Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

race

  • 1 gens

    gens, gentis, f. [root GEN, gigno, that which belongs together by birth or descent], a race or clan, embracing several families united together by a common name and by certain religious rites; orig. only patrician, but, after the granting of the connubium between patricians and plebeians, also plebeian (syn.: familia, stirps, genus; natio, populus).
    I.
    Lit.:

    Sulla gentis patriciae (sc. Corneliae) nobilis fuit, familia prope jam exstincta majorum ignaviā,

    Sall. J. 95, 3:

    vera decora, non communiter modo Corneliae gentis, sed proprie familiae suae,

    Liv. 38, 58, 3:

    L. Tarquitius patriciae gentis,

    id. 3, 27, 1:

    apud P. Sestium patriciae gentis virum,

    id. 3, 33, 9; 6, 11, 2:

    cum Marcelli ab liberti filio stirpe, Claudii patricii ejusdem hominis hereditatem, gente ad se rediisse dicerent,

    Cic. de Or. 1, 39, 176:

    gens Tarquiniorum,

    id. Rep. 2, 25 fin.:

    Julia,

    Liv. 1, 3, 2: L. Tarquinius duplicavit illum pristinum patrum numerum, et antiquos patres majorum gentium appellavit, quos priores sententiam rogabat;

    a se ascitos minorum,

    Cic. Rep. 2, 20 Mos.; cf. Liv. 1, 35, 6:

    ex gente Domitia duae familiae claruerunt, Calvinorum et Aenobarborum,

    Suet. Ner. 1; cf. Liv. 2, 29, 4:

    patricii minorum gentium,

    Cic. Fam. 9, 21, 2; Liv. 1, 47, 7; Capitol. ap. Gell. 10, 20, 5:

    anni principio de connubio patrum et plebis C. Canuleius tribunus plebis rogationem promulgavit, qua contaminari sanguinem suum patres confundique jura gentium rebantur,

    Liv. 4, 1, 1; cf. id. 4, 2, 5; 10, 8, 9: uti Feceniae Hispalae gentis enuptio, tutoris optio esset, etc., the right of marrying out of her gens, id. 39, 19, 5:

    perjurus, sine gente,

    i. e. of no family, of vulgar birth, Hor. S. 2, 5, 15; cf. respecting the Roman gens, Dict. of Antiq.
    II.
    Transf.
    A.
    In a manner borrowed from the division of the senators into majorum and minorum gentium (v. above): ipsi illi majorum gentium dii qui habentur, hinc a nobis profecti in caelum reperientur, the superior deities (the consentes), Cic. Tusc. 1, 13, 29:

    Cleanthes, qui quasi majorum est gentium Stoicus,

    id. Ac. 2, 41, 126.—
    B.
    Poet., like genus and stirps, of a single descendant, offspring of an entire race:

    vigilasne, deūm gens, Aenea?

    Verg. A. 10, 228 (for which:

    Dis genite,

    id. ib. 9, 642):

    Tirynthia gens est (i. e. Fabius),

    Sil. 7, 35:

    extrema viri,

    the last descendant, id. 2, 185.—
    * C.
    In a contemptuous sense, like our tribe, brood, crew:

    si illo die gens ista Clodiana, quod facere voluit, effecisset,

    Cic. Sest. 38, 81; so,

    Clodia,

    id. Q. Fr. 2, 13, 1.—
    D.
    In the widest sense = genus, the race; gens humana, the human race, Cic. Fin. 5, 23, 65; Hor. C. 1, 3, 26.—
    E.
    Of beasts, etc., a race, herd, brood, swarm ( poet. and in post-Aug. prose):

    intestino bello totae gentes consumuntur,

    Col. 9, 9, 6:

    quos (equos) in spem statues summittere gentis,

    of the race, breed, Verg. G. 3, 73:

    utque luat poenas gens haec (i. e. vulpes),

    breed, race, Ov. F. 4, 711.—
    F.
    In a more extended sense (as also genos), a race, nation, people (sometimes more restricted than natio and populus, and sometimes put for them; v. in the foll., and cf. Drak. Liv. 23, 42, 1;

    freq. and class.): Qui gentis omnis mariaque et terras movet,

    Plaut. Rud. prol. 1: cf.:

    nos per gentis disparat,

    id. ib. v. 10:

    gradus plures sunt societatis hominum. Ut enim ab illa infinita discedatur, propior est ejusdem gentis, nationis, linguae, qua maxime homines conjunguntur: interius etiam est ejusdem esse civitatis,

    Cic. Off. 1, 17, 53; cf.:

    (Deus) non curat singulos homines... ne civitates quidem... ne nationes quidem et gentes,

    id. N. D. 3, 39, 93:

    ita nationis nomen, non gentis evaluisse paulatim,

    Tac. G. 2:

    Suebi, quorum non una gens...propriis adhuc nationibus nominibusque discreti,

    id. ib. 38:

    atrox in Thracia bellum ortum, omnibus ejus gentis nationibus in arma accensis,

    Vell. 2, 98:

    omnes exterae gentes ac nationes,

    Cic. de Imp. Pomp. 11, 31; cf.:

    per omnes gentes nationesque,

    Quint. 11, 3, 87;

    for which, in an inverted order: exterae nationes ac gentes,

    Cic. Font. 11, 25:

    aut gentes aut populos,

    Quint. 11, 1, 86: inter multas regum gentiumque [p. 809] et populorum legationes, Liv. 45, 19, 1; 45, 22, 8; cf.

    in an inverse order: populi et gentes,

    Quint. 12, 2, 3:

    postquam bello subegit Aequorum magnam gentem et ferocem,

    Cic. Rep. 2, 20:

    Sabina aut Volsca,

    id. ib. 3, 4:

    Transalpinae,

    id. ib. 3, 9:

    Allobrogum,

    id. Cat. 4, 6, 12:

    Nerviorum,

    Caes. B. G. 2, 28, 1:

    Germanorum,

    id. ib. 6, 32 init.:

    Suevorum longe maxima Germanorum omnium,

    id. ib. 4, 1, 3;

    so of the Etruscan nation,

    Liv. 5, 1, 6;

    and in a wider sense than populus: non ex iisdem semper populis exercitus scriptos, quamquam eadem semper gens bellum intulerit,

    id. 6, 12, 4; 40, 15, 6; 2, 50, 2.—Also for civitas, the inhabitants of a city or town:

    Caesar Gomphos pervenit, quod est oppidum primum Thessaliae venientibus ab Epiro, quae gens ultro ad Caesarem legatos miserat,

    Caes. B. C. 3, 80, 1:

    atqui ad hoc, de quo agitur, non quaerimus gentem, ingenia quaerimus,

    Cic. Rep. 1, 37 fin.; cf.:

    gladio pugnacissima gens Romani,

    Quint. 9, 3, 8; Liv. 5, 48, 3:

    Segni Condrusique, ex gente et numero Germanorum,

    Caes. B. G. 6, 32, 1:

    in illa incorrupta maxime gente Aegyptiorum,

    Cic. Rep. 3, 9, 14:

    nos plurimis ignotissimi gentibus,

    id. ib. 1, 17, 26:

    jus gentium,

    id. ib. 1, 2, 2; cf.:

    quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id... vocatur jus gentium quasi quo jure omnes gentes utuntur,

    Gai. Inst. 1, 1.—
    2.
    In partic.
    a.
    As a partit. gen., gentium, like terrarum, for the sake of emphasis, in the world, on earth (freq. and class.):

    ubicumque terrarum et gentium violatum jus civium Romanorum sit,

    Cic. Verr. 2, 5, 55, § 143:

    quod ubique gentium est,

    id. Rep. 2, 4:

    ubinam gentium sumus,

    where in the world? id. Cat. 1, 4, 9:

    ubi ubi est gentium?

