Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

quatuor

  • 1 quatuor

    quattŭor, less correctly quātŭor (also written quattor), num. adj. [kindr. with Sanscr. catur; Gr. tettares from tetWares], four: ter quattuor corpora, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 108 (Ann. v. 96 Vahl.); Plaut. Most. 3, 1, 102; Cic. Univ. 5:

    ex centum quattuor centuriis,

    id. Rep. 2, 22, 39:

    tria aut quattuor paria amicorum,

    id. Lael. 4, 15; Hor. S. 1, 3, 8; Verg. E. 5, 65; Juv. 5, 47.

    Lewis & Short latin dictionary > quatuor

  • 2 quatuor

    Latin-English dictionary > quatuor

  • 3 excurro

    ex-curro, cŭcurri (Plaut. Most. 2, 1, 12; Liv. 1, 15 et saep.;

    less freq. curri,

    Liv. 25, 30), cursum, 3, v. n. and a.
    I.
    Neut., to run out or forth, to hasten forwards.
    A.
    Lit.:

    cum se excucurrisse illuc frustra sciverit,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 125:

    excurrat aliquis, qui hoc tantum mali filio suo nuntiet,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:

    mandavi utrique eorum, ut ante ad me excurrerent, ut tibi obviam prodire possem,

    id. Fam. 3, 7, 4: excurristi a Neapoli, Caes. ap. Prisc. p. 901 P.:

    dum panes et cetera in navem parantur, excurro in Pompeianum,

    make an excursion, Cic. Att. 10, 15, 4;

    so of a long journey: in Graeciam,

    id. ib. 14, 16, 3;

    of eagerness in applauding a speaker: proni atque succincti ad omnem clausulam non exsurgunt modo, verum etiam excurrunt,

    Quint. 2, 2, 12:

    in crucem,

    to go to destruction, go to the devil, Plaut. Most. 2, 1, 12:

    ad hominem Dei,

    Vulg. 4 Reg. 4, 22.—
    b.
    In partic., milit. t. t., to sally forth, to make an excursion or irruption:

    sine signis omnibus portis,

    Liv. 29, 34, 11:

    in fines Romanos excucurrerunt populandi magis quam justi more belli,

    id. 1, 15, 1 Drak. N. cr.:

    Carthago excurrere ex Africa videbatur,

    Cic. Agr. 2, 32, 87:

    excursurus cum valida manu fuerat,

    Just. 13, 5.—
    2.
    Transf., of inanim. or abstr. things.
    a.
    In gen., to go forth, issue forth:

    fons ex summo montis cacumine excurrens,

    Curt. 3, 1, 3; Pall. Nov. 15, 1:

    nec recisis qui a lateribus excurrant pampinis,

    shoot forth, Plin. 17, 23, 35, § 212:

    quorum animi spretis corporibus evolant atque excurrunt foras,

    Cic. Div. 1, 50, 114.—
    b.
    In partic.
    (α).
    Of localities, to run out, project, extend:

    ab intimo sinu paeninsula excurrit,

    Liv. 26, 42, 8:

    Sicania tribus excurrit in aequora linguis,

    Ov. M. 13, 724:

    promontorium in altum,

    Liv. 32, 23, 10 Drak.:

    dorsum montis in Persidem,

    Curt. 5, 3:

    promontorium per Creticum mare,

    Plin. 5, 5, 5, § 32.—
    (β).
    In specifications of measure, to be over and above, to exceed (late Lat.; cf.

    Krebs, Antibarb. p. 435): decem (auri pondo) et quod excurrit,

    and something over, Dig. 16, 3, 26:

    viginti et quod excurrit annorum pax,

    of twenty years and upwards, Veg. Mil. 1, 28. —
    B.
    Trop., to run or spread out, to extend, display itself:

    campus, in quo excurrere virtus posset,

    Cic. Mur. 8, 18: quid est, cur insistere orationem malint quam cum sententia pariter excurrere? qs. to keep pace with, id. Or. 51, 170:

    ne oratio excurrat longius,

    to run out to too great length, be prolix, id. de Or. 3, 49, 190:

    extra ordinem excurrens tractatio,

    Quint. 4, 3, 14:

    paeone dochmioque, quorum prior in quatuor, secundus in quinque (syllabas) excurrit,

    id. 9, 4, 79:

    praecoces germinationes,

    Plin. 17, 2, 2, § 16: in hos quoque studiorum secessus excurrit, qs. makes excursions, Quint. 10, 5, 16:

    in pericula,

    Sen. Ben. 2, 34 fin.:

    quia in hoc tempus excurrit donationis eventus, quo,

    extends, Dig. 24, 1, 10: quaedam (in periodo) quasi decurtata... productiora alia et quasi immoderatius excurrentia, running out, stretched out (the figure being taken from places which run out or project, v. above), Cic. Or. 53, 178.—
    (β).
    To run out, end, terminate, of verses:

    in quatuor syllabas,

    Quint. 9, 4, 79.—
    II.
    Act. (very rare).
    A.
    To run through a place;

    trop.: prope jam excurso spatio,

    Ter. Ad. 5, 4, 6; cf. Lachm. ad Lucr. p. 210.—
    B.
    To pass over, omit something in speaking:

    a quo multa improbe sed venuste dicta, ne modum excedam, excurro,

    Sen. Contr. 5, 34 med., p. 374 Bip.

    Lewis & Short latin dictionary > excurro

  • 4 fere

    fĕrē and fermē ( fĕrĕ, Aus. Epigr. 10, 5, 5), adv. [Sanscr. dhar-, dhar-ami, to bear, support; Gr. root, thra-, in thrênus, stool, thronos, seat; Lat. firmus; cf.: forma, forum. Ferme is perh. a sup. form for ferime, v. Rib. Lat. Part. p. 6 sq. Erroneously, Varr.: ferme dicitur quod nunc fere: utrumque dictum a ferendo, quod id quod fertur est in motu atque adventat, L. L. 7, § 92 Müll.], approximately, closely, in two senses.
    I.
    With the idea of approach predominant, nearly, almost, well-nigh, within a little, for the most part, about (esp. with words of number, quantity, multitude; cf.: plerumque, vulgo).
    a.
    Form fere:

    fere sexennis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 80:

    abhinc menses decem fere,

    Ter. Hec. 5, 3, 24; cf.:

    fere abhinc annos quindecim,

    id. Phorm. 5, 8, 28:

    fere in diebus paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur,

    soon, only a few days after, id. And. 1, 1, 77:

    quinta fere hora,

    about the fifth hour, Cic. Pis. 6, 13:

    hora fere tertia,

    id. Att. 14, 20, 1:

    tertia fere vigilia,

    Caes. B. G. 4, 23, 1:

    sexcentos fere annos,

    Cic. Rep. 1, 48:

    sexto decimo fere anno,

    id. ib. 2, 33:

    anno fere ante, quam consul est declaratus,

    id. ib. 1, 5:

    anno fere centesimo et quadragesimo post mortem Numae,

    id. ib. 2, 15; cf.:

    anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam conditam,

    id. ib. 1, 16:

    decem fere annis post primos consules,

    id. ib. 2, 32; cf.

    also: decessit fere post annum quartum quam, etc.,

    Nep. Arist. 3 fin.:

    meus fere aequalis,

    Cic. Brut. 48, 179; cf. id. Off. 3, 1, 1:

    ipsa Peloponnesus fere tota in mari est,

    id. Rep. 2, 4, 8; cf.:

    totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

    Caes. B. G. 1, 30, 1:

    totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris,

    id. ib. 2, 23, 4:

    rerum omnium fere modus,

    Cic. Rep. 6, 18; cf.:

    quam fere omnium constans et moderata ratio vitae,

    id. Clu. 16, 46:

    ex omnibus fere partibus,

    Caes. B. G. 7, 19:

    in reliquis fere rebus,

    id. ib. 6, 13, 3:

    omnes fere,

    Cic. Fam. 6, 10, 3; Caes. B. G. 2, 25, 1; 4, 20, 1; Nep. Arist. 2, 3; id. Chabr. 3, 4; Liv. 21, 60, 9; Suet. Caes. 87;

    and in the order fere omnes,

    Caes. B. G. 5, 13, 1; 5, 23, 4:

    cujus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum,

    Cic. Lael. 4, 14; cf.: Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atticis. Quint. 10, 1, 80: cum fere e regione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1; id. ib. 3, 12, 1:

    plus fere,

    Plaut. Truc. 1, 1, 45:

    semper fere,

    Cic. de Or. 2, 6, 22:

    satis fere diximus,

    id. Off. 1, 18, 60:

    tantum fere,

    almost only, id. Rep. 2, 18 fin.:

    Lycurgus eadem vidit fere,

    id. ib. 2, 23:

    haec fere,

    id. ib. 1, 34 fin.; cf.:

    hoc fere ab reliquis differunt, quod,

    in this chiefly, Caes. B. G. 6, 18, 3:

    haec fere dicere habui,

    Cic. N. D. 3, 39, 93:

    haec erant fere, quae, etc.,

    id. Fam. 12, 5 fin.; 12, 30 fin.; id. Att. 2, 16, 1; id. Or. 54, 182; id. Ac. 2, 32, 102:

    exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc.,

    id. N. D. 1, 16, 42; cf.:

    sic fere componendum, quomodo pronuntiandum erit,

    Quint. 9, 4, 138:

    fere eodem pacto, quo,

    Hor. Ep. 1, 6, 10:

    et fere apparet, quid in invidiam, etc.... dicendum sit,

    Quint. 5, 12, 16.—
    b.
    Form ferme:

    hoc factum est ferme abhinc biennium,

    Plaut. Bacch. 3, 2, 4; so,

    abhinc annos ferme L.,

    Vell. 2, 90 fin.:

    nam ferme ante annos DCCCCL. floruit,

    id. 1, 5, 3:

    intra XII. ferme annos,

    id. 2, 11 fin.:

    duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius,

    Liv. 1, 40:

    mille ferme delecti propugnatores onerariis imponuntur,

    id. 30, 10; cf.:

    pars ferme dimidia,

    id. 42, 51:

    a quo (flumine) aberat mons ferme milia viginti,

    Sall. J. 48, 3; cf.:

    in tumulo quatuor ferme milia distante ab castris regiis consedit,

    Liv. 30, 8:

    abest ab Carthagine quindecim milia ferme passuum locus,

    id. 30, 9:

    ferme eadem omnia, quae, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 7, 21:

    cum ferme cunctos proceres cum honore nominavisset,

    Tac. A. 3, 76:

    mihi quidem aetas acta est ferme,

    for the most part, about, Plaut. Trin. 2, 2, 38.
    II.
    With the idea of nearness or closeness predominant, quite, entirely, just.
    a.
    Form fere:

    domum revortor maestus atque animo fere conturbato,

    quite distracted, Ter. Heaut. 1, 1, 69:

    quod statuas quoque videmus ornatu fere militari,

    quite military, Cic. Off. 1, 18, 61:

    paria esse fere peccata,

    quite equal, Hor. S. 1, 3, 96:

    etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc.,

    entirely, sufficiently, Cic. Rep. 3, 29:

    cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur,

    just on this debated point, Liv. 36, 7, 1: jamque fere, just now, Enn. ap. Non. 217, 11; and ap. Charis. p. 114 P. (Ann. v. 286 and 580 ed. Vahl.); Verg. A. 3, 135; 5, 327; 835; cf.: jam fere, Enn. ap. Non. 355, 17 (Trag. v. 201 ed. Vahl.); and: jam... fere, id. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 ed. Vahl.):

    sermo qui tum fere multis erat in ore,

    just then, Cic. Lael. 1, 2.—
    b.
    Form ferme: circumvenire video ferme injuria, altogether wrong, Naev. ap. Varr. L. L. 7, § 92 Müll. (Rib. Trag. Fragm. p. 12); cf.: ferme aderant ratibus, just, Enn. ib. § 23 Müll. (Ann. v. 602 ed. Vahl.); so, quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. Poët. Div. 1, 11, 18; and:

    sed eum constabat virum esse ferme bonum,

    Gell. 14, 2, 5:

    ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post principia denique,

    Plaut. Pers. 4, 1, 4; so,

    ferme ut pueri,

    Ter. Hec. 3, 1, 32:

    jam ferme moriens me vocat,

    just dying, id. And. 1, 5, 49.—
    B.
    In partic.
    1.
    With negatives, scarcely, hardly.
    a.
    (= vix, non facile.) Form fere:

    nihil aut non fere multum differre,

    Cic. Brut. 40, 150:

    nemo fere saltat sobrius,

    id. Mur. 6; id. de Or. 1, 25, 116:

    nihil fere intelligit,

    id. Off. 3, 3, 15:

    non fere labitur,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    quod non fere ante auctumnum Elaver vado transiri solet,

    Caes. B. G. 7, 35, 1:

    duo spondei non fere jungi patiuntur,

    Quint. 9, 4, 101:

    in se dicere non est fere nisi scurrarum,

    id. 6, 3, 82:

    denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta,

    hardly any one, Cic. Sest. 23, 51:

    rationem sententiae suae non fere reddere,

    id. Tusc. 1, 17, 38:

    nec adhuc fere inveni, qui, etc.,

    id. Att. 7, 6, 1; cf.:

    quod non fere contingit, nisi, etc.,

    id. Lael. 20, 72:

    nec rei fere sane amplius quicquam fuit,

    Ter. Heaut. 1, 1, 3:

    in qua (disputatione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, praetermissum puto,

    Cic. Rep. 1, 8 fin.: tum est Cato locutus;

    quo erat nemo fere senior temporibus illis, nemo prudentior,

    id. Lael. 1, 5:

    dixit, hunc ne in convivio quidem ullo fere interfuisse,

    id. Rosc. Am. 14:

    neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit,

    Caes. B. G. 5, 53, 5: neque enim [p. 736] fere iam est ullus dies occupatus, ut nihil, etc., Quint. 10, 7, 27.—With a neg. interrog.:

    nam quid fere undique placet?

    Quint. 1, 2, 15.—
    b.
    Form ferme:

    hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit,

    Cic. Rep. 1, 45 fin.; id. Tusc. 5, 38, 111:

    quod non ferme decernitur, nisi, etc.,

    Liv. 22, 9, 8; 24, 25, 9:

    voluptatibus erant inferiores, nec pecuniis ferme superiores,

    Cic. Rep. 2, 34 fin.; so,

    nec ferme res antiqua alia est nobilior,

    Liv. 1, 24:

    facio, quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40; so Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ferme,

    Liv. 21, 7, 9; 27, 28, 14:

    ut eo nihil ferme quisquam addere posset,

    Cic. Brut. 43, 161:

    quia nemo ferme huc sine damno devortitur,

    Plaut. Men. 2, 1, 39:

    non ferme facilius aliquid tenere,

    Cic. Rep. 2, 5 fin.; 1, 45, 69.—
    2.
    Of time (in the usual course of things; opp. to sometimes, now and then), in general, generally, usually, commonly.
    a.
    Form fere:

    Fit fere, ut, etc.,

    Cic. Rep. 6, 10; cf.:

    jam hoc fere sic fieri solere accepimus,

    id. de Imp. Pomp. 9, 24:

    quod fere solet fieri,

    id. Inv. 1, 29, 46; cf.

    also: ut fere fit,

    id. ib. 2, 4, 14:

    nam fere maxima pars morem hunc homines habent,

    Plaut. Capt. 2, 1, 36:

    quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt,

    Caes. B. G. 3, 18, 6:

    aedificio circumdato silva (ut sunt fere domicilia Gallorum, etc.),

    id. ib. 6, 30, 3:

    ruri fere se continebat,

    Ter. Ph. 2, 3, 16:

    nam fere non difficile est invenire, quid, etc.,

    Auct. Her. 2, 18, 27:

    in eum fere est voluntas nostra propensior,

    Cic. Off. 2, 20, 69:

    sic omnia nimia in contraria fere convertuntur,

    id. Rep. 1, 44:

    quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc.,

    id. ib. 2, 1:

    nominatim fere referri, quid, etc.,

    id. de Or. 2, 33, 142:

    nigra fere terra,

    commonly black, Verg. G. 2, 203:

    qui timet his adversa, fere miratur eodem quo cupiens pacto,

    Hor. Ep. 1, 6, 9.—Strengthened by plerumque or plerique:

    hic solebamus fere Plerumque eam operiri,

    Ter. Ph. 1, 2, 39; cf.

    corresp. to plerumque: fortuna eos plerumque efficit caecos, quos complexa est: itaque efferuntur fere fastidio et contumacia,

    Cic. Lael. 15, 54:

    adducto fere vultu, plerumque tacitus,

    Suet. Tib. 68:

    non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avaros... reprehendunt,

    Cic. Tusc. 3, 30, 73.—Opp. raro, interdum, saepe:

    fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor desiderat,

    Col. 4, 17, 5; cf.:

    fereque id in capillo fit, rarius in barba,

    Cels. 6, 2:

    ipse Circenses ex amicorum fere libertinorumque cenaculis spectabat, interdum e pulvinari,

    Suet. Aug. 15:

    in consulatu pedibus fere, extra consulatum saepe adaperta sella per publicum incessit,

    id. ib. 53.—
    b.
    Form ferme:

    quod ferme evenit,

    Cic. Rep. 1, 42:

    nam ferme apud Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74 fin.:

    inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque,

    Liv. 21, 54:

    intacta invidia media sunt: ad summa ferme tendit,

    id. 45, 35; cf.:

    mobilis et varia est ferme natura malorum,

    Juv. 13, 236:

    ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia),

    Liv. 7, 2:

    ut ferme ad nova imperia,

    Tac. A. 2, 2:

    quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    nocte ferme proficiscebantur,

    id. 34, 13, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > fere

  • 5 genus

    1.
    gĕnus, ĕris, n. [= genos, root GEN, gigno, gens], birth, descent, origin; and concr., a race, stock, etc. (cf.: familia, gens, stirps).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: bono genere gnati, Cato ap. Gell. 10, 3, 17; cf.:

    ii, qui nobili genere nati sunt,

    Cic. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    amplissimo genere natus,

    Caes. B. G. 4, 12, 4:

    genere regio natus,

    Cic. Rep. 1, 33:

    C. Laelius, cum ei quidam malo genere natus diceret, indignum esse suis majoribus, at hercule, inquit, tu tuis dignus,

    id. de Or. 2, 71, 286:

    genere et nobilitate et pecunia sui municipii facile primus,

    id. Rosc. Am. 6, 15:

    esse genere divino,

    id. Rep. 2, 2:

    contempsisti L. Murenae genus, extulisti tuum,

    id. Mur. 7, 15:

    hic sacra, hic genus, hic majorum multa vestigia,

    id. Leg. 2, 1, 3; cf. id. Brut. 58, 212; id. Rep. 1, 18:

    adulescens, cujus spei nihil praeter genus patricium deesset,

    Liv. 6, 34, 11:

    in famam generis ac familiae,

    Quint. 3, 11, 12; 5, 10, 24:

    genus Lentulorum,

    id. 6, 3, 67:

    Atys, genus unde Atii duxere Latini,

    Verg. A. 5, 568:

    fortuna non mutat genus,

    Hor. Epod. 4, 6:

    virginem plebei generis petiere juvenes, alter virgini genere par, alter, etc.,

    Liv. 4, 9, 4:

    qui sibi falsum nomen imposuerit, genus parentesve finxerit, etc.,

    Plaut. Sent. 5, 25, 11.— Plur.:

    summis gnati generibus,

    Plaut. Most. 5, 2, 20.—
    B.
    In partic., birth, for high or noble birth (mostly poet.):

    cum certi propter divitias aut genus aut aliquas opes rem publicam tenent, est factio,

    Cic. Rep. 3, 14: pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 394 Vahl.):

    et genus et virtus, nisi cum re vilior alga est,

    Hor. S. 2, 5, 8; cf.:

    et genus et formam regina pecunia donat,

    id. Ep. 1, 6, 37:

    non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

    id. C. 4, 7, 23:

    jactes et genus et nomen inutile,

    id. ib. 1, 14, 13; cf.:

    cui genus et quondam nomen natique fuissent,

    Verg. A. 5, 621:

    nunc jam nobis patribus vobisque plebei promiscuus consulatus patet, nec generis, ut ante, sed virtutis est praemium,

    Liv. 7, 32, 14; cf. id. 4, 4, 7.
    II.
    Transf.
    A.
    Like gens and stirps, a descendant, offspring, child; and collect., descendants, posterity, race ( poet.): neve tu umquam in gremium extollas liberorum ex te genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.):

    credo equidem, genus esse deorum,

    Verg. A. 4, 12:

    Uraniae genus, Hymen,

    i. e. her son, Cat. 61, 2:

    audax Iapeti,

    i. e. his son Prometheus, Hor. C. 1, 3, 27:

    Jovis,

    i. e. Perseus, Ov. M. 4, 609; cf. also Prop. 2, 2, 9; Hor. C. 2, 14, 18:

    genus Adrasti,

    i. e. Diomede, grandson of Adrastus, Ov. F. 6, 433;

    so of a grandson,

    id. M. 2, 743; cf.

    nepotum,

    Hor. C. 3, 17, 4:

    Tantali genus,

    id. ib. 2, 18, 37:

    Danai,

    id. ib. 2, 14, 18:

    Messi clarum genus Osci,

    id. S. 1, 5, 54:

    ab alto Demissum genus Aenea,

    i. e. Octavianus, as the adopted son of Julius Cœsar, id. ib. 2, 5, 63:

    sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor,

    i. e. the Romans, id. C. 1, 2, 35; cf. ib. 3, 6, 18:

    regium genus,

    id. ib. 2, 4, 15. —
    B.
    Of an assemblage of objects (persons, animals, plants, inanimate or abstract things) which are related or belong together in consequence of a resemblance in natural qualities; a race, stock, class, sort, species, kind (in this signif. most freq. in all periods and kinds of writing).
    1.
    In gen.
    a.
    Of living things: ne genus humanum temporis longinquitate occideret, propter hoc marem cum femina esse coniunctum, Cic. ap. Col. 12, 1 (Fragm. Cic. 1, 5 Baiter):

    quod ex infinita societate generis humani ita contracta res est, etc.,

    of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf. id. Rep. 1, 2 fin.:

    o deorum quicquid in caelo regit Terras et humanum genus,

    Hor. Epod. 5, 2;

    for which: consulere generi hominum,

    Cic. Rep. 3, 12; cf.:

    cum omni hominum genere,

    id. ib. 2, 26; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    solivagum genus,

    Cic. Rep. 1, 25: potens vir cum inter sui corporis homines tum etiam ad plebem, quod haudquaquam inter id genus contemptor ejus habebatur, i. e. among the Plebeians, Liv. 6, 34, 5: Graium genus, the Grecian race, Enn. ap. Prob. ad Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 149 Vahl.):

    virtus est propria Romani generis atque seminis,

    Cic. Phil. 4, 5, 13; cf. id. Ac. 2, 27, 86:

    Ubii, paulo quam sunt ejusdem generis et ceteris humaniores,

    Caes. B. G. 4, 3, 3; cf.

    also: impellit alios (Aeduos) iracundia et temeritas, quae maxime illi hominum generi est innata,

    race of men, id. ib. 7, 42, 2; so, like gens, of nations, peoples, tribes: ferox, Sall. Fragm. ap. Arus. Mess. s. v. insolens, p. 241 Lind. (Hist. 1, 14 Gerl.); Liv. 34, 7, 6:

    implacidum (Genauni),

    Hor. C. 4, 14, 10:

    durum ac velox (Ligures),

    Flor. 2, 3, 4:

    omne in paludes diffugerat,

    id. 3, 10, 14:

    Graecorum,

    Cic. Fl. 4, 9:

    Numidarum,

    Liv. 30, 12, 18:

    genus omne nomenque Macedonum,

    id. 13, 44, 6; Nep. Reg. 2:

    Italici generis multi mortales,

    Sall. J. 47, 1:

    Illyriorum,

    Liv. 27, 32, 4; 27, 48, 10; 42, 47 fin.:

    Scytharum,

    Just. 2, 3, 16; Tac. H. 2, 4; Suet. Ner. 37; Vell. 2, 118, 1.—In plur.:

    conventus is, qui ex variis generibus constaret,

    Caes. B. C. 2, 36, 1:

    olim isti fuit generi quondam quaestus apud saeclum prius... est genus hominum, qui se primos esse omnium rerum volunt,

    class of men, profession, Ter. Eun. 2, 2, 15 and 17:

    firmi et stabiles et constantes (amici), cujus generis est magna penuria,

    Cic. Lael. 17, 62:

    saepius genus ejus hominis (sc. procuratoris rei publicae) erit in reliqua nobis oratione tractandum,

    id. Rep. 2, 29 fin.; cf.:

    genus aliud tyrannorum,

    id. ib. 1, 44:

    judicum genus et forma,

    id. Phil. 5, 5, 13:

    istius generis asoti,

    id. Fin. 2, 8, 23; cf.:

    omnium ejus generis poëtarum haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    liberrimum hominum,

    id. 10, 12, 2, § 22:

    irritabile vatum,

    Hor. Ep. 2, 2, 102:

    hoc omne (ambubajarum, etc.),

    id. S. 1, 2, 2:

    hominum virile, muliebre,

    Cic. Inv. 1, 24, 35:

    equidem fabulam et fictam rem ducebam esse, virorum omne genus in aliqua insula conjuratione muliebri ab stirpe sublatum esse,

    Liv. 34, 2, 3:

    cedat consulari generi praetorium,

    Cic. Planc. 6, 15:

    ad militare genus = ad milites,

    Liv. 24, 32, 2:

    alia militaris generis turba,

    id. 44, 45, 13:

    castellani, agreste genus,

    id. 34, 27, 9 Weissenb. ad loc.— Sing. with plur. predicate:

    Ministrantibus sibi omni genere turpium personarum,

    Capitol. Ver. 4.—In plur.:

    eorum hominum... genera sunt duo,

    Caes. B. G. 6, 13, 1:

    tria auditorum,

    Quint. 3, 4, 6.— Repeated in the relative-clause:

    duo genera semper in hac civitate fuerunt... quibus ex generibus,

    Cic. Sest. 45, 96.—In the acc., of description (v. Roby's Gram. 2, p. 42 sq.):

    quot et quod genus pastores habendi,

    of what kind, Varr. R. R. 2, 10, 1:

    quod genus ii sunt, etc.,

    Auct. Her. 2, 30, 48; cf. in the foll.—
    (β).
    Of animals, plants, etc.: genus altivolantum, the race of birds, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 84 Vahl.); cf.: genu' pennis condecoratum, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 5, § 59:

    lanigerum, id. Fragm. ap. Paul. ex Fest. s. v. Cyprio, p. 59 Müll.: squamigerum,

    Lucr. 1, 162; cf.

    piscium,

    Hor. C. 1, 2, 9:

    silvestre,

    Lucr. 5, 1411:

    omne ferarum,

    id. 5, 1338:

    acre leonum,

    id. 5, 862:

    malefici generis plurima animalia,

    Sall. J. 17, 6:

    diversum confusa genus panthera camelo,

    Hor. Ep. 2, 1, 195:

    animantūm propagare genus,

    to propagate the race, Lucr. 1, 195:

    ad genus faciendum,

    Just. 2, 9 fin.:

    juxta genus suum,

    Vulg. Gen. 1, 11 saep.— Plur.:

    quae vero et quam varia genera bestiarum vel cicurum vel ferarum!

    Cic. N. D. 2, 39, 99:

    piscium genera,

    Quint. 5, 10, 21.—In the acc., of description:

    porticus avibus omne genus oppletae,

    Varr. R. R. 3, 5, 11:

    pascuntur omne genus objecto frumento,

    id. ib. 3, 6:

    boves et id genus pecua,

    App. M. 2, p. 115, 4; id. Flor. p. 37. —
    b.
    Of inanim. and abstr. things, kind, sort, description, class, order, character:

    genus ullum materiaï,

    Lucr. 2, 304:

    cum is (sol) quoque efficiat, ut omnia floreant et in suo quaeque genere pubescant,

    Cic. N. D. 2, 15, 41:

    naves omni genere armorum ornatissimae,

    Caes. B. G. 3, 14, 2:

    cibi genus,

    id. ib. 4, 1, 9:

    cum omni genere commeatus,

    Liv. 30, 36, 2:

    frugum,

    id. 38, 15, 9:

    hoc sphaerae genus,

    Cic. Rep. 1, 14:

    hoc triplex rerum publicarum genus,

    id. ib. 2, 23:

    regale civitatis,

    id. ib.; cf.:

    totum regiae civitatis,

    id. ib. 2, 29:

    novum imperii,

    id. ib. 2, 32:

    ipsum istud genus orationis exspecto,

    id. ib. 1, 24 fin.; cf.: dulce orationis, id. Or. 13, 42:

    qua re esset hoc bellum genere ipso necessarium,

    id. de Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    genus hoc erat pugnae, quo, etc.,

    Caes. B. G. 1, 48, 4:

    potestas annua (consulum) genere ipso ac jure regia,

    Cic. Rep. 2, 32:

    genus vitae... genus aetatis,

    id. Off. 1, 32, 117:

    optimum emendandi,

    Quint. 10, 4, 2:

    dicendi,

    Cic. Off. 1, 1, 3; Quint. 8, 3, 56; 12, 10, 69:

    simplex rectumque loquendi,

    id. 9, 3, 3:

    omnis generis tormenta,

    Liv. 32, 16, 10:

    praeda ingens omnis generis,

    id. 27, 5, 9; so,

    omnis generis, with tela,

    id. 38, 26, 4;

    with naves,

    id. 34, 8, 5;

    with eloquentia,

    id. 39, 40, 7, etc.—Repeated in the relative-clause:

    erat haec (ratio) ex eodem genere, quod ego maxime genus ex sociorum litteris reperire cupiebam,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183.—In plur.:

    Caesar haec genera munitionis instituit,

    Caes. B. G. 7, 72, 1:

    disserere de generibus et de rationibus civitatum,

    Cic. Rep. 2, 11; cf. id. ib. 1, 26;

    28: genera juris institutorum, morum consuetudinumque describere,

    id. ib. 3, 10:

    genera furandi,

    id. Verr. 2, 2, 7, § 18.—In the acc., of description: omne, hoc, id, quod genus, for omnis, ejus, hujus, cujus generis, of every, of this, of which kind:

    sub urbe hortum omne genus, coronamenta omne genus,

    Cato, R. R. 8, 2; Varr. R. R. 1, 29, 1:

    omne genus simulacra feruntur,

    Lucr. 4, 735:

    si hoc genus rebus non proficitur,

    Varr. R. R. 2, 1, 23; id. L. L. 9, § 110 Müll.; Lucr. 6, 917 and Hor. S. 2, 6, 44:

    in id genus verbis,

    Varr. L. L. 10, § 79; 8, 7, 108, § 17:

    in id genus libris,

    Gell. 3, 8, 1:

    scis me ante orationes aut aliquid id genus solitum scribere,

    Cic. Att. 13, 12, 3:

    vitanda sunt illa, quae propinqua videntur: quod genus, fidentiae contrarium est diffidentia, etc.,

    for example, id. Inv. 2, 54, 165; so ib. 2, 52, 157; 2, 54, 162; 2, 57, 172; Lucr. 4, 271; 6, 1058:

    lege jus est id quod populi jussu sanctum est, quod genus: ut in jus eas cum voceris,

    Auct. Her. 2, 13, 19; cf.

    ib. sqq.— In gen.: i. q. res or aliquid: ut in omni genere hujus populi (Graeci) consuetudinem videretur imitatus,

    in all respects, in everything, Cic. Rep. 2, 20; cf.:

    innumerabiles res sunt, in quibus te quotidie in omni genere desiderem,

    id. Q. Fr. 2, 2 fin.:

    incredibile est, quam me in omni genere delectarit,

    id. Att. 16, 5, 2:

    medici assiduitas et tota domus in omni genere diligens,

    id. ib. 12, 33, 2;

    7, 1, 2: qui in aliquo genere aut inconcinnus aut multus est, is ineptus dicitur,

    in any respect whatever, id. de Or. 2, 4, 17:

    qua de re et de hoc genere toto pauca cognosce,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4.—Adverb.: in genus, in general, generally:

    sermones in genus communes,

    Gell. 4, 1 fin.
    2.
    In partic.
    a.
    In philos. lang., opp. partes, and comprising them within itself, a general term, logical genus:

    genus est id, quod sui similes communione quadam, specie autem differentes, duas aut plures complectitur partes,

    Cic. de Or. 1, 42, 189; cf.: genus est, quod plures partes amplectitur, ut animal;

    pars est, quae subest generi, ut equus. Sed saepe eadem res alii genus, alii pars est: nam homo animalis pars est, Thebani aut Trojani genus,

    id. de Inv. 1, 22, 32: genus est, quod partes aliquas amplectitur, ut cupiditas;

    pars est, quae subest generi, ut cupiditati amor, avaritia,

    id. ib. 1, 28, 42; cf.

    also: genus est notio ad plures differentias pertinens,

    id. Top. 7, 31:

    nec vero sine philosophorum disciplina genus et speciem cujusque rei cernere neque eam definiendo explicare nec tribuere in partes possumus, etc.,

    id. Or. 4, 16; cf. ib. 33, 117:

    formae dicendi specie dispares, genere laudabiles,

    id. de Or. 3, 9, 34:

    perturbationes sunt genere quatuor, partibus plures,

    id. Tusc. 3, 11, 24; cf. ib. 5, 25, 71:

    et conjuncta quaeremus, et genera et partes generibus subjectas, et similitudines, etc.,

    id. de Or. 2, 39, 166;

    opp. species and pars,

    Varr. R. R. 3, 3, 3.—
    b.
    In gram., gender: transversi sunt (ordines) qui ab recto casu obliqui declinantur, ut albus, albi, albo;

    directi sunt, qui ab recto casu in rectos declinantur, ut albus, alba, album. Transversorum ordinum partes appellantur casus, directorum genera: utrisque inter se implicatis forma,

    Varr. L. L. 10, § 22 Müll.:

    quod ad verborum temporalium rationem attinet, cum partes sint quatuor: temporum, personarum, generum, divisionum, etc.,

    ib. 9, § 95:

    in nominibus tria genera,

    Quint. 1, 4, 23:

    barbarismum fieri per numeros aut genera,

    id. 1, 5, [p. 811] 16;

    9, 3, 6: in verbis quoque quis est adeo imperitus, ut ignoret genera et qualitates, etc.,

    id. 1, 4, 27.
    2.
    gĕnus, ūs, v. genu.

    Lewis & Short latin dictionary > genus

  • 6 honestas

    hŏnestas, ātis, f. [honestus], honorableness.
    I.
    (Acc. to honestus, I.) Honorable consideration which a man enjoys, honor, reputation, character, respectability, credit, opp. to turpitudo (class.; cf.: existimatio, dignitas).
    A.
    Lit.: quid est honestas nisi honor perpetuus ad aliquem secundo populi rumore delatus. Lact. 3, 8, fin.:

    unde pudor, continentia, fuga turpitudinis, appetentia laudis et honestatis?

