aliquid+sibi

commūnĭco ( conm-), āvi, ātum, 1, v. a. ( dep. access. form, communicati sint = communicaverint, Liv. 4, 24, 2) [communis].

To divide something with one, whether in giving or receiving.

In giving, to divide a thing with one, to communicate, impart, to share; esp. freq. of imparting in discourse (very freq. in all periods); constr. usu. aliquid cum aliquo; also inter aliquos, alicui, aliquem aliquā re. cum aliquo de aliquā re and absol.

With aliquid cum aliquo:

ut si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

Cic. Lael. 19, 70; id. Verr. 2, 5, 47, § 125; id. Div. in Caecil. 11, 33: auxilium [p. 384] sibi te putat adjunxisse, qui cum altero rem communicat, id. Rosc. Am. 40, 116:

suam causam cum Chrysogono,

id. ib. 48, 140:

cum iis praemium communicat, hortaturque ut, etc.,

Caes. B. G. 7, 37:

civitatem nostram vobiscum,

Liv. 23, 5, 9:

causam civium cum servis fugitivis,

Sall. C. 56, 5:

at sua Tydides mecum communicat acta (i. e. me socium sumit actorum),

Ov. M. 13, 239:

consilia cum finitimis civitatibus,

to make common cause, to take common counsel, commune, consult, Caes. B. G. 6, 2:

cum plebeiis magistratibus,

Liv. 6, 11, 7; 28, 28, 5; Suet. Calig. 56:

curam doloris cum aliquo,

Cic. Fam. 5, 16, 5.—Of discourse:

homo, quocum omnia, quae me curā aliquā adficiunt, una communicem,

Cic. Att. 1, 18, 1:

ea quae didicerant, cum civibus suis communicare non poterant,

id. N. D. 1, 4, 8; id. de Or. 1, 15, 66; id. Rosc. Am. 40, 116; Caes. B. G. 6, 20 al.; so cum aliquo de aliquā re:

Pompeius, qui mecum... de te communicare solet,

Cic. Fam. 1, 7, 3:

is mecum de tuā mansione communicat,

id. ib. 4, 4, 5:

cum compluribus de ratione belli,

Suet. Tib. 18. —

Aliquid inter aliquos:

cum de societate inter se multa communicarent,

Cic. Quint. 4, 15:

socii putandi sunt, quos inter res communicata est,

id. Verr. 2, 3, 20, § 50:

ut quibus de rebus vellemus, tu tuis, ego meis, inter nos communicaremus,

id. Fam. 15, 4, 2; 11, 27, 2:

communicato inter se consilio,

Liv. 8, 25, 9 (cf. a); Suet. Dom. 7.—

Alicui aliquid, or de aliquā re (in Cic. only when the other party sharing is expressed by cum and abl.; cf.

Krebs, Antibarb. p. 250): quibus communicare de maximis rebus Pompeius consuerat,

Caes. B. C. 3, 18 (Dinter, ex conj., quibuscum):

hisque omnium domus patent victusque communicatur,

id. B. G. 6, 23 fin.;

so with redditur,

id. ib. 6, 13:

sibi communicatum cum alio, non ademptum imperium esse,

Liv. 22, 27, 8 Weissenb. ad loc.:

id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

Cic. Brut. 73, 254; cf. id. Div. in Caecil. 4, 14 Halm ad loc.; id. Verr. 2, 5, 2, § 5; id. Rosc. Am. 49, 142; Mamert. Pan. Max. 10; Cic. Pis. 39, 94 Ascon.—

Aliquem aliquā re:

communicabo semper te mensā meā,

Plaut. Mil. 1, 1, 50.—

Absol.: nonne prius communicatum oportuit? * Ter. And. 1, 5, 4; Cic. Sull. 3, 9:

et secundas res splendidiores facit amicitia et adversas partiens communicansque leviores,

id. Lael. 6, 22; Quint. 9, 2, 22:

ut ad se veniat rationesque belli gerendi communicet,

Caes. B. G. 7, 63:

consilia communicant,

id. B. C. 2, 4 fin.; cf. Sall. C. 18, 5; Suet. Aug. 75 fin.; Plin. 11, 30, 36, § 108; Quint. 9, 2, 22.—

Transf. of things: aliquid cum aliquā re, to join to an equal part, to unite:

viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis nomine acceperunt, tantas ex suis bonis cum dotibus communicant,

Caes. B. G. 6, 19:

privabo potius illum debito testimonio, quam id cum meā laude communicem,

Cic. Ac. 2, 1, 3; id. Fam. 12, 2, 1.—

In late Lat.: cum aliquo or alicui, to have intercourse with an inferior:

ne cum peregrinis communicarent,

Just. 36, 2, 15:

malis,

with evil-disposed persons, Aug. Ep. 162:

ne communices homini indocto,

Vulg. Ecclus. 8, 5.—Also alicui rei, to take part in, Vulg. 1 Tim. 5, 22.—

In receiving, to share something with one, to lake or receive a part, to partake, participate in (also class.).

Aliquid cum aliquo:

ut me juves Conmunicesque hanc mecum meam provinciam,

Plaut. Trin. 1, 2, 153; cf.:

provinciam cum Antonio,

Cic. Pis. 2, 5:

inimicitias mecum,

id. Fam. 15, 21, 2:

qui sibi cum illo rationem communicatam putat,

believes that he has all things in common with him, id. Rosc. Am. 49, 142; cf. id. ib. 48, 140; id. Div. in Caecil. 4, 14; cf. id. Verr. 2, 5, 2. § 5 Zumpt; Liv. 22, 27, 8:

haud dubitavit (Thalestris) fateri ad communicandos cum rege liberos se venisse,

Curt. 6, 5, 30 Vogel ad loc.—

Absol.:

primo labores et discrimina, mox et gloriam communicabat,

Tac. Agr. 8.—

Alicui (late Lat.):

altari Christi,

to receive the sacrament, Aug. Ep. 162; id. contra Cresc. 3, 36.—

In Tertull., acc. to communis, II., to make common, i. e. low, base, to contaminate, defile, Tert. Spect. 17; id. Patient. 8.

con-vĕnĭo, vēni, ventum, 4 ( fut. convenibo, Plaut. Cas. 3, 2, 18), v. n. and a.

To come together, meet together, assemble (class. and freq.).

In gen.:

milites, qui ex provinciā convenerant,

Caes. B. G. 1, 8:

omnes... eo convenerant,

id. ib. 3, 16:

totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

id. ib. 1, 30:

quanto multitudo hominum ad hoc judicium,

Cic. Rosc. Am. 5, 11:

amici privatique hospites ad eum defendendum convenerunt,

Nep. Timoth. 4, 2:

ad clamorem hominum,

Caes. B. G. 4, 37:

ad delectationem,

Quint. 3, 4, 6:

Pericles, cum haberet collegam Sophoclem, iique de communi officio convenissent,

id. Off. 1, 40, 144:

nunc ita convenimus, ut possemus dicere, etc.,

id. Phil. 3, 2, 5:

quoniam convenimus ambo,

Verg. E. 5, 1; id. A. 1, 361 al.—With the place to or at which, usu. designated by in and acc.:

mei capitis servandi causā Romam Italia tota convenit,

Cic. Pis. 15, 34; id. Div. 2, 23, 50:

unum in locum omnes,

Caes. B. G. 4, 19:

in coetus scholarum,

Quint. 2, 9, 2:

in consilium frequentes,

Cic. Verr. 2, 2, 29, § 71:

reguli in unum convenere,

Sall. J. 11, 2:

tribuni plebis non desistebant clam inter se convenire,

Cic. Agr. 2, 5, 12:

et ex proximis hibernis et a Caesare conventura subsidia,

Caes. B. G. 5, 28 fin.: convenientis manus dissipare, Auct. B. G. 8, 6.—Rarely with in and abl., or with advv. of place (mostly post-Aug.):

uno in loco omnes adversariorum copiae convenissent,

Cic. Div. 2, 24, 52 B. and K.; cf.: quanta illic multitudo convenisse dicebatur, id. Verr. 2, 2, 66, § 160 B. and K. (al. illuc):

in coloniā Agrippiensi in domum privatam conveniunt,

Tac. H. 4, 55.—

Transf., of inanim. and abstr. subjects:

munera multa huc ab amatoribus,

Plaut. Ps. 1, 2, 44:

huc convenit utrumque bivium,

Plin. 6, 28, 32, § 144; cf.:

oppi dum in quo omnis negotiatio ejus (Arabiae) convenit,

id. 6, 28, 32, § 157:

cum multae causae convenisse unum in locum atque inter se congruere videntur,

Cic. Rosc. Am. 22, 62; so id. ad Q. Fr. 1, 4, 4.—

In partic.

Publicist. t. t. of civil communities which belong in jurisdiction to some chief city:

ex his civitatibus, quae in id forum convenirent,

Cic. Verr. 2, 2, 15, § 38:

Carthaginem conveniunt populi LXV.,

Plin. 3, 3, 4, § 25; cf.:

ibi Aethiopicae convenere naves,

id. 5, 28, 29, § 105.—

Jurid. t. t.:

in manum, of a woman who in marriage (by usus, confarreatio, or coëmptio, q. v.) comes into the hands (manus) of her husband,

Cic. Fl. 34, 84; id. Top. 3, 14; Quint. 5, 10, 62; Gai Inst. 3, 84:

viro in manum,

Cic. Top. 4, 23:

in manum flaminis,

Tac. A. 4, 16 et saep.—

In the same sense: in matrimonium alicujus,

Dig. 45, 1, 121, § 1:

in matrimonium cum viro,

to marry, Gell. 18, 6, 8; or, in nuptias, Cod. Th. 3, 7, 11.—

Act., to go to one to speak to him, make a request of him, etc., to address, accost, meet, visit:

haut multos homines nunc videre et convenire quam te mavellem,

Plaut. Mil. 2, 2, 16; id. Pers. 5, 2, 74 al.; Ter. And. 1, 3, 22:

(Helvetii) cum eum (sc. Caesarem) in itinere convenissent,

Caes. B. G. 1, 27:

adversarios ejus,

Nep. Dion, 8, 3:

illum Atilium,

Cic. Rosc. Am. 18, 50:

neminem conveni—convenio autem cottidie plurimos—quin omnes, etc.,

id. Fam. 9, 14, 1:

Bruti pueri Laodiceae me convenerunt,

id. ib. 3, 7, 1.— Pass.:

Balbus tantis pedum doloribus afficitur, ut se conveniri nolit,

Cic. Fam. 6, 19, 2:

nec eum (Lentulum) a minore Balbo conventum,

id. Att. 9, 6, 1:

quod conveniundi patris me tempus capere jubebat,

Ter. Phorm. 5, 4, 9; Cic. Fam. 1, 8, 7; Nep. Dion, 9, 3 al. — Absol.:

aditum petentibus conveniendi non dabat,

Nep. Paus. 3, 3.—

Jurid. t. t., to meet one judicially, to sue, bring an action against, summon before a tribunal:

ut heredes ex stipulatu conveniri possint,

Dig. 10, 2, 20; 50, 1, 17:

de peculio,

Paul. Sent. 2, 31:

pro parte dimidiā,

Dig. 17, 1, 59 et saep.—Also with abstr. objects:

dolum aut culpam eorum,

Dig. 26, 7, 38:

nomen,

ib. 42, 1, 15.

Pregn.

To come together, to unite, join, combine, couple (cf. coëo, II.).

Lit., so mostly of the coition of animals, Lucr. 2, 922; Plin. 11, 24, 29, § 85; App. M. 6, p. 177, 38 al.—Of the union of atoms:

Tandem conveniant ea (primordia) quae convecta repente Magnarum rerum fiunt exordia,

Lucr. 5, 429.—

Trop.

With personal subject, to agree with in wishes, decisions, etc., to accord, harmonize (rare;

late Lat.),

Hyg. Astr. 2, 4; Dig. 9, 2, 27, § 29; Paul. Sent. 1, 1, § 5 (but in Plaut. Ps. 1, 5, the v. 130 is spurious; v. Ritschl, prol. ad Trin. p. 131).—Far more freq.,

Res convenit or impers. convenit, it is agreed upon, or there is unanimity in respect to something, the matter is decided.

Res convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, or absol.:

cum his mihi nec locus nec sermo convenit,

Plaut. Ps. 4, 7, 10:

haec fratri mecum non conveniunt neque placent,

Ter. Ad. 1, 1, 34:

de dote mecum conveniri nil potest,

Plaut. Trin. 2, 4, 168:

hoc mihi cum tuo fratre convenit,

Cic. Fin. 5, 29, 87; Liv. 2, 39, 8; Quint. 3, 6, 91:

pax, quae cum T. Quinctio convenisset,

Liv. 34, 43, 2; cf.:

pax convenit,

Sall. J. 38 fin.; Liv. 1, 3, 5; 30, 43, 8:

in eas condiciones cum pax conveniret,

id. 29, 12, 14 al.; and:

cum imperatoribus Romanis pacem conventam fuisse,

Sall. J. 112, 2:

ratio accepti atque expensi inter nos,

Plaut. Most. 1, 3, 146:

eo signo quod convenerat revocantur,

Caes. B. C. 1, 28:

quod tempus inter eos committendi proelii convenerat,

id. B. G. 2, 19:

neminem voluerunt majores nostri esse judicem, nisi qui inter adversarios convenisset,

Cic. Clu. 43, 120; so,

judex inter eos,

Val. Max. 2, 8, 2:

posse rem convenire... si posset inter eos aliquid convenire,

Cic. Leg. 1, 20, 53:

dum rem conventuram putamus,

id. Att. 9, 6, 2:

si in eo manerent, quod convenisset,

Caes. B. G. 1, 36: [p. 463] in colloquium convenit;

condiciones non convenerunt,

Nep. Hann. 6, 2; cf. Liv. 30, 40, 14; 38, 11, 1 al.:

postquam ardentia vidit castra magister equitum (id convenerat signum),

id. 9, 23, 15:

signum,

Suet. Oth. 6:

omnia conventura,

Sall. J. 83, 2.— Pass.:

pacem conventam frustra fuisse,

Sall. J. 112, 2:

quibus conventis,

Liv. 30, 43, 7.—

Convenit, constr. alicui cum aliquo, inter aliquos, with ut, the acc. and inf., with de and abl., or absol.:

mihi cum Deiotaro convenit, ut, etc.,

Cic. Att. 6, 1, 14:

idne agebas, ut tibi cum sceleratis, an ut cum bonis civibus conveniret?

id. Lig. 6, 18:

quicum optime convenisset,

id. Verr. 2, 4, 66, § 147:

nunc ita convenit inter me atque hunc, ut, etc.,

Plaut. Capt. 2. 3, 19:

non modo inter Patres, sed ne inter consules quidem ipsos satis conveniebat,

Liv. 2, 23, 14:

conveniat mihi tecum necesse est, ipsum fecisse, etc.,

Cic. Rosc. Am. 29, 79; Sen. Ben. 7, 4, 5; id. Brev. Vit. 7, 3:

inter omnis vero convenit, Sibyllam ad Tarquinium Superbum tris libros attulisse,

Plin. 13, 13, 27, § 88; cf. Suet. Vesp. 25: convenit, jam inde per consules reliqua belli perfecta, it is generally asserted, homologeitai, Liv. 9, 16, 1; cf. Suet. Claud. 44 et saep.:

cum de facto convenit, et quaeritur, etc.,

Cic. Inv. 1, 8, 11; id. Fin. 4, 26, 72:

de duobus minus convenit,

Liv. 2, 33, 2; Quint. 1, 4, 17; Col. 2, 9 init.; Sen. Clem. 2, 7, 4; Gell. 2, 22, 2:

quamquam de hoc parum convenit,

Quint. 5, 10, 2:

quaedam sunt, de quibus inter omnes convenit,

id. 2, 12, 2; 4, 5, 28; Cic. N. D. 2, 4, 9; Liv. 42, 25, 11; Sen. Q. N. 2, 12, 2; Plin. Pan. 29, 5:

ubi de pace non convenit, signa cecinere,

Flor. 2, 6, 59 al.:

convenit, victi utri sint eo proelio, Urbem, agrum, etc.... seque uti dederent,

Plaut. Am. 1, 1, 70:

convenerat, ne interloquereris,

Sen. Clem. 1, 9, 9; cf.:

quibus consulibus interierit non convenit,

Nep. Hann. 13, 1:

pacto convenit, etc.,

Liv. 24, 6, 7; Plaut. Aul. 2, 2, 80:

omnis exercitus, uti convenerat. Numidiā deductus, etc.,

Sall. J. 39, 4:

Patres igitur jurati (ita enim convenerat),

Liv. 30, 40, 12:

pro argento si aurum dare mallent, darent convenit,

id. 38, 11, 8.—

To fit with, in, or to something, to suit, be adapted to.

Lit. (rare):

quae (cupa) inter orbes conveniat... quae (fistula) in columellam conveniat,

Cato, R. R. 21, 1:

conveniebatne in vaginam tuam machaera militis?

Plaut. Ps. 4, 7, 85:

si cothurni laus illa esset, ad pedem apte convenire,

Cic. Fin. 3, 14, 46.—More freq.,

Transf.: res convenit, or impers. convenit, the thing (or it) is fit, becoming, seemly, suitable, appropriate, proper, serviceable for something, it becomes, = consentit, congruit.

Res convenit, constr. with in or ad aliquid, cum aliquā re, the dat., acc., acc. and inf., or absol.

In or ad aliquid:

ceterae vites in quemvis agrum conveniunt,

Cato, R. R. 6 fin.; cf. Varr. R. R. 1, 19, 1:

quid minus in hunc ordinem convenit? etc.,

Cic. Phil. 9, 4, 8:

convenire quae vitia in quemvis videntur potius, etc.,

id. Verr. 2, 1, 49, § 128; id. Rosc. Am. 23, 65:

hoc in te unum,

id. N. D. 2, 29, 74 Orell. N. cr. nullam contumeliam jacere potueris, quae non ad maximam partem civium conveniret, id. Sull. 7, 23.—

Cum aliquā re:

haec tua deliberatio non mihi convenire visa est cum oratione Largi,

Cic. Fam. 6, 8, 2; so id. Fin. 3, 22, 73 al.—

With dat.:

num videntur convenire haec nuptiis?