    Plaut. As. 2, 2, 21:

    obsecro, unde haec gentium?

    id. Cist. 4, 1, 16:

    ubi tu's gentium,

    id. Rud. 2, 5, 11:

    quaerit quod nusquamst gentium,

    id. Ps. 1, 4, 9:

    non hercle quo hinc nunc gentium aufugiam scio,

    id. Rud. 3, 5, 44:

    ubivis gentium agere aetatem quam, etc.,

    Ter. Hec. 3, 1, 4:

    an quisquam usquam gentium est aeque miser?

    id. ib. 13:

    equidem te nisi nunc hodie nusquam vidi gentium,

    Plaut. Am. 2, 2, 54:

    fratrem nusquam invenio gentium,

    Ter. Ad. 4, 2, 1:

    abeat multo malo quovis gentium, Quam hic, etc.,

    id. Heaut. 5, 1, 55:

    res est in manibus: tu autem abes longe gentium,

    Cic. Att. 6, 3, 1: nostri turannoktonoi longe gentium absunt, id. Fam. 12, 22, 2:

    ah! minime gentium, non faciam,

    by no means, Ter. Ad. 3, 2, 44; so,

    minime gentium,

    id. Eun. 4, 1, 11; id. Phorm. 5, 8, 44.—
    b.
    Gentes, opp. to the Romans, foreign nations, foreigners (post-Aug. and rare):

    maneat, quaeso, duretque gentibus si non amor nostri at certe odium sui,

    Tac. G. 33; Auct. B. Hisp. 17 fin.
    c.
    In the eccl. fathers, gentes, like ethnos, opp. to Jews and Christians, pagan nations, heathen, gentiles, Lact. 2, 13 fin.; Vulg. Psa. 2, 1 et saep.— Hence the title of Arnobius's work, Adversus Gentes.—
    3.
    Transf., a region, country (very rare):

    ut Aspim aggrederetur, qui Cataoniam tenebat: quae gens jacet supra Ciliciam,

    Nep. Dat. 4:

    gentes viduatas esse suis cultoribus et desolatas,

    Arn. 1, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > gens

  • 2 genus

    1.
    gĕnus, ĕris, n. [= genos, root GEN, gigno, gens], birth, descent, origin; and concr., a race, stock, etc. (cf.: familia, gens, stirps).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: bono genere gnati, Cato ap. Gell. 10, 3, 17; cf.:

    ii, qui nobili genere nati sunt,

    Cic. Verr. 2, 5, 70, § 180:

    amplissimo genere natus,

    Caes. B. G. 4, 12, 4:

    genere regio natus,

    Cic. Rep. 1, 33:

    C. Laelius, cum ei quidam malo genere natus diceret, indignum esse suis majoribus, at hercule, inquit, tu tuis dignus,

    id. de Or. 2, 71, 286:

    genere et nobilitate et pecunia sui municipii facile primus,

    id. Rosc. Am. 6, 15:

    esse genere divino,

    id. Rep. 2, 2:

    contempsisti L. Murenae genus, extulisti tuum,

    id. Mur. 7, 15:

    hic sacra, hic genus, hic majorum multa vestigia,

    id. Leg. 2, 1, 3; cf. id. Brut. 58, 212; id. Rep. 1, 18:

    adulescens, cujus spei nihil praeter genus patricium deesset,

    Liv. 6, 34, 11:

    in famam generis ac familiae,

    Quint. 3, 11, 12; 5, 10, 24:

    genus Lentulorum,

    id. 6, 3, 67:

    Atys, genus unde Atii duxere Latini,

    Verg. A. 5, 568:

    fortuna non mutat genus,

    Hor. Epod. 4, 6:

    virginem plebei generis petiere juvenes, alter virgini genere par, alter, etc.,

    Liv. 4, 9, 4:

    qui sibi falsum nomen imposuerit, genus parentesve finxerit, etc.,

    Plaut. Sent. 5, 25, 11.— Plur.:

    summis gnati generibus,

    Plaut. Most. 5, 2, 20.—
    B.
    In partic., birth, for high or noble birth (mostly poet.):

    cum certi propter divitias aut genus aut aliquas opes rem publicam tenent, est factio,

    Cic. Rep. 3, 14: pol mihi fortuna magis nunc defit quam genus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 394 Vahl.):

    et genus et virtus, nisi cum re vilior alga est,

    Hor. S. 2, 5, 8; cf.:

    et genus et formam regina pecunia donat,

    id. Ep. 1, 6, 37:

    non, Torquate, genus, non te facundia, non te Restituet pietas,

    id. C. 4, 7, 23:

    jactes et genus et nomen inutile,

    id. ib. 1, 14, 13; cf.:

    cui genus et quondam nomen natique fuissent,

    Verg. A. 5, 621:

    nunc jam nobis patribus vobisque plebei promiscuus consulatus patet, nec generis, ut ante, sed virtutis est praemium,

    Liv. 7, 32, 14; cf. id. 4, 4, 7.
    II.
    Transf.
    A.
    Like gens and stirps, a descendant, offspring, child; and collect., descendants, posterity, race ( poet.): neve tu umquam in gremium extollas liberorum ex te genus, Enn. ap. Cic. Or. 46, 155 (Trag. v. 347 Vahl.):

    credo equidem, genus esse deorum,

    Verg. A. 4, 12:

    Uraniae genus, Hymen,

    i. e. her son, Cat. 61, 2:

    audax Iapeti,

    i. e. his son Prometheus, Hor. C. 1, 3, 27:

    Jovis,

    i. e. Perseus, Ov. M. 4, 609; cf. also Prop. 2, 2, 9; Hor. C. 2, 14, 18:

    genus Adrasti,

    i. e. Diomede, grandson of Adrastus, Ov. F. 6, 433;

    so of a grandson,

    id. M. 2, 743; cf.

    nepotum,

    Hor. C. 3, 17, 4:

    Tantali genus,

    id. ib. 2, 18, 37:

    Danai,

    id. ib. 2, 14, 18:

    Messi clarum genus Osci,

    id. S. 1, 5, 54:

    ab alto Demissum genus Aenea,

    i. e. Octavianus, as the adopted son of Julius Cœsar, id. ib. 2, 5, 63:

    sive neglectum genus et nepotes Respicis auctor,

    i. e. the Romans, id. C. 1, 2, 35; cf. ib. 3, 6, 18:

    regium genus,

    id. ib. 2, 4, 15. —
    B.
    Of an assemblage of objects (persons, animals, plants, inanimate or abstract things) which are related or belong together in consequence of a resemblance in natural qualities; a race, stock, class, sort, species, kind (in this signif. most freq. in all periods and kinds of writing).
    1.
    In gen.
    a.
    Of living things: ne genus humanum temporis longinquitate occideret, propter hoc marem cum femina esse coniunctum, Cic. ap. Col. 12, 1 (Fragm. Cic. 1, 5 Baiter):

    quod ex infinita societate generis humani ita contracta res est, etc.,

    of the human race, Cic. Lael. 5, 20; cf. id. Rep. 1, 2 fin.:

    o deorum quicquid in caelo regit Terras et humanum genus,

    Hor. Epod. 5, 2;

    for which: consulere generi hominum,

    Cic. Rep. 3, 12; cf.:

    cum omni hominum genere,

    id. ib. 2, 26; Hor. Ep. 2, 1, 7:

    solivagum genus,

    Cic. Rep. 1, 25: potens vir cum inter sui corporis homines tum etiam ad plebem, quod haudquaquam inter id genus contemptor ejus habebatur, i. e. among the Plebeians, Liv. 6, 34, 5: Graium genus, the Grecian race, Enn. ap. Prob. ad Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 149 Vahl.):

    virtus est propria Romani generis atque seminis,

    Cic. Phil. 4, 5, 13; cf. id. Ac. 2, 27, 86:

    Ubii, paulo quam sunt ejusdem generis et ceteris humaniores,

    Caes. B. G. 4, 3, 3; cf.

    also: impellit alios (Aeduos) iracundia et temeritas, quae maxime illi hominum generi est innata,

    race of men, id. ib. 7, 42, 2; so, like gens, of nations, peoples, tribes: ferox, Sall. Fragm. ap. Arus. Mess. s. v. insolens, p. 241 Lind. (Hist. 1, 14 Gerl.); Liv. 34, 7, 6:

    implacidum (Genauni),

    Hor. C. 4, 14, 10:

    durum ac velox (Ligures),

    Flor. 2, 3, 4:

    omne in paludes diffugerat,

    id. 3, 10, 14:

    Graecorum,

    Cic. Fl. 4, 9:

    Numidarum,

    Liv. 30, 12, 18:

    genus omne nomenque Macedonum,

    id. 13, 44, 6; Nep. Reg. 2:

    Italici generis multi mortales,

    Sall. J. 47, 1:

    Illyriorum,

    Liv. 27, 32, 4; 27, 48, 10; 42, 47 fin.:

