Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

abundance

  • 1 abundantia

    abundance, bounty, plenty

    Latin-English dictionary of medieval > abundantia

  • 2 cōpia

        cōpia ae, f    [com-+ops], an abundance, ample supply, plenty: frumenti, Cs.: navium magna, Cs.: bona librorum, H.: nullā ferramentorum copiā, in the scarcity of, Cs.—Resources, wealth, supplies, riches, prosperity: domesticis copiis ornare convivium: (civitas) copiis locupletior: circumfluere omnibus copiis: se eorum copiis alere, Cs.: Fastidiosam desere copiam, H.: inopem me copia fecit, O.: bonam copiam eiurare, i. e. to claim exemption as poor: (milites) mixti copiis et laetitiā, sharing supplies, Ta.: copia narium (i. e. luxus odorum), H.: copia ruris honorum opulenta, H.—Person., the goddess of plenty: beata pleno cornu, H.: dives meo bona Copia cornu est, O.—A multitude, number, plenty, abundance, throng: (principum) in castris, Cs.: virorum fortium: latronum in eā regione, S.: quae sit me circum copia, lustro, V.—A force, army, body of men: eā copiā civitatem oppressurus: ex omni copiā singulos deligere, Cs.— Usu. plur, forces, troops, an army, men: armare quam maximas copias, S.: cum omnibus copiis exire, in a body, Cs.: pedestres, N.: omnibus copiis contendere, with the whole army, Cs.—Fig., fulness, copiousness, multitude, abundance: rerum copia verborum copiam gignit: dicendi copiā valere: ubertas et copia, fulness in expression.—Ability, power, might, opportunity, facilities, means: facere civibus consili sui copiam: qui spectandi faciunt copiam, T.: fandi, V.: societatis coniungendae, S.: Ut sibi eius faciat copiam, give access to, T.: sit tibi copia nostri, power over, O.: facta est copia mundi, the world was open, O.: quibus in otio vivere copia erat, S.: nec te Adfari data copia matri, V.: tecum sine metu ut sit copiast, T.: si copia detur, veniam, O.: dona pro copiā portantes, as each is able, L.: pro rei copiā, S.: ludi additi pro copiā provinciali, L.
    * * *
    plenty, abundance, supply; troops (pl.), supplies; forces; resources; wealth; number/amount/quantity; sum/whole amount; means, opportunity; access, admission copy

    Latin-English dictionary > cōpia

  • 3 abundo

    ăb-undo, āvi, ātum, 1, v. n.
    I.
    Lit., of a wave, to flow over and down, to overflow (while redundo signifies to flow over a thing with great abundance of water, to inundate): apud abundantem antiquam amnem, Att. ap. Non. 192, 4 (Trag. Rel. p. 175 Rib.):

    flumina abundare ut facerent,

    Lucr. 6, 267; cf. id. 1, 282; Verg. G. 3, 484; and in the beautiful figure in Plaut.: ripis superat mi atque abundat pectus laetitiā, for joy, my heart swells above its banks and overflows, Stich. 2, 1, 6:

    ita abundavit Tiberis, ut, etc.,

    Liv. 30, 38, 10; cf.:

    quando aqua Albana abundāsset,

    id. 5, 15, 11: so,

    fons in omnem partem,

    Plin. 18, 22, 51, § 188.
    II.
    Transf.
    A.
    Poet., of plants, to shoot up with great luxuriance:

    de terris abundant herbarum genera ac fruges,

    Lucr. 5, 920 (in Enn. ap. Macr. 6, 3, the better read. is obundantes, Enn. p. 65 Vahl.).
    B.
    In gen., to abound, to be redundant:

    sive deest naturae quippiam, sive abundat atque affluit,

    Cic. Div. 1, 29, 61:

    abundabant et praemia et operae vitae,

    Plin. H. N. 14, prooem. § 4.—Once with dat.:

    tenuioribus magis sanguis, plenioribus magis caro abundat,

    Cels. 2, 10.
    C.
    To overflow with any thing, to have an abundance or superabundance of, to abound in (the most usual signif.); constr. with abl., and once poet. with gen. (cf. Rudd. II. p. 189 n.).
    (α).
    With abl.:

    divitiis,

    Ter. Heaut. 3, 2, 17:

    villa abundat porco, haedo, agno, etc.,

    Cic. Sen. 16, 56:

    praeceptis philosophiae,

    id. Off. 1, 1:

    ingenio, otio,

    id. de Or. 1, 6, 22:

    mulier abundat audaciā,

    id. Clu. 84: cujus oratio omnibus [p. 14] ornamentis abundavit, id. Balb. 7:

    equitatu,

    Caes. B. G. 7, 14:

    magna copiā frumenti,

    id. ib. 8, 40:

    aquā, Auct. B. Alex. 1: et aequalium familiaritatibus et consuetudine propinquorum,

    Cic. Tusc. 5, 20, 58:

    clientibus,

    Quint. 5, 10, 26.— Poet.: amore abundas, you are too fortunate in love (successu prospero affluis, Don.), Ter. Phorm. 1, 3, 11; cf. Lucil.: ille abundans cum septem incolumis pinnis redit, ap. Don. Ter. l. c.—
    (β).
    With gen.: quarum et abundemus rerum et quarum indigeamus, Lucil. ap. Non. p. 498, 7.—Esp., to abound in wealth, to be rich (cf. abundantia, II.):

    et absentes adsunt et egentes abundant,

    Cic. Lael. 7, 23:

    Caietam, si quando abundare coepero, ornabo,

    id. Att. 1, 4, 3.—Hence, ăbun-dans, antis, P. a., overflowing.
    A.
    Lit., of rivers, fluids, etc.:

    fluvius abundantior aestate,

    i. e. fuller, Plin. 2, 103, 106, § 227:

    abundantissimus amnis,

    Cic. Rep. 2, 19:

    menses (mulierum),

    Plin. 22, 25, 71, § 147. —
    B.
    Transf.
    1.
    Existing in abundance, copious, abundant:

    non adesā jam, sed abundanti etiam pecuniā sic dissolutus,

    Cic. Quint. 12, 40.—
    2.
    Containing abundance, abounding, rich, full; constr. with abl., gen., or absol.
    (α).
    With abl.:

    vir abundans bellicis laudibus, Cn. Pompeius,

    Cic. Off. 1, 22, 78:

    abundantior consilio, ingenio, sapientiā,

    id. Pis. 26, 62:

    rerum copiā et sententiarum varietate abundantissimus,

    id. de Or. 2, 14, 58.—
    (β).
    With gen.:

    (via) copiosa omniumque rerum abundans,

    Nep. Eum. 8, 5:

    lactis,

    Verg. E. 2, 20:

    corporis, Claud. ap. Eutrop. 2, 380: pietatis,

    id. IV. Cons. Hon. 113.—
    (γ).
    Absol.:

    non erat abundans, non inops tamen oratio,

    Cic. Brut. 67, 238:

    abundantior atque ultra quam oportet fusa materia,

    Quint. 2, 4, 7:

    abundantissima cena,

    Suet. Ner. 42; cf. id. Calig. 17.—Also in a bad sense, of discourse, pleonastic, superabundant, Quint. 12, 10, 18; 8, 3, 56.— Hence, adv.:

    ex abundanti,

    superabundantly, Quint. 4, 5, 15; 5, 6, 2; Dig. 33, 7, 12, § 46 al.—
    b.
    Esp., abounding in wealth, rich (syn. dives, opp. egens):

    (supellex) non illa quidem luxuriosi hominis, sed tamen abundantis,

    Cic. Phil. 2, 27, 66:

    haec utrum abundantis an egentis signa sunt?

    id. Par. 6, 1, § 43.—Hence, adv.: ăbundanter, abundantly, copiously:

    loqui,

    Cic. de Or. 2, 35:

    ferre fructum,

    Plin. 24, 9, 42.— Comp., Cic. Trop. 10.— Sup., Suet. Aug. 74.

    Lewis & Short latin dictionary > abundo

  • 4 adfluente

    af-flŭo (better adf-), xi, xum, 3, v. a. and n., to flow or run to or toward; with ad or dat.
    I.
    Lit., of water:

    aestus bis adfluunt bisque remeant,

    Plin. 2, 97, 99, § 212:

    Rhenus ad Gallicam ripam placidior adfluens,

    Tac. A. 4, 6.—In the lang. of the Epicurean philos., of the flow of atoms from an object, as the cause of perception (cf. aestus, II. C.), Cic. N. D. 1, 19, 49.— Poet., of time: Maecenas meus adfluentes Ordinat annos, flowing on, increasing, = accrescentes, Hor. C. 4, 11, 19.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons, to come to in haste, to hasten to, to run or flock to or toward (only poet. and in the histt. from the Aug. per.):

    ingentem comitum adfluxisse Invenio numerum,

    Verg. A. 2, 796:

    copiae adfluebant,

    Liv. 39, 31:

    adfluentibus auxiliis Gallorum,

    Tac. H. 4, 25:

    multitudo adfluens,

    id. A. 4, 41.— Of food, to flow down:

    cibo adfluente,

    Suet. Claud. 44.— Trop.:

    si ea sola voluptas esset, quae ad eos (sensus) cum suavitate adflueret et inlaberetur,

    Cic. Fin. 1, 11:

    nihil ex istis locis litterarum adfluxit,

    id. Q. Fr. 3, 3:

    incautis amor,

    Ov. R. A. 148:

    opes adfluunt subito, repente dilabuntur,

    Val. Max. 6, 9 fin.
    B.
    Aliquā re, to flow with a thing in rich abundance, to overflow with, to abound in, to have in abundance (more elevated than abundo; hence adfluens in Cic. Oratt. is much more freq. than abundans):

    frumento,

    Plaut. Ps. 1, 2, 57:

    divitiis honore et laude,

    Lucr. 6, 13:

    voluptatibus,

    Cic. Fin. 2, 28, 93:

    cui cum domi otium atque divitiae adfluerent,

    Sall. C. 36, 4:

    ubi effuse adfluunt opes,

    Liv. 3, 26.—Hence, afflŭ-ens ( adf-), entis, P. a., flowing abundantly with a thing, having in abundance or superfluity; abounding in; abundant, rich, copious, numerous: Asiatico ornatu, Liv. Andron. ap. Prisc. 1, 10:

    unguentis,

    Cic. Sest. 8:

    urbs eruditissimis hominibus, liberalissimisque studiis adfluens,

    id. Arch. 3; so id. Rosc. Com. 10; id. Verr. 2, 5, 54; id. Clu. 66; id. Agr. 2, 30; id. de Or. 3, 15; id. Off. 1, 43; id. Lael. 16 al.:

    uberiores et adfluentiores aquae,

    Vitr. 8, 1.— Poet.:

    homo vestitu adfluens,

    in ample, flowing robes, Phaedr. 5, 1, 22:

    ex adfluenti,

    in abundance, profusely, Tac. H. 1, 57 al. — Sup., Sol. c. 50; Aug. Conf. 2, 6.— Adv.: afflŭente ( adf-), richly, copiously, App. M. 4.— Comp., Cic. Tusc. 5, 6; Nep. Att. 14; Tac. A. 15, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > adfluente

  • 5 adfluo

    af-flŭo (better adf-), xi, xum, 3, v. a. and n., to flow or run to or toward; with ad or dat.
    I.
    Lit., of water:

    aestus bis adfluunt bisque remeant,

    Plin. 2, 97, 99, § 212:

    Rhenus ad Gallicam ripam placidior adfluens,

    Tac. A. 4, 6.—In the lang. of the Epicurean philos., of the flow of atoms from an object, as the cause of perception (cf. aestus, II. C.), Cic. N. D. 1, 19, 49.— Poet., of time: Maecenas meus adfluentes Ordinat annos, flowing on, increasing, = accrescentes, Hor. C. 4, 11, 19.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons, to come to in haste, to hasten to, to run or flock to or toward (only poet. and in the histt. from the Aug. per.):

    ingentem comitum adfluxisse Invenio numerum,

    Verg. A. 2, 796:

    copiae adfluebant,

    Liv. 39, 31:

    adfluentibus auxiliis Gallorum,

    Tac. H. 4, 25:

    multitudo adfluens,

    id. A. 4, 41.— Of food, to flow down:

    cibo adfluente,

    Suet. Claud. 44.— Trop.:

    si ea sola voluptas esset, quae ad eos (sensus) cum suavitate adflueret et inlaberetur,

