Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

haud

  • 81 Capta

    1.
    căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

    capsimus,

    Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

    sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

    Plaut. Aul. 1, 1, 9:

    cape hoc flabellum,

    Ter. Eun. 3, 5, 47:

    cepit manibus tympanum,

    Cat. 6, 3, 8:

    tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

    Verg. A. 2, 717:

    cape saxa manu, cape robora, pastor,

    id. G. 3, 420:

    flammeum,

    Cat. 61, 8:

    acria pocula,

    Hor. S. 2, 6, 69:

    lora,

    Prop. 3 (4), 9, 57:

    baculum,

    Ov. M. 2, 789:

    colum cum calathis,

    id. ib. 12, 475:

    florem ternis digitis,

    Plin. 24, 10, 48, § 81:

    pignera,

    Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

    ut is in cavea pignus capiatur togae,

    Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

    rem pignori,

    Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

    scutum laeva,

    Plin. 33, 1, 4, § 13:

    capias tu illius vestem,

    Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

    and of particular weapons: ensem,

    Ov. M. 13, 435:

    tela,

    id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

    quicum una cibum Capere soleo,

    Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

    lauti cibum capiunt,

    Tac. G. 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of living objects.
    a. (α).
    Of persons:

    oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

    Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

    quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

    Cic. Cat. 3, 7, 16:

    ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

    Caes. B. G. 1, 26:

    reges capiuntur,

    Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

    capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

    Liv. 22, 49, 18:

    quos Byzantii ceperat,

    Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

    captos ostendere civibus hostes,

    Hor. Ep. 1, 17, 33:

    captus Tarento Livius,

    Cic. Brut. 18, 72:

    servus ex hoste captus,

    Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

    in captos clementia uti,

    Nep. Alcib. 5, 7:

    inludere capto,

    Verg. A. 2, 64:

    quae sit fiducia capto,

    id. ib. 2, 75:

    ex captorum numero,

    Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

    dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 47.—
    (β).
    Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

    si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

    id. L. L. 8, § 61 Mull.:

    hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

    Ov. A. A. 1, 763:

    neque quicquam captum'st piscium,

    Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

    nisi quid concharum capsimus,

    id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

    cervum,

    Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

    hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

    Verg. G. 4, 396.—
    b.
    To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

    quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

    Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

    quamvis voluptate capiatur,

    id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

    quem quidem adeo sua cepit humanitate,

    Nep. Alcib. 9, 3:

    secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

    id. Att. 4, 1:

    nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

    Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

    erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

    Hor. A. P. 362:

    hunc capit argenti splendor,

    id. S. 1, 4, 28:

    te conjux aliena capit,

    id. ib. 2, 7, 46:

    Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

    Prop. 1, 1, 1:

    carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

    Tib. 3, 1, 7:

    munditiis capimur,

    Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

    14, 373: amore captivae victor captus,

    Liv. 30, 12, 18:

    dulcedine vocis,

    Ov. M. 1, 709; 11, 170:

    voce nova,

    id. ib. 1, 678:

    temperie aquarum,

    id. ib. 4, 344:

    (bos) herba captus viridi,

    Verg. E. 6, 59:

    amoenitate loci,

    Tac. A. 18, 52:

    auro,

    Hor. C. 2, 18, 36:

    neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

    Cic. Fam. 11, 28, 2:

    splendore hominis,

    id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

    nam id concupisti quod numquam videras,

    id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—
    c.
    To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

    sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

    Cic. Ac. 2, 20, 66:

    injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

    Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

    eodem captus errore quo nos,

    involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

    ne quo errore milites caperentur,

    Liv. 8, 6, 16:

    capere ante dolis Reginam,

    Verg. A. 1, 673:

    captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

    id. ib. 2, 196:

    ubi me eisdem dolis non quit capere,

    Sall. J. 14, 11:

    adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    id. C. 14, 5:

    capi alicujus dolo,

    Nep. Dat. 10, 1:

    dolum ad capiendos eos conparant,

    Liv. 23, 35, 2:

    quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

    Ov. M. 7, 301.—
    d.
    To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

    tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

    Plaut. Am. 2, 2, 189:

    tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

    Cic. Mur. 9, 22:

    callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

    id. Brut. 48, 178.—
    e. (α).
    Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

    mancus et membris omnibus captus ac debilis,

    Cic. Rab. Perd. 7, 21:

    ipse Hannibal... altero oculo capitur,

    loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

    captus omnibus membris,

    id. 2, 36, 8:

    capti auribus et oculis metu omnes torpere,

    id. 21, 58, 5:

    oculis membrisque captus,

    Plin. 33, 4, 24, § 83:

    congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

    Cic. Tusc. 5, 40, 117:

    si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

    id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

    habuit filium captum altero oculo,

    Suet. Vit. 6:

    censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

    Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

    lumine,

    Ov. F. 6, 204:

    princeps pedibus captus,

    Liv. 43, 7, 5; cf.:

    captum leto posuit caput,

    Verg. A. 11, 830;

    and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

    id. G. 1, 183.—
    (β).
    Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

    labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    vino aut somno oppressi aut mente capti,

    id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

    rarely mentibu' capti,

    Lucr. 4, 1022; so,

    animo,

    Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

    captus animi,

    Tac. H. 3, 73.— Absol.:

    virgines captae furore,

    Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

    viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

    Liv. 39, 13, 12:

    captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

    id. 8, 18, 11; cf.:

    capti et stupentes animi,

    id. 6, 36, 8.—
    f.
    To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

    de istac sum judex captus,

    Plaut. Merc. 4, 3, 33:

    Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

    Liv. 3, 71, 2:

    me cepere arbitrum,

    Ter. Heaut. 3, 1, 91:

    te mihi patronam capio, Thais,

    id. Eun. 5, 2, 48:

    quom illum generum cepimus,

    id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

    non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

    make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

    si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

    id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

    plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

    Gell. 1, 12, 15:

    jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

    Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

    religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

    C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

    Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—
    2.
    Of places.
    a.
    To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

    loca capere, castra munire,

    Caes. B. G. 3, 23:

    castris locum capere,

    Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

    locum capere castris,

    Quint. 12, 2, 5:

    ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

    Cic. de Or. 2, 72, 294:

    ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

    Nep. Ages. 6, 2:

    nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

    Liv. 34, 14, 1:

    neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

    id. 35, 14, 9:

    erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

    id. 35, 28, 1:

    locum cepere paulo quam alii editiorem,

    Sall. J. 58, 3:

    duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

    Dict. Cret. 2, 46; so,

    of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

    Caes. B. G. 1, 25:

    tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

    Liv. 7, 26, 5:

    quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

    Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

    tumulum suis cepit,

    Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

    for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

    Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

    Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

    Liv. 1, 6, 4;

    for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

    id. 9, 43, 20:

    Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

    Verg. A. 6, 753; 12, 562:

    ante locum capies oculis ( = eliges),

    Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—
    b.
    To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

    invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

    MACELLAM OPPVGNANDO,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    CORSICAM,

    Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

    ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

    Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

    Troja capta,

    Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

    urbem opulentissimam,

    id. 5, 20, 1:

    ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    castra hostium,

    Nep. Dat. 6, 7:

    concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

    Liv. 42, 63, 6:

    plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

    id. 28, 39, 10:

    sedem belli,

    Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

    oppressa captaque re publica,

    Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—
    c.
    To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

    insulam capere non potuerant,

    Caes. B. G. 4, 26 fin.:

    onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

    id. ib. 4, 36:

    accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

    id. ib. 5, 23:

    nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

    id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

    qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

    Cic. Sest. 46, 99.—
    3.
    Of things of value, property, money, etc.
    a.
    In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

    AVRVM, ARGENTVM,

    Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

    de praedonibus praedam capere,

    Plaut. Truc. 1, 2, 14:

    agros de hostibus,

    Cic. Dom. 49, 128:

    ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

    Liv. 4, 48, 2:

    quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

    Nep. Con. 4, 4:

    classem,

    id. Cim. 2, 2:

    magnas praedas,

    id. Dat. 10, 2:

    ex hostibus pecuniam,

    Liv. 5, 20, 5; cf.:

    e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

    id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

    signum pulcherrimum Carthagine captum,

    id. ib. 2, 4, 38, §

    82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

    Ter. Eun. 1, 1, 35:

    cape cedo,

    id. Phorm. 5, 8, 57:

    ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

    Cic. Fin. 5, 25, 74:

    majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

    id. Agr. 2, 29, 81:

    te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

    Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

    paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

    Nep. Epam. 3, 4:

    ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

    id. Att. 7, 2:

    quoniam formam hujus cepi in me et statum,

    assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

    quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13:

    regnum Tiberinus ab illis Cepit,

    succeeded to, Ov. M. 14, 615.—
    b.
    In particular connections.
    (α).
    With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

    his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

    id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

    quicquid ab horum quopiam captum est,

    id. ib. §

    27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

    id. ib. 2, 3, 40, §

    91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

    id. ib. 2, 3, 94, §

    218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

    id. ib. 2, 3, 30, §

    71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

    id. Leg. 3, 20, 46:

    ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

    id. Fin. 2, 16, 54:

    quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

    id. Clu. 42, 120:

    nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

    id. Pis. 16, 38:

    si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

    id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

    ab regibus Illyriorum,

    Liv. 42, 45, 8:

    saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

    Tac. A. 3, 67; 4, 31.—
    (β).
    Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

    si ex hereditate nihil ceperit,

    Cic. Off, 3, 24, 93:

    qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

    id. Leg. 2, 19, 48:

    abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

    Quint. 3, 6, 96:

    aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

    id. 5, 14, 16:

    si capiendi Jus nullum uxori,

    Juv. 1, 55:

    qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

    Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

    qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

    ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—
    (γ).
    Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

    capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

    Cic. Par. 6, 3, 49:

    stipendium jure belli,

    Caes. B. G. 1, 28:

    quinquagena talenta vectigalis ex castro,

    Nep. Alcib. 9, 4:

    vectigal ex agro eorum capimus,

    Liv. 28, 39, 13:

    quadragena annua ex schola,

    Suet. Gram. 23:

    si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

    Cato, R. R. 4, 2.—
    C.
    Trop.
    1.
    Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

    metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

    Ter. Eun. 3, 1, 59:

    honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

    Cic. Sen. 18, 62:

    ex iis etiam fructum capio laboris mei,

    id. Div. 2, 5:

    ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

    id. Fam. 10, 5, 1:

    multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

    id. Att. 1, 4, 2:

    fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

    id. Pis. 14, 31:

    aliquem fructum dulcedinis almae,

    Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

    quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

    Ter. Eun. 3, 5, 25:

    utilitates ex amicitia maximas,

    Cic. Lael. 9, 32:

    usuram alicujus corporis,

    Plaut. Am. prol. 108.—
    2.
    Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

    gestum atque voltum novom,

    Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

    figuras Datque capitque novas,

    id. ib. 15, 309:

    formam capit quam lilia,

    id. ib. 10, 212; cf.:

    duritiam ab aere,

    id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

    radicem capere,

    to take root, Cato, R. R. 51:

    cum pali defixi radices cepissent,

    Plin. 17, 17, 27, § 123:

    siliculam capere,

    Varr. R. R. 1, 23, 3:

    maturitatem capere,

    Col. 4, 23, 1:

    radix libere capit viris,

    Plin. 17, 21, 35, § 161:

    vires cepisse nocendi,

    Ov. M. 7, 417:

    (telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

    Plin. 13, 1, 2, § 13.—
    3.
    Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

    cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

    Plaut. Trin. 3, 2, 24:

    qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

    Cic. Verr. 1, 17, 52:

    aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

    id. Phil. 3, 11, 29:

    consuetudinem exercitationemque,

    id. Off. 1, 18, 59:

    misericordiam,

    id. Quint. 31, 97:

    quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

    Ov. A. A. 2, 346:

    disciplinam principum,

    Plin. Pan. 46. —With dat.:

    quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

    Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—
    4.
    Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

    nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

    o Geta, provinciam Cepisti duram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 23:

    in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

    took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

    consulatum,

    id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

    honores,

    Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

    imperium,

    id. Claud. 10:

    magistratum,

    Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

    magistratus,

    Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

    capiatque aliquis moderamina (navis),

    Ov. M. 3, 644:

    rerum moderamen,

    id. ib. 6, 677:

    pontificatum maximum,

    Suet. Vit. 11:

    rem publicam,

    Sall. C. 5, 6:

    neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

    Liv. 2, 33, 1:

    ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

    id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

    patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

    Liv. 7, 1, 2.—
    5.
    In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

    augurium ex arce,

    Liv. 10, 7, 10:

    augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

    Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

    omen,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

    Liv. 9, 4, 1:

    rursus impetu capto enituntur,

    id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

    a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

    Cic. Leg. 1, 3, 8:

    experimentum eorum inversa manu capitur,

    Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

    nec vestra capit discordia finem,

    Verg. A. 10, 106:

    fugam,

    to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

    ad impetum capiundum modicum erat spatium,

    Liv. 10, 5, 6; cf.:

    expeditionis Germanicae impetum cepit,

    suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

    ea pars artis, ex qua capere initium solent,

    Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

    eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

    Caes. B. G. 1, 1:

    a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

    Cic. Leg. 2, 3, 7.—
    6.
    Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

    si occassionem capsit,

    Plaut. Ps. 4, 3, 6:

    si lubitum fuerit, causam ceperit,

    Ter. And. 1, 3, 8:

    quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

    Ter. Phorm. 5, 4, 9:

    si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

    Cic. Fam. 11, 16, 1.—
    7.
    Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

    quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

    cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

    Caes. B. G. 7, 35:

    hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

    Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

    conjecturam capere,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

    Plaut. Merc. 2, 3, 12:

    capti consili memorem mones,

    id. Stich 4, 1, 72:

    quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

    Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

    temerarium consilium,

    Liv. 25, 34, 7:

    tale capit consilium,

    Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

    confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

    Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

    subito consilium cepi, ut exirem,

    Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

    legionis opprimendae consilium capere,

    Caes. B. G. 3, 2:

    obprimundae reipublicae consilium cepit,

    Sall. C. 16, 4.—With sibi:

    si id non fecisset, sibi consilium facturos,

    Caes. B. C. 2, 20:

    ut ego rationem oculis capio,

    Plaut. Ps. 2, 2, 2:

    cepi rationem ut, etc.,

    Ter. Heaut. 5, 2, 11.—
    8.
    Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

    ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

    Cic. Lael. 10, 33:

    praesagia a sole,

    Plin. 18, 35, 78, § 341:

    illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

    Cic. Tusc. 1, 14, 32.—
    9.
    Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

    tantum laborem capere ob talem filium?

