consideration

* * *

* * *

* * *

* * *

* * *

* * *

* * *

circum-spĭcĭo, exi, ectum, 3 ( perf. sync. circumspexti, Ter. Ad. 4, 5, 55; inf. sync. circumspexe, Varr. ap. Non. p. 106, 16, or Sat. Men. 82), v. n. and a. (class.).

Neutr., to look about one ' s self, to cast a look around; or, with an obj.-clause, to observe, see, look about:

circumspicedum, numquis est, Sermonem nostrum quiaucupet,

see whether there is any one, Plaut. Most. 2, 2, 41; 2, 2, 43; Ter. And. 2, 2, 20;

Varr. l. l.: suus conjux ubi sit circumspicit,

Ov. M. 1, 605:

circumspicere late,

Quint. 10, 3, 29:

num quid circumspexti?

Ter. Ad. 4, 5, 55:

diversi circumspiciunt,

Verg. A. 9, 416:

qui in auspicium adhibetur nec suspicit nec circumspicit,

Cic. Div. 2, 34, 72:

circumspicit, aestuat, of one in trouble or perplexity,

id. Rosc. Com. 14, 43; cf. Liv. 21, 22, 7.—

Sometimes circumspicere se, to look about one ' s self:

circumspicedum te, ne quis adsit arbiter,

Plaut. Trin. 1, 2, 109; Varr. ap. Non. p. 106, 16;

Auct. B. Afr. 47: numquamne te circumspicies?

Cic. Par. 4, 2, 30.—In partic., to look about one ' s self with haughtiness; to think highly of one ' s self:

usque eone te diligis et magnifice circumspicis?

Cic. Rosc. Com. 2, 5;

and trop. of language: Romanus sermo magis se circumspicit et aestimat praebetque aestimandum,

Sen. Ep. 40, 11.—

Trop., to exercise foresight, be cautious, take heed:

esse circumspiciendum diligenter, ut, etc.,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10: cui mandetis (rempublicam) circumspicite [p. 342] Sall. H. 2, 41, 10 Dietsch.—Esp. freq.,

Act., to view on all sides, to survey:

cum sua quisque miles circumspiceret,

looked carefully to see, Caes. B. G. 5, 31; Liv. 9, 28, 5:

tam latā acie ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant,

Liv. 37, 41, 4:

lucos,

Ov. M. 5, 265:

amictus,

to review, id. ib. 4, 318; so,

habitum suum,

Plin. Ep. 4, 11, 3; cf. under circumspectus, adv.—

To descry, get sight of by looking around:

saxum circumspicit ingens,

Verg. A. 12, 896:

Athin,

Ov. M. 5, 72.—

Transf., of things:

in latus omne patens turris circumspicit undas,

Ov. H. 6, 69.—

Trop.

To view something mentally, to survey, ponder upon, weigh, consider (syn.:

considero, perpendo): reliqua ejus consilia animo circumspiciebat,

Caes. B. G. 6, 5:

circumspicite paulisper mentibus vestris hosce ipsos homines,

Cic. Sull. 25, 70; cf.

se,

id. Par. 4, 2, 30:

neque temere consulem saltatorem vocare, sed circumspicere, quibus praeterea vitiis adfectum esse necesse sit eum, etc.,

id. Mur. 6, 13.—So with rel. -clause, Sall. H. 2, 41 Dietsch; Sen. Ep. 70, 5; Calp. Ecl. 5, 95:

circumspectis rebus omnibus rationibusque subductis summam feci,

Cic. Fam. 1, 9, 10:

permulta sunt in causis circumspicienda, ne quid offendas,

id. de Or. 2, 74, 301; id. Agr. 1, 8, 23; id. Fam. 5, 13, 3:

circumspicite celeriter animo, qui sint rerum exitus consecuti,

id. Leg. 2, 17, 42:

vide, quaere, circumspice, si quis est forte ex eā provinciā qui te nolit perisse,

id. Verr. 2, 3, 77, § 180; id. Clu. 53, 147; id. Cat. 4, 2, 4; Liv. 23, 20, 6; cf. Tac. H. 2, 6; Suet. Aug. 63.—With ut and subj., Cic. Q. Fr. 1, 1, 3, § 10; Ov. Tr. 1, 1, 87:

cum circumspicerent Patres quosnam consules facerent,

Liv. 27, 34, 1.—

To look about for something with desire, to seek for, etc. (so mostly since the Aug. per.):

nec, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circumspicere,

Liv. 5, 6, 2; 7, 14, 6:

externa auxilia,

id. 1, 30, 6; cf. Just. 22, 5, 4:

fugam,

Tac. A. 14, 35; Just. 2, 12, 26:

novas belli causas,

id. 31, 1, 8; Verg. G. 3, 390; Plin. Ep. 3, 3, 3:

peregrinos reges sibi,

Just. 40, 1, 1; 22, 5, 4:

viresque suas circumspectantes his validiores,

Amm. 22, 8, 18.—Hence, circumspectus, a, um, P. a.

Of things, weighed with care, well considered, guarded, circumspect (perh. not ante - Aug.):

verba non circumspecta,

Ov. F. 5, 539:

judicium,

Quint. 10, 1, 26:

interrogatio,

id. 5, 7, 31:

moderatio animi,

Val. Max. 4, 3, 4:

circumspectissima sanctio decreti,

id. 1, 1, 20.—

Transf. to the person who carefully weighs a thing, circumspect, considerate, cautious, wary, provident, heedful:

modo circumspectus et sagax, modo inconsultus et praeceps,

Suet. Claud. 15:

circumspectissimus et prudentissimus princeps,

id. Tib. 21:

tenues et circumspecti,

Quint. 12, 10, 23; Cels. 3, 9 fin.:

omnes,

Col. 1, 8, 16; 1, 7, 12:

sive aliquis circumspectior est,

Sen. Q. N. 5, 1, 5.—Of dogs:

assidui et circumspecti magis quam temeraril,

Col. 7, 12, 5.—

In late Lat., worthy of consideration, respected, distinguished:

circumspectum et verecundum nomen populi Romani,

Amm. 14, 6, 6:

colores,

id. 28, 4, 12:

circumspectus genere, famā potentiāque,

id. 18, 10, 1.—Hence, circumspectē, adv., with consideration, with mature deliberation, warily, cautiously, considerately, circumspectly, etc.:

circumspecte compositeque indutus et amictus,

Gell. 1, 5, 2 (cf. supra, II. D.):

circumspecte vestiti,

Amm. 27, 3, 14:

circumspecte facti versus,

Gell. 9, 10, 6:

facere aliquid,

Dig. 4, 4, 7, § 8: parcius et circumspectius faciendum est, * Quint. 9, 2, 69:

circumspectius donare, eligere eos, in quos merita conferantur,

Sen. Ben. 3, 14, 1.

conspectus, a, um, Part. and P. a., from conspicio.

conspectus, ūs, m. [conspicio], a seeing, looking at, a look, sight, view, the range or reach of sight, the power of sceing (freq., and class. in prose and poetry).

