Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

oneris+n+n

  • 1 onus

    ŏnus (in good MSS. also wr. hŏnus), ĕris, n. [etym. dub.; cf. Sanscr. anas, a wagon for freight], a load, burden (cf. pondus).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    oneris maximi pondus,

    Vitr. 10, 8:

    onus sustinere,

    Plaut. As. 3, 3, 68:

    cum gravius dorso subiit onus (asellus), Hor S. 1, 9, 20: tanti oneris turris,

    Caes. B. G. 2, 30: ad minimum redigi onus, Ov M. 14, 149.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of goods, baggage, etc., a load, lading, freight, cargo:

    insula Delos, quo omnes undique cum mercibus atque oneribus commeabant,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    onera afferuntur,

    Plin. 6, 23, 26, § 104:

    (naves) ad onera et ad multitudinem jumentorum transportandam paulo latiores,

    Caes. B. G. 5, 1, 2:

    jumentis onera deponere,

    loads, packs, id. B. C. 1, 80.—
    2.
    Poet., the burden of the womb, the fœtus, embryo:

    gravidi ventris,

    Ov. Am. 2, 13, 1; id. F. 2, 452; id. H. 4, 58; Phaedr. 1, 18, 5. —
    3.
    The excrements:

    ciborum onera reddere,

    Plin. 8, 27, 41, § 97:

    duri ventris solvere,

    Mart. 13, 29, 2.—
    II.
    Trop
    A.
    A burden, in respect of property, i. e. a tax or an expense (usually in the plur.):

    municipium maximis oneribus pressum,

    Cic. Fam. 13, 7, 2:

    haec onera in dites a pauperibus inclinata,

    Liv. 1, 43:

    patria,

    Suet. Calig. 42:

    haerere in explicandis oneribus,

    id. Dom. 12 init.:

    oneribus novis turbantur provinciae,

    Tac. A. 4, 6.—
    B.
    A load, burden, weight, charge, trouble, difficulty of any kind (so most freq. in Cic.; cf. molestia): magni sunt oneris;

    quicquid imponas, vehunt,

    capable of bearing great burdens, Plaut. Most. 3, 2, 95:

    quae (senectus) plerisque senibus sic odiosa est, ut onus se Aetnā gravius dicant sustinere,

    Cic. Sen. 2, 4:

    onus atque munus magnum,

    id. de Or. 1, 25, 116:

    hoc onus si vos adlevabitis,

    id. Rosc. Am. 4, 10:

    officii,

    id. ib.:

    probandi,

    the burden of proof, obligation to prove, Dig. 31, 1, 22; Cic. Rep. 1, 23, 37:

    oneri esse,

    to be a burden, Liv. 23, 43; Vulg. 2 Reg. 15, 33:

    neque eram nescius, quantis oneribus premerere susceptarum rerum,

    Cic. Fam. 5, 12, 2:

    epici carminis onera lyrā sustinere,

    Quint. 10, 1, 62.—
    C.
    (Eccl. Lat.) The burden of a prophecy, the woes predicted against any one:

    Babylonis,

    Vulg. Isa. 13, 1:

    Tyri,

    id. ib. 23, 1.—With subj.gen.:

    Domini,

    Vulg. Jer. 23, 33:

    verbi Domini,

    id. Zach. 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > onus

  • 2 onus

        onus eris, n    [AN-], a load, burden: tanta onera navium, ships of so great burden, Cs.: clipei ingens, V.: minimum, O.: gravius dorso, heavier than he can carry, H.—A load, lading, freight, cargo: cum oneribus commeabant: iumentis onera deponere, packs, Cs.—The burden of the womb, foetus, embryo: gravidi ventris, O., Ph.—Fig., a burden, tax, expense: quod vobis oneris imposuit lex: municipium maximis oneribus pressum: haec onera in dites a pauperibus inclinata, L.: exempti oneribus, Ta.—A load, burden, weight, charge, trouble, difficulty: Paupertas mihi onus visumst, T.: his graviora onera iniungebat, Cs.: onus se Aetnā gravius sustinere: hic onus horret, H.: quibus coger oneri esse, to be a burden, S.
    * * *
    load, burden; cargo

    Latin-English dictionary > onus

  • 3 impertiō (inp-)

        impertiō (inp-) īvī, ītus, īre    [in+partio], to share with, give a part, communicate, bestow, impart: si quid novisti rectius istis, Candidus imperti, H.: oneris mei partem nemini: aliquid tibi sui consili: tibi multam salutem, salutes thee heartily: talem te et nobis impertias, wouldst show: aliis gaudium suum, L.—To bestow, direct, assign, give: unum diem festum Marcellis: aliquid temporis huic cogitationi, devote: nihil tuae prudentiae ad salutem meam: huic plausūs maximi a bonis impertiuntur.—To take as a partner, cause to share, present with: salute Parmenonem, T.: doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet, N.

    Latin-English dictionary > impertiō (inp-)

  • 4 impōnō (in-p-)

        impōnō (in-p-) posuī, positus    (inpostus, V) ere, to place upon, set on, impose, establish, introduce, set, place: Metellum in rogum: In ignem impositast, fletur, T.: quo praesidium imposuerat, S.: eo mulieres imposuerunt (i. e. in raedas), Cs.: molemque et montes insuper altos, V.: in eis urbibus praesidia, S.: tegumenta galeis, Cs.: conlegae diadema: serta delubris, Iu.: iuvenes rogis, V.: quos (artūs) mensis, O.: Impositus mannis, H.: arces Montibus impositae, H.: super aggerem inpositis turribus, S.: quidvis oneris impone; impera, T.: cervici imponere nostrae, place thyself, V.—To put on board, embark: naves, quo maior numerus militum posset imponi, Cs.: exercitum Brundisi imponere: equitibus in navīs impositis, Cs.: nos cymbae, H.: scaphas contexit, eoque milites imposuit, Cs.—To set up, place high, raise: (Romulum) ablatum terris caelo, O.—Fig., to put upon, impose, inflict: pacis morem, dictate conditions, V.: onus observantiae Bruto: sibi labores, Cs.: mihi honorem, S.: mihi personam hanc, ut, etc.: rei p. volnera: saevas imponite leges, ut, etc., Iu.: Cui tolerare vitam colo Inpositum, is incumbent, V.—To assign, impose, set, apply, give: praedae cellae nomen: filiis duobus nomina, L.: vocabula rebus, H.: nomen avitum, O.: extremam manum bello, V.: modum alicui, L.—Prov.: Imponit finem sapiens et rebus honestis, Iu.—To set up, set over, constitute: dominum, V.: quasi nullo inposito, S.: alquem vilicum: consul est impositus is nobis, quem, etc.: Atheniensibus viros, S.: si domini milites imperatoribus imponantur, L.: Masinissam in Syphacis regnum, L.: in cervicibus nostris dominum.—Of taxes, etc., to lay, impose, assess, exact: ceteris vectigal: stipendium victis, Cs.—To impose upon, deceive, cheat, trick.—With dat: Catoni egregie: si mihi imposuisset aliquid, has misled me: regi, Iu.

    Latin-English dictionary > impōnō (in-p-)

  • 5 moveō

        moveō mōvī, mōtus, ēre    [1 MV-], to move, stir, set in motion, shake, disturb, remove: tanti oneris turrim, Cs.: matrona moveri iussa, to dance, H.: moveri Cyclopa, represent by action, H.: membra ad modos, Tb.: fila sonantia movit, struck, O.: moveri sedibus huic urbi melius est: loco motus cessit, driven back, Cs.: move ocius te, bestir thyself, T.: neque se in ullam partem, attach, Cs.: se ex eo loco, stir from the spot, L.: caput, i. e. threaten with, H.: castra ex eo loco, break up, Cs.: hostem statu, dislodge, L.: heredes, eject: tribu centurionem, expel: signiferos loco, degrade, Cs.: Omne movet urna nomen, H.: senatorio loco, degrade, L.: Verba loco, cancel, H.: consulem de sententiā, dissuade, L.: litteram, to take away: movet arma leo, gives battle, V.: quo sidere moto, at the rising of, O.—Prov.: omnīs terras, omnia maria movere, move heaven and earth (of great exertions).—Of the soil, to stir, plough, break up, open: iugera, V.: mota terra, O.— To disturb, violate: triste bidental, H.: Dianae non movenda numina, inviolable, H.— To remove oneself, betake oneself, move, be moved, be stirred (sc. se): terra dies duodequadraginta movit, there was an earthquake, L.: movisse a Samo Romanos audivit, L.: voluptas movens, i. e. in motion.—To excite, occasion, cause, promote, produce, begin, commence, undertake: fletum populo: mihi admirationem: indignationem, L.: suspicionem: iam pugna se moverat, was going on, Cu.: cantūs, V.: mentionem rei, make mention, L.: priusquam movere ac moliri quicquam posset, make any disturbance, L. — To shake, cause to waver, alter, change: meam sententiam.— To disturb, concern, trouble, torment: moveat cimex Pantilius? H.: voltum movetur, changes countenance, V.: vis aestūs omnium ferme corpora movit, L.: venenum praecordia movit, O.: strepitu fora, Iu.— To stir, produce, put forth: de palmite gemma movetur, O.— To exert, exercise: movisse numen ad alqd deos, L.: artis opem, O. — To change, transform: quorum Forma semel mota est, O.: nihil motum ex antiquo, i. e. change in traditional custom, L.—Fig., to move, influence, affect, excite, inspire: nil nos dos movet, T.: beneficiis moveri, Cs.: moveri civitas coepit, S.: ut pulcritudo corporis movet oculos et delectat, charms: animos ad bellum, instigate, L.: feroci iuveni animum, stir, L.: Vestrā motus prece, H.: moverat plebem oratio consulis, had stirred, L.: absiste moveri, be not disturbed, V.: ut captatori moveat fastidia, excites nausea in, Iu.— To revolve, meditate, ponder: Multa movens animo, V.
    * * *
    movere, movi, motus V
    move, stir, agitate, affect, provoke, disturb;

    Latin-English dictionary > moveō

  • 6 suī

        suī (gen.), dat. sibi or sibī, acc. and abl. sē or (more emphatic) sēsē (strengthened sēpse for sē ipse, C.; sēmet, L., H.), sing. and plur, pron. of 3d pers.    [suus].    I. Reflex.    A. Himself, herself, itself, themselves.—Referring to the grammatical subj —Acc., as direct obj: si is posset ab eā sese avellere, T.: per eos, ne causam diceret, se eripuit, Cs.: homo se erexit: se a Gallis auro redemisse, L.: se gerere, to behave: ipse enim se quisque diligit: se ipsum conligere.—With gerundive: ne sui in perpetuum liberandi occasio, Cs.: sui conservandi causā profugere: is sibi legationem ad civitates suscepit, Cs.: propositā sibi morte: Medus infestus sibi, H.: tantos sibi spiritūs sumpserat, Cs.: inimicus ipse sibi putandus est.— Gen obj.: amans sui virtus: dux oblitus sui: potens sui, H.: caecus amor sui, H.: facultatem sui insequendi ademerat, Cs.—Acc. or abl., with praepp.: ducit secum virginem, T.: pro se quisque sedulo Faciebant, each one singly, T.: cum pro se quisque tenderent ad portas, L.: equitatum ante se mittit, Cs.: litterae ad se ab amico missae: exercitus, quantum in se fuit, etc., L.—Referring to a logical subject.—To a definite subject: multis illi in urbibus reficiendi se et curandi potestas fuit: Faustulo spes fuerat regiam stirpem apud se educari, L.: invenere oppidanos vim hostium ab se arcentes, L.—To an indefinite subject, oneself: deforme est de se ipsum praedicare: ut, quanti quisque se ipse faciat, tanti fiat ab amicis.—    B. In dependent clauses, as pers. pron. 3 d pers., with reflex. reference, him, her, it, them, he, she, they.—In gen., referring to the grammatical subject of the principal clause: impetrat a senatu, ut dies sibi prorogaretur: Ubii legatos mittunt, qui doceant... neque ab se fidem laesam, Cs.: in urbibus, quae ad se defecerant, praesidia imposuit, S.— Referring to a logical subject: a regibus litterae, quibus mihi gratias agant, quod se reges appellaverim: cum legati ad eum venissent oratum, ut sibi ignosceret, Cs.—In orat. obliquā, referring to the person whose words are reported: nuntium mittit... sese diutius sustinere non posse, Cs.: non sese Gallis, sed Gallos sibi bellum intulisse, Cs.: dato responso (a Thyrreensibus), nullam se novam societatem accepturos, L.—In subordinate clauses, with subjunct.: qui abs te taciti requirunt, cur sibi hoc oneris imposueris: conclamavit, quid ad se venirent? Cs.: multa pollicens, si se conservasset, N.—With subj. (sub-oblique), expressing the view of the reported speaker: Caesarem iniuriam facere, qui vectigalia sibi deteriora faceret, Cs.: quod nec paratus... obsecutus esset, credidissetque, cum se vidissent Aetoli, omnia, etc., L. —Instead of the proper case of is or ipse (to suggest the point of view of the person referred to): Unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui, T.: quem Caesar, ut erat de se meritus, donatum pronuntiavit, Cs.: statuit urbīs, quae... adversum se opportunissimae erant, circumvenire, S.: centum boves militibus dono dedit, qui secum fuerant, L.—    C. Idiomatic uses, with ad or apud, to one's house, at home: qui a me petierit ut secum et apud se essem cottidie: Num tibi videtur esse apud sese? in his senses, T.— Dat pleonast., of the person interested, for himself: quid sibi hic vestitus quaerit? T.: mirantes, quid sibi vellet, L.— Colloq., with suus (old): Suo sibi gladio hunc iugulo, his very own, T.—    II. As pron recipr., each other, one another: nuntiatum... patres ac plebem in semet ipsos versos, L.; usu. in the phrase, inter se, one another, each other, mutually, reciprocally: video eos inter se amare, T.: neque solum colent inter se ac diligent: ut neque inter se contingant trabes, Cs.: adhaesiones atomorum inter se: collīs duos propinquos inter se occupat, S.
    * * *
    (gen.) PRON REFLEX
    him/her/it/ones-self; him/her/it; them (selves) (pl.); each other, one another

