Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

habere+gratiam

  • 41 bonus

        bonus adj.    [old duonus], good; as comp. in use melior, ōris cf. μᾶλλον, better; as sup. optimus 2 AP-, OP-, best: vir bonus, morally good, perfect; rarely bonus vir: in virorum bonorum numero haberi, honest: quem voles virum bonum nominato, producam, respectable: bone accusator, honorable: socer eius vir multum bonus est: vir optimus, most worthy: optimus olim Vergilius, H.: iudex, just: imperator, skilful, S.: consul, L.: opifex, H.: pater familias, thrifty, N.: servus, faithful: vir, a good husband, L.: custos, T.: civis, a good citizen.—Of the gods: fata bonique divi, H.: pater optime (Iuppiter), O.: in templo Iovis Optimi Maximi: O di boni, gracious gods: o mihi, Manes, este boni, propitious, V.— Of things, good, of good quality, well-made, useful: scyphi optimi, most artistic: agrum Meliorem nemo habet, more fertile, T.: nummi, current: voltūs, good looks, O.: navigatio, prosperous: tempestas, fine weather: ova suci melioris, fine flavor, H.: aetas, the prime of life: melior sensus, keener: mentem vobis meliorem dari, more sense, T.: bonam deperdere famam, good name, H.: otium, valuable, S.: optimae fabulae: esse meliore condicione, better off: esse spe bonā: meliora responsa, more favorable, L.: amnis Doctus iter melius, less injurious, H.: meliore Tempore dicam, more opportune, H.: librorum Copia, ample, H.: meliorem militem id certamen fecit, L.: vobis eadem quae mihi bona malaque esse, S.: bona bello Cornus, useful, V.: pecori bonus alendo (mons) erat, L.: eloqui copiose melius est quam, etc.: optimum visum est captivos deportare, L.: constituerunt optimum esse domum reverti, Cs.: optumum factu credens exercitum augere, S.: hoc vero optimum, ut is nesciat, etc. — In particular phrases, with venia: bonā veniā, with (your) kind permission, by (your) leave: abs te hoc bonā veniā expeto, T.: oravit bonā veniā Quirites, ne, etc., L.—With pax: cum bonā pace, or bonā pace, without dispute: alteri populo cum bonā pace imperitare, by common consent, L.: omnia bonā pace obtinere, L.— With res: bonae res, comforts, luxury, prosperity: bonis rebus morte privari: omnibus optimis rebus usus est, N.: bonis Rebus agit laetum convivum, in luxury, H.: de bonis rebus in vitā, de malis, of moral good and evil. — With ars: bonae artes, honorable conduct, S.: artis bonae famam quaerere, an honorable achievement, S.: bonarum artium studia, liberal studies: optimarum artium studia, the highest cnlture.—With fides: bona fides or fides bona, good faith, sincerity, fairness: polliceor hoc vobis bonā fide: ego defendi fide optimā, in perfect sincerity: ad fidem bonam pertinere, notum esse, etc., equity: quidquid dare facere oportet ex fide bonā (in a judicial decree).—With pars: melior pars, the better party, party in the right: maior pars (senatūs) meliorem vicit, L.: gratia melioris partis, the optimates, L.: (fuit) meliorum partium, of the aristocracy: bona pars, a large part, good share: bonam magnamque partem ad te attulit, T.: sermonis: hominum, H.: melior pars acta diei, most, V.: in optimam partem accipere, most kindly: in optimam partem cognosci, most favorably. — With mores: boni mores, morality, an upright life: propter eius suavissimos et optimos mores: ex optimo more.—With animus, good spirits: bono animo es, cheer up, T.: hoc animo meliore ferre, more cheerfully, O.: bonum animum habere, L.: bono animo dicere, kindly: bono animo in populum R. videri, friendly, Cs. — With ius: iure optimo, with entire justice, deservedly: quod ei optimo iure contigit. — As subst., of persons, a good man: nec cuique bono mali quidquam evenire potest: Qui meliorem vocet in ius, a better man, H.: da locum melioribus, your betters, T.: apud bonos beneficium conlocare: Fortes creantur fortibus et bonis, H.— Plur, the better classes, aristocracy, rich: meam causam omnes boni susceperant: bonis invidere, S.: comitantibus omnibus bonis, N.: bonorum consuetudo, of gentlemen: boni, my good friends, H.: me consulit, ‘O bone,’ good friend, H.: ‘O bone, ne te Frustreris,’ my good fellow, H.: optimus quisque, every good man, all the good: sua consilia optimo cuique probare: dolor quem optimus quisque suscipit: optimo cuique pereundum erat, all eminent citizens: optimo et nobilissimo cuique oratio gratissima, the patricians: imperium semper ad optumum quemque transfertur, the best man in each case, S.: qui (aditus laudis) semper optimo cuique maxime patuit.—Of things: bonum, a good thing: summum bonum, the chief good, end of being: nihil boni nosti, nothing useful: gaude isto tam excellenti bono: maximum bonum in celeritate ponere, advantage, S.: gratiam bono publico quaerere, by a public service, L. — Prov.: cui bono? for whose advantage?—Plur.: tria genera bonorum, maxima animi: bona tolerare, prosperity, T.: bona mea deripere, my property.—With aequum, fairness, equity: neque bonum atque aequom scire, T.: alqd aequi bonique impetrare: istuc Aequi bonique facio, regard as fair, T.
    * * *
    I
    bona -um, melior -or -us, optimus -a -um ADJ
    good, honest, brave, noble, kind, pleasant, right, useful; valid; healthy
    II
    good/moral/honest/brave man; man of honor, gentleman; better/rich people (pl.)

    Latin-English dictionary > bonus

  • 42 prae-clārus

        prae-clārus adj.    with comp. and sup, very bright, brilliant: iaspis, Iu.—Very beautiful, magnificent, honorable, splendid, admirable, remarkable, distinguished, excellent, famous: urbs situ praeclaro ad aspectum: opus: interpres iuris: genus dicendi: leges: gens bello praeclara, V.: eloquentiae ac fidei, Ta.: nec quicquam est praeclarius: praeclarissimum factum, N.: res, great wealth, H.: praeclaram populo R. refers gratiam.—Noted, notorious: sceleribus suis ferox atque praeclarus, S.— Plur n. as subst: multa secum praeclara habere, treasures of art.

    Latin-English dictionary > prae-clārus

  • 43 tantus

        tantus adj.    [1 TA-].—Followed by a clause of comparison, of such size, of such a measure, so great, such: nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est: quanta cuiusque animo audacia naturā inest, tanta in bello patere solet, S.: tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset, N.: maria aspera iuro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc., V.—With ellips. of comparative clause, so great, so very great, so important: neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus studiis: ne tantae nationes coniungantur, Cs.: quae faceres in hominem tantum et talem.—Followed by a clause of result, so great, such: tanta erat operis firmitudo, ut, etc., Cs.: non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.: nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit.—As subst n., so much, so many: habere tantum molestiae quantum gloriae: tantum complectitur, quod satis sit modicae palestrae: tantum hostium intra muros est, L.— Colloq.: tantum est, that is all, nothing more: Tantumne est? Ba. tantum, T.—In genit. of price, of such value, worth so much: frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit: Ubi me dixero dare tanti, T.: tanti eius apud se gratiam esse ostendit, uti, etc., was of such weight, Cs.—In abl. of difference, by so much, so much the: quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae ad Caesarem mittebantur, Cs.: reperietis quinquiens tanto amplius istum quam quantum, etc.: si Cleomenes non tanto ante fugisset: post tanto, V.: tanto praestitit ceteros imperatores, quanto populus R. antecedit fortitudine cunctas nationes, N. — Colloq.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! Ph.: tanto nequior! so much the worse! T.—Praegn., of such a quantity, such, so small, so slight, so trivial: ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis vix contenti esse possimus.—As subst n., so little, so small a number: praesidi tantum est, ut ne murus quidem cingi possit, Cs.—In genit. of price, of little account, not so important: est mihi tanti, Quirites, huius invidiae tempestatem subire, i. e. it is a trifle to me: sunt o sunt iurgia tanti, i. e. are not too much to undergo, O.
    * * *
    tanta, tantum ADJ
    of such size; so great, so much

    tantus... quantus -- as much... as

    Latin-English dictionary > tantus

  • 44 capio

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > capio

  • 45 Capta

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > Capta

  • 46 delectatio

    dēlectātĭo, ōnis, f. [id.], a delighting, delight, pleasure, amusement (freq. and good prose): delectatio voluptas suavitate auditus animum deleniens, etc., Cic. Tusc. 4, 9:

    homo videndi et audiendi delectatione ducitur,

    id. Off. 1, 30; so,

    conviviorum,

    id. de Sen. 13, 45. More freq. without gen.:

    mira quaedam in cognoscendo suavitas et delectatio,

    Cic. de Or. 1, 43, 193; so,

    jucunditas delectatioque,

    id. ib. 3, 38, 155;

    with voluptas,

    id. Fam. 9, 24, 2:

    (doctrina et literae), quae secundis rebus delectationem modo habere, videbantur, nunc vero etiam salutem,

    id. ib. 6, 12 fin.:

    gratiam et delectationem afferunt,

    Quint. 2, 13, 11; 9, 4, 9 et saep.; Ter. Heaut. 5, 2, 34:

    in amicitia,

    Vulg. Sap. 8, 18.—In plural, Cic. Mur. 19, 39 al.—
    II.
    As medic. t. t., a straining, effort, tenesmus (late Lat.):

    frequens ventris egerendi,

    Cael. Aur. Tard. 4, 6, 88; 4, 3, 46.

    Lewis & Short latin dictionary > delectatio

  • 47 exerceo

    ex-ercĕo, ŭi, itum, 2, v. a. [arceo], to drive on, keep busy, keep at work; to oversee, superintend; with an inanimate object, to work, work at, employ one's self about a thing.
    I.
    Lit. (mostly poet. and in postAug. prose):

    quod in opere faciundo operae consumis tuae, Si sumas in illis (servis) exercendis, plus agas,

    Ter. Heaut. 1, 1, 22; cf.:

    homines qui agrum colunt, et qui eos exercent praepositive sunt his, quorum in numero sunt vilici et monitores,

    who oversee them, Dig. 33, 7, 8:

    exercete, viri, tauros,

    Verg. G. 1, 210:

    i sane, ego te exercebo hodie, ut dignus es,

    keep agoing, exercise, Ter. Ad. 4, 2, 48:

    corpora assiduo varioque exercita motu, etc.,

    driven, impelled, Lucr. 2, 97; cf. id. 4, 862; 2, 120; and:

    exercita cursu Flumina (with fontes liquidi),

    Verg. G. 3, 529 Wagn.:

    (Maeandros) Incertas exercet aquas,

    Ov. M. 8, 165:

    exercere feras,

    to drive, hunt, Dig. 7, 1, 62: Mi. Gestiunt pugni mihi. So. Si in me exercituru's, quaeso in parietem ut primum domes, to let loose, set them at me, Plaut. Am. 1, 1, 168:

    litus arant Rutulosque exercent vomere colles,

    work, till, Verg. A. 7, 798:

    solum presso sub vomere,

    id. G. 2, 356:

    rura bubus,

    Hor. Epod. 2, 3:

    humum in messem,

    Verg. G. 1, 219:

    vineas, arbusta, campos (with curare),

    Plin. Ep. 1, 20, 16:

    agrum multis arationibus,

    Pall. Jan. 13, 2:

    pinguia culta,

    Verg. A. 10, 142:

    ferrum vasto in antro (Cyclopes),

    id. ib. 8, 424:

    telas (aranea),

    Ov. M. 6, 145 al.; cf.: neque arva nobis aut metalla aut portus sunt, quibus exercendis reservemur, Tac. Agr. 31.— Poet.:

    ut possint (aratores), sole reducto, Exercere diem,

    i. e. employ the day in labor, perform their day's work, Verg. A. 10, 808.
    II.
    Trop. (freq. and class.).
    A.
    To engage busily, to occupy, employ, exercise a person or thing in some action.
    (α).
    Aliquem or aliquid ( in aliqua re, ad aliquid, aliqua re, etc.):

    me adolescentem multos annos in studio ejusdem laudis (Hortensius) exercuit,

    Cic. Brut. 64, 230:

    quod genus belli esse potest, in quo illum non exercuerit fortuna rei publicae,

    id. de Imp. Pomp. 10, 28:

    a Diodoto studiosissime in dialectica exercebar,

    id. Brut. 90, 309; cf. id. de Or. 1, 57, 244:

    hanc (animi vim) tu exerce in optimis rebus,

    id. Rep. 6, 26:

    haec aetas (juvenum) exercenda in labore patientiaque et animi et corporis,

    id. Off. 1, 34, 122:

    animos in armis,

    Ov. Am. 1, 8, 41:

    in gramineis exercent membra palaestris,

    Verg. A. 6, 642:

    vocem et vires in hoc,

    Cic. de Or. 1, 33, 149 et saep.:

    Aristoteles adolescentes... ad copiam rhetorum in utramque partem exercuit,

    id. Or. 14, 46:

    ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit,

    id. Cat. 1, 10, 25:

    facultatem dicendi his exercuerunt,

    Quint. 2, 4, 41:

    ingenium multiplici variaque materia,

    id. 2, 4, 20:

    linguas litibus,

    Ov. M. 6, 375 et saep.—With simple acc.:

    quid te exercuit Pammenes?

    Cic. Brut. 97, 332:

    Induciomarus copias cogere, exercere coepit,

    to exercise, drill, Caes. B. G. 5, 55, 3:

    juventutis exercendae causa,

    id. ib. 6, 23, 6:

    ingenium nostrum,

    Auct. Her. 3, 21, 34:

    corpus,

    Cic. de Off. 1, 23, 79:

    exercendae memoriae gratia,

    id. de Sen. 11, 38:

    exercendi stili,

    Quint. 10, 5, 15:

    exercendus est spiritus,

    id. 11, 3, 54 et saep.—
    (β).
    With se, or pass. in mid. force; and in part. praes. and gerund., to exercise or train one's self, to practise:

    si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit, etc.,

    Cic. Or. 28, 99:

    se vehementissime in his subitis dictionibus,

    id. de Or. 1, 33, 152:

    se in consultationibus,

    id. Att. 9, 4, 3:

    sese ad cursuram,

    Plaut. Most. 4, 1, 5:

    se ad velitationem,

    id. Rud. 2, 6, 41:

    sese quotidianis commentationibus,

    Cic. Brut. 71, 249:

    se genere pugnae,

    Caes. B. G. 1, 48, 4:

    se genere venationis,

    id. ib. 6, 28, 3:

    se saliendo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 25:

    cur non in utrumque protinus locum se exerceant?

    Quint. 4, 2, 29 Zumpt N. cr.:

    Jovem Olympium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit,

    Cic. Tusc. 2, 17, 40:

    cum athletas se exercentes in curriculo videret,

    id. de Sen. 9, 27; so,

    ad virtutem,

    Vulg. 1 Tim. 4, 7.—

    Mid.: ut exerceamur in venando,

    Cic. N. D. 2, 64, 161:

    ut in utrumque locum simul exerceamur,

    Quint. 5, 13, 50:

    faciunt idem, cum exercentur, athletae,

    Cic. Tusc. 2, 23, 56:

    Ciceronis pueri amant inter se, discunt, exercentur,

    id. Att. 6, 1, 12:

    ne aliter exerceri velint,

    Quint. 3, 8, 70:

    in mandatis tuis exercebor,

    Vulg. Psa. 118, 15.— Act. part. in mid. force:

    cum, ceteris in campo exercentibus, in herba ipse recubuisset,

    Cic. de Or. 2, 71, 287; so,

    ipsique dictata exercentibus darent,

    Suet. Caes. 26:

    spectavit assidue et exercentes ephebos,

    id. Aug. 98; cf.:

    si ludicra exercendi aut venandi consuetudine adamare solemus,

    of exercising ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 69, v. Madv. ad h. l.—
    B.
    To practise, follow, exercise any employment; to employ one's self about, to make use of any thing:

    medicinae exercendae causa,

    Cic. Clu. 63, 178:

    hoc civile quod vocant eatenus exercuerunt, quoad populum praestare voluerunt,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    rhetoricen,

    Quint. 2, 1, 3; 2, 15, 27:

    eloquentiam,

    id. 1, 4, 6:

    artem,

    id. 3, 6, 18; cf. Hor. Ep. 1, 14, 44:

    exercere atque exigere vectigalia,

    Cic. de Imp. Pomp. 6, 16:

    cauponam vel stabulum,

    Dig. 4, 9, 1, § 5:

    navem,

    ib. 14, 1, 1:

    auri, argenti, sulphuris, etc.... fodinas,

    ib. 7, 1, 13, § 5:

    negotiationem per libertos,

    ib. 26, 7, 58:

    commercium turis,

    Plin. 12, 14, 30, § 54:

    arma,

    Verg. A. 4, 87:

    arma contra patriam,

    Tac. A. 11, 16:

    gymnasia et otia et turpes amores,

    id. ib. 6, 1:

    acies pueriles,

    batiles in sport, Juv. 15, 60:

    pharetram et arcum,

    Val. Fl. 3, 161:

    vocem (with clamare),

    Plaut. Poen. prol. 13.—
    2.
    To follow up, follow out, prosecute, carry into effect, practise, administer:

    judicium,

    Cic. Arch. 12, 32:

    latam legem,

    Liv. 4, 51, 4:

    Tiberius exercendas leges esse respondit,

    Tac. A. 1, 72: [p. 684] legem praecipue sumptuariam, Suet. Caes. 43; id. Tib. 58:

    quaestionem inter sicarios,

    Cic. Fin. 2, 16, 54:

    regnum,

    Plin. 10, 21, 24, § 47; cf.

    imperia,

    Verg. G. 2, 370:

    crudelitatem non solum in vivo sed etiam in mortuo,

    Cic. Phil. 11, 3, 8:

    inimicitias,

    id. Div. in Caecil. 4, 13; cf.:

    graves inimicitias cum aliquo,

    Sall. C. 49, 2:

    gratiam aut inimicitias in tanta re,

    id. ib. 51, 16:

    jurgia, discordia, simultates cum hostibus,

    id. ib. 9, 2:

    cui exercita cum Pisone amicitia,

    Tac. A. 1, 14:

    licentiam,

    id. ib. 13, 47:

    amicitiam,

    id. ib. 15, 60:

    odium,

    id. ib. 13, 37:

    odium in aliquo,

    Ov. M. 9, 275 et saep.:

    facilitatem et lenitudinem animi,

    Cic. Off. 1, 25, 88:

    juris aequabilitatem,

    id. ib.; cf.

    justitiam,

    Plin. Ep. 1, 10, 10:

    scelus, libidinem, avaritiam in socios,

    Liv. 29, 17, 13; cf.:

    avaritiam (juvenes) exercere jubentur,

    Juv. 14, 108:

    foede victoriam in captis,

    Liv. 6, 22, 4:

    acerrume victoriam nobilitatis in plebem,

    Sall. J. 16, 2:

    foede et crudeliter victoriam,

    id. C. 38:

    amores ad aliquem,

    Cat. 68, 69:

    pacem et hymenaeos,

    to celebrate, solemnize, Verg. A. 4, 99:

    nomen patris,

    to bear his name, Plin. Pan. 21, 4 et saep.—
    C.
    Pregn., to disturb, disquiet, vex, plague (the figure being taken from the baiting of wild beasts):

    meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit,

    Cic. Tusc. 5, 1, 3:

    nunc me reliquiae vestrae exercent,

    id. Fam. 12, 4, 1:

    non te nullius exercent numinis irae,

    Verg. G. 4, 453:

    aliquem odiis,

    id. A. 4, 622 et saep.:

    te de praedio Oviae exerceri, moleste fero,

    Cic. Att. 13, 22, 4:

    ergo exercentur poenis,

    Verg. A, 6, 739:

    hominum vitam curis,

    Lucr. 5, 1424:

    ambitio animos hominum exercet,

    Sall. C. 11, 1:

    simultates nimio plures et exercuerunt eum et ipse exercuit eas,

    Liv. 39, 40, 9.—In the part. perf.:

    nate, Iliacis exercite fatis,

    Verg. A. 3, 182:

    Venus exercita curis,

    id. ib. 5, 779; cf.:

    curis exercita corpora,

    Ov. M. 7, 634:

    adversis probitas exercita rebus,

    id. Tr. 5, 5, 49: habere aliquem exercitum, Plaut. Fragm. ap. Non. 6, 4.—Hence, exercĭ-tus, a, um, P. a. (acc. to II. C.).
    A.
    Vexed, harassed:

    scito nihil tam exercitum esse nunc Romae quam candidatos omnibus iniquitatibus,

    Cic. Att. 1, 11, 2:

    Tiberius tantis rebus,

    Tac. A. 4, 11.— Hence,
    B.
    Vexatious, severe:

    quid magis sollicitum, magis exercitum dici potest?

    Cic. Mil. 2, 5:

    finem tam exercitae militiae orabant,

    Tac. A. 1, 35:

    dura hiems, exercita aestas,

    id. ib. 1, 17:

    aestas (with inquieta),

    Plin. Ep. 7, 2, 2:

    infantiam pueritiamque habuit laboriosam et exercitam,

    Suet. Tib. 6 init.
    C.
    Disciplined:

    (miles) exercitatus et vetus ob eam rem fortior (opp. rudis et inexercitatus),

    Cic. Tusc. 2, 16, 38:

    mirum in modum juventus,

    Flor. 1, 3, 2:

    proprio in metu, qui exercitam quoque eloquentiam debilitat,

    Tac. A. 3, 67:

    militia,

    id. ib. 3, 20:

    ad omne flagitium,

    id. ib. 14, 2:

    ingenium adulatione,

    id. H. 4, 4:

    Graeca doctrina ore tenus,

    id. A. 15, 45.— Comp. and sup.: exercitiorem, exercitissimum (dicebant antiqui), Paul. ex Fest. p. 81, 8 Müll. — Adv.: exercĭtē, in a practised manner; in comp.:

    cogitare,

    App. M. 11, p. 272, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > exerceo

  • 48 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 49 paro

    1.
    păro, āvi, ātum, 1, v. a. [cf. Sanscr. par, piparmi, to lead, to further; Gr. poros; Lat. porta, peritus; also -per in pauper], to make or get ready, to prepare, furnish, provide; to order, contrive, design, etc. (freq. and class.; syn.: apparo, comparo, acquiro); with personal, non-personal, and abstract objects; constr. usually with acc. or inf., rarely with ut, ne, or absol.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.:

    omne paratum est, Ut jussisti... prandium,

    Plaut. Men. 2, 3, 14; cf. Cic. Verr. 2, 4, 27, § 62:

    turres, falces, testudinesque,

    Caes. B. G. 5, 42 fin.:

    incendia,

    Sall. C. 27, [p. 1305] 2:

    ad integrum bellum cuncta parat,

    id. J. 73, 1; Ter. And. 4, 4, 2:

    quod parato opus est, para,

    id. ib. 3, 2, 43:

    quam hic fugam aut furtum parat?