Lit.: casurusne in conspectum videatur animus, an tanta sit ejus tenuitas, ut fugiat aciem, Cic. Tusc. 1, 22, 50:

quo longissime conspectum oculi ferebant,

Liv. 1, 18, 8:

obscuritas lucis Romanis non adimebat in omnis partes conspectum,

id. 37, 41, 3:

conspectu urbis frui,

Cic. Sull. 9, 26:

suorum,

id. Mur. 41, 89: sese dare in conspectum, Enn. Ann. ap. Cic. Div. 1, 20, 41:

dare se in conspectum alicui,

Ter. Phorm. 2, 1, 31; Cic. Verr. 2, 5, 33, § 86; cf.:

alicui in conspectum prodire,

Ter. Phorm. 2, 4, 3:

prodire ad aliquem in conspectum,

Plaut. Bacch. 4, 9, 84; id. Most. 5, 2, 33:

paene in conspectu exercitūs nostri,

before the eyes, Caes. B. G. 1, 11:

illam e conspectu amisi meo,

Ter. Eun. 2, 3, 2:

venire in conspectum alicujus,

Cic. Fin. 1, 7, 24; Nep. Con. 3, 3 al.:

fugere e conspectu alicujus,

Ter. Hec. 1, 2, 107; Cic. Verr. 2, 5, 34, § 88:

ex hominum conspectu morte decedere,

Nep. Timol. 1, 6:

fugare aliquem e conspectu,

Lucr. 3, 49:

conspectum fugere,

Ov. M. 2, 594.—

Pregn., public attention, notice:

subito consilium cepi ut ante quam luceret exirem, ne qui conspectus fieret aut sermo,

Cic. Att. 7, 10 init. —

Meton.

Presence, proximity (very freq.; in many connections coinciding with the foregoing, as the phrase venire in conspectum can be translated to come before the eyes or to come near; so also e conspectu fugere, etc.).

Of persons:

etsi scio, eis fore meum conspectum invisum hodie,

Ter. Hec. 5, 2, 22:

(tibi) cujus prope in conspectu Aegyptus est,

Cic. Fam. 1, 7, 5; so, in conspectu, in the presence or vicinity, before the eyes, before the face of, in sight, id. Agr. 1, 3, 7; Caes. B. G. 2, 25 fin.; Liv. 1, 31, 2; Verg. A. 1, 184.—

Of inanimate things:

quercus, quae est in oppidi conspectu,

Varr. R. R. 1, 7, 6:

procul a conspectu imperii,

Cic. Agr. 2, 32, 87: spectet patriam;

in conspectu legum libertatisque moriatur,

id. Verr. 2, 5, 66, § 170.—

Appearance (cf. adspectus;

very rare): videamus animi partis, quarum est conspectus inlustrior,

Cic. Fin. 5, 18, 48 Madv. ad loc.:

Hieronymus... primo statim aspectu omnia quam disparia essent ostendit,

i. e. at the first view the public had of him, Liv. 24, 5, 2; 6, 8, 6.—

Trop., the mental view, glance, survey, consideration (rare, but in good prose):

quae ponunt in conspectu animi, quae cernere et videre non possumus,

Cic. de Or. 3, 40, 161:

et cognitio naturae,

id. Leg. 1, 23, 61:

uno in conspectu omnia videre,

id. Brut. 4, 15; id. Leg. 3, 5, 12; Quint. 10, 1, 6; 7, 1, 4; Liv. 10, 25, 12:

ut ea ne in conspectu quidem relinquantur,

never come into consideration, are scarcely observed, Cic. Fin. 5, 31, 93.—

In Gellius concr., like the Gr. sunopsis, a short view, sketch, synopsis, Gell. 17, 21, 2; 19, 10, 3.

consultātĭo, ōnis, f. [2. consulto].

A mature deliberation, consideration, consultation.

In gen. (rare but class.).

Abstr., * Ter. Hec. 4, 4, 28; Cic. de Or. 2, 33, 142; id. Inv. 2, 25, 76 fin.; id. Off. 3, 12, 50; Suet. Ner. 41 al.—With ne:

per aliquot dies tenuit ea consultatio, ne non reddita bona belli causā... essent,

Liv. 2, 3, 5. —In plur., Sall. J. 27, 2.—

Concr., a subject of consultation:

copiose de consultationibus suis disputare,

Cic. Top. 17, 66. —

Esp., rhet. t. t.

A case proposed for decision, an inquiry concerning a case in law:

consultationem proponere,

Quint. 3, 8, 59:

cum apud C. Caesarem consultatio de poenā Theodoti proponitur,

id. 3, 8, 55; Dig. 31, 35.—

A general inquiry upon a subject, a consideration of a principle, = quaestio infinita (opp.:

definita controversia certis temporibus ac reis),

Cic. de Or. 3, 28, 109:

sive in infinitis consultationibus disceptatur, sive in iis causis quae in civitate et forensi disceptatione versantur,

id. ib. 3, 29, 111; id. Part. Or. 1, 4; id. Off. 3, 7, 33; id Att. 9, 4, 1 sqq.—

An asking of advice, inquiry (rare).

Abstr.:

tuas litteras exspecto, ut sciam, quid respondeant consultationi meae,

Cic. Att. 8, 4, 3:

honesta consultatio, non expedita sententia,

Plin. Ep. 7, 18, 1:

redeunt illi sermones, illae consultationes,

id. ib. 8, 23, 6.—So of the questioning of the emperor by the prætor, an asking for instructions:

visa est enim mihi res digna consultatione,

Plin. Ep. 10, 96 (97), 9; Dig. 4, 4, 11.—

Concr., the inquiry addressed to an oracle (transl. of peusis), Macr. S. 1, 17, 50.— Plur.:

de consultationibus in Aponi fontem talos aureos jacere,

Suet. Tib. 14.

dē-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a., to bear or bring away a thing from a place; to bear, carry, bring down.

Lit.

In gen.

