Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

skill

  • 41 athleta

    āthlēta, ae, com. (nom. athletes, Stat. S. 53, 222; acc. athletam, Plin. 7, 20, 19, § 83; v. Neue, Formenl. I. pp. 32, 593), = athlêtês, a wrestler, a prize-fighter, athlete, Cic. Sen. 9, 27; id. Or. 68, 228; id. Tusc. 2, 23, 56; 2, 17, 40; Nep. Epam. 2, 4; Liv. 39, 22 al.— Trop., one who, by exertion and practice, has acquired much skill in a thing, a champion, master (only ante- and post-class.):

    pecuarii athletae,

    Varr. R. R. 2, 1, 2:

    athletae comitiorum,

    id. ib. 3, 5 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > athleta

  • 42 calliditas

    callĭdĭtas, ātis, f. [callidus], the being callidus, in a good or bad sense.
    I.
    In a good sense, shrewdness, skill, skilfulness, readiness, aptness (so several times after the Aug. period):

    calliditas ingenii,

    Nep. Eum. 1, 3; Ov. F. 3, 380; Plin. 37, 12, 74, § 195; Tac. Agr. 9; Flor. 2, 17, 15; Cic. Har. Resp. 9, 19.—Far more freq. and class.,
    II.
    In a bad sense, cunning, craft, slyness, artfulness:

    scientia, quae est remota ab justitiā, calliditas potius quam sapientia est appellanda,

    Cic. Off. 1, 19, 63; 3, 32, 113; id. Rosc. Com. 7, 20; id. Har. Resp. 9, 19; id. Or. 39, 137; Quint. 2, 5, 7; 4, 2, 126; Ov. H. 16, 300; 20, 126; Mart. 11, 50, 2 al.—Of stratagem in war, Liv. 42, 47, 7:

    calliditas ad robur accesserat,

    Flor. 3, 4, 3.— Trop., of oratorical artifice:

    genus ejusmodi calliditatis atque calumniae,

    Cic. Part. Or. 39, 137.—In plur.:

    servi venere in mentem Syri Calliditates,

    Ter. Heaut. 5, 1, 14; Lact. 2, 12, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > calliditas

  • 43 commoditas

    commŏdĭtas, ātis, f. [commodus].
    I.
    Due measure, just proportion, symmetry (so very rare): commoditas et aequitas membrorum, * Suet. Aug. 79.—
    B.
    Of discourse, fitness, a suitable oratorical expression, Cic. Rosc. Am. 4, 9; id. Inv. 1, 2, 3;

    corresp. to commode dicere,

    Auct. Her. 1, 1, 1.—
    II.
    (Acc. to commodus, II.) Easy, unrestrained, free action:

    corporis aliqua commoditas non naturā data, sed studio et industriā parta,

    i. e. dexterity, skill, Cic. Inv. 1, 25, 36.—
    2.
    Convenience, ease:

    id, ob commoditatem itineris ponte sublicio... conjungi urbi placuit,

    Liv. 1, 33, 6.—
    B.
    Of things, fitness, convenience, a fit occasion, advantage, benefit (class.):

    commoditatis omnes articulos scio,

    Plaut. Men. 1, 2, 31:

    in loco opportunitas, in occasione commoditas ad faciendum idonea (consideranda est),

    Cic. Inv. 2, 12, 40; id. Off. 1, 39, 138; Plaut. Poen. 4, 2, 94; Ter. And. 3, 3, 37:

    o Fors Fortuna, quantis commoditatibus hunc onerastis diem!

    id. Phorm. 5, 6, 1:

    plurimas et maximas commoditates amicitia continet,

    Cic. Lael. 7, 23; cf. id. N. D. 3, 36, 86; id. Fin. 4, 12, 29:

    percipere fructum aut commoditatem ex re,

    id. Off. 2, 4, 14:

    cum commoditas juvaret,

    Liv. 4, 60, 2.—
    2.
    Of persons, pleasantness, complaisance, courteousness, forbearance, lenity (only ante-class. and in Ov.):

    vir lepidissime, Cumulate commoditate,

    Plaut. Mil. 4, 9, 6; Ter. Ad. 4, 5, 76: patris, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 29, 73:

    viri,

    Ov. H. 17, 176; 16, 310.—
    b.
    Meton. in Plaut.:

    commoditas mea, as a term of endearment,

    Plaut. Ep. 5, 1, 8; id. Men. 1, 2, 28; id. Poen. 1, 3, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > commoditas

  • 44 comparatio

    1.
    compărātĭo ( conp-), ōnis, f. [1. comparo], a comparing, comparison (in good prose).
    I.
    In gen.: comparationis duo sunt modi;

    unus cum idemne sit an aliquid intersit quaeritur: alter, cum quid praestet aliud alii quaeritur,

    Cic. de Or. 3, 29, 117; cf. id. ib. §

    116: potest incidere saepe contentio et comparatio, de duobus honestis utrum honestius,

    id. Off. 1, 43, 152:

    majorum, minorum, parium,

    id. Top. 18, 71:

    orationis suae cum scriptis alienis,

    id. de Or. 1, 60, 257:

    rerum,

    Quint. 2, 4, 24:

    argumentorum,

    id. 5, 13, 57:

    in comparatione alicujus (post-Aug.): strata erant itinera vilioribus sarcinis, quas in conparatione meliorum avaritia contempserat,

    Curt. 3, 11, 20 Vogel ad loc.; so,

    ex conparatione regis novi, desiderium excitabatur amissi,

    id. 10, 8, 9; cf. Lact. 7, 15, 7.—
    II.
    Esp.
    A.
    A trial of skill, contention:

    in comparationem se demittere,

    Suet. Rhet. 6.—
    B.
    A relation, comparison:

    cum solis et lunae et quinque errantium ad eandem inter se comparationem est facta conversio,

    Cic. N. D. 2, 20, 51.—
    C.
    Translation of the Gr. analogia, Cic. Univ. 4 fin.; 5; 7.—
    * D.
    An agreement, contract (v. 1. comparo, II. B.):

    provincia sine sorte, sine comparatione, extra ordinem data,

    Liv. 6, 30, 3.—
    E.
    Of animals, a coupling, pairing:

    boum,

    Col. 6, 2, 13.—
    F.
    In rhet.:

    criminis,

    a defensive comparison of a crime with a good deed, on account of which the crime was committed, Cic. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 72; Auct. Her. 1, 14, 24; 1, 15, 25.—
    G.
    In gram.
    1.
    A climax, Don. p. 1745 P.—
    2.
    The comparative degree, Quint. 1, 5, 45.
    2.
    compărātĭo, ōnis, f. [2. comparo].
    I.
    A preparing, providing for, preparation, etc. (rare, but in good prose):

    novi belli,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 9; cf.

    pugnae, Auct. B. Afr. 35: veneni,

    Liv. 42, 17, 6:

    comparatio disciplinaque dicendi,

    Cic. Brut. 76, 263:

    novae amicitiae,

    Sen. Ep. 9, 6.—
    II.
    A procuring, gaining, acquiring:

    testium,

    Cic. Mur. 21, 44:

    voluptatis,

    id. Fin. 2, 28, 92:

    criminis,

    i. e. of all the materials for an accusation, id. Clu. 67, 191:

    quibus ego ita credo, ut nihil de meā comparatione deminuam,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16.—Hence,
    B.
    In late Lat., a purchasing, purchase, Dig. 5, 1, 52; 41, 3, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > comparatio

  • 45 conparatio

    1.
    compărātĭo ( conp-), ōnis, f. [1. comparo], a comparing, comparison (in good prose).
    I.
    In gen.: comparationis duo sunt modi;

    unus cum idemne sit an aliquid intersit quaeritur: alter, cum quid praestet aliud alii quaeritur,

    Cic. de Or. 3, 29, 117; cf. id. ib. §

    116: potest incidere saepe contentio et comparatio, de duobus honestis utrum honestius,

    id. Off. 1, 43, 152:

    majorum, minorum, parium,

    id. Top. 18, 71:

    orationis suae cum scriptis alienis,

    id. de Or. 1, 60, 257:

    rerum,

    Quint. 2, 4, 24:

    argumentorum,

    id. 5, 13, 57:

    in comparatione alicujus (post-Aug.): strata erant itinera vilioribus sarcinis, quas in conparatione meliorum avaritia contempserat,