    Ter. And. 5, 2, 29:

    omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

    id. Heaut. 2, 4, 19:

    laborem inanem ipsus capit,

    id. Hec. 3, 2, 9:

    ex eo nunc misera quem capit Laborem!

    id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

    hic potitur gaudia,

    id. Ad. 5, 4, 22:

    satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

    Plaut. Am. 1, 2, 10:

    plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

    id. ib. 2, 2, 9:

    cum illa quacum volt voluptatem capit,

    id. ib. prol. 114:

    angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

    Cic. Lael. 13, 48:

    quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

    id. Off. 2, 9, 32:

    laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

    id. Fin. 2, 30, 96:

    lenire desiderium quod capiebat e filio,

    id. Sen. 15, 54:

    opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

    id. Brut. 1, 1:

    itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

    id. ib. 40, 147:

    ex civibus victis gaudium meritum capiam,

    Liv. 27, 40, 9:

    ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

    id. 5, 20, 2:

    ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

    id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

    laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

    id. ib. 14, 14, 4:

    ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

    lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

    maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

    Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

    et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 33, 27, 10:

    voluptatem animi,

    Cic. Planc. 1, 1:

    malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

    id. Tusc. 4, 31, 66:

    quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

    Ov. P. 4, 9, 37.—
    10.
    Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

    edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

    Ter. Hec. 1, 2, 14:

    numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

    id. ib. 4, 2, 4:

    sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

    id. Eun. 3, 1, 14:

    nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

    Cic. Phil. 3, 4, 9:

    te cepisse odium regni videbatur,

    id. ib. 2, 36, 91:

    Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

    Liv. 1, 6, 3:

    cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

    id. 40, 21, 2:

    etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

    id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

    qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

    Liv. 27, 13, 2:

    oblivio deorum capiat pectora vestra,

    id. 38, 46, 12:

    tantane te cepere oblivia nostri?

    Ov. Tr. 1, 8, 11:

    ut animum ejus cura sacrorum cepit,

    Liv. 27, 8, 6:

    hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

    id. 44, 12, 1:

    tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

    Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

    I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

    Verg. A. 2, 384:

    infelix, quae tanta animum dementia cepit!

    id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

    cum subita incautum dementia cepit amantem,

    id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

    I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

    Liv. 1, 57, 10:

    ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

    id. 25, 22, 1:

    tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

    id. 23, 20, 7:

    senatum metus cepit,

    id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

    quantus timor socios populi Romani cepisset,

    Liv. 43, 11, 9.—
    11.
    Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

    calamitatem,

    Cic. Div. 1, 16, 29:

    detrimenti aliquid in aliqua re,

    Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

    videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

    Cic. Cat. 1, 2, 4:

    Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

    Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

    quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

    Sall. C. 29, 2 sq.
    II.
    To take in, receive, hold, contain, be large enough for.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

    parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

    Lucr. 6, 1030:

    jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

    Ov. M. 1, 344; cf.:

    terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

    id. ib. 1, 75:

    dum tenues capiat suus alveus undas,

    id. ib. 8, 558:

    cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

    id. ib. 5, 324.—
    2.
    Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

    di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

    Ter. Heaut. 2, 3, 13:

    qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

    Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

    volat vapor ater ad auras,

    Verg. A. 7, 466:

    non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

    Hor. S. 1, 1, 46:

    non capit se mare,

    Sen. Agam. 487:

    neque enim capiebant funera portae,

    Ov. M. 7, 607:

    officium populi vix capiente domo,

    id. P. 4, 4, 42:

    si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

    Curt. 7, 8, 12:

    ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

    Just. 2, 10, 19.—
    B.
    Trop.
    1.
    To swallow up, ingulf, take in (rare):

    tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

    Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—
    2. a.
    Affirmatively (rare):

    quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

    Curt. 9, 3, 7:

    si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

    Quint. 2, 4, 17:

    dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

    Dig. 40, 12, 15.—
    b.
    With negatives:

    non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

    Cic. Pis. 11, 24:

    leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

    Lucr. 3, 298:

    nec capiunt inclusas pectora flammas,

    Ov. M. 6, 466:

    vix spes ipse suas animo capit,

    id. ib. 11, 118:

    ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

    id. ib. 6, 610; cf.:

    sic quoque concupiscis quae non capis,

    Curt. 7, 8, 13:

    majora quam capit spirat,

    id. 6, 9, 11:

    ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

    id. 3, 12, 20:

    infirma aetas majora non capiet,

    Quint. 1, 11, 13.—
    3.
    Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

    rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

    Plin. 16, 40, 78, § 212:

    molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

    id. 16, 16, 27, § 68:

    res non capit restitutionem, cum statum mutat,

    Dig. 4, 4, 19.—
    4.
    With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

    nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

    Prud. Apoth. 154:

    crimina, quae non capiunt indulgeri,

    Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—
    5.
    Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

    sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

    Quint. 11, 1, 45:

    nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

    id. 2, 6, 2:

    quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

    Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

    senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

    Liv. 9, 17, 14:

    somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

    id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.
    2.
    căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,
    I.
    A taking:

    dominii,

    Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—
    II.
    = usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

    Lewis & Short latin dictionary > Capta

  • 82 consido

    con-sīdo, sēdi (also -sīdi, Enn. ap. Gell. 4, 7, v. Sat., v. 14 Vahl.; Tac. A. 1, 30 fin.; Gell. 5, 4, 1; cf. Wagner ad Verg. E. 7, 1; Neue, Formenl. II. p. 501), sessum, 3, v. n., to sit down (esp. of a multitude), take a seat, be seated, to settle (freq. in all periods and species of composition); constr. with in and abl., sub and abl., ante, the simple abl., or absol.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    salutatio hospitalis... fuit, positisque sedibus consederunt,

    Liv. 42, 39, 8:

    scio apud vos filio in conspectu matris nefas esse considere,

    Curt. 5, 2, 22:

    illi jussi considere affirmant, etc.,

    id. 7, 6, 6:

    nec aut recubet aut considat pastor,

    Col. 7, 3, 26:

    vix consideramus, et nox, etc.,

    Plin. Ep. 6, 20, 14.—
    (β).
    With designation of place:

    si videtur, considamus hic in umbrā,

    Cic. Leg. 2, 3, 7; cf.:

    in pratulo propter Platonis statuam,

    id. Brut. 6, 24:

    certo in loco,

    id. Sen. 18, 63:

    in arā,

    Nep. Paus. 4, 4:

    in molli herbā,

    Verg. E. 3, 55:

    in illo caespite,

    Ov. M. 13, 931:

    examen in arbore consederat,

    Liv. 21, 46, 2:

    in rupe,

    Curt. 3, 1, 4:

    in sellā,

    id. 5, 2, 13:

    in turre consedit avis,

    id. 4, 6, 11:

    dormienti in labellis (apes),

    Cic. Div. 1, 36, 78:

    sub argutā ilice,

    Verg. E. 7, 1:

    hic corylis mixtas inter ulmos,

    id. ib. 5, 3:

    ante focos scamnis longis,

    Ov. F. 6, 305:

    super ripam stagni,

    id. M. 6, 373:

    transtris,

    Verg. A. 4, 573:

    ipsae (apes) medicatis sedibus,

    id. G. 4, 65:

    solio medius consedit avito,

    id. A. 7, 169:

    mecum saxo,

    Ov. M. 1, 679:

    tergo tauri,

    id. ib. 2, 869.— Impers.:

    in silvam venitur et ibi considitur,

    Cic. de Or. 3, 5, 18.—Of soldiers in battle array:

    triarii sub vexillis considebant, sinistro crure porrecto, scuta innixa umeris... tenentes,

    Liv. 8, 8, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    In assemblies of the people, courts of justice, theatres, etc., to take one's place, take a seat, sit, hold sessions, to be in session:

    cum in theatro imperiti homines consederant,

    Cic. Fl. 7, 16;

    so of senators,

    Suet. Aug. 35.—Of judges:

    quo die primum judices, citati in hunc reum consedistis,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 19; Liv. 26, 48, 9; Ov. M. 11, 157; 12, 627:

    ad jus dicendum,

    Liv. 34, 61, 15:

    introductum in tabernaculum (Persea) adversus advocatos in consilium considere jussit,

    id. 45, 7, 5; Suet. Calig. 38:

    in orchestrā,

    id. Aug. 44:

    inter patres,

    Tac. A. 13, 54.—
    2.
    Milit. t. t., to encamp, pitch a camp, take post somewhere; with in and abl.:

    quo in loco Germani consederant,

    Caes. B. G. 1, 49; so Sall. J. 49, 1; Liv. 4, 17, 12; 10, 4, 11.—With sub: sub monte consedit, Caes. B. G. 1, 48; 1, 21; Sall. C. 57, 3:

    trans flumen,

    Caes. B. G. 2, 16:

    contra eum duūm milium spatio,

    id. ib. 3, 17:

    nuntiant Jugurtham circiter duūm milium intervallo ante eos consedisse,

    Sall. J. 106, 5:

    prope Cirtam haud longe a mari,

    id. ib. 21, 2:

    inter virgulta,

    id. ib. 49, 5:

    superioribus locis,

    id. ib. 51, 3:

    ubi cuique vallis abdita spem praesidii aut salutis aliquam offerebat, consederat,

    Caes. B. G. 6, 34; cf. Curt. 7, 7, 31:

    haud procul,

    id. 4, 12, 4.—
    3.
    To settle down for a long time or permanently, to take up one's abode, to establish one's self:

    qui etiam dubitem, an hic Antii considam,

    Cic. Att. 2, 6, 2:

    antequam aliquo loco consedero, neque longas a me neque semper meā manu litteras exspectabis,

    id. ib. 5, 14, 1:

    Belgas propter loci fertilitatem ibi consedisse,

    Caes. B. G. 2, 4:

    in Ubiorum finibus,

    id. ib. 4, 8; cf. id. ib. 1, 31:

    vultis et his mecum pariter considere regnis?

    Verg. A. 1, 572:

    terrā,

    id. ib. 4, 349.—With in and acc.:

    in novam urbem,

    Curt. 7, 4, 23.—
    4.
    Of inanim. objects, esp. of places, to settle, sink down, sink in, give way, subside, etc.:

    in Veliterno agro terra ingentibus cavernis consedit arboresque in profundum haustae,

    Liv. 30, 38, 8; cf.:

    terra in ingentem sinum consedit,

    id. 30, 2, 12:

    (Alpes) jam licet considant!

    may now sink down, Cic. Prov. Cons. 14, 34:

    omne mihi visum considere in ignis Ilium,

    to sink down, Verg. A. 2, 624; 9, 145; cf.:

    Ilium ardebat, neque adhuc consederat ignis,

    Ov. M. 13, 408:

    in cinerem,

    Stat. Th. 3, 185:

    cum omnia sacra profanaque in ignem considerent,

    Tac. H. 3, 33 fin.: quā mitescentia Alpium juga considunt, sink, i. e. are lower, Plin. 3, 25, 28, § 147:

    patiemur picem considere, et cum siderit, aquam eliquabimus,

    Col. 12, 24, 2:

    donec consideret pulvis,

    Curt. 5, 13, 12:

    cum in cacuminibus montium nubes consident,

    Plin. 18, 35, 82, § 356:

    tumidi considunt fluctus,

    Sil. 17, 291.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    multa bona in pectore consident,

    Plaut. Trin. 2, 2, 24; Cic. Univ. 2:

    justitia cujus in mente consedit,

    id. Fin. 1, 16, 50; id. Har. Resp. 12, 24.— Poet.: totam videmus Consedisse urbem luctu, sunk or immersed in grief, Verg. A. 11, 350 (in luctum esse demersum, Serv.). —
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 3.) To settle down permanently, sink:

    in otio,

    Cic. Att. 2, 4, 2:

    hoc totum (genus dicendi) in eā mediocritate consedit,

    id. Or. 27, 96:

    antequam ego incipio secedere et in aliā parte considere,

    i. e. change the subject, Sen. Ep. 117, 4.—
    2.
    (Acc. to I. B. 4.) To lose force, abate, subside, diminish; to be appeased, quieted, to cease:

    ardor animi cum consedit, omnis illa vis et quasi flamma oratoris exstinguitur,

    Cic. Brut. 24, 93:

    consederit furor,

    id. Ac. 2, 27, 88:

    ferocia ab re bene gestā,

    Liv. 42, 62, 3:

    primus terror ab necopinato visu,

    id. 33, 7, 5:

    bella,

    Sil. 16, 218:

    quia praesentia satis consederant,

    Tac. A. 1, 30 fin.:

    consedit utriusque nomen in quaesturā,

    i. e. has since that time ceased, Cic. Mur. 8, 18.—
    * b.
    Of discourse, to sink; to conclude, end:

    eorum verborum junctio nascatur a proceris numeris ac liberis... sed varie distincteque considat,

    Cic. de Or. 3, 49, 191.

    Lewis & Short latin dictionary > consido

  • 83 degener

    dē-gĕner, is (abl. degeneri, Tac. A. 12, 19), adj. [genus], that departs from its race or kind, degenerate, not genuine (mostly poet. and in post-Aug. prose; esp. freq. in Plin. and Tac.; not in Quint. and Suet.).
    I.
    Lit.:

    Neoptolemum,

    Verg. A. 2, 549; cf.

    proles,

    Luc. 8, 693; Tac. A. 12, 62:

    dignitate formae haud degener,

    id. ib. 12, 51:

    hi (Galli) jam degeneres sunt, mixti, et Gallograeci vere, quod appellantur,

    Liv. 38, 17, 9; 38, 49, 4:

    canum degeneres,

    Plin. 11, 50, 111, § 265:

    aquila,

    id. 10, 3, 3, § 8:

    herbae,

    id. 17, 5, 3, § 33:

    adamantes,

    id. 37, 4, 15, § 58.—
    (β).
    With gen.:

    patrii non degener oris,

    Ov. Pont. 3, 5, 7; so,

    sanguinis,

    Stat. Th. 9, 619:

    patriae artis,

    Ov. M. 11, 314:

    altae virtutis patrum,

    Sil. 10, 68; Plin. 5, 8, 8, § 44.—
    II.
    Transf., mentally or morally degenerate, ignoble, base:

    Muttinem sibi modum facere, degenerem Afrum!

