-
1 semita
sēmĭta, ae,f. [se-(=sed-), i.e. aside; and root mi-, to go; cf.: meo, trames], a narrow way, a path, foot - path, lane, by - way, etc. (opp. via, a highway; cf.: callis, trames): quā ibant, ab itu iter appellarunt;I.quā id anguste, semita ut semiter, dictum,
Varr. L. L. 5, § 35 Müll.Lit. (freq. and class.):B.angustissimae semitae,
Cic. Agr. 2, 35, 96; cf. Mart. 7, 61, 4:aut viam aut semitam monstrare,
Plaut. Rud. 1, 3, 30:decedam ego illi de viā, de semitā,
id. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8; Sen. Ep. 64, 10:scabras lutosasque semitas spectant, id. Ira, 3, 35, 5: omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,
Caes. B. G. 5, 19; so (opp. via) id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43:semita angusta et ardua,
id. 9, 24:ut Oresti nuper prandia in semitis decumae nomine magno honori fuerunt,
Cic. Off. 2, 17, 58; Suet. Ner. 48; Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):rara per occultos lucebat semita calles,
Verg. A. 9, 383:quā jacet Herculeis semita litoribus,
the narrow way, Prop. 1, 11, 2 et saep.—In mal. part., Plaut. Curc. 1, 1, 36; cf.vulgi,
Prop. 2, 23 (3, 17), 1.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):de viā in semitam degredi,
Plaut. Cas. 3, 5, 40.—Transf., of other ways or paths ( poet. and in post-Aug. prose):II.formicae praedam Convectant calle angusto... opere omnis semita fervet,
Verg. A. 4, 407;so of the same,
Plin. 11, 30, 36, § 110:Phryxi quā semita jungi Europamque Asiamque vetat,
Stat. Achill. 1, 409:spumea semita fugientis clavi,
Val. Fl. 4, 420:velox Lunae pigraque Saturni,
Claud. Laud. Stil. 2, 438:umida Iridis,
id. Rapt. Pros. 2, 99:aratri, id. de Apono, 25: arteriae, id est spiritus semitae,
Plin. 11, 37, 89, § 219.—Trop. (rare but class.), a way, path, road:locuples et speciosa vult esse eloquentia... feratur ergo non semitis, sed campis: non uti fontes angustis fistulis colliguntur, sed ut latissimi amnes totis vallibus fluat ac sibi viam, si quando non acceperit, faciat,
Quint. 5, 14, 31:illius ego semita feci viam,
Phaedr. 3, prol. 38:jam intellegetis, hanc pecuniam, quae via modo visa est exire ab isto, eandem semita revertisse,
Cic. Verr. 2, 2, 23, § 57:secretum iter et fallentis semita vitae,
Hor. Ep. 1, 18, 103:semita certe Tranquillae per virtutem patet unica vitae,
Juv. 10, 364:novum ad victoriam iter sanguinis sui semita aperire,
Flor. 1, 14, 4; so in eccl. Lat., freq., of a way of life, course of conduct, etc.:justitiae,
Vulg. Prov. 2, 8:justorum,
id. ib. 16, 17. -
2 sēmita
sēmita ae, f a narrow way, side-way, path, foot-path, lane, by-way: angustissima: notae, Cs.: ubi plures diversae semitae erant, L.: Rara per occultos lucebat semita calles, V.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. C.—Fig., a by-way, way, path, lane: Ego illius semitā feci viam, Ph.: viā exire... semitā revertisse: fallentis semita vitae, H.: recta, H.: Tranquillae vitae, Iu.* * * -
3 luceo
lūcĕo, xi, 2, v. n. [Sanscr. ruk, to be bright; Gr. luchnos, leukos, amphilukê; Lat. lux, lumen, lucidus, luna; O. H.-Germ. liŏht; Germ. Licht; cf. also illustris], to be light or clear, to shine, beam, glitter (syn.: splendeo, fulgeo).I.Lit.: (lumen) Nihilo minus ipsi lucet, Enn. ap. Cic. Off. 1, 16, 51 (Trag. v. 389 Vahl.): tum candida lumina lucent, id. ap. Fest. p. 228 and 229 Müll. (Ann. v. 157 Vahl.):2.(stella) luce lucebat aliena,
Cic. Rep. 4, 16, 16:dum meus assiduo luceat igne focus,
Tib. 1, 1, 6:lucet igne rogus,
Ov. H. 11, 104:rara per occultos lucebat semita calles,
Verg. A. 9, 383:lucet via longo Ordine flammarum,
id. ib. 11, 143; cf. Prop. 2, 14 (3, 6), 17:interior caeli qua semita lucet,
Stat. Th. 9, 641:(luminaria) lucent in firmamento caeli,
Vulg. Gen. 1, 15:niveo lucet in ore rubor,
Ov. Am. 3, 3, 6:lucent oculi,
id. M. 1, 239; Val. Fl. 6, 492:cinis in multam noctem pertinaciter luxit,
Suet. Tib. 74:virgatis lucent sagulis (sc. Galli),
glitter, Verg. A. 8, 660:taedā lucebis in illa,
i. e. shall burn, Juv. 1, 155:non amplius erit sol ad lucendum,
Vulg. Isa. 60, 19.—In the part. pres.:e rosea sol alte lampade lucens,
Lucr. 5, 610; so,globus lunae,
Verg. A. 6, 725:faces,
Ov. F. 3, 270:sedebat In solio Phoebus claris lucente smaragdis,
id. M. 2, 24:lucerna lucens in caliginoso loco,
Vulg. 2 Pet. 1, 19.— Poet., with acc.:huic lucebis novae nuptae facem,
will light her home with a torch, Plaut. Cas. 1, 30: tute tibi puer es;lautus luces cereum,
id. Curc. 1, 1, 9.—Of the day, daylight, etc., to appear, dawn, become light:(β).an umquam lucebit in orbe ille dies,
Sil. 16, 91:lucente jam die,
Amm. 21, 15, 2.—Esp., impers.: lucet, lucebat, etc., it is (was) light, it is (was) day, it is dawning:B.priusquam lucet, adsunt,
Plaut. Mil. 3, 1, 115:si lucet lucet: lucet autem, lucet igitur,
Cic. Ac. 2, 30, 96:si judicatum erit meridie non lucere,
id. Att. 1, 1, 1:nondum lucebat,
id. Rosc. Am. 34, 97:nec satis lucebat: cum autem luceret, etc.,
id. Att. 16, 13, a, 1:ubi lucere coepisset,
id. Div. 1, 23, 47: expergiscere: lucet hoc, it is light, it is day there (in the sky), Plaut. Mil. 2, 2, 63:hoc... luce lucebit,
id. Curc. 1, 3, 26. —Transf., to shine or show through, to be discernible, visible ( poet.):II.si qua Arabio lucet bombyce puella,
Prop. 2, 2, 25 (2, 3, 15):femineum lucet sic per bombycina corpus,
Mart. 8, 68, 7:vitalia lucent,
are uncovered, Stat. Th. 8, 525.—Trop., to shine forth, to be conspicuous, apparent, clear, evident:nunc imperii nostri splendor illis gentibus lucet,
Cic. Imp. Pomp. 14, 41:mea officia et studia, quae parum antea luxerunt,