    Cic. Rep. 1, 2; cf.:

    fugiendae turpitudinis adipiscendaeque honestatis causa,

    id. Tusc. 2, 27, 66; Gell. 1, 3, 23 sq.:

    nihil esse in vita magnopere expetendum nisi laudem atque honestatem,

    Cic. Arch. 6, 14; cf.:

    omnia, quae putant homines expetenda, honestas, gloria, tranquillitas animi atque jucunditas,

    id. Lael. 22, 84; id. Phil. 7, 5, 14: cogita, ea nobis erepta esse, quae hominibus [p. 861] non minus quam liberi cara esse debent, honestatem, dignitatem, honores omnes, id. Fam. 4, 5, 2:

    quas familias honestatis amplitudinisque gratia nomino,

    on account of their character, id. Rosc. Am. 6, 15:

    honestate spoliatus,

    id. Rab. Post. 16, 44; cf.: omni jure atque honestate interdictus, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7:

    fautor infimi generis hominum, odio alienae honestatis,

    Liv. 1, 47, 11:

    honestatem omnem amittere,

    consideration, respect, Cic. Rosc. Am. 39, 114:

    in eoque (officio) et colendo sita vitae est honestas omnis et in negligendo turpitudo,

    id. Off. 1, 2, 4; Gell. 1, 3, 24: honestati alicujus convenire (with subj. clause), Paul. Sent. 3, 5, 2.—In plur. (= honores):

    ceteris ante partis honestatibus atque omni dignitate fortunaque aliquem privare,

    Cic. Mur. 40, 87.—
    B.
    Transf., concr.:

    causa, in qua omnes honestates civitatis, omnes aetates, omnes ordines una consentiunt,

    honorable, reputable persons, Cic. Sest. 51, 109.—
    II.
    (Acc. to honestus, II.)
    A.
    Honorableness of character, honorable feeling, honor, honesty, probity, integrity, virtue (class.):

    ubi est autem dignitas, nisi ubi honestas?

    Cic. Att. 7, 11, 1:

    nemo est inventus tam perditus, tam ab omni non modo honestate sed etiam simulatione honestatis relictus, qui, etc.,

    id. Rab. Perd. 8, 23 and 24:

    (qui summum bonum) suis commodis, non honestate metitur... honestatem propter se expetere,

    id. Off. 1, 2, 5 and 6; cf.:

    cum omnis honestas manet a partibus quatuor, quarum, etc.,

    id. ib. 1, 43, 152; and:

    habes undique expletam et perfectam formam honestatis, quae tota his quatuor virtutibus continetur,

    id. Fin. 2, 15, 48; Quint. 3, 8, 26:

    et in laude justitia utilitasque tractantur, et in consiliis honestas,

    id. 3, 4, 16: sunt qui tradant tanta eum (Staberium Erotem) honestate praeditum, ut, etc., such an honorable, noble character; Fr. honnēteté, Suet. Gramm. 13:

    quod factum causā publicae honestatis vindictam exspectat,

    Paul. Sent. 5, 4, 21.—
    B.
    Transf., of things, beauty, grace (very rare):

    testudinis,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 2:

    si est honestas in rebus ipsis, de quibus dicitur, exsistit ex rei natura quidam splendor in verbis,

    id. de Or. 3, 31, 125.

    Lewis & Short latin dictionary > honestas

  • 7 hora

    1.
    hōra, ae (archaic gen. sing. horāï, Lucr. 1, 1016.—In abl. plur. HORABVS, Inscr. Orell. 4601), f. [kindred with hôra; Zend yare, year; ayara, day; orig. for Wosara, from Wear, ver], (lit., a definite space of time, fixed by natural laws; hence, as in Greek).
    I.
    An hour.
    A.
    Lit. (among the Romans, of varying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reckoned as twelve hours; cf.:

    aetas, aevum, tempus, dies): aestiva,

    Mart. 12, 1, 4; cf.:

    viginti milia passuum horis quinque duntaxat aestivis conficienda sunt,

    Veg. Mil. 1, 9:

    horam amplius jam in demoliendo signo moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95:

    īdem eadem possunt horam durare probantes?

    Hor. Ep. 1, 1, 82:

    ternas epistolas in hora dare,

    Cic. Fam. 15, 16, 1:

    in hora saepe ducentos versus dictabat,

    Hor. S. 1, 4, 9:

    horas tres dicere,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    primum dormiit ad horas tres,

    id. ib. 10, 13, 1:

    quatuor horarum spatio antecedens,

    Caes. B. C. 3, 79 fin.:

    quatuor aut plures aulaea premuntur in horas,

    Hor. Ep. 2, 1, 189:

    non amplius quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causas complectitur,

    Quint. 10, 6, 1:

    paucissimarum horarum consulatus,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    hora quota est?

    what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44:

    nuntiare horas,

    to tell the time of day, Juv. 10, 216; cf.:

    cum a puero quaesisset horas,

    Plin. 7, 53, 54, § 182; Suet. Dom. 16:

    si te grata quies et primam somnus in horam Delectat,

    Hor. Ep. 1, 17, 6:

    hora secunda postridie,

    Cic. Quint. 6, 25:

    quartā vix demum exponimur horā,

    Hor. S. 1, 5, 23:

    cum ad te quinta fere hora venissem,

    Cic. Pis. 6, 13:

    ea res acta est, cum hora sexta vix Pompeius perorasset, usque ad horam octavam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    hora fere nona,

    id. ib.:

    hora diei decima fere,

    id. Phil. 2, 31, 77:

    hora fere undecima aut non multo secus,

    id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora;

    Exercet raucos tertia causidicos: In quintam varios extendit Roma labores: Sexta quies lassis, septima finis erit, etc.,

    Mart. 4, 8:

    post horam primam noctis.... decem horis nocturnis,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19:

    prima noctis,

    Suet. Aug. 76:

    tribus nocturnis,

    id. Calig. 50:

    id quidem in horam diei quintam vel octavam spectare maluerint, i. e.,

    towards that part of the heavens where the sun is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16, § 84; 6, 32, 37, § 202:

    hic tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis legitimis horis remittam,

    of the hours allowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    hora partūs,

    the hour of one's birth, natal hour, Suet. Aug. 94:

    hora natalis,

    Hor. C. 2, 17, 19:

    mortis,

    Suet. Dom. 14:

    cenae,

    id. Claud. 8:

    pugnae,

    id. Aug. 16:

    somni,

    id. Dom. 21 et saep.:

    ad horam venire,

    at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16:

    clavum mutare in horas,

    every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10; id. C. 2, 13, 14; id. A. P. 160; Plin. Ep. 3, 17, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    In horam vivere, to care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25.—
    b.
    Omnium horarum homo (amicus, etc.), ready, active, well disposed at all times, Quint. 6, 3, 110 Spald.; Suet. Tib. 42 (for which:

    C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuivis tempori hominem esse,

    Cic. de Or. 2, 67, 271).—
    B.
    Transf., in plur.: hōrae, ārum, a horologe, dial, clock:

    cum machinatione quadam moveri aliquid videmus, ut sphaeram, ut horas,

    Cic. N. D. 2, 38, 97; Petr. 71; cf.:

    videt oscitantem judicem, mittentem ad horas,

    to look at the clock, Cic. Brut. 54, 200.—
    II.
    Poet., in gen., time, time of year, season:

    tu quamcumque deus tibi fortunaverit horam, Grata sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 22:

    et mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora,

    id. C. 2, 16, 31:

    neu fluitem dubiae spe pendulus horae,

    id. Ep. 1, 18, 110:

    qui recte vivendi prorogat horam,

    id. ib. 1, 2, 41:

    extremo veniet mollior hora die,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 16:

    numquam te crastina fallet Hora,

    Verg. G. 1, 426:

    sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302;

    so of spring: genitalis anni,

    Plin. 9, 35, 54, § 107:

    flagrantis atrox hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    (hae latebrae) Incolumem tibi me praestant Septembribus horis,

    id. Ep. 1, 16, 16:

    arbor ipsa omnibus horis pomifera est,

    at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, 7, § 15.—
    III.
    Personified: Hōrae, ārum, f., like the Gr. Hôrai, the Hours, daughters of Jupiter and Themis, goddesses that presided over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat. Th. 3, 410; Ov. F. 1, 125; 5, 217; Hyg. Fab. 183.
    2.
    Hō̆ra, ae, f. [perh. an old form for hĕra, lady], the wife of Quirinus ( Romulus), who was worshipped as a goddess (called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830): Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. ap. Non. 120, 2 (Ann. v. 121 Vahl.):

    Hora Quirini,

    Gell. 13, 22, 2; cf.:

    pariter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat,

    Ov. M. 14, 851.

    Lewis & Short latin dictionary > hora

  • 8 Horae

    1.
    hōra, ae (archaic gen. sing. horāï, Lucr. 1, 1016.—In abl. plur. HORABVS, Inscr. Orell. 4601), f. [kindred with hôra; Zend yare, year; ayara, day; orig. for Wosara, from Wear, ver], (lit., a definite space of time, fixed by natural laws; hence, as in Greek).
    I.
    An hour.
    A.
    Lit. (among the Romans, of varying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reckoned as twelve hours; cf.:

    aetas, aevum, tempus, dies): aestiva,

    Mart. 12, 1, 4; cf.:

    viginti milia passuum horis quinque duntaxat aestivis conficienda sunt,

    Veg. Mil. 1, 9:

    horam amplius jam in demoliendo signo moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95:

    īdem eadem possunt horam durare probantes?

    Hor. Ep. 1, 1, 82:

    ternas epistolas in hora dare,

    Cic. Fam. 15, 16, 1:

    in hora saepe ducentos versus dictabat,

    Hor. S. 1, 4, 9:

    horas tres dicere,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    primum dormiit ad horas tres,

    id. ib. 10, 13, 1:

    quatuor horarum spatio antecedens,

    Caes. B. C. 3, 79 fin.:

    quatuor aut plures aulaea premuntur in horas,

    Hor. Ep. 2, 1, 189:

    non amplius quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causas complectitur,

    Quint. 10, 6, 1:

    paucissimarum horarum consulatus,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    hora quota est?

    what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44:

    nuntiare horas,

    to tell the time of day, Juv. 10, 216; cf.:

    cum a puero quaesisset horas,

    Plin. 7, 53, 54, § 182; Suet. Dom. 16:

    si te grata quies et primam somnus in horam Delectat,

    Hor. Ep. 1, 17, 6:

    hora secunda postridie,

    Cic. Quint. 6, 25:

    quartā vix demum exponimur horā,

    Hor. S. 1, 5, 23:

    cum ad te quinta fere hora venissem,

    Cic. Pis. 6, 13:

    ea res acta est, cum hora sexta vix Pompeius perorasset, usque ad horam octavam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    hora fere nona,

    id. ib.:

    hora diei decima fere,

    id. Phil. 2, 31, 77:

    hora fere undecima aut non multo secus,

    id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora;

    Exercet raucos tertia causidicos: In quintam varios extendit Roma labores: Sexta quies lassis, septima finis erit, etc.,

    Mart. 4, 8:

    post horam primam noctis.... decem horis nocturnis,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19:

    prima noctis,

    Suet. Aug. 76:

    tribus nocturnis,

    id. Calig. 50:

    id quidem in horam diei quintam vel octavam spectare maluerint, i. e.,

    towards that part of the heavens where the sun is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16, § 84; 6, 32, 37, § 202:

    hic tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis legitimis horis remittam,

    of the hours allowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    hora partūs,

    the hour of one's birth, natal hour, Suet. Aug. 94:

    hora natalis,

    Hor. C. 2, 17, 19:

    mortis,

    Suet. Dom. 14:

    cenae,

    id. Claud. 8:

    pugnae,

    id. Aug. 16:

    somni,

    id. Dom. 21 et saep.:

    ad horam venire,

    at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16:

    clavum mutare in horas,

    every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10; id. C. 2, 13, 14; id. A. P. 160; Plin. Ep. 3, 17, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    In horam vivere, to care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25.—
    b.
    Omnium horarum homo (amicus, etc.), ready, active, well disposed at all times, Quint. 6, 3, 110 Spald.; Suet. Tib. 42 (for which:

    C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuivis tempori hominem esse,

    Cic. de Or. 2, 67, 271).—
    B.
    Transf., in plur.: hōrae, ārum, a horologe, dial, clock:

    cum machinatione quadam moveri aliquid videmus, ut sphaeram, ut horas,

    Cic. N. D. 2, 38, 97; Petr. 71; cf.:

    videt oscitantem judicem, mittentem ad horas,

    to look at the clock, Cic. Brut. 54, 200.—
    II.
    Poet., in gen., time, time of year, season:

    tu quamcumque deus tibi fortunaverit horam, Grata sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 22:

    et mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora,

    id. C. 2, 16, 31:

    neu fluitem dubiae spe pendulus horae,

    id. Ep. 1, 18, 110:

    qui recte vivendi prorogat horam,

    id. ib. 1, 2, 41:

    extremo veniet mollior hora die,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 16:

    numquam te crastina fallet Hora,

    Verg. G. 1, 426:

    sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302;

    so of spring: genitalis anni,

    Plin. 9, 35, 54, § 107:

    flagrantis atrox hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    (hae latebrae) Incolumem tibi me praestant Septembribus horis,

    id. Ep. 1, 16, 16:

    arbor ipsa omnibus horis pomifera est,

    at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, 7, § 15.—
    III.
    Personified: Hōrae, ārum, f., like the Gr. Hôrai, the Hours, daughters of Jupiter and Themis, goddesses that presided over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat. Th. 3, 410; Ov. F. 1, 125; 5, 217; Hyg. Fab. 183.
    2.
    Hō̆ra, ae, f. [perh. an old form for hĕra, lady], the wife of Quirinus ( Romulus), who was worshipped as a goddess (called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830): Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. ap. Non. 120, 2 (Ann. v. 121 Vahl.):

    Hora Quirini,

    Gell. 13, 22, 2; cf.:

    pariter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat,

    Ov. M. 14, 851.

    Lewis & Short latin dictionary > Horae

  • 9 horae

    1.
    hōra, ae (archaic gen. sing. horāï, Lucr. 1, 1016.—In abl. plur. HORABVS, Inscr. Orell. 4601), f. [kindred with hôra; Zend yare, year; ayara, day; orig. for Wosara, from Wear, ver], (lit., a definite space of time, fixed by natural laws; hence, as in Greek).
    I.
    An hour.
    A.
    Lit. (among the Romans, of varying length, according to the time of year, from sunrise to sunset being reckoned as twelve hours; cf.:

    aetas, aevum, tempus, dies): aestiva,

    Mart. 12, 1, 4; cf.:

    viginti milia passuum horis quinque duntaxat aestivis conficienda sunt,

    Veg. Mil. 1, 9:

    horam amplius jam in demoliendo signo moliebantur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 95:

    īdem eadem possunt horam durare probantes?

    Hor. Ep. 1, 1, 82:

    ternas epistolas in hora dare,

    Cic. Fam. 15, 16, 1:

    in hora saepe ducentos versus dictabat,

    Hor. S. 1, 4, 9:

    horas tres dicere,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    primum dormiit ad horas tres,

    id. ib. 10, 13, 1:

    quatuor horarum spatio antecedens,

    Caes. B. C. 3, 79 fin.:

    quatuor aut plures aulaea premuntur in horas,

    Hor. Ep. 2, 1, 189:

    non amplius quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    haec (cogitatio) paucis admodum horis magnas etiam causas complectitur,

    Quint. 10, 6, 1:

    paucissimarum horarum consulatus,

    Plin. 7, 53, 54, § 181:

    hora quota est?

    what o'clock is it? Hor. S. 2, 6, 44:

    nuntiare horas,

    to tell the time of day, Juv. 10, 216; cf.:

    cum a puero quaesisset horas,

    Plin. 7, 53, 54, § 182; Suet. Dom. 16:

    si te grata quies et primam somnus in horam Delectat,

    Hor. Ep. 1, 17, 6:

    hora secunda postridie,

    Cic. Quint. 6, 25:

    quartā vix demum exponimur horā,

    Hor. S. 1, 5, 23:

    cum ad te quinta fere hora venissem,

    Cic. Pis. 6, 13:

    ea res acta est, cum hora sexta vix Pompeius perorasset, usque ad horam octavam,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    hora fere nona,

    id. ib.:

    hora diei decima fere,

    id. Phil. 2, 31, 77:

    hora fere undecima aut non multo secus,

    id. Mil. 10, 29: prima salutantes atque altera continet hora;

    Exercet raucos tertia causidicos: In quintam varios extendit Roma labores: Sexta quies lassis, septima finis erit, etc.,

    Mart. 4, 8:

    post horam primam noctis.... decem horis nocturnis,

    Cic. Rosc. Am. 7, 19:

    prima noctis,

    Suet. Aug. 76:

    tribus nocturnis,

    id. Calig. 50:

    id quidem in horam diei quintam vel octavam spectare maluerint, i. e.,

    towards that part of the heavens where the sun is at the fifth or eighth hour, Plin. 17, 11, 16, § 84; 6, 32, 37, § 202:

    hic tu fortasse eris diligens, ne quam ego horam de meis legitimis horis remittam,

    of the hours allowed to an orator, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 25:

    hora partūs,

    the hour of one's birth, natal hour, Suet. Aug. 94:

    hora natalis,

    Hor. C. 2, 17, 19:

    mortis,

    Suet. Dom. 14:

    cenae,

    id. Claud. 8:

    pugnae,

    id. Aug. 16:

    somni,

    id. Dom. 21 et saep.:

    ad horam venire,

    at the hour, punctually, Sen. Q. N. 2, 16:

    clavum mutare in horas,

    every hour, hourly, Hor. S. 2, 7, 10; id. C. 2, 13, 14; id. A. P. 160; Plin. Ep. 3, 17, 3.—
    2.
    Prov.
    a.
    In horam vivere, to care only for the passing hour, to live from hand to mouth, Cic. Phil. 5, 9, 25.—
    b.
    Omnium horarum homo (amicus, etc.), ready, active, well disposed at all times, Quint. 6, 3, 110 Spald.; Suet. Tib. 42 (for which:

    C. Publicium solitum dicere, P. Mummium cuivis tempori hominem esse,

    Cic. de Or. 2, 67, 271).—
    B.
    Transf., in plur.: hōrae, ārum, a horologe, dial, clock:

    cum machinatione quadam moveri aliquid videmus, ut sphaeram, ut horas,

    Cic. N. D. 2, 38, 97; Petr. 71; cf.:

    videt oscitantem judicem, mittentem ad horas,

    to look at the clock, Cic. Brut. 54, 200.—
    II.
    Poet., in gen., time, time of year, season:

    tu quamcumque deus tibi fortunaverit horam, Grata sume manu,

    Hor. Ep. 1, 11, 22:

    et mihi forsan, tibi quod negarit, Porriget hora,

    id. C. 2, 16, 31:

    neu fluitem dubiae spe pendulus horae,

    id. Ep. 1, 18, 110:

    qui recte vivendi prorogat horam,

    id. ib. 1, 2, 41:

    extremo veniet mollior hora die,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 16:

    numquam te crastina fallet Hora,

    Verg. G. 1, 426:

    sub verni temporis horam,

    Hor. A. P. 302;

    so of spring: genitalis anni,

    Plin. 9, 35, 54, § 107:

    flagrantis atrox hora Caniculae,

    Hor. C. 3, 13, 9:

    (hae latebrae) Incolumem tibi me praestant Septembribus horis,

    id. Ep. 1, 16, 16:

    arbor ipsa omnibus horis pomifera est,

    at all seasons, all the year round, Plin. 12, 3, 7, § 15.—
    III.
    Personified: Hōrae, ārum, f., like the Gr. Hôrai, the Hours, daughters of Jupiter and Themis, goddesses that presided over the changes of the seasons and kept watch at the gates of heaven, Ov. M. 2, 26; 118; Val. Fl. 4, 92; Stat. Th. 3, 410; Ov. F. 1, 125; 5, 217; Hyg. Fab. 183.
    2.
    Hō̆ra, ae, f. [perh. an old form for hĕra, lady], the wife of Quirinus ( Romulus), who was worshipped as a goddess (called, before her death, Hersilia, Ov. M. 14, 830): Quirine pater, veneror, Horamque Quirini, Enn. ap. Non. 120, 2 (Ann. v. 121 Vahl.):

    Hora Quirini,

    Gell. 13, 22, 2; cf.:

    pariter cum corpore nomen Mutat Horamque vocat,

    Ov. M. 14, 851.

    Lewis & Short latin dictionary > horae

  • 10 impleo

    implĕo ( inpl-), ēvi, ētum, 2 (sync. forms:

    implerunt,

    Verg. E. 6, 48; id. G. 4, 461; Pers. 1, 99; Ov. M. 11, 666 al.:

    impleris,

    Hor. Epod. 17, 59:

    implerit,

    Ov. M. 6, 111:

    implerint,

    Cic. Agr. 2, 18, 47:

    implerat,

    Ov. M. 9, 280 al.:

    implessem,

    Verg. A. 4, 605:

    implesset,

    Ov. M. 9, 667:

    inplesse,

    Liv. 4, 41; Tib. 3, 3, 1; Tac. H. 2, 78 al.), v. a. [inpleo], to fill up, fill full, to make full, fill (freq. and class.; cf. expleo, compleo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    is vomens frustis esculentis gremium suum et totum tribunal implevit,

    Cic. Phil. 2, 25, 63:

    implevitque mero pateram,

    Verg. A. 1, 729:

    foros flammis,

    id. ib. 4, 605:

    herbarum suco expresso caput impleatur,

    i. e. be wet all over with, Cels. 3, 18 med.; so,

    caput calido oleo,

    id. 4, 2, 1 med.:

    cibis vinoque venas,

    Liv. 26, 14, 5: manum pinu flagranti, fills his hand with, i. e. grasps, Verg. A. 9, 72:

    fusti istorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6; cf.

    in the comic pun: quae (dolia) nisi erunt semper plena, ego te implebo flagris,

    id. Cas. 1, 35:

    tuis oraculis Chrysippus totum volumen implevit,

    Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the foll. g:

    Neptunus ventis implevit vela secundis,

    filled, swelled, Verg. A. 7, 23.—
    (β).
    Aliquid alicujus rei (in analogy with plenus; cf.

    compleo): ollam denariorum implere,

    Cic. Fam. 9, 18, 4.—
    (γ).
    With a simple acc.:

    id mustum coicies in amphoram et implebis ad summum,

    Col. 12, 36:

    alter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandes libros,

    Cic. Rep. 3, 8; cf. id. Ac. 2, 27, 87.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill with food, to satisfy, satiate:

    praeparatā nos implevimus cenā,

    Petr. 16:

    implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae,

    satisfy, regale themselves, Verg. A. 1, 215; so,

    vis impleri, mid.,

    Juv. 5, 75; cf.:

    se interdiu,

    Cels. 1, 2 fin.
    2.
    To fill, to make fleshy, fat, stout:

    si aqua inter cutem quem implevit,

    Cels. 2, 8 med.:

    implet corpus modica exercitatio, etc.,

    makes fat, id. 1, 3 med.:

    nascentes implent conchylia lunae,

    fill up, fatten, Hor. S. 2, 4, 30:

    Nomentanae vites se frequenter implent,

    Col. 3, 2, 14.—Hence also of women and animals, to make pregnant, impregnate:

    (Peleus Thetidem) ingenti implet Achille,

    Ov. M. 11, 265; 4, 698; 5, 111; 9, 280; so of animals: sues implentur uno coitu, Plin. 8, 51, 77, § 205; 9, 23, 39, § 76; Col. 7, 6, 3. —
    3.
    To fill up, amount to a certain measure:

    mensuraque roboris ulnas Quinque ter implebat,

    Ov. M. 8, 748:

    arboris crassitudo quatuor hominum ulnas complectentium implebat,

    Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, § 92:

    luna quater junctis implerat cornibus orbem,

    Ov. M. 2, 344; 7, 530.
    II.
    Trop.
    A.
    Ingen., to fill, make full.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    impune ut urbem nomine impleris meo,

    Hor. Epod. 17, 59:

    urbem tumultu,

    Liv. 24, 26, 12; cf.:

    voce deos,

    Val. Fl. 2, 167:

    aliquem hortatibus,

    id. 4, 81:

    aliquem spe,

    Just. 29, 4 fin.:

    pectus falsis terroribus,

    Hor. Ep. 2, 1, 212:

    scopulos lacrimosis vocibus,

    Verg. A. 11, 274:

    multitudinem exspectatione vana,

    Liv. 36, 29, 3; 41, 5, 2:

    milites praeda,

    satisfy, id. 7, 16, 3; 25, 20, 6:

    omnia terrore,

    id. 9, 24, 8:

    anxiis curis,

    id. 1, 56, 4 et saep.:

    vacua causarum conviciis,

    Quint. 12, 9, 8; 4, 2, 114; Tac. A. 1, 22:

    rem alioqui levem sententiarum pondere,

    Quint. 9, 3, 74; cf. id. 5, 13, 56; Liv. 7, 2, 7:

    cum sese sociorum, cum regum sanguine implerint,

    have filled, covered, Cic. Agr. 2, 18, 47:

    se caedibus,

    Sil. 9, 528:

    te ager vitibus implet,

    enriches, Juv. 9, 56.— Pass.:

    omnia delubra pacem deum exposcentium virorum turba inplebantur,

    were thronged, Liv. 3, 5, 14.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem) alicujus rei:

    celeriter adulescentem suae temeritatis implet,

    Liv. 1, 46, 8:

    omnia erroris mutui,

    id. 4, 41, 7:

    aliquem spei animorumque,

    id. 7, 7, 5:

    aliquem religionis,

    id. 5, 28, 4:

    hostes fugae et formidinis,

    id. 10, 14, 20 et saep.—
    (γ).
    With the simple acc.:

    acta magni Herculis implerant terras,

    Ov. M. 9, 135; 9, 667; id. F. 1, 93:

    quod tectum magnus hospes impleveris,

    hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4; id. Ep. 7, 24 fin.:

    non semper implet (Demosthenes) aures meas,

    does not always satisfy, Cic. Or. 29, 104:

    odium novercae,

    Ov. M. 9, 135: implere ceterorum rudes animos, i. q. to inflame, to poison, Tac. A. 1, 31; cf.:

    urbs deinde impletur (sc. contagione morbi),

    Liv. 4, 30, 8:

    nondum implevere medullas maturae mala nequitiae,

    Juv. 14, 215:

    vestigia alicujus,

    to follow after, imitate, Plin. Ep. 8, 13, 1:

    ceras pusillas,

    i. e. to cover with writing, Juv. 14, 30; cf.:

    ceras capaces,

    id. 1, 63:

    tabulas,

    id. 2, 58:

    vices,

    Claud. VI. Cons. Hon. 432.—
    (δ).
    With the simple abl.: Minyae clamoribus implent (sc. Jasonem), fill, i. e. spur on, inflame by acclamation, Ov. M. 7, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill up a portion of time or a number, to make out, complete, finish, end:

    puer, qui nondum impleverat annum,

    Ov. M. 9, 338:

    octavum et nonagesimum annum,

    Quint. 3, 1, 14; cf.:

    me quater undenos sciat implevisse Decembres,

    Hor. Ep. 1, 20, 27:

    vitae cursum,

    Plin. 7, 16, 16, § 75:

    finem vitae sponte an fato,

    Tac. A. 2, 42 fin.:

    impleta ut essent sex milia,

    Liv. 33, 14; cf.:

    cohortes conscripserat ac triginta legionum instar impleverat,

    Vell. 2, 20, 4:

    si numerum, si tres implevero,

    Juv. 9, 90.—
    2.
    With the accessory notion of activity, to fulfil, discharge, execute, satisfy, content:

    ne id profiteri videar, quod non possim implere,

    Cic. Clu. 18, 51; cf.

    promissum,

    Plin. Ep. 2, 12, 6:

    munia sua,

    Tac. A. 3, 53:

    incohatas delationes,

    Dig. 48, 1, 5:

    consilium,

    Tac. H. 1, 16:

    vera bona,

    id. Agr. 44:

    fata,

    Liv. 1, 7, 11:

    utinam quam spem ille de me concepit, partes officii,

    Plin. Ep. 5, 56, 3; 10, 52, 2 (D):

    impleverim!

    id. ib. 1, 10, 3; Quint. 6, 1, 12:

    desideria naturae,

    Curt. 6, 2, 3:

    exsequiarum officium,

    Just. 23, 2, 8:

    religionis officium,

    Sulp. Sev. Chron. 2, 35, 3:

    hominis officium, Lact. Op. Dei, 20, 9: officium (opp. suscipere),

    id. 6, 6, 15:

    mandatum,

    Gai. Inst. 3, 161:

    legem,

    Vulg. Rom. 13, 8.—Rarely with a personal object:

    implere censorem,

    i. e. to discharge the office of censor, Vell. 2, 95 fin. Ruhnk.—
    3.
    Rhet. t. t., to make emphatic, make prominent:

    infirma, nisi majore quodam oratoris spiritu implentur,

    Quint. 5, 13, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > impleo

  • 11 in

    1.
    in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.
    I.
    With abl.
    A.
    In space.
    1.
    Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

    aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

    Plin. 19, 4, 22, § 61:

    alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

    Cic. Tusc. 1, 9, 19:

    eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    id. Brut. 43, 161:

    qui sunt cives in eadem re publica,

    id. Rep. 1, 32 fin.:

    facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

    id. ib.:

    T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

    Caes. B. G. 2, 26, 4:

    quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    in foro palam Syracusis,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

    plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

    Caes. B. C. 2, 35:

    tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

    Cic. Mil. 6, 15:

    in via fornicata,

    Liv. 22, 36:

    vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

    Quint. 5, 10, 16:

    nupta in domo,

    Liv. 6, 34, 9:

    copias in castris continent,

    in, within, Caes. B. C. 1, 66:

    cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

    Quint. 11, 3, 130:

    se ac suos in vehiculo conspici,

    Liv. 5, 40, 10:

    malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

    Cic. Att. 4, 10:

    sedere in solio,

    id. Fin. 2, 21, 66:

    Albae constiterant, in urbe opportuna,

    id. Phil. 4, 2, 6. —

    Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

    Plaut. Mil. 3, 1, 182:

    heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

    Ter. Eun. 3, 4, 1:

    navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

    Cic. Att. 8, 3, 6:

    complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

    Caes. B. C. 2, 18:

    caesos in Marathone ac Salamine,

    Quint. 12, 10, 24:

    in Berenice urbe Troglodytarum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183.—
    2.
    In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

    in his poeta hic nomen profitetur suum,

    Ter. Eun. prol. 3:

    Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

    Cic. Leg. 2, 11, 26:

    peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

    id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

    in perditis et desperatis,

    id. ib. 13, 56, 1:

    omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

    id. de Sen. 19, 71:

    dolor in maximis malis ducitur,

    id. Leg. 1, 11, 31:

    justissimus unus in Teucris,

    Verg. A. 2, 426:

    cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

    Liv. 27, 12, 16:

    in diis et feminae sunt,

    Lact. 1, 16, 17.—
    3.
    Of analogous relations of place or position:

    sedere in equo,

    on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

    quid legati in equis,

    id. Pis. 25, 60:

    sedere in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109:

    in eo flumine pons erat,

    on, over, Caes. B. G. 2, 5:

    in herboso Apidano,

    on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

    in digitis,

    on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

    castra in limite locat,

    on the rampart, Tac. A. 1, 50:

    ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

    on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

    oleae in arbore,

    Cels. 2, 24:

    Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

    among, Caes. B. C. 1, 61:

    in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

    Liv. 25, 16, 7:

    in juvenibus,

    Quint. 11, 1, 32:

    nutus in mutis pro sermone est,

    id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

    in veste candida,

    Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

    in calceis,

    id. 24, 38, 2:

    in insignibus,

    id. 5, 41, 2:

    in tunicis albis,

    Plin. Ep. 7, 27, 13:

    in Persico et vulgari habitu,

    Curt. 3, 3, 4:

    in lugubri veste,

    id. 10, 5, 17:

    in Tyriis,

    Ov. A. A. 2, 297:

    in Cois,

    id. ib. v. 298; cf.:

    homines in catenis Romam mittere,

    Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

    duas legiones in armis,

    Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

    in armis hostis,

    under arms, Ov. M. 12,65:

    quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

    Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

    in oculis provinciae,

    id. Q. Fr. 1, 1, 2:

    in oculis omnium,

    id. ib. 1, 3, 7:

    divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

    Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

    Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

    Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

    in populorum institutis aut legibus,

    Cic. Leg. 1, 15, 42:

    in illis libris qui sunt de natura deorum,

    id. Fat. 1, 1:

    in Timaeo dicit,

    id. N. D. 1, 12, 30:

    epistula, in qua omnia perscripta erant,

    Nep. Pelop. 3, 2:

    perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

    Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

    in Thucydide orbem modo orationis desidero,

    Cic. Or. 71, 234:

    in Herodoto omnia leniter fluunt,

    Quint. 9, 4, 18.—Of books:

    libri oratorii diu in manibus fuerunt,

    Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

    philosophi quamcunque rem habent in manibus,

    id. Tusc. 5, 7, 18:

    quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

    id. Verr. 1, 6, 16:

    rem habere in manibus,

    id. Att. 6, 3, 1; cf.:

    neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

    in my power, Sall. J. 14, 4:

    postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

    Liv. 32, 24, 2:

    quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

    Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

    inter manus),

    Liv. 4, 57, 1; so,

    quorum epistulas in manu teneo,

    Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

    in manu poculum tenens,

    id. Tusc. 1, 29, 71:

    coronati et lauream in manu tenentes,

    Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

    in animo esse,

    Cic. Fam. 14, 11:

    in animo habere,

    id. Rosc. Am. 18, 52:

    lex est ratio insita in natura,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    in memoria sedere,

    id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

    tacito mutos volvunt in pectore questus,

    Luc. 1, 247:

    quanta auctoritas fuit in C. Metello!

    Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

    erat in eo summa eloquentia, summa fides,

    Cic. Mur. 28, 58; cf.:

    in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

    id. Fin. 4, 41, 37:

    si quid artis in medicis est,

    Curt. 3, 5, 13; cf.:

    nibil esse in morte timendum,

    Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

    in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

    Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

    quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

    Caes. B. G. 2, 26:

    videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

    Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

    non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

    Liv. 30, 19, 3:

    cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

    id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—
    B.
    In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

    feci ego istaec itidem in adulescentia,

    in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

    in tempore hoc,

    Ter. And. 4, 5, 24:

    in hoc tempore,

    Tac. A. 13, 47:

    in tali tempore,

    Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

    in diebus paucis,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    in brevi spatio,

    id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

    in qua aetate,

    Cic. Brut. 43 fin.:

    in ea aetate,

    Liv. 1, 57:

    in omni aetate,

    Cic. de Sen. 3, 9:

    in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

    Suet. Caes. 7:

    qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

    in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

    nihil in vita se simile fecisse,

    id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

    in tota vita inconstans,

    id. Tusc. 4, 13, 29.—
    b.
    In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5:

    spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

    id. 2, 47:

    rebellaturi,

    Tac. A. 12, 50:

    atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

    Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—
    c.
    In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

    sic enim mihi in praesentia occurrit,

    Cic. Tusc. 1, 8, 14:

    vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

    id. ib. 5, 35, 100:

    id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

    Liv. 21, 37:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

    for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—
    d.
    With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

    fit, ut distrahatur in deliberando animus,

    Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

    vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

    id. Fin. 2, 9, 26:

    quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

    id. Cat. 3, 3, 6:

    ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

    Caes. B. G. 2, 21:

    in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

    in laying waste, id. ib. 5, 19:

    in excidenda Numantia,

    Cic. Off. 1, 22, 76:

    cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

    id. Or. 21, 74.—
    C.
    In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

    qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

    Cic. Cat. 2, 8, 18:

    se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

    id. Clu. 8, 25.—

    So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

    Caes. B. C. 3, 31:

    torpescentne dextrae in amentia illa?

