-
1 mando
1.mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one's charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).I.Lit.(α).Alicui aliquid:(β).tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras,
Cic. Fam. 3, 5, 1:praeterea typos tibi mando,
id. Att. 1, 10, 3:si quid velis, huic mandes,
Ter. Phorm. 4, 4, 7:L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles,
Cic. Fam. 3, 4, 1:alicui mandare laqueum,
to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.—With ellipsis of dat.:tamquam hoc senatus mandasset,
Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84:excusationem,
Suet. Oth. 6:haec ego numquam mandavi,
Juv. 14, 225.—With ut or ne:(γ).Voluseno mandat, ut, etc.,
Caes. B. G. 4, 21:mandat ut exploratores in Suebos mittant,
id. ib. 6, 10, 3:Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc.,
id. B. C. 2, 13.—With simple subj.:(δ).huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat,
Caes. B. G. 3, 11.—With object-clause:(ε).mandavit Tigranen Armeniā exturbare,
Tac. A. 15, 2:non aliter cineres mando jacere meos,
Mart. 1, 88, 10.—Impers. pass.:II.fecerunt ut eis mandatum fuerat,
Vulg. Gen. 45, 21.—Transf.A.In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing:B.ego tibi meas res mando,
Plaut. Cist. 4, 2, 54:bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei,
Ter. And. 1, 5, 61:ludibrio habeor... ab illo, quoi me mandavisti, meo viro,
Plaut. Men. 5, 2, 32:(adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae,
id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99:aliquem alicui alendum,
Verg. A. 3, 49:alicui magistratum,
Caes. B. C. 3, 59:honores,
Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:filiam viro,
to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32:aliquem aeternis tenebris vinculisque,
Cic. Cat. 4, 5, 10:se fugae,
to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24:fugae et solitudini vitam suam,
Cic. Cat. 1, 8, 20:semen terrae,
i. e. to sow, Col. 1, 7, 6:hordea sulcis,
Verg. E. 5, 36:corpus humo,
to bury, id. A. 9, 214:aliquid memoriae,
Cic. Quint. 6, 24:litteris,
to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52:scriptis actiones nostras,
id. Off. 2, 1, 3:historiae,
id. Div. 2, 32, 69:monumentis,
id. Ac. 2, 1, 2:fruges conditas vetustati,
to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151:Alcibiadem interficiendum insidiis mandare,
Just. 5, 2, 5.— Absol.:Claudio mandante ac volente (opp. invito),
Vop. Aur. 16, 2.—To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose):A.mandare ad Pisonem, noli, etc.,
Suet. Calig. 25:mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent,
sent word, Tac. A. 14, 38:ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat,
Juv. 3, 46:senatui mandavit, bellum se ei illaturum,
Eutr. 5, 5:consulantes, si quid ad uxores suas mandarent,
Flor. 3, 3, 6.—P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.In gen.:B.ut mandatum scias me procurasse,
have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3:hoc mandatum accepi a Patre,
Vulg. Joh. 10, 18.—More freq. in plur.:omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim,
Cic. Fam. 3, 1, 2:dare mandata alicui in aliquem,
id. ib. 3, 11, 5:dare alicui mandata, ut, etc.,
id. Phil. 6, 3, 6:accipere ab aliquo,
id. ib. 8, 8, 23:persequi,
to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2:audire,
id. Phil. 6, 4, 10:alicujus exhaurire,
id. Att. 5, 1, 5:exponere in senatu,
id. de Or. 2, 12, 49:exsequi,
id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5:facere,
Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72:perficere,
Liv. 1, 56:efficere,
Sall. J. 58:facere,
Curt. 7, 9, 17:deferre,
to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1:perferre,
id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:neglegere,
to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303:fallere,
id. M. 6, 696:haec mandata,
Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.— Poet., with inf.:producetque virum, dabit et mandata reverti,
and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.—Esp. as legal term.1.A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract:2.mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur,
Gai. Inst. 3, 155 sqq.:itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti,
i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111:actio mandati,
an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.—An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111:C.principum,
Front. Aquaed. 3.—Esp. of the secret orders of the emperors:(Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat,
Suet. Galb. 9; id. Tib. 52:occulta mandata,
Tac. A. 2, 43:fingere scelesta mandata,
id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.—In eccl. lang., the law or commandment of God:2.mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est,
Vulg. Deut. 30, 11:nec custodisti mandata,
id. 1 Reg. 13, 13:maximum et primum mandatum,
id. Matt. 22, 38.mando, di, sum (in the dep. form mandor, acc. to Prisc. p. 799 P.), 3, v. a. [akin to madeo, properly to moisten; hence], to chew, masticate (syn. manduco).I.Lit. (class.):II.animalia alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,
Cic. N. D. 2, 47, 122:asini lentissime mandunt,
Plin. 17, 9, 6, § 54; Col. 6, 2, 14.— Poet.:(equi) fulvum mandunt sub dentibus aurum,
i. e. champ, Verg. A. 7, 279:tristia vulnera saevo dente,
i. e. to eat the flesh of slaughtered animals, Ov. M. 15, 92.—In part. perf.: mansum ex ore daturum, Lucil. ap. Non. 140, 14; Varr. ib. 12:omnia minima mansa in os inserere,
Cic. de Or. 2, 39, 162:ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus,
Quint. 10, 1, 19.—Transf., in gen., to eat, devour (mostly poet. and in postAug. prose): quom socios nostros mandisset impiu' Cyclops, Liv. Andr. ap. Prisc. p. 817 P.; Enn. ap. Prisc. p. 683 P. (Ann. v. 141 Vahl.):3.apros,