    Scytharum,

    Just. 2, 3, 16; Tac. H. 2, 4; Suet. Ner. 37; Vell. 2, 118, 1.—In plur.:

    conventus is, qui ex variis generibus constaret,

    Caes. B. C. 2, 36, 1:

    olim isti fuit generi quondam quaestus apud saeclum prius... est genus hominum, qui se primos esse omnium rerum volunt,

    class of men, profession, Ter. Eun. 2, 2, 15 and 17:

    firmi et stabiles et constantes (amici), cujus generis est magna penuria,

    Cic. Lael. 17, 62:

    saepius genus ejus hominis (sc. procuratoris rei publicae) erit in reliqua nobis oratione tractandum,

    id. Rep. 2, 29 fin.; cf.:

    genus aliud tyrannorum,

    id. ib. 1, 44:

    judicum genus et forma,

    id. Phil. 5, 5, 13:

    istius generis asoti,

    id. Fin. 2, 8, 23; cf.:

    omnium ejus generis poëtarum haud dubie proximus,

    Quint. 10, 1, 85:

    liberrimum hominum,

    id. 10, 12, 2, § 22:

    irritabile vatum,

    Hor. Ep. 2, 2, 102:

    hoc omne (ambubajarum, etc.),

    id. S. 1, 2, 2:

    hominum virile, muliebre,

    Cic. Inv. 1, 24, 35:

    equidem fabulam et fictam rem ducebam esse, virorum omne genus in aliqua insula conjuratione muliebri ab stirpe sublatum esse,

    Liv. 34, 2, 3:

    cedat consulari generi praetorium,

    Cic. Planc. 6, 15:

    ad militare genus = ad milites,

    Liv. 24, 32, 2:

    alia militaris generis turba,

    id. 44, 45, 13:

    castellani, agreste genus,

    id. 34, 27, 9 Weissenb. ad loc.— Sing. with plur. predicate:

    Ministrantibus sibi omni genere turpium personarum,

    Capitol. Ver. 4.—In plur.:

    eorum hominum... genera sunt duo,

    Caes. B. G. 6, 13, 1:

    tria auditorum,

    Quint. 3, 4, 6.— Repeated in the relative-clause:

    duo genera semper in hac civitate fuerunt... quibus ex generibus,

    Cic. Sest. 45, 96.—In the acc., of description (v. Roby's Gram. 2, p. 42 sq.):

    quot et quod genus pastores habendi,

    of what kind, Varr. R. R. 2, 10, 1:

    quod genus ii sunt, etc.,

    Auct. Her. 2, 30, 48; cf. in the foll.—
    (β).
    Of animals, plants, etc.: genus altivolantum, the race of birds, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 84 Vahl.); cf.: genu' pennis condecoratum, id. Fragm. ap. Varr. L. L. 5, § 59:

    lanigerum, id. Fragm. ap. Paul. ex Fest. s. v. Cyprio, p. 59 Müll.: squamigerum,

    Lucr. 1, 162; cf.

    piscium,

    Hor. C. 1, 2, 9:

    silvestre,

    Lucr. 5, 1411:

    omne ferarum,

    id. 5, 1338:

    acre leonum,

    id. 5, 862:

    malefici generis plurima animalia,

    Sall. J. 17, 6:

    diversum confusa genus panthera camelo,

    Hor. Ep. 2, 1, 195:

    animantūm propagare genus,

    to propagate the race, Lucr. 1, 195:

    ad genus faciendum,

    Just. 2, 9 fin.:

    juxta genus suum,

    Vulg. Gen. 1, 11 saep.— Plur.:

    quae vero et quam varia genera bestiarum vel cicurum vel ferarum!

    Cic. N. D. 2, 39, 99:

    piscium genera,

    Quint. 5, 10, 21.—In the acc., of description:

    porticus avibus omne genus oppletae,

    Varr. R. R. 3, 5, 11:

    pascuntur omne genus objecto frumento,

    id. ib. 3, 6:

    boves et id genus pecua,

    App. M. 2, p. 115, 4; id. Flor. p. 37. —
    b.
    Of inanim. and abstr. things, kind, sort, description, class, order, character:

    genus ullum materiaï,

    Lucr. 2, 304:

    cum is (sol) quoque efficiat, ut omnia floreant et in suo quaeque genere pubescant,

    Cic. N. D. 2, 15, 41:

    naves omni genere armorum ornatissimae,

    Caes. B. G. 3, 14, 2:

    cibi genus,

    id. ib. 4, 1, 9:

    cum omni genere commeatus,

    Liv. 30, 36, 2:

    frugum,

    id. 38, 15, 9:

    hoc sphaerae genus,

    Cic. Rep. 1, 14:

    hoc triplex rerum publicarum genus,

    id. ib. 2, 23:

    regale civitatis,

    id. ib.; cf.:

    totum regiae civitatis,

    id. ib. 2, 29:

    novum imperii,

    id. ib. 2, 32:

    ipsum istud genus orationis exspecto,

    id. ib. 1, 24 fin.; cf.: dulce orationis, id. Or. 13, 42:

    qua re esset hoc bellum genere ipso necessarium,

    id. de Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    genus hoc erat pugnae, quo, etc.,

    Caes. B. G. 1, 48, 4:

    potestas annua (consulum) genere ipso ac jure regia,

    Cic. Rep. 2, 32:

    genus vitae... genus aetatis,

    id. Off. 1, 32, 117:

    optimum emendandi,

    Quint. 10, 4, 2:

    dicendi,

    Cic. Off. 1, 1, 3; Quint. 8, 3, 56; 12, 10, 69:

    simplex rectumque loquendi,

    id. 9, 3, 3:

    omnis generis tormenta,

    Liv. 32, 16, 10:

    praeda ingens omnis generis,

    id. 27, 5, 9; so,

    omnis generis, with tela,

    id. 38, 26, 4;

    with naves,

    id. 34, 8, 5;

    with eloquentia,

    id. 39, 40, 7, etc.—Repeated in the relative-clause:

    erat haec (ratio) ex eodem genere, quod ego maxime genus ex sociorum litteris reperire cupiebam,

    Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183.—In plur.:

    Caesar haec genera munitionis instituit,

    Caes. B. G. 7, 72, 1:

    disserere de generibus et de rationibus civitatum,

    Cic. Rep. 2, 11; cf. id. ib. 1, 26;

    28: genera juris institutorum, morum consuetudinumque describere,

    id. ib. 3, 10:

    genera furandi,

    id. Verr. 2, 2, 7, § 18.—In the acc., of description: omne, hoc, id, quod genus, for omnis, ejus, hujus, cujus generis, of every, of this, of which kind:

    sub urbe hortum omne genus, coronamenta omne genus,

    Cato, R. R. 8, 2; Varr. R. R. 1, 29, 1:

    omne genus simulacra feruntur,

    Lucr. 4, 735:

    si hoc genus rebus non proficitur,

    Varr. R. R. 2, 1, 23; id. L. L. 9, § 110 Müll.; Lucr. 6, 917 and Hor. S. 2, 6, 44:

    in id genus verbis,

    Varr. L. L. 10, § 79; 8, 7, 108, § 17:

    in id genus libris,

    Gell. 3, 8, 1:

    scis me ante orationes aut aliquid id genus solitum scribere,

    Cic. Att. 13, 12, 3:

    vitanda sunt illa, quae propinqua videntur: quod genus, fidentiae contrarium est diffidentia, etc.,

    for example, id. Inv. 2, 54, 165; so ib. 2, 52, 157; 2, 54, 162; 2, 57, 172; Lucr. 4, 271; 6, 1058:

    lege jus est id quod populi jussu sanctum est, quod genus: ut in jus eas cum voceris,

    Auct. Her. 2, 13, 19; cf.

    ib. sqq.— In gen.: i. q. res or aliquid: ut in omni genere hujus populi (Graeci) consuetudinem videretur imitatus,

    in all respects, in everything, Cic. Rep. 2, 20; cf.:

    innumerabiles res sunt, in quibus te quotidie in omni genere desiderem,

    id. Q. Fr. 2, 2 fin.:

    incredibile est, quam me in omni genere delectarit,

    id. Att. 16, 5, 2:

    medici assiduitas et tota domus in omni genere diligens,

    id. ib. 12, 33, 2;

    7, 1, 2: qui in aliquo genere aut inconcinnus aut multus est, is ineptus dicitur,

    in any respect whatever, id. de Or. 2, 4, 17:

    qua de re et de hoc genere toto pauca cognosce,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 4.—Adverb.: in genus, in general, generally:

    sermones in genus communes,

    Gell. 4, 1 fin.
    2.
    In partic.
    a.
    In philos. lang., opp. partes, and comprising them within itself, a general term, logical genus:

    genus est id, quod sui similes communione quadam, specie autem differentes, duas aut plures complectitur partes,