    Curt. 3, 11, 20 Vogel ad loc.; so,

    ex conparatione regis novi, desiderium excitabatur amissi,

    id. 10, 8, 9; cf. Lact. 7, 15, 7.—
    II.
    Esp.
    A.
    A trial of skill, contention:

    in comparationem se demittere,

    Suet. Rhet. 6.—
    B.
    A relation, comparison:

    cum solis et lunae et quinque errantium ad eandem inter se comparationem est facta conversio,

    Cic. N. D. 2, 20, 51.—
    C.
    Translation of the Gr. analogia, Cic. Univ. 4 fin.; 5; 7.—
    * D.
    An agreement, contract (v. 1. comparo, II. B.):

    provincia sine sorte, sine comparatione, extra ordinem data,

    Liv. 6, 30, 3.—
    E.
    Of animals, a coupling, pairing:

    boum,

    Col. 6, 2, 13.—
    F.
    In rhet.:

    criminis,

    a defensive comparison of a crime with a good deed, on account of which the crime was committed, Cic. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 72; Auct. Her. 1, 14, 24; 1, 15, 25.—
    G.
    In gram.
    1.
    A climax, Don. p. 1745 P.—
    2.
    The comparative degree, Quint. 1, 5, 45.
    2.
    compărātĭo, ōnis, f. [2. comparo].
    I.
    A preparing, providing for, preparation, etc. (rare, but in good prose):

    novi belli,

    Cic. Imp. Pomp. 4, 9; cf.

    pugnae, Auct. B. Afr. 35: veneni,

    Liv. 42, 17, 6:

    comparatio disciplinaque dicendi,

    Cic. Brut. 76, 263:

    novae amicitiae,

    Sen. Ep. 9, 6.—
    II.
    A procuring, gaining, acquiring:

    testium,

    Cic. Mur. 21, 44:

    voluptatis,

    id. Fin. 2, 28, 92:

    criminis,

    i. e. of all the materials for an accusation, id. Clu. 67, 191:

    quibus ego ita credo, ut nihil de meā comparatione deminuam,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16.—Hence,
    B.
    In late Lat., a purchasing, purchase, Dig. 5, 1, 52; 41, 3, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > conparatio

  • 46 consummatio

    consummātĭo, ōnis, f. [id.] (postAug.).
    I.
    A casting up or reckoning together, a summing up, a summary view.
    A.
    Prop.:

    operarum,

    Col. 12, 13, 7:

    ambitus Europae,

    Plin. 4, 23, 37, § 121:

    singulorum mancipiorum,

    Dig. 21, 1, 36.—
    B.
    Transf.
    1.
    A union, accumulation:

    ita non haec (poma) sed consummatio omnium nocet,

    not fruit of itself, but the use of it in addition to all other food, Cels. 1, 3, 83.—
    2.
    In rhet. t. t., a comprehending, connecting together:

    cum plura argumenta ad unum effectum deducuntur,

    Quint. 9, 2, 103.—
    II.
    A finishing, completing, accomplishing, consummation:

    susceptae professionis,

    Col. 9, 2, 2:

    habet res minime consummationem,

    id. 1, prooem. §

    7: maximarum rerum,

    Sen. Brev. Vit. 1, 3:

    operis,

    Quint. 2, 18, 2; 6, 1, 55:

    liberalitatis,

    Plin. Ep. 5, 12, 1; Vulg. Jer. 30, 11 (for the Heb.) et saep.:

    alvi,

    i. e. a digestion of food, Plin. 26, 8, 28, § 43:

    gladiatorum,

    i. e. the main proof of their skill, id. 8, 7, 7, § 22: PRIMI PILI, i. e. the completed time of service as primipilus, Inscr. Orell. 3453.

    Lewis & Short latin dictionary > consummatio

  • 47 Digitus

    1.
    dĭgĭtus, i, m. [Gr. daktulos; cf. Germ. Zehe, Eng. toe; from root dek(dechomai), to grasp, receive; cf.

    Germ. Finger, from fangen,

    Curt. Gr. Etym. 133. Corssen, however, still refers digitus to root dik-, dico, deiknumi, as the pointer, indicator, Ausspr. 1, 380; cf. dico], a finger.
    I.
    Prop.:

    tot (cyathos bibimus), quot digiti sunt tibi in manu,

    Plaut. Stich. 5, 4, 24; id. Most. 5, 1, 69; id. Mil. 2, 2, 47; 4, 2, 57 et saep.—The special designations: pollex, the thumb; index or salutaris, the forefinger; medius, also infamis and impudicus, the middle finger; minimo proximus or medicinalis, the ring-finger; minimus, the little finger, v. under those words.—
    B.
    Special connections:

    attingere aliquem digito (uno),

    to touch one lightly, gently, Plaut. Pers. 5, 2, 15; Ter. Eun. 4, 6, 2 Ruhnk.; Licinius ap. Gell. 19, 9, 13; Cic. Tusc. 5, 19, 55; cf.

    with tangere,

    Plaut. Rud. 3, 5, 30; id. Poen. 5, 5, 29:

    attingere aliquid extremis digitis (with primoribus labris gustare),

    to touch lightly, to enjoy slightly, Cic. Cael. 12:

    attingere caelum digito,

    to be exceedingly happy, id. Att. 2, 1, 7: colere summis digitis, to adore (to touch the offering or consecrated gift) with the tips of the fingers, Lact. 1, 20; 5, 19 fin.; cf. Ov. F. 2, 573:

    computare digitis,

    to count on the fingers, to reckon up, Plaut. Mil. 2, 2, 51; Plin. 34, 8, 19, no. 29, § 88; cf.:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    in digitis suis singulas partis causae constituere,

    Cic. Div. in Caec. 14, 45.—Hence, venire ad digitos, to be reckoned, Plin. 2, 23, 21, § 87; and:

    si tuos digitos novi,

    thy skill in reckoning, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.

    also: digerere argumenta in digitos,

    to count on the fingers, Quint. 11, 3, 114: concrepare digitos or digitis, to snap the fingers, as a signal of command, Petr. 27, 5; Plaut. Mil. 2, 2, 53; Cic. Off. 3, 19; v. concrepo; cf.

    also: digitus crepans,

    Mart. 3, 82, 15:

    digitorum crepitus,

    id. 14, 119:

    digitorum percussio,

    Cic. Off. 3, 19, 78:

    intendere digitum ad aliquid,

    to point the finger at any thing, Cic. de Or. 1, 46 fin.:

    liceri digito,

    to hold up the finger in bidding at an auction, Cic. Verr. 2, 3, 11;

    for which also: tollere digitum,

    id. ib. 2, 1, 54. The latter phrase also signifies, to raise the finger in token of submission, said of a combatant, Sid. Ep. 5, 7; cf. Mart. Spect. 29, 5;

    and Schol,

    Pers. 5, 119:

    loqui digitis nutuque,

    to talk by signs, Ov. Tr. 2, 453;

    different is: postquam fuerant digiti cum voce locuti,

    i. e. playing as an accompaniment to singing, Tib. 3, 4, 41; cf.:

    ad digiti sonum,

    id. 1, 2, 31; cf. also Lucr. 4, 587; 5, 1384:

    digito compesce labellum,

    hold your tongue, Juv. 1, 160.—For the various modes of employing the fingers in oratorical delivery, cf. Quint. 1, 10, 35; 11, 3, 92 sq.; 103; 120 al.: monstrari digito, i. e. to be pointed out, to become distinguished, famous, Hor. C. 4, 3, 22; Pers. 1, 28;

    for which: demonstrari digito,

    Tac. Or. 7 fin.; Cic. de Or. 2, 66, 266; id. Rep. 6, 24; Nep. Datam. 11, 5; Suet. Aug. 45.—Prov. phrases:

    nescit, quot digitos habeat in manu, of one who knows nothing at all,

    Plaut. Pers. 2, 2, 5:

    in digitis hodie percoquam quod ceperit,

    i. e. he has caught nothing, id. Rud. 4, 1, 11: ne digitum quidem porrigere, not to stretch out a finger, like the Gr. daktulon mê proteinai, ekteinai, for not to give one's self the least trouble, Cic. Fin. 3, 17, 57; cf.:

    exserere digitum,

    Pers. 5, 119 Scal.;

    and in like manner: proferre digitum,

    to move a finger, to make any exertion, Cic. Caecin. 25, 71:

    scalpere caput digito, of effeminate men fearful of disarranging their hair,

    Juv. 9, 133; cf. Sen. Ep. 52 fin.; a habit of Pompey's, acc. to Calvus ap. Schol. Luc. 7, 726, and Sen. Contr. 3, 19; Amm. 17, 11. (Cf. Echtermeyer's Ueber Namen und symbolische Bedeutung der Finger bei den Griechen und Römern, Progr. d. Hall. Pädagogiums, v. 1835.)
    II.
    Transf.
    A.
    A toe (cf. Heb., Gr. daktulos, Fr. doigt), Lucr. 3, 527; Verg. A. 5, 426; Petr. 132, 14; Sen. Ep. 111; Quint. 2, 3, 8 et saep.; also of the toes of animals, Varr. R. R. 3, 9, 4; Col. 8, 2, 8; Plin. 10, 42, 59, § 119 al.—
    B.
    A small bough, a twig, Plin. 14, 1, 3, § 12; 17, 24, 37, § 224.—
    C.
    As a measure of length, an inch, the sixteenth part of a Roman foot (pes), Front. Aquaed. 24 sq.; Caes. B. G. 7, 73, 6; id. B. C. 2, 10, 4; Juv. 12, 59 al.: digiti primores, finger-ends, as a measure, Cato R. R. 21, 2;

    digitus transversus,

    a fingerbreadth, id. ib. 45 fin.;

    48, 2.—Prov.: digitum transversum non discedere ab aliqua re,

    not to swerve a finger's breadth, Cic. Ac. 2, 18, 58; cf.

    without transversum: nusquam ab argento digitum discedere,

    id. Verr. 2, 4, 15;

    and ellipt.: ab honestissima sententia digitum nusquam,

    id. Att. 7, 3, 11.
    2.
    Dĭgĭtus, i, m., a proper name; in plur.: Digiti Idaei = Daktuloi Idaioi, the priests of Cybele, Cic. N. D. 3, 16, 42; cf. Arn. 3, 41 and 43, and v. Dactylus.

    Lewis & Short latin dictionary > Digitus

  • 48 digitus

    1.
    dĭgĭtus, i, m. [Gr. daktulos; cf. Germ. Zehe, Eng. toe; from root dek(dechomai), to grasp, receive; cf.

    Germ. Finger, from fangen,

    Curt. Gr. Etym. 133. Corssen, however, still refers digitus to root dik-, dico, deiknumi, as the pointer, indicator, Ausspr. 1, 380; cf. dico], a finger.
    I.
    Prop.:

    tot (cyathos bibimus), quot digiti sunt tibi in manu,

    Plaut. Stich. 5, 4, 24; id. Most. 5, 1, 69; id. Mil. 2, 2, 47; 4, 2, 57 et saep.—The special designations: pollex, the thumb; index or salutaris, the forefinger; medius, also infamis and impudicus, the middle finger; minimo proximus or medicinalis, the ring-finger; minimus, the little finger, v. under those words.—
    B.
    Special connections:

    attingere aliquem digito (uno),

    to touch one lightly, gently, Plaut. Pers. 5, 2, 15; Ter. Eun. 4, 6, 2 Ruhnk.; Licinius ap. Gell. 19, 9, 13; Cic. Tusc. 5, 19, 55; cf.

    with tangere,

    Plaut. Rud. 3, 5, 30; id. Poen. 5, 5, 29:

    attingere aliquid extremis digitis (with primoribus labris gustare),

    to touch lightly, to enjoy slightly, Cic. Cael. 12:

    attingere caelum digito,

    to be exceedingly happy, id. Att. 2, 1, 7: colere summis digitis, to adore (to touch the offering or consecrated gift) with the tips of the fingers, Lact. 1, 20; 5, 19 fin.; cf. Ov. F. 2, 573:

    computare digitis,

    to count on the fingers, to reckon up, Plaut. Mil. 2, 2, 51; Plin. 34, 8, 19, no. 29, § 88; cf.:

    numerare per digitos,

    Ov. F. 3, 123:

    in digitis suis singulas partis causae constituere,

    Cic. Div. in Caec. 14, 45.—Hence, venire ad digitos, to be reckoned, Plin. 2, 23, 21, § 87; and:

    si tuos digitos novi,

    thy skill in reckoning, Cic. Att. 5, 21, 13; cf.

    also: digerere argumenta in digitos,

    to count on the fingers, Quint. 11, 3, 114: concrepare digitos or digitis, to snap the fingers, as a signal of command, Petr. 27, 5; Plaut. Mil. 2, 2, 53; Cic. Off. 3, 19; v. concrepo; cf.

    also: digitus crepans,

    Mart. 3, 82, 15:

    digitorum crepitus,

    id. 14, 119:

    digitorum percussio,

    Cic. Off. 3, 19, 78:

    intendere digitum ad aliquid,

    to point the finger at any thing, Cic. de Or. 1, 46 fin.:

    liceri digito,

    to hold up the finger in bidding at an auction, Cic. Verr. 2, 3, 11;

    for which also: tollere digitum,

    id. ib. 2, 1, 54. The latter phrase also signifies, to raise the finger in token of submission, said of a combatant, Sid. Ep. 5, 7; cf. Mart. Spect. 29, 5;

    and Schol,

    Pers. 5, 119:

    loqui digitis nutuque,

    to talk by signs, Ov. Tr. 2, 453;

    different is: postquam fuerant digiti cum voce locuti,

    i. e. playing as an accompaniment to singing, Tib. 3, 4, 41; cf.:

    ad digiti sonum,

    id. 1, 2, 31; cf. also Lucr. 4, 587; 5, 1384:

    digito compesce labellum,

    hold your tongue, Juv. 1, 160.—For the various modes of employing the fingers in oratorical delivery, cf. Quint. 1, 10, 35; 11, 3, 92 sq.; 103; 120 al.: monstrari digito, i. e. to be pointed out, to become distinguished, famous, Hor. C. 4, 3, 22; Pers. 1, 28;

    for which: demonstrari digito,

    Tac. Or. 7 fin.; Cic. de Or. 2, 66, 266; id. Rep. 6, 24; Nep. Datam. 11, 5; Suet. Aug. 45.—Prov. phrases:

    nescit, quot digitos habeat in manu, of one who knows nothing at all,

    Plaut. Pers. 2, 2, 5:

    in digitis hodie percoquam quod ceperit,

    i. e. he has caught nothing, id. Rud. 4, 1, 11: ne digitum quidem porrigere, not to stretch out a finger, like the Gr. daktulon mê proteinai, ekteinai, for not to give one's self the least trouble, Cic. Fin. 3, 17, 57; cf.:

    exserere digitum,

    Pers. 5, 119 Scal.;

    and in like manner: proferre digitum,

    to move a finger, to make any exertion, Cic. Caecin. 25, 71:

    scalpere caput digito, of effeminate men fearful of disarranging their hair,

    Juv. 9, 133; cf. Sen. Ep. 52 fin.; a habit of Pompey's, acc. to Calvus ap. Schol. Luc. 7, 726, and Sen. Contr. 3, 19; Amm. 17, 11. (Cf. Echtermeyer's Ueber Namen und symbolische Bedeutung der Finger bei den Griechen und Römern, Progr. d. Hall. Pädagogiums, v. 1835.)
    II.
    Transf.
    A.
    A toe (cf. Heb., Gr. daktulos, Fr. doigt), Lucr. 3, 527; Verg. A. 5, 426; Petr. 132, 14; Sen. Ep. 111; Quint. 2, 3, 8 et saep.; also of the toes of animals, Varr. R. R. 3, 9, 4; Col. 8, 2, 8; Plin. 10, 42, 59, § 119 al.—
    B.
    A small bough, a twig, Plin. 14, 1, 3, § 12; 17, 24, 37, § 224.—
    C.
    As a measure of length, an inch, the sixteenth part of a Roman foot (pes), Front. Aquaed. 24 sq.; Caes. B. G. 7, 73, 6; id. B. C. 2, 10, 4; Juv. 12, 59 al.: digiti primores, finger-ends, as a measure, Cato R. R. 21, 2;

    digitus transversus,

    a fingerbreadth, id. ib. 45 fin.;

    48, 2.—Prov.: digitum transversum non discedere ab aliqua re,

    not to swerve a finger's breadth, Cic. Ac. 2, 18, 58; cf.

    without transversum: nusquam ab argento digitum discedere,

    id. Verr. 2, 4, 15;

    and ellipt.: ab honestissima sententia digitum nusquam,

    id. Att. 7, 3, 11.
    2.
    Dĭgĭtus, i, m., a proper name; in plur.: Digiti Idaei = Daktuloi Idaioi, the priests of Cybele, Cic. N. D. 3, 16, 42; cf. Arn. 3, 41 and 43, and v. Dactylus.

