Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

trade

  • 1 mercātūra

        mercātūra ae, f    [mercor], trade, traffic, commerce: tenuis: quaestūs mercaturae, Cs.: mercaturas facere, the pursuits of trade: Aversus mercaturis, H.—Fig.: bonarum artium, the purchase.
    * * *
    trade, commerce

    Latin-English dictionary > mercātūra

  • 2 commercium

    com-mercĭum ( con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].
    I.
    Commercial intercourse, trade, traffic, commerce:

    mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,

    Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6:

    salis,

    id. 45, 29, 13:

    commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt,

    id. 38, 18, 12:

    neque Thraces commercio faciles erunt,

    id. 40, 58, 1:

    jus commercii,

    Dig. 49, 5, 6.—
    B.
    Meton.
    1.
    The right to trade as merchants, a mercantile right:

    commercium in eo agro nemini est,

    Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, §

    124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse,

    id. ib. 2, 4, 59, §

    133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt,

    Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.—
    * 2.
    An article of traffic, merchandise, wares:

    commercia militaria,

    Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.—
    3.
    A place of trade, market - place:

    commercia et litora peragrare,

    Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.—
    II.
    In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.:

    quid tibi mecum est commerci, senex?

    Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15:

    mihi cum vostris legibus Nihil est commerci,

    I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20:

    commercium habere cum Musis,

    Cic. Tusc. 5, 23, 66:

    commercium habere cum virtute,

    id. Sen. 12, 42:

    dandi et excipiendi beneficii,

    Val. Max. 5, 3, ext. 3:

    agrorum aedificiorumque inter se,

    Liv. 45, 29, 10:

    plebis,

    with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16:

    linguae,

    Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3:

    sermonis,

    id. 5, 15, 5; cf.:

    loquendi audiendique,

    Tac. Agr. 2 fin.:

    commercia epistularum,

    Vell. 2, 65, 1:

    hoc inter nos epistularum commercium frequentare,

    Sen. Ep. 38, 1:

    communium studiorum,

    Suet. Claud. 42:

    sortis humanae,

    Tac. A. 6, 19:

    belli,

    stipulation, treaty, id. ib. 14, 33:

    belli tollere,

    Verg. A. 10, 532; so,

    belli dirimere,

    Tac. H. 3, 81.— Plur.:

    est deus in nobis, et sunt commercia caeli,

    Ov. A. A. 3, 549.—
    B.
    Esp., forbidden intercourse, illicit commerce:

    libidinis,

    Val. Max. 8, 2, 2:

    stupri,

    Suet. Calig. 36.— Absol.:

    cum eā mihi fuit commercium,

    Plaut. Truc. 1, 1, 77.—
    2.
    In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > commercium

  • 3 commircium

    com-mercĭum ( con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].
    I.
    Commercial intercourse, trade, traffic, commerce:

    mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,

    Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6:

    salis,

    id. 45, 29, 13:

    commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt,

    id. 38, 18, 12:

    neque Thraces commercio faciles erunt,

    id. 40, 58, 1:

    jus commercii,

    Dig. 49, 5, 6.—
    B.
    Meton.
    1.
    The right to trade as merchants, a mercantile right:

    commercium in eo agro nemini est,

    Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, §

    124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse,

    id. ib. 2, 4, 59, §

    133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt,

    Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.—
    * 2.
    An article of traffic, merchandise, wares:

    commercia militaria,

    Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.—
    3.
    A place of trade, market - place:

    commercia et litora peragrare,

    Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.—
    II.
    In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.:

    quid tibi mecum est commerci, senex?

    Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15:

    mihi cum vostris legibus Nihil est commerci,

    I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20:

    commercium habere cum Musis,

    Cic. Tusc. 5, 23, 66:

    commercium habere cum virtute,

    id. Sen. 12, 42:

    dandi et excipiendi beneficii,

    Val. Max. 5, 3, ext. 3:

    agrorum aedificiorumque inter se,

    Liv. 45, 29, 10:

    plebis,

    with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16:

    linguae,

    Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3:

    sermonis,

    id. 5, 15, 5; cf.:

    loquendi audiendique,

    Tac. Agr. 2 fin.:

    commercia epistularum,

    Vell. 2, 65, 1:

    hoc inter nos epistularum commercium frequentare,

    Sen. Ep. 38, 1:

    communium studiorum,

    Suet. Claud. 42:

    sortis humanae,

    Tac. A. 6, 19:

    belli,

    stipulation, treaty, id. ib. 14, 33:

    belli tollere,

    Verg. A. 10, 532; so,

    belli dirimere,

    Tac. H. 3, 81.— Plur.:

    est deus in nobis, et sunt commercia caeli,

    Ov. A. A. 3, 549.—
    B.
    Esp., forbidden intercourse, illicit commerce:

    libidinis,

    Val. Max. 8, 2, 2:

    stupri,

    Suet. Calig. 36.— Absol.:

    cum eā mihi fuit commercium,

    Plaut. Truc. 1, 1, 77.—
    2.
    In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > commircium

  • 4 conmercium

    com-mercĭum ( con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].
    I.
    Commercial intercourse, trade, traffic, commerce:

    mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,

    Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6:

    salis,

    id. 45, 29, 13:

    commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt,

    id. 38, 18, 12:

    neque Thraces commercio faciles erunt,

    id. 40, 58, 1:

    jus commercii,

    Dig. 49, 5, 6.—
    B.
    Meton.
    1.
    The right to trade as merchants, a mercantile right:

    commercium in eo agro nemini est,

    Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, §

    124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse,

    id. ib. 2, 4, 59, §

    133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt,

    Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.—
    * 2.
    An article of traffic, merchandise, wares:

    commercia militaria,

    Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.—
    3.
    A place of trade, market - place:

    commercia et litora peragrare,

    Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.—
    II.
    In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.:

    quid tibi mecum est commerci, senex?

    Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15:

    mihi cum vostris legibus Nihil est commerci,

    I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20:

    commercium habere cum Musis,

    Cic. Tusc. 5, 23, 66:

    commercium habere cum virtute,

    id. Sen. 12, 42:

    dandi et excipiendi beneficii,

    Val. Max. 5, 3, ext. 3:

    agrorum aedificiorumque inter se,

    Liv. 45, 29, 10:

    plebis,

    with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16:

    linguae,

    Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3:

    sermonis,

    id. 5, 15, 5; cf.:

    loquendi audiendique,

    Tac. Agr. 2 fin.:

    commercia epistularum,

    Vell. 2, 65, 1:

    hoc inter nos epistularum commercium frequentare,

    Sen. Ep. 38, 1:

    communium studiorum,

    Suet. Claud. 42:

    sortis humanae,

    Tac. A. 6, 19:

    belli,

    stipulation, treaty, id. ib. 14, 33:

    belli tollere,

    Verg. A. 10, 532; so,

    belli dirimere,

    Tac. H. 3, 81.— Plur.:

    est deus in nobis, et sunt commercia caeli,

    Ov. A. A. 3, 549.—
    B.
    Esp., forbidden intercourse, illicit commerce:

    libidinis,

    Val. Max. 8, 2, 2:

    stupri,

    Suet. Calig. 36.— Absol.:

    cum eā mihi fuit commercium,

    Plaut. Truc. 1, 1, 77.—
    2.
    In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al.

    Lewis & Short latin dictionary > conmercium

  • 5 artificium

        artificium ī, n    [artifex], a profession, trade, employment, art: tenue: opera atque artificia, Cs. —Theory, system: de iure.—Skill, knowledge, ingenuity: singulare: gubernatoris, Cs.—Art, craft, cunning, artifice, trick: alqm artificio pervertere: vicisse artificio, Cs.: simulationis. — A work of art: artifici cupidus: haec opera atque artificia.
    * * *
    art/craft/trade; skill/talent/craftsmanship; art work; method/trick; technology

    Latin-English dictionary > artificium

  • 6 caupōnor

        caupōnor ārī, —, dep.    [caupo], to traffic in, trade in: bellum, Enn. ap. C.
    * * *
    cauponari, cauponatus sum V DEP
    traffic/trade in, sell

    Latin-English dictionary > caupōnor

  • 7 commercium (conm-)

        commercium (conm-) ī, n    [com- + merx], commercial intercourse, trade, traffic, commerce: mare et lingua commercia prohibebant, S.: portūs per commercia cogniti, Ta.: legati prohibiti commercio, L. — The right to trade, mercantile intercourse, privilege of traffic: commercium in eo agro nemini est: Latinis populis commercia inter se ademerunt, L.—Intercourse, communication, corres pondence: plebis, with the commonalty, L.—Fig., correspondence, communion, fellowship: cum Musis: cum virtute: sermonis, L.: loquendi audiendique, Ta.: belli commercia, treaties, V.

    Latin-English dictionary > commercium (conm-)

  • 8 emporium

        emporium ī, n, ἐμπόριον, a place of trade, market-town, market, mart: Puteolanorum.
    * * *
    centre/place of trade, market town; market, mart

    Latin-English dictionary > emporium

  • 9 mercātus

        mercātus ūs, m    [mercor], trade, traffic, bargaining, buying and selling: eo ad mercatum venio, for a market, T.: domesticus.— A place for trade, market-place, market, mart: frequens, L.: mercatu indicto.— A festival, assemblage for games: is qui habetur maximo ludorum apparatu: Asiae Graeciaeque is mercatus erat, L.
    * * *
    gathering for the purposes of commerce, market; fair

    Latin-English dictionary > mercātus

  • 10 mercor

        mercor ātus, ārī, dep.    [merx], to trade, traffic, deal in, buy, purchase: agrum, T.: (eunuchum) Thaïdi, for Thais, T.: fundum de pupillo: hortos, H.: hanc (segetem), Iu.—Fig.: officia mercanda vitā, to be purchased with life: Hoc magno mercentur Atridae, would pay highly for, V.
    * * *
    mercari, mercatus sum V DEP
    trade; buy

    Latin-English dictionary > mercor

  • 11 negōtior

        negōtior ātus, ārī, dep.    [negotium], to carry on business, do wholesale business, act as banker: se Syracusas non negotiandi causā contulisset: in Galliā, S.— To trade, traffic, Cs., L.
    * * *
    negotiari, negotiatus sum V DEP
    do business, trade

    Latin-English dictionary > negōtior

  • 12 nūndinor

        nūndinor ātus, ārī, dep.    [nundinae], to hold market, trade, traffic: in captivorum pretiis nundinans, chaffering, L.: ubi ad focum angues nundinari solent, i. e. to be busy.—Fig., to get by trafficking, purchase, buy: senatorium nomen: ab isto ius.
    * * *
    nundinari, nundinatus sum V DEP
    buy or sell in the market; practice trade of a discreditable kind

    Latin-English dictionary > nūndinor

  • 13 commercium

    trade/traffic/commerce (right/privilege); commercial/sex intercourse/relations; exchange, trafficking; goods, military supplies; trade routes; use in common

    Latin-English dictionary > commercium

  • 14 conmercium

    trade/traffic/commerce (right/privilege); commercial/sex intercourse/relations; exchange, trafficking; goods, military supplies; trade routes; use in common

    Latin-English dictionary > conmercium

  • 15 mercatura

    mercātūra, ae, f. [mercor], trade, traffic, commerce (class.).
    I.
    Lit.: mercatura autem, si tenuis est, sordida putanda est;

    sin magna et copiosa, non est admodum vituperanda,

    Cic. Off. 1, 42, 151:

    mercaturas facere,

    to follow the pursuits of trade, id. Verr. 2, 5, 28, § 72.—
    B.
    Trop.: ad quos cum tanquam ad mercaturam bonarum artium sis profectus, to the purchase of, etc., Cic. Off. 3, 2, 6:

    utilitatum,

    id. N. D. 1, 44, 122.—
    II.
    Transf., goods, wares, merchandise (ante-Aug.), Plaut. Trin. 2, 2, 51.

