-
1 θρεπτός,-ή,-όνA 0-0-0-1-0=1[/*] Est 2,7
brought up; παῖς θρεπτή foster-childCf. WAHL 1999, 87; →LSJ RSuppl -
2 ὡσανείC 0-0-0-1-0=1[/*] Est 1,1i
-
3 Ανατολή
Est -
4 ανατολικός
est -
5 παρέχω
+ V 0-0-2-5-8=15 Is 7,13(bis); Ps 29(30),8; Jb 34,29; Est 3,13bA: to provide [τι] Jb 34,29; to afford, to cause, to bring (forth) [τι] Wis 17,12; to maintain, to render in a certain position [τι +pred.] Est 3,13g; to give as [τι +pred.] Wis 18,3M: to maintain [τι] Est 8,12h; to render in a certain position [τι +pred.] Est 3,13b; to grant sth to sth [τί τινι] 3 Mc 6,28μὴ μικρὸν ὑμῖν ἀγῶνα παρέχειν ἀνθρώποις is it a small thing for you to content with people Is 7,13;παρέσχον κόπον τοῖς βοηθήσασιν αὐτοῖς they objected to those who helped them Sir 29,4 Cf. BLOMQVIST 1979, 28; HELBING 1928, 56; →MM -
6 πρᾶγμα
-ατος + τό N 3 16-10-6-28-66=126 Gn 19,22; 21,26; 44,15; Ex 1,18; Lv 5,2deed, action, thing Gn 19,22; undertaking, occupation, task Eccl 3,1; thing, matter Nm 22,8; thing, object Nm 31,23; τὰ πράγματα affairs, interests Est 3,13e; state affairs, public affairs Est 3,13f; business Prv 16,20τὸν ἐπὶ τῶν πραγμάτων the treasurer, the administrator 2 Mc 3,7Ῥῆμα and πρᾶγμα are often confused in the LXX; both occur as rendition of the Hebr. דבר which means both word and matter, thingEst 3,15; *Ps 90 (91),6 ἀπὸ πράγματος of the thing-ָבר דָּ ִמfor MT ֶבר דֶּ ִמof the plague; *Est 7,5 τὸπρᾶγμα thing-מלתא (Aram.) for MT מלאו filled him; *DnLXX 2,48 πραγμάτων service, administration-עבידתא for MT מדינת the province ofCf. DORIVAL 1994 392.422; LE BOULLUEC 1989, 78; WEVERS 1982 129; 1993 279.312.746; 1995 283(Dt17,10) -
7 δῖος
δῖος, fem. δῑα, δία und δίη, neutr. δῖον, himmlisch, Adjectiv zu Ζεύς (Δίς) genit. Διός Stamm Δι-Wurzel ΔιF-, von welcher ΔίFς. genit. ΔιFός und mit Ausstoßung des Digamma Διός, Adjectiv δίΕιος, δίιος, δῖος, zusammengezogen wie Χῖος aus Χίιος, Etymol. m. p. 278, 13 Choerobosc. in Cram. An. Ox. 2 p. 191, 29 Orion. p. 49, 27. 50, 21 Epimer. Hom. in Cram. An. Ox. 1 p. 107, 17. 109, 8. 123, 20. Bei Homer kommt δῖος oft vor, aber nicht in allen Formen: der dual. fehlt ganz, vom plural. erscheint nur die Form δῖοι, mehrmals als nominat. mascul., als vocativ. mascul. Iliad. 20, 554; vom singular. findet sich das neutr. nur Iliad. 9, 538, nominat. δὶον, während im femin. und mascul. alle Casus gebraucht sind. Vom mascul. ist δίου selten, Odyss. 3, 84 Iliad. 7, 138, häufiger δῖε und δίῳ, noch häufiger δὶον, am häufigsten δῐος. Der singular. femin lautet δῖα (häufig), δίης (Iliad. 16, 565), δίῃ ( Iliad. 11, 588. 698. 17, 40), δῖαν (häufig), vocat, δῖα ( Iliad. 6, 595. 10, 290). Das kurze α von δῖα und δῖαν ist unregelmäßig, dgl. ἴα, μία, πότνια, ἐλάχεια, ϑάλεια, λίγεια, von welchen Beispielen jedoch keines der Unregelmäßigkeit von δῖα genau entspricht, Dagegen scheinen ὄμπνιος, ὄμπνια, ὄμπνιον und πέπειρος, πέπειρα, πέπειρον vollkommene Analoga zu δῖος, δῖα, δῖον zu sein. Vgl. über δῖα Herodian Scholl. Iliad. 6, 160 Dichron. p. 299, 22 Dracon. p. 79, 14. Nach Scholl. Iliad. 2, 152 ist δῖαν statt δίαν Dorisch, vgl. Ahrens Dial. Dor. p. 177 not. 10 (» Nihil moramur commentum grammatici in Scholl. Il. β, 152 τὸ δὲ δῖαν Δωρικῶς συνέστειλεν.«) Homer gebraucht δῖος von Gottheiten, von Menschen, von Pferden, von Meer, Erde, Luft, von Flüssen, Ländern, Städten: Odyss. 3, 826 Λακεδαίμονα δῖαν; Iliad. 21, 48 δῖαν Ἀρίσβην; Odyss. 13, 275 Ἤλιδα δῖαν; Iliad. 12, 21 δῖος Σκάμανδρος; 2, 522 ποταμὸν Κηφισὸν δῖον; Odyss. 19, 540 αἰϑέρα δῖαν; Iliad. 14, 347 χϑὼν δῖα; Odyss. 3, 155 ἅλα δῖαν; Iliad. 8, 185 (Interpolation) Λάμπε δῖε, Pferd des Hektor; 23. 846 Ἀρείονα δῖον, Ἀδρήστου ταχὺν ἵππον, ὃς ἐκ ϑεόφιν γένος ἦεν; Odyss. 14, 48 δῖος ὑφορβός, 17, 508 δῖ' Εὔμαιε, 21, 80 Εὔμαιον, δῖον ὑφορβόν; 21, 940 Φιλοίτιε δῖε; Iliad. 5, 692 δῐοι ἑταῖροι des Sarpedon; 12, 343 wird der Herold Thootes angeredet δῖε Θοῶτα; viele Fürsten, z. B. Iliad. 2, 221 Ἀγαμέμνονι δίῳ, 1, 121 δῖος Ἀχιλλεας, Odyss. 1, 284 Νέστορα δῖον, Iliad. 1, 145 δῖος Ὀδυσσεύς. 13, 460 Πριάμῳ δίῳ, 6, 515 Ἕκτορα δῖον, 3, 329 δῖος Ἀλέξανδρος13, 490 Ἀγήνορα δῖον; Heroinen, Iliad. 5, 70 δῖα Θεανώ, Iliad. 6, 160 δῖ' Ἄντεια, Odyss. 3, 266 δῖα Κλυταιμνήστρη, Iliad. 17, 40 Φρόντιδι δίῃ, und in der Formel δῖα γυναικῶν: Iliad. 2, 714 δῖα γυναικῶν Ἄλκηστις, Odyss, 4, 305 Ἑλένη, δῖα γυναικῶν, 1, 332 δῖα γυναικῶν von Penelope; 20, 147 δῖα γυναικῶν, Εὐρακλει' Ὦπος ϑυγάτηρ Πεισηνορίδαο; ganze Völker: Iliad. 10, 429 δῖοι Πελασγοί, 5, 451 δῖοι Ἀχαιοί; Göttinnen: Iliad. 3, 413 δῖ' Ἁφροδίτη, Odyss. 20, 73 Ἀφροδίτη δῖα; Iliad. 9, 240 ἠῶ δῖαν, 24, 417 ἠὼς δῖα; Odyss. 12, 104 δῖα Χάρυβδις; 12, 133 δῖα Νέαιρα; 5, 321 δῖα Καλυψώ; Iliad. 10, 290 wird Athene δῖα ϑεά angeredet; in der Formel δῖα ϑεάων: Iliad. 14, 184 Here; 18, 205 Athene; 5, 381 Dione; 18, 388 Charis, Hephästos Gattinn; 19, 6 Thetis; Odyss. 5, 116 Kalypso; 12, 155 Kirke; 4, 382 Eidothea; Iliad. 9, 538 heißt Artemis δῖον γένος, ἰοχέαιρα, vgl. Iliad. 6, 180, wo von der Chimära gesagt wird ἡ δ' ἄρ' ἔην ϑεῖον γένος, οὐδ' ἀνϑρώπων. Männliche Gottheiten erhalten bei Homer das Epitheton δῐος nicht. Ein Ueberblick über den ganzen Homerischen Gebrauch des Wortes zeigt, daß nur in einem Theile der Fälle δῖος ungezwungen auf ein persönliches Verhältniß zum persönlichen Gotte Zeus gedeutet werden kann. So kann das Epitheton der Artemis δῐον γένος Iliad. 9, 538 ungezwungen bedeuten »Tochter des Zeus«, um so mehr, als sie kurz vorher durch Διὸς κούρῃ bezeichnet wird, vs. 536; eben so kann füglich gedeutet werden δῖα ϑεά als Anrede an Athene Iliad. 10, 290, um so mehr, als sie kurz vorher in derselben Rede mit Διὸς τέκος angeredet wird, vs. 284; auch in einem unmittelbar vorhergehenden Gebete wird sie mit Διὸς τέκος angeredet, vs. 578, und vs. 290 bezeichnet der Dichter sie dann noch wieder durch Διὸς κούρῃ μεγάλοιο. So Iliad 6, 304. 305. 312 εὐχομένη δ' ἠρᾶτο Διὸς κούρῃ μεγάλοιο. »πότνι' Ἀϑηναίη, ἐρυσίπτολι, δῖα ϑεάων, ἆξον δὴ ἔγχος Διομήδεος« – ἃς αἱ μέν ῥ' εὔχοντο Διὸς κούρῃ μεγάλοιο. Wegen der δῖοι Πελασγοί könnte man sich berufen auf Iliad. 16, 235 Ζεῠ ἄνα Δωδωναῖε, Πελασγικέ. Ein Herold könnte deshalb δῐος heißen, weil die Herolde bei Homer Διὸς ἄγγελοι ἠδὲ καὶ ἀνδρῶν sind, Iliad. 1, 334. Die Könige könnten δῖοι heißen in demselben Sinne. in welchem sie bei Homer den Titel διογενής und διοτρεφής führen, s. diese Wörter. Eumäus, der δῖος ὑφορβός, ist ein Königssohn, Odyss. 15. 413. Aber in gar manchen anderen Fällen würden Erklärungen dieser Art nicht möglich oder doch sehr gezwungen, weit hergeholt, auf willkührliche, nicht zu erweisende Annahmen begründet sein. Man bedenke z. B., daß auch das Meer, das unbestrittene Eigenthum des Poseidon, δῖα heißt, und die Charybdis, und Eidothea, Proteus Tochter, welcher Ποσειδάωνος ὑποδμώς ist, und Thetis, und die Charis und Kalypso und Kirke. Es empfiehlt sich, eine allgemeinere Bdtg von δῖος anzunehmen. So heißt es in Apollon. Lex. Homer. p. 59. 