    Cic. de Or. 1, 42, 189; cf.: genus est, quod plures partes amplectitur, ut animal;

    pars est, quae subest generi, ut equus. Sed saepe eadem res alii genus, alii pars est: nam homo animalis pars est, Thebani aut Trojani genus,

    id. de Inv. 1, 22, 32: genus est, quod partes aliquas amplectitur, ut cupiditas;

    pars est, quae subest generi, ut cupiditati amor, avaritia,

    id. ib. 1, 28, 42; cf.

    also: genus est notio ad plures differentias pertinens,

    id. Top. 7, 31:

    nec vero sine philosophorum disciplina genus et speciem cujusque rei cernere neque eam definiendo explicare nec tribuere in partes possumus, etc.,

    id. Or. 4, 16; cf. ib. 33, 117:

    formae dicendi specie dispares, genere laudabiles,

    id. de Or. 3, 9, 34:

    perturbationes sunt genere quatuor, partibus plures,

    id. Tusc. 3, 11, 24; cf. ib. 5, 25, 71:

    et conjuncta quaeremus, et genera et partes generibus subjectas, et similitudines, etc.,

    id. de Or. 2, 39, 166;

    opp. species and pars,

    Varr. R. R. 3, 3, 3.—
    b.
    In gram., gender: transversi sunt (ordines) qui ab recto casu obliqui declinantur, ut albus, albi, albo;

    directi sunt, qui ab recto casu in rectos declinantur, ut albus, alba, album. Transversorum ordinum partes appellantur casus, directorum genera: utrisque inter se implicatis forma,

    Varr. L. L. 10, § 22 Müll.:

    quod ad verborum temporalium rationem attinet, cum partes sint quatuor: temporum, personarum, generum, divisionum, etc.,

    ib. 9, § 95:

    in nominibus tria genera,

    Quint. 1, 4, 23:

    barbarismum fieri per numeros aut genera,

    id. 1, 5, [p. 811] 16;

    9, 3, 6: in verbis quoque quis est adeo imperitus, ut ignoret genera et qualitates, etc.,

    id. 1, 4, 27.
    2.
    gĕnus, ūs, v. genu.

    Lewis & Short latin dictionary > genus

  • 3 genus

        genus eris, n    [GEN-], a race, stock, family, birth, descent, origin: haec Indigna genere nostro, T.: nobili genere nati: amplissimo genere natus, Cs.: generis socia, sister, O.: genere primus: patricium, L.: genus unde Atii duxere, V.: fortuna non mutat genus, H.: plebei generis, L.— Adverb. acc.: Qui genus (estis)? Of what race? V.— Birth, noble birth, high descent: propter genus rem p. tenere: Et genus et virtus, nisi cum re, vilior algā est, H.: iactare genus, H.: Cui genus et nomen fuissent, V.: generis praemium, L.— A race, line, descendants, posterity: liberorum ex te, Enn. ap. C.: Tantali, H.: neglectum, i. e. the Romans, H.— A descendant, child, son, offspring: deorum, V.: audex Iapeti, Prometheus, H.: ab alto Demissum Aeneā, i. e. Octavianus, H.— A race, stock, class, sort, species, genus, kind, rank, order, division: humanum: hominum, S.: omnes mortales omnium generum: inter id genus, plebeians, L.: Romanum: Macedonum, L.: qui (conventus) ex variis generibus constaret, Cs.: iudicum genus et forma: inritabile vatum, H.: hominum virile, sex: Femineum, sex, V.: <*>onsulare, rank: militare, order, L.: eorum hominum... genera sunt duo, Cs.—Of animals, a kind, class, sort, species: altivolantum, birds, Enn. ap. C.: piscium, H.: malefici generis animalia, S.: Diversum confusa genus panthera camelo, H.: varia genera bestiarum.— Of things, a kind, sort, description, class, order, character, division: omnia in suo quaeque genere: naves omni genere armorum ornatissimae, Cs.: cibi, Cs.: omne commeatūs, L.: triplex rerum p.: dulce orationis: dicendi: praeda omnis generis, L.: poenae novom, S.: leti, O.: Aesopi, manner, Ph.: genera civitatum: machinae omnium generum, S.: nugae Hoc genus (i. e. huius generis), H.: aliquid id genus scribere: quod genus virtus est: te cottidie in omni genere desiderem, in every way: domus in omni genere diligens: in aliquo genere, in any respect whatever.—In philosophy, a general term, logical genus: formae dicendi specie dispares, genere laudabiles.
    * * *
    birth/descent/origin; race/family/house/stock/ancestry; offspring/descent; noble birth; kind/sort/variety; class/rank; mode/method/style/fashion/way

    Latin-English dictionary > genus

  • 4 stirps

        stirps (rarely stirpis, once stirpēs, L.), pis, f or (poet.) m    [STER-].—Of plants, the lower part of the trunk, stock, stem, stalk, root: terra stirpes amplexa: ut tantum modo per stirpīs alantur suas: sceptrum in silvis imo de stirpe recisum, V.: domos avium cum stirpibus imis Eruit, V.— Of hair: vellere ab stirpe capillos, by the roots, Pr., Tb.— A plant, shrub ; usu. plur: stirpium naturae: in seminibus est causa arborum et stirpium. —Of persons, a stem, stock, race, family, lineage: ignoratio stirpis et generis: qui sunt eius stirpis: divina, V.: Herculis stirpe generatus: ab stirpe socius atque amicus populi R., S.— A scion, offspring, descendant, progeny: quibus stirpes deesset, L.: stirps et genus omne futurum, V.: stirpis virilis ex novo matrimonio fuit, a son, L.—Fig., a root, source, origin, foundation, beginning, cause: altae stirpes stultitiae: populum a stirpe repetere: malorum omnium: gentis, L.: Carthago ab stirpe interiit, utterly, S.— Inborn character, nature: non ingenerantur hominibus mores a stirpe generis: nondum exoletā stirpe gentis, L.
    * * *
    I II
    stock, plant; race, lineage; character

    Latin-English dictionary > stirps

  • 5 curriculum

    currĭcŭlum, i, n. [id.], a running, course, race.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly ante-class.):

    conicere se in curriculum,

    Plaut. Merc. 5, 2, 91; cf.: pedes in curriculum conferre, Varr. ap. Non. p. 263, 6:

    facere unum curriculum,

    Plaut. Trin. 4, 4, 11; cf.:

    ita celeri curriculo fui propere a portu,

    id. Stich. 2, 2, 13.—
    (β).
    Abl. curriculo adverb., in a quick course, at full speed, swiftly, hastily, Plaut. Ep. 1, 1, 12; id. Most. 2, 1, 15; 3, 3, 26; id. Mil. 2, 6, 43; Ter. Heaut. 4, 4, 11 al.—
    B.
    In partic., a running on a wager, a race:

    athletae se in curriculo exercentes,

    Cic. Sen. 9, 27; id. Leg. 2, 9, 22; id. Mur. 27, 57; Liv. 44, 9; Hor. C. 1, 1, 3; Ov. Tr. 4, 8, 36 al.:

    equorum,

    Liv. 45, 33, 5.—
    II.
    Meton.
    A.
    A race-ground, course, career.
    * 1.
    Lit.: solis et lunae, Cic. Fragm. ap. Non. p. 198, 29.—Far more freq.,
    2.
    Trop.:

    exiguum nobis vitae curriculum natura circumscripsit, immensum gloriae,

    Cic. Rab. Perd. 10, 30; cf.:

    vivendi a naturā datum conficere,

    id. Univ. 12:

    curricula multiplicium variorumque sermonum,

    id. Or. 3, 12:

    me ex constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti,

    id. Rab. Perd. 2, 6; so,

    consuetudinis,

    id. Lael. 12, 40:

    laudis,

    Quint. 12, 2, 31:

    hae sunt exercitationes ingenii, haec curricula mentis,

    Cic. Sen. 11, 38:

    petitionis,

    id. Mur. 22, 46:

    omne industriae nostrae,

    id. Phil. 7, 3, 7; cf.:

    nec in quadrigis eum secundum numeraverim... nec in oratoribus, qui tantum absit a primo, vix ut in eodem curriculo esse videatur,

    id. Brut. 47, 173.—
    b.
    The time of the annual circuit of the sun, a year, Prud. steph. 3 (al. 9), 11.—
    B.
    A race-chariot (post-Aug.), Tac. A. 14, 14; 15, 44 fin.; *Suet. Calig. 19.—
    2.
    For a chariot, in gen.:

    equi turbati in amnem praecipitavere curricula,

    Curt. 8, 14, 8: Mettum Fufetium equis ad curriculum ex utrāque parte deligatum distraxit, Varr. ap. Non. p. 287, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > curriculum