    Lewis & Short latin dictionary > mercatura

  • 16 mercatus

    mercātus, ūs, m. [id.], trade, traffic, buying and selling (class.):

    apud aedem Veneris mercatus meretricius,

    Plaut. Poen. 1, 2, 129:

    turpissimus mercatus,

    Cic. Phil. 2, 3, 6:

    domesticus,

    id. ib. 3, 12, 30.—
    II.
    Transf., a place for trade, market-place. [p. 1135] market, mart:

    postquam pater ad mercatum abiit,

    Plaut. Most. 4, 2, 55:

    frequens mercatus,

    Liv. 1, 30:

    mercatus conventusque Graeciae,

    Suet. Ner. 28:

    mercatu indicto,

    Cic. Verr. 2, 2, 53, § 133:

    Asiae Graeciaeque,

    Liv. 33, 32, 2; Tac. H. 3, 30:

    (Numa Pompilius) mercatus ludos omnesque conveniendi causas et celebritates invenit,

    Cic. Rep. 2, 14, 27.—
    B.
    In gen., a festival assemblage, public feast, transl. of the Greek panêguris:

    mercatus is qui habetur maximo ludorum apparatu, totius Graeciae celebritate,

    Cic. Tusc. 5, 3, 8:

    in mercatu Olympiaco,

    Just. 13, 5, 3:

    Asiae Graeciaeque is mercatus erat,

    Liv. 33, 32, 2:

    magna pars Italiae stato in eosdem dies mercatu congregata,

    Tac. H. 3, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > mercatus

  • 17 nundinor

    nundĭnor, ātus, 1, v. dep. [nundinae].
    I.
    Lit., to attend or hold market, to trade, traffic (syn. mercor):

    in captivorum pretiis, nec victoris animo, nec magni ducis more nundinans,

    chaffering, Liv. 22, 56:

    nefandis nundinandi commerciis,

    Amm. 31, 5; Macr. S. 1, 16.—
    B.
    Transf., to come together in large numbers:

    in Solonio, ubi ad focum angues nundinari solent,

    Cic. Div. 2, 31, 66.—
    II.
    Trop., to get by trafficking; to purchase, buy:

    nundinari senatorium nomen,

    Cic. Verr. 2, 2, 49, § 122:

    jus ab aliquo,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: totum imperium populi Romani,

    id. Phil. 3, 4, 10.—
    B.
    To trade away, to sell:

    constabat eum in cognitionibus patriis nundinari praemiarique solitum,

    Suet. Tib. 7:

    judices sententias suas pretio nundinantur,

    App. M. 10, p. 255, 13. — Act. collat. form nundĭno, to sell (postclass.): nundinatum pudorem, Firm. Math. 6, 31 fin.; Auct. ap. Capitol. Gord. 24 fin.; so in part. perf.: nundinatus, traded away, sold, Firm. Math. 6, 31 med.; Prud. steph. 10, 969; Tert. Virg. Vel. 13.

    Lewis & Short latin dictionary > nundinor

  • 18 status

    1.
    stătus, a, um, v. sisto.
    2.
    stătus, ūs, m. [sto and sisto].
    I.
    In a corporeal sense.
    A.
    Mode or way of standing, of holding one's body (at rest), posture, position, attitude, station, carriage; sing. and plur.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Si. Statum vide hominis, Callipho, quasi basilicum, look at the way he stands, Plaut. Ps. 1, 5, 41:

    stat in statu senex ut adoriatur moechum,

    in an attitude of attack, ready, id. Mil. 4, 9, 12: concrepuit digitis, laborat;

    crebro conmutat status,

    his posture, id. ib. 2, 2, 51:

    qui esset status (videre vellem) flabellulum tenere te asinum tantum,

    what your attitude was, what figure you cut, in holding the fan, Ter. Eun. 3, 5, 50:

    in gestu status (oratoris erit) erectus et celsus, rarus incessus,

    attitude, Cic. Or. 18, 59:

    status quidem rectus sit, sed diducti paulum pedes,

    Quint. 11, 3, 159:

    abesse plurimum a saltatore debet orator... non effingere status quosdam, et quidquid dicet ostendere,

    id. 11, 3, 89:

    ut recta sint bracchia, ne indoctae rusticaeve manus, ne status indecorus,

    id. 1, 11, 16:

    stare solitus Socrates dicitur... immobilis, iisdem in vestigiis,

    Gell. 2, 1, 2:

    dumque silens astat, status est vultusque diserti,

    Ov. P. 2, 5, 51:

    statum proeliantis componit,

    Petr. 95 fin.

    So of the pose of statues: non solum numerum signorum, sed etiam uniuscujusque magnitudinem, figuram, statum litteris definiri vides,

    Cic. Verr. 2, 1, 21, § 57:

    expedit saepe, ut in statuis atque picturis videmus, variari habitus, vultus, status,

    Quint. 2, 13, 8:

    ut illo statu Chabrias sibi statuam fieri voluerit. Ex quo factum est ut postea athletae his statibus in statuis ponendis uterentur,

    Nep. Chabr. 1, 3.—And of images in a dream:

    ubi prima (imago somni) perit, alioque est altera nata inde statu, prior hic gestum mutasse videtur,

    Lucr. 4, 772:

    (opp. motus, incessus) quorum (iratorum) vultus, voces, motus statusque mutantur,

    motions and postures, Cic. Off. 1, 29, 102:

    decorum istud in corporis motu et statu cernitur,

    id. ib. 1, 35, 126:

    habitus oris et vultūs, status, motus,

    id. Fin. 3, 17, 56; 5, 17, 47:

    in quibus si peccetur... motu statuve deformi,

    id. ib. 5, 12, 35:

    eo erant vultu, oratione, omni reliquo motu et statu, ut, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 53:

    status, incessus, sessio, accubatio... teneat illud decorum,

    id. Off. 1, 35, 129:

    in pedibus observentur status et incessus,

    the posture and gait, Quint. 11, 3, 124.—
    B.
    Of external appearance, manners, dress, and apparel:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum, decet et facta moresque hujus habere me similis item,

    Plaut. Am. 1, 1, 111:

    redegitque se ad pallium et crepidas, atque in tali statu biennio fere permansit,

    Suet. Tib. 13.—
    C.
    Size, height, stature of living and inanimate beings (cf. statura;

    post-Aug.): pumilionem, quos natura brevi statu peractos, etc.,

    Stat. S. 1, 6, 58: longissimum... aratorem faciemus;

    mediastenus qualiscunque status potest esse,

    Col. 1, 9, 3:

    in gallinaceis maribus status altior quaeritur,

    id. 8, 2, 9; so id. 7, 9, 2; 7, 12 med.:

    plantae majoris statūs,

    Pall. Febr. 25, 20.—
    D.
    A position, place, in the phrase de statu movere, deicere, or statum conturbare, to displace, drive out, eject, expel, throw from a position (esp. of battle and combat):

    equestrem procellam excitemus oportet, si turbare ac statu movere (hostes) volumus,

    Liv. 30, 18, 14:

    nihil statu motus, cum projecto prae se clipeo staret, in praesidio urbis moriturum se... respondit,

    id. 38, 25: Manlius scutum scuto percussit atque statum Galli conturbavit (cf. the next sentence: atque de loco hominem iterum dejecit), Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 16.—So, out of the military sphere, in order to avoid an attack:

    ea vis est... quae, periculo mortis injecto, formidine animum perterritum loco saepe et certo de statu demovet,