id. Att. 3, 15, 4:cum res ipsa tot, tam claris argumentis luceat,
id. Mil. 23, 61:virtus lucet in tenebris,
id. Sest. 28, 60:tota oratio lucet,
Quint. 8, 5, 29; 9, 1, 19.—Hence, lūcens, entis, P. a., shining, bright, conspicuous: lucentior usus, Mall. Theod. de Metr. 9, 7. -
4 vea
vĭa ( vĕa, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae ( gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. [Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ochos, ochêma, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc.], a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.I.Lit.1.In gen.:2.viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,
Dig. 8, 3, 8:Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,
Cic. Agr. 2, 35, 96:et modo quae fuerat semita, facta via est,
Mart. 7, 61, 4:aut viam aut semitam monstret,
Plaut. Rud. 1, 3, 30:mi opsistere in viā,
id. Curc. 2, 3, 5:ire in viā,
Ter. Eun. 3, 2, 42:omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,
Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.:decedam ego illi de viā,
Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8:paulum ad dexteram de viā declinavi,
Cic. Fin. 5, 2, 5:decedere viā,
Suet. Tib. 31:aestuosa et pulverulenta via,
Cic. Att. 5, 14, 1:quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,
Caes. B. G. 1, 9:cursare huc illuc viā deterrimā,
Cic. Att. 9, 9, 2:in viam se dare,
to set out on a journey, id. Fam. 14, 12:te neque navigationi neque viae committere,
id. ib. 16, 4, 1:tu abi tuam viam,
Plaut. Rud. 4, 3, 88:milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,
along the highway, Liv. 25, 9, 4.—In a double sense:ire publicā viā,
Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):de viā in semitam degredi,
Plaut. Cas. 3, 5, 40:totā errare viā,
Ter. Eun. 2, 2, 14.—In partic., as the name of a particular street or road:B.tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia,
Cic. Phil. 12, 9, 22:Via Appia,
id. Mil. 6, 15; id. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Liv. 9, 29, 6;v. Appius: Via Campana,
Suet. Aug. 94;v. Campania: Sacra Via, in Rome, in the fourth region,
Varr. L. L. 5, § 47 Müll.; Fest. p. 290 ib.; Cic. Planc. 7, 17; Hor. Epod. 4, 7; 7, 8:Via Sacra,
id. S. 1, 9, 1;also written as one word, SACRAVIA,
Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1; cf. Charis. p. 6 P.; Diom. p. 401 ib. (v. sacer, I. A.); cf. Becker, Antiq. 1, p. 219 sq.— Hence, Sacrăvĭenses, ĭum, m., those dwelling on the Sacra Via, Fest. s. v. October equus, p. 178 Müll.—Transf.1.Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter):2.cum de viā languerem,
Cic. Phil. 1, 5, 12:nisi de viā fessus esset,
id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38:bidui,
id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27:longitudo viae,
Liv. 37, 33, 3:flecte viam velis,
Verg. A. 5, 28:tum via tuta maris,
Ov. M. 11, 747:feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,
id. H. 16, 22:ne inter vias praeterbitamus, metuo,
by the way, on the road, Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.—In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins:II.omnes ejus (sanguinis) viae,
Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts:quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,
id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.—Trop.A.In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus):B.vitae,
Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12:via vivendi,
Cic. Off. 1, 32, 118:rectam vitae viam sequi,
id. ib.:Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,
id. ib. 2, 12, 43:haec ad aeternam gloriam via est,
Plin. 2, 7, 5, § 18:haec una via omnibus ad salutem visa est,
Liv. 36, 27, 8:invenire viam ad mortem,
Plin. Ep. 3, 16, 12:totidem ad mortem viae sunt,
Sen. Contr. 1, 8, 6:cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,
Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137:totam ignoras viam gloriae,
id. Phil. 1, 14, 33:quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,
Tac. A. 16, 17:habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,
Cic. Verr. 1, 16, 48:defensionis ratio viaque,
id. ib. 2, 5, 1, §4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,
id. Leg. 1, 6, 18:docendi via,
id. Or. 32, 114:optimarum artium vias tradere,
id. Div. 2, 1, 1:(di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,
id. ib. 2, 49, 102:rectam instas viam,
i. e. you speak correctly, truly, Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly:ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28.—Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner:C.ingressu'st viam, i. e. rectam,
Plaut. Am. 1, 1, 273:in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,
rationally and methodically, Cic. Or. 33, 116:ut ratione et viā procedat oratio,
id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way):ipsus eam rem secum reputavit viā,
Ter. And. 2, 6, 11:viā et arte dicere,
Cic. Brut. 12, 46. —Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1. -
5 via
vĭa ( vĕa, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae ( gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. [Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ochos, ochêma, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc.], a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.I.Lit.1.In gen.:2.viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,
Dig. 8, 3, 8:Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,