Without stating the terminus (not very freq.):

roseam Auroram per oras Aetheris,

Lucr. 5, 656; 5, 273; 6, 639:

Rhodanus amnis segnem deferens Ararim,

Plin. 3, 4, 5, § 33; 6, 27, 31, § 136; Ov. M. 9, 117;

ex Helicone coronam,

Lucr. 1, 119:

ramalia arida tecto,

Ov. M. 8, 646. — Absol.:

flumina liquida ac deferentia,

Plin. Pan. 82 med. —Far more freq.,

Indicating the terminus (by ad, in, an adv. of place, the dat., etc.):

literas ad Caesarem,

Caes. B. G. 5, 45, 3:

epistolam ad Ciceronem,

id. ib. 5, 48, 3 and 8; cf.:

mandata ad aliquem,

id. B. C. 1, 9; 3, 22:

aurum ad gnatum suum,

Plaut. Trin. 4, 2, 115; cf. id. Truc. 2, 5, 64; Ter. Heaut. 4, 6, 18;

natos ad flumina,

Verg. A. 9, 604:

Germani ad castra Romanorum delati,

Caes. B. G. 6, 42 fin. et saep.:

semen quod ex arbore per surculos defertur in terram,

Varr. R. R. 1, 40, 4:

aurum et omnia ornamenta sua in aerarium,

Liv. 5, 25:

aedes in planum et colli subicere,

id. 2, 7: cf. Cic. Rep. 2, 31:

ferrum in pectus,

Tac. A. 1, 35:

castra in viam,

Liv. 22, 15:

aciem in campos,

id. 9, 37:

in praeceps deferri,

id. 5, 47; cf. id. 44, 5; Quint. 1, 12, 10:

praeceps in undas deferar,

Verg. E. 8, 60; Ov. F. 6, 228:

in vicum,

Hor. Ep. 2, 1, 269 et saep.:

hunc sub aequora,

i. e. submerge, Ov. M. 14, 601:

quasdam (virgines) ex plebe homines domos deferebant,

Liv. 1, 9:

si forte eo (sc. Demetriadem) deferret fuga regem,

id. 36, 20:

quo pennis delata sit ales,

Lucr. 6, 822:

cum pallam mihi Detulisti,

Plaut. Men. 2, 3, 42; so,

epistolas alicui,

id. Trin. 4, 2, 109 et saep.

In partic.

Naut. t. t., to drive away, drive down, drive a ship, or those on board a ship, to any place:

onerariae duae paullo infra delatae sunt,

Caes. B. G. 4, 36 fin.; id. B. C. 3, 30:

una (navis) delata Oricum,

id. ib. 3, 14, 2:

(Labienus) longius delatus aestu, etc.,

id. B. G. 5, 8, 2:

quem cum ex alto ignotas ad terras tempestas et in desertum litus detulisset,

Cic. Rep. 1, 17 fin.; cf. id. Ac. 2, 3, 8.—

Rarely in gen., to bring, convey to any place (as a ship, its passengers):

e portu navis huc nos dormientes detulit,

Plaut. Am. 2, 2, 69.—

Mercant. t. t., to bring to market, to sell (post-Aug.):

nexos maniplos,

Col. 10, 315: pallium. Petr. 12, 2:

videamus hoc, quod concupiscimus, quanti deferatur,

Sen. Ep. 42.

Trop.

In gen., to bring:

redde harmoniaī Nomen, ab organicis alto delatum Heliconi,

brought, Lucr. 3, 133; 5, 65:

(Alexander) eadem fortunae pignora in discrimen detulisset,

Liv. 9, 18 fin.; cf.:

fabulas in certamen,

Quint. 10, 1, 66: hac re ad consilium delata, having been taken into consideration, Caes. B. G. 3, 23 fin.; so,

rem ad consilium,

id. ib. 5, 28, 2:

qui ad agendum nihil cogitati detulerit,

Quint. 4, 5, 2:

(poëta) si foret hoc nostrum delatus in aevum, Detereret sibi multa,

Hor. S. 1, 10, 68. —

With particular accessory notions.

To bring, give to one, grant, confer upon, allot, to offer to any one, transfer, deliver (for syn. v. do—very freq.).

Aliquid ad aliquem:

ad hunc totius belli summam omnium voluntate deferri,

Caes. B. G. 2, 4, 7:

imperium ad aliquem,

id. ib. 6, 2; 7, 4, 6; Cic. Leg. 3, 2; id. Lig. 1, 3:

omnem rem ad Pompeium,

id. Fam. 1, 1; cf.:

omnia ad unum,

id. de Imp. Pomp. 23, 67:

causam ad Galbam,

id. Brut. 22, 86:

primas ad aliquem,

id. N. D. 1, 6, 15 et saep.—

Aliquid alicui:

sibi a Caesare regnum civitatis deferri,

Caes. B. G. 5, 6, 2; Fasti ap. Cic. Phil. 2, 34, 87; cf.:

regnum et diadema uni,

Hor. Od. 2, 2, 22:

fasces indigno,

id. Ep. 1, 16, 34:

praemium dignitatis alicui (opp. denegare),

Cic. Fl. 1:

ultro ei legationem (opp. denegare),

id. Fam. 13, 55; cf. id. ib. 4, 13:

palmam alicujus rei Crasso,

id. de Or. 2, 56; cf. Liv. 7, 13; Quint. 10, 1, 53:

omnem ei auctoritatem,

Cic. Fl. 6, 14:

pacem hostibus,

Liv. 23, 13:

Octaviam neptem condicionem,

Suet. Caes. 27 et saep. —

With acc. alone, or absol.:

jusjurandum,

to tender an oath, Quint. 5, 6, 6; cf. ib. § 3 and § 4;

si quid petet, ultro defer,

Hor. Ep. 1, 12, 23 et saep.—

To bring or give an account of, to report, announce, signify, state (for syn. v. declaro init. —

very freq.): qui nostra consilia ad adversarios deferat,

Cic. Clu. 52; so,

aliquid ad aliquem,

id. Mil. 9 fin.; id. Cat. 3, 3, 7; Caes. B. G. 2, 17, 4; 5, 25, 4 et saep.:

ut (haec) per eos ad Caesarem deferrentur,

id. ib. 7, 17 fin.; so with per, id. B. C. 3, 30, 6; 3, 63, 5 al.:

qui ad Caesarem detulerint delaturive sint, me poenitere consilii mei,

Cic. Att. 11, 7, 5; so with acc. and inf., id. Verr. 2, 5, 62; Verg. A. 4, 299 al.—

Legal t. t.: nomen, and post-Aug., aliquem, to indict, impeach, accuse before the pretor, as plaintiff or informer (for syn. cf.:

denuntio, indico): nomen alicujus de parricidio,

Cic. Rosc. Am. 10, 28:

nomen amici mei de ambitu,

id. Cael. 31, 76; id. Rosc. Am. 23; nomen suo familiari (dat.) eadem de re, id. ib. 23:

nomen tibi,

id. Pis. 33, 82; cf.:

illi nonnihil tamen in deferendo nomine secuti,

id. Rosc. Am. 3, 8:

ad deferendos reos praemio duci,

Quint. 12, 7, 3:

reos ad praetorem,

Tac. A. 14, 41:

reos ejusdem criminis detulerunt,

Quint. 11, 1, 79; cf.:

defertur majestatis,

Tac. A. 14, 48 (v. Draeger ad loc.):

adulterii,

id. ib. 4, 42:

impietatis in principem,

id. ib. 6, 47:

Drusus defertur moliri res novas,

id. ib. 2, 27; cf.:

defertur simulavisse partum,

ib. 3, 22:

ad deferenda de Perseo crimina,

Liv. 42, 11; cf. Quint. 4, 2, 98; cf.

also: et cum occiderentur, detuli sententiam,

voted to condemn, Vulg. Act. 26, 10. — Absol.:

et minari et deferre etiam non orator potest,

Quint. 4, 1, 22.—Of denouncing:

quae apud vos de me deferunt,

Cic. Agr. 3, 1.—

Pub. law t. t.