Plin. 8, 51, 78, § 210:Diomedes immanibus equis mandendos solitus objectare advenas,
to throw to them for food, Mel. 2, 2.— Poet.: mandere humum (like mordere humum), to bite the ground, said of those who fall in battle, Verg. A. 11, 669; so,compressa aequora,
Val. Fl. 3, 106: corpora Graiorum maerebat mandier igni, to be consumed, Matius in Varr. L. L. 6, § 95 Müll.mando, ōnis, m. [2. mando], a glutton, gormandizer: mandonum gulae, Lucil. ap. Non. 17, 16; cf. manduco. -
2 indico
1.in-dĭco, āvi, ātum, āre, v. a. (indicasso, is, for indicavero, is, Plaut. Poen. 4, 2, 66; id. Rud. 4, 3, 89), to point out, indicate (class.).I. A.Of persons:B.rem omnem dominae indicavit,
Cic. Clu. 64, 180:Catilina non se purgavit, sed indicavit,
id. Mur. 25, 51:conscios delendae tyrannidis,
id. Tusc. 2, 22, 52: jam me vobis indicabo, will betray or accuse myself, id. Arch. 11, 28:indicabo meum consilium tibi,
id. Fam. 10, 21, 2:rem patri,
Ter. Ad. 4, 4, 19:causam publicae pestis,
Liv. 8, 18, 4:de conjuratione,
to give information, inform, Sall. C. 48, 4:quis tibi de epistulis istis indicavit,
Cic. Fl. 37, 92; Sall. C. 30, 6:aliquid in vulgus,
to make publicly known, Cic. Univ. 2:satis est actori sic indicare,
Quint. 4, 2, 7.—With rel. clause:contentus indicare quid facti sit,
Quint. 4, 2, 128.—With acc. and inf.:digitis ita figuratis ut temporis et aevi (Janum) esse deum indicent,
Plin. 34, 7, 16, § 33.—Of things concr. and abstr.:II.vultus indicat mores,
shows, indicates, Cic. Leg. 1, 9; id. Brut. 94, 324:lacrimis dolorem,
Nep. Att. 4 fin.:hoc res ipsa indicat,
Ter. Eun. 4, 3, 16:id esse verum parva haec fabella indicat,
Phaedr. 1, 15, 3:supercilia maxime indicant factum,
Plin. 11, 37, 51, § 138:ut epularum sollemnium fides ac tibiae... indicant,
Cic. de Or. 3, 51, 197. — Pass.:aetas veterinorum indicatur dentibus,
Plin. 11, 37, 64, § 168:cum res non gesta indicatur, sed ut sit gesta ostenditur,
Quint. 9, 2, 40. —In partic.A.To intimate, give a hint of, to state briefly, mention:B.indicare convenit, quae prodit Onesicritus,
Plin. 6, 23, 26, § 96:aliquid obiter,
id. 33, 1, 5, § 15:nominatim,
id. 15, 14, 15, § 49:ut indicavimus,
id. 36, 15, 24, § 115.—To set or tell the price of a thing, to value, put a price on: hanc eme. Do. Modo ut sciam, quanti indicet, etc., Plaut. Pers. 4, 4, 25:C.indica, fac pretium,
id. ib. 37:cum postulasset, ut sibi fundus semel indicaretur,
Cic. Off. 3, 15, 62. —In jurid. Lat., to carry on a judicial process to conviction:2.Indicasse est detulisse, arguisse, accusasse et convicisse,
Dig. 50, 16, 197.in-dīco, xi, ctum, 3 ( imp. indice, Plaut. Ps. 1, 5, 132:B.indixti for indixisti,
Front. de Cels. Ep. 3), v. a. [in-dico], to declare publicly, to proclaim, publish, announce, to appoint (class.):totius Galliae concilium Bibracte indicitur,
Caes. B. G. 7, 63; Liv. 1, 50, 4:forum,
Verg. A. 5, 758: Romae [p. 934] dierum viginti supplicatio indicitur, Caes. B. G. 7, 90:exercitum in aliquem locum,
to order it to, Liv. 6, 12; cf.of time: comitia in trinum nundinum,
id. 3, 35, 1:bellum populo Romano suo nomine indixit,
Cic. Cat. 2, 6, 14; cf. Varr. L. L. 6, § 61 Müll.:dies indicta pugnae,
Liv. 10, 27, 3:justitium,
Cic. Phil. 5, 12, 31: familiaribus cenas, to invite one ' s self as their guest, Suet. Ner. 27:iter alicui,
Verg. A. 7, 468:funus,
to invite to a funeral, Varr. L. L. 6, § 61 Müll.; Cic. Leg. 2, 24, 61; Suet. Caes. 84:simul divom templis indicit honorem,
a thanksgiving, Verg. A. 1, 632; 3, 264; Sil. 7, 90.—With ut:in diem certam ut ad lucum Ferentinae conveniant indicit,
Liv. 1, 50, 1. —Trop.:II.qui ipsi sibi bellum indixissent,
are their own enemies, Cic. Fin. 5, 10, 29:philosophiae bellum indicere,
id. de Or. 2, 37, 55.—Esp.A.To appoint a place of gathering, fix, name a destination or rendezvous:B.exercitu indicto ad portam Esquilinam in posteram diem,
Liv. 6, 22, 8:exercitus omnis Aquiloniam est indictus,
id. 10, 38, 4:exercitus Pisas indictus erat,
id. 40, 41, 7:clam exercitu indicto,
id. 41, 14, 2.—To impose, enjoin, inflict:multam,
to impose a penalty, Plin. 18, 3, 3, § 11:tributum,
Liv. 4, 60; cf.:servorum numerum et pondus argenti senatoribus,
Tac. H. 3, 58:populo famem indixit,
Suet. Cal. 26 fin.:sibimet ipse exsilium indixit,
Liv. 39, 52, 9; cf.: sibi patientiam, to enjoin upon one ' s self, Sen. Ep. 123, 5:iter ad regem Latinum Indicit primis juvenum,
Verg. A. 7, 468:certum dominis servorum numerum,
Suet. Ner. 44; id. Aug. 25:libertus, cui patronus operas indicere vellet,
to prescribe, Gai. Inst. 4, 162. -
3 imperō (inp-)
imperō (inp-) āvī, ātus, āre [1 in+paro], to command, order, enjoin, bid, give an order: Pa. Iubesne? Ch. Iubeam? cogo atque impero, T.: sicuti inperabatur, consistunt, S.: velut deo imperante, Ta.: adeo ad imperandum, for orders (i. e. to receive orders): alqd mihi, T.: te cogam Quae ego inperem facere, T.: utque Imperet hoc natura potens, H.: arma imperata a populo R., L.: Animo otioso esse impero, T.: iungere equos imperat Horis, O.: has omnīs actuarias imperat fieri, Cs.: Flectere iter sociis Imperat, V.: ex oppidis deduci imperantur: Haec ego procurare imperor, H.: imperabat, quid facto esset, T.: his, uti conquirerent, Cs.: consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc., L.: mihi, ne abscedam, T.: suis, ne, etc., Cs.: huic imperat, quas possit, adeat civitates, Cs.—To exercise authority, command, rule, control, govern: conturbatis omnibus, S.: imperandi modus: omnibus gentibus: iis, quos vicissent, Cs.: omni Numidiae, S.—To be master, rule, control, govern: animus, qui nisi paret, Imperat, H.: Dis te minorem quod geris, imperas, you are sovereign, H.: liberis, T.: cupiditatibus: animo, quin, etc., L.: arvis, make productive, V.: Imperat aut servit pecunia cuique, is master or man, H.—To give orders for, make requisition for, levy, require, impose, demand: obsides: arma, Cs.: quantum imperavi, Date (bibere), prescribed, T.: ex praediis tributum: cui (puero) cenam: omnibus imperatae pecuniae, Cs.: obsides reliquis civitatibus, Cs. -