    Lewis & Short latin dictionary > digitus

  • 49 doceo

    dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).
    I.
    In gen., with double acc. of person and thing:

    pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 55:

    hunc hominem cursuram,

    id. Trin. 4, 3, 9:

    aliquem artem,

    Cic. de Or. 2, 54:

    aliquem litteras,

    id. Pis. 30:

    aliquem ejusmodi rem,

    id. Quint. 25, 79:

    pueros elementa,

    Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:

    is reliqua frustra docetur,

    Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:

    doctus militiam,

    Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:

    docemur auctoritate domitas habere libidines,

    Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:

    docemur disputare, non vivere (= discimus),

    Sen. Ep. 95, 13:

    equi variare gyros docentur,

    Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:

    ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,

    Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:

    Socratem fidibus (sc. canere),

    Cic. Fam. 9, 22, 3:

    aliquem docendum curare equo, armisque,

    Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:

    de ejus injuriis judices docere,

    Cic. Verr. 2, 4, 51:

    aliquem de aliqua re,

    id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:

    doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,

    Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:

    studiosos discendi erudiunt atque docent,

    Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:

    coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,

    Ter. Eun. 1, 2, 37; so,

    aliquid,

    Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.

    also: quod de lacu Albano docuisset,

    Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:

    docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,

    Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:

    cum doceo et explano,

    Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.

    also: Tyrannio docet apud me,

    Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.
    II.
    In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:

    minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),

    Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:

    doctus vir et Graecis litteris eruditus,

    Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:

    adolescentes humanissimi et doctissimi,

    id. Cael. 10, 24.—With ex:

    fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,

    Cic. Brut. 25.—With abl.:

    docti et Graecis litteris et Latinis,

    Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:

    nec minus Graece quam Latine doctus,

    Suet. Gram. 7.—With gen.:

    fandi doctissima Cymodocea,

    Verg. A. 10, 225:

    legum atque morum populi Romani jurisque civilis,

    Gell. 13, 12, 1:

    sagittarum,

    Aur. Vict. Epit. 11:

    artis lanificae,

    Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:

    (Maecenas) docte sermones utriusque linguae,

    Hor. C. 3, 8, 5:

    dulces modos (with citharae sciens),

    id. ib. 3, 9, 10:

    omnia,

    Stat. Th. 2, 692:

    litteras,

    Gell. 19, 9, 7.—With inf.:

    doctus sagittas tendere Sericas,

    Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:

    ad delinquendum doctior,

    Ov. Tr. 2, 256:

    in parum fausto carmine docta fui,

    id. H. 21, 182:

    Sapphica puella Musa doctior,

    more skilled in song, Cat. 35, 17:

    docta puella,

    Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);

    2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,

    Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:

    Verona docti syllabas amat vatis,

    Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:

    doctus in se semper divitias habet,

    Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:

    doctorum est ista consuetudo,

    Cic. Lael. 5, 17 et saep.—
    2.
    Of things as subjects:

    frontes,

    Hor. C. 1, 1, 29:

    tibia,

    Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):

    carmina,

    Tib. 2, 3, 20; cf.

    vox,

    Ov. P. 2, 5, 52:

    voces Pythagoreorum,

    Cic. Tusc. 4, 1, 2:

    sermo,

    Plin. Ep. 7, 25, 3:

    prece,

    Hor. Ep. 2, 1, 135:

    manus artificis,

    Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:

    falx,

    Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—
    B.
    In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:

    malum, callidum, doctum,

    Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.

    also, dolus,

    Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv.
    1.
    Learnedly, skilfully (very rare; not in Cic.).— Comp., Hor. Ep. 2, 1, 33; Mart. 7, 46.— Sup., Sall. J. 95, 3.—
    2.
    Cunningly, shrewdly, cleverly:

    docte et sapienter dicis,

    Plaut. Ep. 3, 3, 23:

    docte tibi illam perdoctam dabo,

    id. Mil. 2, 2, 103; id. Bacch. 4, 4, 43:

    docte sapere,

    id. Mil. 3, 1, 162; id. Most. 5, 1, 21 et saep.— Comp., Plaut. Mil. 4, 2, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > doceo

  • 50 docti

    dŏcĕo, cŭi, ctum, 2, v. a. [root da; Zend. dā, to know; strengthened, dak-; Gr. didaskô; Lat. disco], to teach, instruct, inform, show, tell, etc. (for syn. cf.: edoceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo).
    I.
    In gen., with double acc. of person and thing:

    pejor magister te istaec docuit... illa, quae te docui,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 55:

    hunc hominem cursuram,

    id. Trin. 4, 3, 9:

    aliquem artem,

    Cic. de Or. 2, 54:

    aliquem litteras,

    id. Pis. 30:

    aliquem ejusmodi rem,

    id. Quint. 25, 79:

    pueros elementa,

    Hor. Ep. 1, 20, 17 et saep.— Pass., with acc. rei:

    is reliqua frustra docetur,

    Quint. 4, 2, 90; 1, 5, 11; 3, 8, 70; 6, 2, 3; Hor. C. 3, 6, 21; id. S. 1, 6, 76 et saep.; cf.: doctus dogmam, Laber. ap. Prisc. p. 679 fin. P.; and:

    doctus militiam,

    Sall. H. Fragm. 1, 40, p. 224 ed. Gerl.—With inf.:

    docemur auctoritate domitas habere libidines,

    Cic. de Or. 1, 43, 194; 1, 57, 244; id. Fin. 2, 5, 15:

    docemur disputare, non vivere (= discimus),

    Sen. Ep. 95, 13:

    equi variare gyros docentur,

    Tac. G. 6; Sall. J. 85, 33; Nep. Epam. 2, 1; Liv. 21, 3, 6.—With acc. pers. and inf.:

    ut doceam Rullum posthac in iis saltem tacere rebus, in quibus, etc.,

    Cic. Agr. 3, 2; so id. Phil. 2, 4, 8; Hor. S. 1, 1, 91; id. Ep. 1, 14, 30 al.; cf. ellipt. with abl. of instrument:

    Socratem fidibus (sc. canere),

    Cic. Fam. 9, 22, 3:

    aliquem docendum curare equo, armisque,

    Liv. 29, 1, 8; Zumpt, § 391 fin. —With acc. pers. and de, to instruct or inform one of:

    de ejus injuriis judices docere,

    Cic. Verr. 2, 4, 51:

    aliquem de aliqua re,

    id. Rosc. Am. 9, 26; 44, 127; id. de Or. 2, 24, 102; Sall. J. 13, 3 al. —With acc. pers. and rel. clause:

    doceant eum, qui vir Sex. Roscius fuerit,

    Cic. Rosc. Am. 9, 25; id. Att. 8, 2, 2; id. Fam. 3, 6, 5; 5, 3; Quint. 6, 1, 20 al.—With acc. pers.:

    studiosos discendi erudiunt atque docent,

    Cic. Off. 1, 44, 156; id. Div. 2, 2; id. de Sen. 9, 29; Quint. 2, 5, 13; Hor. S. 2, 2, 50; id. Ep. 1, 13, 1 et saep.—With acc. rei:

    coepit studiose omnia Docere, educare, ita uti si esset filia,

    Ter. Eun. 1, 2, 37; so,

    aliquid,

    Caes. B. G. 5, 42 fin.; Quint. 7, 10, 10; 9, 4, 137; Hor. A. P. 306 et saep.; cf.

