Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

sēmita

  • 1 semita

    semita, ae, f. [st2]1 [-] chemin latéral (à une route), voie pour les piétons, trottoir. [st2]2 [-] chemin étroit, sentier, ruelle; route, voie, passage.    - de viâ in semitam degredi, Plaut. Cas. 3, 5, 40: quitter la chaussée pour le trottoir (= sortir d'embarras).    - quae fuerat semita, facta via est, Mart.: ce qui n'était qu'un sentier est une rue aujourd'hui.    - decedam ego illi de semitâ, Plaut. Trin. 2, 4, 80: je lui laisserai le haut du pavé.    - Phryxi semita, Stat. Achill. 1, 409: le détroit du Phryxus.    - spiritus semitae, Plin. 11, 37, 89, § 219: les canaux de l'air (les artères).    - semita aratri, Claud. de Apono, 25: sillon tracé par la charrue.    - semita lunae, Claud. Laud. Stil. 2, 438: la marche de la lune.    - fallentis semita vitae, Hor. Ep. 1, 18, 103: le sentier d'une vie ignorée.    - eloquentia... feratur non semitis, sed campis, Quint. 5, 14, 31: que l'éloquence s'élance, non par d'étroits sentiers, mais en pleine campagne.    - qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132: ceux qui ne connaissent pas leur chemin montre la route aux autres.    - alterius semitâ facere viam, Phaedr. 3, prol. 38: marcher sur les traces d'un autre.
    * * *
    semita, ae, f. [st2]1 [-] chemin latéral (à une route), voie pour les piétons, trottoir. [st2]2 [-] chemin étroit, sentier, ruelle; route, voie, passage.    - de viâ in semitam degredi, Plaut. Cas. 3, 5, 40: quitter la chaussée pour le trottoir (= sortir d'embarras).    - quae fuerat semita, facta via est, Mart.: ce qui n'était qu'un sentier est une rue aujourd'hui.    - decedam ego illi de semitâ, Plaut. Trin. 2, 4, 80: je lui laisserai le haut du pavé.    - Phryxi semita, Stat. Achill. 1, 409: le détroit du Phryxus.    - spiritus semitae, Plin. 11, 37, 89, § 219: les canaux de l'air (les artères).    - semita aratri, Claud. de Apono, 25: sillon tracé par la charrue.    - semita lunae, Claud. Laud. Stil. 2, 438: la marche de la lune.    - fallentis semita vitae, Hor. Ep. 1, 18, 103: le sentier d'une vie ignorée.    - eloquentia... feratur non semitis, sed campis, Quint. 5, 14, 31: que l'éloquence s'élance, non par d'étroits sentiers, mais en pleine campagne.    - qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132: ceux qui ne connaissent pas leur chemin montre la route aux autres.    - alterius semitâ facere viam, Phaedr. 3, prol. 38: marcher sur les traces d'un autre.
    * * *
        Semita, semitae, pen. corr. Caesar. Une sente, Un sentier.
    \
        Velox semita Lunae. Claud. Le cours ou mouvement de la Lune.
    \
        Spumea subsequitur fugientis semita claui. Valer. Flac. Le vestige et la trace du gouvernal de la navire qui s'en va.
    \
        Vitae fallentis semita. Horat. Vie solitaire et secrette.
    \
        Semitae in vrbe. Rues.

    Dictionarium latinogallicum > semita

  • 2 semita

    sēmĭta, ae,f. [se-(=sed-), i.e. aside; and root mi-, to go; cf.: meo, trames], a narrow way, a path, foot - path, lane, by - way, etc. (opp. via, a highway; cf.: callis, trames): quā ibant, ab itu iter appellarunt;

    quā id anguste, semita ut semiter, dictum,

    Varr. L. L. 5, § 35 Müll.
    I.
    Lit. (freq. and class.):

    angustissimae semitae,

    Cic. Agr. 2, 35, 96; cf. Mart. 7, 61, 4:

    aut viam aut semitam monstrare,

    Plaut. Rud. 1, 3, 30:

    decedam ego illi de viā, de semitā,

    id. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8; Sen. Ep. 64, 10:

    scabras lutosasque semitas spectant, id. Ira, 3, 35, 5: omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,

    Caes. B. G. 5, 19; so (opp. via) id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43:

    semita angusta et ardua,

    id. 9, 24:

    ut Oresti nuper prandia in semitis decumae nomine magno honori fuerunt,

    Cic. Off. 2, 17, 58; Suet. Ner. 48; Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):

    rara per occultos lucebat semita calles,

    Verg. A. 9, 383:

    quā jacet Herculeis semita litoribus,

    the narrow way, Prop. 1, 11, 2 et saep.—In mal. part., Plaut. Curc. 1, 1, 36; cf.