    id. Phorm. 1, 4, 14; so with acc. of the act purposed:

    fugam,

    i. e. to prepare one's self for flight, Verg. A. 1, 360; Cic. Att. 7, 26, 1:

    filio luctum,

    Ter. Hec. 2, 1, 13:

    cupiditates in animo,

    id. Phorm. 5, 4, 2:

    bellum,

    Caes. B. G. 3, 9:

    insidias alicui,

    Sall. C. 43, 2:

    defensionem,

    id. ib. 35, 2:

    leges,

    to introduce, id. ib. 51, 40:

    verba a vetustate repetita gratiam novitati similem parant,

    furnish, Quint. 1, 6, 39.—More rarely with reflex. pron. and final clause, or ad and acc., or (mostly post-Aug.) with dat.:

    hisce ego non paro me, ut rideant,

    Ter. Eun. 2, 2, 18; cf.:

    quin ita paret se, ut, etc.,

    id. Hec. 1, 1, 11:

    se ad discendum,

    Cic. Or. 35, 122:

    ad iter parare,

    Liv. 42, 53, 2; cf.:

    huc te pares, haec cogites,

    Cic. Fam. 1, 7, 9:

    alterutri se fortunae parans,

    Vell. 2, 43, 2:

    se ad similem casum,

    Caes. B. G. 7, 41; Prop. 2, 24, 48 (3, 19, 32):

    multitudo, quam ad capiunda arma paraverat,

    Sall. C. 27, 4:

    parantibus utrisque se ad proelium,

    Liv. 9, 14, 1; 21, 31, 1:

    ad proelium vos parate,

    Curt. 4, 13, 10: foro se parant, Sen. Contr. praef. § 4.— Pass.:

    si ita naturā paratum esset, ut, etc.,

    so ordered, ordained, Cic. Div. 2, 59, 122:

    ut simul in omnia paremur,

    may habituate ourselves, Quint. 11, 3, 25.—
    (β).
    With inf., to prepare, intend, resolve, purpose, delermine, be on the point of, be about to do any thing: signa sonitum dare voce parabant, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 Vahl.):

    maledictis deterrere (poëtam), ne scribat, parat,

    Ter. Phorm. prol. 3:

    munitiones institutas parat perficere,

    Caes. B. C. 1, 83:

    omni Numidiae imperare parat,

    Sall. J. 13, 2:

    proficisci parabat,

    id. C. 46, 3 Kritz:

    in nemus ire parant,

    Verg. A. 4, 118:

    multa parantem Dicere,

    id. ib. 4, 390.—
    (γ).
    With ut or ne (very rare):

    aequom fuit deos paravisse, uno exemplo ne omnes vitam viverent,

    have so ordered it, Plaut. Mil. 3, 1, 130; cf. Cic. Div. 2, 59, 122 supra:

    age jam, uxorem ut arcessat, paret,

    Ter. Heaut. 5, 1, 75:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    id. Phorm. 5, 7, 64.—
    (δ).
    With rel.-clause:

    quom accepisti, haud multo post aliquid quod poscas paras,

    Plaut. As. 1, 3, 16:

    priusquam unum dederis, centum quae poscat parat,

    id. Truc. 1, 1, 31.— Absol., to make preparations, to prepare one's self (very rare):

    at Romani domi militiaeque intenti festinare, parare, alius alium hortari, etc.,

    Sall. C. 6, 5:

    contra haec oppidani festinare, parare,

    id. J. 76, 4; 60, 1:

    jussis (militibus) ad iter parare,

    Liv. 42, 53.—
    B.
    In partic., of fate, to prepare, destine any thing ( poet.): cui fata parent, quem poscat Apollo, for whom the Fates prepare (death), Verg. A. 2, 121:

    quid fata parent,

    Luc. 1, 631; 6, 783:

    motus fata parabant,

    id. 2, 68; cf.:

    sed quibus paratum est a Patre meo,

    Vulg. Matt. 20, 23. —
    II.
    Transf., to procure, acquire, get, obtain (freq. and class.).
    A.
    In gen.:

    jam ego parabo Aliquam dolosam fidicinam,

    Plaut. Ep. 3, 2, 37:

    at dabit, parabit,

    id. Ps. 1, 3, 49:

    ille bonus vir nobis psaltriam Paravit,

    Ter. Ad. 3, 4, 31; id. Eun. 4, 6, 32:

    eum mihi precatorem paro,

    id. Heaut. 5, 2, 49:

    cetera parare, quae parantur pecuniā... amicos non parare,

    Cic. Lael. 15, 55:

    sibi regnum,

    Sall. C. 5, 6:

    exercitum,

    id. ib. 29, 3:

    commeatus,

    id. J. 28, 7:

    locum et sedes,

    Caes. B. G. 1, 31; 6, 22:

    quin ei velut opes sint quaedam parandae,

    Quint. 10, 1, 15:

    de lodice parandā,

    Juv. 7, 66.—
    B.
    In partic., to procure with money, to buy, purchase:

    in Piraeum ire volo, parare piscatum mihi,

    Plaut. Most. 1, 1, 64:

    trans Tiberim hortos,

    Cic. Att. 12, 19, 1; id. Fl. 29, 71 fin.:

    jumenta,

    Caes. B. G. 4, 2:

    servi aere parati,

    Sall. J. 31, 11:

    argento parata mancipia,

    Liv. 41, 6 fin. —Hence, părātus, a, um, P. a., prepared.
    A.
    In gen., ready (class.):

    ex paratā re imparatam omnem facis,

    Plaut. Capt. 3, 4, 6; so (opp. imparata) id. Cas. 4, 4, 8:

    tibi erunt parata verba, huic homini verbera,

    Ter. Heaut. 2, 3, 114:

    quos locos multā commentatione atque meditatione paratos atque expeditos habere debetis,

    Cic. de Or. 2, 27, 118:

    propositum ac paratum auxilium,

    Q. Cic. Petit. Cons. 6, 22:

    omnia ad bellum apta ac parata,

    Caes. B. C. 1, 30; Plin. Pan. 88:

    obvius et paratus umor,

    id. Ep. 2, 17, 25: parata victoria, an easy victory, Liv. 5, 6.—
    (β).
    With inf.:

    id quod parati sunt facere,

    Cic. Quint. 2, 8:

    audire,

    id. Inv. 1, 16, 23:

    paratos esse et obsides dare et imperata facere,

    Caes. B. G. 2, 3:

    omnia perpeti parati,

    id. ib. 3, 9:

    se paratum esse decertare,

    id. ib. 1, 44.—
    (γ).
    With dat. (not in Cic. or Cæs.):

    vel bello vel paci paratus,

    Liv. 1, 1, 8:

    nec praedae magis quam pugnae paratos esse,

    id. 7, 16, 4:

    imperio,

    id. 9, 36, 8:

    ferri acies... parata neci,

    Verg. A. 2, 334:

    veniae,

    Ov. P. 2, 2, 117:

    animus sceleribus,

    Tac. A. 12, 47:

    provincia peccantibus,

    id. Agr. 6:

    athleta certamini paratior,

    Quint. 8, 3, 10:

    castris ponendis,

    Liv. 33, 6:

    omnibus audendis paratissimus,

    Vell. 2, 56, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Prepared, provided, furnished, fitted, equipped with any thing:

    intellegit me ita paratum atque instructum ad judicium venire, ut, etc.,

    Cic. Verr. 1, 3, 7; cf.:

    ad permovendos animos instructi et parati,

    id. Or. 5, 20:

    scutis telisque parati ornatique,

    id. Caecin. 21, 60; id. Tusc. 4, 23, 52; id. Fam. 2, 4, 2:

    quo paratior ad usum forensem promptiorque esse possim,

    id. Div. in Caecil. 13, 41:

    paratus ad navigandum,

    id. Att. 9, 6, 2:

    ad omnem eventum paratus sum,

    id. Fam. 6, 21, 1; cf.:

    in omnīs causas paratus,

    Quint. 10, 5, 12; Sen. Contr. 3, 18, 3; Suet. Galb. 19:

    ad mentiendum paratus,

    Cic. Lael. 26, 98:

    animo simus ad dimicandum parati,

    Caes. B. C. 3, 85 fin.:

    paratiores ad omnia pericula subeunda,

    id. B. G. 1, 5:

    ad dicendum parati,

    Cic. de Or. 1, 9, 38.—
    (β).
    With ab: ab omni re sumus paratiores, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 6: si paratior ab exercitu esses, Cael. ib. 8, 10.—
    (γ).
    With in and abl., well versed, skilled, experienced in any thing:

    Q. Scaevola in jure paratissimus,

    Cic. Brut. 39, 145:

    prompta et parata in agendo celeritas,

    id. ib. 42, 154:

    in rebus maritimis,

    id. Imp. Pomp. 18, 55.—
    (δ).
    With contra:

    te contra fortunam paratum armatumque cognovi,

    Cic. Fam. 5, 13, 1.—
    2.
    Of mental preparation, prepared, ready, in a good or bad sense:

    ut ad partes paratus veniat,

    Varr. R. R. 2, 5, 1:

    fabulam compositam Volsci belli, Hernicos ad partes paratos,

    Liv. 3, 10, 10:

    ad quam (causarum operam) ego numquam, nisi paratus et meditatus accedo,

    Cic. Leg. 1, 4, 12:

    homo ad omne facinus paratissimus,

    id. Mil. 9, 25; id. Verr. 2, 2, 6, § 17; 2, 2, 15, § 37; id. Quint. 11, 39:

    itane huc paratus advenis?

    Ter. And. 5, 4, 6; cf.:

    philosophi habent paratum quid de quāque re dicant,

    Cic. de Or. 2, 36, 152.—Hence, adv.: părātē.
    1.
    Preparedly, with preparation:

    ad dicendum parate venire,

    Cic. Brut. 68, 241:

    paratius atque accuratius dicere,

    id. de Or. 1, 33, 150.—
    2.
    Transf.
    a.
    Carefully, vigilantly:

    id parate curavi ut caverem,

    Plaut. Rud. 1, 3, 9.—
    b.
    Readily, promptly:

    paratius venire,

    Cic. Rosc. Am. 26, 72:

    paratissime respondere,

    Plin. Ep. 3, 9, 16.
    2.
    păro, āre, v. a. [par], to make equal, esteem equal. *
    I.
    In gen.:

    eodem hercle vos pono et paro: parissumi estis iibus,

    Plaut. Curc. 4, 2, 20.—
    II.
    In partic., to bring to an agreement, arrange with any one:

    se paraturum cum collegā,

    Cic. Fam. 1, 9, 25; cf. Fest. p. 234 Müll.
    3.
    păro, ōnis, m., = parôn, a small, light ship, Cic. poët. ap. Isid. Orig. 19, 1, 20 (ed. Orell. IV. 2, p. 572); Gell. 10, 25, 5; cf.:

    parones navium genus, ad cujus similitudinem myoparo vocatur,

    Fest. p. 222 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > paro

  • 50 parvissime

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvissime

  • 51 parvus

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvus

  • 52 poplice

    pūblĭcus (in inscrr. also POBLICVS and POPLICVS), a, um, adj. [contr. from populicus, from populus], of or belonging to the people, State, or community; that is done for the sake or at the expense of the State; public, common.
    I.
    Lit.: multi suam rem bene gessere et publicam patriā procul, the business of the State, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 295 Vahl.):

    publica magnificentia (opp. privata luxuria),

    Cic. Mur. 36, 76:

    sacrificia publica ac privata,

    Caes. B. G. 6, 12:

    injuriae,

    done to the State, id. ib. 1, 12:

    litterae testimonium,

    Cic. Verr. 2, 3, 31, § 74:

    memoria publica recensionis tabulis publicis impressa,

    id. Mil. 27, 73:

    pecunia,

    id. Agr. 2, 30, 82:

    publicum funus,

    at the public expense, Plin. Ep. 2, 1 init.:

    defunctum senatus publico funere honoravit,

    Suet. Vit. 3:

    causa,

    an affair of State, Liv. 2, 56;

    also,

    a criminal process, Cic. Rosc. Am. 21, 59:

    in causis judiciisque publicis,

    id. Div. in Caecil. 1, 1:

    largitiones,

    Sall. C. 37, 7: res publica, the commonwealth, the State; v. publicus ludus, Hor. C. 4, 2, 42:

    in publica commoda peccare,

    id. Ep. 2, 1, 3:

    incisa notis marmora publicis,

    id. C. 4, 8, 13.—
    B.
    Subst.
    1.
    pūblĭcūs, i, m.
    a.
    A public officer, public functionary, magistrate:

    si quis aut privatus aut publicus, etc.,

    Caes. B. G. 6, 12: metuit publicos, the police, Plaut. Truc. 2, 7, 6.—
    b.
    A public slave or servant, an attendant upon a college of augurs, etc., Inscr. Orell. 24, 68 sq.; 2470; 2853 al.—
    2.
    publĭcum, i, n.
    a.
    Possessions of the State, public territory, communal property:

    publicum Campanum,

    Cic. Agr. 2, 30, 82.—
    b.
    The public purse, the public coffers or treasury, public income, revenue, etc.: solitus non modo in publico ( in public, openly; v. under II. b.), sed etiam de publico convivari, at public cost, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    bona alicujus vendere et in publicum redigere,

    into the public treasury, for public use, Liv. 4, 15 fin.:

    in publicum emere,

    id. 39, 44; 26, 27:

    mille et ducenta talenta praedae in publicum retulit,

    Nep. Timoth. 1, 2:

    publicis male redemptis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 33:

    conducere publica,

    to farm the public revenues, Hor. Ep. 1, 1, 77:

    habere publicum,

    to be a farmer of the public revenues, Plaut. Truc. 1, 2, 41:

    frui publico,

    Cic. Prov. Cons. 5, 12; Dig. 39, 4, 1, § 1:

    publicum quadragesimae in Asiā egit,

    Suet. Vesp. 1:

    publicum agitare,

    Sen. Ep. 119, 5:

    pessimo publico facere,

    to the injury of the State, Liv. 2, 1, 1.—
    (β).
    Transf.: qui hoc salutationum publicum exercet, who receives pay (like a porter) for admitting to an audience, Sen. Const. 14, 4. —
    c.
    The archives of the State, public records:

    ut scriptum in publico in litteris exstat,

    Varr. R. R. 2, 11, 10.—
    d.
    The commonwealth, State, community, city:

    consulere in publicum,

    to deliberate for the public weal, Plin. Ep. 9, 13, 21.—
    II.
    Transf., common, general, public (as adj. rare, and mostly poet.):

    publica lex hominum,

    Pers. 5, 98:

    juvenum Publica cura,

    Hor. C. 2, 8, 7:

    usus,

    id. Ep. 2, 1, 92:

    favor,

    the favor of all, Ov. P. 4, 14, 56:

    lux publica mundi,

    the sun, id. M. 2, 35:

    verba,

    common, usual, id. Am. 3, 7, 12; id. A. A. 1, 144; Sen. Ep. 3, 1; 59, 1:

    moneta,

    current, Vulg. Gen. 23, 16.— Hence,
    2.
    Substt. *
    a.
    publica, ae, f., a public woman, Sen. Ep. 88, 37.—
    b.
    pu-blicum, i, n., a public place, publicity (freq. and class.):

    NEVE IN POPLICOD NEVE IN PREIVATOD, S. C. de Bacchan.: IN. POPLICO, Tab. Bantin. lin. 3: in publico esse non audet, includit se domi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    summa in publico copia,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    epistulam in publico proponere,

    publicly, id. Att. 8, 9, 2:

    prodire in publicum,

    to go out in public, id. Verr. 2, 1, 31, § 80:

    egredi,

    Tac. H. 4, 49:

    carere publico,

    not to go out in public, to remain at home, Cic. Mil. 7, 18:

    abstinere publico,

    Tac. A. 3, 3; Suet. Claud. 36:

    lectica per publicum vehi,

    id. Ner. 9:

    oratio, quam nuper in publicum dedi,

    published, Plin. Ep. 8, 3, 2.—
    B.
    General, in a bad sense, i. e. common, ordinary, bad (very rare):

    structura carminis,

    Ov. P. 4, 13, 4:

    vatem, cui non sit publica vena,

    Juv. 7, 53:

    sermo non publici saporis,

    Petr. 3.—Hence, adv.: pu-blĭcē ( poplice).
    A.
    On account, at the cost, in behalf, or in charge of the State:

    haud scio mali quid ortum ex hoc sit publice,

    Ter. Ad. 3, 3, 89:

    AES. ARGENTVM. AVRVMVE. PVPLICE. SIGNANTO,

    to provide with the public stamp, Cic. Leg. 3, 3, 6: VT BONA EIVS POPLICE POSSIDEANTVR FACITO, for the State, in charge of the State, Tab. Bantin. lin. 9:

    sunt illustriora, quae publice fiunt,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    disciplina puerilis publice exposita,

    on the part of the State, by the State, id. ib. 4, 3, 3:

    publice interfici,

    by order of the State, id. Brut. 62, 224:

    legationis princeps publice dixit,

    in the name of the State, id. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    publice maximam putant esse laudem, quam latissime a suis finibus vacare agros,

    in a national point of view, Caes. B. G. 4, 3:

    frumentum, quod Aedui essent publice polliciti,

    for the State, in the name of the State, id. ib. 1, 16:

    gratiam atque amicitiam publice privatimque petere,

    on behalf of the public, and as individuals, id. ib. 5, 55 fin.; id. B. C. 2, 16:

    ea privatim et publice rapere,

    Sall. C. 11, 6:

    potius publice quam privatim amicitiam populi Ron ani colere,

    id. J. 8, 2; id. C. 49, 3:

    Minucius eandem publice curationem agens, quam Maelius privatim agendam susceperat,

    Liv. 4, 13:

    neque publice neque privatim,

    Cic. Verr. 2, 1, 6, § 16:

    ut filiae ejus publice alerentur,

    at the public expense, Nep. Arist. 3, 3: in urbe, celeberrimo loco elatus publice, id. Dion, 10, 3; cf. Liv. 5, 55; Plin. 33, 1, 4, § 11.—
    B.
    Generally, all together, universally:

    exulatum publice ire,

    Liv. 5, 53 fin.; Dig. 39, 2, 24:

    Labeo consulentibus de jure publice responsitavit,

    all without exception, Gell. 13, 10, 1.—
    C.
    Before the people, openly, publicly, = palam (only post-class.):

    publice disserere,

    Gell. 17, 21, 1:

    virtutem Claudii publice praedicare,

    Treb. Pol. Claud. 17:

    rumor publice crebuerat,

    App. M. 10, p. 247, 16; id. Mag. p. 276, 35; id. M. 2, p. 118, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > poplice

  • 53 proinde

    prŏ-indē (abbrev. proin, like dein for deinde;

    usually monosyl.,

    Plaut. Am. 1, 1, 155; id. Capt. prol. 63; 3, 4, 20 et saep.; Ter. And. 2, 4, 5; id. Eun. 1, 1, 11; id. Heaut. 1, 2, 3;

    dissyl.,

    Cat. 20, 16), adv.
    I.
    Just so, in the same manner, in like manner, equally, just, even; usually with a foll. atque ( ac), quasi, or ut, rarely quam:

    tibi nunc, proinde ac merere, summas habeo gratias,

    Plaut. Trin. 3, 2, 33; cf. Cic. Tusc. 5, 2, 6; and:

    Scipiades... Ossa dedit terrae, proinde ac famul infimus esset,

    Lucr. 3, 1035; so, proinde atque (ac) si, Lex Rubr. lin. 17, ap. Haubold, Monum. Leg. p. 146; cf.:

    quā de re quoniam nihil ad me scribis, proinde habebo ac si scripsisses nihil esse,

    just as if, the same as if, Cic. Att. 3, 13, 1:

    proinde aestimans, ac si usus esset,

    Caes. B. C. 3, 1, 5:

    proinde expiscare quasi non nosses,

    Ter. Phorm. 2, 3, 35:

    proinde quasi nemo siet, Ita, etc.,

    id. Heaut. 1, 1, 13; Cic. Rep. 1, 5, 9; cf.:

    proinde quasi nostram ipsam mentem videre possimus,

    id. Mil. 31, 84; and:

    proinde quasi aut plures fortunati sint quam infelices, aut, etc.,

    id. Tusc. 1, 36, 86:

    haec curata sint Fac sis, proinde adeo, ut me velle intellegis,

    Plaut. Am. 3, 3, 27:

    faciam, sit, proinde ut dixi, Tragicomoedia,

    id. ib. prol. 63:

    proinde ut commodumst et lubet,

    id. ib. 2, 1, 8:

    proinde ut quisque fortunā utitur, ita praecellet,

    id. Ps. 2, 3, 13; cf.

    , in the reverse order: quia, ut vos mihi domi eritis proinde ego ero fama foris,

    Ter. Hec. 2, 1, 21; Lucr. 4, 648:

    si proinde amentur mulieres diu quam lavant,

    Plaut. Truc. 2, 3, 3: equidem diis habeo gratiam, non proinde quia natus est quam, etc. (Gr. ouch houtôs... hôs), Gell. 9, 3, 5.— Absol.: hunc filii loco non proinde habere turpe mihi videtur, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5; Petr. 83:

    ut, sive dulcis esset sapor uvae sive acidus, proinde aestimarent,

    Col. 11, 2, 68; Just. 41, 3, 8.—
    II.
    Hence, therefore, accordingly, then, in expressions of advice, exhortation, encouragement, etc.:

    proinde actutum istuc quid sit quod scire expetis eloquere,

    Plaut. As. 1, 1, 12:

    proinde istud facias ipse, quod faciamus nobis suades,

    id. ib. 3, 3, 54:

    proinde hinc vos amolimini,

    Ter. And. 4, 2, 24: proinde aperte dice, quid sit, quod times, Naev. ap. Fest. p. 229 (Trag. Rel. v. 63 Rib.):

    proin tu fac, apud te ut sies,

    id. And. 2, 4, 5; Cic. Fam. 12, 6, 2:

    proinde aut exeant aut quiescant,

    id. Cat. 2, 5, 11; Caes. B. G. 7, 38 fin.:

    proinde parati intentique essent signo dato Romanos invadere,

    Sall. J. 49, 3; 83, 1:

    proinde tona eloquio, solitum tibi!

