Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

sella

  • 1 sella

    sella (ancient collat. form sedda, acc. to Scaur. p. 2252 P.), ae, f. dim. [for sedla; root sed-;.sedes], a seat, settle, chair, stool (syn.:

    sedile, scamnum): viden' ut expalluit! datin' isti sellam, ubi assidat cito,

    Plaut. Curc. 2, 3, 32; id. Bacch. 3, 3, 28; id. Poen. 1, 2, 56:

    scabilla, sellas, solia,

    Cato, R. R. 10, 4; 157, 11:

    in sellā sedere,

    Cic. Div. 1, 46, 104 (corresp. to sedes):

    fracta est patris sella,

    Petr. 136:

    altā deducere sellā,

    Juv. 3, 136 al. —
    II.
    Esp.
    A.
    Of a mechanic's work-stool:

    ipsum sellae atque operis et quaestus cottidiani locum,

    Cic. Cat. 4, 8, 17:

    in foro sellam ponere,

    id. Verr. 2, 4, 25, § 56.—
    B.
    Of a teacher's chair, Cic. Fam. 9, 18 fin.
    C.
    Of a portable chair or sedan (different from the lectica, a litter made like a bed):

    aut sellā, aut lecticā transire,

    Suet. Claud. 25; so (opp. lectica) Dig. 32, 1, 49; Mart. 10, 10, 7; 11, 98, 12;

    simply sella,

    Suet. Aug. 53; Plin. Ep. 3, 5, 15; Juv. 1, 124 al.;

    called also sella gestatoria,

    Suet. Ner. 26; id. Vit. 16; Vulg. 2 Macc. 3, 27; cf.:

    gestamen sellae,

    Tac. A. 14, 4; 15, 57.—
    D.
    Of a seat in a coach or wagon, Phaedr. 3, 6, 5.—
    E.
    Of a close-stool, Scrib. Comp. 193; 227;

    also called sella familiarica,

    Varr. R. R. 1, 13, 4. —
    F.
    Of a saddle, Cod. Th. 8, 5, 47; Cod. Just. 12, 51, 12; Veg. 6, 6, 2; Vulg. Esth. 6, 8.—
    G.
    Esp., a magistrate's seat or chair (very freq.), Cic. Phil. 2, 34, 85; id. Div. 1, 52, 119; id. Verr. 2, 1, 46, § 119; 2, 1, 47, § 124; 2, 2, 38, § 94; Caes. B. C. 3, 20; Liv. 3, 11; 6, 15; Hor. S. 1, 6, 97 et saep.; also called sella curulis; v. curulis.—Prov.: duabus sellis sedere, to sit on two stools, i. e. to keep in with both parties, Laber. ap. Sen. Contr. 3, 18 fin.; id. ap. Macr. S. 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > sella

  • 2 sella

        sella ae, f    [SED-], a seat, settle, chair, stool: in sellā sedere: altā deducere sellā, Iu.: sellae atque operis locus, work-stool: sella tibi erit in ludo, etc., teacher's chair: clausa, sedan-chair, Iu.: sellā qui primā sedens, on the front seat (of a wagon), Ph.— A magistrate's seat, official chair (that of the higher magistrates was called sella curulis): sedebat in rostris in sellā aureā: hoc de sellā dixit: consules positis sellis dilectum habebant, L.: parentes honestos Fascibus et sellis, H.
    * * *
    seat, chair

    Latin-English dictionary > sella

  • 3 sedeo

    sĕdeo, sēdi, sessum, 2, v. n. [Sanscr. root sad-; Gr. ἙΔ, to sit; cf. ἕδος, ἕζομαι; Lat. sedes, insidiae, sedare, sella, etc.; Engl. sit, seat], to sit.
    I.
    Lit. (very freq. in prose and poetry); constr. absol., with in, the simple abl., or with other prepp. and advv. of place.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    hi stant ambo, non sedent,

    Plaut. Capt. prol. 2; cf. id. ib. 12; id. Mil. 2, 1, 4:

    quid sit, quod cum tot summi oratores sedeant, ego potissimum surrexerim,

    remain sitting, Cic. Rosc. Am. 1, 1:

    sedens iis assensi,

    id. Fam. 5, 2, 9:

    lumbi sedendo dolent,

    Plaut. Men. 5, 3, 6:

    supplex ille sedet,

    Prop. 4 (5), 5, 37.—
    (β).
    With in:

    in subselliis,

    Plaut. Poen. prol. 5:

    sedilibus in primis eques sedet,

    Hor. Epod. 4, 16:

    in proscaenio,

    Plaut. Poen. prol. 18; cf.: aliquem in XIIII. sessum deducere, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 2; Suet. Caes. 39 (v. quattuordecim): malo in illā tuā sedeculā sedere quam in istorum sella curuli, Cic. Att. 4, 10, 1; cf.:

    in sellā,

    id. Div. 1, 46, 104:

    in saxo (ejecti),

    Plaut. Rud. prol. 73; Ov. H. 10, 49:

    in arā (mulieres supplices),

    Plaut. Rud. 3, 6, 9:

    in solio,

    Cic. Fin. 2, 21, 69; Ov. M. 2, 23:

    in equo,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 27:

    in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109; and with a gen. specification of the place where:

    in conclavi,

    Ter. Eun. 3, 5, 35:

    in hemicyclio domi,

    Cic. Lael. 1, 2:

    bubo in culmine,

    Ov. M. 6, 432:

    cornix in humo,

    id. Am. 3, 5, 22:

    musca in temone,

    Phaedr. 3, 6, 1.—
    (γ).
    With simple abl. (not ante-Aug.):

    bis sex caelestes, medio Jove, sedibus altis sedent,

    Ov. M. 6, 72:

    solio,

    id. ib. 6, 650;

    14, 261: sede regiā,

    Liv. 1, 41:

    eburneis sellis,

    id. 5, 41:

    sellā curuli,

    id. 30, 19:

    carpento,

    id. 1, 34:

    cymbā,

    Ov. M. 1, 293:

    puppe,

    id. F. 6, 471:

    humo,

    id. M. 4, 261:

    equo,

    Mart. 5, 38, 4; 11, 104, 14; cf.:

    dorso aselli,

    Ov. F. 3, 749:

    delphine,

    id. M. 11, 237:

    columbae viridi solo,

    Verg. A. 6, 192:

    recessu,

    Ov. M. 1, 177; 14, 261:

    theatro,

    id. A. A. 1, 497.—
    (δ).
    With other prepp. and advv. of place:

    inter ancillas,

    Plaut. Men. 5, 2, 46:

    ante fores,

    Ov. M. 4, 452; Tib. 1, 3, 30:

    ad tumulum supplex,

    id. 2, 6, 33:

    sub arbore,

    Ov. M. 4, 95:

    sub Jove,

    id. ib. 4, 261:

    ducis sub pede,

    id. Tr. 4, 2, 44:

    post me gradu uno,

    Hor. S. 1, 6, 40:

    apud quem,

    Cic. Rep. 3, 28, 32 (ap. Non. 522, 30) et saep.:

    non sedeo istic, vos sedete,

    Plaut. Stich. 1, 2, 36:

    illic,

    Ter. Hec. 5, 3, 4; id. Phorm. 1, 2, 41.—
    2.
    Late Lat., pass., of animals, to be ridden (cf. Engl. to sit a horse):

    sederi equos in civitatibus non sivit,

    Spart. Hadr. 22;