Ter. And. 2, 2, 29; so Cic. Prov. Cons. 17, 41; id. Fin. 3, 22, 74; Sall. J. 85, 40; Quint. 6, 3, 25; Suet. Galb. 14 et saep.—

With acc.:

itidem ut tempus anni, aetatem aliam aliud factum convenit,

Plaut. Merc. 5, 4, 24 dub. (Lachm. ap. Lucr. p. 64, conj. condecet).—

With acc. and inf.:

hoc non convenit, me... agrum habere,

Plaut. Trin. 3, 2, 55; so Prop. 2, 1, 41.—

With in and abl.:

nihil autem minus in perfecto duce quam festinationem... convenire arbitrabatur,

Suet. Aug. 25.—

Absol.: hanc mi expetivi, contigit;

conveniunt mores, etc.,

Ter. And. 4, 2, 13:

nomen non convenit,

id. ib. 5, 4, 39; id. Phorm. 1, 2, 3 (cf. impers.: rationes conferatis; adsidunt;

subducunt: ad nummum convenit,

Cic. Att. 5, 21, 12):

non bene conveniunt, nec in unā sede morantur Majestas et amor,

Ov. M. 2, 846:

medius ille orationis modus maxime convenit,

Quint. 6, 2, 19 et saep.—

Convenit, impers., constr. with a clause as subject (so esp. freq. in Lucr. and the elder Pliny).

Haud convenit, unā ire cum amicā imperatorem in viā, Ter. Eun. 3, 2, 41:

convenit illud in his rebus obsignatum habere, Lucr 2, 582: per se sibi vivere,

id. 3, 685:

dicere causas leti,

id. 6, 708 et saep.:

quo maxime contendi conveniat,

Caes. B. G. 7, 85, 2:

convenit Evandri victos discedere ad urbem,

Verg. A. 12, 184; so Hor. A. P. 226; Vell. 1, 3, 2; Quint. 7, 3, 9; Plin. 18, 13, 33, § 126; cf. id. 33, 1, 5, § 15 Sillig.—

With ut:

quī enim convenit, ut? etc.,

Cic. Phil. 7, 2, 4 (al. evenit):

si tibi curae Quantae conveniat Munatius,

Hor. Ep. 1, 3, 31; cf. Quint. 8, 6, 63. —To express assent:

convenit,

well, it is agreed, Plaut. Cas. 2, 3, 54.—Hence,

convĕnĭens, entis, P. a.

(Acc. to II. A. 2.) Agreeing, consistent, accordant, harmonious (syn.:

consentiens, concors, congruens): bene convenientes propinqui,

Cic. Off. 1, 17, 58; cf.:

convenientes optime propinqui cognatique,

id. Rosc. Am. 34, 96; Suet. Tib. 7:

recta et convenientia et constantia natura desiderat,

Cic. Off. 3, 8, 35:

conveniens et conjuncta constantia inter augures,

id. Div. 2, 39, 82:

motus,

Lucr. 1, 1029; cf.:

inter se motus,

id. 2, 941.—More frequently,

(Acc. to II. B. 2.) Fitting to something, appropriate to, meet, fit, suitable, = congruens; constr. with cum, the dat., ad aliquid, inter se, in and acc. or abl., or absol.

With cum (rare): motus oris conveniens cum ipsius verbi demonstratione, Nigid. ap. Gell. 10, 4, 4:

dies conveniens cum populi vultu,

Ov. P. 2, 1, 28.—

With dat. (very freq.):

nihil in hac praeclarā epistulā scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis ejus reperietis,

Cic. Fin. 2, 31, 99; Quint. 3, 11, 20; 6, 3, 102 al.; Suet. Tib. 50; Hor. A. P. 316; Ov. P. 3, 9, 36 et saep.:

aut sibi convenientia finge,

Hor. A. P. 119; cf. Quint. 11, 1, 11:

bono civi convenientissimum credidi amplecti, etc.,

Plin. Ep. 3, 18, 1:

disciplina convenientissima,

Vell. 1, 6, 3.—

Ad aliquid (rare):

nihil est tam conveniens ad res vel secundas vel adversas,

Cic. Lael. 5, 17:

sonus ad formam tauri,

Ov. Ib. 436.—

In aliquid (very rare):

forma in illam conveniens amplitudinem,

Vell. 2, 29, 2.—

In aliquā re:

gratulatio conveniens in eā victoriā,

Liv. 45, 19, 3.—

Inter se (rare):

in vitā omnia sint apta inter se et convenientia,

Cic. Off. 1, 40, 144:

inter se motus,

Lucr. 2, 941.—

Absol. (rare):

quod sit aptum atque conveniens,

Quint. 5, 10, 123:

toga,

fitting, fitting close, Ov. A. A. 1, 514:

nihil convenientius ducens, quam, etc.,

Suet. Aug. 10.—

Conveniens est = convenit, consentaneum est, it is fit, proper, becoming, suitable (post-Aug. and rare; cf.

congruens): convenientius est dici,

Plin. 34, 7, 16, § 35.— Sup., Plin. Pan. 87, 1; id. Ep. 10, 3 (20), 2.— Adv.: convĕnĭen-ter, fitly, suitably, conformably, consistently (syn.. congruenter, constanter; class.;

most freq. in Cic.): convenienter cum naturā vivere (with congruere),

Cic. Tusc. 5, 28, 82:

convenienter naturae vivere (with congruenter),

id. Fin. 3, 7, 26; cf. id. Off. 3, 3, 13 al.; Hor. Ep. 1, 10, 12:

convenienter sibi dicere (with constanter),

Cic. Tusc. 5, 9, 26; Ov. A. A. 3, 546:

convenienter ad praesentem fortunae statum loqui,

Liv. 23, 5, 4.— Sup., Aug. Civ. Dei, 18, 44.—

con-ventum, i, n. (acc. to II. A. 2.), an agreement, compact, covenant, convention, accord (in good prose):

facere promissa, stare conventis, reddere deposita,

Cic. Off. 3, 25, 95; 1, 10, 32; id. Part. Or. 37, 130; Liv. 29, 24, 3; Sil. 1, 10 al.—As a jurid. expression, very freq. in the connection pactum conventum (for which the MSS. sometimes, perh. through interpolation, give pactum et conventum), Cic. Part. Or. 37, 130; id. de Or. 2, 24, 100; id. Caecin. 18, 51; id. Att. 6, 3, 1; Juv. 6, 25; v. pactum.

ŏcŭlus (sync. oclus, Prud. steph. 10, 592 dub.), i, m. [kindr. with Sanscr. akshi and aksha, from the root ītsh, videre; Gr. ossomai, osse; Goth. augō; Germ. Auge; Engl. eye], an eye.

Lit.:

quae (natura) primum oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit... sed lubricos oculos fecit et mobiles,

Cic. N. D. 2, 57, 142; cf. Cels. 7, 7, 13; Plin. 11, 37, 52, § 139 sq.; Cic. de Or. 3, 59, 221:

venusti,

id. Tusc. 5, 16, 46:

eminentes,

prominent, id. Vatin. 2, 4:

oculi tanquam speculatores,

id. N. D. 2, 57, 140:

acuti,

id. Planc. 27, 69:

maligni,

Verg. A. 5, 654:

minaces,

Luc. 2, 26: oculos conicere in aliquem, to cast or fix one's eyes upon, Cic. Clu. 19, 54:

oculos conjecit in hostem,

Verg. A. 12, 483: adicere alicui rei, to cast one's eyes upon, glance at:

ad eorum ne quem oculos adiciat suos,

Plaut. As. 4, 1, 24; to covet, Cic. Verr. 2, 2, 15, § 37:

adicere ad rem aliquam,

id. Agr. 2, 10, 25:

de aliquo nusquam deicere,

to never turn one's eyes away from, to regard with fixed attention, id. Verr. 2, 4, 15, § 33:

deicere ab aliquā re,

to turn away, id. Phil. 1, 1, 1:

in terram figere,

to fix one's eyes upon the ground, Tac. H. 4, 72:

deicere in terram,

to cast down to, Quint. 1, 11, 9:

demittere,

Ov. M. 15, 612:

erigere,

id. ib. 4, 146: attollere. Verg. A. 4, 688; Ov. M. 2, 448:

circumferre,

id. ib. 6, 169:

premere,

Verg. A. 9, 487: deponere, to fix, Hor C. 1, 36, 18:

distorquere,

id. S. 1, 9, 65:

spargere,

to direct hither and thither, Pers. 5, 33:

oculis cernere,

to see with one's own eyes, Nep. Timol. 2, 2:

oculos auferre spectanti,

to blind the eyes of an observer, to cheat him before his eyes, Liv. 6, 15 fin.: ponere sibi aliquid ante oculos. i. e. to imagine to one's self any thing, Cic. Agr. 2, 20, 53:

proponere oculis suis aliquid,

id. Sest. 7, 17:

esse ante oculos,

to be before one's eyes, id. Lael. 11, 38: res posita in oculis, and ante oculos, that lies before one's eyes, is apparent, evident:

de rebus ante oculos positis,

id. Ac. 1, 2, 5:

omnia sunt enim posita ante oculos,

id. de Or. 1, 43, 192:

inque meis oculis candida Delos erat,

before my eyes, Ov. H. 21, 82: vivere in oculis, habitare in oculis, to live in the sight of, in the presence of, in intercourse with:

in maximā celebritate atque in oculis civium quondam viximus,

Cic. Off. 3, 1, 3:

habitavi in oculis,

id. Planc. 27, 66; cf.:

in foro palam Syracusis in ore atque in oculis provinciae,

id. Verr. 2, 2, 33, § 81; Liv. 22, 12; 35, 10; Tac. H. 4, 77:

habere in oculis,

to keep in sight, to watch, observe, Plaut. Ps. 3, 2, 66:

in oculis omnium submergi,

Curt. 9, 4, 11:

se ante oculos suos trucidari sinerent,

Liv. 2, 6, 2; 4, 14, 5; Auct. Her. 4, 36, 48: ab oculis alicujus abire (ire), to leave one's presence:

Abin' hinc ab oculis?

Plaut. Trin. 4, 2, 147; id. Truc. 2, 5, 24; Sen. Ep. 36, 10; cf.:

ab oculis recedere,

Plin. Ep. 2, 1, 11:

ab oculis concedere,

Cic. Cat. 1, 7, 17:

(angues) conspecti repente ex oculis abierunt,

out of sight, Liv. 25, 16, 2:

prodigii species ex oculis elapsa,

id. 26, 19, 7:

(avem) ablatam ex oculis,

Tac. H. 2, 50:

facesserent propere ex urbe ab ore atque oculis populi Romani,

Liv. 6, 17, 8:

sub oculis alicujus,

before a person's eyes, in his presence, Caes. B. C. 1, 71; Vell. 2, 79, 4:

sub oculis domini esse,

Col. 9, 5, 2:

quos honores sub oculis tuis gessit,

Plin. Ep. 10, 11, 2:

sub avi oculis necari,

Just. 1, 4, 5; Flor. 4, 7, 8:

hostes sub oculis erant,

Liv. 22, 14, 3; 26, 38, 9:

sub oculis Caesaris,

Tac. A. 2, 35: hunc oculis suis nostrarum numquam quisquam vidit, with his own eyes, i. e. actually, in person, Ter. Eun. 4, 4, 10:

numquam ante hunc diem meis oculis eam videram,

id. Hec. 5, 4, 23: ad oculum, for display, to be seen:

non ad oculum servientes,

Vulg. Eph. 1, 18; id. Col. 3, 22.—As a term of endearment, the apple of my eye, my darling:

ubi isti sunt quibus vos oculi estis, quibus vitae estis, quibus deliciae?

Plaut. Ps. 1, 2, 46:

bene vale, ocule mi!

id. Curc. 1, 3, 47 —Hence, in a double sense:

par oculorum in amicitiā M. Antonii triumviri,

Suet. Rhet. 5.—The ancients swore by their eyes:

si voltis per oculos jurare, nihilo magis facietis,

Plaut. Men. 5, 9, 1.—

Transf.

The power of seeing, sight, vision: ut eum quoque oculum, quo bene videret, amitteret, lost, i. e. became blind, Cic. Div. 1, 24, 48:

oculos perdere,

id. Har. Resp. 18, 37:

restituere alicui,

Suet. Vesp. 7; cf.:

oculis usurpare rem,

i. e. see, Lucr. 1, 301.—

A luminary, said of the sun and stars ( poet. and in post-Aug. prose): mundi oculus. i. e. the sun, Ov. M. 4, 228:

stellarum oculi,

Plin. 2, 5, 4, § 10.—

A spot resembling an eye, as on a panther's hide, a peacock's tail, etc., Plin. 8, 17, 23, § 62:

pavonum caudae,

id. 13, 15, 30, § 96. —So arch. t. t.:

oculus volutae,

Vitr. 3, 5. —

Of plants.

An eye, bud, bourgeon: oculos imponere, i. e. to bud, inoculate, Verg. G. 2, 73:

gemmans,

Col. 4, 24, 16.—

A bulb or knob on many roots, on the reed, etc.:

harundinis,

Cato, R. R. 6, 3; Varr. R. R. 1, 24, 3:

seritur harundo bulbo radicis, quem alii oculum vocant,

Plin. 17, 20, 33, § 144.—

A plant, called also aizoum majus, Plin. 25, 13, 102, § 160. —

Trop.

A principal ornament: hi duo illos oculos orae maritimae effoderunt ( Corinth and Carthage), Cic. N. D. 3, 38, 91:

ex duobus Graeciae oculis,

i. e. Athens and Sparta, Just. 5, 8, 4.—

The eye of the soul, the mind's eye:

eloquentiam quam nullis nisi mentis oculis videre possumus,

Cic. Or. 29, 101:

acrioribus mentis oculis intueri,

Col. 3, 8, 1:

oculos pascere re aliquā,

to feast one's eyes on any thing, Cic. Verr. 2, 5, 26, § 65; cf.:

concupiscentia oculorum,

Vulg. 1 Joh. 2, 16: fructum oculis (dat.) capere ex aliquā re, Nep. Eum. 11, 2: oculi dolent, the eyes ache, i. e. one is afflicted by something seen, Ter. Ph. 5, 8, 64; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1; cf.:

pietas, pater, oculis dolorem prohibet,

i. e. forbids me to take offence, Plaut. As. 5, 1, 4: in oculis, in the eye, i. e. in view, hoped or expected:

frumenti spes, quae in oculis fuerat, utrosque frustrata pariter,

Liv. 26, 39, 23:

acies et arma in oculis erant,

Curt. 3, 6, 3:

Philotae supplicium in oculis erat,

id. 8, 6, 21:

esse in oculis,

to be beloved, esteemed, Cic. Att. 6, 2, 5:

esse in oculis multitudinis,

id. Tusc. 2, 26, 63: ferre, gestare in oculis, to love, esteem, value:

oderat tum, cum, etc....jam fert in oculis,

id. Phil. 6, 4, 11:

rex te ergo in oculis,

Ter. Eun. 3, 1, 11: aequis oculis videre, i. e. contentedly, with satisfaction (like aequo animo), Curt. 8, 2, 9: ante oculos, in mind, in view:

mors ante oculos debet esse,

Sen. Ep. 12, 6; Plin. Ep. 3, 16, 6; also plain, obvious:

simul est illud ante oculos,

Cic. de Or. 2, 85, 349:

sit ante oculos Nero,

i. e. set him before you, consider him, Tac. H. 1, 16: ante oculos habere, to keep in mind (post-class.):

habe ante oculos hanc esse terram,

Plin. Ep. 8, 24, 4:

mortalitatem,

id. ib. 2, 10, 4; Just. 5, 6, 1; for which (late Lat.) prae oculis: prae oculis habere terrorem futuri judicii, Greg. M. Ep. 2, 48;

3, 27 al.: nec jam fas ullum prae oculis habent,

Amm. 30, 4, 18: ob oculos versari, to be before the mind, etc.:

mors (ei) ob oculos versatur,

Cic. Rab. Post. 14, 39; Liv. 28, 19, 14; cf.:

usu versatur ante oculos vobis Glaucia,

Cic. Rosc. Am. 35, 98; id. Fin. 2, 22, 75; 5, 1, 3; id. Dom. 55, 141; Liv. 34, 36, 6: ponere aliquid ante oculos, to call up in mind, imagine, etc.:

eā (translatione) utimur rei ante oculos ponendae causā,

Auct. Her. 4, 34, 45:

ora eorum ponite vobis ante oculos,

Cic. Phil. 13, 2, 4:

calamitatem Cottae sibi ante oculos ponunt,

Caes. B. G. 6, 37:

exsilium Cn. Marci sibi proponunt ante oculos,

Liv. 2, 54, 6:

conjurationem ante oculos ponere,

id. 24, 24, 8:

studia eorum vobis ante oculos proponere,

Auct. Her. 4, 36, 48;

rarely: constituere sibi aliquid ante oculos,

Cic. Cael. 32, 79; Aug. Serm. 233, 3: ante oculos ponere (proponere), with ellips. of dat. of person, Cic. Marc. 2, 5; id. Deiot. 7, 20; id. Phil. 2, 45, 115; 11, 3, 7; id. N. D. 1, 41, 114:

nec a re publicā deiciebam oculos,

id. Phil. 1, 1, 1.

postŭlo, āvi, ātum, 1, v. a. [posco], to ask, demand, require, request, desire (syn.: posco, flagito, peto); constr. with aliquid, aliquid ab aliquo, aliquem aliquid, with ut ( ne), de, with inf., or absol.