    also: quod de lacu Albano docuisset,

    Liv. 5, 15; so with two acc., Caes. B. G. 7, 10, 3; Cic. Clu. 70, 198.—With acc. and inf.:

    docui per litteras, id nec opus esse nec fieri posse,

    Cic. Att. 16, 8; Caes. B. G. 5, 1, 7; 5, 28, 4; Quint. 1, 5, 43; Hor. S. 2, 3, 63 et saep.— Absol.:

    cum doceo et explano,

    Cic. de Or. 2, 19, 82; id. Or. 42, 143; Quint. 3, 4, 15; 3, 5, 2 et saep.; cf.

    also: Tyrannio docet apud me,

    Cic. Q. Fr. 2, 4 fin.
    II.
    In partic.: fabulam, like the Gr. didaskein, qs. to teach a play to the actors, to rehearse; hence, to produce, exhibit on the stage:

    minor fuit aliquanto is, qui primus fabulam dedit, quam ii, qui multas docuerant (Plautus et Naevius),

    Cic. Brut. 18, 73; id. Tusc. 4, 29, 63; Hor. A. P. 288; Gell. 17, 21, 42.—Hence, doctus, a, um, P. a., learned, skilled, versed, experienced in any thing (cf.: litteratus, eruditus, peritus, gnarus, scitus).— Absol.:

    doctus vir et Graecis litteris eruditus,

    Cic. Brut. 30, 114; cf. id. de Or. 1, 22, 102; 2, 74, 299:

    adolescentes humanissimi et doctissimi,

    id. Cael. 10, 24.—With ex:

    fuit enim doctus ex disciplina Stoicorum,

    Cic. Brut. 25.—With abl.:

    docti et Graecis litteris et Latinis,

    Cic. Brut. 46; 45 fin.; Sall. C. 25, 2; Mart. 10, 76. —With adv.:

    nec minus Graece quam Latine doctus,

    Suet. Gram. 7.—With gen.:

    fandi doctissima Cymodocea,

    Verg. A. 10, 225:

    legum atque morum populi Romani jurisque civilis,

    Gell. 13, 12, 1:

    sagittarum,

    Aur. Vict. Epit. 11:

    artis lanificae,

    Claud. in Eutr. 2, 381.—With acc.:

    (Maecenas) docte sermones utriusque linguae,

    Hor. C. 3, 8, 5:

    dulces modos (with citharae sciens),

    id. ib. 3, 9, 10:

    omnia,

    Stat. Th. 2, 692:

    litteras,

    Gell. 19, 9, 7.—With inf.:

    doctus sagittas tendere Sericas,

    Hor. C. 1, 29, 9; 3, 6, 38; 4, 13, 7; id. Carm. Sec. 75 et saep.—With ad or in:

    ad delinquendum doctior,

    Ov. Tr. 2, 256:

    in parum fausto carmine docta fui,

    id. H. 21, 182:

    Sapphica puella Musa doctior,

    more skilled in song, Cat. 35, 17:

    docta puella,

    Prop. 1, 7, 11; 2, 11, 6 (3, 2, 6 M.);

    2, 13, 11 (3, 4, 11 M.).—Esp. as epithet of Catullus by other poets,

    Tib. 3, 6, 41; Ov. Am. 3, 9, 62:

    Verona docti syllabas amat vatis,

    Mart. 1, 61, 1; Ov. A. A. 2, 181.—As subst.: doctus, the man of skill.—Prov.:

    doctus in se semper divitias habet,

    Phaedr. 4, 21, 1; but class. only in plur.: doctī, ōrum, m., the learned:

    doctorum est ista consuetudo,

    Cic. Lael. 5, 17 et saep.—
    2.
    Of things as subjects:

    frontes,

    Hor. C. 1, 1, 29:

    tibia,

    Prop. 2, 30, 16 (3, 28, 16 M.):

    carmina,

    Tib. 2, 3, 20; cf.

    vox,

    Ov. P. 2, 5, 52:

    voces Pythagoreorum,

    Cic. Tusc. 4, 1, 2:

    sermo,

    Plin. Ep. 7, 25, 3:

    prece,

    Hor. Ep. 2, 1, 135:

    manus artificis,

    Tib. 1, 8, 12; cf. id. 2, 1, 70; Ov. F. 3, 832; 6, 792:

    falx,

    Prop. 2, 19, 12 (3, 12, 12 M.) et saep.—
    B.
    In Plaut. and Ter., knowing, cunning, shrewd, subtle:

    malum, callidum, doctum,

    Plaut. Ps. 2, 4, 35; id. Bacch. 4, 4, 43; id. Most. 1, 3, 122; 5, 1, 24 et saep.; Ter. Hec. 2, 1, 6; id. Eun. 4, 7, 21; cf.

    also, dolus,

    Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Ps. 1, 5, 70 al.— docte, adv.
    1.
    Learnedly, skilfully (very rare; not in Cic.).— Comp., Hor. Ep. 2, 1, 33; Mart. 7, 46.— Sup., Sall. J. 95, 3.—
    2.
    Cunningly, shrewdly, cleverly:

    docte et sapienter dicis,

    Plaut. Ep. 3, 3, 23:

    docte tibi illam perdoctam dabo,

    id. Mil. 2, 2, 103; id. Bacch. 4, 4, 43:

    docte sapere,

    id. Mil. 3, 1, 162; id. Most. 5, 1, 21 et saep.— Comp., Plaut. Mil. 4, 2, 99.

    Lewis & Short latin dictionary > docti

  • 51 fabrica

    fā̆brĭca, ae, f. [1. faber], the workshop of an artisan who works in hard materials (syn.: taberna, officina).
    I.
    Prop., Ter. Ad. 4, 2, 45; 4, 6, 4:

    Vulcanus, qui Lemni fabricae traditur praefuisse,

    Cic. N. D. 3, 22, 55:

    armorum,

    armory, Veg. Mil. 2, 11 (for which:

    armorum officinae,

    Caes. B. C. 1, 34 fin.).—
    II.
    Transf., the art, trade, or profession of such an artisan, Vitr. 1, 1:

    pictura et fabrica ceteraeque artes habent quendam absoluti operis effectum,

    architecture, Cic. N. D. 2, 13, 35; cf. id. Div. 1, 51, 161; and:

    natura effectum esse mundum: nihil opus fuisse fabrica,

    id. ib. 1, 20, 53:

    omnis fabrica aeris et ferri,

    id. N. D. 2, 60, 150: aeraria, ferrea, materiaria, the art of working in brass, etc., Plin. 7, 56, 57, § 197 sq.; cf.:

    aerariae artis,

    Just. 36, 4, 4; and: ejus fabricae, quam Graeci chalkeutikên vocant, Quint. 2, 21, 10.—In apposition with ars:

    abies Graeco fabricae artis genere spectabilis,

    Plin. 16, 42, 82, § 225:

    servus arte fabrica peritus,

    Dig. 33, 7, 19 fin.:

    fanum solerti fabrica structum,

    with artistic skill, App. M. 6, p. 174, 25.—
    2.
    In gen., any skilful production, a fabric, building, etc.: admirabilis membrorum animantium, [p. 713] Cic. N. D. 2, 47, 121; cf. id. Off. 1, 35, 127; Pall. 1, 7, 4; 1, 9, 2 al.—Of man as the creature of God, Prud. Hymn. de Rad. Dom. 45. —
    b.
    In the comic writers, a crafty device, trick, stratagem:

    ei nos facetis fabricis et doctis dolis Glaucumam ob oculos obiciemus,

    Plaut. Mil. 2, 1, 69; id. Cist. 2, 2, 5:

    nescio quam fabricam facit,

    id. Ep. 5, 2, 25; id. Bacch. 2, 3, 132:

    ad senem fingere,

    Ter. Heaut. 3, 2, 34 al.