    Latin-English dictionary > suī

  • 7 super

        super adv.    [cf. ὑπέρ], above, on top, over, upwards: eo super tigna bipedalia iniciunt, Cs.: Inplenturque super puppes, i. e. by rain, V.: superque inmane barathrum Cernatur, from above, V.—In number or quantity, over, moreover, in addition, besides: satis superque esse sibi suarum cuique rerum, enough and to spare: satis superque vixisse: Quidque furor valeat, satisque Ac super ostendit, O.: poenas dedit usque superque Quam satis est, H.: et super, and moreover, V.: satis superque oneris sustinens, res a populo R. gestas scribere, L.: super quam quod dissenserant ab consilio, besides that, L.—Of a remnant, over, left, remaining: Atheniensibus praeter arma nihil erat super, N.: quid super sanguinis, qui dari pro re p. possit, rogitantes, L.: super tibi erunt, qui, etc., V.—In composition, of place, above, over, as in superfluo, superpono, supersedeo, supersto.— Over and above, besides, in addition, as in superaddo, supersum, superfio.
    * * *
    I
    above, on top, over; upwards; moreover, in addition, besides
    II
    over (space), above, upon, in addition to; during (time); concerning; beyond
    III
    upon/on; over, above, about; besides (space); during (time); beyond (degree)

    Latin-English dictionary > super

  • 8 tollō

        tollō sustulī, sublātus, ere    [TAL-], to lift, take up, raise, elevate, exalt: in caelum vos umeris nostris: optavit, ut in currum patris tolleretur: sublatus est: quos in crucem sustulit: in sublime testudinem, Ph.: in arduos Tollor Sabinos, H.: terrā, O.: ignis e speculā sublatus.—Of children (the father acknowledged a new-born child by taking it up), to take up, accept, acknowledge, bring up, rear, educate: puerum, Enn. ap. C.: puellam, T.: qui ex Fadiā sustulerit liberos, i. e. was the father of.—In navigation, with ancoras, to lift the anchor, weigh anchor, set sail: sublatis ancoris, Cs., L.—In the army, with signa, to take up the march, break up camp, march: signa sustulit seseque Hispalim recepit, Cs.— To build, raise, erect: tollam altius tectum.— To take on board, take up, carry: naves, quae equites sustulerant, had on board, Cs.: Tollite me, Teucri, V.: sublatus in lembum, L.: me raedā, H.: Talem te Bacchus... Sustulit in currūs, O.—Fig., to raise, lift, lift up, elevate, set up, start: ignis e speculā sublatus: Clamores ad sidera, V.: risum, H.: oculos, i. e. look up.—To lift, cheer, encourage: Sublati animi sunt, your spirits are raised, T.: sustulere illi animos, have taken courage, L.: amieum, console, H. — To exalt, extol: aliquid tollere altius dicendo: ad caelum te tollimus laudibus: Daphnim tuum ad astra, V.— To assume, bear, endure: alquid oneris: poenas.— To take up, take away, remove, carry off, make way with: frumentum de areā: nos ex hac hominum frequentiā: pecunias ex fano, Cs.: iubet sublata reponi Pocula, V.: tecum me tolle per undas, V.: Me quoque tolle simul. O. — To take off, carry off, make away with, kill, destroy, ruin: hominem de medio: Thrasone sublato e medio, L.: Titanas Fulmine (Iuppiter), H.: tollet anum vitiato melle cicuta, H.: Karthaginem funditus, lay waste.—To do away with, remove, abolish, annul, abrogate, cancel: rei memoriam: sublatā benevolentiā: ut id nomen ex omnibus libris tollatur: demonstro vitia; tollite! away with them!: sublato Areopago: deos, to deny the existence of: diem, to consume in speechmaking: querelas, H.
    * * *
    tollere, sustuli, sublatus V TRANS
    lift, raise; destroy; remove, steal; take/lift up/away

    Latin-English dictionary > tollō

  • 9 audax

    audax, ācis, adj. [from audeo, as ferax from fero, capax from capio], daring, in a good, but oftener in a bad sense, bold, courageous, spirited; audacious, rash, presumptuous, foolhardy (syn.: fortis, temerarius).
    I.
    Lit.
    a.
    Absol.:

    qui me alter est audacior homo, aut qui me confidentior?

    Plaut. Am. 1, 1, 1:

    quae non deliquit, decet Audacem esse,

    id. ib. 2, 2, 207:

    o scelestum atque audacem hominem,

    Ter. Eun. 4, 4, 42:

    O hominem audacem!

    id. And. 4, 4, 30:

    rogitas, audacissime?

    id. Eun. 5, 4, 26:

    Verres homo audacissimus atque amentissimus,

    Cic. Verr. 1, 1, 2 fin.; id. Rosc. Am. 1:

    temerarius et audax,

    id. Inv. 1, 3:

    petulans et audax,

    id. ad Q. Fr. 2, 4:

    alii audaces, protervi,

    id. Fin. 1, 18, 61:

    audaces, sibi placentes,

    Vulg. 2 Pet. 2, 10:

    de improbis et audacibus,

    Cic. Phil. 14, 3:

    adulescentes quosdam eligit cum audacissimos tum viribus maximis,

    Nep. Dion, 9, 3:

    da facilem cursum atque audacibus annue coeptis,

    Verg. G. 1, 40:

    poëta,

    a poet who remains unmoved amid praise and blame, Hor. Ep. 2, 1, 182 Schmid:

    audax Iapeti genus,

    id. C. 1, 3, 25; 3, 27, 28:

    conjunx timidi aut audacis Ulixis,

    Ov. M. 14, 671:

    furit audacissimus omni De numero Lycabas,

    id. ib. 3, 623 al.—
    b.
    Constr.,
    (α).
    With abl.:

    viribus audax,

    Verg. A. 5, 67:

    audax juventā,

    id. G. 4, 565.—
    (β).
    With gen.:

    audax ingenii,

    Stat. S. 3, 2, 64; 5, 3, 135:

    animi,

    id. Th. 10, 495; Claud. Rapt. Pros. 2, 4; Sil. 14, 416.—
    (γ).
    With inf.:

    audax omnia perpeti,

    Hor. C. 1, 3, 25:

    leges inponere,

    Prop. 5, 5, 13:

    casus audax spondere secundos,

    Luc. 7, 246.—
    (δ).
    With ad:

    ad facinus audacior,

    Cic. Cat. 2, 5.—
    II.
    Transf. to things:

    audax facinus,

    Ter. Eun. 4, 3, 2; so id. And. 2, 3, 27; id. Phorm. 1, 3, 4; so,

    animus,

    Sall. C. 5, 4:

    consilium,

    Liv. 25, 38:

    lingua,

    Vulg. Eccli. 21, 8:

    res,

    Liv. 26, 38:

    spes audacior,

    Plin. 28, 4, 7, § 35:

    paupertas,

    Hor. Ep. 2, 2, 51:

    dithyrambi,

    id. C. 4, 2, 10: verba, bold, i. e. unusual, poetic, Quint. 10, 5, 4:

    hyperbole audacioris ornatūs,

    id. 8, 6, 67:

    volatus,

    Ov. M. 8, 223 al. —
    III.
    Meton., violent, fierce, proud: Nunc audax cave sis, *Cat. 50, 18:

    ambitiosus et audax,

    Hor. S. 2, 3, 165:

    Cerberus,

    Tib. 1, 10, 35:

    leones,

    Vulg. Sap. 11, 18:

    Hecate,

    Sen. Med. 844.— Adv., boldly, courageously, audaciously; in two forms,
    a.
    audācĭter (the original but unusual form; cf.: licet omnes oratores aliud sequantur, i. e. the form audacter, Quint. 1, 6, 17): Multa scelerate, multa audaciter, multa improbe fecisti, Cic. Rosc. Am. 36, 104 B. and K.; cf. Prisc. p. 1014 P.;

    Sall. H. Fragm. ap. Prisc. l. l.: audaciter se laturum fuisse de etc.,

    Liv. 22, 25:

    audaciter negantem,

    id. 40, 55 Weissenb.; Sen. Prov. 4.—
    b.
    audacter (the usu. class. form):

    loquere audacter patri,

    Plaut. Trin. 2, 2, 82:

    monere,

    Ter. Heaut. 1, 1, 6:

    audacter inter reges versari,

    Lucr. 2, 50; Cat. 55, 16; Cic. Verr. 2, 2, 54, id. Rosc. Am. 11; id. Fin. 2, 9, 28; id. Ac. 2, 25, 81; Liv. 9, 34; 44, 4:

    patrare,

    Vulg. Gen. 34, 30; ib. Jud. 20, 31; ib. Marc. 15, 43 al.— Comp.:

    quoi tuum concredat filium audacius,

    Plaut. Capt. 2, 2, 98; Cic. Or. 8, 26; 60, 202; Caes. B. G. 1, 15; 1, 18; Nep. Epam. 9, 1:

    scribere,

    Vulg. Rom. 15, 15.— Sup.:

    audacissume oneris quid vis inpone,

    Ter. Phorm. 3, 3, 28; Caes. B. G. 2, 10; 5, 15; Liv. 30, 30 (on these forms, v. Neue, Formenl. II. p. 661 sq.).

    Lewis & Short latin dictionary > audax

  • 10 fero

    fĕro, tuli, latum, ferre (ante-class. redupl. form in the tempp. perff.:

    tetuli,

    Plaut. Am. 2, 2, 84; 168; id. Men. 4, 2, 25; 66; id. Rud. prol. 68: tetulisti, Att. and Caecil. ap. Non. 178, 17 sq.:

    tetulit,

    Plaut. Most. 2, 2, 40; id. Men. 2, 3, 30; Ter. And. 5, 1, 13:

    tetulerunt,

    Lucr. 6, § 672:

    tetulissem,

    Ter. And. 4, 5, 13:

    tetulisse,

    Plaut. Rud. 4, 1, 2:

    tetulero,

    id. Cist. 3, 19:

    tetulerit,

    id. Poen. 3, 1, 58; id. Rud. 4, 3, 101), v. a. and n. [a wide-spread root; Sanscr. bhar-, carry, bharas, burden; Gr. pherô; Goth. bar, bairo, bear, produce, whence barn, child; Anglo-Saxon beran, whence Engl. bear, birth; cf. Curt. Gr. Etym. p. 300; Fick, Vergl. Wort. p. 135. The perf. forms, tuli, etc., from the root tul-, tol-; Sanscr. tol-jami, lift, weigh; Gr. tlênai, endure, cf. talas, talanton; Lat. tollo, tolerare, (t)latus, etc. Cf. Goth. thulan, Germ. dulden, Geduld; Anglo-Sax. tholian, suffer. Supine latum, i. e. tlatum; cf. supra; v. Curt. Gr. Etym. p. 220; Corss. Ausspr. 2, 73], to bear, carry, bring. (For syn. cf.: gero, porto, bajulo, veho; effero, infero; tolero, patior, sino, permitto, etc.)
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    ferri proprie dicimus, quae quis suo corpore bajulat, portari ea, quae quis in jumento secum ducit, agi ea, quae animalia sunt,

    Dig. 50, 16, 235: oneris quidvis feret, Ter. Ph. 3, 3, 29:

    quin te in fundo conspicer fodere aut arare aut aliquid ferre,

    id. Heaut. 1, 1, 17:

    numerus eorum, qui arma ferre possent,

    Caes. B. G. 1, 29, 1:

    arma et vallum,

    Hor. Epod. 9, 13:

    sacra Junonis,

    id. S. 1, 3, 11:

    cadaver nudis humeris (heres),

    id. ib. 2, 5, 86:

    argentum ad aliquem,

    Plaut. As. 3, 3, 142; cf.:

    symbolum filio,

    id. Bacch. 2, 3, 30:

    olera et pisciculos minutos ferre obolo in cenam seni,

    Ter. And. 2, 2, 32; cf.:

    vina et unguenta et flores,

    Hor. C. 2, 3, 14:

    discerpta ferentes Memora gruis,

    id. S. 2, 8, 86; cf.:

    talos, nucesque sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 172:

    in Capitolium faces,

    Cic. Lael. 11, 37:

    iste operta lectica latus per oppidum est ut mortuus,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    lectica in Capitolium latus est,

    Suet. Claud. 2:

    circa judices latus (puer),

    Quint. 6, 1, 47:

    prae se ferens (in essedo) Darium puerum,

    Suet. Calig. 19.— Poet. with inf.:

    natum ad Stygios iterum fero mergere fontes,

    Stat. Ach. 1, 134.—Prov.:

    ferre aliquem in oculis, or simply oculis,

    i. e. to hold dear, love exceedingly, Cic. Phil. 6, 4, 11; id. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9; Q. Cic. Fam. 16, 27, 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    With the idea of motion predominating, to set in motion, esp. to move onward quickly or rapidly, to bear, lead, conduct, or drive away; with se or mid. (so esp. freq.), to move or go swiftly, to haste, speed, betake one's self; and of things, to flow, mount, run down.
    (α).
    Act.:

    ubi in rapidas amnis dispeximus undas: Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur Vis, et in advorsum flumen contrudere raptim: Et, quocumque oculos trajecimus, omnia ferri Et fluere assimili nobis ratione videntur,

