Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

por+el+bien+de+todos

  • 21 atarabazar

    Atarabazar es cuando las leches se cuajan, pero no precisamente la leche entera, quiero decir, la leche que no ha sido privada de sus natas o grasas, ya que cuando esto sucede, se denomina lleichi cuátcha (leche cuajada). Pero se llama tarabazá a la leche que con anterioridad ha sido mazá (batida), con el fin de extraerle la manteca. Para mazar el lleiche (sacarle la manteca a la leche), en los tiempos d'endenantes se hacía por medio de dos procedimientos en mis aldeas. Uno era usando las caramañolas ou camtimples (lecheras) y el otro el más ancestral, dentro de unos odres hechos con el pelleyu (pellejo) de corderos o cabritos, denominados butiétchus, donde se introducía la leche dentro de ellos, se hinchaban de aire y luego se movía el butiétchu siempre en la misma dirección hasta que se le arrancaba la manteca a la leche. Más tarde esa leche mazá escosá de manteiga cundu chegaba ‘l cuátchu yera cundu se nomaba chétche tarabazá. (Batida y limpia de manteca, cuando llegaba a cuajar se le llamaba leche tarabazá). Esta leche tarabazá al decir de las gentes más antiguas de mis aldeas, que todas tenían algo de médicos, por ser éstos tan escasos e inalcanzables, cuento que decían mis gentes que la leche tarabazá era la bebida más sana y refrescante, capaz de curar por sí sola, tous lus amolexíus del ventrún ya 'l estómadu. (Todos los males del vientre y el estómago). Esta palabra me da pie para contarles muy someramente lo que hizo un tío mío, hermano de mi madre, una mañana que apremiado por su esposa, mazaba sudorosamente un butiétchu de leche. Llamábase mi tío que ya en la paz del Hacedor descansa, Manuel el Indiano, y a pesar de ser del todo analfabeto, sabía más letra que el propio Cervantes, y era más agudo que el panzudo Sancho. Más de catorce años había estado en La Argentina, y al fin como todo buen asturiano retornó a su querida aldea, cuando yo aun todavía no había nacido. Pero según mi madre, hizo mi tío la entrada triunfal en la aldeina dándoselas de indiano rico, y al parecer según se descubrió más tarde, no traía en su poder nada más que una pequeña cantidad de dinero que le había dado otro tío mío también hermano de mi madre, que éste sí que había hecho una caudalosa fortuna, criando ganado en un extenso rancho, que al decir de mi tío Manuel, era más grande que todo nuestro concejo junto. Rondaba los cuarenta años cuando mi tío, portando dos enormes maletas, una sonrisa amplia y prometedora, que no la haría por el bien que le habían rodado sus asuntos, sino tal vez por enseñar a propios y extraños, su fuerte y hermosa dentadura, donde se enseñoreaban una docena de relucientes dientes de oro que unido a su enorme reloj y su gruesa cadena de oro, le avalaban como indiano bétchau de cuartus. (Rico de dineros). Muy posible mi tío, deduzco yo ahora, al comprender que en las américas no podía, o no sabía hacer la riqueza que había con tanto ahínco buscado, maduró en aquellas lejanas tierras la inteligente idea, de lograr conquistar en sus aldeas, alguna moza heredera de rica casería. Así pues, según mi madre, mi tío se paseaba y pavoneaba por toda la comarca, luciendo estupendos trajes de corte y moda muy americanos, a la par que hacía entrever con mucho disimulo, que poseía negocios en La Argentina, donde retornaría nada más que encontrase una linda muchacha que fuera de su agrado, para convertirla sin pérdida de tiempo en su esposa. Y como diñéiru chama 'l diñeiru (dinero llama al dinero) pronto mi tío lograba casarse con la moza más rica de la aldea, que era tal riqueza en aquellos tiempos, prados, tierras y ganados, cosas que hoy se encuentran en mis aldeas abandonados. Una vez casado el bueno de mi tío, volvía a inventarse otra historia, que era que la revolución que por aquella época se había formado en La Argentina, se apropiara de sus negocios y le habían dejado completamente sin nada. A partir de aquí poco a poco su esposa ayudaba abiertamente por su suegro que se veía en lenguas mofosas de las gentes y se consideraba que también había sido engañado, digo que entre hija y padre le fueron sometiendo y dominando, y aunque mi tío en principio intentó imponerse y hacer valer su papel de marido, de nada le sirvió, y tuvo que someterse a la tiranía continua a que le sometían su mujer y suegro, sino quería perder lo que tan hábilmente había cazado. Extenderme más en cosas de mi tío, seria fomentar una larga historia que no cuadra en este libro que ha nacido para diccionario, por eso retornaré a la mañana por mi presenciada, en que el bueno de mi tío mazaba la leche sudoroso y desesperado, atacado en todo instante por la continua riña de su esposa, que con la chingüa mexoriaba per él, lu mesmu que se fora un enllordiáu fatu. (Que con la lengua le hacía mucho daño al tratarle como si fuese un verdadero pingajo). Aquel día era lunes, y por lo tanto habla mercado como todas las semanas en la capital del concejo, a donde todas las aldeanas bajaban a vender los huevos, la manteca, los cuayaus (cuajados), etc., etc., y mercar a la vez los enreus (cosas) que se necesitaban para toda la semana. Ya era tarde y mi tía necesitaba aquella última manteca que mi tío con tanto trabajo estaba mazando, y como tardaba según mi tía más de la cuenta, empezó a insultarle de esta manera: —Entaina Manolu, ya deíxate de carpir, ya amazuca la lleiche con más priexa, perque paeme a mín que yes más ñatiu qu'un neniquín d'entamu. (Apúrate Manolo, déjate de protestar, de suspirar, de quejarte, y bate la leche con más prisa, porque me parece a mí, que eres más inútil que un niño de pecho). Nada le respondió mi tío, aunque seguía haciendo su trabajo maldiciendo y murmarando palabras que no entendía, pero otra vez volvió su esposa a la carga diciéndole: —Nun se xempre lu dixe you, que nun tenes llixa namái que pa xurniar trés el fuéu estingarraún nel escanu, ya p'encalducar mamplenáus de puches ya gavitus. (No si siempre lo he dicho yo, que no tienes fuerza, alma, etc., nada más que para estar dormitando detrás del fuego acostado en el escaño, y para hacer muchos razonamientos, protestas y cuentos sin ningún valor). Mi tío no le respondía a sus insultos y el pobre seguía mazando la leche sin detenerse, y de vez en cuando le daba pequeños golpecitos al butiétchu (odre) mirándole al trasluz, para comprobar si ya estaba la manteca hecha. Otra goxada (cesta grande) de ofensivos insultos le lanzó mi tía de esta forma en el parejo que se estaba atando el moño:—Non pos comu nun me faigas la mazaura lluéu, xúrutelu pe lu más xagráu qu'ista semana vas fumaretiar pel ráu del bracu, perque nun tenu treti 'l tabacu de la Villa axín nus esmuelguemus a tochazus. (No pues como no me hagas la manteca luego, te lo juro por lo más sagrado que toda esta semana vas a fumar por el rabo del cerdo, porque no he de traerte el tabaco de la Villa así nos degollemos a palos). —Quiero destacar, que si algún vicio desencaldaba (desarmaba) a mi tío, era precisamente el de ser un fumador empedernido, ya que yo le he visto en muchas ocasiones fumar hasta las hojas de los artos y de las patatas, pues él afirmaba, que tales hojas bien mauras y'enxuchinas (bien maduras y muy secas), tenían un ligero parecido con el tabaco. Por tal razón, cuando escuchó a su esposa amenazarle con que no le iba traer el tabaco para la semana, se sulfuró de tal modo y manera, que cesando de mazar, se levantó airado de encima del garbetu (tronco nudoso de madera donde se suele partir la leña) donde en la caleya 'l lláu de sou teixá taba xentáu mazuchandu (en la calleja al lado de su casa estaba sentado haciendo la manteca) y dirigiéndose endemoniadamente rabioso hacia su mujer con el butiétchu (odre) entre sus manos, que tendría dentro de él sobre unos diez litros de leche, digo, que levantando con enloquecida fuerza el odre con entrambas manos en el alto, se lo estrapachóu (reventó) en medio de la cabeza, poniéndola toda enllordá ya pingandu de lleiche (sucia y mojada de leche), en el parexu lleldar que che falaba. (En el parejo hacer que le decía): ¡El pior ya más rencuayu ñegociu que fexe 'n miou vida, fó 'l xunetame cuatigu nisti fedientu caxoriu que m'aconsexu 'l diañu, paraxona mútcher con chingua tan enllordiá comu la troya de gochu, fiona del útre tou pá, qu’el Llucifer tara nus enfernus amagostandoi lus prietus fégadus que teñía. Cámbiate de fatucus agora mesmu ya cola con la manteiga ya lus güevus pal merquéu, senún quiés que acuétcha la maniega con tous echus, ya faígate una tortítcha con tous xuntus en metá la mochera de choba que tenes, ya senún me trás el tabacu pa casa nun tomes, perque se lu fás ya nun me trás el tabacu, ten prexente que vas adepriender per primeira vez, quién ye Manuel el lndianu! (El peor y más ruin negocio que hice en toda mi vida, fue el haberme unido contigo en este hediondo casorio que me ha aconsejado el demonio, enredadora y mala mujer, con la lengua más sucia que la porquería del cerdo, hija del buitre de tu padre, que Lucifer estará en los infiernos quemándole los negros hígados que tenía. Múdate las ropas ahora mismo y márchate con la manteca y los huevos para el mercado, sino quieres que coja la cesta con todos ellos y te haga una tortilla estrapallándutelus d'enría la mótcheira de llobona que tenes. (Rompiéndotelos encima de la cabeza de loba que tienes). Y sino me traes el tabaco para casa no me tornes, porque si vienes sin él, ten presente que por primera vez vas a saber quién es Manuel el Indiano.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > atarabazar

  • 22 actuar

    v.
    1 to act (obrar, producir efecto).
    actúa de o como escudo it acts o serves as a shield
    este tranquilizante actúa directamente sobre los centros nerviosos this tranquilizer acts directly on the nerve centers
    Juana actúa como reina Johanna acts like a queen.
    Actué bien I acted [behaved] well.
    Ricardo actuó en el incendio Richard acted=took action during the fire.
    2 to undertake proceedings (law).
    3 to perform, to act.
    en esta película actúa Victoria Abril Victoria Abril appears in this film
    4 to perform on, to act out.
    5 to perform judicial acts, to prosecute, to litigate, to bring an action.
    El juez actúa legalmente The judge performs judicial acts legally.
    * * *
    (stressed ú in certain persons of certain tenses)
    Present Indicative
    actúo, actúas, actúa, actuamos, actuáis, actúan.
    Present Subjunctive
    actúe, actúes, actúe, actuemos, actuéis, actúen.
    Imperative
    actúa (tú), actúe (él/Vd.), actuemos (nos.), actuad (vos.), actúen (ellos/Vds.).
    * * *
    verb
    to act, perform
    * * *
    1. VI
    1) [actor] to act; [cantante, banda, compañía, equipo] to perform

    actuar en una películato act o be in a film

    2) (=obrar) to act

    actúa como o de mediador en el conflicto — he's acting as a mediator in the conflict

    actúa de manera rarahe's acting o behaving strangely

    3) (Jur) (=proceder) to institute (legal) proceedings; [abogado] to act
    4) (=tener efecto) to act
    2.
    VT (=hacer funcionar) to work, operate
    * * *
    verbo intransitivo
    a) persona ( obrar) to act

    forma de actuar — behavior*

    b) < medicamento> to work, act
    c) actor to act; torero to perform

    ¿quién actúa en esa película? — who's in the movie?

    d) (Der) to act
    * * *
    = act, be at work, behave, function, perform, step in, work, conduct + Reflexivo, come into + play, get in + the act, undertake + action, step up.
    Ex. AACR2 defines a corporate body thus: 'a corporate body is an organisation or group of persons that is identified by a particular name and that acts, or may act, as an entity'.
    Ex. All these influences are at work before a child goes to school, yet until quite recently we have behaved as though good teaching in good schools was enough to compensate for the disabilities of verbally impoverished children.
    Ex. Although the system behaves simply, it incorporates some complex retrieval techniques, developed from information retrieval research.
    Ex. The DOBIS/LIBIS allows both the library and the computer center to function efficiently and at a lower cost by sharing one system.
    Ex. 'There's no question,' he said, 'but an individual's past performance is a good indicator of how he or she will perform in the future'.
    Ex. Furthermore, children can be misled by group influences into reading truly pernicious material (hard core ponography, for example) and when this happens adults have a clear responsibility to step in and do something about it.
    Ex. Files only work effectively for a limited number of documents.
    Ex. At the next division and department head meeting, Kobitsky was reprimanded and told that she should learn to be an administrator and conduct herself accordingly = En la siguiente reunión de directores de división y departamento, Kobitsky fue amonestada y se le dijo que debería aprender a ser una administradora y actuar consecuentemente.
    Ex. There are, of course, all sorts of other considerations which come into play in determining the income which a publisher might obtain from a book.
    Ex. Even the U.S. military got in the act, when in 1984 they abolished happy hours at military base clubs.
    Ex. Members will not undertake actions that may unfairly or unlawfully jeopardise a candidate's employment.
    Ex. Another growing group in this annual pro-life event is women who are stepping up to proclaim their regret for their own abortions.
    ----
    * actuar a posteriori = be reactive.
    * actuar autoritariamente = flex + Posesivo + muscles.
    * actuar como si + ser + Dios = play + God.
    * actuar con cautela = play it + safe.
    * actuar con fineza = finesse.
    * actuar con irresponsabilidad hacia = play + fast and loose with.
    * actuar con poca consideración hacia = play + fast and loose with.
    * actuar consecuentemente = act + accordingly.
    * actuar convencido de que = operate under + the impression that.
    * actuar correctamente = do + the right thing, get on + the right side of.
    * actuar de = serve as.
    * actuar de abogado del diablo = be the/a devil's advocate.
    * actuar de acuerdo con los principios de Uno = act on + Posesivo + principles.
    * actuar de buena fe = act in + good faith.
    * actuar de capitán = skipper, captain.
    * actuar de cara a la galería = play to + the gallery.
    * actuar de contrapeso = counterpoise.
    * actuar de forma negligente = be remiss.
    * actuar de juez = don + Posesivo + judge's wig, officiate.
    * actuar del modo que se considere más adecuado = exercise + discretion.
    * actuar de mediador = mediate.
    * actuar de mirón = lurk in + the wings.
    * actuar de otro modo = do + otherwise.
    * actuar de puente = act as + a bridge.
    * actuar de un modo despiadado = play + hardball.
    * actuar de un modo determinado = follow + pattern.
    * actuar de un modo diferente = strike out on + a different path.
    * actuar de un modo enérgico = turn on + the heat.
    * actuar de un modo implacable = play + hardball.
    * actuar de un modo independiente = go it alone.
    * actuar de un modo intransigente = play + hardball.
    * actuar duro = play + hardball.
    * actuar en colusión = connive.
    * actuar en complicidad = connive.
    * actuar en conciencia = act in + good conscience.
    * actuar en connivencia = collude, connive.
    * actuar en consecuencia = act + accordingly.
    * actuar en defensa de la profesión = advocacy.
    * actuar en defensa de los intereses de las bibliotecas y bibliotecarios = library advocacy.
    * actuar en la clandestinidad = go into + hiding.
    * actuar en segundo plano = lurk in + the wings.
    * actuar en sinergia = synergize.
    * actuar independientemente = fly + solo.
    * actuar lento = be slow off the mark, be slow off the blocks.
    * actuar motivado por + Nombre = act out of + Nombre.
    * actuar negligentemente = be remiss.
    * actuar para el bien de todos = acting-for-the-best.
    * actuar por encima de + Posesivo + capacidades = punch above + Posesivo + weight.
    * actuar por impulso = act on + impulse.
    * actuar rápido = be quick off the mark, be quick off the blocks.
    * actuar según = act on/upon.
    * actuar sin demora = act + promptly.
    * actuar sin pensar = shoot from + the hip.
    * actuar sumisamente = take + Nombre + lying down.
    * al actuar de este modo = by so doing, in so doing, by doing so.
    * empezar a actuar = swing into + action.
    * encontrar su propio modo de actuar = find + Posesivo + own way.
    * forma de actuar = discourse.
    * manera de actuar = line of attack.
    * modo de actuar = arrangement, course of action, practice, rationale.
    * no actuar correctamente = be remiss.
    * no actuar debidamente = be remiss.
    * organismo que actúa en representación de otros = umbrella.
    * para actuar = for action.
    * que actúa de soporte = supporting.
    * * *
    verbo intransitivo
    a) persona ( obrar) to act

    forma de actuar — behavior*

    b) < medicamento> to work, act
    c) actor to act; torero to perform

    ¿quién actúa en esa película? — who's in the movie?

    d) (Der) to act
    * * *
    = act, be at work, behave, function, perform, step in, work, conduct + Reflexivo, come into + play, get in + the act, undertake + action, step up.

    Ex: AACR2 defines a corporate body thus: 'a corporate body is an organisation or group of persons that is identified by a particular name and that acts, or may act, as an entity'.

    Ex: All these influences are at work before a child goes to school, yet until quite recently we have behaved as though good teaching in good schools was enough to compensate for the disabilities of verbally impoverished children.
    Ex: Although the system behaves simply, it incorporates some complex retrieval techniques, developed from information retrieval research.
    Ex: The DOBIS/LIBIS allows both the library and the computer center to function efficiently and at a lower cost by sharing one system.
    Ex: 'There's no question,' he said, 'but an individual's past performance is a good indicator of how he or she will perform in the future'.
    Ex: Furthermore, children can be misled by group influences into reading truly pernicious material (hard core ponography, for example) and when this happens adults have a clear responsibility to step in and do something about it.
    Ex: Files only work effectively for a limited number of documents.
    Ex: At the next division and department head meeting, Kobitsky was reprimanded and told that she should learn to be an administrator and conduct herself accordingly = En la siguiente reunión de directores de división y departamento, Kobitsky fue amonestada y se le dijo que debería aprender a ser una administradora y actuar consecuentemente.
    Ex: There are, of course, all sorts of other considerations which come into play in determining the income which a publisher might obtain from a book.
    Ex: Even the U.S. military got in the act, when in 1984 they abolished happy hours at military base clubs.
    Ex: Members will not undertake actions that may unfairly or unlawfully jeopardise a candidate's employment.
    Ex: Another growing group in this annual pro-life event is women who are stepping up to proclaim their regret for their own abortions.
    * actuar a posteriori = be reactive.
    * actuar autoritariamente = flex + Posesivo + muscles.
    * actuar como si + ser + Dios = play + God.
    * actuar con cautela = play it + safe.
    * actuar con fineza = finesse.
    * actuar con irresponsabilidad hacia = play + fast and loose with.
    * actuar con poca consideración hacia = play + fast and loose with.
    * actuar consecuentemente = act + accordingly.
    * actuar convencido de que = operate under + the impression that.
    * actuar correctamente = do + the right thing, get on + the right side of.
    * actuar de = serve as.
    * actuar de abogado del diablo = be the/a devil's advocate.
    * actuar de acuerdo con los principios de Uno = act on + Posesivo + principles.
    * actuar de buena fe = act in + good faith.
    * actuar de capitán = skipper, captain.
    * actuar de cara a la galería = play to + the gallery.
    * actuar de contrapeso = counterpoise.
    * actuar de forma negligente = be remiss.
    * actuar de juez = don + Posesivo + judge's wig, officiate.
    * actuar del modo que se considere más adecuado = exercise + discretion.
    * actuar de mediador = mediate.
    * actuar de mirón = lurk in + the wings.
    * actuar de otro modo = do + otherwise.
    * actuar de puente = act as + a bridge.
    * actuar de un modo despiadado = play + hardball.
    * actuar de un modo determinado = follow + pattern.
    * actuar de un modo diferente = strike out on + a different path.
    * actuar de un modo enérgico = turn on + the heat.
    * actuar de un modo implacable = play + hardball.
    * actuar de un modo independiente = go it alone.
    * actuar de un modo intransigente = play + hardball.
    * actuar duro = play + hardball.
    * actuar en colusión = connive.
    * actuar en complicidad = connive.
    * actuar en conciencia = act in + good conscience.
    * actuar en connivencia = collude, connive.
    * actuar en consecuencia = act + accordingly.
    * actuar en defensa de la profesión = advocacy.
    * actuar en defensa de los intereses de las bibliotecas y bibliotecarios = library advocacy.
    * actuar en la clandestinidad = go into + hiding.
    * actuar en segundo plano = lurk in + the wings.
    * actuar en sinergia = synergize.
    * actuar independientemente = fly + solo.
    * actuar lento = be slow off the mark, be slow off the blocks.
    * actuar motivado por + Nombre = act out of + Nombre.
    * actuar negligentemente = be remiss.
    * actuar para el bien de todos = acting-for-the-best.
    * actuar por encima de + Posesivo + capacidades = punch above + Posesivo + weight.
    * actuar por impulso = act on + impulse.
    * actuar rápido = be quick off the mark, be quick off the blocks.
    * actuar según = act on/upon.
    * actuar sin demora = act + promptly.
    * actuar sin pensar = shoot from + the hip.
    * actuar sumisamente = take + Nombre + lying down.
    * al actuar de este modo = by so doing, in so doing, by doing so.
    * empezar a actuar = swing into + action.
    * encontrar su propio modo de actuar = find + Posesivo + own way.
    * forma de actuar = discourse.
    * manera de actuar = line of attack.
    * modo de actuar = arrangement, course of action, practice, rationale.
    * no actuar correctamente = be remiss.
    * no actuar debidamente = be remiss.
    * organismo que actúa en representación de otros = umbrella.
    * para actuar = for action.
    * que actúa de soporte = supporting.

    * * *
    actuar [ A18 ]
    vi
    1 «persona» (obrar) to act
    actuó de or como mediador he acted as a mediator
    no entiendo tu forma de actuar I don't understand the way you're behaving o acting
    2 «medicamento» to work, act
    dejar actuar a la naturaleza let nature take its course
    3 «actor» to act; «torero» to perform
    ¿quién actúa en esa película? who's in that movie?
    4 ( Der) to act
    actúa por la parte demandada el abogado Sr. Ruiz Sr. Ruiz is acting for the defendant
    * * *

     

    actuar ( conjugate actuar) verbo intransitivo
    a) [ persona] ( obrar) to act;



    c) [ actor] to act;

    [ torero] to perform;
    ¿quién actúa en esa película? who's in the movie?

    actuar verbo intransitivo
    1 to act: el agua actuó como disolvente, the water acted as a solvent
    actuará de fiscal en la causa, he will act as public prosecutor in the trial
    2 Cine Teat to perform, act
    ' actuar' also found in these entries:
    Spanish:
    clandestinidad
    - constreñimiento
    - cumplir
    - diplomacia
    - enrollarse
    - estilo
    - flojear
    - hacer
    - judicialmente
    - necesaria
    - necesario
    - operar
    - política
    - proceder
    - reflexión
    - servir
    - tapujo
    - trabajar
    - atropellar
    - brusquedad
    - coherencia
    - consecuencia
    - fanfarrón
    - fanfarronear
    - fe
    - libertad
    - ligereza
    - ligero
    - obrar
    - precaución
    - separar
    - tonto
    English:
    abruptly
    - act
    - act on
    - appear
    - as
    - bone
    - camp up
    - deputize
    - do
    - galvanize
    - guinea pig
    - hand
    - inconsiderate
    - jury duty
    - operate
    - perform
    - play
    - reasonably
    - sting
    - work
    - connive
    - defend
    - liaise
    - move
    - self
    * * *
    actuar vi
    1. [obrar, producir efecto] to act;
    actuó según sus convicciones she acted in accordance with her convictions;
    actúa de o [m5] como escudo it acts o serves as a shield;
    actúa de secretario he acts as a secretary;
    este tranquilizante actúa directamente sobre los centros nerviosos this tranquilizer acts directly on the nerve centres;
    los carteristas actúan principalmente en el centro de la ciudad the pickpockets are mainly active Br in the city centre o US downtown
    2. Der to undertake proceedings
    3. [en película, teatro] to perform, to act;
    en esta película actúa Cantinflas Cantinflas appears in this film
    * * *
    v/i
    1 ( obrar, ejercer), TEA act;
    actuar de act as
    2 MED work, act
    * * *
    actuar {3} vi
    : to act, to perform
    * * *
    actuar vb
    1. (en general) to act
    2. (artista) to perform

    Spanish-English dictionary > actuar

  • 23 benefit

    'benəfit
    1. noun
    (something good to receive, an advantage: the benefit of experience; the benefits of fresh air and exercise.) beneficio

    2. verb
    1) ((usually with from or by) to gain advantage: He benefited from the advice.) aprovecharse, beneficiarse
    2) (to do good to: The long rest benefited her.) hacer bien (a)
    - give someone the benefit of the doubt
    - give the benefit of the doubt
    1. beneficio / provecho / ventaja
    2. bien
    3. prestación / subsidio
    benefit2 vb beneficiar / beneficiarse
    tr['benɪfɪt]
    1 (advantage) beneficio, provecho
    3 (allowance) subsidio
    4 (charity performance) función nombre femenino benéfica; (charity game) partido benéfico
    1 beneficiar
    1 beneficiarse
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    to do something for somebody's benefit hacer algo por el bien de alguien
    to gain benefit from something sacar provecho de algo
    to reap the benefits of something sacar el máximo provecho de algo
    for the benefit of somebody en beneficio de alguien
    to give somebody the benefit of the doubt dar a alguien el beneficio de la duda
    benefit of clergy fuero eclesiástico
    benefit ['bɛnəfɪt] vt
    : beneficiar
    : beneficiarse
    1) advantage: beneficio m, ventaja f, provecho m
    2) aid: asistencia f, beneficio m
    3) : función f benéfica (para recaudar fondos)
    n.
    beneficio s.m.
    bien s.m.
    logro s.m.
    merced s.f.
    pro s.m.
    provecho s.m.
    subsidio s.m.
    v.
    beneficiar v.
    beneficiarse v.
    fructificar v.
    sacar beneficio v.
    'benəfɪt, 'benɪfɪt
    I
    1) ( good) beneficio m, bien m; ( advantage) provecho m, ventaja f

    to give somebody the benefit of the doubtdarle* a alguien el beneficio de la duda

    2)
    a) ( Soc Adm) prestación f

    he's on unemployment benefits o (BrE) benefit — recibe subsidio de desempleo or (Chi) de cesantía, está cobrando el paro (Esp)

    b) c ( perk) beneficio m or ventaja f (extrasalarial)
    3) (concert, performance) beneficio m, función f benéfica; (before n) con fines benéficos

    II
    1.
    -t- or AmE also - tt- transitive verb beneficiar

    2.
    vi beneficiarse

    to benefit from something: he didn't benefit much from the experience no sacó mucho (provecho) de la experiencia; you will all benefit from the change — todos se van a beneficiar con el cambio

    ['benɪfɪt]
    1. N
    1) (=advantage) beneficio m, provecho m

    to give sb the benefit of the doubtdar a algn el beneficio de la duda

    for the benefit of one's health — en beneficio de la salud

    to have the benefit of — tener la ventaja de

    to be of benefit to sb — beneficiar a algn

    to reap the benefit of — sacar el fruto de

    to be to the benefit of — ser provechoso a

    without benefit of — sin la ayuda de

    2) (Admin) (=money) ayuda f ; (also: unemployment benefit) subsidio m de desempleo
    3) (Theat, Sport) (=charity performance) beneficio m
    2.
    VI beneficiar(se), sacar provecho

    to benefit by/from — sacar provecho de

    3.
    4.
    CPD

    benefit association N(esp US) sociedad f de beneficencia

    benefit concert N (to raise money for charity) concierto m benéfico

    benefit fraud Nfraude m en las prestaciones sociales

    benefit match Npartido m con fines benéficos

    benefit payment Npago m de la prestación

    benefit performance Nfunción f benéfica

    benefits agency Noficina f de prestaciones sociales

    benefit society N= benefit association

    benefits package Npaquete m de beneficios

    * * *
    ['benəfɪt, 'benɪfɪt]
    I
    1) ( good) beneficio m, bien m; ( advantage) provecho m, ventaja f

    to give somebody the benefit of the doubtdarle* a alguien el beneficio de la duda

    2)
    a) ( Soc Adm) prestación f

    he's on unemployment benefits o (BrE) benefit — recibe subsidio de desempleo or (Chi) de cesantía, está cobrando el paro (Esp)

    b) c ( perk) beneficio m or ventaja f (extrasalarial)
    3) (concert, performance) beneficio m, función f benéfica; (before n) con fines benéficos

    II
    1.
    -t- or AmE also - tt- transitive verb beneficiar

    2.
    vi beneficiarse

    to benefit from something: he didn't benefit much from the experience no sacó mucho (provecho) de la experiencia; you will all benefit from the change — todos se van a beneficiar con el cambio

    English-spanish dictionary > benefit

  • 24 if

    if
    1) (in the event that; on condition that: He will have to go into hospital if his illness gets any worse; I'll only stay if you can stay too.) si
    2) (supposing that: If he were to come along now, we would be in trouble.) si, en el caso de que
    3) (whenever: If I sneeze, my nose bleeds.) si, cada vez que, siempre que
    4) (although: They are happy, if poor.) a pesar de, aunque
    5) (whether: I don't know if I can come or not.) si
    if conj
    1. si
    if it rains, we'll stay at home si llueve, nos quedaremos en casa
    2. cuando / siempre que
    if I were you yo en tu lugar / yo que tú
    if I were you, I'd go home yo en tu lugar, me iría a casa
    if only ojalá / si
    if only I knew his name! ¡ojalá supiera cómo se llama!
    if
    tr[ɪf]
    if it rains, we'll stay at home si llueve, nos quedaremos en casa
    if anyone phones, I'm out si llama alguien, no estoy
    if she should arrive... si llegase...
    if my mother were here, she'd know what to do si estuviera mi madre, sabría qué hacer
    what would you do if you won the lottery? ¿qué harías si ganaras la lotería?
    if you hadn't gone to bed so late, you wouldn't be so tired si no te hubieras acostado tan tarde, no estarías tan cansado
    if you'd studied harder, you would have passed the exam si hubieras estudiado más, habrías aprobado el examen
    if you heat water to 100 degrees, it boils si calientas el agua a 100 grados, hierve
    if you're not sure about anything, don't hesitate to ask si no estás seguro de algo, no dudes en preguntar
    do you know if she got the job? ¿sabes si consiguió el trabajo?
    I'm sorry if I woke you siento haberte despertado, perdona que te haya despertado
    do you mind if I open the window? ¿te importa que abra la ventana?
    4 (but) aunque, pero
    it's good, if a little slow at times es bueno pero algo lento a veces
    well, if it isn't Jimmy Jazz! vaya, ¡pero si es Jimmy Jazz!
    if she passes - and it's a big if... suponiendo que apruebe - y ya es suponer...
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    if and when si y cuando
    if any en caso de que..., si es que...
    there were very few mistakes, if any había muy pocos errores, si es que había alguno
    if anything más bien, en todo caso
    she's no better, if anything, she's worse no está mejor, en todo caso está peor
    if ever si alguna vez
    if I were you yo que tú, yo en tu lugar
    if not si no
    if only (present or future time) ¡ojalá!, ¡si al menos! 2 (past events) si
    if only I'd known si lo hubiera sabido, de haberlo sabido
    if only you'd told me! ¡si me lo hubieras dicho!, ¡habérmelo dicho!
    if only it were Friday ¡ojalá fuese viernes!
    come to the wedding, if only to please your mother ven a la boda, aunque sólo sea para complacer a tu madre
    if so de ser así, si así fuese
    it's not as if... / it isn't as if... no es que...
    if ['ɪf] conj
    1) : si
    I would do it if I could: lo haría si pudiera
    if so: si es así
    as if: como si
    if I were you: yo que tú
    2) whether: si
    I don't know if they're ready: no sé si están listos
    3) though: aunque, si bien
    it's pretty, if somewhat old-fashioned: es lindo aunque algo anticuado
    if
    adv.
    como adv.
    conj.
    cuando conj.
    si conj.
    n.
    duda s.f.
    hipótesis s.f.

    I ɪf
    1)

    if you're good, I'll read you a story — si te portas bien, te leeré un cuento

    if I were you, I wouldn't do it it — yo en tu lugar or yo que tú, no lo haría

    b)

    if not: they were undernourished, if not (yet) actually starving estaban desnutridos, si bien no se estaban muriendo de inanición; she was very offhand, if not downright rude — estuvo muy brusca, por no decir verdaderamente grosera

    c)
    d)

    if only: if only she could have seen him! — si lo pudiera haber visto!

    e)

    if so — (as linker) si es así, de ser así

    2) ( whether) si
    3) ( though) aunque, si bien

    it's a good plot, if a complicated one — es un buen argumento, aunque complicado or si bien es complicado

    4)

    if you'll all follow me, please — síganme, por favor, ¿quieren seguirme, por favor?

    b) ( indicating surprise) (with neg)

    well, if it isn't Mike Britton! — pero si es Mike Britton!


    II
    [ɪf]
    1. CONJ

    if you ask me — en lo que a mí se refiere

    if you had come earlier, you would have seen him — si hubieras venido antes, le habrías visto

    if I had known I would have told you — de haberlo sabido te lo habría dicho, si lo sé te lo digo *

    if it hadn't been for you we would have all died — de no ser or de no haber sido por ti hubiéramos muerto todos

    you can go if you likepuedes ir si quieres

    if necessary — si es necesario, si hace falta

    if I were you I would go to Spain — yo que tú iría a España, yo en tu lugar iría a España

    if it weren't for him, we wouldn't be in this mess! — ¡si estamos metidos en este lío, es por él! *, ¡no estaríamos metidos en este lío de no ser por él! *

    if and when she comes — si (en efecto) viene, en el caso de que venga

    2) (=whenever) si, cuando

    if she wants any help she asks mesi or cuando necesita ayuda me la pide

    if it was fine we went out for a walksi or cuando hacía buen tiempo dábamos un paseo

    3) (=although) aunque, si bien

    it's a nice film if rather long — es una buena película, aunque or si bien algo larga

    I will do it, even if it is difficult — lo haré, aunque me resulte difícil

    I'll finish it if or even if it takes me all day — lo terminaré aunque me lleve todo el día

    I couldn't eat it if I triedaunque me lo propusiera no lo podría comer

    4) (=whether) si

    he asked me if I had eaten — me preguntó si había comido

    I don't know if he's here — no sé si está aquí

    I wonder if it's true — me pregunto si es or será verdad

    if anything this one is better — hasta creo que este es mejor, este es mejor si cabe

    it's no bigger than our last house, if anything, it's even smaller — no es más grande que nuestra última casa si acaso, es incluso más pequeña

    I think you should paint it blue, if anything — en todo caso or si acaso, yo lo pintaría de azul

    as if — como si

    it isn't as if we were rich — no es que seamos precisamente ricos, no es que seamos ricos que digamos

    if at all, they aren't paid enough, if (they are paid) at all — les pagan poco, eso cuando les pagan

    change it to red, if at all — en todo caso or si acaso, cámbialo a rojo

    if it isn't old Garfield! — ¡pero si es el bueno de Garfield!, ¡hombre, Garfield, tú por aquí!

    if notsi no

    are you coming? if not, I'll go with Mark — ¿vienes? si no, iré con Mark

    if only I had known! — ¡de haberlo sabido!

    if only I could! — ¡ojalá pudiera!

    if only we had a car! — ¡ojalá tuviéramos coche!, ¡quién tuviera coche!

    I'll come, if only to see him — voy, aunque solo sea para verlo

    I'll try to be there, if only for a few minutes — trataré de estar allí, aunque solo sea unos minutos

    if so — si es así, de ser así

    are you coming? if so, I'll wait — ¿vienes? si es así or de ser así te espero; see as; see even 2., 4)

    2.
    N

    that's or it's a big if — es un gran pero

    there are a lot of ifs and butshay muchas dudas sin resolver

    IF
    Indicative/Subjunctive after "si"
    Si can be followed by both the {indicative} and the {subjunctive}. The {indicative} describes facts and likely situations; the {subjunctive} describes remote or hypothetical situations.
    Indicative Use si + ((present indicative)) to translate if + ((present)) in English:
    If you go on overeating, you'll get fat Si sigues comiendo tanto, vas a engordar
    Don't do it if you don't want to No lo hagas si no quieres NOTE: Don't use si with the ((present subjunctive)).
    Subjunctive Use si + ((imperfect subjunctive)) to translate if + ((past)) for remote or uncertain possibilities and hypotheses:
    If we won the lottery, we would never have to work again Si nos tocase or tocara la lotería, no tendríamos que trabajar nunca más
    What would you do if I weren't here? ¿Qué harías si yo no estuviese or estuviera aquí? ► Use si + ((pluperfect subjunctive)) (= hubiera or hubiese + ((past participle))) to translate if + had + ((past participle)):
    If Paula hadn't lost her ticket, she would have left today Si Paula no hubiera or hubiese perdido el billete, habría salido hoy Alternatively, instead of a clause with si, you can often use de ( no) haber + ((past participle)):
    If Paula hadn't lost her ticket, she would have left today De no haber perdido Paula el billete, habría salido hoy For further uses and examples, see main entry
    * * *

    I [ɪf]
    1)

    if you're good, I'll read you a story — si te portas bien, te leeré un cuento

    if I were you, I wouldn't do it it — yo en tu lugar or yo que tú, no lo haría

    b)

    if not: they were undernourished, if not (yet) actually starving estaban desnutridos, si bien no se estaban muriendo de inanición; she was very offhand, if not downright rude — estuvo muy brusca, por no decir verdaderamente grosera

    c)
    d)

    if only: if only she could have seen him! — si lo pudiera haber visto!

    e)

    if so — (as linker) si es así, de ser así

    2) ( whether) si
    3) ( though) aunque, si bien

    it's a good plot, if a complicated one — es un buen argumento, aunque complicado or si bien es complicado

    4)

    if you'll all follow me, please — síganme, por favor, ¿quieren seguirme, por favor?

    b) ( indicating surprise) (with neg)

    well, if it isn't Mike Britton! — pero si es Mike Britton!


    II

    English-spanish dictionary > if

  • 25 bien1

    1 = fine [finer -comp., finest -sup.], neatly, tidy, jolly + Adjetivo/Adverbio, aright, alright [all right], all right [alright], good.
    Ex. The solution is fine when the qualifying term that the user seeks is present, and is used relatively consistently.
    Ex. This arrangement is ideal for well-defined subjects which coincide neatly with the interest of the library user.
    Ex. This was all very tidy, but who was to judge significance?.
    Ex. The public library people and some others have needs that have long been unmet, but jolly well ought to be as soon as possible.
    Ex. Another wise precaution at this preliminary stage is to make sure that he has heard aright.
    Ex. The article 'The kids are alright?' presents some of the findings of the questionnaire study which had as its focus the qualitative impact of public libraries on children's reading.
    Ex. So the system apparently works all right and no one is suggesting that it needs a major overhaul.
    Ex. It is imperative for young people to learn to be empathetic, both for their own good and for the good of society as a whole.
    ----
    * abrigarse bien = wrap up + warm.
    * acoger bien = welcome.
    * aguantarlo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * ahora bien = now.
    * bastante bien = good enough, rather well, fairly + Verbo.
    * bien aceptado = well-accepted.
    * bien acomodado = well-to-do, well-off.
    * bien administrado = well-managed.
    * bien afeitado = clean shaven.
    * bien andado = well trodden.
    * bien anunciado = well-advertised, well-announced.
    * bien arado = well-tilled.
    * bien argumentado = well-considered.
    * bien arreglado = well-groomed.
    * bien comprendido = well-understood.
    * bien común, el = common good, the, common wealth, the.
    * bien conectado = well-connected.
    * bien conocido = well-known, well-understood.
    * bien conseguido = well-rendered.
    * bien conservado = well-kept.
    * bien considerado = all things considered.
    * bien construido = well-built.
    * bien controlado = well-regulated.
    * bien cuidado = clean-cut, well-tended.
    * bien cultural = cultural product.
    * bien definido = well-defined, clearly defined, clearly-drawn, clean-cut, articulated, clear-cut.
    * bien demarcado = hard-edged.
    * bien de todos, el = common good, the.
    * bien dicho = amen to that!.
    * bien diferenciado = well differentiated.
    * bien dirigido = well-regulated.
    * bien documentado = well documented [well-documented].
    * bien dotado = well-equipped, well-endowed, well-resourced.
    * bien dotado de medios = well-resourced.
    * bien dotado de personal = well-staffed.
    * bien dotado de recursos = well-resourced.
    * bien educado = urbane.
    * bien encaminado = a step in the right direction.
    * bien ensayado = well-practised [well-practiced, -USA].
    * bien entrada la noche = late at night.
    * bien equilibrado = well balanced [well-balanced].
    * bien equipado = well-appointed, well-equipped, well-resourced.
    * bien equipado de medios = well-resourced.
    * bien equipado de recursos = well-resourced.
    * bien escrito = well-written.
    * bien estructurado = well thought out, well-structured [well structured].
    * bien expresado = well-articulated.
    * bien financiado = well-funded.
    * bien formado = shapely [shapelier -comp., shapeliest -sup.], articulated.
    * bien formalizado = well-formalised [well-formalized].
    * bien formulado = well-formulated.
    * bien fundado = well-justified, well-formulated.
    * bien fundamentado = well-founded.
    * bien gestionado = well-managed.
    * bien gobernado = well-regulated, well-governed.
    * bien hecho = well-made, well formed [well-formed], well-rendered, well done.
    * ¡bien hecho! = the way to go!.
    * bien iluminado = well-lit.
    * bien informado = well-informed, informed.
    * bienintencionado = well-intentioned, well meant, well-intended, well-meaning.
    * bien justificado = well-founded, well-formulated.
    * bien llevado = well-run.
    * bien merecido = well deserved, well deserved, well-earned.
    * bien mirado = all things considered.
    * bien... o... = either... or..., either... or....
    * bien ordenado = well-kept, well-ordered, in good order.
    * bien organizado = well-organised [well-organized], well-structured [well structured].
    * bien pagado = well-paid.
    * bien parecido = personable, good looking.
    * bien pensado = well thought out.
    * bien planeado = well-planned.
    * bien planificado = well-planned.
    * bien practicado = well-practised [well-practiced, -USA].
    * bien preparado = well-trained, well-prepared.
    * bien presentado = well-presented, well-rendered.
    * bien producido = well-produced, well-made.
    * bien proporcionado = shapely [shapelier -comp., shapeliest -sup.].
    * bien provisto = well-endowed.
    * bien provisto (de) = well-stocked (with).
    * bien público = public good, commonwealth.
    * bien recibido = welcome.
    * bien reconocido = well-recognised [well-recognized].
    * bien redondito = well-rounded.
    * bien remunerado = well-paid.
    * bien representado = well represented, well-rendered.
    * bien seleccionado = well-chosen, well-selected.
    * bien sincronizado = well-synchronised [well-synchronized, -USA].
    * bien surtido (de) = well-stocked (with).
    * bien testado = well-tested.
    * bien tratado = well represented.
    * bien uniformado = well-uniformed.
    * bien ventilado = airy [airier -comp., airiest -sup.].
    * bien vestido = well-dressed, dapper.
    * bien visto = welcome.
    * caerse bien = hit it off.
    * cambiar Algo para bien = turn + Nombre + into a good thing.
    * cambiar para bien = change for + the better.
    * casar bien = fit in + well.
    * comenzar bien = get off to + a (good/great) start, make + a good start.
    * comprender bien = be clear in your mind.
    * comprenderse bien = be well understood.
    * conservarse bien = keep + well.
    * cosas + ir bien = things + go well.
    * creer que estar bien = feel + right.
    * cuatro verdades bien dichas = home truth.
    * dársele Algo bien a Uno = be good at.
    * dársele a Uno bien las plantas = have + a green thumb, have + green fingers.
    * dejar bien claro = make + it + crystal clear, make + Reflexivo + crystal clear.
    * desempeñar bien una función = perform + well.
    * despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.
    * el bien de = the good of.
    * empezar a ir bien = fall into + place.
    * estar bien = be okay, be in good shape, be in good health.
    * estar bien de salud = be in good health.
    * estar bien encaminado = be on the right track.
    * estar bien pensado = be carefully thought out.
    * funcionar bien = be in order.
    * gente bien = well-to-do, well-off.
    * hablar muy bien de = rant and rave.
    * hablarse bien de Algo o Alguien = be well spoken of.
    * hacer Algo muy bien = do + an excellent job of, make + an excellent job of.
    * hacer bien = do + good.
    * hacerlo bien = put + matters + right, be right on track.
    * hacer sentir bien = make + Nombre + feel good.
    * hasta ahora, todo bien = so far, so good.
    * haz el bien y no mires a quién = cast your bread upon the waters.
    * impuesto de bienes inmuebles (IBI) = property tax.
    * ir bien = go + well, do + well, go + strong.
    * ir bien encaminado = be on the right track.
    * ir todo bien = be fine.
    * jugar bien + Posesivo + baza = play + Posesivo + cards right.
    * jugar bien + Posesivo + cartas = play + Posesivo + cards right.
    * llevarlo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * llevarse bien = get along, on good terms.
    * llevarse bien con Alguien = get on with + Pronombre Personal.
    * lo que está bien y lo que está mal = rights and wrongs.
    * mantener los ojos bien abiertos = keep + Posesivo + eyes (wide) open, keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned.
    * mantenerse bien = keep + well.
    * marchar bien = go + strong.
    * más bien = if you like, instead.
    * más bien bajo = shortish.
    * más bien pequeño = smallish.
    * más bien todo lo contrario = quite the opposite, quite the contrary, quite the reverse.
    * masticar bien = chew up.
    * mirándolo bien = all things considered.
    * muy bien = nicely.
    * ¡muy bien! = the way to go!.
    * muy bien pagado = highly paid.
    * muy bien + podría + Verbo = might + well + Verbo.
    * muy bien + puede + Verbo = may well + Verbo.
    * muy bien remunerado = highly paid.
    * no caer bien = not take + kindly to.
    * no estar bien equilibrado = skew.
    * no hay mal que por bien no venga = to every cloud, there is a silver lining.
    * no hay mal que por bien no venga = every cloud has a silver lining, be a blessing in disguise.
    * no importa lo bien = no matter how well.
    * no muy bien informado = not-too-well-informed.
    * no ser bien visto = be in the doghouse.
    * no tomárselo bien = not take + kindly to.
    * pago único y bien grande = fat lump sum.
    * para bien = for the best, for the better.
    * para bien de = in the best interests of, for the good of.
    * para bien de Alguien = in + Posesivo + best interest.
    * para bien o para mal = for better or (for) worse, for good or (for) ill, for good or (for) evil.
    * para el bien de = for the benefit of.
    * para + Posesivo + propio bien = for + Posesivo + own good.
    * parecer bien = be all right with + Persona.
    * pasarlo bien = have + fun, be a great time.
    * pasárselo bien = have + a good time, have + a great time.
    * pasárselo la mar de bien = have + a whale of a time, have + a great time.
    * persona que duerme bien = good sleeper.
    * por ahora todo va bien = so far, so good.
    * por el bien del saber = for knowledge's sake.
    * puede muy bien ser = could well be.
    * puede muy bien ser que = it may well be that.
    * puede que al final sea para bien = be a blessing in disguise.
    * pues bien = well.
    * que bota bien = bouncy [bouncier -comp., bounciest -sup.].
    * que no ajusta bien = ill-fitting.
    * que no cierra bien = leaky [leakier -comp., leakiest -sup], leaking.
    * que no queda bien = ill-fitting.
    * que rebota bien = bouncy [bouncier -comp., bounciest -sup.].
    * recibir bien = welcome.
    * recibir bien una iniciativa = welcome + initiative.
    * salir bien = go + well.
    * salir bien al final = turn out + right in the end.
    * salir todo bien = land on + Posesivo + (own two) feet.
    * seguir haciéndolo bien = keep up + the good work.
    * seguir trabajando bien = keep up + the good work.
    * sentar bien a Alguien = look + good on + Nombre.
    * sentirse bien = feel + good, wellness, feel + right, get + high.
    * sentirse bien con Uno mismo = feel + right.
    * ser algo bien conocido que = it + be + a (well)-known fact that.
    * ser algo (muy) bien sabido que = it + be + a (well)-known fact that.
    * ser por el bien de Alguien = be to + Posesivo + advantage.
    * estar suficientemente bien + Participio Pasado = be sufficiently well + Participio Pasado.
    * ser suficientemente bien + Participio Pasado = be sufficiently well + Participio Pasado.
    * ser un hecho bien conocido que = it + be + a (well)-known fact that.
    * ser un hecho bien sabido que = it + be + a (well)-known fact that.
    * servir muy bien = take + Nombre + a long way.
    * si bien es cierto que = albeit (that).
    * sin bien se mira = all things considered.
    * sino más bien = rather.
    * sino (que) más bien = but rather.
    * todo ir bien = all + be + well with the world.
    * tomárselo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * un trabajo bien hecho = a job well done.
    * usar Algo bien = put to + good use.
    * venir bien = be none the worse for (that), suit + best.
    * venir muy bien = fit + the bill.
    * ver bien = welcome.

    Spanish-English dictionary > bien1

  • 26 buscar

    v.
    1 to look.
    2 to look for.
    estoy buscando trabajo I'm looking for work
    se fue a buscar fortuna a América he went to seek his fortune in America
    María busca su bolso Mary looks for her purse.
    3 to look up.
    Busca esa palabra en el diccionario Look up that word in the dictionary.
    4 to search for (computing).
    El detective buscó incansablemente The detective searched tirelessly.
    5 to push, to try the patience of (informal) (provocar).
    buscar bronca/camorra to look for trouble
    6 to pick up.
    voy a buscar el periódico I'm going for the paper o to get the paper
    ir a buscar a alguien to pick somebody up
    pasará a buscarnos a las nueve she'll pick us up at nine
    7 to seek to, to attempt to, to try to, to try how to.
    Ese plan busca destruirnos That plan seeks to destroy us.
    * * *
    Conjugation model [ SACAR], like link=sacar sacar
    1 (gen) to look for, search for
    2 (en lista, índice etc) to look up
    3 (ir a coger) to go and get, fetch
    busca un médico, ¡rápido! fetch a doctor, quick!
    4 (recoger) to pick up
    iré a buscarte a la estación I'll pick you up at the station, I'll meet you at the station
    5 (intentar conseguir) to try to achieve
    1 (mirar) to look
    \
    buscársela familiar to be looking for trouble
    buscarse la vida familiar to try and earn one's living
    'Se busca...' "... wanted"
    * * *
    verb
    1) to look for, seek
    * * *
    1. VT
    1) (=tratar de encontrar)
    a) [+ persona, objeto perdido, trabajo] to look for

    llevo meses buscando trabajo — I've been job-hunting for months, I've been looking for a job for months

    el ejército busca a un comando enemigothe army is searching for o looking for an enemy commando unit

    "se busca piso" — "flat wanted"

    "chico busca chica" — "boy seeks girl"

    b) [en diccionario, enciclopedia] to look up
    c) [con la vista] to try to spot, look for

    lo busqué entre el público pero no lo viI tried to spot him o looked for him in the crowd but I didn't see him

    2) (=tratar de conseguir) [+ solución] to try to find

    buscar excusasto make excuses

    buscar hacer algo — to seek to do sth, try to do sth

    siempre buscaba hacerlo lo mejor posibleshe always sought o tried to do the best possible thing

    ir a buscar algo/a algn, ha ido a buscar una servilleta — she's gone to fetch o get a napkin

    ve a buscar a tu madrego and fetch o get your mother

    vino buscando peleahe was looking for trouble o a fight, he was spoiling for a fight *

    3) (=recoger) to pick up, fetch

    ¿vais a ir a buscarme a la estación? — are you going to pick me up o fetch me from the station?

    4) (Inform) to search
    5) (=preguntar por) to ask for

    ¿quién me busca? — who is asking for me?

    2.

    ya puedes dejar de buscar, aquí tienes las llaves — you can stop looking, here are the keys

    ¿has buscado bien? — have you looked properly?

    ¡busca! — [al perro] fetch!

    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    a) <persona/objeto> to look for; <fama/fortuna> to seek; <trabajo/apartamento/solución> to look for, try to find

    la policía lo está buscando — the police are looking for him, he's wanted by the police

    b) (en libro, lista) to look up
    2)
    a) ( recoger) to collect, pick up
    b) ( conseguir y traer) to get

    fue a buscar un médico/un taxi — he went to get a doctor/a taxi

    3)

    ¿qué buscas con eso? — what are you trying to achieve by that?

    buscar + inf — to try to + inf, set out to + inf

    el libro busca destruir ese mitothe book sets out o tries o attempts to explode that myth

    b) ( provocar) <bronca/camorra> to look for
    2.
    buscar vi to look

    busca en el cajónlook o have a look in the drawer

    ¿has buscado bien? — have you looked properly?

    el que busca encuentra or busca y encontrarás — seek and ye shall find

    3.
    buscarse v pron
    1) ( intentar encontrar) to look for
    2) < problemas>

    no quiero buscarme complicaciones/problemas — I don't want any trouble

    tú te lo has buscado — you've brought it on yourself, it serves you right

    buscársela(s) — (fam)

    te la estás buscando — you're asking for trouble, you're asking for it (colloq)

    * * *
    = chase, dig out, dig up, find, hunt, investigate, locate, look for, look out, look under, look up, probe for, prowl through, search (for), seek (after), seek out, trace, track, trawl, burrow through, woo, root out, look out for, go for, look (a)round, fish (for), track down, jockey for, search out, line up, check for, forage, perform + search.
    Ex. Also, in controlled indexing language data bases, there is often an assumption that a user will be prepared to chase strings of references or to consult a sometimes complex thesaurus.
    Ex. I would also have dug out information references to which readers can be directed who want to know more about the setting.
    Ex. The list of changed headings is almost literally endless if you have the patience to dig them all up.
    Ex. The command function ' FIND' is used to input a search term.
    Ex. Nonetheless, we would still not wish to hunt through the file in order to change all subdivisions of that heading.
    Ex. Kaiser also investigated the effect of grouping subheadings of a subject.
    Ex. This order suffices for a list whose purpose is to identify and locate documents, whose bibliographic details are already known.
    Ex. A user might start by looking for a map of London, when he really wants a map of Camden.
    Ex. Discovering these tales, looking out printed versions and comparing them with the oral tradition would have introduced us step by step into the rich lode of folklore.
    Ex. In a printed catalogue or index a user is constrained to look under the headings in the catalogue.
    Ex. If so, the call number of the document is looked up and displayed.
    Ex. No one complained about Duff to her, and she decided not to probe for discontents.
    Ex. A user searching for Smith's 'History as Argument' who was not sure under which subject it would be entered, would have to prowl through a huge number of cards in a card catalog to find the entry under SMITH.
    Ex. This access is achieved by organising the tools so that a user may search under a specific access point or heading or index term, for example, subject term, author, name, title, date.
    Ex. A popular book will always be sought after by public librarians.
    Ex. Her article urges librarians not to buy inferior biographies simply to fill gaps in their collections but to seek out the best of the genre.
    Ex. The author approach remains an important means of tracing a specific document.
    Ex. The index fields are used for tracking annual indexes.
    Ex. The Internet search engines, such as AltaVista and Excite, send out robots or Web crawlers to trawl the Internet and automatically index the files that they find.
    Ex. This article explains how to use gophers to burrow through the Internet.
    Ex. Rumour had it that he was being wooed by Technicomm, Inc.
    Ex. The article has the title ' Rooting out journals on the Net'.
    Ex. Panellists presented the criteria they adopted and features they looked out for when selecting a library automation system.
    Ex. In an exclusive conversation Gates reveals where he goes for information knowledge, insights and ideas.
    Ex. One has only to look around in bookshops to see how many paperbacks on show have film or TV links.
    Ex. The article 'Catfish ain't ugly' reviews the range of Web sites providing information about the catfish in the USA and places to go to fish for catfish.
    Ex. In stepping away from the genre's glamorous robberies and flashy lifestyle, this stealthy, potent movie tracks down the British gangster icon to its inevitable end.
    Ex. Librarians are not yet very successful in jockeying for position and power in the political world.
    Ex. On any one occasion there will always be children who do not want to borrow or buy, but they are still learning to live with books and how to search out the ones that interest them.
    Ex. The actress flaked out again and the director is trying to line up a replacement.
    Ex. This was important before computers were invented, when calculations were all done by hand, and also were done repeatedly to check for calculation errors.
    Ex. We both woke up bright and early to forage for food nearby, which was a breeze.
    Ex. When viewing a record, you can also display its references and perform citation searches directly from the reference display.
    ----
    * buscando = in search of.
    * buscando como loco = in hot pursuit of.
    * buscar amparo = seek + shelter.
    * buscar apoyo = line up + support.
    * buscar a tientas = grope (for/toward).
    * buscar a través de los índices = browse.
    * buscar ayuda = seek + assistance, seek + help.
    * buscar cobijo = seek + shelter.
    * buscar con ahínco = look + hard.
    * buscar detenidamente = look + hard.
    * buscar el apoyo de = woo.
    * buscar el camino = wind + Posesivo + way.
    * buscar el modo de = explore + ways in which, explore + ways and means of.
    * buscar el origen de = trace + the origin of.
    * buscar el origen de la relación entre = trace + the relationship between.
    * buscar el peligro = court + danger, flirt with + danger.
    * buscar empleo = seek + employment.
    * buscar en = sift through, search through.
    * buscar en Google = google.
    * buscar en las posas entre las rocas de la orilla = rock-pool.
    * buscar en otro sitio = go + elsewhere.
    * buscar entre la basura = scavenge.
    * buscar en varios + Nombre + a la vez = search across + Nombre.
    * buscar información = mine + information, seek + information.
    * buscar interiormente = probe + Reflexivo + for.
    * buscar la controversia = court + controversy.
    * buscar la fama = grab at + a headline.
    * buscar la forma de = look for + ways to.
    * buscar la forma de + Infinitivo = develop + way of + Gerundio.
    * buscar la identidad de uno = trace + Posesivo + identity.
    * buscar la manera de = explore + ways in which, explore + ways and means of.
    * buscar la noticia = grab at + a headline.
    * buscar la oportunidad = make + an opportunity.
    * buscar la protección de = burrow back into.
    * buscarle cinco pies al gato = split + hairs.
    * buscarle los tres pies al gato = nitpick.
    * buscarle tres pies al gato = split + hairs.
    * buscar los servicios de = engage.
    * buscar material = pursue + material.
    * buscar oro = pan for + gold.
    * buscar placer = seek + pleasure.
    * buscar por autor y título = search by + name-title key.
    * buscar por título = search by + title key.
    * buscar por todas partes = scour + Nombre + for.
    * buscar por todo el mundo = search + the world (over).
    * buscar por todo + Nombre = search across + Nombre.
    * buscar problemas = ask for + trouble, court + disaster, make + trouble.
    * buscar razones que expliquen Algo = ascribe + reasons to.
    * buscar refugio = seek + shelter.
    * buscar satisfacción = seek + satisfaction.
    * buscárselo = have it + coming.
    * buscar simultáneamente en varios sitios = cross-search [cross search].
    * buscar solución = seek + solution.
    * buscar trabajo = seek + employment.
    * buscar trabajo en la calle = work + the streets.
    * buscar una forma de hacer Algo = develop + way + to make + Nombre, develop + way + to make + Nombre.
    * buscar una oportunidad = look for + an opportunity.
    * buscar una respuesta = pursue + answer.
    * buscar una solución = contrive + solution.
    * buscar y encontrar = match.
    * en busca de quimeras = in pursuit of + windmills.
    * encargado de buscar a los alumnos que hacen novillos = truant officer.
    * en el que se puede buscar = searchable.
    * estar siempre buscando = be on the lookout for.
    * hallar lo buscado = achieve + match.
    * mandar a buscar = send for.
    * no buscarle las pulgas al perro = let + sleeping dogs lie.
    * no poderse buscar = be unsearchable.
    * peinar en busca de = scour + Nombre + for.
    * que busca el beneficio propio = self-serving.
    * que se puede buscar = searchable.
    * respuesta + buscar = answer + lie.
    * saber buscar con inteligencia = be search-savvy.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    a) <persona/objeto> to look for; <fama/fortuna> to seek; <trabajo/apartamento/solución> to look for, try to find

    la policía lo está buscando — the police are looking for him, he's wanted by the police

    b) (en libro, lista) to look up
    2)
    a) ( recoger) to collect, pick up
    b) ( conseguir y traer) to get

    fue a buscar un médico/un taxi — he went to get a doctor/a taxi

    3)

    ¿qué buscas con eso? — what are you trying to achieve by that?

    buscar + inf — to try to + inf, set out to + inf

    el libro busca destruir ese mitothe book sets out o tries o attempts to explode that myth

    b) ( provocar) <bronca/camorra> to look for
    2.
    buscar vi to look

    busca en el cajónlook o have a look in the drawer

    ¿has buscado bien? — have you looked properly?

    el que busca encuentra or busca y encontrarás — seek and ye shall find

    3.
    buscarse v pron
    1) ( intentar encontrar) to look for
    2) < problemas>

    no quiero buscarme complicaciones/problemas — I don't want any trouble

    tú te lo has buscado — you've brought it on yourself, it serves you right

    buscársela(s) — (fam)

    te la estás buscando — you're asking for trouble, you're asking for it (colloq)

    * * *
    = chase, dig out, dig up, find, hunt, investigate, locate, look for, look out, look under, look up, probe for, prowl through, search (for), seek (after), seek out, trace, track, trawl, burrow through, woo, root out, look out for, go for, look (a)round, fish (for), track down, jockey for, search out, line up, check for, forage, perform + search.

    Ex: Also, in controlled indexing language data bases, there is often an assumption that a user will be prepared to chase strings of references or to consult a sometimes complex thesaurus.