    Cic. Fin. 1, 11:

    nihil ex istis locis litterarum adfluxit,

    id. Q. Fr. 3, 3:

    incautis amor,

    Ov. R. A. 148:

    opes adfluunt subito, repente dilabuntur,

    Val. Max. 6, 9 fin.
    B.
    Aliquā re, to flow with a thing in rich abundance, to overflow with, to abound in, to have in abundance (more elevated than abundo; hence adfluens in Cic. Oratt. is much more freq. than abundans):

    frumento,

    Plaut. Ps. 1, 2, 57:

    divitiis honore et laude,

    Lucr. 6, 13:

    voluptatibus,

    Cic. Fin. 2, 28, 93:

    cui cum domi otium atque divitiae adfluerent,

    Sall. C. 36, 4:

    ubi effuse adfluunt opes,

    Liv. 3, 26.—Hence, afflŭ-ens ( adf-), entis, P. a., flowing abundantly with a thing, having in abundance or superfluity; abounding in; abundant, rich, copious, numerous: Asiatico ornatu, Liv. Andron. ap. Prisc. 1, 10:

    unguentis,

    Cic. Sest. 8:

    urbs eruditissimis hominibus, liberalissimisque studiis adfluens,

    id. Arch. 3; so id. Rosc. Com. 10; id. Verr. 2, 5, 54; id. Clu. 66; id. Agr. 2, 30; id. de Or. 3, 15; id. Off. 1, 43; id. Lael. 16 al.:

    uberiores et adfluentiores aquae,

    Vitr. 8, 1.— Poet.:

    homo vestitu adfluens,

    in ample, flowing robes, Phaedr. 5, 1, 22:

    ex adfluenti,

    in abundance, profusely, Tac. H. 1, 57 al. — Sup., Sol. c. 50; Aug. Conf. 2, 6.— Adv.: afflŭente ( adf-), richly, copiously, App. M. 4.— Comp., Cic. Tusc. 5, 6; Nep. Att. 14; Tac. A. 15, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > adfluo

  • 6 affluente

    af-flŭo (better adf-), xi, xum, 3, v. a. and n., to flow or run to or toward; with ad or dat.
    I.
    Lit., of water:

    aestus bis adfluunt bisque remeant,

    Plin. 2, 97, 99, § 212:

    Rhenus ad Gallicam ripam placidior adfluens,

    Tac. A. 4, 6.—In the lang. of the Epicurean philos., of the flow of atoms from an object, as the cause of perception (cf. aestus, II. C.), Cic. N. D. 1, 19, 49.— Poet., of time: Maecenas meus adfluentes Ordinat annos, flowing on, increasing, = accrescentes, Hor. C. 4, 11, 19.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons, to come to in haste, to hasten to, to run or flock to or toward (only poet. and in the histt. from the Aug. per.):

    ingentem comitum adfluxisse Invenio numerum,

    Verg. A. 2, 796:

    copiae adfluebant,

    Liv. 39, 31:

    adfluentibus auxiliis Gallorum,

    Tac. H. 4, 25:

    multitudo adfluens,

    id. A. 4, 41.— Of food, to flow down:

    cibo adfluente,

    Suet. Claud. 44.— Trop.:

    si ea sola voluptas esset, quae ad eos (sensus) cum suavitate adflueret et inlaberetur,

    Cic. Fin. 1, 11:

    nihil ex istis locis litterarum adfluxit,

    id. Q. Fr. 3, 3:

    incautis amor,

    Ov. R. A. 148:

    opes adfluunt subito, repente dilabuntur,

    Val. Max. 6, 9 fin.
    B.
    Aliquā re, to flow with a thing in rich abundance, to overflow with, to abound in, to have in abundance (more elevated than abundo; hence adfluens in Cic. Oratt. is much more freq. than abundans):

    frumento,

    Plaut. Ps. 1, 2, 57:

    divitiis honore et laude,

    Lucr. 6, 13:

    voluptatibus,

    Cic. Fin. 2, 28, 93:

    cui cum domi otium atque divitiae adfluerent,

    Sall. C. 36, 4:

    ubi effuse adfluunt opes,

    Liv. 3, 26.—Hence, afflŭ-ens ( adf-), entis, P. a., flowing abundantly with a thing, having in abundance or superfluity; abounding in; abundant, rich, copious, numerous: Asiatico ornatu, Liv. Andron. ap. Prisc. 1, 10:

    unguentis,

    Cic. Sest. 8:

    urbs eruditissimis hominibus, liberalissimisque studiis adfluens,

    id. Arch. 3; so id. Rosc. Com. 10; id. Verr. 2, 5, 54; id. Clu. 66; id. Agr. 2, 30; id. de Or. 3, 15; id. Off. 1, 43; id. Lael. 16 al.:

    uberiores et adfluentiores aquae,

    Vitr. 8, 1.— Poet.:

    homo vestitu adfluens,

    in ample, flowing robes, Phaedr. 5, 1, 22:

    ex adfluenti,

    in abundance, profusely, Tac. H. 1, 57 al. — Sup., Sol. c. 50; Aug. Conf. 2, 6.— Adv.: afflŭente ( adf-), richly, copiously, App. M. 4.— Comp., Cic. Tusc. 5, 6; Nep. Att. 14; Tac. A. 15, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > affluente

  • 7 affluo

    af-flŭo (better adf-), xi, xum, 3, v. a. and n., to flow or run to or toward; with ad or dat.
    I.
    Lit., of water:

    aestus bis adfluunt bisque remeant,

    Plin. 2, 97, 99, § 212:

    Rhenus ad Gallicam ripam placidior adfluens,

    Tac. A. 4, 6.—In the lang. of the Epicurean philos., of the flow of atoms from an object, as the cause of perception (cf. aestus, II. C.), Cic. N. D. 1, 19, 49.— Poet., of time: Maecenas meus adfluentes Ordinat annos, flowing on, increasing, = accrescentes, Hor. C. 4, 11, 19.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of persons, to come to in haste, to hasten to, to run or flock to or toward (only poet. and in the histt. from the Aug. per.):

    ingentem comitum adfluxisse Invenio numerum,

    Verg. A. 2, 796:

    copiae adfluebant,

    Liv. 39, 31:

    adfluentibus auxiliis Gallorum,

    Tac. H. 4, 25:

    multitudo adfluens,

    id. A. 4, 41.— Of food, to flow down:

    cibo adfluente,

    Suet. Claud. 44.— Trop.:

    si ea sola voluptas esset, quae ad eos (sensus) cum suavitate adflueret et inlaberetur,