Aliquid ad aerarium, and more freq. simply aliquid, to give in at the Aerarium:

horum nomina ad aerarium detulisset,

Cic. Phil. 5, 5 fin.:

quamquam rationes deferre properarim (for which referre is repeatedly used just before),

Cic. Fam. 5, 20, 3.—Hence of persons, to recommend them for future consideration and reward, for their services to the state:

in beneficiis ad aerarium delatus est,

Cic. Arch. 5 fin.; id. Fam. 5, 20, 7; id. Balb. 28; id. Att. 5, 7:

senatus consultum factum ad aerarium deferre,

the public archives, Liv. 39, 4, 8; Tac. A. 3, 51; 13, 28; Suet. Aug. 94, 3.—

Deferre in censum, to report any thing for assessment, to return one's property to the censors:

mille quingentum aeris in censum,

Gell. 16, 10, 10;

for which, deferre censum,

Plin. 7, 48, 49, § 159; Tac. A. 6, 41.— Pass. in mid. force:

deferri in censum,

to report one's self for assessment, Eutr. 1, 7.—

To ascribe, Amm. 14, 6, 8.

dēlībĕrātĭo, ōnis, f. [id.], a deliberation, consultation, consideration (a Ciceron. word; elsewhere very rare).

In gen.:

ad deliberationes eas, quas habebat domi de republica, principes civitatis adhibebat,

Cic. Phil. 1, 1, 2; id. Off. 3, 12, 50:

inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,

id. de Or. 2, 82, 336:

id quod in deliberationem cadit,

id. Off. 1, 3, 9:

habet res deliberationem,

needs consideration, id. Att. 7, 3, 3:

consilii capiendi,

respecting the resolution to be adopted, id. Off. 1, 3, 9; cf.

officii,

id. Att. 8, 15, 2 et saep.:

neque recte an perperam (factum) interpretor: fuerit ista ejus deliberatio, qui bellum suscepit,

Liv. 1, 23; Quint. 3, 8, 10. —

Esp. in rhetor. lang. i. q. causa deliberativa, Cic. Inv. 1, 9, 12; id. de Or. 1, 6, 22; Quint. 2, 21, 18.

hŏnestas, ātis, f. [honestus], honorableness.

(Acc. to honestus, I.) Honorable consideration which a man enjoys, honor, reputation, character, respectability, credit, opp. to turpitudo (class.; cf.: existimatio, dignitas).

Lit.: quid est honestas nisi honor perpetuus ad aliquem secundo populi rumore delatus. Lact. 3, 8, fin.:

unde pudor, continentia, fuga turpitudinis, appetentia laudis et honestatis?

Cic. Rep. 1, 2; cf.:

fugiendae turpitudinis adipiscendaeque honestatis causa,

id. Tusc. 2, 27, 66; Gell. 1, 3, 23 sq.:

nihil esse in vita magnopere expetendum nisi laudem atque honestatem,

Cic. Arch. 6, 14; cf.:

omnia, quae putant homines expetenda, honestas, gloria, tranquillitas animi atque jucunditas,

id. Lael. 22, 84; id. Phil. 7, 5, 14: cogita, ea nobis erepta esse, quae hominibus [p. 861] non minus quam liberi cara esse debent, honestatem, dignitatem, honores omnes, id. Fam. 4, 5, 2:

quas familias honestatis amplitudinisque gratia nomino,

on account of their character, id. Rosc. Am. 6, 15:

honestate spoliatus,

id. Rab. Post. 16, 44; cf.: omni jure atque honestate interdictus, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7:

fautor infimi generis hominum, odio alienae honestatis,

Liv. 1, 47, 11:

honestatem omnem amittere,

consideration, respect, Cic. Rosc. Am. 39, 114:

in eoque (officio) et colendo sita vitae est honestas omnis et in negligendo turpitudo,

id. Off. 1, 2, 4; Gell. 1, 3, 24: honestati alicujus convenire (with subj. clause), Paul. Sent. 3, 5, 2.—In plur. (= honores):

ceteris ante partis honestatibus atque omni dignitate fortunaque aliquem privare,

Cic. Mur. 40, 87.—

Transf., concr.:

causa, in qua omnes honestates civitatis, omnes aetates, omnes ordines una consentiunt,

honorable, reputable persons, Cic. Sest. 51, 109.—

(Acc. to honestus, II.)

Honorableness of character, honorable feeling, honor, honesty, probity, integrity, virtue (class.):

ubi est autem dignitas, nisi ubi honestas?

Cic. Att. 7, 11, 1:

nemo est inventus tam perditus, tam ab omni non modo honestate sed etiam simulatione honestatis relictus, qui, etc.,

id. Rab. Perd. 8, 23 and 24:

(qui summum bonum) suis commodis, non honestate metitur... honestatem propter se expetere,

id. Off. 1, 2, 5 and 6; cf.:

cum omnis honestas manet a partibus quatuor, quarum, etc.,

id. ib. 1, 43, 152; and:

habes undique expletam et perfectam formam honestatis, quae tota his quatuor virtutibus continetur,

id. Fin. 2, 15, 48; Quint. 3, 8, 26:

et in laude justitia utilitasque tractantur, et in consiliis honestas,

id. 3, 4, 16: sunt qui tradant tanta eum (Staberium Erotem) honestate praeditum, ut, etc., such an honorable, noble character; Fr. honnēteté, Suet. Gramm. 13:

quod factum causā publicae honestatis vindictam exspectat,

Paul. Sent. 5, 4, 21.—

Transf., of things, beauty, grace (very rare):

testudinis,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 1, § 2:

si est honestas in rebus ipsis, de quibus dicitur, exsistit ex rei natura quidam splendor in verbis,

id. de Or. 3, 31, 125.

rătĭo, onis (abl. rationi, Lucr. 6, 66), f. [reor, ratus], a reckoning, account, calculation, computation.

Lit.