    Ex: I would also have dug out information references to which readers can be directed who want to know more about the setting.
    Ex: The list of changed headings is almost literally endless if you have the patience to dig them all up.
    Ex: The command function ' FIND' is used to input a search term.
    Ex: Nonetheless, we would still not wish to hunt through the file in order to change all subdivisions of that heading.
    Ex: Kaiser also investigated the effect of grouping subheadings of a subject.
    Ex: This order suffices for a list whose purpose is to identify and locate documents, whose bibliographic details are already known.
    Ex: A user might start by looking for a map of London, when he really wants a map of Camden.
    Ex: Discovering these tales, looking out printed versions and comparing them with the oral tradition would have introduced us step by step into the rich lode of folklore.
    Ex: In a printed catalogue or index a user is constrained to look under the headings in the catalogue.
    Ex: If so, the call number of the document is looked up and displayed.
    Ex: No one complained about Duff to her, and she decided not to probe for discontents.
    Ex: A user searching for Smith's 'History as Argument' who was not sure under which subject it would be entered, would have to prowl through a huge number of cards in a card catalog to find the entry under SMITH.
    Ex: This access is achieved by organising the tools so that a user may search under a specific access point or heading or index term, for example, subject term, author, name, title, date.
    Ex: A popular book will always be sought after by public librarians.
    Ex: Her article urges librarians not to buy inferior biographies simply to fill gaps in their collections but to seek out the best of the genre.
    Ex: The author approach remains an important means of tracing a specific document.
    Ex: The index fields are used for tracking annual indexes.
    Ex: The Internet search engines, such as AltaVista and Excite, send out robots or Web crawlers to trawl the Internet and automatically index the files that they find.
    Ex: This article explains how to use gophers to burrow through the Internet.
    Ex: Rumour had it that he was being wooed by Technicomm, Inc.
    Ex: The article has the title ' Rooting out journals on the Net'.
    Ex: Panellists presented the criteria they adopted and features they looked out for when selecting a library automation system.
    Ex: In an exclusive conversation Gates reveals where he goes for information knowledge, insights and ideas.
    Ex: One has only to look around in bookshops to see how many paperbacks on show have film or TV links.
    Ex: The article 'Catfish ain't ugly' reviews the range of Web sites providing information about the catfish in the USA and places to go to fish for catfish.
    Ex: In stepping away from the genre's glamorous robberies and flashy lifestyle, this stealthy, potent movie tracks down the British gangster icon to its inevitable end.
    Ex: Librarians are not yet very successful in jockeying for position and power in the political world.
    Ex: On any one occasion there will always be children who do not want to borrow or buy, but they are still learning to live with books and how to search out the ones that interest them.
    Ex: The actress flaked out again and the director is trying to line up a replacement.
    Ex: This was important before computers were invented, when calculations were all done by hand, and also were done repeatedly to check for calculation errors.
    Ex: We both woke up bright and early to forage for food nearby, which was a breeze.
    Ex: When viewing a record, you can also display its references and perform citation searches directly from the reference display.
    * buscando = in search of.
    * buscando como loco = in hot pursuit of.
    * buscar amparo = seek + shelter.
    * buscar apoyo = line up + support.
    * buscar a tientas = grope (for/toward).
    * buscar a través de los índices = browse.
    * buscar ayuda = seek + assistance, seek + help.
    * buscar cobijo = seek + shelter.
    * buscar con ahínco = look + hard.
    * buscar detenidamente = look + hard.
    * buscar el apoyo de = woo.
    * buscar el camino = wind + Posesivo + way.
    * buscar el modo de = explore + ways in which, explore + ways and means of.
    * buscar el origen de = trace + the origin of.
    * buscar el origen de la relación entre = trace + the relationship between.
    * buscar el peligro = court + danger, flirt with + danger.
    * buscar empleo = seek + employment.
    * buscar en = sift through, search through.
    * buscar en Google = google.
    * buscar en las posas entre las rocas de la orilla = rock-pool.
    * buscar en otro sitio = go + elsewhere.
    * buscar entre la basura = scavenge.
    * buscar en varios + Nombre + a la vez = search across + Nombre.
    * buscar información = mine + information, seek + information.
    * buscar interiormente = probe + Reflexivo + for.
    * buscar la controversia = court + controversy.
    * buscar la fama = grab at + a headline.
    * buscar la forma de = look for + ways to.
    * buscar la forma de + Infinitivo = develop + way of + Gerundio.
    * buscar la identidad de uno = trace + Posesivo + identity.
    * buscar la manera de = explore + ways in which, explore + ways and means of.
    * buscar la noticia = grab at + a headline.
    * buscar la oportunidad = make + an opportunity.
    * buscar la protección de = burrow back into.
    * buscarle cinco pies al gato = split + hairs.
    * buscarle los tres pies al gato = nitpick.
    * buscarle tres pies al gato = split + hairs.
    * buscar los servicios de = engage.
    * buscar material = pursue + material.
    * buscar oro = pan for + gold.
    * buscar placer = seek + pleasure.
    * buscar por autor y título = search by + name-title key.
    * buscar por título = search by + title key.
    * buscar por todas partes = scour + Nombre + for.
    * buscar por todo el mundo = search + the world (over).
    * buscar por todo + Nombre = search across + Nombre.
    * buscar problemas = ask for + trouble, court + disaster, make + trouble.
    * buscar razones que expliquen Algo = ascribe + reasons to.
    * buscar refugio = seek + shelter.
    * buscar satisfacción = seek + satisfaction.
    * buscárselo = have it + coming.
    * buscar simultáneamente en varios sitios = cross-search [cross search].
    * buscar solución = seek + solution.
    * buscar trabajo = seek + employment.
    * buscar trabajo en la calle = work + the streets.
    * buscar una forma de hacer Algo = develop + way + to make + Nombre, develop + way + to make + Nombre.
    * buscar una oportunidad = look for + an opportunity.
    * buscar una respuesta = pursue + answer.
    * buscar una solución = contrive + solution.
    * buscar y encontrar = match.
    * en busca de quimeras = in pursuit of + windmills.
    * encargado de buscar a los alumnos que hacen novillos = truant officer.
    * en el que se puede buscar = searchable.
    * estar siempre buscando = be on the lookout for.
    * hallar lo buscado = achieve + match.
    * mandar a buscar = send for.
    * no buscarle las pulgas al perro = let + sleeping dogs lie.
    * no poderse buscar = be unsearchable.
    * peinar en busca de = scour + Nombre + for.
    * que busca el beneficio propio = self-serving.
    * que se puede buscar = searchable.
    * respuesta + buscar = answer + lie.
    * saber buscar con inteligencia = be search-savvy.

    * * *
    buscar [A2 ]
    vt
    1 ‹persona/objeto› to look for; ‹fama/fortuna› to seek; ‹trabajo/apartamento› to look for, try to find; ‹solución› to look for, try to find
    lo he buscado en or por todas partes I've looked o searched for it everywhere
    no trates de buscar excusas don't try to make excuses
    la policía lo está buscando the police are looking for him, he's wanted by the police
    [ S ] se busca wanted
    los hombres como él sólo buscan una cosa men like him are only after one thing ( colloq)
    te buscan en la portería someone is asking for you at reception
    las flores buscan la luz flowers grow towards the light
    la buscaba con la mirada or los ojos he was trying to spot her
    está buscando la oportunidad de vengarse he's looking for a chance to get his own back ( colloq)
    busca una manera más fácil de hacerlo try and find an easier way of doing it
    2 (en un libro, una lista) to look up
    busca el número en la guía look up the number in the directory
    B
    1 (recoger) to collect, pick up
    fuimos a buscarlo al aeropuerto we went to pick him up from o fetch him from o collect him from o meet him at the airport
    vengo a buscar mis cosas I've come to collect o pick up my things
    fue a buscar un médico he went to get a doctor, he fetched a doctor
    salió a buscar un taxi/el pan he went to get a taxi/the bread
    sube a buscarme las tijeras go up and get me o bring me o fetch me the scissors
    C
    1
    (intentar conseguir): una ley que busca la igualdad de (los) sexos a law which aims to achieve sexual equality o equality between the sexes
    ¿qué buscas con eso? what are you trying to achieve by that?
    tiene cuatro hijas y busca el varón ( fam); she has four girls and she's trying for a boy
    buscar + INF to try to + INF, set out to + INF
    el libro busca destruir ese mito the book sets out o tries o attempts to explode that myth
    2 (provocar) ‹bronca/camorra› to look for
    siempre están buscando pelea they're always looking o spoiling for a fight
    me está buscando y me va a encontrar he's looking for trouble and he's going to get it
    ■ buscar
    vi
    to look
    busca en el cajón look o have a look in the drawer
    ¿has buscado bien? have you looked properly?, have you had a proper look?
    ¡busca! ¡busca! (a un perro) fetch!
    A (intentar encontrar) to look for
    debería buscarse a alguien que le cuidara los niños she should look for o find somebody to look after the children
    B ‹complicaciones/problemas›
    no quiero buscarme complicaciones I don't want any trouble
    tú te lo has buscado you've brought it on yourself, it serves you right
    se está buscando problemas she's asking for trouble
    buscársela(s) ( fam): te la estás buscando you're asking for trouble, you're asking for it ( colloq)
    no te quejes, la verdad es que te la buscaste don't complain, the truth is you had it coming to you o you brought it on yourself ( colloq)
    * * *

     

    Multiple Entries:
    buscar    
    buscar algo
    buscar ( conjugate buscar) verbo transitivo
    1

    fama/fortuna to seek;

    b) (en libro, lista) to look up;


    2



    (— en tren, a pie) I went to meet him at the airport;
    vengo a buscar mis cosas I've come to collect o pick up my things



    fue a buscar un médico/un taxi he went to get a doctor/a taxi;
    ¿qué buscas con eso? what are you trying to achieve by that?
    verbo intransitivo
    to look;
    busca en el cajón look o have a look in the drawer

    buscarse verbo pronominal
    1 ( intentar encontrar) to look for
    2 problemas to ask for;
    no quiero buscarme complicaciones/problemas I don't want any trouble;

    tú te lo has buscado you've brought it on yourself, it serves you right;
    buscársela(s) (fam): te la estás buscando you're asking for trouble, you're asking for it (colloq)
    buscar verbo transitivo
    1 to look for
    2 (en la enciclopedia, en el diccionario) to look up
    3 (conseguir, traer) to fetch: ve a buscar un poco de agua, go and fetch some water
    4 (recoger cosas) to collect
    (recoger personas) to pick up: fue a buscarme al trabajo, she picked me up from work
    ' buscar' also found in these entries:
    Spanish:
    acudir
    - condicionamiento
    - ir
    - mirar
    - sistema
    - tienta
    - aguja
    - andar
    - bronca
    - camorra
    - colocación
    - pelea
    - perro
    - recoger
    - refugio
    - trabajo
    - venir
    English:
    advertise
    - collect
    - dig around
    - down-market
    - expressly
    - fetch
    - fish
    - forage
    - fumble
    - get
    - go for
    - hunt
    - instrumental
    - kerb-crawl
    - look
    - look for
    - look out for
    - look up
    - meet
    - needle
    - pick
    - pick up
    - prospect
    - pursue
    - scout around
    - search
    - search for
    - seek
    - seek after
    - spoil for
    - want
    - afield
    - call
    - collection
    - court
    - dig
    - feel
    - ferry
    - go
    - grope
    - house
    - job
    - nook
    - scout
    - send
    - trouble
    - woo
    * * *
    vt
    1. [para encontrar] to look for, to search for;
    [provecho, beneficio propio, fortuna] to seek;
    busco apartamento en esta zona I am looking for Br a flat o US an apartment in this area;
    estoy buscando trabajo I'm looking for work;
    la policía busca a los terroristas the police are searching o hunting for the terrorists;
    lo busqué, pero no lo encontré I looked o hunted for it, but I couldn't find it;
    ¿me ayudas a buscar las llaves? can you help me to look for the keys?;
    se fue a buscar fortuna a América he went to seek his fortune in America;
    fui a buscar ayuda I went in search of help;
    ¡ve a buscar ayuda, rápido! quick, go for help o go and find help!;
    es como buscar una aguja en un pajar it's like looking for a needle in a haystack;
    CSur Fam
    buscar la vuelta a algo to (try to) find a way of doing sth
    2. [recoger] to pick up;
    vino a buscar sus libros he came to pick up his books;
    voy a buscar el periódico I'm going for the paper o to get the paper;
    ir a buscar a alguien to pick sb up;
    ya iré yo a buscar a los niños al colegio I'll go and pick the children up from school;
    pasará a buscarnos a las nueve she'll pick us up at nine
    3. [en diccionario, índice, horario] to look up;
    buscaré la dirección en mi agenda I'll look up the address in my address book
    4. [intentar conseguir]
    siempre busca quedar bien con todos she always tries to please everybody;
    no sé qué está buscando con esa actitud I don't know what he is hoping to achieve with that attitude;
    con estas medidas buscan reducir la inflación these measures are intended to reduce inflation, with these measures they are seeking to reduce inflation;
    Fam
    ése sólo busca ligar he's only after one thing
    5. Informát to search for
    6. Fam [provocar] to push, to try the patience of;
    no me busques, que me voy a enfadar don't push me o it, I'm about to lose my temper;
    buscar bronca o [m5] camorra to look for trouble
    vi
    to look;
    busqué bien pero no encontré nada I had a thorough search, but didn't find anything;
    buscamos por toda la casa we looked o searched throughout the house, we searched the house from top to bottom
    * * *
    v/t search for, look for;
    ir/venir a buscar fetch;
    se la estaba buscando he was asking for trouble o for it
    * * *
    buscar {72} vt
    1) : to look for, to seek
    2) : to pick up, to collect
    3) : to provoke
    buscar vi
    : to look, to search
    buscó en los bolsillos: he searched through his pockets
    * * *
    buscar vb
    1. (tratar de encontrar) to look for
    2. (consultar) to look up
    3. (recoger) to pick up / to meet [pt. & pp. met]
    4. (traer) to fetch / to get
    "Se busca" "Wanted"

    Spanish-English dictionary > buscar

  • 27 hit

    hit
    1. present participle - hitting; verb
    1) (to (cause or allow to) come into hard contact with: The ball hit him on the head; He hit his head on/against a low branch; The car hit a lamp-post; He hit me on the head with a bottle; He was hit by a bullet; That boxer can certainly hit hard!) golpear, pegar, chocar
    2) (to make hard contact with (something), and force or cause it to move in some direction: The batsman hit the ball (over the wall).) pegar, golpear
    3) (to cause to suffer: The farmers were badly hit by the lack of rain; Her husband's death hit her hard.) afectar; hacer daño, perjudicar
    4) (to find; to succeed in reaching: His second arrow hit the bull's-eye; Take the path across the fields and you'll hit the road; She used to be a famous soprano but she cannot hit the high notes now.) dar en, alcanzar

    2. noun
    1) (the act of hitting: That was a good hit.) golpe; tiro
    2) (a point scored by hitting a target etc: He scored five hits.) acierto
    3) (something which is popular or successful: The play/record is a hit; (also adjective) a hit song.) éxito
    - hit-or-miss
    - hit back
    - hit below the belt
    - hit it off
    - hit on
    - hit out
    - make a hit with

    hit1 n
    1. golpe
    2. éxito
    hit2 vb golpear / pegar / dar

    hit /'xit/ sustantivo masculino (pl
    hits) hit
    ' hit' also found in these entries: Spanish: abatirse - aporrear - atinar - batear - blanca - blanco - canear - cascar - clavo - dar - desgraciada - desgraciado - embestir - escalabrar - golpear - grito - impacto - martillazo - pegar - plena - pleno - recibir - sicario - simpatizar - soplamocos - subirse - taconazo - taquillera - taquillero - acertar - atreverse - bestia - cabezazo - cabreo - chocar - dedo - entender - éxito - golpe - impactar - llegar - mandar - mentira - pedrada - pelotazo - perjudicado - pillar - piñata - rematar - torta English: bottle - bump - duck - forehead - front - goalpost - hard-hit - headline - high - hit - hit back - hit list - hit on - hit out - hit upon - hit-and-run - jackpot - mark - nail - on - pow - ricochet - road - roof - sack - sale - score - she - smash - with - beat - but - catch - crack - hard - home - knock - miss - over - punch - rock - slap - strike - swipe
    tr[hɪt]
    2 (success) éxito, acierto
    3 (shot) impacto
    6 SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL slang asesinato
    transitive verb (pt & pp hit, ger hitting)
    1 (strike) golpear, pegar
    2 (crash into) chocar contra
    3 (affect) afectar, perjudicar
    4 (reach) alcanzar
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    it suddenly hit him figurative use de pronto se dio cuenta
    to hit below the belt familiar dar un golpe bajo
    to hit it off with llevarse bien con, caer bien a alguien
    to hit the bottle familiar darse a la bebida
    to hit the road familiar ponerse en camino
    to hit the roof familiar explotar, subirse por las paredes
    to hit the sack familiar irse al catre
    to make a hit with caer simpático,-a a alguien
    to score a direct hit dar en el blanco
    direct hit impacto directo
    hit man slang asesino a sueldo
    hit parade hit-parade nombre masculino, lista de éxitos
    hit record disco de éxito
    hit ['hɪt] v, hit ; hitting vt
    1) strike: golpear, pegar, batear (una pelota)
    he hit the dog: le pegó al perro
    2) : chocar contra, dar con, dar en (el blanco)
    the car hit a tree: el coche chocó contra un árbol
    3) affect: afectar
    the news hit us hard: la noticia nos afectó mucho
    4) encounter: tropezar con, toparse con
    to hit a snag: tropezar con un obstáculo
    5) reach: llegar a, alcanzar
    the price hit $10 a pound: el precio alcanzó los $10 dólares por libra
    to hit town: llegar a la ciudad
    to hit the headlines: ser noticia
    6)
    to hit onor to hit upon : dar con
    hit vi
    : golpear
    hit n
    1) blow: golpe m
    2) : impacto m (de un arma)
    3) success: éxito m
    n.
    acierto (Informática) s.m.
    n.
    chirlo s.m.
    golpe s.m.
    impacto s.m.
    pret., p.p.
    (Preterito definido y participio pasivo de "to hit")
    v.
    (§ p.,p.p.: hit) = acertar v.
    chocar v.
    embestir v.
    golpear v.
    pegar (Golpear) v.
    percutir v.
    tropezar v.
    hit* (Key, button)
    v.
    pulsar (Informática) v.

    I
    1. hɪt
    (pres p hitting; past & past p hit) transitive verb
    1)
    a) ( deal blow to) \<\<door/table\>\> dar* un golpe en, golpear; \<\<person\>\> pegarle* a

    she hit him with her handbagle pegó or le dio un golpe con el bolso

    (let's) hit it! — (AmE) dale!, rápido!

    to hit the road o the trail — ponerse* en marcha

    to hit the sack o the hay — irse* al sobre or (Esp tb) a la piltra (fam)

    b) ( strike) golpear

    the bullet hit him in the legla bala le dio or lo alcanzó en la pierna

    to hit one's head/arm on o against something — darse* un golpe en la cabeza/el brazo contra algo, darse* con la cabeza/el brazo contra algo

    to hit the ceiling o the roof — poner* el grito en el cielo

    2)
    a) ( strike accurately) \<\<target\>\> dar* en
    b) ( attack) \<\<opponent/enemy\>\> atacar*

    thieves have hit many stores in the area — (AmE) ha habido robos en muchas tiendas de la zona

    c) ( score) ( Sport) anotarse, marcar*

    to hit a home run — hacer* un cuadrangular or (AmL) un jonrón

    3) ( affect adversely) afectar (a)
    4)
    a) (meet with, run into) \<\<difficulty/problem\>\> toparse con
    b) ( reach) llegar* a, alcanzar*

    to hit town — (colloq) llegar* a la ciudad

    to hit the big time — llegar* a la fama

    5) ( occur to)

    suddenly it hit me: why not... ? — de repente se me ocurrió: ¿por qué no... ?


    2.
    vi ( deal blow) pegar*, golpear
    Phrasal Verbs:

    II
    1)
    a) (blow, stroke) ( Sport) golpe m
    b) ( in shooting) blanco m; ( in archery) blanco m, diana f; ( of artillery) impacto m
    2) ( success) (colloq) éxito m

    you made a big hit with my mother — le caíste muy bien a mi madre, mi madre quedó impactada contigo; (before n) <song, show> de gran éxito

    [hɪt] (vb: pt, pp hit)
    1. N
    1) (=blow) golpe m ; (Sport) (=shot) tiro m ; (on target) tiro m certero, acierto m ; (Baseball) jit m ; [of bomb] impacto m directo; (=good guess) acierto m
    2) (Mus, Theat) éxito m

    to be a hit — tener éxito, ser un éxito

    3) (Internet) (=match on search engine) correspondencia f ; (=visit to website) visita f
    2. VT
    (vb: pt, pp hit)
    1) (=strike) [+ person] pegar, golpear; (=come into contact with) dar con, dar contra; (violently) chocar con, chocar contra; [+ ball] pegar; [+ target] dar en
    - hit sb when he's down
    - hit the mark
    - hit one's head against a wall
    - hit the ground running
    2) (=affect adversely) dañar; [+ person] afectar, golpear
    3) (=find, reach) [+ road] dar con; [+ speed] alcanzar; [+ difficulty] tropezar con; (=achieve, reach) [+ note] alcanzar; (fig) (=guess) atinar, acertar
    - hit the bottle
    - hit the ceiling
    - hit the jackpot
    - hit the hay or the sack

    to hit somewhere —

    - hit the road or the trail
    4) (Press)
    - hit the front page or the headlines
    - hit the papers
    5)

    how much can we hit them for? — ¿qué cantidad podremos sacarles?

    3.
    VI golpear; (=collide) chocar

    to hit against — chocar con, dar contra

    4.
    CPD

    hit list N(=death list) lista f de personas a las que se planea eliminar; (=target list) lista f negra

    hit parade Nlista f de éxitos

    hit song Ncanción f éxito

    hit squad Nescuadrón m de la muerte

    * * *

    I
    1. [hɪt]
    (pres p hitting; past & past p hit) transitive verb
    1)
    a) ( deal blow to) \<\<door/table\>\> dar* un golpe en, golpear; \<\<person\>\> pegarle* a

    she hit him with her handbagle pegó or le dio un golpe con el bolso

    (let's) hit it! — (AmE) dale!, rápido!

    to hit the road o the trail — ponerse* en marcha

    to hit the sack o the hay — irse* al sobre or (Esp tb) a la piltra (fam)

    b) ( strike) golpear

    the bullet hit him in the legla bala le dio or lo alcanzó en la pierna

    to hit one's head/arm on o against something — darse* un golpe en la cabeza/el brazo contra algo, darse* con la cabeza/el brazo contra algo

    to hit the ceiling o the roof — poner* el grito en el cielo

    2)
    a) ( strike accurately) \<\<target\>\> dar* en
    b) ( attack) \<\<opponent/enemy\>\> atacar*

    thieves have hit many stores in the area — (AmE) ha habido robos en muchas tiendas de la zona

    c) ( score) ( Sport) anotarse, marcar*

    to hit a home run — hacer* un cuadrangular or (AmL) un jonrón

    3) ( affect adversely) afectar (a)
    4)
    a) (meet with, run into) \<\<difficulty/problem\>\> toparse con
    b) ( reach) llegar* a, alcanzar*

    to hit town — (colloq) llegar* a la ciudad

    to hit the big time — llegar* a la fama

    5) ( occur to)

    suddenly it hit me: why not... ? — de repente se me ocurrió: ¿por qué no... ?


    2.
    vi ( deal blow) pegar*, golpear
    Phrasal Verbs:

    II
    1)
    a) (blow, stroke) ( Sport) golpe m
    b) ( in shooting) blanco m; ( in archery) blanco m, diana f; ( of artillery) impacto m
    2) ( success) (colloq) éxito m

    you made a big hit with my mother — le caíste muy bien a mi madre, mi madre quedó impactada contigo; (before n) <song, show> de gran éxito

    English-spanish dictionary > hit

  • 28 comenzar

    v.
    to start, to begin.
    comenzar diciendo que… to start o begin by saying that…
    comenzar a hacer algo to start doing o to do something
    comenzar por hacer algo to begin by doing something
    “hiena” comienza por hache “hyena” starts with an “h”
    el partido comenzó tarde the game started late
    La fiesta empezó tarde The party began late.
    * * *
    Conjugation model [ EMPEZAR], like link=empezar empezar
    1 to begin, start
    1 to begin, start
    comenzó a reír he began to laugh, he began laughing
    \
    comenzar con to begin with
    comenzar + gerund to start by + gerund
    comenzó explicando... he started by explaining...
    comenzar por + inf to begin by +-ing
    comenzó por decir que... he began by saying that...
    comenzar por el principio to begin at the beginning, start at the beginning
    ————————
    to start by + gerund
    comenzó explicando... he started by explaining...
    * * *
    verb
    to begin, start
    * * *
    1.
    VT to begin, start, commence frm

    comenzamos el rodaje ayerwe began o started o commenced frm filming yesterday

    comenzó la charla con un agradecimientoshe began o started the talk with a word of thanks

    2.
    VI [proyecto, campaña, historia, proceso] to begin, start

    ¿puedo comenzar? — may I start o begin?, can I start o begin?

    comenzó a los diez años haciendo recadoshe began o started at the age of ten as a messenger boy

    al comenzar el añoat the start o beginning of the year

    comenzar a hacer algo — to start o begin doing sth, start o begin to do sth

    la nieve comenzó a caer de nuevo — the snow started falling again, the snow began to fall again

    comencé a trabajar a los dieciocho añosI started o began working at eighteen

    comenzar con algo, la película comienza con una pelea — the film starts o begins with a fight

    para comenzar — to start with

    para comenzar, una sopa de verduras — to start with, vegetable soup

    comenzar por, no sé por dónde comenzar — I don't know where to start o begin

    comenzó por agradecernos nuestra presenciashe started o began by thanking us for coming

    para sentirte mejor, comienza por comer bien — in order to feel better, start by eating well

    todos sois culpables, comenzando por ti — you're all guilty, starting with you

    * * *
    1.
    verbo transitivo to begin, commence (frml)
    2.
    comenzar vi to begin

    comenzar + ger — to begin by -ing

    comenzar a + inf — to start -ing o to + inf

    comenzar POR + inf — to begin by -ing

    * * *
    = begin, commence, get + started, launch, set about + Gerundio, start, start off, start out, start + Posesivo + life, curtain + rise, enter, kick off, set out, take + flight, get + Nombre + underway, be scheduled to start, get + Posesivo + feet wet, set in, cut + Posesivo + spurs.
    Ex. This section has begun to demonstrate some of the problems associated with the author approach.
    Ex. This stop list is input to the computer before indexing can commence, and is a list of the words which appear in text which have no value as access words in an index.
    Ex. 'We'll get started as soon as everyone arrives,' the executive director shook her hand and smiled graciously.
    Ex. It describes an attempt by leaders in the CD-ROM business to launch a logical file structure standard for CD-ROM.
    Ex. The CRG set about trying to define a series of integrative levels upon which it would be possible to base the main classes and their order for a new general classification scheme.
    Ex. Over the past two to three years the numbers of full text data bases and data banks has started to escalate considerably.
    Ex. If you establish a principle of using the national language, where do you start off?.
    Ex. The preliminary discussions and proposals which led up to the AACR, did start out with an attempt to fashion an ideology, a philosophical context, for those rules.
    Ex. In effect, the book started its life rather more as a light entertainment middle-of-the-range hardback autobiography but popular acclaim turned it into a huge mass-market paperback success.
    Ex. One of the main contributions in this issue is 'Future directions: the curtain rises on interactive video,' by David Hon.
    Ex. Though the reference librarian cannot enter the reference process until he receives the question from the enquirer he is vitally concerned about all of its stages.
    Ex. The article is entitled 'The bucks start here: ALA kicks off library funding campaign'.
    Ex. The person seeking information needs to have all the necessary documentation before setting out, otherwise it could result in considerable expense and much time wasting.
    Ex. The article 'ALA campaign takes flight

    the local level' reports on a five year public education programme sponsored by the American Library Association to promote all types of libraries throughout the USA.

    Ex. The author describes two surveys which the IFLA Section has been involved in to acquire the information necessary to get the project underway.
    Ex. CAPTAIN is scheduled to start commercial services in 1983.
    Ex. Coming clean to voters is something she's gonna have to get used to if she is really serious about getting her feet wet in elected politics.
    Ex. Open or compound fractures were usually fatal prior to the advent of antiseptics in the 1860s because infection would set in.
    Ex. Lorene, who cut her spurs fighting for equal pay, said she was `absolutely gobsmacked' at having won the award.
    ----
    * al comenzar = at startup.
    * comenzar a = be on + Posesivo + way to.
    * comenzar a arder = catch on + fire.
    * comenzar Algo = get + Nombre + started.
    * comenzar Algo con buen pie = start + Nombre + off on the right foot.
    * comenzar a luchar contra = begin + war on.
    * comenzar a pensar en = turn + Posesivo + mind to.
    * comenzar a reír = break into + laugh.
    * comenzar bien = get off to + a (good/great) start, make + a good start.
    * comenzar con buen pie = start + Nombre + on the right footing.
    * comenzar de cero = begin + from scratch, start from + scratch, start at + ground zero.
    * comenzar de nuevo = start + all over again, recommence, make + a new start, start over, make + a fresh start.
    * comenzar desde = set out from.
    * comenzar desde cero = start at + ground zero.
    * comenzar desde la base = start at + ground zero.
    * comenzar el turno de trabajo = go on + duty.
    * comenzar lento = be slow off the mark, be slow off the blocks.
    * comenzar muy rápido = be off to a fast start.
    * comenzar partiendo de cero = build + from scratch.
    * comenzar por el principio = start from + scratch, start from + scratch, start at + ground zero.
    * comenzar pronto = make + an early start.
    * comenzar rápido = be quick off the mark, be quick off the blocks.
    * comenzar temprano = get off to + an early start.
    * comenzar una nueva vida = make + a new life for + Reflexivo.
    * para comenzar diremos que = to begin with.
    * * *
    1.
    verbo transitivo to begin, commence (frml)
    2.
    comenzar vi to begin

    comenzar + ger — to begin by -ing

    comenzar a + inf — to start -ing o to + inf

    comenzar POR + inf — to begin by -ing

    * * *
    = begin, commence, get + started, launch, set about + Gerundio, start, start off, start out, start + Posesivo + life, curtain + rise, enter, kick off, set out, take + flight, get + Nombre + underway, be scheduled to start, get + Posesivo + feet wet, set in, cut + Posesivo + spurs.

    Ex: This section has begun to demonstrate some of the problems associated with the author approach.

    Ex: This stop list is input to the computer before indexing can commence, and is a list of the words which appear in text which have no value as access words in an index.
    Ex: 'We'll get started as soon as everyone arrives,' the executive director shook her hand and smiled graciously.
    Ex: It describes an attempt by leaders in the CD-ROM business to launch a logical file structure standard for CD-ROM.
    Ex: The CRG set about trying to define a series of integrative levels upon which it would be possible to base the main classes and their order for a new general classification scheme.
    Ex: Over the past two to three years the numbers of full text data bases and data banks has started to escalate considerably.
    Ex: If you establish a principle of using the national language, where do you start off?.
    Ex: The preliminary discussions and proposals which led up to the AACR, did start out with an attempt to fashion an ideology, a philosophical context, for those rules.
    Ex: In effect, the book started its life rather more as a light entertainment middle-of-the-range hardback autobiography but popular acclaim turned it into a huge mass-market paperback success.
    Ex: One of the main contributions in this issue is 'Future directions: the curtain rises on interactive video,' by David Hon.
    Ex: Though the reference librarian cannot enter the reference process until he receives the question from the enquirer he is vitally concerned about all of its stages.
    Ex: The article is entitled 'The bucks start here: ALA kicks off library funding campaign'.
    Ex: The person seeking information needs to have all the necessary documentation before setting out, otherwise it could result in considerable expense and much time wasting.
    Ex: The article 'ALA campaign takes flight \@ the local level' reports on a five year public education programme sponsored by the American Library Association to promote all types of libraries throughout the USA.
    Ex: The author describes two surveys which the IFLA Section has been involved in to acquire the information necessary to get the project underway.
    Ex: CAPTAIN is scheduled to start commercial services in 1983.
    Ex: Coming clean to voters is something she's gonna have to get used to if she is really serious about getting her feet wet in elected politics.
    Ex: Open or compound fractures were usually fatal prior to the advent of antiseptics in the 1860s because infection would set in.
    Ex: Lorene, who cut her spurs fighting for equal pay, said she was `absolutely gobsmacked' at having won the award.
    * al comenzar = at startup.
    * comenzar a = be on + Posesivo + way to.
    * comenzar a arder = catch on + fire.
    * comenzar Algo = get + Nombre + started.
    * comenzar Algo con buen pie = start + Nombre + off on the right foot.
    * comenzar a luchar contra = begin + war on.
    * comenzar a pensar en = turn + Posesivo + mind to.
    * comenzar a reír = break into + laugh.
    * comenzar bien = get off to + a (good/great) start, make + a good start.
    * comenzar con buen pie = start + Nombre + on the right footing.
    * comenzar de cero = begin + from scratch, start from + scratch, start at + ground zero.
    * comenzar de nuevo = start + all over again, recommence, make + a new start, start over, make + a fresh start.
    * comenzar desde = set out from.
    * comenzar desde cero = start at + ground zero.
    * comenzar desde la base = start at + ground zero.
    * comenzar el turno de trabajo = go on + duty.
    * comenzar lento = be slow off the mark, be slow off the blocks.
    * comenzar muy rápido = be off to a fast start.
    * comenzar partiendo de cero = build + from scratch.
    * comenzar por el principio = start from + scratch, start from + scratch, start at + ground zero.
    * comenzar pronto = make + an early start.
    * comenzar rápido = be quick off the mark, be quick off the blocks.
    * comenzar temprano = get off to + an early start.
    * comenzar una nueva vida = make + a new life for + Reflexivo.
    * para comenzar diremos que = to begin with.

    * * *
    comenzar [A6 ]
    vt
    to begin, commence ( frml)
    ■ comenzar
    vi
    to begin
    al comenzar el día at the beginning of the day
    comenzaré contigo I will begin o start with you
    comenzar + GER to begin BY -ING
    comenzó diciendo que … she began o ( frml) commenced by saying that …
    comenzar A + INF:
    comenzaron a disparar they started firing o to fire, they opened fire
    comenzar POR algo to begin WITH sth
    comencemos por la catedral let us begin with the cathedral
    comenzar POR + INF to begin BY -ING
    comenzaron por amenazarme they began by threatening me
    * * *

     

    comenzar ( conjugate comenzar) verbo transitivo
    to begin, commence (frml)
    verbo intransitivo
    to begin;

    comenzar haciendo algo/por hacer algo to begin by doing sth;
    comenzar a hacer algo to start doing o to do sth;
    comenzaron a disparar they started firing o to fire;
    comenzar por algo to begin with sth
    comenzar verbo transitivo & verbo intransitivo to begin, start
    (a realizar una acción) comenzó a decir barbaridades, he started talking nonsense
    (una serie de acciones) comenzamos por mostrar nuestro desacuerdo, we started by showing our disagreement ➣ Ver nota en begin y start

    ' comenzar' also found in these entries:
    Spanish:
    balbucear
    - desencadenarse
    - despuntar
    - entrar
    - iniciarse
    - comience
    English:
    afresh
    - begin
    - come on
    - commence
    - dawn
    - emigrate
    - foot
    - go-ahead
    - open
    - set in
    - start
    - start off
    * * *
    vt
    to start, to begin;
    comenzar diciendo que… to start o begin by saying that…
    vi
    to start, to begin;
    comenzar a hacer algo to start doing o to do sth;
    comenzar por hacer algo to begin by doing sth;
    “hiena” comienza por hache “hyena” starts with an “h”;
    el partido comenzó tarde the game started late
    * * *
    v/t begin
    * * *
    comenzar {29} v
    empezar: to begin, to start
    * * *
    comenzar vb to start / to begin [pt. began; pp. begun]

    Spanish-English dictionary > comenzar

  • 29 bem

    [b‘ẽj] sm 1 bien. 2 bens pl biens. • adv bien. ela dança muito bem / elle danse très bien. bem-feito! bien fait! muito bem! bravo! nem bem nem mal ni bien ni mal. se bem que bien que.
    * * *
    [`bẽj]
    Substantivo masculino bien masculin
    praticar o bem faire le bien
    Advérbio
    1. (ger) bien
    dormiu bem? tu as bien dormi?
    fez bem! tu as bien fait!
    sente-se bem? tu te sens bien?
    estar bem être bien
    (de saúde) aller bien
    queria uma bebida bem gelada je voudrais une boisson bien glacée
    quero um quarto bem quente je veux une chambre bien chaude
    é um quarto bem grande c'est une chambre bien grande
    é um lugar bem bonito c'est un endroit bien beau
    foi bem ali c'était bien là
    não é bem assim ce n'est pas tout à fait ça
    não é bem aqui, é mais para baixo ce n'est pas tout à fait ici, c'est un peu plus bas
    estar bem suffire
    3. (com cheirar, saber) bon
    souberam-me bem estas férias ces vacances m'ont vraiment plu
    4. (com passar) bon(bonne)
    passem bem meus senhores! bonne continuation, messieurs!
    passou bem, senhor Costa? comment allez-vous, monsieur Costa?
    por bem ou por mal bon gré, mal gré
    eu bem que te avisei je t'avais bien prévenu
    bem como ainsi que
    bem feito! bien fait!
    está bem! ça suffit!
    muito bem! très bien!
    ou bem … ou bem … ou bien … ou bien …
    se bem que bien que
    Adjetivo de dois gêneros e de dois números ( pejorativo)
    gente bem des gens bien
    menino bem fils à papa
    Substantivo masculino plural biens masculin pluriel
    bens imóveis ou de raiz biens immobiliers
    bens de consumo biens de consommation
    * * *
    nome masculino
    1 (bem-estar) bien-être
    é para o teu bem!
    c'est pour ton bien!
    querer o bem de alguém
    vouloir du bien à quelqu'un
    2 (moral) bien
    o bem e o mal
    le bien et le mal
    praticar o bem
    faire le bien
    3 ( possessão) bien
    deixar todos os seus bens a
    laisser tous ses biens à
    4 ECONOMIA bien
    bem de primeira necessidade
    bien de première nécessité
    advérbio
    1 ( de modo agradável) bien; bon
    cheirar bem
    sentir bon
    sabe tão bem!
    c'est si bon!
    2 ( correctamente) bien
    está bem!
    c'est bien!
    muito bem!
    très bien!
    (é) bem feito!
    (c'est) bien fait!
    3 ( com saúde) bien
    (está) tudo bem?
    tout va bien?
    faz bem à saúde
    c'est bon pour la santé
    isto vai fazer-te bem
    cela va te faire du bien
    sentir-se bem
    se sentir bien
    tudo bem!
    tout va bien
    4 ( muito) bien; très
    bem frio
    bien froid
    5 ( exactamente) bien
    bem no meio
    bien au milieu
    eu bem te disse
    je te l'avais bien dit; je t'avais prévenu
    não é bem assim
    ce n'est pas vraiment ainsi
    6 ( de bom grado) bien
    ainda bem!
    heureusement!
    ainda bem que
    heureusement que
    está bem!
    c'est bien!
    eu bem (que) queria ir, mas não posso
    je voudrais bien y aller, mais je ne peux pas
    adjectivo
    1 ( satisfatório) bien
    2 ( em boa forma) bien
    conjunção
    bem como
    ainsi que
    se bem que
    si bien que
    interjeição
    bien!
    biens de consommation
    ce qui vient de la flûte retourne au tambour
    des gens bien
    mon chéri

    Dicionário Português-Francês > bem

  • 30 speaker

    1) (a person who is or was speaking.) persona que habla, interlocutor, conferenciante
    2) ((sometimes loudspeaker) the device in a radio, record-player etc which converts the electrical impulses into audible sounds: Our record-player needs a new speaker.) altavoz
    1. orador / conferenciante
    2. altavoz / bafle
    tr['spiːkəSMALLr/SMALL]
    1 (gen) persona que habla, el que habla, la que habla; (in dialogue) interlocutor,-ra; (in public) orador,-ra; (lecturer) conferenciante nombre masulino o femenino
    1 SMALLBRITISH ENGLISH/SMALL el/la presidente,-a de la Cámara de los Comunes
    2 SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL el/la presidente,-a de la Cámara de los Representantes
    Mr/Madam Speaker Señor/Señora presidente,-a
    speaker ['spi:kər] n
    1) : hablante mf
    a native speaker: un hablante nativo
    2) : orador m, -dora f
    the keynote speaker: el orador principal
    3) loudspeaker: altavoz m, altoparlante m
    n.
    altavoz (Electrónica) s.m.
    hablante s.m.
    hablista s.m.,f.
    interlocutor s.m.
    orador, -ora s.m.,f.
    vocero, -era s.m.,f.
    'spiːkər, 'spiːkə(r)
    1)
    b) ( in public) orador, -dora m,f
    c) ( of language) hablante mf

    a native speaker of Spanish, a Spanish native speaker — un hablante nativo de español

    d) ( Govt) presidente, -ta m,f
    2) ( Audio)
    a) ( loudspeaker) altavoz m, (alto)parlante m (AmS)
    b) ( of hi-fi) baf(f)le m, parlante m (AmS)
    ['spiːkǝ(r)]
    N
    1) (gen) el(-la) m / f que habla; (in public) orador(a) m / f ; (at conference) ponente mf, orador(a) m / f ; (=lecturer) conferenciante mf

    as the last speaker said... — como dijo el señor/la señora que acaba de hablar...

    he's a good speaker — es buen orador, habla bien

    2) [of language] hablante mf

    French speakers — los hablantes de francés, los francoparlantes

    all speakers of Spanish — todos los que hablan español, todos los hispanohablantes

    are you a Welsh speaker? — ¿habla usted galés?

    3) (=loud-speaker) altavoz m, altoparlante m (LAm)
    speakers [of hi-fi system] bafles mpl, parlantes mpl
    4) (Pol)

    the Speaker(Brit) el Presidente/la Presidenta de la Cámara de los Comunes; (US) el Presidente/la Presidenta de la Cámara de los Representantes

    See:
    see cultural note FRONT BENCH in front
    SPEAKER En el sistema parlamentario británico el Speaker es la máxima autoridad de la Cámara de los Comunes ( House of Commons) y su misión es presidirla y hacer que se guarde el orden y que se acaten las normas establecidas. Es elegido al comienzo de la legislatura por parlamentarios ( MPs) de todos los partidos y puede pertenecer a cualquiera de ellos. Una vez que toma posesión de su cargo, el Speaker no vota ni toma la palabra (excepto a nivel oficial) y ha de ser totalmente imparcial. Los parlamentarios suelen comenzar sus discursos dirigiéndose al Speaker en vez de a toda la Cámara, como por ejemplo en: Mister/Madam Speaker, I feel very strongly about this.
    En Estados Unidos, el Speaker es el encargado de presidir la Cámara de los Representantes ( House of Representatives) y es también el dirigente del partido mayoritario, además de miembro de la Cámara. Es elegido por los miembros de su partido y se encarga de las actas de las sesiones de la Cámara y de actuar como portavoz de su partido. Es uno de los puestos más influyentes del gobierno federal, además de ser el que sigue al Vicepresidente ( Vice-President) en la sucesión a la presidencia.
    * * *
    ['spiːkər, 'spiːkə(r)]
    1)
    b) ( in public) orador, -dora m,f
    c) ( of language) hablante mf

    a native speaker of Spanish, a Spanish native speaker — un hablante nativo de español

    d) ( Govt) presidente, -ta m,f
    2) ( Audio)
    a) ( loudspeaker) altavoz m, (alto)parlante m (AmS)
    b) ( of hi-fi) baf(f)le m, parlante m (AmS)

    English-spanish dictionary > speaker

  • 31 польза

    по́льз||а
    utilo;
    profito (выгода);
    в \пользау кого́-л. por utilo de iu.
    * * *
    ж.
    utilidad f; provecho m, beneficio m ( выгода)

    для по́льзы (+ род. п.)en beneficio (de)

    в по́льзу — a favor (de)

    до́воды в по́льзу кого́-либо — argumentos a favor de alguien

    э́то не говори́т в его́ по́льзу — esto no dice nada a su favor

    для о́бщей по́льзы — para el bien de todos

    принести́ по́льзу (+ дат. п.) — ser útil (a), prestar utilidad (a); servir (непр.) vi (a)

    извле́чь по́льзу (из + род. п.)sacar provecho (de)

    кака́я от э́того по́льза? — ¿qué utilidad hay en esto?

    э́то пошло́ ему́ на по́льзу — esto le fue muy provechoso

    * * *
    ж.
    utilidad f; provecho m, beneficio m ( выгода)

    для по́льзы (+ род. п.)en beneficio (de)

    в по́льзу — a favor (de)

    до́воды в по́льзу кого́-либо — argumentos a favor de alguien

    э́то не говори́т в его́ по́льзу — esto no dice nada a su favor

    для о́бщей по́льзы — para el bien de todos

    принести́ по́льзу (+ дат. п.) — ser útil (a), prestar utilidad (a); servir (непр.) vi (a)

    извле́чь по́льзу (из + род. п.)sacar provecho (de)

    кака́я от э́того по́льза? — ¿qué utilidad hay en esto?

    э́то пошло́ ему́ на по́льзу — esto le fue muy provechoso

    * * *
    n
    1) gener. beneficio (выгода), bien, conveniencia, fruto, pro, provecho, rendición, valor, vendimia, aprovechamiento, utilidad, zumo, útil
    2) law. gracia, interés, uso
    3) econ. valorìa, ventaja, usufructo

    Diccionario universal ruso-español > польза

  • 32 ради

    предлог + род. п.
    1) (в интересах кого-либо, чего-либо) para, por, en provecho de
    ра́ди него́, них и т.д. — para (por) él, ellos, etc.
    ра́ди о́бщего бла́га — para (por) el bien público
    2) разг. ( с целью чего-либо) para
    шу́тки ра́ди — de broma, en bromas
    сме́ха ра́ди — para hacer reír, para troncharse de risa
    3) (из-за чего-либо, во имя чего-либо) por (a) causa de
    чего́ ра́ди? — ¿para qué?, ¿por qué?
    ра́ди прекра́сных глазpor sus lindos ojos
    ра́ди бо́га! — ¡por Dios!
    ра́ди всего́ свято́го! — ¡por todos los santos!
    сме́ха ра́ди, ра́ди сме́ха — de (en) broma, de guasa, de coña