8 Δῖος· ἀπὸ Διὸς τὸ γένος ἔχων, ἢ ἀγαϑός, ἢ γενναῖος, ἀπὸ τῆς τοῠ Διὸς ὑπεροχῆς. Said. erklärt δῖος = ὁ ἔνδοξος; Hesych. Δῖος· ὡς ἀπὸ Διὸς τὸ γένος ἕλκων· »δῖος Ἀχιλλεύς«. καταχρηστικῶς δὲ ὁ ἀγαϑός; vgl. s. v. v. Δίῳ, Δῖα, Δῐαν, Δῖον und einen zweiten Artikel Δῖος ror Διαλλακτής. Besser jedoch ist es wohl, auf den Umstand zurückzugehn, daß der Gott Ζεύς nichts Anderes ist als eine Personification des klaren, lichten Himmels, wie schon die Etymologie beweis't: Ζεύς (Δίς) genit. Διός von Wurzel ΔιF, ron der auch δίαλος, δέελος, δῆλος, composit. ἔνδιος und εὐδία; Sanskrit divjami glänzen, div das Leuchten, der Himmel, djô nominat. djâus Himmel, Himmelsgott, divjas himmlisch, divam Tag, Latein. Diovis, deus, divus, sub dio, dies, vgl. Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 1, 201. 2, 95. Hiernach wäre δῖος = »der himmlische«, »der dem leuchtenden Himmel (personificirt ›dem leuchtenden Himmelsgott‹) angehörige«, »der lichte«, »leuchtende«, »strahlende«, »glänzende«, »der hervorleuchtende«, »sich auszeichnende«, » ausgezeichnete«, » vortreffliche«, » herrliche« u. s. w. Während in den meisten Fällen das Wort in übertragenem Sinne zu nehmen sein wird, tritt eine rein physische Bedeutung unverkennbar hervor in dem Ausdrucke αἰϑήρ δῖα, besonders Iliad. 16, 365 ὡς δ' ὅτ' ἀπ' Οὐλύμπου νέφος ἔρχεται οὐρανὸν εἴσω αἰϑέρος ἐκ δίης, ὅτε τε Ζεὺς λαίλαπα τείνῃ, »nachdem noch unmittelbar vorher (ἐκ) αἰϑὴρ δῖα gewesen war, d. h. klare Luft, unbewölkter Himmel«, vgl. s. v. αἰϑήρ. Diese Erklärung der Stelle, unterstützt auch durch εὐδία und ἔνδιος, ist offenbar die einzige vernünftige Erklärung, welche möglich erscheint sie liegt in einem Schol. B V zu vs. 364 vor, ὡς δ' ὅτ ': ὡς ἐξ εὐδίας ἐπιταράσσεται ὁ οὐρανός, οὕτως ταραχὴ γέγονε τῶν Τρώων, und ausführlicher bei Eustath. zu vs. 364 u. 365 p. 1064, 30 sqq. Daß diese Erklärung auch Aristarchs Erklärung war, kann kaum zweifelhaft erscheinen, sobald man Iliad. 13, 493 und daselbst Scholl. Aristonic. vergleicht (abgedruckt s. v. βοτάνη). Iliad. 13, 493 war offenbar deshalb von Aristarch mit einer Diple notirt, um als Beweisstelle für die Erklärung von Iliad. 16, 365 zu dienen. Da dies in dem ohne Zweifel nicht vollständig erhaltenen Scholium des Aristonicus nicht ausdrücklich gesagt wird, so hat Lehrs Aristarch. p. 172 sqq die Stelle Iliad. 13, 493 mit ihrem Aristoniceischen Scholium und dessen Verhältniß zu Iliad. 16, 365 nicht berücksichtigt. Gegen die richtige Erklärung von 16, 365 mußte er schon deshalb eingenommen sein, weil nicht der codex A, aber die Scholl. B V und Eustathius sie bieten, gegen welche beide Quellen Lehrs bekanntlich ein viel zu weit gehendes Mißtrauen hegt. So erklärt denn Lehrs l. c. die Erklärung »ex coelo sereno« für falsch (»Quod falsum est.«), verzweifelt an der Erklärung der Stelle (»nec hodie solvit quisquam hanc quaestionem nec solvet olim«), behauptet, auch Aristarch habe an der Erklärung der Stelle verzweifelt (»Mansit locus in insolubilibus«) und vermuthet, statt αἰϑέρος ἐκ δίης habe Homer vielleicht gesagt αἰγίδος ἐκ δίης. Sodann p. 174 sagt Lehrs ganz richtig, wenn der αἰ. ϑήρ von keinen Wolken verdeckt werde, seien die Menschen bei Homer ὑπ' αἰϑέρι. » Quae hinc efficitur claritas ea est αἴϑρη. Hinc Aiax lovem implorans precatur (Ρ, 646) ποίησον αἴϑρην. Non poterat ποίησον αἰϑέρα, hunc enim non facit Iuppiter, sed ab initio in coelo extensus est atque extensus erit in aeternum; et sie possunt quidem, ut ad nostrum locum respiciamus, nubila colligi ἐξ αἴϑρης, non ἐξ αἰϑέρος.« Hierbei läßt Lehrs den Zusatz δίης 16, 365 ganz außer Acht; Homer sagt nicht bloß ἐξ αἰϑέρος, sondern αἰϑέρος ἐκ δίης. Ajax würde allerdings Iliad. 17, 646 nicht beten können ποίησον αἰϑέρα, aber er würde beten können ποίησον δῖαν (τὴν) αἰϑέρα; denn αἰϑήρ δῖα ist eben grade so viel wie αἴϑρη, oder wie αἰ. ϑὴρ ἀνέφελος, welchen letzteren Ausdruck, Lesart des Rhianus Odyss. 6, 44 statt αἴϑρη ἀνέφελος, Lehrs in der Anmerkung auf S. 174 als für Homer unbedenklich anerkennt. Lehrs hat nicht gesehen, daß Iliad. 16, 365 δῖος in seiner ursprünglichsten physischen Bedeutung gebraucht ist, hat ihm vielmehr die gewöhnlich angenommene Bedeutung gegeben und es als gleichgültiges, schmückendes Epitheton bei der Erklärung seitwärts liegen lassen. Friedländer in der Ausgabe des Aristonicus verweis't bei Iliad. 16, 365 lediglich auf Lehrs Auseinandersetzung und bemerkt bei Iliad. 13, 493 Nichts. Ueber die Bedeutung des οὐρανός Iliad. 16, 364 s. s. v. οὐρανός. Seine ursprünglichste physische Bedeutung hat δῖος auch Odyss. 19, 540 ὁ δ' ἐς αἰϑέρα δῖαν ἀέρϑη, »er hob sich in den klaren (heiteren, lichten, strahlenden, von Wolken nicht verhüllten) Aether«. Auch dem Ausdrucke ἠὼς δῖα liegt wohl unzweifelhaft eine rein physische Vorstellung zu Grunde: die am klaren Himmel erscheinende Morgenröthe. Flüsse haben bei Homer das Epitheton δῖος (s. oben) wohl in demselben Sinne, in welchem sie bei ihm das Epitheton διιπετής haben: das vom Himmel herabkommende Regenwasser nährt die Quellen der irdischen Gewässer. Also auch hier eine physische Vorstellung. – Sittliche Nebenbedtg ist dem Worte in manchen Stellen wohl nicht abzusprechen. Iliad. 6, 160 las man statt δὶ' Ἄντεια im Alterthume in einem Worte Διάντεια als Eigennamen der Gattinn des Prötos, weil das dort von dieser Berichtete in sittlicher Beziehung sie des Epithetons δῖα unwürdig mache, s. Scholl. Herodian. A und B L. Aristarch las getrennt δὶ' Ἄντεια, Scholl. Aristonic. Ἄντεια: ἡ διπλῆ, ὅτι Ὅμηρος Ἄντειαν, οἱ δὲ νεώτεροι Σϑενέβοιαν, καὶ ὅτι ἀκαίρως τὸ δῖα· μάχεται γὰρ ἡ μάχλος. Herodian vergleicht Odyss. 3, 266 δῖα Κλυταιμνήστρη. – An Athetese von Iliad. 6, 160 hat Aristarch nicht gedacht, wie aus dem Scholium des Aristoniens erhellt. Ἀκαίρως, wie Iliad. 6, 160, schien dem Aristarch δῖος auch Iliad. 3, 852 und 7, 75 gebraucht zu sein. An letzterer Stelle nennt Hector sich selbst δῖον, δεῠρ' ἴτω ἐκ πάντων πρόμος ἔμμεναι Ἕκτορι δίῳ; an ersterer Stelle nennt Menelaos seinen Feind Paris δῖον Ἀλέξανδρον. Diesen Vers, Iliad. 3, 352, erklärte Aristarch für unächt, Scholl. Aristonic. ἀϑετεῖται, ὅτι οὐκ ἀναγκαίως ἐπιλέγεται· καὶ γὰρ ὁ καιρὸς τὸ σύντομον ἔχειν ϑέλει. καὶ δῖον ἀκαίρως ὁ Μενέλαος τὸν ἐχϑρὸν λέγει. Dagegen Iliad. 7, 75 hielt Aristarch für ächt, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἰδίως ὡς περὶ ἑτέρου· καὶ ὅτι πρόμον τὸν πρόμαχον κατὰ συγκοπήν· καὶ ὅτι ἀκαίρως δῖον ἑαυτὸν ὁ Ἕκτωρ. Der Unterschied in der Behandlung dieser Stellen erklärt sich nicht aus dem von Friedländer angenommnen Gesichtspuncte, daß zu einer Athetese das ἀκαίρως gebrauchte δῖος allein nicht Grund genug geboten habe, und daß noch andere Gründe hätten hinzukommen müssen. Aristarch wurde vielmehr durch den Umstand bestimmt, daß der Vers Iliad. 3, 352 sich ohne Störung des Zusammenhangs beseitigen läßt, während die Entfernung von Iliad. 