In gen.:

incipiunt postulare, poscere, minari,

Cic. Verr. 2, 3, 34, § 78:

nemo inventus est tam audax, qui posceret, nemo tam impudens qui postularet ut venderet,

id. ib. 2, 4, 20, § 44; cf. Liv. 2, 45; 3, 19:

tametsi causa postulat, tamen quia postulat, non flagitat, praeteribo,

Cic. Quint. 3, 13:

postulabat autem magis quam petebat, ut, etc.,

Curt. 4, 1, 8:

dehinc postulo, sive aequom est, te oro, ut, etc.,

Ter. And. 1, 2, 19:

ita volo itaque postulo ut fiat,

id. ib. 3, 3, 18; Plaut. Aul. 4, 10, 27:

suom jus postulat,

Ter. Ad. 2, 1, 47; cf.:

aequom postulat, da veniam,

id. And. 5, 3, 30; and:

quid est? num iniquom postulo?

id. Phorm. 2, 3, 64:

nunc hic dies alios mores postulat,

id. And. 1, 2, 18:

fidem publicam,

Cic. Att. 2, 24, 2:

istud, quod postulas,

id. Rep. 1, 20, 33; id. Lael. 2, 9:

ad senatum venire auxilium postulatum,

Caes. B. G. 1, 31:

deliberandi sibi unum diem postulavit,

Cic. N. D. 1, 22, 60; cf.:

noctem sibi ad deliberandum postulavit,

id. Sest. 34, 74:

postulo abs te, ut, etc.,

Plaut. Capt. 5, 1, 18:

postulatur a te jam diu vel flagitatur potius historia,

Cic. Leg. 1, 5:

quom maxime abs te postulo atque oro, ut, etc.,

Ter. And. 5, 1, 4; and:

quidvis ab amico postulare,

Cic. Lael. 10, 35; cf. in pass.:

cum aliquid ab amicis postularetur,

id. ib.:

orationes a me duas postulas,

id. Att. 2, 7, 1:

quod principes civitatum a me postulassent,

id. Fam. 3, 8, 5; cf. infra the passages with an object-clause.—With ut ( ne):

quodam modo postulat, ut, etc.,

Cic. Att. 10, 4, 2:

postulatum est, ut Bibuli sententia divideretur,

id. Fam. 1, 2, 1 (for other examples with ut, v. supra):

legatos ad Bocchum mittit postulatum, ne sine causā hostis populo Romano fieret,

Sall. J. 83, 1.—With subj. alone:

qui postularent, eos qui sibi Galliaeque bellum intulissent, sibi dederent,

Caes. B. G. 4, 16, 3.—With de:

sapientes homines a senatu de foedere postulaverunt,

Cic. Balb. 15, 34:

Ariovistus legatos ad eum mittit, quod antea de colloquio postulasset, id per se fieri licere,

Caes. B. G. 1, 42.—With inf., freq. to be rendered, to wish, like, want: qui lepide postulat alterum frustrari, Enn. ap. Gell. 18, 2, 7 (Sat. 32 Vahl.):

hic postulat se Romae absolvi, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 60, § 138:

o facinus impudicum! quam liberam esse oporteat, servire postulare,

Plaut. Rud. 2, 3, 62; id. Men. 2, 3, 88:

me ducere istis dictis postulas?

Ter. And. 4, 1, 20; id. Eun. 1, 1, 16:

(lupinum) ne spargi quidem postulat decidens sponte,

Plin. 18, 14, 36, § 135:

si me tibi praemandere postulas,

Gell. 4, 1, 11.—With a double object: quas (sollicitudines) levare tua te prudentia postulat, demands of you, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2. —With nom. and inf.:

qui postulat deus credi,

Curt. 6, 11, 24.—

In partic., in jurid. lang.

To summon, arraign before a court, to prosecute, accuse, impeach (syn.: accuso, insimulo); constr. class. usu. with de and abl., post-Aug. also with gen.):

Gabinium tres adhuc factiones postulant: L. Lentulus, qui jam de majestate postulavit,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 5, § 15:

aliquem apud praetorem de pecuniis repetundis,

id. Cornel. Fragm. 1:

aliquem repetundis,

Tac. A. 3, 38:

aliquem majestatis,

id. ib. 1, 74:

aliquem repetundarum,

Suet. Caes. 4: aliquem aliquā lege, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3:

aliquem ex aliquā causā reum,

Plin. 33, 2, 8, § 33:

aliquem impietatis reum,

Plin. Ep. 7, 33, 7:

aliquem injuriarum,

Suet. Aug. 56 fin.:

aliquem capitis,

Dig. 46, 1, 53:

qui (infames) postulare prohibentur,

Paul. Sent. 1, 2, 1.—

To demand a writ or leave to prosecute, from the prætor or other magistrate:

postulare est desiderium suum vel amici sui in jure apud eum qui jurisdictioni praeest exponere vel alterius desiderio contradicere, etc.,

Dig. 3, 1, 1; cf.

this whole section: De postulando: in aliquem delationem nominis postulare,

Cic. Div. in Caecil. 20, 64:

postulare servos in quaestionem,

id. Rosc. Am. 28, 77:

quaestionem,

Liv. 2, 29, 5.—

For the usual expostulare, to complain of one:

quom patrem adeas postulatum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 38 (but in id. Mil. 2, 6, 35, the correct read. is expostulare; v. Ritschl ad h. l.).—

Postulare votum (lit. to ask a desire, i. e.), to vow, App. Flor. init. —

Of the seller, to demand a price, ask (post-class. for posco):

pro eis (libris) trecentos Philippeos postulasse,

Lact. 1, 6, 10; cf.:

accipe victori populus quod postulat aurum,

Juv. 7, 243. —

Transf., of things.

To contain, measure:

jugerum sex modios seminis postulat,

Col. 2, 9, 17.—

To need, require:

cepina magis frequenter subactam postulat terram,

Col. 11, 3, 56.—Hence, po-stŭlātum, i, n.; usually in plur.: po-stŭlāta, ōrum, a demand, request (class.):

intolerabilia postulata,

Cic. Fam. 12, 4, 1; id. Phil. 12, 12, 28: deferre postulata alicujus ad aliquem, Caes. B. C. 1, 9:

cognoscere de postulatis alicujus,

id. B. G. 4, 11 fin.:

postulata facere,

Nep. Alcib. 8, 4.

postŭlo, āvi, ātum, 1, v. a. [posco], to ask, demand, require, request, desire (syn.: posco, flagito, peto); constr. with aliquid, aliquid ab aliquo, aliquem aliquid, with ut ( ne), de, with inf., or absol.

In gen.:

incipiunt postulare, poscere, minari,

Cic. Verr. 2, 3, 34, § 78:

nemo inventus est tam audax, qui posceret, nemo tam impudens qui postularet ut venderet,

id. ib. 2, 4, 20, § 44; cf. Liv. 2, 45; 3, 19:

tametsi causa postulat, tamen quia postulat, non flagitat, praeteribo,

Cic. Quint. 3, 13:

postulabat autem magis quam petebat, ut, etc.,

Curt. 4, 1, 8:

dehinc postulo, sive aequom est, te oro, ut, etc.,

Ter. And. 1, 2, 19:

ita volo itaque postulo ut fiat,

id. ib. 3, 3, 18; Plaut. Aul. 4, 10, 27:

suom jus postulat,

Ter. Ad. 2, 1, 47; cf.:

aequom postulat, da veniam,

id. And. 5, 3, 30; and:

quid est? num iniquom postulo?

id. Phorm. 2, 3, 64:

nunc hic dies alios mores postulat,

id. And. 1, 2, 18:

fidem publicam,

Cic. Att. 2, 24, 2:

istud, quod postulas,

id. Rep. 1, 20, 33; id. Lael. 2, 9:

ad senatum venire auxilium postulatum,

Caes. B. G. 1, 31:

deliberandi sibi unum diem postulavit,

Cic. N. D. 1, 22, 60; cf.:

noctem sibi ad deliberandum postulavit,

id. Sest. 34, 74:

postulo abs te, ut, etc.,

Plaut. Capt. 5, 1, 18:

postulatur a te jam diu vel flagitatur potius historia,

Cic. Leg. 1, 5:

quom maxime abs te postulo atque oro, ut, etc.,

Ter. And. 5, 1, 4; and:

quidvis ab amico postulare,

Cic. Lael. 10, 35; cf. in pass.:

cum aliquid ab amicis postularetur,

id. ib.:

orationes a me duas postulas,

id. Att. 2, 7, 1:

quod principes civitatum a me postulassent,

id. Fam. 3, 8, 5; cf. infra the passages with an object-clause.—With ut ( ne):

quodam modo postulat, ut, etc.,

Cic. Att. 10, 4, 2:

postulatum est, ut Bibuli sententia divideretur,

id. Fam. 1, 2, 1 (for other examples with ut, v. supra):

legatos ad Bocchum mittit postulatum, ne sine causā hostis populo Romano fieret,

Sall. J. 83, 1.—With subj. alone:

qui postularent, eos qui sibi Galliaeque bellum intulissent, sibi dederent,

Caes. B. G. 4, 16, 3.—With de:

sapientes homines a senatu de foedere postulaverunt,

Cic. Balb. 15, 34:

Ariovistus legatos ad eum mittit, quod antea de colloquio postulasset, id per se fieri licere,

Caes. B. G. 1, 42.—With inf., freq. to be rendered, to wish, like, want: qui lepide postulat alterum frustrari, Enn. ap. Gell. 18, 2, 7 (Sat. 32 Vahl.):

hic postulat se Romae absolvi, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 3, 60, § 138:

o facinus impudicum! quam liberam esse oporteat, servire postulare,

Plaut. Rud. 2, 3, 62; id. Men. 2, 3, 88:

me ducere istis dictis postulas?

Ter. And. 4, 1, 20; id. Eun. 1, 1, 16:

(lupinum) ne spargi quidem postulat decidens sponte,

Plin. 18, 14, 36, § 135:

si me tibi praemandere postulas,

Gell. 4, 1, 11.—With a double object: quas (sollicitudines) levare tua te prudentia postulat, demands of you, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2. —With nom. and inf.:

qui postulat deus credi,

Curt. 6, 11, 24.—

In partic., in jurid. lang.

To summon, arraign before a court, to prosecute, accuse, impeach (syn.: accuso, insimulo); constr. class. usu. with de and abl., post-Aug. also with gen.):

Gabinium tres adhuc factiones postulant: L. Lentulus, qui jam de majestate postulavit,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 5, § 15:

aliquem apud praetorem de pecuniis repetundis,

id. Cornel. Fragm. 1:

aliquem repetundis,

Tac. A. 3, 38:

aliquem majestatis,

id. ib. 1, 74:

aliquem repetundarum,

Suet. Caes. 4: aliquem aliquā lege, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3:

aliquem ex aliquā causā reum,

Plin. 33, 2, 8, § 33:

aliquem impietatis reum,

Plin. Ep. 7, 33, 7:

aliquem injuriarum,

Suet. Aug. 56 fin.:

aliquem capitis,

Dig. 46, 1, 53:

qui (infames) postulare prohibentur,

Paul. Sent. 1, 2, 1.—

To demand a writ or leave to prosecute, from the prætor or other magistrate:

postulare est desiderium suum vel amici sui in jure apud eum qui jurisdictioni praeest exponere vel alterius desiderio contradicere, etc.,

Dig. 3, 1, 1; cf.

this whole section: De postulando: in aliquem delationem nominis postulare,

Cic. Div. in Caecil. 20, 64:

postulare servos in quaestionem,

id. Rosc. Am. 28, 77:

quaestionem,

Liv. 2, 29, 5.—

For the usual expostulare, to complain of one:

quom patrem adeas postulatum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 38 (but in id. Mil. 2, 6, 35, the correct read. is expostulare; v. Ritschl ad h. l.).—

Postulare votum (lit. to ask a desire, i. e.), to vow, App. Flor. init. —

Of the seller, to demand a price, ask (post-class. for posco):

pro eis (libris) trecentos Philippeos postulasse,

Lact. 1, 6, 10; cf.:

accipe victori populus quod postulat aurum,

Juv. 7, 243. —

Transf., of things.

To contain, measure:

jugerum sex modios seminis postulat,

Col. 2, 9, 17.—

To need, require:

cepina magis frequenter subactam postulat terram,

Col. 11, 3, 56.—Hence, po-stŭlātum, i, n.; usually in plur.: po-stŭlāta, ōrum, a demand, request (class.):

intolerabilia postulata,

Cic. Fam. 12, 4, 1; id. Phil. 12, 12, 28: deferre postulata alicujus ad aliquem, Caes. B. C. 1, 9:

cognoscere de postulatis alicujus,

id. B. G. 4, 11 fin.:

postulata facere,

Nep. Alcib. 8, 4.

dē-trăho, xi, ctum, 3 ( inf. perf. sync. detraxe, Plaut. Trin. 3, 3, 15), v. a., to draw or take off, draw away, draw or take down; to pull down; to take away, remove, withdraw (class. and very freq.).

Lit.

In gen.

With acc. and de or ex with abl.:

crumenam sibi de collo,

Plaut. Truc. 3, 1, 7:

anulum de digito,

Ter. Heaut. 4, 1, 38:

aliquem de curru,

Cic. Cael. 14 fin. et saep.:

aliquem ex cruce,

Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so,

stramenta e mulis,

Caes. B. G. 7, 45, 2:

homines ex provinciis,

Cic. Prov. Cons. 1; cf.:

inimicum ex Gallia,

id. ib. 8, 19:

Hannibalem ex Italia,

Liv. 29, 20;

aliquem pedibus e tribunali,

Suet. Rhet. 6 et saep.—

With acc. and dat.:

nudo vestimenta detrahere me jubes,

Plaut. As. 1, 1, 79:

alicui anulum,

Ter. Hec. 5, 3, 31:

vestem alicui,

id. Eun. 4, 4, 40:

amiculum alicui,

Cic. N. D. 3, 34, 83:

torquem alicui,

id. Fin. 1, 7, 23:

loricam alicui,

Verg. A. 5, 260 et saep.: tegumenta scutis, Caes. B. G. 2, 21, 5:

frenos equis,

Liv. 4, 33 et saep.:

virum equo,

Liv. 22, 47; cf.:

aliquem in transvehendo,

Suet. Aug. 38.

With acc. alone: vestimenta, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

veste detracta,

Cic. Brut. 75, 262:

soccos detrahunt (servi),

Ter. Heaut. 1, 1, 72:

detractis insignibus imperatoris,

Caes. B. C. 3, 96, 3:

vestem,

Cic. Brut. 75, 262;

statuas,

Just. 38, 8, 12.—

With ad, in, or trans:

castella trans Euphraten,

Tac. A. 15, 17 et saep.:

aliquem in judicium,

Cic. Mil. 8, 38; cf.:

aliquem ad accusationem,

id. Clu. 68, 179:

aliquem ad aequum certamen,

Liv. 22, 13:

tauros ad terram cornibus,

Suet. Claud. 21; cf.: naves ad terram, Auct. B. Alex. 10 fin.:

dominationem in carcerem et catenas,

Flor. 1, 24, 3.—

In partic.

In medic. lang., to purge, Cels. 2, 10 fin.; Plin. 27, 7, 28, § 48 et saep.—

With the accessory idea of depriving or diminishing, to remove, withdraw, take away a thing from any one; to draw off, remove, take away from any thing.

With acc. and de or ex with abl.:

multa de suis commodis,

Cic. Lael. 16, 57:

aliquid de summa,

Lucr. 3, 513; cf. Cic. Verr. 2, 3, 78, § 181:

aliquid ex ea summa,

id. Att. 10, 5; and:

nihil de vivo,

id. Fl. 37:

ex tertia acie singulas cohortes,

Caes. B. C. 3, 89, 3; cf.:

detractis cohortibus duabus,

id. B. G. 3, 2, 3.—

With acc. and dat.:

cum ei eidem detraxisset Armeniam,

Cic. Div. 2, 37 fin.:

scuto militi detracto,

Caes. B. G. 2, 25:

coronam capiti,

Liv. 38, 47; cf. Hor. S. 1, 10, 48:

auxilia illi,

Caes. B. G. 6, 5, 5:

fasces indigno (opp. deferre),

Hor. Ep. 1, 16, 34 et saep.:

pellem hostiae,

to flay, Vulg. Levit. 1, 6.—

With acc. and ab with abl.:

aliquid ab homine,

Cic. Off. 3, 6, 30.—

Trop.

In gen., to pull down, to lower (very rarely):

regum majestatem ab summo fastigio ad medium,

Liv. 37, 45, 18:

superbiam,

Vulg. Isa. 23, 9.—Far more freq.,

In partic. (acc. to no. I. B. 2.), to withdraw, take away, take; to lower in estimation, disparage, detract from.

With de or ex:

detractis de homine sensibus,

Cic. Fin. 1, 9, 30; cf.:

quicquam de nostra benevolentia,

id. Fam. 5, 2 fin.:

tantum sibi de facultate,

id. Brut. 70 fin.; cf.:

studiose de absentibus detrahendi causa, severe dicitur,

id. Off. 1, 37, 134:

de ipso, qui scripsit, detrahi nihil volo,

Cic. Pis. 29, 71: aliquid de aliquo, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7:

de hoc senatu detrahere,

Cic. Rab. Perd. 7, 20; so,

de aliquo,

id. Att. 11, 11 fin.; Nep. Chabr. 3, 3:

de se,

Cic. Ac. 2, 5, 15; cf.:

de rebus gestis alicujus,

Nep. Timol. 5, 3:

quantum detraxit ex studio, tantum amisit ex gloria,

Cic. Brut. 67, 236; cf. id. Div. ap. Caecil. 15, 49; id. Fam. 1, 5, a.—

With dat.:

nihil tibi detraxit senatus nisi, etc. (opp. dare),

id. ib. 1, 5, b; cf.

opp. concedere,

id. de Or. 2, 71; Quint. 11, 1, 71:

honorem debitum ordini,

Cic. Verr. 2, 4, 11:

illam opinionem maerenti,

id. Tusc. 3, 31, 76:

auctoritatem Cottae,

Quint. 6, 5, 10:

fidem sibi,

id. 2, 17, 15; 5, 7, 4 al.:

errorem animis,

Ov. M. 2, 39:

multum alicui,

Nep. Eum. 1, 2:

regi,

Vulg. Eccles. 10, 20.—

Absol.:

aliquid dicere detrahendae spoliandaeque dignitatis alicujus gratia,

Cic. Cael. 2 et saep.:

laudis simulatione detrahitur,

Quint. 8, 6, 55; id. 12, 9, 7.—

To withhold:

ususfructus in mancipanda proprietate detrahi potest,

Gai. Inst. 2, 33.

hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).

