-
1 lēgō
lēgō āvī (lēgāssit for lēgāverit, XII Tabb. ap. C.), ātus, āre [lex], to send with a commission, send as ambassador, depute, commission, despatch: ut legati ex eius ordinis auctoritate legarentur: eos privatae rei causā legari: iuste pieque legatus venio, L.: in Africam legantur, qui reges adeant, S.— To appoint as deputy, commission as lieutenant: eum (Messium) Caesari legarat Appius: me legatum iri non arbitror: me sibi legavit, chose me for his lieutenant: sibi homines nobilīs, S.— To bequeath, leave by will: Numitori regnum, L.: usum et fructum omnium bonorum Caesenniae: Nil sibi legatum, H.: uxori grandem pecuniam a filio, to be paid by the son.* * *Ilegare, legavi, legatus Vbequeath, will; entrust, send as an envoy, choose as a deputyIIlegere, legi, lectus Vread; gather, collect (cremated bones); furl (sail), weigh (anchor); pick out -
2 trādō
trādō (old also trānsdō, T.), didī, ditus, ere [trans+do], to give up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign: ut arma per manūs necessario traderentur, Cs.: se hostibus, Cs.: nominare cui poculum tradituri sint: pecuniam regiam quaestoribus, L.: pueros magistris, O.: testamentum tibi legendum, H.: urbem, L.: armis traditis, Cs.: transdere hominem in otium, i. e. drive, T.— To deliver, commit, intrust, confide: ei te: totum denique hominem tibi: hos (obsides) Aeduis custodiendos tradit, Cs.— To surrender treacherously, betray: causam advorsariis, T.: quos tradituros sperabas, vides iudicare.—Fig., to give up, surrender, hand over, deliver, intrust: quae dicam memoriae: possessionem Galliae sibi, Cs.: Vercassivellauno summa imperi traditur, Cs.: tristitiam et metūs Tradam protervis in mare Portare ventis, H.—With pron reflex., to give oneself up, yield, surrender, devote oneself: se totos voluptatibus: te in disciplinam meam.— To make over, transmit, leave, bequeath (cf. lēgo): posteris inimicitias: traditumque inde fertur, ut in senatum vocarentur, it is said that from this arose the custom, etc., L.— To hand down, transmit, pass on, relate, narrate, recount: hunc (clamorem) excipere et proxumis tradere, Cs.: pugnae memoriam posteris, L.: ipsum regem tradunt... operatum iis sacris se abdidisse, L.: qui (Aristides) unus omnium iustissimus fuisse traditur: sic enim est traditum, such is the tradition: ut Isocratem dixisse traditum est: convertentem se... traditur memoriae cecidisse, L.—Of a teacher, to deliver, propose, propound, teach: ea, quae dialectici nunc tradunt et docent: ad omnia imitanda, quae ab quoque traduntur, Cs.: virtutem hominibus: multa de sideribus iuventuti, Cs.* * *tradere, tradidi, traditus Vhand over, surrender; deliver; bequeath; relate -
3 praelego
Ipraelegare, praelegavi, praelegatus Vpre-bequeath; bequeath before inheritance is dividedIIpraelegere, praelegi, praelectus V -
4 praelego
1.prae-lēgo, āvi, ātum, 1, v. a., to bequeath beforehand, i. e. to bequeath a thing to be given before the inheritance is divided (post-Aug.):2.eam coronam testamento ei praelegavit,
Plin. 33, 2, 11, § 38: peculia [p. 1422] filiis, Dig. 33, 8, 26:fundum,
ib. 31, 1, 69:uxori dotem,
Paul. Sent. 4, 1, 1.prae-lĕgo, lēgi, lectum, 3, v. a.I.To read any thing to others, as a teacher, to show how it should be read, to set an example in reading, to lecture upon an author (post-Aug.):II. III.auctores,
Quint. 1, 5, 11:Vergilium et alios poëtas,
Suet. Gram. 16.—To sail by or along a place (post-Aug. for praetervehor); with acc.:Campaniam,
Tac. A. 6, 1; 2, 79 init.: Alsia praelegitur tellus, is sailed by, Rut. Itin. 1, 223. -
5 legō
legō lēgī, lēctus, ere [1 LEG-], to bring together, gather, collect: herbas collibus, O.: mala, nuces, V.: spolia caesorum, L.: quos (asparagos), Iu.: homini mortuo ossa: ficus apta legi, to be plucked, O.: Parcae fila legunt, i. e. spin out, V.: Ore legam (extremum halitum), receive the last breath, i. e. give a parting kiss, V.: Umida vela, to furl, V.: tenerā vela manu, O.— To take, carry off, steal: sacra divum, H.— To go over, traverse, pass, wander through: saltūs, O.: pontum Pone legit, sails through, V.: Aequora Afra, O.: presso vestigia gressu, track, O.: tortos orbīs, wander through, V.— To sail by, skirt, coast along: Inarimen Prochytenque, O.: navibus oram Italiae, L.; cf. primi litoris oram, i. e. of my theme, V.— To choose, pick out, single out, select, elect, appoint: iudices: condiciones: civīs in patres, L.: viros ad bella, O.: geminas de classe biremīs, V.: legit virum vir, man singles out man (in battle), V.: omnīs longo ordine Adversos legere, pass in review, V.—Esp., of the censors: in senatu legendo, making up the roll of the senate.—Fig., to read, peruse, scan: legi ipse animoque notavi, O.: libros: acta maiorum, S.: liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter: Ore legar populi, O.: sepulcra, epitaphs: ut scriptum legimus, find written: relatum legere, quis docuerit, etc., N.: nec Cynicos nec Stoica dogmata, Iu.— To read out, read aloud, recite: convocatis auditoribus volumen: Obturem impune legentibus aurīs, H.: alqm occidit legendo, with recitation, H.: acta, the news of the day, Iu.* * *Ilegare, legavi, legatus Vbequeath, will; entrust, send as an envoy, choose as a deputyIIlegere, legi, lectus Vread; gather, collect (cremated bones); furl (sail), weigh (anchor); pick out -
6 linquō