    vulgi,

    Prop. 2, 23 (3, 17), 1.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):

    de viā in semitam degredi,

    Plaut. Cas. 3, 5, 40.—
    B.
    Transf., of other ways or paths ( poet. and in post-Aug. prose):

    formicae praedam Convectant calle angusto... opere omnis semita fervet,

    Verg. A. 4, 407;

    so of the same,

    Plin. 11, 30, 36, § 110:

    Phryxi quā semita jungi Europamque Asiamque vetat,

    Stat. Achill. 1, 409:

    spumea semita fugientis clavi,

    Val. Fl. 4, 420:

    velox Lunae pigraque Saturni,

    Claud. Laud. Stil. 2, 438:

    umida Iridis,

    id. Rapt. Pros. 2, 99:

    aratri, id. de Apono, 25: arteriae, id est spiritus semitae,

    Plin. 11, 37, 89, § 219.—
    II.
    Trop. (rare but class.), a way, path, road:

    locuples et speciosa vult esse eloquentia... feratur ergo non semitis, sed campis: non uti fontes angustis fistulis colliguntur, sed ut latissimi amnes totis vallibus fluat ac sibi viam, si quando non acceperit, faciat,

    Quint. 5, 14, 31:

    illius ego semita feci viam,

    Phaedr. 3, prol. 38:

    jam intellegetis, hanc pecuniam, quae via modo visa est exire ab isto, eandem semita revertisse,

    Cic. Verr. 2, 2, 23, § 57:

    secretum iter et fallentis semita vitae,

    Hor. Ep. 1, 18, 103:

    semita certe Tranquillae per virtutem patet unica vitae,

    Juv. 10, 364:

    novum ad victoriam iter sanguinis sui semita aperire,

    Flor. 1, 14, 4; so in eccl. Lat., freq., of a way of life, course of conduct, etc.:

    justitiae,

    Vulg. Prov. 2, 8:

    justorum,

    id. ib. 16, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > semita

  • 3 semita

    sēmita, ae, f. (zu meo), der Fußweg, Fußsteig, Pfad, Nebenweg, I) eig. u. übtr.: a) eig.: proclivis, Liv.: angusta et ardua, Liv.: perangusta, Curt.: angustissimae semitae, Cic.: neque eo quo pervenire volumus semitae tritae (ferunt), Varro LL.: decedam ego illi de via, de semita, als Ehrenbezeigung, Plaut.: ebenso equo desiliam, caput adaperiam, semitā cedam, Sen.: omnibus viis semitisque essedarios ex silvis emittebat, Caes.: petra undique abscisa et abrupta semitā perangustā aditur, Curt.: repletas semitas inter vulgus aliud puerorum et mulierum huc atque illuc euntium, Liv. – Sprichw., qui sibi semitam (ihren eigenen Weg) non sapiunt, alteri monstrant viam, von denen, die anderen raten wollen, sich selbst aber nicht raten können, Enn. fr. scen. 321. – b) übtr.: arteriae, id est spiritus semitae, Plin.: lunae, Bahn, Lauf, Claud. – II) bildl.: illius (Aesopi) porro ego semitā feci viam, auf seinem Pfade habe ich weitere Bahn gemacht (= ich habe seinen Stoff erweitert), Phaedr.: pecuniam, quae viā visa est exire ab isto, eandem semitā revertisse, Cic.: nunc pol in rectam redii semitam, bin ich auf die richtige Spur gekommen, Plaut.: s. vitae, Hor. – / Falsche Form semitibus für semitis, Corp. inscr. Lat. 3, 5524.

    lateinisch-deutsches > semita

  • 4 semita

    sēmita, ae, f. (zu meo), der Fußweg, Fußsteig, Pfad, Nebenweg, I) eig. u. übtr.: a) eig.: proclivis, Liv.: angusta et ardua, Liv.: perangusta, Curt.: angustissimae semitae, Cic.: neque eo quo pervenire volumus semitae tritae (ferunt), Varro LL.: decedam ego illi de via, de semita, als Ehrenbezeigung, Plaut.: ebenso equo desiliam, caput adaperiam, semitā cedam, Sen.: omnibus viis semitisque essedarios ex silvis emittebat, Caes.: petra undique abscisa et abrupta semitā perangustā aditur, Curt.: repletas semitas inter vulgus aliud puerorum et mulierum huc atque illuc euntium, Liv. – Sprichw., qui sibi semitam (ihren eigenen Weg) non sapiunt, alteri monstrant viam, von denen, die anderen raten wollen, sich selbst aber nicht raten können, Enn. fr. scen. 321. – b) übtr.: arteriae, id est spiritus semitae, Plin.: lunae, Bahn, Lauf, Claud. – II) bildl.: illius (Aesopi) porro ego semitā feci viam, auf seinem Pfade habe ich weitere Bahn gemacht (= ich habe seinen Stoff erweitert), Phaedr.: pecuniam, quae viā visa est exire ab isto, eandem semitā revertisse, Cic.: nunc pol in rectam redii semitam, bin ich auf die richtige Spur gekommen, Plaut.: s. vitae, Hor. – Falsche Form semitibus für semitis, Corp. inscr. Lat. 3, 5524.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > semita