    Lucr. 4, 422 sq.:

    ubi cernimus alta Exhalare vapore altaria, ferreque fumum,

    to send up, id. 3, 432; cf.:

    vis ut vomat ignes, Ad caelumque ferat flammai fulgura rursum,

    id. 1, 725; and:

    caelo supinas si tuleris manus,

    raisest, Hor. C. 3, 23, 1:

    te rursus in bellum resorbens Unda fretis tulit aestuosis,

    id. ib. 2, 7, 16; cf.:

    ire, pedes quocumque ferent,

    id. Epod. 16, 21; and:

    me per Aegaeos tumultus Aura feret,

    id. C. 3, 29, 64:

    signa ferre,

    to put the standards in motion, to break up, Caes. B. G. 1, 39 fin.; 1, 40, 12; Liv. 10, 5, 1 al.:

    pol, si id scissem, numquam huc tetulissem pedem,

    have stirred foot, have come, Ter. And. 4, 5, 13:

    pedem,

    Verg. A. 2, 756; Val. Fl. 7, 112:

    gressum,

    to walk, Lucr. 4, 681; cf.:

    agiles gressus,

    Sil. 3, 180:

    vagos gradus,

    Ov. M. 7, 185:

    vestigia,

    Sil. 9, 101:

    vagos cursus,

    id. 9, 243.— Absol.:

    quo ventus ferebat,

    bore, drove, Caes. B. G. 3, 15, 3:

    interim, si feret flatus, danda sunt vela,

    Quint. 10, 3, 7:

    itinera duo, quae extra murum ad portum ferebant,

    led, Caes. B. C. 1, 27, 4:

    pergit ad speluncam, si forte eo vestigia ferrent,

    Liv. 1, 7, 6.—Prov.:

    in silvam ligna ferre,

    to carry coals to Newcastle, Hor. S. 1, 10, 34.—
    (β).
    With se or mid., to move or go swiftly, to hasten, rush:

    cum ipsa paene insula mihi sese obviam ferre vellet,

    to meet, Cic. Planc. 40, 96; cf.:

    non dubitaverim me gravissimis tempestatibus obvium ferre,

    id. Rep. 1, 4:

    hinc ferro accingor rursus... meque extra tecta ferebam,

    Verg. A. 2, 672; 11, 779:

    grassatorum plurimi palam se ferebant,

    Suet. Aug. 32.—Of things as subjects:

    ubi forte ita se tetulerunt semina aquarum,

    i. e. have collected themselves, Lucr. 6, 672.—Mid.:

    ad eum omni celeritate et studio incitatus ferebatur,

    proceeded, Caes. B. C. 3, 78, 2:

    alii aliam in partem perterriti ferebantur,

    betook themselves, fled, id. B. G. 2, 24, 3:

    (fera) supra venabula fertur,

    rushes, springs, Verg. A. 9, 553:

    huc juvenis nota fertur regione viarum,

    proceeds, id. ib. 11, 530:

    densos fertur moribundus in hostes,

    rushes, id. ib. 2, 511:

    quocumque feremur, danda vela sunt,

    Cic. Or. 23, 75; cf.:

    non alto semper feremur,

    Quint. 12, 10, 37:

    ego, utrum Nave ferar magna an parva, ferar unus et idem,

    Hor. Ep. 2, 2, 200:

    non tenui ferar Penna biformis per liquidum aethera Vates,

    fly, id. C. 2, 20, 1.—Of inanimate subjects:

    (corpuscula rerum) ubi tam volucri levitate ferantur,

    move, Lucr. 4, 195; cf.:

    quae cum mobiliter summa levitate feruntur,

    id. 4, 745; cf.:

    tellus neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera,

    Cic. Rep. 6, 17 fin.:

    Rhenus longo spatio per fines Nantuatium, etc.... citatus fertur,

    flows, Caes. B. G. 4, 10, 3; cf. Hirt. B. [p. 738] G. 8, 40, 3:

    ut (flamma) ad caelum usque ferretur,

    ascended, arose, Suet. Aug. 94.—

    Rarely ferre = se ferre: quem procul conspiciens ad se ferentem pertimescit,

    Nep. Dat. 4 fin.
    2.
    To carry off, take away by force, as a robber, etc.: to plunder, spoil, ravage:

    alii rapiunt incensa feruntque Pergama,

    Verg. A. 2, 374:

    postquam te (i. e. exstinctum Daphnin) fata tulerunt,

    snatched away, id. E. 5, 34. So esp. in the phrase ferre et agere, of taking booty, plundering, where ferre applies to portable things, and agere to men and cattle; v. ago.—
    3.
    To bear, produce, yield:

    plurima tum tellus etiam majora ferebat, etc.,

    Lucr. 5, 942 sq.; cf.:

    quae autem terra fruges ferre, et, ut mater, cibos suppeditare possit,

    Cic. Leg. 2, 27, 67:

    quem (florem) ferunt terrae solutae,

    Hor. C. 1, 4, 10:

    quibus jugera fruges et Cererem ferunt,

    id. ib. 3, 24, 13:

    angulus iste feret piper et thus,

    id. Ep. 1, 14, 23:

    (olea) fructum ramis pluribus feret,

    Quint. 8, 3, 10.— Absol.:

    ferundo arbor peribit,

    Cato, R. R. 6, 2.—
    4.
    Of a woman or sheanimal, to bear offspring, be pregnant:

    ignorans nurum ventrem ferre,

    Liv. 1, 34, 3;

    of animals: equa ventrem fert duodecim menses, vacca decem, ovis et capra quinque, sus quatuor,

    Varr. R. R. 2, 1, 19; cf.:

    cervi octonis mensibus ferunt partus,

    Plin. 8, 32, 50, § 112:

    nec te conceptam saeva leaena tulit,

    Tib. 3, 4, 90.— Poet.:

    quem tulerat mater claro Phoenissa Laconi,

    i. e. had borne, Sil. 7, 666.—
    5.
    To offer as an oblation:

    liba et Mopsopio dulcia melle feram,

    Tib. 1, 7, 54; so,

    liba,

    id. 1, 10, 23:

    lancesque et liba Baccho,

    Verg. G. 2, 394:

    tura superis, altaribus,

    Ov. M. 11, 577.—
    6.
    To get, receive, acquire, obtain, as gain, a reward, a possession, etc.:

    quod posces, feres,

    Plaut. Merc. 2, 3, 106; cf.: quodvis donum et praemium a me optato;

    id optatum feres,

    Ter. Eun. 5, 8, 27:

    fructus ex sese (i. e. re publica) magna acerbitate permixtos tulissem,

    Cic. Planc. 38, 92:

    partem praedae,

    id. Rosc. Am. 37, 107:

    ille crucem pretium sceleris tulit, hic diadema,

    Juv. 13, 105:

    coram rege sua de paupertate tacentes Plus poscente ferent,

    Hor. Ep. 1, 17, 44.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bear, carry, bring:

    satis haec tellus morbi caelumque mali fert,

    bears, contains, Lucr. 6, 663;

    veterrima quaeque, ut ea vina, quae vetustatem ferunt, esse debent suavissima,

    which carry age, are old, Cic. Lael. 19, 67:

    scripta vetustatem si modo nostra ferent,

    will have, will attain to, Ov. Tr. 5, 9, 8:

    nomen alicujus,

    to bear, have, Cic. Off. 3, 18, 74; cf.:

    insani sapiens nomen ferat, aequus iniqui,

    Hor. Ep. 1, 6, 15:

    nomen,

    Suet. Aug. 101; id. Calig. 47:

    cognomen,

    id. Aug. 43; id. Galb. 3; cf.:

    ille finis Appio alienae personae ferendae fuit,

    of bearing an assumed character, Liv. 3, 36, 1:

    Archimimus personam ejus ferens,

    personating, Suet. Vesp. 19; cf.

    also: (Garyophyllon) fert et in spinis piperis similitudinem,

    Plin. 12, 7, 15, § 30: fer mi auxilium, bring assistance, aid, help, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 29 (Trag. v. 50 ed. Vahl.); cf.:

    alicui opem auxiliumque ferre,

    Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9:

    auxilium alicui,

    Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; Cic. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13, 5; 4, 12, 5; Hor. Epod. 1, 21 et saep.: opem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 86 ed. Vahl.):

    opem alicui,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23; Ter. And. 3, 1, 15; id. Ad. 3, 4, 41; Cic. Rab. Perd. 1, 3 (with succurrere saluti); id. Fin. 2, 35, 118 (with salutem); id. Fam. 5, 4, 2:

    subsidium alicui,

    Caes. B. G. 2, 26, 2:

    condicionem,

    to proffer, id. ib. 4, 11, 3; cf. Cic. Rosc. Am. 11, 30:

    Coriolanus ab sede sua cum ferret matri obviae complexum,

    offered, Liv. 2, 40, 5:

    si qua fidem tanto est operi latura vetustas,

    will bring, procure, Verg. A. 10, 792:

    ea vox audita laborum Prima tulit finem,

    id. ib. 7, 118: suspicionem falsam, to entertain suspicion, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 348 ed. Vahl.).—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To move, to bring, lead, conduct, drive, raise:

    quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

    Hor. Ep. 2, 1, 177; so,

    animi quaedam ingenita natura... recta nos ad ea, quae conveniunt causae, ferant,

    Quint. 5, 10, 123; cf. absol.:

    nisi illud, quod eo, quo intendas, ferat deducatque, cognoris,

    Cic. de Or. 1, 30, 135:

    exstincti ad caelum gloria fertur,

    Lucr. 6, 8; cf.:

    laudibus aliquem in caelum ferre,

    to extol, praise, Cic. Fam. 10, 26, 2; cf. id. Rep. 1, 43; Quint. 10, 1, 99; Suet. Otho, 12; id. Vesp. 6:

    eam pugnam miris laudibus,

    Liv. 7, 10, 14; cf.:

    saepe rem dicendo subiciet oculis: saepe supra feret quam fieri possit,

    wilt exalt, magnify, Cic. Or. 40, 139:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    Liv. 4, 5, 6:

    ferre in majus vero incertas res fama solet,

    id. 21, 32, 7:

    crudelitate et scelere ferri,

    to be impelled, carried away, Cic. Clu. 70, 199:

    praeceps amentia ferebare,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 121; cf.:

    ferri avaritia,

    id. Quint. 11, 38:

    orator suo jam impetu fertur,

    Quint. 12 praef. §

    3: eloquentia, quae cursu magno sonituque ferretur,

    Cic. Or. 28, 97; cf.:

    (eloquentia) feratur non semitis sed campis,

    Quint. 5, 14, 31:

    oratio, quae ferri debet ac fluere,

    id. 9, 4, 112; cf.:

    quae (historia) currere debet ac ferri,

    id. 9, 4, 18; so often: animus fert (aliquem aliquo), the mind moves one to any thing:

    quo cujusque animus fert, eo discedunt,

    Sall. J. 54, 4; cf.:

    milites procurrentes consistentesque, quo loco ipsorum tulisset animus,

    Liv. 25, 21, 5; and:

    qua quemque animus fert, effugite superbiam regiam,

    id. 40, 4, 14:

    si maxime animus ferat,

    Sall. C. 58, 6; cf. Ov. M. 1, 775.—With an object-clause, the mind moves one to do any thing, Ov. M. 1, 1; Luc. 1, 67; Suet. Otho, 6; cf.

    also: mens tulit nos ferro exscindere Thebas,

    Stat. Th. 4, 753.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To carry off, take away:

    omnia fert aetas, animum quoque,

    Verg. E. 9, 51:

    postquam te fata tulerunt,

    id. ib. 5, 34:

    invida Domitium fata tulere sibi,

    Anthol. Lat. 4, 123, 8;

    like efferre,

    to carry forth to burial, Ov. Tr. 1, 3, 89.—
    3.
    (Acc. to I. B. 3.) To bear, bring forth, produce:

    haec aetas prima Athenis oratorem prope perfectum tulit,

    Cic. Brut. 12, 45:

    aetas parentum, pejor avis, tulit Nos nequiores,

    Hor. C. 3, 6, 46:

    Curium tulit et Camillum Saeva paupertas,

    id. ib. 1, 12, 42.—
    4.
    (Acc. to I. B. 6.) To bear away, to get, obtain, receive:

    Cotta et Sulpicius omnium judicio facile primas tulerunt,

    Cic. Brut. 49, 183:

    palmam,

    to carry off, win, id. Att. 4, 15, 6:

    victoriam ex inermi,

    to gain, Liv. 39, 51, 10; 2, 50, 2; 8, 8, 18:

    gratiam et gloriam annonae levatae,

    id. 4, 12, 8:

    maximam laudem inter suos,

    Caes. B. G. 6, 21, 4:

    centuriam, tribus,

    i. e. to get their votes, Cic. Planc. 20, 49; 22, 53; id. Phil. 2, 2, 4:

    suffragia,

    Suet. Caes. 13 (diff. from 8. a.):

    responsum ab aliquo,

    to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:

    repulsam a populo,

    Cic. Tusc. 5, 19, 54:

    repulsam,

    id. de Or. 2, 69 fin.; id. Phil. 11, 8, 19; id. Att. 5, 19 al.: calumniam, i. e. to be convicted of a false accusation, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 1:

    ita ut filius partem dimidiam hereditatis ferat,

    Gai. Inst. 3, 8:

    singulas portiones,

    id. ib. 3, 16; 61.—
    5.
    To bear, support any thing unpleasant; or pregn., to suffer, tolerate, endure.
    a.
    To bear in any manner.
    (α).
    With acc.: servi injurias nimias aegre ferunt, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    (onus senectutis) modice ac sapienter sicut omnia ferre,

    Cic. de Sen. 1, 2:

    aegre ferre repulsam consulatus,

    id. Tusc. 4, 17, 40:

    hoc moderatiore animo ferre,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    aliquid toleranter,

    id. ib. 4, 6, 2:

    clementer,

    id. Att. 6, 1, 3:

    quod eo magis ferre animo aequo videmur, quia, etc.,

    id. Verr. 2, 5, 48, § 126:

    ut tu fortunam, sic nos te, Celse, feremus,

    Hor. Ep. 1, 8, 17.—
    (β).
    With an object-clause:

    ut si quis aegre ferat, se pauperem esse,

    take it ill, Cic. Tusc. 4, 27, 59:

    hoc ereptum esse, graviter et acerbe ferre,

    id. Verr. 2, 1, 58, § 152:

    quomodo ferant veterani, exercitum Brutum habere,

    id. Phil. 10, 7, 15.—
    (γ).
    With de:

    de Lentulo scilicet sic fero, ut debeo,

    Cic. Att. 4, 6, 1:

    quomodo Caesar ferret de auctoritate perscripta,

    id. ib. 5, 2, 3:

    numquid moleste fers de illo, qui? etc.,

    id. ib. 6, 8, 3.—
    (δ).
    Absol.:

    sin aliter acciderit, humaniter feremus,

    Cic. Att. 1, 2, 1:

    si mihi imposuisset aliquid, animo iniquo tulissem,

    id. ib. 15, 26, 4.—
    b. (α).
    With acc.: quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    qui potentissimorum hominum contumaciam numquam tulerim, ferrem hujus asseclae?