Sing.: Les. Nequaquam argenti ratio conparet tamen. Sta. Ratio quidem hercle adparet: argentum oichetai, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sq.:

rationem putare... bene ratio accepti atque expensi inter nos convenit,

id. Most. 1, 3, 141; 146; cf.: ad calculos vocare amicitiam, ut par sit ratio acceptorum et datorum, Cic. Lael. 16, 58:

itur, putatur ratio cum argentario... Ubi disputata est ratio cum argentario,

Plaut. Aul. 3, 5, 53 sq.:

dextera digitis rationem computat,

id. Mil. 2, 2, 49:

magna ratio C. Verruci,

Cic. Verr. 2, 2, 77, § 188:

direptio ejus pecuniae, cujus ratio in aede Opis confecta est,

id. Phil. 5, 6, 16; cf.:

quibus in tabulis nominatim, ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc.,... Quarum omnium rerum summa erat, etc.,

Caes. B. G. 1, 29: auri ratio constat: aurum in aerario est, the account agrees, i. e. is correct, Cic. Fl. 28, 69 (v. consto):

decumo post mense, ut rationem te dictare intellego,

to make the reckoning, Plaut. Am. 2, 2, 38 (al. ductare):

rationem ducere,

to make a computation, to compute, calculate, reckon, Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129; so, rationem habere, to take an account, make a computation:

omnium proeliorum,

Caes. B. C. 3, 53; cf.:

hujus omnis pecuniae conjunctim ratio habetur,

id. B. G. 6, 19; and:

piratarum,

Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:

rationem inire,

to cast up, reckon, calculate, Caes. B. G. 7, 71, 4:

quattuor minae periere, ut ratio redditur,

Plaut. Men. 1, 3, 23; cf.:

tibi ego rationem reddam?

id. Aul. 1, 1, 6; id. Trin. 2, 4, 114:

rationem referre,

Cic. Verr. 2, 1, 39, § 98:

rationem repetere de pecuniis repetundis,

id. Clu. 37, 104: Py. Quanta istaec hominum summa est? Ar. Septem millia. Py. Tantum esse oportet:

recte rationem tenes,

Plaut. Mil. 1, 1, 47 et saep.:

drachumae, quas de ratione debuisti,

according to the account, id. Trin. 2, 4, 24:

grandem (pecuniam) quemadmodum in rationem inducerent, non videbant,

how they should bring it into their accounts, Cic. Verr. 2, 1, 41, § 106.—

Plur.: rationes putare argentariam, frumentariam, pabuli causa quae parata sunt;

rationem vinariam, oleariam, quid venierit, etc.,

Cato, R. R. 2, 5:

rationes ad aerarium continuo detuli... quas rationes si cognoris, intelleges, etc.,

Cic. Pis. 25, 61:

ut rationes cum publicanis putarent,

id. Att. 4, 11, 1:

rationes a colono accepit,

id. Caecin. 32, 94:

quid opus est? inquam. Rationes conferatis. Assidunt, subducunt, ad nummum convenit,

id. Att. 5, 21, 12:

rationes referre... rationes deferre,

id. Fam. 5, 20, 2:

Romani pueri longis rationibus assem Discunt in partes centum diducere,

Hor. A. P. 325 et saep.:

A RATIONIBVS,

an accountant, Inscr. Orell. 1494; 2973; 2986; 4173 et saep. (cf. ab).—

Transf.

A list, roll, register (rare):

cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur, quo quisque die datus in custodiam, quo mortuus, quo necatus sit,

Cic. Verr. 2, 5, 57, § 147:

rationes imperii, ab Augusto proponi solitas, sed a Tiberio intermissas, publicavit (sc. Caligula),

Suet. Calig. 16 ( = breviarium) totius imperii, id. Aug. 101 fin.:

rationarium imperii,

id. ib. 28.—

A sum, number (rare), Plaut. Trin. 2, 4, 11:

nunc lenonum et scortorum plus est fere Quam olim muscarum est. Ea nimia est ratio,

id. Truc. 1, 1, 49:

pro ratione pecuniae liberalius est Brutus tractatus quam Pompeius,

Cic. Att. 6, 3, 5; cf. II. B. 1. c. infra.—

A business matter, transaction, business; also, a matter, affair, in gen. (a favorite word of Cicero):

res rationesque eri Ballionis curo,

Plaut. Ps. 2, 2, 31:

res rationesque vestrorum omnium,

id. Am. prol. 4:

re ac ratione cum aliquo conjunctus,

Cic. Verr. 2, 2, 70, § 172:

de tota illa ratione atque re Gallicana inter se multa communicare,

id. Quint. 4, 15:

cum (Druides) in reliquis fere rebus, publicis privatisque rationibus, Graecis utantur litteris,

Caes. B. G. 6, 14 (metaphrast. pragmasi):

ratio nummaria,

Cic. Att. 10, 11, 2:

aeraria ratio,

id. Quint. 4, 15:

ratio domestica... bellica,

id. Off. 1, 22, 76:

quod ad popularem rationem attinet,

id. Fam. 1, 2, 4:

rationes familiares componere,

Tac. A. 6, 16 fin.:

fori judiciique rationem Messala suscepit,

Cic. Rosc. Am. 51, 149; cf.:

in explicandis rationibus rerum civilium,

id. Rep. 1, 8, 13:

rationes civitatis,

id. ib. 1, 6, 11:

quantos aestus habet ratio comitiorum... nihil fallacius ratione tota comitiorum,

id. Mur. 17, 35:

propter rationem Gallici belli,

id. Prov. Cons. 8, 19; so id. ib. 8, 14, 35:

ad omnem rationem humanitatis,

id. Mur. 31, 66: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu facillime perspicies, id. Fam. 1, 7, 6 fin.:

ad eam rationem existimabam satis aptam naturam meam,

id. Att. 9, 11, A, 1.—

Pregn.: meae (tuae, etc.) rationes, my ( thy, etc.) interest, my ( thy, etc.) advantage (cf. in Engl. to find one's account in any thing):

me ad ejus rationes adjungo, quem tu in meis rationibus tibi esse adjungendum putasti,

Cic. Fam. 1, 8, 2; cf.:

exemplum meis alienissimum rationibus,

id. Corn. Fragm. 1, 7 B. and K.:

consideres, quid tuae rationes postulent,

Sall. C. 44, 5: servitia repudiabat... alienum suis rationibus existimans videri causam civium cum servis fugitivis communicasse, inconsistent with his policy or interests, id. ib. 56, 5:

si meas rationes unquam vestrae saluti anteposuissem,

Cic. Red. ad Quir. 1, 1.