  • 5 sēmita

        sēmita ae, f    a narrow way, side-way, path, foot-path, lane, by-way: angustissima: notae, Cs.: ubi plures diversae semitae erant, L.: Rara per occultos lucebat semita calles, V.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. C.—Fig., a by-way, way, path, lane: Ego illius semitā feci viam, Ph.: viā exire... semitā revertisse: fallentis semita vitae, H.: recta, H.: Tranquillae vitae, Iu.
    * * *

    Latin-English dictionary > sēmita

  • 6 semita

    sēmita, ae f. [ no Vr из semĭter «полудорога»]
    1) узкая дорожка, просёлочная дорога, тропа, тж. дорога вдоль улицы для пешеходов, тротуар (s. angusta, proclivis L, C etc.)
    decedĕre alicui de semĭtā Pl или cedere semĭtā Sen — уступать кому-л, дорогу
    qua sibi semĭtam non sapiunt, alteri monstrant viam погов. Enn ap. C — (иные) не знают, по какой тропинке самим идти, а другим указывают дорогу
    alicujus semĭtā (v. l. semitam) facere viam погов. Ph — пойти дальше по намеченному кем-л. пути, т. е. продолжить начатое им дело
    2) перен. борозда, длинный след (spumea s. fugientis clavi, sc. navis VF)
    3) движение, бег (velox lunae s. Cld)

    Латинско-русский словарь > semita

  • 7 semita

    semita semita, ae f тропинка

    Латинско-русский словарь > semita

  • 8 semita

    тропинка (1. 157 § I D. 50, 16).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > semita

  • 9 Sémita cérte Tránquilláe per vírtutém patet única vítae

    Конечно,
    Лишь добродетель дает нам дорогу к спокойствию жизни.
    Ювенал, "Сатиры", X, 363-64. (Перевод Д. Недовича и Ф. Петровского).
    Умерять желания и страсти в соответствии с нашими возможностями; рассматривать наши несчастья, какими бы они ни были, как неизбежную долю в наследии Адама; обуздывать раздраженные чувства, которые, если над ними не господствовать, сами становятся господами; избегать того напряжения желчной, самоистязающей рефлексии, которое наш поэт так убедительно описал в своих жгучих строках - Короче говоря, спуститься к реальностям жизни; раскаиваться, если обидели мы, и прощать, если согрешили против нас; смотреть на мир не столько как на врага, сколько как на сомнительного и изменчивого друга, чье одобрение мы должны в меру возможности заслужить, но не выпрашивать его и не презирать - таковы, по-видимому, наиболее очевидные и надежные средства для поддержания или возвращения душевного спокойствия.
    Tranquillae per virtutem patet unica vitae.
    (Вальтер Скотт, "Странствования Чайлд-Гарольда", "Шильонский узник", "Сон" и другие поэмы лорда Байрона.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Sémita cérte Tránquilláe per vírtutém patet única vítae

  • 10 Конечно, Лишь добродетель дает нам дорогу к спокойствию жизни

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Конечно, Лишь добродетель дает нам дорогу к спокойствию жизни