    Cic. Att. 6, 3, 6:

    cujus desiderium civitas ferre diutius non potest,

    id. Phil. 10, 10, 21:

    cogitandi non ferebat laborem,

    id. Brut. 77, 268:

    unum impetum nostrorum,

    Caes. B. G. 3, 19, 3:

    vultum atque aciem oculorum,

    id. ib. 1, 39, 1:

    cohortatio gravior quam aures Sulpicii ferre didicissent,

    to hear unmoved, Cic. Phil. 9, 4, 9:

    vultum,

    Hor. S. 1, 6, 121:

    multa tulit fecitque puer, sudavit et alsit,

    id. A. P. 413:

    spectatoris fastidia,

    id. Ep. 2, 1, 215:

    fuisse (Epaminondam) patientem suorumque injurias ferentem civium,

    Nep. Epam. 7.—Of personal objects:

    quem ferret, si parentem non ferret suum?

    brook, Ter. Heaut. 1, 2, 28:

    optimates quis ferat, qui, etc.,

    Cic. Rep. 1, 33:

    vereor, ut jam nos ferat quisquam,

    Quint. 8, 3, 25:

    an laturi sint Romani talem regem,

    id. 7, 1, 24:

    quis enim ferat puerum aut adolescentulum, si, etc.,

    id. 8, 5, 8.—
    (β).
    With an object-clause:

    ferunt aures hominum, illa... laudari,

    Cic. de Or. 2, 84, 344:

    non feret assiduas potiori te dare noctes,

    Hor. Epod. 15, 13; Ov. M. 2, 628:

    illa quidem in hoc opere praecipi quis ferat?

    Quint. 11, 3, 27; 11, 1, 69:

    servo nubere nympha tuli,

    Ov. H. 5, 12; cf.:

    alios vinci potuisse ferendum est,

    id. M. 12, 555. —
    (γ).
    With quod:

    quod rapta, feremus, dummodo reddat eam,

    Ov. M. 5, 520:

    illud non ferendum, quod, etc.,

    Quint. 11, 3, 131. —
    6.
    With the access, notion of publicity, to make public, to disclose, show, exhibit:

    eum ipsum dolorem hic tulit paulo apertius,

    Cic. Planc. 14, 34; cf.:

    laetitiam apertissime tulimus omnes,

    id. Att. 14, 13, 2:

    neque id obscure ferebat nec dissimulare ullo modo poterat,

    id. Clu. 19, 54:

    haud clam tulit iram adversus praetorem,

    Liv. 31, 47, 4; cf.:

    tacite ejus verecundiam non tulit senatus, quin, etc.,

    id. 5, 28, 1.—
    b.
    Prae se ferre, to show, manifest, to let be seen, to declare:

    cujus rei tantae facultatem consecutum esse me, non profiteor: secutum me esse, prae me fero,

    Cic. N. D. 1, 5, 12:

    noli, quaeso, prae te ferre, vos plane expertes esse doctrinae,

    id. ib. 2, 18, 47:

    non mediocres terrores... prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    hanc virtutem prae se ferunt,

    Quint. 2, 13, 11:

    liberalium disciplinarum prae se scientiam tulit,

    id. 12, 11, 21:

    magnum animum (verba),

    id. 11, 1, 37.—Of inanim. and abstr. subjects:

    (comae) turbatae prae se ferre aliquid affectus videntur,

    Quint. 11, 3, 148:

    oratio prae se fert felicissimam facilitatem,

    id. 10, 1, 11.—
    7.
    Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate:

    haec omnibus ferebat sermonibus,

    Caes. B. C. 2, 17, 2:

    alii alia sermonibus ferebant Romanos facturos,

    Liv. 33, 32, 3:

    ferte sermonibus et multiplicate fama bella,

    id. 4, 5, 6:

    patres ita fama ferebant, quod, etc.,

    id. 23, 31, 13; cf. with acc.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt,

    Plaut. Trin. 1, 2, 149:

    famam,

    id. Pers. 3, 1, 23:

    fama eadem tulit,

    Tac. A. 1, 5; cf. id. ib. 15, 60:

    nec aliud per illos dies populus credulitate, prudentes diversa fama, tulere,

    talk about, id. ib. 16, 2:

    inimici famam non ita, ut nata est, ferunt,

    Plaut. Pers. 3, 1, 23:

    quod fers, cedo,

    tell, say, Ter. Ph. 5, 6, 17:

    nostra (laus) semper feretur et praedicabitur, etc.,

    Cic. Arch. 9, 21.—With an object-clause:

    cum ipse... acturum se id per populum aperte ferret,

    Liv. 28, 40, 2; id. ib. §

    1: saepe homines morbos magis esse timendos ferunt quam Tartara leti,

    Lucr. 3, 42:

    Prognen ita velle ferebat,

    Ov. M. 6, 470; 14, 527:

    ipsi territos se ferebant,

    Tac. H. 4, 78; id. A. 4, 58; 6, 26 (32); cf.:

    mihi fama tulit fessum te caede procubuisse, etc.,

    Verg. A. 6, 503:

    commentarii ad senatum missi ferebant, Macronem praesedisse, etc.,

    Tac. A. 6, 47 (53).—
    b.
    Ferunt, fertur, feruntur, etc., they relate, tell, say; it is said, it appears, etc.—With inf.:

    quin etiam Xenocratem ferunt, cum quaereretur ex eo, etc... respondisse, etc.,

    Cic. Rep. 1, 2:

    fuisse quendam ferunt Demaratum, etc.,

    id. ib. 2, 19:

    quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse,

    id. N. D. 3, 23, 57; Hor. C. 3, 17, 2:

    homo omnium in dicendo, ut ferebant, accrrimus et copiosissimus,

    Cic. de Or. 1, 11, 45:

    Ceres fertur fruges... mortalibus instituisse,

    Lucr. 5, 14:

    in Syria quoque fertur item locus esse, etc.,

    id. 6, 755:

    is Amulium regem interemisse fertur,

    Cic. Rep. 2, 3:

    qui in contione dixisse fertur,

    id. ib. 2, 10 fin.:

    quam (urbem) Juno fertur terris omnibus unam coluisse,

    Verg. A. 1, 15:

    non sat idoneus Pugnae ferebaris,

    you were accounted, held, Hor. C. 2, 19, 27:

    si ornate locutus est, sicut fertur et mihi videtur,

    Cic. de Or. 1, 11, 49; cf.: cum quaestor ex Macedonia venissem Athenas florente [p. 739] Academia, ut temporibus illis ferebatur, id. ib. § 45.—
    c.
    To give out, to pass off a person or thing by any name or for any thing; and, in the pass., to pass for any thing, to pass current:

    hunc (Mercurium) omnium inventorem artium ferunt,

    Caes. B. G. 6, 17, 1:

    ut Servium conditorem posteri fama ferrent,

    Liv. 1, 42, 4:

    qui se Philippum regiaeque stirpis ferebat, cum esset ultimae,

    set himself up for, boast, Vell. 1, 11, 1:

    avum M. Antonium, avunculum Augustum ferens,

    boasting of, Tac. A. 2, 43; cf.:

    qui ingenuum se et Lachetem mutato nomine coeperat ferre,

    Suet. Vesp. 23:

    ante Periclem, cujus scripta quaedam feruntur,

    Cic. Brut. 7, 27 (quoted paraphrastically, Quint. 3, 1, 12): sub nomine meo libri ferebantur artis rhetoricae, Quint. prooem. 7; cf.:

    cetera, quae sub nomine meo feruntur,

    id. 7, 2, 24; Suet. Caes. 55; id. Aug. 31; id. Caes. 20:

    multa ejus (Catonis) vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,

    Cic. Lael. 2, 6:

    qua ex re in pueritia nobilis inter aequales ferebatur,

    Nep. Att. 1, 3.—
    8.
    Polit. and jurid. t. t.
    a.
    Suffragium or sententiam, to give in one's vote, to vote, Varr. R. R. 3, 2, 1; cf.:

    ferunt suffragia,

    Cic. Rep. 1, 31; id. Fam. 11, 27, 7:

    de quo foedere populus Romanus sententiam non tulit,

    id. Balb. 15, 34; cf.:

    de quo vos (judices) sententiam per tabellam feretis,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104;

    so of the voting of judges,

    id. Clu. 26, 72;

    of senators: parcite, ut sit qui in senatu de bello et pace sententiam ferat,

    id. Verr. 2, 2, 31, § 76; cf. id. Fam. 11, 21, 2.—
    b.
    Legem (privilegium, rogationem) ad populum, or absol., to bring forward or move a proposition, to propose a law, etc.:

    perniciose Philippus in tribunatu, cum legem agrariam ferret, etc.,

    Cic. Off. 2, 21, 73; cf. id. Sull. 23, 65:

    quae lex paucis his annis lata esset,

    id. Corn. 1, 3 (vol. xi. p. 10 B. and K.):

    familiarissimus tuus de te privilegium tulit, ut, etc.,

    id. Par. 4, 32:

    Sullam illam rogationem de se nolle ferri (shortly before: Lex ferri coepta),

    id. Sull. 23, 65:

    rogationem de aliquo, contra or in aliquem, ad populum, ad plebem,

    id. Balb. 14, 33; id. Clu. 51, 140; id. Brut. 23, 89; Caes. B. C. 3, 1, 4; Liv. 33, 25, 7:

    nescis, te ipsum ad populum tulisse, ut, etc.,

    proposed a bill, Cic. Phil. 2, 43, 100:

    ut P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem, vellentne, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54; cf. Liv. 33, 25, 6:

    quod Sulla ipse ita tulit de civitate, ut, etc.,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    nihil de judicio ferebat,

    id. Sull. 22, 63:

    cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus,

    id. Att. 7, 6, 2.— Impers.:

    lato ut solet ad populum, ut equum escendere liceret,

    Liv. 23, 14, 2. —
    c.
    Judicem, said of the plaintiff, to offer or propose to the defendant as judge:

    quem ego si ferrem judicem, refugere non deberet,

    Cic. Rosc. Com. 15, 45; id. de Or. 2, 70, 285.—Hence, judicem alicui, in gen., to propose a judge to, i. e. to bring a suit against, to sue a person:

    se iterum ac saepius judicem illi ferre,

    Liv. 3, 57, 5; 3, 24, 5; 8, 33, 8.—
    9.
    Mercant. t. t., to enter, to set or note down a sum in a book:

    quod minus Dolabella Verri acceptum rettulit, quam Verres illi expensum tulerit, etc.,

    i. e. has set down as paid, has paid, Cic. Verr. 2, 1, 39, § 100 sq., v. expendo.—
    10.
    Absol., of abstr. subjects, to require, demand, render necessary; to allow, permit, suffer:

    ita sui periculi rationes ferre ac postulare,

    Cic. Verr. 2, 5, 40, § 105; cf.:

    gravioribus verbis uti, quam natura fert,

    id. Quint. 18, 57: quid ferat Fors, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. 203 ed. Vahl.):

    quamdiu voluntas Apronii tulit,

    Cic. Verr. 2, 3, 23, § 57:

    ut aetas illa fert,

    as is usual at that time of life, id. Clu. 60, 168:

    ad me, ut tempora nostra, non ut amor tuus fert, vere perscribe,

    id. Q. Fr. 1, 4, 5:

    quod ita existimabam tempora rei publicae ferre,

    id. Pis. 2, 5:

    si ita commodum vestrum fert,

    id. Agr. 2, 28, 77:

    prout Thermitani hominis facultates ferebant,

    id. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    si vestra voluntas feret,

    if such be your pleasure, id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ut opinio et spes et conjectura nostra fert,

    according to our opinion, hope, and belief, id. Att. 2, 25, 2:

    ut mea fert opinio,

    according to my opinion, id. Clu. 16, 46: si occasio tulerit, if occasion require, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:

    dum tempus ad eam rem tulit, sivi, animum ut expleret suum,

    Ter. And. 1, 2, 17: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu perspicies, Cic. Fam. 1, 7, 6:

    natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent,

    id. Rep. 6, 18.— Impers.:

    sociam se cujuscumque fortunae, et, si ita ferret, comitem exitii promittebat (sc. res or fortuna),

    Tac. A. 3, 15; so,

    si ita ferret,

    id. H. 2, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > fero

  • 11 impero

    impĕro ( inp-), āvi, ātum, 1 (archaic form, imperassit, Cic. Leg. 3, 3, 6, and induperantum = imperantium, Enn. Ann. v. 413 Vahl.), v. a. and n. [in-paro], to command, order, enjoin (cf.: jubeo, praecipio, mando).
    I.
    In gen., constr. with acc., an inf. or an object-clause, a relative-clause, with ut, ne, or the simple subj., with the simple dat. or absol.
    (α).
    With acc. (and dat. personæ):

    faciendum id nobis quod parentes imperant,

    Plaut. Stich. 1, 1, 53:

    fac quod imperat,

    id. Poen. 5, 3, 29; Ter. Hec. 2, 2, 2:

    quae imperarentur, facere dixerunt,

    Caes. B. G. 2, 32, 3:

    numquid aliud imperas?