Trop., a reckoning, account, computation:

postquam hanc rationem cordi ventrique edidi,

presented this reckoning, Plaut. Aul. 2, 7, 12:

itidem hic ut Acheronti ratio accepti scribitur,

i.e. things are taken only, nothing is given back, id. Truc. 4, 2, 36:

nomen (comoediae) jam habetis, nunc rationes ceteras Accipite,

an account of the rest, id. Poen. prol. 55; cf.:

census quom sum, juratori recte rationem dedi,

id. Trin. 4, 2, 30; so,

rationem dare, for the more usual rationem reddere,

Varr. L. L. 6, § 86 Mull.; Cic. Verr. 2, 1, 36, § 92 Zumpt:

(argentarii) ratione utuntur,

make a reckoning, settle up, Plaut. Cas. prol. 27:

cum eam mecum rationem puto,

go into that calculation, think over the matter, id. ib. 3, 2, 25; cf.:

frustra egomet mecum has rationes puto,

Ter. Ad. 2, 1, 54:

(Medea et Atreus) inita subductaque ratione nefaria scelera meditantes,

Cic. N. D. 3, 29, 71:

quod posteaquam iste cognovit hanc rationem habere coepit,

to make the following calculation, reflection, id. Verr. 2, 5, 39, § 101; cf.: totius rei consilium his rationibus explicavit, ut si, etc.,... si, etc.,... sin, etc., drew the plan of the whole undertaking according to the following calculation, that if, etc., Caes. B. C. 3, 78;

and herewith cf.: rationem consilii mei accipite,

id. ib. 3, 86:

ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc.,

that you may calculate, Cic. Fam. 3, 6, 6:

semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur,

id. Verr. 2, 2, 11, § 28; cf.:

nihil est, quod minus ferendum sit, quam rationem ab altero vitae reposcere eum, qui non possit suae reddere,

id. Div. in Caecil. 9, 28;

and with this cf.: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent,

will call you to account, Caes. B. G. 5, 30: clarorum virorum atque magnorum non minus otii, quam negotii rationem exstare oportere, an account must be capable of being given, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66:

tam otii quam negotii rationem reddere majores censuisse,

Col. 11 fin.: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio constet, quam si uni reddatur, that the account is not correct unless, etc., Tac. A. 1, 6 fin.:

mirum est quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,

Plin. Ep. 1, 9, 1; 1, 5, 16 et saep.; cf. Just. praef. 5.—

Transf.

Relation, reference, respect to a thing:

(agricolae) habent rationem cum terra, quae nunquam recusat imperium,

have an account, have to do, have dealings with the earth, Cic. Sen. 15, 51; cf.:

ubi ratio cum Orco habetur,

Varr. R. R. 1, 4, 3;

for which: ubi sit cum Orco ratio ponenda,

Col. 1, 3, 2:

cum omnibus Musis rationem habere cogito,

Cic. Att. 2, 5, 2:

cum hac (muliere) aliquid adulescentem hominem habuisse rationis,

id. Cael. 20, 50; cf. id. Verr. 2, 2, 77, § 190. omnes, quibuscum ratio huic aut est aut fuit, assunt, defendunt, id. Quint. 23, 75; cf.

. quae ratio tibi cum eo intercesserat?

id. Rosc. Com. 14, 41:

pacis vero quae potest esse cum eo ratio, in quo est incredibilis crudelitas, fides nulla?

id. Phil. 4, 6, 14:

quod si habenda cum M. Antonii latrocinio pacis ratio fuit, etc.,

id. ib. 12, 7, 17:

fontes ad nostrorum annalium rationem veteres, ad ipsorum sane recentes,

in respect to our annals, id. Brut. 13, 49.—

Pregn., a respect, regard, concern, consideration, care for a thing (usu. in the connection habere and ducere alicujus rei rationem): ad hanc rationem quoniam maximam vim natura habet, fortuna proximam: utriusque omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae, Cic. Off. 1, 33, 120:

quorum (civium Romanorum) nobis pro vestra sapientia, Quirites, habenda est ratio diligenter,

id. Imp. Pomp. 7, 17:

(deos) piorum et impiorum habere rationem,

id. Leg. 2, 7, 15:

cujus absentis rationem haberi proximis comitiis populus jussisset,

Caes. B. C. 1, 9; so,

absentis,

id. ib. 1, 32; 3, 82 fin.:

sauciorum et aegrorum habita ratione,

id. ib. 3, 75:

moneret, frumenti rationem esse habendam,

Hirt. B. G. 8, 34;

so (al. frumentandi), rationem habere,

Caes. B. G. 7, 75 Oud.; cf. id. ib. 7, 71:

alicujus vel dignitatis vel commodi rationem non habere,

Cic. de Or. 2, 4, 17: ut summae rei publicae rationem habeamus, Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, c, 3:

alicujus salutis rationem habere,

i. e. to regard, care for, be concerned about, Caes. B. G. 7, 71; so id. B. C. 1, 20:

turpissimae fugae rationem habere,

id. ib. 2, 31:

ut in ceteris habenda ratio non sui solum sed etiam aliorum, sic, etc.,

Cic. Off. 1, 39, 139:

proinde habeat rationem posteritatis et periculi sui,

Caes. B. C. 1, 13:

habere nunc se rationem officii pro beneficiis Caesaris,

id. B. G. 5, 27:

non ullius rationem sui commodi ducit,

Cic. Rosc. Am. 44, 128:

cum hujusce periculi tum ceterorum quoque officiorum et amicitiarum ratio,

id. Clu. 42, 117:

omnis hac in re habenda ratio et diligentia est, ut, etc.,

id. Lael. 24, 89; cf.:

didici ex tuis litteris, te omnibus in rebus habuisse rationem, ut mihi consuleres,

id. Fam. 3, 5, 1:

habeo rationem, quid a populo Romano acceperim,

bring into consideration, consider, id. Verr. 2, 5, 14, § 36:

ut habere rationem possis, quo loco me salva lege Cornelia convenias, ego veni, etc.,

id. Fam. 3, 6, 6:

neque illud rationis habuisti, eam provinciam ad summam stultitiam nequitiamque venisse,

id. Verr. 2, 5, 15, § 38; cf.:

hoc rationis habebant, facere eos nullo modo posse, ut, etc.,

id. ib. 2, 2, 29, e70.—

Relation to a thing, i. e.

Subject., course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, etc. (cf. consilium):

nunc sic rationem incipissam, hanc instituam astutiam, ut, etc.,

Plaut. Mil. 2, 2, 82; cf. id. ib. 3, 1, 175 sqq.:

ubi cenas hodic, si hanc rationem instituis?

Plaut. Stich. 3, 1, 26; id. Truc. 1, 1, 3:

tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi respondere incipias: mea, ut ante primos ludos comperendinem. Ita fiet, ut tua ista ratio existimetur astuta, meum hoc consilium necessarium,