linquō līquī, —, ere [LIC-], to go away, leave, quit, forsake, depart from: Linquebat comite ancillā, Iu.: terrani: Nil intentatum nostri liquere poetae, H.: nil inausum, i. e. try everything, V.: trepidantem liquerunt nervi, strength forsook him, O.: Linquor et cado, swoon away, O.: Linquebant dulcīs animas, died, V.: Socios, abandon, V.: promissa procellae, i. e. not to keep, Ct.: alquem Seminecem, V.—Fig., to leave, give up, resign, abandon, relinquish: haec: Linque severa, H.* * *linquere, linqui, lictus Vleave, quit, forsake; abandon, desist from; allow to remain in place; bequeath -
7 re-linquo
re-linquo līquī, lictus, ere, to leave behind, not take along, not stay with, leave, move away from, quit, abandon: deos penatīs: vim auri in Ponto reliquit: post se hostem, Cs.: petere, ut in Galliā relinqueretur, might be left behind, Cs.: (cacumina silvae) limum tenent in fronde relictum, remaining, O.: sub sinistrā Britanniam relictam conspexit, in the rear, Cs.: me filiis quasi magistrum, T.: deum nullum Siculis.—Fig., to leave behind, leave: hanc excusationem ad Caesarem: Aeeta relictus, abandoned, O.—P. plur. n. as subst: repetat relicta, i. e. his former life, H.—At death, to leave behind, leave, bequeath: ea mortuast; reliquit filiam adulescentulam, T.: fundos decem et tres reliquit: ei testamento sestertiūm miliens: mihi haec omnia, T.: mihi arva, O.: heredem testamento hunc.—Fig., to leave, leave behind: virtutum nostrarum effigiem: Sibi hanc laudem relinquont: vixit, dum vixit, bene, T.: Sappho sublata desiderium sui reliquit: in scriptis relictum: orationes et annalīs: pater, o relictum Filiae nomen, H.: rem p. nobis: de valvarum pulchritudine scriptum: posterioribus exemplum.—To leave behind, leave remaining, permit to remain, let remain, leave: nil in aedibus, T.: ne paleae quidem ex annuo labore relinquerentur: angustioribus portis relictis, i. e. since the gates they had left were rather narrow, Cs.: unam (filiam) relinque, leave to me, O.: pauca aratro iugera Moles relinquent, H.: dapis meliora relinquens, H.: haec porcis comedenda, H.: relinquebatur una per Sequanos via, remained, Cs.: se cum paucis relictum videt, S.: equites paucos, leave alive, Cs.—Fig.: quam igitur relinquis populari rei p. laudem?: ceterorum sententiis semotis, relinquitur mihi, etc., there remains: non provocatione ad populum contra necem relictā: nec precibus nostris nec admonitionibus relinquit locum, i. e. he renders superfluous: deliberandi spatium, N.: tantummodo vita relicta est, O.: urbem direptioni, abandon: poenae Medea relinquar? O.: hominem innocentem ad alicuius quaestum: Posse queri tantum rauco stridore reliquit, O.: Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, H.: relinquitur, ut, si vincimur in Hispaniā, quiescamus, it remains, that: relinquebatur, ut pateretur, etc., Cs.: relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint causarum, hence the conclusion is, etc.—With two acc, to leave behind, leave, let remain, suffer to be: eum locum integrum, leave untouched, T.: integram rem et causam, have left untouched: Morini, quos Caesar pacatos reliquerat, Cs.: amici, quos incorruptos Iugurtha reliquerat, S.: reliquit (eam) Incertam, V.: In mediis lacerā nave relinquor aquis, O.: inceptam oppugnationem, abandon, Cs.: infecta sacra, O.: sine ture aras, O.: mulierem nullam nominabo; tantum in medio relinquam.—To leave behind, leave, go away from, forsake, abandon, desert: domum propinquosque, Cs.: Ilio relicto, H.: litus relictum Respicit, O.: Roma relinquenda est, O.: me somnu' reliquit, Enn. ap. C.: ubi vita tuos reliquerit artūs, O.: Animam, T.: lucem, V.: animus relinquit euntem, O.: ab omni honestate relictus, destitute of: si puerum quartana reliquerat, H.—To leave in the lurch, forsake, abandon, desert: Reliquit me homo atque abiit, has given me the slip, T.: succurrere relictae, V.—To leave, give up, abandon: auctores signa relinquendi et deserendi castra audiuntur, L.: relictā non bene parmulā, H.—To leave, let alone, give up, resign, neglect, forsake, abandon, relinquish: rem et causam: (puella) Quod cupide petiit, mature plena reliquit, H.: me relictis rebus iussit observare, etc., to stop work and watch, T.: omnibus rebus relictis persequendum sibi Pompeium existimavit, Cs.: agrorum et armorum cultum, neglect: bellum illud, abandon: obsidionem, raise the siege, L.: caedes, leave unmentioned: hoc certe neque praetermittendum neque relinquendum est: quae Desperat tractata nitescere posse relinquit, H.: iniurias tuas, leave unnoticed: vim hominibus armatis factam relinqui putare oportere. -
8 derelinquo
derelinquere, dereliqui, derelictus V TRANSleave behind/abandon/discard; forsake/desert; neglect; leave derelict; bequeath -
9 fideicommitto
fideicommittere, fideicommisi, fideicommissus Vleave by will; bequeath -
10 relinquo
relinquere, reliqui, relictus Vleave behind, abandon; (pass.) be left, remain; bequeath -
11 relinquo
to leave behind, bequeath/ abandon, forsake. -
12 adspergo
1.a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].I.Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).A.Lit.:B.aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,
Lucr. 1, 719 Lachm.:Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,
you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:Euax, adspersisti aquam,
id. Bacch. 2, 3, 13:guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),
Cic. Clu. 26, 71:pigmenta in tabulā,
id. Div. 1, 13, 23:corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,
Plin. 8, 38, 57, § 136:liquor adspersus oculis,
id. 12, 8, 18, § 34:Bubus glandem tum adspergi convenit,
id. 18, 26, 63, § 232:corpus floribus aspersis veneratus est,
Suet. Aug. 18:pecori virus aspergere,
to infect, poison, Verg. G. 3, 419:aspergens cinerem capiti,
Vulg. 2 Reg. 13, 15:huc tu jussos asperge sapores,