    Verg. A. 11, 383:

    proinde ne gravarentur,

    Liv. 1, 9; 2, 15; 3, 57; Curt. 3, 5, 13; Just. 31, 7, 6; Plin. Ep. 2, 3, 8; 3, 19, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > proinde

  • 54 publica

    pūblĭcus (in inscrr. also POBLICVS and POPLICVS), a, um, adj. [contr. from populicus, from populus], of or belonging to the people, State, or community; that is done for the sake or at the expense of the State; public, common.
    I.
    Lit.: multi suam rem bene gessere et publicam patriā procul, the business of the State, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 295 Vahl.):

    publica magnificentia (opp. privata luxuria),

    Cic. Mur. 36, 76:

    sacrificia publica ac privata,

    Caes. B. G. 6, 12:

    injuriae,

    done to the State, id. ib. 1, 12:

    litterae testimonium,

    Cic. Verr. 2, 3, 31, § 74:

    memoria publica recensionis tabulis publicis impressa,

    id. Mil. 27, 73:

    pecunia,

    id. Agr. 2, 30, 82:

    publicum funus,

    at the public expense, Plin. Ep. 2, 1 init.:

    defunctum senatus publico funere honoravit,

    Suet. Vit. 3:

    causa,

    an affair of State, Liv. 2, 56;

    also,

    a criminal process, Cic. Rosc. Am. 21, 59:

    in causis judiciisque publicis,

    id. Div. in Caecil. 1, 1:

    largitiones,

    Sall. C. 37, 7: res publica, the commonwealth, the State; v. publicus ludus, Hor. C. 4, 2, 42:

    in publica commoda peccare,

    id. Ep. 2, 1, 3:

    incisa notis marmora publicis,

    id. C. 4, 8, 13.—
    B.
    Subst.
    1.
    pūblĭcūs, i, m.
    a.
    A public officer, public functionary, magistrate:

    si quis aut privatus aut publicus, etc.,

    Caes. B. G. 6, 12: metuit publicos, the police, Plaut. Truc. 2, 7, 6.—
    b.
    A public slave or servant, an attendant upon a college of augurs, etc., Inscr. Orell. 24, 68 sq.; 2470; 2853 al.—
    2.
    publĭcum, i, n.
    a.
    Possessions of the State, public territory, communal property:

    publicum Campanum,

    Cic. Agr. 2, 30, 82.—
    b.
    The public purse, the public coffers or treasury, public income, revenue, etc.: solitus non modo in publico ( in public, openly; v. under II. b.), sed etiam de publico convivari, at public cost, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    bona alicujus vendere et in publicum redigere,

    into the public treasury, for public use, Liv. 4, 15 fin.:

    in publicum emere,

    id. 39, 44; 26, 27:

    mille et ducenta talenta praedae in publicum retulit,

    Nep. Timoth. 1, 2:

    publicis male redemptis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 33:

    conducere publica,

    to farm the public revenues, Hor. Ep. 1, 1, 77:

    habere publicum,

    to be a farmer of the public revenues, Plaut. Truc. 1, 2, 41:

    frui publico,

    Cic. Prov. Cons. 5, 12; Dig. 39, 4, 1, § 1:

    publicum quadragesimae in Asiā egit,

    Suet. Vesp. 1:

    publicum agitare,

    Sen. Ep. 119, 5:

    pessimo publico facere,

    to the injury of the State, Liv. 2, 1, 1.—
    (β).
    Transf.: qui hoc salutationum publicum exercet, who receives pay (like a porter) for admitting to an audience, Sen. Const. 14, 4. —
    c.
    The archives of the State, public records:

    ut scriptum in publico in litteris exstat,

    Varr. R. R. 2, 11, 10.—
    d.
    The commonwealth, State, community, city:

    consulere in publicum,

    to deliberate for the public weal, Plin. Ep. 9, 13, 21.—
    II.
    Transf., common, general, public (as adj. rare, and mostly poet.):

    publica lex hominum,

    Pers. 5, 98:

    juvenum Publica cura,

    Hor. C. 2, 8, 7:

    usus,

    id. Ep. 2, 1, 92:

    favor,

    the favor of all, Ov. P. 4, 14, 56:

    lux publica mundi,

    the sun, id. M. 2, 35:

    verba,

    common, usual, id. Am. 3, 7, 12; id. A. A. 1, 144; Sen. Ep. 3, 1; 59, 1:

    moneta,

    current, Vulg. Gen. 23, 16.— Hence,
    2.
    Substt. *
    a.
    publica, ae, f., a public woman, Sen. Ep. 88, 37.—
    b.
    pu-blicum, i, n., a public place, publicity (freq. and class.):

    NEVE IN POPLICOD NEVE IN PREIVATOD, S. C. de Bacchan.: IN. POPLICO, Tab. Bantin. lin. 3: in publico esse non audet, includit se domi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    summa in publico copia,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    epistulam in publico proponere,

    publicly, id. Att. 8, 9, 2:

    prodire in publicum,

    to go out in public, id. Verr. 2, 1, 31, § 80:

    egredi,

    Tac. H. 4, 49:

    carere publico,

    not to go out in public, to remain at home, Cic. Mil. 7, 18:

    abstinere publico,

    Tac. A. 3, 3; Suet. Claud. 36:

    lectica per publicum vehi,

    id. Ner. 9:

    oratio, quam nuper in publicum dedi,

    published, Plin. Ep. 8, 3, 2.—
    B.
    General, in a bad sense, i. e. common, ordinary, bad (very rare):

    structura carminis,

    Ov. P. 4, 13, 4:

    vatem, cui non sit publica vena,

    Juv. 7, 53:

    sermo non publici saporis,

    Petr. 3.—Hence, adv.: pu-blĭcē ( poplice).
    A.
    On account, at the cost, in behalf, or in charge of the State:

    haud scio mali quid ortum ex hoc sit publice,

    Ter. Ad. 3, 3, 89:

    AES. ARGENTVM. AVRVMVE. PVPLICE. SIGNANTO,

    to provide with the public stamp, Cic. Leg. 3, 3, 6: VT BONA EIVS POPLICE POSSIDEANTVR FACITO, for the State, in charge of the State, Tab. Bantin. lin. 9:

    sunt illustriora, quae publice fiunt,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    disciplina puerilis publice exposita,

    on the part of the State, by the State, id. ib. 4, 3, 3:

    publice interfici,

    by order of the State, id. Brut. 62, 224:

    legationis princeps publice dixit,

    in the name of the State, id. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    publice maximam putant esse laudem, quam latissime a suis finibus vacare agros,

    in a national point of view, Caes. B. G. 4, 3:

    frumentum, quod Aedui essent publice polliciti,

    for the State, in the name of the State, id. ib. 1, 16:

    gratiam atque amicitiam publice privatimque petere,

    on behalf of the public, and as individuals, id. ib. 5, 55 fin.; id. B. C. 2, 16:

    ea privatim et publice rapere,

    Sall. C. 11, 6:

    potius publice quam privatim amicitiam populi Ron ani colere,

    id. J. 8, 2; id. C. 49, 3:

    Minucius eandem publice curationem agens, quam Maelius privatim agendam susceperat,

    Liv. 4, 13:

    neque publice neque privatim,

    Cic. Verr. 2, 1, 6, § 16:

    ut filiae ejus publice alerentur,

    at the public expense, Nep. Arist. 3, 3: in urbe, celeberrimo loco elatus publice, id. Dion, 10, 3; cf. Liv. 5, 55; Plin. 33, 1, 4, § 11.—
    B.
    Generally, all together, universally:

    exulatum publice ire,

    Liv. 5, 53 fin.; Dig. 39, 2, 24:

    Labeo consulentibus de jure publice responsitavit,

    all without exception, Gell. 13, 10, 1.—
    C.
    Before the people, openly, publicly, = palam (only post-class.):

    publice disserere,

    Gell. 17, 21, 1:

    virtutem Claudii publice praedicare,

    Treb. Pol. Claud. 17:

    rumor publice crebuerat,

    App. M. 10, p. 247, 16; id. Mag. p. 276, 35; id. M. 2, p. 118, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > publica

  • 55 publicum

    pūblĭcus (in inscrr. also POBLICVS and POPLICVS), a, um, adj. [contr. from populicus, from populus], of or belonging to the people, State, or community; that is done for the sake or at the expense of the State; public, common.
    I.
    Lit.: multi suam rem bene gessere et publicam patriā procul, the business of the State, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 295 Vahl.):

    publica magnificentia (opp. privata luxuria),

    Cic. Mur. 36, 76:

    sacrificia publica ac privata,

    Caes. B. G. 6, 12:

    injuriae,

    done to the State, id. ib. 1, 12:

    litterae testimonium,

    Cic. Verr. 2, 3, 31, § 74:

    memoria publica recensionis tabulis publicis impressa,

    id. Mil. 27, 73:

    pecunia,

    id. Agr. 2, 30, 82:

    publicum funus,

    at the public expense, Plin. Ep. 2, 1 init.:

    defunctum senatus publico funere honoravit,

    Suet. Vit. 3:

    causa,

    an affair of State, Liv. 2, 56;

    also,

    a criminal process, Cic. Rosc. Am. 21, 59:

    in causis judiciisque publicis,

    id. Div. in Caecil. 1, 1:

    largitiones,

    Sall. C. 37, 7: res publica, the commonwealth, the State; v. publicus ludus, Hor. C. 4, 2, 42:

    in publica commoda peccare,

    id. Ep. 2, 1, 3:

    incisa notis marmora publicis,

    id. C. 4, 8, 13.—
    B.
    Subst.
    1.
    pūblĭcūs, i, m.
    a.
    A public officer, public functionary, magistrate:

    si quis aut privatus aut publicus, etc.,

    Caes. B. G. 6, 12: metuit publicos, the police, Plaut. Truc. 2, 7, 6.—
    b.
    A public slave or servant, an attendant upon a college of augurs, etc., Inscr. Orell. 24, 68 sq.; 2470; 2853 al.—
    2.
    publĭcum, i, n.
    a.
    Possessions of the State, public territory, communal property:

    publicum Campanum,

    Cic. Agr. 2, 30, 82.—
    b.
    The public purse, the public coffers or treasury, public income, revenue, etc.: solitus non modo in publico ( in public, openly; v. under II. b.), sed etiam de publico convivari, at public cost, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    bona alicujus vendere et in publicum redigere,

    into the public treasury, for public use, Liv. 4, 15 fin.:

    in publicum emere,

    id. 39, 44; 26, 27:

    mille et ducenta talenta praedae in publicum retulit,

    Nep. Timoth. 1, 2:

    publicis male redemptis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 33:

    conducere publica,

    to farm the public revenues, Hor. Ep. 1, 1, 77:

    habere publicum,

    to be a farmer of the public revenues, Plaut. Truc. 1, 2, 41:

    frui publico,

    Cic. Prov. Cons. 5, 12; Dig. 39, 4, 1, § 1:

    publicum quadragesimae in Asiā egit,

    Suet. Vesp. 1:

    publicum agitare,

    Sen. Ep. 119, 5:

    pessimo publico facere,

    to the injury of the State, Liv. 2, 1, 1.—
    (β).
    Transf.: qui hoc salutationum publicum exercet, who receives pay (like a porter) for admitting to an audience, Sen. Const. 14, 4. —
    c.
    The archives of the State, public records:

    ut scriptum in publico in litteris exstat,

    Varr. R. R. 2, 11, 10.—
    d.
    The commonwealth, State, community, city:

    consulere in publicum,

    to deliberate for the public weal, Plin. Ep. 9, 13, 21.—
    II.
    Transf., common, general, public (as adj. rare, and mostly poet.):

    publica lex hominum,

    Pers. 5, 98:

    juvenum Publica cura,

    Hor. C. 2, 8, 7:

    usus,

    id. Ep. 2, 1, 92:

    favor,

    the favor of all, Ov. P. 4, 14, 56:

    lux publica mundi,

    the sun, id. M. 2, 35:

    verba,

    common, usual, id. Am. 3, 7, 12; id. A. A. 1, 144; Sen. Ep. 3, 1; 59, 1:

    moneta,

    current, Vulg. Gen. 23, 16.— Hence,
    2.
    Substt. *
    a.
    publica, ae, f., a public woman, Sen. Ep. 88, 37.—
    b.
    pu-blicum, i, n., a public place, publicity (freq. and class.):