Cic. Agr. 2, 35, 96:et modo quae fuerat semita, facta via est,
Mart. 7, 61, 4:aut viam aut semitam monstret,
Plaut. Rud. 1, 3, 30:mi opsistere in viā,
id. Curc. 2, 3, 5:ire in viā,
Ter. Eun. 3, 2, 42:omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,
Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.:decedam ego illi de viā,
Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8:paulum ad dexteram de viā declinavi,
Cic. Fin. 5, 2, 5:decedere viā,
Suet. Tib. 31:aestuosa et pulverulenta via,
Cic. Att. 5, 14, 1:quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,
Caes. B. G. 1, 9:cursare huc illuc viā deterrimā,
Cic. Att. 9, 9, 2:in viam se dare,
to set out on a journey, id. Fam. 14, 12:te neque navigationi neque viae committere,
id. ib. 16, 4, 1:tu abi tuam viam,
Plaut. Rud. 4, 3, 88:milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,
along the highway, Liv. 25, 9, 4.—In a double sense:ire publicā viā,
Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):de viā in semitam degredi,
Plaut. Cas. 3, 5, 40:totā errare viā,
Ter. Eun. 2, 2, 14.—In partic., as the name of a particular street or road:B.tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia,
Cic. Phil. 12, 9, 22:Via Appia,
id. Mil. 6, 15; id. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Liv. 9, 29, 6;v. Appius: Via Campana,
Suet. Aug. 94;v. Campania: Sacra Via, in Rome, in the fourth region,
Varr. L. L. 5, § 47 Müll.; Fest. p. 290 ib.; Cic. Planc. 7, 17; Hor. Epod. 4, 7; 7, 8:Via Sacra,
id. S. 1, 9, 1;also written as one word, SACRAVIA,
Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1; cf. Charis. p. 6 P.; Diom. p. 401 ib. (v. sacer, I. A.); cf. Becker, Antiq. 1, p. 219 sq.— Hence, Sacrăvĭenses, ĭum, m., those dwelling on the Sacra Via, Fest. s. v. October equus, p. 178 Müll.—Transf.1.Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter):2.cum de viā languerem,
Cic. Phil. 1, 5, 12:nisi de viā fessus esset,
id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38:bidui,
id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27:longitudo viae,
Liv. 37, 33, 3:flecte viam velis,
Verg. A. 5, 28:tum via tuta maris,
Ov. M. 11, 747:feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,
id. H. 16, 22:ne inter vias praeterbitamus, metuo,
by the way, on the road, Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.—In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins:II.omnes ejus (sanguinis) viae,
Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts:quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,
id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.—Trop.A.In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus):B.vitae,
Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12:via vivendi,
Cic. Off. 1, 32, 118:rectam vitae viam sequi,
id. ib.:Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,
id. ib. 2, 12, 43:haec ad aeternam gloriam via est,
Plin. 2, 7, 5, § 18:haec una via omnibus ad salutem visa est,
Liv. 36, 27, 8:invenire viam ad mortem,
Plin. Ep. 3, 16, 12:totidem ad mortem viae sunt,
Sen. Contr. 1, 8, 6:cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,
Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137:totam ignoras viam gloriae,
id. Phil. 1, 14, 33:quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,
Tac. A. 16, 17:habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,
Cic. Verr. 1, 16, 48:defensionis ratio viaque,
id. ib. 2, 5, 1, §4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,
id. Leg. 1, 6, 18:docendi via,
id. Or. 32, 114:optimarum artium vias tradere,
id. Div. 2, 1, 1:(di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,
id. ib. 2, 49, 102:rectam instas viam,
i. e. you speak correctly, truly, Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly:ut rectā viā rem narret ordine omnem,
Ter. Heaut. 4, 3, 28.—Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner:C.ingressu'st viam, i. e. rectam,
Plaut. Am. 1, 1, 273:in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,
rationally and methodically, Cic. Or. 33, 116:ut ratione et viā procedat oratio,
id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way):ipsus eam rem secum reputavit viā,
Ter. And. 2, 6, 11:viā et arte dicere,
Cic. Brut. 12, 46. —Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1. -
6 ferveō
ferveō —, —, ēre [FVR-], to be boiling hot, boil, ferment, glow, steam: Quaecumque immundis fervent adlata popinis, H.: stomachus fervet vino, Iu.— To be in a ferment, swarm, throng, surge: opere omnis semita fervet, V.: fervent examina putri De bove, O.: Fervet opus, is hotly pressed, V.—Fig., to burn, glow, be heated, be inflamed, be agitated, rage, rave: usque eo fervet avaritia, ut. etc.: Fervet avaritiā pectus, H.: animus tumidā fervebat ab irā, O.: equus cui plurima palma Fervet, shines, Iu.* * *fervere, ferbui, - V INTRANSbe (very) hot; boil/burn; seethe/surge; swarm; be turbulent/run strongly; froth; be warm/aroused/inflamed/feverish, reek (w/blood); be active/busy/agitated -
7 lūceō
lūceō lūxī, —, ēre [LVC-], to be light, be clear, shine, beam, glow, glitter: globus lunae, V.: faces, O.: (stella) luce lucebat alienā: luceat igne rogus, O.: Rara per occultos lucebat semita calles, glimmered, V.: taedā lucebis in illā, i. e. shall burn, Iu.: lucens ad imum Usque solum lympha, transparent, O.— Impers, it is light, is day, dawns: nondum lucebat: simul atque luceret.—Fig., to shine forth, be conspicuous, be apparent, be clear, be evident: imperi splendor illis gentibus lucem adferre coepit: mea studia, quae parum antea luxerunt: virtus lucet in tenebris.* * *lucere, luxi, - Vshine; be clear; be apparent/conspicuous; get light -