  • 11 luceo

    lūcĕo, ēre, luxi [lux]    - intr. et qqf. tr. - - intr. - [st1]1 [-] briller, luire, éclairer (en parl. des astres, du jour...)    - dum meus assiduo luceat igne focus, Tib. 1, 1, 6: pourvu que mon foyer s'éclaire d'un feu constant.    - rara per occultos lucebat semita calles, Virg. En. 9: parmi les sentiers obscurs, un bout de chemin parfois était éclairé.    - concavae lucent genae, Sen.: ses yeux brillent au fond de leurs orbites profondes. [st1]2 [-] apparaître, naître (en parl. du jour).    - en umquam lucebit in orbe ille dies, Sil. 16, 91: verra-t-on jamais luire ce jour?    - lucet, impers.: il fait jour, il fait clair.    - lucebat jam fere, Cic. Verr.: il faisait déjà presque jour.    - priusquam lucet, adsunt, Plaut. Mil.: avant le lever du jour, ils sont là.    - expergiscere: lucet hoc, inquam, Plaut. Mil.: debout! il fait jour, te dis-je.    - si luxerit, Catul.: quand il fera jour. [st1]3 [-] briller à travers, être visible, se montrer à travers.    - femineum lucet sic per bombycina corpus, Mart. 8, 68, 7: ainsi le corps d'une femme se laisse voir sous la gaze de soie. [st1]4 [-] être clair, être évident, être manifeste, sauter aux yeux.    - lucent officia tua, Cic.: tes services sont connus    - cum res ipsa tot argumentis luceat, Plaut. Mil.: alors que tant de preuves rendent le fait évident. - tr. - [st1]5 [-] faire luire, faire briller.    - huic lucebis novae nuptae facem, Plaut. Cas.: tu porterars la torche devant la nouvelle mariée.    - tute tibi puer es; lautus luces cereum, Plaut. Curc.: tu es toi-même ton propre valet; tiré à quatre épingles, tu portes le flambeau.
    * * *
    lūcĕo, ēre, luxi [lux]    - intr. et qqf. tr. - - intr. - [st1]1 [-] briller, luire, éclairer (en parl. des astres, du jour...)    - dum meus assiduo luceat igne focus, Tib. 1, 1, 6: pourvu que mon foyer s'éclaire d'un feu constant.    - rara per occultos lucebat semita calles, Virg. En. 9: parmi les sentiers obscurs, un bout de chemin parfois était éclairé.    - concavae lucent genae, Sen.: ses yeux brillent au fond de leurs orbites profondes. [st1]2 [-] apparaître, naître (en parl. du jour).    - en umquam lucebit in orbe ille dies, Sil. 16, 91: verra-t-on jamais luire ce jour?    - lucet, impers.: il fait jour, il fait clair.    - lucebat jam fere, Cic. Verr.: il faisait déjà presque jour.    - priusquam lucet, adsunt, Plaut. Mil.: avant le lever du jour, ils sont là.    - expergiscere: lucet hoc, inquam, Plaut. Mil.: debout! il fait jour, te dis-je.    - si luxerit, Catul.: quand il fera jour. [st1]3 [-] briller à travers, être visible, se montrer à travers.    - femineum lucet sic per bombycina corpus, Mart. 8, 68, 7: ainsi le corps d'une femme se laisse voir sous la gaze de soie. [st1]4 [-] être clair, être évident, être manifeste, sauter aux yeux.    - lucent officia tua, Cic.: tes services sont connus    - cum res ipsa tot argumentis luceat, Plaut. Mil.: alors que tant de preuves rendent le fait évident. - tr. - [st1]5 [-] faire luire, faire briller.    - huic lucebis novae nuptae facem, Plaut. Cas.: tu porterars la torche devant la nouvelle mariée.    - tute tibi puer es; lautus luces cereum, Plaut. Curc.: tu es toi-même ton propre valet; tiré à quatre épingles, tu portes le flambeau.
    * * *
        Luceo, luces, luxi, lucere. Luire, Rendre lumiere et clarté.

    Dictionarium latinogallicum > luceo

  • 12 luceo

    lūcĕo, xi, 2, v. n. [Sanscr. ruk, to be bright; Gr. luchnos, leukos, amphilukê; Lat. lux, lumen, lucidus, luna; O. H.-Germ. liŏht; Germ. Licht; cf. also illustris], to be light or clear, to shine, beam, glitter (syn.: splendeo, fulgeo).
    I.
    Lit.: (lumen) Nihilo minus ipsi lucet, Enn. ap. Cic. Off. 1, 16, 51 (Trag. v. 389 Vahl.): tum candida lumina lucent, id. ap. Fest. p. 228 and 229 Müll. (Ann. v. 157 Vahl.):

    (stella) luce lucebat aliena,

    Cic. Rep. 4, 16, 16:

    dum meus assiduo luceat igne focus,

    Tib. 1, 1, 6:

    lucet igne rogus,

    Ov. H. 11, 104:

    rara per occultos lucebat semita calles,

    Verg. A. 9, 383:

    lucet via longo Ordine flammarum,

    id. ib. 11, 143; cf. Prop. 2, 14 (3, 6), 17:

    interior caeli qua semita lucet,

    Stat. Th. 9, 641:

    (luminaria) lucent in firmamento caeli,

    Vulg. Gen. 1, 15:

    niveo lucet in ore rubor,

    Ov. Am. 3, 3, 6:

    lucent oculi,

    id. M. 1, 239; Val. Fl. 6, 492:

    cinis in multam noctem pertinaciter luxit,

    Suet. Tib. 74:

    virgatis lucent sagulis (sc. Galli),

    glitter, Verg. A. 8, 660:

    taedā lucebis in illa,

    i. e. shall burn, Juv. 1, 155:

    non amplius erit sol ad lucendum,

    Vulg. Isa. 60, 19.—In the part. pres.:

    e rosea sol alte lampade lucens,

    Lucr. 5, 610; so,

    globus lunae,

    Verg. A. 6, 725:

    faces,

    Ov. F. 3, 270:

    sedebat In solio Phoebus claris lucente smaragdis,

    id. M. 2, 24:

    lucerna lucens in caliginoso loco,

    Vulg. 2 Pet. 1, 19.— Poet., with acc.:

    huic lucebis novae nuptae facem,

    will light her home with a torch, Plaut. Cas. 1, 30: tute tibi puer es;