In gen.

Of personal subjects.

With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:

aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,

Caes. B. G. 1, 18, 6:

si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,

Cic. Rep. 1, 37 fin.:

quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,

id. Rosc. Am. 50, 147:

cum ille haberet filium delicatiorem,

id. de Or. 2, 64, 257:

quod non ingenuous habeat clarosque parentes,

Hor. S. 1, 6, 91:

habebat saepe ducentos, saepe decem servos,

id. ib. 1, 3, 11:

fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?

id. Rep. 3, 10:

tantas divitias habet,

Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,

aurum,

id. ib. 2, 3, 35; and:

vectigalia magna Divitiasque,

Hor. S. 2, 2, 101:

tantum opum,

Cic. Rep. 1, 48:

classes,

id. Phil. 9, 2, 4:

naves,

id. Verr. 2, 5, 40, § 104:

denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 92:

tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,

id. Ep. 1, 17, 50:

Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?

Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;

longe fuge,

Hor. S. 1, 4, 34:

leges in monumentis habere,

Cic. Rep. 2, 14:

hostis habet muros,

Verg. A. 2, 290:

hostis habet portus,

Val. Fl. 3, 45 al.:

quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

Cic. Rep. 1, 10:

Ciceronem secum,

id. Att. 4, 9, 2; cf.:

ea legione, quam secum habebat,

Caes. B. G. 1, 8, 1:

secum senatorem,

Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.

also: magnum numerum equitatus circum se,

Caes. B. G. 1, 18, 5:

haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:

quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,

Hor. Ep. 2, 2, 52:

qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,

Cic. Rep. 1, 17.—

With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,

Cic. Div. 2, 45, 95:

febrim,

id. Fam. 7, 26, 1:

instrumenta animi,

id. Rep. 3, 3:

nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,

id. ib. 1, 2:

in populos perpetuam potestatem,

id. ib. 2, 27; cf.:

in populum vitae necisque potestatem,

id. ib. 3, 14; so,

potestatem,

id. ib. 2, 29; 32;

36: eo plus auctoritatis,

id. ib. 3, 16:

ornamenta dicendi,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

summam prudentiam summamque vim dicendi,

id. ib. 1, 20, 89:

Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,

id. N. D. 1, 6, 15:

neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,

Caes. B. G. 4, 20 fin.:

nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,

Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

spem in fide alicujus,

Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

tantum spei ad vivendum,

id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.

also: summam spem de aliquo,

id. Lael. 3, 11:

odium in equestrem ordinem,

id. Clu. 55, 151:

metum,

Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:

rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,

Cic. Att. 8, 10:

neque modum neque modestiam victores habere,

observe no bounds, Sall. C. 11, 4;

v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,

Cic. Att. 1, 6; cf.:

haec habui de amicitia quae dicerem,

this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—

With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:

habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,

Cic. Rosc. Am. 35, 100:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:

rogas, ut id mihi habeam curare,

Varr. R. R. 1, 1, 2:

filius hominis, quod carne indui haberet in terra,

Lact. 4, 12, 15:

habemus humiliare eum in signo,

id. 4, 18, 22:

quod plurimae haereses haberent existere,

id. 4, 30, 2:

etiam Filius Dei mori habuit,

Tert. Hab. Mul. 1:

si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?

id. Apol. 37:

de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,

Col. 5, 5, 3:

praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,

Plin. Ep. 1, 8, 12:

si nunc primum statuendum haberemus,

Tac. A. 14, 44:

cum respondendum haberent,

id. Or. 36.—

Of inanim. or abstr. subjects:

prima classis LXXXVIII. centurias habeat,

Cic. Rep. 2, 22:

locus ille nihil habet religionis,

id. Leg. 2, 22, 57:

humani animi eam partem, quae sensum habeat,

id. Div. 1, 32, 70:

animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,

Sall. J. 2, 3:

divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,

id. Rep. 1, 42; cf.:

nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,

id. ib. 1, 28:

ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,

id. ib. 1, 27:

nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,

id. ib. 1, 31:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,

id. ib. 1, 4; cf.:

viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,

id. Fam. 5, 12, 5:

habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,

id. Rep. 2, 4:

quid habet illius carminis simile haec oratio?

id. ib. 1, 36:

magnam habet vim disciplina verecundiae,

id. ib. 4, 6 et saep.:

quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,

Sen. Ep. 119 med.; cf.:

animalia somnus habebat,

Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:

me somno gravatum Infelix habuit thalamus,

Verg. A. 6, 521; cf.:

non me impia namque Tartara habent,

id. ib. 5, 734:

habentque Tartara Panthoiden,

Hor. C. 1, 28, 9:

qui (metus) major absentes habet,

id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:

et habet mortalia casus,

Luc. 2, 13:

terror habet vates,

Stat. Th. 3, 549.

In partic.

Pregn., to have or possess property (mostly absol.):

miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,

Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,

Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,

in nummis,

id. Att. 8, 10:

in Salentinis aut in Brutiis,

i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:

et belli rabies et amor successit habendi,

Verg. A. 8, 327; cf.:

amore senescit habendi,

Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —

With an object - or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.

With an objectclause:

de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,

Cic. Fam. 1, 5, 3:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6:

haec fere dicere habui de natura deorum,

this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:

quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?

id. Balb. 14, 33:

habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,

id. Rosc. Am. 35, 100:

illud affirmare pro certo habeo, etc.,

Liv. 44, 22, 4:

sic placet, an melius quis habet suadere?

Hor. Epod. 16, 23.—

With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;

or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,

Cic. N. D. 3, 25, 64:

de pueris quid agam, non habeo,

id. Att. 7, 19:

usque eo quid arguas non habes,

id. Rosc. Am. 15, 45:

quid huic responderet, non habebat,

id. Mur. 12, 26:

nec quid faceret habebat,

id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:

qui, quo se reciperent, non haberent,

Caes. B. G. 4, 38, 2:

nihil habeo, quod ad te scribam,

Cic. Att. 7, 19:

nil habeo, quod agam,

Hor. S. 1, 9, 19; and:

nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,

Cic. Lael. 27, 103.—

To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):

anulus in digito subter tenuatur habendo,

i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:

aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,

Ov. Am. 1, 8, 51:

quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,

Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:

magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,

Tac. A. 4, 44.—Hence,

To hold, use, wield, handle, manage:

nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,

Tac. A. 2, 14.— Trop.:

quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,

Sall. C. 5, 9; cf.:

reipublicae partes,

Tac. A. 4, 6 init. —

To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:

aliquem in obsidione,

Caes. B. C. 3, 31, 3:

aliquem in liberis custodiis,

Sall. C. 47, 3; so,

aliquem in custodiis,

id. ib. 52, 14:

aliquem in vinculis,

id. ib. 51 fin.;

for which also: in custodiam habitus,

i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:

quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,

Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):

cum talem virum in potestatem habuisset,

Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:

quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,

id. ib. 79, 3:

alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,

Liv. 26, 24:

aegros in tenebris,

Cels. 3, 18:

aquam caelestem sub dio in sole,

Col. 12, 12, 1:

in otio militem,

Liv. 39, 2, 6; cf.:

legiones habebantur per otium,

Tac. H. 1, 31:

externa sine cura habebantur,

id. A. 1, 79 init.:

exercitus sine imperio et modestia habitus,

Sall. J. 44, 1:

quos ille postea magno in honore habuit,

Caes. B. C. 1, 77, 2;

for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,

id. B. G. 5, 54, 4:

habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,

i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:

ita me mea forma habet sollicitum,

Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:

miserrimum ego hunc habebo amasium,

id. Cas. 3, 3, 27 al.:

laetum Germanicum,

Tac. A. 2, 57; 65:

sollicitum habebat cogitatio,

Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,

With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):

cum haberet collegam in praetura Sophoclem,

Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:

an heredem habuerit eum, a quo, etc.,

id. 7, 2, 37:

istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?

Cic. Fl. 29, 71:

obvium habuerunt patrem,

Quint. 7, 1, 29:

reliquas civitates stipendiarias,

Caes. B. G. 1, 30, 3:

quod (cognomen) habes hereditarium,

Cic. Rep. 6, 11:

quae habuit venalia,

id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:

qui auro habeat soccis suppactum solum,

Plaut. Bacch. 2, 3, 98:

me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,

have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:

inclusum in curia senatum habuerunt,

Cic. Att. 6, 2, 8:

(Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,

id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:

si nondum eum satis habes cognitum,

id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:

decumas ad aquam deportatas,

id. Verr. 2, 3, 14, § 36:

domitas habere libidines,

id. de Or. 1, 43, 194:

omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:

innumerabilia, quae collecta habent Stoici,

id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:

quare velim ita statutum habeas, me, etc.,

Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:

in adversariis scriptum habere (nomen),

id. Rosc. Com. 3, 9:

de Caesare satis dictum habebo,

id. Phil. 5, 19, 52:

bellum habere susceptum,

id. Agr. 2, 6, 14:

quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,

id. Att. 1, 6, 1:

ut omnes labores, pericula consueta habeam,

Sall. J. 85, 7:

compertum ego habeo,

id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—

Also, with a double object, to make, render:

praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,

Sall. C. 41, 5:

qui pascua publica infesta habuerant,

Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:

necdum omnia edita facinora habent,

id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:

anxium me et inquietum habet petitio Sexti,

Plin. Ep. 2, 9, 1:

sed Pompeium gratia impunitum habuit,

kept, Vell. 2, 1, 5.—

Hence:

in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,

Sall. J. 14, 1:

in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,

Curt. 6, 9, 12:

majora in eo obsequia habiturus,

Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—

To have or hold a person in any manner, to treat, use:

is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,

Plaut. Capt. 2, 2, 64:

equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,

Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:

exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,

Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:

eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,

id. J. 103, 5; 113, 2:

Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,

Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:

video quam molliter tuos habeas,

Plin. Ep. 5, 19, 1:

militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,

Curt. 8, 8, 11:

virgines tam sancte habuit,

id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:

male habere aliquem,

Nep. Eum. 12, 1:

neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,

Tac. A. 2, 10.—

With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.

Habere se:

Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,

Cic. Att. 7, 2, 3:

praeclare te habes, cum, etc.,

id. Verr. 2, 2, 61, § 149:

ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

Bene habemus nos,

id. ib. 2, 8, 1:

ego me bene habeo,

am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:

male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,

id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:

quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,

id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:

ita se res habet, ut ego, etc.,

id. Quint. 1, 2:

sic profecto res se habet,

id. de Or. 2, 67, 271:

scire aveo, quomodo res se habeat,

id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:

ut se tota res habeat,

id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:

ut meae res sese habent,

Ter. Phorm. 5, 4, 1.—

Mid.:

virtus clara aeternaque habetur,

exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:

sicuti pleraque mortalium habentur,

as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—

Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,

I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:

bene habent tibi principia,

Ter. Phorm. 2, 3, 82:

bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,

it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:

magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,

so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—

To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:

aliquem fidelem sibi habere,

Plaut. Bacch. 3, 3, 87:

deos aeternos et beatos,

Cic. N. D. 1, 17, 45:

id habent hodie vile et semper habuerunt,

id. Balb. 22, 51:

maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,

id. Fin. 1, 11, 37:

eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,

id. Brut. 15, 61:

Ut et rex et pater habereter omnium,

id. Rep. 1, 36; 2, 21:

parentem Asiae et dici et haberi,

id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:

eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,

id. N. D. 1, 15, 38:

cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:

cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,

Caes. B. G. 4, 21, 7:

nihil pensi habere,

Quint. 11, 1, 29; cf.

also: an perinde habenda sit haec atque illa,

id. 7, 3, 11:

sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,

Caes. B. G. 1, 44, 19; so,

aliquem pro hoste,

Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:

nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,

Cic. Fam. 5, 20, 2:

licet omnia Italica pro Romanis habeam,

Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:

istuc jam pro facto habeo,

Cic. Att. 13, 1, 2:

Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,

to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:

id obliviscendum, pro non dicto habendum,

Liv. 23, 22, 9:

hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,

Cic. Att. 5, 5 fin.:

aliquem in deorum numero,

id. N. D. 1, 14, 36:

aliquem in hostium numero,

Caes. B. G. 1, 28, 1:

aliquem suorum In numero,

Hor. S. 2, 6, 41;

for which also: hostium numero haberi,

Cic. Att. 11, 6, 6:

numero impiorum ac sceleratorum haberi,

Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:

quem Aegyptii nefas habent nominare,

Cic. N. D. 3, 22, 56:

mutare nefas habent,

Quint. 12, 8, 6:

nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,

to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:

nec eam rem habuit religioni,

id. Div. 1, 35, 77:

quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,

you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:

non sic ludibrio tuis factis habitus essem,

Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:

sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,

Cic. Fam. 3, 13, 2:

unum hoc sic habeto: si, etc.,

id. ib. 2, 6 fin.:

sic habeto: omnibus, etc.,

id. Rep. 6, 13:

enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,

id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:

id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,

Cic. Fam. 13, 29, 2:

tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,

id. ib. 2, 8, 2.—

To take, accept, bear, submit to, endure:

neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,

Sall. C. 51, 11:

egestas facile habetur sine damno,

id. ib. 6, 37:

quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,

Tac. A. 4, 21:

neque tantum maleficium impune habendum,

id. ib. 3, 70;

12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,

Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—

To hold, have possession of, occupy, a place:

urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,

Sall. C. 6, 1:

qui mortales initio Africam habuerint,

id. J. 17, 7; 18, 1; cf.

Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,

rule, administer, Flor. 4, 2, 22:

urbem Romanam a principio reges habuere,

Tac. A. 1, 1:

Hispaniae tribus legionibus habebantur,

id. ib. 4, 5; 12, 54.—

More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):

ille geminus qui Syracusis habet,

Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:

ubi nunc adulescens habet?

id. Trin. 1, 2, 156:

apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,

Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:

situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,

Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—

To spend, pass (time, etc.):

aetatem procul a republica,

Sall. C. 4, 1:

vitam,

id. ib. 51, 12 al.—

To have in one's mind, to know, be acquainted with:

siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,

Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;

nunc cognosce de Bruto,

there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:

habetis igitur primum ortum tyranni,

id. Rep. 2, 27:

habetis sermonem bene longum hominis,

id. de Or. 2, 88, 361; cf.

also: habes nostras sententias,

Suet. Claud. 4:

habes, quae fortissime de beata vita dici putem,

Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —

To have as a habit, peculiarity, or characteristic:

habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,

Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—

To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:

alium quaerebam, iter hac habui,

made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:

ex urbe profectus iter ad legiones habebat,

Caes. B. C. 1, 14, 3; so,

iter,

id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:

vias,

Luc. 2, 439:

C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,

to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

senatum,

id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:

concilia,

id. B. G. 5, 53, 4:

contionem,

Cic. Att. 4, 1, 6:

censum,

id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

delectum (militum),

id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;

v. delectus: ludos,

Suet. Rhet. 1:

sermonem,

Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:

orationem,

to deliver, id. Rep. 1, 46:

multis verbis ultro citroque habitis,

id. ib. 6, 9 fin.:

disputationem,

id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:

dialogum,

Cic. Att. 2, 9, 1:

verba,

id. de Or. 2, 47, 190:

querelam de aliquo apud aliquem,

id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

controversiam de fundo cum aliquo,

id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:

deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,

caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:

latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,

Caes. B. G. 6, 23, 6.—

Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):

istum exheredare in animo habebat,

Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:

hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,

Caes. B. G. 6, 7, 5:

neque bello eum invadere animo habuit,

Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—

Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):

clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:

per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,

Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:

res tuas tibi habeas or habe,

Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:

illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,

Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:

apage sis amor: tuas tibi res habeto,

Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:

secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,

Cic. Fam. 7, 25, 2:

verum haec tu tecum habeto,

id. Att. 4, 15, 6.—

Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:

postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,

Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:

duxi, habui scortum,

Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;

habeo, inquit, non habeor a Laide,

Cic. Fam. 9, 26, 2.—

Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:

desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,

Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—

Transf.:

hoc habet: reperi, qui senem ducerem,

Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;

Certe captus est! Habet!

Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).

In gen.

Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—

Trop.:

ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,

Ter. Heaut. 2, 4, 22.—

In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:

corpulentior videre atque habitior,

Plaut. Ep. 1, 1, 8:

si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,

Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

posco, pŏposci, 3 (old perf. peposci, Val. Antias ap. Gell. 7, 9, 9), v. inch. a. [for porc-scere; Sanscr. root parkh- prakh-, to ask; cf.: precor, procus, procax], to ask for urgently; to beg, demand, request, desire (syn.: flagito, postulo, peto).

In gen., constr. usually with aliquid, aliquem ( sibi): aliquid ab aliquo; also with a double acc., with ut, with inf., or with acc. and inf., or wholly absol.:

poscere est secundum Varronem, quotiens aliquid pro merito nostro deposcimus: petere vero est cum aliquid humiliter et cum precibus postulamus,

Serv. Verg. A. 9, 194.