6, 160 und 7, 75 den Zusammenhang aufheben würde. Ließen sich diese Stellen 7, 75 und 6, 160 spurlos beseitigen wie 3, 352, so würden sie so gut wie 3, 352 wegen des ἀκαίρως gebrauchten δῖος für unächt erklärt worden sein, mochten andre Bedenken hinzukommen oder nicht. Anstößige Stellen traf Aristarchs Athetese nur wenn sie für den Zusammenhang entbehrlich waren; im anderen Falle begnügte Aristarch sich, das Bedenkliche mit einer Diple als ungelös'tes Problem zu notiren oder gradezu als fehlerhaft, als ein Versehn Homers, den Aristarch nicht allzu selten ganz offen tadelte. Aber den Zusammenhang opferte Aristarch unter keinen Umständen. Man vgl. über dies auch von Lehrs nicht erkannte kritische Princip Aristarchs und seine Bedeutsamkeit für unsere Homerkritik Sengebusch Recension von Lauers Gesch. der homer. Poesie Jahns Jahrbb. 1853 Bd. 67 Heft 6 S. 624–628. – Bemerkenswerth sind ein Paar Stellen, wo Homer den in eigner Person (nicht etwa in einer Verwandlung als Mensch) redenden Zeus selbst das Wort δῖος gebrauchen läßt: Iliad. 15, 67 sagt Zeus υἱὸν ἐμὸν Σαρπηδόνα δῖον und vs. 68 δῐος Ἀχιλλεύς; diese Stelle hielt Aristarch mit ihrer ganzen Umgebung für unächt, s. Scholl. Aristonic. vs. 56. Aber für ächt hielt Aristarch Iliad. 15, 15 und 15, 161; an letzterer Stelle sagt Zeus ἅλα δῖαν, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἀφ' ἑαυτοῦ ὁ Ζεὺς τὴν ϑάλασσαν δῖαν εἴρηκεν; Iliad. 15, 15 sagt Zeus Ἕκτο ρα δῖον, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἀφ' ἑαυτοῠ ὁ Ζεὺς δῐον τὸν Ἕκτορα καὶ ἑξῆς τὴν ϑάλασσαν, »ἢ εἰς ἅλα δῖαν (vs. 161)«. πρὸς τὸ μὴ ὑποπτεύειν τὰ ἐν Ὀδυσσείᾳ (1, 65) » πῶς ἂν ἔπειτ' Ὀδυσῆος ἐγὼ ϑείοιο λαϑοίμην«. Hierin hat Aristarch ganz Recht: man darf Odyss. 1, 65 so wenig für unächt halten, wie Iliad. 15, 15 und 161. Aber wir müssen auf unserem heutigen Standpuncte noch weiter gehen. Die beiden Stellen Iliad. 15, 15 und 161 gehören Lachmann's dreizehntem Liede an, dessen Dichter nach Lachmann's treffendem Ausdrucke (Betrachtungen über Homers Ilias S. 55) »so viel mit göttern kramt«; die Verse Iliad. 15, 56–77, wo vs. 67 Zeus Σαρπηδόνα δῖον sagt und vs. 68 δῐος Ἀχιλλεύς, sind nach Lachmann S. 54 entweder, was wahrscheinlicher sei, ein ursprünglicher Theil desselben dreizehnten Liedes, oder doch eine alte, grade für dies einzelne Lied und in dessen Weise gedichtete Interpolation. Durch Zeus selber also dem Meere und Heroen das Epitheton δῐος geben zu lassen, gehört zu den besonderen Leistungen dieses »so viel mit göttern kramenden« Dichters. Was aber Odyss. 1, 65 betrifft, wo Zeus den Odysseus ϑεῖος nennt, so ist der Vers, in dem dies geschicht, πῶς ἂν ἔπειτ' Ὀδυσῆος ἐγὼ ϑείοιο λαϑοίμην, nicht von einem Interpolator, aber vom Dichter des ersten Buches der Odyssee selber wörtlich aus dem neunten Lachmannschen Liede der Ilias entlehnt, 10, 243, wo diesen Vers mit seinem Ὀδυσῆος ϑείοιο nicht Zeus, sondern der Mensch Diomedes spricht. Der Dichter des ersten Buches der Odyssee hat hier also gedankenlos entlehnt, was ihm auch sonst mehrfach begegnet ist. Aber ohne Zweifel mit Bewußtsein und Absichtläßt der »so viel mit göttern kramende« Dichter des dreizehnten Liedes der Ilias den Zeus Iliad. 15, 25, in derselben Rede, in welcher Hektor δῖος heißt, den Herakles ϑεῖος nennen, ἐμὲ δ' οὐδ' ὧς ϑυμὸν ἀνίει ἀζηχὴς ὀδύνη Ἡρακλῆος ϑείοιο. – ϑεῖος »göttlich« und δῖος »himmlisch« treten bei Homer einige Male neben einander als var. lect. auf; z. B. Odyss. 8, 87. 539 Bekk. ϑεῖος ἀοιδός, var. lect. δῖος ἀοιδός; Odyss. 16, 1 Bekk. δῖος ὑφορβός, var. lect. ϑεῖος ὑφορβός; Iliad. 23, 689 Bekk. δῖος Ἐπειός, var. lect. ϑεῖος Ἐπειός. – Hesiod. Th. 260 δίη nominat. sing. fem., καὶ Ψαμάϑη, χαρίεσσα δέμας, δίη τε Μενίππη; Th. 991 von einem männlichen Gotte δαίμονα δῐον; Th. 697 ἠέρα δῖαν; frgm. Aegim. 2 ap. Steph. Byz. s. v. Ἀβαντίς (ed. 2. Goettling. p. 252 frgm. no 3) νήσῳ ἐν Ἁβαντίδι δίῃ; frgm. ap. Schol. Iliad. 2, 764 (ed. 2. Goettling. p. 275 frgm. no 100) ποδωκὴς δῖ' Ἀταλάντη; Op. 299 ἐργάζευ, Πέρση, δῐον γένος, oder Δῖον γένος mit großem Δ = Sohn des Dios, erinnert an Hom. Iliad. 9, 538 δῖον γένος, ἰοχέαιρα; Th. 376. 969. 1004. 1017 Scut. 338 δῖα ϑεάων; Th. 866 χϑονὶ δίῃ; Op. 479 Scut. 287 χϑόνα δῖαν; Cert. ed. 2. Goettl. p. 321, 24 Ἕκτορα δῐον. – Sapphon. frgm. ap. Hermog. Rhet. Gr. ed. Walz 3 p. 317 Eustath. Iliad. p. 9, 41 (Bergk P. L. G. ed. 2 p. 677 frgm. 45) χέλυ δῖα, Anrede an die Lyra. – Pindar. Pyth. 7, 11 Πυϑῶνι δίᾳ; Isthm. 8, 22 δῖον Αἰακόν. – Aeschyl. nennt Suppl. 646 den Zeus selbst δῖον πράκτορά τε σκοπόν, »den himmlischen und rächenden Wächter«, πράκτορα adjectivisch; Prom. 88 ὦ δῖος αἰϑήρ ; Suppl. 967 δῖε Πελασγῶν; accusat. sing. fem. δίαν: Suppl. 1058 φρένα δίαν, Sinn des Zeus; Pers. 271 μάταν τὰ πολλὰ βέλεα παμμιγῆ γᾶς ἀπ' Ἀσίδος ἦλϑ' ἐπ' αἶαν δίαν Ἑλλάδα χώραν, für δίαν var. lect. δᾴαν; Suppl. 5 δίαν χϑόνα, Aegypten; öfters δῖον neutr.: Suppl. 558 δῖον ἄλσος, Aegypten; Suppl. 580 ἕρμα δῖον, ein von Zeus erzeugtes Kind im Mutterleibe; Prom. 654 τὸ δῖον ὄμμα, Auge des Zeus; Prom. 1033 στόμα τὸ δῖον, Mund des Zeus; Prom. 619 βούλευμα τὸ δῖον, Rathschluß des Zeus; ὁ δῐος πόρτις Suppl. 313 und δῐον πόρτιν Suppl. 42 = Epaphos. – Sophocl. Phil. 344 δῖος Ὀδυσσεύς; Aj. 757. 771 δίας Ἀϑάνας. – Euripid. gebraucht δῖος als adject. zweier End. Bacch. 598 φλόγα δίου βροντᾶς, Donnerschlag des Zeus; nominat. und vocat. sing. fem. δία: Iph. T. 404 ἔνϑα κούρα δία τέγγει βωμοὺς καὶ περικίονας ναῶν αἷμα βρότειον; Rhes. 226 Ἄπολλον, ὦ δία κεφαλά, μόλε τοξήρης; in diesen beiden Stellen ist die Länge des α sicher, außerdem aber giebt es bei den Tragikern keine Stelle, in welcher die Quantität des α im nominat. vocat. sing. fem. δια oder im accusat. διαν unzweifelhaft feststände, s. W. Dindorf zu Rhes. 226; dativ. plural.: Ion. 922 δίοισι καρποῖς, des Zeus; Hel. 1093 δίοισιν λέκτροις, des Zeus; accusat. plural.: Bacch. 245 δίους γάμους, des Zeus; Hel. 2 δίας ψακάδος, Regen, vgl. das Homerische Διὸς ὄμβρος; Hippol. 228 δέσποινα δΐας Ἄρτεμι Λίμνας, wohl entschieden falsche Lesart für δέσποιν' ἁλίας; Hecub. 461 ὠδῖνος δίας, der vom Zeus geschwängerten Leto; Heraclid. 1031 δίας παρϑένου Παλληνίδος, Athene; vs. 850 Παλληνίδος δίας Ἀϑάνας; Cycl. 294 δίας Ἀϑάνας; Phoen. 666 δίας ἀμάτορος Παλλάδος; Ion. 200 δίῳ παιδί und vs. 1144 δίου παιδός = Herakles; Bacch. 8 und Alcest. 5 δίου πυρός, Blitzstrahl des Zeus. Man unterscheidet bei den Tragg. Stellen, wo δῖος = »jovialis« sei, und Stellen, wo es = »divinus« sei; letztere schreibt man mit kleinem, erstere mit großem Δ. Aber diese Unterscheidung dürfte sich schwerlich halten und scharf durchführen lassen. Möglich ist die Beziehung auf den persönlichen Zeus bei den Tragg. überall; an den meisten Stellen ist sie unzweifelhaft. – Die Attische Prosa vermied das Wort δῖος; bei Xenoph. z. B. scheint es gar nicht vorzukommen, bei Plat. nur in ein Paar Citaten aus Homer, Rep. 2 p. 379 d (Hom. Iliad. 24, 532 χϑόνα δῖαν), Hipp. min. 371 c (Hom. Iliad. 9, 651 Ἕκτορα δῖον). Das uncontrahirte δίιος scheint Plat. Phaedr. 252 e gebraucht zu haben, οἱ μὲν δὴ οὖν Διὸς δίιόν τινα εἶναι ζητοῠσι τὴν ψυχὴν τὸν ὑφ' αὑτῶν ἐρώμενον, var. lect. δῐόν. – Bei Aristophan. Equit. 1271 Πυϑῶνι ἐν δίᾳ, wohl Anspielung auf Pindar, s. oben, vgl. Scholl. Aristoph. – Auch Herodot. scheint δῖος nicht gebraucht zu haben. Dagegen ϑεῖος ist bei Herodot und in Attischer Prosa beliebt. – Superlat. bei Hesych. s. v. Δῖα ϑεάων und Tzetz. Exeges. p. 87, 4, διοτάτη als Erklärung von δῖα ϑεάων und δῖα γυναικῶν.