    lautus luces cereum,

    id. Curc. 1, 1, 9.—
    2.
    Of the day, daylight, etc., to appear, dawn, become light:

    an umquam lucebit in orbe ille dies,

    Sil. 16, 91:

    lucente jam die,

    Amm. 21, 15, 2.—
    (β).
    Esp., impers.: lucet, lucebat, etc., it is (was) light, it is (was) day, it is dawning:

    priusquam lucet, adsunt,

    Plaut. Mil. 3, 1, 115:

    si lucet lucet: lucet autem, lucet igitur,

    Cic. Ac. 2, 30, 96:

    si judicatum erit meridie non lucere,

    id. Att. 1, 1, 1:

    nondum lucebat,

    id. Rosc. Am. 34, 97:

    nec satis lucebat: cum autem luceret, etc.,

    id. Att. 16, 13, a, 1:

    ubi lucere coepisset,

    id. Div. 1, 23, 47: expergiscere: lucet hoc, it is light, it is day there (in the sky), Plaut. Mil. 2, 2, 63:

    hoc... luce lucebit,

    id. Curc. 1, 3, 26. —
    B.
    Transf., to shine or show through, to be discernible, visible ( poet.):

    si qua Arabio lucet bombyce puella,

    Prop. 2, 2, 25 (2, 3, 15):

    femineum lucet sic per bombycina corpus,

    Mart. 8, 68, 7:

    vitalia lucent,

    are uncovered, Stat. Th. 8, 525.—
    II.
    Trop., to shine forth, to be conspicuous, apparent, clear, evident:

    nunc imperii nostri splendor illis gentibus lucet,

    Cic. Imp. Pomp. 14, 41:

    mea officia et studia, quae parum antea luxerunt,

    id. Att. 3, 15, 4:

    cum res ipsa tot, tam claris argumentis luceat,

    id. Mil. 23, 61:

    virtus lucet in tenebris,

    id. Sest. 28, 60:

    tota oratio lucet,

    Quint. 8, 5, 29; 9, 1, 19.—Hence, lūcens, entis, P. a., shining, bright, conspicuous: lucentior usus, Mall. Theod. de Metr. 9, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > luceo

  • 13 vea

    vĭa ( vĕa, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae ( gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. [Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ochos, ochêma, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc.], a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,

    Dig. 8, 3, 8:

    Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    et modo quae fuerat semita, facta via est,

    Mart. 7, 61, 4:

    aut viam aut semitam monstret,

    Plaut. Rud. 1, 3, 30:

    mi opsistere in viā,

    id. Curc. 2, 3, 5:

    ire in viā,

    Ter. Eun. 3, 2, 42:

    omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,

    Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.:

    decedam ego illi de viā,

    Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8:

    paulum ad dexteram de viā declinavi,

    Cic. Fin. 5, 2, 5:

    decedere viā,

    Suet. Tib. 31:

    aestuosa et pulverulenta via,

    Cic. Att. 5, 14, 1:

    quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,

    Caes. B. G. 1, 9:

    cursare huc illuc viā deterrimā,

    Cic. Att. 9, 9, 2:

    in viam se dare,

    to set out on a journey, id. Fam. 14, 12:

    te neque navigationi neque viae committere,

    id. ib. 16, 4, 1:

    tu abi tuam viam,

    Plaut. Rud. 4, 3, 88:

    milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,

    along the highway, Liv. 25, 9, 4.—In a double sense:

    ire publicā viā,

    Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):

    de viā in semitam degredi,

    Plaut. Cas. 3, 5, 40:

    totā errare viā,

    Ter. Eun. 2, 2, 14.—
    2.
    In partic., as the name of a particular street or road:

    tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia,

    Cic. Phil. 12, 9, 22:

    Via Appia,

    id. Mil. 6, 15; id. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Liv. 9, 29, 6;

    v. Appius: Via Campana,

    Suet. Aug. 94;

    v. Campania: Sacra Via, in Rome, in the fourth region,

    Varr. L. L. 5, § 47 Müll.; Fest. p. 290 ib.; Cic. Planc. 7, 17; Hor. Epod. 4, 7; 7, 8:

    Via Sacra,

    id. S. 1, 9, 1;

    also written as one word, SACRAVIA,

    Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1; cf. Charis. p. 6 P.; Diom. p. 401 ib. (v. sacer, I. A.); cf. Becker, Antiq. 1, p. 219 sq.— Hence, Sacrăvĭenses, ĭum, m., those dwelling on the Sacra Via, Fest. s. v. October equus, p. 178 Müll.—
    B.
    Transf.
    1.
    Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter):

    cum de viā languerem,

    Cic. Phil. 1, 5, 12:

    nisi de viā fessus esset,

    id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38:

    bidui,

    id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27:

    longitudo viae,

    Liv. 37, 33, 3:

    flecte viam velis,

    Verg. A. 5, 28:

    tum via tuta maris,

    Ov. M. 11, 747:

    feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,

    id. H. 16, 22:

    ne inter vias praeterbitamus, metuo,

    by the way, on the road, Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.—
    2.
    In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins:

    omnes ejus (sanguinis) viae,

    Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts:

    quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,

    id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus):

    vitae,

    Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12:

    via vivendi,

    Cic. Off. 1, 32, 118:

    rectam vitae viam sequi,

    id. ib.:

    Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,

    id. ib. 2, 12, 43:

    haec ad aeternam gloriam via est,

    Plin. 2, 7, 5, § 18:

    haec una via omnibus ad salutem visa est,

    Liv. 36, 27, 8:

    invenire viam ad mortem,

    Plin. Ep. 3, 16, 12:

    totidem ad mortem viae sunt,

    Sen. Contr. 1, 8, 6:

    cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,

    Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137:

    totam ignoras viam gloriae,

    id. Phil. 1, 14, 33:

    quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,

    Tac. A. 16, 17:

    habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,

    Cic. Verr. 1, 16, 48:

    defensionis ratio viaque,

    id. ib. 2, 5, 1, §

    4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    docendi via,

    id. Or. 32, 114:

    optimarum artium vias tradere,

    id. Div. 2, 1, 1:

    (di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,

    id. ib. 2, 49, 102:

    rectam instas viam,

    i. e. you speak correctly, truly, Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly:

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28.—
    B.
    Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner:

    ingressu'st viam, i. e. rectam,

    Plaut. Am. 1, 1, 273:

    in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,

    rationally and methodically, Cic. Or. 33, 116:

    ut ratione et viā procedat oratio,

    id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way):

    ipsus eam rem secum reputavit viā,

    Ter. And. 2, 6, 11:

    viā et arte dicere,

    Cic. Brut. 12, 46. —
    C.
    Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > vea

  • 14 via

    vĭa ( vĕa, Varr. R. R. 1, 2, 14), ae ( gen. sing. vias, Enn. ap. Prisc. p. 679 P., or Ann. v. 421 Vahl.; viāï, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16, or Ann. v. 209 ib.; Lucr. 1, 406; 1, 659; 2, 249 et saep.; dat. plur. VIEIS, Inscr. Lat. 206, 50), f. [Sanscr. vah-āmi, bring, lead; Gr. ochos, ochêma, vehicle; Germ. Wagen; Engl. wagon; from this root are also veho, vexo, etc.], a way, in the most general sense (for men, beasts, or carriages, within or without a city), a highway, road, path, street.
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    viae latitudo ex lege duodecim tabularum in porrectum octo pedes habet, in anfractum, id est ubi flexum est, sedecim,

    Dig. 8, 3, 8:

    Romam in montibus positam et convallibus, non optimis viis, angustissimis semitis,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    et modo quae fuerat semita, facta via est,

    Mart. 7, 61, 4:

    aut viam aut semitam monstret,

    Plaut. Rud. 1, 3, 30:

    mi opsistere in viā,

    id. Curc. 2, 3, 5:

    ire in viā,

    Ter. Eun. 3, 2, 42:

    omnibus viis notis semitisque essedarios ex silvis emittebat,

    Caes. B. G. 5, 19 (opp. semita), id. ib. 7, 8; Liv. 44, 43, 1; cf.:

    decedam ego illi de viā,

    Plaut. Trin. 2, 4, 80; cf. id. Curc. 2, 3, 8:

    paulum ad dexteram de viā declinavi,

    Cic. Fin. 5, 2, 5:

    decedere viā,

    Suet. Tib. 31:

    aestuosa et pulverulenta via,

    Cic. Att. 5, 14, 1:

    quā (viā) Sequanis invitis propter angustias ire non poterant,

    Caes. B. G. 1, 9:

    cursare huc illuc viā deterrimā,

    Cic. Att. 9, 9, 2:

    in viam se dare,

    to set out on a journey, id. Fam. 14, 12:

    te neque navigationi neque viae committere,

    id. ib. 16, 4, 1:

    tu abi tuam viam,

    Plaut. Rud. 4, 3, 88:

    milites monuit, viā omnes irent, nec deverti quemquam paterentur,

    along the highway, Liv. 25, 9, 4.—In a double sense:

    ire publicā viā,

    Plaut. Curc. 1, 1, 35.—Prov.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):

    de viā in semitam degredi,

    Plaut. Cas. 3, 5, 40:

    totā errare viā,

    Ter. Eun. 2, 2, 14.—
    2.
    In partic., as the name of a particular street or road:

    tres ergo viae, a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia,

    Cic. Phil. 12, 9, 22:

    Via Appia,

    id. Mil. 6, 15; id. Imp. Pomp. 18, 55; cf. Liv. 9, 29, 6;

    v. Appius: Via Campana,

    Suet. Aug. 94;

    v. Campania: Sacra Via, in Rome, in the fourth region,

    Varr. L. L. 5, § 47 Müll.; Fest. p. 290 ib.; Cic. Planc. 7, 17; Hor. Epod. 4, 7; 7, 8:

    Via Sacra,

    id. S. 1, 9, 1;

    also written as one word, SACRAVIA,

    Inscr. Grut. 638, 7; 1033, 1; cf. Charis. p. 6 P.; Diom. p. 401 ib. (v. sacer, I. A.); cf. Becker, Antiq. 1, p. 219 sq.— Hence, Sacrăvĭenses, ĭum, m., those dwelling on the Sacra Via, Fest. s. v. October equus, p. 178 Müll.—
    B.
    Transf.
    1.
    Abstr., like our way, for march, journey (syn. iter):

    cum de viā languerem,

    Cic. Phil. 1, 5, 12:

    nisi de viā fessus esset,

    id. Ac. 1, 1, 1: tridui via, a three days' march or journey, Caes. B. G. 1, 38:

    bidui,

    id. ib. 6, 7; Cic. Div. 1, 15, 27:

    longitudo viae,

    Liv. 37, 33, 3:

    flecte viam velis,

    Verg. A. 5, 28:

    tum via tuta maris,

    Ov. M. 11, 747:

    feci Longa Pherecleā per freta puppe vias,

    id. H. 16, 22:

    ne inter vias praeterbitamus, metuo,

    by the way, on the road, Plaut. Poen. 5, 3, 43; Ter. Eun. 4, 2, 1; Turp. ap. Non. p. 538, 8 et saep.—
    2.
    In gen., a way, passage, channel, pipe, etc.; thus, a lane in a camp, Caes. B. G. 5, 49; a passage between the seats of a theatre, Mart. 5, 14, 8; Tert. Spect. 3; of the veins:

    omnes ejus (sanguinis) viae,

    Cic. N. D. 2, 55, 137; of the chyle ducts:

    quaedam a medio intestino usque ad portas jecoris ductae et directae viae,

    id. ib.; the windpipe, Ov. M. 15, 344; 14, 498; a cleft through which any thing penetrates, Verg. G. 2, 79; cf. Ov. M. 11, 515; the path or track of an arrow, Verg. A. 5, 526; a stripe in a party-colored fabric, Tib. 2, 3, 54 et saep.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., a way, method, mode, manner, fashion, etc., of doing any thing, course (cf. modus):

    vitae,

    Cic. Fl. 42, 105; id. Agr. 1, 9, 27; id. Sest. 67, 140; Hor. Ep. 1, 17, 26; Sen. Brev. Vit. 9, 5; Lact. Epit. 67, 12:

    via vivendi,

    Cic. Off. 1, 32, 118:

    rectam vitae viam sequi,

    id. ib.:

    Socrates hanc viam ad gloriam proximam dicebat esse,

    id. ib. 2, 12, 43:

    haec ad aeternam gloriam via est,

    Plin. 2, 7, 5, § 18:

    haec una via omnibus ad salutem visa est,

    Liv. 36, 27, 8:

    invenire viam ad mortem,

    Plin. Ep. 3, 16, 12:

    totidem ad mortem viae sunt,

    Sen. Contr. 1, 8, 6:

    cum eum hortarer ut eam laudis viam rectissimam esse duceret,

    Cic. Brut. 81, 281: haec est una via laudis, id. Sest. 65, 137:

    totam ignoras viam gloriae,

    id. Phil. 1, 14, 33:

    quae tum promptissima mortis via, exsolvit venas,

    Tac. A. 16, 17:

    habeo certam viam atque rationem, quā omnes illorum conatus investigare et consequi possim,

    Cic. Verr. 1, 16, 48:

    defensionis ratio viaque,

    id. ib. 2, 5, 1, §

    4: non tam justitiae quam litigandi tradunt vias,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    docendi via,

    id. Or. 32, 114:

    optimarum artium vias tradere,

    id. Div. 2, 1, 1:

    (di) non... nullas dant vias nobis ad significationum scientiam,

    id. ib. 2, 49, 102:

    rectam instas viam,

    i. e. you speak correctly, truly, Plaut. As. 1, 1, 41.—Adverb.: rectā viā, directly:

    ut rectā viā rem narret ordine omnem,

    Ter. Heaut. 4, 3, 28.—
    B.
    Pregn. (cf. ratio), the right way, the true method, mode, or manner:

    ingressu'st viam, i. e. rectam,

    Plaut. Am. 1, 1, 273:

    in omnibus quae ratione docentur et viā, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,

    rationally and methodically, Cic. Or. 33, 116:

    ut ratione et viā procedat oratio,

    id. Fin. 1, 9, 29.—Adverb.: viā, rightly, properly (opp. to wandering out of the way):

    ipsus eam rem secum reputavit viā,

    Ter. And. 2, 6, 11:

    viā et arte dicere,

    Cic. Brut. 12, 46. —
    C.
    Viam perficere, i. e. to attain an end, Just. Inst. proöem. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > via