    Ter. Eun. 2, 1, 7; id. Heaut. 4, 3, 26:

    sto exspectans, si quid mihi imperent,

    id. Eun. 3, 5, 46:

    nonnumquam etiam puerum vocaret: credo, cui cenam imperaret,

    i. e. ordered to get him his supper, Cic. Rosc. Am. 21, 59:

    imperat ei nuptias,

    Quint. 7, 1, 14:

    vigilias,

    id. 11, 3, 26:

    certum modum,

    id. 11, 2, 27:

    moram et sollicitudinem initiis impero,

    id. 10, 3, 9: graves dominae cogitationum libidines infinita quaedam cogunt atque imperant, Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 Mos.):

    utque Imperet hoc natura potens,

    Hor. S. 2, 1, 51.—In pass.:

    arma imperata a populo Romano,

    Liv. 40, 34, 9:

    quod ipsum imperari optimum est,

    Quint. 2, 5, 6:

    imperata pensa,

    id. 3, 7, 6:

    exemplar imperatae schemae,

    Suet. Tib. 43.—
    (β).
    With inf. or an object-clause (esp. freq. in the post-Aug. per.; in Cic. and Cæs. only with inf. pass. or dep.):

    animo nunc jam otioso esse impero,

    Ter. And. 5, 2, 1:

    imperavi egomet mihi omnia assentari,

    id. Eun. 2, 2, 21:

    jungere equos Titan velocibus imperat Horis,

    Ov. M. 2, 118; 3, 4:

    nec minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore,

    Lucr. 5, 672:

    has omnes actuarias imperat fieri,

    Caes. B. G. 5, 1, 3:

    pericula vilia habere,

    Sall. C. 16, 2:

    frumentum conportare,

    id. J. 48, 2; Hirt. B. G. 8, 27; Curt. 10, 1, 19; Tac. A. 2, 25:

    Liviam ad se deduci imperavit,

    Suet. Calig. 25; id. Aug. 27; id. Tib. 60.—In pass.: in has lautumias, si qui publice custodiendi sunt, ex ceteris oppidis deduci imperantur, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69.—
    * With inf.
    act.:

    haec ego procurare et idoneus imperor,

    Hor. Ep. 1, 5, 21. —
    (γ).
    With a rel.-clause (very rare):

    imperabat coram, quid opus facto esset puerperae,

    Ter. And. 3, 2, 10:

    quin tu, quod faciam, impera,

    id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc. 1, 1, 3 and 6; id. Capt. 2, 3, 10.—
    (δ).
    With ut, ne, or the simple subj.:

    ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,

    Plaut. Men. 5, 2, 87:

    his, uti conquirerent et reducerent, imperavit,

    Caes. B. G. 1, 28, 1:

    consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc.,

    Liv. 42, 28, 7: quibus negotium a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104; Petr. 1:

    mihi, ne abscedam, imperat,

    Ter. Eun. 3, 5, 30:

    Caesar suis imperavit, ne, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 2; 2, 32, 2; 3, 89, 4:

    letoque det imperat Argum,

    Ov. M. 1, 670; 13, 659. —
    (ε).
    With simple dat.:

    si huic imperabo, probe tectum habebo,

    Plaut. Most. 4, 1, 14 (cf. above a):

    aliquid alicui,

    Ter. Eun. 3, 5, 46; Cic. Rosc. Am. 21, 59. —
    (ζ).
    Absol.: Pa. Jubesne? Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97:

    si quid opus est, impera,

    Plaut. Am. 3, 3, 1:

    impera, si quid vis,

    id. Aul. 2, 1, 23:

    omnia faciam: impera,

    Ter. Heaut. 5, 5, 11:

    quidvis oneris impone, impera,

    id. And. 5, 3, 26.
    II.
    In partic.
    A.
    In publicists' lang., to order to be furnished or supplied, to give orders for, make a requisition for:

    cum frumentum sibi in cellam imperavisset (Verrem),

    Cic. Div. in Caecil. 10, 30:

    quem (numerum frumenti) ei civitati imperas emendum,

    id. Verr. 2, 3, 74, § 173:

    negas fratrem meum pecuniam ullam in remiges imperasse,

    id. Fl. 14, 33:

    pecuniam,

    id. ib. § 32; cf.:

    argenti pondo ducenta milia Jugurthae,

    Sall. J. 62, 5:

    arma,

    Caes. B. C. 1, 6 fin.:

    equites civitatibus,

    id. B. G. 6, 4 fin.; cf.:

    quam maximum militum numerum provinciae toti,

    id. ib. 1, 7, 2:

    obsides reliquis civitatibus,

    id. ib. 7, 64, 1; so, obsides Cic. de Imp. Pomp. 12, 35; Suet. Caes. 25. —
    B.
    In publicists' and milit. lang., alicui or absol., to command, govern, rule over:

    his (magistratibus) praescribendus est imperandi modus... qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse,

    Cic. Leg. 3, 2, 5; cf.:

    sic noster populus in pace et domi imperat,

    id. Rep. 1, 40:

    nulla est tam stulta civitas, quae non injuste imperare malit, quam servire juste,

    id. ib. 3, 18; cf.

    also: cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,

    id. ib. 1, 34:

    omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare,

    id. de Imp. Pomp. 19, 56; cf.:

    jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent,

    Caes. B. G. 1, 36, 1:

    Jugurtha omni Numidiae imperare parat,

    Sall. J. 13, 2:

    quot nationibus imperabat,

    Quint. 11, 2, 50:

    clarus Anchisae Venerisque sanguis Imperet,

    Hor. Carm. Sec. 51; cf. id. C. 3, 6, 5:

    recusabat imperare,

    i. e. to be emperor, Plin. Pan. 5, 5; cf.:

    ipsum quandoque imperaturum,

    Suet. Claud. 3; id. Galb. 4; id. Oth. 4; id. Vit. 14; id. Tit. 2 et saep.— Hence,
    b.
    Ad imperandum, to receive orders or instructions:

    nunc ades ad imperandum, vel ad parendum potius: sic enim antiqui loquebantur,

    Cic. Fam. 9, 25, 2; cf.:

    cum ipse ad imperandum Tisidium vocaretur,

    Sall. J. 62, 8 Kritz.—
    2.
    Transf., beyond the publicist's sphere, to command, master, govern, rule, control:

    liberis,

    Ter. Ad. 1, 1, 51:

    imperare sibi, maximum imperium est,

    Sen. Ep. 113 fin.:

    ut nobismet ipsis imperemus,

    Cic. Tusc. 2, 21, 47:

    cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,

    id. Lael. 22, 82:

    accensae irae,

    Ov. M. 9, 28:

    dolori,

    Plin. Ep. 8, 19, 2:

    lacrimis,

    Sil. 2, 652:

    amori suo,

    Petr. 83:

    ingenio suo,

    Sen. Contr. 1 praef. med.; cf.:

    imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem, scirem,

    Liv. 34, 31, 2: quibus egestas imperat, rules, governs, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 357 Vahl.): imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Verg. G. 1, 99; cf.:

    sola terrae seges imperatur,

    Tac. G. 26:

    fertilibus agris non est imperandum,

    Sen. Tranq. 15:

    sic imperant vitibus et eas multis palmitibus onerant,

    Col. 3, 3, 6:

    alius patrimonio suo plus imperavit quam ferre possit,

    Sen. Tranq. 4; cf.

    also trop.: tamquam nescias, cui imperem: Epicurum,

    id. Ep. 29 fin.:

    dum per continuos dies nimis imperat voci, rursus sanguinem reddidit,

    Plin. Ep. 5, 19, 6: imperat ergo viro [p. 902] (mulier), Juv. 6, 224.— Absol.:

    animum rege, qui, nisi paret, Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 63:

    permittat, an vetet an imperet (lex),

    Quint. 7, 7, 7:

    (eloquentia) hic regnat, hic imperat, hic sola vincit,

    id. 7, 4, 24.—
    C.
    In publicists' lang., to order the citizens to assemble, to summon:

    dein consul eloquitur ad exercitum: Impero qua convenit ad comitia centuriata,

    Varr. L. L. 6, § 88 Müll.; Gell. 15, 27, 4;

    so comically,

    Plaut. Capt. 1, 2, 52; cf. id. Cist. 1, 1, 60.—
    D.
    In medic. lang., to order, prescribe: non idem imperassem omnibus per diversa aegrotantibus, Sen. de Ira, 1, 16; Plin. 24, 1, 1, § 5:

    si vires patiuntur, imperanda tridui abstinentia est,

    Cels. 7, 20.—
    E.
    In gram.:

    imperandi declinatus,

    i. e. inflections of the imperative, Varr. L. L. 10, § 32 Müll.— Hence, impĕ-rātum, i, n., that which is commanded, a command, order:

    jussus arma abicere, imperatum facit,

    executes the order, obeys, Caes. B. G. 5, 37, 1; freq. in plur.:

    imperata facere,

    id. ib. 2, 3, 3; 5, 20 fin.; 6, 10, 3; id. B. C. 1, 60, 1; 2, 12, 4; 3, 34, 2 al.; cf.:

    imperata detrectare,

    Suet. Caes. 54:

    Senones ad imperatum non venire,

    according to orders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > impero

  • 12 impertio

    impertio ( inp-; also impartio, Liv. 38, 36), īvi or ĭi, ītum (old fut. impertibis, Nov. ap. Non. 27, 33; Com. Fragm. v. 12 Rib.), 4 (also in the dep. form im-pertior; inf. impertiri, Ter. Ad. 3, 2, 22; Verg. Cat. 15; App. M. 3, p. 215 al.), v. a. [in-partio], to share with another, to communicate, bestow, impart a thing (class.; a favorite word of Cic.; cf. communico, participo, partior).—With dat.:

    si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

    Cic. Lael. 19, 70:

    oneris mei partem nemini impertio,

    id. Sull. 3, 9:

    te exorabo, ut mihi quoque et Catulo tuae suavitatis aliquid impertias,

    id. de Or. 2, 4, 16:

    imperti etiam populo potestatis aliquid,

    id. Rep. 2, 28; id. Fragm. ap. Non. 37, 27:

    si aliquid impertivit tibi sui consilii,

    id. Fam. 5, 2, 9:

    unum diem festum Marcellis,

    id. Verr. 2, 2, 21, § 51:

    dolorem suum nobis,

    id. Att. 2, 23, 2: molestias senectutis suae vestris familiis, id. Fragm. ap. Non. 37, 25 (Rep. 5, 8 Mos.):

    Terentia impertit tibi multam salutem,

    salutes thee heartily, id. Att. 2, 12, 4:

    hominibus indigentibus de re familiari,

    id. Off. 2, 15, 54:

    talem te et nobis impertias,

    wouldst show, id. Rosc. Am. 4, 11:

    a te peto, ut aliquid impertias temporis huic quoque cogitationi,

    id. Att. 9, 11, A, 3:

    tantum temporis huic studio,

    id. Balb. 1, 3:

    aures studiis honestis,

    Tac. A. 14, 21:

    aliquid suorum studiorum philosophiae quoque,

    Cic. Fin. 5, 2, 6: meum laborem hominum periculis sublevandis, id. Mur. 4, 8:

    aliis gaudium suum,

    Liv. 27, 51, 4:

    conjugibus liberisque tam laetum nuntium,

    id. 27, 51, 7.— With ad:

    nihil tuae prudentiae ad salutem meam,

    Cic. Att. 3, 15, 7:

    (ignis) ceteris naturis omnibus salutarem impertit et vitalem calorem,

    id. N. D. 2, 10, 27.—In pass.:

    huic plausus maximi, signa praeterea benevolentiae permulta a bonis impertiuntur,

    Cic. Att. 2, 18, 1:

    viro forti collegae meo laus impertitur,

    id. Cat. 3, 6, 14:

    pro his impertitis oppugnatum patriam nostram veniunt,

    i. e. for these favors, benefits, Liv. 21, 41, 13. — Absol.: quibus potest, impertit, Lucil. ap. Non. 37, 22:

    si quid novisti rectius istis, candidus imperti: si non, his utere mecum,

    Hor. Ep. 1, 6, 68.—
    II.
    Transf.: aliquem aliqua re, to make one a sharer or partaker in any thing, to present him with (very rare;

    not in Cic.): advenientem peregre erum suum Stratippoclem Salva impertit salute Epidicus,

    greets, wishes health, Plaut. Epid. 1, 2, 23:

    Parmenonem suum plurima salute,

    Ter. Eun. 2, 2, 40; cf. Plaut. Ps. 1, 5, 40:

    obsecret, se ut nuntio hoc impertiam,

    id. Stich. 2, 1, 27:

    neque quemquam osculo impertiit, ac ne resalutatione quidem,

    Suet. Ner. 37:

    solos numquam donis impertiendos putavit,

    id. Aug. 25:

    reliquit eum nullo praeter auguralis sacerdotii honore impertitum,

    id. Claud. 4.— Pass.:

    doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet,

    Nep. Att. 1, 2.— In dep. form:

    cesso eram hoc malo impertiri propere?