    Cic. Caecin. 15, 42.— Transf., of mental position, conviction, argument, etc.:

    saepe adversarios de statu omni dejecimus,

    Cic. Or. 37, 129:

    voluptas quo est major, eo magis mentem e suā sede et statu demovet,

    throws the mind off its balance, id. Par. 1, 3, 15.—Similarly: de statu deducere, recedere, from one's position or principles:

    fecerunt etiam ut me prope de vitae meae statu deducerent, ut ego istum accusarem,

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 10:

    neque de statu nobis nostrae dignitatis est recedendum, neque sine nostris copiis in alterius praesidia veniendum,

    id. Att. 1, 20, 2.—So, de statu suo declinare = moveri:

    neque dubito quin, suspitione aliquā perculsi repentinā, de statu suo declinarint,

    i. e. became unsettled, Cic. Clu. 38, 106:

    qui cum me firmissimis opibus... munire possim, quamvis excipere fortunam malui quam... de meo statu declinare,

    than abandon my position, id. Prov. Cons. 17, 41; cf.

    of the position of heavenly bodies: qui eodem statu caeli et stellarum nati sunt,

    aspect, id. Div. 2, 44, 92.
    II.
    Trop., condition, state, position, situation, circumstances.
    A.
    Of persons, condition in regard to public rights, political or civil status, any loss of which was a capitis deminutio (v. caput):

    capitis minutio est statūs permutatio,

    Gai. Dig. 4, 5, 1; id. Inst. 1, 159; cf. Dig. 4, 5, 11:

    quo quisque loco nostrum est natus... hunc vitae statum usque ad senectutem obtinere debet,

    Cic. Balb. 7, 18:

    ad quem proscripti confluebant. Quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus,

    with regard to the civil death of the proscribed, Vell. 2, 72, 5:

    illorum salus omnibus accepta fuit... quia tam grati exoptatum libertatis statum recuperaverint,

    Val. Max. 5, 26:

    si statu periclitari litigator videtur,

    if his civil status seems in peril, Quint. 6, 1, 36:

    nec ulla tam familiaris est infelicibus patria quam solitudo et prioris statūs oblivio,

    i. e. the status of full citizenship, lost by banishment, Curt. 5, 5, 11:

    permanent tamen in statu servitutis,

    Suet. Gram. 21:

    vetuit quaeri de cujusquam defunctorum statu,

    id. Tit. 8 fin.:

    multorum excisi status,

    Tac. A. 3, 28: qui illegitime concipiuntur, statum sumunt ex eo tempore quo nascuntur, i. e. whether freemen or slaves, etc., Gai. Inst. 1, 89:

    cum servus manumittitur: eo die enim incipit statum habere,

    a civil status, Dig. 4, 5, 4:

    homo liber qui se vendidit, manumissus non ad suum statum revertitur, sed efficitur libertinae condicionis, i. e. that of an ingenuus,

    ib. 1, 5, 21:

    primo de personarum statu dicemus,

    civil status, ib. 1, 5, 2; so Titin. 5:

    de statu hominum (sometimes status used in the jurists absolutely with reference to freedom and slavery): si status controversiam cui faciat procurator, sive ex servitute in libertatem, etc.,

    Dig. 3, 3, 39, § 5; so ib. 3, 3, 33, § 1.—Similarly in the later jurists: status suus = aetas XXV. annorum, years of discretion:

    cum ad statum suum frater pervenisset,

    Dig. 31, 1, 77, § 19.—
    2.
    Condition and position with reference to rank, profession, trade, occupation, social standing, reputation, and character:

    an tibi vis inter istas vorsarier prosedas... quae tibi olant stabulum statumque?

    their trade, Plaut. Poen. 1, 2, 59:

    quod in civitatibus agnationibus familiarum distinguuntur status,

    the ranks of the families, Cic. Leg. 1, 7, 23:

    regum status decemviris donabantur,

    the rank of kings was assigned to the decemvirs, id. Agr. 1, 1, 2:

    cum alii rem ipsam publicam atque hunc bonorum statum odissent,

    the social position of the higher classes, id. Sest. 20, 46:

    non ut aliquid ex pristino statu nostro retineamus,

    id. Fam. 4, 4, 1:

    ecquis umquam tam ex amplo statu concidit?

    id. Att. 3, 10, 2:

    non enim jam quam dignitatem, quos honores, quem vitae statum amiserim cogito,

    id. ib. 10, 4, 1:

    quam (statuam) esse ejusdem status amictus, anulus, imago ipsa declarat,

    id. ib. 1, 1, 17:

    praesidium petebamus ex potentissimi viri benevolentiā ad omnem statum nostrae dignitatis,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1: noster autem status est hic:

    apud bonos iidem sumus quos reliquisti, apud sordem, etc.,

    id. Att. 1, 16, 11:

    ego me non putem tueri meum statum ut neque offendam animum cujusquam, nec frangam dignitatem meam?

    maintain my character, id. Fam. 9, 16, 6:

    quos fortuna in amplissimo statu (i. e. regum) collocarat,

    Auct. Her. 4, 16, 23:

    tantam in eodem homine varietatem status,

    high and low position in life, ups and downs, Val. Max. 6, 9, 4:

    cum classiarios quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, redire ad pristinum statum cogeret,

    Suet. Galb. 12:

    quaedam circa omnium ordinum statum correxit,

    id. Claud. 22:

    cum redieritis in Graeciam, praestabo ne quis statum suum vestro credat esse meliorem,

    social position, Curt. 5, 5, 22:

    omnis Aristippum decuit color et status et res,

    Hor. Ep. 1, 17, 23.—
    3.
    Condition in reference to prosperity, happiness or unhappiness, and health (mostly poet. and post-Aug.):

    at iste non dolendi status non vocatur voluptas,

    Cic. Fin. 2, 9, 28:

    neque hic est Nunc status Aurorae meritos ut poscat honores,

    Ov. M. 13, 594:

    flebilis ut noster status est, ita flebile carmen,

    id. Tr. 5, 1, 5:

    quid enim status hic a funere differt?