-
8 ἀγωγή
-ῆς + ἡ N 1 0-0-0-2-4=6 Est 2,20; 10,3; 2 Mc 4,16; 6,8; 11,24διηγεῖτο τὴν ἀγωγήν he passed his life Est 10,3 Cf. SPICQ 1978a, 38; →NIDNTT; TWNT -
9 αὐλή
-ῆς + ἡ N 1 33-27-72-37-16=185 Ex 27,9(bis).12.13.16court of the tabernacle Ex 27,9; court (garden) 2 Sm 17,18; court of a temple 1 Kgs 6,36; hall 1 Kgs 6,36a(7,12); any dwelling, abode, chamber Neh 3,25; court, palace Est 1,1bחציר grass?; *Jer30,23 (49,28) τῆς αὐλῆς of the court-חצר for MT חצור Hazor, see also 30,25. 28(49,30.33); *Ez 40,44 εἰς τὴν αὐλήν to the court-חצר/ל for MT ערשׁ/ל to the gate, cpr. LtJ 17, Est 2,19, 3,2.5; *Est 7,4 τῆς αὐλῆς hall, court-חצר for MT הצר the adversityCf. HUSSON 1983a, 45-54 -
10 ἔξεστιν
+ V 0-0-0-3-5=8 Est 4,2; 8,12g; Ezr 4,14; 1 Mc 14,44; 3 Mc 1,11it is allowed to, it is possible to [+inf.] Est 8,12g; id. [τινι +inf.] Ezr 4,14οὐ γὰρ ἦν ἐξὸν αὐτῷ εἰσελθεῖν he was not allowed to enter Est 4,2→NIDNTT; TWNT -
11 θεραπεία
-ας + ἡ N 1 1-0-2-3-0=6 Gn 45,16; Jl 1,14; 2,15; Est 2,12; 5,1attendance, homeguard Gn 45,16ἡμέραι τῆς θεραπείας days of pu-rification, days of treatment of the body Est 2,12; τὰ ἱμάτια τῆς θεραπείας penitential garment, sackcloth Est 5,1; κηρύξατε θεραπείαν proclaim a solemn service Jl 1,14Cf. HARL 1986a, 80.291; THACKERAY 1909, 36; WEINFELD 1980 394-396(esp. 395 n.9) -
12 κύβος
-ου ὁ N 2 0-0-0-2-0=2 Jb 38,38; Est 1,6block of stone Jb 38,38Cf. WALTERS 1973 132(Est 1,6); →SCHLEUSNER -
13 μεταβολή
-ῆς ἡ N 1 0-0-2-2-3=7 Is 30,32; 47,15; Est 4,17y; 8,12i; 3 Mc 5,40modification, alteration, change Est 8,12i; change, reversal Est 4,17y; change, succession (of seasons) Wis 7,18; exchange, traffic Is 47,15ἐκ μεταβολῆς alternately, by turns, in turn Is 30,32 -
14 μεταλλάσσω
+ V 0-0-0-2-10=12 Est 2,7.20; 1 Ezr 1,29; 2 Mc 4,7.37to change, to alter [τι] Est 2,20; to change one’s life, to die Est 2,7;ὁ μετηλλαχώς the dead 2 Mc 4,37μετήλλαξεν τὸν βίον (Josias) exchanged by leaving, changed his life, died 1 Ezr 1,29; τοῦτον τὸν τρόπον μετήλλαξεν he exchanged this way of life, he died 2 Mc 6,31Cf. SPICQ 1978a, 553-554 -
15 προκείμαι
+ V 5-0-0-3-3=11 Ex 10,10; 38(37),9; 39,17(36); Lv 24,7; Nm 4,7to lie before, to be present 4 Mc 15,2; to be set before [τινι] Lv 24,7; to be set out Est 1,7; to be published Est 10,3l; to be attached to [τινι] Ex 10,10; τὸ προκείμενον the business that lays before, the business at hand 3 Mc 5,46τοὺς ἄρτους τοὺς προκειμένους the show bread Ex 39,17(36), cpr. 25,30 and ἐνώπιος*Est 1,8 οὐ κατὰ προκείμενον νόμον not according to or not in keeping with the prescribed law-אנס כדת אין for MT אנס אין דת/כ according to the law, without restraintCf. DANIEL, S. 1966 148.149.159; HARLÉ 1988, 194; WEVERS 1990 150.405.622.640 -
16 στολίζω
V 0-0-0-7-5=12 Est 4,4; 6,9.11; 8,15; DnLXX 5,7P: to be dressed with, to wear [τι] Est 8,15; to be in full dress 1 Ezr 1,2 Cf. HELBING 1928, 47 -
17 εἰμί
εἰμί (A sum), [dialect] Aeol. [full] ἔμμι Sapph.2.15, Theoc.20.32; Cret. [full] ἠμί GDI 4959a; [ per.] 2sg. εἶ, [dialect] Ep. and [dialect] Ion.εἰς Od.17.388
, al., [dialect] Aeol. ἔσσι, [dialect] Ep. and [dialect] Dor.ἐσσί Il.1.176
, Pi.O.6.90, Sophr.134; ; [ per.] 3sg. ἐστί, [dialect] Dor.ἐντί IG12(1).677
([place name] Rhodes), Theoc.1.17, etc.; [ per.] 3 dualἐστόν Th.3.112
; [ per.] 1pl. ἐσμέν, [dialect] Ep. and [dialect] Ion. εἰμέν (also in Pi.P.3.60), , [dialect] Dor.εἰμές Theoc.15.73
, but ; [ per.] 3pl. εἰσί ([etym.] - ίν), [dialect] Ep. and [dialect] Ion. ἔασι ([etym.] - ιν) Il.7.73, Xenoph.8.1, Antim.29, Herod.4.84, [dialect] Dor.ἐντί Pi.N.1.24
, Theoc.11.45, IG9(1).32.22 ([place name] Phocis), etc.: imper. ἴσθι (ἔσθι Hecat.361
J.), [dialect] Ep. and Lyr. also in [voice] Med. formἔσσο Od.3.200
, Sapph.1.28, Maced.Pae.31, late Proseἔσο Plu.2.241d
, M.Ant.3.5, Hld.5.12, Porph.Marc.34; [ per.] 3sg. ἔστω (, and late Inscrr., CIG2664, al.; but in Pl.R. 361c leg. ἴτω), [dialect] Dor. εἴτω, ἤτω, Heraclid. ap. Eust.1411.21, Elean ; [ per.] 3pl. ἔστωσαν, butἔστων Hom.
, Pl.R. 502a, , and early [dialect] Att. Inscrr., IG12.22, etc. ( ἔστωσαν first in ii B. C., ib.22.1328), [dialect] Dor. ἐόντων ib.1126: subj. ὦ, ᾖς, ᾖ, [dialect] Ep.ἔω Od.9.18
; [ per.] 3sg.ἔῃ Il.12.300
,al. (alsoἔῃσι 2.366
, al., ᾖσι ([etym.] ν) 19.202, Hes.Op. 294), also [dialect] Boeot.ἔνθω IG7.3172.165
,μετείω Il.23.47
and perh.εἴῃ 9.245
, etc.; [dialect] Dor. [ per.] 3pl. ([place name] Crete), ([place name] Hierapytna), [dialect] Boeot.ἴωνθι IG7.3171.46
(iii B. C.): opt. εἴην, -ης (εἴησθα Thgn.715
), -η, also ἔοις, ἔοι, Il.9.284, 142, al., cf. Hdt.7.6; [ per.] 3pl.εἴοισαν Ἀρχ. Ἐφ. 1911.133
([place name] Gonni); [ per.] 3 dual , Sph. 243e; [ per.] 1pl. (lyr.), Pl.; [ per.] 2pl.εἶτε Od. 21.195
; [ per.] 3pl.εἶεν Il.2.372
, etc.,εἴησαν Hdt.1.2
, etc.; Elean ἔα, = εἴη, SIG9 (vi B. C.), and σύν-εαν, = συνεῖεν, GDI 1149 (vi B. C.): inf. εἶναι, Arc. (Tegea, iv B. C.); [dialect] Ep. ἔμμεναι (also [dialect] Aeol.ἔμμεν' Sapph.34
), ἔμμεν (also Pi.P.6.42, S.Ant. 623 (lyr.)), ἔμεναι, ἔμεν, also ([place name] Dodona); [dialect] Dor. εἶμεν Foed. ap. Th.5.77,79, IG7.1.7 ([place name] Megara),ἦμεν Test.Epict.5.16
, Tab.Heracl.1.75, Cret. ἦμεν orἤμην Leg.Gort.1.15
, al., GDI4998i 2, al., Megar. ,εἴμειν IG12(1).155.100
([place name] Rhodes), 14.952 ([place name] Agrigentum); εἶν ib. 12(9).211.10 ([place name] Eretria), SIG135.4 ([place name] Olynthus), etc.: part. ὤν, [dialect] Ep. ἐών, ἐοῦσα, ἐόν, Cypr.ἰών Inscr.Cypr.135.23
H.; [dialect] Boeot. fem.ἰῶσα IG 7.3172.116
(Orchom.), [dialect] Aeol. and [dialect] Dor. fem.ἔσσα Sapph.75.4
, IG4.952.2 (Epid.), Theoc.28.16,ἐοῖσα Pi.P.4.265
,ἔασσα Lyr.Alex.Adesp. 9
, Diotog. ap. Stob.4.7.62,εὖσα Erinn.5.5
(also [dialect] Ion., Herod.5.16,εὔντων 2.85
),ἐᾶσα Ti.Locr.96d
, IG5(1).1470.8 ([place name] Messene),ἴαττα Leg.Gort.8.47
; acc. sg.εὖντα Theoc.2.3
; nom. sg. εἴς in Heraclid. ap. Eust.1756.13, pl.ἔντες Tab.Heracl.1.117
; dat. pl. ἔντασσι ib.104; gen. pl.παρ-έντων Alcm. 64
: [tense] impf.ἦν Il.2.77
, etc., [dialect] Ep. ἔον (also [dialect] Aeol., Alc.127, Sapph.Oxy. 1787 Fr.3 ii 21), in [dialect] Att. ἦ (dub. in [dialect] Aeol., Alc. Supp.14.9), Ar.Pl.77, Pl.Phd. 61b, etc., but usu. altered to ἦν in codd. (and ἦν is required by metre in E. Ion 280), [var] contr. from [dialect] Ep. and [dialect] Ion. ἦα (Il.5.808, al., IG12(8).449.2 ([place name] Thasos), whence Hom.and later [dialect] Ion.ἔᾱ Il.4.321
, al.,ἔας Hdt.1.187
,ἔατε Id.4.119
); [dialect] Ep. [ per.] 3sg. ἦεν, always with ν in Hom.; ἔην as [ per.] 1sg., only Il.11.762 (s. v.l., al. ἔον), freq. as [ per.] 3sg. (generally before a consonant, so that ἔεν is possible), sts. also ἤην; [ per.] 2sg. ἦσθα, later ἦς (wh. is v.l. in Pi.I.1.26), sts. in LXX (Jd. 11.35, Ru.3.2,al.), cf. Pl.Ax. 365e, Erinn.4.4, Ev.Matt.25.21, al., , [dialect] Ep. ἔησθα; [ per.] 3sg. ἦν, [dialect] Ep. ἔην, ἤην, ἦεν (v. supr.), [dialect] Dor. and [dialect] Aeol.ἦς Alc.Supp.30.1
, Epich.102, Sophr.59, Theoc.2.90, SIG241.145 (Delph.); [ per.] 3 dualἤστην Il.5.10
, E.Hipp. 387, Ar.Eq. 982, Pl.Euthd. 272a, al.; [dialect] Dor. [ per.] 1pl.ἦμες Plu.Lyc.21
; [ per.] 2pl. , , Ec. 1086; [ per.] 3pl. ἦσαν, [dialect] Ion. and Poet. ἔσαν (in Hes.Th. 321, 825, ἦν is not pl. for ἦσαν, but is rather a peculiarity of syntax, v. infr. v, but is [ per.] 3pl. in Epich.46, al., SIG560.15 (Epidamnus, iii B. C.)); [dialect] Aeol. ; later (iii B. C.), SIG527.46 (Crete, iii B. C.), IGRom.4.1740 ([place name] Cyme), always in LXX as Ba.1.19, cf. Ev.Matt.23.30, Plu.2.174a, etc., and sts. in codd. of earlier writers, Lys.7.34, Trag.Adesp. 124 (cited from E. Hel. 931 by Choerob. and from Id.Tr. 474 by Aps.), X.Cyr.6.1.9, Hyp.Ath.26, [ per.] 2sg.ἦσο Epigr.Gr.379
([place name] Aezani), [ per.] 3sg.ἦστο Supp.Epigr. 1.455.7
([place name] Phrygia), [ per.] 1pl.ἤμεθα PPetr.2p.11
(iii B. C.), LXX Ba.1.19, 1 Ki.25.16, Ep.Eph.2.3; subj. (ii B. C.), ἦται GDI 1696, ἦνται prob. in IG5(1).1390.83 ([place name] Andania); [dialect] Ion. and [dialect] Ep. also ἔσκον, used by A.Pers. 656 (lyr.): [tense] fut. ἔσομαι, ἔσται, [dialect] Ep. and [dialect] Aeol. also ἔσσομαι, ἔσεται, ἔσσεται; [dialect] Aeol. [ per.] 2sg. ἔσσῃ prob. in Alc.67,87; [dialect] Dor. 2 and [ per.] 3sg. ἐσσῇ, ἐσσεῖται, Il.2.393, 13.317, Theoc.10.5, [ per.] 3pl. ἐσσοῦνται Foed. ap. Th.5.77 codd. (butἔσσονται Tab.Heracl.1.113
), inf.ἐσσεῖσθαι Sophr.57
.—All forms of the [tense] pres.ind. are enclitic (exc. [ per.] 2sg. εἶ and [ per.] 3pl. ἔασι); but [ per.] 3sg. is written ἔστι when it begins a sentence or verse, or when it immediately follows οὐκ, καί, εἰ, ὡς, ἀλλά, or τοῦτ', Hdn.Gr.1.553 (also μή acc. to EM301.3); later Gramm. wrote ἔστι as Subst. Verb, Phot., Eust.880.22.A as the Subst. Verb,I of persons, exist,οὐκ ἔσθ' οὗτος ἀνήρ, οὐδ' ἔσσεται Od.16.437
; ἔτ' εἰσί they are still in being, 15.433, cf. S.Ph. 445, etc.;τεθνηῶτος.. μηδ' ἔτ' ἐόντος Od.1.289
; οὐκέτ' ἐστί he is no more, E.Hipp. 1162; οὐδὲ δὴν ἦν he was not long- lived, Il.6.131; ὁ οὐκ ὤν, οἱ οὐκ ὄντες, of those who are no more, Th.2.45,44; οἱ ὄντες the living, Plb.9.29.2; ὁ ὤν the Eternal, LXX Ex.3.14, al., Ph.1.289;θεοὶ αἰὲν ἐόντες Il.1.290
; ἐσσόμενοι posterity, 2.119;κἀγὼ γὰρ ἦ ποτ', ἀλλὰ νῦν οὐκ εἴμ' ἔτι E.Hec. 284
; ὡς ἂν εἶεν ἅνθρωποι might continue in being, Pl.Smp. 190c;ζώντων καὶ ὄντων Ἀθηναίων D.18.72
, cf. Arist.GC 318b25; of things, εἰ ἔστι ἀληθέως [ἡ τράπεζα] Hdt.3.17, etc.; of cities,ὄλωλεν, οὐδ' ἔτ' ἐστὶ Τροία E.Tr. 1292
, cf. Heracl. 491; δοκεῖ μοι Καρχηδόνα μὴ εἶναι censeo Carthaginem esse delendam, Plu.Cat.Ma.27; ἂν ᾖ τὸ στράτευμα be in existence, D.8.17; of money, to be in hand,τῶν ὄντων χρημάτων καὶ τῶν προσιόντων IG12.91.25
; τὰ ὄντα property, Pl.Grg. 511a, Plu.Ant.24, etc.; τὸ ἐσόμενον ἐκ .. future revenue from.., BCH46.420 (Olymos, i B. C.); of place, τὴν οὖσαν ἐκκλησίαν the local church, Act.Ap.13.1; of time, τοῦ ὄντος μηνός in the current month, BGU146.4, etc.; in office,ἱερέων τῶν ὄντων PPar.5.4
(ii B. C.); αἱ οὖσαι [ἐξουσίαι] the powers that be, Ep. Rom.13.1.II of the real world, be, opp. become,γίγνεται πάντα ἃ δή φαμεν εἶναι Pl.Tht. 152d
, etc.; τὸ ὄν Being, Parm.8.35, Protag.2, Pl.Ti. 27d, etc.; opp. τὸ μὴ ὄν, Gorg.Fr.3 D., etc.;οὐδὲν γίνεται ἐκ τοῦ μὴ ὄντος Epicur.Ep. 1p.5U.