Cic. Verr. 1, 11, 34; cf.:

ratio viaque defensionis,

id. Verr. 2, 5, 1, § 4:

itaque in praesentia Pompeii insequendi rationem omittit,

Caes. B. C. 1, 30:

mea autem ratio in dicendo haec esse solet, ut, etc.,

Cic. de Or. 2, 72, 292:

haec in philosophia ratio contra omnia disserendi,

id. N. D. 1, 5, 11:

dicendi,

id. Or. 32, 114; id. de Or. 3, 15, 56; cf.:

aliquot ante annis inita ratio est, ut, etc.,

id. Rep. 2, 36, 61:

ut, quo primum occurreretur, vix ratio iniri possit,

Caes. B. G. 7, 24:

quia reponendarum (tegularum) nemo artifex inire rationem potuerit,

Liv. 42, 3 fin. —In plur.:

hoc aditu laudis non mea me voluntas sed meae vitae rationes ab ineunte aetate susceptae prohibuerunt,

plan of life, Cic. Imp. Pomp. 1, 1:

de rationibus rerum publicarum aut constituendarum aut tuendarum,

id. Rep. 1, 6, 11.—

Object., relation, condition, nature, kind, sort, fashion, way, etc. (cf. modus):

sed ratio ordoque agminis aliter se habebat ac Belgae ad Nervios detulerant,

Caes. B. G. 2, 19; cf.:

ut rei militaris ratio atque ordo postulabat,

id. ib. 2, 22; so,

rei militaris,

id. ib. 4, 23:

ratio atque usus belli,

the art and practice of war, id. ib. 4, 1; id. B. C. 1, 76 fin.; 2, 18; 3, 17 et saep. al.; cf.:

novae rationes bellandi,

id. ib. 3, 50:

ratio equestris proelii,

id. B. G. 5, 16:

quorum operum haec erat ratio, etc.,

id. B. C. 1, 25; cf.: rationem pontis hanc instituit;

tigna bina, etc.,

id. B. G. 4, 17:

serpit per omnium vitas amicitia, nec ullam aetatis degendae rationem patitur esse expertem sui,

Cic. Lael. 23, 87; cf.:

ita ratio comparata est vitae naturaeque nostrae, ut, etc.,

id. ib. 27, 101; id. Ac. 2, 43, 132:

civitas (Platonis) non quae possit esse, sed in qua ratio rerum civilium perspici posset,

id. Rep. 2, 30, 52 init.; cf.:

reliqui disseruerunt de generibus et de rationibus civitatum,

id. ib. 2, 11, 22;

1, 8, 13: quam creberrimis litteris faciam ut tibi nota sit omnis ratio dierum atque itinerum meorum,

id. Fam. 3, 5, 4: quoniam eadem est ratio juris in utroque, id. Rep. 3, 12, 21; cf.:

haec eadem ratio est in summa totius Galliae,

Caes. B. G. 6, 11 fin.:

ab nostris eadem ratione, qua pridie, resistitur,

id. ib. 5, 40; id. B. C. 3, 100; cf. id. ib. 3, 101:

docet, longe alia ratione esse bellum gerendum atque antea sit gestum,

id. B. G. 7, 14:

hoc si Romae fieri posset, certe aliqua ratione expugnasset iste,

Cic. Verr. 2, 2, 52, ee130:

quid refert, qua me ratione cogatis?

id. Lael. 8, 26:

quod fuit illis conandum atque omni ratione efficiendum,

Caes. B. C. 1, 65 fin.; 1, 67 fin.:

simili ratione Pompeius in suis castris consedit,

id. ib. 3, 76:

auxilium ferri nulla ratione poterat,

id. ib. 1, 70:

nec quibus rationibus superare possent, sed quem ad modum uti victoria deberent, cogitabant,

id. ib. 3, 83 fin.; 3, 58; 3, 18 fin. et saep.—

With gen. of a subst. in circumlocution for the subst. itself (v. Zumpt, Gram. §

678): vereor ne oratio mea aliena ab judiciorum ratione esse videatur,

Cic. Verr. 2, 4, 49, ee109:

multa autem propter rationem brevitatis praetermittenda,

id. ib. 2, 1, 40, ee

103: quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum?

id. Mur. 17, 35:

nihil fallacius ratione tota comitiorum,

id. ib. 17, 36:

praedicere tempestatum rationem et praedonum,

id. ib. 2, 4:

tota ratio talium largitionum genere vitiosa est,

id. Off. 2, 17, 60.—

Pregn., that faculty of the mind which forms the basis of computation and calculation, and hence of mental action in general, i. e. judgment, understanding, reason: duplex est vis animorum atque natura: una pars in appetitu posita est, quae est hormê Graece, quae hominem huc et illuc rapit;

altera in ratione, quae docet et explanat, quid faciendum, quid fugiendum sit. Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet,

Cic. Off. 1, 28, 101:

homo, quod rationis est particeps, per quam consequentia cernit, causas rerum videt earumque progressus et quasi antecessiones non ignorat, similitudines comparat rebusque praesentibus adjungit atque annectit futuras, facile totius vitae cursum videt ad eamque degendam praeparat res necessarias. Eademque natura vi rationis hominem concilia homini et ad orationis et ad vitae societatem, etc.,

id. ib. 1, 4, 11 sq.:

haud scio, an melius fuerit, humano generi motum istum celerem cogitationis, acumen, sollertiam, quam rationem vocamus, non dari omnino quam tam munifice et tam large dari, etc.,

id. N. D. 2, 27, 69:

lex est ratio summa, insita in natura, quae jubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria. Eadem ratio, cum est in hominis mente confirmata et confecta, lex est,

id. Leg. 1, 6, 18:

ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret,

id. N. D. 1, 42, 118:

mens et ratio et consilium in senibus est,

id. Sen. 19, 67; cf. Liv. 28, 28:

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit, si ratio, consilium, prudentia, Pompeius antistat,

Cic. Rep. 3, 18, 28; cf. id. Quint. 16, 53; and:

si ratio et prudentia curas aufert,

Hor. Ep. 1, 11, 25:

quibus in rebus temeritas et casus, non ratio nec consilium valet,

Cic. Div. 2, 41, 85; cf.:

illa de urbis situ revoces ad rationem quae a Romulo casu aut necessitate facta sunt,

id. Rep. 2, 11, 22; and:

moneo ut agentem te ratio ducat, non fortuna,

Liv. 22, 39 fin.: mulier abundat audacia;

consilio et ratione deficitur,

Cic. Clu. 65, 184:

Ariovistum magis ratione et consilio quam virtute vicisse. Cui rationi contra homines barbaros locus fuisset, etc.,

Caes. B. G. 1, 40: arma amens capio;

nec sat rationis in armis,

Verg. A. 2, 314:

rationis egens,

id. ib. 8, 299 et saep.:

iracundia dissidens a ratione,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

majora quam hominum ratio consequi possit,

id. ib. 1, 10, 15:

quantum ratione provideri poterat,

Caes. B. G. 7, 16 fin.:

quantumque in ratione esset, exploratum habuit,

Hirt. B. G. 8, 6 init.:

nec majore ratione bellum administrari posse,

Caes. B. C. 7, 21:

minari divisoribus ratio non erat,

it was not reasonable, was contrary to reason, Cic. Verr. 1, 9, 24; so, nulla ratio est, with an objectclause, id. Caecin. 5, 15; so,

too, minime rationis est,

Col. 3, 5, 3; cf. with dat.:

Vitellianus exercitus, cui acquiescere Cremonae ratio fuit,

which, as reason dictated, ought to have rested at Cremona, Tac. H. 3, 22:

quod domi te inclusisti, ratione fecisti,

reasonably, sensibly, judiciously, Cic. Att. 12, [p. 1527] 14, 3.—

The reasonable cause of a thing, a ground, motive, reason:

ratio est causa, quae demonstrat, verum esse id, quod intendimus, brevi subjectione. Rationis confirmatio est ea, quae pluribus argumentis corroborat breviter expositam rationem,

Auct. Her. 2, 18, 28:

quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quamobrem, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 47, § 115; cf.:

nostra confirmare argumentis ac rationibus: deinde contraria refutare,

id. de Or. 2, 19, 80:

noverit orator argumentorum et rationum locos,

id. Or. 14, 44 (v. also argumentum):

si mei consilii causam rationemque cognoverit,

id. Div. in Caecil. 1, 1; cf.:

ad eam sententiam cum reliquis causis haec quoque ratio eos deduxit, quod, etc.,

Caes. B. G. 2, 10 fin.:

quam habet rationem, non quaero aequitatis, sed ipsius improbitatis atque impudentiae?... facti, si non bonam, at aliquam rationem afferre,

Cic. Verr. 2, 3, 85, e196; cf.:

deinde nihil rationis affert, quamobrem, etc.,

id. Caecin. 33, 96:

non deest hoc loco copia rationum, quibus docere velitis, humanas esse formas deorum: primum quod, etc.... deinde quod, etc.... tertiam rationem affertis, quod, etc.,

id. N. D. 1, 27, 76:

et quidem, cur sic opinetur, rationem subicit,

id. Div. 2, 50, 104:

idcirco minus existimo te nihil nisi summa ratione fecisse,

id. Att. 8, 11, D, §

5: nunc non modo agendi rationem nullam habeo, sed ne cogitandi quidem,

id. Fam. 4, 13, 3:

rationes in ea disputatione a te collectae vetabant me rei publicae penitus diffidere,

id. Fam. 5, 13, 3; cf. id. Ac. 2, 36, 116:

rationibus conquisitis de voluptate et dolore disputandum putant,

id. Fin. 1, 9, 31; cf.:

quod cum disputando rationibusque docuisset,

id. Rep. 1, 16, 25:

his rationibus tam certis tamque illustribus opponuntur ab his, qui contra disputant primum labores, etc.,

id. ib. 1, 3, 4 et saep.:

num parva causa aut prava ratio est?

reason, excuse, Ter. Eun. 3, 5, 27.—

In rhet., a showing cause, argument, reasoning in support of a proposition:

ratio est, quae continet causam, quae si sublata sit, nihil in causa controversiae relinquatur, hoc modo: Orestes si accusetur matricidii, nisi hoc dicat, Jure feci, illa enim patrem meum occiderat, non habet defensionem,

Cic. Inv. 1, 13, 18:

ad propositum subjecta ratio, et item in distributis supposita ratio,

id. de Or. 3, 54, 207; cf. Quint. 3, 11, 4; 5, 14, 1; 16; 7, 8, 3.—

Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order, conformity, etc.:

in omnibus, quae ratione docentur et via, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,

in a reasonable, regular manner, Cic. Or. 33, 116; cf.:

ut ratione et via procedat oratio,

id. Fin. 1, 9, 29:

modo et ratione aliquid facere (along with recte atque ordine facere),

id. Quint. 7, 28; cf.:

quae res Nec modum habet neque consilium, ratione modoque Tractari non vult,

Hor. S. 2, 3, 266:

nihil est, quod ratione et numero moveri possit sine consilio,

Cic. N. D. 2, 16, 43:

intervallis imparibus, sed tamen pro rata parte ratione distinctis,

divided proportionally by rule, id. Rep. 6, 18, 18; cf.:

ex summis et infimis et mediis interjectis ordinibus ut sonis moderata ratione civitas concinit,

in symmetrical proportion, id. ib. 2, 42, 69:

in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem,

order, system, id. ib. 2, 33, 57;

5, 5, 7: declinatio si cum ratione fiet,

reasonably, id. Tusc. 4, 6, 13:

ratio et distributio,

a reasonable division, Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1.—

A theory, doctrine, or system based upon reason; science, and (less freq.), subject., knowledge:

erat enim tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16, 25; cf.:

nova et a nobis inventa ratio,

id. ib. 1, 8, 13;

2, 39, 66: si animum contulisti in istam rationem et quasi artem,

id. ib. 1, 23, 37; cf.:

omnes tacito quodam sensu sine ulla arte aut ratione, quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava dijudicant,

id. de Or. 3, 50, 195; id. Brut. 74, 258:

continet enim totam hanc quaestionem ea ratio, quae est de natura deorum,

id. Div. 1, 51, 117:

Epicuri ratio, quae plerisque notissima est,

doctrine, system, philosophy, id. Fin. 1, 5, 13; cf.:

Stoicorum ratio disciplinaque,

id. Off. 3, 4, 20:

Cynicorum ratio,

id. ib. 1, 41, 148; so id. Fin. 3, 20, 68: ratio vivendi... ratio civilis et disciplina populorum, the art of living... statesmanship, id. Rep. 3, 3, 4; cf.:

etiamsi cui videbitur illa in optimis studiis et artibus quieta vitae ratio beatior, haec civilis laudabilior est certe et illustrior,

id. ib. 3, 3, 4:

improba navigii ratio tum caeca jacebat,

Lucr. 5, 1004: saltationis ac musicae rationis studiosi, Col. prooem. e3 al.—Subject., knowledge:

si qua (est in me) exercitatio dicendi aut si hujus rei ratio aliqua, ab optimarum artium studiis ac disciplina profecta,

Cic. Arch. 1, 1.—

A view or opinion resting upon reasonable grounds:

mea sic est ratio,

Ter. Ad. 1, 1, 43; cf.:

inventus est nemo, cujus non haec et sententia esset et oratio, non esse metuendum, etc.... Haec cum omnes sentirent et cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,

Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68 sq.; and with this cf. id. Att. 1, 11, 1:

cujus ratio etsi non valuit,

Nep. Milt. 3, 6 (just before: hujus cum sententiam plurimi essent secuti).—

In philos. lang., a production of proof, argumentation, reasoning: (Epicurus) tollit definitiones; nihil de dividendo ac partiendo docet;

non, quo modo efficiatur concludaturque ratio, tradit,

Cic. Fin. 1, 7, 22; cf. id. Div. 2, 10, 25; id. de Or. 2, 38, 158:

ratio ipsa coget, et ex aeternitate quaedam esse vera et ea non esse nexa causis aeternis, etc.,

id. Fat. 16, 38; cf.:

ergo, ubi tyrannus est, ibi non vitiosam ut heri dicebam, sed, ut nunc ratio cogit, dicendum est, plane nullam esse rem publicam,

id. Rep. 3, 31, 43.

* * *

* * *

* * *

* * *

* * *