    Cod. Th. 9, 30, 3: cum (Bucephalus) ab equario suo mollius sederetur,

    Sol. 45:

    animalia sedentur,

    Veg. 2, 28, 12.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of magistrates, esp. of judges, to sit in council, in court, or on the bench:

    (Scaevolā tribuno) in Rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    Cic. Brut. 43, 161:

    ejus igitur mortis sedetis ultores, etc.,

    id. Mil. 29, 79; id. Clu. 37, 103 sq.:

    si idcirco sedetis, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 53, 153; so,

    judex,

    Liv. 40, 8:

    Appius, ne ejus rei causā sedisse videretur,

    id. 3, 46, 9; Phaedr. 1, 10, 6:

    sedissem forsitan unus De centum judex in tua verba viris,

    Ov. P. 3, 5, 23; Plin. Ep. 6, 33, 3:

    Minos arbiter,

    Prop. 3, 19 (4, 18), 27; cf.:

    sedeo pro tribunali,

    id. ib. 1, 10, 9: a quibus si qui quaereret, sedissentne judices in Q. Fabricium, sedisse se dicerent, Cic Clu. 38, 105; cf. id. Rab. Post. 5, 10.—Also of the assistants of the judges:

    nobis in tribunali Q. Pompeii praetoris urbani sedentibus,

    Cic. de Or. 1, 37, 168; id. Rosc. Com. 4, 12.—In Quint., also of the advocate, Quint. 11, 3, 132.—Of witnesses:

    dicendo contra reum, cum quo sederit,

    Quint. 5, 7, 32.—Of a presiding officer:

    sedente Claudio,

    Tac. A. 11, 11.—Of augurs sitting to wait for an augurium:

    sed secundum augures sedere est augurium captare,

    Serv. ad Verg. A. 9, 4; cf. id. ib. 1, 56; Interp. Mai ad Verg. A. 10, 241; Fest. s. v. silentio, p. 248, a Müll.; cf. Becker, Antiq. 2, 3, p. 76.—
    2.
    To continue sitting, to sit still; to continue, remain, tarry, wait, abide in a place; and with an implication of inactivity, to sit idly, be inactive; to linger, loiter, etc.:

    isdem consulibus sedentibus atque inspectantibus lata lex est, etc.,

    Cic. Sest. 15, 33 (cf. id. Pis. 9):

    majores nostri, qui in oppido sederent, quam qui rura colerent, desidiosiores putabant,

    Varr. R. R. 2, prooem. §

    1: quasi claudus sutor domi sedet totos dies,

    Plaut. Aul. 1, 1, 34; cf.:

    an sedere oportuit Domi,

    Ter. Ad. 4, 5, 38:

    iis ventis istinc navigatur, qui si essent, nos Corcyrae non sederemus,

    Cic. Fam. 16, 7:

    quor sedebas in foro, si eras coquos Tu solus?

    Plaut. Ps. 3, 2, 11:

    in villā totos dies,

    Cic. Att. 12, 44, 2:

    circum argentarias cottidie,

    Plaut. Truc. 1, 1, 48:

    sedemus desides domi,

    Liv. 3, 68:

    statuit congredi quam cum tantis copiis refugere aut tam diu uno loco sedere,

    Nep. Dat. 8, 1:

    non cuivis contingit adire Corinthum. Sedit qui timuit, ne non succederet,

    sat still, stayed at home, Hor. Ep. 1, 17, 37.—Esp. of waiting on an oracle or a god for an answer or for aid (= Gr. ïzein):

    ante sacras fores,

    Tib. 1, 3, 30:

    illius ad tumulum fugiam supplexque sedebo,

    id. 2, 6, 33:

    custos ad mea busta sedens,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 24:

    meliora deos sedet omina poscens,

    Verg. G. 3, 456; so of a lover at the door of his mistress: me retinent victum formosae vincla puellae, Et sedeo janitor, Tib. [p. 1659] 1, 1, 56:

    et frustra credula turba sedet,

    id. 4, 4, 18.—
    b.
    Of long, esp. of inactive encamping in war, to sit, i. e. to remain encamped, to keep the field, before an enemy's fortress or army:

    hostium copiae magnae contra me sedebant, Cato ap. Charis, p. 197 P.: septimum decimum annum Ilico sedent,

    Naev. 6, 2:

    dum apud hostes sedimus,

    Plaut. Am. 2, 1, 52:

    sedendo expugnare urbem,

    Liv. 2, 12:

    sedendo et cunctando bellum gerere,

    id. 22, 24:

    quieto sedente rege ad Enipeum,

    id. 44, 27:

    ad Suessulam,

    id. 7, 37; 9, 3; 9, 44; 10, 25; 22, 39; 23, 19; 44, 27; Verg. A. 5, 440:

    apud moenia Contrebiae,

    Val. Max. 7, 4, 5.—Hence, prov.:

    compressis, quod aiunt, manibus sedere,

    Liv. 7, 13, 7; and:

    vetus proverbium est, Romanus sedendo vincit (prob. originating with Q. Fabius Cunctator),

    Varr. R. R. 1, 2, 2.—
    3.
    For desideo (2.), to sit at stool, Marc. Emp. 29; so,

    sordido in loco sedere,

    Val. Max. 9, 13, 2.—
    II.
    Trop. (in prose not freq. till after the Aug. per.; not in Cic.).
    A.
    In gen., to sink or settle down, to subside:

    cum pondere libra Prona nec hac plus parte sedet nec surgit ab illā,

    Tib. 4, 1, 42:

    quod neque tam fuerunt gravia, ut depressa sederent, Nec levia, ut possent per summas labier oras,

    Lucr. 5, 474; cf.: flamma petit altum; propior locus aëra cepit;

    Sederunt medio terra fretumque solo,

    Ov. F. 1,110:

    sedet nebula densior campo quam montibus,

    Liv. 22, 4:

    sedet vox auribus,

    sinks into, penetrates, Quint. 11, 3, 40: rupti aliqui montes tumulique sedere, Sall. Fragm. ap. Isid. Orig. 14, 1, 2 (H. 2, 43 Dietsch); cf.:

    sedisse immensos montes,

    Tac. A. 2, 47: memor illius escae, Quae simplex olim sibi sederit, sat well upon your stomach, i. e. agreed well with you, Hor. S. 2, 2, 73; Quint. 9, 4, 94.—
    2.
    Of feelings, passions, etc.: his dictis sedere minae, subsided, i. e. were quieted, = sedatae sunt, Sil. 10, 624; cf.:

    nusquam irae: sedit rabies feritasque famesque,

    Stat. Th. 10, 823. —
    3.
    Of places, to sink, i. e. to lie low, to be in the valley or plain:

    campo Nola sedet,

    Sil. 12, 162:

    mediisque sedent convallibus arva,

    Luc. 3, 380; Stat. Th. 1, 330; cf.:

    lactuca sedens,

    i. e. lower, Mart. 10, 48, 9 ( = sessilis, id. 3, 47, 8).—
    B.
    In partic., to sit, sit close or tight, to hold or hang fast, to be fast, firm, fixed, immovable; be settled, established, etc.:

    tempus fuit, quo navit in undis, Nunc sedet Ortygie,

    Ov. M. 15, 337:

    in liquido sederunt ossa cerebro,

    stuck fast, id. ib. 12, 289;

    so of weapons, etc., that sink deep: clava (Herculis), adversi sedit in ore viri,

    id. F. 1, 576:

    cujus (Scaevae) in scuto centum atque viginti tela sedere,

    Flor. 4, 2, 40:

    librata cum sederit (glans),

    Liv. 38, 29; hence, poet. also, of deep-seated wounds: plagam sedere Cedendo arcebat, from sinking or penetrating deeply, Ov. M. 3, 88:

    alta sedent vulnera,

    Luc. 1, 32.—Of clothes, to fit (opp. dissidere, v. Hor. Ep. 1, 1, 96):

    ita et sedet melius et continetur (pars togae),

    sits better, Quint. 11, 3, 140 sq.; so,

    toga umero,

    id. 11, 3, 161; cf.:

    quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10, 6.—Of vessels:

    sicco jam litore sedit,

    Luc. 8, 726:

    naves super aggerationem, quae fuerat sub aquā, sederent,

    stuck fast, grounded, Vitr. 10, 22 med. et saep.:

    cujus laetissima facies et amabilis vultus in omnium civium ore, oculis, animo sedet,