;ἐξ οὐκ ὄντων ἐποίησεν αὐτὰ ὁ θεός LXX 2 Ma.7.28
; τὰ ὄντα the world of things, Heraclit.7, Emp.129.5, etc.; ὄνindecl., τῶν ὂν εἰδῶν species of Being, Plot.6.2.10.2 of circumstances, events, etc., to happen,τά τ' ἐόντα, τά τ' ἐσσόμενα, πρό τ' ἐόντα Il.1.70
;ἡ ἐσβολὴ ἔμελλεν ἔσεσθαι Th.2.13
, etc.; τῆς προδοσίας οὔσης since treachery was there, Id.4.103; ἕως ἂν ὁ πόλεμος ᾖ so long as it last, Id.1.58;αἱ σπονδαὶ ἐνιαυτὸν ἔσονται Id.4.118
; τί ἐστιν; what is it? what's the matter? Ar.Th. 193; τί οὖν ἦν τοῦτο; how came it to pass? Pl.Phd. 58a: repeated with a relat. to avoid a positive assertion, ἔστι δ' ὅπῃ νῦν ἔ. things are as they are, i.e. are ill, A.Ag.67.III be the fact or the case, διπλασίαν ἂν τὴν δύναμιν εἰκάζεσθαι ἤ ἐστιν twice as large as it really is, Th.1.10; αὐτὸ ὅ ἐστι καλόν beauty in its essence, Pl.Smp. 211c, cf. Phd. 74b; freq. in part., τὸν ἐόντα λόγον λέγειν or φαίνειν the true story, Hdt.1.95, 116; τῷ ἐόντι χρήσασθαι tell the truth, ib. 30;τὰ ὄντα ἀπαγγέλλειν Th.7.8
; σκῆψιν οὐκ οὖσαν, λόγον οὐκ ὄντα, S.El. 584, Ar.Ra. 1052; τῷ ὄντι in reality, in fact, Pl.Prt. 328d, etc.; to apply a quotation to a case in point, τῷ ὄντι κλαυσίγελως real 'smiles through tears' (with allusion to Il.6.484), X.HG7.2.9, cf. Pl. La. 196d; κατὰ τὸ ἐόν according to the fact, rightly, Hdt.1.97; πᾶν τὸ ἐόν the whole truth, Id.9.11;τοῦ ἐόντος ἀποτεύξεται Hp.VM 2
.IV folld. by the relat., οὐκ ἔστιν ὅς or ὅστις no one,οὐκ ἔσθ' ὃς.. ἀπαλάλκοι Il.22.348
;οὐκ ἔ. οὐδεὶς ὅς E.El. 903
; οὐκ ἔ. ὅτῳ, = οὐδενί, A.Pr. 293 (anap.), cf. 989: freq. in pl., εἰσὶν οἵ, = Lat. sunt qui, used exactly like ἔνιοι, Th.6.88, 7.44, Pl.Men. 77d, Grg. 503a, etc. ( εἰσί τινες οἵ .. Th.3.24); ἐστὶν ἃ χωρία, πολίσματα, Id.1.12,65;ἐστὶν ἃ εἰπεῖν Id.2.67
;ἦσαν οἵ X.An.5.2.14
; the sg. Verb is used even with masc. and fem. pl., ἐστὶν οἵ, αἵ, Hp.Fract.1, VC4, X.Cyr.2.3.16; more freq. in oblique cases,ποταμῶν ἐστὶ ὧν Hdt.7.187
;ἐστὶν ἀφ' ὧν Th.8.65
; ἐστὶ παρ' οἷς, ἐστὶν ἐν οἷς, Id.1.23, 5.25: in questions ὅστις is used, ἔστιν ἥντινα δόξαν.. ἀπεκρίνατο; Pl.Men. 85b: with relat. Particles, ἐστὶν ἔνθα, = Lat. est ubi, X.Cyr.7.4.15, etc.; ἐ. ὅπῃ, ἔσθ' ὅπου, somehow, somewhere, Pl.Prt. 331d, A.Eu. 517, S.OT 448, etc.; in questions expecting a neg. answer, ἐ. ὁπόθεν, ὅπως; Pl.Phlb. 35a, R. 493e, etc.;οὐ γάρ ἐσθ' ὅπως Pi.Fr.61
, cf. Hdt.7.102, A.Ag. 620; οὐκ ἔ. ὅπως οὐ in any case, necessarily, Ar. Pax 188;οὐκ ἔ. ὡς Pl. Men. 76e
, etc.; ἐ. ὅτε, ἔσθ' ὅτε, sometimes, Pi.Fr.180.2, S.Aj.56, Th. 7.21, etc.V ἦν is sts. used with pl. masc. and fem., usu. at the beginning of a sentence, there was,τῆς δ' ἦν τρεῖς κεφαλαί Hes.Th. 321
; (but inἦν δ' ἐρῳδιοί τε πολλοί Epich.46
, cf. 59, al., it may be taken as [dialect] Dor. [ per.] 3pl.); (lyr.); ἦν ἄρα κἀκεῖνοι ταλακάρδιοι Epigr. ap. Aeschin.3.184; less freq.ἔστι, ἔστι δὲ μεταξὺ.. ἑπτὰ στάδιοι Hdt.1.26
, cf. 7.34;ἔστι.. ἄρχοντές τε καὶ δῆμος Pl.R. 463a
; before dual Nouns, Ar.V.58, Pl.Grg. 500d.VI ἔστι impers., c. inf., it is possible,ἔστι γὰρ ἀμφοτέροισιν ὀνείδεα μυθήσασθαι Il.20.246
;ἔστι μὲν εὕδειν, ἔστι δὲ τερπομένοισιν ἀκούειν Od. 15.392
; εἴ τί πού ἐστι (sc. πιθέσθαι) 4.193;τοιάδε.. ἐστὶν ἀκοῦσαι A. Pr. 1055
(anap.);ἔστι τεκμήρια ὁρᾶν X.An.3.2.13
, cf. Ar.Ra. 1163, Aeschin.3.105, D.18.272, Arist.Ath.53.6, etc.; so in imper., opt., and subj.,ἔστω ἀποφέρεσθαι τῷ βουλομένῳ IG12.10.7
;μυρία ἂν εἴη λέγειν Pl.Plt. 271e
;ὅπως ἂν ᾖ δρᾶν IG2.1054.91
: more freq. in neg. clauses, Il.6.267, etc.; folld. by ὥστε c. inf., S.Ph. 656: c. acc. et inf.,ἁδόντα δ' εἴη με τοῖς ἀγαθοῖς ὁμιλεῖν Pi.P.2.96
;ἔστιν ἐκπεσεῖν ἀρχῆς Δία A.Pr. 757
: sts. not impers. in this sense,θάλασσα δ' οὐκέτ' ἦν ἰδεῖν Id.Pers. 419
.b ἔστω in argument, let it be granted,ἔστω τοῦτο ἀληθὲς εἶναι D.H.Comp.25
;ἔστω σοι τοῦθ' οὕτως Plu.2.987b
; Chr.74.24.B most freq., to be, the Copula connecting the predicate with the Subject, both being in the same case: hence, signify, import,τὸ γὰρ εἴρειν λέγειν ἐστίν Pl.Cra. 398d
; esp. in the phrase τοῦτ' ἔστι, hoc est;Σκαιόλαν, ὅπερ ἐστὶ Λαϊόν Plu.Publ.17
: with numerals, τὰ δὶς πέντε δέκα ἐστίν twice five are ten, X.Mem.4.4.7; εἶναί τις or τι, to be somebody, something, be of some consequence, v. τις; οὐδὲν εἶναι Pl.R. 562d, etc.2 periphr. with the Participle to represent the finite Verb: with [tense] pf. part. once in Hom., τετληότες εἰμέν, for τετλήκαμεν, Il.5.873; so in Trag. and [dialect] Att., ἦν τεθνηκώς, for ἐτεθνήκει, A. Ag. 869; ἔσται δεδορκώς ib. 1179;εἰμὶ γεγώς S.Aj. 1299
;πεφυκός ἐστι Ar.Av. 1473
;δεδρακότες εἰσίν Th.3.68
;κατακεκονότες ἔσεσθε X.An.7.6.36
: with [tense] aor. part., once in Hom.,βλήμενος ἦν Il.4.211
; so προδείσας εἰμί, οὐ σιωπήσας ἔσει; S.OT90, 1146, cf. A.Supp. 460: with [tense] pres. part.,ἦν προκείμενον Id.Pers. 371
;φεύγων Ὀρέστης ἐστίν Id.Ch. 136
;εἴην οὐκ ἂν εὖ φρονῶν S.Aj. 1330
; τί δ' ἐστί.. φέρον; Id.OT 991, cf. 274, 708;λέγων ἐστίν τις E.Hec. 1179
;ἦν τίς σ' ὑβρίζων Id.HF 313
;πόρρω ἤδη εἶ πορευόμενος Pl.Ly. 204b
;βαδίζων εἰμί Ar.Ra. 36
; freq. in Hdt.,ἦσαν ἱέντες 1.57
, al.; evenεἰσὶ διάφοροι ἐόντες 3.49
(s.v.l.):— if the Art. is joined with the Part., the noun is made emphatic, Κᾶρές εἰσι οἱ καταδέξαντες the persons who showed her were Carians, Id.1.171;αὐτὸς ἦν ὁ μαρτυρῶν A.Eu. 798
;δόλος ἦν ὁ φράσας S.El. 197
(anap.).C εἶναι is freq. modified in sense by the addition of Advbs., or the cases of Nouns without or with Preps.:I εἶναι with Advbs., where the Adv. often merely represents a Noun and stands as the predicate,ἅλις δέ οἱ ἦσαν ἄρουραι Il.14.122
, etc.; ἀκέων, ἀκήν εἶναι, to be silent, 4.22, Od.2.82;σῖγα πᾶς ἔστω λεώς E.Hec. 532
;διαγνῶναι χαλεπῶς ἦν ἄνδρα ἕκαστον Il.7.424
; ἀσφαλέως ἡ κομιδὴ ἔσται will go on safely, Hdt.4.134; ἐγγύς, πόρρω εἶναι, Th.6.88, Pl.Prt. 356e: freq. impers. with words implying good or ill fortune, Κουρήτεσσι κακῶς ἦν it fared ill with them, Il.9.551;εὖ γὰρ ἔσται E.Med.89
, cf. Ar.Pl. 1188, etc.;ἡδέως ἂν αὐτοῖς εἴη D.59.30
.II c. gen., to express descent or extraction,πατρὸς δ' εἴμ' ἀγαθοῖο Il.21.109
;αἵματός εἰς ἀγαθοῖο Od. 4.611
, cf. Hdt.3.71, Th.2.71, etc.;πόλεως μεγίστης εἶ X.An.7.3.19
.b to express the material of which a thing is made, ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων consists of.., Hdt.1.93; τῆς πόλιος ἐούσης δύο φαρσέων ib. 186; τοιούτων ἔργων ἐστὶ ἡ τυραννίς is made up of.., Id.5.92.ή, etc.c to express the class to which a person or thing belongs, εἶ γὰρ τῶν φίλων you are one of them, Ar.Pl. 345;ἐτύγχανε βουλῆς ὤν Th.3.70
; ;Κριτίας τῶν τριάκοντα ὤν X.Mem.1.2.31
; ἔστι τῶν αἰσχρῶν it is in the class of disgraceful things, i. e. it is disgraceful, D.2.2.d to express that a thing belongs to another,Τροίαν Ἀχαιῶν οὖσαν A.Ag. 269
;τὸ πεδίον ἦν μέν κοτε Χορασμίων Hdt.3.117
, etc.: hence, to be of the party of,ἦσαν.. τινὲς μὲν φιλίππου, τινὲς δὲ τοῦ βελτίστου D.9.56