    Cic. Fin. 1, 11:

    nihil ex istis locis litterarum adfluxit,

    id. Q. Fr. 3, 3:

    incautis amor,

    Ov. R. A. 148:

    opes adfluunt subito, repente dilabuntur,

    Val. Max. 6, 9 fin.
    B.
    Aliquā re, to flow with a thing in rich abundance, to overflow with, to abound in, to have in abundance (more elevated than abundo; hence adfluens in Cic. Oratt. is much more freq. than abundans):

    frumento,

    Plaut. Ps. 1, 2, 57:

    divitiis honore et laude,

    Lucr. 6, 13:

    voluptatibus,

    Cic. Fin. 2, 28, 93:

    cui cum domi otium atque divitiae adfluerent,

    Sall. C. 36, 4:

    ubi effuse adfluunt opes,

    Liv. 3, 26.—Hence, afflŭ-ens ( adf-), entis, P. a., flowing abundantly with a thing, having in abundance or superfluity; abounding in; abundant, rich, copious, numerous: Asiatico ornatu, Liv. Andron. ap. Prisc. 1, 10:

    unguentis,

    Cic. Sest. 8:

    urbs eruditissimis hominibus, liberalissimisque studiis adfluens,

    id. Arch. 3; so id. Rosc. Com. 10; id. Verr. 2, 5, 54; id. Clu. 66; id. Agr. 2, 30; id. de Or. 3, 15; id. Off. 1, 43; id. Lael. 16 al.:

    uberiores et adfluentiores aquae,

    Vitr. 8, 1.— Poet.:

    homo vestitu adfluens,

    in ample, flowing robes, Phaedr. 5, 1, 22:

    ex adfluenti,

    in abundance, profusely, Tac. H. 1, 57 al. — Sup., Sol. c. 50; Aug. Conf. 2, 6.— Adv.: afflŭente ( adf-), richly, copiously, App. M. 4.— Comp., Cic. Tusc. 5, 6; Nep. Att. 14; Tac. A. 15, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > affluo

  • 8 Copia

    1.
    cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Of material objects.
    A.
    Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;

    opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,

    Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;

    copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,

    Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:

    copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,

    id. Inv. 2, 39, 115:

    frugum,

    id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:

    circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,

    id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:

    Plenior ut si quos delectet copia justo,

    id. S. 1, 1, 57:

    Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:

    exercitus omnium rerum abundabat copiā,

    Caes. B. C. 1, 49:

    abundans omni copiā rerum est regio,

    Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:

    omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),

    Hor. C. 2, 15, 6.—
    B.
    In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:

    meretricum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 34:

    tanta copia venustatum aderat,

    id. Poen. 5, 4, 5:

    quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,

    Cic. Att. 2, 6, 1:

    tanta copia virorum fortium atque innocentium,

    id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    tanta doctissimorum hominum,

    Sall. H. 1, 1 Dietsch:

    magna latronum in eā regione,

    id. C. 28, 4:

    tubicinum,

    id. J. 93, 8:

    procorum,

    Ov. M. 10, 356:

    nimborum,

    Lucr. 6, 511 et saep.—
    2.
    In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.
    (α).
    Sing.:

    omnis armatorum copia,

    Cic. Att. 13, 52, 2:

    eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,

    id. Mur. 37, 78:

    ex omni copiā eligere aliquos,

    Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—
    (β).
    More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:

    armare quam maximas copias,

    Sall. J. 13, 1:

    copias secum adducere,

    Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:

    in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,

    id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—
    II.
    Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.
    A.
    In gen.:

    Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,

    Lucr. 1, 417:

    rerum copia verborum copiam gignit,

    Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.

    rerum,

    Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §

    1: inventionis,

    id. 11, 3, 56:

    orationis,

    id. 4, 2, 117:

    sermonis,

    id. 8, 6, 5:

    abundare debet orator exemplorum copiā,

    id. 12, 4, 1:

    tanta facultas dicendi vel copia,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    verborum,

    Quint. 1, 8, 8:

    in dicendo ubertas et copia,

    Cic. de Or. 1, 12, 50:

    dicendi,

    id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:

    copias eloquentiae ponere in medio,

    id. 7, 10, 15:

    Platonis,

    id. 10, 1, 108:

    Senecae,

    id. 12, 10, 11.—
    B.
    Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.
    (α).
    With gen. gerund.:

    ut mi ejus facias conveniundi copiam,

    Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,

    facere,

    Ter. Heaut. prol. 29; cf.

    dare,

    id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:

    edundi,

    Plaut. Capt. 4, 2, 72:

    cunctandi,

    id. Ep. 1, 2, 58:

    illius inspectandi,

    id. Bacch. 3, 3, 84:

    societatis amicitiaeque conjungendae,

    Sall. J. 83, 1 al. —
    (β).
    With inf.:

    quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,

    Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —
    (γ).
    With ut:

    cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—
    (δ).
    Absol.:

    neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:

    ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:

    pro copiā supplicare Lari familiari,

    Cato, R. R. 143, 2:

    dona pro copiā portantes,

    Liv. 26, 11, 9:

    in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,

    Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    pro rei copiā,

    Sall. J. 90, 1:

    ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,

    Liv. 28, 21, 10:

    iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,

    id. 27, 6, 19. —
    2.
    Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:

    obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63.
    2.
    Cōpĭa, ac, f.
    I.
    The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:

    bona,

    Ov. M. 9, 88:

    opulenta,

    Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—
    II.
    An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—

    Hence, COPIENSIS,

    Inscr. Murat. 753, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Copia

  • 9 copia

    1.
    cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).
    I.
    Of material objects.
    A.
    Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;

    opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,

    Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;

    copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,

    Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:

    copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,

    Cic. Rosc. Com. 15, 44:

    utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,

    id. Inv. 2, 39, 115:

    frugum,

    id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:

    circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,

    id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:

    Plenior ut si quos delectet copia justo,

    id. S. 1, 1, 57:

    Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

    id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:

    exercitus omnium rerum abundabat copiā,

    Caes. B. C. 1, 49:

    abundans omni copiā rerum est regio,

    Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:

    omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),

    Hor. C. 2, 15, 6.—
    B.
    In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:

    meretricum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 34:

    tanta copia venustatum aderat,

    id. Poen. 5, 4, 5:

    quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,

    Cic. Att. 2, 6, 1:

    tanta copia virorum fortium atque innocentium,

    id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:

    tanta doctissimorum hominum,

    Sall. H. 1, 1 Dietsch:

    magna latronum in eā regione,

    id. C. 28, 4:

    tubicinum,

    id. J. 93, 8:

    procorum,

    Ov. M. 10, 356:

    nimborum,

    Lucr. 6, 511 et saep.—
    2.
    In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.
    (α).
    Sing.:

    omnis armatorum copia,

    Cic. Att. 13, 52, 2:

    eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,

    id. Mur. 37, 78:

    ex omni copiā eligere aliquos,

    Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—
    (β).
    More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:

    armare quam maximas copias,

    Sall. J. 13, 1:

    copias secum adducere,

    Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:

    in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,

    id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—
    II.
    Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.
    A.
    In gen.:

    Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,

    Lucr. 1, 417:

    rerum copia verborum copiam gignit,

    Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.

    rerum,

    Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §

    1: inventionis,

    id. 11, 3, 56:

    orationis,

    id. 4, 2, 117:

    sermonis,

    id. 8, 6, 5:

    abundare debet orator exemplorum copiā,

    id. 12, 4, 1:

    tanta facultas dicendi vel copia,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    verborum,

    Quint. 1, 8, 8:

    in dicendo ubertas et copia,

    Cic. de Or. 1, 12, 50:

    dicendi,

    id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:

    copias eloquentiae ponere in medio,

    id. 7, 10, 15:

    Platonis,

    id. 10, 1, 108:

    Senecae,

    id. 12, 10, 11.—
    B.
    Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.
    (α).
    With gen. gerund.:

    ut mi ejus facias conveniundi copiam,

    Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,

    facere,

    Ter. Heaut. prol. 29; cf.

    dare,

    id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:

    edundi,

    Plaut. Capt. 4, 2, 72:

    cunctandi,

    id. Ep. 1, 2, 58:

    illius inspectandi,

    id. Bacch. 3, 3, 84:

    societatis amicitiaeque conjungendae,

    Sall. J. 83, 1 al. —
    (β).
    With inf.:

    quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,

    Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —
    (γ).
    With ut:

    cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,

    Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—
    (δ).
    Absol.:

    neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,

    Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:

    ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,

    Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:

    pro copiā supplicare Lari familiari,

    Cato, R. R. 143, 2:

    dona pro copiā portantes,

    Liv. 26, 11, 9:

    in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,

    Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:

    pro rei copiā,

    Sall. J. 90, 1:

    ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,

    Liv. 28, 21, 10:

    iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,

    id. 27, 6, 19. —
    2.
    Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:

    obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,

    Ter. Phorm. 1, 2, 63.
    2.
    Cōpĭa, ac, f.
    I.
    The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:

    bona,

    Ov. M. 9, 88:

    opulenta,

    Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—
    II.
    An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—

    Hence, COPIENSIS,

    Inscr. Murat. 753, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > copia

  • 10 copiosus

    cōpĭōsus, a, um, adj. [1. copia].
    I.
    Furnished abundantly with a thing, well supplied, having abundance, rich, copious, plentiful, abounding (in wealth, means of living, etc.) (very freq. and class., esp. in prose).
    A.
    In gen.; constr. with abl., ab, or absol.; rarely with gen.
    (α).
    With simple abl. or ab and abl.:

    tu agris, tu aedificiis, tu argento, tu familiā, tu rebus omnibus ornatus et copiosus sis,

    Cic. Cat. 2, 8, 18:

    Arion grandi pecuniā et re bonā multā coplosus,

    Gell. 16, 19, 7:

    oppidum re cibariā,

    id. 7, 1, 8:

    Bruttedius artibus honestis,

    Tac. A. 3, 66:

    locus a frumento,

    Cic. Att. 5, 18, 2.—
    (β).
    Absol. (so most freq.):

    copiosa plane et locuples (mulier),

    Cic. Div. in Caecil. 17, 55:

    urbs,

    id. Arch. 3, 4:

    via copiosa omniumque rerum abundans,

    Nep. Eum. 8, 5; cf.

    stativa,

    Liv. 9, 44, 9:

    patrimonium,

    Cic. Rosc. Am. 2, 6; id. Rab. Post. 14, 38 al.:

    ingenium facile et copiosum,

    fertile in expedients, rich, Quint. 10, 1, 128:

    ratio loquendi,

    id. 2, 1, 4.— Comp.: provincia, Auct. B. Alex. 43. — Sup.:

    copiosissimum oppidum,

    Caes. B. G. 1, 23: copiosissimus ac sollertissimus hostis, * Suet. Caes. 35:

    cucumeres,

    Plin. 19, 5, 23, § 65.—
    (γ).
    With gen.:

    ager silvestrium caprarum,

    Sol. 11, 11; cf. 1. copis. —
    (δ).
    With ad: quamquam erat provincia minime copiosa ad alendos exercitus, Auct. B. Alex. 42.—
    B.
    In partic., of an orator, or of discourse, rich in language, copious in expression, eloquent:

    homo copiosus ad dicendum,

    Cic. Caecin. 23, 64:

    lingua (opp. inops),

    id. Fin. 3, 15, 51:

    densior ille, hic copiosior in eloquendo,

    Quint. 1, 1, 106:

    oratores,

    id. 12, 5, 5:

    vir,

    Liv. 45, 25, 3:

    multa et varia et copiosa oratio,

    Cic. de Or. 2, 53, 214:

    loquacitas,

    Quint. 8, 2, 17;

    opp. jejunum,

    id. 8, 3, 49.—
    II.
    Existing in rich abundance, copious (very rare):

    liquor putei,

    Phaedr. 4, 9, 7:

    varietas rerum abundat,

    id. 5, 6, 2:

    supellex verborum,

    Quint. 8, prooem. § 28.—Hence, cōpĭōsē, adv. (very freq.), in great abundance, copiously, abundantly, plentifully, copiously provided.
    1.
    In gen.:

    sic copiose in provinciam profectus erat, ut, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 36, § 91:

    large et copiose comparare pastum,

    id. N. D. 2, 47, 121:

    accepti tribus tricliniis,

    id. Att. 13, 52, 2:

    senatorum urna copiose absolvit,

    by a large majority, id. Q. Fr. 2, 4, 6:

    ornatus,

    id. Verr. 2, 4, 27, § 62.—
    2.
    Esp., of discourse, copiously, fully, at length:

    copiose ab eo agri cultura laudatur,

    Cic. Sen. 17, 59:

    copiose et abundanter loqui,

    id. de Or. 2, 35, 151:

    defendere causas reorum,

    id. Verr. 2, 2, 78, § 191:

    dicere,

    id. N. D. 1, 21, 58; Quint. 1, 4, 5.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Or. 4, 14:

    haec omnia exsequi,

    Quint. 9, 3, 89.— Sup.:

    dicere,

    Cic. Clu. 10, 29; id. de Or. 1, 62, 263; id. Off. 1, 1, 4:

    laudare,

    id. de Or. 2, 10, 39:

    defensum esse,

    id. Quint. 28, 87:

    locus tractatur,

    Quint. 2, 4, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > copiosus

  • 11 satias

    sătĭas, ātis (collat. form sătĭes, Juvenc. 1, 637:

    ad satiem,

    id. 3, 216; abl. satie, Plin. 8, 51, 77, § 209), f. [satis], a sufficiency, abundance, plentifulness.
    I.
    In gen. (mostly ante- and post-class.; not found in Cic. or Cæs.; commonly used only in nom. sing., the other cases being taken from satietas): quorum crudelitatem numquam ulla explet satias sanguinis, Att. ap. Non. 172, 7 (Trag. Rel. p. 133 Rib.); cf. id. ap. Cic. N. D. 3, 38, 90 (v. Charis. p. 70 P., and l. l. p. 188 Rib.):

    fessus satiate videndi,

    Lucr. 2, 1038: haec juvabant Cum satiate cibi, along with abundance of food, i. e. after eating sufficiently, id. 5, 1391: ut hodie ad litationem huic suppetat satias Jovi, * Plaut. Ps. 1, 3, 100: frumenti ex inopiā gravi satias facta, Sall. Fragm. ap. Non. 172, 13 (Hist. 2, 29 Dietsch): fructibus omnium generum ita subnascentibus ut numquam satias voluptatibus desit, Plin. 5, 1, 1, § 6; Macr. S. 7, 12, 21:

    ad satiatem terra ferarum Nunc etiam scatit,

    in abundance, abundantly, Lucr. 5, 39.—
    II.
    In partic., subject., satisfied desire, satiety; a loathing, disgust (ante-class. and since the Aug. period, but not in Quint.; cf.

    , on the other hand, satietas): satias jam tenet Studiorum istorum,

    Ter. Hec. 4, 2, 18: omnium rerum, Lucil. ap. Non. 172, 14:

    sicubi eum satias Hominum aut negoti si quando odium ceperat,

    Ter. Eun. 3, 1, 14; so (corresp. with odium) id. Eun. 5, 5, 3;

    (with taedium),

    Tac. A. 16, 16:

    si forte jam satias amoris in uxore ex multā copiā cepisset,

    Liv. 30, 3 Drak. N. cr.:

    satias capit aliquem,

    Tac. A. 3, 30 fin.; Macr. S. 7, 12 med.:

    vini,

    Liv. 25, 23 fin. Drak. N. cr.; Tac. A. 3, 54.

    Lewis & Short latin dictionary > satias

  • 12 subpedito

    suppĕdĭto ( subp-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto].
    I.
    Neutr., to be fully supplied or in abundance, to be at hand, be in store:

    unde Flumina suppeditant?

    Lucr. 1, 231:

    omnis apparatus ornatusque dicendi facile suppeditat,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    P. Cethegus, cui de re publicā satis suppeditabat oratio,

    id. Brut. 48, 178:

    undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam,

    id. Scaur. 23, 46:

    innumerabilitas suppeditat atomorum,

    id. N. D. 1, 39, 109:

    quod multitudo suppeditabat,

    Liv. 6, 24, 2:

    quoad tela suppeditarunt,

    id. 30, 25, 7:

    ne chartam quidem tibi suppeditare,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    cui (Torquato) si vita suppeditavisset,

    if he had lived, id. Brut. 70, 245; 27, 105; 32, 124; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, I.: nec consilium, nec oratio suppeditat, i e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3.— Poet., with subj.-clause:

    dicere suppeditat,

    it is easy to say, Lucr. 3, 731. —
    B.
    Transf.
    1.
    Like abundare, to have in abundance, to abound or be rich in (very rare):

    omissis his rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    ita gaudiis gaudium suppeditat,

    is increased by other joys, Plaut. Trin. 5, 1, 3. —
    2.
    To be enough or sufficient, to suffice:

    parare ea, quae suppeditent et ad cultum et ad victum,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere,

    Liv. 1, 55, 7: labori suppeditare, to be fit for or equal to, to be a match for, Plaut. As. 2, 4, 17; cf.:

    ut (Thais) tuo amori suppeditare possit sine sumpto suo,

    devote herself to you, Ter. Eun. 5, 8, 46. —
    II.
    Act., to give, furnish, afford, supply, or procure in abundance (freq. in Cic.; syn.: praebeo, suggero, ministro).
    (α).
    With acc.:

    luxuriae sumptus suppeditare ut possies,

    Plaut. As. 4, 2, 10:

    sumptum,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    tributo sumptus suppeditari,

    Liv. 23, 48, 7:

    cibos,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quibus (fistulis) aqua suppeditabatur templis,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    pecunias,

    id. Q. Fr. 2, 2, 3:

    merces,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

    frumentum,

    id. ib. 2, 3, 74, §

    172: rem frumentariam alicui ex provinciis,

    id. Att. 8, 1, 2:

    res eas, quibus ager Campanus coleretur,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    tutum perfugium otio et tranquillum ad quietem locum,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    multa ad luxuriam invitamenta,

    id. ib. 2, 4, 8:

    fabulas poëtis,

    id. N. D. 2, 24, 63:

    ipsis pecuniam,

    Nep. Alcib. 8, 1:

    tela,

    Sil. 10, 137:

    suppeditabit nobis Atticus noster e thesauris suis quos et quantos viros!