    NEVE IN POPLICOD NEVE IN PREIVATOD, S. C. de Bacchan.: IN. POPLICO, Tab. Bantin. lin. 3: in publico esse non audet, includit se domi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    summa in publico copia,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    epistulam in publico proponere,

    publicly, id. Att. 8, 9, 2:

    prodire in publicum,

    to go out in public, id. Verr. 2, 1, 31, § 80:

    egredi,

    Tac. H. 4, 49:

    carere publico,

    not to go out in public, to remain at home, Cic. Mil. 7, 18:

    abstinere publico,

    Tac. A. 3, 3; Suet. Claud. 36:

    lectica per publicum vehi,

    id. Ner. 9:

    oratio, quam nuper in publicum dedi,

    published, Plin. Ep. 8, 3, 2.—
    B.
    General, in a bad sense, i. e. common, ordinary, bad (very rare):

    structura carminis,

    Ov. P. 4, 13, 4:

    vatem, cui non sit publica vena,

    Juv. 7, 53:

    sermo non publici saporis,

    Petr. 3.—Hence, adv.: pu-blĭcē ( poplice).
    A.
    On account, at the cost, in behalf, or in charge of the State:

    haud scio mali quid ortum ex hoc sit publice,

    Ter. Ad. 3, 3, 89:

    AES. ARGENTVM. AVRVMVE. PVPLICE. SIGNANTO,

    to provide with the public stamp, Cic. Leg. 3, 3, 6: VT BONA EIVS POPLICE POSSIDEANTVR FACITO, for the State, in charge of the State, Tab. Bantin. lin. 9:

    sunt illustriora, quae publice fiunt,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    disciplina puerilis publice exposita,

    on the part of the State, by the State, id. ib. 4, 3, 3:

    publice interfici,

    by order of the State, id. Brut. 62, 224:

    legationis princeps publice dixit,

    in the name of the State, id. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    publice maximam putant esse laudem, quam latissime a suis finibus vacare agros,

    in a national point of view, Caes. B. G. 4, 3:

    frumentum, quod Aedui essent publice polliciti,

    for the State, in the name of the State, id. ib. 1, 16:

    gratiam atque amicitiam publice privatimque petere,

    on behalf of the public, and as individuals, id. ib. 5, 55 fin.; id. B. C. 2, 16:

    ea privatim et publice rapere,

    Sall. C. 11, 6:

    potius publice quam privatim amicitiam populi Ron ani colere,

    id. J. 8, 2; id. C. 49, 3:

    Minucius eandem publice curationem agens, quam Maelius privatim agendam susceperat,

    Liv. 4, 13:

    neque publice neque privatim,

    Cic. Verr. 2, 1, 6, § 16:

    ut filiae ejus publice alerentur,

    at the public expense, Nep. Arist. 3, 3: in urbe, celeberrimo loco elatus publice, id. Dion, 10, 3; cf. Liv. 5, 55; Plin. 33, 1, 4, § 11.—
    B.
    Generally, all together, universally:

    exulatum publice ire,

    Liv. 5, 53 fin.; Dig. 39, 2, 24:

    Labeo consulentibus de jure publice responsitavit,

    all without exception, Gell. 13, 10, 1.—
    C.
    Before the people, openly, publicly, = palam (only post-class.):

    publice disserere,

    Gell. 17, 21, 1:

    virtutem Claudii publice praedicare,

    Treb. Pol. Claud. 17:

    rumor publice crebuerat,

    App. M. 10, p. 247, 16; id. Mag. p. 276, 35; id. M. 2, p. 118, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > publicum

  • 56 publicus

    pūblĭcus (in inscrr. also POBLICVS and POPLICVS), a, um, adj. [contr. from populicus, from populus], of or belonging to the people, State, or community; that is done for the sake or at the expense of the State; public, common.
    I.
    Lit.: multi suam rem bene gessere et publicam patriā procul, the business of the State, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 295 Vahl.):

    publica magnificentia (opp. privata luxuria),

    Cic. Mur. 36, 76:

    sacrificia publica ac privata,

    Caes. B. G. 6, 12:

    injuriae,

    done to the State, id. ib. 1, 12:

    litterae testimonium,

    Cic. Verr. 2, 3, 31, § 74:

    memoria publica recensionis tabulis publicis impressa,

    id. Mil. 27, 73:

    pecunia,

    id. Agr. 2, 30, 82:

    publicum funus,

    at the public expense, Plin. Ep. 2, 1 init.:

    defunctum senatus publico funere honoravit,

    Suet. Vit. 3:

    causa,

    an affair of State, Liv. 2, 56;

    also,

    a criminal process, Cic. Rosc. Am. 21, 59:

    in causis judiciisque publicis,

    id. Div. in Caecil. 1, 1:

    largitiones,

    Sall. C. 37, 7: res publica, the commonwealth, the State; v. publicus ludus, Hor. C. 4, 2, 42:

    in publica commoda peccare,

    id. Ep. 2, 1, 3:

    incisa notis marmora publicis,

    id. C. 4, 8, 13.—
    B.
    Subst.
    1.
    pūblĭcūs, i, m.
    a.
    A public officer, public functionary, magistrate:

    si quis aut privatus aut publicus, etc.,

    Caes. B. G. 6, 12: metuit publicos, the police, Plaut. Truc. 2, 7, 6.—
    b.
    A public slave or servant, an attendant upon a college of augurs, etc., Inscr. Orell. 24, 68 sq.; 2470; 2853 al.—
    2.
    publĭcum, i, n.
    a.
    Possessions of the State, public territory, communal property:

    publicum Campanum,

    Cic. Agr. 2, 30, 82.—
    b.
    The public purse, the public coffers or treasury, public income, revenue, etc.: solitus non modo in publico ( in public, openly; v. under II. b.), sed etiam de publico convivari, at public cost, Cic. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    bona alicujus vendere et in publicum redigere,

    into the public treasury, for public use, Liv. 4, 15 fin.:

    in publicum emere,

    id. 39, 44; 26, 27:

    mille et ducenta talenta praedae in publicum retulit,

    Nep. Timoth. 1, 2:

    publicis male redemptis,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 33:

    conducere publica,

    to farm the public revenues, Hor. Ep. 1, 1, 77:

    habere publicum,

    to be a farmer of the public revenues, Plaut. Truc. 1, 2, 41:

    frui publico,

    Cic. Prov. Cons. 5, 12; Dig. 39, 4, 1, § 1:

    publicum quadragesimae in Asiā egit,

    Suet. Vesp. 1:

    publicum agitare,

    Sen. Ep. 119, 5:

    pessimo publico facere,

    to the injury of the State, Liv. 2, 1, 1.—
    (β).
    Transf.: qui hoc salutationum publicum exercet, who receives pay (like a porter) for admitting to an audience, Sen. Const. 14, 4. —
    c.
    The archives of the State, public records:

    ut scriptum in publico in litteris exstat,

    Varr. R. R. 2, 11, 10.—
    d.
    The commonwealth, State, community, city:

    consulere in publicum,

    to deliberate for the public weal, Plin. Ep. 9, 13, 21.—
    II.
    Transf., common, general, public (as adj. rare, and mostly poet.):

    publica lex hominum,

    Pers. 5, 98:

    juvenum Publica cura,

    Hor. C. 2, 8, 7:

    usus,

    id. Ep. 2, 1, 92:

    favor,

    the favor of all, Ov. P. 4, 14, 56:

    lux publica mundi,

    the sun, id. M. 2, 35:

    verba,

    common, usual, id. Am. 3, 7, 12; id. A. A. 1, 144; Sen. Ep. 3, 1; 59, 1:

    moneta,

    current, Vulg. Gen. 23, 16.— Hence,
    2.
    Substt. *
    a.
    publica, ae, f., a public woman, Sen. Ep. 88, 37.—
    b.
    pu-blicum, i, n., a public place, publicity (freq. and class.):

    NEVE IN POPLICOD NEVE IN PREIVATOD, S. C. de Bacchan.: IN. POPLICO, Tab. Bantin. lin. 3: in publico esse non audet, includit se domi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    summa in publico copia,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    epistulam in publico proponere,

    publicly, id. Att. 8, 9, 2:

    prodire in publicum,

    to go out in public, id. Verr. 2, 1, 31, § 80:

    egredi,

    Tac. H. 4, 49:

    carere publico,

    not to go out in public, to remain at home, Cic. Mil. 7, 18:

    abstinere publico,

    Tac. A. 3, 3; Suet. Claud. 36:

    lectica per publicum vehi,

    id. Ner. 9:

    oratio, quam nuper in publicum dedi,

    published, Plin. Ep. 8, 3, 2.—
    B.
    General, in a bad sense, i. e. common, ordinary, bad (very rare):

    structura carminis,

    Ov. P. 4, 13, 4:

    vatem, cui non sit publica vena,

    Juv. 7, 53:

    sermo non publici saporis,

    Petr. 3.—Hence, adv.: pu-blĭcē ( poplice).
    A.
    On account, at the cost, in behalf, or in charge of the State:

    haud scio mali quid ortum ex hoc sit publice,

    Ter. Ad. 3, 3, 89:

    AES. ARGENTVM. AVRVMVE. PVPLICE. SIGNANTO,

    to provide with the public stamp, Cic. Leg. 3, 3, 6: VT BONA EIVS POPLICE POSSIDEANTVR FACITO, for the State, in charge of the State, Tab. Bantin. lin. 9:

    sunt illustriora, quae publice fiunt,

    Cic. Rep. 3, 12, 21:

    disciplina puerilis publice exposita,

    on the part of the State, by the State, id. ib. 4, 3, 3:

    publice interfici,

    by order of the State, id. Brut. 62, 224:

    legationis princeps publice dixit,

    in the name of the State, id. Verr. 2, 3, 44, § 105:

    publice maximam putant esse laudem, quam latissime a suis finibus vacare agros,

    in a national point of view, Caes. B. G. 4, 3:

    frumentum, quod Aedui essent publice polliciti,

    for the State, in the name of the State, id. ib. 1, 16:

    gratiam atque amicitiam publice privatimque petere,

    on behalf of the public, and as individuals, id. ib. 5, 55 fin.; id. B. C. 2, 16:

    ea privatim et publice rapere,

    Sall. C. 11, 6:

    potius publice quam privatim amicitiam populi Ron ani colere,

    id. J. 8, 2; id. C. 49, 3:

    Minucius eandem publice curationem agens, quam Maelius privatim agendam susceperat,

    Liv. 4, 13:

    neque publice neque privatim,

    Cic. Verr. 2, 1, 6, § 16:

    ut filiae ejus publice alerentur,

    at the public expense, Nep. Arist. 3, 3: in urbe, celeberrimo loco elatus publice, id. Dion, 10, 3; cf. Liv. 5, 55; Plin. 33, 1, 4, § 11.—
    B.
    Generally, all together, universally:

    exulatum publice ire,

    Liv. 5, 53 fin.; Dig. 39, 2, 24:

    Labeo consulentibus de jure publice responsitavit,

    all without exception, Gell. 13, 10, 1.—
    C.
    Before the people, openly, publicly, = palam (only post-class.):

    publice disserere,

    Gell. 17, 21, 1:

    virtutem Claudii publice praedicare,

    Treb. Pol. Claud. 17:

    rumor publice crebuerat,

    App. M. 10, p. 247, 16; id. Mag. p. 276, 35; id. M. 2, p. 118, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > publicus