    Ter. Ad. 3, 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > impertio

  • 13 impono

    impōno, pŏsŭi, pŏsĭtum, 3 (arch. forms of the perf. imposivit, Plaut. Rud. 2, 3, 27:

    imposisse,

    id. Most. 2, 2, 4; sync. form of the part. perf. impostus, a, um, Lucr. 5, 543; Verg. A. 9, 716; Val. Fl. 4, 186; Prop. 5, 2, 29; Stat. Th. 1, 227 al.), v. a. [in-pono], to place, put, set, or lay into, upon or in a place (very freq. and class.); constr. usu. with aliquid in aliquam rem or alicui rei; rarely in aliqua re or absol.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: pedem in undam. Plaut. Most. 2, 2, 4:

    hunc in collum,

    id. Pers. 4, 6, 10:

    aliquem in rogum,

    Cic. Tusc. 1, 35, 85; cf.:

    in ignem imposita'st: fletur,

    Ter. And. 1, 1, 102:

    omnem aciem suam redis et carris circumdederunt: eo mulieres imposuerunt,

    Caes. B. G. 1, 51 fin.:

    milites eo (i. e. in equos),

    id. ib. 1, 42, 5:

    aliquid in foco Lari,

    Plaut. Aul. 2, 8, 16:

    coronam auream litteris,

    Cic. Fl. 31, 76; cf.:

    collegae diadema,

    id. Phil. 5, 12:

    operi incohato fastigium,

    id. Off. 3, 7, 33:

    pondera nobis,

    Lucr. 5, 543:

    serta delubris et farra cultris,

    Juv. 12, 84:

    clitellas bovi,

    Cic. Att. 5, 15, 3:

    juvenes rogis,

    Verg. G. 4, 477:

    artus mensis,

    Ov. M. 1, 230:

    aliquid mensis,

    id. F. 2, 473: natum axi (i. e. in currum). Stat. Th. 6, 321:

    frontibus ancillarum vittas,

    Juv. 12, 118:

    ali quem mannis,

    Hor. Ep. 1, 7, 77:

    aliquem jumento,

    Gell. 20, 1, 11:

    Pelion Olympo,

    Hor. C. 3, 4, 52:

    arces montibus impositae,

    id. Ep. 2, 1, 253; cf. id. C. 4, 14, 12:

    impositum saxis Anxur,

    id. S. 1, 5, 26:

    celeri raptos per inania vento Imposuit caelo,

    placed them in the heavens, Ov. M. 2, 507:

    (Romulum) ablatum terris caelo,

    id. ib. 14, 811:

    hoc metuens molemque et montes insuper altos Imposuit,

    Verg. A. 1, 62; cf.:

    pedem super cervicem jacentis,

    Curt. 9, 7 fin.:

    haec super imposuit liquidum aethera,

    Ov. M. 1, 67:

    ei jus est in infinito supra suum aedificium imponere,

    to build, Dig. 8, 2, 24:

    pontibus praesidiisque impositis,

    Tac. A. 2, 11:

    pons lapideus flumini impositus,

    Curt. 5, 1, 29:

    quidvis oneris impone, impera,

    Ter. And. 5, 3, 26; id. Phorm. 3, 3, 29:

    nec peredit Impositam celer ignis Aetnam,

    Hor. C. 3, 4, 76:

    diadema imposuit,

    Quint. 9, 3, 61:

    pars togae, quae postea imponitur,

    id. 11, 3, 140. —
    B.
    In partic.
    1.
    Naut. t. t., to put on board ship, to embark; with in and acc.:

    quicquid domi fuit in navem imposivit,

    Plaut. Rud. 2, 3, 27: in quas (naves) exercitus ejus imponi posset, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 1:

    legiones equitesque Brundisii in naves,

    Caes. B. C. 3, 14, 1:

    aeris magno pondere in naves imposito,

    id. ib. 3, 103, 1.—With dat.:

    et nos in aeternum Exsilium impositura cymbae,

    Hor. C. 2, 3, 28:

    ut semel imposita est pictae Philomela carinae,

    Ov. M. 6, 511.—With adv.:

    deprehensis navibus circiter quinquaginta atque eo militibus inpositis,

    Caes. B. G. 7, 58, 4:

    scaphas contexit, eoque milites imposuit,

    id. B. C. 3, 24, 1. — With abl.: vetustissima nave impositi, Caes. ap. Suet. Caes. 66. — Absol.:

    ipsi expediti naves conscenderent, quo major numerus militum posset imponi,

    Caes. B. C. 3, 6, 1:

    cum Crassus exercitum Brundisii imponeret,

    Cic. Div. 2, 40, 84:

    signa nostra velim imponas,

    id. Att. 1, 10, 3:

    per istos quae volebat clam imponenda curabat,

    id. Verr. 2, 4, 10, § 23.—
    2.
    Med. t. t., to apply a remedy externally:

    alium imponitur in vulnera,

    Plin. 20, 6, 23, § 50:

    porrum vulneribus,

    id. 20, 6, 21, § 47:

    raphanos super umbilicum contra tormenta vulvae,

    id. 20, 4, 13, § 27:

    imponuntur et per se folia,

    id. 23, 7, 71, § 138.—
    3.
    Of animals, to put the male to the female:

    asinum equae,

    Col. 6, 36, 4; 7, 2, 5.—In mal. part., Juv. 6, 334.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to put or lay upon, to impose; to throw or inflict upon; to put, set, or give to:

    culpam omnem in med inponito,

    Plaut. Mil. 3, 3, 54: cujus amicitia me paulatim in hanc perditam causam imposuit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 17, 1:

    ne magnum onus observantiae Bruto nostro imponerem,

    Cic. Att, 13, 11, 1:

    onus alicui,

    id. Fam. 6, 7, 6; 13, 56, 1; id. Rep. 1, 23; cf.:

    plus militi laboris,

    id. Mur. 18, 38:

    graviores labores sibi,

    Caes. B. C. 3, 74, 2:

    illi illud negotium,

    Cic. Sest. 28, 60:

    vos mihi personam hanc imposuistis, ut, etc.,

    id. Agr. 2, 18, 49; cf. Anton. ap. Cic. Att. 10, 10, 2:

    si mihi imposuisset aliquid,

    Cic. Att. 15, 26, 4:

    ego mihi necessitatem volui imponere hujus novae conjunctionis,

    id. ib. 4, 5, 2; cf. id. Sull. 12, 35:

    mihi impone istam vim, ut, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 60, § 138:

    rei publicae vulnera,

    id. Fin. 2, 24, 66; so,

    vulnus rei publicae,

    id. Att. 1, 16, 7:

    plagam mortiferam rei publicae,

    id. Sest. 19, 44:

    quibus injurias plurimas contumeliasque imposuisti,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    injuriam sine ignominia alicui,

    id. Quint. 31, 96; cf. id. Rep. 1, 3:

    servitus fundo illi imposita,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 3:

    servitutem civibus,

    Sall. Or. ad Caes. 2:

    belli invidiam consuli,

    id. C. 43, 1:

    leges civitati per vim imposuit,

    Cic. Phil. 7, 5, 15:

    leges alicui,

    id. ib. 12, 1, 2; id. Rep. 1, 34; cf.:

    saevas imponite leges, ut, etc.,

    Juv. 7, 229:

    nimis duras leges huic aetati,

    Cic. de Or. 1, 60, 256:

    huic praedae ac direptioni cellae nomen imponis,

    assign, give, id. Verr. 2, 3, 85, § 197:

    nomen alicui,

    Liv. 35, 47, 5; Quint. 8, 3, 7; Tac. A. 4, 34; 14, 39 et saep.; cf.:

    imponens cognata vocabula rebus,

    Hor. S. 2, 3, 280:

    finem imponere volumini,

    Quint. 9, 4, 146:

    finem spei,

    Liv. 5, 4, 10:

    clausulam disputationi,

    Col. 3, 19, 3; cf.: quasi perfectis summam eloquentiae manum imponerent, gave the last touch to, Quint. prooem. §

    4: summam manum operi,

    Plin. 36, 5, 4, § 16; Sen. Ep. 12, 4; Vell. 2, 33, 1; 2, 87, 1; Gell. 17, 10, 5; Quint. 1 prooem. 4:

    extremam manum bello,

    Verg. A. 7, 573:

    manum supremam bellis,

    Ov. R. Am. 114:

    modum alicui,

    Liv. 4, 24, 7:

    modum dolori,

    Plin. Ep. 9, 13, 16:

    modum divortiis,

    Suet. Aug. 34.—Prov.:

    imponit finem sapiens et rebus honestis,

    Juv. 6, 444 (453).—
    B.
    In partic.
    1.
    To set over, as overseer, commander, etc.:

    si emimus, quem vilicum imponeremus, quem pecori praeficeremus,

    Cic. Planc. 25, 62:

    consul est impositus is nobis, quem, etc.,

    id. Att. 1, 18, 3:

    Lacedaemonii devictis Atheniensibus triginta viros imposuere,

    Sall. C. 51, 28:

    Macedoniae regem,

    Liv. 40, 12, 15; cf.:

    Masinissam in Syphacis regnum,

    id. 37, 25, 9:

    Cappadociae consularem rectorem,

    Suet. Vesp. 8:

    quid si domini milites imperatoribus imponantur?

    Liv. 45, 36, 8:

    itaque imposuistis cervicibus nostris sempiternum dominum (deum),

    Cic. N. D. 1, 20, 54 (al. in cervicibus).—
    2.
    To lay or impose upon, as a burden, tax, etc.: omnibus agris publicis pergrande vectigal. Cic. Agr. 1, 4, 10:

    vectigal fructibus,

    id. Font. 5, 10:

    stipendium victis,

    Caes. B. G. 1, 44, 5:

    tributa genti,

    Suet. Dom. 12; so, tributi aliquid alicui, id. Calig. 40; cf.:

    tributum in capita singula,

    Caes. B. C. 3, 32, 1:

    frumentum,

    Cic. Att. 15, 10:

    nulla onera nova,

    Hirt. B. G. 8, 49 fin.
    3.
    Alicui, to impose upon, deceive, cheat, trick (= frustror, fallo, fraudo, circumvenio):

    Catoni egregie imposuit Milo noster,

    Cic. Q. Fr. 2, 6, 5:

    si mihi imposuisset aliquid,

    id. Att. 15, 26, 4: populo imposuimus et oratores visi sumus, id. ap. Quint. 8, 6, 20 and 55:

    praefectis Antigoni imposuit,

    Nep. Eum. 5, 7; Plin. Ep. 3, 15, 3:

    facile est barbato inponere regi,

    Juv. 4, 103:

    falluntur quibus luxuria specie liberalitatis imponit,

    Tac. H. 1, 30.— Pass. impers.:

    utcumque imponi vel dormienti posset,

    Petr. 102.

    Lewis & Short latin dictionary > impono

  • 14 incohibilis

    incŏhĭbĭlis, e, adj. [in-cohibeo], that cannot be held or kept together (post-class.):

    illo genere oneris tam impedito ac tam incohibili,

    Gell. 5, 3, 4.—
    II.
    That cannot be restrained:

    cursus,

    Amm. 24, 1, 5:

    ardor,

    id. 14, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > incohibilis

  • 15 inpero

    impĕro ( inp-), āvi, ātum, 1 (archaic form, imperassit, Cic. Leg. 3, 3, 6, and induperantum = imperantium, Enn. Ann. v. 413 Vahl.), v. a. and n. [in-paro], to command, order, enjoin (cf.: jubeo, praecipio, mando).
    I.
    In gen., constr. with acc., an inf. or an object-clause, a relative-clause, with ut, ne, or the simple subj., with the simple dat. or absol.
    (α).
    With acc. (and dat. personæ):

    faciendum id nobis quod parentes imperant,

    Plaut. Stich. 1, 1, 53:

    fac quod imperat,

    id. Poen. 5, 3, 29; Ter. Hec. 2, 2, 2:

    quae imperarentur, facere dixerunt,

    Caes. B. G. 2, 32, 3:

    numquid aliud imperas?

    Ter. Eun. 2, 1, 7; id. Heaut. 4, 3, 26:

    sto exspectans, si quid mihi imperent,

    id. Eun. 3, 5, 46:

    nonnumquam etiam puerum vocaret: credo, cui cenam imperaret,

    i. e. ordered to get him his supper, Cic. Rosc. Am. 21, 59:

    imperat ei nuptias,

    Quint. 7, 1, 14:

    vigilias,

    id. 11, 3, 26:

    certum modum,

    id. 11, 2, 27:

    moram et sollicitudinem initiis impero,

    id. 10, 3, 9: graves dominae cogitationum libidines infinita quaedam cogunt atque imperant, Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 Mos.):

    utque Imperet hoc natura potens,

    Hor. S. 2, 1, 51.—In pass.:

    arma imperata a populo Romano,

    Liv. 40, 34, 9:

    quod ipsum imperari optimum est,

    Quint. 2, 5, 6:

    imperata pensa,

    id. 3, 7, 6:

    exemplar imperatae schemae,

    Suet. Tib. 43.—
    (β).
    With inf. or an object-clause (esp. freq. in the post-Aug. per.; in Cic. and Cæs. only with inf. pass. or dep.):

    animo nunc jam otioso esse impero,

    Ter. And. 5, 2, 1:

    imperavi egomet mihi omnia assentari,

    id. Eun. 2, 2, 21:

    jungere equos Titan velocibus imperat Horis,

    Ov. M. 2, 118; 3, 4:

    nec minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore,

    Lucr. 5, 672:

    has omnes actuarias imperat fieri,

    Caes. B. G. 5, 1, 3:

    pericula vilia habere,

    Sall. C. 16, 2:

    frumentum conportare,

    id. J. 48, 2; Hirt. B. G. 8, 27; Curt. 10, 1, 19; Tac. A. 2, 25:

    Liviam ad se deduci imperavit,

    Suet. Calig. 25; id. Aug. 27; id. Tib. 60.—In pass.: in has lautumias, si qui publice custodiendi sunt, ex ceteris oppidis deduci imperantur, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69.—
    * With inf.
    act.:

    haec ego procurare et idoneus imperor,

    Hor. Ep. 1, 5, 21. —
    (γ).
    With a rel.-clause (very rare):

    imperabat coram, quid opus facto esset puerperae,

    Ter. And. 3, 2, 10:

    quin tu, quod faciam, impera,

    id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc. 1, 1, 3 and 6; id. Capt. 2, 3, 10.—
    (δ).
    With ut, ne, or the simple subj.:

    ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,

    Plaut. Men. 5, 2, 87:

    his, uti conquirerent et reducerent, imperavit,

    Caes. B. G. 1, 28, 1:

    consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc.,

    Liv. 42, 28, 7: quibus negotium a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104; Petr. 1:

    mihi, ne abscedam, imperat,

    Ter. Eun. 3, 5, 30:

    Caesar suis imperavit, ne, etc.,

    Caes. B. G. 1, 46, 2; 2, 32, 2; 3, 89, 4:

    letoque det imperat Argum,

    Ov. M. 1, 670; 13, 659. —
    (ε).
    With simple dat.:

    si huic imperabo, probe tectum habebo,

    Plaut. Most. 4, 1, 14 (cf. above a):

    aliquid alicui,

    Ter. Eun. 3, 5, 46; Cic. Rosc. Am. 21, 59. —
    (ζ).
    Absol.: Pa. Jubesne? Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97:

    si quid opus est, impera,

    Plaut. Am. 3, 3, 1:

    impera, si quid vis,

    id. Aul. 2, 1, 23:

    omnia faciam: impera,

    Ter. Heaut. 5, 5, 11:

    quidvis oneris impone, impera,

    id. And. 5, 3, 26.
    II.
    In partic.
    A.
    In publicists' lang., to order to be furnished or supplied, to give orders for, make a requisition for:

    cum frumentum sibi in cellam imperavisset (Verrem),

    Cic. Div. in Caecil. 10, 30:

    quem (numerum frumenti) ei civitati imperas emendum,

    id. Verr. 2, 3, 74, § 173:

    negas fratrem meum pecuniam ullam in remiges imperasse,

    id. Fl. 14, 33:

    pecuniam,

    id. ib. § 32; cf.:

    argenti pondo ducenta milia Jugurthae,

    Sall. J. 62, 5:

    arma,

    Caes. B. C. 1, 6 fin.:

    equites civitatibus,

    id. B. G. 6, 4 fin.; cf.:

    quam maximum militum numerum provinciae toti,

    id. ib. 1, 7, 2:

    obsides reliquis civitatibus,

    id. ib. 7, 64, 1; so, obsides Cic. de Imp. Pomp. 12, 35; Suet. Caes. 25. —
    B.
    In publicists' and milit. lang., alicui or absol., to command, govern, rule over:

    his (magistratibus) praescribendus est imperandi modus... qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse,