  • 6 proles

    prōles, is ( gen. plur. prolum, Mart. Cap. 3, § 301), f. [pro and root al- of alo, to nourish, whence olesco in ad-olesco, etc.; cf.: suboles, indoles].
    I.
    Lit., that which grows forth; esp. of human beings, offspring, progeny, child, descendant; and collect., descendants, race, progeny, posterity (mostly poet.;

    but cf.: nec fugerim dicere prolem, aut subolem aut effari, etc.,

    Cic. de Or. 3, 38, 153; cf. Quint. 8, 3, 26, and v. in the foll. the passages from Cic.; syn. progenies). — Poet.:

    propagando procudere prolem,

    to bring forth, produce children, Lucr. 5, 856:

    prolem est enixa gemellam,

    Ov. M. 9, 452:

    laudantur simili prole puerperae,

    Hor. C. 4, 5, 23; id. C. S. 19:

    di Romulae genti date remque prolemque,

    id. ib. 47:

    et pulchrā faciat te prole parentem,

    Verg. A. 1, 75:

    felix prole parens,

    Val. Fl. 5, 384:

    tua postuma proles,

    Verg. A. 6, 763: ferrea proles, the iron race, Poët. ap. Cic. N. D. 2, 63, 159:

    aënea,

    Ov. M. 1, 125:

    argentea,

    id. ib. 1, 114:

    proles Ausonia,

    the Ausonian race, Verg. A. 4, 236:

    dic mihi, Teucrorum proles,

    Juv. 8, 56.—In prose:

    praeclara Brutorum atque Aemiliorum proles,

    Sall. H. 1, 41, 2 Dietsch; Cic. Rep. 2, 22, 40:

    proles illa futurorum hominum,

    race, id. ib. 6, 21, 23.—Of individuals ( poet.):

    Ulixi,

    i. e. Telemachus, Hor. Ep. 1, 7, 40:

    proles tertia Phorcus,

    Ov. M. 7, 477:

    Clymeneïa,

    i. e. Phaëton, id. ib. 2, 19:

    Apollinea,

    i. e. Æsculapius, id. ib. 15, 533:

    deūm certissima proles,

    Verg. A. 6, 322:

    egomet Neptunia proles,

    Val. Fl. 4, 213.—Of deities:

    Saturni altera proles,

    Verg. A. 12, 830:

    Bacchi rustica proles,

    i. e. Priapus, Tib. 1, 4, 7:

    Cyllenia proles,

    Verg. A. 4, 268:

    fulminis,

    i. e. Bacchus, Sen. Med. 24; cf. Verg. A. 6, 25:

    Jovis,

    Vulg. Act. 19, 35.—Of animals:

    hinc nova proles per herbas Ludit,

    Lucr. 1, 259:

    duellica equorum,

    id. 2, 661; Phaedr. 2, 4, 19; Verg. G. 3, 65:

    jam maris immensi prolem, genus omne natantum,

    id. ib. 3, 541; Col. 7, 6, 7. — Poet., of plants:

    et prolem tarde crescentis olivae,

    i. e. the fruit, Verg. G. 2, 3; cf.: naturae contenta manu Zephyrique favore [p. 1463] Parturit (tellus), et tantā natorum prole superbit, Alan. Anti-Claud. 1, 79.—In plur.: privignasque rogat proles, Col. poët. 10, 163.—
    II.
    Transf.
    A.
    Youth, young men, Cic. Leg. 3, 3, 7:

    sternitur Arcadiae proles,

    Verg. A. 10, 429.—
    B.
    The testicles (post-class.):

    polimina sunt ea, quae nos proles verecundius dicimus,

    Arn. 7, 230; 5, 172.

    Lewis & Short latin dictionary > proles

  • 7 curriculum

        curriculum ī, n dim.    [currus], a small car, chariot, racing car: quadrigarum curriculum: curriculo pulverem Collegisse, H.: effundit habenas Curriculo, Iu.— A wagon: in amnem praecipitare curricula, Cu.—A running, course: Curriculo percurre, at full speed, T. — A race: se in curriculo exercentes: equorum, L. — A raceground, race-course: in eodem curriculo esse.— Fig., a course, career: vitae: noctis, V.: consuetudinis: haec curricula mentis.
    * * *
    act of running; race; lap, track; chariot; course of action/heavenly bodies

    Latin-English dictionary > curriculum

  • 8 gēns

        gēns gentis, f    [GEN-], a race, clan, house (of families having a name and certain religious rites in common): Minucia: clarissima Corneliorum, S.: patres maiorum gentium: minorum gentium patres, L.: gentis enuptio, the right of marrying out of her gens, L.: periurus, sine gente, i. e. of no family, H.: maiorum gentium di, of the highest rank: dii minorum gentium, of the inferior orders: maiorum gentium Stoicus, i. e. eminent.—A descendant, offspring, representative: deūm gens, Aenea, V.; cf. heroës, deūm gens, Ct.: (equos) in spem submittere gentis, V.— A tribe, brood, crew: ista Clodiana.— A race, species, breed: human<*>, C., H.: haec (i. e. volpes), O.— A race, tribe, people: eiusdem gentis (esse): Suebi, quorum non una gens, Ta.: exterae gentes: exercitus compositus ex variis gentibus, S.: Nerviorum, Cs.: oppidum Thessaliae, quae gens miserat, etc., community, Cs.: omnes eius gentis cives, N.: ius gentium: ubicumque terrarum et gentium, in the world: ubinam gentium sumus? on earth: nusquam gentium, T.: tu autem longe gentium, far away in the world: minime gentium, by no means, T.— Plur, foreign nations, foreigners: duretque gentibus amor nostri, Ta.— A region, country: qui Cataoniam tenebat: quae gens iacet, etc.
    * * *
    tribe, clan; nation, people; Gentiles

    Latin-English dictionary > gēns

  • 9 nātiō

        nātiō ōnis, f    [GEN-], a birth, origin: pater natione Car, N.—Person., the goddess of birth, C.— A breed, stock, kind, species, race, tribe, set: optimatium: vestra (Epicureorum): ardelionum, Ph.— A race of people, nation, people: omnes nationes servitutem ferre possunt: eruditissima Graecorum.
    * * *
    nation, people; birth; race, class, set; gentiles; heathens

    Latin-English dictionary > nātiō

  • 10 prōlēs

        prōlēs is, f    [pro+1 OL-], a growth, offshoot, offspring, progeny, children, descendants, race, posterity: futurorum hominum: gemella, O.: di Romulae genti date prolem, H.: pulchra, V.: ferrea, the iron race, C. poët.: argentea, O.: Dic mihi, Teucrorum proles, Iu.: escā replevit (feles) prolem suam, Ph.: maris inmensi proles, V.: olivae, i. e. the fruit, V.—Of one person, a son, child, offspring, descendant: Ulixi, i. e. Telemachus, H.: Apollinea, i. e. Æsculapius, O.: deūm certissima, V.— Youth, young men: equitum peditumque: Arcadiae, V.
    * * *
    offspring, descendant; that springs by birth/descent; generation; race, breed