4 in-dīcō
in-dīcō dīxī, dictus, ere, to declare publicly, proclaim, publish, announce, appoint: concilium in diem certam, Cs.: forum, V.: ieiunia, H.: dies indicta pugnae, L.: funus ut indicatur, that invitations be issued: divōm templis honorem, a thanksgiving, V.: dis bellum indictum: Aeneadis bella, V.: in diem certam ut ad lucum conveniant, L.: qui ipsi sibi bellum indixissent, are their own enemies.—Of an assembly or march, to summon, convoke, order: Galliae concilium Bibracte indicitur, Cs.: exercitus omnis Aquiloniam est indictus, L. —To impose, enjoin, inflict: tributo populo indicto, L.: pondus argenti alcui, Ta.: iter ad regem Latinum primis iuvenum, V. -
5 in-iungō
in-iungō ūnxī, ūnctus, ere, to join, fasten, attach: tignos in asseres, L.: vineas moenibus.— Fig., to inflict, impose, enjoin, occasion, bring upon: civitatibus servitutem, Cs.: privatis onus, L.: iniuriam a nobis repulsam aliis, L.: delectūs, Ta.: iniuncta militia, L.: quorum (inimicorum) ipse maximam partem iniunxerat Caesari, i. e. who had become Caesar's enemies on his account, Cs. -
6 inter-dīcō
inter-dīcō dīxī, dictus, ere, to interpose by speaking, forbid, prohibit, interdict: praetor interdixit: non tulit ut interdicatur: quae interdicta sunt: interdicta voluptas, H.: Cassivellauno ne noceat, Cs.: praecipit atque interdicit, omnes peterent, etc., Cs.: neque enim est interdictum... ut ne, etc.: interdixit hariolus incipere, etc., T.: interdictum mare Antiati populo est, L.: si qui decreto non stetit, sacrificiis interdicunt, Cs.: patribus commercio plebis, L.: Galliā Romanis, Cs.: feminis purpurae usu, L.: male rem gerentibus patribus bonis interdici solet.—In the phrase, interdicere alicui aquā et igni, to forbid one fire and water, i. e. banish: tanquam si illi aquā et igni interdictum sit.—Pass., with abl. and dat: moribus eorum interdici non poterat socero genero, N.—To enjoin, command (implying also a prohibition): te familiae valde interdicere ut uni dicto audiens esset.—Of the praetor, to make a provisional decree: praetor interdixit, eo restitueretur. -
7 mandō
mandō āvī, ātus, āre [manus+2 DA-], to put in hand, deliver over, commit, consign, intrust, confide, commission: Bona nostra tuae fidei, T.: Hunc mandarat alendum regi, V.: his magistratūs, Cs.: novo homini consulatus mandatur, S.: fugae sese, betake himself to flight, Cs.: vitam istam fugae solitudinique: me humo, bury, V.: Fortunae cetera, O.: litteris, commit to writing: (fruges) conditas vetustati, i. e. suffer to grow old: senilīs iuveni partīs, H.— To send word, pass the word, enjoin, commission, order, command: ita mandatum est: haec, Iu.: siquid velis, Huic mandes, T.: L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles: Fortunae mandare laqueum, bid go and be hanged, Iu.: ut exploratores in Suebos mittant, Cs.: mandat, quibus rebus possent, opes confirment, S.: huic mandat, Remos adeat, Cs.: mandat fieri sibi talia, V.* * *Imandare, mandavi, mandatus Ventrust, commit to one's charge, deliver over; commission; order, commandIImandere, mandi, mansus Vchew, champ, masticate, gnaw; eat, devour; lay waste -
8 praecipiō
praecipiō cēpī, ceptus, ere [prae+capio], to take beforehand, get in advance: ab publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat, had borrowed in advance, Cs.: aliquantum viae, get something of a start, L.: Piraeeum quinqueremibus, preoccupy, L.: si lac praeceperit aestus, i. e. have dried up, V.: praecipitur seges, ripens prematurely, O.—Fig., to take in advance, obtain beforehand, anticipate: alterum mihi est certius, nec praecipiam tamen, I will not anticipate: ut ne multi ante praeciperent oculis quam populus R., got an earlier view: famā prius praecepta res, anticipated by rumor, L.: aliquantum ad fugam temporis, gain some advantage in time, L.: tempore illi praecepto, by priority, L.: praecipio gaudia suppliciorum vestrorum, I rejoice in advance: iam animo victoriam praecipiebant, figured to themselves beforehand, Cs.: cogitatione futura, to imagine beforehand: omnia, V.: quod haec usu ventura opinione praeceperat, had already suspected, Cs.— To give rules, advise, admonish, warn, inform, instruct, teach, enjoin, direct, bid, order: bene praecepi semper quae potui omnia, T.: Quicquid praecipies, esto brevis, H.: de eloquentiā: artem nandi, O.: Mitem animum, recommend, Iu.: haec illi: numerum modumque carinis, prescribe, V.: parcere omnibus: ceteras (sarcinas) incendi, Cu.: an ratio parum praecipit, nec bonum illud esse, nec, etc., teaches: illud potius praecipiendum fuit, ut, etc.: Caesar praecepit vobis, ne sibi adsentiremini: praecipit atque interdicit, omnes unum peterent, Cs.: eis adgrediantur, etc., S.* * *praecipere, praecepi, praeceptus Vtake or receive in advance; anticipate; warn; order; teach, instruct -
9 denuntio
denuntiare, denuntiavi, denuntiatus Vgive notice, warn/foretell; threaten/enjoin/declare intent to injure; intimate; announce, give official information; declare; summon (witness)/deliver summons -
10 injungo
injungere, injunxi, injunctus Venjoin, charge, bring/impose upon; unite; join/fasten/attach (to) -
11 impero
impĕro ( inp-), āvi, ātum, 1 (archaic form, imperassit, Cic. Leg. 3, 3, 6, and induperantum = imperantium, Enn. Ann. v. 413 Vahl.), v. a. and n. [in-paro], to command, order, enjoin (cf.: jubeo, praecipio, mando).I.In gen., constr. with acc., an inf. or an object-clause, a relative-clause, with ut, ne, or the simple subj., with the simple dat. or absol.(α).With acc. (and dat. personæ):(β).faciendum id nobis quod parentes imperant,
Plaut. Stich. 1, 1, 53:fac quod imperat,
id. Poen. 5, 3, 29; Ter. Hec. 2, 2, 2:quae imperarentur, facere dixerunt,
Caes. B. G. 2, 32, 3:numquid aliud imperas?