    Cic. Fin. 2, 21, 67. —With an abstr. object:

    aliquis deus suppeditans omnium rerum abundantiam et copiam,

    Cic. Lael. 23, 87:

    oratoribus et poëtis mirabilem copiam dicendi,

    id. Top. 18, 67:

    praecepta nobis (patria),

    Lucr. 3, 10:

    varietatem tibi in scribendo,

    Cic. Fam. 5, 12, 4:

    hortorum amoenitatem mihi (domus),

    id. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    ut, quocumque haec (voluptas) loco suppeditetur, ibi beate queant vivere,

    id. Tusc. 5, 37, 108.—
    (β).
    With obj.-clause:

    Ciceroni meo suppeditabis quantum videbitur,

    Cic. Att. 14, 17, 5. — ( g) Absol.:

    alicui sumptibus,

    Ter. Heaut 5, 1, 57:

    quod Ciceroni suppeditas, gratum,

    Cic. Att. 14, 20, 3. — ( d) Impers. pass.:

    quod res curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum et cultum copiose,

    Cic. Att. 14, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > subpedito

  • 13 suppedito

    suppĕdĭto ( subp-), āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [perh. for suppetito, from suppeto].
    I.
    Neutr., to be fully supplied or in abundance, to be at hand, be in store:

    unde Flumina suppeditant?

    Lucr. 1, 231:

    omnis apparatus ornatusque dicendi facile suppeditat,

    Cic. de Or. 3, 31, 124:

    P. Cethegus, cui de re publicā satis suppeditabat oratio,

    id. Brut. 48, 178:

    undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam,

    id. Scaur. 23, 46:

    innumerabilitas suppeditat atomorum,

    id. N. D. 1, 39, 109:

    quod multitudo suppeditabat,

    Liv. 6, 24, 2:

    quoad tela suppeditarunt,

    id. 30, 25, 7:

    ne chartam quidem tibi suppeditare,

    Cic. Fam. 7, 18, 2:

    cui (Torquato) si vita suppeditavisset,

    if he had lived, id. Brut. 70, 245; 27, 105; 32, 124; id. Phil. 3, 6, 15; cf. suppeto, I.: nec consilium, nec oratio suppeditat, i e. I have neither sentiments nor terms, Liv. 28, 27, 3.— Poet., with subj.-clause:

    dicere suppeditat,

    it is easy to say, Lucr. 3, 731. —
    B.
    Transf.
    1.
    Like abundare, to have in abundance, to abound or be rich in (very rare):

    omissis his rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget ille,

    Cic. Cat. 2, 11, 25:

    ita gaudiis gaudium suppeditat,

    is increased by other joys, Plaut. Trin. 5, 1, 3. —
    2.
    To be enough or sufficient, to suffice:

    parare ea, quae suppeditent et ad cultum et ad victum,

    Cic. Off. 1, 4, 12:

    Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in fundamenta suppeditavere,

    Liv. 1, 55, 7: labori suppeditare, to be fit for or equal to, to be a match for, Plaut. As. 2, 4, 17; cf.:

    ut (Thais) tuo amori suppeditare possit sine sumpto suo,

    devote herself to you, Ter. Eun. 5, 8, 46. —
    II.
    Act., to give, furnish, afford, supply, or procure in abundance (freq. in Cic.; syn.: praebeo, suggero, ministro).
    (α).
    With acc.:

    luxuriae sumptus suppeditare ut possies,

    Plaut. As. 4, 2, 10:

    sumptum,

    Cic. Agr. 2, 13, 32:

    tributo sumptus suppeditari,

    Liv. 23, 48, 7:

    cibos,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quibus (fistulis) aqua suppeditabatur templis,

    id. Rab. Perd. 11, 31:

    pecunias,

    id. Q. Fr. 2, 2, 3:

    merces,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

    frumentum,

    id. ib. 2, 3, 74, §

    172: rem frumentariam alicui ex provinciis,

    id. Att. 8, 1, 2:

    res eas, quibus ager Campanus coleretur,

    id. Agr. 2, 32, 88:

    tutum perfugium otio et tranquillum ad quietem locum,

    id. Rep. 1, 4, 8:

    multa ad luxuriam invitamenta,

    id. ib. 2, 4, 8:

    fabulas poëtis,

    id. N. D. 2, 24, 63:

    ipsis pecuniam,

    Nep. Alcib. 8, 1:

    tela,

    Sil. 10, 137:

    suppeditabit nobis Atticus noster e thesauris suis quos et quantos viros!

    Cic. Fin. 2, 21, 67. —With an abstr. object:

    aliquis deus suppeditans omnium rerum abundantiam et copiam,

    Cic. Lael. 23, 87:

    oratoribus et poëtis mirabilem copiam dicendi,

    id. Top. 18, 67:

    praecepta nobis (patria),

    Lucr. 3, 10:

    varietatem tibi in scribendo,

    Cic. Fam. 5, 12, 4:

    hortorum amoenitatem mihi (domus),

    id. Q. Fr. 3, 1, 4, § 14:

    ut, quocumque haec (voluptas) loco suppeditetur, ibi beate queant vivere,

    id. Tusc. 5, 37, 108.—
    (β).
    With obj.-clause:

    Ciceroni meo suppeditabis quantum videbitur,

    Cic. Att. 14, 17, 5. — ( g) Absol.:

    alicui sumptibus,

    Ter. Heaut 5, 1, 57:

    quod Ciceroni suppeditas, gratum,

    Cic. Att. 14, 20, 3. — ( d) Impers. pass.:

    quod res curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum et cultum copiose,

    Cic. Att. 14, 11, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > suppedito