    БИРС > ради

  • 33 per fas et per nefas

       por bien o por mal; por lo lícito y lo ilícito; por todos los medios posibles

    Locuciones latinas > per fas et per nefas

  • 34 axabarciar

    Axabarciar, es tratar, vender, comprar, cambiar, etc. Cuntu you aquindi nisti primeiru llibru qu'un astur fae con ñaturallidá, con honradé, con amore grandie ya ñoble que disdi guaxetín na miou xenciétcha ya ñatural alma se fexu hacia tous lus melgueirus y'embruxantes chugares de la miou mantina tierra d'Asturies, ya de toes les Fidalgues xentes que la poblen, falu you que nagora mesmu tenu ñecexidá de cuntayes un cuintu que nun ye tal couxa, perque cuaxi tóu lu que falu aquindi fóu verdá. Ya cumu encalda mu ben nista pallabra, pos nagua mexor que como exemplu qu'isti casu que per oitre lláu pué xervir tamén d'escola. (Cuento yo aquí en este diccionario primero que hace un astur con documentación, naturalidad y suprema honradez, lleno de un amor grande y noble que desde niño en mi sencilla y natural alma se hizo, hacia todos los dulces y embrujantes lugares de mi amada Tierrina Asturiana, y hacia todas las Hidalgas gentes que la pueblan. Digo que ahora mismo tengo necesidad de contarles un cuento, que no es tal cosa, porque casi todo lo que les voy a contar ha sido una auténtica verdad, y como tal alumbramiento tiene el origen en esta palabra, pues nada mejor que este ejemplo, que por otro lado puede servir también de escuela). (LES XABARCEIRES) L'Aldexuxán (aldea de Susana) yera la miou aldina, fae ya un faticáu d'anus cundu you yera un guaxín, despós de l’achuquinante 'ngarradiétcha, que xemóu de cadarmus toes les teixáes de la miou embruxante Asturies, apaxiétchandu de llutus, mexeries, fames, atristeyáus ya enfernales dollores a toes les xentes, lu mesmu las prietes que yeren las drechistes, que lus roxus que yeren de las esquerdas. (La aldea de Susana era mi aldea, hace ya muchos años cuando yo era un niño después de la asesinante guerra que sembró de cadáveres todas las casas de mi embrujante Asturias, vistiendo de lutos, miserias, hambre e infernales dolores a todas sus nobles gentes, lo mismo a los negros que eran los derechistas, que a los rojos que eran los de las izquierdas). —Por aquel entonces, cuando el hambre, la necesidad y la miseria se enseñoreaban de les teixáes (lares) mejor dicho de los hijos y de las viudas de los perdedores, ya que los pobres, los que no estaban encuandicáus (sepultados) s'atopaben arretrigáus nes cárxeles, (encadenados en las cárceles) ya oitres con más xuerte, xebráranse per miéu 'l hermenu venceor pal extranxeiru. (Y otros con más suerte, se marcharan por miedo al hermano vencedor para el extranjero). —Cuento yo, que por aquellos tristes aconteceres sucedió en mi aldea esta historia que ahora al recordarla tras más de cuarenta años de haber sucedido, trae a mi pensamiento una añoranza triste, nel mesmu lleldar que me fae xonreyire. En el mismo suceder que me hace sonreir, ya que el caso según mi humilde parecer se las trae, porque todos los personajes qu'encaldan (hacen) esta cierta, historia, eran seres que para poder vivir tenían que luchar bravamente todos los amanecidos días, no importa cómo lo hicieran; pero por aquellos tristes tiempos el que no luchaba no comía, no es como hoy, que se tira más comida en un día a la basura, que en los tiempos de esta historia comía toda Asturias en una semana. —Yera mi aldina tan bétcha en allumbrar frutos, que desde los principios del branu (verano), fasta lu fondeiru de la xeronda (hasta lo último del otoño), talmente parecía mi melgueiru chugar (dulce pueblo), el mismo jardín que el Creador debe de tener reservada para las sencillas y buenas gentes que tras la muerte sean huéspedes de su Santificante Reino. Tal exquisita riqueza natural daba lugar, a que casi todos los vecinos tuviesen un pollino que espatuxara llixeiru (andase rápido), y fuese resistente para que no se esmurgazara esventronáu (cayera reventado) en los difíciles y abruptos caminos, con las maniegas (cestas) encima de su albarda amamplenáes (llenas) de sabrosos frutos, antes de llegar a la romería o fiesta donde iba destinado tal manjar, así fueran higos, cerezas, ciruelas, peras, etc., etc., etc. Algunas veces también solían llevar manzanines arroxáes nel fornu (manzanas asadas en el horno) y ablanines turráes nel mesmu cheldar (y avellanas asadas en el mismo lugar), y estas frutas así tratadas, tenían un gusto tan exquisito que uno no se hartaba nunca de comer por ellas. Por estos quehaceres y otros múltiples necesarios en sus caseríos, cada vecino cuidaba a su pollino todo el año, como la mejor de sus prendas, porque era el humilde pollino el único medio de locomoción que tenían para efectuar infinidad de trabajos y muy necesarios traslados. Decía el pedáneo de mi aldea, donde sucedió esta historia que estoy empezando a relatarles, que un pollinín d'arremangu (de valía), le proporcionaba más ganancias al aldeano que una xuntura de les mexores vaques (pareja de sus mejores vacas). Pero endenantes d'afondigoname nel contare lus fechus que fixerun les xabarceires del miou chugar (antes de ahondar en los hechos que dieron lugar las tratantas de mi pueblo), voy a contar así d'esboriaúra (de resbalón), lo que le ha sucedido al razonero alcalde de mi aldeina: Hubiérase casado Graciano cuando era muy joven aun, con Ramona la de Juan de Pacha, que era una mozacona (mozona) de ñidies (finas) mexierches (mejillas), arregañaónes ñalgues (apetecibles nalgas) y un entamu (senos) también empericotáu (prominente, estupendo), que hacían de Ramona una muchacha también formada y deseable, que ni el más exigente sería capaz de deximiya per mu fartu qu'andubiés de clica (nadie la despreciaría por muy harto que estuviese de mujeres). Pero Graciano que por aquel entonces era pobre, aunque dueño de un ameruxamientu d'arganáes, que lu ateixaben nel xeitu del querer escombútchire, (unas crecidas ansias que le resguardaba en el lugar de querer, medrar, enriquecerse, etc.). Mas él pensaba y con buen tino, que jamás sus aspiraciones podría alcanzarlas en la aldea, por tal razón decidió emigrar, y como le acompañaba la suerte de tener un hermano en las Américas, pues un día endubitchóu lus sous fatinus (lió sus ropas), despidióse con lágrimas en sus ojos de su mujer e hijo que por entonces aun no había cumplido un año, y colóu (marchó) para La Habana, donde trabajó como un esclavo durante diez años, sin desperdiciar ni menos gastar ni una perrina (cinco céntimos). Con una buena cuarexá de cuartus (cartera de dinero). Ilegó pasado este tiempo a su aldea, cargado como un abetchún (abejón), de paxiétchus, llásticus, xoyiquines, ya fatáus d'oitres couxiquines, (de trajes, ropas, joyas, y muchas otras preciadas cosas. Hizo su entrada en la aldea en los postreirus (últimos días del mes de Xeneiru), precisamente cuando el día atapecía (oscurecía), por eso, como su teixá (casa) era la primera de la aldea, y hacía un frío y una ventisca que a todo el mundo refugiaba tras de sus lares, con ningún vecino se encontró, que le dijese o le pusiese de aviso contra alguna cosa. Salió su mujer a recibirle a la correlada llena de gozo y de contentura, engavitóuse (enganchose) la Ramona a su cuello loca de alegría, bexucóuyu per tous lus lláus esgalazá (besole por todos los lados con ansias), en el lleldar (hacer) que desfayénduse (deshaciéndose) en chárimes (lágrimas) y xoponcius (mareos, sustos, etc), que le hacían temblar como una vara verde, y después d’allancar (plantar) las rodiétches (rodillas) encima de las llábanas (losas), dijo bajando la cabeza y xofitándula (apoyándola) entre los atavarius (bragueta), de su hombre, en el encaldar (hacer) que s’arretrigaba a sous cadriles (se abrazaba a sus piernas). ¡Achuquíname, achuquíname miou Gracianu, endenantes de que te cunte, lu paraximesquéiramente que me portéi, metantu que tou faíes la Bana nel extranxeiru! (Asesíname, asesíname mi Graciano, antes de que te cuente, que te he hecho de menos con otros hombres, mientras que tu, te hacías rico en el extranjero). ¡Bueno Ramona..., ya tendrás tiempo de decirme todo cuanto de bueno o malo hayas hecho... pero ahora dime ¿dónde está el pequeño? ¡Apuesto a que ya está hecho un mozaquín (adolescente), listo y trabajador como lo que es su padre, que fexu más pesos na Bana (que hizo más duros en La Habana), que de pelos tenedis entrambus ya dos en vuexes motcheres! ¡Bueno los niños, quiero decir Tanín, güéi dexelu nel teixu miou má, pos comu tenu fatáus de couxes qu'escutire coutigu, ya non sei per la primeira que comencipiare, pos ista nuétchi quixe quedáme sola pa faluchar al nuexu encaldare! (Hoy le he dejado en la casa de mi madre, pues como tengo muchas cosas que discutir contigo, y no se por cuál he de comenzar, por éso esta noche he querido quedarme sola para hablar sin que nadie nos enrede). Lo primero que hizo la Ramona fue prepararle la cena a su marido, y al parejo que en esta faena se entretenía, iba preguntándole sucesos que a él le habían acontecido, quedándose siempre muy admirada de cuanto le decía su esposo. Pero después que el Graciano se fartucóu dé xamón, ya güevus con choricinus, arrutióu encomoláu perque l'entelaura inflabai 'l banduyu, plantói fuéu a un pitu, llancói 'n fondigoná 'n par de fumáes, ya sonriyénduse mu felliz dixói a la sou mutcher: (Se hartó de jamón, huevos y chorizos, eructó incomodado por haber abusado de tanta comida que con pesadez le hinchaba la barriga, le pegó fuego a un buen cigarro, le sacudió un par de fumadas, y después sonriéndose muy feliz le dijo a su mujer): ¡Desde que me he marchado a las Américas hasta ahora, no he comido una comida que mejor me supiera que ésta que me has preparado en tan poco tiempo y con tanta arte. Por el mundo adelante mi querida Ramona, no se harta uno nada más que de mollicies (cosas malas). Mucho cacíu pintureiru (cacharros lujosos), mucha cuchara limpia y resplandeciente, mucho sirviente que te trata con tanto mimo como si fueses un banquero, pero los platos son pequeños, y la comida que en ellos vacian (echan), tiene escosáu güétchus de rustíu (que no tiene grasa, que no está sazonada). Más sustancia tiene aquí un potaráu de llabaza de la que chamus a lus bracus (una pota de fregaduras de la que servimos a los cerdos), que todo lo que come en el día un trabajador en las Américas, y si uno trae dineros de aquellas lejanas tierras, es a cuenta de la mucha hambre, calamidades y sufrimientos que uno tiene que aguantar allí. Aquí en las aldeas pensamos cuantos nos vamos para allá, que en cuanto lleguemos, atopamus lus cuartus tremáus pe les caleyes! (encontramos los dineros tirados por las calles). ¡Bueno Ramonina, ahora ya me puedes contar lo que has hecho por aquí, que me parece que abundu enfucheráu (muy sucio) y grave debe de ser, cuando endenantes de entrare na miou teixá, de rodiétches me suplicabes que t'achuquinara! (antes de entrar en mi casa, de rodillas me suplicabas, que te asesinara). ¡Non sei Gracianín perquéi llugar comencipiar, pos tou enllordióxe d’enria mín, comu se ‘l mesmu diañu me l'encalducar! (No sé Gracianín por qué lugar voy a dar comienzo, pues todo se enlodó encima de mí, como si el mismo demonio me lo preparara). Deciale Ramona sentada en el escaño, detrás del aburióxu (ardiente) lar, mirando de frente para su marido y alumbrando a la par un torrente de lágrimas, que resbalaban por sus hermosas y coloreantes mejillas, que resplandecían a la luz del fuego, lo mismo que si estuviesen entafarnáes (untadas) con manteiga (untadas con manteca). Graciano que la propiaba con el mismo arrobo de enamoramiento que por ella siempre había tenido. Le dijo con voz halagosa que ya consigo llevaba el perdón que con tanta argucia su esposa buscaba: ¡Anda Ramonina, déjate de choramicar (llorar), pues con tanta mexareta (meadura) de lágrimas, no vas a encantexar l'esgazaura que fixiste! (arreglar la rotura que has hecho). —Y ahora cuéntame de una vez cuál fue el mal que me has hecho, pues por lo que barrunto, me has hecho castrón fatáus (muchas) veces. ¡No Gracianín, no te he hecho de menos nada más que un par de veces, y te voy a contar sin deximite (ocultarte) nada, el por qué hice de paraxa (puta), pues no me he puesto patas arriba en la añuedaura del cibietchu (haciendo el amor) con nadie, porque mi cuerpo me lo pidiese, sino que ha sido la necesidad la que me ha obligado, pues bien sabes, que cuando tu te has marchado para La Habana, yo me quedé muy sola, con un niño entre mis brazos que nin falaba nin espatuxaba (que ni hablaba, ni andaba) !Ay! Gracianín de mis entretelas, del mi corazón y de los mis sentidos, puedo decirte ahora llena de alegría que te estoy viendo al lado mío, que con las lágrimas que alumbraron mis ojos en todos estos años de soledad que he vivido, navegaría sin hundirse el barco que te trajo de La Habana. ¿Y quién fue el culpable de mi desesperante llanto, de mi inconsolable sufriencia? ¡Sólo tu Gracianín, sólo tu eres el culpable, que me has dejado muy sola, y te marchaste para las Américas hace diez años, siendo yo en aquel tiempo una desventurada criatura que aun no tenía veinte años dígote yo que me has dejado encuandiada (empozada) dentro de la soledad y la pobreza, y en todo este largo tiempo, no me has mandado ni tan sólo una perrona (diez céntimos) con la que comprarle un llastiquín (una camisa, un jersey, etc., etc.) a nuestro hijo, y ahora me vienes tu diciendo que quieres al niño tanto y cuánto! ¡Bueno Ramonina, lo que yo hice o dejé de hacer, abundu bien fechu tá (muy bien hecho está). Hoy ya me encuentro en mi casa dueño de una betchá cuarexa (bien repleta, rica cartera) de dineros, y no quiero perder el tiempo explicándote lo que yo he sufrido y el trabajo que me ha costado atróupar (rejuntar) este capital, pero tu ahora sí que me vas a decir con quién o con quiénes me has traicionado durante el tiempo que he estado fuera de mi casa. Así pues, empieza luego y no pierdas el tiempo barajando pormenores noitres (en otros) caldaretus (ubres) que no sean los que estrincaste (ordeñaste) entre los atavarius (braguetas) de los hombres con los que has hecho el amor, mientras que yo en las Américas fechu 'n castrón, apelucaba cuartus pá betchar la cuarexa que traigu, (hecho un cabrón, recogía dineros para llenar la cartera que traigo). Ramona se levantó del escaño, echó al fuego cuatro astillas porque ya se estaba amorrentandu (apagándose) y después, arremetchandu lus güeyus, miróu 'l Gracianu con mala lleiche, ya díxole sen catar más atayus (abriendo desmesuradamente sus ojos, miró a Graciano y le dijo con enfado sin buscar más atajos). ¡A los dos años de colar (marcharte) tu por el mundo allantri, (adelante) se me puso el niño muy amolaín (enfermo), y no tuve más remedio que llevarle al mélicu (médico), y éste con palabras finas y muy melgueróuxas (dulces) me dijo que yo era una buena moza, que estaba muy guapa y que era muy hermosa, y muchas otras cosas mas que entre todas ellas me hicieron perder la cabeza, el caso fue que el médico me aseguró que el niño estaba realmente muy enfermo, y que sólo se comprometía a sanarle si yo... bueno... el caso fue que yo por curar al mióu fiyín (mi hijo) espurrime y encoyime baxu lus atavarius del mélicu y'añuédei 'l cibietchu cuá 'l un par de veices, (me estiré y me encogí debajo de la bragueta del médico e hice el amor con él un par de veces). Y de resultas de los dos achucáus (acostados) que fexe debaxu 'l allegre mélicu (que hice debajo del alegre médico), me quedé empanzorraona (preñada) y parí otro rapacín (niño) que ahora ya tiene siete años. Así que yo considero que si tú estuvieses en mi lugar, harías lo mismo que yo he hecho, pues por un hijo una madre da todo cuanto tenga y más para con ello! Graciano que era de naturaleza muy tranquilo y a pesar de ser un cornudo era listo y razonero, le dijo sin enfadarse ni levantar más una palabra que otra: ¡Por un hijo una mujer casada debe de entregarlo todo verdad es, todo menos su honra, porque la honra en la mujer casada tiene más valor, que todos los hijos que pueda tener y hasta inclusive más que su propia vida. Porque de ahora en adelante, lus tous nenus namái que serán pá les xentes que fius de paraxona. (Los tus niños nada más que serán para las gentes que hijos de puta). Y tu... una paraxete (putina) mirada en todo momento por los hombres, como pan caliente fácil d'allancái 'l denti (hincarle el diente). Y yo... un cabrón consentido, que ha de ser la guasa y la murga de todos mis vecinos y de cualquier gente que sepa de mi vergüenza! En buena razón acaidonaban (dirigíanse) las palabras del Graciano, pues pronto sus vecinos armados con la socarronera malicia de las gentes de la aldea, empezaron a torearlo, diciéndole entre amistosas risas y halagüeñas palabras, ofensivos insultos, que ponían al pobre Graciano lo mismo que un pingayu (trapo viejo), y como Graciano era simpático y buena persona, aun les daba lugar más xeitu (sitio), para que se apropiaran de mayores confianzas, y ya no sólo eran sus vecinos los que de continuo le provocaban, sino todas las gentes que le conocían, pues un día que estaba segando hierba en un prado que tenía al lado de la carretera, pasó por allí una pareja de los guardias civiles de servicio que eran amigos suyos, y después de torearle un tiempo como todo el mundo hacía, uno de los guardias le preguntó: ¿Qué carrera les vas a dar a tus hijos Graciano? ¡Pues como tienes dineros amamplén (muchos), no estaría mal que los estudiases para xebralus (apartarlos) de estar mayucandu (majando) terrones toda la vida lo mismo que tu haces! Graciano quedose mirando para el guardia sonriéndose como si nada ofensivo le hubiera dicho, y después apurriénduyes (dándoles) la petaca para que enrrodietcharan (liaran) un cigarrillo, cuando los tres estaban aborronandu (fumando) muy tranquilos les dijo: ¡Mucha razón tienes Juaquín, ya que majar terrones no es un oficio descansado ni productivo para nadie, por eso, a mi primer hijo, que es el mío verdadero, le voy a estudiar hasta que se convierta en un buen ingeniero, aunque tenga que vender sino me alcanza cuanto tengo, hasta mi honrado apellido, que por ser tal cosa, en todo el mundo ha tenido siempre buen crédito, y al otro por ser hijo de mi mujer que xebrose (se fue) de la honradez, y se situó entre la hedionda troya (suciedad) donde se enchamuergan (ensucian) las paraxas (putas). En pocas palabras, por ser hijo de puta, le voy a enchufar en el xuzgáu (juzgado), y si no sirve para este menester, entonces le afilio a la guardia civil! Al guardia Juaquín, xelósele (,helósele) d'afechu (del todo) la maliciosa sonrisa que mostraba entre sus labios, y poniéndose muy serio le dijo: ¡Ten cuidado con lo que dices Graciano, porque me parece a mí que no das puntada sin hilo, así que se acabaron las bromas, y de ahora en adelante con nosotros ándate derecho, sino quieres que te enchufemos en la cárcel por tener la lengua demasiado larga y ser tus palabras mal intencionadas! Descubrió Graciano aquel día, que el don de la palabra era un arma muy poderosa, con la que conseguiría manejándola con astucia y solapadamente insultativa, lograr que sus agudosos vecinos se mirasen muy bien antes de lanzarles puchas (sátiras), haciendo de su persona el hazmerreir de todo el concejo. El habíale dicho al guardia Joaquín sin la menor intención de ofensa hacia su persona ni a nadie, que el hijo de su mujer por ser nacido de mala madre, le colocaría en la Guardia Civil, cosa que incomodó grandemente a Joaquín, demostrando con sus inocentes palabras que no es oro todo cuanto reluce, y que todo el mundo tiene algo de suciedad escondida o a la vista, de la que suele avergonzarse. Desde ahora en adelante, escrutaría en la vida y pasado de sus vecinos, y cuando de él se mofasen, les taparía la boca lanzándoles al rostro como arma de defensa y ataque todo cuanto de despreciable y asqueroso, en sus vidas o familias hubiere; y de esta forma, ya se mirarían ellos de volver con sus ya cansadas e insultantes sátiras a molestarle. Y ahora, tras el xemeyu (retrato) que hice del alcalde de mi aldea, escantoyándulu namái que per un cornetchal (rompiéndole nada más que por una esquina) de las muchas que el condenado tenía, voy a hondear ya sin hacer pouxa (parada) ni xebraura (apartamiento) en la historia de las Xabarceiras (tratantas), que entrambas y dos eran de gafas (venenosas) como un perro con la boca negra. «MANOLA Y VENANCIA» Moraban en mi aldeina dos mucherucas (mujerucas), que eran hermanas en apariencia y al decir de ellas también de familia, ya que habían nacido por el mismo furacu (agujero), no eran ya jóvenes cuando yo las conocí, pues paseábanse por la vida con la edad de comenzar a maurecer (madurar), eran las más pobres del lugar (descontándome a mí por supuesto), ya que no les acompañaba más riqueza que una vieja pochina (burra), y por esta pobreza que las acompañaba, allindiaben (cuidaban) a su borrica Facunda, con tanto cariño y esmero, como si en verdad fuese hija de entrambas. Estas mujeres no eran nacidas en mi aldea, y verdaderamente tampoco a ciencia cierta nadie sabía el lugar de su nacencia, lo cierto es que habíanse asentado en mi aldea cuando se terminó la guerra, y vivían en una muy humilde casuca que compraran con algunos dineros que traían, vivían en mi lugar desde aquella época, ganándose su vida con libertad e inteligencia, si se puede denominar así, al apoderarse de lo que muchas veces no les pertenecía. Decian algunos vecinos, y yo no sé si era cierto, que durante toda la guerra habían estado de paraxas (putas) por el frente, haciendo felices a los milicianos primero y después a los vencedores, más sin embargo yo creo que esto no era verdad, porque entrambas y dos físicamente no valían ni para un tiro de escopeta. Nosotros las conocíamos por el apodo de las Xabarceiras, y eran bajas de talla, secas de carne, con rostro de brujas feas y lagañosas, dueñas de un mal genio y peores intenciones que el mismo demonio, y garruxantes nas engarradiétchas (valientes, decididas en las peleas). La de más edad se llamaba Manola, y tal parecía que sus padres la habían fabricado con el puro veneno, y aparte tenía una lengua tan ofensiva y desarrendada, que dejaba en porriques (desnudo) al más pecaminoso de los arrieros. Venancia que era la otra, no algamia (alcanzaba) a su hermana en el ser tan garruxante, pero se aparejaba al lado de ella, en tener los dedos largos y las uñas raguñonas (arañosas) para mal de las tranquilas gentes, donde se engarrapelaban (enredaban) muchas veces los intereses de los vecinos. Las rapiegas Xabarceiras, cuando los campos se cubrían de frutos y los árboles se enseñoreaban con el manto lujoso y natural de los saludables y exquisitos frutos, ellas solían comprar en caña (en el árbol) o escandanaban (recogían) sin ningún permiso, las mejores frutas, y prestas corrían a venderlas por todas las aldeas y mercados de los tres concejos vecinos, y con estas ganancias, ellas prohibían al fantasma del hambre, que no espurriera (estirase) el hocico, agolifandu (oliendo) en su lar, en ningún día del año, por prietu (negro) que éste escombuyere (viniese, naciese). En la casa de las Xabarceiras, a pesar que por aquel entonces los tiempos eran muy difíciles y el hambre se recostaba en todas las esquinas, entre otras cosas en su lar jamás faltaba el cafetacu, y el frasco de marrasquinu (anís, caña, etc.), al que las dos hermanas le hacían halagos con parejo tino, pues érales el café ey el aguardiente tan llambión (goloso), como el tabaco de cuarterón, ya que sonrientes, gozosas y felices, apuxaben (tiraban) por él, con el mismo placer que escosaban (secaban) el pintureru frasco del aguardiente. Muchas veces cuando estaban sentadas con tranquilidad en su casa antroxánduse (festejándose) con las copaxas (copas) y el cigarrillo, decíale la Manola a su hermana entre xorbu ya xorbu (trago y trago) y cigarrillo prendido con la colilla del otro, esta sentencia muy verdadera: ¡Es mucho más fructuoso unos minutos de trato si están bien hechos, que cien horas de trabajo agabuxá (agachada) en las estayas (tajos), haciendo labores para los vecinos, que son más olvidadizos después de hacerles el trabajo, que agradecidos para pagarte en justicia el sudor que en sus tierras has derramado! Pero aquel año las Xabarceiras estaban encuandiadas (empozadas) dentro de un mal estar que mazábayes enoxáes fasta el mesmu fégadu (sacudíales enojadas hasta los mismos hígados), y todo había sido por la causa de no haber sido eficaces en el llindiáu (cuidado) de su pollina Facunda, pues un día que la habían dejado sin vigilancia guareciendu (pastiando) en el pasto comunal, piescóula (cogióla) por su cuenta y riesgo el alegre pollino de Rosendo el goxeiru (cestero), que el condenado tenía unos coyonzones (testículos) que le pingaben (colgaban) hasta el suelo, y se daba muy buena maña en no dejar una pollina manía (sin preñar), por vieja que fuera, y aunque no tuviese gana de que l’añuedaren el cibietchu (que le hicieren el amor). Por esto la Manola que era la que acaidonaba (dirigía) las riendas de su teixu (casa), se abayucaba (se movía) aquel año que corría por los primeros días del mes de Junio, con todos los demonios del infierno haciéndole mil travesuras en su cerebro, y todo era por la causa de la paraxona de sou potchina (de la putona de su pollina), que de resultas del esfoitu (confío) que con ella habían tenido, que fuera bien aprovechado por el alegre pollino del goxeiru (cestero), espatuxaba (andaba) la pobre con una ventroná (barrigada), que trabajo le costaba revolverse. ¡Diañu de bruxa (demonio de bruja), con lo vietcha (vieja) que es, y todavía tuvo la puñetera calentura para que en un momento que la dejamos de la mano, de ir hacer xaceda (camera, sitio) debajo de las patas del condenado burro del maldito goxeiru (cestero). ¡Pues en algo tenemos qu’estenciar (inventar, hacer), para poder llevar la fruta este año, a los mercados y a las aldeas, ya que si no ganamos por el verano los dineros que necesitamos, cuando llegue el invierno, entrará en nuestro hogar de la mano del frío también el hambre. —Está visto que con la Facunda no podemos llegar a ninguna parte pues está la condenada con un baduyáu (barrigada) que apenas puede tartirse (moverse). En buen compromiso nos ha colocado el zaramachón del maldito pollino del goxeiru, que quiera Dios que el demonio le asesine y al amo con él, pues cada vez que veo alguno de entrambos, se me sube la sangre a la cabeza y me pongo en tal trance, que tengo miedo de que un día no pueda contenerme y les parta el alma a entrambos. Todo esto y algunas cosas más, se lo estaba diciendo la Manola que en el lleldar (hacer) ya se encontraba medio tarrasca (borracha), a su hermana Venancia, que intentó consolarla aconsejándole, que lo mejor que hacían, era bajarla el lunes al mercado de la Villa, y con lo que le dieran por ella, y un poco más que pusieran encima, mercarían un burro de arte, que las libraría del complicado problema que las atañía (conducía). En esta conversación se encontraban las afligidas Xabarceiras aquella tarde buscándole encantexu (remedio, remiendo) para su desgracia, cuando hicieron entrada en la aldea una caterva de gitanos, llegaban todos dentro de una alegrosa folixa (juerga, algarabía), que tal parecía que todos eran tan felices como los mismos ángeles moradores del Cielo. Y sin pedirle permiso a nadie, dispusiéronse a pasar la noche debajo de los hórreos que se asentaban en el centro de la aldea, lugar que desde inmemoriales tiempos, siempre solían hacer acomodo sin que ningún vecino los molestara, todos los titiriteros, hojalateros, gitanos y demás transitantes que llegaban con alguna de sus embajadas a la aldea. «PASCUALÓN EL GITANO» Mientras que sus hombres desaparejaban los burros y disponían su ajuar las hábiles y astutas gitanas con el cabás colgado del brazo, y un montón de artesanas cestas encima de la cabeza, se internaban por todas les caleyes (callejas) de la aldea, en el trabajo de equivocar al primer aldeano que se las diera de listo, y de casa en casa, intentando vender su arte, o pedigüeñando cualquier cosa, ya que todo les venía bien, llegaron a la postre a la morada de Manola, que ya tenía ésta pensado desde el momento que endilgóu (que avistó) a los gitanos, el efectuar un saneado trato con ellos a cuenta de la su pollina Facunda. Las gitanas nada más llegar ante su presencia, la saludaron siempre con la sonrisa en los labios y la humildad con ella, cualidades indispensables que el timador maneja, como si propias suyas fueren, y de esta guisa, le dieron las buenas tardes en el momento que una de ellas le preguntó sin perder más tiempo: ¿Oigame señora, no tendrá alguna cosa de comedera por el desván a cambio de una de estas cestinas tan serviciosas? Así le habló una de las dos gitanas que en pareja venían haciéndose la desvalida y la inocente, mientras que su compañera sonriéndose por lo bajo, y sin urniar (hablar palabra), aprestábase en el sacar de su faltriquera un fatu de baraxeta (un trapo de baraja), y nada más que su socia fexu pouxa nel falare (hizo un descanso en su charla) con la Manola, cogió la palabra la gitana de la baraja, y se hondeó en el registro de querer echarles las cartas, decirles la buenaventura, o leerles la suerte, pues asegurábales la sagaz gitana, que ella había nacido con el sobrenatural don, de poder leer en la palma de la mano el destino de las personas, que se halla escrito desde su nacencia en un lenguaje misterioso, que sólo los elegidos pueden leer sin la menor equivocación. La Manola, que yo puedo asegurar que la más espabilada gitana podía ser nada más que su discípula, apropiaba y miraba de soslayo a las gitanas haciéndose la fatona (tonta), mientras que sus vidayas (sienes) moldeaban el negocio que con su Facunda iba hacer encima de los rapiegus xitanus (zorros gitanos), pues ella para sus adentros se decía, que quien equivoca a un manexador (manejador) de enredos, hasta los mismos jueces le ayudarían a xebrase (marcharse) del refregado aunque éste se hendiera, en algo que bien no olíese y sonado fuera. Así pues, que cuando la gitana ya se había creído que la Manola iba a ser un tonto cliente que le pagase sus enredos, en el magín de la Xabarceira ya estaba encaldáu (hecho), el cambiar a su Facunda, por un pollino que ellos trajeran, que no cojeara de ningún lado, y que no fuese muy cargado de años. El caso fue, que cuando la gitana ya le iba a coger su mano para leerle su buena suerte, quedose sorprendida cuando la Manola le dijo: ¡Déjese de pamplinas que conmigo no tiene cabida, yo lo que quiero es cambiar una buena pollina que tengo, que a no tardar mucho se va a convertir en dos porque está preñada, por un burro que ustedes traigan, que tenga llixia (alma, fuerza), y que no tenga amolaúres (males) por ningún lado! La gitanaca dibujó una amplia sonrisa de alegría en la bufarda (ventana) de su boca escosada (falta) de la mitad de sus dientes, y después le dijo a la par que guardaba la baraja en su faltriquera: ¡Eso que usted desea ya lo puede dar por hecho buena mujer, pues mi marido tiene un soberano pollino, que es lo justo a lo que usted me parece anda buscando, así que espere unos momentos, que voy con rapidez a buscarle, para que hagan el trato que me parece a entrambos ha de agradarle! Vino al cachiquín (al rato) en un grande burro escarranquetáu (montado) de alegre presencia, que en el parecer abayucábase (movíase) como el mismo rayo. Llegó el gitano a la casa de la Manola, muy xaraneiru ya xibloutandu (jaranero y silbando), lo mismo que si ya agolifara (oliese) el negocio antes de comenzarlo. Apeose de un áxil blincu (ágil salto) el gitano Pascualón de su xumentu (jumento), y saludó con marcado respeto a la Manola, que ni tan siquiera le contestó, ya que sólo tenía ojos para apropiar al burro, que le pareció muy atongaín (bueno) en sus primeras güeyáes (ojeadas). Empezó el gitano sin demora a tejer en el hacer del trato, con la que él pensaba, que iba a ser una victima sencilla para hacerle un lucrativo timo, ya que entamangaba (hacía) la Manola tal focicu de fatona (hocico de boba), que no era menos de pensar, que aquella mujer tenía los sentidos escosáus (secos) de toda listeza. El gitano que era un útre (águila) en el asunto de hacer de un jumento que sólo valía para ser achuguináu (sacrificado) y convertirlo en chorizos perreros (malos), digo, que él podía hacer de un burro moribundo, un pollino de ojos vivarachos, espurrías uréas (estiradas orejas) y espatuxares de rellámpagu (caminares de relámpago). Así pues con esta maestría que le caracterizaba, comenzó a rexistrar (mirar) a la Facunda desde el principio de su hocico hasta el término de su cola, sin olvidarse de sus molares y patas, y mientras que él hacía tal cosa, Ias Xabarceiras no perdían su tiempo, pues también manxuñaban (tocaban, palpaban) el jumento del gitano por todo el peyeyu (pellejo), con las miras de encontrarle algo que le faltase, o de descubrirle un postizo que le tapase un defecto. Pascualón como que no quería la cosa las propiaba por el rabillo del ojo, y así, allindiaba (cuidaba) a las Xabarceiras que no tenían sentidos nada más que para rexistrar (mirar) el burro del gitano, que no hacía nada más que tascase (moverse) y no estarse ni un instante quieto, demostrándoles con tal nervioso bailar, que era un pollino de arreos, con fuerza según ellas, de llevar un par de manegáus (cestos) encima de su lomo, sin ni siquiera hacer ni un senaldo, hasta el mismo Ricabu, o al lugar de Torrestíu, que son las aldeas más cimeiras de los concejos vecinos. Se veía a las claras, que a entrambas Xabarceiras les encantaba el jumento, por tal razón Pascualón, en el lleldar (hacer) que sacaba una colilla del bolso de su llásticu (chaleco) y le plantaba fuego sin soltar el cayao de su mano, les dijo sonrientemente: ¡No desperdicien el tiempo en buscarle defectos a mi buche, pues no le falta ninguna cosa, ya que tiene hasta los dos coyones (cojones) y está tan entero como yo mismo, que soy padre de una docena de hijos! ¡Pero es igual mujerinas, pues aunque algún defecto tuviese mi jumento, me parece a mí, que no voy a poder hacer trato con ustedes, porque esta pollina que me quieren espetar, está más para ser achorizada en Noreña, que es para lo único que vale, que para hacer galopadas por los caminos! ¡Ahora que si me dan encima de ella ochenta reales, el trato está hecho, y sino, cada cual allindie (cuide) lo que es suyo! Después de mucho tejer y destejer, porfiar, y alegar mil razonamientos de toda índole, la Manola le dijo que sólo le daría sesenta reales, y Pascualón cogiéndole por su palabra, enfardóu (guardó) los dineros en el bolso, y sin demostrar la contentura que le embargaba, dio el trato por hecho. A la mañana siguiente cuando el malvís silbotiaba anunciando el nuevo día, se levantó de su cama la Manola a la misma hora que siempre solía, y antes de hacer ninguna otra labor, fue muy ilusionada y contenta a la cortexaca (cuadra pequeña) donde tenía guardado el pollino, y cuando le puso sus inquisitivos ojos encima, su alegre ilusión fue devorada por una triste sorpresa que le produjo la visión de ver a su pollino achucáu (acostado) en una postura engalbaná (sin fuerza, sin gracia, sospechosa), acercose a él ya buyéndole en sus temperamentales y endemoniados sentidos la apenada sospecha de haber sido engañada por el gitano, y sin el menor miramiento le atizó unos punterazos con las madreñas encima de los cadriles (patas) para que se incorporara y poder mejor repararlo, y fue entonces cuando se le enxenebróu (helósele) la sangre en sus venas, ameruxánduse sous fégadus (llenándose sus hígados) en el atayu (atajo) de un envenenador desespero, al reparar con cuidado a su pollino, por eso sus ojos se le llenaron de lágrimas que alumbraban la rabia y la mala leche que l'esmolecía, (deshacía), cuando ya sin ninguna duda comprobó, que el genio y bizarría que el burro tenía en la hora del trato, no era el mismo que en aquel encaldar (hacer), sino que se había tornado en volverse en estar amurrentáu (enfermizo, moribundo), lo mismo que si del mundo de los vivos se estuviera despidiendo. A fuerza de bardiascazus (palos) y de xurarnentus (juramentos) que sin miatcha (migaja) de compasión la Manola le propinaba, dentro de una amanicomiaura (locura) que le desencaldaba (deshacía) el alma, logró el pobre animal incorporarse, y cuando estuvo en pie el descuaxaringuetáu (deshecho) jumento, con sus urées pingones (orejas lacias, bajas) y los güetchus choramicándoye (los ojos llorándole), como si hubiera despertado de una penosa pesadilla, y por si fuese poco todo esto que la Manola propiaba, todavía la pobre bestia comenzó a temblar con tanta intensidad por todo su cuerpo, que le daba lugar para pensar a la airada y endiablada Xabarceira, que aquel cadabre (cadáver) de burro, estaba viviendo sus postreros momentos. Cuando la Manola percatose ya sin ninguna duda de lo cadarmeru y'esmoleciu (de lo cadavérico y desvanecido), que se encontraba el condenado burro que la había espetado el diablo de Pascualón el gitano, comenzó a alumbrar por su pecaminosa boca, dirigida por su envenenadora lengua, un rosario de juramentos todos en contra de los santos seres del cielo, también maldijo con igual arte a todos los demonios de los infiernos, y no se dejó atrás y ya en este lleldar (suceder) colgándole de las comisuras de su boca unas flemas azuladas cargadas de rabia y de veneno, a todos los gitanos de la tierra, y hasta se recordó ya completamente desarrendada por la amanicomiaura (locura) que la encibiétchaba (retorcía), de manera más denigrante hasta de la propia madre que la había parido. Ante tal escándalo de palabras endemoniantes, saltó de su cama haciendo fuego su hermana Venancia y entre las dos juntas terminaron de hacer la desarrendada y pecaminosa fiesta. «EL PEDÁNEO DE LA ALDEA» Cogió la Manola una foicetuca (hoz) que tenía mangada en un recio y fino palo de ablanu (avellano), y la su hermana una pala de dientes que estaba mocha (falta) de un par de pinchos, y así armadas como si fuesen a la guerra, conducidas por el rey de los demonios que moraba dentro de sus espíritus, preparando un alboroto tan sonado y enloquecido que dudo que nada en la vida otro mayor hiciera, con una prisa que por ser ardiente les amagostada (quemaba) la entraña, fuéronse en busca de los gitanos con el invariable propósito, de deshacer el mal trato que con ellas hicieron, y por las buenas o por las malas, recuperar sus dineros y a su pollina Facunda. Cuando llegaron debajo de los hórreos lugar donde ellas sabían que estaban los gitanos y comprobaron que ya de la aldea a tan tempranera hora los foinus (ladrones) ya se habían xebráu (marchado), entonces la pecaminosa folixa (bronca) qu' enguedétcharun (que enredaron) fue tan escandalosa que pusieron en pie de alarma a toda la aldea, y hasta los perros del lugar, ladraban enfurecidos, sin agolifar (oler) por dónde escarrapietchábase (deshacíase) el peligro, pero presintiendo que se encovarachaba (encuevaba) dentro de los falaxes (hablajes) enfogaratáus (fogosos) que alumbraban las gafuróuxas (venenosas) lenguas de las garruxantes Xabarceiras. Las gentes de mi aldea, al escuchar aquel enxame (emjambre) de airadas voces, que todas ellas endubichaban (envolvían) un rosario de fataus (muchas) maldiciones pecaminosas, a tan hora tan ceda (temprana) de la albiada (de la mañana), descumbutcherun (despertaron, levantáronse) del catre donde aun felices algunos descansaban, y comenzaron a asomarse a las puertas y ventanas, y cuando comprobaron de qué se trataba, dieron rienda suelta a sus risas y gozos que les producía la desgracia que consumía a las ramplonzuelas (ladronas) Xábarceiras, que desde el primer día que habían sentado sus vivencias en la aldea, vivían a cuenta de lo que arrapiegaban (robaban) a los vecinos, sin que jamás s’andecharan (hicieran cuadrilla) en una gavita (ayuda) hacia sus vecinos, aunque éstos se reventasen atosigados por el excesivo trabajo. Por eso, cuando aquel amanecer conoció la aldea el timo que los avispados gitanos hicieran en los pequeños intereses de las atuñáes (avaras) Xabarceiras, al espetarles aquel jumento al cambio de la Facunda, que según las manifestaciones juramentadas que públicamente pregonaba con grandes gritos la Manola, estaba murriéndose estingarraón na cortexa (muriéndose acostado en la cuadra), al xebrársele (marchársele) la alegría y el bizarro genio que le había inyectado la tarrasca (borrachera) de marrasquino que le hicieran coger los gitanos, con el fin de que el alcohol le diera por unos momentos las briosas fuerzas de su juventud que la naturaleza por viejo y deshecho ya le había quitado. Pero no conforme Pascualón con este ardid, también le había introducido para que mejor se dibujase en el lugar de su conveniencia, una fogosa guindilla en el furacu (agujero) por donde alumbraba el federosu cuchu (hediondo estiércol), y por estas razones el pobre animal que en el momento del trato obreiráu (aguijonado) por estos reactivos respondió a las aspiraciones de Pascualón para equivocar a las Xabarceiras, ahora ya aquel pollino falto de tales estímulos, no respondía a las gozosas ilusiones de la Manola v su hermana, por eso entrambas y dos estaban llevadas y traídas por el mismo demonio, y en peor genio se ponían, cuando presenciaban a las gentes de mi aldea todas ellas de buen suceso, entamangándu festa ya murga (haciendo fiesta y güasa) de las hasta entonces avispadas Xabarceiras. Así por ejemplo, la muyer del Goxeiru (mujer del Cestero) que por la causa de que la Facunda apartando el rabo p'un lláu (para un lado) y dejando la clica 'l entestate (la matriz al aire libre) permitiera que su alegre burro le anuedara 'l cibietchu (le hiciera el amor) dejándola preñada, pues por esta causa, engarrapoláronse (peleáronse) con ella las Xabarceiras, en una engarradiétcha (lucha) de campeonato, que si no es porque unos hombres de la aldea las separan, la hubiesen esmueliu a tochazus (muerto a palos), pues esta mujer esfargayánduse (deshaciéndose) de risa díjoles: ¿Qué pensabas Manola, que podías equivocar a los gitanos lo mismo que haces con todos nosotros desde que el demonio te trajo sabe Dios de dónde a vivir a esta aldea? ¡Esos filan (hilan) más fino que nosotros mióu nena, por eso no has sido capaz de detener el truñazu (testerazo) que te atizaron cuando pretendías hacer negocio con ellos, que son los mismos hijos de tu padre el diablo! ¡Me parece a mí que este año, si quieres ir a vender por las romerías la fruta qu’escarpenas (que arrancas) de nuestros árboles, vas a tener que llevar las maniegas (cestas) encima de tu mollera! Xofitóu (apoyó) Manuela de Juan de Pacha, que era muy aguda lanzando putchas (sátiras). ¡Qué quieres hacer Manola, hay que armarse de paciencia mióu nena y nunca olvides que el demonio tiene focicu de gochu (hocico de cerdo), aunque en este lleldar (suceder) a tí se te presentara en la fechura (hechura) de Pascualón el gitano, que mucióte (ordeñote) la cuarexa (cartera) y llancote (te plantó) un pollín, que según el tu falar (hablar) regalado es caro. Díjole Filomena la mujer de Julián el Pertegueiru, que tenía una lengua p’aximielgar (mover) con molestosas intenciones a las gentes. Con más arte, que su marido que era áxil (ágil) como un esquil (ardilla) tenía de coraxe (coraje) para sacudir los arizos de los castañales. Estas y otras parecidas sátiras adornadas con risas y juergas de diferente índole, les decían las gentes de mi aldea aquella mañana a las xabarceiras, con intenciones de zaherirlas, porque ni eran sociables. ni menos tenían nada de buenas personas, sino todo lo contrario, aunque si digo la verdad en aquella época, había en mi pueblo peores personas que las Xabarceiras, ya que moraban un piño de fascistones asesinos, que ellos solos se bastaban para tirar tal partido por tierra. Tanto la Manola como su hermana, esnalaban (volaban) hasta los mismos teyáus (tejados) del aburrióxu (ardiente) infierno, dentro de un envenenamiento que hacía xuenzura con la manicomiaura (yunta con la locura), y con sus lenguas harto desatinadas escarnecían todo cuanto existe del cielo abajo y del infierno arriba, y en todo momento eran acosadas por los perros de la aldea, que les buscaban descuido para hincarles los dientes en cualquier lugar de sus escalixerus cuerpos, y al tenor que con rapidez espatuxaben (corrían) iban poniendo al Hacedor y su Creación como un fedoroxu fatu (hediendo trapo), con sus maldiciones y romances pecaminosos, que muchos de ellos nadie en el lugar jamás había escuchado, y dudo que pocas personas podrían endubitchar (enredar) un rosario de ofensas como el que la Manola preparaba. Pero a pesar de ya ser mucho todo esto que enseñaban, dentro de sus mal intencionadas entrañas, muchas más nefastosas intenciones aun se albergaban, y obreiradas (aguijonadas) por ellas, encamináronse afalucháes (arreadas) por el diablo, hasta la casa del pedáneo, que moraba en la fondeirá (en lo hondo) de la aldeina, y cuando ilegaron a las canciétchas (cancelas) y vieron que estaban piescháes (cerradas), aferronáronse (cogiéronse) a ellas con tal arte, y sacudiéronlas con tal fuerza, que al no llegar el perro a ponerles freno, de seguro que dieran en tierra con ellas. Pero la Manola que era en aquellos momentos conducida por todos los demonios nacidos y por nacer, que la habían corrompináu (llenado) con una airada rabia desgalgada (desmandada), no le puso ningún respeto ni menos miedo aquel perro grande armado de carlangas que hasta los mismos lobos les imponía recelo, sino que le hizo frente con su foiceta (hoz) llantándoye (plantándole) un focetazu (golpe con la hoz) en medio de su enorme cabeza, que le hizo al gafu (fiero) perro atropar (guardar) el rabo entre sus piernas, y marcharse glayucandu (aullando) de dolores del lado de aquella mujer que era peor que la más bravía de las fieras. No hicieron caso las Xabarceiras del matauriáu (descalabrado) can qu'ameruxáu de miéu (que plagado de miedo) se marchara del lado de ellas, sino que entrambas en el mismo lleldar (hacer) ximielgaben (sacudían) las cancelas en el parejo encaldar que llamaban al pedáneo de la siguiente manera: ¡Gracianu, Gracianu...! ¿Dóu tás aponiu faldetacu alcaldi de piteru? (¿Dónde estás ruin alcalde de gallinero?). El bueno de Graciano que se encontraba en la corte (cuadra) muciendu (ordeñando) las vacas, al sentir a su perro glayucar endolloriu (ladrar dolorido) y escuchar aquellas voces preñadas de prisa y betchás (ricas) de ofensivas palabras hacia su persona, salió sin pérdida de tiempo del establo con la caramañola (lechera) en la mano, y cuando comprobó quién le reclamaba, díjoles medio enojado, porque enfadado del todo nunca Graciano lo estaba: ¿Qué es lo que queréis condenadas del infierno, donde sin ninguna duda algún día iréis amagostabus (quemaros) esas asquerosas lenguas que tenéis? ¿qué es lo que queréis que tan cedu (temprano) llegáis a la mi puerta, y no en son de paz como es la debida forma, ya que lo primero que habéis hecho, fue partirle la cabeza al perro que intentó poneros el freno que estáis necesitando desde el mismo día que pusisteis los pies en esta aldea, y no contentas con ésto, aun estáis molestando al amo, enloquecidas por el demonio que lleváis dentro de vuestros cuerpos, que sólo vosotras sabéis dónde le encontrasteis, pero que os hace rellumbrare (relucir) como el mismo rellámpagu? (relámpago) ¡Vengo a ordenarte, —dijo la Manola, saliéndole espumarayus (espumarajos) de rabia por su boca—, vengo a mandarte, que te hagas en el momento en perseguidor de los asquerosos y ladrones gitanos, que me engañaron con un burraco que cambié por la mi Facunda, que ahora está estingarraón (tirado, acostado) en la cuadra, sin llixa (fuerza) de sostenerse encima de su cadriles (patas). Graciano que era como ya sabemos, muy agudo y socarrón, comenzó a reírse por lo bajo, porque abiertamente no se decidía ante el temor de no terminar de alterar aquel par de humanas fieras, que muy capaces las creía de pagar en su persona sus cacíus estrapayáus (sus platos rotos), luego poniendo la cantimpla (lechera) entre las manos de su mujer, que había bajado a la corraleda al escuchar tan grande alboroto, y seguidamente, rascándose su cabeza por debajo de su gorra, les dijo a las Xabarceiras con una socarronería que le alegraba satisfactoriamente: —Podéis ir vosotras mismas a buscarlos, ya que tanto os interesa en encontrarlos, porque yo fuera de la aldea y aun dentro de ella, ninguna autoridad tengo, que me obligue a perseguir a nadie, y creo que para hacia la Villa deben de encontrarse, porque poco antes del amanecer les he oído yo pasar por delante de mi casa, y por cierto que llevaban entemangada una allegroúxa folixa (iban formando una alegre juerga), y ahora escurro (discurro) de dónde procedía tan grande gozo que les acompañaba, que ni más ni menos era, del betcháu (rico) trato que al parecer hicieron con la tu Facunda, por la causa de querer ser tu, todavía más gitana que ellos. ¿Qué es lo que me estás diciendo so castrón (cornudo) de los infiernos? ¡Qué no tienes de hombre nada más que el paxierchu qu’enllastica lus tous enxenebráus güesus, (traje que cubre tus fríos huesos), si en todos los lugares de Asturias tienen como autoridades a ejemplares con el mismo esprapayu (disposición, ánimo), que te tiene encibietcháu a ti, más les valdría a las gentes hacer con ellos, lo mismo que yo debía de hacerte a ti! ¡Vaya un alcalde de cuatcháus (cuajados) que en el lugar tenemos, yo no sé lo que estarían pensando los vecinos el día que te han dado la güichá (vara) de mando, porque la verdad es que no sirves ni para tornar (parar) el agua en un banzaucu (remanso) de poca llixa (fuerza)! Le dijo la Manola lanzándole unas envenenadoras y asesinantes miradas, que intencionaban la firme idea de entamangar (hacer) un engarapoláu con él. Graciano, sin hacer mucho aprecio de lo que le estaba diciendo la bruxa xabarceira, sonrientemente le preguntó: ¿Y qué es lo que te gustaría hacerme a mi Manola? ¡Lo primero que te haría so castrón de los infiernos, sería... llantate la foceta (plantarte la hoz) en medio de tu cabeza, fendiéndotela hasta las mismas caxietches del xixu (partiéndotela hasta las mismas células de los sesos), y después te haría el juicio de por qué fuiste condenado a morrer (morir), que sería por el cobardoso delito, de no saber defender los intereses de la aldea, como es tu obligación de alcalde, y también por consentir, que xentes arrobonas (gentes ladronas), colen del chugar (marchen de la aldea), haciendo festa ya murga (fiesta y güasa), ximielgánduse lus cuartus na cuarexa quei arraguñarun a lus tous vecinus (moviendo los dineros en su cartera, que fueron fruto del robo que hicieron a tus vecinos), por la causa de tener un pedáneo, escasáu de coyones, ya betcháu de plumes de pituca llueza! (seco de cojones, y rico de plumas de gallina clueca). Estas palabras tan poco delicadas y tan grandemente ofensivas, no le sentaron nada bien a Graciano, a pesar de ser él, hombre tranquilo y transigente en gran medida, quizás las hubiese deximíu (olvidado) si su mujer no estaviese presente, pero al no ser así, a Graciano no le cupo otra alternativa, que intentar castigar a aquella desvergonzada que le estaba tratando lo mismo que si él fuese en vez de un hombre y por más primera autoridad de la aldea, no fuese nada más que un enyordiáu pingayu (un sucio pingajo), por esto, destinado Graciano en hondura donde jamás se había presenciado, se arrimó a la Manola con miras d'acoyela (de cogerla), y propinarle un par de ximielgones (sacudidas) y meterle el miedo y la vergüenza en el cuerpo a aquella deslenguada, aunque no fuese nada más, que para demostrarle a su mujer, que un hombre siempre es un hombre, aunque su mujer le pegue, le engañe y le convierta en cabrón por considerarle baldrayu (cobarde). Pero lo que no pudo imaginar Graciano, era que la Manola no se amilanaba ante nada ni nadie, y para demostrárselo, dio un paso hacia atrás para dejar trecho de combate, y enarbolando su focetina (hoz) en el aire, apurrióye (diole) con ella un fuerte y certero golpe en su cabeza, que hizo que el pobre pedáneo se esmurgazara (se cayera) en el santo suelo privado del conocimiento, manando un remexu (un chorro) de sangre, por una mancaúra (herida) que le había nacido repentinamente en el canto una vidatcha (sién). Y así en esta ridícula y dolorosa postura, atendido por su mujer ante la cual el Graciano pretendía convertirse en un héroe, le dejaron las Xabarceiras, que colaron (marcharon) de su casa, perseguidas de cerca por el rencoroso perro de Graciano, que les ladraba enfadado, más por el golpetazo que a él le habían apurriu (dado), que por el que le allantaron (dicran) en el pericote (alto) de la mollera de su amo. Amanicomionáes fasta ‘l más espurrir y'encoyer (enloquecidas hasta el más estirarse y encogerse), Ilegaron las Xabarceiras a su casa guiadas por el mismo espíritu de lucha que en ellas no cejaría hasta que no pudiesen dar con los gitanos, aunque menester fuérales perseguirlos hasta los quintos infiernos, y para sacarlos de este antro, con el fin de conseguir lo que les pertenecía, estaban decididamente dispuestas a partirle los cuernos al propio diablo lo mismo que terminaban de hacer con el pedáneo Graciano. Así pues, sin perder ni tan sólo un minuto de tiempo, sacaron de la cuadra el cadarmoúxu (cadavérico) burro de Pascualón el gitano, y la Venancia tirando del ronzal, con tal xuxeante llixa (crecida fuerza) que si pudiese le llevaría arrastrando, y su hermana Manola apuxada (soplada) por un demonio con peor genio aun, iba detrás del desventurado pollino apurriénduye (atizándole) sin descanso barganazu tras barganazu (palo tras de palo), encima del llombu (lomo) del pobre y descuaxaringuetáu (deshecho) pollino, para que caminase con prisa, y tal hacía la desdichada bestia, y no tanto por huir de los palos a los cuales ya debía de estar bien acostumbrado, sino por intentar aflojar el dogal del que tiraba Venancia, y así de esta forma y siempre en pos de los gitanos, se dirigían a la Villa donde aquel día había mercado. Hicieron entrada en el mercado las Xabarceiras arremexandu (remojadas) en sudor, producido por el cansancio de la larga caminata, y por la desmesurada rabia que a entrambas y dos las atenazaba. Y mismamente al lado de la fragua del ferreiru (herrero) que aquel día tenía endemasía trabajo, agüeyarun (avistaron) a la Facunda, y al lado de ella muy sonriente y gozoso se encontraba el gitano, que tampoco perdía su tiempo, pues ya estaba tratando de venderla o de cambiarla a un paisano que en la sazón la estaba registrando, pero plantándose la Manola delante de Pascualón, le dijo con el hambre retratada en sus ojos de atizarle un par de focetazus: ¿Qué barro me has espetado en el trato so ladrón? ¡Haz el favor de devolverme ahora mismo mi pollina, así como los dineros que me arraguñaste (arañaste), si quieres que este espineroso y mentecato trato que conmigo has hecho, tan sólo se quede en un inolvidable enfado! Pascualón no le hizo mucho caso a las palabras rogativas de la Manola, y así empujándola para un lado con cierto desprecio, a la par que la miraba amenazadoramente le dijo: ¡Quítese delante de mi vista mujeraca de los infiernos, y deje ya de molestarme en mi trabajo, y no olvide nunca, que el que hace un trato con Pascualón, lo tiene hecho para ciento y un años, y ahora lárguese y déjeme tranquilo, que estoy en buenos tratos con este paisano! Nunca peor hiciera el gitano en toda su existencia, pues antes de que se percatase del peligro que le rondaba, la foicina (hoz) de la Manola caía sobre su cabeza con la fuerza de un rayo, escantoyándoila (hiriéndosela) por un par de xeitus (sitios), que hicieron que Pascualón sin gurniar (decir) palabra, se enclicara (se cayera) en el enllordiáu (sucio) suelo, falto de sus sentidos, y alumbrando tanta sangre por sus heridas como un gochu (cerdo) cuando lo están achuquinandu (matando). Nisti telar atopábase (de esta forma se encontraba) Pascualón, con el cerebro escosáu (seco) d'afechu (del todo), por mor de aquel inesperado golpetazo, que le había llegado de manos de quien él menos esperaba, cuando Antonio, un guardia civil del cuartelillo de la Villa, que había presenciado todo el achuquinante xocesu (sangriento suceso), por encontrarse este guardia al lado de la ferrería, enzolánduse fatáus de culetinus de xidre, (bebiendo copiosos vasos de sidra), en amigable compañía con unos paisanos, en el chigrín (bar) de la Faba Prieta (la Haba Negra). Por eso, cuando vio esmurgazarse (caerse) en el suelo por mor del focetazu que le allumara (alumbrara) la Manola al foin del gitano, fue el guardia acochetráu (acelerado, rápido) al lugar del amagüestu (la quema), con el buen fin de encaxinar (encajar) el orden en aquel descalabramiento, nada más que el guardia llegó, afogárunse lus aburióxus (se ahogaron los ardientes) ánimos de otros gitanos, que lleldáus (hechos) dentro de una folixa (bronca) engafuróuxa (envenenada), intentaban acorralar a las dos Xabarceiras, que ya en la sazón se habían aferronáu (cojido) a la Facunda, y dejado libre al jumento del gitano. Mientras tanto, el herido de Pascualón ayudado por el guardia y por otros gitanos, que aun seguían con voces enardecidas maldiciendo y amenazando a las Xabarceiras, como cuento, se puso Pascualón en pie aun medio temblando al volver del desmayo, y con todo su rostro plagado de escandalosa sangre, demostrando que fuera del dolor que pudiera sufrir, el condenado no estaba en trance de mayores males en su cuerpo, no así en sus intereses como veremos seguidamente. «UN XUEZ D’ESQUILONA» (UN JUEZ DE CAMPANILLAS) Era el señor Juan Antonio un falangista digno de ser emulado por el más honrado servidor bien fuese Roxu (Rojo) Prietu (Negro) o Amarietchu (amarillo), era en verdad un hombre Joseantoniano que sin llevar camisa azul con el yugo y las flechas bordados en la pechera, como muchos otros pingayus (pingajos) que yo he conocido, que siempre iban uniformados con su camisa azul y corbata negra, dándoselas en todo momento de buenos falangistas, y no siendo nada más que unos verdaderos mierdas. El señor Juan Antonio era un hombre que llevaba siempre prendido en su espíritu los Nobles y Hermosos Credos de la Falange, con sus Humanidades y Libertades manifiestas, y los sabía cumplir porque los había aprendido en derechura, tal como el Mártir de su Fundador los había creado, para el bien de la Patria y de todos sus hijos. ¡Qué poco sabía José Antonio, que su Maravillosa Doctrina iba a ser manejada por algunos hombres, que cometerían con Ella verdaderos asesinatos y atropellos de toda índole. Pero dejando esto de lo que trataré algún día con mejor cuidado, y acogiéndome al hilo de la historia de la que estoy tratando, diré, que el juez de la Villa era este Caballero, que vivía al lado del mercado, y que era un hombre muy justo, amigo de los razonamientos, inteligente y también un campesino que amorosamente trabajaba sus campos. Cuanto yo, que cuando aquella gresca estaba con su apogeo, salió el juez de su casa para percatarse de aquel ardoroso tiberio (lío que se amagostaba (quemaba) frente a la puerta de su morada, y cuando vio que era un gitano el causante del sangriento escándalo que se enseñaba, díjole al guardia con ardientes deseos de hacer la Justicia en aquel endubiérchu (enredo). ¡Antonio, hágame usted el favor de llevar ahora mismo hasta el Juzgado, a todas las gentes que dieron vida a esa sangrienta engarradiétcha (pelea), para encalducar la xusticia que anda escosá 'n dalgún d'echu (hacer la Justicia que anda seca en alguno de ellos). Así que las Xabarceiras y el escantoyáu (herido) Pascualón hiciéronse presentes en el Juzgado, ante los escrutadores ojos del señor juez, pusiéronse los tres al mismo tiempo a hablar en su defensa, acusándose los unos a los otros dentro de un rosario de palabras injuriosas y amenazantes, que de nuevo los ponía en el atajo de volver a engarrapolarse (pelearse). Pero el señor Juan Antonio fiel repartidor de la Justicia, aporreó con sus nervudas y fuertes manos un mazazo encima de la mesa, que por muy poco la desarma en un montón de astillas, ya que era el juez un bigardón (mozarro) de más de dos metros de estatura, tan fuerte y resistente como una montaña. Y al parejo que tal golpe sacudía, dijo engrifandu (arrugando) su hocico al lar del enfado: ¡Hágamne el favor, y procuren que no tenga que llamarles de nuevo la atención, de hablar tan sólo el que yo le pregunte! Y al decir esto, miró tan condenadoramente al gitano, que éste, que se sabía culpable de muchos engañosos tratos que había efectuado en todo aquel concejo, no pudo menos que ya considerarse culpable, antes de que el juicio comenzara. ¡Vamos a ver Manola, hoy como no tengo mucha prisa ya que el llabor (labor) no me apremia, cuéntame tú la primera con toda clase de pelos y señales, lo que te ha sucedido, para que le escantoyaras (deshicieras) la mollera a este paisano, del que ya tengo oídas que no es la primera rapiega qu'esfuecha (zorra que despelleja) ni tampoco será la última, porque el que fai 'n maniegu fai 'n cientu, dandoi banietches ya tiempu! (el que hace un cesto hace un ciento, si se le da, varas y tiempo). ¡No fue solamente este condenado y útre de xitanu (buitre de gitano) el que salió amatauriáu (con heridas) de este asunto escontramundiáu enrevesado), que prestase usted con tan buen tino a escantexayu (arreglarlo) señor xuez (juez). Pues también al pedáneo de la mi aldeina me vi en la apremiante necesidad d'apurriye (de darle) un par de galgazus (estacazos) en mitad de la cabeza de magüetu (bestia) que tiene, por el no querer acaidonar (dirigir) la justicia en el camino de la razón, como corresponde a su condición y obligación de alcalde del chugar! (lugar). ¡Por la Virxen (Virgen) de los Remedios Manola, no vaigues (vayas) a decirme que por mor de este foín (ladrón) de gitano, tuviste que fendeye (partirle) la cabeza al pobre Graciano!, dijo el juez alegrando su rostro dentro de una llixerina (ligera) risa. ¡Sí señor juez, así ha sucedido! Afirmó la Manola, y seguido le contó todo el suceso desfigurándole y haciéndole más rentable a su favor. El juez casi sin poder detener la risa que le regocijaba su espíritu natural y noble, dijo intentando enmarcar en su rostro la seriedad que no era capaz de hacer: ¡Has hecho muy bien Manola, pues yo entiendo, que el que tiene el delicado oficio d'encaidonar (de dirigir) la justicia, y traiciona tan derecho menester, debe de ser castigado con más entaine (fuerza), que aquellas otras personas, que tienen la obligación de la ley obedecer. Así pues, si en mis manos estuviera te premiaría, por la valentía que has usado al defender la justicia y la libertad de tus intereses! ¡Y ahora... sigue, sigue Manola, y cuéntame todo el suceso en sin mucitche (ordeñarle) ni una migátchina (migaja), que me presta mucho mióu nena (que me agrada mucho mujer). ¡Escúcheme bien señor juez, y júrole por adelantado que cuanto le voy a decir, no se xebra (marcha) de la verdad en nada, y todo ello no es nada bueno ni para mis intereses que han quedado esgazáus d'afechu (rotos del todo), ni tampoco para este gitanu que vé usted aquí tan humildemente con la cabeza gacha, queriendo dar a entender que no ha roto en toda su vida un mal plato, y lleva desde que ha nacido viviendo a cuenta de sus bien urdidos tratos, que tal parece que para industriarlos le ayuda en todo momento la brujería o el mismo diablo! ¡Verá usted señor juez! —Ayer cuando el sol se esfumía (marchaba) por detrás del penón (peña) picutrera (sierra de las águilas), que es la hora d’atapecer (oscurecer) la tarde, llegó este llimiagu (baboso) de gitano a caballo de su adefexu de pollín hasta la misma puerta de mi casa con mires de tentarme la necesidad que me arretrigaba, porque usted bien sabe que nosotras nos dedicamos a correr (vender) la fruta, por todas las romerías y lugares de los tres conceyus y de esta manera nos ganamos nuestra vida muy decente y honradamente, pues como le estoy diciendo, no sé cómo este condenado se enteró que la nuestra pollina estaba próxima a parir, y claro, al encontrarse la probitina en tal estado, no nos podía servir para nuestro trabajo, por eso, tentadas por el embrujo, la engañadora palabra y la buena presencia que en aquel momento se ensenoraba en el pollín de este fartonzón (comedor), enguedeyóume (me enredó) este bruxu (brujo) de gitano, con el endemoniado trato que conmigo hizo, que si tarda mucho tiempo en deshacerse de nuevo, se me va escosar el xuiciu (secar el juicio), y va a dexame Ies caxierches del celebru tan enxenebráes d'entendedeiras, que vóu bazcuchame abondu más cedu de lu qu'usté cunta na mesma amanicomiaúra (dejarme los sesos del cerebro tan fríos de entendimientos, que se me van a vertir mucho más temprano de lo que usted piensa en el mismo manicomio). —El caso fue señor juez, que el burro que traía este foinacu (ladronzuelo) de gitano, estaba en conciencia de él bien preparado, para dejarme a mi despreparada de intereses, pues el pollicaco con un fatáu de caxilonainus (montón de cajilones) de marrasquino que le daban calor y fuerza a su banduévu (panza), hacían de él por el motivo de la alegre tarrasca que lu encibiechaba (borrachera que lo trenzaba), un burrón con buena llixa ya xuxeáu xeniu (fuerza y crecido genio). Y por si fuese poco esto que le cuento, todavía para que el pollino mejor se dibujase, llantárale este achuquinador de gitano, una rabiosa guindilla por debajo de la cola, mismamente dentro del oscuro agujero que alumbra el recimo de los hediondos cagayones, según descubrí yo misma hoy por la mañana justamente cuando ya era demasiado tarde. Y todavía por si estas dos demoníacas trampas no fuesen suficiente este banduerru (indeseable) de gitano, de tal manera me dibujó su jumento que desatinada me trae en este juicio, que me hizo de él un semeyu (retrato) que yo papéilu (creílo) entero, y consideré al pollín como el mejor burro de toda la burrería de gitanacus y aldeanos. Por esto señor juez, le di al cambio de tan falsa y ençañadora presea, la mi pollina Facunda y sesenta pesetas encima, y con estas prendas en nada faisas, xebróuxe (marchose) de mi vera este maldito gitano, tirando del ramal de la mi Facunda, que no quería la probitina del mi lado marcharse, quizás porque presintiera al ser más lista que yo, en la triste desgracia que me dejaba este baldrayu (cobarde) de gitano, que se alejaba de mi casa haciendo que ruxeran (sonaran) los mis dineros en su bolsillo, a la par que se iba riendo de gozo y alegría por la causa del betcháu (rico) negocio que encima de mi pobreza hiciera este desalmado de gitano. Pascualón que ya tenía lleldáu (hecho) en su pensamiento axuquerándose (apoyándose) en las anabayáes güeyáes (acuchillantes miradas) que le dirigía insistentemente el juez que aquel juicio lo tenía bien perdido, cuando escuchó a la Manola decir que le había entregado sesenta pesetas, puso el glayíu (grito) en el cielo jurándole al juez por el Cristo de los gitanos y la Virgen de los cristianos, que la Manola estaba mintiendo, pues tan sólo le había dado sesenta reales. El juez, escuchó por breves momentos a Pascualón en su defensa, y después poniéndose en pie y mirándole acusadoramente desde su montañosa humanidad, a la par que señalándole con su dedo índice que era más grueso que la muñeca del gitano, le dijo con palabras que marcaban el denodado desprecio que sentía hacia estas pobres y desdichadas gentes: ¡Sesenta reales por cuatro lados, que hacen justamente lo que le arraguñaste (arañaste, robaste) a esta desventurada muyerina. No me cave la menor duda que yo os conozco muy bien, ya que siendo yo niño otros gitanos como tu también engañaron a mi padre, por eso puedo juzgarte con propiedad y conocimiento de causa, porque sé que no vivís nada más que de el timo y del engaño y de vuestras cestas, que mientras las tejéis pensáis en la forma de hacer vuestras trapisondas cada día con mejor cuidado! Díjole el juez encabronáu (enfadado) en tal postura que sus mejillas se le pusieron del mismo color de las brasas, en el lleldar que no le quitaba los ojos de encima, mirando tan condenadoramente al esquelético rostro del gitano, que iba ser en parte engañado lo mismo que el señor juez, por la paraximesqueira de la Manola. ¡Pero señor juez, habló enloquecido en su defensa el pobre Pascualón, a la par que a sus ojos vivarachos afloraban unas rebeldes lágrimas que tal vez fuesen fruto de la rabia que le producía el ser tan miserablemente robado por aquella aldeana de los infiernos que él en un principio pensaba que era la mujer más tarangona (tonta, imbécil) que había conocido en su vida de bien urdidos timos y enredosos tratos. ¡Pero señor juez! ¡Sesenta pesetas no las he tenido yo juntas desde que baltiarun (tiraron) la República, donde el pobre podía vivir con más libertad, y con más justicia que usted a mi me está haciendo! ¿No comprende usted señor juez, que con sesenta pesetas hoy día se compra un buen burro y aun sobra dinero? ¡Lo que yo comprendo muy bien es que eres un redomado timador y un despreciable ladrón de cuerpo entero, y como no me puedes demostrar con personas de orden y honradez lo contrario, le has de pagar en media hora los dineros que le has timado a esta pobre mujer, y le devuelves su pollina, que ella con buen contento te hará entrega de tu jumento, y tu harás con esté difunto viviente, lo que ahora como final de sentencia yo te dictaré! ¡Cómo este pollín que nos trae en discordia ya no está para hacer ninguna clase de trabajo, y sabiendo todos los que por ser gentes del campo entendemos de animales, que a un burro; es la leche que se le puede ordeñar, que no es otra que su trabajo, yo como juez de este Juzgado, de la muy noble y astur Villa, te condeno a ti, que te llaman todos Pascualón el gitano, y yo te llamaría Pascualín el de los sucios enredos, a que me traigas ante mi presencia, el pellejo de este jumento, y de esta forma sencilla y eficiente, se atajará de una vez por todas el mal por su comienzo, y no ha de ser jamás este pollino equivocador de nadie más! ¡Y que quede bien entendido, que si te xebras de este concejo, sin traerme antes el pellejo del tu jumento, mandaré a los civiles que te persigan hasta que den contigo, y les ordenaré que bien atado te conduzcan ante mi presencia, y aquí, con estas mis manos que no fueron hechas para manejar una pluma, ni menos para detenerse en ningún papeleo, a los cuales yo considero innecesarios cuando la justicia está tan clara como la luz de este hermoso día, como te digo Pascualín de los enredos, con estas mis manos, que saben muy bien manejar el arado, el guarabeñu (guadaña) y la fexoria (azada), para trabajar dentro de la honradez con muchos sudores y esfuerzos la tierra, con estas mis manos que fueron capaces de empuñar un fusil, y luchar sin rencor ni miedo en defensa de unos derechos humanos a los cuales yo considero justos, dentro de la mermada justicia que los hombres sabemos hacernos, con estas mis manos yo te digo Pascualín de los enredos, que l'arrabucaré (le quitaré) el peyeyu (pellejo) al tu jumento, en el preciso momento que haré lo mismo con el tuyo propio, y de esta sencilla manera, libraré a la sociedad de un pioyón (piojo), que al igual que hay muchos que con libertad campean y viven sin doblar el renaz (espinazo) a cuenta del sudor ajeno! Ante la firme sentencia de aquel juez, que maneja las leyes con la misma fuerza y natural justicia con que empuñabá el llabiegu (arado) para arrancarle a la tierra el justo 'precio de su trabajo quedó Pascualón en lo más bajo de sus sufrimientos y las Xabarceiras en lo más alto de sus alegrías, porque habían conseguido con su lucha desesperante y fiera, una victoria que a fuer de verdad, en una parte no era justicia. Sin embargo Pascualón, tras quedarse unos momentos silencioso y meditabundo, díjole a la postre al juez sin ápice de miedo y con la valentía que le azuzaba, al sentirse timado por aquellas mentecatas dentro de la ley y en el mismo limo que él había pensado que les había hecho: ¡Bien está señor juez, que le devuelva a estas paisanacas su pollina Facunda, también entro en sacrificar a mi burro y traerle su pellejo, no me opongo a pagarles los sesenta reales que en el desastroso trato que con estas hijas de satanás hice, que a cambio de mi jumento ellas me han entregado, pero por lo que sí protesto, es por las cuarenta y cinco pesetas de más que tengo que pagarles, y considero que esto es el timo más vergonzoso que jamás le han dado a ninguno de mi clase. Así que… señor juez supuesto que es usted hombre justicioso, le pido que atienda mis honrosas razones, y haga la Justicia sin que ninguno de ella tengamos que avergonzarnos! ¡Yo no sé Pascualín de los enredos, timador de poca monta y menos clase lo que Dios debe saber en las verdades, yo no sé si tu has cobrado lo que dices, o si ellas han pagado lo que afirman, yo soy hombre y como tal no he de avalarme en errores que se xebran de mi alcance, sólo sé que yo he dictado justicia ateniéndome a los hechos que se nombran, y hecho está que tu eres el culpable, y suerte tienes que estas buenas paisaninas, no te hubieran reclamado ciento veinte veces más crecidos, esos dichosos sesenta reales porque si así fuese, no tendrías más remedio, que sin más protestas abonarles! Todos en mi aldea aquella tarde, esperábamos con marcado disimulo, y satisfactoria alegría, que retornaran de la Villa las despreciables Xabarceiras, por el Humano hecho de reírnos y mofarnos de su desgracia, y creo que todos teníamos creído, que iban a retornar otra vez con aquel moribundo pollino, a no ser, que a fuerza de barganazus (estacazos) le hubiesen achuquináu (asesinado) en el camino. Así pues, los vecinos se repartían haciéndose que trabajaban, por las diferentes huertas colindantes con el camino por donde ellas tendrían que regresar, y algunos chiquillos dentro de las malsanas intenciones de guasearnos de ellas por adelantado, fuimos a su encuentro en un trayecto de más de tres kilómetros, para entrar escoltándolas en la aldea, haciendo verbena a la fiesta que teníamos acordado prepararles. Al fin las vimos retornar, y cuánto desprecio, ansias de sátira y risa sentíamos por ellas, tornose de pronto en respetuosa admiración, pues atónitos pudimos comprobar, que no sólo traían con ellas a su burra Facunda, sino que al lado de ésta traían un estupendo pollino que habían mercado con los dineros que supieron sacarle al avispado gitano, demostrándonos a todos, que el vencedor aunque odiado y despreciado por ser en demasía nefastoso, siempre es admirado y temido, ante el temor de por él, ser humillado y avasallado. Esta es una condición de la cobarde masa Humana, que al vencido aunque éste sea caballeroso y honrado, le solemos despreciar terminando de aniquilarlo, mientras que al vencedor, aunque sea lo más despreciable que imaginarse puede, le cubrimos su camino de rosas y de regalos.
    ————————
    Axabarciar, entiéndese por vender, tratar, comerciar a pequeña escala, con frutas, huevos, gallinas, etc., etc., etc.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > axabarciar