    Latin-English dictionary > prōlēs

  • 11 spatium

        spatium ī, n    [SPA-], a space, room, extent: Trīs pateat caeli spatium non amplius ulnas, V.: spatiis locorum animadversis, Cs.: quod spatium non esset agitandi, N.: spatio distante, O.— A space, distance, interval: magno spatio paucis diebus confecto, Cs.: viae, length, O.: tantum erat relictum spati, ut, etc., Cs.: tormentorum usum spatio propinquitatis interire, Cs.: medium caeli, H.: spatium discrimina fallit, the distance, O.— Size, bulk, extent: spatium victi hostis (serpentis), O.: Dat spatium collo, O.: admirabile rhombi, very large, Iu.: trahit (aurīs) in spatium, i. e. lengthens out, O.— A walking, walk, promenade, turn, course: duobus spatiis tribusve factis: septem spatiis circo meruere coronam, O.— A space for recreation, walk, promenade, public place, square: urbs distincta spatiis communibus: spatia silvestria: Academiae nobilitata spatia: locus planis Porrectus spatiis, in levels, H.: Curvatis fertur spatiis, V.— A prescribed path, race-course, track: quasi decurso spatio ad carceres a calce revocari: amat spatiis obstantia rumpere claustra, H.: Addunt in spatia, V.: tritum, O.: Phocus in interius spatium Cecropidas ducit, the interior, O. —Fig., a path, course, race, track: eadem: Prope iam excurso spatio, T.: Te mea quem spatiis propioribus aetas Insequitur, V.: in spatio Q. Hortensium ipsius vestigiis persecuti: vitae, O.— A portion of time, space, interval, period: spatia omnis temporis non numero dierum sed noctium finiunt, Cs.: spatium praeteriti temporis: diei, the length, Cs.: dierum triginta: spatio brevi, H.: me ex constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti: trochaeus, qui est eodem spatio quo choreus, i. e. of the same metrical length: spatia annorum, Pr.: spatio pugnae defatigati, Cs.— Space, time, leisure, opportunity: neque, ut celari posset, tempus spatium ullum dabat, T.: irae suae spatium et consilio tempus dare, L.: Ne properes, oro; spatium pro munere posco, O.: cum erit spatium, praestabo, etc.: illi spatium ad sese conligendum dedisse: sex dics ad eam rem conficien<*> dam spati postulant, Cs.: Ut ne esset spatium cogitandi, T.: pila coniciendi, Cs.: Spatium adparandis nuptiis dabitur, T.
    * * *
    space; area/expanse, room (for); intervening space, gap/interval; length/width; race course, lap, circuit; closed way/walk, turn; track (planet); act of play; interval, time, extent, period, term; duration; distance; area; size; bulk

    Latin-English dictionary > spatium

  • 12 subolēs

        subolēs (not sobo-), is, f    [sub+1 OL-], a sprout, shoot ; hence, fig., offspring, progeny, posterity, issue, stock, race, lineage: censores populi suboles, familias censento: propaganda (est tibi) suboles: priori Dissimilis populo, O.: Cara deum, V.: patris matura, L.: stirpis, L.: Diva (Lucina), producas subolem, H.: Romae suboles, race, H.: gregis, H.: de te suscepta, V.
    * * *
    shoot, sucker; race; offspring; progeny

    Latin-English dictionary > subolēs

  • 13 cursus

    a race, a running, race course, race track, course.

    Latin-English dictionary of medieval > cursus

  • 14 natio

    nātĭo, ōnis, f. [nascor], a being born, birth; hence, transf.
    I.
    Personified, Natio, the goddess of birth:

    Natio quoque dea putanda est, quae, quia partus matronarum tueatur, a nascentibus Natio nominata est,

    Cic. N. D. 3, 18, 47 (al. Nascio).—
    II.
    A breed, stock, kind, species, race (rare but class.;

    syn.: genus, stirps, familia): in hominibus emendis si natione alter est melior, emimus pluris, etc.,

    Varr. L. L. 9, § 93 Müll.;

    Auct. B. Alex. 7, 3: natio optimatium,

    Cic. Sest. 44, 96:

    officiosissima candidatorum,

    id. Pis. 23, 55.—Also in a contemptuous sense, a race, tribe, set:

    salvete, fures maritimi, Famelica hominum natio, quid agitis?

    Plaut. Rud. 2, 2, 6:

    vestra natio (Epicureorum),

    Cic. N. D. 2, 29, 74:

    ardelionum,

    Phaedr. 2, 5, 1.—Of animals:

    praegnantes opere levant: venter enim labore nationem reddit deteriorem,

    Varr. R. R. 2, 6, 4; cf. id. L. L. 9, § 92 Müll.; and: in pecoribus quoque bonus proventus feturae bona natio dicitur, Paul. ex Fest. p. 167 Müll.— Transf., of things, a sort, kind (post-Aug.):

    nationes in apium naturā diximus,

    Plin. 22, 24, 50, § 109:

    cera natione Pontica,

    id. 21, 14, 49, § 83; cf. id. 12, 25, 55, § 125.—
    B.
    In a more restricted sense, a race of people, nation, people (used commonly in a more limited sense than gens, and sometimes as identical with it; cf.: gens, populus; usually applied by Cicero to distant and barbarous people): nam itast haec hominum natio;

    in Epidamniis Voluptarii, etc.,

    Plaut. Men. 2, 1, 34:

    omnes nationes servitutem ferre possunt: nostra civitas non potest,

    Cic. Phil. 10, 10, 20; cf.:

    exteris nationibus ac gentibus ostendere, etc.,

    id. Font. 11, 25:

    ne nationes quidem et gentes,

    id. N. D. 3, 39, 93; cf.

    , in the reverse order: omnes exterae gentes ac nationes,

    id. Imp. Pomp. 11, 31:

    per omnes gentes nationesque,

    Quint. 11, 3, 87:

    eruditissima Graecorum natio,

    Cic. de Or. 2, 4, 18:

    Judaei et Syri, nationes natae servituti,

    id. Prov. Cons. 5, 10:

    immanes ac barbarae nationes,

    id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27:

    quod eas quoque nationes adire volebat,

    Caes. B. G. 3, 7:

    Suevi majorem Germaniae partem obtinent, propriis adhuc nationibus nominibusque discreti,

    Tac. G. 38:

    Gannascus, natione Canninefas,

    id. A. 11, 18:

    patre Camissare, natione Care, matre Scythissā natus,

    Nep. Dat. 1, 1:

    NATIONE CILIX,

    Inscr. Fabr. p. 495, n. 189; so in connection with names of cities: NATIONE ARRETIO, Inscr. Don. cl. 6, n. 181.—
    2.
    Ad Nationes, the name of a portico in Rome, built by Augustus, where the images of all known nations were set up:

    ante aditum porticūs Ad Nationes,

    Plin. 36, 5, 4, § 39; cf. Serv. Verg. A. 8, 721.—
    3.
    In eccl. Lat., like gens, and the Gr. ethnos, opp. to Christians, the heathen:

    per deos nationum,

    Tert. de Idol. 22.

    Lewis & Short latin dictionary > natio

  • 15 spatium

    spătĭum, ii, n. [root spa-, to draw; Gr. spaô; span-, to stretch; Gr. spanis, want; cf.: penomai, penês; Germ. spannen; Dor. spadion (=stadion), race-course; cf. Lat. penuria], room, a space (very freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: est natura loci spatiumque profundi, Quod neque percurrere flumina possint, Nec, etc.... Usque adeo passim patet ingens copia rebus;

    Finibus exemptis,

    Lucr. 1, 1002; 5, 370; 1, 389:

    locus ac spatium, quod inane vocamus,

    id. 1, 426; cf. id. 1, 523:

    per totum caeli spatium diffundere sese (solis lux),

    id. 4, 202; cf.:

    tres pateat caeli spatium non amplius ulnas,

    Verg. E. 3, 105:

    flumen Dubis paene totum oppidum cingit: reliquum spatium, quā flumen intermittit, mons continet,

    Caes. B. G. 1, 38:

    temporibus rerum et spatiis locorum animadversis,

    id. B. C. 3, 61 fin.:

    quod spatium non esset agitandi,

    Nep. Eum. 5, 4:

    spatium loci,

    Quint. 8, 3, 84:

    spatio distante,

    Ov. M. 11, 715.—
    B.
    In partic.
    1.
    A (limited) space, distance, interval (syn. intervallum):

    siderum genus spatiis immutabilibus ab ortu ad occasum commeans,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    magno spatio paucis diebus confecto,

    Caes. B. G. 3, 29:

    itineris spatium,

    id. B. C. 1, 24 fin.:

    viae spatium,

    the distance, length, Ov. M. 8, 794:

    trabes paribus intermissae spatiis (shortly before: paribus intervallis),

    Caes. B. G. 7, 23; cf.:

    alios ineunt cursus aliosque recursus Adversi spatiis,

    Verg. A. 5, 584 Coningt. ad loc.:

    hic locus aequo fere spatio ab castris utrisque aberat,

    Caes. B. G. 1, 43:

    inter duas acies tantum erat relictum spatii, ut, etc.,

    id. B. C. 3, 92:

    cum Viridorix contra eum duum milium spatio consedisset,

    id. B. G. 3, 17:

    magnum spatium abesse,

    id. ib. 2, 17:

    quo tanta machinatio ab tanto spatio institueretur?