, cf. 37.53; to be de pendent upon, S.Ant. 737, etc.; to be at the mercy of,ἔστι τοῦ λέγοντος, ἢν φόβους λέγῃ Id.OT 917
.e to express one's duty, business, custom, nature, and the like , οὔτοι γυναικός ἐστι 'tis not a woman's part, A.Ag. 940;τὸ ἐπιτιμᾶν παντὸς εἶναι D.1.16
; τὸ δὲ ναυτικὸν τέχνης ἐστίν is matter of art, requires art, Th.1.142, cf.83.f in LXX, to be occupied about,ἦσαν τοῦ θύειν 2 Ch.30.17
; ἔσεσθαι, c. gen., to be about to,ἐσόμεθα τοῦ σῶσαί σε 2 Ki.10.11
.2 with two dats., σφίσι τε καὶ Ἀθηναίοισι εἶναι οὐδὲν πρῆγμα that they and the Athenians have nothing to do one with another, Hdt.5.84;μηδὲν εἶναι σοὶ καὶ φιλίππῳ πρᾶγμα D.18.283
; more shortly, σοί τε καὶ τούτοισι πρήγμασι τί ἐστι; Hdt.5.33; τί τῷ νόμῳ καὶ τῇ βασάνῳ; D.29.36; τί ἐμοὶ καὶ σοί; Lat. quid tecum est mihi? Ev.Marc.5.7, etc.; also ἐμοὶ οὐδὲν πρὸς τοὺς τοιούτους (sc. ἐστίν) Isoc.4.12; ; ἔσται αὐτῳ πρὸς τὸν θεόν, in tomb inscriptions, JHS18.113, etc.3 with ἄσμενος, βουλόμενος, etc., added, ἐμοὶ δέ κεν ἀσμένῳ εἴη 'twould be to my delight, Il.14.108;οὐκ ἂν σφίσι βουλομένοις εἶναι Th.7.35
;προσδεχομένῳ Id.6.46
; (lyr.); .IV with Preps., εἶναι ἀπό τινος, = εἶναί τινος (supr. 11.a), X.Mem.1.6.9;εἰσὶν ἀπ' ἐναντίων αὗται πραγμάτων Pl.Phlb. 12d
; but εἶναι ἀπ' οἴκου to be away from.., Th.1.99.2 εἶναι ἔκ τινος to be sprung from, εἴμ' ἐκ Παιονίης, Μυρμιδόνων ἔξ εἰμι, Il.21.154, 24.397, etc.; ἔστιν ἐξ ἀνάγκης it is of necessity, i. e. necessary, Pl.Sph. 256d.3 εἶναι ἐν .. to be in a certain state,ἐν εὐπαθείῃσι Hdt.1.22
; ἐν ἀθυμία, etc., Th.6.46, etc.;ἐν ταραχαῖς D.18.218
; εἶναι ἐν ἀξιώματι to be in esteem, Th.1.130; οἱ ἐν τέλεϊ ἐόντες those in office, Hdt.3.18, etc.; but εἶναι ἐν τέχνῃ, ἐν φιλοσοφία to be engaged in.., S.OT 562, Pl.Phd. 59a.b ἐν σοί ἐστι it depends on thee, Hdt.6.109, S.Ph. 963;ἐν σοὶ γάρ ἐσμεν Id.OT 314
; so also , X.Cyr.1.6.2, etc.4 εἶναι διά .., much like εἶναι ἐν .., εἶναι διὰ φόβου, = φοβεῖσθαι, Th.6.34; εἶναι δι' ὄχλου, = ὀχληρὸν εἶναι, Id.1.73;εἶναι διὰ μόχθων X.Cyr.1.6.25
; εἶναι δι' αἰτίας, = αἰτιᾶσθαι, D.H.1.70; Geom., pass through,διὰ τᾶς ἑτέρας διαμέτρου ἐόντος τοῦ ἐπιπέδου Archim.Con.Sph.20
.5 εἶναι ἐφ' ἑαυτῆς to be by oneself, D.25.23; εἶναι ἐπὶ ὀνόματος to bear a name, Id.39.21; εἶναι ἐπὶ τοῖς πράγμασιν to be engaged in.., Id.2.12; εἶναι ἐπί τινα to be against him, Id.6.33; εἶναι ἐφ' ἑξήκοντα στάδια to reach sixty stadia, X.An.4.6.11; εἶναι ἐπὶ τὰς ἁφάς pass through the points of contact, Apollon. Perg.Con.4.1; εἶναι ἐπί τινι, v. supr. 3 b.6 εἶναι πρός τινος to be in one's favour, Th.4.10,29, etc.; to suit, X.An. 1.2.11, etc.; εἶναι πρός τινι engaged in, Pl.Phd. 84c, Philostr.VA5.31; πρὸς τοῖς ἰδίοις mind one's own affairs, Arist.Pol. 1309a6, Ath.16.3;εἶναι πρὸς τὸ κωλύειν Plb.1.26.3
; πρὸς τὸ πονεῖν Telesp.46 H.;εἶναι περί τι X.An.3.5.7
, etc.7 εἶναι παρά τινι or τινα, = παρειναι, Id.Cyr.6.2.15, Hdt.8.140.ά (s.v.l.).8 εἶναι ὑπό τινα or τινι to be subject to.., X.HG5.2.17 (s.v.l.), 6.2.4.9 περὶ τούτων ἐστίν that is the question, Men.Epit.30.10 εἶναι ἀπό .., in Geom., to be constructed upon, Archim.Sph.Cyl.2.9, Con.Sph.7.D ἐστί is very freq. omitted, mostly in the [tense] pres. ind. before certain predicates, as ἀνάγκη, ἄξιον, δυνατόν, εἰκός, ἕτοιμον, οἷόν τε, ῥᾴδιον, χρεών, etc., and after the neut. of Verbals in - τέος, and such forms as θαυμαστὸν ὅσον: less freq. with other persons and moods, εἰμί omitted, S.OT92, Aj. 813; εἶ, Od.4.206; ἐσμέν, S.Ant. 634; ἐστέ, Od.10.463; εἰσί, S.OT 499 (lyr.), IG2.778 B; subj. ᾖ, Il.14.376, E.Hipp. 659, Antipho 5.32; opt. εἴη, IG22.1183.12; [tense] impf. ἦν, ib.2.778 B; [tense] fut. ἔσονται, Od.14.394.E the Inf. freq. seems redundant,1 in phrases implying power or will to do a thing, ἑκὼν εἶναι (v. ἑκών)κατὰ δύναμιν εἶναι Is.2.32
;εἰς δύναμιν εἶναι Pl.Plt. 300c
; τὸ ἐπ' ἐκείνοις εἶναι, quantum in illis esset, Th.8.48, X.HG3.5.9, cf. Lys.13.58;τὸ ἐπὶ σφᾶς εἶναι Th.4.28
;τὸ κατὰ τοῦτον εἶναι X.An.1.6.9
;κατὰ τοῦτο εἶναι Pl.Prt. 317a
; τὸ τήμερον, τὸ νῦν εἶναι, Id.Cra. 396e, La. 201c, Theopomp. Com.98, Decr. ap. Arist.Ath.31.2, etc.2 after Verbs of naming or choosing, ;σύμμαχόν μιν εἵλοντο εἶναι Hdt.8.134
; of giving,δῶκε ξεινήϊον εἶναι Il. 11.20
.F [tense] impf. ἦνissts. used where other languages take the [tense] pres.,1 after ἄρα, to express a fact which is and has always been the same, δέρμα δὲ ἀνθρώπου.. ἦν ἄρα σχεδὸν δερμάτων πάντων λαμπρότατον human skin then it appears is.., Hdt.4.64;Κύπρις οὐκ ἄρ' ἦν θεός E. Hipp. 359
; ὡς ἄρ' ἦσθ' ἐμὸς πατὴρ ὀρθῶς ib. 1169;ἦ πολύμοχθον ἄρ' ἦν γένος.. ἁμερίων Id.IA 1330
;ἦ στωμύλος ἦσθα Theoc.5.79
; so also when there is reference to a past thought, τουτὶ τί ἦν; what is this? Ar.Ach. 157, cf. Pl.Cra. 387c: so in the Aristotelian formula τὸ τί ἦν εἶναι (APo.82b38, al.), used to express the essential nature of a thing, where τί ἦν (for ἐστί) takes the place of the dat. in such phrases as τὸ ἀγαθῷ εἶναι, τὸ μεγέθει εἶναι, APr.67b12, de An.429b10.G ἐγώ εἰμι, in LXX, pleonastic forἐγώ, ἐγώ εἰμι οὐχ ἥμαρτον Jd. 11.27
, cf. 6.18; alsoἔσται πᾶς ἀποκτενεῖ με Ge.4.14
. -
18 πρᾶγμα
πρᾶγμα, τό, ion. πρῆγμα, sehr häufig bei Her., das Gethane, Geschehene. die That, das Geschäft; τελευτὰν πράγματος, Pind. Ol. 13, 75; πράγματι παντὶ τιμὰν φέρειν, P 4, 278; τί σοι πέπρακται πρᾶγμα πλὴν τεύχειν κακά, Aesch. Eum. 122; τί τοῠδέ σοι μέτεστι πράγματος; 545; πρᾶγμ' ἀνὴρ πράσσων μέγα, Soph. El. 312; τὸ γὰρ πρᾶγμ' οὔτ' ἔδρασα, Ant. 239; übh. Sache, τί δ' εἰδὼς τοῠδε πράγματος πέρι, Ai. 734; φράσον μοι πρᾶγμ', ὅτῳ σ' ἐνύβρισαν, Phil. 342; ποῠ ποτ' εἰμὶ πράγματος; in welcher Lage, welchem Unglück? Trach. 374; vgl. ὁρᾷς τἀμὰ πράγματ' ὡς ἔχει, Eur. Alc. 281; ἐμοὶ οὐδὲν πρᾶγμα, ich habe damit Nichts zu schaffen, kümmere mich nicht darum, Med. 451; κοινὰ πρἀγματα, Staatsangelegenheiten, das allgemeine Beste, I. T. 1062, u. so öfter, ἐν ἡμῖν ἐστι τῆς πόλεως τὰ πράγματα, Ai. Lys. 82, τὰ πρήγματα τῶν Ἑλλήνων, das Staatsw, sen, die politische Macht. daz politische Interesse der Hellenen, Her. 7, 236. 237. 8, 136; so auch τὰ Περσικὰ πρήγματα, 3, 137, wie Aesch. Pers. 711 sagt διαπεπ όρϑηται τὰ Περσῶν πράγματα, die Staatsmacht; καταλαμβάνειν τὰ πράγματα, ἔχειν τὰ πρ., Thuc. 3, 30. 62. 72; οἱ ἐν τοῖς πράγμασιν, die, welche die Verwaltung des Staates in Händen haden, an den Staatsgeschäften Theil haben, 3, 28, wie Dem. 9, 56, πράττειν τὰ πολιτικὰ πράγματα, Plat. Apol. 31 d; ἐπιϑέσϑαι τοῖς ἐκεῖ πράγμασιν, Alc. I, 105. c. – Anders νεώτερα πράγματα ἐν τῇ πόλει γενέσϑαι, Neuerungen, Lys. 13, 6, νεωτέρων ἐπιϑυμοῠντες πραγμάτων, Xen. Hell. 5, 2, 9; – πράγματα παρέχειν τινί, Einem Mühe und Noth machen, Einem zu schaffen machen, Ar. Av. 931; Her. 7, 239; vgl. πάντα πράγματα παρέχειν τῷ σύζυγι, Plat. Phaedr. 