    Cic. Leg. 3, 2, 5; cf.:

    sic noster populus in pace et domi imperat,

    id. Rep. 1, 40:

    nulla est tam stulta civitas, quae non injuste imperare malit, quam servire juste,

    id. ib. 3, 18; cf.

    also: cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,

    id. ib. 1, 34:

    omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare,

    id. de Imp. Pomp. 19, 56; cf.:

    jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent,

    Caes. B. G. 1, 36, 1:

    Jugurtha omni Numidiae imperare parat,

    Sall. J. 13, 2:

    quot nationibus imperabat,

    Quint. 11, 2, 50:

    clarus Anchisae Venerisque sanguis Imperet,

    Hor. Carm. Sec. 51; cf. id. C. 3, 6, 5:

    recusabat imperare,

    i. e. to be emperor, Plin. Pan. 5, 5; cf.:

    ipsum quandoque imperaturum,

    Suet. Claud. 3; id. Galb. 4; id. Oth. 4; id. Vit. 14; id. Tit. 2 et saep.— Hence,
    b.
    Ad imperandum, to receive orders or instructions:

    nunc ades ad imperandum, vel ad parendum potius: sic enim antiqui loquebantur,

    Cic. Fam. 9, 25, 2; cf.:

    cum ipse ad imperandum Tisidium vocaretur,

    Sall. J. 62, 8 Kritz.—
    2.
    Transf., beyond the publicist's sphere, to command, master, govern, rule, control:

    liberis,

    Ter. Ad. 1, 1, 51:

    imperare sibi, maximum imperium est,

    Sen. Ep. 113 fin.:

    ut nobismet ipsis imperemus,

    Cic. Tusc. 2, 21, 47:

    cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,

    id. Lael. 22, 82:

    accensae irae,

    Ov. M. 9, 28:

    dolori,

    Plin. Ep. 8, 19, 2:

    lacrimis,

    Sil. 2, 652:

    amori suo,

    Petr. 83:

    ingenio suo,

    Sen. Contr. 1 praef. med.; cf.:

    imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem, scirem,

    Liv. 34, 31, 2: quibus egestas imperat, rules, governs, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 357 Vahl.): imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Verg. G. 1, 99; cf.:

    sola terrae seges imperatur,

    Tac. G. 26:

    fertilibus agris non est imperandum,

    Sen. Tranq. 15:

    sic imperant vitibus et eas multis palmitibus onerant,

    Col. 3, 3, 6:

    alius patrimonio suo plus imperavit quam ferre possit,

    Sen. Tranq. 4; cf.

    also trop.: tamquam nescias, cui imperem: Epicurum,

    id. Ep. 29 fin.:

    dum per continuos dies nimis imperat voci, rursus sanguinem reddidit,

    Plin. Ep. 5, 19, 6: imperat ergo viro [p. 902] (mulier), Juv. 6, 224.— Absol.:

    animum rege, qui, nisi paret, Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 63:

    permittat, an vetet an imperet (lex),

    Quint. 7, 7, 7:

    (eloquentia) hic regnat, hic imperat, hic sola vincit,

    id. 7, 4, 24.—
    C.
    In publicists' lang., to order the citizens to assemble, to summon:

    dein consul eloquitur ad exercitum: Impero qua convenit ad comitia centuriata,

    Varr. L. L. 6, § 88 Müll.; Gell. 15, 27, 4;

    so comically,

    Plaut. Capt. 1, 2, 52; cf. id. Cist. 1, 1, 60.—
    D.
    In medic. lang., to order, prescribe: non idem imperassem omnibus per diversa aegrotantibus, Sen. de Ira, 1, 16; Plin. 24, 1, 1, § 5:

    si vires patiuntur, imperanda tridui abstinentia est,

    Cels. 7, 20.—
    E.
    In gram.:

    imperandi declinatus,

    i. e. inflections of the imperative, Varr. L. L. 10, § 32 Müll.— Hence, impĕ-rātum, i, n., that which is commanded, a command, order:

    jussus arma abicere, imperatum facit,

    executes the order, obeys, Caes. B. G. 5, 37, 1; freq. in plur.:

    imperata facere,

    id. ib. 2, 3, 3; 5, 20 fin.; 6, 10, 3; id. B. C. 1, 60, 1; 2, 12, 4; 3, 34, 2 al.; cf.:

    imperata detrectare,

    Suet. Caes. 54:

    Senones ad imperatum non venire,

    according to orders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > inpero

  • 16 inpertio

    impertio ( inp-; also impartio, Liv. 38, 36), īvi or ĭi, ītum (old fut. impertibis, Nov. ap. Non. 27, 33; Com. Fragm. v. 12 Rib.), 4 (also in the dep. form im-pertior; inf. impertiri, Ter. Ad. 3, 2, 22; Verg. Cat. 15; App. M. 3, p. 215 al.), v. a. [in-partio], to share with another, to communicate, bestow, impart a thing (class.; a favorite word of Cic.; cf. communico, participo, partior).—With dat.:

    si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis,

    Cic. Lael. 19, 70:

    oneris mei partem nemini impertio,

    id. Sull. 3, 9:

    te exorabo, ut mihi quoque et Catulo tuae suavitatis aliquid impertias,

    id. de Or. 2, 4, 16:

    imperti etiam populo potestatis aliquid,

    id. Rep. 2, 28; id. Fragm. ap. Non. 37, 27:

    si aliquid impertivit tibi sui consilii,

    id. Fam. 5, 2, 9:

    unum diem festum Marcellis,

    id. Verr. 2, 2, 21, § 51:

    dolorem suum nobis,

    id. Att. 2, 23, 2: molestias senectutis suae vestris familiis, id. Fragm. ap. Non. 37, 25 (Rep. 5, 8 Mos.):

    Terentia impertit tibi multam salutem,

    salutes thee heartily, id. Att. 2, 12, 4:

    hominibus indigentibus de re familiari,

    id. Off. 2, 15, 54:

    talem te et nobis impertias,

    wouldst show, id. Rosc. Am. 4, 11:

    a te peto, ut aliquid impertias temporis huic quoque cogitationi,

    id. Att. 9, 11, A, 3:

    tantum temporis huic studio,

    id. Balb. 1, 3:

    aures studiis honestis,

    Tac. A. 14, 21:

    aliquid suorum studiorum philosophiae quoque,

    Cic. Fin. 5, 2, 6: meum laborem hominum periculis sublevandis, id. Mur. 4, 8:

    aliis gaudium suum,

    Liv. 27, 51, 4:

    conjugibus liberisque tam laetum nuntium,

    id. 27, 51, 7.— With ad:

    nihil tuae prudentiae ad salutem meam,

    Cic. Att. 3, 15, 7:

    (ignis) ceteris naturis omnibus salutarem impertit et vitalem calorem,

    id. N. D. 2, 10, 27.—In pass.:

    huic plausus maximi, signa praeterea benevolentiae permulta a bonis impertiuntur,

    Cic. Att. 2, 18, 1:

    viro forti collegae meo laus impertitur,

    id. Cat. 3, 6, 14:

    pro his impertitis oppugnatum patriam nostram veniunt,

    i. e. for these favors, benefits, Liv. 21, 41, 13. — Absol.: quibus potest, impertit, Lucil. ap. Non. 37, 22:

    si quid novisti rectius istis, candidus imperti: si non, his utere mecum,

    Hor. Ep. 1, 6, 68.—
    II.
    Transf.: aliquem aliqua re, to make one a sharer or partaker in any thing, to present him with (very rare;

    not in Cic.): advenientem peregre erum suum Stratippoclem Salva impertit salute Epidicus,

    greets, wishes health, Plaut. Epid. 1, 2, 23:

    Parmenonem suum plurima salute,

    Ter. Eun. 2, 2, 40; cf. Plaut. Ps. 1, 5, 40:

    obsecret, se ut nuntio hoc impertiam,

    id. Stich. 2, 1, 27:

    neque quemquam osculo impertiit, ac ne resalutatione quidem,

    Suet. Ner. 37:

    solos numquam donis impertiendos putavit,

    id. Aug. 25:

    reliquit eum nullo praeter auguralis sacerdotii honore impertitum,

    id. Claud. 4.— Pass.:

    doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet,

    Nep. Att. 1, 2.— In dep. form:

    cesso eram hoc malo impertiri propere?

    Ter. Ad. 3, 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > inpertio

  • 17 intorqueo

    in-torquĕo, torsi, tortum, 2, v. a., to twist, turn round, turn to; to wrench, sprain (class.).
    I.
    Lit.:

    mentum in dicendo,

    to distort, Cic. de Or. 2, 66:

    oculos,

    Verg. G. 4, 451:

    caulem,

    Plin. 19, 6, 34, § 114: talum, to sprain, Auct. B. Hisp. 38: vereor, ne Pompeio quid oneris imponam, mê moi Gorgeiên kephalên deinoio pelôrou intorqueat, Cic. Att. 9, 7, 3.— Pass. or with se, to twist or wrap itself:

    involvulus, quae in pampini folio intorta implicat se,

    Plaut. Cist. 4, 2, 64:

    cum subito... procella nubibus intorsit sese,

    Lucr. 6, 124:

    ipsi palmites intorquentur,

    Plin. 17, 22, 35, § 183. —
    II.
    Transf.
    A.
    To brandish, hurl, or throw towards:

    hastam tergo,

    to launch at its back, Verg. A. 2, 231:

    jaculum alicui,

    to hurl against one, id. ib. 10, 322; Ov. M. 5, 90; Sil. 1, 304:

    telum,

    Verg. A. 10, 381:

    saxum,

    Sil. 7, 623:

    telum in hostem,

    Verg. A. 10, 882; Sen. Ep. 45. —
    B.
    To throw into confusion:

    orationem,

    Plaut. Cist. 4, 2, 65; cf.

    mores,

    to corrupt, pervert, Pers. 5, 38.—
    III.
    Trop., to cast upon, throw out against:

    alternis versibus intorquentur inter fratres gravissimae contumeliae,

    Cic. Tusc. 4, 36, 77:

    vocem diram,

    Sil. 11, 342.— Hence, intortus, a, um, P. a., twisted, wound; crisped, curled; trailed, prolonged; perplexed, involved; distorted, corrupted:

    spirae modo,

    Plin. 2, 25, 23, § 91:

    intorto circa bracchium pallio,

    wound about my arm, Petr. 80:

    paludamentum,

    wrapped round, Liv. 25, 16:

    angues intorti capillis Eumenidum,

    entwined, Hor. C. 2, 13, 35:

    capilli,

    curled, Mart. 8, 33; Sil. 3, 284:

    sonus concisus, intortus,

    Plin. 10, 29, 43, § 82:

    noctuae intorto carmine occinunt,

    App. Flor. 13:

    rudentes,

    twisted, made by twisting, Cat. 64, 235:

    funes,

    Ov. M. 3, 679 al. — Adv.: intortē, windingly, crookedly:

    intortius,

    Plin. 16, 16, 27, § 68.— Transf.: hoc dicere, August. de Nat. et Grat. 49.

    Lewis & Short latin dictionary > intorqueo

  • 18 intorte

    in-torquĕo, torsi, tortum, 2, v. a., to twist, turn round, turn to; to wrench, sprain (class.).
    I.
    Lit.:

    mentum in dicendo,

    to distort, Cic. de Or. 2, 66:

    oculos,

    Verg. G. 4, 451:

    caulem,

    Plin. 19, 6, 34, § 114: talum, to sprain, Auct. B. Hisp. 38: vereor, ne Pompeio quid oneris imponam, mê moi Gorgeiên kephalên deinoio pelôrou intorqueat, Cic. Att. 9, 7, 3.— Pass. or with se, to twist or wrap itself:

    involvulus, quae in pampini folio intorta implicat se,

    Plaut. Cist. 4, 2, 64:

    cum subito... procella nubibus intorsit sese,

    Lucr. 6, 124:

    ipsi palmites intorquentur,

    Plin. 17, 22, 35, § 183. —
    II.
    Transf.
    A.
    To brandish, hurl, or throw towards:

    hastam tergo,

    to launch at its back, Verg. A. 2, 231:

    jaculum alicui,

    to hurl against one, id. ib. 10, 322; Ov. M. 5, 90; Sil. 1, 304:

    telum,

    Verg. A. 10, 381:

    saxum,

    Sil. 7, 623:

    telum in hostem,

    Verg. A. 10, 882; Sen. Ep. 45. —
    B.
    To throw into confusion:

    orationem,

    Plaut. Cist. 4, 2, 65; cf.

    mores,

    to corrupt, pervert, Pers. 5, 38.—
    III.
    Trop., to cast upon, throw out against:

    alternis versibus intorquentur inter fratres gravissimae contumeliae,

    Cic. Tusc. 4, 36, 77:

    vocem diram,

    Sil. 11, 342.— Hence, intortus, a, um, P. a., twisted, wound; crisped, curled; trailed, prolonged; perplexed, involved; distorted, corrupted:

    spirae modo,

    Plin. 2, 25, 23, § 91:

    intorto circa bracchium pallio,

    wound about my arm, Petr. 80:

    paludamentum,

    wrapped round, Liv. 25, 16:

    angues intorti capillis Eumenidum,

    entwined, Hor. C. 2, 13, 35:

    capilli,

    curled, Mart. 8, 33; Sil. 3, 284:

    sonus concisus, intortus,

    Plin. 10, 29, 43, § 82:

    noctuae intorto carmine occinunt,

    App. Flor. 13:

    rudentes,

    twisted, made by twisting, Cat. 64, 235:

    funes,

    Ov. M. 3, 679 al. — Adv.: intortē, windingly, crookedly:

    intortius,

    Plin. 16, 16, 27, § 68.— Transf.: hoc dicere, August. de Nat. et Grat. 49.