    id. ib. 2, 30:

    tormentorum usum spatio propinquitatis interire,

    id. B. C. 2, 16 fin.:

    jamque tenebat Nox medium caeli spatium,

    Hor. S. 2, 6, 101:

    illi medio in spatio chorus Occurrit,

    Verg. A. 10, 219:

    dimidium fere spatium confecerat, cum, etc.,

    Nep. Eum. 9, 1:

    spatium discrimina fallit,

    the distance, Ov. M. 8, 577.—
    b.
    Size, bulk, extent:

    dum spatium victi considerat hostis (serpentis),

    Ov. M. 3, 95:

    elephantis,

    Luc. 9, 732:

    oris Et colli, ov. M. 2, 672: dat spatium collo,

    id. ib. 3, 195:

    breve lateris,

    Juv. 6, 503; cf.:

    quod sit homini spatium a vestigio ad verticem,

    Plin. 7, 17, 17, § 77:

    spatia montis,

    id. 35, 1, 1, § 2:

    spatium admirabile rhombi,

    very large, Juv. 4, 39:

    vasti corporis,

    Sen. Hippol. 806:

    plantae Herculis,

    Gell. 1, 1, 2: trahit aures in spatium, in length, i. e. lengthens them out, Ov. M. 11, 176; so,

    in spatium,

    id. ib. 2, 197; 7, 783; Sil. 13, 562.—
    2.
    An open space for walking, racing, etc., in.
    a.
    A walk, promenade; a public place or square, etc. (cf. ambulatio):

    urbs delubris distincta spatiisque communibus,

    Cic. Rep. 1, 26, 41:

    templaque et innumeris spatia interstincta columnis,

    i. e. colonnades, porticos, Stat. S. 3, 5, 90:

    quin igitur ad illa spatia nostra sedesque pergimus, ubi cum satis erit deambulatum, requiescemus,

    Cic. Leg. 1, 4, 14:

    spatia silvestria,

    id. ib. 1, 5, 15:

    orator ex Academiae spatiis,

    id. Or. 3, 12 (quoted by Quint. 12, 2, 23, and by Tac. Or. 32):

    Academiae non sine causā nobilitata spatia,

    Cic. Fin. 5, 1, 1: locus planis Porrectus spatiis, in level spaces, i. e. plains, Hor. Ep. 1, 7, 42:

    ille actus habenā Curvatis fertur spatiis,

    Verg. A. 7, 381.—
    b.
    A race-course, track:

    sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia,

    Enn. Ann. 18, 22:

    nec vero velim quasi decurso spatio a calce ad carceres revocari,

    Cic. Sen. 23, 83:

    amat spatiis obstantia rumpere claustra,

    Hor. Ep. 1, 14, 9:

    cum carceribus sese effudere quadrigae, Addunt in spatia,

    Verg. G. 1, 513 Forbig. ad loc.:

    hic ad Elei metas et maxuma campi Sudabit spatia,

    id. ib. 3, 202: signoque repente Corripiunt spatia [p. 1736] audito, id. A. 5, 316:

    tritumque relinquunt Quadrijugi spatium,

    Ov. M. 2, 168; cf.:

    equi Pulsabant pedibus spatium declivis Olympi,

    id. ib. 6, 487:

    abstulere me velut de spatio Graeciae res immixtae Romanis,

    Liv. 35, 40, 1:

    nobilis equos cursus et spatia probant,

    Tac. Or. 39.—
    c.
    Poet., in gen., room or space in a building:

    Phocus in interius spatium pulchrosque recessus Cecropidas ducit,

    the inner space, the interior, Ov. M. 7, 670.—
    3.
    Transf., the action of walking, a walk, promenade; a turn, course:

    cum in ambulationem ventum esset, Scaevolam, duobus spatiis tribusve factis, dixisse, etc.,

    Cic. de Or. 1, 7, 28; cf. id. Rep. 1, 12, 18; Suet. Aug. 83:

    si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spatio honestamur,

    Cic. Mur. 34, 70:

    septem spatiis circo meruere coronam,

    Ov. Hal. 68:

    (agitatores) septimo spatio palmae appropinquant,

    Sen. Ep. 30, 13.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time.
    1.
    In gen., a space of time, interval, period:

    spatia omnis temporis non numero dierum sed noctium finiunt,

    Caes. B. G. 6, 18:

    spatium praeteriti temporis,

    Cic. Arch. 1, 1:

    quantum fuit diei spatium,

    as the portion of the day allowed, Caes. B. G. 2, 11 fin.:

    annuum spatium,

    id. B. C. 3, 3:

    annuum, menstruum, diurnum, nocturnum,

    Cic. Inv. 1, 26, 39:

    dierum triginta,

    id. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    parvo dilexit spatio Minoida Theseus,

    Prop. 2, 24, 43 (3, 19, 27):

    spatio brevi,

    Hor. C. 1, 11, 6:

    in brevi spatio mutantur secla animantum,

    Lucr. 2, 77; so,

    in brevi spatio,

    Ter. Heaut. 5, 2, 2:

    aliquid longo spatio tenere,

    Cic. Off. 2, 23, 81:

    me ex comparato et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti,

    id. Rab. Perd. 2, 6:

    hoc interim spatio conclave illud concidisse,

    id. de Or. 2, 86, 353:

    spatia annorum,

    Prop. 3 (4), 21, 31:

    spatium juventae Transire,

    Ov. M. 15, 225:

    illa dies... incerti spatium mihi finiat aevi,

    id. ib. 15, 874:

    post sexagesimum vitae spatium,

    i. e. after the sixtieth year, Plin. 7, 50, 51, § 170.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of a portion of time in which to do any thing, space, time, leisure, opportunity:

    neque, ut celari posset, tempus spatium ullum dabat,

    Ter. Hec. 3, 3, 14:

    nisi tempus et spatium datum sit,

    Cic. Quint. 1, 4:

    irae suae spatium et consilio tempus dare,

    Liv. 8, 32:

    ubicumque datum erat spatium solitudinis,

    Ter. Hec. 1, 2, 55:

    quantum spatii nobis datur,

    Cic. de Or. 1, 59, 252:

    tempus inane peto, requiem spatiumque furori,

    Verg. A. 4, 433: ne properes, oro;

    spatium pro munere posco,

    Ov. R. Am. 277:

    proin quicquid est, da tempus ac spatium tibi. Quod ratio non quit, saepe sanavit mora,

    Sen. Agam. 2, 129.—Esp.: spatium (aliquid, nihil spatii, etc.) alicui faciendi or ad faciendum aliquid, time to do a thing:

    breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,

    Plaut. Capt. 3, 5, 85:

    ut Ne esset spatium cogitandi ad disturbandas nuptias,

    Ter. And. 1, 2, 11:

    quam longum spatium amandi amicam tibi dedi!

    id. Hec. 4, 4, 62:

    dare alicui spatium ad se colligendum,

    Cic. Caecin. 2, 6:

    ad scribendum,

    id. Fam. 15, 17, 1:

    pila in hostes coniciendi,

    Caes. B. G. 1, 52; 4, 13; Ov. M. 10, 163:

    nec fuit spatium ad contrahenda castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    cum erit spatium, utrumque praestabo,

    Cic. Att. 5, 14, 1:

    si spatium ad dicendum habuissemus,

    id. Verr. 1, 18, 56:

    spatium sumamus ad cogitandum,

    id. Fin. 4, 1, 1; id. de Or. 1, 33, 150:

    sex dies ad eam rem conficiendam spatii postulant,

    Caes. B. C. 1, 3 fin.:

    vix explicandi ordines spatium Etruscis fuit,

    Liv. 2, 46, 3:

    spatium Vitellianis datum refugiendi,

    Tac. H. 2, 25.—Rarely with dat.:

    spatium quidem tandem adparandis nuptiis, vocandi, sacruficandi dabitur paululum,

    Ter. Phorm. 4, 4, 20.—
    b.
    A year of life:

    quosdam (morbos) post sexagesimum vitae spatium non accidere,

    Plin. 7, 50, 51, § 170. —
    c.
    Metrical time, measure, quantity:

    trochaeus, qui est eodem spatio quo choreus,

    Cic. Or. 57, 193; cf. Quint. 1, 5, 18:

    neu sermo subsultet imparibus spatiis ac sonis, miscens longa brevibus, etc.,

    id. 11, 3, 43; cf. id. 11, 3, 40; 11, 3, 17 al.—
    B.
    (Acc. to I. B.) A path, course, race, track:

    ut eadem spatia quinque stellae dispari motu cursuque conficiant,

    Cic. de Or. 3, 45, 178:

    quid mihi opu'st, decurso aetatis spatio, cum meis gerere bellum?