    Lewis & Short latin dictionary > fabrica

  • 52 facultas

    făcultas, ātis ( gen. plur.:

    facultatum,

    Cic. Off. 1, 9, 29 al.:

    facultatium,

    Dig. 32, 1, 78, § 1; Col. 1, 4, 8), f. [facul, facilis; cf.: difficultas, simultas], capability, possibility, power, means, opportunity; skill, ability to do any thing easily (class.; syn.: dotes, virtutes, [p. 719] ingenium, indoles).
    I.
    Lit.:

    facultates sunt, aut quibus facilius fit, aut sine quibus aliquid confici non potest,

    Cic. Inv. 1, 27, 41.—Constr. with gen., ad, ut, inf., or absol.
    (α).
    With gen. of gerund.:

    facultas pariendi,

    Ter. And. 1, 4, 5:

    summa copia facultasque dicendi,

    Cic. Quint. 2, 8:

    sibi facultatem dicendi parare,

    Quint. 11, 2, 49:

    Miloni manendi nulla facultas,

    Cic. Mil. 17, 45:

    suscipiendi maleficii,

    id. Rosc. Am. 33, 92:

    laedendi,

    id. Fl. 8, 19:

    redimendi,

    id. de Imp. Pomp. 7, 18:

    facultatem judicandi facere,

    id. Verr. 2, 2, 73, § 179 et saep.—So with ellipsis of dicendi:

    extemporalis facultas,

    of extemporaneous speaking, Suet. Aug. 84; cf.:

    facultas summa,

    Plin. Ep. 1, 20, 18; id. ib. 6, 29, 5.—With a gen. subst.:

    talium sumptuum facultatem fructum divitiarum putat,

    Cic. Off. 2, 16, 56:

    quod reliquis fugae facultas daretur,

    Caes. B. G. 1, 32 fin.:

    Demostheni facultatem defuisse hujus rei,

    Quint. 6, 3, 2: si facultas tui praesentis esset, if I could but meet you face to face, Planc. in Cic. Fam. 10, 4:

    facultates medicamentorum,

    virtue, efficacy, Cels. 5 praef. init.; id. ib. 17.—
    (β).
    With ad:

    ne irato facultas ad dicendum data esse videatur,

    Cic. Font. 10, 22 (6, 12); cf.:

    ad explicandas tuas litteras,

    id. Rep. 1, 9; and:

    ad ducendum bellum,

    Caes. B. G. 1, 38, 4.— In plur.:

    ingenii facultates,

    Cic. Att. 3, 10:

    multae mihi ad satis faciendum reliquo tempore facultates dabuntur,

    Cic. Clu. 4, 10.—Rarely with dat.:

    si facultas sit alendis sarmentis,

    Col. 4, 29, 1.—
    (γ).
    With in:

    modica in dicendo facultas,

    Suet. Galb. 3. —
    (δ).
    With ut:

    nonnumquam improbo facultas dari, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 25, 71; id. Rab. Perd. 6, 18:

    L. Quintius oblatam sibi facultatem putavit, ut, etc.,

    id. Clu. 28, 77; id. Fam. 1, 7, 4:

    erit haec facultas in eo, quem volumus esse eloquentem, ut, etc.,

    id. Or. 33, 117.—
    (ε).
    With inf. (post-Aug. and very rare):

    nobis saevire facultas,

    Stat. Th. 4, 513; 12, 36; Val. Fl. 3, 16; Auct. B. Afr. 78.—
    (ζ).
    Absol.:

    cave quicquam, quod ad meum commodum attineat, nisi maximo tuo commodo et maxima tua facultate cogitaris,

    Cic. Q. Fr. 3, 9, 4:

    urges istam occasionem et facultatem,

    id. Fam. 7, 8, 2:

    poëtica quaedam,

    id. Rep. 1, 14:

    facultas ex ceteris rebus comparata,

    id. de Or. 2, 12, 50:

    si facultas erit,

    id. de Inv. 1, 46 fin.; cf.:

    hinc abite, dum est facultas,

    while you can, Caes. B. G. 7, 50 fin.:

    quoad facultas feret,

    Cic. Inv. 2, 3, 10.
    II.
    Transf., concr., for copia, opes, a sufficient or great number, abundance, plenty, supply, stock, store; plur., goods, riches, property (syn.: opes, bona, silva, divitiae, fortunae, copia, vis).
    (α).
    Sing.:

    nummorum facultas,

    Cic. Quint. 4, 16:

    cujus generis (virorum) erat in senatu facultas maxima,

    id. Sull. 14, 42:

    facultas vacui ac liberi temporis,

    id. de Or. 3, 15, 57:

    omnium rerum, quae ad bellum usui erant, summa erat in eo oppido facultas,

    Caes. B. G. 1, 38, 3:

    navium,

    id. ib. 3, 9, 6:

    si facultas ejus succi sit copiosior,

    Col. 12, 38, 8 al.: pro facultate quisque, in proportion to his ability or wealth, Suet. Aug. 29.—
    (β).
    Plur.:

    anquirunt ad facultates rerum atque copias, ad potentiam, etc.,

    Cic. Off. 1, 3, 9:

    mutandis facultatibus et commodis,

    id. ib. 2, 4, 15:

    facultates commodorum praetermittere,

    id. Att. 1, 17, 5:

    me tuae facultates sustinent,

    id. Q. Fr. 1, 3, 7:

    videndum ne major benignitas sit quam facultates,

    id. Off. 1, 14, 42:

    facultates ad largiendum magnas comparasse,

    Caes. B. G. 1, 18, 4:

    facultates patrimonii nostri aliis relinquemus,

    Quint. 6 praef. §

    16: Gaius attritis facultatibus urbe cessit,

    Suet. Galb. 3:

    modicus facultatibus,

    Plin. Ep. 6, 32, 2 et saep.:

    Tantas videri Italiae facultates, ut, etc.,

    supplies, resources, Caes. B. G. 6, 1, 3;

    with copia,

    id. B. C. 1, 49, 2:

    ministrare alicui de facultatibus suis,

    Vulg. Luc. 8, 3:

    qui facultates suas suspectas habet,

    i. e. doubts his own solvency, Gai. Inst. 2, 154.

    Lewis & Short latin dictionary > facultas

  • 53 Hortensia

    1.
    hortensĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to a garden, garden-.
    I.
    Adj.:

    bulbi,

    Plin. 20, 9, 40, § 105:

    batis,

    id. 26, 8, 50, § 82.—
    II.
    Subst., in plur.: horten-sia, ōrum, n., garden-herbs, Plin. 19, 6, 31, § 98; 19, 8, 39, § 131; 26, 4, 10, § 22.
    2.
    Hortensĭus (HORTÉSIVS, Inscr. Fabr. p. 235, n. 619), the name of a Roman gens; so,

    in partic.: Q. Hortensius Hortalus,

    a celebrated orator in the time of Cicero, Cic. Brut. 88, 301 sq.; Quint. 11, 3, 8; 12, 11, 27; Gell. 1, 5, 2; Tac. A. 2, 37. After him is named the treatise of Cicero entitled Hortensius, of which fragments remain (Bait. XI. 55 sqq.).— Hortensĭa, ae, f., his daughter, also celebrated for her skill in oratory, Val. Max. 8, 3, 3; cf. Quint. 1, 1, 6.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Hortensĭus, a, um, adj., of or belonging to a Hortensius, Hortensian: lex, of the dictator Q. Hortensius, Gai. Inst. 1, 3; Dig. 1, 2, 2; cf. Plin. 16, 10, 15, § 37; Gell. 15, 27, 4.—Another lex Hortensia (ut nundinae essent fastae), perh. of the same Hortensius, Macr. S. 1, 16.—
    B.
    Hortensĭānus, a, um, adj., Hortensian:

    eloquentia,

    Val. Max. 8, 3, 3: quod me admones, ut scribam illa Hortensiana, i. e. the treatise entitled Hortensius, Cic. Att. 4, 6, 3:

    in aedibus Hortensianis,

    Suet. Aug. 72.