Ter. Eun. 2, 1, 7; id. Heaut. 4, 3, 26:sto exspectans, si quid mihi imperent,
id. Eun. 3, 5, 46:nonnumquam etiam puerum vocaret: credo, cui cenam imperaret,
i. e. ordered to get him his supper, Cic. Rosc. Am. 21, 59:imperat ei nuptias,
Quint. 7, 1, 14:vigilias,
id. 11, 3, 26:certum modum,
id. 11, 2, 27:moram et sollicitudinem initiis impero,
id. 10, 3, 9: graves dominae cogitationum libidines infinita quaedam cogunt atque imperant, Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 Mos.):utque Imperet hoc natura potens,
Hor. S. 2, 1, 51.—In pass.:arma imperata a populo Romano,
Liv. 40, 34, 9:quod ipsum imperari optimum est,
Quint. 2, 5, 6:imperata pensa,
id. 3, 7, 6:exemplar imperatae schemae,
Suet. Tib. 43.—With inf. or an object-clause (esp. freq. in the post-Aug. per.; in Cic. and Cæs. only with inf. pass. or dep.):* With inf.animo nunc jam otioso esse impero,
Ter. And. 5, 2, 1:imperavi egomet mihi omnia assentari,
id. Eun. 2, 2, 21:jungere equos Titan velocibus imperat Horis,
Ov. M. 2, 118; 3, 4:nec minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore,
Lucr. 5, 672:has omnes actuarias imperat fieri,
Caes. B. G. 5, 1, 3:pericula vilia habere,
Sall. C. 16, 2:frumentum conportare,
id. J. 48, 2; Hirt. B. G. 8, 27; Curt. 10, 1, 19; Tac. A. 2, 25:Liviam ad se deduci imperavit,
Suet. Calig. 25; id. Aug. 27; id. Tib. 60.—In pass.: in has lautumias, si qui publice custodiendi sunt, ex ceteris oppidis deduci imperantur, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69.—act.:(γ).haec ego procurare et idoneus imperor,
Hor. Ep. 1, 5, 21. —With a rel.-clause (very rare):(δ).imperabat coram, quid opus facto esset puerperae,
Ter. And. 3, 2, 10:quin tu, quod faciam, impera,
id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc. 1, 1, 3 and 6; id. Capt. 2, 3, 10.—With ut, ne, or the simple subj.:(ε).ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,
Plaut. Men. 5, 2, 87:his, uti conquirerent et reducerent, imperavit,
Caes. B. G. 1, 28, 1:consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc.,
Liv. 42, 28, 7: quibus negotium a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104; Petr. 1:mihi, ne abscedam, imperat,
Ter. Eun. 3, 5, 30:Caesar suis imperavit, ne, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 2; 2, 32, 2; 3, 89, 4:letoque det imperat Argum,
Ov. M. 1, 670; 13, 659. —With simple dat.:(ζ).si huic imperabo, probe tectum habebo,
Plaut. Most. 4, 1, 14 (cf. above a):aliquid alicui,
Ter. Eun. 3, 5, 46; Cic. Rosc. Am. 21, 59. —Absol.: Pa. Jubesne? Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97:II.si quid opus est, impera,
Plaut. Am. 3, 3, 1:impera, si quid vis,
id. Aul. 2, 1, 23:omnia faciam: impera,
Ter. Heaut. 5, 5, 11:quidvis oneris impone, impera,
id. And. 5, 3, 26.In partic.A.In publicists' lang., to order to be furnished or supplied, to give orders for, make a requisition for:B.cum frumentum sibi in cellam imperavisset (Verrem),
Cic. Div. in Caecil. 10, 30:quem (numerum frumenti) ei civitati imperas emendum,
id. Verr. 2, 3, 74, § 173:negas fratrem meum pecuniam ullam in remiges imperasse,
id. Fl. 14, 33:pecuniam,
id. ib. § 32; cf.:argenti pondo ducenta milia Jugurthae,
Sall. J. 62, 5:arma,
Caes. B. C. 1, 6 fin.:equites civitatibus,
id. B. G. 6, 4 fin.; cf.:quam maximum militum numerum provinciae toti,
id. ib. 1, 7, 2:obsides reliquis civitatibus,
id. ib. 7, 64, 1; so, obsides Cic. de Imp. Pomp. 12, 35; Suet. Caes. 25. —In publicists' and milit. lang., alicui or absol., to command, govern, rule over:b.his (magistratibus) praescribendus est imperandi modus... qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse,
Cic. Leg. 3, 2, 5; cf.:sic noster populus in pace et domi imperat,
id. Rep. 1, 40:nulla est tam stulta civitas, quae non injuste imperare malit, quam servire juste,
id. ib. 3, 18; cf.also: cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,
id. ib. 1, 34:omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare,
id. de Imp. Pomp. 19, 56; cf.:jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent,
Caes. B. G. 1, 36, 1:Jugurtha omni Numidiae imperare parat,
Sall. J. 13, 2:quot nationibus imperabat,
Quint. 11, 2, 50:clarus Anchisae Venerisque sanguis Imperet,
Hor. Carm. Sec. 51; cf. id. C. 3, 6, 5:recusabat imperare,
i. e. to be emperor, Plin. Pan. 5, 5; cf.:ipsum quandoque imperaturum,
Suet. Claud. 3; id. Galb. 4; id. Oth. 4; id. Vit. 14; id. Tit. 2 et saep.— Hence,Ad imperandum, to receive orders or instructions:2.nunc ades ad imperandum, vel ad parendum potius: sic enim antiqui loquebantur,
Cic. Fam. 9, 25, 2; cf.:cum ipse ad imperandum Tisidium vocaretur,
Sall. J. 62, 8 Kritz.—Transf., beyond the publicist's sphere, to command, master, govern, rule, control:C.liberis,
Ter. Ad. 1, 1, 51:imperare sibi, maximum imperium est,
Sen. Ep. 113 fin.:ut nobismet ipsis imperemus,
Cic. Tusc. 2, 21, 47:cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,
id. Lael. 22, 82:accensae irae,
Ov. M. 9, 28:dolori,
Plin. Ep. 8, 19, 2:lacrimis,
Sil. 2, 652:amori suo,
Petr. 83:ingenio suo,
Sen. Contr. 1 praef. med.; cf.:imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem, scirem,
Liv. 34, 31, 2: quibus egestas imperat, rules, governs, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 357 Vahl.): imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Verg. G. 1, 99; cf.:sola terrae seges imperatur,