  • 57 redimo

    rĕd-ĭmo, ēmi, emptum, 3, v. a. [emo].
    I.
    To buy back, repurchase (freq. and class.; syn.: recupero, reparo).
    A.
    In gen.:

    eam (domum) non minoris, quam emit Antonius, redimet,

    Cic. Phil. 13, 5, 10:

    neque adeo hasce emi mihi — illi redemi rursum,

    Plaut. Trin. 1, 2, 145:

    aut emendum sibi quod non habebat, aut redimendum quod habebat,

    Cic. Sest. 30, 66:

    de fundo redimendo,

    id. Att. 11, 13, 4:

    orabo, ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi, Aliam illi redimam meliorem,

    will buy in return, Plaut. Men. 4, 2, 115; 4, 3, 6; cf. Plin. 6, 28, 32, § 162.—
    B.
    In partic., to buy back, ransom, release, redeem a prisoner, slave, etc.: Li. Tu redimes me, si me hostes interceperint? De. Redimam, Plaut. As. 1, 1, 93; Ter. Eun. 1, 1, 29:

    ut is homo redimatur illi,

    Plaut. Capt. 2, 2, 91; cf. id. Merc. 3, 1, 31:

    captos, captivos ab hoste, a praedonibus, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 55; id. Verr. 2, 5, 34, § 90; cf.:

    haec benignitas, redimi e servitute captos,

    id. Off. 2, 18, 63; Plaut. Pers. 4, 6, 14:

    servi in publicum redempti ac manumissi,

    ransomed, liberated at public cost, Liv. 26, 27:

    me raptum pugnā pretiove redemptum Mandere humo,

    Verg. A. 9, 213; Ov. H. 3, 39; id. Am. 1, 8, 63. — Hence,
    2.
    In gen., to buy off from any thing; to set free, release, rescue:

    aliquem a piratis publicā civitatium pecuniā,

    Vell. 2, 42, 3:

    pecuniā se a judicibus, palam redemerat,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    se ab inquisitoribus pecuniā,

    Suet. Caes. 1:

    se a Gallis auro,

    Liv. 22, 59:

    se a cane,

    Petr. 72 fin.:

    se ab invidiā fortunae,

    Plin. 37, 1, 2, § 3:

    aliquem suo sanguine ab Acheronte,

    Nep. Dion, 10, 2; cf.:

    fratrem Pollux alternā morte redemit,

    Verg. A. 6, 121:

    corpus (sc. a morbo),

    Ov. R. Am. 229:

    redimite armis civitatem, quam auro majores vestri redemerunt,

    Liv. 9, 4, 9; 15, 34, 5: so,

    redemit Dominus Jacob,

    Vulg. Jer. 31, 11; id. 1 Pet. 1, 18 et saep. —
    II.
    To buy up.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare):

    statim redemi fundos omnes, qui patroni mei fuerant,

    Petr. 7:

    essedum sumptuose fabricatum,

    Suet. Claud. 16:

    libros suppressos,

    id. Gram. 8.—
    (β).
    Of persons, to hire, bribe:

    auditores conducti et redempti,

    Plin. Ep. 2, 14, 4; so,

    plausor redemptus,

    Petr. 5, 8:

    tutor aut curator redemptus,

    Cod. Just. 5, 1, 4:

    aemuli corrupti ac redempti,

    ib. 10, 54.— More freq. and class.,
    2.
    In partic., a mercant. and jurid. t. t., to take or undertake by contract; to hire, farm, etc.:

    Dumnorigem portoria reliquaque omnia Aeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere,

    Caes. B. G. 1, 18; Varr. L. L. 6, § 92 Müll.; cf.:

    picarias de censoribus,

    Cic. Brut. 22, 85:

    opus,

    id. Verr. 2, 1, 54, § 141:

    istum eripiendum,

    id. ib. 2, 1, 11, §

    31: vestimenta texenda vel insulam, vel navem fabricandam,

    Dig. 7, 8, 12 fin.:

    litem,

    to undertake, Cic. Rosc. Com. 12, 35.— Esp., in law, t. t., to undertake the risk of a suit for a consideration (which was held dishonorable;

    opp. to the authorized stipulation of a fee): litem te redemisse contra bonos mores,

    Cod. Just. 2, 12, 15; cf.

    also: redimit eventum litium majoris pecuniae praemio contra bonos mores (procurator),

    Dig. 17, 1, 7:

    qui alios actionum suarum redimunt exactores,

    i. e. who engage persons to undertake their suits in their own names, Cod. Just. 2, 13, 2; so ib. 2, 13, 1; cf., respecting redimere litem, Mühlenbruch, Die Lehre von der Cession, p. 362 sq.—
    B.
    Trop., to buy, purchase.
    1.
    To gain, acquire, obtain, procure any thing desirable:

    ut ab eo (praetore) servorum sceleris conjurationisque damnatorum vita vel ipso carnifice internuncio redimeretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 6, § 14:

    ego vitam omnium civium... quinque hominum amentium ac perditorum poenā redemi,

    id. Sull. 11, 33: non vitam liberum sed mortis celeritatem pretio, id. Verr. 2, 5, 45, § 119:

    sepeliendi potestatem pretio,

    id. ib.:

    pacem sibi sempiternam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 34:

    pacem Ariovisti ne obsidibus quidem datis,

    Caes. B. G. 1, 37:

    pacem ab aliquo,

    Just. 43, 5, 9:

    omnium gratiam atque amicitiam ejus morte,

    Caes. B. G. 1, 44 fin.:

    militum voluntates largitione,

    id. B. C. 1, 39:

    primo tantummodo belli moram,

    Sall. J. 29, 3:

    neve auro redimat jus triste sepulcri,

    Ov. M. 13, 472:

    mutuam dissimulationem mali,

    Tac. Agr. 6:

    quidquid homines vel vitā aestimant vel morte redimunt,

    Curt. 5, 5, 18; 5, 9, 3.—
    2.
    To buy off, i. e. to ward off, obviate, avert an evil:

    quam (acerbitatem) ego a re publicā meis privatis et domesticis incommodis libentissime redemissem,

    Cic. Fam. 2, 16, 4:

    haec vero, quae vel vitā redimi recte possunt, aestimare pecuniā non queo,

    id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

    qui se uno quaestu decumarum omnia sua pericula redempturum esse dicebat,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    49: metum virgarum pretio,

    id. ib. 2, 5, 44, §

    117: ignominiam assiduo labore,

    Front. Strat. 4, 1, 21:

    bellum ab Illyriis pactā mercede redimere,

    Just. 7, 5, 1; cf.

    bella,

    id. 6, 1, 6; 7, 5, 1; 7, 6, 5:

    si mea mors redimenda tuā esset,

    Ov. P. 3, 1, 105; cf.:

    nec te pugnantem tua forma redemit,

    id. M. 12, 393:

    qui delatorem redemit,

    has bought off, hushed up, Dig. 49, 14, 29.—
    3.
    To pay for; to make amends, atone, compensate for a wrong:

    flagitium aut facinus redimere,

    Sall. C. 14, 3:

    multa desidiae crimina morte,

    Vell. 2, 87 Ruhnk.:

    nullam congiario culpam,

    Plin. Pan. 28, 2; cf. simply culpam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8:

    vitium auctore (sc. Jove),

    Ov. H. 17, 49:

    sua perjuria per nostram poenam,

    id. Am. 3, 3, 21.—
    4.
    Of one's word or promise, to redeem, keep:

    verba sua,

    Sen. Ben. 4, 36, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > redimo

  • 58 Soluntini

    1.
    sōlus, a, um ( gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., alone, only, single, sole (syn.:

    unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    cum omnibus potius quam soli perire voluerunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 14:

    cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare,

    id. Off. 3, 10, 41:

    licebit eum solus ames,

    id. Att. 6, 3, 7:

    tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 77:

    nec mihi soli versantur ante oculos... sed, etc.,

    Cic. Lael. 27, 102:

    non sibi se soli natum meminerit,

    id. Fin. 2, 14, 45 fin.:

    extra Peloponnesum Aenianes, etc.... soli absunt a mari,

    id. Rep. 2, 4, 8:

    quae sola divina sunt,

    id. Tusc. 1, 27, 66:

    ita sola errare videbar,

    Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2:

    Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    rem narrabit sola soli,

    Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 688:

    solus ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    solus ex toto illo collegio,

    Cic. Prov. Cons. 8, 18:

    Stoici soli ex omnibus,

    id. de Or. 3, 18, 65:

    tu ex omnibus,

    id. Fam. 2, 17, 6:

    ego meorum solus sum meus,

    Ter. Phorm. 4, 1, 21:

    coturnices solae animalium,

    Plin. 10, 23, 33, § 69:

    solus inter omnes,

    Mart. 4, 2, 1:

    quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat,

    Cic. de Or. 1, 5, 18; so,

    per se,

    id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.:

    nam solum habere velle summa dementia est,

    Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro:

    unam ille quidem hanc solam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 27:

    solum unum hoc vitium affert senectus hominibus,

    id. Ad. 5, 3, 47:

    furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.,

    id. ib. 2, 2, 5, §

    13: te unum solum suum depeculatorem venisse,

    id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40:

    qui solos novem menses Asiae praefuit,

    Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
    B.
    In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare;

    syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7:

    solus atque omnium honestarum rerum egens,

    Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch:

    gaudet me vacuo solam tabescere lecto,

    Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
    II.
    Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.):

    hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.:

    cum in locis solis moestus errares,

    Cic. Div. 1, 28, 59:

    loca,

    Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1:

    locus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3:

    terrae,

    Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86:

    Libyae agri,

    Verg. G. 3, 249:

    insula,

    Cat. 64, 184:

    in harena,

    id. 64, 57:

    solā sub rupe,

    Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154:

    in monte,

    Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
    A.
    Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf.

    solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio?

    Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus:

    consules etiam spectionem,

    id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160:

    quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur,

    id. Tusc. 3, 5, 11:

    quae hominum solum auribus judicantur,

    id. N. D. 2, 58, 146:

    quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,

    id. Fin. 2, 6, 17.—
    2.
    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.;

    whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit,

    Dig. 4, 9, 1, § 2:

    pretii solummodo fieri aestimationem,

    ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
    B.
    Negatively: non solum, nec (neque) solum... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely, not barely)... but also, etc. (class. and freq.):

    non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12 fin.:

    urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores,

    id. ib. 2, 4, 7:

    neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. ib. 2, 15, 28:

    te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem,

    id. Lael. 2, 6:

    non nobis solum nati sumus,

    id. Off. 1, 7, 22:

    ut sapiens solum contentus possit vivere,

    id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.:

    bestiae sibi solum natae sunt,

    id. ib. 3, 19, 63:

    nec vero solum hanc libidinem laudant,

    id. Tusc. 4, 19, 44:

    servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi,

    Hor. S. 1, 6, 84:

    non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat,

    Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24:

    non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc.,

    id. Rep. 2, 11, 21:

    quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino,

    id. ib. 2, 2, 4:

    neque solum civis, set cujusmodi genus hominum,

    Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
    2.
    Sŏlūs, untis, f., = Solous, a town on the northern coast of Sicily, now Castello di Solanto, Plin. 3, 8, 14, § 90.—Hence, Sŏ-luntīni, ōrum, m., the inhabitants of Solus, Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103; sing., id. ib. 2, 2, 42, § 102.
    3.
    sŏlus, ūs, m., v. solum init.