254 a, u. öfter; Xen. An. 4, 1, 22; auch χώρᾳ, 1, 1, 11; u. πράγματα παρέχουσιν οἱ ἵπποι ἐπιμέλεσϑαι, Cyr. 4, 5, 46; πράγματα ἔχειν, Noth haben, geplagt sein, Plat. Gorg. 467 d; πράγματ' ἔχει διερευνώμενος, Theaet. 174 b; vgl. Her. 7, 147; Xen. Cyr. 1, 4, 5 u. öfter; auch εἰς πράγματα ἐμβάλλειν τινά, Luc. Tim. 39. – Ueberh. eine Sache, die nothwendig oder nützlich ist, worauf Etwas ankommt; πρᾶγμά ἐστί μοι, mit folgendem infin., es kommt darauf an, es ist angemessen, rathsam, opus est, Her. 4, 11. 7, 12, vgl. 1, 17. 79. 207. 7, 13; und οὐδὲν πρᾶγμα, es ist keine Sache, worauf es ankommt, es ist Nichts daran gelegen, Plat. Gorg. 447 b Conv. 198 e u. öfter; εἰ έν ἑτέραις συλλαβαῖς ἢ ἐν ἑτέραις τὸ αὐτὸ σημαίνει, οὐδὲν πρᾶγμα, Crat. 393 d; ἐμοὶ οὐδὲν πρᾶγμα φύρεσϑαι πρὸς τὸν ἄνϑρωπον, Hipp. mai. 291 a; Xen. An. 6, 4, 8 ὅτι οὐδὲν εἴη πρᾶγμα, es habe Nichts zu bedeuten. Auch διομνύμενος μηδὲν εἶναι σοὶ καὶ Φιλίππῳ πρᾶγμα, Dem. 18, 283, du habest Nichts mit dem Philipp zu schaffen, u. öfter; – πρῆγμα ποιεῖσϑαί τι, Etwas zu einer Sache von Bedeutung machen, es als eine Sache von Wichtigkeit nehmen, behandeln, darauf achten, Her. 7, 150; πρῆγμα οὐδὲν ποιεῖσϑαι, Nichts daraus machen, nicht darauf achten, 6, 63; eben so οἷς μηδὲν ἦν πρᾶγμα τοῠ πολέμου, die sich um den Krieg nicht kümmerten, Plut.; ὅτι πρᾶγμά τι εἴη, ein schlimmer Punkt, ein Hinderniß, Xen. An. 4, 1, 17. – Zuweilen auch von einzelnen Personen od. Dingen, μέγα πρᾶγμα, ein großes Ding, Stück, sowohl von Menschen ( Dem. 35, 15) als Thieren (vgl. Alexis bei Ath. III, 123 e, πρᾶγμα δ' ἐστί μοι μέγα φρέατος); πονηρὸν. τὸ πρᾶγμα, das ist ein schlimmes Ding; daher ἦν μέγιστον πρῆγμα Δημοκήδης παρὰ βασιλέϊ, er war ein großes Ding beim Könige, galt viel bei ihm, Her. 3, 132; ἄμαχον πρᾶγμα, von einem Weibe, Xen. Cyr. 6, 1, 36. – Ganz allgemein, der Zustand, vgl. πράσσω, τὸ σὸν τί ἐστι πρᾶγμα; was ist deine Sache, wie steht es mit dir? Plat. Apol. 20 c; φαῠλον γὰρ ἂν εἴη τὸ ἐμὸν πρᾶγμα, es stände ja sonst schlecht mit mir, Hipp. mai. 286 e; ἐν τοιούτοις πράγμασιν ὄντες, in solcher Lage, Xen. An. 2, 1, 16; bes. vom Unglück, ἀδύνατον τοσούτους τρέφειν ἐν τοιούτοις πράγμασιν, Mem. 2, 7, 2; οὔτ' εἰ ἀγαϑῷ, οὔτ' εἰ κακῷ πράγματι, etwas Gutem oder Bösem, Plat. Prot. 312 c, u. öfter so, wo wir Deutschen das Neutrum des Adject. substantivisch brauchen. – Bei Pol. ist πράγματα oft opes, Macht, πραγμάτων ἱκανῶν κύριος, 1, 2, 5 u. sonst; ἐπέστη ἐπὶ τὰ πράγματα, 5, 41, 2; ἐδέξατο τὰ πράγματα, rerum potitus est, Plut. Pomp. 5.
-
19 διερός
διερός, ά, όν, bei Homer zweimal, Odyss. 9, 43 ἔνϑ' ἤτοι μὲν ἐγὼ διερῷ ποδὶ φευγέμεν ἡμέας ἠνώγεα, 6, 201 στῆτέ μοι, ἀμφίπολοι· πόσε φεύγετε φῶτα ἰδοῠσαι; ἦ μή πού τινα δυσμενέων φάσϑ' ἔμμεναι ἀνδρῶν; οὐκ ἔσϑ' οὗτος ἀνὴρ διερὸς βροτός, οὐδὲ γένηται, ὅς κεν Φαιήκων ἀνδρῶν ἐς γαῖαν ἵκηται δηιοτῆτα φέρων. In dieser letzteren Stelle erklärte Aristarch, nach einem Scholium, διερός = » lebend«, während Kallistratus (s. Sengebusch Homer. diss. 1 p. 55) δυερός las: διερός: οὕτως τὸν ζῶντα Ἀρίσταρχος. ὁ δὲ Καλλίστρατος γράφει δυερός, ὁ ἐπίπονος, παρὰ τὴν δύην, ἤτοι κακοπαϑητικός. Andere Scholien: οὐκ ἔσϑ' οὗτος ἀνὴρ διερός: ὁ ζῶν, ὡς ἐκ τοῠ ἐναντίου ἀλίβαντες οἱ νεκροί, und: ζῶν ἐρρωμένως καὶ ἰκμάδος μετέχων. τὴν μὲν γὰρ ζωὴν ὑγρότης καὶ ϑερμασία συνέχει, τὸν δὲ ϑάνατον ψυχρότης καὶ ξηρασία. ὅϑεν καὶ ἀλίβαντες οἱ νεκροὶ λιβάδος μὴ μετέχοντες. Eine abweichende Erklärung enthält in den Scholien die Notiz βλαπτικός, πειρατικός, πειρατής; sie geht vielleicht ursprünglich auf die Lesart δυερός. Lehrs Aristarch. p. 56 sqq. meint, diese Notiz enthalte eine Spur seiner eigenen Erklärung der Lesart διερός; er bringt nämlich das Homerische διερός nicht mit διαίνω in Verbindung, was die oben angeführten Erklärungen der Scholien thun; gegen diese Erklärungen und die Verbindung mit διαίνω beruft sich Lehrs besonders auf Scholl. Iliad. 21, 252 αἰετοῠ οἴματ' ἔχων μέλανος, τοῠ ϑηρητῆρος: Ἀριστοτέλης μελανόστου ἀναγινώσκει, τοῠ μέλανα ὀστᾶ ἔχοντος· ἀγνοεῖ δὲ ὡς οὐ δεῖ ἀπὸ τῶν ἀφανῶν ποιεῖσϑαι τὰ ἐπίϑετα. Lehrs leitet vielmehr das Homerische διερός von δίειν, δίεσϑαι ab; er macht Odyss. 6, 201 nach διερὸς βροτός ein Colon und übersetzt Quonam aufugitis viro conspecto? Numne eum hostem esse putatis? Non est iste vir fugator homo (h. e. non is est quem fugere opus sit); neque omnino erit qui improbo consilio ad Phaeaces accedere audeat. Hier hätte demnach διερός activischen Sinn; in der anderen Stelle, Odyss. 9, 43, hat es nach Lehrs passivischen Sinn, διερῷ ποδὶ φευγέμεν »mit fliehendem Fuß enteilen«, fugaci pede se proripere. Ganz eben so hat z. B. φοβερός und σφαλερός activische und passivische Bedeutung. Die Scholien denken auch Odyss. 9, 43 wieder an διαίνω und nehmen als Grundbedeutung von διερός » flüssig«, »naß« an. Von dieser Grundbedeutung aus erklären sie διερῷ ποδί auf verschiedene Art. Am Besten wäre wohl, wenn man nicht Lehrs Erklärung vorzieht, διερῷ ποδί = »mit schnellem Fuße« zu nehmen; das Flüssige bewegt sich schnell. Nach Homer kommt διερός in einer Reihe von Stellen vor, in denen allen man es = »naß«, » flüssig« erklärt. Einige dieser Stellen lassen gar keine andere Auffassung zu; in einigen jedoch könnte man auch an die Ableitung von δίω denken; beide Ableitungen treffen zusammen in der Bedeutung » dahinströmend«, » dahineilend«, » flüchtig«, » schnell«, » beweglich«, » rege«. Man kann nun, wenn man Lehrs Erklärung der Homerischen Stellen billigt, entweder annehmen, daß das Wort διερός die Bedeutung »naß«, » flüssig«, nur durch Mißverstehn der Homerischen Stellen erhalten habe, eine Annahme, welche durch viele analoge Fälle gestützt wird; oder, daß es wirklich von Anfang an zwei wurzelhaft verschiedene Adjectiva διερός gab: 1) διερός von δίω, fugator und fugax, 2) διερός verwandt mit διαίνω, »naß«, »flüssig«. Nachhomerische Stellen: Hesiod. O. 460 εὖτ' ἂν δὲ πρώτιστ' ἄροτος ϑνητοῖσι φανείῃ, δὴ τότ' ἐφορμηϑῆναι ὁμῶς δμῶές τε καὶ αὐτὸς αὔην καὶ διερὴν ἀρόων ἀρότοιο καϑ' ὥρην, πρωὶ μάλα σπεύδων, ἵνα τοι πλήϑωσιν ἄρουραι ; Aeschyl. Eum. 263 αἷμα μητρῷον χαμαὶ, δυσαγκόμιστον, παπαῖ, τὸ διερὸν πέδῳ χύμενον οἴχεται; Aristoph. Nub. 337 von den Wolken εἶτ' ἀερίας, διερὰς, γαμψοὺς οἰωνοὺς ἀερονηχεῖς, v. l. διερούς, was dann auf οἰωνούς bezogen werden kann; Av. 213 διεροῖς μέλεσιν, von den (dahinströmenden? thränenfeuchten?) Liedern der Nachtigal; Νεῖλος διερὰν βώλακα ϑρύπτει Theocr. 17, 80; λίϑος Callim. Ap. 23; bei Ap. Rh. 1, 184 κέλευϑος, nach Schol. κυρίως ἡ ἐκ Διὸς κάϑυγρος γῆ; vgl. 2, 1099; χείλη 4, 1457, wie Nonn. D. 5, 314 die Glieder auch nennt, vgl. ὑγρός; Antiphil. 22 (IX, 86) πώγων ὀστρέου; s. auch Ep. ad. 740 ( App. 375). Nach Arist. de gener. et interit. 2, 2 ist διερὸν τὸ ἔχον ἀλλοτρίαν ὑγρότητα ἐπιπολῆς, obenauf feucht; Luc. Lexiph. 4 vrbdt διερὸν βλέπειν mit λημαλέοι ὀφϑαλμοί.