Tac. G. 26:fertilibus agris non est imperandum,
Sen. Tranq. 15:sic imperant vitibus et eas multis palmitibus onerant,
Col. 3, 3, 6:alius patrimonio suo plus imperavit quam ferre possit,
Sen. Tranq. 4; cf.also trop.: tamquam nescias, cui imperem: Epicurum,
id. Ep. 29 fin.:dum per continuos dies nimis imperat voci, rursus sanguinem reddidit,
Plin. Ep. 5, 19, 6: imperat ergo viro [p. 902] (mulier), Juv. 6, 224.— Absol.:animum rege, qui, nisi paret, Imperat,
Hor. Ep. 1, 2, 63:permittat, an vetet an imperet (lex),
Quint. 7, 7, 7:(eloquentia) hic regnat, hic imperat, hic sola vincit,
id. 7, 4, 24.—In publicists' lang., to order the citizens to assemble, to summon:D.dein consul eloquitur ad exercitum: Impero qua convenit ad comitia centuriata,
Varr. L. L. 6, § 88 Müll.; Gell. 15, 27, 4;so comically,
Plaut. Capt. 1, 2, 52; cf. id. Cist. 1, 1, 60.—In medic. lang., to order, prescribe: non idem imperassem omnibus per diversa aegrotantibus, Sen. de Ira, 1, 16; Plin. 24, 1, 1, § 5:E.si vires patiuntur, imperanda tridui abstinentia est,
Cels. 7, 20.—In gram.:imperandi declinatus,
i. e. inflections of the imperative, Varr. L. L. 10, § 32 Müll.— Hence, impĕ-rātum, i, n., that which is commanded, a command, order:jussus arma abicere, imperatum facit,
executes the order, obeys, Caes. B. G. 5, 37, 1; freq. in plur.:imperata facere,
id. ib. 2, 3, 3; 5, 20 fin.; 6, 10, 3; id. B. C. 1, 60, 1; 2, 12, 4; 3, 34, 2 al.; cf.:imperata detrectare,
Suet. Caes. 54:Senones ad imperatum non venire,
according to orders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3. -
12 injungo
in-jungo, xi, ctum, 3, v. a., to join into something.I.Lit.A.To join or fasten into:B.tignos in asseres,
Liv. 44, 5, 4: arborem scrobi, to set or plant into, Pall. Febr. 10, 1;so without scrobi,
id. ib. 1, 6, 5.—To join with, to join, unite, attach to any thing:II.vineas et aggerem muro,
Liv. 37, 26, 8:vineas moenibus,
id. 5, 7, 2:area injuncta domui,
Dig. 2, 57:pondus,
to hang on, Col. 6, 2, 7: nutrienda sarmenta putator injungit, fastens on, i. e. does not cut off, Pall. 1, 6, 9.— Transf.:injungere marem feminae,
Col. 6, 37, 2.—Trop.A.To inflict, occasion, bring upon (syn. impono):B.civitatibus aeternam servitutem,
Caes. B. G. 7, 77:alicui novum laborem,
Liv. 5, 4, 3:alicui onus,
id. 26, 35, 9:alicui leges,
id. 39, 37, 8:injuriam a nobis repulsam aliis,
id. 3, 65, 11:ignominiam alicui,
id. 8, 32, 15:delectus,
Tac. Agr. 15:tributum,
id. G. 25: sibi tormentum, to torment one ' s self, Plin. Pan. 86, 1.—To lay or impose upon as a burden; to charge, enjoin (syn. mando):alicui munus comitiorum habendorum,
Liv. 3, 35, 7; cf.:injuncta imperii munera,
Tac. Agr. 13:injuncta militia,
Liv. 32, 3, 4:quid a te jucundius mihi potuit injungi, quam, etc.,
Plin. Ep. 2, 18, 1:nova alicui,
id. Pan. 94, 2:mihi Bassus injunxerat ut, etc.,
id. Ep. 4, 9, 4; 4, 13, 11:injungo mihi ut,
I have determined, id. ib. 10, 55:alicui superlationem,
Val. Max. 6, 9, n. 12: nec sibi ullius rei moram necessitatemque injungebat, quin, etc., i. e. permitted nothing, however pressing, to hinder, etc., Auct. B. Alex. 44, 5:jusjurandi religionem,
to impose the obligation of an oath, Gai. Inst. 4, 181. -
13 inpero
impĕro ( inp-), āvi, ātum, 1 (archaic form, imperassit, Cic. Leg. 3, 3, 6, and induperantum = imperantium, Enn. Ann. v. 413 Vahl.), v. a. and n. [in-paro], to command, order, enjoin (cf.: jubeo, praecipio, mando).I.In gen., constr. with acc., an inf. or an object-clause, a relative-clause, with ut, ne, or the simple subj., with the simple dat. or absol.(α).With acc. (and dat. personæ):(β).faciendum id nobis quod parentes imperant,
Plaut. Stich. 1, 1, 53:fac quod imperat,
id. Poen. 5, 3, 29; Ter. Hec. 2, 2, 2:quae imperarentur, facere dixerunt,
Caes. B. G. 2, 32, 3:numquid aliud imperas?
Ter. Eun. 2, 1, 7; id. Heaut. 4, 3, 26:sto exspectans, si quid mihi imperent,
id. Eun. 3, 5, 46:nonnumquam etiam puerum vocaret: credo, cui cenam imperaret,
i. e. ordered to get him his supper, Cic. Rosc. Am. 21, 59:imperat ei nuptias,
Quint. 7, 1, 14:vigilias,
id. 11, 3, 26:certum modum,
id. 11, 2, 27:moram et sollicitudinem initiis impero,
id. 10, 3, 9: graves dominae cogitationum libidines infinita quaedam cogunt atque imperant, Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1 Mos.):utque Imperet hoc natura potens,
Hor. S. 2, 1, 51.—In pass.:arma imperata a populo Romano,
Liv. 40, 34, 9:quod ipsum imperari optimum est,
Quint. 2, 5, 6:imperata pensa,
id. 3, 7, 6:exemplar imperatae schemae,
Suet. Tib. 43.—With inf. or an object-clause (esp. freq. in the post-Aug. per.; in Cic. and Cæs. only with inf. pass. or dep.):* With inf.animo nunc jam otioso esse impero,
Ter. And. 5, 2, 1:imperavi egomet mihi omnia assentari,
id. Eun. 2, 2, 21:jungere equos Titan velocibus imperat Horis,
Ov. M. 2, 118; 3, 4:nec minus in certo dentes cadere imperat aetas Tempore,
Lucr. 5, 672:has omnes actuarias imperat fieri,
Caes. B. G. 5, 1, 3:pericula vilia habere,
Sall. C. 16, 2:frumentum conportare,
id. J. 48, 2; Hirt. B. G. 8, 27; Curt. 10, 1, 19; Tac. A. 2, 25:Liviam ad se deduci imperavit,
Suet. Calig. 25; id. Aug. 27; id. Tib. 60.—In pass.: in has lautumias, si qui publice custodiendi sunt, ex ceteris oppidis deduci imperantur, Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69.—act.:(γ).haec ego procurare et idoneus imperor,