    Liv. 25, 40, 12:

    Artabanum materna origine Arsacidem, cetera degenerem,

    Tac. A. 6, 42; cf.:

    vitā non degener,

    id. ib. 4, 61:

    non degener ad pericula,

    id. ib. 1, 40:

    degeneres animos timor arguit,

    Verg. A. 4, 13:

    animi,

    Luc. 6, 417:

    metus,

    id. 3, 149:

    questus,

    Val. Fl. 1, 164:

    preces,

    Tac. A. 12, 36 fin.:

    projectus,

    id. H. 3, 65 fin.:

    insidiae,

    id. A. 11, 19 et saep.—Of language:

    bilingues, paulatim a domestico externo sermone degeneres,

    Curt. 7, 5, 29.— Poet.:

    toga (for togati),

    Luc. 1, 365.—With abl. ( = indignus):

    degener haud Gracchis consul,

    Sil. 4, 5, 17:

    tantoduce,

    Ambros. de Jacob. 2, 11, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > degener

  • 84 deicio

    dē-ĭcĭo or dejicio, jēci, jectum, 3, v. a. [jacio], to throw or cast down; to hurl down, precipitate (very freq., and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    araneas de foribus et de pariete,

    Plaut. Stich. 2, 2, 31:

    aliquem de ponte in Tiberim,

    Cic. Rosc. Am. 35, 100; cf.:

    aliquem e ponte,

    Suet. Caes. 80:

    aliquem de saxo (Tarpeio),

    Liv. 5, 47; 6, 20; Hor. S. 1, 6, 39; cf.

    aliquem saxo Tarpeio,

    Tac. A. 6, 19:

    aliquem equo,

    Caes. B. G. 4, 12, 5; Liv. 4, 19:

    jugum servile a cervicibus,

    Cic. Phil. 1, 2, 6:

    togam ab umeris,

    Suet. Aug. 52; cf.:

    togam de umero,

    id. Caes. 9 al.; esp. reflex. with pron.:

    se de muro,

    Caes. B. C. 1, 18, 3; cf.:

    se de superiore parte aedium,

    Nep. Dion, 4 fin.:

    se per munitiones,

    Caes. B. G. 3, 26, 5:

    se a praealtis montibus (venti),

    Liv. 28, 6:

    librum in mare,

    Cic. Q. Fr. 2, 14; cf.:

    aliquem in locum inferiorem,

    Caes. B. G. 5, 44, 12:

    aliquem e summo in Tartara,

    Lucr. 5, 1124:

    elatam securim in caput (regis),

    Liv. 1, 40; cf. id. 7, 10:

    equum e campo in cavam hanc viam,

    force to leap down, id. 23, 47:

    bustum aut monumentum, aut columnam,

    Cic. Leg. 2, 26; so,

    statuas veterum hominum (c. c. depellere simulacra deorum),

    id. Cat. 3, 8, 19:

    monumenta regis templaque Vestae,

    Hor. Od. 1, 2, 15:

    signa aenea in Capitolio (tempestas),

    Liv. 40, 2:

    omnes Hermas,

    Nep. Alcib. 3:

    turrim,

    Caes. B. C. 2, 22; cf.

    arces,

    Hor. Od. 4, 14, 13 et saep.:

    arbores,

    to fell, Liv. 21, 37, 2; Vitr. 2, 9, 4:

    caput uno ictu,

    to cut off, Verg. A. 9, 770; id. ib. 10, 546:

    libellos,

    to tear down, Cic. Quint. 6, 27; Sen. Ben. 4, 12 (but Caes. B. G. 3, 15, antemnis disjectis is the true reading): comam, Afran. ap. Non. 514, 2; cf.:

    crinibus dejectis,

    loose, dishevelled, Tac. A. 14, 30:

    sortes,

    to cast into the urn, Caes. B. C. 1, 6, 5:

    dejectam aerea sortem accepit galea,

    Verg. A. 5, 490 sq.:

    cum dejecta sors esset,

    Liv. 21, 42; cf.:

    pernam, glandium,

    to throw into the pot, Plaut. Stich. 2, 2, 36:

    alvum,

    to purge, Cato R. R. 158; cf.:

    casei caprini, qui facillimi deiciantur,

    i. e. are most easily digested, Varr. R. R. 2, 11, 3;

    opp. alvum superiorem,

    i. e. to vomit, Cato R. R. 156, 2.—
    B.
    Esp.
    1.
    Milit. t. t., to drive out, dislodge an enemy from his position: hostes muro turribusque dejecti, Caes. B. G. 7, 28; cf.:

    nostri dejecti sunt loco,

    id. ib. 7, 51:

    praesidium ex saltu,

    id. B. C. 1, 37 fin.; cf.:

    agmen Gallorum ex rupe Tarpeia,

    Liv. 7, 10:

    ex tot castellis,

    id. 44, 35:

    praesidium Claternā,

    Cic. Phil. 8, 2, 6; cf.:

    praesidium loco summe munito,

    Hor. Ep. 2, 2, 30: praesidium (without abl.), Caes. B. G. 7, 36, 7; id. B. C. 3, 23, 2; Liv. 4, 53 al.:

    castra hostium,

    to destroy, id. 25, 14:

    praetorium,

    id. 41, 2 et saep.—
    2.
    Jurid. t. t., to drive out, turn out of possession, eject, dispossess (cf. deduco):

    unde vi prohibitus sis... unde dejectus?

    Cic. Caecin. 13; cf. id. ib. 17, 50:

    nisi ex eo loco ubi vestigium impresserit, deici neminem posse,

    id. ib. 27, 76 fin.:

    aliquem de possessione imperii,

    Liv. 45, 22.—
    3.
    Naut. t. t., pass.: deici, to be driven out of one's course:

    naves ad inferiorem partem insulae,

    Caes. B. G. 4, 28, 2:

    classis tempestate vexata ad Balearīs insulas deicitur,

    Liv. 23, 34, 16; id. 23, 40, 6.—
    4.
    Pregn. (cf.: cado, concĭdo, decĭdo; caedo, concīdo, decīdo, etc.), to fell with a mortal wound, to bring down dead to the ground; to kill, slay:

    his dejectis et coacervatis cadaveribus,

    Caes. B. G. 2, 27, 4; 4, 12; id. B. C. 1, 46; 3, 51; cf.:

    quem telo primum, quem postremum aspera virgo Deicis?

    Verg. A. 11, 665:

    avem ab alto caelo,

    id. ib. 5, 542; cf. id. ib. 11, 580:

    Glaucoque bovem Thetidique juvencam Deicit Ancaeus,

    i. e. slaughters as a sacrifice, Val. Fl. 1, 191:

    super juvencum stabat dejectum leo,

    Phaedr. 2, 1, 1:

    (Hercules) aves sagittis dejecit,

    Lact. 1, 9, 2:

    gruem,

    Verg. A. 11, 580.—
    5.
    To lower, let down, hang down, depress, of the head, etc. (cf. II. A. infra):

    dejecto capite (opp. supino capite),

    Quint. 11, 3, 69.—Of a nod (opp. relato capite), Apul. Met. 10.—Of a wild beast:

    id (caput) dejectum semper in terram,

    Plin. 8, 21, 32, § 77:

    in pectora mentum,

    Ov. M. 12, 255:

    euntes dejecta cervice Getae,

    Claud. VI. Cons. Hon. 180.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    pueri Sisennae oculos de isto numquam deicere,

    never took their eyes off him, Cic. Verr. 2, 4, 15; cf. id. ib. 2, 5, 71:

    oculos a republica,

    id. Phil. 1, 1:

    dejecit vultum et demissa voce locuta est,

    cast down her eyes, Verg. A. 3, 320; cf.:

    oculos in terram,

    Quint. 1, 11, 9 al.;

    and in Gr. construction, dejectus oculos,

    with downcast eyes, Verg. A. 11, 480:

    dejectus vultum,

    Stat. Th. 3, 367:

    ecquid ergo intellegis quantum mali de humana condicione dejeceris?

    thou hast removed, averted, Cic. Tusc. 1, 8; cf.:

    quantum de doloris terrore,

    id. ib. 2, 5, 14:

    vitia a se ratione,

    id. ib. 4, 37, 80; cf.:

    cruciatum a corpore (with depellere omnia verbera),

    id. Verr. 2, 5, 62:

    hunc metum Siciliae,

    id. ib. 2, 5, 49 fin.:

    quae replenda vel deicienda sunt,

    Quint. 10, 4, 1:

    eum de sententia dejecistis,

    hast diverted from his opinion, Cic. Phil. 9, 4, 8:

    fortis et constantis est, non tumultuantem de gradu deici, ut dicitur,

    id. Off. 1, 23, 80; cf. id. Att. 16, 15, 3.—
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2.), to cast one down from the prospect of a thing; to prevent from obtaining, to deprive, rob of:

    de honore deici,

    Cic. Verr. 1, 9, 25:

    de possessione imperii,

    Liv. 45, 22, 7;

    for which, ad deiciendum honore eum,

    Liv. 39, 41;

    and, dejecti honore,

    id. 3, 35; so with simple abl.:

    aliquem aedilitate,

    Cic. Verr. 1, 8, 23:

    aedilitate,

    id. Verr. 2, 1, 8, § 23:

    praeturā,

    id. Mur. 36, 76:

    principatu,

    Caes. B. G. 7, 63, 8:

    certo consulatu,

    Liv. 40, 46, 14:

    spe,

    id. 44, 28, 1:

    ea spe,

    Caes. B. G. 1, 8, 4; cf.:

    opinione trium legionum (i. e. spe trium legionum colligendarum),

    id. ib. 5, 48:

    conjuge tanto,

    Verg. A. 3, 317. —Without abl.: M. Caelium mentio illa fatua... subito dejecit, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 3:

    cum inimicum eo quoque anno petentem dejecisset,

    Liv. 38, 35:

    uxorem (sc. conjugio),

    Tac. A. 11, 29 fin.:

    hoc dejecto,

    after his fall, Nep. Thras. 3, 1; cf. Tac. A. 2, 3; Luc. 8, 27:

    ex alto dejectus culmine regni,

    Sil. 17, 143.—
    C.
    To humble:

    deicimur, sed non perimus,

    Vulg. 2 Cor. 4, 9:

    deiciendi hominis causa,

    Lact. 4, 27, 17.—Hence, dejectus, a, um, P. a. (very rare).
    I.
    Sunk down, low:

    equitatus noster etsi dejectis atque inferioribus locis constiterat,

    Caes. B. C. 1, 46, 3:

    dejectius,

    Tert. adv. Marc. 1, 6 fin.
    II.
    (Acc. to no. II. B., deprived of hope; hence) Cast down, dejected, dispirited:

    haud dejectus equum duci jubet,

    Verg. A. 10, 858; cf.: [p. 535] haud sic dejecta, Stat. Th. 3, 315:

    in epilogis plerumque dejecti et infracti sumus,

    Quint. 9. 4, 138.— Sup. does not occur.—
    * Adv. dējectē, low; only comp., dejectius, Tert. adv. Marc. 2, 27 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > deicio

  • 85 dissimilis

    dis-sĭmĭlis, e, adj., unlike, dissimilar, different (as the opp. of similis and consimilis, v. 3. dis, II.; cf.: dispar, impar, absimilis; very freq. and class.).—Constr. with the gen., dat., with atque, et, inter se, or absol. (for this variety in the construction, cf. esp. Cic. Brut. 81 fin. to 83 med.).
    (α).
    With gen.:

    (P. Crassus) dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, et L. Crassi et multorum Crassorum inventus est dissimillimus,

    Cic. Brut. 81 fin.. alicujus dissimilis in tribunatu reliquaque omni vita, id. ib. 34, 129; so,

    Scetani,

    Hor. S. 1, 4, 112:

    artificium hoc ceterorum,

    Cic. de Or. 2, 19, 83:

    offensio odii,

    id. ib. 2, 51 fin.:

    cives tui,

    id. Fam. 10, 6, 3; cf.

    sui,

    id. Phil. 2, 24, 59; id. de Or. 3, 7, 26; id. Brut. 93, 320; Ov. M. 11, 273 al.; cf. also under
    (δ).
    .—
    (β).
    With dat.:

    nihil tam dissimile quam Cotta Sulpicio,

    Cic. Brut. 56:

    quis homini,

    id. Fin. 5, 22, 62:

    illa contentio huic judicio,

    id. Sull. 17, 49:

    hoc superiori,

    id. Fin. 4, 6, 15:

    proximo,

    id. Ac. 2, 33, 105:

    tam fortibus ausis,

    Verg. A. 9, 282:

    hoc illi,

    Hor. S. 1, 6, 49.—
    (γ).
    With atque or et, Lucr. 1, 504; cf.: aut quiescendum, quod est non dissimile atque ire in Solonium aut Antium;

    aut, etc.,

    Cic. Att. 2, 3, 3; and:

    haec consilia non sunt dissimilia, ac si quis aegro, etc.,

    Liv. 5, 5 fin.:

    dissimilis est militum causa et tua,

    Cic. Phil. 2, 24, 59; id. Planc. 28, 68; id. Brut. 82, 285.—
    (δ).
    With inter se:

    dissimiles longe inter se variosque colores,

    Lucr. 2, 783; 2, 720; Cic. de Or. 3, 7, 25 sq.; id. Brut. 82 fin. sq.; Quint. 9, 4, 17 al.; cf.:

    cum inter vos in dicendo dissimillimi sitis,

    Cic. de Or. 2, 29;

    and in a twofold construction: qui sunt et inter se dissimiles et aliorum,

    id. Brut. 83, 287.—
    (ε).
    Absol.:

    dissimillimi motus,

    Cic. Rep. 1, 14:

    voces,

    id. ib. 2, 42:

    eos, qui nascuntur eodem tempore, posse in dissimiles incidere naturas propter caeli dissimilitudinem,

    id. Div. 2, 44 fin. et saep.:

    hac in re multum dissimiles,

    Hor. Ep. 1, 10, 3:

    quid sit in quoque dissimile,

    Quint. 5, 13, 23:

    pro dissimillimo,

    Plin. Ep. 1, 5, 9 al. —
    (ζ).
    With in and acc.: aetate et forma, haud dissimili in dominum erat, to his master, i. e. so as to pass for his master, Tac. A. 2, 39.—
    (η).
    With ab:

    dissimilis valde ab omnibus,

    Vulg. Dan. 7, 19.—Hence, dissĭmĭlĭter, adv., differently, in a different manner (rarely):

    efficere voluptates,

    Cic. Fin. 2, 3, 10; Sall. J. 89, 6; Gell. 18, 12, 3 al.—With dat.:

    haud dissimiliter navibus sine gubernaculo vagis,

    Liv. 27, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > dissimilis

  • 86 dissimiliter

    dis-sĭmĭlis, e, adj., unlike, dissimilar, different (as the opp. of similis and consimilis, v. 3. dis, II.; cf.: dispar, impar, absimilis; very freq. and class.).—Constr. with the gen., dat., with atque, et, inter se, or absol. (for this variety in the construction, cf. esp. Cic. Brut. 81 fin. to 83 med.).
    (α).
    With gen.:

    (P. Crassus) dum Cyri et Alexandri similis esse voluit, et L. Crassi et multorum Crassorum inventus est dissimillimus,

    Cic. Brut. 81 fin.. alicujus dissimilis in tribunatu reliquaque omni vita, id. ib. 34, 129; so,

    Scetani,

    Hor. S. 1, 4, 112:

    artificium hoc ceterorum,

    Cic. de Or. 2, 19, 83:

    offensio odii,

    id. ib. 2, 51 fin.:

    cives tui,

    id. Fam. 10, 6, 3; cf.