-
20 ἑῶμεν
ἑῶμεν, Hom. einmal, Iliad. 19, 402 ἐπεί χ' ἑῶμεν πολέμοιο, wenn ich des Kampfes satt sein werde, wenn ich am Kampfe mich gesättigt haben werde, Homerisch plur. statt des sing.; Scholl. ὅτι δασυντέον τὸ ἑῶμεν · ἔστι γὰρ ἄδην ἔχωμεν, κορεσϑῶμεν. Dies Scholium lies't man in Lehrs Herodian mit dem Zusatze nisi potius Aristonici est und in Friedländers Aristonicus mit dem Zusatze nisi potius Herodiani est. Auf jeden Fall ist die Metalepsis ἄδην ἔχωμεν, κορεσϑῶμεν Aristarchisch. Apollon. Lex. Hom. ed. Bekk. p. 80, 28 ἑ ῶμε ν · κορεσϑῶμεν · "ἐπεί κ' ἐῶμεν πολέμοιο". Iliad. 13, 315 οἵ μιν ἄδην ἐλόωσι καὶ ἐσσύμενον πολέμοιο, Scholl. Didym. κατ' ἔνια τῶν ὑπομνημάτων οἵ μιν ἄδην ἐάσουσι, ὅ ἐστι κορέσουσιν · καὶ ἐπὶ τοῦ Ποσειδῶνος ( Odyss. 5, 290) "ἀλλ' ἔτι μέν μίν φημι ἄδην ἐλάαν κακότητος" διὰ τῶν δύο ᾱᾱ παρέκειτο ἑά α ν. μαρτυρεῖ καὶ τὸ, ἄσειν ἐν Τροίῃ ταχέας κύνας ( Iliad. 11, 818)". οὕτως Ἀρίσταρχος. Die letzten Worte, οὕτως Ἀρίσταρχος, gehören nicht ursprünglich mit dem Vorher" gehenden zusammen, sondern sind der Rest eines andern, gleichfalls aus Didymus Werke ausgezogenen Scholiums, welches so ziemlich denselben Inhalt hatte. Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι Ζηνόδοτος ἀγνοήσας τὸ σημαινόμενον πεποίηκε καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν. ἔστι δὲ τὸ ἄδην ἐλόωσιν ἀντὶ τοῦ κορεσϑῆναι αὐτὸν ποιήσουσι τοῦ πολέμου, καίπερ προϑυμίαν ἔχοντα. Also nach Aristonicus schrieb Aristarch ἄδην ἐλόωσι, nach Didymus aber ἄδην ἐάσουσι (oder ἑάσουσι). Hier liegt kein Widerspruch vor; in seiner ersten Ausgabe schrieb Aristarch ἄδην ἐάσουσι, in seiner zweiten ἄδην ἐλόωσι. Aristonicus Werk erklärte überall lediglich Aristarchs zweite Ausgabe, Didymus aber, sich auf ἔνια τῶν ὑπομνημάτων berufend, giebt hier Aristarchs erste Ausgabe wieder; Ὑπομνήματα hat Aristarch nur zu Aristophanes Ausgabe und zu seiner eigenen erst en Ausgabe geschrieben, nicht zu seiner zweiten, s. Sengebüsch Hom. diss. 1p. 27 sqq. In der von Didymus zu Iliad. 13, 315 verglichenen Stelle Odyss. 5, 290 ist die Sachlage nicht klar; des Didymus Ausdruck, παρέκειτο ἑάαν, klingt so, als habe dort Aristarch zur Zeit seiner ersten Ausgabe die Schreibart ἑάαν gebilligt, aber nicht in den Text zu setzen gewagt, weil ἐλάαν dort besser verbürgt zu sein schien. Doch sind Didymus Worte auch mit der Annahme vereinbar, daß Aristarchs erste Ausgabe Odyss. 5, 290 ἑάαν im Texte gehabt habe. – Nach dieser Lage des Thatbestandes erscheint folgende Auffassung als möglich: Aristarch nahm ein Verbum ἑάω (oder ἐάω) an, futur. ἑάσω (oder ἐάσω), Bedeutung "sättigen", verwandt oder identisch ἄω, ἄσω; von diesem Verbum ἑάω steht Iliad. 13, 315 ganz regelrecht das futur., ἑάσουσιν αὐτὸν πολέμου; Odyss. 5, 290 steht der infin. ἑάαν, entweder praes. in eigner Bedeutung, das indirecte φημὶ αὐτὸν ἑάαν κακότητος entstanden aus dem directen conjunctiv. hortativ. ἄγε ἑῶ, "laß mich "ihn sättigen", "ich will, ich soll ihn sättigen", oder mit Enallage des Tempus praes. statt des futur., φημὶ αὐτὸν ἑάαν = "ich sage, daß ich ihn sättigen "werde", oder futur. attic., Nebenform von ἑάσειν; Iliad. 19, 402 steht das praes. ἑῶμεν mit Enallage des Tempus, wie ἐπὰν ἥκωσιν = ἐπὰν ἀφιγμένοι ὦσιν oder ἐπὰν ἀφίκωνται, und mit Auslassung des Objects, ἐπὰν ἑῶμεν (= ἑάσωμεν) πολέμου = ἐπὰν ἡμᾶς αὐτοὺς ἑῶμεν (= ἑάσωμεν) πολέμου, oder, eben dasselbe anders ausgedrückt, intransitiv, oder, eben dasselbe anders ausgedrückt, mit Enalllage des genus verbi, Activ statt des Passivs, wie ναιετάουσι = ναιετάονται. So werden grade von ἄω "sättigen" anderswo Formen bei Homer gebraucht, Iliad. 21, 70 ἱεμένη χροὸς ἄμεναι = "sich zu "sättigen", 15, 317 λιλαιόμενα χροὸς ἆσαι = "sich zu sättigen", 23, 157 γόοιο μὲν ἔστι καὶ ἆσαι = "sich zu sättigen". Ueber Aristarchs Annahmen von Enallage des Tempus und des genus verbi s. Friedlaender Aristonic. p. 2 sqq. – Ueber die ganze Sache vgl. man, mit großer Vorsicht, Buttmann Lexil. 2 S. 130 Spitzner Excurs. XXXI und Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 331.
См. также в других словарях:
Est! Est!! Est!!! Di Montefiascone — DOC Est! Est!! Est!!! Di Montefiascone Décret d’appellation 03/03/1966 Date de parution au Journal officiel italien 07/05/1966, n 111 Rendement (raisin/hectare) 130 q … Wikipédia en Français
Est! Est!! Est!!! di Montefiascone — DOC Est! Est!! Est!!! Di Montefiascone Décret d’appellation 03/03/1966 Date de parution au Journal officiel italien 07/05/1966, n 111 Rendement (raisin/hectare) 130 q Re … Wikipédia en Français
Est! est!! est!!! di montefiascone — DOC Est! Est!! Est!!! Di Montefiascone Décret d’appellation 03/03/1966 Date de parution au Journal officiel italien 07/05/1966, n 111 Rendement (raisin/hectare) 130 q … Wikipédia en Français
Est-anglie — Les royaumes de l Heptarchie (en jaune) vers 800 … Wikipédia en Français
EST — or Est or est may stand for:EST or Est or est*EST, a student run volunteer EMS team at Washington University in St. Louis. * est in French, meaning east , as in referring to France and to the Alsace, Franche Comté and Lorraine régions * est a… … Wikipedia
EST — bezeichnet: Est en Opijnen, eine ehemalige niederländische Gemeinde, die 1978 nach Neerijnen eingegliedert wurde Est (Burkina Faso), eine Region in Burkina Faso, Westafrika Est (Kamerun), eine Provinz in Kamerun, Afrika Est (Frankreich), eine… … Deutsch Wikipedia
ESt — bezeichnet: Est en Opijnen, eine ehemalige niederländische Gemeinde, die 1978 nach Neerijnen eingegliedert wurde Est (Burkina Faso), eine Region in Burkina Faso, Westafrika Est (Kamerun), eine Provinz in Kamerun, Afrika Est (Frankreich), eine… … Deutsch Wikipedia
Est (Homonymie) — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom … Wikipédia en Français
Est — bezeichnet: Est en Opijnen, eine ehemalige niederländische Gemeinde, die 1978 nach Neerijnen eingegliedert wurde In der französischen Sprache die Himmelsrichtung Osten, davon abgeleitet östliche Regionen mehrerer Staaten: Est (Burkina Faso), eine … Deutsch Wikipedia
Est (point cardinal) — Est Pour les articles homonymes, voir Est (homonymie). Est L est est un point cardinal, opposé à l ouest. Il correspond a … Wikipédia en Français
Est De L'Ontario — L’Est de l Ontario est une région de la province canadienne de l Ontario. Elle s étend d Ottawa au fleuve Saint Laurent. En 2004 la population s élevait à 1 647 000 (41.3% 226 705 francophones). Histoire … Wikipédia en Français