    id. P. 2, 3, 3:

    pejor ab admonitu fit status iste boni,

    id. ib. 1, 2, 54:

    his enim quorum felicior in domo status fuerat,

    Val. Max. 6, 8, 7:

    sin nostros status sive proximorum ingenia contemplemur,

    id. 6, 9 pr.:

    caelum contemplare: vix tamen ibi talem statum (i. e. felicitatis deorum) reperias,

    id. 7, 1, 1:

    haec quidem (vox) animi magnifici et prosperi status (fuit),

    id. 6, 5, ext. 4:

    obliti statūs ejus quem beneficio exuistis meo,

    Curt. 10, 2, 22:

    sumus in hoc tuo statu iidem qui florente te fuimus,

    i. e. distress, id. 5, 11, 5:

    res magna et ex beatissimo animi statu profecta,

    Sen. Ep. 81, 21: voverat, si sibi incolumis status (of health) permisisset, proditurum se... hydraulam, Suet. Ner. 54. —
    4.
    Condition, circumstances, in gen., of life or of the mind:

    homines hoc uno plurimum a bestiis differunt quod rationem habent, mentemque quae... omnem complectatur vitae consequentis statum,

    Cic. Fin. 2, 14, 45:

    facias me certiorem et simul de toto statu tuo consiliisque omnibus,

    id. Fam. 7, 10, 3:

    tibi declaravi adventus noster qualis fuisset, et quis esset status,

    id. Att. 4, 2, 1:

    quid enim ego laboravi, si... nihil consecutus sum ut in eo statu essem quem neque fortunae temeritas, neque, etc., labefactaret,

    id. Par. 2, 17:

    sed hoc videant ii qui nulla sibi subsidia ad omnes vitae status paraverunt,

    id. Fam. 9, 6, 4: atque is quidem qui cuncta composuit constanter in suo manebat statu (transl. of emeinen en tôi heautou kata tropon êthei, Plat. Tim. p. 42, c. Steph.), in his own state, being, Cic. Tim. 13:

    vitae statum commutatum ferre non potuit,

    Nep. Dion, 4, 4:

    id suis rebus tali in statu saluti fore,

    Curt. 5, 1, 5: haec sunt fulmina quae prima accepto patrimonio et in novi hominis aut urbis statu fiunt, in any new condition (when a stroke of lightning was considered an omen), Sen. Q. N. 2, 47.—Rarely of a state:

    libere hercle hoc quidem. Sed vide statum (i. e. ebrietatis),

    Plaut. Ps. 5, 2, 4.—Esp., in augury: fulmen status, a thunderbolt sent to one who is not expecting a sign, as a warning or suggestion, = fulmen monitorium:

    status est, ubi quietis nec agitantibus quidquam nec cogitantibus fulmen intervenit,

    Sen. Q. N. 2, 39, 2.—
    B.
    Of countries, communities, etc., the condition of society, or the state, the public order, public affairs.
    1.
    In gen.:

    Siciliam ita vexavit ac perdidit ut ea restitui in antiquum statum nullo modo possit,

    Cic. Verr. 1, 4, 12:

    nunc in eo statu civitas est ut omnes idem de re publicā sensuri esse videantur,

    id. Sest. 50, 106:

    omnem condicionem imperii tui statumque provinciae mihi demonstravit Tratorius,

    id. Fam. 12, 23, 1; so id. ib. 13, 68, 1:

    mihi rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    id. ib. 3, 11, 4; so,

    status ipse nostrae civitatis,

    id. ib. 5, 16, 2:

    non erat desperandum fore aliquem tolerabilem statum civitatis,

    id. Phil. 13, 1, 2:

    sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

    id. Rep. 2, 26, 48:

    aliquo, si non bono, at saltem certo statu civitatis,

    id. Fam. 9, 8, 2:

    ex hoc qui sit status totius rei publicae videre potes,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15: ex eodem de toto statu rerum communium [p. 1756] cognosces, id. Fam. 1, 8, 1:

    tamen illa, quae requiris, suum statum tenent, nec melius, si tu adesses, tenerent,

    id. ib. 6, 1, 1:

    non illi nos de unius municipis fortunis arbitrantur, sed de totius municipii statu, dignitate, etc., sententias esse laturos,

    id. Clu. 69, 196:

    ego vitam omnium civium, statum orbis terrae... redemi,

    id. Sull. 11, 33:

    Ti. Gracchum mediocriter labefactantem statum rei publicae,

    id. Cat. 1, 1, 3:

    eo tum statu res erat ut longe principes haberentur Aedui,

    Caes. B. G. 6, 12, 9:

    cum hoc in statu res esset,

    Liv. 26, 5, 1; so id. 32, 11, 1:

    eam regiam servitutem (civitatis) collatam cum praesenti statu praeclaram libertatem visam,

    id. 41, 6, 9:

    statum quoque civitatis ea victoria firmavit ut jam inde res inter se contrahere auderent,

    i. e. commercial prosperity, id. 27, 51:

    ut deliberare de statu rerum suarum posset,

    id. 44, 31:

    ut taedio praesentium consules duo et status pristinus rerum in desiderium veniant,

    id. 3, 37, 3:

    jam Latio is status erat rerum ut neque bellum neque pacem pati possent,

    id. 8, 13, 2:

    qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis,

    internal peace, id. 3, 20, 8:

    omni praesenti statu spem cuique novandi res suas blandiorem esse,

    more attractive than any condition of public affairs, id. 35, 17:

    tranquillitatis status,

    Val. Max. 7, 2, 1:

    in sollicito civitatis statu,

    Quint. 6, 1, 16:

    principes regesque et quocumque alio nomine sunt tutores status publici,

    guardians of public order, Sen. Clem. 1, 4, 3: curis omnium ad formandum publicum statum a tam sollemni munere aversis, Curt, 10, 10, 9; so,

    ad formandum rerum praesentium statum,

    Just. 9, 5, 1:

    populo jam praesenti statu laeto,

    Suet. Caes. 50:

    ad componendum Orientis statum,

    id. Calig. 1:

    deploravit temporum statum,

    id. Galb. 10:

    ad explorandum statum Galliarum,

    id. Caes. 24:

    delegatus pacandae Germaniae status,

    id. Tib. 16: et omnia habet rerum status iste mearum ( poet., = reipublicae meae), Ov. M. 7, 509.—
    2.
    Esp., of the political sentiments of the citizens:

    a Maronitis certiora de statu civitatium scituros,

    Liv. 39, 27:

    ad visendum statum regionis ejus,

    id. 42, 17, 1:

    suas quoque in eodem statu mansuras res esse,

    id. 42, 29, 9:

    cum hic status in Boeotiā esset,

    id. 42, 56, 8.—
    3.
    Of the constitution, institutions, form of government, etc.:

    Scipionem rogemus ut explicet quem existimet esse optimum statum civitatis,

    Cic. Rep. 1, 20, 33; 1, 21, 34; 1, 46, 70;

    1, 47, 71: ob hanc causam praestare nostrae civitatis statum ceteris civitatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    itaque cum patres rerum potirentur, numquam constitisse statum civitatis,

    the form of the government had never been permanent, id. ib. 1, 32, 49:

    in hoc statu rei publicae (decemvirali), quem dixi non posse esse diuturnum,

    id. ib. 2, 37, 62:

    providete ne rei publicae status commutetur,

    id. Har. Resp. 27, 60:

    eademque oritur etiam ex illo saepe optimatium praeclaro statu,

    aristocratic form of government, id. Rep. 1, 44, 68:

    ut totum statum civitatis in hoc uno judicio positam esse putetis,

    id. Fl. 1, 3:

    ut rei publicae statum convulsuri viderentur,

    id. Pis. 2, 4:

    pro meā salute, pro vestrā auctoritate, pro statu civitatis nullum vitae discrimen vitandum umquam putavit,

    id. Red. in Sen. 8, 20:

    cum hoc coire ausus es, ut consularem dignitatem, ut rei publicae statum... addiceres?

    id. ib. 7, 16:

    omnia quae sunt in imperio et in statu civitatis ab iis defendi putantur,

    id. Mur. 11, 24:

    intelleges (te habere) nihil quod aut hoc aut aliquo rei publicae statu timeas,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quod ad statum Macedoniae pertinebat,

    Liv. 45, 32, 2:

    ex commutatione statūs publici,

    Vell. 2, 35, 4:

    haec oblivio concussum et labentem civitatis statum in pristinum habitum revocavit,

    Val. Max. 4, 1, ext. 4:

    Gracchi civitatis statum conati erant convellere,

    id. 6, 3, 1 fin.:

    Cicero ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis affirmat ut his solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85:

    qui eloquentiā turbaverant civitatium status vel everterant,

    id. 2, 16, 4:

    id biduum quod de mutando reipublicae statu haesitatum erat,

    Suet. Claud. 11:

    nec dissimulasse unquam pristinum se reipublicae statum restituturum,

    id. ib. 1:

    conversus hieme ad ordinandum reipublicae statum, fastos correxit, etc.,

    id. Caes. 40:

    tu civitatem quis deceat status Curas,

    what institutions, Hor. C. 3, 29, 25.—Hence,
    4.
    Existence of the republic:

    quae lex ad imperium, ad majestatem, ad statum patriae, ad salutem omnium pertinet,

    Cic. Cael. 29, 70 (= eo, ut stet patria, the country's existence):

    si enim status erit aliquis civitatis, quicunque erit,

    id. Fam. 4, 14, 4: status enim rei publicae maxime judicatis rebus continetur, the existence of the republic depends on the decisions of the courts, i. e. their sacredness, id. Sull. 22, 63. —
    C.
    In nature, state, condition, etc.:

    incolumitatis ac salutis omnium causā videmus hunc statum esse hujus totius mundi atque naturae,

    Cic. Or. 3, 45, 178:

    ex alio alius status (i. e. mundi) excipere omnia debet,

    Lucr. 5, 829:

    ex alio terram status excipit alter,

    id. 5, 835:

    est etiam quoque pacatus status aëris ille,

    id. 3, 292:

    non expectato solis ortu, ex quo statum caeli notare gubernatores possent,

    Liv. 37, 12, 11:

    idem (mare) alio caeli statu recipit in se fretum,

    Curt. 6, 4, 19:

    incertus status caeli,

    Col. 11, 2:

    pluvius caeli status,

    id. 2, 10:

    mitior caeli status,

    Sen. Oedip. 1054.—
    D. 1.
    In gen.:

    atque hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum non perturbatis atque permixtis, sed suum statum tenentibus,

    preserving their essential features, Cic. Rep. 1, 28, 44.—Hence,
    2.
    Esp. in rhet. jurisp.
    (α).
    The answer to the action (acc. to Cic., because the defence: primum insistit in eo = the Gr. stasis):

    refutatio accusationis appellatur Latine status, in quo primum insistit quasi ad repugnandum congressa defensio,

    Cic. Top. 25, 93; so,

    statu (sic enim appellamus controversiarum genera),

    id. Tusc. 3, 33, 79:

    statum quidam dixerunt primam causarum conflictionem,

    Quint. 3, 6, 4; cf. Cic. Part. Or. 29, 102.—
    (β).
    The main question, the essential point:

    quod nos statum id quidam constitutionem vocant, alii quaestionem, alii quod ex quaestione appareat, Theodorus caput, ad quod referantur omnia,

    Quint. 3, 6, 2:

    non est status prima conflictio, sed quod ex primā conflictione nascitur, id est genus quaestionis,

    the kind, nature of the question, id. 3, 6, 5; cf. the whole chapter.—
    E.
    In gram., the mood of the verb, instead of modus, because it distinguishes the conceptions of the speaker:

    et tempora et status,

    tenses and moods, Quint. 9, 3, 11:

    fiunt soloecismi per modos, sive cui status eos dici placet,

    id. 1, 5, 41.
    For statu liber, v.
    statuliber.

    Lewis & Short latin dictionary > status

  • 19 sutrinus

    1.
    sūtrīnus, a, um, adj. [contr. for sutorinus, from sutor], of or belonging to a shoemaker or cobbler, shoemaker ' s - (mostly post-Aug. for sutorius).
    I.
    Adj.:

    taberna,

    Tac. A. 15, 34:

    ars,

    Plin. 7, 56, 57, § 196; Varr. L. L. 5, § 93 Müll. —
    II.
    Substt.
    A.
    sūtrīna, ae, f.
    1.
    (Sc. officina.) A shoemaker ' s shop, cobbler ' s stall; sutrinae manceps, Plin. 10, 43, 60, § 122; 35, 10, 37, § 112; Tert. Pall. 5. —
    2.
    (Sc. ars.) The shoemaker ' s trade, Varr. ap. Non. 160, 17; Vitr. 6, praef. fin.; Lact. 1, 18, 21; App. Flor. p. 346, 35. —
    * B.
    sūtrīnum, i, n. (sc. artificium), a shoemaker ' s work or trade, Sen. Ep. 90, 23.
    2.
    Sūtrīnus, a, um, v. Sutrium, I.