    Liv. 23, 9, 7:

    hunc diem perpetuum in laetitia degere,

    Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

    in metu,

    Tac. A. 14, 43:

    in voluptate,

    Cic. Fin. 1, 19, 62:

    alicui in amore esse,

    beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

    alicui in amoribus esse,

    id. Att. 6, 1, 12:

    res in invidia erat,

    Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

    num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

    in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

    mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

    So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

    Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    similia iis, quae in consilio dixerat,

    Curt. 5, 5, 23:

    in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

    Quint. 9, 4, 8:

    agi in judiciis,

    id. 11, 1, 78:

    tum vos mihi essetis in consilio,

    Cic. Rep. 3, 18, 28:

    in actione... dicere,

    Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

    in quo tum magistratu forte Brutus erat,

    Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

    in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

    Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

    in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

    Cic. Brut, 43, 160:

    qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

    is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

    non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

    id. ib. 4, 12, 29; cf.:

    an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

    id. Or. 61, 205:

    Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

    on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

    et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

    id. ib. 3, 5, 5;

    but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

    in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

    horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

    in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

    quod mihi in parte verum videtur,

    Quint. 2, 8, 6:

    patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

    id. 5, 7, 22:

    hoc facere in eo homine consueverunt,

    in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

    in furibus aerarii,

    Sall. C. 52, 12:

    Achilles talis in hoste fuit,

    Verg. A. 2, 540:

    in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

    in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

    suspectus et in morte matris fuit,

    Suet. Vit. 14:

    qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

    Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

    non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

    Quint. 9, 3, 36:

    aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

    id. 9, 3, 69:

    Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

    Gell. 1, 22, 15:

    stips non dicitur in significatione trunci,

    Charis. 1, 18, 39:

    semper in significatione ea hortus,

    Plin. 19, 4, 19, § 50. —
    2.
    In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

    cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

    Liv. 3, 8, 9:

    adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

    id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

    in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

    id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

    dum in dubiost animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

    in integro esse,

    Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

    in incerto esse,

    Liv. 5, 28, 5:

    in obvio esse,

    id. 37, 23, 1:

    in tuto esse,

    id. 38, 4, 10; cf.:

    videre te in tuto,

    Cat. 30, 6:

    in aequo esse,

    Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

    in expedito esse,

    Curt. 4, 2, 22:

    in proximo esse,

    Quint. 1, 3, 4:

    in aperto esse,

    Sall. C. 5, 3:

    in promisco esse,

    Liv. 7, 17, 7:

    in augusto esse,

    Cels. 5, 27, 2:

    in incerto haberi,

    Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

    in levi habitum,

    id. H. 2, 21; cf.:

    in incerto relinquere,

    Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.
    II.
    With acc.
    A.
    In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

    v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

    Cic. Rep. 2, 19:

    in Ephesum advenit,

    Plaut. Mil. 2, 1, 35:

    in Epirum venire,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

    non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10:

    se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

    id. Rep. 2, 19:

    remigrare in domum veterem e nova,

    id. Ac. 1, 4, 13:

    cum in sua rura venerunt,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    a te ipso missi in ultimas gentes,

    id. Fam. 15, 9:

    in Ubios legatos mittere,

    Caes. B. G. 4, 11:

    dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

    Sall. J. 75, 1:

    Regillum antiquam in patriam se contulerat,

    Liv. 3, 58, 1:

    abire in exercitum,

    Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

    cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

    Tac. A. 4, 56:

    nuntiatur in castra,

    Lact. Most. Pers. 46; cf.:

    allatis in castra nuntiis,

    Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

    iste unumquodque vas in manus sumere,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

    Falerios se in manus Romanis tradidisse,

    Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

    in crimen populo ponere,

    Plaut. Trin. 3, 3, 10:

    ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

    Caes. B. G. 4, 19:

    duplam pecuniam in thesauros reponi,

    Liv. 29, 19, 7:

    prius me collocavi in arborem,

    Plaut. Aul. 4, 8, 6:

    sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

    Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

    in caelum ascendere,

    Cic. Lael. 23 fin.:

    filium ipse paene in umeros suos extulisset,

    id. de Or. 1, 53, 228:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

    Saturno tenebrosa in Tartara misso,

    Ov. M. 1, 113:

    in flumen deicere,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—
    2.
    Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

    Cels. 2, 3:

    Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1:

    in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

    Tac. Agr. 10:

    in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

    Stat. Th. 2, 218.—With versus:

    castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

    towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

    in Galliam versus movere,

    Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

    si in urbem versus venturi erant,

    Plin. Ep. 10, 82. —
    3.
    So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

    in memoriam reducere,

    Cic. Inv 1, 52, 98:

    in animum inducere,

    Liv. 27, 9:

    in mentem venire,

    Cic. Fam. 7, 3:

    frequens imitatio transit in mores,

    Quint. 1, 11, 3. —

    Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

    Cic. Att. 1, 13, 5.—
    B.
    In time, into, till, for:

    dormiet in lucem,

    into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

    statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

    Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

    in multam noctem luxit,

    Suet. Tib. 74:

    si febris in noctem augetur,

    Cels. 7, 27:

    dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

    Plin. Ep. 4, 9, 14:

    indutias in triginta annos impetraverunt,

    for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

    nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

    ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

    for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

    audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

    id. Agr. 1, 2, 4:

    subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

    id. Mil. 9, 24:

    solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

    for many years, id. Div. 2, 6, 17:

    postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

    Liv. 27, 2:

    qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

    Col. 2, 10, 17.—With usque:

    neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

    Quint. 12, 11, 20:

    in illum usque diem servati,

    id. 8, 3, 68:

    in serum usque patente cubiculo,

    Suet. Oth. 11:

    regnum trahat usque in tempora fati,

    Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

    sancit in posterum, ne quis, etc.,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    res dilata est in posterum,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 34, 27, 10; cf.:

    ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

    id. 30, 17, 1:

    effugis in futurum,

    Tac. H. 1, 71:

    quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

    Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

    oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

    id. Fam. 13, 4, 2:

    quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

    Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

    sensit miles in tempus conficta,

    Tac. A. 1, 37:

    ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

    id. ib. 6, 11:

    scaena in tempus structa,

    id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

    nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    rapto in diem frumento,

    id. 4, 10, 1;

    but, cum illa fundum emisset in diem,

    i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

    vitium in dies crescit,

    Vell. 2, 5, 2:

    in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

    Cic. Att. 5, 7:

    qui senescat in dies,

    Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

    nos in diem vivimus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33:

    in diem et horam,

    Hor. S. 2, 6, 47;

    and in horas,

    hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—
    C.
    In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

    id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

    about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

    Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

    id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

    cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

    id. de Or. 2, 86, 352:

    quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

    towards, id. ib. 1, 44, 196:

    in liberos nostros indulgentia,

    id. ib. 2, 40, 168:

    de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

    id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

    in dominum quaeri,

    to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

    in eos impetum facere,

    id. Att. 2, 22, 1:

    invehi in Thebanos,

    Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

    quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

    Liv. 7, 6, 11:

    vereor coram in os te laudare amplius,

    to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

    si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

    Plaut. Am. 1, 1, 168:

    in puppim rediere rates,

    Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

    sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

    to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

    se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

    Liv. 21, 42, 2:

    quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

    Tac. A. 11, 6:

    haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

    Cic. Verr. 2, 3, 33:

    Rhegium quondam in praesidium missa legio,

    Liv. 28, 28; so,

    datae in praesidium cohortes,

    Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

    haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

    id. Att. 2, 22:

    qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

    id. Fin. 3, 4, 12:

    in utramque partem disputat,

    on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

    facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

    id. Off. 2, 13, 46:

    cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

    in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

    miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

    id. Prov. Cons. 3, 5:

    senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

    Liv. 5, 15, 4;

    also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

    Sall. C. 12, 3:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

    id. Quint. 20, 63; cf.:

    senatusconsultum in haec verba factum,

    Liv. 30, 43, 9:

    pax data Philippo in has leges est,

    id. 33, 30:

    Gallia omnis divisa est in partes tres,

    Caes. B. G. 1, 1; cf.:

    quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

    Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

    itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

    id. Font. 5, 9:

    extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

    a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

    Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

    id. 32, 17, 2; cf.:

    Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

    Tac. A. 2, 67.—
    2.
    Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

    non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

    Cic. Fam. 13, 1, 16:

    neglegentior in patrem,

    Just. 32, 3, 1:

    in quem omnes intenderat curas,

    Curt. 3, 1, 21:

    quos ardere in proelia vidi,

    Verg. A. 2, 347:

    in bellum ardentes,

    Manil. 4, 220:

    nutante in fugam exercitu,

    Flor. 3, 10, 4:

    in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

    Liv. 21, 43, 7:

    certa praemia, in quorum spem pugnarent,

    id. 21, 45, 4:

    in id sors dejecta,

    id. 21, 42, 2:

    in id fide accepta,

    id. 28, 17, 9:

    in spem pacis solutis animis,

    id. 6, 11, 5 et saep.:

    ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

    Hor. Epod. 17, 63:

    nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

    Sen. Ep. 16, 3:

    alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

    Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

    in obsequium plus aequo pronus,

    Hor. Ep. 1, 18, 10:

    paratus in res novas,

    Tac. H. 4, 32:

    in utrumque paratus,

    Verg. A. 2, 61.—
    3.
    Of the result of an act or effort:

    denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

    Cic. Clu. 66, 188:

    paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

    Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

    portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

    id. ib. 3, 533:

    populum in obsequia principum formavit,

    Just. 3, 2, 9:

    omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

    Sall. H. 1, 13 Dietsch:

    commutari ex veris in falsa,

    Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

    in sollicitudinem versa fiducia est,

    Curt. 3, 8, 20.—
    4.
    Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

    Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

    Liv. 39, 26, 12:

    pugnaturi in gratiam ducis,

    id. 28, 21, 4:

    quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

    id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

    oratio habita in sexus honorem,

    Quint. 1, 1, 6:

    convivium in honorem victoriae,

    id. 11, 2, 12:

    in honorem Quadratillae,

    Plin. Ep. 7, 24, 7:

    in honorem tuum,

    Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—
    5.
    In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

    opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    si in rem est Bacchidis,

    Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

    hortatur, imperat, quae in rem sunt,

    Liv. 26, 44, 7:

    cetera, quae cognosse in rem erat,

    id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

    in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1; cf.:

    in duas res magnas id usui fore,

    Liv. 37, 15, 7:

    in hos usus,

    Verg. A. 4, 647.—
    6.
    To form adverbial expressions:

    non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

    in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

    terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

    Tac. G. 5:

    in universum aestimanti, etc.,

    id. ib. 6:

    aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

    wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

    in plenum dici potest, etc.,

    fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

    Marii virtutem in majus celebrare,

    beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

    aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

    for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

    in deterius,

    Tac. A. 14, 43:

    in mollius,

    id. ib. 14, 39:

    quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

    Tac. A. 6, 42; cf.:

    aucto in barbarum cognomento,

    id. H. 5, 2:

    priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

    while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

    nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

    so much, Verg. A. 6, 876:

    in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

    Liv. 22, 27, 4; cf.:

    quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

    Sen. Q. N. 3, 24:

    viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

    Vell. 2, 43, 4:

    quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

    Ov. M. 11, 71:

    meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

    in all respects, Vell. 2, 13:

    ut simul in omnia paremur,

    Quint. 11, 3, 25:

    in antecessum dare,

    beforehand, Sen. Ep. 118.—
    7.
    Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

    quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

    Cic. Verr. 2, 5, 38:

    ut portus in potestatem Locrensium esset,

    Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

    eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

    Cic. Leg. 3, 17:

    neque enim sunt motus in nostram potestatem,

    Quint. 6, 2, 29:

    numero mihi in mentem fuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

    ecquid in mentem est tibi?

    id. Bacch. 1, 2, 53:

    nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

    Suet. Aug. 16:

    quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

    Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

    M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

    put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

    reliquos in custodiam habitos,

    Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

    pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

    Cic. Phil. 3, 4, 8. —
    III.
    In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.
    2.
    in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > in

  • 12 inpleo

    implĕo ( inpl-), ēvi, ētum, 2 (sync. forms:

    implerunt,

    Verg. E. 6, 48; id. G. 4, 461; Pers. 1, 99; Ov. M. 11, 666 al.:

    impleris,

    Hor. Epod. 17, 59:

    implerit,

    Ov. M. 6, 111:

    implerint,

    Cic. Agr. 2, 18, 47:

    implerat,

    Ov. M. 9, 280 al.:

    implessem,

    Verg. A. 4, 605:

    implesset,

    Ov. M. 9, 667:

    inplesse,

    Liv. 4, 41; Tib. 3, 3, 1; Tac. H. 2, 78 al.), v. a. [inpleo], to fill up, fill full, to make full, fill (freq. and class.; cf. expleo, compleo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    is vomens frustis esculentis gremium suum et totum tribunal implevit,

    Cic. Phil. 2, 25, 63:

    implevitque mero pateram,

    Verg. A. 1, 729:

    foros flammis,

    id. ib. 4, 605:

    herbarum suco expresso caput impleatur,

    i. e. be wet all over with, Cels. 3, 18 med.; so,

    caput calido oleo,

    id. 4, 2, 1 med.:

    cibis vinoque venas,

    Liv. 26, 14, 5: manum pinu flagranti, fills his hand with, i. e. grasps, Verg. A. 9, 72:

    fusti istorum caput,

    Plaut. Aul. 3, 3, 6; cf.

    in the comic pun: quae (dolia) nisi erunt semper plena, ego te implebo flagris,

    id. Cas. 1, 35:

    tuis oraculis Chrysippus totum volumen implevit,

    Cic. Div. 2, 56, 115; cf. in the foll. g:

    Neptunus ventis implevit vela secundis,

    filled, swelled, Verg. A. 7, 23.—
    (β).
    Aliquid alicujus rei (in analogy with plenus; cf.

    compleo): ollam denariorum implere,

    Cic. Fam. 9, 18, 4.—
    (γ).
    With a simple acc.:

    id mustum coicies in amphoram et implebis ad summum,

    Col. 12, 36:

    alter de ipsa justitia quatuor implevit sane grandes libros,

    Cic. Rep. 3, 8; cf. id. Ac. 2, 27, 87.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill with food, to satisfy, satiate:

    praeparatā nos implevimus cenā,

    Petr. 16:

    implentur veteris Bacchi pinguisque ferinae,

    satisfy, regale themselves, Verg. A. 1, 215; so,

    vis impleri, mid.,

    Juv. 5, 75; cf.:

    se interdiu,

    Cels. 1, 2 fin.
    2.
    To fill, to make fleshy, fat, stout:

    si aqua inter cutem quem implevit,

    Cels. 2, 8 med.:

    implet corpus modica exercitatio, etc.,

    makes fat, id. 1, 3 med.:

    nascentes implent conchylia lunae,

    fill up, fatten, Hor. S. 2, 4, 30:

    Nomentanae vites se frequenter implent,

    Col. 3, 2, 14.—Hence also of women and animals, to make pregnant, impregnate:

    (Peleus Thetidem) ingenti implet Achille,

    Ov. M. 11, 265; 4, 698; 5, 111; 9, 280; so of animals: sues implentur uno coitu, Plin. 8, 51, 77, § 205; 9, 23, 39, § 76; Col. 7, 6, 3. —
    3.
    To fill up, amount to a certain measure:

    mensuraque roboris ulnas Quinque ter implebat,

    Ov. M. 8, 748:

    arboris crassitudo quatuor hominum ulnas complectentium implebat,

    Plin. 16, 40, 76, § 202; cf. id. 18, 10, 20, § 92:

    luna quater junctis implerat cornibus orbem,

    Ov. M. 2, 344; 7, 530.
    II.
    Trop.
    A.
    Ingen., to fill, make full.
    (α).
    Aliquid ( aliquem) aliqua re:

    impune ut urbem nomine impleris meo,

    Hor. Epod. 17, 59:

    urbem tumultu,

    Liv. 24, 26, 12; cf.:

    voce deos,

    Val. Fl. 2, 167:

    aliquem hortatibus,

    id. 4, 81:

    aliquem spe,

    Just. 29, 4 fin.:

    pectus falsis terroribus,

    Hor. Ep. 2, 1, 212:

    scopulos lacrimosis vocibus,

    Verg. A. 11, 274:

    multitudinem exspectatione vana,

    Liv. 36, 29, 3; 41, 5, 2:

    milites praeda,

    satisfy, id. 7, 16, 3; 25, 20, 6:

    omnia terrore,

    id. 9, 24, 8:

    anxiis curis,

    id. 1, 56, 4 et saep.:

    vacua causarum conviciis,

    Quint. 12, 9, 8; 4, 2, 114; Tac. A. 1, 22:

    rem alioqui levem sententiarum pondere,

    Quint. 9, 3, 74; cf. id. 5, 13, 56; Liv. 7, 2, 7:

    cum sese sociorum, cum regum sanguine implerint,

    have filled, covered, Cic. Agr. 2, 18, 47:

    se caedibus,

    Sil. 9, 528:

    te ager vitibus implet,

    enriches, Juv. 9, 56.— Pass.:

    omnia delubra pacem deum exposcentium virorum turba inplebantur,

    were thronged, Liv. 3, 5, 14.—
    (β).
    Aliquid ( aliquem) alicujus rei:

    celeriter adulescentem suae temeritatis implet,

    Liv. 1, 46, 8:

    omnia erroris mutui,

    id. 4, 41, 7:

    aliquem spei animorumque,

    id. 7, 7, 5:

    aliquem religionis,

    id. 5, 28, 4:

    hostes fugae et formidinis,

    id. 10, 14, 20 et saep.—
    (γ).
    With the simple acc.:

    acta magni Herculis implerant terras,

    Ov. M. 9, 135; 9, 667; id. F. 1, 93:

    quod tectum magnus hospes impleveris,

    hast filled with thy presence, thy greatness, Plin. Pan. 15, 4; id. Ep. 7, 24 fin.:

    non semper implet (Demosthenes) aures meas,

    does not always satisfy, Cic. Or. 29, 104:

    odium novercae,

    Ov. M. 9, 135: implere ceterorum rudes animos, i. q. to inflame, to poison, Tac. A. 1, 31; cf.:

    urbs deinde impletur (sc. contagione morbi),

    Liv. 4, 30, 8:

    nondum implevere medullas maturae mala nequitiae,

    Juv. 14, 215:

    vestigia alicujus,

    to follow after, imitate, Plin. Ep. 8, 13, 1:

    ceras pusillas,

    i. e. to cover with writing, Juv. 14, 30; cf.:

    ceras capaces,

    id. 1, 63:

    tabulas,

    id. 2, 58:

    vices,

    Claud. VI. Cons. Hon. 432.—
    (δ).
    With the simple abl.: Minyae clamoribus implent (sc. Jasonem), fill, i. e. spur on, inflame by acclamation, Ov. M. 7, 120.—
    B.
    In partic.
    1.
    To fill up a portion of time or a number, to make out, complete, finish, end:

    puer, qui nondum impleverat annum,

    Ov. M. 9, 338:

    octavum et nonagesimum annum,

    Quint. 3, 1, 14; cf.:

    me quater undenos sciat implevisse Decembres,

    Hor. Ep. 1, 20, 27:

    vitae cursum,

    Plin. 7, 16, 16, § 75:

    finem vitae sponte an fato,

    Tac. A. 2, 42 fin.:

    impleta ut essent sex milia,

    Liv. 33, 14; cf.:

    cohortes conscripserat ac triginta legionum instar impleverat,

    Vell. 2, 20, 4:

    si numerum, si tres implevero,

    Juv. 9, 90.—
    2.
    With the accessory notion of activity, to fulfil, discharge, execute, satisfy, content:

    ne id profiteri videar, quod non possim implere,

    Cic. Clu. 18, 51; cf.

    promissum,

    Plin. Ep. 2, 12, 6:

    munia sua,

    Tac. A. 3, 53:

    incohatas delationes,

    Dig. 48, 1, 5:

    consilium,

    Tac. H. 1, 16:

    vera bona,

    id. Agr. 44:

    fata,

    Liv. 1, 7, 11:

    utinam quam spem ille de me concepit, partes officii,

    Plin. Ep. 5, 56, 3; 10, 52, 2 (D):

    impleverim!

    id. ib. 1, 10, 3; Quint. 6, 1, 12:

    desideria naturae,

    Curt. 6, 2, 3:

    exsequiarum officium,

    Just. 23, 2, 8:

    religionis officium,

    Sulp. Sev. Chron. 2, 35, 3:

    hominis officium, Lact. Op. Dei, 20, 9: officium (opp. suscipere),

    id. 6, 6, 15:

    mandatum,

    Gai. Inst. 3, 161:

    legem,

    Vulg. Rom. 13, 8.—Rarely with a personal object:

    implere censorem,

    i. e. to discharge the office of censor, Vell. 2, 95 fin. Ruhnk.—
    3.
    Rhet. t. t., to make emphatic, make prominent:

    infirma, nisi majore quodam oratoris spiritu implentur,

    Quint. 5, 13, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > inpleo

  • 13 milia

    mille, in the plur. mīlia (or millia;

    archaic, MEILIA,

    Inscr. Orell. 3308; abl. sing. milli, Lucil. ap. Gell. 1, 16, and ap. Macr. S. 1, 5), num. adj. [Sanscr. root mil-, combine, associate; Gr. homilos; cf. miles], a thousand, thousands.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., sometimes in sing. subst, with gen.; in plur, only subst. with gen.: equites mille viā breviore praemissi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    mille et quingentis passibus abesse,

    Caes. B. G. 1, 22.—With gen.:

    mille drachumarum Olympicūm,

    Plaut. Trin. 2, 4, 23:

    spondeo et mille auri Philippum dotis,

    id. ib. 5, 2, 34; cf.:

    mille nummūm,

    Cic. Phil. 6, 5, 15; id. ap. Gell. 1, 16, 5:

    mille denariūm,

    Gell. 1, 16, 9:

    mille quingentos aeris in censum adferre,

    Cic. Rep. 2, 22, 40: ibi occiditur mille hominum, Quadrig. ap. Gell. 1, 16, 1:

    hominum mille versabatur,

    Cic. Mil. 20, 53.—So with verb in sing., Cic. Att. 4, 16, 14; Plaut. Truc. 2, 6, 4; Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    mille equitum,

    Caes. B. C. 3, 84; Liv. 21, 61:

    mille militum,

    Nep. Milt. 5, 1: plus mille et centum annorum est, Varr. ap. Gell. 1, 16, 3:

    mille annorum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 87: passuum, Cato ap. Gell. l. l.; Caes. B. G. 1, 25, 5 al.; cf. Zumpt, Gr. § 116.—In plur. with gen.:

    Thracum mille aut duo milia occidere,

    Cic. Phil. 14, 5, 12:

    sexcenta milia mundorum,

    id. N. D. 1, 34, 96.—Without gen.:

    censa sunt civium capita centum quadraginta tria milia septingenta quatuor,

    Liv. 35, 9:

    sagittarios tria milia numero habebat,

    Caes. B. C. 3, 4:

    tot milia, gentes Arma ferunt Italae,

    Verg. A. 9, 132:

    decem milia talenta,

    Hier. in Evang. Matt. 18, 24:

    quatuor milia, funditores et sagittarii,

    Liv. 37, 40, 9; cf. id. 37, 40, 11; 38, 38, 13; 37, 58, 4:

    tritici modios CXX milia polliceri,

    Caes. B. C. 2, 18, 4; 3, 4, 3:

    Graecis peditibus mercede conductis, triginta milibus, praepositus,

    Curt. 3, 9, 2; 9, 3, 21; 5, 1, 41; Liv. 34, 52, 7.—Distributively:

    in milia aeris asses singulos,

    on every thousand, Liv. 29, 15.—
    B.
    In partic.: mille passus, mille passuum, or simply mille, a thousand paces, i. e. a Roman mile, which is estimated at 1618 English yards, or 142 yards less than the English statute mile: milli passum dixit (sc. Lucilius) pro mille passibus... aperteque ostendit mille et vocabulum esse et singulari numero dici, Gell. 1, 16, 13; Cic. Att. 4, 16, 4:

    ultra quadringenta milia,

    id. ib. 3, 4.—Prov.: mille passuum mora, a mile's delay, i. e. a long delay, Plaut. Truc. 2, 3, 13; cf.:

    mille passuum commoratu's cantharum,

    id. Men. 1, 2, 64.—
    II.
    Transf., like the Gr. muria, a thousand, for innumerable, infinite (mostly poet.):

    mille pro uno Kaesones exstitisse,

    Liv. 3, 14, 4; 2, 28, 4:

    mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701:

    tentat mille modis,

    Hor. C. 3, 7, 12:

    mille pericula saevae urbis,

    Juv. 3, 8; 12, 46:

    quomodo persequatur unus mille,

    Vulg. Deut. 32, 30. — Plur.:

    ante milia annorum,

    Plin. 14 praef. 1, § 3: milia tumulorum, Prud. cont. Symm. 1, 516:

    erat numerus eorum milia milium,

    Vulg. Apoc. 5, 11; so,

    mille alia, alia mille,

    innumerable others, Quint. 2, 15, 23; Sen. Ep. 24, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > milia

  • 14 mille

    mille, in the plur. mīlia (or millia;

    archaic, MEILIA,

    Inscr. Orell. 3308; abl. sing. milli, Lucil. ap. Gell. 1, 16, and ap. Macr. S. 1, 5), num. adj. [Sanscr. root mil-, combine, associate; Gr. homilos; cf. miles], a thousand, thousands.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., sometimes in sing. subst, with gen.; in plur, only subst. with gen.: equites mille viā breviore praemissi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    mille et quingentis passibus abesse,

    Caes. B. G. 1, 22.—With gen.:

    mille drachumarum Olympicūm,

    Plaut. Trin. 2, 4, 23:

    spondeo et mille auri Philippum dotis,

    id. ib. 5, 2, 34; cf.:

    mille nummūm,

    Cic. Phil. 6, 5, 15; id. ap. Gell. 1, 16, 5:

    mille denariūm,

    Gell. 1, 16, 9:

    mille quingentos aeris in censum adferre,

    Cic. Rep. 2, 22, 40: ibi occiditur mille hominum, Quadrig. ap. Gell. 1, 16, 1:

    hominum mille versabatur,

    Cic. Mil. 20, 53.—So with verb in sing., Cic. Att. 4, 16, 14; Plaut. Truc. 2, 6, 4; Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    mille equitum,

    Caes. B. C. 3, 84; Liv. 21, 61:

    mille militum,

    Nep. Milt. 5, 1: plus mille et centum annorum est, Varr. ap. Gell. 1, 16, 3:

    mille annorum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 87: passuum, Cato ap. Gell. l. l.; Caes. B. G. 1, 25, 5 al.; cf. Zumpt, Gr. § 116.—In plur. with gen.:

    Thracum mille aut duo milia occidere,

    Cic. Phil. 14, 5, 12:

    sexcenta milia mundorum,

    id. N. D. 1, 34, 96.—Without gen.:

    censa sunt civium capita centum quadraginta tria milia septingenta quatuor,

    Liv. 35, 9:

    sagittarios tria milia numero habebat,

    Caes. B. C. 3, 4:

    tot milia, gentes Arma ferunt Italae,

    Verg. A. 9, 132:

    decem milia talenta,

    Hier. in Evang. Matt. 18, 24:

    quatuor milia, funditores et sagittarii,

    Liv. 37, 40, 9; cf. id. 37, 40, 11; 38, 38, 13; 37, 58, 4:

    tritici modios CXX milia polliceri,

    Caes. B. C. 2, 18, 4; 3, 4, 3:

    Graecis peditibus mercede conductis, triginta milibus, praepositus,

    Curt. 3, 9, 2; 9, 3, 21; 5, 1, 41; Liv. 34, 52, 7.—Distributively:

    in milia aeris asses singulos,

    on every thousand, Liv. 29, 15.—
    B.
    In partic.: mille passus, mille passuum, or simply mille, a thousand paces, i. e. a Roman mile, which is estimated at 1618 English yards, or 142 yards less than the English statute mile: milli passum dixit (sc. Lucilius) pro mille passibus... aperteque ostendit mille et vocabulum esse et singulari numero dici, Gell. 1, 16, 13; Cic. Att. 4, 16, 4:

    ultra quadringenta milia,

    id. ib. 3, 4.—Prov.: mille passuum mora, a mile's delay, i. e. a long delay, Plaut. Truc. 2, 3, 13; cf.:

    mille passuum commoratu's cantharum,

    id. Men. 1, 2, 64.—
    II.
    Transf., like the Gr. muria, a thousand, for innumerable, infinite (mostly poet.):

    mille pro uno Kaesones exstitisse,

    Liv. 3, 14, 4; 2, 28, 4:

    mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701:

    tentat mille modis,

    Hor. C. 3, 7, 12:

    mille pericula saevae urbis,

    Juv. 3, 8; 12, 46:

    quomodo persequatur unus mille,

    Vulg. Deut. 32, 30. — Plur.:

    ante milia annorum,

    Plin. 14 praef. 1, § 3: milia tumulorum, Prud. cont. Symm. 1, 516:

    erat numerus eorum milia milium,

    Vulg. Apoc. 5, 11; so,

    mille alia, alia mille,

    innumerable others, Quint. 2, 15, 23; Sen. Ep. 24, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > mille

  • 15 millia

    mille, in the plur. mīlia (or millia;

    archaic, MEILIA,

    Inscr. Orell. 3308; abl. sing. milli, Lucil. ap. Gell. 1, 16, and ap. Macr. S. 1, 5), num. adj. [Sanscr. root mil-, combine, associate; Gr. homilos; cf. miles], a thousand, thousands.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., sometimes in sing. subst, with gen.; in plur, only subst. with gen.: equites mille viā breviore praemissi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3:

    mille et quingentis passibus abesse,

    Caes. B. G. 1, 22.—With gen.:

    mille drachumarum Olympicūm,

    Plaut. Trin. 2, 4, 23:

    spondeo et mille auri Philippum dotis,

    id. ib. 5, 2, 34; cf.:

    mille nummūm,

    Cic. Phil. 6, 5, 15; id. ap. Gell. 1, 16, 5:

    mille denariūm,

    Gell. 1, 16, 9:

    mille quingentos aeris in censum adferre,

    Cic. Rep. 2, 22, 40: ibi occiditur mille hominum, Quadrig. ap. Gell. 1, 16, 1:

    hominum mille versabatur,

    Cic. Mil. 20, 53.—So with verb in sing., Cic. Att. 4, 16, 14; Plaut. Truc. 2, 6, 4; Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    mille equitum,

    Caes. B. C. 3, 84; Liv. 21, 61:

    mille militum,

    Nep. Milt. 5, 1: plus mille et centum annorum est, Varr. ap. Gell. 1, 16, 3:

    mille annorum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 87: passuum, Cato ap. Gell. l. l.; Caes. B. G. 1, 25, 5 al.; cf. Zumpt, Gr. § 116.—In plur. with gen.:

    Thracum mille aut duo milia occidere,

    Cic. Phil. 14, 5, 12:

    sexcenta milia mundorum,

    id. N. D. 1, 34, 96.—Without gen.:

    censa sunt civium capita centum quadraginta tria milia septingenta quatuor,

    Liv. 35, 9:

    sagittarios tria milia numero habebat,

    Caes. B. C. 3, 4:

    tot milia, gentes Arma ferunt Italae,

    Verg. A. 9, 132:

    decem milia talenta,

    Hier. in Evang. Matt. 18, 24:

    quatuor milia, funditores et sagittarii,

    Liv. 37, 40, 9; cf. id. 37, 40, 11; 38, 38, 13; 37, 58, 4:

    tritici modios CXX milia polliceri,

    Caes. B. C. 2, 18, 4; 3, 4, 3:

    Graecis peditibus mercede conductis, triginta milibus, praepositus,

    Curt. 3, 9, 2; 9, 3, 21; 5, 1, 41; Liv. 34, 52, 7.—Distributively:

    in milia aeris asses singulos,

    on every thousand, Liv. 29, 15.—
    B.
    In partic.: mille passus, mille passuum, or simply mille, a thousand paces, i. e. a Roman mile, which is estimated at 1618 English yards, or 142 yards less than the English statute mile: milli passum dixit (sc. Lucilius) pro mille passibus... aperteque ostendit mille et vocabulum esse et singulari numero dici, Gell. 1, 16, 13; Cic. Att. 4, 16, 4:

    ultra quadringenta milia,

    id. ib. 3, 4.—Prov.: mille passuum mora, a mile's delay, i. e. a long delay, Plaut. Truc. 2, 3, 13; cf.:

    mille passuum commoratu's cantharum,

    id. Men. 1, 2, 64.—
    II.
    Transf., like the Gr. muria, a thousand, for innumerable, infinite (mostly poet.):

    mille pro uno Kaesones exstitisse,

    Liv. 3, 14, 4; 2, 28, 4:

    mille trahens varios adverso sole colores,

    Verg. A. 4, 701:

    tentat mille modis,

    Hor. C. 3, 7, 12:

    mille pericula saevae urbis,

    Juv. 3, 8; 12, 46:

    quomodo persequatur unus mille,

    Vulg. Deut. 32, 30. — Plur.:

    ante milia annorum,

    Plin. 14 praef. 1, § 3: milia tumulorum, Prud. cont. Symm. 1, 516:

    erat numerus eorum milia milium,

    Vulg. Apoc. 5, 11; so,

    mille alia, alia mille,

    innumerable others, Quint. 2, 15, 23; Sen. Ep. 24, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > millia