    Plin. Pan. 55, 10:

    aliquid fideliter in animo,

    Sen. Ep. 2, 2:

    unum Polynicis amati Nomen in ore sedet,

    Stat. Th. 12, 114; so,

    Cressa relicta in ingenio tuo,

    Ov. H. 2, 76:

    sedere coepit sententia haec,

    to be established, Plin. 2, 7, 5, § 23; cf.:

    nunc parum mihi sedet judicium,

    Sen. Ep. 46, 3; Amm. 14, 1, 5; 15, 2, 5. —Hence, also of any thing fixed, resolved, or determined upon:

    si mihi non animo fixum immotumque sederet, Ne cui, etc.,

    Verg. A. 4, 15; cf.:

    idque pio sedet Aeneae,

    id. ib. 5, 418:

    bellum,

    Flor. 2, 15, 4:

    consilium fugae,

    id. 2, 18, 14:

    haec,

    Sil. 15, 352. —With a subject-clause:

    tunc sedet Ferre iter impavidum,

    Stat. Th. 1, 324:

    vacuo petere omina caelo,

    id. ib. 3, 459:

    Aegaei scopulos habitare profundi,

    Val. Fl. 2, 383.

    Lewis & Short latin dictionary > sedeo

  • 4 curulis

    cŭrūlis ( curr-), e, adj. [currus], of or pertaining to a chariot.
    I.
    In gen.:

    equi,

    the four horses provided at the public cost for the games of the circus, Liv. 24, 18, 10; cf. Paul. ex Fest. p. 49, 14 Müll.; Cod. Th. 15, 5, 3;

    15, 10, 1: ludi,

    Min. Fel. Oct. 37 fin.: triumphus, i. e. upon a chariot (in opp. to an ovatio, on horseback or on foot), Suet. Aug. 22: Juno curulis, in an ancient form of prayer in Serv. ad Verg. A. 1, 17.—
    II.
    Esp.: sella curulis, the curule chair, official chair, adopted from the Etruscans, and inlaid with ivory; used by the consuls, praetors, and curule ediles, who hence received their name (v. aedilis, and cf. Gell. 3, 18, 4; Isid. Orig. 20, 11, 11;

    Dict. of Antiq.),

    Cic. Verr. 2, 5, 14, § 36; Liv. 1, 8, 3; 9, 46, 9 al.; Quint. 6, 3, 25; Suet. Aug. 26; Ov. P. 4, 9, 27; Plin. 37, 6, 21, § 81; Flor. 1, 13, 10; Cat. 52, 2 et saep.:

    sedes,

    Tac. A. 2, 83; 15, 29 al.; and absol.: cŭrūlis, is, f., Tac. A. 1, 75; id. H. 2, 59; Plin. Pan. 59, 2; Suet. Ner. 13; Luc. 3, 107; Sil. 8, 488; Stat. S. 3, 3, 115; Mart. 11, 98, 18 al.— Poet.:

    major curulis,

    i. e. consulship, Stat. S. 1, 4, 82.—Hence,
    B.
    Meton., pertaining to the honor of a sella curulis, curule: aedilis, L. Pis. ap. Gell. 6, 9, 2; Liv. 7, 1, 6 and 8; Plin. 8, 36, 54, § 131 al.; cf.

    aedilitas,

    Cic. Har. Resp. 13, 27; Liv. 7, 1, 1; Plin. 8, 7, 7, § 19:

    ebur ( = sella curulis),

    consulship, Hor. Ep. 1, 6, 53; cf. magistratus, Gab. Bass. ap. Gell. 3, 18.— Subst.: cŭrūlis, is, m., = aedilis curulis, Plin. 18, 6, 8, § 42;

    and curules,

    the curule magistracies, Stat. S. 4, 1, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > curulis

  • 5 curūlis (curr-)

        curūlis (curr-) e, adj.    [currus], of a chariot: equi, the horses provided at the public cost for the games, L.: sella, the curule chair, official chair (of consuls, praetors, and curule aediles), C., L.: ebur, a throne of ivory, Ta. — As subst f., the curule chair, Ta.: summas donare curulīs (sc. sellas), magistracies, Iu.—Occupying the curule chair, of curule rank: aedilis, L.: aedilitas: ebur (i. e. sella), the consulship, H.

    Latin-English dictionary > curūlis (curr-)

  • 6 de

    1.
    , adv.: of place, down, only in the phrase susque deque, q. v.
    2.
    , prep. [perh. for ded; cf. Oscan dat, old abl. of pronom. stem da; cf. also Lith. praep. da, as far as; and the suffixes, old case-forms, -dam, -dem, -dum, -do, with the locative -de; v. Ribbeck, Beitr. z. L. v. d. Lat. Part. p. 4 sq.] (with abl., denotes the going out, departure, removal, or separating of an object from any fixed point. Accordingly, it occupies a middle place between ab, away from, which denotes a mere external departure, and ex, out of, which signifies from the interior of a thing. Hence verbs compounded with de are constr. not only with de, but quite as freq. with ab and ex; and, on the other hand, those compounded with ab and ex often have the terminus a quo indicated by de), from, away from, down from, out of, etc.
    A.
    In space, lit. and trop. with verbs of motion: animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 216 Vahl.):

    aliquo quom jam sucus de corpore cessit,

    Lucr. 3, 224:

    (quod Ariovistus) de altera parte agri Sequanos decedere juberet,

    to depart, withdraw from, Caes. B. G. 1, 31, 10; cf.:

    civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent,

    id. ib. 1, 2:

    decedere de provincia,

    Cic. Verr. 2, 2, 20, § 49 ( = ex provincia, id. ib. 2, 2, 65, §

    147): de vita decedere,

    Cic. Rab. Perd. 11:

    exire de vita,

    id. Lael. 4, 15 (cf.:

    excedere e vita,

    id. ib. 3, 12):

    de triclinio, de cubiculo exire,

    id. de Or. 2, 65 fin.:

    hamum de cubiculo ut e navicula jacere,

    Plin. Ep. 9, 7, 4:

    de castris procedere,

    Sall. C. 61, 8 et saep.:

    brassica de capite et de oculis omnia (mala) deducet,

    Cato R. R. 157, 6:

    de digito anulum detraho,

    Ter. Heaut. 4, 1, 38; cf.:

    de matris complexu aliquem avellere atque abstrahere,

    Cic. Font. 17:

    nomen suum de tabula sustulit,

    id. Sest. 33, 72:

    ferrum de manibus extorsimus,

    id. Cat. 2, 1, 2:

    juris utilitas vel a peritis vel de libris depromi potest,

    id. de Or. 1, 59, 252 et saep.:

    ... decido de lecto praeceps,

    Plaut. Casin. 5, 2, 50:

    de muro se deicere,

    Caes. B. C. 1, 18, 3:

    de sella exsilire,

    Cic. Verr. 2, 2, 30 fin.:

    nec ex equo vel de muro, etc., hostem destinare,

    Tert. adv. Jud. 9, p. 192:

    de caelo aliquid demittere,

    Lucr. 2, 1155; cf. Cato R. R. 14, 3 et saep.—
    b.
    In gen., to indicate the person or place from which any thing is taken, etc., with verbs of taking away, depriving, demanding, requesting, inquiring, buying; as capere, sumere, emere, quaerere, discere, trahere, etc., and their compounds; cf.:

    emere de aliquo,

    Cato R. R. 1, 4:

    aliquid mercari de aliquo,

    Cic. Fl. 20 et saep.:

    de aliquo quaerere, quid, etc.,

    Cic. Att. 1, 14, 2:

    saepe hoc audivi de patre,

    id. de Or. 3, 33, 133; cf.:

    de mausoleo exaudita vox est,

    Suet. Ner. 46:

    ut sibi liceret discere id de me,

    Ter. Eun. 2, 2, 31;

    so with petere, of place (class.): de vicino terra petita solo,

    Ov. F. 4, 822;

    so of persons (late Lat.): peto de te,

    Dig. 36, 1, 57, § 2; Apul. M. 6, p. 179, 40.
    2.
    To point out the place from which any thing is brought; and hence, trop., to indicate its origin, derivation, etc.: of, from: de circo astrologi, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58; so,

    caupo de via Latina,

    Cic. Clu. 59, 163:

    nescio qui de circo maximo,

    id. Mil. 24, 65:

    declamator aliqui de ludo aut rabula de foro,

    id. Or. 15, 47:

    homo de schola atque a magistro... eruditus,

    id. de Or. 2, 7, 28:

    nautae de navi Alexandrina,

    Suet. Aug. 98:

    aliquis de ponte,

    i. e. a beggar, Juv. 14, 134:

    Libyca de rupe leones,

    Ov. F. 2, 209:

    nostro de rure corona,

    Tib. 1, 1, 15:

    Vaticano fragiles de monte patellas,

    Juv. 6, 344 al.:

    de summo loco Summoque genere eques,

    Plaut. Capt. prol. 30; cf. id. Aul. prol. 28; id. Poen. 3, 1, 13:

    genetrix Priami de gente vetusta,

    Verg. A. 9, 284; cf. id. ib. 10, 350; Stat. S. 5, 3, 126:

    de Numitore sati,

    Ov. F. 5, 41:

    de libris,

    Cic. de Or. 1, 59, 252:

    de Philocteta, id,

    ib. 3, 35, 141 (cf.:

    e Philocteta versus,

    Quint. 3, 1, 14).
    3.
    Transf., to indicate the quarter from which motion proceeds (cf. ab), from, and because motion is so often and naturally downwards, down from:

    haec agebantur in conventu, palam, de sella ac de loco superiore,

    Cic. Verr. 2, 4, 40; cf. ib. 2, 2, 38:

    quem ad se vocari et de tribunali citari jussit,

    id. ib. 2, 5, 7:

    qui nihil ex occulto, nihil de insidiis, agendum putant,

    Cic. Off. 1, 30, 109; cf.

    de tergo plagas dare,

    from behind, Plaut. Asin. 2, 2, 10; Just. 20, 5, 5:

    de paupere mensa dona,

    Tib. 1, 1, 37 et saep.—In jurid. Latin: de plano discutere, interloqui, cognoscere, etc., i. e. on level ground, not on the tribunal (cf. chamothen, opp. pro bêmatos, Dig. 27, 1, 13, § 10), Dig. 1, 4, 1; 1, 16, 9; 14. 3, 11 et saep.; so, de plano, off-hand, without formal consideration, Lucr. 1, 411;

    v. planus.—And with pendeo, etc. (the motion in the eye transferred to the object): deque viri collo dulce pependit onus,

    Ov. F. 2, 760:

    lucerna de camera pendebat,

    Petr. 30, 3; cf.:

    et nova de gravido palmite gemma tumet,

    Ov. F. 1, 152:

    de qua pariens arbore nixa dea est,

    leaning downwards against the tree, id. H. 21, 100.
    B.
    In time.
    1.
    Immediately following a given moment of time, after, directly after (very rare):

    de concursu,

    Lucr. 1, 384 (cf. Munro, ad loc.):

    velim scire hodiene statim de auctione aut quo die venias,

    Cic. Att. 12, 3:

    non bonus somnus est de prandio,

    Plaut. Most. 3, 2, 8:

    de eorum verbis prosilui, etc.,

    id. Trin. 1, 2, 178.—Hence, diem de die, from day to day, day after day, Liv. 5, 48:

    cum is diem de die differret, dum, etc.,

    id. 25, 25; cf.:

    diem de die proferendo,

    Just. 2, 15, 6: de die in diem, from day to day, daily (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 60, 8; 2 Pet. 2, 8; Cypr. Ep. 3, 11.
    2.
    De nocte, de vigilia, etc., to designate an act which begins or takes its origin from the night-time, Engl. during or in the course of the night, at night, by night, etc.: De. Rus cras cum filio Cum primo lucu ibo hinc. Mi. Imo de nocte censeo, to-night rather, Ter. Ad. 5, 3, 55: in comitium Milo de nocte venit, in the night (cf. shortly before, Milo media nocte in campum venit), Cic. Att. 4, 3, 4; cf. id. Mur. 33, 69:

    vigilas tu de nocte,

    id. ib. 9, 22; cf.:

    de nocte evigilabat,

    Suet. Vesp. 21:

    ut jugulent homines, surgunt de nocte latrones,

    at night, Hor. Ep. 1, 2, 32;

    and Hannibal surgere de nocte solitus, Frontin Strat. 4, 3, 7 et saep.: ut de nocte multa impigreque exsurrexi,

    late in the night, Plaut. Rud. 4, 2, 10; so,

    multa de nocte,

    Cic. Sest. 35, 75; id. Att. 7, 4 fin. (for which multa nocte, id. Q. Fr. 2, 9); cf.

    also: si de multa nocte (al. de nocte) vigilassent,

    id. Att. 2, 15, 2:

    Caesar mittit complures equitum turmas eo de media nocte,

    Caes. B. G. 7, 45; 7, 88; so,

    media de nocte,

    at midnight, Suet. Calig. 26; Hor. Ep. 1, 18, 91:

    Caesar de tertia vigilia e castris profectus,

    in the third night-watch, Caes. B. G. 1, 12:

    de tertia vigilia,

    id. ib. 1, 21; Liv. 9, 44 Drak.; 40, 4 al.; cf.:

    de quarta vigilia,

    Caes. B. G. 1, 21, 3 al.; v. vigilia. —As in this manner de nocte became adverbially = nocte, so de die was sometimes used for die or per diem:

    de die potare,

    by day, in the daytime, Plaut. Asin. 4, 2, 16:

    epulari de die,

    Liv. 23, 8; Ter. Ad. 5, 9, 8; Catull. 47, 6; Suet. Calig. 37; id. Domit. 21; cf.:

    bibulus media de luce Falerni,

    Hor. Ep. 1, 14, 34;

    and in a lusus verbb. with in diem,

    Cic. Phil. 2, 34 fin. —Less freq., de mense:

    navigare de mense Decembri,

    in December, Cic. Q. Fr. 2, 1 fin. —And once de tempore for tempore: ipse de tempore coenavit, Auct. B. Hisp. 33, 5.
    C.
    In other relations, implying separation, departure from, etc.
    1.
    To designate the whole, from which a part is taken, or of which a part is separately regarded, etc., from among, out of, from:

    hominem certum misi de comitibus meis,

    Cic. Att. 8, 1, 2:

    gladio percussus ab uno de illis,

    id. Mil. 24, 65:

    si quis de nostris hominibus,

    id. Flacc. 4:

    quemvis de iis qui essent idonei,

    id. Div. in Caecil. 4 fin.:

    de tribus et decem fundis tres nobilissimi fundi,

    id. Rosc. Am. 35, 99 et saep.:

    accusator de plebe,

    id. Brut. 34, 131:

    pulsare minimum de plebe Quiritem,

    Ov. Am. 1, 7, 29; cf. Liv. 7, 17:

    malus poëta de populo,

    Cic. Arch. 10, 25 et saep.:

    partem solido demere de die,

    Hor. Od. 1, 1, 20:

    quantum de vita perdiderit,

    Petr. 26:

    praeteriine tuas de tot caelestibus aras,

    Ov. Her. 21, 179; Juv. 1, 138. —
    b.
    Sometimes de with abl. takes the place of the gen. partit. or gen. obj. In the best writers this occurs mainly
    (α).
    to avoid ambiguity where genitives would be multiplied:

    ne expers partis esset de nostris bonis,

    Ter. Heaut. 4, 1, 39:

    ut aliquem partem de istius impudentia reticere possim,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 32;
    (β).
    for greater precision:

    si quae sunt de eodem genere,

    id. Tusc. 4, 7, 16:

    persona de mimo,

    id. Phil. 2, 27, 65;
    (γ).
    in the poets, metri gratiā:

    aliquid de more vetusto,

    Ov. F. 6, 309; Grat. Cyneg. 17:

    laudes de Caesare,

    Ov. Pont. 4, 13, 23:

    cetera de genere hoc,

    Hor. Sat. 1, 1, 13; Lucr. 4, 746. This circumlocution was freq. [p. 514] in comic writers and in vulgar lang., and became more common in the declining periods of the lang., so that in the Romance tongues de, di, etc., with a case represent the earlier genitive (so, conscius, conscientia, meminisse, mentionem facere, recordari, etc., de aliqua re for alicujus rei, v. h. vv.).
    2.
    To indicate the property from which the costs of any thing are taken:

    obsonat, potat, olet unguenta de meo,

    Ter. Ad. 1, 2, 37; so,

    de tuo,

    Plaut. Bac. 1, 1, 65:

    de suo,

    Cic. Att. 16, 16, A, 5; Suet. Caes. 19:

    de nostro,

    Plaut. Truc. 1, 2, 11:

    de vestro,

    Liv. 6, 15, 10; cf.:

    de vestris,

    Ov. F. 3, 828:

    de alieno,

    Liv. 3, 1, 3; Just. 36, 3 fin.:

    de publico,

    Cic. Verr. 2, 3, 44; Liv. 1, 20; 2, 16; 4, 60. For de tuo, once de te:

    de te largitor puer,

    Ter. Ad. 5, 8, 17.—Also in a trop. sense:

    ad tua praecepta de meo nihil his novum apposivi,

    Plaut. Mil. 3, 3, 31; cf. id. Men. 1. 2, 40; Cic. Fam. 4, 3; Plin. Ep. 4, 13, 8.— Poet., to denote that out of which, or by which, one pays a penalty or suffers punishment:

    has vestro de sanguine poenas datis,

    Luc. 4, 805; cf.:

    cum de visceribus tuis satisfacturus sis quibus debes,

    Cic. Q. Frat. 1, 3, 7.
    3.
    To designate the material of which any thing is made, of, out of, from:

    niveo factum de marmore signum,

    Ov. M. 14, 313; cf. Verg. G. 3, 13:

    verno de flore corona,

    Tib. 2, 1, 59:

    sucus de quinquefolio,

    Plin. 26, 4, 11:

    cinis de fico,

    Pall. 1, 35, 3 et saep.:

    de templo carcerem fleri,

    Cic. Phil. 5, 7; cf. Flor. 2, 6, 32:

    captivum de rege facturi,

    Just. 7, 2, 11; cf.:

    inque deum de bove versus erat,

    Ov. F. 5, 616 et saep.:

    fles de rhetore consul,

    Juv. 7, 197.—Cf. trop. by means of:

    de eodem oleo et opera exaravi nescio quid ad te,

    Cic. Att. 13, 38.—Prov.:

    de nihilo nihilum,

    Pers. 3, 84; cf. Lucr. 1, 157 sq.
    4.
    In mental operations, to indicate the subject-matter or theme on which any mental act (thinking, considering, advising, determining, etc.; discoursing, informing, exhorting, deciding, disputing, doubting, etc.) is founded; of, about, concerning, Gr. peri:

    cogitare de aliqua re, etc. (the most common signification): multa narrare de Laelio,

    Cic. Lael. 1, 1:

    dubitare de re,

    id. Fam. 3, 10, 15:

    de suo adventu docere,

    Suet. Caes. 9:

    de moribus admonere,

    Sall. Cat. 5, 9 et saep.—With this, too, is connected its use,
    5.
    To indicate the producing cause or reason, for, on account of, because of:

    nam id nisi gravi de causa non fecisset,

    Cic. Att. 7, 7, 3; cf. id. de Or. 1, 41, 186; Cael ap. Cic. Fam. 8, 15; Cic. Att. 11, 3:

    de quo nomine ad arbitrum adiisti, de eo ad judicium venisti,

    id. Rosc. Com. 4, 12:

    flebat uterque non de suo supplicio, sed pater de filii morte, de patris filius,

    id. Verr. 2, 1, 30, § 76:

    de labore pectus tundit,

    with pain, Plaut. Casin. 2, 6, 63:

    incessit passu de vulnere tardo,

    Ov. M. 10, 49:

    humus fervet de corpore,

    id. ib. 7, 560:

    facilius de odio creditur,

    Tac. H. 1, 34:

    quod erat de me feliciter Ilia mater,

    through me, Ov. F. 3, 233 et saep.
    6.
    To indicate the thing with reference to which any thing is done, with respect to, concerning:

    de istac re in oculum utrumvis conquiescito,

    Plaut. Ps. 1, 1, 121: nil peccat de savio, Caec. ap. Gell. 2, 23, 11 (v. 161 Ribbeck):

    credere de numero militum,

    Cic. Att. 9, 1, 2:

    de numero dierum fidem servare,

    Caes. B. G. 6, 36; Sall. C. 50, 3:

    de ceteris senatui curae fore,

    id. Jug. 26, 1:

    concessum ab nobilitate de consule plebeio,

    Liv. 6, 42:

    solem de virgine rapta consule,

    Ov. F. 4, 581 et saep.—Ellipt.:

    de argento somnium,

    as for the money, Ter. Ad. 2, 1, 50 (for which id. Heaut. 4, 2, 4: quod de argento sperem, nihil est): Varr. R. R. 1, 59, 1:

    de Dionysio sum admiratus,

    Cic. Att. 9, 12; id. Off. 1, 15, 47:

    de me autem suscipe paullisper meas partes,

    id. Fam. 3, 12, 2; Ter. Hec. 2, 1, 36 et saep.:

    de Samnitibus triumphare,

    concerning, over, Cic. Sen. 16, 55; cf. Hor. 4, 2, 88:

    de Atheniensibus victoria,

    Curt. 8, 1, 33.
    7.
    To indicate the thing in conformity with which any thing is done, according to, after:

    secundum: DE SENATVOS SENTENTIAD, S. C. de Bac.: fecisse dicas de mea sententia,

    Plaut. Bac. 4, 9, 115; cf.:

    de suorum propinquorum sententia atque auctoritate fecisse dicatur,

    Cic. Cael. 29: de consilii sententia Mamertinis se frumentum non imperare pronunciat, id. Verr. 2, 5, 21 al.:

    de ejus consilio velle sese facere,

    Ter. Ph. 3, 1, 17:

    vix de mea voluntate concessum est,

    Cic. Att. 4, 2, 4:

    de exemplo meo ipse aedificato,

    Plaut. Most. 3, 2, 86:

    de more vetusto,

    Verg. A. 11, 142; Ov. M. 7, 606:

    de nomine,

    id. ib. 1, 447:

    patrioque vocat de nomine mensem,

    id. F. 3, 77.
    8.
    With adjectives to form adverbial expressions.
    a.
    De integro, anew ( = ab integro, ex integro; cf.: iterum, rursus, denuo), indidemque eadem aeque oriuntur de integro, atque eodem occidunt, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll. (v. 92 Ribb.):

    ratio de integro ineunda est mihi,

    Ter. Heaut. 4, 2, 7; Cic. Verr. 2, 2, 56; id. Att. 13, 27; id. Fam. 12, 30, 2 et saep. (The combination de novo appears only in the contracted form denuo, v. h. v.).—
    b.
    De improviso, unexpectedly:

    ubi de improviso interventum est mulieri,

    Ter. Heaut. 2, 3, 40; id. And. 2, 2, 23; id. Ad. 3, 3, 53; Caes. B. G. 2, 3; 5, 22; 5, 39 et saep.; Cic. Rosc. Am. 52, 151 et saep.—
    c.
    De transverso, unexpectedly:

    ecce autem de transverso L. Caesar ut veniam ad se rogat,

    Cic. Att. 15, 4 fin.; Auct. Her. 4, 10, 14.
    De is often put between an adj.
    or pron. and its substantive; cf.

    above multa de nocte, media de nocte, gravi de causa, etc.: qua de re,

    Ter. Andr. 1, 2, 13; esp. in the judic. formula: qua de re agitur; cf. Varr. R. R. 2, 2, 6; Cic. Brut. 79 fin. Also freq. after a simple relative:

    quo de,

    Cic. Inv. 1, 28, 41; 54, 104; 2, 11, 37:

    qua de,

    id. ib. 2, 23, 70 et saep.
    II.
    In composition the e becomes short before a vowel, as in dĕhisco, dĕhinc, dĕorsum, and coincides with it in the poets by synaeresis; cf.: dehinc, deinde, deinceps, deorsum; sometimes contraction takes place, as in debeo, debilis, dego, demo, from dehabeo, de-habilis, de-ago, de-emo.—
    2.
    Signif.
    a.
    Separation, departure, removal, taking away; off, away, down, out: decedo, demigro, demeto, depromo, descendo, devolvo, derivo, deflecto, etc.; and trop. dedico, denuntio; and in a downward direction, decido, decumbo, deprimo, demergo, delabor, defluo, demitto, desido, desideo, declivis, deculco, degredior, deicio, etc.—
    b.
    Cessation, removal of the fundamental idea ( = un-, de-, dis-): dearmo, deartuo, decresco, dedisco, dedecoro, dedignor, dedoceo, denascor, denormo, desum, etc.; and hence direct negation, as in dedecet, deformis, demens, etc.—
    c.
    With reference to the terminus of the action: defero, defigo, demitto, etc.; hence also trop., with reference to the extent of the action, to the uttermost, to exhaustion, through. out: debacchor, debello, dedolo, delino, delibuo, etc.: defatigo, delaboro, delasso, etc.; hence freq. a mere strengthening of the fundamental idea, = valde, thoroughly, much: demiror, demitigo, etc.—
    d.
    Giving a bad sense to the verb: decipio, delinquo, deludo, derideo, detestor.—
    e.
    Rarely, contraction from a broad into a narrow space, together: deligo, devincio. See also Hand Turs. II. p. 183-229.

    Lewis & Short latin dictionary > de

  • 7 portatoria

    portātōrĭus, a, um, adj. [id.], that serves for carrying:

    sella,

    a sedan, Cael. Aur. Tard. 1, 1, 15:

    Christus portatoriis nubibus ascendens,

    Ambros. Serm. Temp. 180, 1.—As subst.: portātōrĭa, ae, f. (sc. sella), a sedan chair, Cael. Aur. Tard. 2, 13, 161.

    Lewis & Short latin dictionary > portatoria

  • 8 portatorius

    portātōrĭus, a, um, adj. [id.], that serves for carrying:

    sella,

    a sedan, Cael. Aur. Tard. 1, 1, 15:

    Christus portatoriis nubibus ascendens,

    Ambros. Serm. Temp. 180, 1.—As subst.: portātōrĭa, ae, f. (sc. sella), a sedan chair, Cael. Aur. Tard. 2, 13, 161.

    Lewis & Short latin dictionary > portatorius

  • 9 subsellium

    subsellĭum, ii, n. [sub-sella], a low bench (quod non plane erat sella, subsellium, Varr. L. L. 5, § 128 Müll.); hence, transf., a bench for sitting upon, a seat of any kind (in a house, the theatre, the curia, a court, etc.; syn.: scamnum, sedile).
    I.
    In gen., Plaut. Stich. 5, 4, 21; 1, 2, 36; id. Capt. 3, 1, 11; Suet. Ter. 2; cf. Cels. 7, 26, 1.—Of places in the theatre:

    ut conquisitores singuli in subsellia Eant per totam caveam, etc.,

    Plaut. Am. prol. 65; id. Poen. prol. 5; Cic. Corn. Fragm. med. (ap. Orell. V. 2, p. 68); Suet. Aug. 43; 44; id. Ner. 26; id. Claud. 41 al.—Of the seats of senators in the curia:

    volo, hoc oratori contingat,... ut locus in subselliis occupetur, etc.,

    Cic. Brut. 84, 290:

    subsellia senatūs,

    id. Phil. 5, 7, 18; cf. id. ib. 2, 8, 19; id. Cat. 1, 7, 16; Suet. Claud. 23 al.—In the courts, Cic. Vatin. 14, 34:

    sedere in accusatorum subselliis,

    id. Rosc. Am. 6, 17:

    advocato adversis subselliis sedenti,

    Quint. 11, 3, 132; cf. id. 6, 1, 39; 12, 3, 2.—Prov.:

    vir imi subselli,

    a man of no account, Plaut. Stich. 3, 2, 33.—
    II.
    In partic.
    A.
    Lit., a judge's seat, the bench:

    accusabat tribunus plebis idem in contionibus, idem ad subsellia,

    Cic. Clu. 34, 93:

    rem ab subselliis in rostra detulit,

    id. ib. 40, 111.—
    B.
    Transf.
    1.
    The bench, i. e. the occupants of a bench:

    bibis quantum subsellia quinque solus,

    Mart. 1, 27, 1. —
    2.
    A court, tribunal:

    age vero ne semper forum, subsellia, rostra, curiamque meditere,

    Cic. de Or. 1, 8, 32:

    subsellia grandiorem et pleniorem vocem desiderant,

    id. Brut. 84, 289:

    longi subsellii judicatio et mora,

    id. Fam. 3, 9, 2:

    qui habitaret in subselliis,

    id. de Or. 1, 62, 264; cf. id. Div. in Caecil. 15, 48:

    versatus in utrisque subselliis,

    i. e. as judge and advocate, id. Fam. 13, 10, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subsellium

  • 10 tribunal

    trĭbūnal (moleste diligentibus permittamus et tribunale dicere, Quint. 1, 6, 17; yet trĭbūnāle is found Corp. Inscr. Lat. 206, 24), ālis, n. [tribunus].
    I.
    Lit.
    1.
    A raised semicircular or square platform, on which the seats of magistrates were placed, a judgment-seat, tribunal (cf.:

    suggestus, sella): compleatur tribunal,

    Cic. Brut. 84, 290:

    popularis accessus ac tribunal,

    id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    praetor tribunal suum juxta Trebonii praetoris urbani sellam collocavit,

    Caes. B. C. 3, 20; cf. Tac. A. 15, 29; Mart. 11, 98, 17:

    eum de tribunali deturbavit,

    Caes. B. C. 3, 21; Cic. Vatin. 9, 21:

    (praetor) palam de sellā ac tribunali pronuntiat, Si quis, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 38, § 94:

    quem ad se vocari et de tribunali citari jussit,

    id. ib. 2, 5, 7, §

    16: pro tribunali agere aliquid,

    id. Fam. 3, 8, 21; cf. id. Pis. 5, 11:

    qui dicunt apud tribunalia,

    Quint. 11, 3, 134; cf. id. 11, 3, 156:

    laudatum ex quattuor tribu nalibus,

    id. 12, 5, 6:

    nobis in tribunali praetoris urbani sedentibus,

    Cic. de Or. 1, 37, 168:

    sedens pro tribunali,

    Liv. 39, 32, 11:

    Fulvius magnā circumfusus turbā ad tribunal consulis venit,

    id. 26, 22, 3; cf. Tac. A. 1, 75.—
    2.
    The elevation in the camp, from which the general addressed the soldiers or administered justice, Liv. 28, 27, 15; Tac. H. 3, 10; 4, 25; cf.:

    regium (sc. Porsenae),

    Liv. 2, 12, 6.—
    3. 4.
    A tribunal erected as a monument to a deceased person of high rank:

    sepulcrum Antiochiae ubi crematus (Germanicus), tribunal Epidaphnae, quo in loco vitam finierat,

    Tac. A. 2, 83; Inscr. Orell. 4548.—
    II.
    Transf., in gen., a mound, dam, embankment:

    tribunalia structa manibus ad experimenta altissimi aestūs,

    Plin. 16, 1, 1, § 3.—
    B.
    Of the persons who sit on a tribunal, the magistrates:

    omne forum quem spectat et omne tribunal,

    Hor. Ep. 1, 16, 57.—
    III.
    Trop., height, greatness:

    quid superest ad honoris mei tribunal et columen, ad laudis meae cumulum?

    App. Flor. p. 356, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > tribunal

  • 11 tribunale

    trĭbūnal (moleste diligentibus permittamus et tribunale dicere, Quint. 1, 6, 17; yet trĭbūnāle is found Corp. Inscr. Lat. 206, 24), ālis, n. [tribunus].
    I.
    Lit.
    1.
    A raised semicircular or square platform, on which the seats of magistrates were placed, a judgment-seat, tribunal (cf.:

    suggestus, sella): compleatur tribunal,

    Cic. Brut. 84, 290:

    popularis accessus ac tribunal,

    id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 25:

    praetor tribunal suum juxta Trebonii praetoris urbani sellam collocavit,

    Caes. B. C. 3, 20; cf. Tac. A. 15, 29; Mart. 11, 98, 17:

    eum de tribunali deturbavit,

    Caes. B. C. 3, 21; Cic. Vatin. 9, 21:

    (praetor) palam de sellā ac tribunali pronuntiat, Si quis, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 38, § 94:

    quem ad se vocari et de tribunali citari jussit,

    id. ib. 2, 5, 7, §

    16: pro tribunali agere aliquid,

    id. Fam. 3, 8, 21; cf. id. Pis. 5, 11:

    qui dicunt apud tribunalia,

    Quint. 11, 3, 134; cf. id. 11, 3, 156:

    laudatum ex quattuor tribu nalibus,

    id. 12, 5, 6:

    nobis in tribunali praetoris urbani sedentibus,

    Cic. de Or. 1, 37, 168:

    sedens pro tribunali,

    Liv. 39, 32, 11:

    Fulvius magnā circumfusus turbā ad tribunal consulis venit,

    id. 26, 22, 3; cf. Tac. A. 1, 75.—
    2.
    The elevation in the camp, from which the general addressed the soldiers or administered justice, Liv. 28, 27, 15; Tac. H. 3, 10; 4, 25; cf.:

    regium (sc. Porsenae),

    Liv. 2, 12, 6.—
    3. 4.
    A tribunal erected as a monument to a deceased person of high rank:

    sepulcrum Antiochiae ubi crematus (Germanicus), tribunal Epidaphnae, quo in loco vitam finierat,

    Tac. A. 2, 83; Inscr. Orell. 4548.—
    II.
    Transf., in gen., a mound, dam, embankment:

    tribunalia structa manibus ad experimenta altissimi aestūs,

    Plin. 16, 1, 1, § 3.—
    B.
    Of the persons who sit on a tribunal, the magistrates:

    omne forum quem spectat et omne tribunal,

    Hor. Ep. 1, 16, 57.—
    III.
    Trop., height, greatness:

    quid superest ad honoris mei tribunal et columen, ad laudis meae cumulum?

    App. Flor. p. 356, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > tribunale

  • 12 aureus

        aureus (poet. aureā, aureō, aureīs, disyl.), adj.    [aurum], of gold, golden: imber, T.: corona (a military distinction), L.: vis, of turning into gold, O.: nummus, a gold coin, piece (worth $5.10 or £1 1s.). — As subst m. (sc. nummus), L., Cu.— Golden, ornamented with gold, gilded: sella: cingula, V.: cuspis, O.: Pactolus, with golden sand, V. — Fig., glittering like gold, golden: color, O.: Venus, with golden hair, V.: luna, O.: caesaries, V. —Beautiful, golden, magnificent, excellent: aether, O.: mores, H.: mediocritas, the golden mean, H.: genus: aetas, the golden age, O.: tempus, H.: saecula, V.
    * * *
    I
    aurea, aureum ADJ
    of gold, golden; gilded; gold bearing; gleaming like gold; beautiful, splendid
    II
    gold coin (equivalent to 25 silver denarii at Rome) (120 grains/0.25 oz.)