    Lewis & Short latin dictionary > Soluntini

  • 59 Solus

    1.
    sōlus, a, um ( gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., alone, only, single, sole (syn.:

    unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    cum omnibus potius quam soli perire voluerunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 14:

    cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare,

    id. Off. 3, 10, 41:

    licebit eum solus ames,

    id. Att. 6, 3, 7:

    tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 77:

    nec mihi soli versantur ante oculos... sed, etc.,

    Cic. Lael. 27, 102:

    non sibi se soli natum meminerit,

    id. Fin. 2, 14, 45 fin.:

    extra Peloponnesum Aenianes, etc.... soli absunt a mari,

    id. Rep. 2, 4, 8:

    quae sola divina sunt,

    id. Tusc. 1, 27, 66:

    ita sola errare videbar,

    Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2:

    Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    rem narrabit sola soli,

    Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 688:

    solus ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    solus ex toto illo collegio,

    Cic. Prov. Cons. 8, 18:

    Stoici soli ex omnibus,

    id. de Or. 3, 18, 65:

    tu ex omnibus,

    id. Fam. 2, 17, 6:

    ego meorum solus sum meus,

    Ter. Phorm. 4, 1, 21:

    coturnices solae animalium,

    Plin. 10, 23, 33, § 69:

    solus inter omnes,

    Mart. 4, 2, 1:

    quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat,

    Cic. de Or. 1, 5, 18; so,

    per se,

    id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.:

    nam solum habere velle summa dementia est,

    Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro:

    unam ille quidem hanc solam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 27:

    solum unum hoc vitium affert senectus hominibus,

    id. Ad. 5, 3, 47:

    furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.,

    id. ib. 2, 2, 5, §

    13: te unum solum suum depeculatorem venisse,

    id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40:

    qui solos novem menses Asiae praefuit,

    Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
    B.
    In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare;

    syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7:

    solus atque omnium honestarum rerum egens,

    Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch:

    gaudet me vacuo solam tabescere lecto,

    Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
    II.
    Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.):

    hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.:

    cum in locis solis moestus errares,

    Cic. Div. 1, 28, 59:

    loca,

    Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1:

    locus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3:

    terrae,

    Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86:

    Libyae agri,

    Verg. G. 3, 249:

    insula,

    Cat. 64, 184:

    in harena,

    id. 64, 57:

    solā sub rupe,

    Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154:

    in monte,

    Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
    A.
    Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf.

    solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio?

    Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus:

    consules etiam spectionem,

    id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160:

    quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur,

    id. Tusc. 3, 5, 11:

    quae hominum solum auribus judicantur,

    id. N. D. 2, 58, 146:

    quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,

    id. Fin. 2, 6, 17.—
    2.
    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.;

    whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit,

    Dig. 4, 9, 1, § 2:

    pretii solummodo fieri aestimationem,

    ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
    B.
    Negatively: non solum, nec (neque) solum... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely, not barely)... but also, etc. (class. and freq.):

    non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12 fin.:

    urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores,

    id. ib. 2, 4, 7:

    neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. ib. 2, 15, 28:

    te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem,

    id. Lael. 2, 6:

    non nobis solum nati sumus,

    id. Off. 1, 7, 22:

    ut sapiens solum contentus possit vivere,

    id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.:

    bestiae sibi solum natae sunt,

    id. ib. 3, 19, 63:

    nec vero solum hanc libidinem laudant,

    id. Tusc. 4, 19, 44:

    servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi,

    Hor. S. 1, 6, 84:

    non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat,

    Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24:

    non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc.,

    id. Rep. 2, 11, 21:

    quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino,

    id. ib. 2, 2, 4:

    neque solum civis, set cujusmodi genus hominum,

    Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
    2.
    Sŏlūs, untis, f., = Solous, a town on the northern coast of Sicily, now Castello di Solanto, Plin. 3, 8, 14, § 90.—Hence, Sŏ-luntīni, ōrum, m., the inhabitants of Solus, Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103; sing., id. ib. 2, 2, 42, § 102.
    3.
    sŏlus, ūs, m., v. solum init.

    Lewis & Short latin dictionary > Solus

  • 60 solus

    1.
    sōlus, a, um ( gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 5, 6, 3), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., alone, only, single, sole (syn.:

    unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 269:

    cum omnibus potius quam soli perire voluerunt,

    Cic. Cat. 4, 7, 14:

    cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare,

    id. Off. 3, 10, 41:

    licebit eum solus ames,

    id. Att. 6, 3, 7:

    tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 77:

    nec mihi soli versantur ante oculos... sed, etc.,

    Cic. Lael. 27, 102:

    non sibi se soli natum meminerit,

    id. Fin. 2, 14, 45 fin.:

    extra Peloponnesum Aenianes, etc.... soli absunt a mari,

    id. Rep. 2, 4, 8:

    quae sola divina sunt,

    id. Tusc. 1, 27, 66:

    ita sola errare videbar,

    Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2:

    Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    rem narrabit sola soli,

    Ter. Hec. 3, 2, 15; 4, 1, 42; id. Eun. 3, 5, 31; Cato ap. Prisc. p. 694 P.:

    de viginti Restabam solus,

    Ov. M. 3, 688:

    solus ex plurimis servis,

    Plaut. Most. 4, 1, 23:

    solus ex toto illo collegio,

    Cic. Prov. Cons. 8, 18:

    Stoici soli ex omnibus,

    id. de Or. 3, 18, 65:

    tu ex omnibus,

    id. Fam. 2, 17, 6:

    ego meorum solus sum meus,

    Ter. Phorm. 4, 1, 21:

    coturnices solae animalium,

    Plin. 10, 23, 33, § 69:

    solus inter omnes,

    Mart. 4, 2, 1:

    quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat,

    Cic. de Or. 1, 5, 18; so,

    per se,

    id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf.:

    nam solum habere velle summa dementia est,

    Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro:

    unam ille quidem hanc solam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 27:

    solum unum hoc vitium affert senectus hominibus,

    id. Ad. 5, 3, 47:

    furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    unam solam scitote esse civitatem, quae, etc.,

    id. ib. 2, 2, 5, §

    13: te unum solum suum depeculatorem venisse,

    id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2, 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 3, 3, 24; Caes. B. G. 1, 40:

    qui solos novem menses Asiae praefuit,

    Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc.: felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
    B.
    In partic., alone, lonely, solitary, forsaken, deserted; without relatives, friends, etc. (rare;

    syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum,

    Ter. Eun. 1, 2, 67; cf. id. Ad. 3, 1, 4; id. And. 2, 3, 7:

    solus atque omnium honestarum rerum egens,

    Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch:

    gaudet me vacuo solam tabescere lecto,

    Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
    II.
    Transf., of places, lonely, solitary, unfrequented, desert, = desertus (class.):

    hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit,

    Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.:

    cum in locis solis moestus errares,

    Cic. Div. 1, 28, 59:

    loca,

    Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1:

    locus,

    Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 2, 4, 3:

    terrae,

    Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 5, 7 (8), 86:

    Libyae agri,

    Verg. G. 3, 249:

    insula,

    Cat. 64, 184:

    in harena,

    id. 64, 57:

    solā sub rupe,

    Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154:

    in monte,

    Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum, alone, only, merely, barely.
    A.
    Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf.

    solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio?

    Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus:

    consules etiam spectionem,

    id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160:

    quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur,

    id. Tusc. 3, 5, 11:

    quae hominum solum auribus judicantur,

    id. N. D. 2, 58, 146:

    quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,

    id. Fin. 2, 6, 17.—
    2.
    Strengthened by modo, and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.;

    whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit,

    Dig. 4, 9, 1, § 2:

    pretii solummodo fieri aestimationem,

    ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
    B.
    Negatively: non solum, nec (neque) solum... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely, not barely)... but also, etc. (class. and freq.):

    non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est,

    Caes. B. G. 1, 12 fin.:

    urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis,

    Cic. Rep. 2, 3, 6:

    importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores,

    id. ib. 2, 4, 7:

    neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

    id. ib. 2, 15, 28:

    te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem,

    id. Lael. 2, 6:

    non nobis solum nati sumus,

    id. Off. 1, 7, 22:

    ut sapiens solum contentus possit vivere,

    id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.:

    bestiae sibi solum natae sunt,

    id. ib. 3, 19, 63:

    nec vero solum hanc libidinem laudant,

    id. Tusc. 4, 19, 44:

    servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi,

    Hor. S. 1, 6, 84:

    non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat,

    Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24:

    non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc.,

    id. Rep. 2, 11, 21:

    quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur,

    Caes. B. G. 1, 20:

    quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

    Cic. Rep. 2, 15, 28:

    bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino,

    id. ib. 2, 2, 4:

    neque solum civis, set cujusmodi genus hominum,

    Sall. C. 39, 6; v. non and sed.
    2.
    Sŏlūs, untis, f., = Solous, a town on the northern coast of Sicily, now Castello di Solanto, Plin. 3, 8, 14, § 90.—Hence, Sŏ-luntīni, ōrum, m., the inhabitants of Solus, Cic. Verr. 2, 3, 43, § 103; sing., id. ib. 2, 2, 42, § 102.
    3.
    sŏlus, ūs, m., v. solum init.

    Lewis & Short latin dictionary > solus

См. также в других словарях:

  • gré — Gré, m. C est volonté, Selon ce on dit il confesse de son bon gré et bonne volonté, Suapte sponte, Et malgré ou maugré moy, c est à dire, contre ma volonté, Me inuito, Et vient de Gratum Latin, en signification d acceptable que le François dit… …   Thresor de la langue françoyse

  • grace — Grace, bien et plaisir qu on fait à celuy qui ne l a deservi, Gratia. Bonnegrace, Elegantia. Bonnegrace et contenance, Palaestra, B. ex Cic. Cela n a point de grace, Non habet genium, Bud. ex Martiale. Qui a mauvaise grace, Inconcinnus homo,… …   Thresor de la langue françoyse

  • sçavoir — I. Sçavoir, Aucuns sont d advis qu il faut escrire Savoir, et que de cet infinitif Sapere, en muant p en u, on a premierement fait Saver, et depuis Savoir, Scire, noscere. l Italien dit Sapere, et l Espagnol Saber, et esdites trois langues ores… …   Thresor de la langue françoyse

  • obliger — Obliger, actif. acut. Authorare, Astringere, Obligare. Obliger aucun à soy par luy faire plaisir, Deuincere sibi aliquem beneficiis, Obstringere sibi aliquem munere, Obligare sibi aliquem. Obliger à soy aucun, ou s obliger à autruy de comparoir… …   Thresor de la langue françoyse

  • plaisir — en François se prend pour un bien fait, pour une chose fort agreable, et pour recreation, joyeuseté ou passetemps. Plaisir mondain et charnel, Voluptas. Mon plaisir ou soulas, Meum suauium, Quid agitur? Mea voluptas. A mon plaisir, Ex sententia,… …   Thresor de la langue françoyse

  • credit — Le Credit, ou croyance et estime qu on a d aucun, Fides. Le credit et faveur qu a aucun, Gratia, Authoritas. Un credit et foy d aucun qui est en grand bransle, et en danger d estre perdu, Affecta fides. Acquerir credit par quelque fait, Colligere …   Thresor de la langue françoyse

  • tenir — à fable, Pro fabula ac nugis habere. Herberay au prologue de Josephe, Dont plusieurs Romans parlent et escrivent si loing de la verité, que toute personne de bon esprit le doit tenir plus à fable qu autrement. Tenir, Tenere. Tenir à perdu, c est… …   Thresor de la langue françoyse

  • ARAUSIO — Urbs, Episcopatus et Principatus Galliae, in Provincia a Rhodano milliari, et Avenione 3. circiter milliaribus distat. Varia a Veteribus nomina sortita est, Arausio Cavarum, vel secundanorum, Arausica Civitas, et Arausionensis urbs, quô nomine a… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • amy — Amy, Amicus, Comicus, Necessarius. Ancien amy, Amicus antiquus. Un cher amy et familier que nous aimons du profond de nostre coeur, Intimus, Animae dimidium meae. Le plus grand amy que j aye, Amicus summus meus. Feal amy et constant, Certus… …   Thresor de la langue françoyse

  • remercier — Remercier, Gratias agere, Gratiam alicui de re aliqua facere, Gratari, persoluere grates, Habere grates, vel gratiam, voyez Mercier. Remercier Dieu et luy rendre graces, Deo honorem habere. Remercier Dieu pour la prosperité d aucun, Gratulationem …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»