  • 16 D

    D, d (n. indecl., sometimes f. sc. littera), the flat dental mute, corresponding in character and sound to the English d and the Greek D, was the fourth letter of the Latin alphabet, and was called de: Ter. Maur. p. 2385 P., Auson. Idyll. 12, de Litt. Monos. 14. But at the end of a syllable, or after another consonant, its sound was sharpened, so that the grammarians often discuss the question whether d or t should be written, especially in conjunctions and prepositions. Illa quoque servata est a multis differentia, ut ad cum esset praepositio, d litteram, cum autem conjunctio, t acciperet (Quint. 1, 7, 5; cf. id. 1, 4, 16). Hence we may infer that some disputed this distinction, and that the sounds of ad and at must at least have been very similar (cf. also Terent. Scaur. p. 2250, Vel. Long. p. 2230 sq., Cassiod. p. 2287, 2291). Thus also aput, it, quit, quot, aliut, set, haut are found for apud, id, quid, quod, aliud, sed, haud. It would appear from the remarks of these authors that the last two words in particular, having a proclitic character, while they distinctly retained the d sound before an initial vowel in the following word, were pronounced before a consonant almost as set, haut (Mar. Vict. p. 2462 P., Vel. Long. l. l. v. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.). The use of t for d in the middle of a word, as Alexenter for Alexander, atnato for adnato, is very rare (cf. Wordsworth, Fragm. p. 486 sq.). On the other hand, the use of d for t, which sometimes appears in MSS. and inscrr., as ed, capud, essed, inquid (all of which occur in the Cod. palimps. of Cic. Rep.), adque, quodannis, sicud, etc., fecid, reliquid, etc. (all in inscriptions after the Augustan period), is to be ascribed to a later phonetic softening (cf. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.).
    II.
    As an initial, the letter d, in pure Latin words, suffers only a vowel after it; the single consonantal compound dr being found only in borrowed words, such as drama, Drusus, Druidae, etc., and in the two onomatopees drenso and drindio. Accordingly, the d of the initial dv, from du, was rejected, and the remaining v either retained unaltered (as in v iginti for du iginti; cf. triginta) or changed into b (as in b ellum, b is, b onus, for du ellum, du is, du onus; v. those words and the letter B). So too in and after the 4th century A.D., di before vowels was pronounced like j (cf. J ovis for Dj ovis, and J anus for Di anus); and hence, as the Greek di ( di) passed into dz, i. e. z (as in z a for d ia, and z eta for di aeta), we sometimes find the same name written in two or three ways, as Diabolenus, Jabolenus, Zabolenus; Jadera, Diadora, Zara. In many Greek words, however, which originally began with a y sound, d was prefixed by an instinctive effort to avoid a disagreeable utterance, just as in English the initial j has regularly assumed the sound of dj: thus Gr. zugon, i. e. diugon = L. jugum; and in such cases the d sound has been prefixed in Greek, not lost in Latin and other languages (v. Curt. Griech. Etym. p. 608 sq.).b. As a medial, d before most consonants undergoes assimilation; v. ad, no. II.; assum, init., and cf. iccirco, quippiam, quicquam, for idcirco, quidpiam, quidquam; and in contractions like cette from cedite, pelluviae from pediluviae, sella from sedela. In contractions, however, the d is sometimes dropped and a compensation effected by lengthening the preceding vowel, as scāla for scand-la. D before endings which begin with s was suppressed, as pes from ped-s, lapis from lapid-s, frons from frond-s, rasi from radsi, risi from rid-si, lusi from lud-si, clausi from claud-si; but in the second and third roots of cedo, and in the third roots of some other verbs, d is assimilated, as cessi, cessum, fossum, etc. D is also omitted before s in composition when another consonant follows the s, as ascendo, aspicio, asto, astringo, and so also before the nasal gn in agnatus, agnitus, and agnosco, from gnatus, etc.: but in other combinations it is assimilated, as assentio, acclamo, accresco; affligo, affrico; agglomero, aggrego; applico, approbo, etc. In tentum, from tendo, d is dropped to avoid the combination ndt or ntt, since euphony forbids a consonant to be doubled after another.g. Final d stood only in ad, apud, sed, and in the neuter pronouns quid, quod, illud, istud, and aliud, anciently alid. Otherwise, the ending d was considered barbarous, Prisc. p. 686 P.
    III.
    The letter d represents regularly an original Indo-Germanic d, in Greek d, but which in German becomes z, in Gothic t, and in Anglo-Saxon t: cf. Gr. hêdomai, Sanscr. svad, Germ. süss, Angl.-Sax. svēte (sweet), with Lat. suadeo; domare with Gr. damaô, Germ. zähmen, Eng. tame; domus with demô, timber, O. H. Germ. zimber; duo with duô, zwei, two. But it is also interchanged with other sounds, and thus sometimes represents—
    1.
    An original t: mendax from mentior; quadraginta, quadra, etc., from quatuor.—
    2.
    An original r: ar and ad; apur or apor and apud; meridies and medidies, audio and auris; cf. arbiter, from ad-beto; arcesso for ad-cesso.—
    3.
    An original l: adeps, Gr. aleipha; dacrima and lacrima, dingua and lingua; cf. on the contrary, olere for odere, consilium and considere, Ulixes from Odusseus (v. Corss. Ausspr. 1, 223).—
    4.
    An original s: Claudius, from the Sabine Clausus, medius and misos; and, on the contrary, rosa and rhodon. —
    5.
    A Greek th: fides, pistis; gaudere, gêtheô; vad-i-monium (from va-d-s, vadis), aethlon.
    IV.
    In the oldest period of the language d was the ending of the ablat. sing. and of the adverbs which were originally ablatives (cf. Ritschl, Neue Plaut. Excur. I.; Brix ad Plaut. Trin. Prol. 10): pu CNANDO, MARID, DICTATORED, IN ALTOD MARID, NAVALED PRAEDAD on the Col. Rostr.; DE SENATVOS SENTENTIAD (thrice) IN OQVOLTOD, IN POPLICOD, IN PREIVATOD, IN COVENTIONID, and the adverbs SVPRAD SCRIPTVM EST (thrice), EXSTRAD QVAM SEI, and even EXSTRAD VRBEM, in S. C. de Bacch. So intra-d, ultra-d, citra-d, contra-d, infra-d, supra-d; contro-d, intro-d, etc.; and probably interea-d, postea-d. Here too belongs, no doubt, the adverb FACILVMED, found in the last-mentioned inscription. But this use of the d became antiquated during the 3d century B.C., and is not found at all in any inscription after 186 B. C. Plautus seems to have used or omitted it at will (Ritschl, Neue Plaut. Excurs. p. 18: Corss. Ausspr. 1, 197; 2, 1008).
    2.
    D final was also anciently found—
    a.
    In the accus. sing. of the personal pronouns med, ted, sed: INTER SED CONIOVRASE and INTER SED DEDISE, for inter se conjuravisse and inter se dedisse, in the S. C. de Bacch. This usage was retained, at least as a license of verse, when the next word began with a vowel, even in the time of Plautus. But in the classic period this d no longer appears. —
    b.
    In the imperative mood;

    as estod,

    Fest. p. 230. The Oscan language retained this ending (v. Corss. Ausspr. 1, 206).—
    c.
    In the preposition se-, originally identical with the conjunction sed (it is retained in the compound seditio); also in red-, prod-, antid-, postid-, etc. ( redire, prodire, etc.); and in these words, too, it is a remnant of the ancient characteristic of the ablative (v. Corss. Ausspr. 1, 200 sq.; Roby, Lat. Gr. 1, 49).
    V.
    As an abbreviation, D usually stands for the praenomen Decimus; also for Deus, Divus, Dominus, Decurio, etc.; over epitaphs, D. M. = Diis Manibus; over temple inscriptions, D. O. M. = Deo Optimo Maxumo; in the titles of the later emperors, D. N. = Dominus Noster, and DD. NN. = Domini Nostri. Before dates of letters, D signified dabam, and also dies; hence, a. d. = ante diem; in offerings to the gods, D. D. = dono or donum dedit; D. D. D. = dat, dicat, dedicat, etc. Cf. Orell. Inscr. II. p. 457 sq.
    The Romans denoted the number 500 by D; but the character was then regarded, not as a letter, but as half of the original Tuscan numeral (or CI[C ]) for 1000.

    Lewis & Short latin dictionary > D

  • 17 d

    D, d (n. indecl., sometimes f. sc. littera), the flat dental mute, corresponding in character and sound to the English d and the Greek D, was the fourth letter of the Latin alphabet, and was called de: Ter. Maur. p. 2385 P., Auson. Idyll. 12, de Litt. Monos. 14. But at the end of a syllable, or after another consonant, its sound was sharpened, so that the grammarians often discuss the question whether d or t should be written, especially in conjunctions and prepositions. Illa quoque servata est a multis differentia, ut ad cum esset praepositio, d litteram, cum autem conjunctio, t acciperet (Quint. 1, 7, 5; cf. id. 1, 4, 16). Hence we may infer that some disputed this distinction, and that the sounds of ad and at must at least have been very similar (cf. also Terent. Scaur. p. 2250, Vel. Long. p. 2230 sq., Cassiod. p. 2287, 2291). Thus also aput, it, quit, quot, aliut, set, haut are found for apud, id, quid, quod, aliud, sed, haud. It would appear from the remarks of these authors that the last two words in particular, having a proclitic character, while they distinctly retained the d sound before an initial vowel in the following word, were pronounced before a consonant almost as set, haut (Mar. Vict. p. 2462 P., Vel. Long. l. l. v. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.). The use of t for d in the middle of a word, as Alexenter for Alexander, atnato for adnato, is very rare (cf. Wordsworth, Fragm. p. 486 sq.). On the other hand, the use of d for t, which sometimes appears in MSS. and inscrr., as ed, capud, essed, inquid (all of which occur in the Cod. palimps. of Cic. Rep.), adque, quodannis, sicud, etc., fecid, reliquid, etc. (all in inscriptions after the Augustan period), is to be ascribed to a later phonetic softening (cf. Corss. Ausspr. 1, 191 sq.).
    II.
    As an initial, the letter d, in pure Latin words, suffers only a vowel after it; the single consonantal compound dr being found only in borrowed words, such as drama, Drusus, Druidae, etc., and in the two onomatopees drenso and drindio. Accordingly, the d of the initial dv, from du, was rejected, and the remaining v either retained unaltered (as in v iginti for du iginti; cf. triginta) or changed into b (as in b ellum, b is, b onus, for du ellum, du is, du onus; v. those words and the letter B). So too in and after the 4th century A.D., di before vowels was pronounced like j (cf. J ovis for Dj ovis, and J anus for Di anus); and hence, as the Greek di ( di) passed into dz, i. e. z (as in z a for d ia, and z eta for di aeta), we sometimes find the same name written in two or three ways, as Diabolenus, Jabolenus, Zabolenus; Jadera, Diadora, Zara. In many Greek words, however, which originally began with a y sound, d was prefixed by an instinctive effort to avoid a disagreeable utterance, just as in English the initial j has regularly assumed the sound of dj: thus Gr. zugon, i. e. diugon = L. jugum; and in such cases the d sound has been prefixed in Greek, not lost in Latin and other languages (v. Curt. Griech. Etym. p. 608 sq.).b. As a medial, d before most consonants undergoes assimilation; v. ad, no. II.; assum, init., and cf. iccirco, quippiam, quicquam, for idcirco, quidpiam, quidquam; and in contractions like cette from cedite, pelluviae from pediluviae, sella from sedela. In contractions, however, the d is sometimes dropped and a compensation effected by lengthening the preceding vowel, as scāla for scand-la. D before endings which begin with s was suppressed, as pes from ped-s, lapis from lapid-s, frons from frond-s, rasi from radsi, risi from rid-si, lusi from lud-si, clausi from claud-si; but in the second and third roots of cedo, and in the third roots of some other verbs, d is assimilated, as cessi, cessum, fossum, etc. D is also omitted before s in composition when another consonant follows the s, as ascendo, aspicio, asto, astringo, and so also before the nasal gn in agnatus, agnitus, and agnosco, from gnatus, etc.: but in other combinations it is assimilated, as assentio, acclamo, accresco; affligo, affrico; agglomero, aggrego; applico, approbo, etc. In tentum, from tendo, d is dropped to avoid the combination ndt or ntt, since euphony forbids a consonant to be doubled after another.g. Final d stood only in ad, apud, sed, and in the neuter pronouns quid, quod, illud, istud, and aliud, anciently alid. Otherwise, the ending d was considered barbarous, Prisc. p. 686 P.
    III.
    The letter d represents regularly an original Indo-Germanic d, in Greek d, but which in German becomes z, in Gothic t, and in Anglo-Saxon t: cf. Gr. hêdomai, Sanscr. svad, Germ. süss, Angl.-Sax. svēte (sweet), with Lat. suadeo; domare with Gr. damaô, Germ. zähmen, Eng. tame; domus with demô, timber, O. H. Germ. zimber; duo with duô, zwei, two. But it is also interchanged with other sounds, and thus sometimes represents—
    1.
    An original t: mendax from mentior; quadraginta, quadra, etc., from quatuor.—
    2.
    An original r: ar and ad; apur or apor and apud; meridies and medidies, audio and auris; cf. arbiter, from ad-beto; arcesso for ad-cesso.—
    3.
    An original l: adeps, Gr. aleipha; dacrima and lacrima, dingua and lingua; cf. on the contrary, olere for odere, consilium and considere, Ulixes from Odusseus (v. Corss. Ausspr. 1, 223).—
    4.
    An original s: Claudius, from the Sabine Clausus, medius and misos; and, on the contrary, rosa and rhodon. —
    5.
    A Greek th: fides, pistis; gaudere, gêtheô; vad-i-monium (from va-d-s, vadis), aethlon.
    IV.
    In the oldest period of the language d was the ending of the ablat. sing. and of the adverbs which were originally ablatives (cf. Ritschl, Neue Plaut. Excur. I.; Brix ad Plaut. Trin. Prol. 10): pu CNANDO, MARID, DICTATORED, IN ALTOD MARID, NAVALED PRAEDAD on the Col. Rostr.; DE SENATVOS SENTENTIAD (thrice) IN OQVOLTOD, IN POPLICOD, IN PREIVATOD, IN COVENTIONID, and the adverbs SVPRAD SCRIPTVM EST (thrice), EXSTRAD QVAM SEI, and even EXSTRAD VRBEM, in S. C. de Bacch. So intra-d, ultra-d, citra-d, contra-d, infra-d, supra-d; contro-d, intro-d, etc.; and probably interea-d, postea-d. Here too belongs, no doubt, the adverb FACILVMED, found in the last-mentioned inscription. But this use of the d became antiquated during the 3d century B.C., and is not found at all in any inscription after 186 B. C. Plautus seems to have used or omitted it at will (Ritschl, Neue Plaut. Excurs. p. 18: Corss. Ausspr. 1, 197; 2, 1008).
    2.
    D final was also anciently found—
    a.
    In the accus. sing. of the personal pronouns med, ted, sed: INTER SED CONIOVRASE and INTER SED DEDISE, for inter se conjuravisse and inter se dedisse, in the S. C. de Bacch. This usage was retained, at least as a license of verse, when the next word began with a vowel, even in the time of Plautus. But in the classic period this d no longer appears. —
    b.
    In the imperative mood;

    as estod,

    Fest. p. 230. The Oscan language retained this ending (v. Corss. Ausspr. 1, 206).—
    c.
    In the preposition se-, originally identical with the conjunction sed (it is retained in the compound seditio); also in red-, prod-, antid-, postid-, etc. ( redire, prodire, etc.); and in these words, too, it is a remnant of the ancient characteristic of the ablative (v. Corss. Ausspr. 1, 200 sq.; Roby, Lat. Gr. 1, 49).
    V.
    As an abbreviation, D usually stands for the praenomen Decimus; also for Deus, Divus, Dominus, Decurio, etc.; over epitaphs, D. M. = Diis Manibus; over temple inscriptions, D. O. M. = Deo Optimo Maxumo; in the titles of the later emperors, D. N. = Dominus Noster, and DD. NN. = Domini Nostri. Before dates of letters, D signified dabam, and also dies; hence, a. d. = ante diem; in offerings to the gods, D. D. = dono or donum dedit; D. D. D. = dat, dicat, dedicat, etc. Cf. Orell. Inscr. II. p. 457 sq.
    The Romans denoted the number 500 by D; but the character was then regarded, not as a letter, but as half of the original Tuscan numeral (or CI[C ]) for 1000.