    sui,

    id. Phil. 2, 24, 59; id. de Or. 3, 7, 26; id. Brut. 93, 320; Ov. M. 11, 273 al.; cf. also under
    (δ).
    .—
    (β).
    With dat.:

    nihil tam dissimile quam Cotta Sulpicio,

    Cic. Brut. 56:

    quis homini,

    id. Fin. 5, 22, 62:

    illa contentio huic judicio,

    id. Sull. 17, 49:

    hoc superiori,

    id. Fin. 4, 6, 15:

    proximo,

    id. Ac. 2, 33, 105:

    tam fortibus ausis,

    Verg. A. 9, 282:

    hoc illi,

    Hor. S. 1, 6, 49.—
    (γ).
    With atque or et, Lucr. 1, 504; cf.: aut quiescendum, quod est non dissimile atque ire in Solonium aut Antium;

    aut, etc.,

    Cic. Att. 2, 3, 3; and:

    haec consilia non sunt dissimilia, ac si quis aegro, etc.,

    Liv. 5, 5 fin.:

    dissimilis est militum causa et tua,

    Cic. Phil. 2, 24, 59; id. Planc. 28, 68; id. Brut. 82, 285.—
    (δ).
    With inter se:

    dissimiles longe inter se variosque colores,

    Lucr. 2, 783; 2, 720; Cic. de Or. 3, 7, 25 sq.; id. Brut. 82 fin. sq.; Quint. 9, 4, 17 al.; cf.:

    cum inter vos in dicendo dissimillimi sitis,

    Cic. de Or. 2, 29;

    and in a twofold construction: qui sunt et inter se dissimiles et aliorum,

    id. Brut. 83, 287.—
    (ε).
    Absol.:

    dissimillimi motus,

    Cic. Rep. 1, 14:

    voces,

    id. ib. 2, 42:

    eos, qui nascuntur eodem tempore, posse in dissimiles incidere naturas propter caeli dissimilitudinem,

    id. Div. 2, 44 fin. et saep.:

    hac in re multum dissimiles,

    Hor. Ep. 1, 10, 3:

    quid sit in quoque dissimile,

    Quint. 5, 13, 23:

    pro dissimillimo,

    Plin. Ep. 1, 5, 9 al. —
    (ζ).
    With in and acc.: aetate et forma, haud dissimili in dominum erat, to his master, i. e. so as to pass for his master, Tac. A. 2, 39.—
    (η).
    With ab:

    dissimilis valde ab omnibus,

    Vulg. Dan. 7, 19.—Hence, dissĭmĭlĭter, adv., differently, in a different manner (rarely):

    efficere voluptates,

    Cic. Fin. 2, 3, 10; Sall. J. 89, 6; Gell. 18, 12, 3 al.—With dat.:

    haud dissimiliter navibus sine gubernaculo vagis,

    Liv. 27, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > dissimiliter

  • 87 diu

    dĭū (old form dĭūs, Orell. Inscr. 8206), adv. [old acc. form of duration of time; root in dies; v. Corss. Ausspr. 1, 232 sqq.].
    1.
    (Acc. to dies, I. B. 2.) By day (very rare), Manil. 4, 823;

    usually with noctu: noctuque et diu,

    Plaut. Cas. 4, 4, 5: noctu diuque, Titin. and Sall. H. Fragm. ap. Charis. p. 185 P. (Sall. H. 2, 54 Dietsch); Sall. J. 38, 3; 44, 5; 70, 1: nec noctu, nec diu, Plaut. Fragm. ap. Non. 98, 27:

    diu noctuque iter properabunt,

    Tac. A. 15, 12 fin.:

    noctu diuque hostibus obniti,

    id. H. 2, 5.—
    2.
    (Acc. to dies, II. A. 3.; lit., a space of time, a while; hence, with intens. signif.) A long time, long while, long (freq. in all periods; cf.:

    pridem, dudum): nimis diu et longum loquor,

    Plaut. Ps. 2, 3, 21; cf.

    so with longum,

    id. Ep. 3, 2, 40:

    diu multumque scriptitare,

    Cic. de Or. 1, 33, 152; so,

    diu multumque,

    id. Or. 1; id. Phil. 13, 5; id. Sull. 26, 73; Sall. J. 94, 3; Flor. 2, 3, 5;

    also: multum diuque,

    Cic. de Sen. 3 fin.:

    multum et diu,

    id. Agr. 2, 32, 88; id. Inv. 2, 19, 58:

    multum ac diu,

    App. M. 2, p. 126, 6; cf.

    also: recordatus multum et diu cogitavi... Eam rem volutavi et diu disputavi,

    Plaut. Most. 1, 2, 1 and 4:

    saepe et diu,

    Cic. Quint. 31, 96; cf.:

    saepe diuque,

    Hor. Ep. 1, 13, 1;

    diu diuque,

    App. M. 5, p. 167, 16; 12, p. 266, 16:

    diu atque acriter pugnatum est,

    Caes. B. G. 1, 26; 3, 21 et saep.:

    diu ego hunc cruciabo,

    Plaut. Capt. 3, 5, 73:

    Stoici diu mansuros aiunt animos: semper, negant,

    Cic. Tusc. 1. 31 fin.: [p. 600] diu princeps oratorum, aliquando aemulus Ciceronis, Quint. 11, 3, 8:

    tam diu restitisti,

    Plaut. Most. 3, 2, 100:

    tam diu,

    id. Mil. 3, 1, 34; id. ib. 4, 2, 89; Ter. Ad. 2, 2, 27; id. Hec. 4, 4, 23; id. Phorm. 1, 3, 13:

    eo, quo jam diu Sum judicatus,

    Plaut. Men. 1, 1, 20; so,

    jam diu,

    id. Capt. 4, 2, 102; id. Most. 1, 3, 144; id. Poen. 5, 4, 29; cf.:

    diu est jam,

    id. Most. 1, 4, 25:

    ille vult diu vivere, hic diu vixit: quamquam, O di boni! quid est in hominis vita diu?

    Cic. de Sen. 19, 68 and 69; cf.:

    sat diu vixisse,

    Plaut. Capt. 4, 2, 12:

    nimis diu maceror,

    id. Ep. 3, 1, 2; so,

    nimis diu,

    id. Merc. 1, 54; id. Pers. 4, 4, 105:

    non diu apud hunc servies,

    id. Pers. 4, 4, 65; cf.:

    haud diu,

    id. Mil. 2, 1, 17; Ter. Eun. 2, 3, 67.—Followed by dum, donec:

    diu expectare, dum, etc.,

    Suet. de Rhet. 1:

    diu jacere donec, etc.,

    Tac. G. 45.— Comp.: diūtius, longer [the t inserted, as in sectius and setius from secus, being a remnant of adv. ending -ter or -tus]:

    nolo te jactari diutius,

    Plaut. Trin. 3, 2, 59; id. Rud. 1, 2, 5; Ter. Heaut. 1, 1, 50; id. ib. 3, 1, 15; Cic. Lael. 27, 104; id. Rosc. Am. 7 fin.; Caes. B. G. 1, 16, 5; id. ib. 1, 26, 1 et saep.: cf.:

    minus diu quam,

    Cic. Att. 7, 3, 1.—In the historians freq. = a long while, very long, no comparison being intended:

    ne diutius commeatu prohiberetur,

    Caes. B. G. 1, 49; 3, 9, 5; 3, 29, 2; 4, 35, 2;

    7, 20, 5 et saep.: neque illis, qui victoriam adepti forent, diutius ea uti licuisset,

    Sall. C. 39, 4:

    legiones diutius sine consulari fuere,

    Tac. H. 1, 9.— Sup.:

    (Cato) qui senex diutissime fuisset,

    Cic. Lael. 1, 4; so id. Pis. 37; id. de Imp. Pomp. 5 fin.; Caes. B. G. 6, 21, 4; Suet. Vit. 14 al.:

    ut quam diutissime te jucunda opinione oblectarem,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 1;

    so with quam,

    Caes. B. C. 3, 102, 3.—
    B.
    Long since, a great while ago (mostly ante-class.): quod arci, diu facti, celeriter corruissent, Varr. ap. Non. 77, 14; cf.:

    scelus, inquam, factum'st jam diu antiquom et vetus,

    Plaut. Most. 2, 2, 45; so,

    jam diu,

    id. Ep. 1, 1, 9; id. Men. 2, 3, 28; id. Ps. 1, 3, 4; Ter. Eun. 5, 6, 1; Cic. Att. 1, 19, 9 al.;

    for which: diu jam,

    Plin. 25, 1, 1, § 2; id. 19, 4, 15, § 40:

    is ex Anactorio... huc commigravit in Calydonem haud diu,

    not long ago, a short time ago, Ter. Ad. 4, 5, 15:

    nec loci gnara sum, nec diu hic fui,

    it is not long since I was here, Plaut. Rud. 1, 3, 28:

    jam diu est factum, quom discesti ab hero,

    id. As. 2, 1, 3.—With foll. quom, id. Merc. 3, 1, 44.—

    With postquam,

    id. Pers. 5, 2, 41.—With quod, id. Am. 1, 1, 146; August. Retract. 1 Prol.—
    C.
    In Mela repeatedly of place, a long way:

    Italia... inter superum mare et inferum excurrit diu solida,

    Mel. 2, 4, 1; so id. 1, 2, 3; id. 1, 3, 5. Cf. Hand Turs. II. pp. 285-291.

    Lewis & Short latin dictionary > diu

  • 88 donec

    dōnĕc, conj. [shortened from ante- and post-class. form dōnĭcum, from old dative doni (dioni; for root, etc., v. dies) and conj. cum; prop. at the time of day when; form donicum, Liv. And., Cato and Plaut. ap. Charis. p. 178 P.; Cato, R. R. 146, 2; 149, 2; 161, 3; Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Capt. 2, 2, 89; id. Most. 1. 2, 34; id. Ps. 4, 7, 72; id. Truc. 1, 1, 18; Fragm. ap. Prisc. p. 692 P.; Nep. Ham. 1, 4.—In the Inscr. of Orell. 4370 DONIQVIES is i. q. DONIQUE IS, and donique = donicum; so,

    donique,

    Lucr. 2, 1116; 5, 708 Lachm.].—Donec denotes the relation of two actions in time,
    I.
    As contemporaneous, as long as, while, during the time in which; or,
    II.
    As in immediate succession, until, up to the time at which (synonymous with dum, I. B. and II.—in the ante-class. and postAug. periods freq.; four times in Cic. only in signif. II. with indic.; not in Caes.).
    I.
    As long as, while (so perh. not till the Aug. period).
    (α).
    With indic.:

    neque dulces amores Sperne, puer, Donec virenti canities abest,

    Hor. C. 1, 9, 17:

    donec gratus eram tibi, etc.... Persarum vigui rege beatior... Donec non alia magis Arsisti, etc.... Romanà vigui clarior Iliā,

    id. ib. 3, 9, 1, and 5; Ov. Tr. 1, 1, 53; Liv. 2, 49; 6, 13; Tac. A. 14, 50; id. H. 4, 12; id. Or. 8; 40 al.:

    donec eris felix, multos numerabis amicos,

    Ov. Tr. 1, 9, 5.—
    (β).
    With subj.:

    (elephanti) nihil sane trepidabant, donec continenti velut ponte agerentur,

    Liv. 21, 28 fin.; Tac. A. 1, 51:

    edixit ne quis militis, donec in castris esset, bona possideret, etc.,

    Liv. 2, 24; 4, 2; 60; 21, 10; 25, 11; Tac. H. 4, 35; id. A. 15, 64 al.
    II.
    Until, till at length (so in all periods).
    (α).
    With indic. (cf. Zumpt, Gr. §

    575): ne quoquam exurgatis, donec a me erit signum datum,

    Plaut. Bacch, 4, 4, 106:

    haud desinam, donec perfecero hoc,

    Ter. Ph. 2, 3, 73; cf. ib. 4, 1, 24:

    neque tamen finis... fiebat, donec populus senatum coëgit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 87; id. Tull. 6, 14:

    hic regnabitur... donec regina sacerdos geminam partu dabit Ilia prolem,

    Verg. A. 1, 273; id. G. 4, 413 et saep.:

    neque credebam Donec Sosia fecit sibi uti crederem,

    Plaut. Am. 2, 1, 51.—So with perf., Lucr. 2, 1130; Liv. praef. 3, 48; 23, 31; Prop. 1, 9, 29; Verg. E. 6, 85; id. A. 2, 630; Hor. S. 1, 3, 103; id. Ep. 1, 10, 35 et saep.:

    me attrectare nefas, donec me flumine vivo abluero,

    Verg. A. 2, 720:

    socii consurgere tonsis... Donec rostra tenent siccum, etc.,

    id. ib. 10, 301; cf. id. ib. 268; Val. Fl. 8, 290; Liv. 1, 54 fin.
    (β).
    With subj.:

    Actia pugna refertur, donec alterutrum velox Victoria fronde coronet,

    Hor. Ep. 1, 18, 63.—So in the praes., Quint. 1, 1, 33; Tac. A. 2, 6; id. H. 5, 6; id. G. 1; 20 al.—In the imperf., Verg. A. 11, 860; Sen. Ep. 70; Quint. 11, 3, 6; Tac. H. 1, 13; Plin. Ep. 9, 33, 6:

    trepidationis aliquantum edebant, donec quietem ipse timor fecisset,

    Liv. 21, 28 fin. —So with pluperf., Liv. 45, 7 fin.
    (γ).
    Ellipt. without a verb:

    neque quisquam hominem conspicatu'st donec in navi super,

    Plaut. Merc. 1, 2, 82; cf. in foll. b.
    (γ).
    .—
    b.
    With usque, usque adeo, usque eo, eo usque, in tantum.
    (α).
    With indic.:

    ibo odorans usque donec persecutus volpem ero vestigiis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 114; id. Rud. 3, 4, 11; Ter. Ad. 4, 6, 6:

    id. aliquoties in die facito usque adeo donec sal desiverit tabescere biduum,

    Cato R. R. 88, 1; so id. ib. § 2; Plaut. Cist. 2, 3, 40; Ter. And. 4, 1, 38:

    usque eo timui, ne, etc.... donec ad reiciendos judices venimus,

    Cic. Verr. 2, 1, 6 fin.:

    eo usque me vivere vultis, donec haud ambiguum regem mea morte faciam,

    Liv. 40, 8 fin.:

    (humum) in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit,

    Col. 3, 13, 9.—
    (β).
    With subj.:

    usque Sessuri, donec cantor "Vos plaudite" dicat,

    Hor. A. P. 155:

    ni istunc invitassitis Usque adeo, donec, qua domum abeat nesciat, Peristis ambo,

    Plaut. Rud. 3, 5, 32:

    nec eo usque trahatur spiritus donec deficiat,

    Quint. 11, 3, 53.—
    (γ).
    Ellipt. without a verb usque illud visumst Pamphilo ne utiquam grave, Donec jam in ipsis nuptiis, Ter. Hec. 1, 2, 51; cf. above, a.
    (γ).
    .—
    B.
    With negatives, donec often limits the time within which something is done or to be done, without implying that it is done or to be done after the limit; Engl., till, before, within a certain time:

    moveri vetuisse puerum, donec experrectus sit,

    Liv. 1, 39, 2; Hor. C. 3, 5, 45:

    si respexis, donicum ego te jussero, te dedam, etc.,

    Plaut. Aul. 1, 1, 19; id. Most. 1, 2, 35; Tac. A. 2, 82. Cf. Hand, Turs. II. 291-299.