8 mōnstrō
mōnstrō āvī, ātus, āre [monstrum], to point out, exhibit, make known, indicate, inform, advise, teach, instruct, tell: (alqd) Indice digito, H.: erranti viam, Enn. ap. C.: via, quā semita monstrat, V.: iter, Cu.: palmam: scio ubi sit, verum numquam monstrabo, T.: res gestae Quo scribi possent numero, monstravit Homerus, H.: monstrate, Vidistis si quam sororum, V.: Summos posse viros nasci, etc., Iu.: inulas amaras incoquere, H.: Quod monstror digito praetereuntium, H.: alii ab amicis monstrabantur, were betrayed, Ta.— To ordain, institute, appoint: monstratus fatis Vespasianus, Ta.: monstratas excitat aras, appointed, V.: ignīs, O.— To advise, urge, stimulate: monstrat amor patriae (sc. ut hoc faciant), V.: conferre manum pudor iraque monstrat, V.: unde nisi intus Monstratum (sc. est), i. e. by natural instinct, H.* * *monstrare, monstravi, monstratus Vshow; point out, reveal; advise, teach -
9 nox
nox noctis, f [1 NEC-], night: umbra terrae soli officiens noctem efficit: nocte et die concoqui, in twenty-four hours: dinumerationes noctium ac dierum: omni nocte dieque, Iu.: primā nocte, at nightfall, Cs.: de nocte, by night: multā de nocte, late at night: multā nocte: ad multam noctem, Cs.: intempestā nocte, S.: nox proelium diremit, S.: sub noctem naves solvit, Cs.: Conari noctīsque et dies, T.: noctes et dies urgeri, night and day: concubiā nocte: nec discernatur, interdiu nocte, pugnent, by night, L.: O noctes cenaeque deum! i. e. glorious late suppers, H.: omnis et insanā semita nocte sonat, a revelling by night, Pr. — A dream: pectore noctem Accipit, V.— Death: omnīs una manet nox, H.: aeterna, V.— Darkness, obscurity, gloom of tempest: quae quasi noctem quandam rebus offunderet: imber Noctem hiememque ferens, V.— Blindness: Perpetua, O.— Person., the goddess of Night, sister of Erebus, C., V., O.—Fig., darkness, confusion: in hanc rei p. noctem incidisse.— Mental darkness, ignorance: quantum mortalia pectora caecae Noctis habent, O.— Obscurity, unintelligibility: mei versūs aliquantum noctis habebunt, O.* * *prima nocte -- early in the night; multa nocte -- late at night
-
10 nūllus
nūllus gen. nūllīus (m nūllī, T., C.; nūllius, H.), dat. nūllī (m nūllō, Cs.; f nūllae, Pr.), adj. [ne+ullus], not any, none, no: semita nulla, Enn. ap. C.: nulla videbatur aptior persona: elephanto beluarum nulla prudentior: nullo periculo perventuri, safely, Cs.: nullo discrimine, V.: nullius earum rerum consuli ius est, jurisdiction over none of, etc., S.: nullum meum minimum dictum, not the slightest word on my part: (Alpes) nullā dum viā superatae, no road as yet, L.: equestris pugna nulla admodum fuit, no fight at all, L.: nullā re unā magis commendari, quam, etc., no single: nullā rerum suarum non relictā, every one, L.—As subst m. and f no one, nobody: me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore: consistendi potestas erat nulli, Cs.: ego quidem nulli vestrum deero, L.: aut nullo aut quam paucissimis praesentibus, S.: Cur nemo est, nulla est, quae, etc., O.: nullis posset esse iucundior: nullis hominum cogentibus veniunt, V.—As subst n., nothing (for nihil): praeter laudem nullius avari, H.—Colloquially, not, not at all: memini, tametsi nullus moneas, T.: Philotimus nullus venit: ea (occasio) nulla contigerat, L.— Of no account, insignificant, trifling, worthless, null: igitur tu Titias leges nullas putas?: sed vides nullam esse rem p.: patre nullo, L.: alia quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt, S.—With esse, to be lost, be undone: nullus sum, T.: Nullu's, Geta, nisi, etc., it is all over with you, T.* * *Inulla, nullum (gen -ius) ADJno, none, not anyII -
11 per-angustus
per-angustus adj., very narrow: fretum: aditus, Cs.: via, L.: semita, Cu. -
12 stabiliō
stabiliō (poet. imperf. stabilībat), īvī, ītus, īre [stabilis], to make firm, confirm, stay, support: semita nulla pedem stabilibat, Enn. ap. C.: confirmandi et stabiliendi causā, Cs.—Fig., to establish, fix, confirm, make secure: libertatem civibus, Att. ap. C.: hanc rem p.: urbs stabilita tuis consiliis: res Capuae stabilitae Romanā disciplinā, L.* * *stabilire, stabilivi, stabilitus Vmake firm, establish -
13 tenuis
tenuis e, adj. with comp. tenuior and sup. tenuissimus [2 TA-], drawn out, meagre, slim, thin, lank, slender: Pinna, H.: acus, fine, O.: avena, V.: animae (defunctorum), O.—Of texture, thin, fine, close: vestes, O.: togae, H.: toga filo tenuissima, O.: natura oculos membranis tenuissimis saepsit.—Of substance, thin, rare, fine, slight: caelum: athereus locus tenuissimus est: agmen (militum), L.— Little, slight, trifling, inconsiderable, insignificant, poor, mean: oppidum: aqua, shallow, L.: tenuem fontibus adfer aquam, i. e. a little water, O.: sulcus, V.: Insignis tenui fronte Lycoris, low, H.: semita, narrow, V.: cibus, Ph.: opes: census, H.: praeda, Cs.: tenuissimum lumen: ventus, a breeze, V.—Of persons, poor: servus sit an liber, pecuniosus an tenuis.— Plur m. as subst: tenuīs praemio, stultos errore permovit: fortunae constitui tenuiorum videbantur: cuiusque censum tenuissimi auxerant.—Fig., fine, nice, delicate, subtle, exact: distinctio: cura, O.: rationes non ad tenue elimatae.— Weak, trifling, insignificant, mean, poor, slight: tenuissima valetudo, delicate, Cs.: sermo: in tenuissimis rebus labi: artificium: spes tenuior: curae, V.— Low in rank, mean, inferior, common: tenuiores, the lower orders: tenuis L. Virginius unusque de multis: tenuissimus quisque: adulescentes tenui loco orti, L.* * *tenue, tenuior -or -us, tenuissimus -a -um ADJthin, fine; delicate; slight, little, unimportant; weak, feeble -