With acc.:

posco atque adeo flagito crimen,

Cic. Planc. 19, 48; cf. id. Verr. 2, 5, 28, § 71:

argentum,

id. ib. 2, 4, 20, § 44;

2, 3, 34, § 78: pugnam,

Liv. 2, 45, 6: nec mi aurum posco, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 200 Vahl.):

si quid poscam,

Plaut. Aul. 2, 5, 10:

pulvinos,

Cic. de Or. 1, 7, 29; id. Planc. 19, 48:

vades poposcit,

id. Rep. 2, 36, 61; cf.:

audaciae partes Roscii sibi poposcerunt,

Cic. Rosc. Am. 13, 35:

peccatis veniam poscentem (preceded by postulare),

Hor. S. 1, 3, 75.—

With ab:

fac, ut audeat Tibi credere omnia, abs te petere et poscere,

Ter. Heaut. 5, 1, 53: diem a praetore peposcit, Val. Antias ap. Gell. 7, 9, 9:

abs te litteras,

Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36; 2, 2, 47, § 117:

tutorem ab aliquo,

Suet. Aug. 94:

bibere a me poscis,

Vulg. Joann. 4, 9.—

With a double acc.:

parentes pretium pro sepulturā liberum poscere,

Cic. Verr. 2, 1, 3, § 7:

magistratum nummos,

id. ib. 2, 1, 17, §

44: aliquem causam disserendi,

id. Tusc. 3, 3, 7:

claves portarum magistratus,

Liv. 27, 24, 8:

non ita creditum Poscis Quintilium deos,

Hor. C. 1, 24, 12:

cur me in decursu lampada poscis?

Pers. 6, 61:

poscenti vos rationem,

Vulg. 1 Pet. 3, 15.—Hence, pass.: poscor aliquid, I am asked for something, something is asked or demanded of me ( poet. and in post-class. prose):

gravidae posceris exta bovis,

they ask you for the entrails, Ov. F. 4, 670; cf.:

poscor meum Laelapa,

they demand of me my Lœlaps, id. M. 7, 771:

nec tantum segetes alimentaque debita dives Poscebatur humus,

id. ib. 1, 138:

quod rationem pecuniae posceretur,

Gell. 4, 18, 12; to be called upon or invoked to inspire a poet or to sing:

aversus Apollo Poscitur invitā verba pigenda lyrā,

Prop. 4 (5), 1, 76 (better reading poscis ab); cf. absol. Palilia poscor: Non poscor frustra;

si favet alma Pales,

Ov. F. 4, 721; so,

poscimur Aonides,

Ov. M. 5, 333:

poscimur,

Hor. C. 1, 32, 1.—

With ut:

poscimus, ut cenes civiliter,

Juv. 5, 112:

poscimus ut sit, etc.,

id. 7, 71; Tac. H. 2, 39: poposcit, ut haec ipsa quaestio diligentius tractaretur, Aug. Civ. Dei, 2, 21.—

With inf. or acc. and inf. ( poet. and in post-Aug. prose):

poscat sibi fabula credit,

Hor. A. P. 339; cf.:

immolare Fauno, Seu poscat agnā sive malit haedo,

id. C. 1, 4, 12:

esse sacerdotes delubraque vestra tueri Poscimus,

Ov. M. 8, 708:

contraque occurrere poscunt,

Val. Fl. 4, 194; Pers. 1, 128; Claud. in Eutr. 1, 151.—In prose:

ego vero te etiam morari posco inter voluptates,

Sen. Contr. 1, 8; Arn. 7, p. 254. So, too, perh. (acc. to Stephanus's conjecture):

vos fallere poscunt,

Rutil. Lup. Fig. 2, 19, p. 181 Frotsch.—

Ellipt.:

poscunt majoribus poculis, sc. bibere,

they challenge to drink from larger goblets, Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66.—

Absol., to beg, be a beggar:

improbus es, cum poscis, ait. Sed pensio clamat, posce,

Juv. 9, 63 sq. —

Of inanimate and abstract subjects, to demand, require, need:

quod res poscere videbatur,

Caes. B. G. 7, 1:

cum usus poscit,

id. ib. 4, 2: quod negotium poscebat, Sail J. 56, 1; 70, 3; Quint. 11, 3, 162 et saep.—

In partic.

To demand for punishment, to ask the surrender of: accusant [p. 1403] ii, quos populus poscit, Cic. Rosc. Am. 5, 13; cf.:

hujus tantae cladis auctor Annibal poscitur,

Flor. 2, 6, 7:

nec poscitur auctor,

Sil. 2, 44:

poscendum poenae juvenem jubebat,

id. 1, 677; so Liv. 9, 26.—

In gen., to call one (ante-class. and poet.):

clamore hominem posco,

Plaut. Curc. 5, 3, 5:

gemitu Alciden,

Sen. Herc. Oet. 1887.— Pass.: ego poscor Olympo ( dat. of agent), Olympus calls me, summons me to the combat, Verg. A. 8, 533:

poscimur,

Ov. M. 2, 144.—

In partic., to call upon, invoke:

supplex tua numina posco,

Verg. A. 1, 666.—

In selling.

To ask, demand for a thing, to offer at a price:

tanti quanti poscit, vin' tanti illam emi?

Plaut. Merc. 2, 4, 22: pro reliquis (libris) idem pretium poposcit, Varr. ap. Lact. 1, 6, 10.—

To ask, bid, offer a price for a thing:

agite licemini. Qui cenā poscit? ecqui poscit prandio?

Plaut. Stich. 1, 3, 68; id. Merc. 2, 3, 101; Plin. 35, 10, 36, § 88.—

To demand one's hand, ask in marriage:

eam si jubes, frater, tibi me poscere, poscam,

Plaut. Aul. 2, 1, 38:

filiam tuam mihi uxorem posco,

id. ib. 2, 2, 42:

tibi permittam, posce, duce,

id. Trin. 2, 2, 103:

sine dote posco tuam sororem filio,

id. ib. 2, 4, 98:

tuam sororem uxorem alicui,

id. ib. 2, 4, 49.

trādo ( transdo, C. I. L. 1, 198, 54 and 58; Ter. Phorm. prol. 2, and most freq. in Cæs.; v. infra; cf. Neue, Formenl. 2, 734), dĭdi, dĭtum, 3 (in tmesi: transque dato endoque plorato, i. e. tradito et implorato, Vet. Lex ap. Fest. s. v. sub vos, p. 309 Müll.), v. a. [trans-do], to give up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign (syn.: dedo, remitto).

Lit.

In gen.

Form trado:

ut amico traderem (thesaurum),

Plaut. Trin. 1, 2, 143:

mihi trade istuc (argentum),

id. As. 3, 3, 99; id. Curc. 3, 15: aliquid [p. 1884] in manum, id. Merc. 2, 2, 7:

poculum alicui,

Cic. Tusc. 1, 40, 96:

aedem Castoris sartam tectam,

id. Verr. 2, 1, 50, § 131:

magistris traditi,

id. Tusc. 3, 1, 2:

pecuniam regiam quaestoribus,

Liv. 24, 23, 3:

pueros magistris,

Ov. Am. 1, 13, 17:

equos domitoribus,

Cic. Off. 1, 26, 90:

testamentum tibi legendum,

Hor. S. 2, 5, 51:

ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis,

id. C. 2, 4, 11:

miserat ad legatum Romanum, traditurum se urbem,

Liv. 34, 29, 9:

armis traditis,

Caes. B. G. 1, 27; 2, 13:

obsides, arma, perfugae traditi,

id. ib. 1, 28: hunc ad carnificem. Plaut. Rud. 3, 6, 19:

in pistrinum tradier,

id. Most. 1, 1, 16:

aliquem in custodiam vel in pistrinum,

Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

aliquem supplicio,

Suet. Vit. 14:

Augustus filiam suam equiti Romano tradere meditatus est,

to give in marriage, Tac. A. 4, 40 med. —With acc. of place:

ea quae in Insulā erat Achradinam tradita est,

Liv. 24, 23, 4.—

Form transdo: tot tropaea transdes, Att. ap. Non. 517, 26 (Trag. Rel. v. 366 Rib.):

navem in fugam transdunt,

id. ib. 155, 8 (Trag. Rel. v. 630 ib.):

ut arma per manus necessario transderentur,

Caes. B. C. 1, 68:

per manus sevi ac picis transditas glebas,

id. B. G. 7, 25; Hirt. B. G. 8, 15:

sibi captivos transdi,

Caes. B. C. 3, 71:

neque se hostibus transdiderunt,

id. B. G. 7, 77:

se (alicui),

id. ib. 7, 47; Hirt. B. G. 8, 43:

se adversariis ad supplicium,

Caes. B. C. 1, 76.—

In partic.

Pregn., to deliver, commit, intrust, confide for shelter, protection, imprisonment, etc. (syn.: commendo, committo).

Form trado:

sic ei te commendavi et tradidi,

Cic. Fam. 7, 17, 2:

totum denique hominem tibi ita trado de manu, ut aiunt, in manum tuam,

id. ib. 7, 5, 3:

alicui se laudare et tradere,

Hor. Ep. 1, 9, 3:

hunc hominem velles si tradere,

id. S. 1, 9, 47; id. Ep. 1, 18, 78:

hos (obsides) Aeduis custodiendos tradit,

Caes. B. G. 6, 4; Liv. 22, 22, 4:

catenis ligatus traditur,

id. 24, 45, 9:

in tuam custodiam meque et meas spes trado,

Plaut. Most. 2, 1, 59.—

Form transdo:

ab illo transditum initio et commendatum,

Caes. B. C. 3, 57:

sibi a Divitiaco transditus,

id. B. G. 7, 39. —

To give up or surrender treacherously, to betray:

causam tradere advorsariis,

Ter. Phorm. 2, 1, 7:

quos tradituros sperabas, vides judicare,

Cic. Rosc. Am. 22, 61:

tibi trado patriosque meosque Penates,

Ov. M. 8, 91:

ferisne paret populandas tradere terras?

id. ib. 1, 249:

tradimur, heu!

Claud. in Rufin. 2, 261:

Judas ausus magistrum tradere,

Sedul. 2, 74.—

Trop.

In gen., to give up, surrender, hand over, deliver, intrust, etc.

Form trado:

et meam partem loquendi et tuam trado tibi,

Plaut. As. 3, 1, 14:

eo ego, quae mandata, amicus amicis tradam,

id. Merc. 2, 3, 51:

quae dicam trade memoriae,

Cic. Rep. 6, 10, 10 (different from tradere memoriae, B. 2. b.):

si liberam possessionem Galliae sibi tradidisset,

Caes. B. G. 1, 44:

Cingetorigi principatus atque imperium est traditum,

id. ib. 6, 8.— Poet., with inf.:

tristitiam et metus Tradam protervis in mare Creticum Portare ventis,

Hor. C. 1, 26, 2.—

Form transdo:

summa imperii transditur Camulogeno Aulerco,

Caes. B. G. 7, 57:

Vergasillauno Arverno summa imperii transditur,

id. ib. 7, 76.—

In partic.

Pregn., with se, to give one ' s self up, to yield, surrender, or devote one ' s self to any thing:

se totos voluptatibus,

Cic. Lael. 23, 86:

se quieti,

id. Div. 1, 29, 61: se lacrimis ac tristitiae, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2:

se studiis vel otio,

Plin. Ep. 1, 9, 7:

si se consiliis ejus (rex) tradidisset,

Flor. 2, 8, 6:

se in studium aliquod quietum,

Cic. Inv. 1, 3, 4:

se in disciplinam alicujus,

id. Phil. 2, 2, 3; cf.:

cogitationibus suis traditus,

Sen. Ep. 9, 16.—

To make over, transmit, as an inheritance; to leave behind, bequeath (syn. lēgo):

qui in morte regnum Hieroni tradidit,

Plaut. Men. 2, 3, 59: inimicitias posteris, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13, A, 3:

consuetudo a majoribus tradita,

Cic. Div. 2, 72, 150:

morbi per successiones traduntur,

Plin. Ep. 1, 12, 4: traduntque metus. Sil. 4, 32:

traditumque inde fertur, ut in senatum vocarentur,

it is said that this was the origin of the custom, Liv. 2, 1, 11.—

To hand down or transmit to posterity by written communication; to relate, narrate, recount:

quarum nomina multi poëtae memoriae tradiderunt,

Cic. Inv. 2, 1, 3: pugnae memoriam posteris, Liv. 8, 10, 8:

cujus (Socratis) ingenium variosque sermones immortalitati scriptis suis Plato tradidit,

Cic. de Or. 3, 16, 60:

qualia permulta historia tradidit,

id. Div. 1, 53, 121:

aliquid posteris,

Plin. Ep. 6, 16, 1:

tradit Fabius Pictor in Annalibus suis, hirundinem, etc.,

Plin. 10, 24, 34, § 71:

ipsum regem tradunt... operatum his sacris se abdidisse,

Liv. 1, 31, 8.—Esp., pass. pers. or impers., it is said, is recorded, they say, etc.:

qui (Aristides) unus omnium justissimus fuisse traditur,

Cic. Sest. 67, 141: cujus (Lycurgi) temporibus Homerus etiam fuisse traditur. id. Tusc. 5, 3, 7:

nec traditur certum, nec interpretatio est facilis,

Liv. 2, 8, 8; cf. id. 9, 28, 5:

sic enim est traditum,

Cic. Leg. 1, 1, 3; cf.:

hoc posteris memoriae traditum iri, Aequos et Volscos, etc.,

Liv. 3, 67, 1:

Galbam, Africanum, Laelium doctos fuisse traditum est,

Cic. Tusc. 1, 3, 5:

ut Isocratem dixisse traditum est,

id. Brut. 56, 204:

unguenta quis primus invenerit, non traditur,

Plin. 13, 1, 1, § 2:

de hoc constantius traditur,

Front. Aquaed. 7; cf.: traditur memoriae, with subj.-clause, Liv. 5, 21, 16. —

To deliver by teaching; to propose, propound, teach any thing (syn. praecipio).

Form trado:

ea, quae dialectici nunc tradunt et docent,

Cic. Fin. 4, 4, 9:

elementa loquendi,

id. Ac. 2, 28, 92:

praecepta dicendi,

id. de Or. 1, 18, 84:

optimarum artium vias meis civibus,

id. Div. 2, 1, 1:

aliquid artificio et viă,

id. Fin. 4, 4, 10:

haec subtilius,

id. ib. 1, 9, 31:

aliquid,

Caes. B. G. 7, 22:

virtutem hominibus,

Cic. de Or. 1, 58, 247:

eodem tempore tradi omnia et percipi possint,

Quint. 1, 12, 1:

nec tamquam tradita sed tamquam innata,

id. 7, 10, 14:

praecepta,

Sen. Ep. 40, 3.— Absol.:

si qua est in his culpa, tradentis (i.e. magistri) est,

Quint. 3, 6, 59.—

Form transdo:

multa praeterea de sideribus atque eorum motu... disputant et juventuti transdunt,

Caes. B. G. 6, 14:

Minervam operum atque artificiorum initia transdere,

id. ib. 6, 17.—

Aliquid oblivioni, to forget utterly (late Lat.):

omnes justitiae ejus oblivioni tradentur,

Vulg. Ezech. 33, 13; Greg. Mag. in Job, 25, 8.

af-fĕro (better adf-), attŭli (adt-, better att-), allātum (adl-), afferre (adf-), v. a.; constr. aliquid ad aliquem or alicui.

In gen., to bring, take, carry or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the leading or conducting of men, animals, etc.), lit. and trop.

Lit.:

lumen,

Enn. Ann. 1, 40:

viginti minas,

Plaut. As. 1, 3, 78; 1, 3, 87 al.:

adtuli hunc.—Quid, adtulisti?—Adduxi volui dicere,

id. Ps. 2, 4, 21:

tandem bruma nives adfert,

Lucr. 5, 746: adlatus est acipenser, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

adfer huc scyphos,

Hor. Epod. 9, 33:

nuces,

Juv. 5, 144:

cibum pede ad rostrum veluti manu,

Plin. 10, 46, 63, § 129:

pauxillum aquae,

Vulg. Gen. 18, 4:

caput ejus,

ib. Marc. 6, 28.—With de in part. sense:

adferte nobis de fructibus terrae,

Vulg. Num. 13, 21; ib. Joan. 21, 10 (as lit. rendering of the Greek).—So of letters:

adferre litteras, ad aliquem or alicui,

Cic. Att. 8, 6; id. Imp. Pomp. 2; Liv. 22, 11 al.: adferre se ad aliquem locum, to betake one's self to a place, to go or come to (opp. auferre se ab aliquo, to withdraw from, to leave, only poet.):

huc me adfero,

Plaut. Am. 3, 4, 6; Ter. And. 4, 5, 12 Bentl.:

Fatis huc te poscentibus adfers,

Verg. A. 8, 477:

sese a moenibus,

id. ib. 3, 345.—So pass. adferri:

urbem adferimur,

are driven, come, Verg. A. 7, 217;

and adferre pedem: abite illuc, unde malum pedem adtulistis,

id. Cat. 14, 21.— To bring near, extend, = porrigo (eccl. Lat.):

adfer manum tuam,

reach hither, Vulg. Joan. 20, 27.—

Trop., to bring to, upon, in a good or bad sense.

In bon. part.:

pacem ad vos adfero,

Plaut. Am. prol. 32:

hic Stoicus genus sermonum adfert non liquidum,

i.e. makes use of, Cic. de Or. 2, 38, 159:

nihil ostentationis aut imitationis adferre,

id. ib. 3, 12, 45:

non minus adferret ad dicendum auctoritatis quam facultatis,

id. Mur. 2, 4:

consulatum in familiam,

id. Phil. 9, 2:

animum vacuum ad scribendas res difficiles,

id. Att. 12, 38:

tibi benedictionem,

Vulg. Gen. 33, 11:

Domino gloriam,

ib. 1 Par. 16, 28; ib. Apoc. 21, 26: ignominiam, ib. Osee, 4, 18.—

In mal. part.:

bellum in patriam,

Ov. M. 12, 5:

nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum adferant dentes,

to use their teeth against their master, Varr. R. R. 2, 9, 9:

adferam super eos mala,

Vulg. Jer. 23, 12:

Quam accusationem adfertis adversus hominem hunc?

id. Joan. 18, 29: quod gustatum adfert mortem, ib. Job, 6, 6: vim adferre alicui for inferre, to use force against or offer violence to one, Cic. Phil. 2, 7; id. Verr. 2, 1, 26; Liv. 9, 16; 42, 29 Drak.; Ov. H. 17, 21 Heins.; id. A. A. 1, 679; Suet. Oth. 12 al.: manus adferre alicui, in a bad sense, to lay hands on, attack, assail (opp.:

manus abstinere ab aliquo): pro re quisque manus adfert (sc. ad pugnam),

Cic. Verr. 2, 1, 26:

domino a familiā suā manus adlatas esse,

id. Quint. 27:

intellegimus eum detrudi, cui manus adferuntur,

id. Caecin. 17:

qui sit improbissimus, manus ei adferantur, effodiantur oculi,

id. Rep. 3, 17 Creuz. al.: sibi manus, to lay hands on one's self, to commit suicide: Qui quidem manus, quas justius in Lepidi perniciem animāsset, sibi adferre conatus est, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.—Also of things: manus templo, to rob or plunder, Cic. Verr. 2, 1, 18:

bonis alienis,

id. Off. 2, 15:

manus suis vulneribus,

to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before:

ne rescindam ipse dolorem meum): manus beneficio suo,

to nullify, render worthless, Sen. Ben. 2, 5 ext. —

Esp.