Verg. G. 4, 62:Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,
Prop. 1, 12, 16:sanguinem aspergere,
Vulg. 2 Par. 29, 24:nivem,
ib. Eccli. 43, 19.—Trop.:II.cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,
fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,
id. ib. 6, 15:notam alicui,
Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:allinere notam,
Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:Aebutio sextulam aspergit,
Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,
Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,
Cic. Mur. 31 fin.:huic generi orationis aspergentur etiam sales,
id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:hos aspersi, ut scires etc.,
id. Fam. 2, 16 fin. —Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.A.Lit.:B.ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),
Plaut. Ep. 4, 1, 28:quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,
Lucr. 3, 20:ne aram sanguine aspergeret,
Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:sanguine mensas,
Ov. M. 5, 40; and with de:asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,
Vulg. Lev. 5, 9:vaccam semine,
Liv. 41, 13:Vinxit et aspersas altera vitta comas,
the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):imbre lutoque Aspersus,
Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:aquā,
Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:hyssopo,
ib. Psa. 50, 9:cinere,
ib. Jer. 25, 34:terrā,
ib. 2 Macc. 10, 25 al.—Trop.:2.(Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,
dotted over with, Mel. 1, 18, 2:aures gemitu,
to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,
instructed, Gell. 13, 19, 5:aspersi corda a conscientiā malā,
Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?
Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:leviter aspersus,
id. Fam. 6, 6, 9:istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,
id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,
Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,
Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].I.A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):II.aspergo aquarum,
Ov. M. 7, 108:aquae,
Petr. 102, 15:(Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,
Ov. M. 1, 572:sanguis virides aspergine tinxerat herbas,
id. ib. 3, 86;3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,
Plin. 36, 22, 48, § 167:parietum,
the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:omni culparum aspergine liber,
Prud. Apoth. 1005.—Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,
opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:Objectae salsā spumant aspargine cautes,
the spray, Verg. A. 3, 534:Flammiferā gemini fumant aspergine postes,
Ov. M. 14, 796:maduere graves aspergine pennae,
id. ib. 4, 729:arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,
by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al. -
13 aspergo
1.a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].I.Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).A.Lit.:B.aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,
Lucr. 1, 719 Lachm.:Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,
you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:Euax, adspersisti aquam,
id. Bacch. 2, 3, 13:guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),
Cic. Clu. 26, 71:pigmenta in tabulā,
id. Div. 1, 13, 23:corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,
Plin. 8, 38, 57, § 136:liquor adspersus oculis,
id. 12, 8, 18, § 34:Bubus glandem tum adspergi convenit,
id. 18, 26, 63, § 232:corpus floribus aspersis veneratus est,
Suet. Aug. 18:pecori virus aspergere,
to infect, poison, Verg. G. 3, 419:aspergens cinerem capiti,
Vulg. 2 Reg. 13, 15:huc tu jussos asperge sapores,
Verg. G. 4, 62:Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,
Prop. 1, 12, 16:sanguinem aspergere,
Vulg. 2 Par. 29, 24:nivem,
ib. Eccli. 43, 19.—Trop.:II.cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,
fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,
id. ib. 6, 15:notam alicui,
Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:allinere notam,
Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:Aebutio sextulam aspergit,
Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,
Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,
Cic. Mur. 31 fin.:huic generi orationis aspergentur etiam sales,
id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:hos aspersi, ut scires etc.,
id. Fam. 2, 16 fin. —Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.A.Lit.:B.ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),
Plaut. Ep. 4, 1, 28:quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,
Lucr. 3, 20:ne aram sanguine aspergeret,
Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:sanguine mensas,
Ov. M. 5, 40; and with de:asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,
Vulg. Lev. 5, 9:vaccam semine,
Liv. 41, 13:Vinxit et aspersas altera vitta comas,
the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):imbre lutoque Aspersus,
Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:aquā,
Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:hyssopo,
ib. Psa. 50, 9:cinere,
ib. Jer. 25, 34:terrā,
ib. 2 Macc. 10, 25 al.—Trop.:2.(Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,
dotted over with, Mel. 1, 18, 2:aures gemitu,
to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,
instructed, Gell. 13, 19, 5:aspersi corda a conscientiā malā,
Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?
Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:leviter aspersus,
id. Fam. 6, 6, 9:istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,
id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,
Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,
Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].I.A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):II.aspergo aquarum,
Ov. M. 7, 108:aquae,
Petr. 102, 15:(Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,
Ov. M. 1, 572:sanguis virides aspergine tinxerat herbas,
id. ib. 3, 86;3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,
Plin. 36, 22, 48, § 167:parietum,
the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:omni culparum aspergine liber,
Prud. Apoth. 1005.—Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,
opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:Objectae salsā spumant aspargine cautes,
the spray, Verg. A. 3, 534:Flammiferā gemini fumant aspergine postes,
Ov. M. 14, 796:maduere graves aspergine pennae,
id. ib. 4, 729:arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,
by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al. -
14 derelinquo
dē-rĕlinquo, līqui, lictum, 3, v. a.I.In the class. lang., to forsake wholly, to abandon, desert (good prose): cf.:2.Ti. Gracchum a Q. Tuberone derelictum videbamus,
Cic. Lael. 11, 37:ut aratores agros latos ac fertiles desererent totasque arationes derelinquerent,
id. Verr. 2, 3, 51, § 120:serere aliquid in inculto et derelicto solo,
id. Brut. 4, 16: naves ab aestu derelictae, * Caes. B. G. 3, 13 fin.:castra,
Liv. 39, 50, 5; cf. 37, 8, 5;10, 17, 5: in arce praesidium dereliquit,
Curt. 9, 4:perditi atque ab omni non modo fortuna, verum etiam spe derelicti,
Cic. Cat. 1, 10, 25; cf.:ut me quasi pro derelicta sis habiturus,
Plaut. Truc. 4, 4, 14; Cic. Att. 8, 1:communem causam (with deserere),
Cic. Caecin. 35 fin.:desertarum derelictarumque rerum patrocinium suscipere,
id. N. D. 1, 5, 11:Dominum,
Vulg. 1 Reg. 12, 10 et saep.—To leave behind:II.in qua (arce) praesidium dereliquit,
Curt. 9, 4, 8:filium quem privatum dereliquerat,
Sall. J. 5 fin.; Treb. Pol. Trig. Tyr. 12.—In late Lat., to leave behind, to bequeath:libros de gente Romana conscriptos,
Arn. 5, p. 161:derelictum magnum aes alienum,
Hier. Ep. 108, 30. -
15 elego
ē-lēgo, āvi, 1, v. a., to convey away (from the family) by bequest, to bequeath away, Petr. 43, 5; Gai. Inst. 2, 215. -
16 erogo
ē-rŏgo, āvi, ātum, 1, v. a.I.Orig., a pub. law t. t., to expend, pay out money from the public treasury, after asking the consent of the people:B.pecunias ex aerario,
Cic. Vat. 12; cf. id. Verr. 2, 3, 71; 2, 5, 19; id. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14; Liv. 22, 23; 33, 47 al.; cf.:pecuniam in classem,
Cic. Fl. 13:in aes alienum,
id. Att. 6, 1, 21:unde in eos sumptus, pecunia erogaretur,
Liv. 1, 20; Vulg. Marc. 5, 26.—Transf. beyond the pub. law sphere, to pay, pay out, disburse, expend (cf.:C.pendo, expendo, perpendo, pondero, solvo, luo): Tironem Curio commendes, ut ei, si quid opus erit, in sumptum eroget,
Cic. Att. 8, 5 fin.:aliquid in pretium servi,
Dig. 25, 2, 36 fin.:bona sua in fraudem futurae actionis,
to squander, ib. 17, 2, 68:grandem pecuniam in Tigellinum,
to bequeath, Tac. A. 16, 17; cf.:in Tiridatem erogavit,
Suet. Ner. 30:odores, unguenta ad funus,
Dig. 15, 3, 7:nihil de bonis,
ib. 24, 1, 5 fin.; cf.:aliquid ex bonis,
ib. 26, 7, 12:aliquid pro introitu,
ib. 32, 1, 102 fin. et saep.—Trop., in Tertullian: aliquem, to expose to death, to destroy, kill:II.tot innocentes,
Tert. Apol. 44; id. Spect. 12; id. Praescript. 2.— -
17 fidei committo
fĭdĕĭ-committo (also separately fidei committo), mīsi, missum, 3, v. n. and a. [fides; lit., to intrust a thing to a person's good faith; hence], jurid. t. t., to leave any thing by last will and testament to be delivered to a third party, to bequeath in trust:pater filium praedia alienare prohibuerat, sed conservare liberis et ceteris cognatis fideicommiserat,
Dig. 32, 1, 38:avia nepotibus heredibus institutis fideicommisit, ut solida legata fratribus solverent,
ib. 35, 2, 14; 30, 1, 114; § 3:qui intestato decedit et scit bona sua ad fiscum perventura vacantia, fidei fisci committere potest, ib. § 2: fideicommissa libertas,
given by fideicommissum, Gai. Inst. 2, 267; Dig. 40, 5, 1 sq.—Hence, fĭdĕĭcommissum, i, n., a bequest given for the benefit of a third person, by way of request, not of command; and held to be equitably due out of respect to the wish of the testator (cf. legatum):fideicommissum est quod non civilibus verbis, sed precative relinquitur, nec ex rigore juris civilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis,
Ulp. Fragm. 25, 1:De fideicommissis,
Dig. 30 -32; Gai. Inst. 2, 246-289; Cod. Just. 6, 42; Suet. Claud. 23; Quint. 3, 6, 70; 9, 2, 74. -
18 fideicommitto
fĭdĕĭ-committo (also separately fidei committo), mīsi, missum, 3, v. n. and a. [fides; lit., to intrust a thing to a person's good faith; hence], jurid. t. t., to leave any thing by last will and testament to be delivered to a third party, to bequeath in trust:pater filium praedia alienare prohibuerat, sed conservare liberis et ceteris cognatis fideicommiserat,
Dig. 32, 1, 38:avia nepotibus heredibus institutis fideicommisit, ut solida legata fratribus solverent,
ib. 35, 2, 14; 30, 1, 114; § 3:qui intestato decedit et scit bona sua ad fiscum perventura vacantia, fidei fisci committere potest, ib. § 2: fideicommissa libertas,
given by fideicommissum, Gai. Inst. 2, 267; Dig. 40, 5, 1 sq.—Hence, fĭdĕĭcommissum, i, n., a bequest given for the benefit of a third person, by way of request, not of command; and held to be equitably due out of respect to the wish of the testator (cf. legatum):fideicommissum est quod non civilibus verbis, sed precative relinquitur, nec ex rigore juris civilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis,