    Lewis & Short latin dictionary > donec

  • 89 dubito

    dŭbĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. n. and a. [for duhibitare, freq. from duhibeo, i. e. duohabeo (cf. habitare from habeo), to have or hold, as two, v. dubius; cf. also Gr. doiazô from doioi; Germ. zweifeln from zwei], to vibrate from one side to the other, to and fro, in one's opinions or in coming to a conclusion (freq. in all periods and sorts of composition; in class. prose usually with negations or in a negative interrogation, as: non dubito, haud dubito, quis dubitat? etc.
    I. (α).
    Absol. (rare but class.): ne vinolenti quidem quae faciunt eadem approbatione faciunt qua sobrii;

    dubitant, haesitant, revocant se interdum,

    Cic. Ac. 2, 17, 52; cf. id. ib. 2, 23, 72:

    et interrogamus et dubitamus et affirmamus,

    Quint. 6, 3, 70; cf. id. 10, 1, 19; 10, 3, 19:

    Livius frequentissime dubitat,

    id. 2, 4, 19; 9, 2, 20: vivo equidem, ne dubita;

    nam vera vides,

    Verg. A. 3, 316:

    ut jam liceat una comprehensione omnia complecti non dubitantemque (= sine ulla dubitatione) dicere,

    Cic. Fin. 5, 9, 26; id. Fam. 5, 16, 4 Madv.; so id. Div. 1, 55, 125.—
    (β).
    With de (class.):

    de indicando dubitat,

    Cic. Sull. 18, 52; id. Fam. 12, 17; Quint. 1, 10, 29; 4, 5, 13.—With a negation:

    nec vero de hoc quisquam dubitare posset, nisi, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 30, 73:

    de aliqua re,

    id. N. D. 1, 8:

    de divina ratione,

    id. ib. 2, 39, 99:

    de tua erga me voluntate,

    id. Fam. 13, 45 fin.; cf. id. Att. 12, 26:

    de ejus fide,

    Caes. B. G. 7, 21, 1: cf. id. ib. 7, 77, 10; 1, 40 fin.:

    de carminibus,

    Quint. 10, 5, 4:

    de ultima illa (parte),

    id. 12, 2, 10: de se, Pompei ap. Cic. Att. 8, 12 A et saep.— Pass. impers.:

    de armis dubitatum est,

    Cic. Caecin. 13, 38:

    de judicio Panaetii dubitari non potest,

    id. Off. 3, 3; so, de auctore, Quint. 7, 2, 8:

    de hac (virtute) nihil dubitabitur,

    id. 2, 20, 7.—
    (γ).
    With acc. (in class. prose only with a neutr. pron.):

    haec non turpe est dubitare philosophos, quae ne rustici quidem dubitant?

    Cic. Off. 3, 19, 77; Quint. 2, 17, 2; Plaut. Ps. 2, 1, 2; Ov. H. 17, 37; id. M. 6, 194; id. Tr. 2, 331.—In the pass.:

    causa prorsus, quod dubitari posset, nihil habebat,

    Cic. Verr. 2, 2, 22; cf. id. ib. 28; Liv. 5, 3:

    dubitati tecta parentis,

    Ov. M. 2, 20:

    sidera,

    Stat. S. 1, 4, 2:

    ne auctor dubitaretur,

    Tac. A. 14, 7; cf. infra, e:

    dicta haud dubitanda,

    Verg. A. 3, 170.—
    (δ).
    With an interrog. pron. (good prose, but rare):

    ubi tu dubites, quid sumas potissimum,

    Ter. Ph. 2, 2, 29:

    non dubito, quid nobis agendum putes,

    Cic. Att. 10, 1, 2; id. Fam. 11, 17, 2; 15, 9; Caes. B. C. 2, 32, 10:

    cur dubitas, quid de re publica sentias?

    Cic. Rep. 1, 38 fin.; cf. id. ib. 3, 17 fin.; id. de Imp. Pomp. 16 fin.
    (ε).
    With interrog. particles (very freq. and class.):

    si me non improbissime tractasset, dubitassem fortasse utrum, etc.,

    Cic. Att. 16, 15, 1:

    desinite dubitare, utrum sit utilius, etc.... an, etc.,

    Cic. Verr. 2, 3, 89; cf. impers., id. Att. 4, 15, 7; Liv. 5, 3:

    honestumne factu sit an turpe dubitant,

    Cic. Off. 1, 3, 9:

    dubitavi, hos homines emerem, an non emerem,

    Plaut. Capt. 2, 3, 95; cf. Sall. J. 74, 2; Hor. C. 1, 12, 35:

    recte necne, etc.,

    id. Ep. 2, 1, 80:

    licet et dubitare num quid nos fugerit,

    Quint. 6, 1, 3:

    dubito, num, etc.,

    Plin. Ep. 6, 27, 1; Tac. H. 2, 37;

    de L. Bruto fortasse dubitarim, an, etc.,

    Cic. Tusc. 4, 22, 50 et saep.—Cf. respecting the expression dubito an, the art. an, II., and Zumpt, Gramm. § 354.— Poet. in pass. (cf. supra, g):

    an dea sim, dubitor,

    Ov. M. 6, 208.—
    (ζ).
    Non dubito, quin (very freq. and class.):

    non hercle dubito, quin tibi ingenio nemo praestiterit,

    Cic. Rep. 1, 23; id. Div. 1, 57, 129; id. de Sen. 10, 31; id. Att. 6, 2, 3; id. Fam. 13, 73 fin.; id. Verr. 2, 1, 40: numquid tu dubitas quin ego nunc perpetuo perierim? Have you a doubt? etc., Ter. Eun. 5, 8, 13; Caes. B. G. 1, 17, 4; 1, 31, 15; Quint. 12, 1, 42; Suet. Tib. 17; Ov. H. 17, 11; 245; id. Tr. 5, 7, 59 et saep.; cf. pass. impers.:

    dubitari (non) potest, quin, etc.,

    Cic. Ac. 2, 23 fin.; id. Off. 3, 2, 9; Quint. 10, 2, 1:

    dubitari potest quin usque eo eicienda sit,

    Sen. Contr. 1, 3, 1:

    illud cave dubites, quin, etc.,

    Cic. Fam. 5, 20, 6;

    quid dubitas, quin sit, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 1, 42;

    so in an interrog.,

    id. Poen. 1, 1, 55; 4, 2, 59; Quint. 7, 6, 10; cf. Cic. N. D. 2, 38, 97; Caes. B. G. 7, 38, 8.—
    (η).
    With acc. and inf. (freq. only since the Aug. period, and in gen. only negatively; not found in Plaut., Ter., or Cic.;

    but usual in Nepos): neque humorem dubitavi aurasque perire,

    Lucr. 5, 249:

    gratos tibi esse qui de me rumores afferuntur, non dubito,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2 (cf., on the contrary, §

    7: noli dubitare, quin te sublevaturus sim): ignorabant aut dubitabant animas hominum immortales esse,

    Lact. 6, 3, 5: non dubito, fore plerosque qui, etc., Nep. praef. § 1; id. Milt. 3, 6; id. Lys. 3, 5; id. Alcib. 9, 5; id. Ages. 3, 1; id. Eum. 2, 3; id. Hann. 11, 2; Liv. 2, 64; 22, 55 Drak. et saep.; Quint. 3, 7, 5; 5, 10, 76; 9, 4, 114; Suet. Claud. 35 et saep.; cf.

    in an interrog.: an est quisquam qui dubitet, tribunos offensos esse?

    Liv. 5, 3; so,

    quis dubitat,

    Quint. 9, 4, 68; 130; 10, 1, 81. — Pass. impers.: an dubitabitur, ibi partes oratoris esse praecipuas? id. prooem. § 12. —Affirm.: piraticam ut musicam, fabricam dici adhuc dubitabant mei praeceptores, Quint. 8, 3, 34.—
    2.
    Transf., of inan. and abstr. subjects, to be uncertain, doubtful:

    si tardior manus dubitet,

    Quint. 5, 10, 124:

    suspensa ac velut dubitans oratio,

    id. 10, 7, 22:

    aut vincere aut, si fortuna dubitabit (= adversabit), etc.,

    Liv. 21, 44 fin.:

    nec mox fama dubitavit, cum, etc.,

    Flor. 1, 1, 2.—
    B.
    Meton., to reflect upon, to ponder, consider, deliberate:

    in utramque partem cogitare, deliberare, etc. (very rare): haec dum dubitas, menses abierunt decem,

    Ter. Ad. 4, 5, 57:

    restat, judices, ut hoc dubitemus, uter, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 31, 88:

    percipe porro, quid dubitem,

    Verg. A. 9, 191:

    dubitaverat Augustus Germanicum rei Romanae imponere,

    had considered whether he should, Tac. A. 4, 57.
    II.
    To waver in coming to a conclusion, to be irresolute; to hesitate, delay.
    (α).
    With inf. (so most commonly): non dubitaverim [p. 614] me gravissimis tempestatibus obvium ferre, Cic. Rep. 1, 4;

    so with a negation,

    id. ib. 1, 15; id. Lael. 1; id. de Or. 1, 40 et saep.; Caes. B. G. 2, 23, 2: flumen transire, 6, 8, 1; id. B. C. 1, 71, 2; 2, 33, 2 and fin.; Verg. A. 7, 311; 8, 614 et saep.:

    quid dubitamus pultare atque huc evocare ambos foras?

    Plaut. Bacch. 5, 1, 29;

    so in an interrog.,

    id. Mil. 4, 2, 17; id. Ps. 2, 2, 30; id. Poen. 3, 5, 44; Caes. B. C. 2, 34, 4; Quint. 12, 5, 3; 12, 10, 63; Verg. A. 6, 807 al.—Very seldom affirmatively:

    quod ea illi nubere dubitabat,

    Sall. C. 15, 2:

    accusat fratrem, quod dubitet omnia quae ad beatam vitam pertineant ventre metiri,

    Cic. N. D. 1, 40, 113:

    dubitat agnoscere matrem,

    Stat. Achill. 1, 250:

    si forte dubitaret quod afferretur accipere,

    Curt. 4, 5:

    isdem mandatum ut occiderent, si venire dubitaret,

    id. 10, 8.—Ellipt.:

    quod dubitas, ne feceris,

    Plin. Ep. 1, 18, 5.—
    (β).
    Non dubito quin (rare in Cic. and Caes.):

    nemo dubitabat, quin, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 13; id. Mil. 23, 63; id. Agr. 2, 26, 69:

    tum dubitandum non existimavit, quin proficisceretur,

    Caes. B. G. 2, 2, 5; id. B. C. 3, 71, 1; cf.:

    nolite dubitare, quin huic uni credatis omnia,

    Cic. de Imp. Pomp. 23, 68;

    and in an interrog.: dubitabitis, judices, quin? etc.,

    id. Fl. 17, 40; id. de Imp. Pomp. 16, 49.—
    (γ).
    Absol. (rare):

    te neque umquam dubitasse, neque timuisse,

    Caes. B. G. 1, 41, 3:

    sed mora damnosa est, nec res dubitare remittit,

    Ov. M. 11, 377:

    quid igitur ego dubito?

    Plaut. Am. 1, 2, 283;

    so in an interrog.,

    id. Men. 5, 7, 6; Caes. B. G. 5, 44, 3; Verg. A. 9, 12:

    magnitudine supplicii dubitantes cogit,

    Caes. B. G. 7, 4, 9; id. ib. 7, 63, 3; Sall. C. 28, 1 al.:

    dubitantia lumina,

    failing, Sil. 10, 154. —Hence,
    A. * 1.
    Doubtingly:

    sine ulla affirmatione, dubitanter unum quodque dicemus,

    Cic. Inv. 2, 3, 10.—
    2.
    Hesitatingly, with hesitancy (very rare):

    illum verecunde et dubitanter recepisse,

    Cic. Brut. 22, 87; cf. Asin. Pollio ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—
    B.
    dŭbĭ-tātim, adv. (i. q. dubitanter, 2.), hesitatingly, with hesitation (only in the foll. passages), Sisenn. ap. Non. 98, 33; so Cael. Ann. ib.

    Lewis & Short latin dictionary > dubito

  • 90 dudum

    dūdum, adv. temp. [diu-dum, it is some time since; cf. Don. Ter. And. 3, 4, 3; Prisc. p. 1018 P. Hence].
    I.
    A short time ago, a little while ago (in Plaut. and Ter. freq., and repeatedly in Cicero's philos. writings and letters, and in Vergil; elsewh., except in the compound jamdudum, very rare; not in Caes.; cf.

    also diu, pridem): quid ille revortitur, qui dudum properare se aibat,

    Plaut. Am. 2, 2, 29; 1, 1, 231; 2, 1, 73; 3, 2, 35; id. Trin. 2, 4, 29 et saep.; Ter And. 3, 4, 12; id. Heaut. 3, 3, 34 et saep.; Cic. Tusc. 1, 31, 76; id. de Or. 2, 65, 262; id. Att. 11, 24; Verg. A. 5, 650; Stat. Th. 1, 670. —
    B.
    Before, formerly.
    a.
    Opp. nunc:

    nunc assentatrix scelesta est, dudum adversatrix erat,

    Plaut. Most. 1, 3, 100; id. Men. 5, 5, 33; 5, 1, 29:

    etiam si dudum fuerat ambiguom hoc mihi, nunc non est,

    Ter. Hec. 4, 4, 26 al.; id. And. 4, 1, 29; 5, 1, 5; id. Eun. 4, 4, 16; Cic. Brut. 36, 138; Verg. A. 2, 726; 12, 632.—
    b.
    Opp. nunc demum, Plaut. Rud. 4, 4, 78; cf. id. Epid. 3, 4, 22; id. Mil. 2, 4, 52.—
    c.
    Without such oppos. particles, Plaut. Epid. 5, 1, 54; id. Truc. 4, 3, 29; Ter. Ph. 2, 4, 19; Cic. Brut. 72, 252; Verg. A. 10, 599:

    quid tu me sic salutas, quasi dudum non videris,

    Plaut. Am. 2, 2, 52 (dub. Ussing ad loc.).—
    C.
    In Plaut. connected with ut or cum, to denote immediately past or present time, just as:

    nam ut dudum hinc abii, accessi ad adolescentes in foro,

    Plaut. Capt. 3, 1, 18; cf. id. Aul. 4, 8, 5; id. Bacch. 4, 9, 33:

    scilicet qui dudum tecum venit, cum pallam mihi Detulisti,

    just now, id. Men. 2, 3, 41; cf. ib. 5, 1, 1.—Less freq. without these conjunctions:

    is se ad portum dixerat Ire dudum,

    just now, Plaut. Merc. 2, 3, 135, ed. Ritschl.—
    II.
    To designate a remoter past, only in two combinations.
    1.
    Haud dudum, not long ago, i. e. just now, = modo: To. E Persia ad me allatae modo sunt istae, a meo domino. Do. Quando? To. Haud dudum, Plaut. Pers. 4, 3, 29.—
    2.
    Quam dudum, how long:

    vide quam dudum hic asto et pulto!