To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce, inform, publish; constr. alicui or ad aliquem aliquid, or acc. with inf. (class.;

in the histt., esp. in Livy, very freq.): ea adferam eaque ut nuntiem, etc.,

Plaut. Am. prol. 9:

istud quod adfers, aures exspectant meae,

id. As. 2, 2, 65; Ter. Phorm. prol. 22:

calamitas tanta fuit, ut eam non ex proelio nuntius, sed ex sermone rumor adferret,

Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

si ei subito sit adlatum periculum patriae,

id. Off. 1, 43, 154:

nihil novi ad nos adferebatur,

id. Fam. 2, 14; id. Att. 6, 8: rumores, qui de me adferuntur, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21:

Caelium ad illam adtulisse, se aurum quaerere,

id. Cael. 24; so id. Fam. 5, 2 al.:

magnum enim, quod adferebant, videbatur,

Caes. B. C. 3, 15 Dint.:

cum crebri adferrent nuntii, male rem gerere Darium,

Nep. 3, 3:

haud vana adtulere,

Liv. 4, 37; 6, 31:

exploratores missi adtulerunt quieta omnia apud Gallos esse,

id. 8, 17 Drak.:

per idem tempus rebellāsse Etruscos adlatum est,

word was brought, id. 10, 45 al.:

idem ex Hispaniā adlatum,

Tac. H. 1, 76:

esse, qui magnum nescio quid adferret,

Suet. Dom. 16; Luc. 1, 475:

scelus adtulit umbris,

Val. Fl. 3, 172 al. —So of instruction: doctrinam, Vulg. prol. Eccli.; ib. 2 Joan. 10.—

To bring a thing on one, i.e. to cause, occasion, effect, give, impart; esp. of states of mind:

aegritudinem alicui,

Ter. Heaut. 4, 3, 2:

alicui molestiam,

id. Hec. 3, 2, 9:

populo Romano pacem, tranquillitatem, otium, concordiam,

Cic. Mur. 1:

alicui multas lacrimas, magnam cladem,

id. N. D. 2, 3, 7:

ipsa detractio molestiae consecutionem adfert voluptatis,

id. Fin. 1, 11, 37; so,

adferre auctoritatem et fidem orationi,

id. Phil. 12, 7:

metum,

id. Verr. 2, 5, 25:

dolorem,

id. Sull. 1:

luctum et egestatem,

id. Rosc. Am. 5:

consolationem,

id. Att. 10, 4:

delectationem,

id. Fam. 7, 1 al.:

detrimentum,

Caes. B. C. 2, 82:

taedium,

Plin. 15, 2, 3, § 7:

dolorem capitis,

id. 23, 1, 18:

gaudium,

Plin. Ep. 10, 2, 1 al. —

To bring forwards, allege, assert, adduce, as an excuse, reason, etc.:

quam causam adferam?

Ter. Heaut. 4, 3, 23:

justas causas adfers,

Cic. Att. 11, 15;

also without causa: rationes quoque, cur hoc ita sit, adferendas puto,

id. Fin. 5, 10, 27; cf. id. Fam. 4, 13:

idque me non ad meam defensionem adtulisse,

id. Caecin. 29, 85:

ad ea, quae dixi, adfer, si quid habes,

id. Att. 7: nihil igitur adferunt, qui in re gerendā versari senectutem negant, they bring forwards nothing to the purpose, who, etc., id. Sen. 6; id. de Or. 2, 53, 215:

quid enim poterit dicere?... an aetatem adferet?

i. e. as an excuse, id. ib. 2, 89, 364.—Also absol.:

Quid sit enim corpus sentire, quis adferet umquam...?

will bring forwards an explanation, Lucr. 3, 354 (cf. reddo absol. in same sense, id. 1, 566):

et, cur credam, adferre possum,

Cic. Tusc. 1, 29, 70; 3, 23, 55.—

Adferre aliquid = conducere, conferre aliquid, to contribute any thing to a definite object, to be useful in any thing, to help, assist; constr. with ad, with dat., or absol.:

quam ad rem magnum adtulimus adjumentum hominibus nostris,

Cic. Off. 1, 1:

negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre,

id. Fin. 2, 27, 87:

quidquid ad rem publicam adtulimus, si modo aliquid adtulimus,

id. Off. 1, 44, 155:

illa praesidia non adferunt oratori aliquid, ne, etc.,

id. Mil. 1: aliquid adtulimus etiam nos, id. Planc. 10, 24:

quid enim oves aliud adferunt, nisi, etc.,

id. N. D. 2, 63.—

Very rare in class. period, to bring forth as a product, to yield, bear, produce, = fero:

agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt,

Cic. Off. 1, 15:

herbam adferentem semen,

Vulg. Gen. 1, 29:

arva non adferent cibum,

ib. Hab. 3, 17: lignum adtulit fructum, ib. Joel, 2, 22; ib. Apoc. 22, 2:

ager fructum,

ib. Luc. 12, 16 al.

af-fĕro (better adf-), attŭli (adt-, better att-), allātum (adl-), afferre (adf-), v. a.; constr. aliquid ad aliquem or alicui.

In gen., to bring, take, carry or convey a thing to a place (of portable things, while adducere denotes the leading or conducting of men, animals, etc.), lit. and trop.

Lit.:

lumen,

Enn. Ann. 1, 40:

viginti minas,

Plaut. As. 1, 3, 78; 1, 3, 87 al.:

adtuli hunc.—Quid, adtulisti?—Adduxi volui dicere,

id. Ps. 2, 4, 21:

tandem bruma nives adfert,

Lucr. 5, 746: adlatus est acipenser, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

adfer huc scyphos,

Hor. Epod. 9, 33:

nuces,

Juv. 5, 144:

cibum pede ad rostrum veluti manu,

Plin. 10, 46, 63, § 129:

pauxillum aquae,

Vulg. Gen. 18, 4:

caput ejus,

ib. Marc. 6, 28.—With de in part. sense:

adferte nobis de fructibus terrae,

Vulg. Num. 13, 21; ib. Joan. 21, 10 (as lit. rendering of the Greek).—So of letters:

adferre litteras, ad aliquem or alicui,

Cic. Att. 8, 6; id. Imp. Pomp. 2; Liv. 22, 11 al.: adferre se ad aliquem locum, to betake one's self to a place, to go or come to (opp. auferre se ab aliquo, to withdraw from, to leave, only poet.):

huc me adfero,

Plaut. Am. 3, 4, 6; Ter. And. 4, 5, 12 Bentl.:

Fatis huc te poscentibus adfers,

Verg. A. 8, 477:

sese a moenibus,

id. ib. 3, 345.—So pass. adferri:

urbem adferimur,

are driven, come, Verg. A. 7, 217;

and adferre pedem: abite illuc, unde malum pedem adtulistis,

id. Cat. 14, 21.— To bring near, extend, = porrigo (eccl. Lat.):

adfer manum tuam,

reach hither, Vulg. Joan. 20, 27.—

Trop., to bring to, upon, in a good or bad sense.

In bon. part.:

pacem ad vos adfero,

Plaut. Am. prol. 32:

hic Stoicus genus sermonum adfert non liquidum,

i.e. makes use of, Cic. de Or. 2, 38, 159:

nihil ostentationis aut imitationis adferre,

id. ib. 3, 12, 45:

non minus adferret ad dicendum auctoritatis quam facultatis,

id. Mur. 2, 4:

consulatum in familiam,

id. Phil. 9, 2:

animum vacuum ad scribendas res difficiles,

id. Att. 12, 38:

tibi benedictionem,

Vulg. Gen. 33, 11:

Domino gloriam,

ib. 1 Par. 16, 28; ib. Apoc. 21, 26: ignominiam, ib. Osee, 4, 18.—

In mal. part.:

bellum in patriam,

Ov. M. 12, 5:

nisi etiam illuc pervenerint (canes), ut in dominum adferant dentes,

to use their teeth against their master, Varr. R. R. 2, 9, 9:

adferam super eos mala,

Vulg. Jer. 23, 12:

Quam accusationem adfertis adversus hominem hunc?

id. Joan. 18, 29: quod gustatum adfert mortem, ib. Job, 6, 6: vim adferre alicui for inferre, to use force against or offer violence to one, Cic. Phil. 2, 7; id. Verr. 2, 1, 26; Liv. 9, 16; 42, 29 Drak.; Ov. H. 17, 21 Heins.; id. A. A. 1, 679; Suet. Oth. 12 al.: manus adferre alicui, in a bad sense, to lay hands on, attack, assail (opp.:

manus abstinere ab aliquo): pro re quisque manus adfert (sc. ad pugnam),

Cic. Verr. 2, 1, 26:

domino a familiā suā manus adlatas esse,

id. Quint. 27:

intellegimus eum detrudi, cui manus adferuntur,

id. Caecin. 17:

qui sit improbissimus, manus ei adferantur, effodiantur oculi,

id. Rep. 3, 17 Creuz. al.: sibi manus, to lay hands on one's self, to commit suicide: Qui quidem manus, quas justius in Lepidi perniciem animāsset, sibi adferre conatus est, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23.—Also of things: manus templo, to rob or plunder, Cic. Verr. 2, 1, 18:

bonis alienis,

id. Off. 2, 15:

manus suis vulneribus,

to tear open, id. Att. 3, 15 (a little before:

ne rescindam ipse dolorem meum): manus beneficio suo,

to nullify, render worthless, Sen. Ben. 2, 5 ext. —

Esp.

To bring, bear, or carry a thing, as news, to report, announce, inform, publish; constr. alicui or ad aliquem aliquid, or acc. with inf. (class.;

in the histt., esp. in Livy, very freq.): ea adferam eaque ut nuntiem, etc.,

Plaut. Am. prol. 9:

istud quod adfers, aures exspectant meae,

id. As. 2, 2, 65; Ter. Phorm. prol. 22:

calamitas tanta fuit, ut eam non ex proelio nuntius, sed ex sermone rumor adferret,

Cic. Imp. Pomp. 9, 25:

si ei subito sit adlatum periculum patriae,

id. Off. 1, 43, 154:

nihil novi ad nos adferebatur,

id. Fam. 2, 14; id. Att. 6, 8: rumores, qui de me adferuntur, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21:

Caelium ad illam adtulisse, se aurum quaerere,

id. Cael. 24; so id. Fam. 5, 2 al.:

magnum enim, quod adferebant, videbatur,

Caes. B. C. 3, 15 Dint.:

cum crebri adferrent nuntii, male rem gerere Darium,

Nep. 3, 3:

haud vana adtulere,

Liv. 4, 37; 6, 31:

exploratores missi adtulerunt quieta omnia apud Gallos esse,

id. 8, 17 Drak.:

per idem tempus rebellāsse Etruscos adlatum est,

word was brought, id. 10, 45 al.:

idem ex Hispaniā adlatum,

Tac. H. 1, 76:

esse, qui magnum nescio quid adferret,

Suet. Dom. 16; Luc. 1, 475:

scelus adtulit umbris,

Val. Fl. 3, 172 al. —So of instruction: doctrinam, Vulg. prol. Eccli.; ib. 2 Joan. 10.—

To bring a thing on one, i.e. to cause, occasion, effect, give, impart; esp. of states of mind:

aegritudinem alicui,

Ter. Heaut. 4, 3, 2:

alicui molestiam,

id. Hec. 3, 2, 9:

populo Romano pacem, tranquillitatem, otium, concordiam,

Cic. Mur. 1:

alicui multas lacrimas, magnam cladem,

id. N. D. 2, 3, 7:

ipsa detractio molestiae consecutionem adfert voluptatis,

id. Fin. 1, 11, 37; so,

adferre auctoritatem et fidem orationi,

id. Phil. 12, 7:

metum,

id. Verr. 2, 5, 25:

dolorem,

id. Sull. 1:

luctum et egestatem,

id. Rosc. Am. 5:

consolationem,

id. Att. 10, 4:

delectationem,

id. Fam. 7, 1 al.:

detrimentum,

Caes. B. C. 2, 82:

taedium,

Plin. 15, 2, 3, § 7:

dolorem capitis,

id. 23, 1, 18:

gaudium,

Plin. Ep. 10, 2, 1 al. —

To bring forwards, allege, assert, adduce, as an excuse, reason, etc.:

quam causam adferam?

Ter. Heaut. 4, 3, 23:

justas causas adfers,

Cic. Att. 11, 15;

also without causa: rationes quoque, cur hoc ita sit, adferendas puto,

id. Fin. 5, 10, 27; cf. id. Fam. 4, 13:

idque me non ad meam defensionem adtulisse,

id. Caecin. 29, 85:

ad ea, quae dixi, adfer, si quid habes,

id. Att. 7: nihil igitur adferunt, qui in re gerendā versari senectutem negant, they bring forwards nothing to the purpose, who, etc., id. Sen. 6; id. de Or. 2, 53, 215:

quid enim poterit dicere?... an aetatem adferet?

i. e. as an excuse, id. ib. 2, 89, 364.—Also absol.:

Quid sit enim corpus sentire, quis adferet umquam...?

will bring forwards an explanation, Lucr. 3, 354 (cf. reddo absol. in same sense, id. 1, 566):

et, cur credam, adferre possum,

Cic. Tusc. 1, 29, 70; 3, 23, 55.—

Adferre aliquid = conducere, conferre aliquid, to contribute any thing to a definite object, to be useful in any thing, to help, assist; constr. with ad, with dat., or absol.:

quam ad rem magnum adtulimus adjumentum hominibus nostris,

Cic. Off. 1, 1:

negat Epicurus diuturnitatem temporis ad beate vivendum aliquid adferre,

id. Fin. 2, 27, 87:

quidquid ad rem publicam adtulimus, si modo aliquid adtulimus,

id. Off. 1, 44, 155:

illa praesidia non adferunt oratori aliquid, ne, etc.,

id. Mil. 1: aliquid adtulimus etiam nos, id. Planc. 10, 24:

quid enim oves aliud adferunt, nisi, etc.,

id. N. D. 2, 63.—

Very rare in class. period, to bring forth as a product, to yield, bear, produce, = fero:

agri fertiles, qui multo plus adferunt, quam acceperunt,

Cic. Off. 1, 15:

herbam adferentem semen,

Vulg. Gen. 1, 29:

arva non adferent cibum,

ib. Hab. 3, 17: lignum adtulit fructum, ib. Joel, 2, 22; ib. Apoc. 22, 2:

ager fructum,

ib. Luc. 12, 16 al.

con-dōno, āvi, ātum, 1, v. a.

Aliquid (aliquem) alicui, to give something to one, to present, deliver up (in good prose; most freq. in Cic.; not in Quint.).

In gen.

Prop.:

pallam,

Plaut. Men. 4, 2, 94:

pateram tibi,

id. Am. 1, 3, 38:

apothecas hominibus nequissimis,

Cic. Phil. 2, 27, 67:

omnia certis hominibus (corresp. with dare),

id. Agr. 2, 6, 15:

facultas agrorum suis latronibus condonandi,

id. Phil. 5, 3, 6 Wernsd. N. cr. (cf. Zumpt, Gram. §

661): hereditatem alicui (praetor),

to adjudge, id. Verr. 2, 1, 41, § 105.—

Trop., to give up, surrender, deliver up, sacrifice, devote, bring as an offering:

aliquid dicioni, judicio potestatique alicujus permittere et condonare,

Cic. Agr. 2, 15, 39:

aliquid potentiae alicujus,

id. Fam. 5, 18, 2:

consuli totam Achaiam,

id. Dom. 23, 60:

aliquem cruci,

Plaut. Rud. 4, 4, 26:

omnes inimicitias rei publicae,

Cic. Phil. 5, 18, 50:

ne patiamini M. Caelium libidini muliebri condonatum,

id. Cael. 32, 78: ut M. Aemilius cum suā dignitate omni... vanissimae genti condonetur, id. Scaur. 22, 45; cf.:

seque vitamque suam reipublicae,

Sall. J. 79, 9:

suum dolorem ejus voluntati ac precibus,

Caes. B. G. 1, 20.—

Esp., to give a debt to one, i. e. to remit, acquit from.

Prop.:

pecunias creditas debitoribus,

Cic. Off. 2, 22, 78.—More freq.,

Trop.