Hor. Ep. 1, 5, 21. —With a rel.-clause (very rare):(δ).imperabat coram, quid opus facto esset puerperae,
Ter. And. 3, 2, 10:quin tu, quod faciam, impera,
id. Phorm. 1, 4, 46; Plaut. Curc. 1, 1, 3 and 6; id. Capt. 2, 3, 10.—With ut, ne, or the simple subj.:(ε).ecce Apollo mihi ex oraculo imperat, Ut, etc.,
Plaut. Men. 5, 2, 87:his, uti conquirerent et reducerent, imperavit,
Caes. B. G. 1, 28, 1:consulibus designatis imperavit senatus, ut, etc.,
Liv. 42, 28, 7: quibus negotium a senatu est imperatum, ut, etc., S. C. ap. Front. Aquaed. 104; Petr. 1:mihi, ne abscedam, imperat,
Ter. Eun. 3, 5, 30:Caesar suis imperavit, ne, etc.,
Caes. B. G. 1, 46, 2; 2, 32, 2; 3, 89, 4:letoque det imperat Argum,
Ov. M. 1, 670; 13, 659. —With simple dat.:(ζ).si huic imperabo, probe tectum habebo,
Plaut. Most. 4, 1, 14 (cf. above a):aliquid alicui,
Ter. Eun. 3, 5, 46; Cic. Rosc. Am. 21, 59. —Absol.: Pa. Jubesne? Ch. Jubeo, cogo atque impero, Ter. Eun. 2, 3, 97:II.si quid opus est, impera,
Plaut. Am. 3, 3, 1:impera, si quid vis,
id. Aul. 2, 1, 23:omnia faciam: impera,
Ter. Heaut. 5, 5, 11:quidvis oneris impone, impera,
id. And. 5, 3, 26.In partic.A.In publicists' lang., to order to be furnished or supplied, to give orders for, make a requisition for:B.cum frumentum sibi in cellam imperavisset (Verrem),
Cic. Div. in Caecil. 10, 30:quem (numerum frumenti) ei civitati imperas emendum,
id. Verr. 2, 3, 74, § 173:negas fratrem meum pecuniam ullam in remiges imperasse,
id. Fl. 14, 33:pecuniam,
id. ib. § 32; cf.:argenti pondo ducenta milia Jugurthae,
Sall. J. 62, 5:arma,
Caes. B. C. 1, 6 fin.:equites civitatibus,
id. B. G. 6, 4 fin.; cf.:quam maximum militum numerum provinciae toti,
id. ib. 1, 7, 2:obsides reliquis civitatibus,
id. ib. 7, 64, 1; so, obsides Cic. de Imp. Pomp. 12, 35; Suet. Caes. 25. —In publicists' and milit. lang., alicui or absol., to command, govern, rule over:b.his (magistratibus) praescribendus est imperandi modus... qui modeste paret, videtur, qui aliquando imperet, dignus esse,
Cic. Leg. 3, 2, 5; cf.:sic noster populus in pace et domi imperat,
id. Rep. 1, 40:nulla est tam stulta civitas, quae non injuste imperare malit, quam servire juste,
id. ib. 3, 18; cf.also: cum is, qui imperat aliis, servit ipse nulli cupiditati,
id. ib. 1, 34:omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare,
id. de Imp. Pomp. 19, 56; cf.:jus esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent, quemadmodum vellent imperarent,
Caes. B. G. 1, 36, 1:Jugurtha omni Numidiae imperare parat,
Sall. J. 13, 2:quot nationibus imperabat,
Quint. 11, 2, 50:clarus Anchisae Venerisque sanguis Imperet,
Hor. Carm. Sec. 51; cf. id. C. 3, 6, 5:recusabat imperare,
i. e. to be emperor, Plin. Pan. 5, 5; cf.:ipsum quandoque imperaturum,
Suet. Claud. 3; id. Galb. 4; id. Oth. 4; id. Vit. 14; id. Tit. 2 et saep.— Hence,Ad imperandum, to receive orders or instructions:2.nunc ades ad imperandum, vel ad parendum potius: sic enim antiqui loquebantur,
Cic. Fam. 9, 25, 2; cf.:cum ipse ad imperandum Tisidium vocaretur,
Sall. J. 62, 8 Kritz.—Transf., beyond the publicist's sphere, to command, master, govern, rule, control:C.liberis,
Ter. Ad. 1, 1, 51:imperare sibi, maximum imperium est,
Sen. Ep. 113 fin.:ut nobismet ipsis imperemus,
Cic. Tusc. 2, 21, 47:cum homines cupiditatibus iis, quibus ceteri serviunt, imperabunt,
id. Lael. 22, 82:accensae irae,
Ov. M. 9, 28:dolori,
Plin. Ep. 8, 19, 2:lacrimis,
Sil. 2, 652:amori suo,
Petr. 83:ingenio suo,
Sen. Contr. 1 praef. med.; cf.:imperare animo nequivi, quin, priusquam perirem, cur periturus essem, scirem,
Liv. 34, 31, 2: quibus egestas imperat, rules, governs, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 357 Vahl.): imperat arvis, holds control over, i. e. forces to be productive, Verg. G. 1, 99; cf.:sola terrae seges imperatur,
Tac. G. 26:fertilibus agris non est imperandum,
Sen. Tranq. 15:sic imperant vitibus et eas multis palmitibus onerant,
Col. 3, 3, 6:alius patrimonio suo plus imperavit quam ferre possit,
Sen. Tranq. 4; cf.also trop.: tamquam nescias, cui imperem: Epicurum,
id. Ep. 29 fin.:dum per continuos dies nimis imperat voci, rursus sanguinem reddidit,
Plin. Ep. 5, 19, 6: imperat ergo viro [p. 902] (mulier), Juv. 6, 224.— Absol.:animum rege, qui, nisi paret, Imperat,
Hor. Ep. 1, 2, 63:permittat, an vetet an imperet (lex),
Quint. 7, 7, 7:(eloquentia) hic regnat, hic imperat, hic sola vincit,
id. 7, 4, 24.—In publicists' lang., to order the citizens to assemble, to summon:D.dein consul eloquitur ad exercitum: Impero qua convenit ad comitia centuriata,
Varr. L. L. 6, § 88 Müll.; Gell. 15, 27, 4;so comically,
Plaut. Capt. 1, 2, 52; cf. id. Cist. 1, 1, 60.—In medic. lang., to order, prescribe: non idem imperassem omnibus per diversa aegrotantibus, Sen. de Ira, 1, 16; Plin. 24, 1, 1, § 5:E.si vires patiuntur, imperanda tridui abstinentia est,
Cels. 7, 20.—In gram.:imperandi declinatus,
i. e. inflections of the imperative, Varr. L. L. 10, § 32 Müll.— Hence, impĕ-rātum, i, n., that which is commanded, a command, order:jussus arma abicere, imperatum facit,
executes the order, obeys, Caes. B. G. 5, 37, 1; freq. in plur.:imperata facere,
id. ib. 2, 3, 3; 5, 20 fin.; 6, 10, 3; id. B. C. 1, 60, 1; 2, 12, 4; 3, 34, 2 al.; cf.:imperata detrectare,
Suet. Caes. 54:Senones ad imperatum non venire,
according to orders, as ordered, Caes. B. G. 6, 2, 3. -
14 interdico