Ulp. Fragm. 25, 1:De fideicommissis,
Dig. 30 -32; Gai. Inst. 2, 246-289; Cod. Just. 6, 42; Suet. Claud. 23; Quint. 3, 6, 70; 9, 2, 74. -
19 legens
1.lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist's and jurid. t. t.I.A publicist's t. t.A.To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch:2.ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur,
Cic. Vatin. 15, 35:hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium,
id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4:juste pieque legatus venio,
Liv. 1, 32:tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc.,
Sall. J. 21, 4:quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc.,
Gell. 7, 14, 8.—Transf. to the commission itself (ante- and post-class.):b.quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem,
what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm. —Beyond the official sphere:B.quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas?
committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.—To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor):II.eum (Messium) Caesari legarat Appius,
Cic. Att. 4, 15, 9:ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc.,
id. ib. 4, 2, 6:istum legatum iri non arbitror,
id. ib. 10, 1, 4:ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti,
id. de Imp. Pomp. 19, 57:Dolabella me sibi legavit,
chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4:Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc.,
Sall. J. 28.—A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.):B.Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat,
Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3:usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat,
Cic. Caecin. 4, 11:Fabiae pecunia legata est a viro,
id. Top. 3, 14:cui argentum omne legatum est,
Quint. 5, 10, 62:in argento legato,
id. 7, 2, 11.—Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir:1.uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat,
Cic. Clu. 12, 33:si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit,
id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.—Hence,lēgātus, i, m.A.(Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35:B.legatos mittere,
id. de Imp. Pomp. 12, 35:ad senatum legatos de aliqua re mittere,
id. de Or. 2, 37, 155; cf.:missi magnis de rebus uterque Legati,
Hor. S. 1, 5, 29:legatos mittere ad indicendum bellum,
Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.—(Acc. to lego, I. B.).a.An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general:b.quos legatos tute tibi legasti?
Cic. Pis. 14, 33:qui M. Aemilio legati fuerunt,
id. Clu. 36, 99:Quintus frater meus legatus est Caesaris,
id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.:Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc.,
id. Mur. 9, 20; 14, 32:neque se ei legatum defuturum,
id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1:hiberna cum legato praefectoque tradidisses,
Cic. Pis. 35, 86:(Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat,
id. Phil. 3, 10 fin.:quaestorius,
id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.:L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus,
id. B. C. 1, 8, 2:magnitudo et splendor legati,
Liv. 38, 58, 9:in magna legatum quaere popina,
Juv. 8, 172.—Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.—(β).Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.:2.Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit,
Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.—Also called;legatus praetorius,
Tac. Agr. 7.—lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy:2.legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit,
Dig. 30, 116:Hortensii legata cognovi,
Cic. Att. 7, 3, 9:reliqua legata varie dedit,
Suet. Aug. 101; id. Tib. 48:legatum peto ex testamento,
Quint. 4, 2, 6:jus capiendi legata alicui adimere,
Suet. Dom. 8:cymbala pulsantis legatum amici,
Juv. 9, 62:legatorum genera sunt quattuor,
Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.lĕgo, lēgi, lectum ( gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. legô, logos, logas, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.I.Lit.A.In gen.:B.oleam,
Cato, R. R. 144:nuces,
Cic. de Or. 2, 66, 265:herbas collibus,
Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, [p. 1048] Verg. E. 3, 92; cf.:roscida mala,
id. ib. 8, 38:flores in calathos,
Ov. F. 5, 218:spolia caesorum,
Liv. 5, 39:quos (montanos asparagos),
Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned:ossa,
Ov. H. 10, 150:homini mortuo ossa,
Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11:reliquias legerunt primores equestris ordinis,
Suet. Aug. 100. —Esp.1.To take out, pick out, extract, remove:2.quibusdam et radi ossa et legi... quae sine totius pernicie corporis haerere non poterant,
Sen. Prov. 1, 3, 2:ossa vivis,
id. ad Marc. 22, 3:ossa in capite lecta,
id. Ben. 5, 24, 3:ossa e vulneribus,
Quint. 6, 1, 30.—To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.):3.oleam qui legerit,
Cato, R. R. 144, 1:ficus non erat apta legi,
Ov. F. 2, 254.—Poet.: legere fila, to wind up:4.extrema Lauso Parcae fila legunt,
i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.:quae dedit ingrato fila legenda viro,
Ov. F. 3, 462:stamen,
Prop. 4 (5), 4, 40 (42).—Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl:5.omnis navita ponto umida vela legit,
Verg. G. 1, 373:vela legunt socii,
id. A. 3, 532:ipse dabit tenera vela, legetque manu,
Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13:prora funem legit Argus ab alta,
draws in, takes in, id. 1, 312:ancoras classis legit,