To pardon, remit an offence:

ut crimen hoc nobis condonetis,

Cic. Mil. 2, 6:

uti Jugurthae scelus condonaretur,

Sall. J. 27, 2.—

To pardon, refrain from punishing a crime out of regard or favor: meam animadversionem et supplicium, quo usurus eram in eum, remitto tibi et condono, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10, 2:

alterius lubidini malefacta condonare,

Sall. C. 52, 8:

tres fratres non solum sibi ipsis, neque his tot ac talibus viris, neque nobis necessariis suis, sed etiam rei publicae condonaveris,

Cic. Lig. 12, 36:

non sibi ac defensioni suae condonatum esse Oppianicum,

id. Clu. 39, 109:

datus est tibi ille, condonatus est ille,

id. Planc. 31, 75; id. Fam. 13, 73, 2:

filium sibi,

Liv. 3, 12, 8:

unum tot Claudiis deprecantibus,

id. 3, 58, 3:

Divitiaco fratri (sc. Dumnorigem),

Caes. B. G. 1, 20 fin. —

Aliquem aliquid or absol., to present one with something (only in the foll. exs.):

si quam (rem) debes, te condono,

Plaut. Bacch. 5, 2, 24; so id. Pers. 5, 2, 36:

argentum, quod habes, condonamus te,

Ter. Phorm. 5, 8, 54: aurum aliquem, Afran. ap. Non. p. 497, 29.— Pass. impers., with acc. of thing:

habeo alia multa quae nunc condonabitur,

Ter. Eun. prol. 17.

cūra, ae, f. [caveo; cf. curo init. ], care, solicitude, carefulness, thought, concern.

Trouble (physical or mental), bestowed on something; solicitude, care, attention, pains (syn.: diligentia, opera, studium, labor, etc.; opp. neglegentia, etc.; v. the foll.; very freq. in every per. and species of composition).

Lit.

In gen.

Ab. sol.: curantes magnā cum curā, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107:

magnā cum curā ego illum curari volo,

Plaut. Men. 5, 4, 7; cf. id. ib. 5, 4, 9:

in aliquā re curam ponere (just before: magnum studi um multamque operam, etc.),

Cic. Off. 1, 6, 19:

haec tam acrem curam diligentiamque desiderant,

id. de Or. 3, 48, 184;

so with diligentia,

Quint. 10, 1, 86:

si utrumque cum curā et studio fecerimus,

id. 10, 7, 29:

aliquid cum curā exsequi,

Liv. 39, 41, 6:

plus laboris et curae,

Quint. 8, prooem. § 13;

so with labor,

id. 2, 2, 10 al.:

cura et industria,

Suet. Gram. 21:

ut in rem publicam omni cogitatione curāque incumberes,

Cic. Fam. 10, 1, 2;

so with cogitatio,

id. ib. 10, 3, 3; id. de Or. 2, 44, 186; and in plur., id. Off. 2, 1, 2;

opp. neglegentia,

Quint. 11, 3, 137; 11, 3, 19:

non naturam defecisse sed curam,

id. 1, 1, 2;

so opp. natura,

id. 1, 2, 4; 2, 8, 5:

omni curā vestigare,

Curt. 4, 6, 5:

omni curā in aliquid incumbere,

Cic. Fam. 12, 24, 2:

omnem curam in siderum cognitione ponere,

id. Div. 1, 42, 93:

cura et meditatio accessit,

Tac. Or. 16; cf. id. Agr. 10 et saep.:

eo majore curā illam (rem publicam) administrari,

Sall. J. 85, 2:

curam praestare,

Suet. Tib. 18:

in re unā consumere curam (for which, in foll. verse, laborare),

Hor. S. 2, 4, 48 et saep.: esse cura alicui, to be an object of one's care:

cura pii diis sunt et qui coluere coluntur,

Ov. M. 8, 724.—

With gen., care, attention, management, administration, charge, a guardianship, concern for a person or thing, etc.:

difficilis rerum alienarum,

Cic. Off. 1, 9, 30; cf.:

rerum domesticarum,

Quint. 3, 3, 9:

maxima belli,

Cic. Att. 6, 5, 3:

agrorum,

Quint. 12, 1, 6:

corporis,

id. 1, 11, 15:

capillorum,

Suet. Dom. 18:

funeris sui,

id. Tib. 51 et saep.:

deorum,

Liv. 6, 41, 9:

civium,

id. 6, 15, 11:

nepotum,

Quint. 4, prooem. §

2: magni Caesaris,

Hor. C. 1, 12, 50; Ov. Tr. 5, 7, 37; Sen. Ep. 14, 2 et saep.—

With de and abl.:

omnis cura de re publicā,

Cic. Brut. 3, 10:

quocum mihi conjuncta cura de publicā re et privatā fuit,

id. Lael. 4, 15:

si qua de Pompejo nostro tuendo... cura te attigit,

id. Att. 9, 11, 2, A:

gratissima est mihi tua cura de illo mandato,

id. ib. 5, 4, 1.—So with de:

curam habere, agere, etc.: de vitā communi omnium curam habere,

Vitr. 1, 2, init.:

Romani tamquam de Samnitibus non de se curam agerent,

Liv. 8, 3, 8.—

With pro:

omnium non tam pro Aetolis cura erat, quam ne, etc.,

Liv. 27, 30, 5:

curam habere pro aliquo,

Veg. 2, 20:

curam pro nobis hospitis, uxor, agas,

Ov. H. 15 (16), 302.—

Curae (alicui) esse, to be an object of care or attention; to have a care for, take care of, attend to, to be anxious about, bestow pains upon, etc.:

Caesar pollicitus est, sibi eam rem curae futuram, etc.,

Caes. B. G. 1, 33:

haec sibi esse curae,

id. ib. 1, 40:

rati sese diis curae esse,

Sall. J. 75, 9:

cui salus mea fuit curae,

Cic. Fam. 1, 9, 22; 15, 2, 8; Quint. 3, 8, 45 et saep.:

ea tantae mihi curae sunt, ut, etc.,

Cic. Fam. 1, 9, 24:

pollicetur sibi magnae curae fore, ut omnia restituerentur,

id. Verr. 2, 4, 33, § 73; cf.:

si tibi curae Quantae conveniat,

Hor. Ep. 1, 3, 30:

ipsis doctoribus hoc esse curae velim, ut, etc.,

Quint. 2, 4, 5:

dumque amor est curae,

Ov. M. 2, 683:

ceterum magis vis morbi ingravescens curae erat, terroresque ac prodigia,

Liv. 4, 21, 5:

ceterum eo tempore minus ea bella... curae patribus erant, quam expectatio, etc.,

id. 35, 23, 1:

in eorum periculis non secus absentes quam praesentes amicos Attico esse curae,

Nep. Att. 12, 5.—With a subject-clause:

nonnulli, quibus non fuit curae caelestem inveterare aquam, etc.,

Col. 12, 12, 3; Quint. 7, 1, 4; 9, 3, 74:

eligere modo curae sit,

id. 10, 1, 31:

mihi erit curae explorare provinciae voluntatem,

Plin. Ep. 7, 10, 2.—With de: de mandatis quod tibi curae fuit, est mihi gratum, Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 8:

sic recipiunt, Caesari... de augendā meā dignitate curae fore,

Cic. Att. 11, 6, 3; cf. id. Fam. 10, 1, 1, and II. A. fin. infra:

de ceteris senatui curae fore,

Sall. J. 26, 1.—In the same sense also,

Curae aliquid habere:

cohortatus, ut petitionem suam curae haberent,

Sall. C. 21 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 10;

Quint. prooem. § 16: habebo itaque curae, ut te meliorem reddam,

Sen. Ben. 1, 8, 2:

ut ille... quid ageret, curae sibi haberet certiorem facere Atticum,

Nep. Att. 20, 4.—

Cura est, with subject-clause, solicitude, care, anxiety to do any thing ( poet. and in post-Aug. prose):

curaque finitimos vincere major erat,

Ov. F. 1, 30:

talis amor teneat, nec sit mihi cura mederi,

Verg. E. 8, 89:

cura comere capillum fuit,

Sen. Q. N. 1, 17, 7.—

In partic., t. t.

In political lang. (esp. of the post-Aug. per.), the management of state affairs, administration, charge, oversight, command, office:

magistratus et imperia, postremo omnis cura rerum publicarum minime mihi hac tempestate cupiunda videntur,

Sall. J. 3, 1; so,

legionis armandae,

Tac. H. 1, 80:

aerarii,

Suet. Aug. 36:

annonae,

id. Tib. 8:

operum publicorum, viarum, aquarum, etc. (preceded by nova officia),

id. Aug. 37 al. —

In the jurists, the management of business for a minor, guardianship, trusteeship (for the more usu. curatio), Dig. 3, 1, 1; 5, 1, 19 et saep.—

In medic., medical attendance, healing (for curatio), cure:

aquae, quae sub cutem est,

Cels. 2, 10; Vell. 2, 123; Sil. 6, 551 Drak. et saep.— Plur.:

curae aegrescentium,

Macr. S. 7, 4, 6.—Hence, poet.:

illa fuit lacrimis ultima cura meis (sc. somnus),

Prop. 1, 3, 46; cf. Cic. Fam. 5, 16, 5.—

In agriculture, care, culture, rearing:

Pelusiacae lentis,

Verg. G. 1, 228:

boum,

id. ib. 1, 3.—

Meton. (abstr. pro concr.).

Like the Gr. meletê, a written work, writing (several times in Tac.;

elsewhere rare): quorum in manus cura nostra venerit,

Tac. A. 4, 11; id. Or. 3; Ov. P. 4, 16, 39. —In plur., Tac. A. 3, 24.—

An attendant, guardian, overseer (very rare):

tertius immundae cura fidelis harae,

i. e. the swine - herd Eumæus, Ov. H. 1, 104: praetorii, Treb. Claud. 14; cf. Ov. Tr. 4, 6, 45; 2, 1.—

Anxiety, solicitude, concern, disquiet, trouble, grief, sorrow; syn.: sollicitudo, metus, etc.; cf. phrontis (very freq. in every per. and species of composition).

In gen.: si quid ego adjuro curamve levasso, quae nunc te coquit, Enn. ap. Cic. Sen. 1, 1:

animus lassus, curā confectus,

Ter. And. 2, 1, 4:

cottidianā curā angere ani mum,

id. Phorm. 1, 3, 8:

curae metusque,

Cic. Div. 2, 72, 150: cura et sollicitudo. id. Att. 15, 14, 3; Quint. 8, prooem. § 20;

11, 1, 44 et saep.: curas cordis manis,

Lucr. 3, 116:

acres cuppedinis,

id. 5, 46:

gravi saucia curā (Dido),

Verg. A. 4, 1:

atra, Hor C. 3, 1, 40: edaces,

id. ib. 2, 11, 18:

vitiosa,

id. ib. 2, 16, 22:

sine curā esse,

Cic. Att. 12, 6, 4; 15, 12, 2:

quid facerem, curā cruciabar miser,

Plaut. Merc. 2, 1, 23:

cura est, negoti quid sit aut quid nuntiet,

I am anxious, my concern is, id. ib. 1, 2, 10; cf.: amica mea quid agat, Cura est, ut valeat, id. Stich. [p. 501] 5, 2, 4:

mihi maximae curae est, non de meā quidem vitā, sed me patria sollicitat, etc.,

Cic. Fam. 10, 1, 1.—With pro:

quam pro me curam geris,

Verg. A. 12, 48.—With in:

nullā in posterum curā,

Tac. H. 3, 55.— Plur.:

cur eam rem tam studiose curas, quae tibi multas dabit curas,

Auct. Her. 4, 14, 21:

at tibi curarum milia quanta dabit!

Prop. 1, 5, 10.—

In partic., the care, pain, or anxiety of love, love ( poet.):

crescit enim assidue spectando cura puellae,

Prop. 3 (4), 21, 3; cf. Ov. R. Am. 311:

tua sub nostro pectore cura,

Prop. 1, 15, 31:

et juvenum curas et libera vina referre,

Hor. A. P. 85: hinc illaec primum Veneris dulcedinis in cor Stillavit gutta et successit frigida cura, chilling anxiety for one loved, Lucr. 4, 1060.—Hence,

Meton. (abstr. pro concr.), the loved object, the mistress:

tua cura, Lycoris,

Verg. E. 10, 22; Prop. 2 (3), 25, 1; 2 (3), 34, 9; Hor. C. 2, 8, 8; Verg. Cir. 75; cf.:

puer, mea maxima cura,

id. A. 1, 678; 10, 132:

cura deum,

id. ib. 3, 46:

raucae, tua cura, palumbes,

id. E. 1, 57 Forbig. ad loc.

rĕ-linquo, līqui, lictum, 3, v. a.

(With the idea of the re predominating.) To leave behind (cf. desero, omitto).

In gen., to leave behind by removing one's self; to leave, move away from; to leave, abandon (a person or thing).

Lit.:

puerum apud matrem domi,

Plaut. Men. prol. 28:

ipse abiit foras, me reliquit pro atriensi in sedibus,

id. Poen. 5, 5, 4:

me filiis Relinquont quasi magistrum,

Ter. Phorm. 1, 2, 22:

dicerent non me plane de provinciā decessisse, quoniam alterum me reliquissem,

Cic. Fam. 2, 15, 4:

C. Fabium legatum cum legionibus II. castris praesidio relinquit,

Caes. B. G. 7, 40:

cum me servum in servitute pro te hic reliqueris,

Plaut. Capt. 2, 3, 75; cf. id. ib. 5, 1, 18:

fratrem, sc. in provinciā,

Cic. Fam. 2, 15, 4:

post tergum hostem relinquere,

Caes. B. G. 4, 22; cf. id. ib. 7, 11:

ille omnibus precibus petere contendit, ut in Galliā relinqueretur,

might be left behind, id. ib. 5, 6:

greges pecorum... sub opacā valle reliquit,

Ov. M. 11, 277 et saep.:

ea causa miles hic reliquit symbolum,

Plaut. Ps. 1, 1, 53:

hic exemplum reliquit ejus,

id. ib. 2, 2, 56:

(Hecuba) Hectoris in tumulo canum de vertice crinem... relinquit,

leaves behind, Ov. M. 13, 428:

(cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum,

left behind, remaining, id. ib. 1, 347.— To leave behind one's self by moving away:

longius delatus aestu, sub sinistrā Britanniam relictam conspexit,

Caes. B. G. 5, 8:

jamque hos, jamque illos, populo mirante, relinquit,

Sil. 16, 503; cf. in pass., to remain or be left behind, Lucr. 5, 626.—

Trop.: hanc eram ipsam excusationem relicturus ad Caesarem, was about to leave behind me just this excuse (for my departure), Cic. Att. 9, 6, 1:

aculeos in animis,

id. Brut. 9, 38:

quod coeptum est dici, relinquitur in cogitatione audientium,

Auct. Her. 4, 30, 41:

aetate relictā,

Ov. M. 7, 170:

repetat relicta,

Hor. Ep. 1, 7, 97.—

Of rank or merit: (Homerus) omnes sine dubio et in omni genere eloquentiae procul a se reliquit,

Quint. 10, 1, 51.—

In partic.

To leave behind one by death; to leave, bequeath, etc.

Lit.:

ea mortua est: reliquit filiam adulescentulam,

Ter. Heaut. 3, 3, 41:

cum pauper cum duobus fratribus relictus essem,

Varr. R. R. 3, 16, 2; cf.:

pauper jam a majoribus relictus,

Nep. Epam. 2, 1:

agri reliquit ei non magnum modum,

Plaut. Aul. prol. 13:

heredem testamento reliquit hunc P. Quintium,

Cic. Quint. 4, 15:

cum ei testamento sestertiūm milies relinquatur,

id. Off. 3, 24, 93:

non, si qui argentum omne legavit, videri potest signatam quoque pecuniam reliquisse,

Quint. 5, 11, 33:

qui mihi reliquit haec quae habeo omnia,

Ter. Eun. 1, 2, 40:

cedo, quid reliquit Phania,

id. Hec. 3, 5, 8 and 13:

fundos decem et tres reliquit,

Cic. Rosc. Am. 7, 20:

aliquantum aeris alieni,

id. Quint. 4, 15:

servus aut donatus aut testamento relictus,

Quint. 5, 10, 67:

alicui arva, greges, armenta,

Ov. M. 3, 585:

se testamento liberum relictum,

Dig. 21, 1, 17, § 16.—

Trop., to leave, leave behind one:

consiliorum ac virtutum nostrarum effigiem,

Cic. Arch. 12, 30:

qui sic sunt, haud multum heredem juvant, Sibi vero hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene,

Ter. Hec. 3, 5, 11:

rem publicam nobis,

Cic. Rep. 1, 46, 70; cf.:

statum civitatis,

id. ib. 1, 21, 34; id. Par. 1, 2, 10:

opus alicui,

id. Rep. 1, 22, 35: memoriam [p. 1558] aut brevem aut nullam, id. Off. 2, 16, 55:

monumentum audaciae suae aeternum,

id. Verr. 2, 1, 49, § 129:

quae scripta nobis summi ex Graeciā sapientissimique homines reliquerunt,

id. Rep. 1, 22, 35:

scriptum in Originibus,

id. Brut. 19, 75:

scripta posteris,

Quint. 1, praef. 1:

in scriptis relictum,

Cic. de Or. 2, 46, 194:

orationes reliquit et annales,

id. Brut. 27, 106:

duo tantum volumina,

Suet. Gram. 7:

librum de suis rebus imperfectum,

id. ib. 12; cf.:

si non omnia vates Ficta reliquerunt,

Ov. M. 13, 734:

pater, o relictum Filiae nomen,

Hor. C. 3, 27, 34.—

To leave a thing behind; to leave remaining; to allow or permit to remain, to let remain, leave; pass., to be left, to remain.

Lit.:

nihil relinquo in aedibus, Nec vas, nec vestimentum,

Ter. Heaut. 1, 1, 88:

multis autem non modo granum nullum, sed ne paleae quidem ex omni fructu atque ex annuo labore relinquerentur,

Cic. Verr. 2, 3, 48, § 114:

nihil de tanto patrimonio,

id. Rosc. Am. 3, 10:

equitatus partem illi adtribuit, partem sibi reliquit,

Caes. B. G. 7, 34:

angustioribus portis relictis,

id. ib. 7, 70;

41: unam (filiam) minimamque relinque,

leave to me, Ov. M. 6, 299:

jam pauca aratro jugera regiae Moles relinquent,

Hor. C. 2, 15, 2:

dapis meliora relinquens,

id. S. 2, 6, 89:

magis apta tibi tua dona relinquam,

id. Ep. 1, 7, 43:

haec porcis hodie comedenda relinquis,

id. ib. 1, 7, 19; cf.:

habitanda fana Apris reliquit,

id. Epod. 16, 20:

relinquebatur una per Sequanos via,

remained, Caes. B. G. 1, 9; cf.:

unā ex parte leniter acclivis aditus relinquebatur,

id. ib. 2, 29:

se cum paucis relictum videt,

Sall. C. 60, 7:

nec aliud dicionis Atheniensium praeter ipsam urbem reliquit,

Just. 5, 7, 3.—

Trop.:

quasi corpori reliqueris Tuo potestatem coloris ulli capiendi mala,

Plaut. Truc. 2, 2, 37:

quam igitur relinquis populari rei publicae laudem?