  • 35 xabarciar

    Xabarciar, tratar, vender, cosas de poco valor, tratantes de escasa monta. —Cundu you yera un guaxín prexenciéi 'l tibeiru que cheldarun les Xabarceires de la miou aldina con la sou pótchina Facunda ya 'l Pascualón el Xitanu, lu que non cuntaba you yera qu'al currer el tempu tamén me diba ver encibiétchau per mor de la ñecexidá en tener que faer de xabarceiru, ya nagora mesmu comu tóu nisti dicionariu xirbe d’escola, nagua mexor qu’istes estories pa comprendier con mexor vidayu les ñaturales ya ximples costumes de la Nuexa Xantiquina Tierrina, que güéi nel díe tan sous ancestrus nes manes fedientes ya utreresques de prexones tan rapiegues ya llimiagues, que l'únicu que fan ye mistificar les nuexes costumes ya Chingua, menus mal que col tempu les xeneraciones d'astures venideiras xabran poñer les couxes nel sou xeitu, pos conista esperancia trabayu you xin escanxu ya m'allegre ya enxemáu de gociu, perque you séi, ya xuru per toes mious ceyencias con tou la fuercia del miou alma, qu'angún díe non mu xeru, tous lus entroyáus trabayus fechus per lus Amigus del Bable ya de lus del Conceyu Bable, que güéi amindi me pieschen toes les portes, per el baldrayante miéu que xin me dexen xueltu, dalgún d'echus nun me valdríe amindi nin p'arrátchar el cuchu de lus bracus. Axín que ya ta tóu faláu, ya tous lus que nun s'atopen nes arrañáes pradeires del enxútchu vidayu, comprendieran, que toes istes xentaques per minde nomáes nun son namái que pioyones ou paráxitus. TRADUCCIÓN.—Cuando yo era pequeño presencié el sonado escándalo que prepararon las tratantas de mi aldea, por la causa de la su pollina Facunda y de Pascualón el Gitano, lo que no pensaba yo por aquel entonces, era que al transcurrir los años, me iba a ver envuelto por causa de la necesidad o cualquier otra razón parecida, en trabajar como tratante verdulero, frutero, xabarceiru, pero ahora mismo, y como según mi parecer todo en este diccionario ha de servir de escuela, pues nada mejor que estas historias verdaderas, para comprender con mejor entendimiento y sencillez, las naturales y simples maneras, costumbres y diversas cosas de Nuestra Santina Tierrina, pues con grande pena hoy yo estoy viendo, como sus más respetables y queridos ancestros, son manejados ultrajantemente, por personas que faltas de dignidad, amor a la Tierrina y respeto hacia sus sagrados ancestros, están dándoselas de entendidos mistificando toda la "Cultura de Asturias”, pero yo se muy bien, que con el tiempo las generaciones de astures venideras sabrán poner todas las cosas en el lugar que sabiamente les corresponde, con esta hermosa esperanza trabajo yo hoy en día con alegría y cubierto de entusiasmado gozo, porque yo sé, y juro por todas mis creencias con toda la fuerza de mi alma, que algún día y no muy lejano, todos los estercolosos trabajos sobre la materia de la LLingua D'Asturies y sus Ancestros, que fueron basurescamente hechos por los Amigos del Bable y los del Conceyu Bable, que desde siempre, pretendo decir, que desde que nacieron porque mis humildes trabajos les hicieron con afán insano intentar crecer sin tener raíces para sostener su rancuaya creencia, no hicieron otra cosa que ponerme torgas en todas las puertas, por el cobardoso miedo que tenían, pues al dejarme suelto a mí, ninguno de ellos hoy existiría, y menos me serviría ni para limpiar la cubil de los cerdos. Así que ya está dicho todo sobre este asunto de estas asociaciones de la "Trelda", y yo creo que todas las gentes que no tengan las praderas del entendimiento secas y limpias de saberes, comprenderán perfectamente, que todas estas gentes por mi nombradas nada más que son parásitos. —Esta historia que ya de seguido les voy a relatar, terminó con mis huesos en la cárcel, por haberla yo contado en un pequeño libro tal como había sucedido. La verdad que you espatuxé ya galamiéi per tous lus llugares de la miou Tierrina con mu pouca xuerti, quiciavis fora que ñaciera pa ser un esgraciaín ou que les couxes teñíen que cheldaxe axindi, güéi nel díe que ya vou pa viétchu tou contentu de ver vivíu miou vida de la maneira que lu fexe, perque xin axindi nun fora, poucu ou nagua podría cuntar de les costumes ya llingua de miou mantina Tierrina. Xin lus Roxus viexon ganáu l'engarradiétcha, que tal couxa viexen fechu senún se xebraren en tantus partíus pollíticus que nun dexaben llugar pa l'esciplina, pos tóus queríen mangoniar, escutír, ya tou 'l mamplenáu de tibeirus xabarceirus que manexaben, metantu que lus fascioxus afilaben les nabayes p'achuquinar piscuezus, falules you, que xin lus Roxus viexen ganáu, xeguramente que you nun taríe nagora fayénduyes isti dicionariu, perque xeguramente miou pá me viexe adeprendíu dalguna carreira d'inxinieru, maestru, aboguéu, etc., etc., ya me xebrarie del ñatural vivir ganándume 'l pan nes mesmes fontes ancestrales de les nuexes costumes ya llingua, que ye dou s'abaya tou 'l ancestru ximple, ñatural ya fidalgu d'Asturies, Trubiétchu de la Patria España. —Toes les prexones xebráes d'istus ñaturales y xantiquinus llugares de la miou embruxadóura ya melgueira Tierrina, nun poden querecha na fondeirá de sous raigones, nin tampoucu puén faer el munchu trabayu qu'entavía se ñecexita pa poder cheldar en bom xeitu la Nuexa Palancia, ya toa l'ancestral cultura de la Tierrina. —Existi un reflán astur que díz, que lus nenus pa que queran ben a la sou má tenen que mamar nel sou entamu fasta qu’isti d’afechu s’escose. “TERESA, LA JUSTICIA Y LOS ELEGANTES TIMADORES DE NUESTRO TIEMPO" —No son los timadores de mi tiempo, tan desgraciados y tan cándidos como lo era Pascualón el gitano, pues estos indecentes y asquerosos gitanos de hoy día, no son de la raza “calé” (pobrecitas estas humildes y desventuradas gentes, cuanto desde niño las he querido admirado, y cuantos compañeros en la vida he tenido que eran gitanos, siendo todos ellos estupendos camaradas y soberbios muchachos). —Digo que los gitanos de hoy día, son la escoria que dejo la guerra entre la raza despreciable de algunos “payos”, y a uno de ellos, le voy a retratar en estas páginas lo mejor que pueda, sin quitar, ni poner nada, simplemente voy a contar cuanto ha sucedido. —Habíame yo caído trabajando como calderero en el montaje, y rótome el cumal (la columna), quedando de resultas de este llumbazu (caída) inútil para el trabajo que profesaba, y en una situación bastante desesperada, porque las pensiones que asignan a los mutilados trabajadores españoles, son las mayores canalladas y porquerías, que no le alcanzan al desventurado lisiado, ni para comer un plato de sopas cada día. Así pues, había rótome las costillas toda mi vida trabajando para aquella miseria que me condenaba, a vivir el resto de mi existencia falto de todo, todavía para más fastidiarla, escuchando todos los días a los dirigentes de trabajo, bien con sus comedidas y estudiadas frases, que díganlas ellos y entiéndalas María Santísima, dirigiéndose al país, por el medio de la televisión, radio y prensa, que nos iban a dar tanto y cuanto. En resumen, que lo único que nos dan es una caca, tan grande tan asquerosa como ellos son. —Estaba yo de pensión por aquel entonces en casa de la señora Teresa, que era viuda de un desgraciado minero, que el pobre tuvo la triste desgracia para su esposa e hijos, de morirse en la cama abrazado por una enfermedad, y no haberlo hecho en la mina aplastado en una oscura y tenebrosa rampla por un costero, ya que si así hubiera sucedido, le quedaría a su viuda una pensión que aunque también fuese en demasía miserable, no sería tanto como la que le daban por el seguro de enfermedad, que ésta sí que no les algamía (alcanzaba) ni a ella ni a sus tres pequeños hijos, que el mayor aun no llegaba a los nueve años, ni para comer sin fartucase (hartarse), ni una vez a la semana. —Dentro de privaciones y de miserias endiabladas vivía Teresa, estirando la moleculosa pensión que no se espurría (alargaba), por ser en demasía encoyía (encogida) ya de crianza, y pensando yo que a esta triste situación que a ella acompañaba, sin galga (freno) que me detuviese en desfrenada carrera me acercaba, decidimos dedicarnos al trato, para ver si de esta forma lográbamos despegarnos de las miserias que nos rodeaban. —Creo que no hace falta decir, que la Ciencia le hizo correr al progreso con tanta prisa, que desde aquella inolvidable y lejana época de las Xabarceiras, que recorrían las aldeas, romerías y mercados, vendiendo las frutas y demás productos, que transportaban a lomos de los humildes burros, hasta nuestro tiempo, el progreso con sus ingenios modernos, mitad emparentados en el agrado del Hacedor, y la otra parte con los mismos imaginares del propio demonio, hizo a las gentes moverse con apurante desatino, y por tal suceder hoy día, las personas que pretendan dedicarse a la industria de comerciar con las frutas u otras mercancías por las ferias y mercados, no pueden hacerlo sirviéndose de un jumento como medio de transporte, ya que si tal locura hicieran, no ganarían ni para darle un mal pienso a su pollino. —Por tal lleldar (acontecer) Teresa y yo, nos decidimos hacer camino en el oficio de Zabarceirus (tratantes), por eso nos centramos en el menester de comprar una pequeña furgoneta, de ésas que suelen ser a medio uso, y que nos la dieran a plazos, ya que yo no tenía una perrina (cinco céntimos), y ella tenía que pedir prestado el dinero de la entrada que había que pagar por el vehículo, a una conocida suya que sabedora de nuestras pretensiones, habíase decidido a prestárselo. —Así pues ya con esta determinación tomada, y ya completamente decididos a ganarnos la vida en este oficio, que la verdad era el único que me quedaba a mí, ya que a pesar de aún valer para un sinfín de profesiones livianas, no podía aspirar a ellas, porque para tal menester, se necesitaba una recomendación, o ser por lo contrario hijo o pariente de algún facistón de buena marca, faceta única y sin igual, que impera desde la guerra Civil para todos los efectos en mi Patria. Por esto, a poca curiosidad que cualquiera tenga para investigar en este denigrante panorama, se darán cuenta que en todos los ministerios de la nación, desde el que más manda, hasta el conserje que le franquea la puerta, son todos fascistas, divididos en falangistas, que hermoso y Humanitario partido es éste, si sus afiliados cumplieran los Credos que tan maravillosamente creo su Fundador, y la otra parte, está compuesta por exdivisionarios, exlegionarios, excombatientes, exlicenciados de las fuerzas armadas, etc. Y si quieren ustedes encontrar algún Rojo, búsquenlo en las profesiones más bajas y avasalladas del país. Esto que les cuento señores es la pura verdad, así que consideren la libertad que tendremos, cuando detrás de cada obrero, existe un patrón que le roba, y si el trabajador protesta, entonces aparece un látigo y una pistola que le hace por la vía de la fuerza, entrar en la senda de la esclavitud. —Digo yo, que para encontrar esa furgoneta que determinado teníamos de comprar, investigamos en las páginas de anuncios de los periódicos de provincia, por si alguna venía anunciada del tamaño y condiciones que nosotros necesitábamos. Y nuestra alegría fue grande cuando observamos en uno de los diarios que la Casa de Vulcano tenía una en venta, que la vendía dando como señal una pequeña entrada, y después el resto, que se podía pagar en cómodos plazos, también estaba revisada con esmero y garantía, según las manifestaciones hechas por el propio dueño, en la propaganda que de la furgoneta había anunciado, que aseguraba que el tal vehículo, se encontraba lo mismo que si fuese nuevo. —Así pues, en los últimos días del mes de Enero, del siguiente año del primer baile que los Humanos hicieran alrededor de la Luna, ensenderámonos la Teresa y yo camino de Oviedo, ilusionados y muy gozosos dentro del ánimo que nos movía, de comprar aquel vehículo, con el que pensábamos mejorar a fuerza de trabajar arduamente nuestra situación harto deficiente. Llegamos al fin en alegrosa compañía a la Casa de Vulcano, pudimos comprobar como en el amplio escaparate de su bien saneado negocio, estaba expuesta la furgoneta limpia y reluciente, con todas las apariencias a primera vista de ser una prenda de primera mano. Sin embargo, si fuésemos capaces de leer el destino, hubiésemos observado como los faros de la hermosa furgoneta, nos parecerían ojos vivos, que nos miraban guasonamente, como si de ante mano, ya se estuvieran mofando de nuestras nobles pero ilusas pretensiones, y a fe mía que nos consideraban una xunta (yunta) de fatones (bobos) que muy pronto iban a caer en las sutiles redes de el gitano de su dueño, que era el timador más despiadado, hábil y deshumanizado, de los muchos que protegidos por la ley, comían el escaso pan del pobre en la ciudad de Oviedo. —Tras mirar un buen rato nuestro xumentu de fierru (burro de hierro) pareciéndonos cuanto más lo reparábamos más hermoso y deseable, decidimos hacer entrada al establecimiento, ya con el firme propósito de hacer nuestra aquella furgoneta, que con la necesidad que nos embargaba nos había por completo sorbido el seso. —Nada más que pusimos los pies dentro de aquella industria del timo y el atropello, presentose ante nosotros sin mediar tiempo, igual que si esperándonos estuviera, un hombre de aspecto muy agradable, que llevaba plasmado en su rostro el maravilloso don de no saber hacerle mal a nadie, por lo que a mi primera impresión yo pude apreciarle, y mirándonos con sus ojillos vivarachos, que al mismo tiempo parecían del todo inocentes, brindándonos una amplia sonrisa, que se extendía de oreja a oreja, y estaba amurallada de una dentadura tan perfecta y amarfilada, que me hizo asegurar que aquel sujeto, no tenía suyo ni un sólo diente. Digo yo que a la par que así nos saludaba, se frotaba sus finas y blancas manos con verdadera insistencia, y así con esta presentación tan capitalista, tan engañadora y confianzuda, nos preguntó con su voz exquisita y halagadora, que en nada desmerecía a sus modales: —¿En qué puedo servir a tan distinguidos señores? —Teresa que era la que llevaba la voz cantante porque era la que tenía el paperío (el dinero), ahpoyándose en el vehículo que le interesaba, díjole sonriéndose dentro de una gozosa alegría que no pasó desapercibida ante la escrutante mirada de aquel granuja de timador de los tiempos modernos: —¡Verá usted, queríamos comprar esta furgonetina, si es verdad todo lo que de ella cuenta usted en el periódico! —¡Sí, verdad es todo cuanto he dicho en el anuncio, no tengan ustedes miedo ni temor alguno al engaño, porque esta mi casa se especializa en haber sido siempre muy formal y seria! —Yo que para nada me entrometí mientras que ellos hablaban, por no cortar a la Teresa que es mujer de larga parpayuéla (muy habladora), a la par que muy enfadadiza y voluble si se le corta la palabra, y como ella era la que relativamente iba a satisfacer la entrada y hacerse responsable de la compra, pues tan sólo me limité a observarles mientras que ellos hacían el trato, y después que terminaron de ponerse de acuerdo en todo, no haciéndome ningún aprecio a mí el vendedor, y creo que hasta me había considerado según mis propias apreciaciones, hombre tranquilo y de mermados arreos, pues como cuento, después de haber cerrado el trato, el Vulcano otra vez envuelto por aquella facilona sonrisa, que en él debía de ser una de sus armas más eficientes, preguntó a la par que se frotaba sus manos lleno de un dichoso contentamiento, que le llenaba de gozo, y no tanto por el dinero que en su trato había ganado, sino por la satisfacción que deduzco sentía, cuando timaba a las gentes con su hábil y exquisita maestría: —¿Bueno... y ahora... quién es el que va a revisar esta maravilla? —¡Quiero decir...! ¿quién va a conducirla? —Yo l’acaidonaréi (conduciré), le contesté a aquel individuo del que ya no me gustaba tanto ni su presencia ni nada que de él emanase, y seguido le pregunté ya siempre dentro de la desconfianza: —¡Y ahora dígame usted! ¿Es verdad que este vehículo se encuentra en buenas condiciones? —Tenga presente y compréndame usted, que esta señora lo precisa para tratar en frutas, y no le vaya a suceder, que si desea llegar con ella dónde se propone, tenga que comprar un burro para que remolque a los dos caballos de hierro, que hacen xuntura (yunta) en la furgoneta, y que por encontrarse quemados de tanto trotar, no les quede fuerza nada más que para hacer la carrera de prueba. —Pierda usted todo cuidado, y no haga con sus ingeniosas bromas menosprecio de mis honrados intereses, que no vivo yo a cuenta de engañar a mis queridos y siempre respetados clientes. Manifestó Vulcano poniéndose muy serio, pero sin apearse en ningún momento de su sonrisa, que por ser tan permanente se hondeaba en la sospecha de ser equivocadora y seguido apuntalóse en hacer su propia propaganda de la siguiente manera: —Mire, no olvide nunca, me dijo Vulcano poniéndome cariñosamente una mano encima de mi hombro, que la Casa de Vulcano, es tan honrada como la misma Audiencia, dónde se reparte la ley castigando y persiguiendo toda trampa e injusticia, por eso yo efectúo mi trabajo, bajo la respetuosa sombra de la justicia. —¿Acaso ha pensado usted que yo soy un gitano? —¡No querido amigo, si en esa desconfianza su imaginación trabaja, siento asegurarle que se encuentra usted muy equivocado, pues todos en esta ciudad me conocen, y saben que soy un honrado industrial respetado y querido, tanto por los rectos servidores de la ley, como por todos los demás que estamos obligados a no burlarnos del eficiente sistema de la justicia, que hace que todo ciudadano se sienta protegido, tanto su integridad física, como los intereses que honradamente le pertenezcan! —Y ya por última vez les aseguro que este vehículo se encuentra en perfecto funcionamiento, y hasta puedo permitirme el lujo de decirles, que pueden viajar con esta estupenda furgoneta, sin la más mínima preocupación, y sin el menor problema posible, no sólo al más apartado rincón de Asturıas, sino hasta la alejada Barcelona, sin que este motorín, deje de funcionar ni un momento, ni se empapice (ahogue) ni una sola vez. Aseguraba Vulcano, centrándose en una encendida adulación hacía su “jumento de hierro", que tal parecía que le estuviese jurando al General Franco, que era él, el más horado y disciplinado comerciante, de toda la nación española. —Yo que ya había comprendido que aquel tipejo era una asquerosa rata que no había veneno que la matase, le dije que estaba muy bien todo cuanto había dicho, y después le pregunté, que si podíamos ir a dar una vuelta con la furgoneta, para asegurarnos, que efectivamente era el vehículo la maravilla que con tanto ardor y fuerza él nos había pintado. —¡No, hoy no puede ser! Aseguró Vulcano, y seguidamente dijo, que antes era menester de asegurarla, y abonar la entrada en el Seguro de la Patria Hispana, entidad que con buen acierto, según él, pastoreaba su negocio. —¡Así qué ahora mismo, vamos a ir la señora y yo hasta dicha agencia, para poner en orden dicho asunto, y pasado mañana ya pueden ustedes circular con el vehículo por dónde les venga en gana! “CUNDU LA TAREXA SE MEXOU DE MIEU” “CUANDO LA TERESA SE MEÓ DE MIEDO” —El sábado por la mañana que era el día señalado para recoger nuestra furgoneta, llegamos la Teresa y yo hasta los reinos de Vulcano con el ánimo plagado de alegría y embargados por una ilusión gozosa, pues íbamos a ser dueños de un vehículo, que nos permitiría sin ningún genero de dudas, llegar hasta los mercados más apartados de la Tierrina, y mejorar en el oficio de xabarceirus nuestra situación harto oprimida, tantas cuentas habíamos ya barajado y todas ellas navegantes en alegrosas ganancias, que creído nos teníamos que íbamos a ganar el oro y el moro, que incautos éramos que no nos detuvimos ni por un sólo momento en el pensar, que el que hace las cuentas adelantadas sin tener dineros para cubrirlas, por fuerza que tiene que hacerlas un par de veces, siendo la última la más válida. —Digo yo que cuando llegamos al escaparate dónde se lucía nuestra furgoneta, ya estaba al lado de ella el Vulcano, y tal a mí me pareció, que cuidaba a ésta con tanto mimo, como si fuese industriada en la herrería del mitológico dios que lleva su nombre. —Y a la par que nos saludaba con la misma sonrisa y frotamiento de manos que en anterior ocasión nos había dedicado, con su bien timbrada voz nos dijo, ocultando una guasa que no se me paso desapercibida: —¡Ya les estaba esperando señores, pues yo se muy bien por la larga experiencia que poseo en estos menesteres, que iban a ser ustedes muy puntuales, como corresponde a todas las gentes que arden dentro de los agradables deseos de hincarle el diente, a lo que de antemano han saboreado como manjar sabroso! —¡Así que aquí tienen ustedes la documentación y todos los requisitos necesarios para poder circular con la furgoneta sin que nadie les moleste. Y ahora sólo me queda desearles buena suerte, tanto en los viajes que emprendan, como en los negocios que puedan hacer, que en estos está precisamente el valer de las gentes! —Hicimos muy satisfechos y animados acomodo la Teresa y yo dentro de los dos caballos de hierro, dejando al que resultaría ser un astuto gitano, frotándose sus manos, y sonriéndose tanto para afuera como para sus podridos y asquerosos adentros, festejándose dentro del timo que terminara de hacernos. —Empezó la furgoneta a rodar dirigida por mí que no cabía en mi gozo de contento, por las calles de Oviedo abajo, con ánimo de alcanzar la carretera general y ensenderarme en la ruta de Gijón o Avilés, dónde pensado tenía probar aquella máquina, vendida por el que resultaría se el mas fino gitano, que timaba sin conciencia a las pobres gentes, sin encontrar jamás a un juez, que hiciera con él el escarmiento que años atrás había hecho Juan Antonio el falangista con Pascualín el de los enredos. —Teresa que iba sentada a mi lado, recostada cómodamente en aquel asiento, que tenía más pringue que la solapa de un mendigo a la salida de un frío invierno, me dijo endiosada de alegría por sentirse dueña de aquel maravilloso ingenio: —¡Este Vulcano tiene cara y presencia de ser una buena persona, de ser un hombre bondadoso y bueno, a par que sabe lucirse con su cautivadora sonrisa, en el agradable lugar de la educosa simpatía, la verdad que a una le presta en grande tratar con señores tan serviciales y educados. Hay que ver la finura y delicadeza que este buen señor conmigo se gastó, me trato lo mismo que si fuese una gran señora, no me cave duda que todo en él se dibuja como un caballero respetable y encantador, tan bien parecido, tan elegante, tan guapo, tan... En aquellos momentos unos empapizamientos harto sospechosos en el motor de nuestros dos caballos hízole a la Teresa hacer un descanso en el continuar ensalzando los engañosos enseñares de su hábil timador, y en la sazón que su alborozada alegría íbasele marchitando por el ya continuo pedorreo que alumbraba sin interrupción el motor, preguntóme muy apuradamente, haciendo aposiento en el lar de la nerviosa y asustadiza preocupación: —¿Per quéi demontres s’afuega la miou forgonetina que tantu se queixa Xuliu? —(¿Porqué demonios se ahoga mi furgoneta que tanto ruge Julio?). —Yo que ya sin ninguna duda empezaba a olerme el fino timo, que el cobarde y sucio Vulcano hubiera ordeñado en nuestro enflaquecido bolsillo, contestele arrugando el ceño, poniendo un gesto rabioso y despreciativo, buscando en mi imaginación con prisa, la forma de centrar en ley, aquel moderno y educado gitano de los jumentos de hierro de nuestro tiempo: —Me parece Teresa, que dentro de breves momentos, vas a ver dentro de tu cerebro, a ese encantador, respetable y guapo Vulcano, que no hace ni un minuto no tenías tu boca para aponderarle, te aseguro que le vas a ver del mismo despreciable color del diablo, y esto es así, porque esta furgoneta comienza a quejarse de una de sus muchas mortales heridas, que será con seguridad la más pronunciada de cuantas tiene. —¿Qué es lo que pretendes decirme Xuliu? Preguntó de nuevo Teresa ya ausente de toda alegría, empezando a subir la primera escalera del miedo del desespero. —La verdad Teresa, es que viajamos ajinetados encima de un montón de chatarra, por esta razón he de ir con buena cuenta hasta que de hecho me dé por sabido, qu’acaidono (que dirijo) una maquina, que ha puesto en mis manos ese desalmado de timador de Vulcano, que está predestinada sin ningún género de dudas, hacer en cualquier momento descalabros con las vidas de la inocente gente, que a cada paso cruzamos. —Ya nos hallábamos en las afueras de Oviedo, y comenzábamos a bajar una pequeña cuesta que existe a la entrada de la Corredoria, cuando un bache de los muchos que alumbrábanse por aquel entonces en la carretera, hizo que la dolorida furgoneta se bandaleara ostensiblemente, y en tal baile, abriéronse con verdadero estruendo ambas puertas, despedazándose los cristales y estropeándose en mala manera parejas portezuelas, con tal atronador ruido, que la buena Teresa encogiéndose en el asqueroso asiento, cosida por un miedo que le hizo mearse, dijo temblándole su voz que era dominada por su espantoso miedo: —¡Frena, frena en el instante Xuliu, por todos los demonios del infierno xuntus (juntos), consigue de una vez que se detenga esta asesinadora chocolatera, que bien me parece que intenciones le sobran de hacer mudanza con nuestras vidas, fayéndunus esfuechiquéus na peyeya! (haciéndonos desolladuras en el pellejo). —Hice con toda la rapidez que pude, que se detuviera aquella furgoneta tan destartalada, y al pretender asegurarla mejor con las miras de apearnos para presenciar los primeros destrozos que se rellumbraben (relucían) en aquella infernal máquina, así el freno de mano y tiré de él para colocarle en su lugar de frenada, pero no respondió a su obligación, pues rompiéndose, quedeme con la manilla entre las manos, pensando ya con toda la razón del mundo, que aquella máquina era la causante de un timo que no tenía perdón, y también poseía hechura de ser un perfecto sabotaje. —Teresa que ya se había apeado de la furgoneta movida por la rapidez que injerta el miedo, hallábase en la cuneta de la carretera hilvanada por un ataque de nervios, con sus manos puestas encima de la cabeza, centrada en el más airado desespero, envuelta en un mar de lágrimas miraba para su vehículo desilusionada y atormentada, no dando crédito a lo que presenciaba, que era a todas luces la ruina más grande que en toda su existencia le había caído encima, pero cuando me vio con aquel fino hierro en forma de manilla en mi mano, me preguntó al tenor que buscaba en su boleo un pañuelo para enxugarse (enjuagarse) las lágrimas: —¿Qué diantres de fierru ye ísi Xuliu? —(¿Qué demonios de hierro es ése Julio?). —Yo que reparaba con verdadera lástima a la Teresa, al mismo tiempo que se me escapaba la risa, y el caso no era para menos, le respondí mirando para la manilla a la par que movía la cabeza para los lados con síntomas de verdadero desprecio y asco, hacia aquel gitano timador de Vulcano: —¡Poca cosa Teresa, sólo un defecto más de los muchos que tiene este jumento de hierro que te vendió tu encantador Vulcano! ¡Vaya una rata de cábila que está hecho tu simpático timador! ¡Y ahora deja ya de chorar (llorar), y no le reclames al Cielo un favor que no ha de enviarte, y búscame con rapidez un par de cuetus (piedras), para forrar las ruedas de esta endemoniada chocolatera, con la que el tú fino señor Vulcano, por mediación de mis inocentes manos, pretendía industriar un achuquinamientu (asesinato) entre las tranquilas gentes de la ciudad de Oviedo! —Teresa atenazada por una incontrolable rabia que le raguñaba (arañaba) sus doloridas entrañas, dijo a modo de juramento clavando sus brazos palabras en el firmamento: ¡No me nomes más isi rapiegu con focicu de llabascu, non me lu nomes más, si ye que apreciesme dalgu, ya permita el Faedor que tou lu puéi y'escosá couxa fae, que lu fienda una centecha pente les pates en dos Vulcanus! —(¡No me nombres más a ese zorro con hocico de marrano, no me lo nombres más, si es que me aprecias algo, y permita el Hacedor, que todo lo puede y muy poca cosa hace, que lo parta una centella por entre sus piernas en dos Vulcanos!). —¡Nunca pensé yo que pudiese vivir en este mundo un ladrón tan desalmado y tan grande, que hace su riqueza y bienestar engañando a pobres viudas tan desventuradas como yo, que no tengo más riqueza que el Cielo sobre la cabeza y la insegura tierra bajo mis pies, y para encima de no tener nada, todavía me acompaña la triste desgracia de tener que pagar a Pilar la del Comercio las quince mil pesetas que me prestó para dar la entrada de esta endiablada furgoneta. Poco he de pedir y menos Justicia ha de haber, si a este zorrastrón, si no me devuelve los mis cuartos, no le busco una buena corripa (celda) en la cárcel. Y no sólo por el cobarde ladronizo que me hizo, sino por el pretender arrancarme la vida, y dejar a los mious protetayus fiyinus (mis pobrecitos hijos), sin el menguado pan que puedo proporcionarles y el grande cariño que por ellos siento! —No te alumbres por más tiempo en el lar del sufrimiento Teresa, pues más bien debías de ofrecerle gracias al cielo, porque permitió que nadie saliese con heridas de este descalabro. Y ahora si haces caso de lo que yo te aconseje, va tener que abonarte este despreciable de timador gitano, el dinero que le has entregado, y que se haga cargo de la furgoneta, y sino que la arregle con la decencia que encierra el caso. —Esto le decía yo a la Teresa, a la vez que valiéndome del cinto que sostenía mis pantalones, y de un precioso lazo de terciopelo que la Teresa llevaba anudado a su largo cabello, ataba entrambas portezuelas para poder salir del paso, y cuando mañosamente lo logré, díjele a la Teresa que aún seguía tan desconsolada, y lucíase aún más rabiosa que cuando nos sobrevino el accidente: —¡Güenu Teresa, deixa ya de mexaretar tal corrompináu de chárimes que v’escosásete la fuercia pel furacu lus güeyus (bueno Teresa, déjate ya de mear tantas lágrimas, que se te va a escapar la fuerza por el agujero de tus ojos), y súbete a la furgoneta que nos vamos a ir hasta Noreña a visitar el garaje de un conocido mío, para que revise a conciencia este endemoniado ingenio, y nos diga de una vez, las hendiduras que tiene ocultas esta chocolatera que nos ha vendido el timador de Vulcano. —Teresa que en esto ya se había serenado un poco, aunque todavía alumbrara algunas rebeldes lágrimas, dijo dentro de su maurera de miéu (madurera de miedo): —¡No me ofendas, no lo hagas por el amor que le tengo a la santina de Covadonga, no me tientes por el mismo hacedor que debe de estar riéndose de mi allá en su Cielo, no me empujes para que haga lo que no deseo Xuliu. Pues no me sentare dentro de esa infernal máquina de asesinar gente, ni por todo el oro que tiene el Banco de España almacenado en forma de relucientes y apetitosas barras, y mira que es abundante lo que el otro día nos enseñaron por la Televisión sus manejadores. Vete tu sólo si deseas morir donde te plazca, ya que nada más que tu pobre vida tienes que perder, pero yo tengo tres hijos inocentes y pequeninus, que cuélgame con grande fuerza de las entretelas de mis sentidos, no quiero morirme y dejarlos desamparadinos, a merced de este endemoniado mundo, que cada día me parece que tiene menos verdad y menos justicia, que cada día me parece que el pobre dentro de él, si suprimimos las calamidades y las sufriencias, tiene muy poco que hacer. ¿Qué sería de los tres pedacinos de mi corazón, si se quedaran si su madre, en la triste edad que los probitinus aun no saben de dónde comen? (EL GARAXISTA) "EL GARAJISTA" —Por muchos razonamientos que sostuve con Teresa para convencerla con el fin de que me acompañase, no llegué a persuadirla ni en lo más mínimo, pues todas mis razones nada valían, para vencer el miedo que en aquellos desventurados momentos la dominaba, y no consiguiendo ni de una forma ni otra que subiese a la furgoneta, encaminome yo sólo hacía Noreña, al cansino paso de los viejos jumentos de los antiguos gitanos, conduciendo aquel destartalado ingenio, que era en verdad un innegable peligro público. —Llegué a la postre a mi destino, y contéle sin demora cuanto me había sucedido al garajista por mí conocido. Este esperó unos momentos para que se desfatigase el cansado ahogado motor, después volviéndole a poner en marcha, escuchole atentamente el trote quejumbroso que alumbraba, y seguido dio comienzo con seguro tiento a desmontarle algunas de sus piezas, y cuando le encontró las variadas enfermedades que tenía, dijo envuelto su rostro en una sonrisa que podía tener todos los significados: —Desde luego amigo mío, no sé como has sido capaz de llegar desde Oviedo hasta aquí con esta chocolatera, suerte has tenido de no partirte la sesera por el camino. ¡Tuvo que quedarle la conciencia “si es que la tiene” a ese gitano de Vulcano harto desajustada, porque hay que tener muy poco amor hacía el prójimo, y ser un timador sin la menor entraña, para vender un coche en las condiciones que se encuentra éste. Ahora que tratándose de Vulcano no me extraña en absoluto, ya que todo el mundo sabe en Oviedo la clase de elemento que está hecho! —Ten presente, y esto que te voy a contar ya lo he discutido muchas veces con otras personas, que algunas de las desgracias que suceden en las carreteras es por culpa de estos timadores gitanos de los jumentos de hierro, que venden coches usados, que son verdaderos cacharros que ni para el desguace sirven, y lo peor de todo, es que saben hacer de la ley un pandero, y enriquecerse a cuenta de las inocentes gentes, que no comprenden en el peligro que se divierten cuando compran un vehículo usado, pero todo esto ten por seguro que algún día ha de terminarse, cuando algún juez con buen ingenio, colóqueles un anillo que encarcele ya para siempre sus astutos timos, con una nueva ley para tal menester, que todavía nadie ha creado. —Bien dices amigo mío, pues todo este ladronizo y peligro público que tenemos todos de perder en cualquier momento la pelleja en la carretera, por la causa de estos desalmados gitanos de los jumentos de hierro, silenciárase d’afechu si la ley les castigara y persiguiera con más entusiasmo. —Recuerdo que cuando yo era pequeño la ley perseguía y castigaba a los gitanos que en aquella difícil época había sin tener la más mínima consideración con ellos. Y todo era, porque aquellos gitanucos de los tiempos d’endenantes (de antes), eran pobres de toda riqueza y ciegos de toda cultura, pues aquellos desarropadinos y desventurados gitanos, por muy listos que se alumbrasen, no podían hacer grandes cosas, y por eso vivían tirados por los caminos, despreciados por las gentes y perseguidos en todo instante por una ley que no les dejaba de su mano ni a sol ni a sombra, arrastrando cansina y resignadamente sus estómagos cosidos por el hambre, enseñando un color cadavérico en sus huesudos rostros, por el que uno imaginaba a la negra hambre a la que estaban condenados siempre, luciendo sus vestiduras con tantos y dispares remiendos, que uno no lograba adivinar, cual de ellos pertenecía a la prenda original. —No podían crecer aquellos auténticos gitanos que yo he conocido nada más que en asustadizas carreras y crecidas barrigadas de frío y hambre, y algunas veces solían entrar en calor, cuando les aplicaban una supliciada albarda de vergajazos, que las autoridades les regalaban encima de sus enflaquecidos cuerpos, todo porque a lo mejor un aldeano que muy fácil fuese el mismo ladrón, daba cuenta de ellos, a las autoridades al notar que les faltaba alguna gallina, que muy fácil pudiera habérsela merendado el raposo, o ser equivocados en el trato de un jumento de los naturales, no como estos endemoniados ingenios de fierru (hierro), siendo tan entendido en estas bestias el aldeano como el gitano, y aquí si que no valía engaño, porque cada cual iba a su propia conveniencia, porque cuando un aldeano le cambiaba un burro a un gitano, es que su pollino alguna tara tenía, por esto, no he conocido nunca a un gitano que cambiase su burro con el aldeano pelo a pelo, sino que siempre le pedía encima algo, ya que estas gentes agudas y listas sabían, que la única ganancia que conseguían por lo regular en sus tratos, eran los pocos o muchos dineros que pudieran arrancarle al aldeano encima del cambio. —Poco mal podían hacer aquellas pobres y desgraciadas gentes dignas de toda compasión y lástima, y mermado mal sembraban entre las comunidades que visitaban, porque en todo tiempo vivían cultivando la más denigrante de las miserias, que por ellas se deducía el escaso timo que industriaban, pero a pesar de todo, nadie los dejaba nunca fuera de una celosa vigilancia, de lo que se saca en consecuencia que la ley en aquella difícil época estaba mucho más adelantada que hoy en día, por donde uno comprende que en nuestro país, todo ha progresado grandemente menos la asiste de la Soberana Justicia, que para castigar al pobre siempre sí está en vanguardia, pero para favorecerle siempre se encuentra de veraneo en la retaguardia del capitalista. —Y sino la prueba está bien a la vista, ya que los temidos gitanos de nuestro tiempo, no son otra cosa nada más que astutos y deshumanizados payos, que ya no llevan marcado en su rostro el ceniciento color del que navega con el hambre, sino que se pasean bien hartos y cuidados, envanecidos por su boyante posición, tanto en lo social como en lo económico, ya que gran parte de ellos, precisamente los más principales, son poseedores de una buena carrera que al final les otorgó el título con el cual se avalan en el asqueroso oficio de la explotación y el timo, que faenan a diario entre las humildes y trabajadoras gentes, bien como dirigentes de empresa, engañosos servidores de la Justicia, etc., y también estos timadores gitanos de última categoría, cuyo único representante por mí conocido es el guripa de Vulcano que ya empieza a traerme de cabeza. Pero yo te aseguro Marcelino, que si la Teresa me hace caso de lo que yo tengo barajado en mi mente, no se ha de escapar este raposo de Vulcano haciendo risa y guasa despreciativa de los honrados intereses que les roba a las personas decentes, pues en este presente acaecer se topó con un cliente, que le va hacer coscas (cosquillas) en el lugar donde no ha de nacerle la risa. —Y ahora... dime Marcelino, tu que eres un hábil veterinario en la cura y compostura de estas caballerías de hierro. ¿Cuánto puede costar arreglar esta furgoneta para que quede decentemente? —Quedose el bueno del garajista mirando unos instantes en el más completo silencio hacía el cielo, haciendo con aproximación las cuentas en su cerebro, y después dijo muy serio clavando sus inteligentes ojos encima del jumento de hierro: —Te ha de costar alrededor de unas ocho mil pesetas, tal vez sea algo más, eso depende si al desmontarla aparecen otras averías que ahora no agüeyu (no veo). Pero no pienses ni en broma que el Vulcano va hacerse cargo de esta arregladura, pues yo se que él, sabrá lavarse sus manos no queriendo pagar ni un céntimo, y es inútil que le lleves a los tribunales, ya que él es un gitano listo, que tiene buenos abogados y harán de la ley su propio juego, y estoy por apostarte que es muy capaz de timar al mismo juez en la sesión del juicio, si tiene modo de venderle uno de sus endemoniados ingenios. —Por lo que observo Marcelino, tanto tú como yo mismo coincidimos en, que la ley en nuestra Patria está al servicio del dinero, que es tanto como decir, que el que no tiene un cuarto no debe de meterse en líos por muy honrados que le parezcan, porque no ha de sacar de ellos nada más que disgustos por bien parado que salga, en fin, ya veremos haber lo que resulta de todo esto, yo ahora me voy para Oviedo, y tu no arregles este cacharro hasta que la Teresa no sostenga una conversación con el raposo del Vulcano, pues a lo mejor, este habilidoso gitano no es tan mentecato como lo hemos pintado, y puede que se compongan las cosas sin necesidad de ningún otro teatro. El garajista sonriéndose ladinamente a la vez que de mí se despedía me dijo: —¡Si tales esperanzas hacen aposento en tu imaginación, no sé lo que en verdad has aprendido tú en el mundo, tanto como por él zapatillaste, pero bueno es que sigas creyendo en la bondad de las gentes aunque tan sólo sea por breves instantes! —¡No creo yo en nada ni en nadie Marcelino, a no ser en el plato de cocido cuando tengo hambre, pero hácete buena falta a ti saber, que existe un sistema que todo el mundo receta cuando le conviene. Así por ejemplo, sabemos que Vulcano es un timador inteligente y práctico en el asunto de saber defender sus enredos e intereses, por esto se dará cuenta en el instante, de la peligrosa timadura que industrió, por tal razón procurará que no se airee su sucio negocio, para que las futuras víctimas no huyan a causa del mal olor que emana de la ladroniza industria que maneja. Por esto, muy fácil creo yo que se avenga a razones! —¡Puede que tengas razón, amigo Julio, pero yo no entraré a creer tal cosa, hasta que no lo vea con mis propios ojos! “TERESA Y VULCANO” —El lunes bien de mañana se hizo en el camino de Oviedo la envilecida Teresa, portando en su cerebro los asesoramientos que yo le había prodigado, mucho me hubiese gustado a mí entendérmelas con aquel desalmado granuja, pero como yo no había tenido tratos con él, sólo podía hacer aconsejar a la Teresa en lo que mejor pudiese. Digo que iba ésta alumbrando en sus sentidos rabiosa inquina hacía el Vulcano, pero no era la Teresa tan aunque valiente y decidida engarradietchóusa como la Manola de mi aldea, pues si así fuese, hubiese logrado más provecho que usando la política, que al fin de cuentas ésta de poco sirve cuando con ella menester es por entrambas partes defender los intereses. Llegó al fin la Teresa a la casa del Vulcano, tan dolida y gafa en su desgracia que debatíase con apremiante desatino en el atajo de prepararle un sonado escándalo, si no conseguía lo que ella consideraba justo y honrado. El caso fue que nada más que sus enrojecidos ojos encarnispados por la ira que la desacompasaba retrataron al causante de su desgracia, díjole encasquillándosele la lengua por la rabia que la dominaba: —¡Vengo a darle las gracias estafador de los infiernos por la furgoneta que me ha vendido, que tal de endemoniada se encontraba, que por eso me brindó la mayor cosecha de miedo que he tenido en toda mi existencia. Porque me he visto por unos instantes ajinetada encima de una satánica máquina, que parecíame había sido fabricada por todos los diablos del infierno juntos con el firme propósito de servirle a usted, para que por su mediación me robase mis dineros y me quitase la vida. Hay que ver la poca vergüenza que usted tiene, y la nada consideración que siente hacía las personas, para venderme un vehículo portador de la muerte, y quedarse usted tan tranquilo, como si de malo no hubiera hecho nada. —Vulcano, sin deshacer de sus labios la hipócrita sonrisa que le caracterizaba, díjole tranquilizadora y prometedoramente a la Teresa: —¡Bueno señora, no se me enfade, y céntreseme en el respeto, ya que en este civilizado lugar se consigue conmigo la razón que según me parece es lo que usted anda buscando. Y ahora cuénteme con entera tranquilidad todo cuanto le ha sucedido, que yo por adelantado le prometo arreglarle su vehículo sin cobrarle ningún dinero! —Estas palabras bien dichas y a tiempo por el ingenioso Vulcano, entrelazadas con teatrales gestos de compasión y condolencia, que con postura de consumado actor plasmaba en su rostro y movimientos aquel timador de gitano, pues como cuento, con todo este ratonil teatro logró que los encendidos ánimos de Teresa, abandonaran el envilecido aposento dónde moraban, e hicieran andadura más alegrados por el camino de la contentura, que no era otro que el haber conseguido lo que en justicia le pertenecía. Así pues ya más aplacada la encendida voz de Teresa, en el lleldar que hacía asomo en su boca una alentadora sonrisa, le dijo en el comienzo de estar de nuevo tranquila: —Tiene que perdonarme por haberle ofendido con mis insultante palabras señor Vulcano, pues yo quiero que comprenda que si usted se hallara en mi lugar, muy fácil se desarrendara como yo en tamaño desatino. Y seguidamente le explicó al Vulcano que no podía remediar que la risa aflorara con verdadera alegría, el corto y accidentado viaje que habían hecho con la furgoneta. Y al concluir la Teresa de relatarle su odisea, respondiole el Vulcano con una amabilidad,que tal parecía que alumbrábase en ser cierta: —Créame señora si le digo, que no hay sitio en mi conciencia para poder hacerle el más pequeño daño a nadie, y con toda sinceridad le prometo, que este doloroso descalabro que quizás por un error mío usted ha sufrido, yo haré que con prontitud se mude al sitio que para ambos mejor convenga. Y ahora mismo ordenaré a mis mecánicos, que sin ninguna demora vayan a recoger su vehículo a Noreña, para que le revisen y arreglen en mi garaje, que sin lugar a dudas ha de quedar mejor compuesto, y acomodárseme en un precio más justo, que si lo arreglasen en otro lugar, ya que yo no me fiaría de ningún otro garajista, supuesto que son todos tan careros como chapuceros. —Y ya no más tristezas ni penas señora, pues ninguno de estos dos sentimientos nace feliz al entendimiento, así que destierre sin demora el mal que en su espíritu se enreda, ya que muy pronto será atajado para convertirle en beneficio de su propio remedio. Y sitúese ya desde este preciso momento dentro de la placida pradera de la tranquilidad, considerando ya por adelantado solucionado a su agrado y conformidad este asunto que la atañe, y dentro de tres días puede venir a recoger su furgoneta, en la inteligencia de hallarla como si otra vez fuese hecha de nuevo. —En el día señalado por Vulcano, volví yo acompañando a Teresa a recoger su vehículo, y al lado de él como en anteriores ocasiones se encontraba Vulcano con la misma sonrisa de siempre pintada en su hocico, y frotándose sus manos como al parecer era su costumbre, dijo amablemente: —Ya tiene su vehículo compuesto señora, y muy bien ajustado que por cierto se encuentra ahora, ya que le canta su motorín, con parecido sonar al que tuvo cuando era nuevo. —Muchas gracias señor Vulcano, contestole con rapidez y alegría Teresa, lleldándose en satisfactoria dicha que retornaría a la rabia a los breves momentos. —¡No señora, no me dé usted las gracias pues para esto estamos, que no es otro menester que servir al cliente y dejarle satisfecho! —Pero ahora... y créame que lo siento con toda mi alma, tengo que comunicarle una noticia que no ha de serle en nada agradable, pero comprenda usted que por encima de todo los negocios son los negocios, y si yo no los cuido, aunque eso sí con toda honradez, creo que algún día terminaría pidiendo. —¡Dígame señor Vulcano! ¿Qué clase de contrariedad es la que me tiene que comunicar ahora? —Pregontó Teresa ya en las empinadas vías de perder de nuevo su alegría y tranquilidad, y floreciéndole en el mismo lleldar una apesadumbrada tristeza que le decía, que todo su gozo iba a ser de afechu desfechu (del todo deshecho). —Pues... verá usted señora, los mecánicos me han dicho (dio comienzo Vulcano a su charla pretendiendo muciye "ordeñarle" importancia a la cuestión), que toda la culpa de haberse estropeado la furgoneta, sólo la tiene el chofer que la conducía, que según ellos está muy deficiente en el oficio de conducir estos vehículos. Así que dentro de toda la pena que a mí me acompaña, y no crea usted que es pequeña, tengo que comunicarle que si desea llevar su vehículo, tiene que abonarme la mitad de su compostura, y si no le retira en toda esta semana del garaje, me veré obligado a cobrarle como demasía, el espacio que ocupa la furgoneta en el taller, ya que están los aparcamientos hoy día al precio que uno quiera cobrar por ellos. —Teresa tras escuchar las asquerosas e hipócritas palabras que le había sonrientemente dirigido Vulcano, comenzóle a crecer en sus entrañas la cosecha de la gafez, a parejándose en fuerza y desespero a la que ya padeciera el día que había viajado por primera vez en aquella furgoneta de todos los diablos, y conducida por este envenenador desatino, no me dejó a mí contradecirle al Vulcano la acusación que me había hecho, ya que cogiendo ella la palabra airada y medio enloquecida, hablole de la siguiente manera: —Me parece a mí condenado timador gitano de todos los infiernos, que no tiene usted de hombre, ni palabra, ni presencia, ni tampoco nada. Todo en su persona esta asquerosamente podrido, y en conjunto toda su valía como hombre, tiene menos valor para la decente Humanidad, que un repugnante pioyu (piojo), entre las uñas de una eficiente despioyadora (despiojadora). —¿Sabe usted acaso condenado ladrón y despreciable llimiagu (baboso), que destreza tiene mi chofer en este oficio para tratarle con tanto menosprecio? —¡Síii... por lo que me han dicho los mecánicos, no tiene ni idea, de lo que es manejar un vehículo! —¡Pues sepa usted asqueroso madrazas, y apestoso gusano de timador, que mi chofer, que es este muchacho que usted ve aquí, que no quiere dirigirle la palabra por no ensuciar su lengua al contacto con su mierdosa presencia, aparte de ser un conductor que en nada puede envidiar al mimísimo Fangio, es también un excelente mecánico, con ingenio suficiente de hacer que ruede un coche si preciso fuere tan sólo con la invisible fuerza que tiene el aire, y si le apuran un poco, hasta que vuele como los aviones! —¡Bueno señora, haga el favor de no ofenderme, sino quiere que llame a la autoridad para que le enseñen los modales necesarios que se necesitan para tratar con la gente. Y tenga también bien presente que yo no he ofendido a este muchacho en nada, lo que yo he dicho es que no sabe conducir como es debido un vehículo. Y no crea que me extraña, porque hoy en día, le dan el permiso de conducir a cualquiera que tenga la agudeza de entregarle solapadamente dos o tres mil pesetas al jefe de tráfico! —Y ahora ya para terminar, si no quiere pagar la compostura que se le hizo a su furgoneta, no la lleva usted de aquí bajo ningún concepto, y si cree que tiene algún derecho para formular alguna reclamación, encamínese al Seguro de la Patria Hispana, y entiéndase con ellos de la manera que mejor le cuadre, ya que esa aseguradora a mí ya me ha abonado todo el valor de la furgoneta, y a usted por si se le ha olvidado le digo, que tiene que abonar las letras de banco que ha firmado en blanco a ellos no a mí, así es que yo me lavo las manos en este asunto lo mismo que hizo el romano Pilatos en el Juicio que condenó a Cristo. —Teresa acunada por una enloquecedora rabia que la hacía temblar sacudida por los nervios emanantes de la ira, la rabia, el desprecio y el odio que sentía hacía aquel miserable, le decía mientras que yo procuraba de aquel lugar alejarla sabiendo que nada lograría resolverse: —¡Lo que tiene que lavar usted sin hacer demora es su conciencia que la tiene más negra que la boca de un sanguinario lobo, y tiene un olor más repugnante y asqueroso, que el que producen las podridas inmundicias de un apestoso estercolero. No sé como tiene valor para lucirse entre las gentes, siendo portador de ese nefastoso olor que en todo momento de usted se desprende, por el que todo el mundo puede comprender, la clase de cobardoso timador que se esconde en su enclenque cuerpo! "TERESA Y LA ASEGURADORA" —Es para mí un triste desconsuelo decir, que todo o casi todo en mi Patria lo relacionado con el comercio y otras industrias similares, es una grotesca trampa mal urdida, pero muy bien protegida por las leyes del país, que ya desde antiguo saben que todo se mueve por la fuerza de la riqueza y el poder, y entrambas cosas no están en el poder del pobre, por lo tanto este desventurado ser, por mucha razón que le acompañe siempre llevara las de perder, ¡ y sino que me lo pregunten a mí! —Así pues, que dejando la Teresa al timador de Vulcano haciendo risas y guasas de su desgracia, se dirigió con la prisa del alma que lleva caminaba el diablo, y en aquellos sus momentos tan endemoniada caminaba como el mismo satán, por mor de la condoliente desgracia que le acompañaba, al lugar donde tiene aposentadas las oficinas la Patria Hispana, y subió las escaleras de dos y sin dar ni tan siquiera cuenta, se encontró ante la presencia del señor notario, al que le explico muy desconsoladoramente el timo que en ella había realizado Vulcano, al venderle aquella furgoneta, que tenía más heridas por todas sus piezas, que el heroico Millan Astray, que fue el Fundador de la Legión Española, dónde si el Vulcano tuviese la valentía y el coraje, que por ser un despreciable cobarde le faltaba, digo que si este despreciable timador como legionario ingresase en ella, no viviría allí mucho tiempo, pues entre el “saco terrero”, y los vergajazos que los vigilantes del Pelotón de Castigo, le brindan a las gentes de su condición y calaña, terminarían con tal carroña humana en poco tiempo. —¡Hay de él si lo cogiese por su cuenta y riesgo el famoso sargento Molina, que en cierta ocasión a un legionario, por tan sólo robarle una camisa a un compañero, diole palos encima de sus costillas hasta que se le hundieron sus pecadores huesos, y después que sanó de tal descomunal paliza, colocóle encima de sus aún doloridas espaldas un saco terrero de cincuenta quilos amarrado con recias correas!, con un letrero que más o menos así decía: —¡Yo soy un ladrón, despreciadme todos por tener el oficio más asqueroso de toda la Humanidad! —Y con dos letrerinos como éste, uno en la espalda y otro en el pecho, tenía que caminar Vulcano por todas las calles de Oviedo, para que supieran toda la cuadrilla de compañeros de su calaña, que hay a fatáus (muchos) que vivían como marqueses y se las dan de personas decentes, el vergonzoso fin que tendrían si no dejaban de robar. —El tal notario que como se verá tenía las mismas nefastosas zunas de engañar a las gentes que su consorte de oficio el timador Vulcano, sonriéndose de las graciosas y muy atinadas ocurrencias de Teresa le dijo: —Tenga bien presente señora que nosotros nada tenemos que ver en este asunto, pues toda la culpa de cuanto le ha acontecido, sólo la tiene el señor Vulcano, así que si usted considera que efectivamente fue engañada como manifiesta, reclámele o denúnciele a él, y deje de molestarnos a nosotros, ya que en vez de importunarnos con esta historia sin ninguna importancia para esta sería aseguradora, mejor sintiera usted hacia nosotros un sincero y respetuoso agradecimiento que sin conocerla de nada, le hemos prestado a usted los dineros para que comprase a Vulcano ese vehículo que usted comenta, que a no ser por nuestra desinteresada y magnánima colaboración, no hubiese podido hacerlo, a no ser que se la pagase con dinero en mano. —Cuando Teresa sintió de labios del notario estas palabras le miró entre temerosa y asombrada y preguntole pensando que o había entendido mal, o desde luego se estaba volviendo loca y ya no razonaba: —¡Oígame señor! —¿Me ha dicho usted acaso que me han prestado ustedes a mí dineros sin yo saberlo? —¡Sí señora, eso mismo le he dicho, y no tiene usted de que asombrarse, ya que es una cosa común y muy corriente, nosotros simplemente le hemos abonado al señor Vulcano el valor de su furgoneta, haciendo uso de unas prestaciones modernas que dan a todo negocio un buen resultado! —Diose cuenta la Teresa por primera vez, del teje maneje nada claro que entre manos se traían el hábil timador Vulcano y la no menos honrada Aseguradora, por esto, haciendo un gran esfuerzo para remansar su alterado espíritu, le dijo al notario viviendo el mayor asombro que en toda su existencia conociera: —La verdad quisiera decir pero no sé como explicarla, porque no puedo precisar, dónde termina la mentira y comienza la verdad, porque si ésta existe, la pobre anda bien desgraciada, ya que esto que me está sucediendo a mí, que es verdad siendo mentira, paréceme a mí, que está muy fuera de toda Justicia, pero dentro de la ley que ustedes bien estudian, para robar sin el menor temor a todo pobre desgraciado. —¿Qué pretende decirme usted señora? —Preguntó el notario empezando hacer acopios de enfado. —Que si no me sucediera a mí misma, lo que con ustedes me está pasando, no creería que a nadie pudiérale acaecer tan endemoniado enredo aunque el mismo Padre Santo me jurase con la mano puesta encima de la Biblia que todo este desalmado engaño, era tan cierto como la propia Pasión del Nazareno, que el Pobre murió, para que otros listos como ustedes, hiciesen de su muerte un buen saneado negocio. —Porque tanto ustedes como éstos, tienen una forma de prestar tanto el dinero como la gloria del Cielo, que uno no se entera que la ha recibido, hasta que no le roban lo mucho o poco que posea el crédulo. —Bien comprendo ahora que hállome ahogada dentro del teatro de la discordia, y estoy enflaquecida de riquezas y seca de poderes, que el primer tejedor de la ley, fue en el mismo instante encaldador de la trampa, y en esta despreciable xaceda (cama), barajan ustedes como consumados timadores el mal que trenzada me ata. Por esto desde ahora mismo, jamás se me borrará de mi imaginación, que tanto ustedes como el zorramplón de Vulcano, son lobos de la misma camada, con diferente color, dibujadores de bien parecidos santos, pero con la misma conciencia del despreciable diablo. —Pero señora, de nuevo le vuelvo a repetir, que nada tenemos nosotros de ganancias en los tejes manejes que industria el señor Vulcano, y ahora si me quiere escuchar unos momentos, yo le explicaré con toda la claridad como funciona el honrado negocio de la Patria Hispana, para que ya de una vez y por todas, se quede convencida, y no perjudique a esta Aseguradora con su pregonar que somos tan estafadores como el señor Vulcano. Dijo el notario con seriedad y conciliadoramente. —No hace falta que desgañite su lengua en más araneras explicaciones, ya que los enredos que entrambos y dos se traen, el más fatón (tontón) de mi aldea los vería tan claros como yo los veo, si tuviese la desgracia de pasar por ellos lo mismo que yo los estoy viviendo. —Por lo que se ve, ustedes prestan dineros a quienes no saben que los han recibido, para que los timadores como el asqueroso raposo de Vulcano, hagan sus desalmados negocios y en sus ganancias tienen ustedes como compensación un rentable provecho. —Para mí el caso está tan claro, como que existe Dios y una Justicia que ninguna ley sirve con decencia, y que ustedes no respetan y tratan a la baqueta, porque no son otra cosa nada más que timadores gitanos de los tiempos modernos, que han aprendido muy bien en la universidad las leyes para después sin ninguna traba poder con satisfacción gananciosa burlarlas, aprovechándose de las enormes lagunas que en todas las leyes adolecen, dónde ustedes se refugian para efectuar los atropellos que a todas luces articuladas por la ley son legales. —El asunto es, de que Vulcano me aseguró que toda la culpa la tenían ustedes, y ustedes lavan sus sucias manos con el hipócrita de Vulcano, afirmándome que él es el único culpable, y entre dimes y diretes entrambos y dos me quieren cobrar la peseta a siete reales. Pero yo no estoy dispuesta a dejarme robar de mano de entre juntos estafadores, y por esta razón ahora mismo los voy a denunciar, haber si la ley es capaz de desenredar tanta trapecería y engaño como barajan ustedes encima de esta pobre trabajadora, que poco puede medrar si tiene que abrirse camino entre una bien organizada banda de inteligentes timadores, que ni temen a Dios ni a la ley, ni menos respetan los intereses ajenos. “TERESA Y LA POLICÍA" —Dejó Teresa al notario con su palabra bailándole en los labios y abandonó la oficina de la Patria Hispaña con tanto desprecio hacía sus representantes, como el que sentía hacía el timador Vulcano, y con este profundo y airado malestar que la embargaba, privándola de su sosiego que ya del todo nada de él quedaba, y animada siempre por su espíritu combativo, hizo su entrada en el aposento de la Policía, creyendo firmemente la pobre, que los guardias podían arreglarle en el momento aquel desaguisado que enloquecida la traía. —Dos agentes de la ley enfrascados se hallaban en la comisaría faenando por sus deberes cuando la Teresa hizo aparición ante ellos, con su rostro por completo desarmado en el descosido sufrimiento que la debatía, uno de los policías que se percató en el instante del apurante desespero que a la desventurada Teresa consumía, le dijo a la vez que se levantaba de su asiento, para rogarle gentilmente que ella se sentara, menester que no quiso hacer la Teresa porque manifestole al amable policía, que los nervios no la dejaban estarse queda, ya que entrelazábanse con tal fuerza enfurecida y desatinada en su sentimiento, que la ensenderaban en la enloquecedora postura que a todas luces enseñaba. —¡Está bien señora! Le dijo sonriéndola tranquilizadoramente el policía a la par que le rogaba, que se calmara, que se serenara, y que les contase lo que le sucedía, afirmándole que si en sus manos se encontraba el remedio, podía de antemano considerarlo satisfactoriamente resuelto. —Relató la Teresa por segunda vez en aquella trágica mañana el nefastoso timo que entre el Vulcano y la Aseguradora le habían hecho, que tal ladronizo la traían centrada, en el espineroso sufrir y parejo desarreglo. —El agente que habíala escuchado sin hacerle la más leve interrupción a su diálogo, y ayudándola con sus gestos de protección y confianza para que mejor se despachase en sus acusadores decires, cuando la Teresa terminó de contarles su desgracia, y ya teniendo creído que la policía iba a componerles las torcidas cuentas que industriaran encima de su humilde persona aquellos desalmados timadores modernos, desmoronósele en sentida desilusión tan cándida aspiración, cuando le dijo el agente compadeciéndola: —Siento mucho señora el no poder ayudarla en esta clara injusticia que estos señores le han hecho, y yo creo que de todo este sucio negocio que le han hecho, no ha de sacar usted en su provecho nada. Mi consejo es, que debe de abonarle al señor Vulcano la mitad de la arregladura del vehículo que le reclama, y no olvide nunca, y esto se lo digo yo por la mucha experiencia que en tales asuntos tengo, que todos los ricos se dan la mano, al igual que hacen todos los ladrones, ya que ellos no ignoran, que si uno de ellos se hunde, corren el peligro de ahogarse los demás por eso se protegen mutuamente, y como ellos son los que pagan y los que mandan, pues al pobre no le queda más recurso, que cerrar el pico y aguantar sin la menor protesta todo cuanto le echen. —Ahora bien, si usted no está conforme con hacer esto que le he aconsejado, entonces vaya usted a visitar a un abogado para que formule la consiguiente denuncia al juzgado, pero tenga presente, que si el juez estima que no existe tal timo, entre el juzgado y su abogado le han de cobrar más de lo que vale el vehículo, y hasta inclusive la pueden encarcelar por levantar un falso testimonio a tan respetables señores. —Teresa al escuchar estas palabras no podía a ciencia cierta pensar, que si todo aquello que le estaba sucediendo no era nada más que una endemoniada pesadilla de la cual en cualquier momento iba a despertar pudiendo recuperar en el instante su sosiego y tranquilidad, pero no, era bien cierto que estaba despierta, y que todo cuanto le estaba sucediendo era la triste, canallesca y sucia verdad que al pobre le brinda la vida, ahora se daba cuenta de que todo el entramado de la ley, no más era una vergonzosa y engañativa mentira, por esto, airada, descompuesta, envilecida y rabiosamente desatinada les dijo a los policias: —¡Díganme ustedes señores policías que misión es la que tienen que cumplir en esta mi Patria tan falta de Justicia! —¿Acaso están ustedes nada más que para perseguir y encarcelar a los pobres y desgraciadinos mineros cuando se ponen en huelga, por reclamar lo que Humanamente y en Justicia les pertenece, que no es otra cosa nada más que el fruto de su peligroso trabajo y harto enfermo, y que por hacer tal cosa ustedes les detienen, los encarcelan y les mayan (majan) a vergajazos sus cuerpos hasta arrancarles dentro de atroces sufrimientos, como hicieron una vez con mi difunto marido que a fuerza de llevar centenares de latigazos le sacaban el pellejo a tiras. Para también encarcelar a sus mujeres y cortarles el pelo al cero, como también hicieron con una vecina mía, que su pobre marido que era un santo del cielo, de resultas de una soberana paliza que le propinó la policía, dejó para siempre este podrido mundo al mismo tiempo que a su mujer cargadina de hijos la dejaba también viuda. No siendo su delito otro que haber trabajado desde su niñez en la mina, el haber querido reclamar el sudor que el patrono le robaba. ¿Ustedes que misión es la que tienen? ¡Acaso detener a los borrachos que se entarrascan (embriagan), y no porque sean beodos de profesión, sino que siendo obreros cobrando un miserable sueldo, se ven aburridos porque en sus hogares falta de todo, y entonces buscan en la bebida el olvido, porque saben que no pueden luchar contra un régimen que los oprime, con la poderosa fuerza que detrás de cada trabajador hay un policía! —Quizás hubiese seguido la enloquecida Teresa hablando largo tiempo por este camino, si uno de los policías enérgicamente no se le impusiera a la vez que amenazadoramente le decía: —¡Haga el favor señora de no dar a luz tantas insultantes tonterías, porque me parece a mi, que usted va a terminar muy mal, y tengo la impresión de que se va a quedar aquí, para ser encarcelada juzgada por ofender a la autoridad. Así que no despegue más su boca lárguese pronto antes de que me arrepienta! —No siguió hablando Teresa, no pudo seguir diciéndoles tantas cosas como ella sabía, tantas nefastosas cosas que en las cuencas mineras asturianas la policía había hecho, pero ahora lo que verdaderamente a ciencia cierta ya sabía, era que si el honrado y desventurado trabajador quería vivir con tranquilidad, debía de hacerlo siempre de rodillas. "LA TERESA Y LOS ABOGADOS" —Xebrose (marchose) la Teresa de la comisaría, y corriendo como una desesperada por las calles de Oviedo llegó hasta el Sindicato con intenciones de consultar su caso con un abogado que conocía que tenía ganada fama de ser un buen defensor del trabajador, y no un “tragón" como existen muchos en estas instituciones en otras muchas, ya que este letrado es un hombre recto (y también falangista), tan agudo e inteligente como lo fuera el propio Muñón de Diego, y por tercera vez, y comenzándole ya a enronquecérsele la voz, le relató el escabroso asunto que la traía desatinada. —El ilustre abogado del Sindicado escuchola sopesando todas sus palabras, y antes de responderle a la conclusión que había de aquel teatro sacado, le arrancó con profundidad un par de fumadas a su cigarro, y a la vez que lo estrujaba con rabia en el cenicero, dijo haciendo un marcado gesto de desprecio hacía los promotores de aquel despreciable y cobardoso timo: —¡Esto que le han hecho a usted es un timo asqueroso y despreciable, pero no se preocupe usted más, y deje ya de desesperarse, ya que toda la razón está de su parte, y a esos miserables no ha de quedarles más remedio, que componerle en condiciones las averías que tiene su furgoneta, o por lo contrario, deshacer la venta y entregarle el dinero que usted le dio como entrada! —No se puede imaginar don Pedro el bien que me hacen sus consolativas palabras, ya que he sufrido toda la mañana lo indecible en mi caminar de Herodes para Pilatos, y mis sentidos ya se me estaban avecinando con la pérdida de la razón. Y ahora pagándole lo que fuera menester, yo le ruego por la santina de Covadonga, que me ataña este asunto en el juzgado, para poder meter en el honrado riego a estos endiablados timadores. —Bien quisiera yo hacer lo que me está pidiendo, pero yo sólo puedo actuar en los menesteres que sean de tipo laboral, pero no se apene usted, porque la voy a enviar a un colega amigo mío, que sabe hilar muy derecho en estos asuntos, ya verá como le arregla esta cuestión con prontitud y a su agrado. —Más esperanzada por el motivo de las alentadoras palabras que le había dicho el abogado del Sindicato, hizo Teresa entrada en aquella su aciaga mañana en la casa del letrado a donde iba dirigida, y parecíale que su emprendedor valiente ánimo se encontraba en derechura de sosegarse, y su apagada alegría en hechura de florecer de nuevo, pues ya pensaba que su avisperoso negocio navegaba en las tranquilas aguas que le conducirían a ser resuelto en su favor. —Por esto, tras las consiguientes palabras de presentación que sostuvo con aquel nuevo abogado que visitaba, éste le mandó que se sentase, por primera vez en aquella su ajetreada mañana, acomodose en el mullido sillón la Teresa, medio rendida sofocada por la continua tensión en que había estado sometida, y el grande cansancio que sentía por tantas vueltas como había dado. Así pues empezó Teresa por cuarta vez en tan corto espacio, a poner en el oído del letrado, todo cuanto le aconteciera con el rapiegu de Vulcano, los foínus (garduños) de la Aseguradora, los llimiagus (babosos) de los policías, así como lo que hablara con el estupendo abogado del Sindicato. —No despegó su lengua aquel letrado en todo el tiempo que la Teresa invirtió en narrarle su caso, pero se observaba que hacía trabajar a su imaginación en el silencio, con las miras de encontrar en aquel entuerto el nudo dónde se encontraba atado el delito, y de cuando en cuando sacudía su cabeza y se sonreía, lo mismo que si le hiciera cierta gracia aquel descantoyamientu (descalabro), y cuando a la postre la Teresa terminó su historia, él hablando con seguridad dijo: —Está visto señora que todo este endiablado teatro que le han preparado, tiene el indecente hocico de ser un canallesco y cobardoso timo, pero no se preocupe usted ya que lleva la entera razón, y aunque la ley tiene unas lagunas abismales, no considero yo de que le puedan robar lo que es únicamente suyo. —Mire... voy ha procurar arreglarle este caso sin que usted tenga necesidad de gastar dinero, ya que por lo que observo, usted es una pobre trabajadora, y en los bolsillos de los necesitados no suelo hacer yo cobranzas de mis salarios. Verá, ahora mismo le voy a telefonear al jefe de la policía que es conocido mío, para preguntarle si este asunto se puede enjuiciar por lo criminal y elevarlo directamente ante el señor juez. —Después de conferenciar unos instantes el desinteresado abogado con el jefe de la policía, dijo con marcada satisfacción por haber hallado la solución que buscaba: —¡Bueno señora hemos tenido suerte, ya que se puede hacer lo que yo había pensado, así que vaya ahora mismo al juzgado de lo Criminal, y explíquele al señor juez todo cuanto le ha sucedido, y ya verá usted como le arregla este asunto rápidamente! “TERESA ANTE EL SEÑOR JUEZ” —En pocos minutos ganó corriendo la plaza del Ayuntamiento la esperanzada Teresa, y ágil, decidida y entusiasmada, subió con rapidez las escaleras del juzgado de primera instancia, y allí dijo que venía a visitar al señor juez, y que precisaba hacerlo sin demora, porque ya era demasiado tarde y tenía temor de no poder resolver su cuestión aquella mañana. —Uno de los chupatintas que en aquel despacho aparentemente trabajaba, si es que en verdad sabía hacer algo de provecho, dijo dirigiéndose a un compañero con marcado aire de altanería a la par que miraba a la Teresa de soslayo, como si le tomara la medida a su valía social, y de hecho ya supiera que no tenía facha ni de posición adinerada, ni de poder de ninguna clase: —¡Algunas personas cuentan que hablar con el señor juez es lo mismo que dirigirse a un verdulero, que poca preparación y cuanta ignorancia tenemos en España que hasta los mismos aldeanos que están como el mismo ganado piensan, que todos somos iguales y que un magistrado es parecido al vecino de la puerta de casa! —Pero no todos en aquella dependencia pensaban como este payaso, y como tantas y tantos payasos que pueblan arrastrándose como asquerosos reptiles, la mayor parte de las oficinas de nuestra Patria, pues una joven secretaria que allí también trabajaba, preguntole a Teresa con natural educación y pareja simpatía, el por qué precisaba ver al señor juez con tanto apremio como el que tenía, para ella comunicárselo y señalarle la visita. Y de nuevo la pobre Teresa por quinta vez tuvo necesidad de contar cuanto le había acontecido, condoliendo con su historia el ánimo de la muchacha, la cual le dijo: —¡Yo no sé señora si este caso que usted me explicó pertenece a este juzgado, bueno no obstante espere aquí un poco, que se lo voy a comunicar al señor juez haber si la puede recibir! —No debía de tener mucho trabajo en aquel tiempo de la casi finalizada mañana el señor juez, porque al corto instante sonriéndose satisfecha la buena secretaria con haber conseguido la entrevista, regresando a lado de Teresa le dijo: —Ya puede pasar usted señora, pues el señor juez la espera, hizo acto de presencia en la sala donde el repartidor de ley aguardándola estaba, y nada más que el juez la vio ante su presencia, preguntó con seriedad ajusticiadora: —¡Dígame señora! —¿Qué clase de gravedad la ha guiado ante mi presencia? —Teresa ya casi afónica del todo, y sofocada hasta lindar en el mismo ahogo, le contestó con todo el respeto y educación que poseía: —¡Perdóneme señor juez por molestarle, pero el caso es que mi abogado, me aconsejó que viniese ante su justa presencia para hacerle sabedor de la desgracia que me acompaña, que barrunto por anticipado, que ha de borrarla Su Señoría de mi triste sentimiento de un sólo plumazo! —Y seguidamente le explicó por sexta vez aquella mañana el mal que la desarrendaba, que en tan corto tiempo le había producida más sufrimiento, que los dolores que la embargaran en el haber traído al mundo tres futuros soldados para el Ejército de la Patria. —El señor juez que al parejo que la escuchaba estaba en animada conversación con unos despreciables sujetos que le acompañaban, que tuvieron la poca vergüenza de dialogar con el juez cuando la Teresa a éste hablaba, como si fuese más importante lo que trataban, que la simpleza de la pobre Teresa, que hasta aquellos momentos todavía creía en la eficiencia de la ley, cosa que a los pocos minutos despreciaría con toda su alma. Así que Teresa concluyó su narrativa sin haber sido interrumpida como al parecer tampoco escuchada, el señor juez quitándose sus lentes dijo con marcados síntomas de enojo: —¡Bueno…! ¿A mí que me cuenta usted señora? —¿Qué es lo que pretende usted...? —¿Acaso que yo ordene que le devuelvan con rapidez sus intereses que cualquiera sabe si son razonados, y que su abogado le lleve los cuartos? —Si usted en verdad quiere resolver este su asunto, haga el favor de hacer con la denuncia el debido camino, y no ensenderarse en el del atajo, y cuando el pleito llegue a mis manos, yo lo juzgare ateniéndome a las leyes, y entonces se sabrá quién es el culpable, si el denunciado ó el denunciante! —Salió Teresa del aposento del juez perdiendo ya para siempre toda creencia el la ley, que si en verdad en España algo de ella existe, cuando uno termina de dar las vueltas y revueltas que para todo proceso se necesitan, el más joven se torna viejo, y éste pasa a mejor vida. Y lo que no sabe la ley española con tanto cuento barato como se traen sus compositores que el pobre necesita presto su justicia, de lo que se saca en consecuencia que la ley, es patrimonio eminentemente propio de las clases poderosas. —Pobre Teresa, que no había tenido la suerte de toparse con un juez como el Juan Antonio de mi aldea que supo repartir la justicia entre Pascualín el de los enredos y las gafuros xabarceiras, con un juez que por experiencia sabia lo que era el trabajo, la necesidad, la justicia y la injusticia, por eso ahora Teresa caminaba con paso cansino, ya sin ninguna prisa, iba desilusionada, afligida, herida en lo más profundo de su alma, entristecida y empobrecida, observando por vez primera a un mundo que ella jamás había pensado que existía. Y así con tanta desesperación desventurada dirigíase a la casa de su abogado para contarle las enflaquecidas ganancias que sacara del repartidor de la justicia. —Y su abogado no supo decirle nada más que esto: —¡Creame señora, pues le juro que yo hice todo cuanto estaba a mi alcance por ayudarla, pero ya veo por lo que usted me cuenta que no fuimos capaces de conseguir nada, ahora no le queda más recurso que hacer esto que le digo! —¡Vaya a la casa de ese despreciable timador de Vulcano, páguele la mitad de la compostura que él le reclama por arreglarle el vehículo, de esta manera se encontrará pronto con la tranquilidad que le está haciendo falta, por otra parte ahorrará usted dinero, pues si este asunto lo llevamos hasta el final, se va a gastar usted mucho más de lo que vale el xumentu de fierru, sin tener la garantía de ganar el xuiciu, a pesar de ser usted dueña y señora de toda la verdad! —Llegó tras mucho bregar en busca de la Justicia y la razón que en aquellos tiempos no habla para los menesterosos, cuento que llegó la desdichada Teresa ante la presencia del rapiegu de Vulcanu, y cuando le empezó a hablar, lo hacía la pobre con tan afónica ronquera, que por esto el fuín de su timador sonriéndose muy satisfecho, le pregunto con marcada y despreciativa guasa. —¿Qué ye lu que l'axucéi nagora xiñora, que trái tan afogáu 'l glachu gafu ya endiañáu que nun principiu tal paicióme que querie achuquiname? —Pues me parece que viene muy mermada de voz y enflaquecida de genio. Mucho ha tenido usted que tejer y destejer, hablar, gritar, y desesperarse, para que se le hallan secado entrambas fuentes de mala leche, ya que cuando salió de aquí esta mañana después de ponerme a mi como un verdadero pingayu, todavía se le apreciaba la suficiente fuerza para poner en verdadera revolución a todas las autoridades de Oviedo, que como es muy natural la han escuchado a usted por cuento. —Pero tenga paciencia señora, que en las derrotas que hoy coseche, si sabe aprender de ellas como hicimos los demás, sacará usted las victorias de mañana, y puede que desde ahora ya jamás ponga en duda, que quienes tienen el dinero son los que mandan, y aquellos que luchan con la fuerza de la dialéctica contra el dinero, no son en verdad locos sino simplemente tontos. —Nada le contestó Teresa a los razonamientos atinados de ‘l Rapiegón del Vulcanu, sino que mirándole con endemoniado desprecio, señalada rabia y marcado odio, sacó de su bolso los dineros y al cuidado que se los ponía entre sus fuinesques manes le dijo: —Aquí tiene el importe del arreglo de mi furgonetina, y quiera el Xantiquín del Faidor que le sirva para melecinas. —Con aquella furgoneta anduvimos xabarciandu por todos los mercados de Asturias, y al final tuvimos que dejar tal oficio porque casi no ganábamos para encantexus de la dichosa furgonetina.

    Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xabarciar

  • 36 ir

    v.
    1 to go.
    ir hacia el sur/al cine to go south/to the cinema
    ir en autobús/coche to go by bus/car
    ir andando to go on foot, to walk
    ¡vamos! let's go!
    2 to be gradually.
    ir haciendo algo to be (gradually) doing something
    va anocheciendo it's getting dark
    3 to go.
    le va bien en su nuevo trabajo things are going well for him in his new job
    su negocio va mal his business is going badly
    ¿cómo te va? how are you doing?
    4 to go.
    estas tazas van con estos platos these cups go with these saucers
    5 to go, to belong.
    esto no va ahí that doesn't go o belong there
    6 to go, to leave (marcharse).
    irse a to go to
    ¡vete! go away!
    El bus va por el camino The bus goes down the road.
    7 to go (to search).
    ir (a) por algo/alguien to go and get something/somebody, to go and fetch something/somebody (peninsular Spanish)
    8 to go (to consume, to disappear).
    se ha ido la luz there's been a power cut
    9 to be going (intención).
    ir a hacer algo to be going to do something
    te voy a echar de menos I'm going to miss you
    10 to get (to change).
    ir a mejor/peor to get better/worse
    11 to work.
    la manivela va floja the crank is loose
    la televisión no va the television isn't working
    12 to be meant (comentario, indirecta).
    ir por alguien to be meant for somebody, to be aimed at somebody
    13 to suit (clothes).
    irle (bien) a alguien to suit somebody
    esta camisa no va con esos pantalones this shirt doesn't go with these trousers
    14 to do (tratamiento).
    irle bien a alguien to do somebody good
    15 to like, to care.
    no me va el pop I don't like pop music (peninsular Spanish)
    ni me va ni me viene I don't care one way or the other
    16 to attend.
    Ricardo va en las tardes Richard attends in the afternoons.
    17 to be doing, to make out.
    Me va bien I am doing well.
    18 to keep on, to keep.
    Ir caminando Keep on walking.
    19 to go for.
    Me va bien el negocio The business goes well for me
    20 to match.
    Estas medias van These socks match.
    * * *
    IR
    Present Indicative
    voy, vas, va, vamos, vais, van.
    Imperfect Subjunctive
    Past Indicative
    Present Subjunctive
    Imperfect Subjunctive
    Future Subjunctive
    Imperative
    ve (tú), vaya (él/Vd.), vayamos (nos.), id (vos.), vayan (ellos/Vds.).
    * * *
    verb
    - ir a pie
    - irse
    * * *
    Para las expresiones ir de vacaciones, ir de veras, ir dado, irse de la lengua, ver la otra entrada.
    1. VERBO INTRANSITIVO
    1) (=marchar)
    a) [indicando movimiento, acción] to go

    ¿has ido alguna vez a Quito? — have you ever been to Quito?

    ¿a qué colegio vas? — what school do you go to?

    esta carretera va a Huesca — this road goes to Huesca, this is the road to Huesca

    ir con tiento — to go carefully {o} cautiously

    ¡ya voy!, ¡ahora voy! — coming!, I'll be right there!

    ¿quién va? — (Mil) who goes there?

    b) [indicando la forma de transporte]

    ir [andando] — to walk, go on foot

    tuvimos que ir andando — we had to walk {o} go on foot

    ¿vas a ir andando o en autobús? — are you walking or going by bus?

    ir en [avión] — to fly

    ir en [bicicleta] — to ride

    ir a [caballo] — to ride

    fui en [coche] — I went by car, I drove

    ir a [pie] — to walk, go on foot

    fui en [tren] — I went by train {o} rail

    c) [con complemento]
    d)

    ir (a) [por] — to go and get

    voy por el médico — I'll go and fetch {o} get the doctor

    voy a por él[a buscarle] I'll go and get him; [a atacarle] I'm going to get him

    solo van a por las pelas* they're only in it for the money

    2) [indicando proceso]
    a) [persona]

    ¿cómo va el paciente? — how's the patient doing?

    el enfermo va mejor — the patient is improving {o} doing better

    b) [acción, obra] to go

    ¿cómo va el ensayo? — how's the essay going?, how are you getting on with the essay?

    ¿cómo va el partido? — what's the score?

    ¿cómo va eso? — how are things (going)?

    todo va bien — everything's fine, everything's going well

    los resultados van a mejor — the results are improving {o} getting better

    c)

    ir [por], ¿te has leído ya el libro? ¿por dónde vas? — have you read the book yet? whereabouts are you? {o} how far have you got?

    3) [indicando manera, posición]
    4) (=extenderse) to go, stretch

    la pradera va desde la montaña hasta el mar — the grasslands go {o} stretch from the mountains to the sea

    [en lo que] va de año — so far this year

    5) [indicando distancia, diferencia]

    ¡lo que va del padre al hijo! — what a difference there is between father and son!, father and son are nothing like each other!

    de 7 a 9 van 2 — the difference between 7 and 9 is 2; [en resta] 7 from 9 leaves 2

    6) [indicando acumulación]
    7) [en apuestas]

    ¿cuánto va? — how much do you bet?

    8) (=vestir)

    ¿con qué ropa {o} cómo fuiste a la boda? — what did you wear to the wedding?

    iba de rojo — she was dressed in red, she was wearing red

    etiqueta 2)
    9)

    irle a algn —

    a) [indicando importancia]
    b) [indicando situación]

    ¿cómo te va? — how are things?, how are you doing?

    ¿cómo te va en los estudios? — how are you getting on with your studies?

    ¡que te vaya bien! — take care!

    c) (=sentar) to suit

    ¿me va bien esto? — does this suit me?

    d) * (=gustar)

    le va al Cruz Azul Méx (Dep) he supports Cruz Azul

    10) [seguido de preposición]
    ir con (=acompañar, combinar) to go with ir de

    ¿de qué va la película? — what's the film about?

    no sabe de qué va el rollo* he doesn't know what it's all about

    va de intelectual por la vida* he acts the intellectual all the time

    ¿de qué vas? — * what are you on about? *

    ir para

    va para los 40 — he's getting on for 40, he's knocking on 40

    ir por [indicando intención]

    eso no va por usted — I wasn't referring to you, that wasn't meant for you

    ¡va por los novios! — (here's) to the bride and groom!

    ir tras to go after
    11) [otras locuciones]

    [a lo que] iba — as I was saying

    ir a algn [con] algo, siempre le iba con sus problemas — he always went to her with his problems

    [¿dónde] vas?, -¿le regalamos un equipo de música? -¿dónde vas? con un libro tiene bastante — "shall we give him a stereo?" - "what do you mean? a book is fine"

    -¿le pido disculpas? -¿dónde vas? deja que sea él quien se disculpe — "shall I apologize?" - "what are you talking about? let him be the one to apologize"

    si vamos a [eso] — for that matter

    pues, a eso voy — that's what I mean, that's what I'm getting at

    es el [no] va más — * it's the ultimate

    ir de mal en [peor] — to go from bad to worse

    ir a lo [suyo] — to do one's own thing; pey to look after Number One

    ir y [venir], era un constante ir y venir de ambulancias — ambulances were constantly coming and going

    cuando tú vas, yo ya he venido — I've been there before, I've seen it all before

    ir [y], ahora va y me dice que no viene — now he goes and tells me he's not coming

    fue y se marchó Méx * he just upped and left *

    lejos 1., 1)
    12) [exclamaciones]
    ¡vaya! [indicando sorpresa] well!; [indicando enfado] damn!

    ¡vaya! ¿qué haces tú por aquí? — well, what a surprise! what are you doing here?

    ¡vaya, vaya! — well I'm blowed! *

    ¡vaya coche! — what a car!, that's some car!

    ¡vaya susto que me pegué! — I got such a fright!, what a fright I got!

    ¡vaya con el niño! — that damn kid! *

    ¡vamos! [dando ánimos] come on!; [para ponerse en marcha] let's go!

    ¡vamos! ¡di algo! — come on! say something!

    vamos, no es difícil — come on, it's not difficult

    una chica, vamos, una mujer — a girl, well, a woman

    es molesto, pero ¡vamos! — it's a nuisance, but there it is

    ¡qué va!

    -¿no me vas a echar la bronca? -no, qué va — "you're not going to tell me off, are you?" - "of course I'm not"

    ¿perder la liga? ¡qué va, hombre! — lose the league? you must be joking!

    2.
    VERBO AUXILIAR
    ir a ({+ infin}) to go

    vamos a hacerlo[afirmando] we are going to do it; [exhortando] let's do it

    ¿cómo lo iba a tener? — how could he have had it?

    ¡no lo va a saber! — of course he knows!

    ¿no irás a decirme que no lo sabías? — you're not going to tell me you didn't know?

    ¿no irá a soplar? — ** I hope he's not going to split on us *

    no vaya a [ser] que..., no salgas no vaya a ser que venga — don't go out in case she comes

    ir ({+ gerund})

    ¿quién va ganando? — who's winning?

    ¡voy corriendo! — I'll be right there!

    id pensando en el tema que queréis tratar — be {o} start thinking about the subject you want to deal with

    voy comprendiendo que... — I am beginning to see that...

    ir ({+ participio})
    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo intransitivo
    1)
    a) (trasladarse, desplazarse) to go

    iban a caballo/a pie — they were on horseback/on foot

    Fernando! - voy!Fernando! - (just) coming! o I'll be right there!

    voy al mercado — I'm going to the market, I'm off to the market (colloq)

    ¿adónde va este tren? — where's this train going (to)?

    ¿tú vas a misa? — do you go to church?

    ir de compras/de caza — to go shopping/hunting

    ¿por dónde se va a...? — how do you get to...?

    a eso voyI'm just coming o getting to that

    ¿dónde vas/va/van? — (Esp fam) ( frente a una exageración)

    ¿dónde vas con tanto pan? — what are you doing with all that bread?

    ¿dejamos 500 de propina? - dónde vas! — shall we leave 500 as a tip? - you must be joking o kidding!

    ir a por alguien — (Esp)

    ha ido a por su madre — he's gone to get his mother, he's gone to pick his mother up

    ten cuidado, que va a por ti — watch out, he's out to get you o he's after you

    ir por or (Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread; no irla con algo (RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't go along with all this liberalism; no me/le va ni me/le viene (fam) (no me, le concierne) it's none of my/his/her business; (ne me, le afecta) it doesn't affect me/him/her; allí donde fueres haz lo que vieres — when in Rome, do as the Romans do

    b) ( asistir) to go to

    ya va al colegio/a la universidad — she's already at school/university

    ir a + inf: ¿has ido a verla? have you been to see her?; ve a ayudarla — go and help her; ver tb v aux I

    3)

    irle a alguien con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems; le fue a la maestra con el chisme — she went and told the story to the teacher

    4)
    a) (al arrojar algo, arrojarse)

    tírate del trampolín - allá voy! — jump off the board! - here I go/come!

    b) (Jueg)

    ahí van otros $2.000 — there's another $2,000

    ahí va! — (Esp fam)

    eso va por ti tambiénthat goes for you too o and the same goes for you

    6) ( estar en juego) (+ me/te/le etc)
    7) (fam) (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes)

    ¿van cómodos? — are you comfortable?

    ¿irán bien aquí los vasos? — will the glasses be safe here?

    ir de algo: iban de largo they wore long dresses; voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula; iba de verde — she was dressed in green

    ¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? — (Esp arg) hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?

    va de guapo/genio por la vida — (Esp arg) he really thinks he's good-looking/clever

    11) (Esp fam) ( tratar)

    ¿de qué va la novela? — what's the novel about?

    12) camino/sendero ( llevar)

    ir a algo — to lead to something, to go to something

    13) (extenderse, abarcar)
    14) (marchar, desarrollarse)

    ¿cómo va el enfermo/el nuevo trabajo? — how's the patient doing/the new job going?

    va de mal en peor — it's going from bad to worse;; (+ me/te/le etc)

    ¿cómo te va? — how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq)

    ¿cómo les fue en Italia? — how was Italy?, how did you get on in Italy?

    me fue mal/bien en el examen/la entrevista — I did badly/well in the exam/the interview

    ¿cómo le va con el novio? — how's she getting on with her boyfriend?

    15) (en juegos, competiciones)

    ¿cómo van? - 3-1 — what's the score? - 3-1

    voy ganando yo — I'm ahead, I'm winning

    ir por algo: ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?; ¿todavía vas por la página 20? — are you still on page 20?

    ir para algo: vamos para viejos! we're getting on o old!; va para los cincuenta she's going on fifty; ya va para dos años que... — it's getting on for two years since...

    18) (sumar, hacer)

    con éste van seis — six, counting this one

    en lo que va del or (Esp) de año/mes — so far this year/month

    lo que va de un hermano a otro! — (fam) it's amazing the difference between the two brothers! (colloq)

    21) (CS) (depender, radicar)
    22)
    a) ( deber colocarse) to go

    ¿dónde van las toallas? — where do the towels go?

    qué va! — (fam)

    ¿has terminado? - qué va! — have you finished? - you must be joking!

    ¿se disgustó? - qué va! — did she get upset? - not at all!

    ¿va con mayúscula? — is it written with a capital letter?

    ¿va con acento? — does it have an accent?

    c) (RPl) ( estar incluido)
    23)
    a) ( combinar)
    b) (sentar, convenir) (+ me/te/le etc)
    c)
    24) (Esp arg) ( gustar) (+ me/te/le etc)
    25) (Méx) (tomar partido por, apoyar)

    irle a algo/alguien — to support something/somebody

    26) vamos
    a) (expresando incredulidad, fastidio)

    vamos! ¿eso quién se lo va a creer? — come off it o come on! who do you think's going to believe that?

    b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa)

    vamos, mujer, dile algo — go on, say something to him

    vamos, date prisa! — come on, hurry up!

    dar el vamos a algo — (Chi) to inaugurate something

    desde el vamos — (RPl fam) from the word go

    c) (al aclarar, resumir)

    eso sería un disparate, vamos, digo yo — that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway

    vamos, que no es una persona de fiar — basically, he's not very trustworthy

    es mejor que el otro, vamos — it's better than the other one, anyway

    27) vaya
    a) (expresando sorpresa, contrariedad)

    vaya! se me ha vuelto a caer!oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!

    b) (Esp) ( para enfatizar)
    c) (al aclarar, resumir)

    vaya, que los hay peores — well, I mean there are plenty worse

    2.
    ir v aux
    1)

    ir a + inf —

    2)
    a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf

    va a hacer dos años que... — it's getting on for two years since...

    b) (en propuestas, sugerencias)

    vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? — now then, what did you say your name was?

    bueno, vamos a trabajar — all right, let's get to work

    3)
    a) (al prevenir, hacer recomendaciones)

    cuidado, no te vayas a caer — mind you don't fall (colloq)

    lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva — take the umbrella in case it rains

    ¿qué iba a pensar el pobre? — what was the poor man supposed o meant to think?

    ¿quién iba a ser si no? — who else could it have been?

    ¿no irá a hacer alguna tontería? — you don't think she'll go and do something stupid, do you?

    6)

    ¿te acuerdas? - no me voy a acordar! — do you remember - of course I do o how could I forget?

    ¿dormiste bien? - qué voy a dormir! — did you sleep well?- how could I?

    ¿por qué la voy a ayudar? — why should I help her?

    ir + ger: poco a poco irá aprendiendo she'll learn little by little; a medida que va subiendo as it rises; tú puedes ir comiendo you can start eating; ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea; la situación ha ido empeorando — the situation has been getting worse and worse

    3.
    irse v pron
    1) ( marcharse) to leave

    ¿por qué te vas tan temprano? — why are you leaving o going so soon?

    bueno, me voy — right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off

    se han ido de viaje — they're away, they've gone away

    anda, vete por ahí — (fam) get lost! (colloq); (+ me/te/le etc)

    no te me vayas, quiero hablar contigo — (fam) don't run away, I want to talk to you (colloq)

    2) (consumirse, gastarse)

    cómo se va el dinero! — I don't know where the money goes!; (+ me/te/le etc)

    3) ( desaparecer) mancha/dolor to go

    se ha ido la luz — the electricity's gone off; (+ me/te/le etc)

    ¿se te ha ido el dolor de cabeza? — has your headache gone?

    4) (salirse, escaparse) líquido/gas to escape; (+ me/te/le etc)
    5) (euf) ( morirse) to slip away (euph)
    6) (caerse, perder el equilibrio) (+ compl)

    irse de boca/espaldas — to fall flat on one's face/back

    7) (andarse, actuar) (+ compl)

    vete con cuidado/tacto — be careful/tactful

    8)
    a) (CS) ( en naipes) to go out
    b) (RPl) ( en una asignatura) tb
    9) (Andes, Ven) medias to run
    * * *
    = attend, go, run, go over, saunter, come, go forth.
    Ex. He was awarded the bachelor's degree, magna cum laude, from Harvard University, and he attended Rutgers Library School where he graduated first in his class.
    Ex. It was 'exceedingly inconvenient' because the books were entered in it 'where no person who goes to consult the catalogue would expect to find them'.
    Ex. Arabic numerals are used to denote further divisions, in an integral manner, running from 1 to 9999, as necessary.
    Ex. Compassion shadowed the trustee's face -- she could see he was desperate -- and compassion was in her voice as she answered: 'All right, I'll go over this afternoon'.
    Ex. She sauntered back to her desk, intending to work, and was a little perturbed to find that she could not work.
    Ex. This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.
    Ex. Finally six men agreed to go forth in their underclothes and nooses around their necks in hopeful expectation that their sacrifice would satisfy the king's bloodlust and he would spare the rest of the citizens.
    ----
    * algo va mal = something is amiss.
    * ¡allá voy! = here I come!.
    * a punto de irse a pique = on the rocks.
    * cosas + ir bien = things + go well.
    * descanso para ir al baño = bathroom break.
    * despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * el no va más = the be all and end all.
    * empezar a ir bien = fall into + place.
    * empezar a irse al garete = be on the skids.
    * empezar a irse al garete, empezar a empeorar = hit + the skids.
    * grupo de usuarios al que va dirigido = target user group.
    * ir a = get to, turn to, refer to, be out to, head for, come to, take + a trip to, go to.
    * ir a casa de = make + house calls.
    * ir acompañado de = come with.
    * ir a continuación de = follow in + the footsteps of.
    * ir a contra reloj = race against + time, race against + the clock.
    * ir a cuestas de = piggyback [piggy-back].
    * ir a dar un paseo = go for + a stroll.
    * ir a + Infinitivo = be to + Infinitivo.
    * ir a jucio = stand + trial, stand for + trial.
    * ir a jucio, ser juzgado, ser procesado = stand for + trial.
    * ir a la baja = be down.
    * ir a la bancarrota = go + belly up.
    * ir a la cárcel = serve + time.
    * ir a la escuela = go to + school.
    * ir a la guerra = go to + war.
    * ir a la par = proceed + in parallel.
    * ir a la par con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.
    * ir a las mil maravillas = go + great guns, go from + strength to strength, grow from + strength to strength, be fine and dandy.
    * ir a la zaga = trail, trail behind, lag + behind.
    * ir al centro = go + downtown.
    * ir al cine = go to + the cinema, movie-going.
    * ir al grano = cut to + the chase.
    * ir a lo seguro = play it + safe.
    * ir al pub = go to + the pub.
    * ir al teatro = go to + the theatre, theatre-going.
    * ir a + Lugar = trot off + Lugar.
    * ir al unísono = be hand in hand.
    * ir al unísono con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.
    * ir a otro sitio = go + elsewhere.
    * ir a pie = leg it.
    * ir a por = go for.
    * ir a por todas = go for + broke, shoot (for) + the moon.
    * ir a tientas y a ciegas = bump around + in the dark, fumble.
    * ir a toda velocidad = hurtle.
    * ir a un Lugar en coche = drive out to.
    * ir aun más lejos = go + a/one step further.
    * ir a un Sitio sin prisa = mosey.
    * ir a ver = drop in on, check out.
    * ir a ver a Alguien = say + hi.
    * ir a ver a Alguien a su casa = home-visiting.
    * ir bien = go + well, do + well, go + strong.
    * ir bien encaminado = be on the right track.
    * ir cada vez mejor = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.
    * ir con = go with, come with.
    * ir con la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.
    * ir con la nueva ola = ride + wave.
    * ir con mucho ojo = keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned, keep + Posesivo + eyes (wide) open.
    * ir con retraso con respecto a = lag + behind.
    * ir contracorriente = go against + the flow.
    * ir corriendo = hot-foot it to.
    * ir corriendo a = dash off to, run off to.
    * ir cuesta abajo = go + downhill.
    * ir de... a... = proceed from... to....
    * ir de... a = make + transition from... to..., range from... to..., go from... to..., work from... to, stretch from... to..., ricochet from... to.
    * ir de acampada = camp.
    * ir de aquí a allá = go out and about.
    * ir de aquí para allá = ply, bustle, jump, live out of + a suitcase, run + here and there.
    * ir de aquí para allá sin rumbo fijo = freewheel.
    * ir de compras = go + shopping.
    * ir de copas = go for + a drink.
    * ir de + Dirección = work from + Dirección.
    * ir de excursión = hike.
    * ir de excursión por la montaña = go + tracking.
    * ir de la mano = go + hand in hand (with), be hand in hand.
    * ir delante = lead + the way.
    * ir de mal en peor = go from + bad to worse.
    * ir demasiado lejos = overstate + case, go + too far.
    * ir de paquete = pillion riding, ride + pillion .
    * ir de perlas = come up + a treat, work + a treat, go down + a treat.
    * ir de putas = whoring.
    * ir descaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.
    * ir de tranqui = play it + cool.
    * ir detrás de = chase after, lag + behind.
    * ir de un sitio a otro = shunt between.
    * ir de un sitio para otro = run around.
    * ir de vacaciones = go on + vacation, go on + holidays.
    * ir de viaje de novios = honeymoon.
    * ir dirigido a = be geared to, target, aim at.
    * ir en = ride.
    * ir en aumento = be on the increase.
    * ir en bici = bike.
    * ir en bicicleta = cycle.
    * ir encaminado hacia = be on + Posesivo + way to.
    * ir en caravana = go in + (a) convoy, drive in + (a) convoy.
    * ir en contra de = contravene, fly in + the face of, go against, militate against, stand in + contrast to, tell against, be at odds with, work at + cross purposes, be at cross purposes, turn against, play against, be contrary to, run up against, work against, set against, run + counter to, run + contrary to, be at loggerheads with, argue against, stand in + sharp contrast to, speak against, run + afoul of, fall + afoul of.
    * ir en contra de la corriente = go against + the flow.
    * ir en contra de la ley = be against the law.
    * ir en contra del reloj = race against + time, race against + the clock.
    * ir en contra del sentido común = violate + common sense.
    * ir en contra del sistema = buck + the system.
    * ir en contra del tiempo = race against + time, race against + the clock.
    * ir en contra de todos + Posesivo + principios = violate + principle.
    * ir en detrimento de los intereses = prejudice + interests.
    * ir en el asiento trasero = pillion riding, ride + pillion .
    * ir en moto = bike.
    * ir en paralelo con = run + parallel to.
    * ir entre = go between.
    * ir hacia = head for.
    * ir hacia atrás = page + backward.
    * ir hacia delante = page + forward.
    * ir hecho un desastre = look like + drag + through a hedge backwards, look like + the wreck of the Hesperus.
    * irle Algo a Alguien = fare.
    * irle a Uno = make out.
    * ir mal = go + wrong.
    * ir mal encaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.
    * ir marcha atrás = back up.
    * ir más allá = go + one stage further.
    * ir más allá de = go beyond, go + deeper than, transcend, get beyond, go far beyond, move + beyond, take + Nombre + a/one step further/farther, go + past.
    * ir más allá de las posibilidades de Alguien = be beyond + Posesivo + capabilities.
    * ir más despacio = slow down, slow up.
    * ir más lejos = go + one stage further.
    * ir montado en + Vehículo = ride + Vehículo.
    * ir muy atrasado = be way behind schedule.
    * ir muy por detrás de = be far behind.
    * ir pegado a = hug.
    * ir poco más allá de + Infinitivo = go little further than + Gerundio.
    * ir por ahí = go + (a)round, be out and about, get out and about.
    * ir por buen camino = be on the right track.
    * ir por detrás = be behind, trail, trail behind, lag.
    * ir por detrás de = lag + behind.
    * ir por el buen camino = be right on track.
    * ir por mal camino = be on the wrong track, be headed down the wrong track.
    * ir primero = lead + the way.
    * ir rápido = fly.
    * ir retrasado con el trabajo = be behind in + Posesivo + work.
    * ir rumbo a = be on the road to.
    * irse = depart, make + departure, quit + Lugar, take + departure, go off, wend + Posesivo + way, leave, go away, take + Posesivo + leave, be gone, head off, walk out, make + a quick getaway.
    * irse a casa = go + home.
    * irse a freír espárragos = naff off.
    * irse a la cama = retire + at night.
    * irse a la mierda = naff off.
    * irse a la porra = go + pear-shaped, go down + the tube, go down + the drain.
    * irse al carajo = go + pear-shaped, go to + shit.
    * irse al cuerno = naff off.
    * irse al diablo = naff off.
    * irse al garete = go + kaput, be kaput, be up the spout.
    * irse al traste = come + unstuck, go + kaput, be kaput, go down + the tube, go down + the drain, go to + shit, be up the spout.
    * irse al trasto = go + pear-shaped.
    * irse a paseo = naff off.
    * irse a pique = founder, bite + the dust, give up + the ghost, come + unstuck, go + pear-shaped, go + kaput, be kaput, go + haywire, go down + the tube, go down + the drain, be up the spout.
    * irse a tomar por culo = naff off.
    * irse corriendo = dash off, shoot off.
    * irse de casa = leave + home.
    * irse de jarana = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de juerga = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de la lengua = spill + the beans, shoot + Posesivo + mouth off, let + the cat out of the bag, blow + the gaff.
    * irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de parranda = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de picos pardos = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse derecho a = make + a beeline for.
    * irse de vacaciones = vacation.
    * irse enojado dando zapatazos = stomp away.
    * irse inadvertidamente = slip away.
    * irse la cabeza = go + bananas.
    * írsele a Uno Algo de las manos = get out of + hand.
    * írsele a Uno el santo al cielo = lose + track of time, it + go + right/straight out of + Posesivo + mind.
    * írsele la cabeza = go off + Posesivo + head.
    * írsele la mano a Uno = overplay + Posesivo + hand.
    * irse para siempre = go + forever.
    * irse por las ramas = go off + the track, get off + the track, go off on + another track, fly off on + a tangent, go off on + a tangent, wander off + track, wander off + topic, go off at + a tangent.
    * irse por la tangente = wander off + track, wander off + topic, go off on + a tangent, go off at + a tangent, go off + the track, get off + the track, fly off on + a tangent.
    * ir sobre ruedas = go off without + a hitch.
    * ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.
    * ir tirando = get along + in the world, shuffle along, tick over, muddle along, keep + the wolves from the door.
    * ir todavía más lejos = go + a/one step further.
    * ir todo bien = be fine.
    * ir todo de maravilla = come up + roses.
    * ir unido a = go with + the territory (of), come with + the territory (of).
    * ir viento en popa = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.
    * ir volando = hurtle, hot-foot it to.
    * ir y venir = come and go.
    * ir zumbando = whiz.
    * no tener que ir muy lejos = not have to look far.
    * no voy a aguantarlo más = not going to take it any more.
    * para que vayamos pensando = food for thought.
    * partido de ida = away game.
    * pendiente de ir a la última moda = fashion-conscious.
    * persona que va al cine = moviegoer [movie-goer].
    * público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.
    * que van dirigidos hacia el exterior = outbound.
    * quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....
    * ser hora de irse = be time to go.
    * ser lo que a Uno le va = be (right) up + Posesivo + alley.
    * situación + irse de las manos = things + get out of hand.
    * si vamos a eso = for that matter.
    * todo ir bien = all + be + well with the world.
    * va a = gonna [going to].
    * vete a la mierda = fuck off.
    * véte al carajo = drop dead!.
    * véte al cuerno = drop dead!.
    * vete a tomar por culo = fuck off.
    * ya ir siendo hora de que = be high time (that/to/for), be about time (that).
    * * *
    1.
    verbo intransitivo
    1)
    a) (trasladarse, desplazarse) to go

    iban a caballo/a pie — they were on horseback/on foot

    Fernando! - voy!Fernando! - (just) coming! o I'll be right there!

    voy al mercado — I'm going to the market, I'm off to the market (colloq)

    ¿adónde va este tren? — where's this train going (to)?

    ¿tú vas a misa? — do you go to church?

    ir de compras/de caza — to go shopping/hunting

    ¿por dónde se va a...? — how do you get to...?

    a eso voyI'm just coming o getting to that

    ¿dónde vas/va/van? — (Esp fam) ( frente a una exageración)

    ¿dónde vas con tanto pan? — what are you doing with all that bread?

    ¿dejamos 500 de propina? - dónde vas! — shall we leave 500 as a tip? - you must be joking o kidding!

    ir a por alguien — (Esp)

    ha ido a por su madre — he's gone to get his mother, he's gone to pick his mother up

    ten cuidado, que va a por ti — watch out, he's out to get you o he's after you

    ir por or (Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread; no irla con algo (RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't go along with all this liberalism; no me/le va ni me/le viene (fam) (no me, le concierne) it's none of my/his/her business; (ne me, le afecta) it doesn't affect me/him/her; allí donde fueres haz lo que vieres — when in Rome, do as the Romans do

    b) ( asistir) to go to

    ya va al colegio/a la universidad — she's already at school/university

    ir a + inf: ¿has ido a verla? have you been to see her?; ve a ayudarla — go and help her; ver tb v aux I

    3)

    irle a alguien con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems; le fue a la maestra con el chisme — she went and told the story to the teacher

    4)
    a) (al arrojar algo, arrojarse)

    tírate del trampolín - allá voy! — jump off the board! - here I go/come!

    b) (Jueg)

    ahí van otros $2.000 — there's another $2,000

    ahí va! — (Esp fam)

    eso va por ti tambiénthat goes for you too o and the same goes for you

    6) ( estar en juego) (+ me/te/le etc)
    7) (fam) (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes)

    ¿van cómodos? — are you comfortable?

    ¿irán bien aquí los vasos? — will the glasses be safe here?

    ir de algo: iban de largo they wore long dresses; voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula; iba de verde — she was dressed in green

    ¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? — (Esp arg) hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?

    va de guapo/genio por la vida — (Esp arg) he really thinks he's good-looking/clever

    11) (Esp fam) ( tratar)

    ¿de qué va la novela? — what's the novel about?

    12) camino/sendero ( llevar)

    ir a algo — to lead to something, to go to something

    13) (extenderse, abarcar)
    14) (marchar, desarrollarse)

    ¿cómo va el enfermo/el nuevo trabajo? — how's the patient doing/the new job going?

    va de mal en peor — it's going from bad to worse;; (+ me/te/le etc)

    ¿cómo te va? — how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq)

    ¿cómo les fue en Italia? — how was Italy?, how did you get on in Italy?

    me fue mal/bien en el examen/la entrevista — I did badly/well in the exam/the interview

    ¿cómo le va con el novio? — how's she getting on with her boyfriend?

    15) (en juegos, competiciones)

    ¿cómo van? - 3-1 — what's the score? - 3-1

    voy ganando yo — I'm ahead, I'm winning

    ir por algo: ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?; ¿todavía vas por la página 20? — are you still on page 20?

    ir para algo: vamos para viejos! we're getting on o old!; va para los cincuenta she's going on fifty; ya va para dos años que... — it's getting on for two years since...

    18) (sumar, hacer)

    con éste van seis — six, counting this one

    en lo que va del or (Esp) de año/mes — so far this year/month

    lo que va de un hermano a otro! — (fam) it's amazing the difference between the two brothers! (colloq)

    21) (CS) (depender, radicar)
    22)
    a) ( deber colocarse) to go

    ¿dónde van las toallas? — where do the towels go?

    qué va! — (fam)

    ¿has terminado? - qué va! — have you finished? - you must be joking!

    ¿se disgustó? - qué va! — did she get upset? - not at all!

    ¿va con mayúscula? — is it written with a capital letter?

    ¿va con acento? — does it have an accent?

    c) (RPl) ( estar incluido)
    23)
    a) ( combinar)
    b) (sentar, convenir) (+ me/te/le etc)
    c)
    24) (Esp arg) ( gustar) (+ me/te/le etc)
    25) (Méx) (tomar partido por, apoyar)

    irle a algo/alguien — to support something/somebody

    26) vamos
    a) (expresando incredulidad, fastidio)

    vamos! ¿eso quién se lo va a creer? — come off it o come on! who do you think's going to believe that?

    b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa)

    vamos, mujer, dile algo — go on, say something to him

    vamos, date prisa! — come on, hurry up!

    dar el vamos a algo — (Chi) to inaugurate something

    desde el vamos — (RPl fam) from the word go

    c) (al aclarar, resumir)

    eso sería un disparate, vamos, digo yo — that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway

    vamos, que no es una persona de fiar — basically, he's not very trustworthy

    es mejor que el otro, vamos — it's better than the other one, anyway

    27) vaya
    a) (expresando sorpresa, contrariedad)

    vaya! se me ha vuelto a caer!oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!

    b) (Esp) ( para enfatizar)
    c) (al aclarar, resumir)

    vaya, que los hay peores — well, I mean there are plenty worse

    2.
    ir v aux
    1)

    ir a + inf —

    2)
    a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf

    va a hacer dos años que... — it's getting on for two years since...

    b) (en propuestas, sugerencias)

    vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? — now then, what did you say your name was?

    bueno, vamos a trabajar — all right, let's get to work

    3)
    a) (al prevenir, hacer recomendaciones)

    cuidado, no te vayas a caer — mind you don't fall (colloq)

    lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva — take the umbrella in case it rains

    ¿qué iba a pensar el pobre? — what was the poor man supposed o meant to think?

    ¿quién iba a ser si no? — who else could it have been?

    ¿no irá a hacer alguna tontería? — you don't think she'll go and do something stupid, do you?

    6)

    ¿te acuerdas? - no me voy a acordar! — do you remember - of course I do o how could I forget?

    ¿dormiste bien? - qué voy a dormir! — did you sleep well?- how could I?

    ¿por qué la voy a ayudar? — why should I help her?

    ir + ger: poco a poco irá aprendiendo she'll learn little by little; a medida que va subiendo as it rises; tú puedes ir comiendo you can start eating; ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea; la situación ha ido empeorando — the situation has been getting worse and worse

    3.
    irse v pron
    1) ( marcharse) to leave

    ¿por qué te vas tan temprano? — why are you leaving o going so soon?

    bueno, me voy — right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off

    se han ido de viaje — they're away, they've gone away

    anda, vete por ahí — (fam) get lost! (colloq); (+ me/te/le etc)

    no te me vayas, quiero hablar contigo — (fam) don't run away, I want to talk to you (colloq)

    2) (consumirse, gastarse)

    cómo se va el dinero! — I don't know where the money goes!; (+ me/te/le etc)

    3) ( desaparecer) mancha/dolor to go

    se ha ido la luz — the electricity's gone off; (+ me/te/le etc)

    ¿se te ha ido el dolor de cabeza? — has your headache gone?

    4) (salirse, escaparse) líquido/gas to escape; (+ me/te/le etc)
    5) (euf) ( morirse) to slip away (euph)
    6) (caerse, perder el equilibrio) (+ compl)

    irse de boca/espaldas — to fall flat on one's face/back

    7) (andarse, actuar) (+ compl)

    vete con cuidado/tacto — be careful/tactful

    8)
    a) (CS) ( en naipes) to go out
    b) (RPl) ( en una asignatura) tb
    9) (Andes, Ven) medias to run
    * * *
    = attend, go, run, go over, saunter, come, go forth.

    Ex: He was awarded the bachelor's degree, magna cum laude, from Harvard University, and he attended Rutgers Library School where he graduated first in his class.

    Ex: It was 'exceedingly inconvenient' because the books were entered in it 'where no person who goes to consult the catalogue would expect to find them'.
    Ex: Arabic numerals are used to denote further divisions, in an integral manner, running from 1 to 9999, as necessary.
    Ex: Compassion shadowed the trustee's face -- she could see he was desperate -- and compassion was in her voice as she answered: 'All right, I'll go over this afternoon'.
    Ex: She sauntered back to her desk, intending to work, and was a little perturbed to find that she could not work.
    Ex: This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.
    Ex: Finally six men agreed to go forth in their underclothes and nooses around their necks in hopeful expectation that their sacrifice would satisfy the king's bloodlust and he would spare the rest of the citizens.
    * algo va mal = something is amiss.
    * ¡allá voy! = here I come!.
    * a punto de irse a pique = on the rocks.
    * cosas + ir bien = things + go well.
    * descanso para ir al baño = bathroom break.
    * despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.
    * donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).
    * el no va más = the be all and end all.
    * empezar a ir bien = fall into + place.
    * empezar a irse al garete = be on the skids.
    * empezar a irse al garete, empezar a empeorar = hit + the skids.
    * grupo de usuarios al que va dirigido = target user group.
    * ir a = get to, turn to, refer to, be out to, head for, come to, take + a trip to, go to.
    * ir a casa de = make + house calls.
    * ir acompañado de = come with.
    * ir a continuación de = follow in + the footsteps of.
    * ir a contra reloj = race against + time, race against + the clock.
    * ir a cuestas de = piggyback [piggy-back].
    * ir a dar un paseo = go for + a stroll.
    * ir a + Infinitivo = be to + Infinitivo.
    * ir a jucio = stand + trial, stand for + trial.
    * ir a jucio, ser juzgado, ser procesado = stand for + trial.
    * ir a la baja = be down.
    * ir a la bancarrota = go + belly up.
    * ir a la cárcel = serve + time.
    * ir a la escuela = go to + school.
    * ir a la guerra = go to + war.
    * ir a la par = proceed + in parallel.
    * ir a la par con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.
    * ir a las mil maravillas = go + great guns, go from + strength to strength, grow from + strength to strength, be fine and dandy.
    * ir a la zaga = trail, trail behind, lag + behind.
    * ir al centro = go + downtown.
    * ir al cine = go to + the cinema, movie-going.
    * ir al grano = cut to + the chase.
    * ir a lo seguro = play it + safe.
    * ir al pub = go to + the pub.
    * ir al teatro = go to + the theatre, theatre-going.
    * ir a + Lugar = trot off + Lugar.
    * ir al unísono = be hand in hand.
    * ir al unísono con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.
    * ir a otro sitio = go + elsewhere.
    * ir a pie = leg it.
    * ir a por = go for.
    * ir a por todas = go for + broke, shoot (for) + the moon.
    * ir a tientas y a ciegas = bump around + in the dark, fumble.
    * ir a toda velocidad = hurtle.
    * ir a un Lugar en coche = drive out to.
    * ir aun más lejos = go + a/one step further.
    * ir a un Sitio sin prisa = mosey.
    * ir a ver = drop in on, check out.
    * ir a ver a Alguien = say + hi.
    * ir a ver a Alguien a su casa = home-visiting.
    * ir bien = go + well, do + well, go + strong.
    * ir bien encaminado = be on the right track.
    * ir cada vez mejor = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.
    * ir con = go with, come with.
    * ir con la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.
    * ir con la nueva ola = ride + wave.
    * ir con mucho ojo = keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned, keep + Posesivo + eyes (wide) open.
    * ir con retraso con respecto a = lag + behind.
    * ir contracorriente = go against + the flow.
    * ir corriendo = hot-foot it to.
    * ir corriendo a = dash off to, run off to.
    * ir cuesta abajo = go + downhill.
    * ir de... a... = proceed from... to....
    * ir de... a = make + transition from... to..., range from... to..., go from... to..., work from... to, stretch from... to..., ricochet from... to.
    * ir de acampada = camp.
    * ir de aquí a allá = go out and about.
    * ir de aquí para allá = ply, bustle, jump, live out of + a suitcase, run + here and there.
    * ir de aquí para allá sin rumbo fijo = freewheel.
    * ir de compras = go + shopping.
    * ir de copas = go for + a drink.
    * ir de + Dirección = work from + Dirección.
    * ir de excursión = hike.
    * ir de excursión por la montaña = go + tracking.
    * ir de la mano = go + hand in hand (with), be hand in hand.
    * ir delante = lead + the way.
    * ir de mal en peor = go from + bad to worse.
    * ir demasiado lejos = overstate + case, go + too far.
    * ir de paquete = pillion riding, ride + pillion.
    * ir de perlas = come up + a treat, work + a treat, go down + a treat.
    * ir de putas = whoring.
    * ir descaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.
    * ir de tranqui = play it + cool.
    * ir detrás de = chase after, lag + behind.
    * ir de un sitio a otro = shunt between.
    * ir de un sitio para otro = run around.
    * ir de vacaciones = go on + vacation, go on + holidays.
    * ir de viaje de novios = honeymoon.
    * ir dirigido a = be geared to, target, aim at.
    * ir en = ride.
    * ir en aumento = be on the increase.
    * ir en bici = bike.
    * ir en bicicleta = cycle.
    * ir encaminado hacia = be on + Posesivo + way to.
    * ir en caravana = go in + (a) convoy, drive in + (a) convoy.
    * ir en contra de = contravene, fly in + the face of, go against, militate against, stand in + contrast to, tell against, be at odds with, work at + cross purposes, be at cross purposes, turn against, play against, be contrary to, run up against, work against, set against, run + counter to, run + contrary to, be at loggerheads with, argue against, stand in + sharp contrast to, speak against, run + afoul of, fall + afoul of.
    * ir en contra de la corriente = go against + the flow.
    * ir en contra de la ley = be against the law.
    * ir en contra del reloj = race against + time, race against + the clock.
    * ir en contra del sentido común = violate + common sense.
    * ir en contra del sistema = buck + the system.
    * ir en contra del tiempo = race against + time, race against + the clock.
    * ir en contra de todos + Posesivo + principios = violate + principle.
    * ir en detrimento de los intereses = prejudice + interests.
    * ir en el asiento trasero = pillion riding, ride + pillion.
    * ir en moto = bike.
    * ir en paralelo con = run + parallel to.
    * ir entre = go between.
    * ir hacia = head for.
    * ir hacia atrás = page + backward.
    * ir hacia delante = page + forward.
    * ir hecho un desastre = look like + drag + through a hedge backwards, look like + the wreck of the Hesperus.
    * irle Algo a Alguien = fare.
    * irle a Uno = make out.
    * ir mal = go + wrong.
    * ir mal encaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.
    * ir marcha atrás = back up.
    * ir más allá = go + one stage further.
    * ir más allá de = go beyond, go + deeper than, transcend, get beyond, go far beyond, move + beyond, take + Nombre + a/one step further/farther, go + past.
    * ir más allá de las posibilidades de Alguien = be beyond + Posesivo + capabilities.
    * ir más despacio = slow down, slow up.
    * ir más lejos = go + one stage further.
    * ir montado en + Vehículo = ride + Vehículo.
    * ir muy atrasado = be way behind schedule.
    * ir muy por detrás de = be far behind.
    * ir pegado a = hug.
    * ir poco más allá de + Infinitivo = go little further than + Gerundio.
    * ir por ahí = go + (a)round, be out and about, get out and about.
    * ir por buen camino = be on the right track.
    * ir por detrás = be behind, trail, trail behind, lag.
    * ir por detrás de = lag + behind.
    * ir por el buen camino = be right on track.
    * ir por mal camino = be on the wrong track, be headed down the wrong track.
    * ir primero = lead + the way.
    * ir rápido = fly.
    * ir retrasado con el trabajo = be behind in + Posesivo + work.
    * ir rumbo a = be on the road to.
    * irse = depart, make + departure, quit + Lugar, take + departure, go off, wend + Posesivo + way, leave, go away, take + Posesivo + leave, be gone, head off, walk out, make + a quick getaway.
    * irse a casa = go + home.
    * irse a freír espárragos = naff off.
    * irse a la cama = retire + at night.
    * irse a la mierda = naff off.
    * irse a la porra = go + pear-shaped, go down + the tube, go down + the drain.
    * irse al carajo = go + pear-shaped, go to + shit.
    * irse al cuerno = naff off.
    * irse al diablo = naff off.
    * irse al garete = go + kaput, be kaput, be up the spout.
    * irse al traste = come + unstuck, go + kaput, be kaput, go down + the tube, go down + the drain, go to + shit, be up the spout.
    * irse al trasto = go + pear-shaped.
    * irse a paseo = naff off.
    * irse a pique = founder, bite + the dust, give up + the ghost, come + unstuck, go + pear-shaped, go + kaput, be kaput, go + haywire, go down + the tube, go down + the drain, be up the spout.
    * irse a tomar por culo = naff off.
    * irse corriendo = dash off, shoot off.
    * irse de casa = leave + home.
    * irse de jarana = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de juerga = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de la lengua = spill + the beans, shoot + Posesivo + mouth off, let + the cat out of the bag, blow + the gaff.
    * irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de parranda = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse de picos pardos = paint + the town red, go out on + the town.
    * irse derecho a = make + a beeline for.
    * irse de vacaciones = vacation.
    * irse enojado dando zapatazos = stomp away.
    * irse inadvertidamente = slip away.
    * irse la cabeza = go + bananas.
    * írsele a Uno Algo de las manos = get out of + hand.
    * írsele a Uno el santo al cielo = lose + track of time, it + go + right/straight out of + Posesivo + mind.
    * írsele la cabeza = go off + Posesivo + head.
    * írsele la mano a Uno = overplay + Posesivo + hand.
    * irse para siempre = go + forever.
    * irse por las ramas = go off + the track, get off + the track, go off on + another track, fly off on + a tangent, go off on + a tangent, wander off + track, wander off + topic, go off at + a tangent.
    * irse por la tangente = wander off + track, wander off + topic, go off on + a tangent, go off at + a tangent, go off + the track, get off + the track, fly off on + a tangent.
    * ir sobre ruedas = go off without + a hitch.
    * ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.
    * ir tirando = get along + in the world, shuffle along, tick over, muddle along, keep + the wolves from the door.
    * ir todavía más lejos = go + a/one step further.
    * ir todo bien = be fine.
    * ir todo de maravilla = come up + roses.
    * ir unido a = go with + the territory (of), come with + the territory (of).
    * ir viento en popa = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.
    * ir volando = hurtle, hot-foot it to.
    * ir y venir = come and go.
    * ir zumbando = whiz.
    * no tener que ir muy lejos = not have to look far.
    * no voy a aguantarlo más = not going to take it any more.
    * para que vayamos pensando = food for thought.
    * partido de ida = away game.
    * pendiente de ir a la última moda = fashion-conscious.
    * persona que va al cine = moviegoer [movie-goer].
    * público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.
    * que van dirigidos hacia el exterior = outbound.
    * quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....
    * ser hora de irse = be time to go.
    * ser lo que a Uno le va = be (right) up + Posesivo + alley.
    * situación + irse de las manos = things + get out of hand.
    * si vamos a eso = for that matter.
    * todo ir bien = all + be + well with the world.
    * va a = gonna [going to].
    * vete a la mierda = fuck off.
    * véte al carajo = drop dead!.
    * véte al cuerno = drop dead!.
    * vete a tomar por culo = fuck off.
    * ya ir siendo hora de que = be high time (that/to/for), be about time (that).