    Lewis & Short latin dictionary > intorte

  • 19 praesum

    (α).
    With dat.:

    omnibus Druidibus praeest unus,

    Caes. B. G. 6, 12:

    qui oppido praeerat,

    id. ib. 2, 6:

    regionibus,

    id. ib. 5, 22:

    provinciae,

    Sall. C. 42, 3:

    censor factus, severe praefuit ei potestati,

    Nep. Cat. 2, 3:

    classi,

    to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25:

    exercitui,

    id. ib. 3, 57:

    alicui negotio,

    to have charge of it, to carry it on, id. ib. 3, 61:

    ei studio,

    Cic. de Or. 1, 55, 235:

    artificio,

    id. Fin. 4, 27, 76:

    vigiliis,

    to superintend, Sall. C. 30, 6:

    regiis opibus,

    Nep. Con. 4, 3:

    rebus regiis,

    id. Phoc. 3, 4:

    statuis faciendis,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    aedibus, i. e. aedilem esse,

    Dig. 1, 2, 2: mercimoniis, Cod. 5, 5, 7.—
    (β).
    Absol.:

    praeesse in provinciā,

    to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 180.—
    II.
    Transf.
    A.
    To be the chief person, to take the lead in any thing:

    non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit,

    Cic. Lael. 11, 37:

    qui non solum interfuit his rebus, sed etiam praefuit,

    id. Fam. 1, 8, 1:

    illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam interesse,

    id. Att. 9, 6, 7.—
    B.
    To protect, defend ( poet.):

    stant quoque pro nobis, et praesunt moenibus Urbis,

    Ov. F. 5, 135.—Hence, praesens, entis ( abl. sing. of persons usually praesente; of things, praesenti), adj.
    A.
    That is before one, in sight or at hand, present, in person (rarely of the immediate presence of the speaker or writer, for which the proper case of hic is used; cf. Krebs, Antibarb. p. 908, and v. infra):

    assum praesens praesenti tibi,

    I am with you, Plaut. Most. 5, 1, 27: non quia ades praesens, dico hoc, because you happen to be present, Ter. Ad. 3, 3, 39:

    quo praesente,

    in whose presence, Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quod adest quodque praesens est,

    id. Off. 1, 4, 11; so,

    nihil nisi praesens et quod adest,

    id. Fin. 1, 17, 55:

    vivi atque praesentes,

    id. Off. 1, 44, 156:

    praesens tecum egi,

    myself, in person, id. Fam. 2, 7, 4:

    perinde ac si ipse interfuerit, et praesens viderit,

    id. Inv. 1, 54, 104:

    praesens sermo,

    communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8, 1:

    praesens in praesentem multa dixerat,

    id. Att. 11, 12, 1; Ter. Ad. 4, 5, 34: praesente for praesentibus (ante-class.): praesente amicis, Pompon. ap. Don. ad Ter. Eun. 4, 3, 7; so, testibus, id. ap. Non. 154, 17:

    his,

    Att. ib. 154, 19:

    suis,

    Fenest. ib. 154, 20:

    omnibus,

    Nov. ib. 154, 23: legatis, Varr. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 7: nobis, Ter. ib.—
    2.
    Esp., of time:

    narratio praeteritarum rerum aut praesentium,

    Cic. Part. Or. 4, 13:

    non solum inopia praesentis, sed etiam futuri temporis,

    Caes. B. C. 1, 52 init.:

    praesens tempus futuri metu perdere,

    Sen. Ep. 24, 1:

    tempus enim tribus partibus constat, praeterito, praesente, futuro,

    id. ib. 124, 17.—Esp. in opp. to other times referred to:

    quanta tempestas invidiae nobis si minus in praesens tempus... at in posteritatem impendeat,

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    et reliqui temporis recuperandi ratio, et praesentis tuendi,

    id. Att. 8, 9, 3:

    et consiliorum superiorum conscientiā et praesentis temporis moderatione me consoler,

    id. Fam. 9, 16, 6; id. Fl. 1, 3.—Very rarely alone, of the times of the writer or speaker. as opp. to the times of which he speaks:

    quod pietas principis nostri praesentium quoque temporum decus fecit,

    Quint. 3, 7, 9:

    vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus,

    now in use, Gell. 1, 10, 4.—Also of a time spoken of, present to the mind, existing:

    movit Scipionem cum fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata,

    Liv. 30, 13, 8:

    populo erat persuasum, et adversas superiores et praesentes secundas res accidisse, etc.,

    Nep. Alcib. 6, 2:

    praetor factus non solum praesenti bello,

    id. Them. 2, 1:

    et praesens aetas et posteritas deinde mirata est,

    Curt. 9, 10, 28:

    praesentem saevitiam melioris olim fortunae recordatione allevabant,

    Tac. A. 14, 63: in praesens tempus, and more freq. absol., in praesens, for the present:

    pleraque differat, et praesens in tempus omittat,

    Hor. A. P. 44; so (opp. in posteritatem) Cic. Cat 1, 9, 22:

    si fortuna in praesens deseruit,

    Tac. H. 4, 58; cf.:

    laetus in praesens animus,

    Hor. C. 2, 16, 25: ad praesens tempus, or simply ad praesens, for the present:

    Harpagus ad praesens tempus dissimulato dolore,

    for the moment, Just. 1, 5, 7:

    quod factum aspere acceptum ad praesens, mox, etc.,

    at the time, Tac. A. 4, 31; 40:

    munimentum ad praesens, in posterum ultionem,

    id. H. 1, 44; Suet. Tit. 6:

    vocem adimere ad praesens,

    for a short time, Plin. 8, 22, 34, § 80: praesenti tempore and in praesenti, at present, now:

    praesenti tempore,

    Ov. F. 3, 478:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut speres,

    Cic. Fam. 2, 10, 4:

    in praesenti,

    Nep. Att. 12, 5; Liv. 34, 35, 11.—Prov.: praesenti fortuna pejor est futuri metus, Ps.-Quint. Decl. 12, 15.— Subst.: praesentĭa, ĭum, n., present circumstances, the present state of affairs:

    cum hortatur ferenda esse praesentia,

    Suet. Aug. 87:

    praesentia sequi,

    Tac. H. 4, 59:

    ex praeteritis enim aestimari solent praesentia,

    Quint. 5, 10, 28:

    sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est,

    Curt. 8, 3, 6.—Esp., in phrase in praesentia (sc. tempora), for the present, at this time, under present circumstances:

    hoc video in praesentia opus esse,

    Cic. Att. 15, 20, 4:

    providere quid oneris in praesentia tollant,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 1:

    quae in praesentia in mentem mihi venerunt,

    id. Fam. 4, 5, 1; id. Fin. 5, 8, 21; Liv. 31, 22, 8; 33, 27, 10; 33, 28, 6; Tac. Agr. 31; 39; Suet. Tib. 22; id. Claud. 4; Ter. Phorm. 5, 2, 14; Plin. 12, 3, 7, § 14.—Very rarely in praesentia, at hand, on hand, on the spot:

    id quod in praesentia vestimentorum fuit, arripuit,

    Nep. Alcib. 10, 5; cf.: in re praesenti, infra: in rem praesentem venire, to go to the place itself, go to the very spot, for the sake of a closer examination, Cic. de Or. 1, 58, 250:

    in rem praesentem venias oportet, quia homines amplius oculis quam auribus credunt,

    Sen. Ep. 6, 5: in rem praesentem perducere audientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123: in re praesenti, in the place itself, on the spot:

    in re praesenti, ex copiā piscariā consulere, quid emam, aequom est,

    when I am on the spot, Plaut. Cas. 2, 8, 65; Liv. 40, 9:

    eodem anno inter populum Carthaginiensem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fuerunt,

    id. 40, 17; Quint. 6, 2, 31:

    praesenti bello,

    while war is raging, Nep. Them. 2, 1; so sup.:

    quod praesentissimis quibusque periculis desit,

    Quint. 10, 7, 1; and comp.:

    jam praesentior res erat,

    Liv. 2, 36, 5.—
    B.
    That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct:

    praesens poena sit,

    the punishment might be instant, Cic. Div. 2, 59, 122:

    preces,

    immediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 (3, 28, 12):

    mercari praesenti pecuniā,

    with ready money, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8; Cic. Clu. 12, 34:

    numerare praesentes denarios ducentos,

    Petr. 109:

    nummi,

    id. 137:

    supplicium,

    instant execution, Tac. A. 1, 38:

    Maelium praesenti morte multavit,

    Flor. 1, 26:

    praesens debitum,

    Dig. 12, 1, 9; 20, 1, 13: praesenti die dari, in ready money:

    quoties in obligationibus dies non ponitur, praesenti die pecunia debetur,

    ib. 45, 1, 41:

    libertatem aut praesenti die, aut sub condicione dare,

    ib. 28, 7, 22.—Hence, adv.: prae-sens (opp. in diem), forthwith, immediately:

    si, cum in diem mihi deberetur, fraudator praesens solverit,

    in ready money, in cash, Dig. 42, 9, 10:

    quod vel praesens vel ex die dari potest,

    ib. 7, 1, 4.—
    C.
    That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful (i. q. valens):

    praesens auxilium oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

    non ulla magis praesens fortuna laborum est,

    no more effective cure for their troubles, Verg. G. 3, 452:

    quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae,

    id. ib. 2, 127:

    si quid praesentius audes,

    more effective, bolder, id. A. 12, 152:

    praesentissimum remedium,

    Col. 6, 14; Plin. 28, 5, 14, § 53.—With objectclause:

    o diva... Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc.,

    mighty, able, Hor. C. 1, 35, 2.—
    D.
    Of disposition or character, present, collected, resolute:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    Ter. Phorm. 5, 8, 64:

    si cui virtus animusque in pectore praesens,

    Verg. A. 5, 363:

    animus acer et praesens,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    non plures, sed etiam praesentioribus animis,

    Liv. 31, 46:

    praesentissimo animo pugnare, Auct. B. Alex. 40: Crassus, ut praesens ingenio semper respondit,

    Plin. 17, 1, 1, § 4.—
    E.
    Present, aiding, favoring, propitious:

    Hercules tantus, et tam praesens habetur deus,

    Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 2, 2, 6; 3, 5, 11:

    deus,

    Ter. Phorm. 2, 2, 31; cf.:

    tu dea, tu praesens, nostro succurre labori,

    Verg. A. 9, 404:

    modo diva triformis Adjuvet, et praesens ingentibus adnuat ausis,

    Ov. M. 7, 178.— Comp.:

    nihil illo (praesagio) praesentius,

    Flor. 4, 7, 9.—
    F.
    Appropriate, pertinent, timely:

    praesens hic quidemst apologus,

    Plaut. Stich. 4, 1, 38; cf.:

    en hercle praesens somnium,

    id. Mil. 2, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > praesum

  • 20 relevatio

    rĕlĕvātĭo, ōnis, f. [id.].
    I.
    = enaiôrêma (Hippoc.), scum:

    ut urina nullam faciat relevationem,

    Cael. Aur. Tard. 5, 3, 55. —
    II.
    A lightening, alleviation, relief (postclass. and very rare):

    oneris,

    Front. Ep. ad M. Caes. 4, 13.— Absol. (opp. gravatio), Cael. Aur. Tard. 5, 10, 96; Octav. Hor. 1, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > relevatio

См. также в других словарях:

  • ONERIS Excussio — Graece Σεισάχθεια, blande dicta est lex Solonis, quâ, plebi Atticae aere alienô a divitibus oppressae consulturus, iussit τὰ ὑπάρχοντα τῶ χρεῶν ἀνεῖςθαι, aes alienum quod erat remitti, et novas tabulas fieri. Quod vero factum οὐκ ἀποκοπῇ χρεῶν,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • öneriş — is. Önerme işi veya biçimi …   Çağatay Osmanlı Sözlük

  • oneris ferendi — /ownaras farenday/ Lat. In the civil law, the servitude of support; a servitude by which the wall of a house is required to sustain the wall or beams of the adjoining house …   Black's law dictionary

  • oneris ferendi — Of the burden of support,–an easement by which an adjoining neighbor was entitled to have his structure supported …   Ballentine's law dictionary

  • jus oneris ferendi — /jas ownaras farenday/ An urban servitude in the Roman law, the owner of which had the right of supporting and building upon the house wall of another …   Black's law dictionary

  • jus oneris ferendi — /jas ownaras farenday/ An urban servitude in the Roman law, the owner of which had the right of supporting and building upon the house wall of another …   Black's law dictionary

  • servitus oneris ferendi — /sarvatas ownaras farenday/ The servitude of bearing weight; the right to let one s building rest upon the building, wall, or pillars of one s neighbor …   Black's law dictionary

  • servitus oneris ferendi — (Civil law.) The servitude or easement of furnishing support for a neighbor s building …   Ballentine's law dictionary

  • exonérer — [ ɛgzɔnere ] v. tr. <conjug. : 6> • 1829; « décharger » 1680; lat. jurid. exonerare, de onus, oneris « charge » ♦ Vieilli Décharger (qqn) de qqch. d onéreux, d une obligation. Exonérer qqn d un devoir. ⇒ affranchir, exempter, libérer. ♢… …   Encyclopédie Universelle

  • onéreux — onéreux, euse [ ɔnerø, øz ] adj. • 1509; « lourd, pesant » 1370; lat. onerosus, de onus, oneris « poids, charge » 1 ♦ Vx Qui est à charge, qui est incommode, pénible. « La société est fondée sur un avantage mutuel; mais lorsqu elle me devient… …   Encyclopédie Universelle

  • NEXI — dicebantur apud Romanos, homines alias liberi, sed qui, ob aes alienum, in vincula dabantur, apud Creditorem, ut ei servirent, donec debitum dissolvissent: Ita quidam. Sed negat id Salmas. Nexum, ex Varrone de L. L. l. 4. non vinctum, sed… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»