14 adscendibilis
ascendĭbĭlis ( ads-), e, adj. [ascendo], that can be ascended or climbed: semita, Pomp. ap. Schol. ad Stat. Th. 10, 841. -
15 ascendibilis
ascendĭbĭlis ( ads-), e, adj. [ascendo], that can be ascended or climbed: semita, Pomp. ap. Schol. ad Stat. Th. 10, 841. -
16 callis
callis, is, m. ( fem., Varr. R. R. 2, 2, 10; Liv. 22, 14, 8; 31, 42, 8; 36, 15, 9; Curt. 3, 10, 10; 4, 16, 11; Amm. 30, 1, 15; 31, 10, 9; cf. Neue, Formenl. 1, p. 673) [etym. dub.; acc. to Serv. ad Verg. A. 4, 405, and Isid. Orig. 15, 16, 10, from callum; cf. Doed. Syn. IV. p. 68], a stony, uneven, narrow footway, a foot-path, a mountain-path, etc.; most freq., a path made by the treading of cattle: callis est iter pecudum inter montes angustum et tritum, a callo pecudum perduratum, Isid. Orig. l. l.: callis = via pecorum vestigiis trita, Vet. Gloss.I.Lit.:II.per calles silvestres,
Varr. R. R. 2, 9 fin.; 2, 10, 1 and 3; Cic. Sest. 5, 12 Orell.:inde prope inviis callibus ad dictatorem perfugerunt,
Liv. 22, 15, 10; cf. id. 32, 11, 2; Verg. A. 4, 405; cf. Ov. M. 7, 626 al.:per calles ignotos,
Liv. 31, 42, 8; 35, 27, 6; 36, 15, 9; 38, 2, 10; Curt. 7, 11, 7:secreti,
Verg. A. 6, 443:surgens,
Pers. 4 (3), 57.—Transf.A.A mountain-pasturage, alp, declivity, mountain-pass, defile (cf. Vogel ad Curt. 3, 10, 10 N. cr.):B.rara per occultos lucebat semita calles,
Verg. A. 9, 383 Heyne:nos hic pecorum modo per aestivos saltus deviasque callis exercitum ducimus,
Liv. 22, 14, 8:per calles saltusque Macedonicorum montium,
id. 44, 36, 10:in Ciliciae angustiis et inviis callibus dimicare,
Curt. 4, 13, 6:angustis in Ciliciae callibus,
id. 4, 9, 22; 5, 4, 4; 5, 4, 17; Liv. 35, 30, 10:quaestor, cui provincia vetere ex more calles evenerant,
Tac. A. 4, 27 Orell. and Draeg. ad loc.; cf.:(provincia) semitae callesque,
Suet. Aug. 19:calles consitae arboribus,
Amm. 31, 10, 9.— -
17 decedo
dē-cēdo, cessi, cessum, 3 ( inf. sync. decesse, Ter. Heaut. prol. 32; Cic. Fam. 7, 1, 2; Neue Formenl. 2, 536. The part. perf. decessus perh. only Rutil. Nam. 1, 313), v. n., to go away, depart, withdraw. (For syn. cf.: linquo, relinquo, desero, destituo, deficio, discedo, excedo. Often opp. to accedo, maneo; freq. and class.)—Constr. absol. with de, ex, or merely the abl.; rarely with ab.I.Lit.A.In gen.:B.decedamus,
Plaut. Bac. 1, 1, 74:de altera parte (agri) decedere,
Caes. B. G. 1, 31, 10:decedit ex Gallia Romam Naevius,
Cic. Quint. 4, 16:e pastu,
Verg. G. 1, 381; cf.:e pastu decedere campis,
id. ib. 4, 186:ex aequore domum,
id. ib. 2, 205;Italiā,
Sall. J. 28, 2:Numidiā,
id. ib. 38, 9:Africā,
id. ib. 20, 1;23, 1: pugnā,
Liv. 34, 47:praesidio,
id. 4, 29 (cf.:de praesidio,
Cic. de Sen. 20, 73):quae naves paullulum suo cursu decesserint,
i. e. had gone out of their course, Caes. B. C. 3, 112, 3; so,cum luminibus exstinctis decessisset viā,
had gone out of the way, Suet. Caes. 31:pantherae constituisse dicuntur in Cariam ex nostra provincia decedere,
Cic. Fam. 2, 11, 2.Esp.1.t. t.a.In milit. lang., to retire, withdraw from a former position:b.qui nisi decedat atque exercitum deducat ex his regionibus,
Caes. B. G. 1, 44, 19;so,
absol., id. ib. 1, 44 fin.; Hirt. B. G. 8, 50:de colle,
Caes. B. C. 1, 71, 3:de vallo,
id. B. G. 5, 43, 4:inde,
id. B. C. 1, 71 fin.:loco superiore,
Hirt. B. G. 8, 9; so with abl., Auct. B. Alex. 34; 35 (twice); 70 al.—In official lang.: de provincia, ex provincia, provinciā, or absol. (cf. Cic. Planc. 26, 65), to retire from the province on the expiration of a term of office:2.de provincia decessit,
Cic. Verr. 2, 2, 20;so,
id. Att. 7, 3, 5; id. Fam. 2, 15 (twice); Liv. 29, 19 Drak.:decedens ex Syria,
Cic. Tusc. 2, 25, 61; so,e Cilicia,
id. Brut. 1:ex Africa,
Nep. Cato, 1, 4:ex Asia,
id. Att. 4, 1:ex ea provincia,
Cic. Div. in Caecil. 1 Zumpt N. cr.:ut decedens Considius provinciā,
Cic. Lig. 1, 2; Liv. 39, 3; 41, 10:te antea, quam tibi successum esset, decessurum fuisse,
Cic. Fam. 3, 6; so absol., id. Planc. 26, 65 al.:Albinus Romam decessit,
Sall. J. 36 fin.; cf.:Romam ad triumphum,
Liv. 8, 13; 9, 16. —Rarely with a:cui cum respondissem, me a provincia decedere: etiam mehercule, inquit, ut opinor, ex Africa,
Cic. Planc. 26 fin.Decedere de viā; also viā, in viā alicui, alicui, or absol., to get out of the way, to give place, make way for one (as a mark of respect or of abhorrence):3.concedite atque abscedite omnes: de via decedite,
Plaut. Am. 3, 4, 1; cf.:decedam ego illi de via, de semita,
id. Trin. 2, 4, 80 (Cic. Clu. 59. [p. 517] 163; cf. II. B infra); cf.:qui fecit servo currenti in viā decesse populum,
Ter. Heaut. prol. 32:censorem L. Plancum via sibi decedere aedilis coegit,
Suet. Ner. 4; cf. id. Tib. 31:sanctis divis, Catul. 62, 268: nocti,
Verg. Ec. 8, 88:peritis,
Hor. Ep. 2, 2, 216 (cf.:cedere nocti,
Liv. 3, 60, 7).—Also, to get out of the way of, avoid:decedere canibus de via,
Cic. Rep. 1, 43, 67; cf.:hi numero impiorum habentur, his omnes decedunt, aditum defugiunt, etc.,
Caes. B. G. 6, 13, 7.—By zeugma, in the pass.:salutari, appeti, decedi, assurgi, deduci, reduci, etc.,
Cic. de Sen. 18, 63.Pregn., to depart, disappear (cf.: cedo, concedo).a.Of living beings, to decease, to die:b.si eos, qui jam de vita decesserunt,
Cic. Rab. Perd. 11:vitā,
Dig. 7, 1, 57, § 1; Vulg. 2 Mac. 6, 31; but commonly absol.:pater nobis decessit a. d. VIII. Kal. Dec.,