inter-dīco, dixi, ctum (interdixem for interdixissem, Cat. ap. Gell. 19, 9 fin.), 3, v. a., to speak between, i. e. to interpose by speaking.I.Lit.A.To say among other things, to remark meanwhile, interpose:B. (α).in praesentiarum hoc interdicere non alienum fuit,
Auct. Her. 2, 11 fin. —With ne:(β).interdico, ne, etc.,
Ter. Hec. 4, 1, 48:interdicit atque imperat Cassivellauno ne Mandubratio noceat,
Caes. B. G. 5, 22:praecipit atque interdicit omnes unum peterent Indutiomarum, neu quis, etc.,
id. ib. 5, 58; so with ut ne:neque enim est interdictum... ut singulis hominibus ne amplius quam singulas artes nosse liceat,
Cic. de Or. 1, 50, 215; id. Balb. 13, 30.—Alicui aliquid:(γ).feminis dumtaxat purpurae usum (al. usu),
Liv. 34, 7:histrionibus scaenam,
Suet. Dom. 7:ei convictum hominum,
Val. Max. 2, 7, 9:feminis convivia et conspectum virorum,
Just. 41, 3, 2:alicui admirationem,
Sen. Ep. 87:interdictum est mare Antiati populo,
Liv. 8, 14:religio civibus interdicta,
Suet. Claud. 25:interdicitur vini potus,
Plin. 30, 10, 27, § 87; cf. abl. absol.:urbe interdicta,
Suet. Aug. 27; id. Vesp. 14; Cic. Balb. 10, 26.—Alicui with inf.:(δ).alicui arte sua uti,
Dig. 48, 19, 43:cum sibi interdixerit habere, interdixit et poscere,
Sen. Vit. Beat. 18, 3; cf. with ellips. of dat.:interdixit hariolus... aliquid novi negoti incipere,
Ter. Phorm. 4, 4, 27:pari severitate interdixit commeatus peti,
Suet. Galb. 6.—Alicui aliquā re:(ε).vos interdicitis patribus commercio plebis,
Liv. 5, 3, 8:quā arrogantiā usus Ariovistus omni Galliā Romanis interdixisset,
Caes. B. G. 1, 46, 4:meretriciis amoribus juventuti,
Cic. Cael. 20, 48:male rem gerentibus patribus bonis interdici solet,
id. de Sen. 7, 22:ei domo suā,
Quint. 6, 3, 79; Suet. Aug. 66 (cf. 1. B. 2. infra.).—Aliquem aliquā re:(ζ).aliquem sacrificiis,
Caes. B. G. 6, 13, 6; mostly in pass.:quod moribus eorum interdici non poterat socero gener,
Nep. Ham. 3, 2:philosophi urbe et Italiā interdicti sunt,
Gell. 15, 11, 4: illi omni jure interdicti, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7.—With dat. and de and abl.: interdixi tibi de medicis, forbid to have to do with, warn against, Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14.—(η).Pass. impers., with abl. manner:2.priusquam senatus consulto interdiceretur,
Suet. Aug. 43.—In partic.: interdicere alicui aquā et igni, to forbid one the use of fire and water, i. e. to banish:(β).tanquam si illi aquā et igni interdictum sit,
Cic. Phil. 6, 4:futurum puto, ut aquā et igni nobis interdicatur,
id. Fam. 11, 1:quibus cum aquā et igni interdixisset,
Caes. B. G. 6, 44; Paul. Sent. 5, 26, 3; 5, 29, 1.—Interdicere alicui (sc. aquā et igni), Ampel. 42.—(γ).Interdicere alicui aquam et ignem, Isid. 5, 27, 38.—II.Transf.A.To enjoin, command (of an injunction implying also a prohibition):B.te familiae valde interdicere ut uni dicto audiens esset,
Cic. Rep. 1, 39, 61.—Of the prætor, to forbid, interdict; esp., to make a provisional or interlocutory decree:C.praetor interdixit de vi, etc.,
Cic. Caecin. 8, 22:praetor qui de fossis, de cloacis, etc., interdicit,
id. ib. 13 init.:praetor interdixit, ut unde dejectus esset, eo restitueretur,
id. ib. 28, 80.—To make use of a prætor ' s interdict, Quint. 3, 6, 71:si adversus eum velis interdicere,
Dig. 43, 18, 1: alicui rem capitalem, Cato ap. Charis. p. 178 P. -
15 praecipio
prae-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio], to take or seize beforehand, to get or receive in advance (class., esp. in the trop. sense; syn.: anticipo, praeoccupo).I.Lit.A.In gen., Lucr. 6, 1050:B.nisi aquam praecepimus ante,
id. 6, 804:a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat,
Caes. B. C. 3, 31:aliquantum viae,
to get the start somewhat, Liv. 36, 19:longius spatium fugā,
id. 22, 41 fin.:iter,
id. 3, 46:Piraeeum quinqueremibus,
to preoccupy, id. 32, 16, 5: mons a Lusitanis praeceptus, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 3:si lac praeceperit aestus,
i. e. have previously dried up, Verg. E. 3, 98.—In partic., in jurid. lang, to receive (esp. an inheritance or bequest) in advance, Plin. Ep. 5, 7, 4:II.si heres centum praecipere jussus sit,
Dig. 30, 122; so ib. 36, 1, 63:quantitatem dotis,
ib. 17, 2, 81:dotem,
ib. 10, 2, 46:per praeceptionem hoc modo legamus: Lucius Titius hominem Stichum praecipito,
Gai. Inst. 2, 216. —Trop.A.In gen., to take or obtain in advance, to anticipate:B.aliquantum ad fugam temporis Syphax et Hasdrubal praeceperunt,
gained some advantage in time, Liv. 30, 8 fin.:tempus,
id. 1, 7:celeres neu praecipe Parcas,
do not hasten in advance of, do not anticipate, Stat. Th. 8, 328; so,veneno fata praecepit,
Flor. 3, 9, 4: praecipio gaudia suppliciorum vestrorum, I rejoice in advance, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 20, 45; Hirt. B. G. 8, 51; cf. Liv. 45, 1, 1:jam animo victoriam praecipiebant,
figured to themselves beforehand, Caes. B. C. 3, 87 fin.; Liv. 10, 26:spe jam praecipit hostem,
Verg. A. 11, 491: praecipere cogitatione futura, to conjecture or imagine beforehand, Cic. Off. 1, 23, 81:omnia,
Verg. A. 6, 105; cf.:haec usu ventura opinione praeceperat,
had already suspected, Caes. B. G. 7, 9:sed alterum mihi est certius, nec praecipiam tamen,
Cic. Att. 10, 1, 2.—In partic., to give rules or precepts to any one, to advise, admonish, warn, inform, instruct, teach; to enjoin, direct, bid, order, etc. (syn.:mando, impero, doceo): vilici officia, quae dominus praecepit,