    Lewis & Short latin dictionary > Hortensia

  • 54 hortensia

    1.
    hortensĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to a garden, garden-.
    I.
    Adj.:

    bulbi,

    Plin. 20, 9, 40, § 105:

    batis,

    id. 26, 8, 50, § 82.—
    II.
    Subst., in plur.: horten-sia, ōrum, n., garden-herbs, Plin. 19, 6, 31, § 98; 19, 8, 39, § 131; 26, 4, 10, § 22.
    2.
    Hortensĭus (HORTÉSIVS, Inscr. Fabr. p. 235, n. 619), the name of a Roman gens; so,

    in partic.: Q. Hortensius Hortalus,

    a celebrated orator in the time of Cicero, Cic. Brut. 88, 301 sq.; Quint. 11, 3, 8; 12, 11, 27; Gell. 1, 5, 2; Tac. A. 2, 37. After him is named the treatise of Cicero entitled Hortensius, of which fragments remain (Bait. XI. 55 sqq.).— Hortensĭa, ae, f., his daughter, also celebrated for her skill in oratory, Val. Max. 8, 3, 3; cf. Quint. 1, 1, 6.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Hortensĭus, a, um, adj., of or belonging to a Hortensius, Hortensian: lex, of the dictator Q. Hortensius, Gai. Inst. 1, 3; Dig. 1, 2, 2; cf. Plin. 16, 10, 15, § 37; Gell. 15, 27, 4.—Another lex Hortensia (ut nundinae essent fastae), perh. of the same Hortensius, Macr. S. 1, 16.—
    B.
    Hortensĭānus, a, um, adj., Hortensian:

    eloquentia,

    Val. Max. 8, 3, 3: quod me admones, ut scribam illa Hortensiana, i. e. the treatise entitled Hortensius, Cic. Att. 4, 6, 3:

    in aedibus Hortensianis,

    Suet. Aug. 72.

    Lewis & Short latin dictionary > hortensia

  • 55 Hortensius

    1.
    hortensĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to a garden, garden-.
    I.
    Adj.:

    bulbi,

    Plin. 20, 9, 40, § 105:

    batis,

    id. 26, 8, 50, § 82.—
    II.
    Subst., in plur.: horten-sia, ōrum, n., garden-herbs, Plin. 19, 6, 31, § 98; 19, 8, 39, § 131; 26, 4, 10, § 22.
    2.
    Hortensĭus (HORTÉSIVS, Inscr. Fabr. p. 235, n. 619), the name of a Roman gens; so,

    in partic.: Q. Hortensius Hortalus,

    a celebrated orator in the time of Cicero, Cic. Brut. 88, 301 sq.; Quint. 11, 3, 8; 12, 11, 27; Gell. 1, 5, 2; Tac. A. 2, 37. After him is named the treatise of Cicero entitled Hortensius, of which fragments remain (Bait. XI. 55 sqq.).— Hortensĭa, ae, f., his daughter, also celebrated for her skill in oratory, Val. Max. 8, 3, 3; cf. Quint. 1, 1, 6.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Hortensĭus, a, um, adj., of or belonging to a Hortensius, Hortensian: lex, of the dictator Q. Hortensius, Gai. Inst. 1, 3; Dig. 1, 2, 2; cf. Plin. 16, 10, 15, § 37; Gell. 15, 27, 4.—Another lex Hortensia (ut nundinae essent fastae), perh. of the same Hortensius, Macr. S. 1, 16.—
    B.
    Hortensĭānus, a, um, adj., Hortensian:

    eloquentia,

    Val. Max. 8, 3, 3: quod me admones, ut scribam illa Hortensiana, i. e. the treatise entitled Hortensius, Cic. Att. 4, 6, 3:

    in aedibus Hortensianis,

    Suet. Aug. 72.

    Lewis & Short latin dictionary > Hortensius

  • 56 hortensius

    1.
    hortensĭus, a, um, adj. [id.], of or belonging to a garden, garden-.
    I.
    Adj.:

    bulbi,

    Plin. 20, 9, 40, § 105:

    batis,

    id. 26, 8, 50, § 82.—
    II.
    Subst., in plur.: horten-sia, ōrum, n., garden-herbs, Plin. 19, 6, 31, § 98; 19, 8, 39, § 131; 26, 4, 10, § 22.
    2.
    Hortensĭus (HORTÉSIVS, Inscr. Fabr. p. 235, n. 619), the name of a Roman gens; so,

    in partic.: Q. Hortensius Hortalus,

    a celebrated orator in the time of Cicero, Cic. Brut. 88, 301 sq.; Quint. 11, 3, 8; 12, 11, 27; Gell. 1, 5, 2; Tac. A. 2, 37. After him is named the treatise of Cicero entitled Hortensius, of which fragments remain (Bait. XI. 55 sqq.).— Hortensĭa, ae, f., his daughter, also celebrated for her skill in oratory, Val. Max. 8, 3, 3; cf. Quint. 1, 1, 6.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Hortensĭus, a, um, adj., of or belonging to a Hortensius, Hortensian: lex, of the dictator Q. Hortensius, Gai. Inst. 1, 3; Dig. 1, 2, 2; cf. Plin. 16, 10, 15, § 37; Gell. 15, 27, 4.—Another lex Hortensia (ut nundinae essent fastae), perh. of the same Hortensius, Macr. S. 1, 16.—
    B.
    Hortensĭānus, a, um, adj., Hortensian:

    eloquentia,

    Val. Max. 8, 3, 3: quod me admones, ut scribam illa Hortensiana, i. e. the treatise entitled Hortensius, Cic. Att. 4, 6, 3:

    in aedibus Hortensianis,

    Suet. Aug. 72.

    Lewis & Short latin dictionary > hortensius

  • 57 iners

    ĭners, ertis (abl. inerti, Plin. 16, 43, 83, § 227:

    inerte,

    Ov. P. 1, 5, 8; 1, 10, 14), adj. [2. in-ars], unskilled in any art or trade, without skill, unskilful (class.): ut perhibetur iners, ars in quo non erit ulla, Lucil. ap. Serv. ad Verg. A. 4, 158:

    artes, quibus qui carebant, inertes a majoribus nominabantur,

    Cic. Fin. 2, 34, 115: versus, artless ( = sine arte et gravitate facti), Hor. A. P. 445.—In partic., = iners dicendi, arte dicendi carens:

    homo non inertissimus,

    Cic. Div. in Caecil. 21, 67. —
    II.
    In gen., inactive, idle, indolent, sluggish, inert.
    A.
    Of living beings:

    linguā factiosi, inertes operā,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 13: silvicolae homines bellique inertes, Naev. ap. Macr. S. 6, 5, § 9:

    gerro, iners, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 4, 10:

    vicissent inprobos boni fortes inertes,

    Cic. Sest. 19, 43:

    senectus,

    id. de Sen. 11, 36:

    homo inertior, ignavior proferri non potest,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 192:

    pecus,

    Verg. A. 4, 158; cf.:

    fera membris,

    Plin. 8, 21, 32, § 77.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    inertissimum et desidiosissimum otium,

    Cic. Agr. 2, 33:

    inertissima segnitia,

    id. Fin. 1, 2, 5:

    ignavum et iners genus interrogationis,

    empty, idle, id. Fat. 13, 29:

    aquae,

    stagnant waters, Ov. H. 18, 121:

    stomachus,

    i. e. without digestion, id. P. 1, 10, 14:

    glaebae,

    that bear nothing, without cultivation, Verg. G. 1, 94:

    terra,

    motionless, immovable, Hor. C. 3, 4, 45:

    horae,

    leisure hours, id. S. 2, 6, 61:

    tempus,

    Ov. P. 1, 15, 44:

    Brutus castigator lacrimarum atque inertium querellarum,

    Liv. 1, 59, 4.— Of food, without flavor, insipid:

    caro,

    Hor. S. 2, 4, 41:

    blitum iners videtur, ac sine sapore, aut acrimonia ulla,

    Plin. 20, 22, 93, § 252:

    sal,

    id. 31, 7, 39, § 82: [p. 941] vita, inactive, quiet, Tib. 1, 1, 5. — Poet., causative, rendering idle or inactive:

    frigus,

    Ov. M. 8, 790:

    somni,

    id. Am. 2, 10, 19. — Hence, adv.: ĭnerter, and sup. inertissime, Charis. 165 P.