  • 14 abundāns

        abundāns tis, adj. with comp. and sup.    [P. of abundo]; of rivers, etc., overflowing, full: si amnis abundans Exit, V.: abundantissimus amnis.— Fig., possessing in abundance, rich, abounding, overflowing: (via) omnium rerum, N.: vir laudibus: abundantior consilio. — Existing in abundance, abundant, more than enough: pecunia.
    * * *
    abundantis (gen.), abundantior -or -us, abundantissimus -a -um ADJ
    abundant; overflowing; abounding, copious, in large measure; overdone; rich

    Latin-English dictionary > abundāns

  • 15 abundantia

        abundantia ae, f    [abundo], plenty, fullness, abundance: omnium rerum: illa, quae erat in abundantiā, libido permanet, the same as when they were rich.—Profusion, lavishness, Ta.
    * * *
    abundance, plenty; riches; fullness; overflow, excess; discharge (of blood)

    Latin-English dictionary > abundantia

  • 16 cumulātē

        cumulātē adv. with comp. and sup.    [cumulatus], in rich abundance, abundantly, copiously: omnia plana facere: praemia persolvere: cumulatius augere: cumulatissime referre.
    * * *
    cumulatius, cumulatissime ADV
    abundantly, copiously, liberally; in rich abundance

    Latin-English dictionary > cumulātē

  • 17 largitās

        largitās ātis, f    [largus], abundance, bounty, liberality: nimia, lavishness, T.: tui muneris: quae cum maximā largitate (terra) fundit.
    * * *
    abundance (of) (w/GEN); bounty; liberality, munificence

    Latin-English dictionary > largitās

  • 18 largiter

        largiter adv.    [largus], in abundance, much: apud civitates largiter posse, have great influence, Cs.: auferre, H.—For comp., see large.
    * * *
    in abundance, plentifully, liberally, much; greatly; has great influence

    Latin-English dictionary > largiter

  • 19 satiās

        satiās —, f    [satis].—Only nom. sing, a sufficiency, abundance, plentifulness: dabitur satias supplici, full satisfaction, Att. ap. C.— Satisfied desire, satiety, weariness, loathing: Studiorum istorum, T.: satias amoris in uxore, L.
    * * *
    sufficiency, abundance; distaste caused by excess

    Latin-English dictionary > satiās

  • 20 suppeditō

        suppeditō āvī, ātus, āre, freq.    [sub+pes], to give in abundance, furnish bountifully, provide, supply freely: illi sumptibus, T.: quod Ciceroni suppeditas, gratum: sumptum a sociis: tributo sumptūs suppeditari, L.: omissis his rebus quibus nos suppeditamur, eget ille: multa ad luxuriam invitamenta: fabulas poëtis: tibi frumentum: ipsis pecuniam, N.: suppeditabit nobis Atticus noster e thensauris suis quos et quantos viros!: quod (res) curae tibi est, ut ei (Ciceroni) suppeditetur ad usum copiose.— To be fully supplied, be present in abundance, be at hand, be in store, abound, be available: facile suppeditat omnis ornatus dicendi: undique mihi suppeditat quod pro M. Scauro dicam: quod multitudo suppeditabat, L.: si vita suppeditasset, i. e. if he had lived: nec consilium, nec oratio suppeditat, i. e. I have neither ideas nor words, L.: Ut tuo amori suppeditare possint sine sumptu tuo Omnia haec, T.— To be enough, suffice, avail: parare ea, quae suppeditent ad cultum: vix in fundamenta, L.
    * * *
    suppeditare, suppeditavi, suppeditatus V
    be/make available when/as required, supply with/needs (of)

    Latin-English dictionary > suppeditō

См. также в других словарях:

  • Abundance — may refer to: * Abundance (economics), the opposite of scarcity * Abundance (ecology), the relative representation of a species in a community * Abundance (programming language), a Forth like computer programming language * Abundance, a property… …   Wikipedia

  • Abundance — A*bun dance ([.a]*b[u^]n dans), n. [OE. (h)abundaunce, abundance, F. abondance, L. abundantia, fr. abundare. See {Abound}.] An overflowing fullness; ample sufficiency; great plenty; profusion; copious supply; superfluity; wealth: strictly… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • abundance — ► NOUN 1) a very large quantity. 2) the state of having a very large quantity; plentifulness: vines grew in abundance. 3) the amount of something present in a particular area, volume, or sample. ORIGIN Latin abundantia, from abundare overflow …   English terms dictionary

  • abundance — index boom (prosperity), bulk, plethora, prosperity, quantity, quorum, spate, store ( …   Law dictionary

  • abundance — (n.) mid 14c., from O.Fr. abondance and directly from L. abundantia fullness, plenty, noun of state from abundantem (nom. abundans), prp. of abundare to overflow (see ABOUND (Cf. abound)) …   Etymology dictionary

  • abundance — [n] great amount or supply affluence, ampleness, bounty, copiousness, fortune, myriad, opulence, plenitude, plenty, plethora, profusion, prosperity, prosperousness, riches, thriving, wealth; concepts 710,767 Ant. dearth, deficiency, inadequacy,… …   New thesaurus

  • abundance — [ə bun′dəns] n. [ME aboundaunce < OFr abondaunce < L abundantia < prp. of abundare: see ABOUND] 1. a great supply; more than sufficient quantity 2. great plenty; wealth …   English World dictionary

  • abundance — n. 1) an abundance of (there was an abundance of water power) 2) in abundance (we had food in abundance) 3) of abundance (a life of abundance) * * * [ə bʌndəns] of abundance (a life of abundance) an abundance of (there was an abundance of water… …   Combinatory dictionary

  • abundance — noun ADJECTIVE ▪ great, rich, sheer ▪ We were amazed by the sheer abundance of food. ▪ relative ▪ high, low …   Collocations dictionary

  • abundance — a|bun|dance [əˈbʌndəns] n [singular, U] a large quantity of something abundance of ▪ an abundance of wavy red hair in abundance ▪ One quality the team possessed in abundance was fighting spirit …   Dictionary of contemporary English

  • abundance — a|bun|dance [ ə bʌndəns ] noun uncount FORMAL a very large quantity of something: abundance of: The lake attracts an abundance of wildlife. in abundance: The evidence is there in abundance. ─ opposite SCARCITY …   Usage of the words and phrases in modern English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»