Cato, R. R. 142:Philocomasio id praecipiendum est, ut sciat,
Plaut. Mil. 2, 2, 92:quoi numquam unam rem me licet semel praecipere,
id. As. 2, 4, 15:quae ego tibi praecipio, ea facito,
id. Trin. 2, 2, 17:docui, monui, bene praecepi semper quae potui omnia,
Ter. Ad. 5, 9, 6:quicquid praecipies, esto brevis,
Hor. A. P. 335:de eloquentiā,
Cic. de Or. 2, 11, 48:de agriculturā,
Plin. 18, 24, 56, § 201:alicui aliquid praecipere,
Cic. Mur. 2, 4: glossemata nobis, Asin. Gall. ap. Suet. Gram. 22:numerumque modumque carinis Praecipiant,
Verg. A. 11, 329:cantus lugubres,
Hor. C. 1, 24, 2:artem nandi,
Ov. Tr. 2, 486:humanitatem,
Plin. Ep. 1, 10, 2, etc.:mitem animum et mores modicis erroribus aequos Praecipit,
enjoins, recommends, Juv. 14, 16.—With inf.:justitia praecipit, parcere omnibus,
Cic. Rep. 3, 12, 21; so,paeoniam praecipiunt eruere noctu,
Plin. 25, 4, 10, § 29:codicillos aperiri testator praecepit,
Dig. 31, 1, 89.—With ut:illud potius praecipiendum fuit, ut, etc.,
Cic. Lael. 16, 60:recte etiam praecipi potest in amicitiis, ne, etc.,
id. ib. 20, 75:consulentibus Pythia praecepit, ut, etc.,
Nep. Milt. 1, 3.—With subj. alone:praecipit atque interdicit, omnes unum peterent Indutiomarum,
Caes. B. G. 5, 58:his praecepit, omnes mortales pecuniā aggrediantur,
Sall. J. 28, 1.—With acc. and inf.:etiam scelere convictos nonnisi ad opus damnari praeceperat,
Suet. Ner. 31:D. Claudius edicto praecepit,
decreed, commanded, Dig. 48, 10, 15. —As subst.: praecĭpĭens, entis, m., a teacher, Cic. Rep. 1, 46, 70:jam prope consummata fuerit praecipientis opera,
Quint. 2, 6, 6:in numero praecipientium,
id. 2, 3, 5.—Hence, praeceptum, i, n. (acc. to II. B.), a maxim, rule, precept; an order, direction, command, bidding; an injunction, etc. (class.):quo praecepto ab iis diligentissime observato,
Caes. B. G. 5, 35:sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies,
Liv. 9, 31:transvectae praecepto ducis alae,
Tac. Agr. 37:hoc praeceptum patet latius,
Cic. Tusc. 2, 24, 58; cf.:hoc praeceptum officii diligenter tenendum est,
id. Off. 2, 14, 51.—In plur.:tuis monitig praeceptisque,
Cic. Fam. 5, 13, 3:in quam (partem) praecepta nobis danda sunt,
id. Inv. 2, 17, 53; 2, 34, 105:abundare praeceptis philosophiae,
id. Off. 1, 1, 1:dare praecepta dicendi,
id. Brut. 76, 273; cf.studiosis dicendi praecepta tradere,
id. Or. 41, 141:deūm praecepta secuti,
orders, commands, Verg. G. 4, 448:sine vi non ulla dabit (Nereus) praecepta,
id. ib. 4, 398.
См. также в других словарях:
enjoin — en·join /in jȯin/ vt [Anglo French enjoindre to impose, constrain, from Old French, from Latin injungere to attach, impose, from in on + jungere to join]: to prohibit by judicial order: issue an injunction against a three judge district court… … Law dictionary
enjoin — 1. Enjoin has meanings connected with commanding and issuing instructions, and is typically used in three constructions: (1) you enjoin a person to do something, (2) you enjoin something on a person, and (3) you enjoin that something should… … Modern English usage
Enjoin — En*join , v. t. [imp. & p. p. {Enjoined}; p. pr. & vb. n. {Enjoining}.] [F. enjoindre, L. injungere to join into, charge, enjoin; in + jungere to join. See {Join}, and cf. {Injunction}.] 1. To lay upon, as an order or command; to give an… … The Collaborative International Dictionary of English
enjoin — [v1] order, command adjure, admonish, advise, appoint, bid, call upon, caution, charge, counsel, decree, demand, dictate, direct, forewarn, impose, instruct, ordain, prescribe, require, rule, tell, urge, warn; concepts 53,78 enjoin [v2] forbid… … New thesaurus
enjoin — ► VERB 1) instruct or urge to do. 2) (enjoin from) Law prohibit (someone) from performing (an action) by an injunction. ORIGIN Old French enjoindre, from Latin injungere join, attach, impose … English terms dictionary
enjoin — [en join′, injoin′] vt. [ME enjoinen < OFr enjoindre < L injungere, to join into, put upon < in , in + jungere, JOIN] 1. to urge or impose with authority; order; enforce [to enjoin silence on a class] 2. to prohibit, esp. by legal… … English World dictionary
Enjoin — En*join , v. t. To join or unite. [Obs.] Hooker. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
enjoin — early 13c., engoinen, from stem of O.Fr. enjoindre (12c.) impose (on), inflict; subject to; assign (to), from L. injungere to join, fasten, attach; figuratively to inflict, to attack, impose, from in on (see IN (Cf. in ) (2)) + jungere to join… … Etymology dictionary
enjoin — 1 direct, order, *command, bid, instruct, charge Analogous words: advise, counsel (see under ADVICE): admonish (see REPROVE): *warn, forewarn, caution 2 interdict, prohibit, *forbid, inhibit, ban Analogous words: debar, shut out, ru … New Dictionary of Synonyms
enjoin — v. (formal) 1) (esp. AE) (d; tr.) ( to forbid ) to enjoin from 2) (d; tr.) ( to order ) to enjoin on (to enjoin a duty on smb.) 3) (H) ( to order ) to enjoin smb. to obey the law * * * [ɪn dʒɔɪn] (H) ( to order ) to enjoin smb. to obey the law… … Combinatory dictionary
enjoin — UK [ɪnˈdʒɔɪn] / US verb [transitive] Word forms enjoin : present tense I/you/we/they enjoin he/she/it enjoins present participle enjoining past tense enjoined past participle enjoined enjoin someone from something enjoin someone to do something … English dictionary