    Lewis & Short latin dictionary > sutrinus

  • 20 trado

    trādo ( transdo, C. I. L. 1, 198, 54 and 58; Ter. Phorm. prol. 2, and most freq. in Cæs.; v. infra; cf. Neue, Formenl. 2, 734), dĭdi, dĭtum, 3 (in tmesi: transque dato endoque plorato, i. e. tradito et implorato, Vet. Lex ap. Fest. s. v. sub vos, p. 309 Müll.), v. a. [trans-do], to give up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign (syn.: dedo, remitto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Form trado:

    ut amico traderem (thesaurum),

    Plaut. Trin. 1, 2, 143:

    mihi trade istuc (argentum),

    id. As. 3, 3, 99; id. Curc. 3, 15: aliquid [p. 1884] in manum, id. Merc. 2, 2, 7:

    poculum alicui,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    aedem Castoris sartam tectam,

    id. Verr. 2, 1, 50, § 131:

    magistris traditi,

    id. Tusc. 3, 1, 2:

    pecuniam regiam quaestoribus,

    Liv. 24, 23, 3:

    pueros magistris,

    Ov. Am. 1, 13, 17:

    equos domitoribus,

    Cic. Off. 1, 26, 90:

    testamentum tibi legendum,

    Hor. S. 2, 5, 51:

    ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis,

    id. C. 2, 4, 11:

    miserat ad legatum Romanum, traditurum se urbem,

    Liv. 34, 29, 9:

    armis traditis,

    Caes. B. G. 1, 27; 2, 13:

    obsides, arma, perfugae traditi,

    id. ib. 1, 28: hunc ad carnificem. Plaut. Rud. 3, 6, 19:

    in pistrinum tradier,

    id. Most. 1, 1, 16:

    aliquem in custodiam vel in pistrinum,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    aliquem supplicio,

    Suet. Vit. 14:

    Augustus filiam suam equiti Romano tradere meditatus est,

    to give in marriage, Tac. A. 4, 40 med. —With acc. of place:

    ea quae in Insulā erat Achradinam tradita est,

    Liv. 24, 23, 4.—
    (β).
    Form transdo: tot tropaea transdes, Att. ap. Non. 517, 26 (Trag. Rel. v. 366 Rib.):

    navem in fugam transdunt,

    id. ib. 155, 8 (Trag. Rel. v. 630 ib.):

    ut arma per manus necessario transderentur,

    Caes. B. C. 1, 68:

    per manus sevi ac picis transditas glebas,

    id. B. G. 7, 25; Hirt. B. G. 8, 15:

    sibi captivos transdi,

    Caes. B. C. 3, 71:

    neque se hostibus transdiderunt,

    id. B. G. 7, 77:

    se (alicui),

    id. ib. 7, 47; Hirt. B. G. 8, 43:

    se adversariis ad supplicium,

    Caes. B. C. 1, 76.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to deliver, commit, intrust, confide for shelter, protection, imprisonment, etc. (syn.: commendo, committo).
    (α).
    Form trado:

    sic ei te commendavi et tradidi,

    Cic. Fam. 7, 17, 2:

    totum denique hominem tibi ita trado de manu, ut aiunt, in manum tuam,

    id. ib. 7, 5, 3:

    alicui se laudare et tradere,

    Hor. Ep. 1, 9, 3:

    hunc hominem velles si tradere,

    id. S. 1, 9, 47; id. Ep. 1, 18, 78:

    hos (obsides) Aeduis custodiendos tradit,

    Caes. B. G. 6, 4; Liv. 22, 22, 4:

    catenis ligatus traditur,

    id. 24, 45, 9:

    in tuam custodiam meque et meas spes trado,

    Plaut. Most. 2, 1, 59.—
    (β).
    Form transdo:

    ab illo transditum initio et commendatum,

    Caes. B. C. 3, 57:

    sibi a Divitiaco transditus,

    id. B. G. 7, 39. —
    2.
    To give up or surrender treacherously, to betray:

    causam tradere advorsariis,

    Ter. Phorm. 2, 1, 7:

    quos tradituros sperabas, vides judicare,

    Cic. Rosc. Am. 22, 61:

    tibi trado patriosque meosque Penates,

    Ov. M. 8, 91:

    ferisne paret populandas tradere terras?

    id. ib. 1, 249:

    tradimur, heu!

    Claud. in Rufin. 2, 261:

    Judas ausus magistrum tradere,

    Sedul. 2, 74.—
    II.
    Trop.
    A. (α).
    Form trado:

    et meam partem loquendi et tuam trado tibi,

    Plaut. As. 3, 1, 14:

    eo ego, quae mandata, amicus amicis tradam,

    id. Merc. 2, 3, 51:

    quae dicam trade memoriae,

    Cic. Rep. 6, 10, 10 (different from tradere memoriae, B. 2. b.):

    si liberam possessionem Galliae sibi tradidisset,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Cingetorigi principatus atque imperium est traditum,

    id. ib. 6, 8.— Poet., with inf.:

    tristitiam et metus Tradam protervis in mare Creticum Portare ventis,

    Hor. C. 1, 26, 2.—
    (β).
    Form transdo:

    summa imperii transditur Camulogeno Aulerco,

    Caes. B. G. 7, 57:

    Vergasillauno Arverno summa imperii transditur,

    id. ib. 7, 76.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., with se, to give one ' s self up, to yield, surrender, or devote one ' s self to any thing:

    se totos voluptatibus,

    Cic. Lael. 23, 86:

    se quieti,

    id. Div. 1, 29, 61: se lacrimis ac tristitiae, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2:

    se studiis vel otio,

    Plin. Ep. 1, 9, 7:

    si se consiliis ejus (rex) tradidisset,

    Flor. 2, 8, 6:

    se in studium aliquod quietum,

    Cic. Inv. 1, 3, 4:

    se in disciplinam alicujus,

    id. Phil. 2, 2, 3; cf.:

    cogitationibus suis traditus,

    Sen. Ep. 9, 16.—
    2.
    To make over, transmit, as an inheritance; to leave behind, bequeath (syn. lēgo):

    qui in morte regnum Hieroni tradidit,

    Plaut. Men. 2, 3, 59: inimicitias posteris, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13, A, 3:

    consuetudo a majoribus tradita,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    morbi per successiones traduntur,