    * * *
    ir [ I27 ]
    ■ ir (verbo intransitivo)
    A trasladarse, desplazarse
    B expresando propósito
    C irle a alguien con algo
    D
    1 al arrojar algo, arrojarse
    2 Juegos
    E con comentarios
    F estar en juego
    G hablando de acciones imprevistas
    A ir + complemento
    B refiriéndose al atuendo
    C en calidad de
    D tratar
    A llevar a
    B extenderse, abarcar
    A marchar, desarrollarse
    B en juegos, competiciones
    C en el desarrollo de algo
    D estar en camino
    E sumar, hacer
    F haber transcurrido
    G haber una diferencia
    H depender, radicar
    A
    1 deber colocarse
    2 deber escribirse
    3 estar incluido
    B
    1 combinar
    2 sentar, convenir
    3 ir en contra de algo
    C gustar
    D tomar partido por, apoyar
    A
    1 expresando incredulidad etc
    2 intentando tranquilizar, animar
    3 al aclarar, resumir
    B
    1 expresando sorpresa, contrariedad
    2 para enfatizar
    3 al aclarar, resumir
    ■ ir (verbo auxiliar)
    A
    1 para expresar tiempo futuro
    2 expresando intención, propósito
    3 en propuestas, sugerencias
    B al prevenir, hacer recomendaciones
    C expresando inevitabilidad
    D expresando incredulidad
    E
    1 en afirmaciones enfáticas
    2 al contradecir
    Sentido II expresando un proceso paulatino
    ■ irse (verbo pronominal)
    A marcharse
    B consumirse, gastarse
    C desaparecer: mancha, dolor
    D salirse, escaparse
    E morirse
    F caerse, perder el equilibrio
    G andarse, actuar
    H
    1 en naipes
    2 en una asignatura
    I las medias
    vi
    A (trasladarse, desplazarse) to go
    ¿vamos en taxi? shall we go by taxi?
    iban a caballo/a pie they were on horseback/on foot
    ir por mar to go by sea
    ¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right with you! o I'll be with you right away!
    es la tercera vez que te llamo — ¡ya va or voy! this is the third time I've called you — alright, alright, I'm (just) coming!
    ¿quién va? who goes there?
    lo oía ir y venir por la habitación I could hear him pacing up and down the room
    el ir y venir de la gente por la avenida the to-ing and fro-ing of people along the avenue
    el ir y venir de los invitados the coming and going of the guests
    no he hecho más que ir y venir de un lado para otro sin conseguir nada I've done nothing but run around without getting anything done
    voy al mercado I'm going to the market, I'm off to the market ( colloq)
    vamos a casa let's go home
    ¿adónde va este tren? where's this train going (to)?
    ¿tú vas a misa? do you go to church?
    nunca va a clase he never goes to o attends class
    ir de compras/de caza to go shopping/hunting
    ya vamos para allá we're on our way
    ¿para dónde vas? where are you headed (for)?, where are you heading (for)? ( BrE)
    ¿por dónde se va a la estación? how do you get to the station?
    fuimos por el camino de la costa we went along o took the coastal route
    no vayas por ese lado, es más largo don't go that way, it's longer
    a eso voy/vamos I'm/we're just coming o getting to that
    ¿dónde vas/va/van? (frente a una exageración) ( fam): ¿dónde vas con tanto pan? what are you doing with all that bread?
    ¿dejamos 500 de propina? — ¡dónde vas! con 100 hay de sobra shall we leave 500 as a tip? — you must be joking o kidding! 100 will be more than enough
    ¡eh, dónde vas! te dije un poquito steady on o easy! I said I wanted a little bit
    ir a dar a un lugar: ¿quién sabe dónde fue a dar la pelota? who knows where the ball got to o went?
    nos tomamos un tren equivocado y fuimos a dar a Maroñas we took the wrong train and ended up in Maroñas
    ir a por algn ( Esp): ha ido a por su madre he's gone to get o fetch his mother, he's gone to pick his mother up
    ten cuidado, que va a por ti watch out, he's out to get you o he's after you
    el perro fue a por él the dog went for him
    ir por or ( Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread, I'm off to get some bread ( colloq)
    no irla con algo ( RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't hold with o I don't go along with all this liberalism
    no me/le va ni me/le viene ( fam); I'm/he's not in the least bit bothered, I don't/he doesn't mind at all
    allí donde fueres haz lo que vieres when in Rome, do as the Romans do
    ¿has ido a verla? have you been to see her?
    ve a ayudarla go and help her
    fue a ayudarla he went to help her
    ¿me irías a comprar el pan? would you go and buy the bread for me?
    C
    irle a algn con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems
    a la maestra no le gusta que le vayan con chismes the teacher doesn't like people telling on each other o people coming to her with tales
    D
    1
    (al arrojar algo, arrojarse): tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here it comes o there you go!
    tírate del trampolín — bueno ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!
    2 ( Juegos):
    ahí van otros $2.000 there's another $2,000
    ¡no va más! no more bets!
    ver tb no1 (↑ no (1))
    ¡ahí va! ( Esp fam): ¡ahí va! me he olvidado el dinero oh no! I've forgotten the money
    David ganó 20 millones en la lotería — ¡ahí va! David won 20 million in the lottery — wow o ( AmE) gee whiz! ( colloq)
    E
    «comentario»: no iba con mala intención it wasn't meant unkindly, I didn't mean it nastily
    ten cuidado con él, que esta vez va en serio be careful, this time he's serious o he means business
    ir POR algn:
    y eso va por ti también and that goes for you too o and the same goes for you o and I'm referring to you too
    F (estar en juego) (+ me/te/le etc):
    se puso como si le fuera la vida en ello she acted as if her life depended on it o was at stake
    le va el trabajo en esto his job depends on this, his job is on the line
    G ( fam)
    (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes): fue y le dio un puñetazo she went and o she upped and punched him
    y la tonta va y se lo cree and like an idiot she believed him, and the idiot went and believed him ( BrE colloq)
    fueron y se sentaron justo donde estaba recién pintado they went and sat down right where it had just been painted
    A (+ complemento)
    (sin énfasis en el movimiento): los caminantes iban cantando por el camino the walkers sang as they went along
    ¿van cómodos allí atrás? are you comfortable back there?
    ¿irán bien aquí los vasos? will the glasses be safe here?
    ella iba dormida en el asiento de atrás she was asleep in the back seat
    por lo menos íbamos sentados at least we were sitting down
    el niño iba sentado en el manillar the child was sitting o riding on the handlebars
    iba por la calle hablando solo he talked to himself as he walked along the street
    vas que pareces un pordiosero you look like some sort of beggar
    se notaba que iba con miedo you could see that she was afraid
    el tren iba llenísimo the train was packed
    déjame que te ayude que vas muy cargada you have a lot to carry, let me help you
    el ciclista colombiano va a la cabeza the Colombian cyclist is in the lead
    no vayas tan rápido, que te vas a equivocar don't do it o go so fast or you'll make a mistake
    hay que ir con los ojos bien abiertos you have to keep your eyes open
    va de chasco en chasco he's had one disappointment after another, he seems to lurch from one disappointment to another
    iban de largo they wore long dresses
    voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula
    iba de verde she was dressed in green, she was wearing green
    C (en calidad de) ir DE algo to go (along) AS sth
    yo fui de intérprete, porque él no habla inglés I went along as an interpreter, because he doesn't speak English
    ¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? ( Esp arg); hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?
    va de guapo por la vida ( Esp arg); he really thinks he's something special, he really fancies himself ( BrE colloq)
    D
    ( Esp fam) (tratar) ir DE algo: no me voy a presentar al examen, no sé ni de qué va I'm not going to sit the exam, I don't even know what it's on
    ¿de qué va la novela? what's the novel about?
    A «camino» (llevar a) ir A algo; to lead TO sth, to go TO sth
    el camino que va a la playa the road that goes down to o leads to the beach
    B
    (extenderse, abarcar): la autopista va desde Madrid hasta Valencia the highway goes o stretches from Madrid to Valencia
    lo que hay que traducir va de la página 82 a la 90 the part to be translated starts on page 82 and ends on page 90, the part to be translated is from page 82 to page 90
    el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento the period from the Middle Ages to the Renaissance
    estados de ánimo que van de la excitación desmedida a la abulia moods ranging from over-excitement to complete lethargy
    A
    (marchar, desarrollarse): ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?
    el negocio va de mal en peor the business is going from bad to worse
    ¿qué tal va la tesis? how's the thesis coming along o going?
    ¿cómo va el enfermo? how's the patient doing?
    (+ me/te/le etc): ¿cómo te va? how's it going?, how are things? ( colloq), what's up? ( AmE colloq)
    ¿cómo les fue en Italia? how did you get on in Italy?, how was Italy?
    me fue mal en el examen the exam went badly, I did badly in the exam
    ¡adiós! ¡que te vaya bien! bye! all the best! o take care!
    ¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam, I hope the exam goes well
    ¿cómo le va con el novio? how's she getting on with her boyfriend?, how are things going between her and her boyfriend?
    B
    (en juegos, competiciones): ¿cómo van? — 3-1 what's the score? — 3-1
    voy ganando yo I'm ahead o I'm winning o I'm in the lead
    ya va perdiendo casi $8.000 he's already lost almost $8,000
    ¿por dónde van en el programa de historia? how far have you got in the history syllabus?, where have you got (up) to in history?
    ¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?
    estoy por terminar, ya voy por las mangas I've nearly finished, I'm just doing the sleeves now
    D (estar en camino) ir PARA algo:
    ¿qué quieres? ¡vamos para viejos! what do you expect? we're getting on! o we're getting old!
    ya va para los cincuenta she's going on fifty, she's not far off fifty
    ya va para dos años que no lo veo it's getting on for two years since I last saw him
    iba para médico he was going to be a doctor
    E
    (sumar, hacer): ya van tres veces que te lo digo this is the third time I've told you
    ¿cuántos has leído? — con éste van seis how many have you read? — six, counting this one o six, including this one o this one makes six o this is the sixth one
    ya van tres pasteles que se come that makes three cakes he's eaten now
    F
    (haber transcurrido): en lo que va del or ( Esp) de año/mes so far this year/month
    G
    (haber una diferencia): de tres a ocho van cinco eight minus three is five
    ¡lo que va de un hermano a otro! ( fam); it's amazing the difference between the two brothers! ( colloq)
    H (CS) (depender, radicar) ir EN algo; to depend ON sth
    no sé en qué irá I don't know what it depends on
    eso va en gustos that's a question of taste
    A
    ¿sabes dónde va esta pieza? do you know where this piece goes?
    ¿dónde van las toallas? where do the towels go?
    ¡qué va! ( fam): ¿has terminado? — ¡qué va! todavía tengo para rato have you finished? — you must be joking! I still have a while to go yet
    ¿se disgustó? — ¡qué va! todo lo contrario did she get upset? — not at all! quite the opposite in fact
    vamos a perder el avión — ¡qué va! ¡si hay tiempo de sobra! we're going to miss the plane — nonsense! we have more than enough time
    2
    (deber escribirse): ¿va con mayúscula? is it written with a capital letter?
    ¿va con acento? does it have an accent?
    3
    ( RPl) (estar incluido): todo esto va para el examen all of this will be included in the exam
    B
    1 (combinar) ir CON algo to go WITH sth
    esos zapatos no van (bien) con esa falda those shoes don't go with that skirt
    2 (sentar, convenir) (+ me/te/le etc):
    el negro no te va bien black doesn't suit you
    te irá bien una semanita de vacaciones a week's vacation will do you good
    3
    ir en contra de algo to go against sth
    esto va en contra de sus principios this goes against her principles
    C
    ( Esp arg) (gustar) (+ me/te/le etc): a mí esa música no me va that music does nothing for me o leaves me cold
    marcha f H. (↑ marcha)
    D ( Méx) (tomar partido por, apoyar) irle A algo/algn; to support sth/sb
    mucha gente le va al equipo peruano a lot of people support o are backing o are rooting for the Peruvian team
    A
    1
    (expresando incredulidad, fastidio): ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?
    ¿cómo que le vas a ganar? ¡vamos! what do you mean you're going to beat him? come off it!
    2
    (intentando tranquilizar, animar, dar prisa): vamos, mujer, dile algo, no seas vergonzosa go on, say something to him, don't be shy
    ¡vamos! ¡ánimo, que falta poco! come on! keep going! it's not far now!
    ¡vamos, date prisa! come on, hurry up!
    ¡vamos, vamos! ¡circulen! OK o come on, move along now please!
    dar el vamos a algo ( Chi); to inaugurate sth
    desde el vamos ( RPl fam); from the word go
    3
    (al aclarar, resumir): eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, at least that's what I think anyway
    podrías haberte disculpado, vamos, no habría sido mucho pedir you could have apologized, I mean that's not much to ask
    vamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthy
    es mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anyway
    1
    (expresando sorpresa, contrariedad): ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?, well! fancy seeing you here! ( BrE)
    ¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no! it's fallen over again!
    ¡vaya! nos quedamos sin saber cómo termina la película damn! now we won't know how the film ends ( colloq)
    2
    (para enfatizar): ¡vaya cochazo se ha comprado! that's some car he's bought himself!
    ¡vaya contigo! ¡no hay manera de hablarte! what on earth's the matter with you? you're so touchy!
    ¿vaya día! what a day!
    ¡vaya película me has traído a ver! ( iró); this is a really great movie you've brought me to see ( iro)
    ¡vaya si le voy a decir lo que pienso! you bet I'm going to tell him what I think!
    ¡vaya (que) si la conozco! you bet I know her!
    3
    (al aclarar, resumir): tampoco es tan torpe, vaya, los hay peores he isn't totally stupid, well, I mean there are plenty worse
    Sentido I ir A + INF
    A
    1
    (para expresar tiempo futuro): ¡te vas a caer! you're going to fall!
    a este paso no van a terminar nunca they'll never finish at this rate
    el barco va a zarpar the boat's about to set sail
    dijo que lo iba a pensar she said she was going to think it over
    ya van a ser las cuatro it's almost o nearly four o'clock
    va a hacer dos años que no nos vemos we haven't seen each other for nearly two years, it's getting on for two years since we saw each other
    esto no te va a gustar you're not going to like this
    no te preocupes, ya se va a solucionar don't worry, it'll sort itself out
    tenía miedo de que se fuera a olvidar I was afraid he'd forget
    2
    (expresando intención, propósito): se lo voy a decir I'm going to tell him
    lo voy a conseguir, sea como sea I'll get it one way or another
    me voy a tomar unos días libres en abril I'm going to take a few days off in April
    vamos a ir a verla esta tarde we're going to go and see her this evening
    3
    (en propuestas, sugerencias): vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?
    siéntate, vamos a discutir el asunto have a seat and let's discuss the matter
    bueno, vamos a trabajar all right, let's get to work
    B
    (al prevenir, hacer recomendaciones): que no se te vaya a escapar delante de ella make sure you don't blurt it out in front of her
    ten cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall ( colloq), be careful or you'll fall
    lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella in case it rains
    C
    (expresando inevitabilidad): ¡qué voy a hacer! what else can I do?
    ¡qué le iba a decir! what else could I tell her?
    ¿qué iba a pensar el pobre hombre? what was the poor man supposed o meant to think?
    ¿seguro que fue ella? — ¿quién iba a ser si no? are you sure it was her? — who else could it have been?
    D
    (expresando incredulidad): ¡no irás a darle la razón a él! surely you're not going to say he was right!
    está muy deprimida — ¿no irá a hacer alguna tontería? she's really depressed — you don't think she'll go and do something stupid, do you?
    E
    1
    (en afirmaciones enfáticas): ¿te acuerdas de él? — ¡no me voy a acordar! do you remember him — of course I do o how could I forget?
    2
    (al contradecir): ¿dormiste bien? — ¡qué voy a dormir! did you sleep well?— how could I?
    ¡cómo iba a saberlo, si nadie me dijo nada! how was I supposed to know? no one told me anything
    ¿por qué lo voy a ayudar? ¡si él a mí nunca me ayuda! why should I help him? he never helps me!
    poco a poco va a ir aprendiendo she'll learn little by little
    ha ido cambiando con el tiempo he's changed as time has passed
    tú puedes ir pelando las cebollas you could start peeling the onions
    ahora les toca a ustedes, vayan preparándose it's your turn now, so start getting ready
    como te iba diciendo as I was saying
    ya puedes ir haciéndote a la idea you can start o you'd better start getting used to the idea, you'd better get used to the idea
    la voz parecía irse alejando cada vez más the voice seemed to grow more and more distant
    la situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse
    irse
    A
    (marcharse): ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?
    vámonos, que se hace tarde let's go, it's getting late
    bueno, me voy right then, I'm taking off ( AmE) o ( BrE) I'm off
    el tren ya se ha ido the train's already gone
    se quiere ir a vivir a Escocia she wants to go (off) and live in Scotland
    se han ido todos a la plaza everybody's gone down to the square
    vete a la cama go to bed
    se fue de casa she left home
    vete de aquí get out of here
    se ha ido de la empresa she's left the company
    se han ido de viaje they're away, they've gone away
    anda, vete por ahí ( fam); get lost! ( colloq)
    (+ me/te/le etc): la mayor se nos ha ido a vivir a Florida our eldest daughter's gone (off) to live in Florida
    no te me vayas, quiero hablar contigo ( fam); don't run away, I want to talk to you ( colloq)
    B
    (consumirse, gastarse): ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!, the money just disappears!, we get through money so quickly
    (+ me/te/le etc): se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rent
    se nos ha ido el día en tonterías we've spent o wasted the whole day messing around
    ¿te das cuenta de lo rápido que se nos ha ido la tarde? hasn't the evening gone quickly?
    C (desaparecer) «mancha/dolor» to go
    se ha ido la luz the electricity's gone off
    (+ me/te/le etc): no se me va el mareo I'm still feeling queasy
    ¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?
    D (salirse, escaparse) «líquido/gas» to escape
    (+ me/te/le etc): se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going down
    que no se te vaya la leche por el fuego don't let the milk boil over
    tápalo para que no se le vaya la fuerza put the top on so that the fizz doesn't go out of it o so that it doesn't lose its fizz
    cuando empezó la música se me iban los pies once the music began I couldn't stop my feet tapping o I couldn't keep my feet still
    lengua, mano1 (↑ mano (1))
    E ( euf) (morirse) to slip away ( euph)
    creo que se nos va I think he's slipping away, I think we're losing him
    F (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):
    irse de boca/espaldas to fall flat on one's face/back
    me daba la impresión de que me iba para atrás I felt as if I was falling backwards
    frenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwards
    G (andarse, actuar) (+ compl):
    vete con cuidado/tacto be careful/tactful
    H
    1 (CS) (en naipes) to go out
    2
    ( RPl) (en una asignatura) tb irse a examen to have to take an exam
    I ( Col) «medias» to run
    * * *

     

    ir ( conjugate ir) verbo intransitivo
    1
    a) (trasladarse, desplazarse) to go;


    iban a caballo/a pie they were on horseback/on foot;
    ir por mar to go by sea;
    ¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right there!;
    el ir y venir de los invitados the coming and going of the guests;
    vamos a casa let's go home;
    ¿adónde va este tren? where's this train going (to)?;
    ir de compras/de caza to go shopping/hunting;
    ya vamos para allá we're on our way;
    ¿por dónde se va a …? how do you get to …?;
    ir por or (Esp) a por algo/algn to go to get sth/sb;
    voy (a) por pan I'm going to get some bread


    ya va al colegio she's already at school
    2 ( expresando propósito) ir a + inf:
    ¿has ido a verla? have you been to see her?;

    ve a ayudarla go and help her;
    ver tb ir v aux 1
    3 (al arrojar algo, arrojarse):
    tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here you are o there you go!;

    tírate del trampolín — ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!
    4 [ comentario]:

    eso va por ti también that goes for you too, and the same goes for you
    1 (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento):

    ¿van cómodos? are you comfortable?;
    íbamos sentados we were sitting down;
    vas muy cargada you have a lot to carry;
    yo iba a la cabeza I was in the lead
    2 ( refiriéndose al atuendo):

    voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula;
    iba de verde she was dressed in green
    3 ( en calidad de) ir de algo to go (along) as sth;

    1 [camino/sendero] ( llevar) ir a algo to lead to sth, to go to sth
    2 (extenderse, abarcar):

    el período que va desde … hasta … the period from … to …
    1 (marchar, desarrollarse):
    ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?;

    va de mal en peor it's going from bad to worse;
    ¿cómo te va? how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq);
    ¿cómo les fue en Italia? how was Italy?, how did you get on in Italy?;
    me fue mal/bien en el examen I did badly/well in the exam;
    ¡que te vaya bien! all the best!, take care!;
    ¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam
    2 ( en competiciones):
    ¿cómo van? — 3-1 what's the score?3-1;

    voy ganando yo I'm ahead, I'm winning
    3 ( en el desarrollo de algo):
    ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?;

    ¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?
    4 ( estar en camino):
    ¡vamos para viejos! we're getting on o old!;

    va para los cincuenta she's going on fifty;
    ya va para dos años que … it's getting on for two years since …
    5 (sumar, hacer):

    con este van seis six, counting this one
    6 ( haber transcurrido): en lo que va del or (Esp) de año/mes so far this year/month
    1 ( deber colocarse) to go;
    ¿dónde van las toallas? where do the towels go?;

    ¡qué va! (fam): ¿has terminado? — ¡qué va! have you finished?you must be joking!;
    ¿se disgustó? — ¡qué va! did she get upset?not at all!;
    vamos a perder el avión — ¡qué va! we're going to miss the planeno way!
    2
    a) ( combinar) ir con algo to go with sth

    b) (sentar bien, convenir) (+ me/te/le etc):


    te irá bien un descanso a rest will do you good
    3 (Méx) (tomar partido por, apoyar) irle a algo/algn to support sth/sb;

    1
    vamos

    a) (expresando incredulidad, fastidio):

    ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?

    b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa):

    vamos, mujer, dile algo go on, say something to him;

    ¡vamos, date prisa! come on, hurry up!
    c) (al aclarar, resumir):

    eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway;

    vamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthy;
    es mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anyway
    2
    vaya

    a) (expresando sorpresa, contrariedad):

    ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?;

    ¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!
    b) (Esp) ( para enfatizar):

    ¡vaya cochazo! what a car!

    ir v aux ir a + inf:
    1
    a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf;


    va a hacer dos años que … it's getting on for two years since …
    b) (en propuestas, sugerencias):

    vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?;

    bueno, vamos a trabajar all right, let's get to work
    2 (al prevenir, hacer recomendaciones):

    cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall (colloq);
    lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella, in case it rains
    3 ( expresando un proceso paulatino):

    ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea;
    la situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse
    irse verbo pronominal
    1 ( marcharse) to leave;
    ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?;

    vámonos let's go;
    bueno, me voy right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off;
    no te vayas don't go;
    vete a la cama go to bed;
    se fue de casa/de la empresa she left home/the company;
    vete de aquí get out of here;
    se han ido de viaje they're away, they've gone away
    2 (consumirse, gastarse):
    ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!;

    se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rent
    3 ( desaparecer) [mancha/dolor] to go;


    (+ me/te/le etc)
    ¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?

    4 (salirse, escaparse) [líquido/gas] to escape;
    se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going down

    5 (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):
    irse de boca/espaldas to fall flat on one's face/back;

    me iba para atrás I was falling backwards;
    frenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwards
    ir
    I verbo intransitivo
    1 (dirigirse a un lugar) to go: ¡vamos!, let's go!
    voy a París, I'm going to Paris ➣ Ver nota en go
    2 (acudir regularmente) to go: va al colegio, he goes to school
    van a misa, they go to church
    3 (conducir a) to lead, go to: el sendero va a la mina, the path goes to the mine
    esta carretera va a Londres, this road leads to London
    4 (abarcar) to cover: la finca va desde la alambrada al camino, the estate extends from the wire fence to the path
    las lecciones que van desde la página 1 a la 53, the lessons on pages 1 to 53
    5 (guardarse habitualmente) va al lado de éste, it goes beside this one
    6 (mantener una posición) to be: va el primero, he's in first place
    7 (tener un estado de ánimo, una apariencia) to be: iba furioso/radiante, he was furious/radiant
    vas muy guapa, you look very smart o pretty
    8 (desenvolverse) ¿cómo te va?, how are things? o how are you doing?
    ¿cómo te va en el nuevo trabajo?, how are you getting on in your new job?
    9 (funcionar) to work (properly): el reloj no va, the clock doesn't go o work
    10 (sentar bien) to suit: ese corte de pelo no te va nada, that haircut doesn't suit you at all
    11 (combinar) to match, go: el rojo no va con el celeste, red doesn't go with pale blue
    12 (vestir) to wear
    ir con abrigo, to wear a coat
    ir de negro/de uniforme, to be dressed in black/in uniform
    la niña irá de enfermera, the little girl will dress up as a nurse
    13 fam (importar, concernir) to concern: eso va por ti también, and the same goes for you
    ni me va ni me viene, I don't care one way or the other
    14 (apostar) to bet: va un café a que no viene, I bet a coffee that he won't come
    15 (ir + de) fam (comportarse de cierto modo) to act
    ir de listo por la vida, to be a smart ass
    (tratar) to be about: ¿de qué va la película?, what's the film about?
    16 (ir + detrás de) to be looking for: hace tiempo que voy detrás de un facsímil de esa edición, I've been after a facsimile of that edition for a long time
    17 (ir + por) ir por la derecha, to keep (to the) right
    (ir a buscar) ve por agua, go and fetch some water
    (haber llegado) voy por la página noventa, I've got as far as page ninety
    18 (ir + para) (tener casi, estar cercano a) va para los cuarenta, she's getting on for forty
    ya voy para viejo, I'm getting old
    (encaminarse a) iba para ingeniero, she was studying to be an engineer
    este niño va para médico, this boy's going to become a doctor
    II verbo auxiliar
    1 (ir + gerundio) va mejorando, he's improving
    ir caminando, to go on foot
    2 (ir + pp) ya van estrenadas tres películas de Almodóvar, three films by Almodovar have already been released
    3 ( ir a + infinitivo) iba a decir que, I was going to say that
    va a esquiar, she goes skiing
    va a nevar, it's going to snow
    vas a caerte, you'll fall
    ♦ Locuciones: a eso iba, I was coming to that
    ¡ahí va!, catch!
    en lo que va de año, so far this year
    ¡qué va!, of course not! o nothing of the sort!
    ¡vamos a ver!, let's see!
    van a lo suyo, they look after their own interests
    ¡vaya!, fancy that
    ¡vaya cochazo!, what a car!
    ir a parar, to end up
    'ir' also found in these entries:
    Spanish:
    A
    - acudir
    - andurriales
    - ánimo
    - antojarse
    - avión
    - avivar
    - bajar
    - bordear
    - brazo
    - busca
    - caer
    - calcular
    - camino
    - caza
    - cien
    - cine
    - coche
    - compra
    - comprensible
    - convenir
    - correr
    - corriente
    - danzar
    - deformación
    - deriva
    - descaminada
    - descaminado
    - descender
    - desgracia
    - deteriorarse
    - disposición
    - empecinada
    - empecinado
    - encaminada
    - encaminado
    - entrar
    - excursión
    - flojear
    - funesta
    - funesto
    - gaita
    - gatas
    - grano
    - gratis
    - gustar
    - haber
    - huevo
    - idea
    - ilusión
    English:
    afford
    - after
    - ahead
    - appealing
    - back
    - back up
    - be
    - beeline
    - bluster
    - bristle
    - camping
    - canter
    - career
    - catch
    - charge off
    - chase
    - check off
    - clean up after
    - cling
    - coast
    - collapse
    - come
    - come to
    - commute
    - consider
    - court
    - cross
    - cross-country
    - crowd
    - cycle
    - cycling
    - defensive
    - delay
    - dentist
    - deserve
    - detest
    - die off
    - dismiss
    - do
    - down
    - downhill
    - drag
    - drift
    - ease off
    - ease up
    - either
    - even
    - excursion
    - exercise
    - face
    * * *
    ir
    vi
    1. [desplazarse, dirigirse, acudir] to go;
    fuimos a caballo we went on horseback, we rode there;
    iremos andando we'll go on foot, we'll walk there;
    ir en autobús to go by bus, to take the bus;
    ir en automóvil to go by car, to drive;
    ir en taxi to go by taxi, to catch o take a taxi;
    ir en barco to go by boat;
    ir en avión to go by plane, to fly;
    ir por carretera/mar to go by road/sea;
    ir a casa/a la iglesia/al cine to go home/to church/to the cinema;
    ir a la escuela/al trabajo to go to school/work;
    los niños no tienen que ir a clase hoy children don't have to go to school today;
    me voy a clase, nos veremos luego I'm going to my lecture, see you later;
    ir de compras/de pesca to go shopping/fishing;
    ir de vacaciones to go on Br holiday o US vacation;
    ir hacia el sur/norte to go south/north;
    ¿adónde va este autocar? where's this coach going?;
    este tren va a o [m5] para Guadalajara this train is going to Guadalajara, this is the Guadalajara train;
    todas las mañanas voy de la estación a o [m5] hasta la fábrica every morning I go from the station to the factory;
    ¿para dónde vas? where are you heading (for)?;
    ahora mismo voy para allá I'm on my way there right now;
    ¿por dónde o [m5] cómo se va a la playa? how do you get to the beach from here?, could you tell me the way to the beach?;
    no vayas por ahí que hay mucho barro don't go that way, it's muddy;
    ¿eres alumno oficial? – no, sólo voy de oyente are you an official student? – no, I'm just sitting in on classes;
    fue a la zona como emisario de la ONU he travelled to the area on behalf of the UN;
    ¡ahí o [m5] allá va! [al lanzar una cosa] there you go;
    ahí va el informe que me pediste here's the report you asked for;
    ¡allá voy! [al lanzarse uno mismo] here goes!, here we go!;
    Anticuado
    ¿quién va? who goes there?;
    ¡Sergio, te llaman por teléfono! – ¡voy! Sergio, there's a phone call for you! – (I'm) coming!;
    ¡ya voy!, ¡ya va! [cuando llaman a la puerta] (I'm) coming!;
    ir a alguien con algo [contar] to go to sb with sth;
    todos le van con sus problemas everyone goes to her with their problems;
    el autocar se salió de la calzada y fue a dar o [m5] a parar a un lago the coach came off the road and ended up in a lake;
    estuvimos de paseo y fuimos a dar a una bonita plaza we were out walking when we came across a beautiful square;
    Fam Fig
    ¿dónde vas con tantos aperitivos? luego no podremos con la comida steady on with the snacks or we won't be able to manage our dinner!;
    Fam Fig
    les habrá costado unas 100.000 – ¡dónde vas! mucho menos, hombre it must have cost them about 100,000 – what are you talking about, it was much less!;
    (allá) donde fueres haz lo que vieres when in Rome, do as the Romans do
    2. [conducir] [camino, calle, carretera] to lead, to go;
    esta es la calle que va al museo this is the road (that leads o goes) to the museum;
    esta calle va a dar al puerto this road leads to the harbour;
    el camino va desde el pueblo hasta la cima de la montaña the path leads o goes from the village to the top of the mountain
    3. [abarcar]
    la zona de fumadores va del asiento 24 al 28 the smoking area is between seats 24 and 28;
    el examen de arte va desde el Barroco hasta el Romanticismo the art exam will cover the Baroque period to the Romantic period;
    la mancha iba de un lado a otro del techo the stain stretched from one side of the ceiling to the other;
    las películas seleccionadas van desde la comedia urbana hasta el clásico western the films that have been selected range from urban comedies to classic westerns
    4. Esp [buscar]
    ir (a) por algo/alguien to go and get sth/sb, to go and fetch sth/sb;
    fui (a) por él al aeropuerto I went to meet him at the airport, I went to pick him up from the airport;
    ha ido (a) por leche a la tienda she's gone to the shop to get o for some milk;
    el perro fue a por él the dog went for him;
    tendrás que esconderte porque van a por ti you'll have to hide because they're (coming) after you;
    a eso voy/iba [al relatar] I am/was just getting to that
    5. [expresa estado, situación, posición]
    fue muy callada todo el camino she was very quiet throughout the journey;
    con esta bufanda irás calentito this scarf will keep you warm;
    el precio va impreso en la contraportada the price is printed on the back cover;
    la manivela va floja the crank is loose;
    iba tiritando de frío she was shivering with cold;
    ir a lo suyo to look out for oneself, to look after number one;
    iba en el tren pensando en sus cosas she was travelling on the train lost in thought;
    los niños iban armando jaleo en el asiento de atrás the children were kicking up a row in the back seat;
    ve con cuidado, es un barrio peligroso be careful, it's a dangerous area;
    tu caballo va tercero/en cabeza your horse is third/in the lead
    6. [expresa apoyo o rechazo]
    ir con to support;
    voy con el Real Madrid I support Real Madrid;
    ir contra algo, ir en contra de algo to be opposed to sth, to be against sth;
    ir en contra de la violencia to be opposed to violence, to be against violence;
    esta ley va contra la Constitución this act goes against o contravenes the Constitution;
    ir en beneficio de alguien to be to sb's benefit, to be in sb's interest;
    ir en perjuicio de alguien to be detrimental to o against sb's interests
    7. [vestir]
    ir con/en to wear;
    iba en camisa y corbata he was wearing a shirt and tie;
    aquí la gente va con o [m5] en bañador a todas partes people here go around in their swimsuits;
    ir de azul to be dressed in blue;
    ir de uniforme to be in uniform;
    iré (disfrazado) de Superman a la fiesta I'm going to the party (dressed up) as Superman;
    iba hecho un pordiosero he looked like a beggar
    8. [marchar, evolucionar] to go;
    le va bien en su nuevo trabajo things are going well for him in his new job;
    el niño va muy bien en la escuela the child's doing very well at school;
    ¿cómo va el negocio? how's business?;
    su negocio va mal, el negocio le va mal his business is going badly;
    ¿cómo te va? how are you doing?;
    ¿cómo te va en la universidad? how's university?, how are you getting on at university?;
    ¿cómo van? [en partido] what's the score?;
    [en carrera, juego] who's winning?;
    van empate a cero it's Br nil-nil o US zero-zero;
    vamos perdiendo we're losing;
    ¿qué tal te va con tus nuevos alumnos? how are you getting on with your new pupils?;
    ¿qué tal va esa paella? how's that paella coming along?;
    ¡hasta pronto! ¡que te vaya bien! see you later, take care!;
    ¡que te vaya muy bien con el nuevo empleo! I hope things go well for you in your new job!, the best of luck with your new job!
    9. [cambiar, encaminarse]
    ir a mejor/peor to get better/worse;
    el partido fue a más en la segunda parte the game improved o got better in the second half;
    como sigamos así, vamos a la ruina if we carry on like this we'll be heading for disaster;
    voy para viejo I'm getting old;
    esta chica va para cantante this girl has all the makings of a singer;
    va para un mes que no llueve it's getting on for o almost a month now since it last rained
    10. [alcanzar]
    va por el cuarto vaso de vino he's already on his fourth glass of wine;
    vamos por la mitad de la asignatura we've covered about half the subject;
    ¿por qué parte de la novela vas? which bit in the novel are you at?;
    aún voy por el primer capítulo I'm still on the first chapter
    11. [expresa cantidades, diferencias]
    con éste van cinco ministros destituidos por el escándalo that makes five ministers who have now lost their job as a result of the scandal;
    ya van dos veces que me tuerzo el tobillo that's the second time I've twisted my ankle;
    van varios días que no lo veo it's several days since I (last) saw him;
    en lo que va del o Esp [m5] de mes he ido tres veces al médico so far this month I've been to the doctor three times, I've already been to the doctor three times this month;
    de dos a cinco van tres the difference between two and five is three;
    va mucho de un apartamento a una casa there's a big difference between Br a flat o US an apartment and a house
    12. [corresponder] to go;
    estas tazas van con estos platos these cups go with these saucers;
    ¿con qué clase de tornillos va esta tuerca? what sort of screw does this nut take?
    13. [colocarse] to go, to belong;
    esto no va ahí that doesn't go o belong there;
    ¿en qué cajón van los calcetines? which drawer do the socks go in?
    14. [escribirse]
    “Edimburgo” va con “m” “Edimburgo” is written o spelt with an “m”;
    toda la oración va entre paréntesis the whole sentence goes in brackets;
    el “solo” adjetivo no va con acento “solo” doesn't have an accent when used as an adjective
    15. [sentar] [ropa]
    ¡qué bien te van los abrigos largos! long coats really suit you!;
    ir con algo to go with sth;
    esta camisa no va con esa falda this shirt doesn't go with this skirt
    16. [sentar] [vacaciones, tratamiento]
    irle bien a alguien to do sb good;
    esa infusión me ha ido muy bien that herbal tea did me a lot of good
    17. [funcionar] to work;
    la televisión no va the television isn't working;
    una radio que va a o [m5] con pilas a radio that uses batteries, a battery-powered radio;
    estas impresoras antiguas van muy lentas these old printers are very slow
    18. [depender]
    en aquel negocio le iba su futuro como director de la empresa his future as manager of the company depended on that deal;
    todos corrieron como si les fuera la vida en ello everyone ran as if their life depended on it;
    esto de la ropa va en gustos clothes are a matter of taste;
    CSur
    ¿es fácil aprobar? – va en el profesor is it easy to pass? – it depends on the teacher
    19. [comentario, indirecta]
    ir con o [m5] por alguien to be meant for sb, to be aimed at sb;
    y eso va por ti también and that goes for you too;
    hizo como si no fuera con él he acted as if he didn't realize she was referring to him;
    lo que digo va por todos what I'm saying applies to o goes for all of you;
    va o [m5]voy en serio, no me gustan estas bromas I'm serious, I don't like this sort of joke
    20. Esp Fam [gustar]
    no me va el pop I'm not a big fan of pop music;
    a mí lo que me va es la cocina I'm really into cooking;
    ni me va ni me viene I don't care one way or the other
    21. Fam [costar]
    ir a to be, to cost;
    ¿a cómo o [m5] cuánto va el kilo de tomates? how much is a kilo of tomatoes?
    22. Esp Fam [tratar] [conferencia, película, novela]
    ir de to be about;
    ¿de qué va “1984”? what's “1984” about?
    23. Fam Esp
    ir de, RP [m5] irla de [dárselas] [persona] to think oneself;
    Esp
    va de inteligente, RP [m5] la va de inteligente he thinks he's clever;
    Esp
    ¿de qué vas?, RP [m5]¿de qué la vas? just who do you think you are?
    24. Fam [apostarse]
    ¿va una cerveza a que llevo razón? I bet you a beer I'm right
    25. [en frases] Fam
    fue y dijo que… he went and said that…;
    y de repente va y se echa a reír and suddenly she just goes and bursts out laughing;
    Fam
    fue y se marchó sin mediar palabra she upped and went without a word;
    Fam
    ¡ahí va! ¡qué paisaje tan bonito! wow, what beautiful scenery!;
    Fam
    ¡ahí va! me he dejado el paraguas en casa oh no, I've left my umbrella at home!;
    ¡qué va! [por supuesto que no] not in the least!, not at all!;
    [me temo que no] I'm afraid not; [no digas tonterías] don't be ridiculous!;
    ¡no va más! [en el casino] no more bets!;
    Esp
    ser el no va más to be the ultimate;
    este gimnasio es el no va más this gym is the ultimate;
    RP Fam
    desde el vamos [desde el principio] from the word go;
    me cayó mal desde el vamos I didn't like him from the word go;
    Fam
    ¡dónde va a parar! there's no comparison!;
    sin ir más lejos: tu madre, sin ir más lejos we need look no further than your mother;
    sin ir más lejos, nos vimos ayer we saw each other only yesterday
    v aux
    1. [con gerundio] [expresa acción lenta o gradual]
    ir haciendo algo to be (gradually) doing sth;
    va anocheciendo it's getting dark;
    me voy haciendo viejo I'm getting old;
    voy mejorando mi estilo I'm gradually improving my style;
    su cine ha ido mejorando últimamente her movies o Br films have been getting better recently;
    fui metiendo las cajas en el almacén I began putting the crates in the warehouse;
    iremos aprendiendo de nuestros errores we'll learn from our mistakes;
    ve deshaciendo las maletas mientras preparo la cena you can be unpacking the suitcases while I get dinner;
    vete haciéndote a la idea you'd better start getting used to the idea;
    como iba diciendo… as I was saying…
    2. [con a + infinitivo] [expresa acción próxima, intención, situación futura]
    ir a hacer algo to be going to do sth;
    voy a hacerle una visita [ahora mismo] I'm about to go and visit him;
    [en un futuro próximo] I'm going to visit him;
    iré a echarte una mano en cuanto pueda I'll come along and give you a hand as soon as I can;
    ¡vamos a comer, tengo hambre! let's have lunch, I'm hungry!;
    el tren con destino a Buenos Aires va a efectuar su salida en el andén 3 the train for Buenos Aires is about to depart from platform 3;
    van a dar las dos it is nearly two o'clock;
    va a hacer una semana que se fue it's coming up to o nearly a week since she left;
    voy a decírselo a tu padre I'm going to tell your father;
    ¿no irás a salir así a la calle? surely you're not going to go out like that?;
    he ido a comprar pero ya habían cerrado I had intended to go shopping, but they were shut;
    te voy a echar de menos I'm going to miss you;
    vas a hacerte daño como no tengas cuidado you'll hurt yourself if you're not careful;
    todo va a arreglarse, ya verás it'll all sort itself out, you'll see;
    ¿qué van a pensar los vecinos? what will the neighbours think?;
    no le quise decir nada, no fuera a enfadarse conmigo I didn't want to say anything in case she got angry with me
    3. [con a + infinitivo] [en exclamaciones que expresan consecuencia lógica, negación]
    ¿qué voy a pensar si llevas tres días fuera de casa? what do you expect me to think if you don't come home for three days?;
    ¿la del sombrero es tu hermana? – ¿quién va a ser? ¡pues claro! is the woman with the hat your sister? – of course she is, who else could she be?;
    y ¿dónde fuiste? – ¿dónde iba a ir? ¡a la policía! and where did you go? – where do you think? to the police, of course!;
    ¡cómo voy a concentrarme con tanto ruido! how am I supposed to concentrate with all that noise?;
    ¡cómo voy a pagarte si estoy sin dinero! how do you expect me to pay you if I haven't got any money?;
    ¡cómo no me voy a reír con las cosas que dices! how can I fail to laugh o how can you expect me not to laugh when you say things like that!;
    ¿te ha gustado? – ¡qué me va a gustar! did you like it? – like it? you must be joking!
    vt
    Méx
    irle a to support;
    le va al Nexaca he supports Nexaca
    * * *
    ir
    <part ido>
    I v/i
    1 go (a to);
    ir a pie walk, go on foot;
    ir en coche/en tren go by car/train;
    ir a por algo go and fetch sth;
    ¡ya voy! I’m coming!;
    ¿quién va? who goes there?
    2 ( vestir)
    :
    iba de amarillo/de uniforme she was wearing yellow/a uniform
    3
    :
    van dos a dos DEP the score is two all
    4 ( tratar)
    :
    ¿de qué va la película? what’s the movie about?;
    el libro va de vampiros the book’s about vampires
    5 ( agradar)
    :
    el clima no me va the climate doesn’t suit me, I don’t like the climate;
    ella no me va she’s not my kind of person;
    no me va ni me viene I’m not bothered, I don’t care one way or the other
    ir bien/mal go well/badly
    7 ( abarcar)
    :
    va de la página 12 a la 16 it goes from page 12 to page 16
    8
    :
    ¡qué va! you must be joking!;
    ¡vamos! come on!;
    ¡vaya! well!;
    ¿ha dicho eso? – ¡vamos! he said that? – no way!;
    ¡vaya una sorpresa! irón what a surprise!;
    a eso voy I’m just getting to that;
    eso va por ti también that goes for you too
    II v/aux
    :
    va a llover it’s going to rain;
    va para abogado he’s going to be a lawyer
    :
    ya voy comprendiendo I’m beginning to understand;
    ir para viejo be getting old;
    ya va anocheciendo it’s getting dark
    :
    ya va para dos años it’s been almost two years now;
    van tirados 3.000 3,000 have been printed
    * * *
    ir {43} vi
    1) : to go
    ir a pie: to go on foot, to walk
    ir a caballo: to ride horseback
    ir a casa: to go home
    2) : to lead, to extend, to stretch
    el camino va de Cali a Bogotá: the road goes from Cali to Bogotá
    3) funcionar: to work, to function
    esta computadora ya no va: this computer doesn't work anymore
    4) : to get on, to get along
    ¿cómo te va?: how are you?, how's it going?
    el negocio no va bien: the business isn't doing well
    5) : to suit
    ese vestido te va bien: that dress really suits you
    6)
    ir con : to be
    ir con prisa: to be in a hurry
    7)
    ir por : to follow, to go along
    fueron por la costa: they followed the shoreline
    8)
    dejarse ir : to let oneself go
    9)
    ir a parar : to end up
    vamos a ver : let's see
    ir v aux
    ir caminando: to walk
    ¡voy corriendo!: I'll be right there!
    2)
    ir a : to be going to
    voy a hacerlo: I'm going to do it
    el avión va a despegar: the plane is about to take off
    * * *
    ir vb
    1. (en general) to go [pt. went; pp. gone]
    ¿adónde vas? where are you going?
    2. (marchar) to be / to get on / to go
    ¿cómo te va? how are you? / how's it going? / how are things?
    ¿cómo te va en el nuevo trabajo? how are you getting on in your new job?
    ¿cómo te fue en el examen? how did your exam go? / how did you get on in your exam?
    3. (estar) to be
    4. (sentar bien) to suit
    5. (gustar) to like / to be into
    6. (convenir) to do
    7. (funcionar) to work
    ¡vamos caminando! let's walk!
    ir con to go with / to match
    ir de (persona) to wear [pt. wore; pp. worn] (libro, película) to be about
    ¿de qué va la película? what's the film about?
    ir tirando to get by / to manage
    vamos tirando we get by / we're managing
    ¡qué va! no way! / not at all!
    ¡vamos a...! let's...!
    ¡vamos a bailar! let's dance!
    ¡vaya! well!
    ¡ya voy! I'm coming!

    Spanish-English dictionary > ir

  • 37 all

    o:l
    1. adjective, pronoun
    1) (the whole (of): He ate all the cake; He has spent all of his money.) todo
    2) (every one (of a group) when taken together: They were all present; All men are equal.) todos

    2. adverb
    1) (entirely: all alone; dressed all in white.) completamente, totalmente
    2) ((with the) much; even: Your low pay is all the more reason to find a new job; I feel all the better for a shower.) tanto, aún
    - all-out
    - all-round
    - all-rounder
    - all-terrain vehicle
    - all along
    - all at once
    - all in
    - all in all
    - all over
    - all right
    - in all

    all1 adj todo
    all2 adv
    1. completamente / totalmente
    2. empatados / iguales
    the score was three all empataron a tres / el partido terminó con un empate a tres
    all3 pron
    1. todo
    2. lo único / sólo
    3. todos / todo el mundo
    tr[ɔːl]
    1 (singular) todo,-a; (plural) todos,-as
    all day/month/year todo el día/mes/año
    all morning/afternoon/night/week toda la mañana/tarde/noche/semana
    1 (everything) todo, la totalidad nombre femenino
    2 (everybody) todos nombre masculino plural, todo el mundo
    all of them helped/they all helped ayudaron todos
    1 completamente, totalmente
    you're all dirty! ¡estás todo sucio!
    \
    SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL
    after all (despite everything) después de todo 2 (it must be remembered) no hay que olvidarlo
    all along desde el principio
    all but casi
    all in (tired) agotado,-a, hecho,-a polvo 2 (included) todo incluido
    it's £235 all in son £235 todo incluido
    all in all en conjunto
    all or nothing todo o nada
    all over en todas partes
    all right (acceptable) bien, bueno,-a, satisfactorio,-a
    the film's all right, but I've seen better ones la película no está mal, pero las he visto mejores 2 (well, safe) bien
    are you all right? ¿estás bien? 3 (accepting suggestion) vale, bueno
    are you coming? --all right ¿te vienes? --vale 4 (calming, silencing) vale
    all right, that's enough! ¡vale, basta ya! 4 (definitely) seguro
    it was the thin one all right era el flaco, estoy seguro
    all the «+ comp» tanto + adj/adv, aún + adj/adv
    all the same igualmente, a pesar de todo
    to be all the same to somebody dar lo mismo a alguien
    all the time todo el rato, siempre
    all told en total
    all too «+ adj/adv» demasiado + adj/adv
    at all en absoluto
    at all times siempre
    in all en total
    not at all no hay de qué
    All Fools' Day el día 1 de abril (≈ día de los Santos Inocentes)
    All Saints' Day día nombre masculino de Todos los Santos
    All Souls' Day día nombre masculino los Fieles Difuntos
    all ['ɔl] adv
    1) completely: todo, completamente
    2) : igual
    the score is 14 all: es 14 iguales, están empatados a 14
    3)
    all the better : tanto mejor
    4)
    all the more : aún más, todavía más
    all adj
    : todo
    all the children: todos los niños
    in all likelihood: con toda probabilidad, con la mayor probabilidad
    all pron
    1) : todo, -da
    they ate it all: lo comieron todo
    that's all: eso es todo
    enough for all: suficiente para todos
    2)
    all in all : en general
    3)
    not at all (in negative constructions) : en absoluto, para nada
    adj.
    todo, -a adj.
    todos adj.
    adv.
    completamente adv.
    del todo adv.
    n.
    todo s.m.
    pron.
    todo (s) pron.

    I ɔːl
    1) (before n) todo, -da; (pl) todos, -das

    all kinds o sorts of people — todo tipo de gente

    all morning — toda la mañana, la mañana entera

    what's all this we hear about you leaving? — ¿qué es eso de que te vas?

    I might as well not bother for all the notice he takes — para el caso que me hace, más vale que ni me moleste

    we were dabbling in drink, drugs and all that — flirteábamos con la bebida, las drogas y todo eso or y todo lo demás; see also all III 3) d)

    2)
    b) ( any)

    II
    1) ( everything) (+ sing vb) todo

    all I can say is... — todo lo que puedo decir es..., lo único que puedo decir es...

    will that be all, madam? — ¿algo más señora?, ¿eso es todo, señora?

    all in good time — todo a su debido tiempo, cada cosa a su tiempo

    2)
    a) ( everyone) (+ pl vb) todos, -das

    she is the cleverest of all — es la más inteligente de todos/todas

    I don't intend to tell anyone, least of all her! — no pienso decírselo a nadie y a ella menos todavía

    3)

    all of: now that all of the children go to school ahora que todos los niños van al colegio; all of the cheese todo el queso; it took all of 20 years to complete it — se tardó 20 años enteros en acabarlo

    4) (after n, pron) todo, -da; (pl) todos, -das
    a)
    b)
    c)

    he ate it, skin and all — se lo comió con la cáscara y todo

    d)

    at all: they don't like him at all no les gusta nada; I'm not at all worried o worried at all no estoy preocupada en absoluto, no estoy para nada preocupada; thank you - not at all gracias - de nada or no hay de qué; she didn't feel at all well no se sentía nada bien; it's not bad at all, it's not at all bad no está nada mal; they'll come late, if they come at all vendrán tarde, si es que vienen; if (it's) at all possible — si fuera posible

    e)

    III

    you've gone all red — te has puesto todo colorado/toda colorada

    I got all wet — me mojé todo/toda

    I'm all ears — soy todo/toda oídos

    2) (each, apiece) ( Sport)
    a)
    b)

    the game had all but finishedprácticamente or ya casi había terminado el partido

    c)

    all for: to be all for something: I'm all for sex education — estoy totalmente a favor de la educación sexual

    d)

    all that — ( particularly) (usu neg)

    e)

    all the — (+ comp)

    it is all the more remarkable if you consider... — resulta aún or todavía más extraordinario si se tiene en cuenta...

    all the more so because... — tanto más cuanto que...; see also all out


    IV

    to give one's all — ( make supreme effort) dar* todo de sí; ( sacrifice everything) darlo* todo, dar* todo lo que se tiene

    [ɔːl] When all is part of a set combination, eg in all seriousness/probability, look up the noun. Note that all right has an entry to itself.
    1. ADJECTIVE
    1) todo

    it rained all day — llovió todo el día, llovió el día entero

    40% of all marriages end in divorce — el 40% de los matrimonios terminan en divorcio

    it would have to rain today, of all days! — ¡tenía que llover hoy justamente!

    for all their efforts, they didn't manage to score — a pesar de todos sus esfuerzos, no lograron marcar un tanto

    they chose him, of all people! — lo eligieron a él, como si no hubiera otros

    all those who disobey will be punished — todos aquellos que desobedezcan serán castigados

    all that and all that y cosas así, y otras cosas por el estilo

    sorry and all that, but that's the way it is — disculpas y todo lo demás, pero así son las cosas

    of all the...

    of all the luck! — ¡vaya suerte!

    of all the tactless things to say! — ¡qué falta de tacto!

    best, four 2., 2)
    2) (=any)

    it has been proved beyond all doubtse ha probado sin que quepa la menor duda

    2. PRONOUN
    a) (=everything) todo

    we did all we could to stop him — hicimos todo lo posible para detenerlo

    all is not lostliter or hum aún quedan esperanzas

    all of it — todo

    it took him all of three hours(=at least) le llevó tres horas enteras; iro (=only) le llevó ni más ni menos que tres horas

    she must be all of 16iro debe de tener al menos 16 años

    is that all?, will that be all? — ¿es eso todo?, ¿nada más?

    six o'clock? is that all? — ¿las seis? ¿nada más?

    that's all — eso es todo, nada más

    all is welltodo está bien

    best, once 1., 1)
    b) (=the only thing)

    all I can tell you is... — todo lo que puedo decirte es..., lo único que puedo decirte es...

    all that matters is that you're safe — lo único que importa es que estás a salvo

    2) (plural) todos mpl, todas fpl

    this concerns all of you — esto os afecta a todos (vosotros)

    they all say that — todos dicen lo mismo

    all who knew him loved him — todos los que le conocieron le querían

    the score is two all — van empatados a dos, el marcador es de empate a dos

    it's 30 all — (Tennis) treinta iguales

    above all sobre todo after all después de todo all but

    all but seven/twenty — todos menos siete/veinte

    all for nothing

    I rushed to get there, all for nothing — fui a toda prisa, todo para nada, fui a toda prisa, y total para nada

    all in all en general

    all in all, things turned out quite well — en general, las cosas salieron bastante bien

    we thought, all in all, it wasn't a bad idea — pensamos que, mirándolo bien, no era una mala idea

    all told en total and all

    the dog ate the sausage, mustard and all — el perro se comió la salchicha, mostaza incluida

    for all I care for all I know

    for all I know he could be dead — puede que hasta esté muerto, no lo sé

    for all I know, he could be right — igual hasta tiene razón, no lo sé

    if (...) at all

    I'll go tomorrow if I go at all — si es que voy, iré mañana

    it rarely rains here, if at all — aquí rara vez llueve, si es que llueve

    I'd like to see him today, if (it's) at all possible — me gustaría verlo hoy, si es del todo posible

    they won't attempt it, if they have any sense at all — si tienen el más mínimo sentido común, no lo intentarán

    in all it all

    she seemed to have it all: a good job, a happy marriage — parecía tenerlo todo: un buen trabajo, un matrimonio feliz

    it's all or nothing es todo o nada most of all sobre todo, más que nada no... at all not... at all

    you mean he didn't cry at all? — ¿quieres decir que no lloró nada?

    did you mention me at all? — ¿mencionaste mi nombre por casualidad?

    not at all! (answer to thanks) ¡de nada!, ¡no hay de qué!

    "are you disappointed?" - "not at all!" — -¿estás defraudado? -en absoluto

    3. ADVERB
    1) (=entirely) todo
    Make todo agree with the person or thing described:

    the children were all alonelos niños estaban completamente solos

    there were insects all around us — había insectos por todas partes

    I did it all by myself — lo hice completamente solo

    she was dressed all in black — iba vestida completamente de negro

    we shook hands all roundnos estrechamos todos las manos

    all along

    all along the street — a lo largo de toda la calle, por toda la calle

    all but (=nearly) casi

    he all but died — casi se muere, por poco se muere

    all for sth

    I'm all for giving children their independenceestoy completamente a favor de or apoyo completamente la idea de dar independencia a los niños

    all in (=all inclusive) (Brit) todo incluido; (=exhausted) * hecho polvo *

    the trip cost £200 all in — el viaje costó 200 libras, todo incluido

    after a day's skiing I was all in — después de un día esquiando, estaba hecho polvo * or rendido

    you look all in — se te ve rendido, ¡vaya cara de estar hecho polvo! *

    all out

    to go all out(=spare no expense) tirar la casa por la ventana; (Sport) emplearse a fondo

    all over

    all over the world you'll find... — en or por todo el mundo encontrarás...

    all the more...

    considering his age, it's all the more remarkable that he succeeded — teniendo en cuenta su edad, es aún más extraordinario que lo haya logrado

    she valued her freedom, all the more so because she had fought so hard for it — valoraba mucho su libertad, tanto más cuanto que había luchado tanto por conseguirla

    all too...

    all too soon, the holiday was over — cuando quisimos darnos cuenta las vacaciones habían terminado

    all up with all very...

    that's all very well but... — todo eso está muy bien, pero...

    not all there

    he isn't all there *no tiene todos los tornillos bien *, le falta algún tornillo *

    not all that... all-out, better I, 2.
    4.
    NOUN (=utmost)

    he had given her his all — (=affection) se había entregado completamente a ella; (=possessions) le había dado todo lo que tenía

    he puts his all into every game — se da completamente en cada partido, siempre da todo lo que puede de sí en cada partido

    5.
    COMPOUNDS

    the all clear N(=signal) el cese de la alarma, el fin de la alarma; (fig) el visto bueno, luz verde

    all clear! — ¡fin de la alerta!

    to be given the all clear (to do sth) recibir el visto bueno, recibir luz verde; (by doctor) recibir el alta médica or definitiva

    All Fools' Day N día m de los (Santos) Inocentes

    All Hallows' (Day) Ndía m de Todos los Santos

    All Saints' Day Ndía m de Todos los Santos

    All Souls' Day Ndía m de (los) Difuntos (Sp), día m de (los) Muertos (LAm)

    * * *

    I [ɔːl]
    1) (before n) todo, -da; (pl) todos, -das

    all kinds o sorts of people — todo tipo de gente

    all morning — toda la mañana, la mañana entera

    what's all this we hear about you leaving? — ¿qué es eso de que te vas?

    I might as well not bother for all the notice he takes — para el caso que me hace, más vale que ni me moleste

    we were dabbling in drink, drugs and all that — flirteábamos con la bebida, las drogas y todo eso or y todo lo demás; see also all III 3) d)

    2)
    b) ( any)

    II
    1) ( everything) (+ sing vb) todo

    all I can say is... — todo lo que puedo decir es..., lo único que puedo decir es...

    will that be all, madam? — ¿algo más señora?, ¿eso es todo, señora?

    all in good time — todo a su debido tiempo, cada cosa a su tiempo

    2)
    a) ( everyone) (+ pl vb) todos, -das

    she is the cleverest of all — es la más inteligente de todos/todas

    I don't intend to tell anyone, least of all her! — no pienso decírselo a nadie y a ella menos todavía

    3)

    all of: now that all of the children go to school ahora que todos los niños van al colegio; all of the cheese todo el queso; it took all of 20 years to complete it — se tardó 20 años enteros en acabarlo

    4) (after n, pron) todo, -da; (pl) todos, -das
    a)
    b)
    c)

    he ate it, skin and all — se lo comió con la cáscara y todo

    d)

    at all: they don't like him at all no les gusta nada; I'm not at all worried o worried at all no estoy preocupada en absoluto, no estoy para nada preocupada; thank you - not at all gracias - de nada or no hay de qué; she didn't feel at all well no se sentía nada bien; it's not bad at all, it's not at all bad no está nada mal; they'll come late, if they come at all vendrán tarde, si es que vienen; if (it's) at all possible — si fuera posible

    e)

    III

    you've gone all red — te has puesto todo colorado/toda colorada

    I got all wet — me mojé todo/toda

    I'm all ears — soy todo/toda oídos

    2) (each, apiece) ( Sport)
    a)
    b)

    the game had all but finishedprácticamente or ya casi había terminado el partido

    c)

    all for: to be all for something: I'm all for sex education — estoy totalmente a favor de la educación sexual

    d)

    all that — ( particularly) (usu neg)

    e)

    all the — (+ comp)

    it is all the more remarkable if you consider... — resulta aún or todavía más extraordinario si se tiene en cuenta...

    all the more so because... — tanto más cuanto que...; see also all out


    IV

    to give one's all — ( make supreme effort) dar* todo de sí; ( sacrifice everything) darlo* todo, dar* todo lo que se tiene

    English-spanish dictionary > all

  • 38 conocer

    v.
    conocer algo a fondo to know something well
    conocer bien un tema to know a lot about a subject
    darse a conocer to make oneself known
    dieron a conocer la noticia a través de la prensa they announced the news through the press
    Ellos conocen el lugar They know the place.
    ¿conoces a mi jefe? do you know o have you met my boss?
    conocer a alguien de vista to know somebody by sight
    conocer a alguien de oídas to have heard of somebody
    ¿de qué la conoces? how do you know her?
    María conoció a Ricardo en verano Mary met Richard in the summer.
    3 to get to know, to visit for the first time (lugar, país) (descubrir).
    no conozco Rusia I've never been to Russia
    me gustaría conocer Australia I'd like to go to o visit Australia
    * * *
    (c changes to zc before a and o)
    Present Indicative
    conozco, conoces, conoce, conemos, conocéis, conocen.
    Present Subjunctive
    Imperative
    conoce (tú), conozca (él/Vd.), conozcamos (nos.), conoced (vos.), conozcan (ellos/Vds.).
    * * *
    verb
    2) meet
    * * *
    1. VT
    1) [+ persona]
    a) (=saber quién es) to know

    ¿de qué lo conoces? — where do you know him from?