  • 15 funiculus

    fūniculus, ī m. [demin. к funis ]
    1) тонкий канат, верёвка, бечёвка Cato, C, Ap etc.
    3) доля, удел (f. hereditatis Vlg)
    4) путь, направление (semĭta et f. meus Vlg)
    5) побережье (f. maris Vlg)
    6) архит. шнур, поясок, ободок ( funiculi capitellorum Vlg)

    Латинско-русский словарь > funiculus

  • 16 luceo

    lūceo, lūxī, —, ēre [ lux ]
    1) быть светлым, светить, светиться (stella lucet C; sol omnibus lucet Pt — погов.); блестеть, сиять, сверкать ( oculi lucent O)
    impers. lucet Pl etc.светло (рассвело)
    2) просвечивать, быть видимым, виднеться ( semĭta lucet per occultos calles V)
    3) быть ясным, очевидным ( mea officia nunc lucent C)
    4) возжигать, зажигать ( facem Pl)

    Латинско-русский словарь > luceo

  • 17 Phrixus

    (-os), ī m.
    Фрикс, сын Атаманта и Нефелы; спасаясь со своей сестрой Геллой от преследований мачехи Ино, на златорунном баране прибыл в Колхиду к царю Ээту, принес в жертву барана, а его золотое руно повесил в пещере Марса O

    Латинско-русский словарь > Phrixus

  • 18 salebrosus

    salebrōsus, a, um [ salebra ]
    ухабистый, бугристый, неровный (semita Ap; saxa O); неплавный, запинающийся ( oratio Q)

    Латинско-русский словарь > salebrosus

  • 19 semitalis

    Латинско-русский словарь > semitalis

  • 20 semitarius

    semitārius, a, um [ semita ]
    прячущийся в переулках, закоулочный ( moechi Ctl)

    Латинско-русский словарь > semitarius

См. также в других словарях:

  • sêmita — s. f. Atalho; senda.   ♦ Grafia em Portugal: sémita …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • sémita — s. f. Atalho; senda.   ♦ Grafia no Brasil: sêmita …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • semita — adjetivo,sustantivo masculino y femenino 1. [Conjunto de pueblos] que se estableció en Oriente Próximo entre el V y el I milenio a. C., con lenguas, cultura y religión emparentadas. 2. De este conjunto de pueblos: las lenguas semitas. 3 …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Semita — Sem i*ta, n.; pl. {Semit[ae]}. [L., a path.] (Zo[ o]l.) A fasciole of a spatangoid sea urchin. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Semĭta — (lat.), 1) Fußweg; 2) in den Städten die Quer u. Verbindungsgassen; 3) in den Weinbergen der von Süd nach Nord gehende kleinere od. schmälere Weg …   Pierer's Universal-Lexikon

  • SEMITA — vide infra Via …   Hofmann J. Lexicon universale

  • semita — adj. 2 g. s. 2 g. 1. Indivíduo pertencente a uma raça que se diz descendente de Sem, personagem bíblica e um dos filhos de Noé. 2. Judeu.   ‣ Etimologia: Sem, antropônimo + ita …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • šemita — šemíta ž DEFINICIJA jud. institucija židovskog biblijskog zakonodavstva po kojoj svake sedme godine zemlja mora počinuti, tj. ne smije se obrađivati ETIMOLOGIJA hebr. šëmiṭṭāh: godina otpusta …   Hrvatski jezični portal

  • semita — {{#}}{{LM S35372}}{{〓}} {{SynS36258}} {{[}}semita{{]}} ‹se·mi·ta› {{《}}▍ adj.inv.{{》}} {{<}}1{{>}} De los semitas o relacionado con los pueblos descendientes de Sem (personaje bíblico). {{《}}▍ adj.inv./s.com.{{》}} {{<}}2{{>}} Descendiente de Sem… …   Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos

  • semita — ► adjetivo 1 De una familia de pueblos del Próximo oriente que hablaban o hablan en la actualidad lenguas semíticas. ► adjetivo/ sustantivo masculino femenino 2 Se refiere a la persona perteneciente a estos pueblos: ■ los árabes e israelís son… …   Enciclopedia Universal

  • semita — 1se·mì·ta agg., s.m. e f. CO 1. agg., semitico 2. agg., s.m. e f., che, chi appartiene a un gruppo etnico linguistico diffuso nel Vicino Oriente | estens., ebreo {{line}} {{/line}} DATA: 1858. ETIMO: der. di Sem, ebr. Šēm, figlio di Noè, dal… …   Dizionario italiano

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»