id. Att. 1, 6:cum paterfamiliae decessit,
Caes. B. G. 6, 19, 3; Nep. Arist. 3, 2, and 3; id. Cim. 1; id. Ages. 8, 6; Liv. 1, 34; 9, 17; Quint. 3, 6, 96 et saep.:cruditate contracta,
id. 7, 3, 33:morbo aquae intercutis,
Suet. Ner. 5 fin.:paralysi,
id. Vit. 3:ex ingratorum hominum conspectu morte decedere,
Nep. Timol. 1, 6.—Of inanimate things, to depart, go off; to abate, subside, cease:II.corpore febres,
Lucr. 2, 34:febres,
Nep. Att. 22, 3; Cels. 3, 3; cf.:quartana,
Cic. Att. 7, 2 (opp. accedere):decessisse inde aquam,
run off, fallen, Liv. 30, 38 fin.; cf.:decedere aestum,
id. 26, 45; 9, 26 al.:de summa nihil decedet,
to be wanting, to fail, Ter. Ad. 5, 3, 30; Cic. Clu. 60, 167; cf.:quicquid libertati plebis caveretur, id suis decedere opibus credebant,
Liv. 3, 55:decedet jam ira haec, etsi merito iratus est,
Ter. Hec. 3, 5, 55 (for which ib. 5, 2, 15: cito ab eo haec ira abscedet):postquam invidia decesserat,
Sall. J. 88, 1; Liv. 33, 31 fin.; Tac. A. 15, 16 al.:priusquam ea cura decederet patribus,
Liv. 9, 29; so with dat., id. 2, 31; 23, 26; Tac. A. 15, 20; 44.— Poet.:incipit et longo Scyros decedere ponto,
i. e. seems to flee before them, Stat. Ach. 2, 308.—In the Aug. poets sometimes of the heavenly bodies, to go down, set:et sol crescentes decedens duplicat umbras,
Verg. E. 2, 67; so id. G. 1, 222; Ov. M. 4, 91; hence also of the day, to depart:te veniente die, te decedente canebat,
Verg. G. 4, 466;also of the moon,
to wane, Gell. 20, 8, 7.Trop.A.De possessione, jure, sententia, fide, etc. (and since the Aug. per. with abl. alone;(α).the reading ex jure suo,
Liv. 3, 33, 10, is very doubtful), to depart from; to give up, resign, forego; to yield, to swerve from one's possession, station, duty, right, opinion, faith, etc.With de:(β).cogere aliquem de suis bonis decedere,
Cic. Verr. 2, 2, 17 fin.; cf.:de hypothecis,
id. Fam. 13, 56, 2;and de possessione,
id. Agr. 2, 26;de suo jure,
id. Rosc. Am. 27; id. Att. 16, 2:qui de civitate decedere quam de sententia maluit,
id. Balb. 5:de officio ac dignitate,
id. Verr. 1, 10:de foro decedere,
to retire from public life, Nep. Att. 10, 2:de scena,
to retire from the stage, Cic. Fam. 7, 1, 2; cf. impers.:de officio decessum,
Liv. 8, 25 fin. —With abl. alone (so usually in Liv.):(γ).jure suo,
Liv. 3, 33 fin.:sententiā,
Tac. A. 14, 49:instituto vestro,
Liv. 37, 54:officio (opp. in fide atque officio pristino fore),
id. 27, 10; 36, 22:fide,
id. 31, 5 fin.; 34, 11; 45, 19 al.:poema... si paulum summo decessit, vergit ad imum,
Hor. A. P. 378.—Very rarely with ab:(δ).cum (senatus) nihil a superioribus continuorum annorum decretis decesserit,
Cic. Fl. 12.—Absol.: si quos equites decedentis nactus sum, supplicio adfeci, Asin. Pol. ap. C. Fam. 10, 32, 5.B.De via, to depart, deviate from the right way:C.se nulla cupiditate inductum de via decessisse,
Cic. Cael. 16, 38:moleste ferre se de via decessisse,
id. Clu. 59, 163; so,viā dicendi,
Quint. 4, 5, 3.(acc. to no. I. B. 2) To give way, yield to another (i. e. to his will or superior advantages—very rare):D.vivere si recte nescis, decede peritis,
Hor. Ep. 2, 2, 213:ubi non Hymetto Mella decedunt,
are not inferior, id. Od. 2, 6, 15.( poet.) To avoid, shun, escape from (cf. I. B. 2 supra): nec serae meminit decedere nocti, to avoid the late night, i. e. the coldness of night, Varius ap. Macr. S. 6, 2, 20; Verg. Ecl. 8, 88; id. G. 3, 467:E.calori,
id. ib. 4, 23.To fall short of, degenerate from:* III.de generis nobilitate,
Pall. 3, 25, 2: a rebus gestis ejus et gloriae splendore, Justin. 6, 3, 8.For the simple verb (v. cedo, no. I. 2), to go off, turn out, result in any manner:prospere decedentibus rebus,
Suet. Caes. 24. -
18 ferveo
fervĕo, bŭi, 2, or fervo, vi, 3 (the latter form ante-and post-class., Plaut. Pseud. 3, 2, 51; Lucr. 2, 41 al.; poet. in class. per., e.g. Verg. G. 1, 456; id. A. 8, 677; Prop. 2, 8, 32;I.not in Hor.: si quis antiquos secutus fervĕre brevi media syllaba dicat, deprehendatur vitiose loqui, etc.,
Quint. 1, 6, 7), v. n. [root phru-, to wave, flicker; Sanscr. bhur-, be restless; cf. phrear, Germ. Brunnen, Lat. fretum; v. Fick, Vergl. Wört. p. 140; Curt. Gr. Etym. p. 304], to be boiling hot, to boil, ferment, glow (class.; most freq. in poets.; syn.: calere, aestuare, ebullire, ardescere, ignescere; ardere, flagrare, tepere).Lit.(α).Form ferveo:(β).cum aliqua jam parte mustum excoctum in se fervebit,
Col. 12, 19, 5:quaecumque immundis fervent allata popinis,
steam, smoke, Hor. S. 2, 4, 62:bacas bullire facies: et ubi diu ferbuerint,
Pall. Jan. 19:exemptusque testa, Qua modo ferbuerat Lyaeus,
Stat. S. 4, 5, 16:stomachus domini fervet vino,
Juv. 5, 49.—Form fervo: fervit aqua et fervet: fervit nunc, fervet ad annum, Lucil. ap. Quint. 1, 6, 8: quando (ahenum) fervit, Titin. ap. Non. 503, 5: facite ut ignis fervat, Pomp. ap. Non. 504, 27:(γ).postea ferve bene facito (brassicam): ubi ferverit, in catinum indito,
Cato, R. R. 157, 9:sol fervit,
is hot, Gell. 2, 29, 10.—In an uncertain form;II.ferventem,
Plin. 32, 5, 18, § 51:fervere,
id. 14, 9, 11, § 83.—Poet. transf.1.To boil up, foam, rage:2.omne Excitat (turbo) ingenti sonitu mare, fervĕre cogens,
Lucr. 6, 442:omnia tunc pariter vento nimbisque videbis Ferĕre,
Verg. G. 1, 456.—To be in a ferment, to swarm with numbers; to come forth in great numbers, to swarm forth: fervĕre piratis vastarique omnia circum, Varr. ap. Non. 503, 22:III. (α).Marte Fervĕre Leucaten,
Verg. A. 8, 677; cf.:opere omnis semita fervet... Quosque dabas gemitus, cum litora fervĕre late Prospiceres,