    ¿conoces a Pedro? — have you met Pedro?, do you know Pedro?

    no me conoce de nadahe doesn't know me from Adam

    la conozco de oídas — I've heard of her, I know of her

    lo conozco de vistaI know him by sight

    b) (=ver por primera vez) to meet
    c) (=saber cómo es) to get to know
    d) (=reconocer) to recognize, know

    te he conocido por el modo de andarI recognized o knew you from the way you walk

    2) (=tener conocimiento de) [+ método, resultado] to know; [+ noticia] to hear
    3) [+ país, ciudad]

    no conozco Buenos Aires — I've never been to Buenos Aires, I don't know Buenos Aires

    4) (=dominar) to know

    conoce cuatro idiomasshe speaks o knows four languages

    5) (=experimentar)
    6) (=distinguir) to know, tell

    conoce cuáles son buenos y cuáles maloshe knows o can tell which are good and which are bad

    7)

    dar a conocer — [+ información] to announce; [+ declaración, informe, cifras] to release

    dio a conocer sus intenciones — she announced her intentions, she made her intentions known

    darse a conocer — [persona] to become known, make a name for o.s.

    darse a conocer a algn — to make o.s. known to sb

    8) (Jur) [+ causa] to try
    2. VI
    1) (=saber)

    conocer de algo, ¿alguien conoce de algún libro sobre el tema? — does anybody know (of) a book on the subject?

    2) (Jur)

    conocer de o en una causa — to try a case

    3.
    See:
    CONOCER ► Conocer, aplicado a personas o cosas, se traduce generalmente por know: No conozco muy bien a su familia I don't know his family very well Nos conocemos desde que éramos pequeños We have known each other since we were little Conoce Manchester como la palma de la mano He knows Manchester like the back of his hand ► Sin embargo, cuando queremos indicar que se trata del primer encuentro, se debe utilizar meet: La conocí en una fiesta I (first) met her at a party ¿Conoces a Carmen? Ven que te la presento Have you met Carmen? Come and I'll introduce you Para otros usos y ejemplos ver la entrada
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) < persona> to know; ( por primera vez) to meet; <ciudad/país> to know

    ¿conoces a Juan? — do you know o have you met Juan?

    lquiero que conozcas a mi novi — oI want you to meet my boyfrien; ( aprender cómo es) <persona/ciudad> to get to know

    d¿conoces Irlanda — do you know o? have you been to Ireland

    2) (estar familiarizado con, dominar) <tema/autor/obra> to know, be familiar with; < lengua> to speak, know
    3)
    a) ( saber de la existencia de) to know, know of

    conocían sus actividadesthey knew of o about his activities

    b)

    dar a conocer — (frml) <noticia/resultado> to announce; <identidad/intenciones> to reveal

    darse a conocer persona to make oneself known

    4) ( reconocer) to recognize*
    5) ( experimentar) < crisis> to experience; <desarrollo/cambio> to undergo; < revolución> to see
    7) (Der) <causa/caso> to try
    8) (arc) ( tener trato carnal con) to know (arch)
    2.
    1) ( saber)

    conocer de algode tema/materia to know about something

    2) (Der)
    3.
    conocerse v pron
    1) (recípr) ( tener cierta relación con) to know each other; ( por primera vez) to meet; ( aprender cómo se es) to get to know each other
    2) (refl)
    a) ( aprender cómo se es) to get to know oneself
    b) ( saber cómo se es) to know oneself
    3) (enf) (fam) ( estar familiarizado con) to know
    * * *
    = be aware of, be cognisant of, know, learn, get to know, make + aware, become + cognisant of, gain + a sense of, be privy to, find out.
    Ex. Although this may seem an obvious statement, there are many instances when the searcher is not fully aware of what can or might be retrieved.
    Ex. The second aspect of institutional behavior we need to be cognizant of involves the notion the further institutions move into their life-cycles, the more they demonstrate the characteristics of a closed system.
    Ex. However, in general, it is unreasonable to expect a user to know the ISBN of a book.
    Ex. 'I'd be disappointed to learn that my boss or subordinates -- or peers for that matter -- told tales out of school about me to others'.
    Ex. She still had more than two weeks in which to return to Deuxville, settle in and find an apartment, and get to know the city.
    Ex. Libraries need to be made aware of all possible networking options, the benefits of the lesser known OSI suite of protocols and the requirements for establishing an OSI environment.
    Ex. Becoming cognizant of these retail promotional tools is the first step -- the fun part is adopting successful ones!.
    Ex. The best way of gaining some sense of what life used to be like is through the literature of the time.
    Ex. Even individual models vary from others by the same manufacturer; but that isn't something I can advise on, I' m not privy to the information.
    Ex. For example, a person can consult the system holdings files to find out whether a library in the network owns a copy of the document.
    ----
    * ayudar a conocer mejor = advance + understanding.
    * conocer a Alguien = meet + Alguien.
    * conocer a ciencia cierta = know for + certain, know for + sure, know for + a fact.
    * conocer al dedillo = know + Nombre + off pat.
    * conocer Algo al dedillo = know + Nombre + inside-out, learn + Nombre + inside-out.
    * conocer Algo como la palma de + Posesivo + mano = know + Algo + like the back of + Posesivo + hand.
    * conocer Algo de cabo a rabo = know + Nombre + inside-out.
    * conocer bien = be knowledgeable about, be alert to.
    * conocer como = designate as.
    * conocer cómo piensa Alguien = get + inside the mind of.
    * conocer con certeza = know for + certain, know for + sure.
    * conocer de algún modo = know + on some grounds.
    * conocer de antemano = foreknow.
    * conocer de carretilla = know + Nombre + off pat.
    * conocer de lo que Alguien o Algo es capaz = have + Nombre + figured out.
    * conocer de memoria = know + Nombre + off pat.
    * conocer de primera mano = know + first-hand.
    * conocer + desafortunadamente = be painfully aware of.
    * conocer de seguro = know for + certain, know for + sure.
    * conocer (el) mundo = travel around + the world.
    * conocer la noticia = learn + the news.
    * conocer la verdad = discern + the truth.
    * conocer lo que Alguien o Algo es capaz de hacer = have + Nombre + figured out.
    * conocer mejor = gain + a better understanding, gain + a greater understanding.
    * conocer muy bien = be fully aware of.
    * conocer muy bien la materia = know + Posesivo + stuff.
    * conocer personalmente = meet + in person, meet + face to face.
    * conocer por experiencia = know (by/from) + experience.
    * conocerse como = call, be known as, dub.
    * conocérsele así por = get + Posesivo + name from.
    * conocer vida = see + the world.
    * conócete a ti mismo = know + thyself.
    * dar a conocer = bring to + the attention, communicate, publicise [publicize, -USA], report, articulate, make + known.
    * dar Algo a conocer = get + the word out.
    * no conocer a Alguien de nada = not know + Pronombre + from Adam.
    * no conocer a Alguien para nada = not know + Pronombre + from Adam.
    * No importa lo que se conoce, sino a quién se conoce = It's not what you know, but who you know.
    * quedar mucho por conocer = there + be + a great deal yet to be learned, there + be + still a great deal to be learned.
    * sin conocer = ignorant of.
    * tal como lo conocemos = as we know it.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1) < persona> to know; ( por primera vez) to meet; <ciudad/país> to know

    ¿conoces a Juan? — do you know o have you met Juan?

    lquiero que conozcas a mi novi — oI want you to meet my boyfrien; ( aprender cómo es) <persona/ciudad> to get to know

    d¿conoces Irlanda — do you know o? have you been to Ireland

    2) (estar familiarizado con, dominar) <tema/autor/obra> to know, be familiar with; < lengua> to speak, know
    3)
    a) ( saber de la existencia de) to know, know of

    conocían sus actividadesthey knew of o about his activities

    b)

    dar a conocer — (frml) <noticia/resultado> to announce; <identidad/intenciones> to reveal

    darse a conocer persona to make oneself known

    4) ( reconocer) to recognize*
    5) ( experimentar) < crisis> to experience; <desarrollo/cambio> to undergo; < revolución> to see
    7) (Der) <causa/caso> to try
    8) (arc) ( tener trato carnal con) to know (arch)
    2.
    1) ( saber)

    conocer de algode tema/materia to know about something

    2) (Der)
    3.
    conocerse v pron
    1) (recípr) ( tener cierta relación con) to know each other; ( por primera vez) to meet; ( aprender cómo se es) to get to know each other
    2) (refl)
    a) ( aprender cómo se es) to get to know oneself
    b) ( saber cómo se es) to know oneself
    3) (enf) (fam) ( estar familiarizado con) to know
    * * *
    = be aware of, be cognisant of, know, learn, get to know, make + aware, become + cognisant of, gain + a sense of, be privy to, find out.

    Ex: Although this may seem an obvious statement, there are many instances when the searcher is not fully aware of what can or might be retrieved.

    Ex: The second aspect of institutional behavior we need to be cognizant of involves the notion the further institutions move into their life-cycles, the more they demonstrate the characteristics of a closed system.
    Ex: However, in general, it is unreasonable to expect a user to know the ISBN of a book.
    Ex: 'I'd be disappointed to learn that my boss or subordinates -- or peers for that matter -- told tales out of school about me to others'.
    Ex: She still had more than two weeks in which to return to Deuxville, settle in and find an apartment, and get to know the city.
    Ex: Libraries need to be made aware of all possible networking options, the benefits of the lesser known OSI suite of protocols and the requirements for establishing an OSI environment.
    Ex: Becoming cognizant of these retail promotional tools is the first step -- the fun part is adopting successful ones!.
    Ex: The best way of gaining some sense of what life used to be like is through the literature of the time.
    Ex: Even individual models vary from others by the same manufacturer; but that isn't something I can advise on, I' m not privy to the information.
    Ex: For example, a person can consult the system holdings files to find out whether a library in the network owns a copy of the document.
    * ayudar a conocer mejor = advance + understanding.
    * conocer a Alguien = meet + Alguien.
    * conocer a ciencia cierta = know for + certain, know for + sure, know for + a fact.
    * conocer al dedillo = know + Nombre + off pat.
    * conocer Algo al dedillo = know + Nombre + inside-out, learn + Nombre + inside-out.
    * conocer Algo como la palma de + Posesivo + mano = know + Algo + like the back of + Posesivo + hand.
    * conocer Algo de cabo a rabo = know + Nombre + inside-out.
    * conocer bien = be knowledgeable about, be alert to.
    * conocer como = designate as.
    * conocer cómo piensa Alguien = get + inside the mind of.
    * conocer con certeza = know for + certain, know for + sure.
    * conocer de algún modo = know + on some grounds.
    * conocer de antemano = foreknow.
    * conocer de carretilla = know + Nombre + off pat.
    * conocer de lo que Alguien o Algo es capaz = have + Nombre + figured out.
    * conocer de memoria = know + Nombre + off pat.
    * conocer de primera mano = know + first-hand.
    * conocer + desafortunadamente = be painfully aware of.
    * conocer de seguro = know for + certain, know for + sure.
    * conocer (el) mundo = travel around + the world.
    * conocer la noticia = learn + the news.
    * conocer la verdad = discern + the truth.
    * conocer lo que Alguien o Algo es capaz de hacer = have + Nombre + figured out.
    * conocer mejor = gain + a better understanding, gain + a greater understanding.
    * conocer muy bien = be fully aware of.
    * conocer muy bien la materia = know + Posesivo + stuff.
    * conocer personalmente = meet + in person, meet + face to face.
    * conocer por experiencia = know (by/from) + experience.
    * conocerse como = call, be known as, dub.
    * conocérsele así por = get + Posesivo + name from.
    * conocer vida = see + the world.
    * conócete a ti mismo = know + thyself.
    * dar a conocer = bring to + the attention, communicate, publicise [publicize, -USA], report, articulate, make + known.
    * dar Algo a conocer = get + the word out.
    * no conocer a Alguien de nada = not know + Pronombre + from Adam.
    * no conocer a Alguien para nada = not know + Pronombre + from Adam.
    * No importa lo que se conoce, sino a quién se conoce = It's not what you know, but who you know.
    * quedar mucho por conocer = there + be + a great deal yet to be learned, there + be + still a great deal to be learned.
    * sin conocer = ignorant of.
    * tal como lo conocemos = as we know it.

    * * *
    conocer [E3 ]
    ■ conocer (verbo transitivo)
    A
    1 saber cómo es
    2 estar familiarizado con
    3 dominar
    B saber de la existencia de
    C
    1 conocer por primera vez
    2 aprender cómo es
    3 dar a conocer
    D reconocer
    E experimentar
    F verbo impersonal
    G Derecho: una causa
    H tener trato carnal con
    ■ conocer (verbo intransitivo)
    A conocer de algo
    B Derecho: de una causa
    C conocer: enfermo
    ■ conocerse (verbo pronominal)
    A
    1 tener cierta relación con
    2 conocerse por primera vez
    3 aprender cómo se es
    B
    1 llegar a saber cómo se es
    2 conocerse a uno mismo
    C estar familiarizado con
    vt
    A
    1 (saber cómo es, tener cierta relación con) to know
    ¿conoces a Juan? — no, mucho gusto do you know o have you met Juan? — no, pleased to meet you
    no lo conozco de nada I don't know him at all, I don't know him from Adam ( colloq)
    dijo que te conocía de oídas he said he'd heard of you
    lo conozco de nombre I know the name
    te conozco como si te hubiera parido ( fam); I can read you like a book
    conoce sus limitaciones he is aware of o he knows his limitations
    su generosidad es de todos conocida her generosity is well known
    trabajamos juntos dos años pero nunca llegué a conocerlo we worked together for two years but I never really got to know him
    conozco muy bien a ese tipo de persona I know that sort of person only too well
    2 (estar familiarizado con) ‹tema/autor/obra› to know, be familiar with
    ¿conoces su música? are you familiar with o do you know his music?
    ¿conoces Irlanda? do you know o have you been to Ireland?
    conozco el camino I know the way
    3
    (dominar): conoce muy bien su oficio she's very good at her job
    conoce tres idiomas a la perfección she's completely fluent in three languages, she speaks three languages fluently
    B (saber de la existencia de) to know, know of
    ¿conoces algún método para quitar estas manchas? do you know (of) any way of getting these stains out?
    no se conoce ningún remedio there is no known cure
    no conocía esa faceta de su carácter I didn't know that side of his character
    ¡qué vestido tan bonito, no te lo conocía! what a lovely dress! I've never seen you in it before
    no le conozco ningún vicio he doesn't have any vices as far as I know
    conocían sus actividades, pero no había pruebas they knew of o about his activities but there was no proof
    C
    1 (por primera vez) ‹persona› to meet
    quiero que conozcas a mis padres I want you to meet my parents
    2 (aprender cómo es) ‹persona/ciudad› to get to know
    quiere viajar y conocer mundo she wants to travel and see the world
    es la mejor manera de conocer la ciudad it's the best way to get to know the city
    me encantaría conocer tu país I'd love to visit your country
    más vale malo conocido que bueno por conocer better the devil you know than the devil you don't
    3
    dar a conocer ( frml); ‹noticia/resultado› to announce;
    ‹identidad/intenciones› to reveal
    todavía no se han dado a conocer los resultados the results have still not been announced o released
    estuvo allí pero no se dio a conocer he was there but he didn't tell people who he was o but he didn't make himself known
    el libro que lo dio a conocer como poeta the book which established his reputation as a poet
    D (reconocer) to recognize*
    te conocí por la voz I recognized your voice, I knew it was you by your voice
    E
    (experimentar): una de las peores crisis que ha conocido el país one of the worst crises the country has known
    una industria que ha conocido un desarrollo desigual an industry which has undergone a period of uneven development
    la primera revolución de las que conocería el siglo veinte the first revolution that the twentieth century was to see
    F ( impers)
    (notar): se conoce que no están en casa they're obviously not at home
    se conoce que ya llevaba algún tiempo enfermo apparently he'd been ill for some time
    se conoce que ha estado llorando you can tell o see he's been crying
    G ( Derecho) ‹causa/caso› to try
    ■ conocer
    vi
    A (saber) conocer DE algo to know ABOUT sth
    conoce del tema she knows about the subject
    B ( Der):
    conocer de or en una causa/un caso to try a case
    C
    «enfermo»: está muy mal, ya no conoce he's in a bad way, he's not recognizing people
    A ( recípr)
    1 (tener cierta relación con) to know each other
    nos conocemos desde niños we've known each other since we were children
    ya nos conocemos we already know each other, we've already met
    3 (aprender cómo se es) to get to know each other
    B ( refl)
    1 (llegar a saber cómo se es) to get to know oneself
    2 (a uno mismo) to know oneself, know what one is like
    se conoce todas las discotecas de la ciudad he knows every disco in town
    * * *

     

    conocer ( conjugate conocer) verbo transitivo
    1 persona to know;
    ( por primera vez) to meet;
    ciudad/país to know;
    ¿conoces a Juan? do you know/have you met Juan?;

    te conocía de oídas he'd heard of you;
    lo conozco de nombre I know the name;
    conocer a algn de vista to know sb by sight;
    es de todos conocido he's well known;
    quiero que conozcas a mi novio I want you to meet my boyfriend;
    nunca llegué a conocerlo bien I never really got to know him;
    ¿conoces Irlanda? do you know Ireland? o have you been to Ireland?;
    quiere conocer mundo she wants to see the world;
    me encantaría conocer tu país I'd love to visit your country
    2 (estar familiarizado con, dominar) ‹tema/autor/obra to know, be familiar with;
    lengua to speak, know
    3

    conocían sus actividades they knew of o about his activities

    b)

    dar a conocer (frml) ‹noticia/resultado to announce;


    identidad/intenciones to reveal;

    intentó no darse a conocer he tried to keep his identity a secret
    4 ( reconocer) to recognize( conjugate recognize);

    5 ( impers) ( notar):

    se conoce que ya llevaba algún tiempo enfermo apparently he'd been ill for some time
    verbo intransitivo ( saber) conocer de algo ‹de tema/materia› to know about sth
    conocerse verbo pronominal
    1 ( recípr) ( tener cierta relación con) to know each other;
    ( por primera vez) to meet;
    ( aprender cómo se es) to get to know each other
    2 ( refl)


    conocer verbo transitivo
    1 to know
    2 (por primera vez) to meet
    3 (reconocer) to recognize
    ♦ Locuciones: dar a conocer, (hacer público) to make known
    darse a conocer, to make one's name
    ' conocer' also found in these entries:
    Spanish:
    dar
    - dominar
    - ensombrecerse
    - notoriamente
    - paño
    - percal
    - pormenor
    - sacar
    - conozca
    - dedillo
    - desconocer
    - malo
    - palma
    - palmo
    - presentar
    English:
    acquaint
    - acquaintance
    - announce
    - devil
    - familiar
    - hear of
    - know
    - meet
    - name
    - sight
    - survey
    - acquainted
    - come
    - disclaim
    - fit
    - get
    - hand
    - high
    - taste
    - wander
    * * *
    vt
    1. [saber cosas acerca de] to know;
    conoce la mecánica del automóvil he knows a lot about car mechanics;
    conoce el ruso a la perfección he's fluent in Russian;
    conocen todo lo que pasa en el pueblo they know (about) everything that goes on in the village;
    ¿conoces alguna forma más rápida de hacerlo? do you know a quicker way to do it?;
    no conozco bien este tema I'm not familiar with this subject;
    Fam
    conoce el tema al dedillo she knows the subject inside out;
    conocer algo a fondo to know sth well;
    dieron a conocer la noticia a través de la prensa they announced the news through the press;
    su segunda película lo dio a conocer o [m5] se dio a conocer con su segunda película como el gran director que es his second movie o Br film achieved recognition for him as the great director that he is;
    Juan enseguida se dio a conocer a mi amiga Juan immediately introduced himself to my friend;
    fue, como es de todos conocido, una difícil decisión it was, as everyone knows, a difficult decision;
    su amabilidad es de todos conocida everyone knows how kind he is, he is well-known for his kindness
    2. [lugar, país] [descubrir] to get to know, to visit for the first time;
    [desde hace tiempo] to know;
    no conozco Rusia I've never been to Russia;
    me gustaría conocer Australia I'd like to go to o visit Australia;
    conoce la región como la palma de su mano she knows the region like the back of her hand;
    a los veinte años se marchó a conocer mundo at the age of twenty he went off to see the world;
    ¿te acompaño? – no hace falta, conozco el camino shall I go with you? – there's no need, I know the way
    3. [a una persona] [por primera vez] to meet;
    [desde hace tiempo] to know;
    ¿conoces a mi jefe? do you know o have you met my boss?;
    lo conocí cuando era niño I first met him when he was a child;
    tienes que conocer a mi hermana I must introduce you to my sister;
    conocer a alguien a fondo to know sb well;
    conocer a alguien de nombre to know sb by name;
    conocer a alguien de oídas to have heard of sb;
    conocer a alguien de vista to know sb by sight;
    ¿de qué la conoces? how do you know her?;
    no la conozco de nada I've never met her before, I don't know her at all
    4. [reconocer]
    conocer a alguien (por algo) to recognize sb (by sth);
    lo conocí por su forma de andar I recognized him by the way he walked
    5. [experimentar]
    ésta es la peor sequía que ha conocido África this is the worst drought Africa has ever had o known;
    el último conflicto que ha conocido la región the latest conflict witnessed by the region;
    la empresa ha conocido un crecimiento espectacular the company has seen o experienced spectacular growth
    6. Anticuado o Hum [sexualmente]
    conocer carnalmente a to have carnal knowledge of;
    hasta los treinta años no conoció varón she had never been with a man until she was thirty
    7. Der [causa] to try;
    el tribunal que conoce el caso se pronunciará mañana the court trying the case will announce its verdict tomorrow
    vi
    1.
    conocer de [saber] to know about;
    no te preocupes, que conoce del tema don't worry, he knows (about) the subject
    2. Der
    conocer de to try;
    conocer de una causa to try a case;
    será juzgado por el tribunal que conoce de casos de terrorismo he will be tried by the court that deals with cases relating to terrorism
    * * *
    I v/t
    1 know;
    dar a conocer make known;
    darse a conocer reveal one’s identity; de artista become famous
    2 por primera vez meet
    3 tristeza, amor etc experience, know
    4 ( reconocer) recognize
    II v/i
    :
    conocer de know about
    * * *
    conocer {18} vt
    1) : to know, to be acquainted with
    ya la conocí: I've already met him
    2) : to meet
    3) reconocer: to recognize
    * * *
    1. (en general) to know [pt. knew; pp. known]
    ¿conoces a Marc? do you know Marc?
    ¿conoces Bilbao? do you know Bilbao? / have you ever been to Bilbao?
    2. (por primera vez persona) to meet [pt. & pp. met]
    3. (reconocer) to recognize

    Spanish-English dictionary > conocer

  • 39 llevar

    v.
    1 to take.
    llevar algo/a alguien a to take something/somebody to
    me llevó en coche he drove me there
    El bus llevó a María The bus got Mary there.
    2 to carry.
    llevaban en hombros al entrenador they were carrying the coach on their shoulders
    El bus lleva mercadería para vender The bus carries goods for selling.
    Esa frase lleva mala intención That phrase carries bad intention.
    3 to wear.
    llevo gafas I wear glasses
    no llevo dinero I haven't got any money on me
    4 to have.
    llevar el pelo largo to have long hair
    llevas las manos sucias your hands are dirty
    5 to handle, to deal with.
    lleva la contabilidad she keeps the books
    6 to keep.
    llevar el paso to keep in step
    7 to deal or cope with.
    llevar algo bien/mal to deal o cope with something well/badly
    ¿cómo lo llevas? (informal) how are you getting on?
    8 to be wearing, to have, to wear.
    LLeva un buen traje He is wearing a nice suit.
    9 to lead, to live.
    Lleva un vida muy triste He leads a very sad life.
    10 to convey.
    Su gesto lleva amor His gesture conveys love.
    11 to take up.
    Ella llevó ciencias el año pasado She took up Science last year.
    12 to have been.
    Llevo viviendo mucho tiempo aquí I have been living a long time here.
    * * *
    1 (gen) to take
    te llevo en coche I'll take you in the car, I'll give you a lift
    2 (tener) to have; (tener encima) to have, carry
    ¿qué llevas ahí? what's that you've got there?
    ¿cuánto dinero llevas? how much money have you got on you?
    3 (prenda) to wear, have on
    4 (aguantar) to cope with
    ¿cómo lleva lo de quedarse sin trabajo? how's he coping with losing his job?
    5 (dirigir) to be in charge of
    ¿quién lleva el tema de los pedidos? who's in charge of orders?
    6 (conducir - coche) to drive; (moto) - to ride
    8 (libros, cuentas) to keep
    9 (años) to be older
    10 (vida) to lead
    11 (tiempo, esfuerzo) to take
    12 (compás, paso, ritmo) to keep
    contigo no bailo, no sabes llevar el paso I'm not dancing with you, you can't keep in step
    13 familiar (cobrar) to charge
    ¿cuánto te llevaron por la reparación? how much did they charge you for the repairs?
    1 llevar a (conducir) to take, lead
    y esto, ¿adónde nos lleva? and where will this lead us?
    2 llevar a + inf (inducir) to lead to, make
    esto me lleva a pensar que... this leads me to think that...
    ¿qué lo llevó a actuar así? what made him act like that?
    3 llevar + participio to have
    1 (obtener) to get; (ganar) to win
    2 (recibir) to get
    3 (estar de moda) to be fashionable
    4 (entenderse) to get on ( con, with), get along ( con, with)
    5 MATEMÁTICAS to carry over
    \
    dejarse llevar por... to be influenced by..., get carried away with...
    llevar a la práctica to put into practice
    llevar adelante to carry out
    llevar la cuenta de to keep track of
    llevar las de + inf to be likely to + inf
    llevarse a matar to be at daggers drawn
    llevarse por delante (gen) to carry away, sweep away 2 (viento) to blow away 3 (coche) to run over
    * * *
    verb
    2) take, take away
    3) wear
    4) endure, bear
    - llevarse
    * * *
    Para las expresiones llevar adelante, llevar la contraria, llevar las de perder, llevar a la práctica, llevar a término, llevar ventaja, ver la otra entrada.
    1. VERBO TRANSITIVO
    1) (=transportar) [con los brazos] to carry; [indicando el punto de destino] to take; [en vehículo] to transport

    "comida para llevar" — "food to take away", "take-away food"

    ¿es para llevar? — is it to take away?

    2) (=llevar puesto) to wear

    ¿hay que llevar corbata a la reunión? — do we have to wear a tie to the meeting?

    llevaba puesto un sombrero muy raro — she had a very odd hat on, she was wearing a very odd hat

    3) (=llevar encima)

    ¡la que llevaba encima aquella noche! — * he was really smashed that night! *

    4) (=tener)
    a) [+ barba, pelo] to have
    b) [+ adorno, ingrediente] to have

    lleva un rótulo que dice... — it has a label (on it) which says...

    ¿qué lleva el pollo que está tan bueno? — what's in this chicken that makes it taste so good?

    c) [+ armas, nombre, título] to have, bear frm

    el libro lleva el título de... — the book has the title of..., the book is entitled...

    5) [+ persona]
    a) (=acompañar, conducir) to take

    ¿adónde me llevan? — where are you taking me?

    a ver ¿cuándo me llevas a cenar? — when are you going to take me out for a meal?

    b) [en coche] to drive

    Sofía nos llevó a casa — Sofía gave us a lift home, Sofía drove us home

    yo voy en esa dirección, ¿quieres que te lleve? — I'm going that way, do you want a lift?

    6) (=conducir)
    a) [+ vehículo] to drive
    b) [+ persona, entidad]

    llevó a su empresa a la bancarrota — he caused his company to go bankrupt, he bankrupted his company

    [dejarse] llevar — to get carried away

    no te dejes llevar por las apariencias — don't be taken in {o} deceived by appearances

    si te dejas llevar por él, acabarás mal — if you fall in with him, you'll be in trouble

    7) (=dirigir) [+ negocio, tienda] to run

    llevar la [casa] — to run the household

    ¿quién lleva la [cuenta]? — who is keeping count?

    llevar las cuentas {o} los libros — (Com) to keep the books

    llevar una [materia] — Méx to study a subject

    compás 1)
    8) (=aportar) to bring
    9) (=adelantar en)
    10) (=inducir)

    llevar a algn a creer que... — to lead sb to think that..., make sb think that...

    esto me lleva a pensar que... — this leads me to think that...

    11) (=tolerar)

    ¿cómo lleva lo de su hijo? — how's she coping with what happened to her son?

    12) [indicando tiempo]
    a) (=haber estado) to be

    ¿cuánto tiempo llevas aquí? — how long have you been here?

    b) (=tardar) to take
    13) (=cobrar) to charge

    no quería llevarme nada — he didn't want to charge me, he didn't want to take any money

    14) (=ir por)

    ¿qué dirección llevaba? — what direction was he going in?, which way was he going?

    lleva [camino] de ser como su padre — it looks like he's going to turn out just like his father

    15) [+ vida] to lead

    llevar una vida tranquila — to live {o} lead a quiet life

    16) + participio
    17) (=producir) (Com, Econ) to bear; (Agr) to bear, produce

    los bonos llevan un 8% de interés — the bonds pay {o} bear interest at 8%

    no lleva fruto este año — it has no fruit this year, it hasn't produced any fruit this year

    2.
    VERBO INTRANSITIVO [carretera] to go, lead

    esta carretera lleva a La Paz — this road goes {o} leads to La Paz

    3.
    See:
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1)
    a) ( de un lugar a otro) to take

    ¿qué llevas en el bolso? — what have you got in your bag?

    comida para llevartake out (AmE) o (BrE) takeaway meals

    b) ( transportar) to carry
    c) < persona> to take
    d) ( tener consigo) to have
    2)
    a) (guiar, conducir) to take

    nos llevaron por un senderothey led o took us along a path

    la llevaba de la mano — I/he was holding her hand

    b) (impulsar, inducir) to lead

    esto me lleva a pensar que... — this leads me to believe that...

    ¿qué la llevó a hacerlo? — what made her do it?

    3) <ropa/perfume/reloj> to wear
    4) ( tener) to have

    una canción que lleva por título `Rencor' — a song entitled `Rencor'

    5) ( tener a su cargo) <negocio/tienda> to run; < caso> to handle
    6)
    a) ( conducir) < vehículo> to drive; < moto> to ride
    b) < pareja> ( al bailar)

    no sé bailar - no importa, yo te llevo — I can't dance - it doesn't matter, I'll lead

    7) < vida> to lead

    llevar una vida tranquila/muy ajetreada — to lead a quiet/very hectic life; (+ compl)

    ¿cómo lleva lo del divorcio? - lo lleva muy mal — how is she coping with the divorce? - she's taking it very badly

    8) (seguir, mantener)

    llevar el ritmo or el compás — to keep time

    ¿llevas la cuenta de lo que te debo? — are you keeping track of what I owe you?

    ¿qué dirección llevaban? — which direction were they going in?

    9)
    a) ( requerir) to take

    lleva tiempo hacerlo bien — it takes time to do it well; (+ me/te/le etc)

    b) (tener como ingrediente, componente)

    ¿qué lleva esta sopa? — what's in this soup?

    10) (aventajar, exceder en) (+ me/te/le etc)
    11) (Esp) ( cobrar) to charge
    2.
    llevar v aux

    llevar las de ganar/de perder — to be likely to win/lose

    3.
    llevar vi
    a) camino/carretera to go, lead
    b) ( al bailar) to lead
    4.
    llevarse v pron
    1)
    a) ( a otro lugar) to take

    ¿quién se llevó mi paraguas? — who took my umbrella?

    b) <premio/dinero> to win
    c) (quedarse con, comprar) to take

    ¿cuántos se quiere llevar? — how many would you like?

    d) (Mat) to carry

    9 y 9 son 18, me llevo una — 9 plus 9 is 18, carry one

    e) (Arg) < asignatura> to carry over
    2) ( dirigir)
    3) <susto/regañina> to get
    4)
    * * *
    = bear, bring, carry, lead, lug off, steer, engage, escort, lead + Pronombre + down the road to, take along, tote.
    Ex. Examples of homographs are: bear (to carry, or an animal) and score (music, football or to cut).
    Ex. Subject experts may bring a more informed and critical eye to document analysis.
    Ex. Cable TV systems have now been introduced in the United States that have the technical ability to carry two-way signals.
    Ex. A book index is an alphabetically arranged list of words or terms leading the reader to the numbers of pages on which specific topics are considered, or on which specific names appear.
    Ex. The whole affair, assembled and compressed, could be lugged off in a moving van.
    Ex. They decided that they had to set up information and referral services to steer people to the correct agency.
    Ex. And literature is part of that essential human behavior; it engages us in pre-enactments and re-enactments.
    Ex. Their work included escorting clients to other agencies.
    Ex. The catalog's deterioration is leading us down the road to lesser quality library service.
    Ex. When you're crunched for time, take along snacks that pack a wallop, nutritionally speaking.
    Ex. These bags are the best way to tote around your books, groceries, beach stuff, or even your puppy.
    ----
    * agua + llevar = wash away.
    * Algo que lleva mucho tiempo de hacer = time-consuming [time consuming].
    * comida para llevar = takeaway meal, take-out meal, take-out.
    * correr como alma que lleva el diablo = run for + Posesivo + life.
    * cuando el río suena, agua lleva = there's no smoke without fire, where there's smoke there's fire.
    * dejarse llevar = become + carried away by, drift along, drift, coast along, go with + the flow, let + go, go along with + the flow.
    * dejarse llevar fácilmente = be easily led.
    * dejarse llevar (por) = fall + victim to, give + way (to).
    * dejarse llevar por el instinto = fly by + the seat of + Posesivo + pants.
    * dejarse llevar por el pánico = panic.
    * dejarse llevar por la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.
    * el camino que lleva a = a/the doorway to.
    * el llevar = carrying.
    * el sendero que lleva a = a/the doorway to.
    * encargado de llevar a cabo = implementor [implementer].
    * encargado de llevar el marcador = scorer.
    * flor para llevar en el ojal = boutonniere.
    * la edad se lleva en el alma = you are as old as you feel.
    * la senda que lleva a = a/the doorway to.
    * llevando sobrepelliz = surpliced.
    * llevar a = lead on to, lead up to, result (in), take + Nombre + back to, usher into.
    * llevar a Algo a una nueva dimensión = take + Nombre + into a new dimension.
    * llevar a Alguien a juicio = bring + lawsuit against + Alguien, take + legal action, take + legal proceedings.
    * llevar a Alguien al límite = push + Alguien + over the edge, drive + Alguien + over the edge.
    * llevar a buen término = bring to + a close.
    * llevar a cabo = accomplish, carry out, conduct, execute, go about, implement, proceed, effect, realise [realize, -USA], transact, carry through, press forward (with).
    * llevar a cabo actividades = conduct + business.
    * llevar a cabo una acción = effect + execution.
    * llevar a cabo una actividad = conduct + activity.
    * llevar a cabo una actuación común = make + a concerted effort.
    * llevar a cabo una iniciativa = take + initiative.
    * llevar a cabo una misión = accomplish + mission.
    * llevar a cabo una orden = execute + command.
    * llevar a cabo una redada = swoop.
    * llevar a cabo una serie de pasos anteriormente realizados = execute + steps.
    * llevar a cabo un atraco = pull off + heist.
    * llevar a cabo un proyecto = carry out + project, undertake + project, develop + project.
    * llevar a cabo un robo = execute + theft, pull off + heist.
    * llevar a casa = bring + home.
    * llevar a conclusiones erróneas = mislead.
    * llevar a confusión = lead to + confusion.
    * llevar a cotas más altas = raise to + greater heights, take + Nombre + to greater heights.
    * llevar adelante = go ahead with, carry on, carry out.
    * llevar a engaño = be misleading, be deceiving.
    * llevar a + Estado Emocional = send into + Estado Emocional.
    * llevar a hablar de una cuestión = bring up + issue.
    * llevar a hombros = carry + Nombre + shoulder-high.
    * llevar a juicio = prosecute, sue, file + suit against, bring + a suit against, litigate, bring + criminal charges against, file + lawsuit against, take + Nombre + to court, bring + Nombre + to justice, put on + trial, try.
    * llevar a la bancarrota = bankrupt.
    * llevar a la conclusión = lead to + the conclusion.
    * llevar a la ficción = fictionalise [fictionalize, -USA].
    * llevar a la práctica = practise [practice, -USA], put into + practice, put into + practical effect, carry out, put into + effect.
    * llevar a la práctica una decisión = implement + decision.
    * llevar a la quiebra = bankrupt.
    * llevar Algo/Alguien a = usher + Nombre + into.
    * llevar Algo a sus últimas consecuencias = take + Nombre + to its ultimate conclusion.
    * llevar Algo demasiado lejos = push + Nombre + too far.
    * llevar Algo hasta el final = carry + Nombre + to the end.
    * llevar al hospital con toda urgencia = rush + Nombre + to hospital.
    * llevar al hospital de bulla y corriendo = rush + Nombre + to hospital.
    * llevar al hospital urgentemente = rush + Nombre + to hospital.
    * llevar al juzgado = take + Nombre + to court.
    * llevar al límite = stretch.
    * llevar a los tribunales = take + Nombre + to court.
    * llevar al poder = bring + Nombre + to power.
    * llevar aquí + Expresión Temporal = have been around + Expresión Temporal.
    * llevar a remolque = take in + tow.
    * llevar a tomar una decisión = lead (up) to + decision.
    * llevar aún más lejos = take + one stage further, progress + one stage further, carry + one stage further, develop + one stage further, take + a step further, extend + one step further, carry + one step further, take + one step further.
    * llevar camino de enfrentamiento con = be on a collision course with.
    * llevar consigo = carry around.
    * llevar el compás = beat + time.
    * llevar el mando = rule + the roost.
    * llevar el peso = undertake + burden.
    * llevar el sello de = bear + the imprint of, bear + the mark(s) of, bear + the stamp of, bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar el sello distintivo de = bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar en autobús = bus.
    * llevar en camión = truck.
    * llevar en volandas = carry + Nombre + shoulder-high.
    * llevar + Expresión Temporal = take + Expresión Temporal.
    * llevar la antorcha = carry + the torch.
    * llevar la batuta = call + the shots, be the boss, call + the tune, rule + the roost, set + the agenda.
    * llevar la contraria = antagonise [antagonize, -USA].
    * llevar la cuenta = tally.
    * llevar la cuenta de = keep + track of.
    * llevar la delantera = ahead of the game.
    * llevar la impronta de = bear + the imprint of, bear + the mark(s) of, bear + the stamp of, bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar la marca de = bear + the mark(s) of, bear + the stamp of, bear + the imprint of, bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar la marca distintiva de = bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar la montaña a Mahoma = bring + the mountain to Mohammed.
    * llevar la responsabilidad de Algo = carry + the burden.
    * llevar la voz cantante = call + the shots, be the boss, call + the tune, rule + the roost, set + the agenda.
    * llevarle la corriente a Alguien = play along with.
    * llevarlo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * llevar + Nombre + aún más lejos = take + Nombre + a/one step further/farther.
    * llevar por el aire = waft.
    * llevar por el camino de = lead + Pronombre + down the road to.
    * llevar por el mal camino = lead + astray.
    * llevar por mal camino = mislead.
    * llevar (puesto) = wear.
    * llevar puesto el cinturón de seguridad = wear + a seat belt.
    * llevar razón = be right, be in the right.
    * llevar ropa puesta = wear + clothing.
    * llevar rumbo de colisión con = be on a collision course with.
    * llevarse = take, take away, cream off, haul away, cart, make off with, take + Nombre + away, be in, get away with.
    * llevarse a las mil maravillas con + Nombre = get on with + Nombre + swimmingly.
    * llevarse a las mis maravillas = get along/on + like a house on fire.
    * llevarse bien = get along, on good terms, hit it off.
    * llevarse bien con Alguien = get on with + Pronombre Personal.
    * llevarse el gato al agua = steal + the show, steal + the limelight, the nod + go to.
    * llevarse el mérito = take + the credit (for).
    * llevarse la fama = take + the credit (for).
    * llevarse la palma = sweep + the board, steal + the limelight, steal + the show, take + the biscuit, take + the cake, come out on + top.
    * llevárselo el viento = blow away.
    * llevarse los problemas a casa = bring + problems home.
    * llevarse una desilusión = be gutted, feel + gutted.
    * llevarse una (gran) sorpresa = be in for a (big) surprise.
    * llevarse un chasco = be gutted, feel + gutted, be disappointed.
    * llevarse un palo = be gutted, feel + gutted.
    * llevar sobre la espalda = carry on + Posesivo + shoulders.
    * llevar sobre los hombros = carry on + Posesivo + shoulders.
    * llevar tiempo = take + time, take + a while, take + long, absorb + time.
    * llevar tiempo y esfuerzo = take + time and effort.
    * llevar todas las de perder = odds + be stacked against, not have a leg to stand on.
    * llevar una cruz = suffer from + curse.
    * llevar una eternidad = take + ages (and ages).
    * llevar una vida + Ajetivo = lead + an + Adjetivo + existence.
    * llevar una vida arriesgada = live + dangerously, live + dangerously close to the edge.
    * llevar una vida de perros = lead + a dog's life.
    * llevar una vida miserable = live + wretched existence.
    * llevar un diario de trabajo = keep + diary.
    * llevar un minuto = take + minute.
    * llevar un negocio = conduct + a business.
    * no llevar a ninguna parte = achieve + nothing.
    * no llevar a ningún fin = beat + a dead horse, fart + in the wind.
    * no llevar a ningún fin, ser un pérdida de tiempo = flog + a dead horse.
    * no llevar a ningún sitio = go + nowhere.
    * pasar llevando = take through.
    * que se lleva gestando hace tiempo = long-simmering.
    * viajar llevando un mochila = backpacking.
    * * *
    1.
    verbo transitivo
    1)
    a) ( de un lugar a otro) to take

    ¿qué llevas en el bolso? — what have you got in your bag?

    comida para llevartake out (AmE) o (BrE) takeaway meals

    b) ( transportar) to carry
    c) < persona> to take
    d) ( tener consigo) to have
    2)
    a) (guiar, conducir) to take

    nos llevaron por un senderothey led o took us along a path

    la llevaba de la mano — I/he was holding her hand

    b) (impulsar, inducir) to lead

    esto me lleva a pensar que... — this leads me to believe that...

    ¿qué la llevó a hacerlo? — what made her do it?

    3) <ropa/perfume/reloj> to wear
    4) ( tener) to have

    una canción que lleva por título `Rencor' — a song entitled `Rencor'

    5) ( tener a su cargo) <negocio/tienda> to run; < caso> to handle
    6)
    a) ( conducir) < vehículo> to drive; < moto> to ride
    b) < pareja> ( al bailar)

    no sé bailar - no importa, yo te llevo — I can't dance - it doesn't matter, I'll lead

    7) < vida> to lead

    llevar una vida tranquila/muy ajetreada — to lead a quiet/very hectic life; (+ compl)

    ¿cómo lleva lo del divorcio? - lo lleva muy mal — how is she coping with the divorce? - she's taking it very badly

    8) (seguir, mantener)

    llevar el ritmo or el compás — to keep time

    ¿llevas la cuenta de lo que te debo? — are you keeping track of what I owe you?

    ¿qué dirección llevaban? — which direction were they going in?

    9)
    a) ( requerir) to take

    lleva tiempo hacerlo bien — it takes time to do it well; (+ me/te/le etc)

    b) (tener como ingrediente, componente)

    ¿qué lleva esta sopa? — what's in this soup?

    10) (aventajar, exceder en) (+ me/te/le etc)
    11) (Esp) ( cobrar) to charge
    2.
    llevar v aux

    llevar las de ganar/de perder — to be likely to win/lose

    3.
    llevar vi
    a) camino/carretera to go, lead
    b) ( al bailar) to lead
    4.
    llevarse v pron
    1)
    a) ( a otro lugar) to take

    ¿quién se llevó mi paraguas? — who took my umbrella?

    b) <premio/dinero> to win
    c) (quedarse con, comprar) to take

    ¿cuántos se quiere llevar? — how many would you like?

    d) (Mat) to carry

    9 y 9 son 18, me llevo una — 9 plus 9 is 18, carry one

    e) (Arg) < asignatura> to carry over
    2) ( dirigir)
    3) <susto/regañina> to get
    4)
    * * *
    llevar (puesto)
    (v.) = wear

    Ex: The camera hound of the future wears on his forehead a lump a little larger than a walnut.

    = bear, bring, carry, lead, lug off, steer, engage, escort, lead + Pronombre + down the road to, take along, tote.

    Ex: Examples of homographs are: bear (to carry, or an animal) and score (music, football or to cut).

    Ex: Subject experts may bring a more informed and critical eye to document analysis.
    Ex: Cable TV systems have now been introduced in the United States that have the technical ability to carry two-way signals.
    Ex: A book index is an alphabetically arranged list of words or terms leading the reader to the numbers of pages on which specific topics are considered, or on which specific names appear.
    Ex: The whole affair, assembled and compressed, could be lugged off in a moving van.
    Ex: They decided that they had to set up information and referral services to steer people to the correct agency.
    Ex: And literature is part of that essential human behavior; it engages us in pre-enactments and re-enactments.
    Ex: Their work included escorting clients to other agencies.
    Ex: The catalog's deterioration is leading us down the road to lesser quality library service.
    Ex: When you're crunched for time, take along snacks that pack a wallop, nutritionally speaking.
    Ex: These bags are the best way to tote around your books, groceries, beach stuff, or even your puppy.
    * agua + llevar = wash away.
    * Algo que lleva mucho tiempo de hacer = time-consuming [time consuming].
    * comida para llevar = takeaway meal, take-out meal, take-out.
    * correr como alma que lleva el diablo = run for + Posesivo + life.
    * cuando el río suena, agua lleva = there's no smoke without fire, where there's smoke there's fire.
    * dejarse llevar = become + carried away by, drift along, drift, coast along, go with + the flow, let + go, go along with + the flow.
    * dejarse llevar fácilmente = be easily led.
    * dejarse llevar (por) = fall + victim to, give + way (to).
    * dejarse llevar por el instinto = fly by + the seat of + Posesivo + pants.
    * dejarse llevar por el pánico = panic.
    * dejarse llevar por la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.
    * el camino que lleva a = a/the doorway to.
    * el llevar = carrying.
    * el sendero que lleva a = a/the doorway to.
    * encargado de llevar a cabo = implementor [implementer].
    * encargado de llevar el marcador = scorer.
    * flor para llevar en el ojal = boutonniere.
    * la edad se lleva en el alma = you are as old as you feel.
    * la senda que lleva a = a/the doorway to.
    * llevando sobrepelliz = surpliced.
    * llevar a = lead on to, lead up to, result (in), take + Nombre + back to, usher into.
    * llevar a Algo a una nueva dimensión = take + Nombre + into a new dimension.
    * llevar a Alguien a juicio = bring + lawsuit against + Alguien, take + legal action, take + legal proceedings.
    * llevar a Alguien al límite = push + Alguien + over the edge, drive + Alguien + over the edge.
    * llevar a buen término = bring to + a close.
    * llevar a cabo = accomplish, carry out, conduct, execute, go about, implement, proceed, effect, realise [realize, -USA], transact, carry through, press forward (with).
    * llevar a cabo actividades = conduct + business.
    * llevar a cabo una acción = effect + execution.
    * llevar a cabo una actividad = conduct + activity.
    * llevar a cabo una actuación común = make + a concerted effort.
    * llevar a cabo una iniciativa = take + initiative.
    * llevar a cabo una misión = accomplish + mission.
    * llevar a cabo una orden = execute + command.
    * llevar a cabo una redada = swoop.
    * llevar a cabo una serie de pasos anteriormente realizados = execute + steps.
    * llevar a cabo un atraco = pull off + heist.
    * llevar a cabo un proyecto = carry out + project, undertake + project, develop + project.
    * llevar a cabo un robo = execute + theft, pull off + heist.
    * llevar a casa = bring + home.
    * llevar a conclusiones erróneas = mislead.
    * llevar a confusión = lead to + confusion.
    * llevar a cotas más altas = raise to + greater heights, take + Nombre + to greater heights.
    * llevar adelante = go ahead with, carry on, carry out.
    * llevar a engaño = be misleading, be deceiving.
    * llevar a + Estado Emocional = send into + Estado Emocional.
    * llevar a hablar de una cuestión = bring up + issue.
    * llevar a hombros = carry + Nombre + shoulder-high.
    * llevar a juicio = prosecute, sue, file + suit against, bring + a suit against, litigate, bring + criminal charges against, file + lawsuit against, take + Nombre + to court, bring + Nombre + to justice, put on + trial, try.
    * llevar a la bancarrota = bankrupt.
    * llevar a la conclusión = lead to + the conclusion.
    * llevar a la ficción = fictionalise [fictionalize, -USA].
    * llevar a la práctica = practise [practice, -USA], put into + practice, put into + practical effect, carry out, put into + effect.
    * llevar a la práctica una decisión = implement + decision.
    * llevar a la quiebra = bankrupt.
    * llevar Algo/Alguien a = usher + Nombre + into.
    * llevar Algo a sus últimas consecuencias = take + Nombre + to its ultimate conclusion.
    * llevar Algo demasiado lejos = push + Nombre + too far.
    * llevar Algo hasta el final = carry + Nombre + to the end.
    * llevar al hospital con toda urgencia = rush + Nombre + to hospital.
    * llevar al hospital de bulla y corriendo = rush + Nombre + to hospital.
    * llevar al hospital urgentemente = rush + Nombre + to hospital.
    * llevar al juzgado = take + Nombre + to court.
    * llevar al límite = stretch.
    * llevar a los tribunales = take + Nombre + to court.
    * llevar al poder = bring + Nombre + to power.
    * llevar aquí + Expresión Temporal = have been around + Expresión Temporal.
    * llevar a remolque = take in + tow.
    * llevar a tomar una decisión = lead (up) to + decision.
    * llevar aún más lejos = take + one stage further, progress + one stage further, carry + one stage further, develop + one stage further, take + a step further, extend + one step further, carry + one step further, take + one step further.
    * llevar camino de enfrentamiento con = be on a collision course with.
    * llevar consigo = carry around.
    * llevar el compás = beat + time.
    * llevar el mando = rule + the roost.
    * llevar el peso = undertake + burden.
    * llevar el sello de = bear + the imprint of, bear + the mark(s) of, bear + the stamp of, bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar el sello distintivo de = bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar en autobús = bus.
    * llevar en camión = truck.
    * llevar en volandas = carry + Nombre + shoulder-high.
    * llevar + Expresión Temporal = take + Expresión Temporal.
    * llevar la antorcha = carry + the torch.
    * llevar la batuta = call + the shots, be the boss, call + the tune, rule + the roost, set + the agenda.
    * llevar la contraria = antagonise [antagonize, -USA].
    * llevar la cuenta = tally.
    * llevar la cuenta de = keep + track of.
    * llevar la delantera = ahead of the game.
    * llevar la impronta de = bear + the imprint of, bear + the mark(s) of, bear + the stamp of, bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar la marca de = bear + the mark(s) of, bear + the stamp of, bear + the imprint of, bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar la marca distintiva de = bear + the hallmarks of, have + the hallmarks of.
    * llevar la montaña a Mahoma = bring + the mountain to Mohammed.
    * llevar la responsabilidad de Algo = carry + the burden.
    * llevar la voz cantante = call + the shots, be the boss, call + the tune, rule + the roost, set + the agenda.
    * llevarle la corriente a Alguien = play along with.
    * llevarlo bien = take it in + Posesivo + stride.
    * llevar + Nombre + aún más lejos = take + Nombre + a/one step further/farther.
    * llevar por el aire = waft.
    * llevar por el camino de = lead + Pronombre + down the road to.
    * llevar por el mal camino = lead + astray.
    * llevar por mal camino = mislead.
    * llevar (puesto) = wear.
    * llevar puesto el cinturón de seguridad = wear + a seat belt.
    * llevar razón = be right, be in the right.
    * llevar ropa puesta = wear + clothing.
    * llevar rumbo de colisión con = be on a collision course with.
    * llevarse = take, take away, cream off, haul away, cart, make off with, take + Nombre + away, be in, get away with.
    * llevarse a las mil maravillas con + Nombre = get on with + Nombre + swimmingly.
    * llevarse a las mis maravillas = get along/on + like a house on fire.
    * llevarse bien = get along, on good terms, hit it off.
    * llevarse bien con Alguien = get on with + Pronombre Personal.
    * llevarse el gato al agua = steal + the show, steal + the limelight, the nod + go to.
    * llevarse el mérito = take + the credit (for).
    * llevarse la fama = take + the credit (for).
    * llevarse la palma = sweep + the board, steal + the limelight, steal + the show, take + the biscuit, take + the cake, come out on + top.
    * llevárselo el viento = blow away.
    * llevarse los problemas a casa = bring + problems home.
    * llevarse una desilusión = be gutted, feel + gutted.
    * llevarse una (gran) sorpresa = be in for a (big) surprise.
    * llevarse un chasco = be gutted, feel + gutted, be disappointed.
    * llevarse un palo = be gutted, feel + gutted.
    * llevar sobre la espalda = carry on + Posesivo + shoulders.
    * llevar sobre los hombros = carry on + Posesivo + shoulders.
    * llevar tiempo = take + time, take + a while, take + long, absorb + time.
    * llevar tiempo y esfuerzo = take + time and effort.
    * llevar todas las de perder = odds + be stacked against, not have a leg to stand on.
    * llevar una cruz = suffer from + curse.
    * llevar una eternidad = take + ages (and ages).
    * llevar una vida + Ajetivo = lead + an + Adjetivo + existence.
    * llevar una vida arriesgada = live + dangerously, live + dangerously close to the edge.
    * llevar una vida de perros = lead + a dog's life.
    * llevar una vida miserable = live + wretched existence.
    * llevar un diario de trabajo = keep + diary.
    * llevar un minuto = take + minute.
    * llevar un negocio = conduct + a business.
    * no llevar a ninguna parte = achieve + nothing.
    * no llevar a ningún fin = beat + a dead horse, fart + in the wind.
    * no llevar a ningún fin, ser un pérdida de tiempo = flog + a dead horse.
    * no llevar a ningún sitio = go + nowhere.
    * pasar llevando = take through.
    * que se lleva gestando hace tiempo = long-simmering.
    * viajar llevando un mochila = backpacking.

