drave. Hier stand der Präfect der Flotte von Pannonia prima; j. Banialuka, n. And. Sieverovczi …   Pierer's Universal-Lexikon

  • servitium — index servitude Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Servitium — Ser|vi|ti|um 〈[ vi:tsjum] n.; s, ti|en; veraltet〉 1. Dienstbarkeit 2. Sklaverei * * * Ser|vi|ti|um, das; s, ...ien [lat. servitium, 2↑Service]: 1. (veraltet) …   Universal-Lexikon

  • Servitium — Ser|vi|ti|um das; s, ...ien [...i̯ən] <aus gleichbed. lat. servitium, vgl. 2↑Service>: 1. (veraltet) Dienstbarkeit; Sklaverei. 2. (nur Plur.) die Abgaben neu ernannter Bischöfe u. Äbte an die röm. Kurie (im Mittelalter); vgl. ↑Annaten …   Das große Fremdwörterbuch

  • Servitium Regis —   [lateinisch »Königsdienst«], im Mittelalter Bezeichnung für 1) Natural und Geldabgaben der Königsgüter, Bistümer und Abteien an den Hof; 2) dem König als Grundherr geschuldete Dienste; 3) sonstige Rechte des Königs, z. B. Beherbergungs und… …   Universal-Lexikon

  • servitium forinsecum — Service which was due the king and which was foreign or aside from that due the lord of the manor. Servitium in lege Angliae, regulariter accipitur pro servitio quod per tenentes dominis suis debetur ratione feodi sui. The word servitium is… …   Ballentine's law dictionary

  • Servitium debitum — Customary military service owed by a *vassal to his lord. This usually involved serving in the army for 40 days a year. The king s most important vassals would be required to supply a specified number of knights for duty in service of the king.… …   Dictionary of Medieval Terms and Phrases

  • servitium — ser·vi·ti·um …   English syllables

  • servitium — /sarvish(iy)am/ In feudal and old English law, the duty of obedience and performance which a tenant was bound to render to his lord, by reason of his fee …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»