    Plin. Ep. 1, 12, 4: traduntque metus. Sil. 4, 32:

    traditumque inde fertur, ut in senatum vocarentur,

    it is said that this was the origin of the custom, Liv. 2, 1, 11.—
    b.
    To hand down or transmit to posterity by written communication; to relate, narrate, recount:

    quarum nomina multi poëtae memoriae tradiderunt,

    Cic. Inv. 2, 1, 3: pugnae memoriam posteris, Liv. 8, 10, 8:

    cujus (Socratis) ingenium variosque sermones immortalitati scriptis suis Plato tradidit,

    Cic. de Or. 3, 16, 60:

    qualia permulta historia tradidit,

    id. Div. 1, 53, 121:

    aliquid posteris,

    Plin. Ep. 6, 16, 1:

    tradit Fabius Pictor in Annalibus suis, hirundinem, etc.,

    Plin. 10, 24, 34, § 71:

    ipsum regem tradunt... operatum his sacris se abdidisse,

    Liv. 1, 31, 8.—Esp., pass. pers. or impers., it is said, is recorded, they say, etc.:

    qui (Aristides) unus omnium justissimus fuisse traditur,

    Cic. Sest. 67, 141: cujus (Lycurgi) temporibus Homerus etiam fuisse traditur. id. Tusc. 5, 3, 7:

    nec traditur certum, nec interpretatio est facilis,

    Liv. 2, 8, 8; cf. id. 9, 28, 5:

    sic enim est traditum,

    Cic. Leg. 1, 1, 3; cf.:

    hoc posteris memoriae traditum iri, Aequos et Volscos, etc.,

    Liv. 3, 67, 1:

    Galbam, Africanum, Laelium doctos fuisse traditum est,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5:

    ut Isocratem dixisse traditum est,

    id. Brut. 56, 204:

    unguenta quis primus invenerit, non traditur,

    Plin. 13, 1, 1, § 2:

    de hoc constantius traditur,

    Front. Aquaed. 7; cf.: traditur memoriae, with subj.-clause, Liv. 5, 21, 16. —
    3.
    To deliver by teaching; to propose, propound, teach any thing (syn. praecipio).
    (α).
    Form trado:

    ea, quae dialectici nunc tradunt et docent,

    Cic. Fin. 4, 4, 9:

    elementa loquendi,

    id. Ac. 2, 28, 92:

    praecepta dicendi,

    id. de Or. 1, 18, 84:

    optimarum artium vias meis civibus,

    id. Div. 2, 1, 1:

    aliquid artificio et viă,

    id. Fin. 4, 4, 10:

    haec subtilius,

    id. ib. 1, 9, 31:

    aliquid,

    Caes. B. G. 7, 22:

    virtutem hominibus,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    eodem tempore tradi omnia et percipi possint,

    Quint. 1, 12, 1:

    nec tamquam tradita sed tamquam innata,

    id. 7, 10, 14:

    praecepta,

    Sen. Ep. 40, 3.— Absol.:

    si qua est in his culpa, tradentis (i.e. magistri) est,

    Quint. 3, 6, 59.—
    (β).
    Form transdo:

    multa praeterea de sideribus atque eorum motu... disputant et juventuti transdunt,

    Caes. B. G. 6, 14:

    Minervam operum atque artificiorum initia transdere,

    id. ib. 6, 17.—
    4.
    Aliquid oblivioni, to forget utterly (late Lat.):

    omnes justitiae ejus oblivioni tradentur,

    Vulg. Ezech. 33, 13; Greg. Mag. in Job, 25, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > trado

См. также в других словарях:

  • Trade — Trade, n. [Formerly, a path, OE. tred a footmark. See {Tread}, n. & v.] 1. A track; a trail; a way; a path; also, passage; travel; resort. [Obs.] [1913 Webster] A postern with a blind wicket there was, A common trade to pass through Priam s house …   The Collaborative International Dictionary of English

  • trade — 1 n 1 a: the business or work in which one engages regularly b: an occupation requiring manual or mechanical skill c: the persons engaged in an occupation 2: the business of buying and selling or bartering commodities 3: an act or instance of… …   Law dictionary

  • trade — [trād] n. [ME, a track, course of action < MLowG, a track < OS trada, a trace, trail, akin to ME trede, TREAD] 1. Obs. a) a track; path b) a course; regular procedure 2. a) a means of earning one s living; occupation, work, or line of… …   English World dictionary

  • trade — n 1 Trade, craft, handicraft, art, profession are general terms which designate a pursuit followed as an occupation or means of livelihood and requiring technical knowledge and skill. Trade is applied chiefly to pursuits involving skilled manual… …   New Dictionary of Synonyms

  • trade-in — ˈtrade in noun [countable, uncountable] COMMERCE a way of buying a new car, computer etc in which you give the seller your old car etc as part of the payment; = part Bre: • A dealer may accept old equipment as a trade in on a new computer. • They …   Financial and business terms

  • trade — ► NOUN 1) the buying and selling of goods and services. 2) a commercial activity of a particular kind: the tourist trade. 3) a job requiring manual skills and special training. 4) (the trade) (treated as sing. or pl. ) the people engaged in a… …   English terms dictionary

  • trade-in — trade′ in n. 1) goods given in whole or, usu., part payment of a purchase: We used our old car as a trade in for the new one[/ex] 2) a business transaction involving a trade in 3) of or pertaining to the valuation of goods used in a trade in:… …   From formal English to slang

  • trade — (izg. trȇjd) m DEFINICIJA trg. trgovina, trgovanje SINTAGMA trade mark (izg. trade mȃrk) zaštitna ili trgovačka marka, žig, oznaka za robu jednog proizvođača; trade union (izg. trade jȕnion) radnički sindikat u Velikoj Britaniji, SAD u i drugim… …   Hrvatski jezični portal

  • trade-in — n AmE a used car, piece of equipment etc that you give to a seller of a new one that you are buying as part of the payment British Equivalent: part exchange ▪ Are you going to give your Ford as a trade in? trade in price/value ▪ The trade in… …   Dictionary of contemporary English

  • Trade — Trade, v. i. [imp. & p. p. {Traded}; p. pr. & vb. n. {Trading}.] 1. To barter, or to buy and sell; to be engaged in the exchange, purchase, or sale of goods, wares, merchandise, or anything else; to traffic; to bargain; to carry on commerce as a… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Trade — Trade, v. t. To sell or exchange in commerce; to barter. [1913 Webster] They traded the persons of men. Ezek. xxvii. 13. [1913 Webster] To dicker and to swop, to trade rifles and watches. Cooper. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»