    * * *
    llevar [A1 ]
    vt
    A
    tengo que llevar los zapatos a arreglar I must take my shoes to be mended
    le llevé unas flores I took her some flowers
    te lo llevaré cuando vaya el sábado I'll bring it when I come on Saturday
    este programa pretende llevar un mensaje de paz y amor a sus hogares this program aims to bring a message of peace and love into your homes
    el camión llevaba una carga de abono the truck was carrying a load of fertilizer
    deja que te ayude a llevar las bolsas let me help you carry your bags
    ¿qué llevas en el bolso que pesa tanto? what have you got in your bag that weighs so much?
    dos hamburguesas para llevar two hamburgers to go ( AmE), two hamburgers to take away ( BrE)
    [ S ] comida para llevar take out meals ( AmE), takeaway meals ( BrE)
    2 ‹persona› to take
    iba para ese lado y me llevó hasta la estación she was going that way so she gave me a lift to o took me to o dropped me at the station
    voy a llevar a los niños al colegio I'm going to take the children to school
    nos llevó a cenar fuera he took us out to dinner
    la llevaba de la mano I was holding her hand, I had her by the hand
    3
    (tener consigo): los atracadores llevaban metralletas the robbers carried submachine guns
    no llevo dinero encima or conmigo I don't have any money on me
    4 (CS) (comprar) to take
    ¿la señora ha decidido? — sí, llevo éste have you decided, madam? — yes, I'll take o I'll have this one
    ¿cuántos va a llevar? how many would you like?
    B
    1
    (guiar, conducir): nos llevaron por un sendero hacia la cueva they led o took us along a path toward(s) the cave
    este camino te lleva al río this path leads o takes you to the river
    esta discusión no nos llevará a ninguna parte arguing like this won't get us anywhere
    2 (impulsar, inducir) to lead
    su afición por el juego lo llevó a cometer el desfalco his passion for gambling led him to embezzle the money
    esto me lleva a pensar que miente this leads me to believe that she is lying
    ¿qué puede llevar a una madre a hacer una cosa así? what could induce a mother to do such a thing?
    C
    1 ‹vestido/sombrero› to wear
    puede llevarse suelto o con cinturón it can be worn loose or with a belt
    llevaba uniforme he was wearing his uniform, he was in uniform
    no llevo reloj I'm not wearing a watch, I haven't got a watch on
    2
    (hablando de modas): vuelven a llevarse las faldas cortas short skirts are back in fashion
    ya no se lleva eso de las fiestas de compromiso people don't have engagement parties any more
    D
    (tener): llevas la corbata torcida your tie's crooked
    hace años que lleva barba he's had a beard for years
    llevaba el pelo corto she wore o had her hair short, she had short hair
    cada entrada lleva un número each ticket bears a number o has a number on it
    el colegio lleva el nombre de su fundador the school carries o bears the name of its founder
    una canción que lleva por título `Rencor' a song entitled `Rencor'
    A
    (tener a su cargo): lleva la contabilidad de la empresa she does the company's accounts
    su padre lleva la tienda/el bar his father runs the shop/the bar
    el abogado que lleva el caso the lawyer o ( AmE) attorney who is handling the case
    mi compañero lleva lo de los créditos my colleague deals with loans
    trabaja a tiempo completo y además lleva la casa she works full time and does all the housework as well
    B
    1 (conducir) ‹vehículo› to drive; ‹moto› to ride
    ¿quién llevaba el coche? who was driving the car?
    2 ‹pareja›
    (al bailar): no sé bailar — no importa, yo te llevo I can't dance — it doesn't matter, I'll lead
    C
    1 ‹vida› to lead
    (+ compl): lleva una vida normal/muy ajetreada he leads o has a normal life/very hectic life
    llevan su relación en secreto they're keeping their relationship secret
    ¿cómo llevas lo del divorcio? how are you coping with the divorce?
    está en segundo año y lo lleva muy bien he's in the second year and he's doing very well
    ¿qué tal lo llevas? ( fam); how are things? ( colloq)
    lleva muy mal lo de que te vayas al extranjero she's taking this business of you going abroad very badly
    llevaste muy bien la entrevista you handled the interview very well
    2 ( Ven) ‹golpe/susto› to get
    llevamos un susto grande cuando … we got a terrible fright when …
    va a llevar un disgusto grande cuando se entere he's going to be very upset when he finds out
    D
    (seguir, mantener): llevar el ritmo or el compás to keep time
    baila mal, no sabe llevar el compás he's a bad dancer, he can't keep in time to the music
    ¿estás llevando la cuenta de lo que te debo? are you keeping track of what I owe you?
    ¿qué rumbo llevan? what course are they on?
    ¿qué dirección llevaban? which direction were they going in o were they headed in?
    A
    1 (requerir, insumir) to take
    lleva mucho tiempo hacerlo bien it takes a long time to do it well
    (+ me/te/le etc): le llevó horas aprendérselo de memoria it took her hours to learn it by heart
    me va a llevar horas it's going to take me hours
    2
    (tener como ingrediente, componente): ¿qué lleva esta sopa? what's in this soup?
    esta masa lleva mantequilla en lugar de aceite this pastry is made with butter instead of oil
    lleva unas gotas de jugo de limón it has a few drops of lemon juice in it
    este modelo lleva tres metros de tela you need three meters of material for this dress
    la blusa lleva un cuello de encaje the blouse has a lace collar
    el tren lleva dos vagones de primera the train has o ( frml) conveys two first-class carriages
    B (aventajar, exceder en) (+ me/te/le etc):
    me lleva dos años he's two years older than me
    mi hijo te lleva unos centímetros my son is a few centimeters taller than you, my son is taller than you by a few centimeters
    nos llevan tres días de ventaja they have a three-day lead over us
    C ( Esp) (cobrar) to charge
    no me llevó nada por arreglármelo he didn't charge me (anything) for fixing it
    lleva media hora esperando she's been waiting for half an hour
    ¿llevas mucho rato aquí? have you been here long?
    lleva tres días sin probar bocado he hasn't eaten a thing for three days
    el tren lleva una hora de retraso the train's an hour late
    ¿te desperté? — no, llevo horas levantada did I wake you? — no, I've been up for hours
    lleva cinco años en la empresa she's been with the company for five years
    hasta ahora llevan ganados todos los partidos they've won every game so far
    ya llevaba hecha la mitad de la manga I'd already done half the sleeve
    llevar las de ganar/perder to be bound to win/lose
    con el apoyo del jefe, llevas todas las de ganar if the boss is behind you, you're bound to succeed
    ■ llevar
    vi
    1 «camino/carretera» to go, lead
    lleva directamente al pueblo it goes o leads straight to the village
    ¿adónde lleva este camino? where does this road go o lead?
    2 (al bailar) to lead
    A
    1 (a otro lugar) to take
    la policía se llevó al sospechoso the police took the suspect away
    ¿quién se ha llevado mi paraguas? who's taken my umbrella?
    nos lo llevamos a la playa we took him off to the beach
    no te lleves el diccionario, lo necesito don't take the dictionary (away), I need it
    llévate a los chicos de aquí get the children out of here
    los ladrones se llevaron las joyas the thieves went off with o took the jewels
    el agua se llevó cuanto encontró a su paso the water swept away everything in its path
    2 ‹dinero/premio› to win
    la película que se llevó todos los premios the movie that carried off o won o took all the prizes
    3 (quedarse con, comprar) to take
    no sé cuál llevarme I don't know which one to have o take
    ¿cuántos se quiere llevar? how many would you like?
    4 ( Mat) to carry
    9 y 9 son 18, me llevo una 9 plus 9 is 18, carry one
    5 ( Arg) ‹asignatura› to carry over
    B
    (dirigir): no te lleves el cuchillo a la boca don't put your knife in your mouth
    se llevó la mano al bolsillo he put his hand to his pocket
    C ‹susto/regañina› to get
    ¡qué susto me llevé! what a fright I got!
    me llevé una gran decepción I was terribly disappointed, it was a terrible disappointment
    se llevó su merecido he got what he deserved
    quiero que se lleve un buen recuerdo I want him to leave here with pleasant memories
    D
    llevarse bien con algn to get along with sb, to get on (well) with sb ( BrE)
    nos llevamos mal we don't get along o on
    se llevan a matar they really hate each other
    se llevan como perro y gato they fight like cat and dog
    * * *

     

    llevar ( conjugate llevar) verbo transitivo
    1


    te lo llevaré cuando vaya I'll bring it when I come;
    ¿qué llevas en la bolsa? what have you got in your bag?;
    comida para llevar take out (AmE) o (BrE) takeaway meals
    b) ( transportar) ‹ carga to carry;


    c) persona to take;


    me llevó (en su coche) hasta la estación she gave me a lift to the station;
    lo llevaba en brazos/de la mano she was carrying him in her arms/holding her hand
    d) ( tener consigo) ‹llaves/dinero/documentación to have

    2
    a) (guiar, conducir) to take;

    la llevaba de la mano I/he was holding her hand;

    esto no nos llevará a ninguna parte this won't get us anywhere
    b) (impulsar, inducir) to lead;

    esto me lleva a pensar que … this leads me to believe that …

    3
    a)ropa/perfume/reloj to wear

    b) ( tener) ‹barba/bigote to have;


    1 ( tener a su cargo) ‹negocio/tienda to run;
    caso› to handle;
    contabilidad to do
    2 (esp Esp) ( conducir) ‹ vehículo to drive;
    moto to ride
    3 vida to lead;

    ¿cómo llevas el informe? how are you getting on with the report?
    4 (seguir, mantener): llevar el ritmo or el compás to keep time;
    ¿llevas la cuenta de lo que te debo? are you keeping track of what I owe you?;

    ¿qué dirección llevaban? which direction were they going in?
    1
    a) ( requerir) ‹ tiempo to take;


    b) ( aventajar) (+ me/te/le etc):


    nos llevan un día de ventaja they have a one-day lead over us
    2 (Esp) ( cobrar) to charge
    llevar v aux:

    lleva tres días sin comer he hasn't eaten for three days;
    el tren lleva una hora de retraso the train's an hour late;
    llevo revisada la mitad I've already checked half of it
    verbo intransitivo [camino/carretera] to go, lead
    llevarse verbo pronominal
    1


    ¿quién se llevó mi paraguas? who took my umbrella?;
    el agua se llevó las casas the water swept away the houses
    b)premio/dinero to win

    c) (quedarse con, comprar) to take;


    d) (Mat) to carry;

    9 y 9 son 18, me llevo una 9 plus 9 is 18, carry one

    e) (Arg) ‹ asignatura to carry over

    2susto/regañina to get;

    se llevó un buen recuerdo he left here with pleasant memories
    3

    4 ( hablando de modas) to be in fashion;

    llevar verbo transitivo
    1 to take: llévame a casa, take me home
    (en dirección al oyente) te lo llevaré al trabajo, I'll bring it to your work
    2 (vestir) to wear: lleva el pelo suelto, she wears her hair down
    3 (transportar) to carry: no llevo dinero encima, I don't carry any money on me
    4 (tolerar, sufrir) lleva muy mal la separación, she is taking the separation very badly
    5 (una diferencia de edad) le lleva dos años a su hermana, he is two years older than his sister
    6 (cobrar) me llevó dos mil pesetas por el arreglo, she charged me two thousand pesetas for the repairs
    7 (necesitar) eso no lleva mucho trabajo, that doesn't need much work
    8 (tiempo) llevo dos horas esperando, I've been waiting for two hours
    esto llevará un buen rato, this will take a long time
    9 (un negocio, empresa) to be in charge of
    (a una persona) to handle: te lleva por donde quiere, she does what she likes with you
    ♦ Locuciones: llevar adelante, to carry sthg through
    llevar las de ganar/perder, to be on a winning/losing streak
    La traducción más común es to take: ¿Adónde llevas eso?, Where are you taking that? Llévalo a la cocina. Take it to the kitchen. Sin embargo, tratándose de llevar algo hacia el oyente o el hablante, debes emplear el verbo to bring: Te lo llevaré mañana. I'll bring it to you tomorrow. Te llevaré un regalo. I'll bring you a present.
    ' llevar' also found in these entries:
    Spanish:
    acercar
    - agitada
    - agitado
    - aire
    - altar
    - andar
    - aparejada
    - aparejado
    - bajar
    - batuta
    - caballo
    - cabo
    - calzar
    - calle
    - cantante
    - cargar
    - cartera
    - ciega
    - ciego
    - conducir
    - costar
    - dejarse
    - delantera
    - efectuar
    - ejecutar
    - escrita
    - escrito
    - garaje
    - inducir
    - juicio
    - magistratura
    - mal
    - maquillarse
    - operar
    - pantalla
    - pantalón
    - perder
    - preferir
    - realizar
    - sed
    - sofoco
    - subir
    - traer
    - transportar
    - usar
    - vestir
    - voz
    - anca
    - andas
    - arrastrar
    English:
    absorb
    - accomplish
    - account
    - achieve
    - ahead
    - amulet
    - astray
    - authenticity
    - band
    - bankrupt
    - bear
    - blow
    - boil
    - bring
    - carry
    - carry about
    - carry around
    - carry away
    - carry off
    - carry on
    - carry out
    - coal
    - conduct
    - drag off
    - drive
    - effect
    - fly
    - follow through
    - footpath
    - forceful
    - forever
    - go through with
    - hand-luggage
    - handle
    - haul up
    - have
    - have on
    - have up
    - hold
    - hump
    - implement
    - inclination
    - justice
    - keep
    - lead
    - lead out
    - lead to
    - lead up to
    - live
    - lug
    * * *
    vt
    1. [de un lugar a otro] to take;
    le llevé unos bombones al hospital I took her some chocolates at the hospital, I brought some chocolates for her to the hospital with me;
    llevaré a los niños al zoo I'll take the children to the zoo;
    nosotros llevamos la mercancía del almacén a las tiendas we bring o transport the goods from the warehouse to the shops;
    me llevó en coche he drove me there;
    ¿vas al colegio? ¡sube, que te llevo! are you going to school? get in, I'll give you a Br lift o US ride;
    ¿para tomar aquí o para llevar? is it to eat in or Br to take away o US to go?;
    pizzas para llevar [en letrero] Br takeaway pizzas, US pizzas to go
    2. [acarrear] to carry;
    llevaba un saco a sus espaldas she was carrying a sack on her back;
    llevaban en hombros al entrenador they were carrying the coach on their shoulders;
    ¿llevas rueda de recambio? have you got a spare wheel?;
    llevar adelante algo [planes, proyecto] to go ahead with sth;
    llevar consigo [implicar] to lead to, to bring about;
    está prohibido llevar armas carrying arms is prohibited
    3. [encima] [ropa, objeto personal] to wear;
    llevo gafas I wear glasses;
    ¿llevas reloj? [en este momento] have you got a watch on?, are you wearing a watch?;
    [habitualmente] do you wear a watch?;
    llevaba una falda azul she was wearing a blue skirt;
    no lleva nada puesto she hasn't got anything o any clothes on;
    no llevo dinero I haven't got any money on me;
    nunca llevo mucho dinero encima I never carry a lot of money on me o around;
    todavía lleva pañales he's still in Br nappies o US diapers
    4. [tener] to have;
    llevar bigote to have a moustache;
    lleva el pelo largo he has long hair;
    me gusta llevar el pelo recogido I like to wear my hair up;
    llevas las manos sucias your hands are dirty;
    los productos ecológicos llevan una etiqueta verde environmentally friendly products carry a green label
    5. [como ingrediente]
    esta tortilla lleva cebolla this omelette has got onion in it;
    ¿qué lleva el daiquiri? what do you make a daiquiri with?
    6. [guiar, acompañar] to take;
    los llevé por otro camino I took them another way;
    lo llevaron a la comisaría he was taken to the police station;
    un guía nos llevó hasta la cima a guide led us to the top;
    Méx
    lléveme con el gerente I want to see the manager
    7. [dirigir] to be in charge of;
    [casa, negocio] to look after, to run;
    lleva la contabilidad she keeps the books
    8. [manejar, ocuparse de] [problema, persona] to handle;
    [asunto, caso, expediente] to deal with; [automóvil] to drive; [bicicleta, moto] to ride;
    este asunto lo lleva el departamento de contabilidad this matter is being handled by the accounts department;
    ella llevó las negociaciones personalmente she handled the negotiations herself;
    el inspector que lleva el caso the inspector in charge of the case;
    lleva muy bien sus estudios he's doing very well in his studies;
    sabe cómo llevar a la gente she's good with people
    9. [mantener] to keep;
    el hotel lleva un registro de todos sus clientes the hotel keeps a record of all its guests;
    llevo la cuenta de todos tus fallos I've been keeping count of all your mistakes;
    llevar el paso to keep in step;
    llevar el ritmo o [m5] compás to keep time;
    llevan una vida muy tranquila they lead a very quiet life
    10. [soportar] to deal o cope with;
    llevar algo bien/mal to deal o cope with sth well/badly;
    ¿qué tal llevas o [m5] cómo llevas el régimen? how are you getting on with the diet?;
    llevo bien lo de ir en tren todos los días, pero lo de madrugar… I can quite happily cope with catching the train every day, but as for getting up early…;
    Fam
    ¿cómo lo llevas con el nuevo jefe? how are you getting on with your new boss?
    11. [ir por]
    la dirección que lleva el vehículo the direction in which the vehicle is heading;
    lleva camino de ser famoso/rico he's on the road to fame/riches;
    llevar las de ganar/perder: el equipo local lleva las de ganar/perder the local team are favourites to win/lose;
    en un juicio, llevamos las de ganar if the matter goes to court, we can expect to win;
    no te enfrentes con él, que llevas las de perder don't mess with him, you can't hope to win
    12. [conducir]
    llevar a alguien a algo to lead sb to sth;
    aquella inversión le llevaría a la ruina that investment was to bring about his ruin;
    ¿adónde nos lleva la ingeniería genética? where is all this genetic engineering going to end?;
    llevar a alguien a hacer algo to lead o cause sb to do sth;
    esto me lleva a creer que miente this makes me think she's lying;
    ¿qué pudo llevarle a cometer semejante crimen? what could have led o caused him to commit such a crime?
    13. [sobrepasar en]
    te llevo seis puntos I'm six points ahead of you;
    me lleva dos centímetros/dos años he's two centimetres taller/two years older than me
    14. [amputar]
    la motosierra casi le lleva una pierna the power saw nearly took o cut his leg off
    15. [costar] [tiempo, esfuerzo] to take;
    aprender a conducir o Am [m5] manejar lleva tiempo it takes time to learn to drive;
    me llevó un día hacer este guiso it took me a day to make this dish
    16. [pasarse] [tiempo]
    lleva tres semanas sin venir she hasn't come for three weeks now, it's three weeks since she was last here;
    llevaba siglos sin ir al cine I hadn't been to the cinema for ages, it was ages since I'd been to the cinema;
    ¿cuánto tiempo llevas aquí? how long have you been here?;
    llevo todo el día llamándote I've been trying to get through to you on the phone all day;
    llevar mucho tiempo haciendo algo to have been doing sth for a long time
    17. Esp [cobrar] to charge;
    ¿qué te llevaron por la revisión del coche? how much o what did they charge you for servicing the car?
    18. CSur [comprar] to take;
    llevaré la roja I'll take o have the red one;
    ¿lo envuelvo o lo lleva puesto? shall I wrap it up for you or do you want to keep it on?
    vi
    [conducir]
    llevar a to lead to;
    esta carretera lleva al norte this road leads north
    v aux
    (antes de participio)
    llevo leída media novela I'm halfway through the novel;
    llevo dicho esto mismo docenas de veces I've said the same thing time and again;
    llevaba anotados todos los gastos she had noted down all the expenses
    * * *
    I v/t
    1 take;
    llevar a alguien en coche drive s.o., take s.o. in the car;
    2 ropa, gafas wear
    3 ritmo keep up
    4
    :
    llevar las de perder be likely to lose;
    me lleva dos años he’s two years older than me;
    llevo ocho días aquí I’ve been here a week;
    llevo una hora esperando I’ve been waiting for an hour;
    ¿te llevó dos horas hacer eso? it took you two hours to do that?
    II v/i lead (a to)
    * * *
    llevar vt
    1) : to take away, to carry
    me gusta, me lo llevo: I like it, I'll take it
    2) : to wear
    3) : to take, to lead
    llevamos a Pedro al cine: we took Pedro to the movies
    4)
    llevar a cabo : to carry out
    5)
    llevar adelante : to carry on, to keep going
    llevar vi
    : to lead
    un problema lleva al otro: one problem leads to another
    llevar v aux
    : to have
    llevo mucho tiempo buscándolo: I've been looking for it for a long time
    lleva leído medio libro: he's halfway through the book
    * * *
    llevar vb
    1. (en general) to take [pt. took; pp. taken]
    2. (cargar) to carry [pt. & pp. carried]
    ¿quieres que te lleve la compra? shall I carry your shopping?
    3. (vestir) to wear [pt. wore; pp. worn]
    4. (tener) to have
    ¿qué llevas en la mano? what have you got in your hand?
    5. (conducir) to drive [pt. drove; pp. driven]
    6. (tiempo) to have been
    llevarle a alguien... años to be... years older than somebody

    Spanish-English dictionary > llevar

  • 40 caer

    v.
    1 to fall.
    tropezó y cayó al suelo she tripped and fell (over o down)
    caer de un tejado/árbol to fall from a roof/tree
    caer rodando por la escalera to fall down the stairs
    María cayó por las gradas Mary fell down the stairs.
    2 to fall (rain, snow).
    cayeron cuatro gotas there were a few spots of rain
    3 to go down, to set (sun).
    al caer el sol at sunset
    4 to fall for it.
    5 to drop in (to visit). ( Latin American Spanish)
    Se me cayó el vaso I dropped the glass.
    6 to decrease, to decline, to fall, to drop.
    La presión barométrica cayó The barometric pressure decreased=fell.
    7 to drop it.
    Se me cayó I dropped it.
    8 to fall on, to drop on, to fall over.
    Me cayó una gota de lluvia A raindrop fell on me.
    9 to crash on.
    Se me cayó el sistema The system crashed on me.
    * * *
    Present Indicative
    caigo, caes, cae, caemos, caéis, caen.
    Past Indicative
    caí, caíste, cayó, caímos, caísteis, cayeron.
    Present Subjunctive
    Imperfect Subjunctive
    Future Subjunctive
    Imperative
    cae (tú), caiga (él/Vd.), caigamos (nos.), caed (vos.), caigan (ellos/Vds.).
    * * *
    verb
    2) drop
    3) hang
    - caer bien
    - caer mal
    * * *
    Para las expresiones caer en la cuenta, caer en desuso, caer en el olvido, caer enfermo, caer redondo, caerse de risa, ver la otra entrada.
    1. VERBO INTRANSITIVO
    1) [persona, objeto]
    a) [desde la posición vertical] to fall

    [hacer] caer algo — to knock sth over

    b) [desde una altura] to fall

    [dejar] caer — [+ objeto] to drop; [+ comentario] to slip in

    [dejarse] caer — [sobre sofá, cama] to fall; (=visitar) to drop in, drop by

    suele dejarse caer por aquí — he usually drops in {o} by

    caer [sobre] algo/algn — to fall on sth/sb

    su excarcelación está al caer — his release is imminent {o} is expected any day

    2) [lluvia, helada]

    ¡qué nevada ha caído! — what a heavy snowfall!, what a heavy fall of snow!

    3) (=colgar) to hang, fall

    es una tela que cae mucho — it's a fabric which hangs {o} falls nicely

    4) (=bajar) [precio, temperatura] to fall, drop

    caerá la temperatura por debajo de los veinte grados — the temperature will fall {o} drop below twenty degrees

    picado 2., 2)
    5) (=ser derrotado) [soldados, ejército] to be defeated; [deportista, equipo] to be beaten; [ciudad, plaza] to fall, be captured; [criminal] to be arrested
    6) (=morir) to fall, die

    muchos cayeron en el campo de batalla — many fell {o} died on the field of battle

    7)

    caer [en] (=incurrir)

    no debemos caer en el triunfalismo — we mustn't give way to triumphalism {o} to crowing over our triumphs

    caer en el [error] de hacer algo — to make the mistake of doing sth

    caer en la [tentación] — to give in {o} yield to temptation

    y no nos dejes caer en la tentación — (Biblia) and lead us not into temptation

    caer bajo —

    ¡qué bajo has caído! — [moralmente] how low can you get!, how can you sink so low?; [socialmente] you've certainly come down in the world!

    trampa 2)
    8) (=darse cuenta)

    no caigoI don't get it *, I don't understand

    ya caigo — I see, now I understand, now I get it *

    caer en [que] — to realize that

    9) [fecha] to fall, be

    su cumpleaños cae en viernes — her birthday falls {o} is on a Friday

    ¿en qué cae el día de Navidad? — what day is Christmas Day?, what day does Christmas fall on?

    10) (=tocar)

    el premio gordo ha caído en Madrid — the first prize (in the lottery) {o} the jackpot went to Madrid

    caerle [a algn], le pueden caer muchos años de condena — he could get a very long sentence

    11) (=estar situado) to be

    ¿por dónde cae eso? — whereabouts is that?

    eso cae más hacia el este — that lies {o} is further to the east

    12)

    caer [dentro] de (=estar comprendido en)

    13) (=causar impresión)

    no les caí CAm I didn't hit it off with them, I didn't get on well with them, they didn't take to me

    caer [bien] a algn, me cae (muy) bien — I (really) like him, I like him (very much)

    Pedro no le cayó bien a mi padre — Pedro didn't make a very good impression on my father, my father didn't really take to Pedro

    caer [gordo] {o} [fatal] a algn *

    me cae gordo {o} fatal el tío ese — I can't stand that guy

    caer [mal] a algn, me cae mal — I don't like him

    14) (=sentar)
    a) [información, comentario]

    me cayó fatal lo que me dijiste — I was very upset by what you said, what you said really upset me

    b) [ropa]
    15) (=terminar)

    al caer la [noche] — at nightfall

    al caer la [tarde] — at dusk

    2.
    See:
    * * *
    1.
    verbo intransitivo
    1) ( de una altura) to fall; ( de posición vertical) to fall over

    caí malI fell badly o awkwardly

    se dejó caer en el sillón/en sus brazos — she flopped into the armchair/fell into his arms

    el avión cayó en picada or (Esp) en picado — the plane nosedived

    caer parado — (AmL) ( literal) to land on one's feet; ( tener suerte) to fall o land on one's feet

    dejar caer algo< objeto> to drop; < noticia> to let drop o fall; < indirecta> to drop

    2) chaparrón/nevada
    3)
    a) cortinas/falda to hang
    b) terreno to drop
    4)
    a) ( incurrir)

    caer en algo: no caigas en ese error don't make that mistake; cayó en la tentación de mirar she succumbed to the temptation to look; la obra por momentos cae en lo ridículo at times the play lapses into the ridiculous; caer muy bajo to stoop very low; qué bajo has caído — you've really sunk low this time

    b) (en engaño, timo)

    cayeron como chinos or angelitos — they swallowed it hook, line and sinker

    5) (fam) (entender, darse cuenta)

    ah, ya caigo! — ( ya entiendo) oh, now I get it! (colloq); ( ya recuerdo) oh, now I remember

    no caigoI can't think o I'm not sure what (o who etc) you mean

    no caí en que tú no tenías llaveI didn't realize o (fam) I didn't click that you didn't have keys

    caer en desuso palabra to fall into disuse; costumbre to die out

    7)
    a) gobierno/ciudad to fall
    b) ( perder el cargo) to lose one's job

    se hará una investigación, caiga quien caiga — an inquiry will be held, however many heads have to roll

    c) soldado ( morir) to fall, die; ( ser apresado) to be caught
    8)
    a) desgracia/maldición

    la que me (te, etc) ha caído encima — (fam)

    b)

    al caer la tarde/la noche — at sunset o dusk/nightfall

    9) (fam) ( tocar en suerte)
    10) (+ compl)
    a) ( sentar)

    me cae de gordo or de mal... — (fam) I can't stand him (colloq)

    11)
    a) (fam) ( presentarse) to show up, turn up (BrE)

    de vez en cuando cae or se deja caer por aquí — she drops by o in now and then

    estar al caer: los invitados están al caer — the guests will be here any minute o moment (now)

    caer sobre alguiento fall upon o on somebody

    caerle encima a alguien — (fam) to pounce o leap on somebody

    12)

    cae dentro de nuestra jurisdicciónit comes under o falls within our jurisdiction

    b) cumpleaños/festividad to fall on

    ¿el 27 (en) qué día cae or en qué cae? — what day's the 27th?

    c) (Esp fam) ( estar situado) to be

    ¿por dónde cae? — whereabouts is that?

    13) precios/temperatura to fall, drop
    14) (Ven) ( aportar dinero) (fam) to chip in (colloq)
    15) (Ven fam) llamada
    2.
    caerse v pron
    1)
    a) ( de una altura) to fall; ( de la posición vertical) to fall, to fall over

    caerse del caballo/de la cama — to fall off one's horse/out of bed

    se cayó redondo — (fam) he collapsed in a heap

    está que se cae de cansancio — (fam) she's dead on her feet (colloq)

    b) (+ me/te/le etc)

    oiga, se le cayó un guante — excuse me, you dropped your glove

    cuidado, no se te vaya a caer — be careful, don't drop it

    caerse con alguien — (Col fam) to go down in somebody's estimation

    no tiene/tienen dónde caerse muerto/muertos — (fam) he hasn't/they haven't got a penny to his/their name

    se cae por su propio peso or de maduro — it goes without saying

    2) ( desprenderse) diente to fall out; hojas to fall off; botón to come off, fall off
    * * *
    = drop, fall, tumble, slump, take + a tumble.
    Ex. The search profile will only be modified periodically as the quality of the set of notifications output from the search drops to unacceptable levels.
    Ex. There may be pale drip marks in the neighbourhood of the tranchefiles, where drops of water fell from the deckle or from the maker's hand on to the new-made sheet.
    Ex. The form this 'hypothesis' has come to take is easily dismissed as a straw figure and serious consideration of the relation between language diversity and thinking has largely tumbled with it.
    Ex. The copy was grubby from use, a paperback with a photographically realistic full-color painting on its cover of an early teenage boy slumped in what looked to me like a corner of a very dirty back alley, a can of Coke in his hand.
    Ex. Tourism takes a tumble in Australia due to the global credit crunch.
    ----
    * al caer la noche = at nightfall.
    * caer aguanieve = sleet.
    * caer al vacío = fall into + the void, fall into + (empty) space.
    * caer como chinches = drop like + flies.
    * caer como moscas = drop like + flies.
    * caer de cabeza = go over + Posesivo + head.
    * caer de espaldas = fall on + Posesivo + back.
    * caer dentro de = fall within/into, fall into.
    * caer dentro de la competencia de = be the province of, fall within + the province of.
    * caer de pie = land on + Posesivo + (own two) feet.
    * caer deshecho = flake out.
    * caer desplomado = slump in + a heap.
    * caer en = run + foul of, lapse into, slip into, slide into.
    * caer en barbecho = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.
    * caer en batalla = fall in + battle.
    * caer en combate = fall in + action.
    * caer en descrédito = come into + disrepute, fall into + disrepute.
    * caer en desgracia = fall from + grace, fall into + disfavour, tumble into + disgrace, come into + disrepute, fall into + disrepute, be in the doghouse, fall + foul of.
    * caer en desuso = fall into + disuse, fall out of + fashion, go out of + use, lapse, fall into + disfavour, die out, drop from + sight, go out of + favour, pass away, fall into + desuetude, fall into + desuetude, pass into + desuetude, sink into + desuetude, sink into + oblivion.
    * caer en el error de = fall into + the error of, blunder into.
    * caer en el olvido = fall into + obscurity, fall into + oblivion, fade into + obscurity, fade into + oblivion, blow over.
    * caer enfermo = become + ill, fall + ill, get + sick.
    * caer en forma de cascada = cascade.
    * caer en gracia = take + a fancy to, take + a shine to, take + a liking to.
    * caer en la cuenta = dawn on, wise up, the penny dropped, suss (out).
    * caer en la cuenta de = realise [realize, -USA].
    * caer en la nada = fall into + the void, fall into + (empty) space.
    * caer en la oscuridad = fall into + obscurity, sink into + oblivion, sink into + obscurity, fade into + obscurity, fade into + oblivion.
    * caer en la tentación = fall into + temptation.
    * caer en la trampa = fall into + the trap, fall for + it, fall into + the snare.
    * caer en manos de = fall into + the hands of.
    * caer en manos enemigas = fall into + enemy hands.
    * caer en oídos sordos = fall on + deaf ears, meet + deaf ears.
    * caer en picado = plummet, swoop, take + a nosedive, nosedive.
    * caer en redondo = flake out, lose + Posesivo + consciousness, pass out, keel over.
    * caer en terreno baldío = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.
    * caer en terreno pedregoso = fall on + stony ground.
    * caer en una broma = fall for + a joke, fall for + it.
    * caer en una trampa = tumble into + pitfall.
    * caer en un hábito = lapse into + habit.
    * caer fuera de = fall outside, lie beyond.
    * caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.
    * caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.
    * caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.
    * caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.
    * caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.
    * caer hecho polvo = flake out.
    * caer mal = rub + Nombre + up the wrong way.
    * caer por selección = drop.
    * caer presa de = fall + prey to, be prey of.
    * caerse = fall out, fall off, tumble down, topple over, come + a cropper, go down, fall over, take + a tumble.
    * caerse a = topple onto.
    * caerse bien = hit it off.
    * caerse colándose por = fall through.
    * caerse de = fall off of.
    * caerse de bruces = fall + flat on + Posesivo + face.
    * caerse de la cama = roll out of + bed.
    * caerse hacia atrás = fall backwards.
    * caerse hacia delante = fall forward.
    * caérsele la baba por = go + gaga (over).
    * caerse muerto = drop + dead.
    * caerse recondo = pass out.
    * caerse redondo = keel over, flake out, lose + Posesivo + consciousness.
    * caer sobre = fall onto.
    * caer un chaparrón = the skies + open up.
    * caer un diluvio = the skies + open up.
    * cayéndose a pedazos = disintegrating.
    * comprar hasta caer muerto = shop 'til you drop.
    * dejar caer = drop, dump.
    * dejar caer insinuaciones = throw + hints.
    * dejar caer una indirecta = drop + a hint.
    * dejarse caer = drop by, drop in, slump, droop, mosey.
    * empezar a caer en picado = hit + the skids, be on the skids.
    * hacer caer = oust.
    * maná caído del cielo = manna from heaven.
    * no caer bien = not take + kindly to, not take + kindly to.
    * no caer en buenas manos = fall into + the wrong hands.
    * noche + caer = night + fall.
    * no tener donde caerse muerto = not have two pennies to rub together.
    * palabras + caer en + saco roto = words + fall on + deaf ears.
    * precio + caer = price + fall.
    * recesión + caer en = recession + set in.
    * salir y caer = fall out (of).
    * sistema + caerse = system + crash.
    * telón + caer = curtain + fall.
    * trabajar hasta caer muerto = work + Reflexivo + to the ground, work + Reflexivo + to death.
    * volver a caer (en) = relapse (into).
    * * *
    1.
    verbo intransitivo
    1) ( de una altura) to fall; ( de posición vertical) to fall over

    caí malI fell badly o awkwardly

    se dejó caer en el sillón/en sus brazos — she flopped into the armchair/fell into his arms

    el avión cayó en picada or (Esp) en picado — the plane nosedived

    caer parado — (AmL) ( literal) to land on one's feet; ( tener suerte) to fall o land on one's feet

    dejar caer algo< objeto> to drop; < noticia> to let drop o fall; < indirecta> to drop

    2) chaparrón/nevada
    3)
    a) cortinas/falda to hang
    b) terreno to drop
    4)
    a) ( incurrir)

    caer en algo: no caigas en ese error don't make that mistake; cayó en la tentación de mirar she succumbed to the temptation to look; la obra por momentos cae en lo ridículo at times the play lapses into the ridiculous; caer muy bajo to stoop very low; qué bajo has caído — you've really sunk low this time

    b) (en engaño, timo)

    cayeron como chinos or angelitos — they swallowed it hook, line and sinker

    5) (fam) (entender, darse cuenta)

    ah, ya caigo! — ( ya entiendo) oh, now I get it! (colloq); ( ya recuerdo) oh, now I remember

    no caigoI can't think o I'm not sure what (o who etc) you mean

    no caí en que tú no tenías llaveI didn't realize o (fam) I didn't click that you didn't have keys

    caer en desuso palabra to fall into disuse; costumbre to die out

    7)
    a) gobierno/ciudad to fall
    b) ( perder el cargo) to lose one's job

    se hará una investigación, caiga quien caiga — an inquiry will be held, however many heads have to roll

    c) soldado ( morir) to fall, die; ( ser apresado) to be caught
    8)
    a) desgracia/maldición

    la que me (te, etc) ha caído encima — (fam)

    b)

    al caer la tarde/la noche — at sunset o dusk/nightfall

    9) (fam) ( tocar en suerte)
    10) (+ compl)
    a) ( sentar)

    me cae de gordo or de mal... — (fam) I can't stand him (colloq)

    11)
    a) (fam) ( presentarse) to show up, turn up (BrE)

    de vez en cuando cae or se deja caer por aquí — she drops by o in now and then

    estar al caer: los invitados están al caer — the guests will be here any minute o moment (now)

    caer sobre alguiento fall upon o on somebody

    caerle encima a alguien — (fam) to pounce o leap on somebody

    12)

    cae dentro de nuestra jurisdicciónit comes under o falls within our jurisdiction

    b) cumpleaños/festividad to fall on

    ¿el 27 (en) qué día cae or en qué cae? — what day's the 27th?

    c) (Esp fam) ( estar situado) to be

    ¿por dónde cae? — whereabouts is that?

    13) precios/temperatura to fall, drop
    14) (Ven) ( aportar dinero) (fam) to chip in (colloq)
    15) (Ven fam) llamada
    2.
    caerse v pron
    1)
    a) ( de una altura) to fall; ( de la posición vertical) to fall, to fall over

    caerse del caballo/de la cama — to fall off one's horse/out of bed

    se cayó redondo — (fam) he collapsed in a heap

    está que se cae de cansancio — (fam) she's dead on her feet (colloq)

    b) (+ me/te/le etc)

    oiga, se le cayó un guante — excuse me, you dropped your glove

    cuidado, no se te vaya a caer — be careful, don't drop it

    caerse con alguien — (Col fam) to go down in somebody's estimation

    no tiene/tienen dónde caerse muerto/muertos — (fam) he hasn't/they haven't got a penny to his/their name

    se cae por su propio peso or de maduro — it goes without saying

    2) ( desprenderse) diente to fall out; hojas to fall off; botón to come off, fall off
    * * *
    = drop, fall, tumble, slump, take + a tumble.

    Ex: The search profile will only be modified periodically as the quality of the set of notifications output from the search drops to unacceptable levels.

    Ex: There may be pale drip marks in the neighbourhood of the tranchefiles, where drops of water fell from the deckle or from the maker's hand on to the new-made sheet.
    Ex: The form this 'hypothesis' has come to take is easily dismissed as a straw figure and serious consideration of the relation between language diversity and thinking has largely tumbled with it.
    Ex: The copy was grubby from use, a paperback with a photographically realistic full-color painting on its cover of an early teenage boy slumped in what looked to me like a corner of a very dirty back alley, a can of Coke in his hand.
    Ex: Tourism takes a tumble in Australia due to the global credit crunch.
    * al caer la noche = at nightfall.
    * caer aguanieve = sleet.
    * caer al vacío = fall into + the void, fall into + (empty) space.
    * caer como chinches = drop like + flies.
    * caer como moscas = drop like + flies.
    * caer de cabeza = go over + Posesivo + head.
    * caer de espaldas = fall on + Posesivo + back.
    * caer dentro de = fall within/into, fall into.
    * caer dentro de la competencia de = be the province of, fall within + the province of.
    * caer de pie = land on + Posesivo + (own two) feet.
    * caer deshecho = flake out.
    * caer desplomado = slump in + a heap.
    * caer en = run + foul of, lapse into, slip into, slide into.
    * caer en barbecho = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.
    * caer en batalla = fall in + battle.
    * caer en combate = fall in + action.
    * caer en descrédito = come into + disrepute, fall into + disrepute.
    * caer en desgracia = fall from + grace, fall into + disfavour, tumble into + disgrace, come into + disrepute, fall into + disrepute, be in the doghouse, fall + foul of.
    * caer en desuso = fall into + disuse, fall out of + fashion, go out of + use, lapse, fall into + disfavour, die out, drop from + sight, go out of + favour, pass away, fall into + desuetude, fall into + desuetude, pass into + desuetude, sink into + desuetude, sink into + oblivion.
    * caer en el error de = fall into + the error of, blunder into.
    * caer en el olvido = fall into + obscurity, fall into + oblivion, fade into + obscurity, fade into + oblivion, blow over.
    * caer enfermo = become + ill, fall + ill, get + sick.
    * caer en forma de cascada = cascade.
    * caer en gracia = take + a fancy to, take + a shine to, take + a liking to.
    * caer en la cuenta = dawn on, wise up, the penny dropped, suss (out).
    * caer en la cuenta de = realise [realize, -USA].
    * caer en la nada = fall into + the void, fall into + (empty) space.
    * caer en la oscuridad = fall into + obscurity, sink into + oblivion, sink into + obscurity, fade into + obscurity, fade into + oblivion.
    * caer en la tentación = fall into + temptation.
    * caer en la trampa = fall into + the trap, fall for + it, fall into + the snare.
    * caer en manos de = fall into + the hands of.
    * caer en manos enemigas = fall into + enemy hands.
    * caer en oídos sordos = fall on + deaf ears, meet + deaf ears.
    * caer en picado = plummet, swoop, take + a nosedive, nosedive.
    * caer en redondo = flake out, lose + Posesivo + consciousness, pass out, keel over.
    * caer en terreno baldío = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.
    * caer en terreno pedregoso = fall on + stony ground.
    * caer en una broma = fall for + a joke, fall for + it.
    * caer en una trampa = tumble into + pitfall.
    * caer en un hábito = lapse into + habit.
    * caer fuera de = fall outside, lie beyond.
    * caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.
    * caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.
    * caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.
    * caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.
    * caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.
    * caer hecho polvo = flake out.
    * caer mal = rub + Nombre + up the wrong way.
    * caer por selección = drop.
    * caer presa de = fall + prey to, be prey of.
    * caerse = fall out, fall off, tumble down, topple over, come + a cropper, go down, fall over, take + a tumble.
    * caerse a = topple onto.
    * caerse bien = hit it off.
    * caerse colándose por = fall through.
    * caerse de = fall off of.
    * caerse de bruces = fall + flat on + Posesivo + face.
    * caerse de la cama = roll out of + bed.
    * caerse hacia atrás = fall backwards.
    * caerse hacia delante = fall forward.
    * caérsele la baba por = go + gaga (over).
    * caerse muerto = drop + dead.
    * caerse recondo = pass out.
    * caerse redondo = keel over, flake out, lose + Posesivo + consciousness.
    * caer sobre = fall onto.
    * caer un chaparrón = the skies + open up.
    * caer un diluvio = the skies + open up.
    * cayéndose a pedazos = disintegrating.
    * comprar hasta caer muerto = shop 'til you drop.
    * dejar caer = drop, dump.
    * dejar caer insinuaciones = throw + hints.
    * dejar caer una indirecta = drop + a hint.
    * dejarse caer = drop by, drop in, slump, droop, mosey.
    * empezar a caer en picado = hit + the skids, be on the skids.
    * hacer caer = oust.
    * maná caído del cielo = manna from heaven.
    * no caer bien = not take + kindly to, not take + kindly to.
    * no caer en buenas manos = fall into + the wrong hands.
    * noche + caer = night + fall.
    * no tener donde caerse muerto = not have two pennies to rub together.
    * palabras + caer en + saco roto = words + fall on + deaf ears.
    * precio + caer = price + fall.
    * recesión + caer en = recession + set in.
    * salir y caer = fall out (of).
    * sistema + caerse = system + crash.
    * telón + caer = curtain + fall.
    * trabajar hasta caer muerto = work + Reflexivo + to the ground, work + Reflexivo + to death.
    * volver a caer (en) = relapse (into).

    * * *
    caer [ E16 ]
    ■ caer (verbo intransitivo)
    A de una altura
    B caer: chaparrón, nevada
    C
    1 caer: cortinas, falda
    2 caer: terreno
    D
    1 incurrir
    2 en un engaño, un timo
    E entender, darse cuenta
    F
    1 en un estado
    2 caer en un vicio
    G
    1 caer: gobierno, plaza etc
    2 perder el cargo
    3 caer: soldado
    4 caer: fugitivo
    5 caer enfermo
    H
    1 caer: desgracia, maldición etc
    2 caer: tarde, noche
    I tocar en suerte
    J
    1 sentarle mal
    2 en cuestiones de gusto
    K
    1 presentarse, aparecer
    2 caer sobre alguien
    L
    1 estar comprendido
    2 caer: cumpleaños etc
    3 estar situado
    M caer: precios etc
    N aportar dinero
    O caer: llamada
    ■ caerse (verbo pronominal)
    A
    1 de una altura
    2 caerse + me/te/le etc
    B desprenderse
    C equivocarse
    D contribuir
    vi
    caí mal y me rompí una pierna I fell badly o awkwardly and broke my leg
    tropezó y cayó cuan largo era he tripped and fell flat on his face
    cayó de espaldas/de bruces she fell flat on her back/face
    cayeron de rodillas y le pidieron perdón they fell o dropped to their knees and begged for forgiveness
    cayó el telón the curtain came down o fell
    la pelota cayó en el pozo the ball fell o dropped into the well
    el coche cayó por un precipicio the car went over a cliff
    cayó muerto allí mismo he dropped down dead on the spot
    se dejó caer en el sillón she flopped into the armchair
    se dejó caer desde el borde del precipicio he jumped off from the edge of the cliff
    el avión cayó en picada or ( Esp) en picado the plane nosedived
    el helicóptero cayó en el mar the helicopter came down o crashed in the sea
    le caían lágrimas de los ojos tears fell from her eyes o rolled down her cheeks
    caer parado ( AmL) (literal) to land on one's feet; (tener suerte) to fall o land on one's feet
    dejar caer algo ‹objeto› to drop;
    ‹noticia› to let drop o fall
    lo dejó caer así, como quien no quiere la cosa she just slipped it into the conversation, she just let it drop in passing
    B
    «chaparrón/nevada»: cayó una helada there was a frost
    cayó una fuerte nevada it snowed heavily
    empezó a caer granizo it began to hail
    cayeron unas pocas gotas there were a few drops of rain
    el rayo cayó muy cerca de aquí the lightning struck very near here
    C
    1 «cortinas/falda» (colgar, pender) to hang
    con un poco de almidón la tela cae mejor a little starch makes the fabric hang better
    el pelo le caía suelto hasta la cintura her hair hung down to her waist
    2 «terreno» to drop, fall
    el terreno cae en pendiente hacia el río the land falls away o slopes down toward(s) the river
    D
    1 (incurrir) caer EN algo:
    no caigas en el error de decírselo don't make the mistake of telling him
    no nos dejes caer en la tentación lead us not into temptation
    cayó en la tentación de leer la carta she succumbed to the temptation to read the letter
    la obra por momentos cae en lo ridículo at times the play lapses into the ridiculous
    esos chistes ya caen en lo chabacano those jokes can only be described as vulgar
    caer muy bajo to stoop very low
    venderse así es caer muy bajo I wouldn't stoop so low as to sell myself like that
    ¡qué bajo has caído! you've sunk pretty low!, how low can you get!, that's stooping pretty low!
    2
    (en un engaño, un timo): a todos nos hizo el mismo cuento y todos caímos he told us all the same story and we all fell for it
    ¿cómo pudiste caer en semejante trampa? how could you be taken in by o fall for a trick like that?
    caer como chinos or angelitos ( fam): todos cayeron como chinos or angelitos they swallowed it hook, line and sinker
    E ( fam)
    (entender, darse cuenta): ¡ah, ya caigo! oh, now I get it! ( colloq)
    cuenta1 f G. (↑ cuenta (1))
    F
    1
    (en un estado): caer en desuso «palabra» to fall into disuse;
    «costumbre» to die out
    caer en el olvido to sink into oblivion
    desgracia f A. (↑ desgracia)
    2
    caer en un vicio to get into a bad habit
    caer en el alcohol to take to drink
    caer en la droga to start taking drugs
    G
    1 «gobierno/ciudad/plaza» to fall
    la capital había caído en poder del enemigo the capital had fallen into enemy hands
    ¡que no vaya a caer en manos del profesor! don't let the teacher get hold of it!, don't let it fall into the teacher's hands!
    2 (perder el cargo) to lose one's job
    cayó por disentir con ellos he lost his job o ( colloq) came to grief because he disagreed with them
    vamos a continuar con la investigación, caiga quien caiga we are going to continue with the investigation, however many heads have to roll
    3 «soldado» (morir) to fall, die
    4 «fugitivo» (ser apresado) to be caught
    han caído los cabecillas de la pandilla the gang leaders have been caught
    5
    caer enfermo to fall ill, be taken ill
    cayó en cama he took to his bed
    yo también caí con gripe I went o came down with flu as well
    H
    1 «desgracia/maldición»: caer SOBRE algn; to befall sb ( frmlor liter)
    la tragedia que ha caído sobre nuestro pueblo the tragedy that has befallen our nation
    2
    al caer la tarde/la noche at sunset o dusk/nightfall
    antes de que caiga la noche before it gets dark o before nightfall
    I ( fam)
    (tocar en suerte): le cayó una pregunta muy difícil he got a really difficult question
    ¡te va a caer una bofetada! you're going to get a smack!
    le cayeron tres años (de cárcel) he got three years (in jail)
    ¿cuántas (asignaturas) te han caído este año? ( Esp); how many subjects have you failed this year?
    el gordo ha caído en Bilbao the jackpot has been won in Bilbao
    J (+ compl)
    1
    (sentar): el pescado me cayó mal the fish didn't agree with me
    le cayó muy mal que no la invitaran she wasn't invited and she took it very badly, she was very upset at o about not being invited
    la noticia me cayó como un balde or jarro de agua fría the news came as a real shock
    2
    (en cuestiones de gusto): tu primo me cae muy bien or muy simpático I really like your cousin
    no lo soporto, me cae de gordo/de mal … ( fam); I can't stand him, he's a real pain ( colloq)
    K
    1 ( fam) (presentarse, aparecer) to show up, turn up ( BrE)
    no podías haber caído en mejor momento you couldn't have turned up o come at a better time
    de vez en cuando cae or se deja caer por aquí she drops by o in now and then
    no podemos caerles así, de improviso we can't just show o turn up on their doorstep without any warning
    estar al caer: los invitados están al caer the guests will be here any minute o moment (now)
    2 (abalanzarse) caer SOBRE algn to fall upon o on sb
    tres enmascarados cayeron sobre él three masked men pounced on him o fell on him o set upon him
    cayeron sobre el enemigo a medianoche they fell on o ( frml) descended on the enemy at midnight
    caerle a algn ( Per fam); to score with sb, to get off with sb ( BrE colloq)
    caerle encima a algn ( fam); to pounce o leap on sb
    L
    1 (estar comprendido) caer DENTRO DE algo:
    ese barrio no cae dentro de nuestra jurisdicción that area doesn't come under o fall within our jurisdiction
    su caso no cae dentro de mi competencia his case falls outside the scope of my powers ( frml)
    eso cae dentro de sus obligaciones that's part of her job, that's one of her duties
    cae de lleno dentro de la corriente posmodernista it fits squarely within the postmodernist style
    2 «cumpleaños/festividad» to fall
    el 20 de febrero cae en (un) domingo February 20 falls on a Sunday o is a Sunday
    ¿el 27 (en) qué día cae or en qué cae? what day's the 27th?
    ¿eso por dónde cae? whereabouts is that?
    M «precios/temperatura» (bajar) to fall, drop
    el dólar ha caído en el mercado internacional the dollar has fallen on the international market
    N ( Ven) (aportar dinero) ( fam) to chip in ( colloq)
    O
    ( Ven fam) «llamada»: la llamada no me cayó I couldn't get through
    caerse
    A
    1 (de una altura) to fall; (de la posición vertical) to fall, fall over
    bájate de ahí, te vas a caer come down from there, you'll fall
    tropecé y casi me caigo I tripped and nearly fell (over)
    casi me caigo al agua I nearly fell in o into the water
    me caí por las escaleras I fell down the stairs
    se cayó del caballo he fell off his horse
    se cayó de la cama she fell out of bed
    se cayó redondo ( fam); he collapsed in a heap
    está que se cae de cansancio ( fam); she's dead on her feet ( colloq), she's ready to drop ( colloq)
    se cayó y se rompió it fell and smashed
    2 (+ me/te/le etc):
    oiga, se le ha caído un guante excuse me, you've dropped your glove
    se me cayó de las manos it slipped out of my hands
    ten cuidado, no se te vaya a caer be careful, don't drop it
    por poco se me cae el armario encima the wardrobe nearly fell on top of me
    se me están cayendo las medias my stockings are falling down
    caerse con algn ( Col fam); to go down in sb's estimation
    estoy caída con ella I'm in her bad books ( colloq)
    ¡me caigo y no me levanto! ( fam euf) (expresando sorpresa) well, I'll be darned o ( BrE) blowed! ( colloq), good heavens! ( colloq) (expresando irritación) I don't believe it!
    no tener donde caerse muerto ( fam): no tiene donde caerse muerto he hasn't got a penny to his name
    B (desprenderse) «diente» to fall out; «hojas» to fall off; «botón» to come off, fall off
    se le cayó un diente one of her teeth fell out
    se le ha empezado a caer el pelo he's started to lose his hair o go bald
    la ropa se le caía a pedazos de vieja her clothes were so old they were falling to pieces o falling apart
    C ( Chi fam) (equivocarse) to goof ( AmE colloq), to boob ( BrE colloq)
    D
    ( Méx fam) (contribuir) caerse CON algo: me caí con la lana I chipped in ( colloq)
    * * *

     

    caer ( conjugate caer) verbo intransitivo
    1 ( de una altura) to fall;
    ( de posición vertical) to fall over;

    cayó muerto allí mismo he dropped down dead on the spot;
    cayó en el mar it came down in the sea;
    caer parado (AmL) to land on one's feet;
    dejar caer algo ‹objeto/indirectato drop sth.;
    dejó caer la noticia que … she let drop the news that …
    2
    a) [chaparrón/nevada]:


    cayó una fuerte nevada it snowed heavily;
    el rayo cayó cerca the lightning struck nearby
    b) [ noche] to fall;

    al caer la tarde/noche at sunset o dusk/nightfall

    3
    a) ( pender) [cortinas/falda] to hang



    4 (en error, trampa):

    todos caímos (en la trampa) we all fell for it;
    cayó en la tentación de mirar she succumbed to the temptation to look;
    caer muy bajo to stoop very low
    5 (fam) (entender, darse cuenta):
    ¡ah, ya caigo! ( ya entiendo) oh, now I get it! (colloq);


    ( ya recuerdo) oh, now I remember;
    no caigo I'm not sure what (o who etc) you mean;

    no caí en que tú no tenías llave I didn't realize o (fam) I didn't click that you didn't have keys
    6 ( en un estado):

    caer enfermo to fall ill
    7 [gobierno/ciudad] to fall;
    [ soldado] ( morir) to fall, die
    8 [precios/temperatura] to fall, drop
    9
    a) ( sentar):


    le cayó muy mal que no la invitaran she was very upset about not being invited
    b) [ persona]:


    me cae muy mal (fam) I can't stand him (colloq);
    ¿qué tal te cayó? what did you think of him?
    [cumpleaños/festividad] to fall on;
    ¿el 27 en qué (día) cae? what day's the 27th?

    caerse verbo pronominal

    ( de posición vertical) to fall, to fall over;

    caerse del caballo/de la cama to fall off one's horse/out of bed;
    está que se cae de cansancio (fam) she's dead on her feet (colloq)
    b) caérsele algo a algn:

    oiga, se le cayó un guante excuse me, you dropped your glove;

    no se te vaya a caer don't drop it;
    se me cayó de las manos it slipped out of my hands;
    se me están cayendo las medias my stockings are falling down

    [ hojas] to fall off;
    [ botón] to come off, fall off;

    caer verbo intransitivo
    1 to fall
    caer desde lo alto, to fall from the top
    caer por la ventana, to fall out of the window
    caer por las escaleras, to fall down the stairs
    2 (captar) to understand, see: no caí, I didn't twig
    US I didn't realize it
    ya caigo, ¡qué tontería!, I get it ¡it's easy!
    3 (estar situado) to be: eso cae por aquí cerca, it is somewhere near here
    4 (tener lugar) to be: ¿cuándo cae este año la Semana Santa?, when is Easter this year?
    5 (causar buena o mala impresión) le cae bien/mal, he likes/doesn't like her
    parece que el muchacho le cayó en gracia, it seems that he likes the boy
    6 (en una situación) caer enfermo, to fall ill
    caer en desgracia, to fall out of favour
    7 (ir a parar) cayó en las garras del enemigo, she fell into the clutches of the enemy
    fuimos a caer en una pensión de mala muerte, we turned up in the guesthouse from hell
    ♦ Locuciones: caer (muy) bajo, to sink (very) low
    dejar caer, (un objeto, una indirecta) to drop
    dejarse caer por, to drop by
    estar al caer, (a punto de llegar) he'll arrive any minute now
    (a punto de ocurrir) it's on the way
    al caer el día, in the evening
    al caer la noche, at nightfall
    ' caer' also found in these entries:
    Spanish:
    abatimiento
    - abatirse
    - al
    - anillo
    - burra
    - burro
    - chinche
    - combatir
    - cuenta
    - dejarse
    - derrumbar
    - derrumbarse
    - descolgar
    - desgracia
    - desmayada
    - desmayado
    - despatarrarse
    - desuso
    - estar
    - gorda
    - gordo
    - lazada
    - pelo
    - picada
    - picado
    - plomo
    - pura
    - puro
    - red
    - redonda
    - redondo
    - resbalar
    - tirar
    - tirarse
    - Tiro
    - trampa
    - tumbar
    - ubicarse
    - verter
    - balde
    - bomba
    - caiga
    - cama
    - cayera
    - dejar
    - enfermar
    - ir
    - largar
    - muerto
    - olvido
    English:
    bear down on
    - clutch
    - come down
    - deaf
    - die out
    - disgrace
    - disrepute
    - down
    - drop
    - fall
    - favor
    - favour
    - flat
    - flop
    - freeze
    - intimate
    - keel over
    - land
    - lapse
    - oblivion
    - plummet
    - push over
    - rub up
    - shake down
    - sharply
    - sink
    - slump
    - snare
    - steeply
    - strike
    - tailspin
    - twig
    - walk into
    - wise
    - beat
    - blow
    - cascade
    - catch
    - come
    - crash
    - die
    - go
    - hang
    - keel
    - knock
    - nose
    - plunge
    - realize
    - shower
    - splash
    * * *
    vi
    1. [hacia abajo] to fall;
    cuando caen las hojas when the leaves fall;
    caer de un tejado/árbol to fall from a roof/tree;
    caer en un pozo to fall into a well;
    el avión cayó al mar the plane crashed into the sea;
    tropezó y cayó al suelo she tripped and fell (over o down);
    cayó en brazos de su madre she fell into her mother's arms;
    cayó por la ventana a la calle he fell out of the window into the street;
    cayó de bruces/de cabeza she fell flat on her face/headlong;
    cayó redondo he slumped to the ground, he collapsed in a heap;
    cayó rodando por la escalera she fell down the stairs;
    dejar caer algo [objeto] to drop sth;
    dejar caer que… [comentar] to let drop that…;
    dejó caer la noticia de su renuncia como si no tuviera importancia she casually mentioned the fact that she was resigning as if it were a matter of no importance;
    hacer caer algo to knock sth down, to make sth fall
    2. [lluvia, nieve] to fall;
    caerá nieve por encima de los 1.000 metros snow is expected in areas over 1,000 metres;
    cayeron cuatro gotas there were a few spots of rain;
    cayó una helada there was a frost;
    está cayendo un diluvio it's pouring down;
    Fam
    está cayendo una buena it's pouring down, Br it's chucking it down;
    cayó un rayo a pocos metros del edificio a bolt of lightning struck only a few metres from the building
    3. [sol] to go down, to set;
    al caer el día o [m5] la tarde at dusk;
    al caer el sol at sunset;
    la noche cayó antes de que llegaran al refugio night fell before they reached the shelter
    4. [colgar] to fall, to hang down;
    el cabello le caía sobre los hombros her hair hung down to o fell over her shoulders
    5. [ciudad, gobierno] to fall;
    el aeropuerto cayó en poder de los insurgentes the airport fell to the rebels, the airport was taken by the rebels;
    el Imperio Romano cayó en el siglo V the Roman Empire fell in the 5th century;
    el escándalo hizo caer al Primer Ministro the scandal brought the Prime Minister down;
    han caído los líderes del comando terrorista the leaders of the terrorist unit have been captured
    6. [morir] [soldado] to fall, to be killed;
    caer como moscas to drop like flies
    7. [decrecer] [interés] to decrease, to subside;
    [precio] to fall, to go down;
    ha caído bastante el interés por estos temas interest in these subjects has fallen away o subsided quite a lot;
    ha caído el precio del café the price of coffee has gone down o fallen;
    los precios cayeron súbitamente prices fell suddenly;
    la libra ha caído frente al euro the pound has fallen o dropped against the euro
    8. [incurrir]
    siempre cae en los mismos errores she always makes the same mistakes;
    Rel
    no nos dejes caer en la tentación lead us not into temptation;
    tu actitud cae en lo patético your attitude is nothing less than pathetic;
    no debemos caer en la provocación we shouldn't allow ourselves to be provoked
    9. [darse cuenta]
    no dije nada porque no caí I didn't say anything because it didn't occur to me to do so;
    caer (en algo) [recordar] to be able to remember (sth);
    ¡ahora caigo! [lo entiendo] I see it now!;
    [lo recuerdo] now I remember!;
    ahora caigo en lo que dices now I see what you are saying;
    Esp
    no caigo I give up, I don't know;
    caer en la cuenta to realize, to understand;
    cuando cayó en la cuenta del error, intentó subsanarlo when she realized her mistake, she tried to correct it
    10. [picar] [en broma] to fall for it;
    me gastaron una broma, pero no caí they played a trick on me, but I didn't fall for it;
    caer en una trampa to fall into a trap
    11. [tocar, ir a parar a]
    me cayó el premio I won the prize;
    nos cayó la mala suerte we had bad luck;
    me cayó el tema que mejor me sabía I got a question on the subject I knew best;
    le cayeron dos años (de cárcel) he got two years (in jail);
    la desgracia cayó sobre él he was overtaken by misfortune;
    ¿cómo me ha podido caer a mí un trabajo así? how did I end up getting a job like this?;
    procura que el informe no caiga en sus manos try to avoid the report falling into her hands
    12. [coincidir] [fecha]
    caer en to fall on;
    cae en domingo it falls on a Sunday;
    ¿en qué día cae Navidad este año? what day (of the week) is Christmas this year?
    13. Esp [estar, quedar]
    cae cerca de aquí it's not far from here;
    ¿por dónde cae la oficina de turismo? where's o whereabouts is the tourist information centre?;
    los baños caen a la izquierda the toilets are on the left;
    cae en el segundo capítulo it's in the second chapter;
    eso cae fuera de mis competencias that is o falls outside my remit
    14. [en situación]
    caer enfermo to fall ill, to be taken ill;
    cayó en cama he took to his bed;
    caer en desuso to fall into disuse;
    caer en el olvido to fall into oblivion;
    caer en la desesperación to fall into despair;
    caer en desgracia to fall into disgrace
    15. [sentar]
    caer bien/mal [comentario, noticia] to go down well/badly;
    su comentario no cayó nada bien her comment didn't go down well;
    caer bien/mal a alguien [comida, bebida] to agree/disagree with sb;
    Esp [ropa] to suit/not to suit sb; Esp
    los pantalones ajustados no te caen nada bien tight trousers don't suit you at all;
    caer como un jarro de agua fría to come as a real shock
    16. [causar una impresión]
    me cae bien I like him, he seems nice;
    me cae mal I can't stand him;
    tu hermano me cae muy mal I can't stand your brother;
    me cayó mal I didn't like him at all;
    cae mal a todo el mundo he doesn't get on with anyone;
    Fam
    tu jefe me cae gordo I can't stand your boss
    17. [abalanzarse]
    caer sobre to fall o descend upon;
    caer sobre alguien [ladrón] to pounce o fall upon sb;
    cayeron sobre la ciudad para saquearla they fell upon the city and pillaged it
    18. Esp Fam [en examen] to fail;
    la mitad de la clase cayó en el primer examen half the class failed the first exam;
    ¿cuántas te han caído? how many did you fail?
    19. Fam [decaer] to go downhill;
    el equipo ha caído mucho en el último mes the team has gone seriously off the boil over the last month
    20. Com [pago] to fall due
    21. Am [visitar] to drop in
    22. Comp
    caer (muy) bajo to sink (very) low;
    parece mentira que hayas caído tan bajo I can hardly believe that you would sink so low;
    ¡qué bajo has caído! I never thought you'd sink so low!;
    caer por su propio peso to be self-evident;
    todos mis consejos cayeron en saco roto all my advice fell on deaf ears;
    dejarse caer por casa de alguien to drop by sb's house;
    estar al caer to be about to arrive;
    ya son las cinco, así que deben de estar al caer it's five o'clock, so they should be arriving any minute now;
    el anuncio debe de estar al caer the announcement should be made any minute now;
    se proseguirá con la investigación caiga quien caiga the investigation will proceed no matter who might be implicated o even if it means that heads will roll;
    RP Fam
    caer parado to fall on one's feet
    * * *
    I v/i
    1 fall;
    caer sobre fall on;
    dejar caer algo drop sth;
    caer enfermo fall ill;
    caer en lunes fall on a Monday;
    al caer la noche at sunset o nightfall;
    caiga quien caiga no matter whose head has to roll;
    caer muy bajo fig stoop very low;
    dejarse caer fam flop down
    2
    :
    me cae bien/mal fig I like/don’t like him
    3 de un lugar
    :
    cae cerca it’s not far;
    ¿por dónde cae este pueblo? whereabouts is this village?
    4
    :
    estar al caer be about to arrive;
    ¡ahora caigo! fig now I get it!
    * * *
    caer {13} vi
    1) : to fall, to drop
    2) : to collapse
    3) : to hang (down)
    4)
    caer bien fam : to be pleasant, to be likeable
    me caes bien: I like you
    5)
    caer gordo fam : to be unpleasant, to be unlikeable
    * * *
    caer vb
    1. (en general) to fall [pt. fell; pp. fallen]
    2. (fecha) to be / to fall
    este año, mi cumpleaños cae en martes my birthday is on a Tuesday this year
    3. (entender) to get something
    caer desmayado to faint / to collapse
    dejar caer to drop [pt. & pp. dropped]
    estar al caer to be almost here / to be about to arrive

    Spanish-English dictionary > caer

См. также в других словарях:

  • Coalición Por el Bien de Todos — La Coalición Por el Bien de Todos fue una alianza electoral formada por los partidos políticos mexicanos de la Revolución Democrática (PRD), del Trabajo (PT) y Convergencia, construida alrededor de la candidatura del perredista y ex jefe de… …   Wikipedia Español

  • Coalición Juntos por el Bien de Todos — La Coalición Juntos por el Bien de Todos, fue una coalición de partidos políticos en México que aprobó el Instituto Estatal Electoral de Nayarit, para su participación en el proceso electoral local de 2008. Esta coalición, se integraba de los… …   Wikipedia Español

  • Coalición Por el Bien de Todos — Die Coalición Por el Bien de Todos (span. Koalition zum Wohle aller) war ein strategisches Wahlbündnis zwischen den mexikanischen Parteien PRD, PT und der Convergencia zur mexikanischen Präsidentschaftswahl 2006. Gemeinsamer Kandidat war Andrés… …   Deutsch Wikipedia

  • bien — 1 s m I. 1 Valor moral de lo que es justo, correcto, útil, beneficioso o deseable: Luchó por el bien de todos , La estabilidad económica repercute en el bien colectivo 2 Gente de bien La que trabaja y actúa con honradez, justicia y respeto 3 Lo… …   Español en México

  • Bien común — Saltar a navegación, búsqueda Para el concepto económico de riesgo moral, véase bien común (economía). Para el concepto de propiedad común, véase bien comunal. Bien común es el conjunto de condiciones de la vida social que permiten que las… …   Wikipedia Español

  • Bien de interés cultural — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase BIC (desambiguación). Bien de interés cultural (también conocido por sus siglas BIC) es una figura jurídica de protección del patrimonio histórico español, tanto mueble como… …   Wikipedia Español

  • Todos Santos (Baja California Sur) — Todos Santos …   Wikipedia Español

  • bien — (Del lat. bene, bien). 1. m. Aquello que en sí mismo tiene el complemento de la perfección en su propio género, o lo que es objeto de la voluntad, la cual ni se mueve ni puede moverse sino por el bien, sea verdadero o aprehendido falsamente como… …   Diccionario de la lengua española

  • bien — sustantivo masculino 1. Aquello que constituye lo bueno o lo correcto según la ética: hacer el bien, distinguir el bien del mal. Antónimo: mal. 2. Utilidad, beneficio, bienestar: Te lo digo por tu bien. Hago las cosas por tu bien. 3. Cosa buena,… …   Diccionario Salamanca de la Lengua Española

  • Bien — (Del lat. bene.) ► sustantivo masculino 1 Cosa útil, beneficiosa o favorable: ■ el cambio de clima será un bien para su salud. 2 FILOSOFÍA Entidad abstracta que contiene en sí misma la perfección y está formada por todo lo considerado moralmente… …   Enciclopedia Universal

  • Bien de Interés Cultural — Para otros usos de este término, véase BIC (desambiguación). Bien de Interés Cultural (también conocido por sus siglas BIC) es una figura jurídica de protección del patrimonio histórico español, tanto mueble como inmueble. Contenido 1 Concepto y… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»