    Lewis & Short latin dictionary > iners

  • 58 inerter

    ĭners, ertis (abl. inerti, Plin. 16, 43, 83, § 227:

    inerte,

    Ov. P. 1, 5, 8; 1, 10, 14), adj. [2. in-ars], unskilled in any art or trade, without skill, unskilful (class.): ut perhibetur iners, ars in quo non erit ulla, Lucil. ap. Serv. ad Verg. A. 4, 158:

    artes, quibus qui carebant, inertes a majoribus nominabantur,

    Cic. Fin. 2, 34, 115: versus, artless ( = sine arte et gravitate facti), Hor. A. P. 445.—In partic., = iners dicendi, arte dicendi carens:

    homo non inertissimus,

    Cic. Div. in Caecil. 21, 67. —
    II.
    In gen., inactive, idle, indolent, sluggish, inert.
    A.
    Of living beings:

    linguā factiosi, inertes operā,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 13: silvicolae homines bellique inertes, Naev. ap. Macr. S. 6, 5, § 9:

    gerro, iners, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 4, 10:

    vicissent inprobos boni fortes inertes,

    Cic. Sest. 19, 43:

    senectus,

    id. de Sen. 11, 36:

    homo inertior, ignavior proferri non potest,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 192:

    pecus,

    Verg. A. 4, 158; cf.:

    fera membris,

    Plin. 8, 21, 32, § 77.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    inertissimum et desidiosissimum otium,

    Cic. Agr. 2, 33:

    inertissima segnitia,

    id. Fin. 1, 2, 5:

    ignavum et iners genus interrogationis,

    empty, idle, id. Fat. 13, 29:

    aquae,

    stagnant waters, Ov. H. 18, 121:

    stomachus,

    i. e. without digestion, id. P. 1, 10, 14:

    glaebae,

    that bear nothing, without cultivation, Verg. G. 1, 94:

    terra,

    motionless, immovable, Hor. C. 3, 4, 45:

    horae,

    leisure hours, id. S. 2, 6, 61:

    tempus,

    Ov. P. 1, 15, 44:

    Brutus castigator lacrimarum atque inertium querellarum,

    Liv. 1, 59, 4.— Of food, without flavor, insipid:

    caro,

    Hor. S. 2, 4, 41:

    blitum iners videtur, ac sine sapore, aut acrimonia ulla,

    Plin. 20, 22, 93, § 252:

    sal,

    id. 31, 7, 39, § 82: [p. 941] vita, inactive, quiet, Tib. 1, 1, 5. — Poet., causative, rendering idle or inactive:

    frigus,

    Ov. M. 8, 790:

    somni,

    id. Am. 2, 10, 19. — Hence, adv.: ĭnerter, and sup. inertissime, Charis. 165 P.

    Lewis & Short latin dictionary > inerter

  • 59 inertia

    ĭnertĭa, ae, f. [id.], want of art or skill, unskilfulness, ignorance.
    I.
    Lit. (rare but class.): animi (spectantur), quemadmodum affecti sint, virtutibus, vitiis;

    artibus, inertiis,

    Cic. Part. 10, 35; Petr. 135, 6. —
    II.
    Transf., in gen., inactivity, idleness, laziness (very freq.): inertia atque torpedo, Cato ap. Gell. 11, 2, 6:

    id largiamur inertiae nostrae,

    Cic. de Or. 1, 15, 68:

    castigare segnitiem hominum atque inertiam,

    id. ib. 1, 41, 185:

    laboris,

    aversion to labor, id. Rosc. Com. 8, 24:

    operis,

    Liv. 33, 45, 7 al. —

    In an oxymoron: strenua,

    Hor. Ep. 1, 11, 28; cf.

    inquieta,

    Sen. Tranq. 12, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > inertia

  • 60 intellegentia

    I.
    Lit.:

    Deus intellegentiam in animo inclusit,

    Cic. Univ. 3:

    intellegentia est, per quam animus ea perspicit, quae sunt,

    id. Inv. 2, 53:

    pars animi, rationis atque intellegentiae particeps,

    id. de Div. 1, 32, 70:

    infixam nostram intellegentiam capere, etc.,

    id. N. D. 1, 19, 49 fin.:

    fretus intellegentia vestra dissero brevius,

    id. ib. 1, 19, 49:

    quod in nostram intellegentiam cadit,

    id. Off. 3, 4; 2, 9 fin.:

    ratione et intellegentia tenere aliquid,

    id. ib. 3, 17 al.—
    II.
    Transf.
    A.
    Understanding, knowledge:

    quia difficilis erat animi, quid, aut qualis esset, intellegentia, nullum omnino animum esse dixerunt,

    Cic. Tusc. 1, 22:

    quae nos magis ad cognitionem intellegentiamque convertant,

    id. ib. 5, 24:

    juris,

    id. Phil. 9, 5: somniorum, the knowledge of dreams, i. e. the art of interpreting dreams, Just. 36, 2:

    eam calamitatem vestra intellegentia sedabit,

    discrimination, Ter. Hec. prol. 23. —
    (β).
    Plur.:

    rerum omnium quasi adumbratas intellegentias animo ac mente concipere,

    Cic. Leg. 1, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Art, skill, taste, connoisseurship: intellegentia in rusticis rebus, Cic. Rosc. Am. 17:

    in homine intellegentiam esse, non avaritiam,

    id. Verr. 2, 4, 21, § 46:

    pecuniae quaerendae,

    id. Inv. 1, 29.—
    2.
    Perception, discernment by the senses:

    in gustu et odoratu intellegentia,

    Cic. Ac. 4, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > intellegentia

См. также в других словарях:

  • Skill — Skill, n. [Icel. skil a distinction, discernment; akin to skilja to separate, divide, distinguish, Sw. skilja,. skille to separate, skiel reason, right, justice, Sw. sk[ a]l reason, Lith. skelli to cleave. Cf. {Shell}, {Shoal}, a multitude.] 1.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • skill — W1S3 [skıl] n [U and C] [Date: 1100 1200; : Old Norse; Origin: skil good judgment, knowledge ] an ability to do something well, especially because you have learned and practised it →↑talent ▪ Reading and writing are two different skills. ▪ Many… …   Dictionary of contemporary English

  • skill — [ skıl ] noun *** uncount the ability to do something well, usually as a result of experience and training: Most people trust in the skill and dedication of the nursing staff. skill at/in: The committee needs someone who has some skill in… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • Skill — Skill, v. t. To know; to understand. [Obs.] [1913 Webster] To skill the arts of expressing our mind. Barrow. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Skill — Skill, v. i. 1. To be knowing; to have understanding; to be dexterous in performance. [Obs.] [1913 Webster] I can not skill of these thy ways. Herbert. [1913 Webster] 2. To make a difference; to signify; to matter; used impersonally. Spenser.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • skill — I noun ability, adeptness, adroitness, aptitude, aptness, art, artistry, cleverness, command, competence, craft, cunning, deftness, dexterity, ease, endowment, excellence, experience, expertness, facility, felicity, finesse, fluency, gift,… …   Law dictionary

  • skill — late 12c., power of discernment, from O.N. skil distinction, discernment, related to skilja (v.) distinguish, separate, from P.Gmc. *skaljo divide, separate (Cf. M.L.G. schillen to differ; M.L.G., M.Du. schele difference; see SHELL (Cf. shell)).… …   Etymology dictionary

  • skill — *art, cunning, craft, artifice Analogous words: proficiency, adeptness, expertness (see corresponding adjectives at PROFICIENT): efficiency, effectiveness (see corresponding adjectives at EFFECTIVE): *readiness, facility, dexterity, ease …   New Dictionary of Synonyms

  • skill — [n] ability, talent to do something accomplishment, address, adroitness, aptitude, art, artistry, cleverness, clout, command, competence, craft, cunning, deftness, dexterity, dodge*, ease, experience, expertise, expertism, expertness, facility,… …   New thesaurus

  • skill — ► NOUN 1) the ability to do something well; expertise or dexterity. 2) a particular ability. ► VERB (usu. as noun skilling) ▪ train (a worker) to do a particular task. ORIGIN Old Norse, discernment, knowledge …   English terms dictionary

  • skill — [skil] n. [ME, discernment, reason < ON skil, distinction, akin to skilja, to cut apart, separate < IE base * (s)kel , to cut (> SHIELD, SHELL): basic sense “ability to separate,” hence “discernment”] 1. great ability or proficiency;… …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»