    id. Stich. 2, 1, 38; Ter. And. 5, 2, 9; id. Eun. 4, 4, 30: Al. Qui non abiisti, ita ut dudum dixeras? Am. Dudum? Quam dudum istuc factum'st? Al. Temptas;

    jam dudum, modo,

    Plaut. Am. 2, 2, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > dudum

  • 91 fere

    fĕrē and fermē ( fĕrĕ, Aus. Epigr. 10, 5, 5), adv. [Sanscr. dhar-, dhar-ami, to bear, support; Gr. root, thra-, in thrênus, stool, thronos, seat; Lat. firmus; cf.: forma, forum. Ferme is perh. a sup. form for ferime, v. Rib. Lat. Part. p. 6 sq. Erroneously, Varr.: ferme dicitur quod nunc fere: utrumque dictum a ferendo, quod id quod fertur est in motu atque adventat, L. L. 7, § 92 Müll.], approximately, closely, in two senses.
    I.
    With the idea of approach predominant, nearly, almost, well-nigh, within a little, for the most part, about (esp. with words of number, quantity, multitude; cf.: plerumque, vulgo).
    a.
    Form fere:

    fere sexennis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 80:

    abhinc menses decem fere,

    Ter. Hec. 5, 3, 24; cf.:

    fere abhinc annos quindecim,

    id. Phorm. 5, 8, 28:

    fere in diebus paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur,

    soon, only a few days after, id. And. 1, 1, 77:

    quinta fere hora,

    about the fifth hour, Cic. Pis. 6, 13:

    hora fere tertia,

    id. Att. 14, 20, 1:

    tertia fere vigilia,

    Caes. B. G. 4, 23, 1:

    sexcentos fere annos,

    Cic. Rep. 1, 48:

    sexto decimo fere anno,

    id. ib. 2, 33:

    anno fere ante, quam consul est declaratus,

    id. ib. 1, 5:

    anno fere centesimo et quadragesimo post mortem Numae,

    id. ib. 2, 15; cf.:

    anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam conditam,

    id. ib. 1, 16:

    decem fere annis post primos consules,

    id. ib. 2, 32; cf.

    also: decessit fere post annum quartum quam, etc.,

    Nep. Arist. 3 fin.:

    meus fere aequalis,

    Cic. Brut. 48, 179; cf. id. Off. 3, 1, 1:

    ipsa Peloponnesus fere tota in mari est,

    id. Rep. 2, 4, 8; cf.:

    totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

    Caes. B. G. 1, 30, 1:

    totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris,

    id. ib. 2, 23, 4:

    rerum omnium fere modus,

    Cic. Rep. 6, 18; cf.:

    quam fere omnium constans et moderata ratio vitae,

    id. Clu. 16, 46:

    ex omnibus fere partibus,

    Caes. B. G. 7, 19:

    in reliquis fere rebus,

    id. ib. 6, 13, 3:

    omnes fere,

    Cic. Fam. 6, 10, 3; Caes. B. G. 2, 25, 1; 4, 20, 1; Nep. Arist. 2, 3; id. Chabr. 3, 4; Liv. 21, 60, 9; Suet. Caes. 87;

    and in the order fere omnes,

    Caes. B. G. 5, 13, 1; 5, 23, 4:

    cujus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum,

    Cic. Lael. 4, 14; cf.: Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atticis. Quint. 10, 1, 80: cum fere e regione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1; id. ib. 3, 12, 1:

    plus fere,

    Plaut. Truc. 1, 1, 45:

    semper fere,

    Cic. de Or. 2, 6, 22:

    satis fere diximus,

    id. Off. 1, 18, 60:

    tantum fere,

    almost only, id. Rep. 2, 18 fin.:

    Lycurgus eadem vidit fere,

    id. ib. 2, 23:

    haec fere,

    id. ib. 1, 34 fin.; cf.:

    hoc fere ab reliquis differunt, quod,

    in this chiefly, Caes. B. G. 6, 18, 3:

    haec fere dicere habui,

    Cic. N. D. 3, 39, 93:

    haec erant fere, quae, etc.,

    id. Fam. 12, 5 fin.; 12, 30 fin.; id. Att. 2, 16, 1; id. Or. 54, 182; id. Ac. 2, 32, 102:

    exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc.,

    id. N. D. 1, 16, 42; cf.:

    sic fere componendum, quomodo pronuntiandum erit,

    Quint. 9, 4, 138:

    fere eodem pacto, quo,

    Hor. Ep. 1, 6, 10:

    et fere apparet, quid in invidiam, etc.... dicendum sit,

    Quint. 5, 12, 16.—
    b.
    Form ferme:

    hoc factum est ferme abhinc biennium,

    Plaut. Bacch. 3, 2, 4; so,

    abhinc annos ferme L.,

    Vell. 2, 90 fin.:

    nam ferme ante annos DCCCCL. floruit,

    id. 1, 5, 3:

    intra XII. ferme annos,

    id. 2, 11 fin.:

    duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius,

    Liv. 1, 40:

    mille ferme delecti propugnatores onerariis imponuntur,

    id. 30, 10; cf.:

    pars ferme dimidia,

    id. 42, 51:

    a quo (flumine) aberat mons ferme milia viginti,

    Sall. J. 48, 3; cf.:

    in tumulo quatuor ferme milia distante ab castris regiis consedit,

    Liv. 30, 8:

    abest ab Carthagine quindecim milia ferme passuum locus,

    id. 30, 9:

    ferme eadem omnia, quae, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 7, 21:

    cum ferme cunctos proceres cum honore nominavisset,

    Tac. A. 3, 76:

    mihi quidem aetas acta est ferme,

    for the most part, about, Plaut. Trin. 2, 2, 38.
    II.
    With the idea of nearness or closeness predominant, quite, entirely, just.
    a.
    Form fere:

    domum revortor maestus atque animo fere conturbato,

    quite distracted, Ter. Heaut. 1, 1, 69:

    quod statuas quoque videmus ornatu fere militari,

    quite military, Cic. Off. 1, 18, 61:

    paria esse fere peccata,

    quite equal, Hor. S. 1, 3, 96:

    etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc.,

    entirely, sufficiently, Cic. Rep. 3, 29:

    cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur,

    just on this debated point, Liv. 36, 7, 1: jamque fere, just now, Enn. ap. Non. 217, 11; and ap. Charis. p. 114 P. (Ann. v. 286 and 580 ed. Vahl.); Verg. A. 3, 135; 5, 327; 835; cf.: jam fere, Enn. ap. Non. 355, 17 (Trag. v. 201 ed. Vahl.); and: jam... fere, id. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 ed. Vahl.):

    sermo qui tum fere multis erat in ore,

    just then, Cic. Lael. 1, 2.—
    b.
    Form ferme: circumvenire video ferme injuria, altogether wrong, Naev. ap. Varr. L. L. 7, § 92 Müll. (Rib. Trag. Fragm. p. 12); cf.: ferme aderant ratibus, just, Enn. ib. § 23 Müll. (Ann. v. 602 ed. Vahl.); so, quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. Poët. Div. 1, 11, 18; and:

    sed eum constabat virum esse ferme bonum,

    Gell. 14, 2, 5:

    ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post principia denique,

    Plaut. Pers. 4, 1, 4; so,

    ferme ut pueri,

    Ter. Hec. 3, 1, 32:

    jam ferme moriens me vocat,

    just dying, id. And. 1, 5, 49.—
    B.
    In partic.
    1.
    With negatives, scarcely, hardly.
    a.
    (= vix, non facile.) Form fere:

    nihil aut non fere multum differre,

    Cic. Brut. 40, 150:

    nemo fere saltat sobrius,

    id. Mur. 6; id. de Or. 1, 25, 116:

    nihil fere intelligit,

    id. Off. 3, 3, 15:

    non fere labitur,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    quod non fere ante auctumnum Elaver vado transiri solet,

    Caes. B. G. 7, 35, 1:

    duo spondei non fere jungi patiuntur,

    Quint. 9, 4, 101:

    in se dicere non est fere nisi scurrarum,

    id. 6, 3, 82:

    denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta,

    hardly any one, Cic. Sest. 23, 51:

    rationem sententiae suae non fere reddere,

    id. Tusc. 1, 17, 38:

    nec adhuc fere inveni, qui, etc.,

    id. Att. 7, 6, 1; cf.:

    quod non fere contingit, nisi, etc.,

    id. Lael. 20, 72:

    nec rei fere sane amplius quicquam fuit,

    Ter. Heaut. 1, 1, 3:

    in qua (disputatione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, praetermissum puto,

    Cic. Rep. 1, 8 fin.: tum est Cato locutus;

    quo erat nemo fere senior temporibus illis, nemo prudentior,

    id. Lael. 1, 5:

    dixit, hunc ne in convivio quidem ullo fere interfuisse,

    id. Rosc. Am. 14:

    neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit,

    Caes. B. G. 5, 53, 5: neque enim [p. 736] fere iam est ullus dies occupatus, ut nihil, etc., Quint. 10, 7, 27.—With a neg. interrog.:

    nam quid fere undique placet?

    Quint. 1, 2, 15.—
    b.
    Form ferme:

    hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit,

    Cic. Rep. 1, 45 fin.; id. Tusc. 5, 38, 111:

    quod non ferme decernitur, nisi, etc.,

    Liv. 22, 9, 8; 24, 25, 9:

    voluptatibus erant inferiores, nec pecuniis ferme superiores,

    Cic. Rep. 2, 34 fin.; so,

    nec ferme res antiqua alia est nobilior,

    Liv. 1, 24:

    facio, quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40; so Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ferme,

    Liv. 21, 7, 9; 27, 28, 14:

    ut eo nihil ferme quisquam addere posset,

    Cic. Brut. 43, 161:

    quia nemo ferme huc sine damno devortitur,

    Plaut. Men. 2, 1, 39:

    non ferme facilius aliquid tenere,

    Cic. Rep. 2, 5 fin.; 1, 45, 69.—
    2.
    Of time (in the usual course of things; opp. to sometimes, now and then), in general, generally, usually, commonly.
    a.
    Form fere:

    Fit fere, ut, etc.,

    Cic. Rep. 6, 10; cf.:

    jam hoc fere sic fieri solere accepimus,

    id. de Imp. Pomp. 9, 24:

    quod fere solet fieri,

    id. Inv. 1, 29, 46; cf.

    also: ut fere fit,

    id. ib. 2, 4, 14:

    nam fere maxima pars morem hunc homines habent,

    Plaut. Capt. 2, 1, 36:

    quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt,

    Caes. B. G. 3, 18, 6:

    aedificio circumdato silva (ut sunt fere domicilia Gallorum, etc.),

    id. ib. 6, 30, 3:

    ruri fere se continebat,

    Ter. Ph. 2, 3, 16:

    nam fere non difficile est invenire, quid, etc.,

    Auct. Her. 2, 18, 27:

    in eum fere est voluntas nostra propensior,

    Cic. Off. 2, 20, 69:

    sic omnia nimia in contraria fere convertuntur,

    id. Rep. 1, 44:

    quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc.,

    id. ib. 2, 1:

    nominatim fere referri, quid, etc.,

    id. de Or. 2, 33, 142:

    nigra fere terra,

    commonly black, Verg. G. 2, 203:

    qui timet his adversa, fere miratur eodem quo cupiens pacto,

    Hor. Ep. 1, 6, 9.—Strengthened by plerumque or plerique:

    hic solebamus fere Plerumque eam operiri,

    Ter. Ph. 1, 2, 39; cf.

    corresp. to plerumque: fortuna eos plerumque efficit caecos, quos complexa est: itaque efferuntur fere fastidio et contumacia,

    Cic. Lael. 15, 54:

    adducto fere vultu, plerumque tacitus,

    Suet. Tib. 68:

    non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avaros... reprehendunt,

    Cic. Tusc. 3, 30, 73.—Opp. raro, interdum, saepe:

    fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor desiderat,

    Col. 4, 17, 5; cf.:

    fereque id in capillo fit, rarius in barba,

    Cels. 6, 2:

    ipse Circenses ex amicorum fere libertinorumque cenaculis spectabat, interdum e pulvinari,

    Suet. Aug. 15:

    in consulatu pedibus fere, extra consulatum saepe adaperta sella per publicum incessit,

    id. ib. 53.—
    b.
    Form ferme:

    quod ferme evenit,

    Cic. Rep. 1, 42:

    nam ferme apud Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74 fin.:

    inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque,

    Liv. 21, 54:

    intacta invidia media sunt: ad summa ferme tendit,

    id. 45, 35; cf.:

    mobilis et varia est ferme natura malorum,

    Juv. 13, 236:

    ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia),

    Liv. 7, 2:

    ut ferme ad nova imperia,

    Tac. A. 2, 2:

    quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    nocte ferme proficiscebantur,

    id. 34, 13, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > fere

  • 92 gravanter

    grăvo, āvi, ātum, 1, v. a. [gravis].
    I.
    To charge with a load, to load, burden, weigh down, oppress (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Lit.:

    praefectum castrorum sarcinis gravant,

    Tac. A. 1, 20; cf.:

    ferus Actora magno Ense gravat Capaneus,

    Stat. Th. 10, 257:

    non est ingenii cymba gravanda tui,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 22:

    aegraque furtivum membra gravabat onus,

    Ov. H. 11, 38:

    gravantur arbores fetu,

    Lucr. 1, 253; cf.:

    sunt poma gravantia ramos,

    Ov. M. 13, 812:

    ne, si demissior ibis, Unda gravet pennas,

    id. ib. 8, 205:

    quia pondus illis abest, nec sese ipsi gravant,

    Quint. 1, 12, 10:

    stomacho inutilis, nervis inimicus, caput gravans,

    Plin. 21, 19, 75, § 128:

    minui quod gravet (corpus) quolibet modo utilius,

    id. 11, 53, 119, § 284:

    ne obsidio ipsa multitudine gravaretur,

    Just. 14, 2, 3; 38, 10, 8; so in pass.:

    alia die febre commotus est: tertia cum se gravari videret,

    weighed down, oppressed, Capitol. Anton. 12; and esp. in perf. part.:

    gravatus somno,

    Plin. 10, 51, 70, § 136; 26, 1, 4, § 6; 33, 1, 6, § 27:

    vino,

    Curt. 6, 11, 28:

    telis,

    id. 8, 14, 38:

    ebrietate,

    id. 5, 7, 11:

    cibo,

    Liv. 1, 7, 5:

    vino somnoque,

    id. 25, 24, 6.—
    B.
    Esp., to make pregnant:

    uterum,

    Stat. Th. 2, 614:

    gravatam esse virginem,

    Lact. 4, 12, 2; id. Epit. 44, 1; cf.: semper gravata lentiscus, Cic. poët. Div. 1, 9, 16; Paul. ex Fest. p. 95, 15. —
    C.
    Trop.
    1.
    To burden, oppress, incommode:

    nil moror officium, quod me gravat,

    Hor. Ep. 2, 1, 264:

    septem milia hominum, quos et ipse gravari militia senserat,

    Liv. 21, 23, 6:

    sed magis hoc, quo (mala nostra) sunt cognitiora, gravant,

    Ov. Tr. 4, 6, 28. —
    2.
    To make more grievous, aggravate, increase:

    tu fortunam parce gravare meam,

    id. ib. 5, 11, 30:

    quo gravaret invidiam matris,

    Tac. A. 14, 12:

    injusto faenore gravatum aes alienum,

    Liv. 42, 5, 9.—
    D.
    To lower in tone; hence, gram. t. t., to give the grave accent to a vowel (opp. acuo):

    a littera gravatur,

    Prisc. 539, 573 P.—
    II.
    Transf., as v. dep.: grăvor, ātus (lit., to be burdened with any thing, to feel burdened; hence), to feel incommoded, vexed, wearied, or annoyed at any thing; to take amiss, to bear with reluctance, to regard as a burden, to do unwillingly (class.); in Cic. only absol. or with an object-clause, afterwards also constr. with acc.
    (α).
    Absol.:

    non gravabor,

    Plaut. Trin. 5, 2, 49: quid gravare? id. Stich. 3, 2, 22:

    quamquam gravatus fuisti, non nocuit tamen,

    id. ib. 5, 4, 40:

    ne gravare,

    Ter. Ad. 5, 8, 19:

    primo gravari coepit, quod invidiam atque offensionem timere dicebat,

    Cic. Clu. 25, 69:

    ego vero non gravarer si, etc.,

    id. Lael. 5, 17:

    nec gravatus senex dicitur locutus esse, etc.,

    Liv. 9, 3, 9:

    ille non gravatus, Primum, inquit, etc.,

    Varr. R. R. 1, 3:

    spem ac metum juxta gravatus Vitellius ictum venis intulit,

    Tac. A. 6, 3:

    benignus erga me ut siet: ne gravetur,

    Plaut. Mil. 4, 6, 15.—
    (β).
    With an object-clause:

    rogo, ut ne graveris exaedificare id opus, quod instituisti,

    Cic. de Or. 1, 35, 164; 1, 23, 107; id. Fam. 7, 14, 1:

    ne graventur, sua quoque ad eum postulata deferre,

    Caes. B. C. 1, 9:

    quod illi quoque gravati prius essent ad populandam Macedoniam exire,

    Liv. 31, 46, 4:

    tibi non gravabor reddere dilatae pugnae rationem,

    id. 34, 38, 3; Curt. 9, 1, 8; 6, 8, 12; Suet. Aug. 34 al.—
    (γ).
    With acc.:

    Pegasus terrenum equitem gravatus Bellerophontem,

    disdaining to bear, throwing off, Hor. C. 4, 11, 27:

    at illum acerbum et sanguinarium necesse est graventur stipatores sui,

    be weary of supporting, Sen. Clem. 1, 12 fin.:

    matrem,

    Suet. Ner. 34:

    ampla et operosa praetoria,

    id. Aug. 72:

    aspectum civium,

    Tac. A. 3, 59 fin.:

    spem ac metum juxta gravatus,

    id. ib. 5, 8; Quint. 1, 1, 11.— Hence, adv. in two forms:
    A.
    grăvātē (acc. to II.), with difficulty or reluctance, unwillingly, grudgingly:

    non gravate respondere,

    Cic. de Or. 1, 48, 208;

    opp. gratuito,

    id. Off. 2, 19, 66;

    opp. benigne,

    id. Balb. 16, 36:

    Canius contendit a Pythio ut venderet: gravate ille primo,

    id. Off. 3, 14, 59:

    qui cum haud gravate venissent,

    Liv. 3, 4, 6 Weissenb. (al. gravati):

    concedere,

    id. 42, 43, 2.— Comp.:

    manus et plantas ad saviandum gravatius porrigere,

    Front. ad M. Caes. 4, 12 fin.
    B.
    grăvanter, with reluctance, unwillingly:

    reguli Gallorum haud gravanter venerunt,

    Liv. 21, 24, 5 Weissenb. (al. gravate); Cassiod. Varr. 4, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gravanter

  • 93 gravo

    grăvo, āvi, ātum, 1, v. a. [gravis].
    I.
    To charge with a load, to load, burden, weigh down, oppress (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Lit.:

    praefectum castrorum sarcinis gravant,

    Tac. A. 1, 20; cf.:

    ferus Actora magno Ense gravat Capaneus,

    Stat. Th. 10, 257:

    non est ingenii cymba gravanda tui,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 22:

    aegraque furtivum membra gravabat onus,

    Ov. H. 11, 38:

    gravantur arbores fetu,

    Lucr. 1, 253; cf.:

    sunt poma gravantia ramos,

    Ov. M. 13, 812:

    ne, si demissior ibis, Unda gravet pennas,

    id. ib. 8, 205:

    quia pondus illis abest, nec sese ipsi gravant,

    Quint. 1, 12, 10:

    stomacho inutilis, nervis inimicus, caput gravans,

    Plin. 21, 19, 75, § 128:

    minui quod gravet (corpus) quolibet modo utilius,

    id. 11, 53, 119, § 284:

    ne obsidio ipsa multitudine gravaretur,

    Just. 14, 2, 3; 38, 10, 8; so in pass.:

    alia die febre commotus est: tertia cum se gravari videret,

    weighed down, oppressed, Capitol. Anton. 12; and esp. in perf. part.:

    gravatus somno,

    Plin. 10, 51, 70, § 136; 26, 1, 4, § 6; 33, 1, 6, § 27:

    vino,

    Curt. 6, 11, 28:

    telis,

    id. 8, 14, 38:

    ebrietate,

    id. 5, 7, 11:

    cibo,

    Liv. 1, 7, 5:

    vino somnoque,

    id. 25, 24, 6.—
    B.
    Esp., to make pregnant:

    uterum,

    Stat. Th. 2, 614:

    gravatam esse virginem,

    Lact. 4, 12, 2; id. Epit. 44, 1; cf.: semper gravata lentiscus, Cic. poët. Div. 1, 9, 16; Paul. ex Fest. p. 95, 15. —
    C.
    Trop.
    1.
    To burden, oppress, incommode:

    nil moror officium, quod me gravat,

    Hor. Ep. 2, 1, 264:

    septem milia hominum, quos et ipse gravari militia senserat,

    Liv. 21, 23, 6:

    sed magis hoc, quo (mala nostra) sunt cognitiora, gravant,

    Ov. Tr. 4, 6, 28. —
    2.
    To make more grievous, aggravate, increase:

    tu fortunam parce gravare meam,

    id. ib. 5, 11, 30:

    quo gravaret invidiam matris,

    Tac. A. 14, 12:

    injusto faenore gravatum aes alienum,

    Liv. 42, 5, 9.—
    D.
    To lower in tone; hence, gram. t. t., to give the grave accent to a vowel (opp. acuo):

    a littera gravatur,

    Prisc. 539, 573 P.—
    II.
    Transf., as v. dep.: grăvor, ātus (lit., to be burdened with any thing, to feel burdened; hence), to feel incommoded, vexed, wearied, or annoyed at any thing; to take amiss, to bear with reluctance, to regard as a burden, to do unwillingly (class.); in Cic. only absol. or with an object-clause, afterwards also constr. with acc.
    (α).
    Absol.:

    non gravabor,

    Plaut. Trin. 5, 2, 49: quid gravare? id. Stich. 3, 2, 22:

    quamquam gravatus fuisti, non nocuit tamen,

    id. ib. 5, 4, 40:

    ne gravare,

    Ter. Ad. 5, 8, 19:

    primo gravari coepit, quod invidiam atque offensionem timere dicebat,

    Cic. Clu. 25, 69:

    ego vero non gravarer si, etc.,

    id. Lael. 5, 17:

    nec gravatus senex dicitur locutus esse, etc.,

    Liv. 9, 3, 9:

    ille non gravatus, Primum, inquit, etc.,

    Varr. R. R. 1, 3:

    spem ac metum juxta gravatus Vitellius ictum venis intulit,

    Tac. A. 6, 3:

    benignus erga me ut siet: ne gravetur,

    Plaut. Mil. 4, 6, 15.—
    (β).
    With an object-clause:

    rogo, ut ne graveris exaedificare id opus, quod instituisti,

    Cic. de Or. 1, 35, 164; 1, 23, 107; id. Fam. 7, 14, 1:

    ne graventur, sua quoque ad eum postulata deferre,

    Caes. B. C. 1, 9:

    quod illi quoque gravati prius essent ad populandam Macedoniam exire,

    Liv. 31, 46, 4:

    tibi non gravabor reddere dilatae pugnae rationem,

    id. 34, 38, 3; Curt. 9, 1, 8; 6, 8, 12; Suet. Aug. 34 al.—
    (γ).
    With acc.:

    Pegasus terrenum equitem gravatus Bellerophontem,

    disdaining to bear, throwing off, Hor. C. 4, 11, 27:

    at illum acerbum et sanguinarium necesse est graventur stipatores sui,

    be weary of supporting, Sen. Clem. 1, 12 fin.:

    matrem,

    Suet. Ner. 34:

    ampla et operosa praetoria,

    id. Aug. 72:

    aspectum civium,

    Tac. A. 3, 59 fin.:

    spem ac metum juxta gravatus,

    id. ib. 5, 8; Quint. 1, 1, 11.— Hence, adv. in two forms:
    A.
    grăvātē (acc. to II.), with difficulty or reluctance, unwillingly, grudgingly:

    non gravate respondere,

    Cic. de Or. 1, 48, 208;

    opp. gratuito,

    id. Off. 2, 19, 66;

    opp. benigne,

    id. Balb. 16, 36:

    Canius contendit a Pythio ut venderet: gravate ille primo,

    id. Off. 3, 14, 59:

    qui cum haud gravate venissent,

    Liv. 3, 4, 6 Weissenb. (al. gravati):

    concedere,

    id. 42, 43, 2.— Comp.:

    manus et plantas ad saviandum gravatius porrigere,

    Front. ad M. Caes. 4, 12 fin.
    B.
    grăvanter, with reluctance, unwillingly:

    reguli Gallorum haud gravanter venerunt,

    Liv. 21, 24, 5 Weissenb. (al. gravate); Cassiod. Varr. 4, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gravo

  • 94 gravor

    grăvo, āvi, ātum, 1, v. a. [gravis].
    I.
    To charge with a load, to load, burden, weigh down, oppress (mostly poet. and in postAug. prose).
    A.
    Lit.:

    praefectum castrorum sarcinis gravant,

    Tac. A. 1, 20; cf.:

    ferus Actora magno Ense gravat Capaneus,

    Stat. Th. 10, 257:

    non est ingenii cymba gravanda tui,

    Prop. 3, 3 (4, 2), 22:

    aegraque furtivum membra gravabat onus,

    Ov. H. 11, 38:

    gravantur arbores fetu,

    Lucr. 1, 253; cf.:

    sunt poma gravantia ramos,

    Ov. M. 13, 812:

    ne, si demissior ibis, Unda gravet pennas,

    id. ib. 8, 205:

    quia pondus illis abest, nec sese ipsi gravant,

    Quint. 1, 12, 10:

    stomacho inutilis, nervis inimicus, caput gravans,

    Plin. 21, 19, 75, § 128:

    minui quod gravet (corpus) quolibet modo utilius,

    id. 11, 53, 119, § 284:

    ne obsidio ipsa multitudine gravaretur,

    Just. 14, 2, 3; 38, 10, 8; so in pass.:

    alia die febre commotus est: tertia cum se gravari videret,

    weighed down, oppressed, Capitol. Anton. 12; and esp. in perf. part.:

    gravatus somno,

    Plin. 10, 51, 70, § 136; 26, 1, 4, § 6; 33, 1, 6, § 27:

    vino,

    Curt. 6, 11, 28:

    telis,

    id. 8, 14, 38:

    ebrietate,

    id. 5, 7, 11:

    cibo,

    Liv. 1, 7, 5:

    vino somnoque,

    id. 25, 24, 6.—
    B.
    Esp., to make pregnant:

    uterum,

    Stat. Th. 2, 614:

    gravatam esse virginem,

    Lact. 4, 12, 2; id. Epit. 44, 1; cf.: semper gravata lentiscus, Cic. poët. Div. 1, 9, 16; Paul. ex Fest. p. 95, 15. —
    C.
    Trop.
    1.
    To burden, oppress, incommode:

    nil moror officium, quod me gravat,

    Hor. Ep. 2, 1, 264:

    septem milia hominum, quos et ipse gravari militia senserat,

    Liv. 21, 23, 6:

    sed magis hoc, quo (mala nostra) sunt cognitiora, gravant,

    Ov. Tr. 4, 6, 28. —
    2.
    To make more grievous, aggravate, increase:

    tu fortunam parce gravare meam,

    id. ib. 5, 11, 30:

    quo gravaret invidiam matris,

    Tac. A. 14, 12:

    injusto faenore gravatum aes alienum,

    Liv. 42, 5, 9.—
    D.
    To lower in tone; hence, gram. t. t., to give the grave accent to a vowel (opp. acuo):

    a littera gravatur,

    Prisc. 539, 573 P.—
    II.
    Transf., as v. dep.: grăvor, ātus (lit., to be burdened with any thing, to feel burdened; hence), to feel incommoded, vexed, wearied, or annoyed at any thing; to take amiss, to bear with reluctance, to regard as a burden, to do unwillingly (class.); in Cic. only absol. or with an object-clause, afterwards also constr. with acc.
    (α).
    Absol.:

    non gravabor,

    Plaut. Trin. 5, 2, 49: quid gravare? id. Stich. 3, 2, 22:

    quamquam gravatus fuisti, non nocuit tamen,

    id. ib. 5, 4, 40:

    ne gravare,

    Ter. Ad. 5, 8, 19:

    primo gravari coepit, quod invidiam atque offensionem timere dicebat,

    Cic. Clu. 25, 69:

    ego vero non gravarer si, etc.,

    id. Lael. 5, 17:

    nec gravatus senex dicitur locutus esse, etc.,

    Liv. 9, 3, 9:

    ille non gravatus, Primum, inquit, etc.,

    Varr. R. R. 1, 3:

    spem ac metum juxta gravatus Vitellius ictum venis intulit,

    Tac. A. 6, 3:

    benignus erga me ut siet: ne gravetur,

    Plaut. Mil. 4, 6, 15.—
    (β).
    With an object-clause:

    rogo, ut ne graveris exaedificare id opus, quod instituisti,

    Cic. de Or. 1, 35, 164; 1, 23, 107; id. Fam. 7, 14, 1:

    ne graventur, sua quoque ad eum postulata deferre,

    Caes. B. C. 1, 9:

    quod illi quoque gravati prius essent ad populandam Macedoniam exire,

    Liv. 31, 46, 4:

    tibi non gravabor reddere dilatae pugnae rationem,

    id. 34, 38, 3; Curt. 9, 1, 8; 6, 8, 12; Suet. Aug. 34 al.—
    (γ).
    With acc.:

    Pegasus terrenum equitem gravatus Bellerophontem,

    disdaining to bear, throwing off, Hor. C. 4, 11, 27:

    at illum acerbum et sanguinarium necesse est graventur stipatores sui,

    be weary of supporting, Sen. Clem. 1, 12 fin.:

    matrem,

    Suet. Ner. 34:

    ampla et operosa praetoria,

    id. Aug. 72:

    aspectum civium,

    Tac. A. 3, 59 fin.:

    spem ac metum juxta gravatus,

    id. ib. 5, 8; Quint. 1, 1, 11.— Hence, adv. in two forms:
    A.
    grăvātē (acc. to II.), with difficulty or reluctance, unwillingly, grudgingly:

    non gravate respondere,

    Cic. de Or. 1, 48, 208;

    opp. gratuito,

    id. Off. 2, 19, 66;

    opp. benigne,

    id. Balb. 16, 36:

    Canius contendit a Pythio ut venderet: gravate ille primo,

    id. Off. 3, 14, 59:

    qui cum haud gravate venissent,

    Liv. 3, 4, 6 Weissenb. (al. gravati):

    concedere,

    id. 42, 43, 2.— Comp.:

    manus et plantas ad saviandum gravatius porrigere,

    Front. ad M. Caes. 4, 12 fin.
    B.
    grăvanter, with reluctance, unwillingly:

    reguli Gallorum haud gravanter venerunt,

    Liv. 21, 24, 5 Weissenb. (al. gravate); Cassiod. Varr. 4, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > gravor

  • 95 hau

    1.
    hau (also au), interj., an exclamation of pain or grief, Oh! ah! au, nullan tibi lingua'st? Plaut. Stich. 1, 3, 104; id. Cist. 3, 15; Ter. And. 4, 4, 12; 42; id. Eun. 4, 3, 14; id. Heaut. 5, 3, 13; id. Ad. 3, 2, 38; id. Phorm. 5, 1, 27 et saep.
    2.
    hau = haud, v. haud init.