id. ib. 4, 407 sq.:fora litibus omnia fervent,
Mart. 2, 64, 7:forte tuas legiones per loca campi fervere cum videas,
Lucr. 2, 41:fervere classem,
id. 2, 47; Att. ap. Paul. ex Fest. p. 78 Müll. (Trag. v. 483 Rib.):fervent examina putri De bove,
Ov. F. 1, 379; Val. Fl. 6, 588; Sil. 6, 317; 9, 243 al.—Form ferveo:(β).usque eo fervet efferturque avaritia, ut, etc.,
Cic. Quint. 11, 38; cf.:fervet avaritiā miseroque cupidine pectus,
Hor. Ep. 1, 1, 33:et fervent multo linguaque corque mero,
Ov. F. 2, 732:animus tumida fervebat ab ira,
id. M. 2, 602:fervet immensusque ruit profundo Pindarus ore,
rages, Hor. C. 4, 2, 7: fervet opus redolentque thymo fragrantia mella, glows, i. e. is carried on briskly, Verg. G. 4, 169; Lucil. Aetna, 167:inter vos libertorumque cohortem Pugna fervet,
Juv. 5, 29:equus cui plurima palma fervet,
shines, id. 8, 59.— Poet., with inf.: sceptrumque capessere fervet, burns, i. e. eagerly desires, Claud. ap. Ruf. 2, 295:stagna secare,
id. B. Gild. 350.—Form fervo: heu cor irā fervit caecum, amentiā rapior ferorque, Att. ap. Non. 503, 7; cf.:A.cum fervit maxime,
Ter. Ad. 4, 1, 18 (Prisc. p. 866 P.): hoc nunc fervit animus, hoc volo, Afran. ap. Non. 503, 9:domus haec fervit flagiti,
Pomp. ib. 8:se fervere caede Lacaenae,
Val. Fl. 7, 150; cf.:hostem fervere caede novā,
Verg. A. 9, 693.— Pass. impers.: quanta vociferatione fervitur! Afran. ap. Non. 505, 25.— Hence, fervens, entis, P. a., boiling hot, glowing, burning.Lit.:2.foculi,
Plaut. Capt. 4, 2, 67:aqua,
Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67; cf.:ferventissima aqua,
Col. 12, 50, 21: ferventes fusili ex argilla glandes, * Caes. B. G. 5, 43, 1:rotae,
swift, Sil. 2, 199; cf. Ov. P. 1, 8, 68:aurum,
shining, Mart. 10, 74, 6:in cinere ferventi leniter decoquere,
Plin. 25, 8, 50, § 90:saxa vapore,
Lucr. 1, 491:cera,
Plin. 11, 37, 45, § 127:dictamnum fervens et acre gustu,
id. 25, 8, 53, § 92:horae diei,
id. 17, 22, 35, § 189:vulnus,
smoking, warm, Ov. M. 4, 120:ferventia caedibus arva,
Sil. 9, 483:(fluvius) Spumeus et fervens,
raging, Ov. M. 3, 571:vultus modesto sanguine,
glowing, blushing, Juv. 10, 300.— Subst.:si ferventia os intus exusserint,
Plin. 30, 4, 9, § 27.—Transf., of sound, hissing:B.(sono) resultante in duris, fervente in umidis,
Plin. 2, 80, 82, § 193.—Trop., hot, heated, inflamed, impetuous:fortis animus et magnus in homine non perfecto nec sapiente ferventior plerumque est,
too ardent and impetuous, Cic. Off. 1, 15, 46: ferventes latrones, violent, furious, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 3:quale fuit Cassi rapido ferventius amni Ingenium,
impetuous, Hor. S. 1, 10, 62:meum Fervens difficili bile tumet jecur,
id. C. 1, 13, 4:fervens ira oculis,
sparkling, Ov. M. 8, 466:mero fervens,
drunken, Juv. 3, 283.— Sup.:in re ferventissima friges,
Auct. Her. 4, 15, 21.— Hence, adv.: ferventer, hotly, warmly: ferventer loqui, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2; cf.:ferventissime concerpi,
id. ib. 8, 6, 5:ferventius,
Aug. de Genes. ad Lit. 2, 5. -
19 insanum
in-sānus, a, um, adj., unsound in mind.I.Lit., mad, insane (syn.:II. A.furiosus, fanaticus): quod idem contigit insanis,
Cic. Ac. 2, 17, 52:si fecisset Juno maritum insanum,
Juv. 6, 620. —Ex stultis insanos facere, Ter. Eun. 2, 2, 23:2.acrior et insanior cupiditas,
Cic. Verr. 2, 4, 18, § 39:insanissima concio,
id. Mil. 17, 45:homo insanissimus,
id. Rosc. Am. 12, 33:uter est insanior horum?
Hor. S. 2, 3, 102.—Transf., of inanim. and abstr. things:B.caedis insana cupido,
Verg. A. 9, 760:amor duri Martis,
id. E. 10, 44:insano verba tonare foro,
i. e. where there is a great bustle, Prop. 4 (5), 1, 134:omnis et insana semita nocte sonat,
i. e. of women raving about, id. 4 (5), 8, 60:insani enses,
Calp. Ecl. 1, 59:fluctus,
Verg. E. 9, 43:venti,
Tib. 2, 4, 9:vires Austri,
Ov. M. 12, 510:insana Caprae sidera,
Hor. C. 3, 7, 6. —That causes madness (cf. "The insane root, that takes the reason prisoner," Shaks. Macb. 1, 3):C.laurum insanam vocant, quoniam si quid ex ea decerptum inferatur navibus, jurgia fiunt, donec abiciatur,
Plin. 16, 44, 89, § 239:herba,
that produces madness, Ser. Samm. 20:fames,
that drives one to madness, Luc. 7, 413.—Outrageous, monstrous, violent, extravagant, excessive:D. 1. a.substructionum insanae moles,
Cic. Mil. 31, 85:substructiones Capitolii insanae,
Plin. 36, 14, 2, § 104:labor,
Verg. A. 6, 135:trepidatio,
Liv. 32, 17, 16:cum stupet insanis acies fulgoribus,
Hor. S. 2, 2, 5:vites,
that bear excessively, three times, Plin. 16, 27, 50, § 115; cf. adv., 3. insanum. —Madly, insanely:b.amare,
Plaut. Curc. 1, 3, 20. — Comp.:in silvam non ligna feras insanius,
Hor. S. 1, 10, 34.— Sup.:insanissime desperare,
Aug. Ep. 238.—Outrageously, excessively:2.esuriens insane bene,
Plaut. Mil. 1, 1, 24; cf. Varr. L. L. 7, § 86 Müll.—in-sānĭter, madly, violently, excessively: ludit nimium insaniter, Pomp. ap. Non. 509, 31; Prisc. p. 1010 P.—3.insānum, outrageously, vehemently, excessively:insanum malum = pessimum,
Plaut. Trin. 3, 2, 47:porticus, insanum bona,
id. Most. 3, 3, 5:magnum molior negotium,
id. Bacch. 4, 5, 1: valde, id. Fragm. ap. Non. 127, 26. -
20 insanus
in-sānus, a, um, adj., unsound in mind.I.Lit., mad, insane (syn.:II. A.furiosus, fanaticus): quod idem contigit insanis,
Cic. Ac. 2, 17, 52:si fecisset Juno maritum insanum,
Juv. 6, 620. —Ex stultis insanos facere, Ter. Eun. 2, 2, 23:2.acrior et insanior cupiditas,
Cic. Verr. 2, 4, 18, § 39:insanissima concio,
id. Mil. 17, 45:homo insanissimus,
id. Rosc. Am. 12, 33:uter est insanior horum?