    Lewis & Short latin dictionary > d

  • 18 deinde

    dĕindĕ, and abbrev. dein (cf. Prisc. p. 1008 P., and exin, proin —in both forms ei is monosyl. in the class. poets;

    as dissyl.,

    Prud. Cath. 10, 100; id. Ditt. 1, 1), adv. [de-inde], thereafter, thereupon (for syn. cf.: dein, exinde, inde, deinceps, post, postea, porro).—
    I.
    In place (rare), from there, from that place:

    via interest perangusta, deinde paulo latior patescit campus,

    Liv. 22, 4.—
    B.
    Transf. in (local) succession, thereafter, next (cf. dehinc, no. I. B.):

    auxiliares Galli Germanique in fronte, post quos pedites sagittarii, dein quatuor legiones, exin totidem aliae legiones, etc.,

    next, Tac. A. 2, 16:

    juxta Hermanduros Narisci, ac deinde Marcomanni,

    id. G. 42:

    haec quidem duo binis pedibus incisim: dein membratim, etc.,

    Cic. Or. 63, 213; cf. id. N. D. 2, 42 fin.:

    Baliares locat ante signa... dein graviorem armis peditem,

    Liv. 21, 55, 2.—
    II.
    In time.
    A.
    Thereafter, afterwards, then (common in all periods and styles):

    hostes contra legiones suas instruunt. Deinde utrique imperatores in medium exeunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 68:

    accepit conditionem, dein quaestum occipit,

    Ter. Andr. 1, 1, 52:

    complures ex iis occiderunt: deinde se in castra receperunt,

    Caes. B. G. 4, 35 fin.:

    dein Tubero, Nescio (inquit) Africane,

    Cic. Rep. 1, 10: incipe, Damoeta;

    tu deinde sequēre, Menalca. Alternis dicetis,

    Verg. E. 3, 58;

    unguibus et pugnis, dein fustibus, atque ita porro Pugnabant armis,

    Hor. S. 1, 3, 101:

    in Aequis nihil deinde memorabile actum,

    Liv. 3, 3.—
    b.
    Freq. after primum, principio, prius, inde, postea, postremo, etc.:

    Caesar primum suo, deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25; cf. id. ib. 3, 20 fin.; id. B. C. 1, 74; 3, 108 et saep.:

    principio duplicavit illum pristinum patrum numerum, deinde, etc.,

    Cic. Rep. 2, 20:

    plebs montem sacrum prius, deinde Aventinum occupavit,

    id. ib. 2, 33; cf. ib. 2, 37:

    hunc secutus est Cursor. deinde L. Maso aedilicius: inde multi Masones...: deinde Carbones et Turdi insequuntur,

    id. Fam. 9, 21 med.:

    jubent venire agros Attalensium...: deinde agros in Macedonia regios...: deinde agrum optimum et fructuosissimum Corinthium...: post autem agros in Hispania... tum vero ipsam veterem Carthaginem vendunt,

    id. Agr. 1, 2, 5:

    quippe oppidana lascivia invicem incessente probra, deinde saxa, postremo ferrum sumpsere,

    Tac. A. 14, 17 et saep.; so,

    corresp. with in praesentia,

    Plin. Ep. 3, 9, 26.—
    c.
    Connected with tum, tunc, postea, porro, postremo, etc.:

    primum ea quae sumus acturi cogitare debemus, deinde tum dicere ac facere,

    Varr. L. L. 6, § 42 Müll.; so,

    deinde tum,

    Quint. 4, 2, 27:

    deinde tunc,

    Sen. Ep. 74, 23:

    tum deinde,

    Liv. 2, 8:

    tunc deinde,

    Val. Fl. 8, 109: servos Milonis sibi confessos esse de interficiendo Cn. Pompeio conjurasse;

    deinde postea se gladio percussum esse, etc.,

    Cic. Mil. 24, 65; so,

    deinde postea,

    id. Inv. 1, 28, 43: id. Tusc. 4, 1, 2: Liv. 41, 24; Cels. 3, 4; 5, 28 al.:

    postea deinde,

    id. 7, 8; Val. Max. 9, 1 ext. 5; cf.

    also deinde eam postea supprimat,

    Cic. Clu. 26, 71:

    post deinde,

    Ter. Andr. 3, 2, 3; Cic. Att. 2, 23:

    deinde post,

    Nep. Eum, 5, 5; Vell. 2, 23, 3:

    deinde porro,

    Plaut. Trin. 4, 2, 103; id. Epid. 5, 2, 61:

    mox deinde,

    Tib. 1, 5, 73:

    deinde postremo,

    Cic. Inv. 1, 28, 43; cf.:

    deinde ad extremum,

    id. Verr. 2, 1, 10, § 28; id. Pis. 31 fin.:

    deinde deinceps,

    id. Div. 1, 30, 64 (dub.); id, Leg. 3, 2, 4; Liv. 2, 47.—
    d.
    Strengthened by cum, postquam, posteaquam, ubi, etc.:

    dein (deinde) cum,

    Cic. Rep. 1, 12, 18:

    deinde cum,

    as soon as, Liv. 3, 47; cf.:

    dein cum,

    Plin. 19, 8, 51, § 166:

    deinde (dein) postquam,

    Liv. 3, 66; 6, 13; 7, 37 et saep.:

    deinde posteaquam,

    Cels. 7 praef.:

    deinde (dein) ubi,

    Sall. J. 68, 69; id. C. 45 fin.; Liv. 7, 14. —
    B.
    Of future time, hereafter, from this time forward (rare):

    tu velim cures ut sciam, quibus nos dare oporteat eas, quas ad te deinde litteras mittemus,

    Cic. ad Q. Frat. 3, 8, 2; cf. id. de Or. 2, 280;

    experiamini quidquid deinde fors tulerit,

    Curt. 5, 25, 17. —
    III.
    In an enumeration or succession of facts or arguments, afterwards, next in order, then:

    ut a prima congressione maris et feminae, deinde a progenie et cognatione ordiar, etc.,

    Cic. Rep. 1, 24, 48:

    te ad coenas itare desisse moleste fero... Deinde etiam vereor... ne, etc.,

    id. Fam. 9, 24, 2; id. de Or. 2, 11, 45 sq. et saep.—
    B.
    Esp. freq. following primum (primus), followed by postremo al.:

    quod in homine multo est evidentius, primum ex ea caritate, quae, etc., deinde, etc.,

    Cic. Lael. 8, 27; 18, 65; 20, 73; id. Rep. 1, 13; 1, 17 et passim; cf.

    deinde, several times repeated,

    Cic. Rosc. Am. 45; id. Inv. 1, 28, 43; id. Or. 54, 108 al.:

    primum with deinde eight times, and finally postremo,

    id. Inv. 2, 49, 145:

    deinde... tum... post, etc.,

    Cels. 2, 18; 3, 7 et saep.:

    deinde... deinde... postremo...,

    Cic. Ac. 2, 16, 49: excellente tum Crasso et Antonio, deinde ( next in the order of excellence, not of time) Philippo, post Julio, id. Brut. 88, 301:

    deinde... tum... postremo,

    Quint. 3, 9, 6 sq.:

    prima nobilitas Cilicio... dein Lyciae Olympo, mox Centuripino, etc.,

    Plin. 21, 6, 17, § 31;

    so after optimus,

    Plin. 25, 11, 87, § 136; 37, 9, 38, § 119;

    after laudatissimus,

    id. 21, 18, 69, § 115; cf. id. 21, 21, 92, § 160:

    femur promovetur saepissime in interiorem: deinde in exteriorem: raro admodum in priorem aut posteriorem,

    Cels. 8, 20.—
    C.
    So, in a climax, emphasizing the last of a series:

    suis artibus, fraude, deinde insidiis est prope circumventus,

    at length, in fine, Liv. 21, 34; id. 21, 41; cf. Hand, Turs. II. p. 238 -249.

    Lewis & Short latin dictionary > deinde

  • 19 describo

    dē-scrībo, psi, ptum (in MSS. and edd. often confounded with discribo, q. v.), 3, v. a.
    I.
    To copy off, transcribe any thing from an original (freq. in Cic.;

    elsewh. rare): scripsit Balbus ad me, se a te (i. e. e tuo exemplo) quintum de Finibus librum descripsisse,

    Cic. Att. 13, 21; cf. id. Ac. 2, 4, 11:

    epistolam,

    id. Att. 8, 9; id. Fam. 12, 17, 2;

    12, 7, 22: legem,

    Suet. Cal. 41; id. Dom. 20; so, to write down, write out:

    carmina in foliis,

    Verg. A. 3, 445;

    in carved letters: in viridi cortice carmina,

    id. E. 5, 14.— Class. and far more freq.,
    II.
    To sketch off, to describe in painting, writing, etc.: delineare, definire.
    A.
    Lit.:

    non potuit pictor rectius describere ejus formam,

    Plaut. As. 2, 3, 22; so,

    geometricas formas in harena,

    Cic. Rep. 1, 17 fin.:

    formas in pulvere,

    Liv. 25, 31; cf. Cic. Fin. 5, 19; id. Clu. 32, 87; id. Sen. 14, 49:

    sphaeram,

    id. Rep. 1, 14; cf.

    caelum,

    Varr. R. R. 2, 1, 7:

    caeli meatus radio,

    Verg. A. 6, 851; cf. id. E. 3, 41:

    vitam votivā tabellā,

    Hor. S. 2, 1, 33 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    To represent, delineate, describe:

    malos mores,

    Plaut. Mil. 3, 1, 165; cf.:

    hominum sermones moresque,

    Cic. Or. 40, 138:

    definienda res erit verbis et breviter describenda,

    id. Inv. 1, 8 fin:

    qualem (mulierem) ego paulo ante descripsi,

    id. Cael. 20, 50; id. Phil. 2, 44; id. Sull. 29 fin.:

    me latronem ac sicarium,

    id. Mil. 18, 47:

    si quis erat dignus describi, quod malus ac fur, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 3:

    malo carmine,

    id. Ep. 2, 1, 154; Quint. 3, 4, 3:

    vulnera Parthi,

    Hor. S. 2, 1, 15:

    lucum, aram Dianae, flumen Rhenum, pluvium arcum,

    id. A. P. 18 et saep.:

    praecepta,

    id. S. 2, 3, 34:

    facta versibus,

    Nep. Att. 18, 6. —Rarely
    (β).
    with acc. and inf.:

    nec qui descripsit corrumpi semina matrum,

    Ov. Tr. 2, 415; Gell. 9, 1.— Part. subst.: dēscrip-ta, ōrum, n.:

    recitari factorum dictorumque ejus descripta per dies jussit,

    the diary, Tac. A. 6, 24.—
    2.
    To mark off, define, divide, distribute into parts. (But whenever the notion of distribution or division is implied, the form discribo seems to have been used by class. writers; and is now restored where de-scr. is found in earlier edd., e.g. Cic. Rep. 2, 8; id. de Or. 2, 71, 288; id. Sest. 30, 66 et saep.) Cf.:

    libertinos in quatuor urbanas tribus,

    Liv. 45, 15:

    annum in duodecim menses,

    Liv. 1, 19; Flor. 1, 2, 2. —Without in.:

    commode omnes descripti, aetates, classes, equitatus,

    Cic. Rep. 4, 2; and:

    classes centuriasque et hunc ordinem ex censu descripsit,

    Liv. 1, 42:

    terram,

    Vulg. Jos. 18, 6 al. et saep.—
    3.
    Aliquid (alicui), to ascribe, apportion, appoint, assign to any one (cf. remark, no. 2 supra); cf.: vecturas frumenti finitimis civitatibus, * Caes. B. C. 3, 42, 4; Liv. 1, 32 al.:

    officia,

    to define, Cic. Ac. 2, 36; id. Fam. 12, 1:

    vices (poetae),

    Hor. A. P. 86:

    munera pugnae,

    Sil. 9, 267 et saep.—Hence, dēscrip-tus, a, um, P. a., qs. marked out, i. e. precisely ordered, properly arranged (ap. Cic.):

    materies orationis omnibus locis descripta, instructa ornataque,

    Cic. de Or. 2, 34, 145; cf.:

    ordo verborum,

    id. Or. 59, 200:

    natura nihil est aptius, nihil descriptius,

    id. Fin. 3, 22, 74.— Neutr. plur. as subst.: dēscrip-ta, orum, things recorded, writings, Tac. A. 6, 24.— Sup. does not occur.—
    * Adv.: dē-scriptē, distinctly, precisely:

    descripte et electe digerere, opp. confuse et permixte dispergere,

    Cic. Inv. 1, 30, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > describo

  • 20 descripta

    dē-scrībo, psi, ptum (in MSS. and edd. often confounded with discribo, q. v.), 3, v. a.
    I.
    To copy off, transcribe any thing from an original (freq. in Cic.;

    elsewh. rare): scripsit Balbus ad me, se a te (i. e. e tuo exemplo) quintum de Finibus librum descripsisse,

    Cic. Att. 13, 21; cf. id. Ac. 2, 4, 11:

    epistolam,

    id. Att. 8, 9; id. Fam. 12, 17, 2;

    12, 7, 22: legem,

    Suet. Cal. 41; id. Dom. 20; so, to write down, write out:

    carmina in foliis,

    Verg. A. 3, 445;

    in carved letters: in viridi cortice carmina,

    id. E. 5, 14.— Class. and far more freq.,
    II.
    To sketch off, to describe in painting, writing, etc.: delineare, definire.
    A.
    Lit.:

    non potuit pictor rectius describere ejus formam,

    Plaut. As. 2, 3, 22; so,

    geometricas formas in harena,

    Cic. Rep. 1, 17 fin.:

    formas in pulvere,

    Liv. 25, 31; cf. Cic. Fin. 5, 19; id. Clu. 32, 87; id. Sen. 14, 49:

    sphaeram,

    id. Rep. 1, 14; cf.

    caelum,

    Varr. R. R. 2, 1, 7:

    caeli meatus radio,

    Verg. A. 6, 851; cf. id. E. 3, 41:

    vitam votivā tabellā,

    Hor. S. 2, 1, 33 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    To represent, delineate, describe:

    malos mores,

    Plaut. Mil. 3, 1, 165; cf.:

    hominum sermones moresque,

    Cic. Or. 40, 138:

    definienda res erit verbis et breviter describenda,

    id. Inv. 1, 8 fin:

    qualem (mulierem) ego paulo ante descripsi,

    id. Cael. 20, 50; id. Phil. 2, 44; id. Sull. 29 fin.:

    me latronem ac sicarium,

    id. Mil. 18, 47:

    si quis erat dignus describi, quod malus ac fur, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 3:

    malo carmine,

    id. Ep. 2, 1, 154; Quint. 3, 4, 3:

    vulnera Parthi,

    Hor. S. 2, 1, 15:

    lucum, aram Dianae, flumen Rhenum, pluvium arcum,

    id. A. P. 18 et saep.:

    praecepta,

    id. S. 2, 3, 34:

    facta versibus,

    Nep. Att. 18, 6. —Rarely
    (β).
    with acc. and inf.:

    nec qui descripsit corrumpi semina matrum,

    Ov. Tr. 2, 415; Gell. 9, 1.— Part. subst.: dēscrip-ta, ōrum, n.:

    recitari factorum dictorumque ejus descripta per dies jussit,

    the diary, Tac. A. 6, 24.—
    2.
    To mark off, define, divide, distribute into parts. (But whenever the notion of distribution or division is implied, the form discribo seems to have been used by class. writers; and is now restored where de-scr. is found in earlier edd., e.g. Cic. Rep. 2, 8; id. de Or. 2, 71, 288; id. Sest. 30, 66 et saep.) Cf.:

    libertinos in quatuor urbanas tribus,

    Liv. 45, 15:

    annum in duodecim menses,

    Liv. 1, 19; Flor. 1, 2, 2. —Without in.:

    commode omnes descripti, aetates, classes, equitatus,

    Cic. Rep. 4, 2; and:

    classes centuriasque et hunc ordinem ex censu descripsit,

    Liv. 1, 42:

    terram,

    Vulg. Jos. 18, 6 al. et saep.—
    3.
    Aliquid (alicui), to ascribe, apportion, appoint, assign to any one (cf. remark, no. 2 supra); cf.: vecturas frumenti finitimis civitatibus, * Caes. B. C. 3, 42, 4; Liv. 1, 32 al.:

    officia,

    to define, Cic. Ac. 2, 36; id. Fam. 12, 1:

    vices (poetae),

    Hor. A. P. 86:

    munera pugnae,

    Sil. 9, 267 et saep.—Hence, dēscrip-tus, a, um, P. a., qs. marked out, i. e. precisely ordered, properly arranged (ap. Cic.):

    materies orationis omnibus locis descripta, instructa ornataque,

    Cic. de Or. 2, 34, 145; cf.:

    ordo verborum,

    id. Or. 59, 200:

    natura nihil est aptius, nihil descriptius,

    id. Fin. 3, 22, 74.— Neutr. plur. as subst.: dēscrip-ta, orum, things recorded, writings, Tac. A. 6, 24.— Sup. does not occur.—
    * Adv.: dē-scriptē, distinctly, precisely:

    descripte et electe digerere, opp. confuse et permixte dispergere,

    Cic. Inv. 1, 30, 49.

    Lewis & Short latin dictionary > descripta

См. также в других словарях:

  • quatuor — [ kwatɥɔr ] n. m. • 1722; mot lat., var. de quattuor « quatre » 1 ♦ Œuvre de musique d ensemble écrite pour quatre instruments ou quatre voix d importance égale. Quatuor à cordes : œuvre pour deux violons, alto et violoncelle. Quatuor pour piano… …   Encyclopédie Universelle

  • Quatuor — steht für: Willy Quatuor (* 1937), deutscher Boxer Quatuor (Band), Musikgruppe (zweimalige Gewinner des Moliere Awards, Preisträger des Victoire de la Musique Awards) Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit dems …   Deutsch Wikipedia

  • Quatuor — Quat u*or, n. [F., fr. L. quattuor, quatuor, four. See {Quartet}.] (Mus.) A quartet; applied chiefly to instrumental compositions. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Quatuor — (lat.), 1) vier; 2) so v.w. Quartett …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Quatŭor — (lat.), vier; auch soviel wie Quartett …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Quatuor — Quatŭor (lat., »vier«), s. Quartett …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Quatuor — Quatuor, lat., 4; in Zusammensetzungen vor Vocalen quat–, vor Consonanten oft quad– …   Herders Conversations-Lexikon

  • QUATUOR — Uxores pud Iudaeos et Muhammedanos licitae, vide supra Polygamia et infra Uxor …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Quatuor — En musique, un quatuor, intermédiaire entre le trio et le quintette, désigne : un ensemble de quatre chanteurs ou instrumentistes, une écriture musicale à quatre parties solistes, avec ou sans accompagnement, une œuvre de musique de chambre… …   Wikipédia en Français

  • quatuor — (koua tu or) s. m. 1°   Terme de musique. Morceau de musique écrit pour quatre voix ou pour quatre instruments. Parmi les quatuor vocaux, le quatuor de Tom Jones (Philidor), celui d Iphigénie en Aulide (Gluck), celui de l Irato (Méhul), celui de… …   Dictionnaire de la Langue Française d'Émile Littré

  • QUATUOR — n. m. T. de Musique , emprunté du latin. Morceau de musique vocale ou instrumentale, qui est à quatre parties. Exécuter un quatuor. Les quatuors de Beethoven. Il se dit aussi de l’Ensemble des quatre chanteurs ou instrumentistes qui jouent les… …   Dictionnaire de l'Academie Francaise, 8eme edition (1935)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»