Cic. Rep. 3, 35, 48:

ut vobis non modo dignitatis retinendae, sed ne libertatis quidem recuperandae spes relinquatur,

id. Agr. 1, 6, 17:

ceterorum sententiis semotis, relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio,

id. Fin. 2, 14, 44; cf.:

ne qua spes in fugā relinqueretur,

Caes. B. G. 1, 51:

nullā provocatione ad populum contra necem et verbera relicta,

Cic. Rep. 2, 37, 62; Hor. S. 1, 10, 51:

quis igitur relictus est objurgandi locus?

Ter. And. 1, 1, 127; cf.:

nihil est preci loci relictum,

id. ib. 3, 4, 22; id. Phorm. 3, 3, 14;

and, in another sense: plane nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum,

i. e. he leaves no occasion for them, renders them superfluous, Cic. Fam. 1, 1, 2:

ne cui iniquo relinqueremus vituperandi locum,

id. Q. Fr. 2, 4, 1:

Aedui nullum sibi ad cognoscendum spatium relinquunt,

Caes. B. G. 7, 42:

spatium deliberandi,

Nep. Eun, 12, 3:

vita turpis ne morti quidem honestae locum relinquit,

Cic. Quint. 15, 49; Plaut. Cas. 2, 3, 33; cf. Cic. Brut. 72, 253 (v. Bernhardy ad loc.):

vita relicta est tantum modo,

Ov. P. 4, 16, 49:

quod munitioni castrorum tempus relinqui volebat,

Caes. B. G. 5, 9 fin.:

mihi consilium et virtutis vestrae regimen relinquite,

Tac. H. 1, 84:

suspicionem alicui relinquere,

Suet. Caes. 86:

aliquem veniae vel saevitiae alicujus,

Tac. H. 1, 68 fin.:

aliquem poenae,

Plin. Ep. 2, 11, 20:

aliquem poenae,

Ov. M. 7, 41: leto, poenaeque, id. id. 14, 217; cf.:

urbem direptioni et incendiis,

to give up, surrender, abandon, Cic. Fam. 4, 1, 2:

neu relinquas hominem innocentem ad alicujus tui dissimilis quaestum,

do not leave, id. ib. 13, 64:

aliquid in alicujus spe,

id. Div. in Caecil. 8, 26; cf. id. ib. 4, 16. — Poet., with obj.-clause:

(metus) Omnia suffundens mortis nigrore, neque ullam Esse voluptatem liquidam puramque relinquit,

Lucr. 3, 40; 1, 703; Ov. M. 14, 100:

dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,

Hor. S. 1, 1, 52; Sil. 3, 708: nihil relinquitur nisi fuga, there is nothing left, nothing remains, but, etc., Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6:

relinquitur illud, quod vociferari non destitit, non debuisse, etc.,

Cic. Fl. 34, 85; cf.:

mihi nihil relicti quicquam aliud jam esse intellego,

Plaut. Merc. 3, 4, 81.— Impers. relinquitur, with ut (Zumpt, Gram. §

621): relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus,

it remains, that, Cic. Att. 10, 8, 2; cf.: relinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum discedi Caesar pateretur, Caes. B. G. 5, 19 fin. — In a logical conclusion: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence it follows that, etc., Cic. Inv. 1, 9, 12; id. Div. 2, 5, 14.—

With double predicate, to leave a thing behind in a certain state; to leave, let remain, suffer to be, etc.:

eum Plautus locum Reliquit integrum,

has left untouched, Ter. Ad. prol. 10:

praesertim cum integram rem et causam reliquerim,

have left unaltered, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.:

Scaptius me rogat, ut rem sic relinquam,

id. ib. 5, 21, 13, §

12: Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat,

Caes. B. G. 4, 37; cf.:

amici, quos incorruptos Jugurtha reliquerat,

Sall. J. 103, 2:

reliquit (eam) Incertam et tristi turbatam volnere mentis,

Verg. A. 12, 160:

(naves) in litore deligatas ad ancoram relinquebat,

Caes. B. G. 5, 9:

erat aeger in praesidio relictus,

id. ib. 6, 38:

in mediis lacerā nave relinquor aquis,

Ov. P. 2, 3, 28:

quod insepultos reliquissent eos, quos, etc.,

Cic. Rep. 4, 8, 26; 2, 11, 21:

aliquid incohatum,

id. ib. 1, 35, 55; cf.:

inceptam oppugnationem,

to give up, abandon, quit, Caes. B. G. 7, 17:

incoepta fila,

Ov. M. 6, 34:

infecta sacra,

id. ib. 6, 202:

opus incoeptum,

id. A. A. 2, 78:

verba imperfecta,

id. H. 13, 13:

pro effectis relinquunt, vixdum incohata,

Quint. 5, 13, 34:

aliquid injudicatum,

id. 10, 1, 67:

aliquid neglectum,

id. 1, 1, 29:

incertum,

id. 2, 10, 14:

tantas copias sine imperio,

Caes. B. G. 7, 20 init.; cf.:

sine ture aras,

Ov. M. 8, 277:

verbum in ambiguo,

Lucr. 4, 1137:

mulierem nullam nominabo: tantum in medio relinquam,

Cic. Cael. 20, 48; cf.:

correptio in dubio relicta,

Quint. 7, 9, 13.

(With the idea of the verb predominant.) To leave behind one, to leave, go away from; to forsake, abandon, desert a person or thing.

In gen.

Lit.:

ubi illaec obsecrost quae me hic reliquit,

Plaut. Truc. 2, 6, 32: relinquamus nebulonem hunc, Scip. Afr. ap. Gell. 4, 18, 3; cf.:

non ego te hic lubens relinquo neque abeo abs te,

Plaut. Am. 1, 3, 33:

domum propinquosque reliquisse,

Caes. B. G. 1, 44; cf. id. ib. 1, 30:

relictis locis superioribus,

Hirt. B. G. 8, 36:

loci relinquendi facultas,

Caes. B. G. 3, 4 fin.:

Ilio relicto,

Hor. C. 1, 10, 14:

urbes,

id. ib. 2, 20, 5:

moenia,

id. Epod. 17, 13:

litus relictum Respicit,

Ov. M. 2, 873:

Roma relinquenda est,

id. Tr. 1, 3, 62:

colles clamore relinqui (sc.: a bubus),

were left behind, Verg. A. 8, 216 Wagn.:

limen,

id. ib. 5, 316:

mensas,

id. ib. 3, 213:

dominos,

Cat. 61, 51:

volucres Ova relinquebant,

Lucr. 5, 802 et saep.—

Trop.: me somnu' reliquit, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 52 Vahl.); cf.:

quem vita reliquit,

Lucr. 5, 63: reliquit aliquem vita, for to die, Ov. M. 11, 327:

ubi vita tuos reliquerit artus,

id. Ib. 339;

for which, also, reversely: animam relinquam potius, quam illas deseram,

Ter. Ad. 3, 4, 52; so,

vitam,

Verg. G. 3, 547; cf. Tac. A. 4, 34:

lucem,

Verg. A. 4, 452:

lumen vitale,

Ov. M. 14, 175:

consitus sum senectute, vires Reliquere,

Plaut. Men. 5, 2, 6:

aliquem animus,

id. Mil. 4, 8, 37; Caes. B. G. 6, 38:

animus reliquit euntem,

Ov. M. 10, 459:

aliquem anima,

Nep. Eum. 4, 2:

ab omni honestate relictus,

abandoned, destitute of, Cic. Rab. Perd. 8, 23:

ab alterā (quartanā) relictum esse,

id. Att. 8, 6, 3; cf. Hor. S. 2, 3, 290.—

In partic., pregn., to leave in the lurch; to forsake, abandon, desert, etc. (v. desero, destituo, prodo).

Lit.:

qui... Reliquit deseruitque me,

has forsaken me, has given me the slip, Plaut. Most. 1, 3, 45; cf.:

reliquit me homo atque abiit,

Ter. And. 4, 4, 5:

succurrere relictae,

Verg. A. 9, 290.—

Of the forsaking of a lover by his mistress,

Plaut. Truc. 2, 4, 64; Tib. 3, 6, 40; Prop. 1, 6, 8; Ov. H. 10, 80; id. M. 8, 108:

paucos, qui ex fugā evaserant, reliquerunt,

i. e. let them escape, Caes. B. G. 3, 19. — Of things, to leave, give up, abandon, etc.:

argentum si relinquo ac non peto, etc.,

Plaut. Aul. 1, 2, 31:

auctores signa relinquendi et deserendi castra,

Liv. 5, 6; cf.:

relictā non bene parmulā,

Hor. C. 2, 7, 10.—

Trop., to leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish:

rem et causam et utilitatem communem non relinquere solum, sed etiam prodere,

Cic. Caecin. 18, 50 (for which:

derelinquo jam communem causam,

id. ib. 35, 103):

jus suum dissolute,

id. ib. 36, 103:

affectum, cum ad summum perduxerimus,

Quint. 6, 1, 29:

(puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit,

Hor. Ep. 2, 1, 100: eum rogato, ut relinquat alias res et huc veniat, to leave or lay aside every thing else, Plaut. Rud. 4, 6, 8; cf.:

omnibus relictis rebus,

id. Cist. 1, 1, 6; so,

relictis rebus (omnibus),

id. Ep. 4, 2, 35; id. Truc. 2, 1, 25; Ter. And. 2, 5, 1; id. Eun. 1, 2, 86; id. Heaut. 4, 7, 12; Lucr. 3, 1071; Cic. de Or. 3, 14, 51; Caes. B. C. 3, 102; cf.

also: res omnes relictas habeo prae quod tu velis,

Plaut. Stich. 2, 2, 38:

omnia relinques, si me amabis, cum, etc.,

Cic. Fam. 2, 14:

et agrorum et armorum cultum,

to give up, abandon, neglect, id. Rep. 2, 4, 7:

si tu ea relinquis et deseris,

id. Verr. 2, 4, 36, § 80:

studium exquirendi,

id. Ac. 1, 3, 7:

agrum alternis annis,

to suffer to lie fallow, Varr. R. R. 1, 44, 3:

loca relicta,

uncultivated, wild lands, Front. Limit. p. 42 Goes.; so,

relictae possessiones,

Cic. Agr. 1, 1, 3:

milites bellum illud, quod erat in manibus, reliquisse,

abandoned, relinquished, id. Rep. 2, 37, 63; cf. possessionem, Pollio ap. Cic. Fam. 10, 33, 4:

obsidionem,

to raise the siege, Liv. 5, 48:

caedes relinquo, libidines praetereo,

leave unmentioned, Cic. Prov. Cons. 3, 6:

consulto relinquere (locum), opp. praetermittere,

id. Off. 3, 2, 9; cf.:

hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est,

id. Cat. 3, 8, 18; and:

audistis haec, judices, quae nunc ego omnia praetereo et relinquo,

id. Verr. 2, 3, 44, § 106;

in this sense also,

id. Brut. 45, 165; cf. id. ib. 19, 76; Hor. A. P. 150:

cur injurias tuas conjunctas cum publicis reliquisti?

left unnoticed, uncensured, Cic. Verr. 2, 1, 33, § 84; cf.:

vim et causam efficiendi reliquerunt,

id. Fin. 1, 6, 18:

vos legatum omni supplicio interfectum relinquetis?

id. Imp. Pomp. 5, 11:

quis est, qui vim hominibus armatis factam relinqui putet oportere,

id. Caecin. 3, 9.— Poet., with obj.clause:

quod si plane contueare, mirari multa relinquas,

leave off, cease, Lucr. 6, 654.

sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

fuerim,

id. ib. 4, 8, 54:

fuerit,

id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

sies,

Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

siet,

Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

sient,

Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

fuant,

Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.

As a verb substantive, to be.

In gen.

Asserting existence, to be, exist, live:

definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

Cic. Top. 5, 26 sq.:

si abest, nullus est,

Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

id. Truc. 1, 2, 95:

omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

Cic. de Or. 2, 38, 157:

non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

flumen est Arar, quod, etc.,

Caes. B. G. 1, 12:

homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

id. Lael. 22, 83:

nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

id. Fam. 6, 3, 4:

si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

id. Att. 11, 4, 1:

si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

id. Fam. 2, 16, 6:

nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

id. Sen. 22, 79:

si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

id. Fam. 2, 16, 5:

fuimus Troes, fuit Ilium,

Verg. A. 2, 325:

sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—

Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

neque enim est periculum, ne, etc.,

id. ib. 1, 23, 37:

amabo, quid tibi est?

Ter. Heaut. 2, 4, 24:

quid se futurum esset,

Liv. 33, 27. —

Of location, to be present, to be at a place.

With adv., or other expressions of place:

cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

cum Africanus constituisset in hortis esse,

id. Rep. 1, 9, 14:

cum essemus in castris,

id. ib. 1, 15:

nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

id. Fam. 4, 7, 4:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—

Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

deinceps in lege est, ut, etc.,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

id. Fam. 2, 16, 1.—

Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

Cic. Rep. 1, 14, 21:

eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

id. Brut. 90, 309:

erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

id. Fam. 5, 21, 1:

qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

Smyrnae cum simul essemus complures dies,

id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

cujus soror est cum P. Quintio,

Cic. Quint. 24, 77:

ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

Curio fuit ad me sane diu,

Cic. Att. 10, 4, 8:

cum ad me bene mane Dionysius fuit,

id. ib. 10, 16, 1; cf.:

esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

Liv. 28, 18.—

Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

cum est in sagis civitas,

Cic. Phil. 8, 11, 32:

in laxa toga,

Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

Sive erit in Cois, Coa decere puta,

Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

11: in servitute,

id. Clu. 7, 21:

in illa opinione populari,

id. ib. 51, 142:

in magno nomine et gloria,

id. Div. 1, 17, 31:

in spe,

id. Fam. 14, 3, 2:

in tanta moestitia,

id. Phil. 2, 15, 37:

in odio,

id. Att. 2, 22, 1:

in probris, in laudibus,

id. Off. 1, 18, 61:

in officio,

id. ib. 1, 15, 49:

in injustitia,

id. ib. 1, 14, 42:

in vitio,

id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

ne in mora quom opus sit, sies,

Ter. And. 2, 5, 13:

ne in mora illi sis,

id. ib. 3, 1, 9:

hic in noxia'st,

id. Phorm. 2, 1, 36:

quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

in ingenti periculo,

Liv. 5, 47:

in pace,

id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

id. Lael. 23, 87:

ne quo periculo proprio existimares esse,

id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

in periculo): ego sum spe bona,

id. ib. 12, 28, 3:

res nunc difficili loco mihi videtur esse,

id. ib. 12, 28, 3:

incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

rem illam suo periculo esse,

id. Att. 6, 1, 6:

ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

dare nummos meo periculo,

Dig. 46, 1, 24:

communi periculo,

ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—

To depend upon, rest with, with in and abl.:

res erat non in opinione dubia,

Cic. Dom. 5, 11:

sed totum est in eo, si, etc.,

id. Att. 2, 22, 5:

omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

Liv. 10, 14, 12:

quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

Col. 12, 4, 3. —

In partic.

Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.

With indic.

Without subject expressed:

mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

Plaut. Cist. 4, 2, 37:

sunt hic quos credo inter se dicere,

id. Cas. prol. 67:

sunt quae te volumus percontari,

id. Ps. 1, 5, 47:

quid est, quod tu gestas tabellas?

id. ib. 1, 1, 10:

quid est, quod tu me nunc optuere?

id. Most. 1, 1, 69; cf.:

quid hoc est, quod foris concrepuit?

id. ib. 5, 1, 15:

tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

id. Ep. 4, 1, 34:

quid est, quod tuo animo aegre est?

id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

at ego est quod volo loqui,

id. As. 1, 3, 79:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 30:

sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

id. Trin. 1, 2, 54:

ita subitum'st, quod eum conventum volo,

id. ib. 5, 2, 51:

sunt quae ego ex te scitari volo,

id. Capt. 2, 2, 13:

sed est quod suscenset tibi,

Ter. And. 2, 6, 17:

est quod me transire oportet,

id. Hec. 2, 2, 31:

quid sit quapropter te jussi, etc.,

id. ib. 5, 1, 7:

sunt item quae appellantur alces,

Caes. B. G. 6, 27 init.:

(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

id. ib. 4, 10 fin.:

sunt qui putant posse te non decedere,

Cic. Fam. 1, 9, 25:

sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

id. Inv. 1, 40, 72:

quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

id. ib. 2, 55, 167:

sunt autem quae praeterii,

id. Att. 10, 4, 11:

sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

id. Off. 1, 24, 84:

Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

sunt qui ita dicunt,

Sall. C. 19, 4:

sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

Quint. 11, 3, 55:

sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

sunt quibus in satira videor nimis acer,

id. S. 2, 1, 1:

sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

id. ib. 2, 4, 47.—

With a subject expressed by an indefinite word or clause:

sunt alii qui te volturium vocant,

Plaut. Trin. 1, 2, 64:

est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

id. ib. 3, 5, 21:

multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

Cic. Lael. 16, 57:

sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

id. Brut. 48, 177:

fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

id. de Or. 3, 17, 62:

nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

id. Cat. 1, 12, 301:

sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

id. Lael. 20, 72:

sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

id. N. D. 2, 52, 130:

sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

alia fuere, quae illos magnos fecere,

Sall. C. 52, 21.—