    Latin-English dictionary > aureus

  • 13 capital

        capital ālis, n    [capitalis], a capital offence, crime punishable by death or exile (civil death): quique non paruerit capital esto, C. (lex): praesidio decedere apud Romanos capital esse, L.: in sellā Regis consedisse capital foret, Cu.: capitalia ausi plerique, L.
    * * *
    capital crime/punishment (loss of life or civil rights); priestess headband

    Latin-English dictionary > capital

  • 14 exsiliō or exiliō

        exsiliō or exiliō iluī, —, īre    [ex + salio], to spring out, spring forth, leap up, start up, bound: ad te, T.: de sellā: domo levis exsilit, H.: protinus, O.: (anguis) in siccum, V.: gaudio: exsiluere oculi, started out, O.

    Latin-English dictionary > exsiliō or exiliō

  • 15 prō-nūntiō

        prō-nūntiō āvī, ātus, āre,    to make publicly known, publish, proclaim, announce: decretum: leges: in vendundo eam rem, disclose: amplius de consili sententiā: palam de sellā, sese eius nomen recepturum.—To utter, render, pronounce, decide: sententiam, deliver judgment: graviore sententiā pronuntiatā, Cs.: iudex ita pronuntiavit, decided.—To proclaim, give word, announce, fix, order: proelio in posterum diem pronuntiato, L.: iusserunt pronuntiare, ut impedimenta relinquerent, Cs.: ne quis ab loco discederet, Cs.: pronuntiatur, primā luce ituros, Cs.—In the senate, to formulate, announce, put to vote: Sententiam Calidi, Cs.—To hold out, promise, proclaim, offer: Plancium pronuntiasse, divisisse: praemia militi, L.: pecuniam.—To proclaim, choose by acclamation: eos praetores, L.—To recite, rehearse, declaim, deliver, pronounce: versūs multos uno spiritu: memoriter multa.—To tell, announce, relate, narrate, report, assert: mercatores quibus ex regionibus veniant, pronuntiare cogunt, Cs.: iam capta castra, Cs.

    Latin-English dictionary > prō-nūntiō

  • 16 re-quiēscō

        re-quiēscō ēvī    (requiērunt, V., Ct.; requiēsse, C., L., Ct.), ētus, ere, to rest, take rest, repose: eorum hortatio ad requiescendum: legiones invicem requiescere iussit, Cs.: in eius sellā: terrā Sabaeā, O.: sub umbrā, V.: nullam partem noctis: a rei p. muneribus: lecto, Pr.: geminas Arctos, two nights, Pr.—To rest, be relieved, be supported: vixdum requiesse aurīs a strepitu, L.: vitis in ulmo, supports itself, O.: mutata suos requierunt flumina cursūs, V.—Of the dead, to rest, repose, sleep: in sepulcro: Ossa tutā requiescite in urnā, O.—To rest, find refuge, find rest, be consoled: ubi animus ex miseriis requievit, S.: a luctu, Ta.: in huius spe.

    Latin-English dictionary > re-quiēscō

  • 17 sellārius

        sellārius ī, m    [sella], one that practises lewdness, Ta.

    Latin-English dictionary > sellārius

  • 18 sellisternia

        sellisternia ōrum    [sella+sterno], religious banquets offered to goddesses, Ta.

    Latin-English dictionary > sellisternia

  • 19 sellula

        sellula ae, f dim.    [sella], a little sedan chair, Ta.
    * * *

    Latin-English dictionary > sellula

  • 20 subsellium

        subsellium ī, n    [sub+sella], a low bench, seat, form: ista subsellia vacuefacta sunt (in the senate): ut locus in subselliis occupetur, etc., i. e. a senator's seat: rei subsellium, of the accused, Ct. — A judge's seat, the bench: accusabat idem ad subsellia.—Fig., a court, tribunal: age vero ne semper forum, subsellia meditere: habet Alienum, hunc tamen ab subselliis, i. e. a lawyer in the courts: versatus in utrisque subselliis, i. e. as judge and advocate.
    * * *
    bench/low seat (in auditorium.theater/court); tribunes seat; courts (pl.)

    Latin-English dictionary > subsellium

См. также в других словарях:

  • sella — sella …   Dictionnaire des rimes

  • Sella — (ital. für Sattel) steht für: Sella (Dolomiten), ein Bergstock in den Dolomiten Sellajoch, ein Gebirgspass in den Dolomiten Sella (Fluss), ein Fluss in der spanischen Region Asturien Sella (Alicante), ein Ort in der spanischen Provinz Alicante… …   Deutsch Wikipedia

  • Sella — can be: * Aviem Sella, an Israeli fighter pilot * Emanuele Sella, an Italian cyclist * Philippe Sella, a French Rugby Union player * Quintino Sella, an Italian statesman * Vittorio Sella, an Italian mountaineer and photographer * Sella class… …   Wikipedia

  • SELLA (P.) — SELLA PHILIPPE (1962 ) Par sa hargne, sa farouche volonté de vaincre, d’énormes qualités physiques alliées à une technique remarquable, Philippe Sella s’est imposé durant plus de dix ans comme un indiscutable titulaire du poste de trois quarts… …   Encyclopédie Universelle

  • sella — / sɛl:a/ s.f. [lat. sella sedia, sedile ]. 1. (equit.) [arnese che si dispone sul dorso di un cavallo e sim. per cavalcare più comodamente] ▶◀ ⇓ bardella. ● Espressioni: fig., sbalzare di sella [togliere a qualcuno il posto, il grado e sim. di… …   Enciclopedia Italiana

  • Sella [1] — Sella, 1) lachsreicher Fluß in der spanischen Provinz Oviedo (Asturien), nimmt den Rio Chico auf u. fällt bei Ribadasella ins Biscayasche Meer; 2) einer der östlichen Gipfel des St. Gotthardt in der Schweiz, 8330 Fuß hoch, mit einem gleichnamigen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sella [2] — Sella (lat.), 1) bei den Römern Stuhl, Sessel aller Art u. Form, sowohl als Hausgeräth, wie: S. arcuāta, Stuhl mit bogenförmiger Lehne, gewöhnlich in Häusern der Landleute; S. gestatorĭa, Tragsessel, worin man sich von seinen Sklaven (Sellarii)… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Sella — Sella, Quintino, ital. Staatsmann, geb. 7. Juli 1827 in Mosso bei Biella, gest. 14. März 1884, studierte in Turin, bereiste Frankreich, England und Deutschland, wurde Professor der Geometrie und Direktor des Mineralogischen Museums in Turin und… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Sella — Sella, Quintino, ital. Staatsmann, geb. 1826 bei Biella, 1862, 1864 65 und 1869 73 Finanzminister, dann bis 1880 das Haupt der gemäßigten Oppositionspartei in der ital. Kammer, gest. 14. März 1884 in Biella. – Vgl. Hofmann (1886) …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Sella — Sella, lat., Stuhl; vergl. curulisch …   Herders Conversations-Lexikon

  • Sella — Vers 1900, c est dans l Essonne et l Isère que le nom était le plus répandu en France. Il peut être originaire d Espagne (variante : Sellas), mais c est en Italie qu il est le plus répandu, notamment en Vénétie. C est un toponyme, nom de diverses …   Noms de famille

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»