Hor. S. 2, 3, 102.—Transf., of inanim. and abstr. things:B.caedis insana cupido,
Verg. A. 9, 760:amor duri Martis,
id. E. 10, 44:insano verba tonare foro,
i. e. where there is a great bustle, Prop. 4 (5), 1, 134:omnis et insana semita nocte sonat,
i. e. of women raving about, id. 4 (5), 8, 60:insani enses,
Calp. Ecl. 1, 59:fluctus,
Verg. E. 9, 43:venti,
Tib. 2, 4, 9:vires Austri,
Ov. M. 12, 510:insana Caprae sidera,
Hor. C. 3, 7, 6. —That causes madness (cf. "The insane root, that takes the reason prisoner," Shaks. Macb. 1, 3):C.laurum insanam vocant, quoniam si quid ex ea decerptum inferatur navibus, jurgia fiunt, donec abiciatur,
Plin. 16, 44, 89, § 239:herba,
that produces madness, Ser. Samm. 20:fames,
that drives one to madness, Luc. 7, 413.—Outrageous, monstrous, violent, extravagant, excessive:D. 1. a.substructionum insanae moles,
Cic. Mil. 31, 85:substructiones Capitolii insanae,
Plin. 36, 14, 2, § 104:labor,
Verg. A. 6, 135:trepidatio,
Liv. 32, 17, 16:cum stupet insanis acies fulgoribus,
Hor. S. 2, 2, 5:vites,
that bear excessively, three times, Plin. 16, 27, 50, § 115; cf. adv., 3. insanum. —Madly, insanely:b.amare,
Plaut. Curc. 1, 3, 20. — Comp.:in silvam non ligna feras insanius,
Hor. S. 1, 10, 34.— Sup.:insanissime desperare,
Aug. Ep. 238.—Outrageously, excessively:2.esuriens insane bene,
Plaut. Mil. 1, 1, 24; cf. Varr. L. L. 7, § 86 Müll.—in-sānĭter, madly, violently, excessively: ludit nimium insaniter, Pomp. ap. Non. 509, 31; Prisc. p. 1010 P.—3.insānum, outrageously, vehemently, excessively:insanum malum = pessimum,
Plaut. Trin. 3, 2, 47:porticus, insanum bona,
id. Most. 3, 3, 5:magnum molior negotium,
id. Bacch. 4, 5, 1: valde, id. Fragm. ap. Non. 127, 26.
См. также в других словарях:
sêmita — s. f. Atalho; senda. ♦ Grafia em Portugal: sémita … Dicionário da Língua Portuguesa
sémita — s. f. Atalho; senda. ♦ Grafia no Brasil: sêmita … Dicionário da Língua Portuguesa
semita — adjetivo,sustantivo masculino y femenino 1. [Conjunto de pueblos] que se estableció en Oriente Próximo entre el V y el I milenio a. C., con lenguas, cultura y religión emparentadas. 2. De este conjunto de pueblos: las lenguas semitas. 3 … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
Semita — Sem i*ta, n.; pl. {Semit[ae]}. [L., a path.] (Zo[ o]l.) A fasciole of a spatangoid sea urchin. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
Semĭta — (lat.), 1) Fußweg; 2) in den Städten die Quer u. Verbindungsgassen; 3) in den Weinbergen der von Süd nach Nord gehende kleinere od. schmälere Weg … Pierer's Universal-Lexikon
SEMITA — vide infra Via … Hofmann J. Lexicon universale
semita — adj. 2 g. s. 2 g. 1. Indivíduo pertencente a uma raça que se diz descendente de Sem, personagem bíblica e um dos filhos de Noé. 2. Judeu. ‣ Etimologia: Sem, antropônimo + ita … Dicionário da Língua Portuguesa
šemita — šemíta ž DEFINICIJA jud. institucija židovskog biblijskog zakonodavstva po kojoj svake sedme godine zemlja mora počinuti, tj. ne smije se obrađivati ETIMOLOGIJA hebr. šëmiṭṭāh: godina otpusta … Hrvatski jezični portal
semita — {{#}}{{LM S35372}}{{〓}} {{SynS36258}} {{[}}semita{{]}} ‹se·mi·ta› {{《}}▍ adj.inv.{{》}} {{<}}1{{>}} De los semitas o relacionado con los pueblos descendientes de Sem (personaje bíblico). {{《}}▍ adj.inv./s.com.{{》}} {{<}}2{{>}} Descendiente de Sem… … Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos
semita — ► adjetivo 1 De una familia de pueblos del Próximo oriente que hablaban o hablan en la actualidad lenguas semíticas. ► adjetivo/ sustantivo masculino femenino 2 Se refiere a la persona perteneciente a estos pueblos: ■ los árabes e israelís son… … Enciclopedia Universal
semita — 1se·mì·ta agg., s.m. e f. CO 1. agg., semitico 2. agg., s.m. e f., che, chi appartiene a un gruppo etnico linguistico diffuso nel Vicino Oriente | estens., ebreo {{line}} {{/line}} DATA: 1858. ETIMO: der. di Sem, ebr. Šēm, figlio di Noè, dal… … Dizionario italiano