is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4:6.majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,
Auct. Her. 2, 30 fin.:sacra divum,
Hor. S. 1, 3, 117:soceros legere et gremiis abducere pactas,
Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—Of places, to go, pass, or wander through ( poet.):7.nec me studiosius altera saltus Legit,
Ov. M. 5, 579:pars cetera pontum Pone legit,
sails through, Verg. A. 2, 207:vada dura lego,
id. ib. 3, 706:freta,
id. ib. 3, 127:aequora Afra,
Ov. F. 4, 289:Ioniumque rapax Icariumque legit,
id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him:subsequitur pressoque legit vestigia gressu,
id. M. 3, 17; cf.:et vestigia retro Observata legit,
Verg. A. 9, 392:tortos orbes,
to wander through, id. ib. 12, 481.—To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.):8.Inarimen Prochytenque legit,
Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7:navibus oram Italiae,
Liv. 21, 51 fin.:oram Campaniae,
Suet. Tib. 11; cf.terram,
id. Aug. 16. —Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.):* (β).alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,
pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160:judices,
Cic. Phil. 5, 6, 16:omnia, quae leget quaeque reiciet,
id. Fin. 4, 15, 40:scribam,
to elect, appoint, id. Clu. 45, 126:condiciones nubendi,
id. Cael. 15:cives in patres,
Liv. 23, 22:viros ad bella,
Ov. M. 7, 669:geminasque legit de classe biremes,
Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632:senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,
Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—With inf.:II.fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem,
Stat. Th. 1, 530.Trop.* A.To catch up, i. e. overhear a conversation:B.nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,
Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.* 1.In gen.:2.tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,
Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—In partic., to read or peruse a writing:b.ut eos libros per te ipse legeres,
Cic. Top. 1:defensionem causae,
id. Verr. 2, 5, 43, § 112:legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc.,
id. Ac. 2, 45, 137:aliquid studiose intenteque,
Plin. Ep. 9, 13, 1:significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc.,
id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17:liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter,
Cic. Fam. 6, 5, 1:orationem,
Quint. 1, 1, 6:aiunt multum legendum esse non multa,
Plin. Ep. 7, 9, 15.—With a pers. obj.:antiquos et novos,
Quint. 2, 5, 23:antiquos studiosius,
id. 3, 6, 62:poëtas,
id. 1, 4, 4. —In pass.:Horatius fere solus legi dignus,
Quint. 10, 1, 96:si cum judicio legatur Cassius Severus,
id. 10, 1, 116:dumque legar, mecum pariter tua fama legetur,
Ov. Tr. 5, 14, 5:sepulcra legens,
when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21:legentium plerisque,
Liv. 1 praef. §4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati,
to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3:nec Cynicos nec Stoica dogmata,
Juv. 13, 121.— Absol.:legendi usus,
Lact. 3, 25, 9:memoriam continuus legendi usus instruit,
Macr. S. 1, 5, 1.—In partic.(α).To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors):(β).convocatis auditoribus volumen legere, etc.,
Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8:audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,
Plin. Ep. 9, 34:obturem impune legentibus aures,
Hor. Ep. 2, 2, 105:quem vero arripuit tenet occiditque legendo,
with recitation, id. A. P. 475:quis dabit historico quantum daret acta legenti,
to read him the news, Juv. 7, 104.—To find in an author or a writing:C.ut scriptum legimus,
Cic. Deiot. 7, 19:legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,
id. N. D. 2. 49 init.:ego vero haec scripta legi,
id. Planc. 39, 94:praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,
Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.— Pass.:in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,
Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors;v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,
Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader ( poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.— Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so,argentum,
Ter. Phorm. 1, 2, 3:ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,
Cic. Inv. 1, 31, 52:lectissimi viri atque ornatissimi,
id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29:uxor lectissima,
id. Inv. 1, 31, 52:(verbis) lectis atque illustribus uti,
id. de Or. 3, 37, 150:nihil est aliud... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,
id. Or. 68, 227:juvenum lectissime,
Stat. S. 5, 1, 247; cf.:viginti lectis equitum comitatus,
Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare):ab lego lecte ac lectissime,
Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.:lectius,
Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta). -
20 lego
1.lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist's and jurid. t. t.I.A publicist's t. t.A.To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch:2.ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur,
Cic. Vatin. 15, 35:hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium,
id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4:juste pieque legatus venio,
Liv. 1, 32:tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc.,
Sall. J. 21, 4:quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc.,
Gell. 7, 14, 8.—Transf. to the commission itself (ante- and post-class.):b.quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem,
what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm. —Beyond the official sphere:B.quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas?
committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.—To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor):II.eum (Messium) Caesari legarat Appius,
Cic. Att. 4, 15, 9:ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc.,
id. ib. 4, 2, 6:istum legatum iri non arbitror,
id. ib. 10, 1, 4:ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti,
id. de Imp. Pomp. 19, 57:Dolabella me sibi legavit,
chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4:Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc.,
Sall. J. 28.—A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.):B.Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat,
Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3:usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat,
Cic. Caecin. 4, 11:Fabiae pecunia legata est a viro,
id. Top. 3, 14:cui argentum omne legatum est,
Quint. 5, 10, 62:in argento legato,
id. 7, 2, 11.—Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir:1.uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat,
Cic. Clu. 12, 33:si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit,
id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.—Hence,lēgātus, i, m.A.(Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35:B.legatos mittere,
id. de Imp. Pomp. 12, 35:ad senatum legatos de aliqua re mittere,
id. de Or. 2, 37, 155; cf.:missi magnis de rebus uterque Legati,
Hor. S. 1, 5, 29:legatos mittere ad indicendum bellum,
Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.—(Acc. to lego, I. B.).a.An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general:b.quos legatos tute tibi legasti?
Cic. Pis. 14, 33:qui M. Aemilio legati fuerunt,
id. Clu. 36, 99:Quintus frater meus legatus est Caesaris,
id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.:Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc.,
id. Mur. 9, 20; 14, 32:neque se ei legatum defuturum,
id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1:hiberna cum legato praefectoque tradidisses,
Cic. Pis. 35, 86:(Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat,
id. Phil. 3, 10 fin.:quaestorius,
id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.:L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus,
id. B. C. 1, 8, 2:magnitudo et splendor legati,
Liv. 38, 58, 9:in magna legatum quaere popina,
Juv. 8, 172.—Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.—(β).Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.:2.Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit,
Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.—Also called;legatus praetorius,
Tac. Agr. 7.—lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy:2.legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit,
Dig. 30, 116:Hortensii legata cognovi,
Cic. Att. 7, 3, 9:reliqua legata varie dedit,
Suet. Aug. 101; id. Tib. 48:legatum peto ex testamento,
Quint. 4, 2, 6:jus capiendi legata alicui adimere,
Suet. Dom. 8:cymbala pulsantis legatum amici,
Juv. 9, 62:legatorum genera sunt quattuor,
Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.lĕgo, lēgi, lectum ( gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. legô, logos, logas, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.I.Lit.A.In gen.:B.oleam,
Cato, R. R. 144:nuces,
Cic. de Or. 2, 66, 265:herbas collibus,
Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, [p. 1048] Verg. E. 3, 92; cf.:roscida mala,
id. ib. 8, 38:flores in calathos,
Ov. F. 5, 218:spolia caesorum,
Liv. 5, 39:quos (montanos asparagos),
Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned:ossa,
Ov. H. 10, 150:homini mortuo ossa,
Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11:reliquias legerunt primores equestris ordinis,
Suet. Aug. 100. —Esp.1.To take out, pick out, extract, remove:2.quibusdam et radi ossa et legi... quae sine totius pernicie corporis haerere non poterant,
Sen. Prov. 1, 3, 2:ossa vivis,
id. ad Marc. 22, 3:ossa in capite lecta,
id. Ben. 5, 24, 3:ossa e vulneribus,
Quint. 6, 1, 30.—To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.):3.oleam qui legerit,
Cato, R. R. 144, 1:ficus non erat apta legi,
Ov. F. 2, 254.—Poet.: legere fila, to wind up:4.extrema Lauso Parcae fila legunt,
i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.:quae dedit ingrato fila legenda viro,
Ov. F. 3, 462:stamen,
Prop. 4 (5), 4, 40 (42).—Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl:5.omnis navita ponto umida vela legit,
Verg. G. 1, 373:vela legunt socii,
id. A. 3, 532:ipse dabit tenera vela, legetque manu,
Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13:prora funem legit Argus ab alta,
draws in, takes in, id. 1, 312:ancoras classis legit,
is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4:6.majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,
Auct. Her. 2, 30 fin.:sacra divum,
Hor. S. 1, 3, 117:soceros legere et gremiis abducere pactas,
Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—Of places, to go, pass, or wander through ( poet.):7.nec me studiosius altera saltus Legit,
Ov. M. 5, 579:pars cetera pontum Pone legit,
sails through, Verg. A. 2, 207:vada dura lego,
id. ib. 3, 706:freta,
id. ib. 3, 127:aequora Afra,
Ov. F. 4, 289:Ioniumque rapax Icariumque legit,
id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him:subsequitur pressoque legit vestigia gressu,
id. M. 3, 17; cf.:et vestigia retro Observata legit,
Verg. A. 9, 392:tortos orbes,
to wander through, id. ib. 12, 481.—To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.):8.Inarimen Prochytenque legit,
Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7:navibus oram Italiae,
Liv. 21, 51 fin.:oram Campaniae,
Suet. Tib. 11; cf.terram,
id. Aug. 16. —Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.):* (β).alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,
pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160:judices,
Cic. Phil. 5, 6, 16:omnia, quae leget quaeque reiciet,
id. Fin. 4, 15, 40:scribam,
to elect, appoint, id. Clu. 45, 126:condiciones nubendi,
id. Cael. 15:cives in patres,
Liv. 23, 22:viros ad bella,
Ov. M. 7, 669:geminasque legit de classe biremes,
Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632:senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,
Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—With inf.:II.fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem,
Stat. Th. 1, 530.Trop.* A.To catch up, i. e. overhear a conversation:B.nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,
Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.* 1.In gen.:2.tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,
Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—In partic., to read or peruse a writing:b.ut eos libros per te ipse legeres,
Cic. Top. 1:defensionem causae,
id. Verr. 2, 5, 43, § 112:legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc.,
id. Ac. 2, 45, 137:aliquid studiose intenteque,
Plin. Ep. 9, 13, 1:significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc.,
id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17:liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter,
Cic. Fam. 6, 5, 1:orationem,
Quint. 1, 1, 6:aiunt multum legendum esse non multa,
Plin. Ep. 7, 9, 15.—With a pers. obj.:antiquos et novos,
Quint. 2, 5, 23:antiquos studiosius,
id. 3, 6, 62:poëtas,
id. 1, 4, 4. —In pass.:Horatius fere solus legi dignus,
Quint. 10, 1, 96:si cum judicio legatur Cassius Severus,
id. 10, 1, 116:dumque legar, mecum pariter tua fama legetur,
Ov. Tr. 5, 14, 5:sepulcra legens,
when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21:legentium plerisque,
Liv. 1 praef. §4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati,
to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3:nec Cynicos nec Stoica dogmata,
Juv. 13, 121.— Absol.:legendi usus,
Lact. 3, 25, 9:memoriam continuus legendi usus instruit,
Macr. S. 1, 5, 1.—In partic.(α).To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors):(β).convocatis auditoribus volumen legere, etc.,
Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8:audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,
Plin. Ep. 9, 34:obturem impune legentibus aures,
Hor. Ep. 2, 2, 105:quem vero arripuit tenet occiditque legendo,
with recitation, id. A. P. 475:quis dabit historico quantum daret acta legenti,
to read him the news, Juv. 7, 104.—To find in an author or a writing:C.ut scriptum legimus,
Cic. Deiot. 7, 19:legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,
id. N. D. 2. 49 init.:ego vero haec scripta legi,
id. Planc. 39, 94:praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,
Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.— Pass.:in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,
Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors;v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,
Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader ( poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.— Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so,argentum,
Ter. Phorm. 1, 2, 3:ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,
Cic. Inv. 1, 31, 52:lectissimi viri atque ornatissimi,
id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29:uxor lectissima,
id. Inv. 1, 31, 52:(verbis) lectis atque illustribus uti,
id. de Or. 3, 37, 150:nihil est aliud... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,
id. Or. 68, 227:juvenum lectissime,
Stat. S. 5, 1, 247; cf.:viginti lectis equitum comitatus,
Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare):ab lego lecte ac lectissime,
Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.:lectius,
Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Bequeath — Be*queath (b[ e]*kw[=e][th] ), v. t. [imp. & p. p. {Bequeathed}; p. pr. & vb. n. {Bequeathing}.] [OE. biquethen, AS. becwe[eth]an to say, affirm, bequeath; pref. be + cwe[eth]an to say, speak. See {Quoth}.] 1. To give or leave by will; to give by … The Collaborative International Dictionary of English
bequeath — be·queath /bi kwēth, kwēt̲h̲/ vt [Old English becwethan to speak to, address, leave by will, from be to, about + cwethan to say]: to give by will used esp. of personal property but sometimes of real property; see also legacy, legatee compare de … Law dictionary
bequeath — be‧queath [bɪˈkwiːD, bɪˈkwiːθ] verb [transitive] LAW to officially arrange for someone to have money or property that you own after your death, by writing it in your will: bequeath something to somebody • Sharp left the museum nothing, instead… … Financial and business terms
bequeath — (v.) O.E. becweðan to say, speak to, exhort, blame, also leave by will; from BE (Cf. be ) + cweðan to say, from P.Gmc. *kwithan, from PIE *gwet to say, speak. Original sense of say, utter died out 13c., leaving legal sense of transfer by will.… … Etymology dictionary
bequeath — *will, devise, leave, legate Analogous words: *give, present, bestow: *distribute, dispense … New Dictionary of Synonyms
bequeath — [v] give in a will bestow, commit, devise, endow, entrust, grant, hand down, hand on, impart, leave, leave to, legate, pass on, transmit, will; concepts 108,317 Ant. take … New thesaurus
bequeath — ► VERB 1) leave (property) to someone by a will. 2) hand down or pass on. ORIGIN Old English, related to QUOTH(Cf. ↑quoth) … English terms dictionary
bequeath — [bē kwēth′, bēkwēth′; bikwēth′, bikwēth′] vt. bequeathed, bequeathing [ME bequethen < OE becwethan, to declare, give by will < be , BE + cwethan, to say: see QUOTH] 1. to leave (property) to another by last will and testament 2. to hand… … English World dictionary
bequeath — UK [bɪˈkwiːð] / US [bɪˈkwɪð] / US [bɪˈkwɪθ] verb [transitive] Word forms bequeath : present tense I/you/we/they bequeath he/she/it bequeaths present participle bequeathing past tense bequeathed past participle bequeathed formal to give someone… … English dictionary
bequeath — [[t]bɪkwi͟ːð[/t]] bequeaths, bequeathing, bequeathed 1) VERB If you bequeath your money or property to someone, you legally state that they should have it when you die. [FORMAL] [V n n] Fields s will bequeathed his wife Hattie and son Claude the… … English dictionary
bequeath — be|queath [bıˈkwi:ð, bıˈkwi:θ] v [T] [: Old English; Origin: becwethan, from cwethan to say ] 1.) to officially arrange for someone to have something that you own after your death = ↑leave bequeath sth to sb ▪ She bequeathed her collection of… … Dictionary of contemporary English