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    prope jam excurso spatio,

    Ter. Ad. 5, 4, 6:

    te vero, mea quem spatiis propioribus aetas Insequitur,

    Verg. A. 9, 275: deflexit jam aliquantulum de spatio curriculoque consuetudo majorum, Cic. Lael. 12, 40; cf.:

    quemadmodum simus in spatio Q. Hortensium ipsius vestigiis persecuti,

    id. Brut. 90, 307:

    currenti spatium praemonstra,

    Lucr. 6, 93:

    pede inoffenso spatium decurrere vitae,

    Ov. Tr. 3, 4, 33; Sen. Troad. 398.

    Lewis & Short latin dictionary > spatium

  • 16 carcer

        carcer eris, m    a prison, jail: in carcerem duci: carcerem refringere, L.: effundere: privatus, L.: vindex scelerum: vincla carceris rumpere, i. e. of the body.—Poet., of the cave of Aeolus, V., O. — Esp., the Roman state-prison: inferior carcer, L.; cf. Tullianum.—Meton., as a term of reproach, jail-bird, scape-gallows, T.—The barrier, starting-place in the race-course: effusi carcere currūs, V.: cum carcere uterque Emicat, O. — Usu. plur: cum carceribus sese effudere quadrigae, V.: carceribus missi currūs, H.—Fig.: ad carceres a calce revocari, i. e. to begin life anew.
    * * *
    prison, jail; jailbird; starting barriers at race-course, traps; beginning

    Latin-English dictionary > carcer

  • 17 circus

        circus ī, m    [CVR-], a circular line, circle: lacteus, the Milky Way.—An enclosure for athletic games, race-course, ring: longo decedere circo, V.: munera circo locantur In medio, V.: maritimus (at Anagnia), L. — Esp.: Circus Maximus, an oval circus between the Palatine and Aventine hills, with room for 100,000, C., L., O.; often called Circus, C.: Fallax (as the resort of soothsayers and jugglers), H. — The Circus Flaminius, C.; called Circus, O.
    * * *
    race course; circus in Rome, celebration of games; circle; orbit

    Latin-English dictionary > circus

  • 18 cursus

        cursus ūs, m    [1 CEL-], a running, course, way, march, passage, voyage, journey: cursum quom institeris, T.: navium, Cs.: ingressus, cursus, accubitio: cursu cum aequalibus certare, S.: cursu contingere metam, H.: se cursu miratur in ipso, O.: quique pedum cursu valet, V.: huc magno cursu intenderunt, at full speed, Cs.: cursu Troas agebat, V.: cursu in hostem feruntur, advance at a run, L.: cursum in medios dedit, rushed, V.: effuso cursu, L.: eodem cursu contendere, right onward, Cs.: tam brevi tempore tantos cursūs conficere: cursum direxit, quo tendebat, N.: iterare cursūs relictos, H.: Hunc morem cursūs docuit, sort of race, V.: Cursibus decernere, in racing, V.: Quo cursu deserta petiverit, flight, V.: in hoc medio cursu, i. e. half-way across, Cs.: secundissimo vento cursum tenere.—Of things, a course, way, flow: stellarum: mutata suos flumina cursūs, movement, V.: Cursibus obliquis fluens, O. — A passage: cursum exspectare, i. e. a fair wind.—Poet.: et vi cursus in altum Vela vocet, V.—Fig., a course, progress, direction, way, passage, access, succession: rerum: vitae: quem dederat cursum fortuna, V.: temporum: continuus proeliorum, Ta.: vocis per omnīs sonos: invectus contexere cursu, i. e. in a breath, Iu.: In cursu meus dolor est, i. e. is permanent, O.: recto depellere cursu, from virtue, H.
    * * *
    running; speed/zeal; charge, onrush; forward movement/march; revolution (wheel); course/direction, line of advance, orbit; voyage/passage; race; career; series; lesson

    Latin-English dictionary > cursus

  • 19 orīgō

        orīgō inis, f    [orior], a beginning, commencement, source, start, descent, lineage, birth, origin: originem rerum quaerere: tyranni: principii nulla est origo, nam e principio oriuntur omnia: ab origine gentem (conripiunt morbi), V.: fontium qui celat origines Nilus, source, H.: Auctore ab illo ducis originem, are descended from, H.: Mentis malae est origo penes te, Iu.—Plur. (as a title), a work by Cato upon the early history of the Italian cities, C., N.—A race, stock, family: Ille tamen nostrā deducit origine nomen, V.: ab origine ultimā stirpis Romanae generatus, one of the oldest families, N.—An ancestor, progenitor, founder: Aeneas, Romanae stirpis origo, V.: gentis, Ta.: mundi melioris origo, creator, O.: (urbes)... pars originibus suis praesidio fuere, their mother-cities, S.
    * * *
    origin, source; birth, family; race; ancestry

    Latin-English dictionary > orīgō

  • 20 prōgeniēs

        prōgeniēs —, acc. em, abl. ē, f    [pro+GEN-], descent, lineage, race, family: Progeniem vostram ab atavo proferens, T.: divina: Progeniem Troiano a sanguine duci, V.— Descendants, posterity, offspring, progeny, child: se progeniem deorum esse dicere: mea, Claudia: Bacchum Progeniem negat esse Iovis, O.: liberūm, L.: Progeniem nidosque fovent (apes), their young, V.—Of poems: haec progenies mea est, offspring, O.
    * * *
    race, family, progeny

    Latin-English dictionary > prōgeniēs

См. также в других словарях:

  • race — race …   Dictionnaire des rimes

  • racé — racé …   Dictionnaire des rimes

  • RACE — Utilisé pour signifier la différence entre les groupes humains (et plus généralement la différence des types au sein d’une espèce animale quelconque), le mot « race » s’attache à des caractères apparents, le plus souvent immédiatement visibles.… …   Encyclopédie Universelle

  • Race — may refer to:General* Racing competitions ** The Race (yachting race), or La course du millénaire , a no rules round the world sailing event * Race (biology), classification of flora and fauna * Race (classification of human beings) * Race and… …   Wikipedia

  • race — Race, f. penac. Est fait du genitif du Latin Radix par syncope de la syllabe du milieu, et signifie extraction. Ainsi dit on homme, cheval, chien, et autre animal de bonne ou mauvaise race, Laudatae aut Illaudatae propaginis, Et la race des… …   Thresor de la langue françoyse

  • Race — Race, n. [OE. ras, res, rees, AS. r[=ae]s a rush, running; akin to Icel. r[=a]s course, race. [root]118.] 1. A progress; a course; a movement or progression. [1913 Webster] 2. Esp., swift progress; rapid course; a running. [1913 Webster] The… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • race — RACE. s. f. coll. Lignée, lignage, extraction, tous ceux qui viennent d une mesme famille. Il est d une bonne race, d une race illustre, ancienne. il sort, il vient d une noble race, d une race de gens de bien, il est de la race royale. les trois …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Race — Race, n. [F. race; cf. Pr. & Sp. raza, It. razza; all from OHG. reiza line, akin to E. write. See {Write}.] [1913 Webster] 1. The descendants of a common ancestor; a family, tribe, people, or nation, believed or presumed to belong to the same… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • RACE — ist der Name von: Harley Race (* 1943), US amerikanischer Wrestler, Trainer und Promoter Hugo Race, australischer Musiker John Abner Race (1914–1983), US amerikanischer Politiker Race als Begriff steht für: kritischer Wettlauf von… …   Deutsch Wikipedia

  • race — 1 Race, nation, people, even though in technical use they are commonly differentiated, are often used popularly and interchangeably to designate one of a number of great divisions of mankind, each made up of an aggregate of persons who are… …   New Dictionary of Synonyms

  • race — I noun ancestry, birth, breed, class, cultural group, culture, descent, ethnic group, ethnic stock, extraction, family, folk, genealogy, genus, group, kind, line, parentage, people, phylum, stem, stirps, stock, strain associated concepts:… …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»