    Lewis & Short latin dictionary > hau

  • 96 ignarus

    ignārus, a, um (also, ‡ ignarures agnoountes, Gloss. Philox.; v. gnarus init.), adj. [in-gnarus, like ignavus, ignotus, from the negative in and gnavus, gnotus], ignorant of a thing, not knowing, unacquainted with, inexperienced, unaware (syn.: inscius, nescius, insciens).
    I.
    Lit. (freq. and class.); constr. usu. with the gen.; less frequently with a rel.-clause, with acc. and inf., with inf. alone, or absol.
    (α).
    With gen.:

    ait se peregrinum esse, hujus ignarum oppidi,

    Plaut. Poen. 3, 3, 43:

    imprudens harum rerum ignarusque omnium,

    Ter. Eun. 1, 2, 56:

    audi, ne te ignarum fuisse dicas meorum morum,

    id. Ad. 2, 1, 6; id. Hec. 4, 4, 53:

    ignara artis meretriciae,

    id. Heaut. 2, 1, 14:

    oratorem ne physicorum quidem esse ignarum volo,

    Cic. Or. 34, 119; cf.:

    physicae rationis ignari,

    id. N. D. 2, 21, 54:

    ignarus si sit facundiae ac poliendae orationis,

    id. de Or. 1, 14, 63:

    alicujus rei ignarus atque insolens,

    id. ib. 1, 48, 207:

    magna pars Pisonis ignari,

    i. e. not knowing him, Tac. H. 4, 50; cf.:

    alter alterius ignarus,

    Plin. 11, 30, 36, § 109:

    ignara puella mariti,

    Hor. Ep. 2, 1, 132:

    formica haud ignara ac non incauta futuri,

    id. S. 1, 1, 35.—Of inanim. and abstr. things:

    qui gurges aut quae flumina lugubris Ignara belli,

    Hor. C. 2, 1, 34; Stat. S. 2, 2, 149:

    non ignara philosophiae grammatice,

    Quint. 1, 4, 4:

    ignara hujusce doctrinae loquacitas,

    id. 12, 2, 20.—
    (β).
    With rel. clause:

    ignari, quid gravitas, quid integritas... quid denique virtus valeret,

    Cic. Sest. 28, 60; id. Top. 20, 75:

    cum quid ageretur in locis reliquis, essent ignari,

    Hirt. B. G. 8, 43, 2:

    haud ignari quanta invidiae immineret, tempestas,

    Liv. 3, 38, 6:

    quo essent in loco ignari,

    Quint. 8, 3, 4.—
    (γ).
    With acc. and inf.:

    quamquam non sumus ignari multos studiose contra esse dicturos,

    Cic. Tusc. 2, 1, 3:

    ignari venisse dictatorem,

    Liv. 8, 36, 2; 21, 22, 1:

    ignarus, non omnes esse rogandos,

    Ov. M. 6, 263:

    non quidem sibi ignarum, posse argui quod, etc.,

    i. e. he well knew, Tac. A. 4, 8.—
    (δ).
    With inf. alone:

    placito ignara moveri Atropos,

    Stat. Th. 3, 67.—
    (ε).
    Absol.:

    tu me ignaro nec opinante, inscio notes et tuos et tuorum amicorum necessarios, etc.,

    Cic. Planc. 16, 40:

    ubi imperium ad ignaros pervenit, etc.,

    Sall. C. 51, 27; id. J. 91, 1; cf. id. Quint. 20, 64: obpressit igitur necopinantes ignarosque omnes Perseus. Liv. 40, 57, 1:

    si quis laudat Arelli Sollicitas ignarus opes,

    Hor. S. 2, 6, 79:

    quisnam ignarum nostris deus appulit oris?

    Verg. A. 3, 338.— Sup.: Ba. An nescis quae sit haec res? Si. Juxta cum ignarissimis, Plaut. Ps. 4, 7, 62.—
    II.
    Transf.
    * A.
    Unmindful, regardless of any thing:

    o socii (neque enim ignari sumus ante malorum), O passi graviora, etc.,

    Verg. A. 1, 198.—
    B.
    Pass. (like gnarus), not known, unknown, = ignotus (mostly poet.;

    not in Cic.): ignarus aeque (ac nescius) utroqueversum dicitur, non tantum qui ignorat, sed et qui ignoratur. Sallustius: more humanae cupidinis ignara visundi. Vergilius (A. 10, 706),

    Gell. 9, 12, 20 sq.; cf. Non. 129, 18 sq.:

    mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,

    Sall. J. 18, 6:

    quibus agrestis vita est, circumscriptio ignara est et fraus, Sen. de Ira, 3, 2: quem (amorem) non Fors ignara dedit, sed saeva Cupidinis ira,

    unknown, obscure, Ov. M. 1, 453. —
    (β).
    With dat.: pauci interiere: plerosque velocitas et regio hostibus ignara tutata [p. 880] sunt, Sall. J. 52, 4; cf. Tac. A. 2, 13:

    jamque aderat Theseus, proles ignara parenti,

    Ov. M. 7, 404:

    non quidem sibi ignara, quae de Silano vulgabantur,

    Tac. A. 3, 69.— Sup.:

    quaedam (sidera) sunt aliis omnino ignarissima,

    Gell. 14, 1, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > ignarus

  • 97 immeritus

    immĕrĭtus ( inm-), a, um, adj. [inmeritus], undeserved (in the adj. mostly poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Act., that has not deserved something, undeserving, guiltless, innocent:

    delicta majorum immeritus lues, Romane,

    Hor. C. 3, 6, 1;

    so of persons,

    id. ib. 1, 28, 30; Ov. Tr. 2, 274; Quint. 6 praef. § 4; cf.

    gens,

    Verg. A. 3, 2:

    urbes,

    Ov. M. 12, 550:

    agni,

    Hor. S. 2, 3, 211:

    locus,

    id. Ep. 1, 14, 12:

    paries,

    id. S. 2, 3, 7:

    vestis,

    id. C. 1, 17, 28:

    arbor,

    Prop. 4 (5), 3, 19:

    ungues,

    id. 2, 4, 3 (13).—With inf.:

    virtus recludens immeritis mori Caelum,

    Hor. C. 3, 2, 21.— Subst.: inmĕrĭ-tum, i, n., the absence of guilt or desert:

    cur tu, obsecro, immerito meo me morti dedere optas?

    for no fault of mine, Plaut. As. 3, 3, 18; id. Men. 2, 3, 25.—
    II.
    Pass., that is not deserved, undeserved, unmerited (much less freq.):

    laudibus haud immeritis onerare aliquem,

    Liv. 4, 13 fin.:

    credulus immerita Phasida juvit ope,

    Ov. F. 2, 42:

    opes,

    Mart. 7, 32, 6:

    querelae,

    Val. Fl. 8, 158.—Hence, adv.: immĕrĭto ( inm-), undeservedly, unjustly, without cause (esp. freq. with a negative):

    jam dudum te omnes nos accusare audio Immerito, et me omnium horunc immeritissimo,

    Ter. Phorm. 2, 1, 60: si praeter opinionem, si immerito, si misera, si ingrata, etc., * Cic. de Or. 2, 79, 322:

    haud equidem immerito Cumanae carmine vatis Cautum,

    Luc. 8, 824:

    ut eos non immerito probaverit sanctissimus censor,

    with perfect justice, justly, Quint. 4 praef. § 3; so,

    non immerito,

    id. 8, 6, 62; 9, 1, 12; 9, 4, 35; 10, 1, 116; Suet. Caes. 55; id. Calig. 10; 51; id. Ner. 13:

    neque immerito,

    Ter. Ad. 4, 4, 8; Quint. 7 praef. § 2; 7, 7, 1; 10, 1, 27; 11, 2, 1;

    12, 10, 75: nec immerito,

    id. 2, 8, 1; Sen. Ep. 11 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > immeritus

  • 98 impurus

    impūrus ( inp-), a, um, adj. [2. inpurus], unclean, filthy, foul (cf.: obscenus, spurcus, immundus).
    I.
    Lit. (very rare):

    impurae matris prolapsus ab alvo,

    Ov. Ib. 223.—
    II.
    Trop., unclean (in a moral sense), impure, defiled, filthy, infamous, abandoned, vile.
    A.
    Of living beings:

    impudens, impurus, inverecundissimus,

    Plaut. Rud. 3, 2, 38:

    in his gregibus omnes aleatores, omnes adulteri, omnes impuri impudicique versantur,

    Cic. Cat. 2, 10, 23:

    persona illa lutulenta, impura, invisa,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    o hominem impurum!

    Ter. Ad. 2, 1, 29: impuri cujusdam et ambitiosi sententia, Cic. Lael. 16, 59:

    cum impuris atque immanibus adversariis decertare,

    id. Rep. 1, 5:

    (dux) audax, impurus,

    id. ib. 1, 44:

    impurus et sceleratus,

    id. Att. 9, 15 fin.:

    erat hic Corinthia anus haud impura,

    tolerably decent, Ter. Heaut. 4, 1, 16:

    homo haud impurus,

    id. Eun. 2, 2, 4:

    libidine omni,

    Petr. 81.— Comp.:

    quis illo qui maledicit impurior?

    Cic. Phil. 3, 6, 15.— Sup.: omnium non bipedum solum, sed etiam quadrupedum impurissimus, Auct. Or. pro Dom. 18, 48.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    lingua,

    Sen. Ep. 87 med.:

    animus,

    Sall. C. 15, 4:

    mores,

    Cat. 108, 2:

    adulterium,

    id. 66, 84:

    historia,

    Ov. Tr. 2, 416:

    medicamina, i. e. venena,

    Flor. 2, 20:

    quid impurius, quam retinuisse talem (adulteram),

    Quint. 9, 2, 80. —Hence, adv.: impūrē (acc. to II.), impurely, basely, shamefully, vilely:

    impure atque flagitiose vivere,

    Cic. Fin. 3, 11, 38:

    multa facere impure atque taetre,

    id. Div. 1, 29, 6:

    atque intemperanter facere,

    id. Phil. 2, 21, 50:

    a quo impurissime haec nostra fortuna despecta est,

    id. Att. 9, 12, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > impurus

  • 99 in

    1.
    in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.
    I.
    With abl.
    A.
    In space.
    1.
    Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

    aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

    Plin. 19, 4, 22, § 61:

    alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

    Cic. Tusc. 1, 9, 19:

    eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    id. Brut. 43, 161:

    qui sunt cives in eadem re publica,

    id. Rep. 1, 32 fin.:

    facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

    id. ib.:

    T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

    Caes. B. G. 2, 26, 4:

    quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

    Cic. Lael. 26, 97:

    in foro palam Syracusis,

    id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

    plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

    Caes. B. C. 2, 35:

    tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

    Cic. Mil. 6, 15:

    in via fornicata,

    Liv. 22, 36:

    vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

    Quint. 5, 10, 16:

    nupta in domo,

    Liv. 6, 34, 9:

    copias in castris continent,

    in, within, Caes. B. C. 1, 66:

    cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

    Quint. 11, 3, 130:

    se ac suos in vehiculo conspici,

    Liv. 5, 40, 10:

    malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

    Cic. Att. 4, 10:

    sedere in solio,

    id. Fin. 2, 21, 66:

    Albae constiterant, in urbe opportuna,

    id. Phil. 4, 2, 6. —

    Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

    Plaut. Mil. 3, 1, 182:

    heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

    Ter. Eun. 3, 4, 1:

    navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

    Cic. Att. 8, 3, 6:

    complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

    Caes. B. C. 2, 18:

    caesos in Marathone ac Salamine,

    Quint. 12, 10, 24:

    in Berenice urbe Troglodytarum,

    Plin. 2, 73, 75, § 183.—
    2.
    In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

    in his poeta hic nomen profitetur suum,

    Ter. Eun. prol. 3:

    Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

    Cic. Leg. 2, 11, 26:

    peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

    id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

    in perditis et desperatis,

    id. ib. 13, 56, 1:

    omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

    id. de Sen. 19, 71:

    dolor in maximis malis ducitur,

    id. Leg. 1, 11, 31:

    justissimus unus in Teucris,

    Verg. A. 2, 426:

    cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

    Liv. 27, 12, 16:

    in diis et feminae sunt,

    Lact. 1, 16, 17.—
    3.
    Of analogous relations of place or position:

    sedere in equo,

    on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

    quid legati in equis,

    id. Pis. 25, 60:

    sedere in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109:

    in eo flumine pons erat,

    on, over, Caes. B. G. 2, 5:

    in herboso Apidano,

    on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

    in digitis,

    on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

    castra in limite locat,

    on the rampart, Tac. A. 1, 50:

    ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

    on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

    oleae in arbore,

    Cels. 2, 24:

    Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

    among, Caes. B. C. 1, 61:

    in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

    Liv. 25, 16, 7:

    in juvenibus,

    Quint. 11, 1, 32:

    nutus in mutis pro sermone est,

    id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

    in veste candida,

    Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

    in calceis,

    id. 24, 38, 2:

    in insignibus,

    id. 5, 41, 2:

    in tunicis albis,

    Plin. Ep. 7, 27, 13:

    in Persico et vulgari habitu,

    Curt. 3, 3, 4:

    in lugubri veste,

    id. 10, 5, 17:

    in Tyriis,

    Ov. A. A. 2, 297:

    in Cois,

    id. ib. v. 298; cf.:

    homines in catenis Romam mittere,

    Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

    duas legiones in armis,

    Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

    in armis hostis,

    under arms, Ov. M. 12,65:

    quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

    Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

    in oculis provinciae,

    id. Q. Fr. 1, 1, 2:

    in oculis omnium,

    id. ib. 1, 3, 7:

    divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

    Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

    Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

    Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

    in populorum institutis aut legibus,

    Cic. Leg. 1, 15, 42:

    in illis libris qui sunt de natura deorum,

    id. Fat. 1, 1:

    in Timaeo dicit,

    id. N. D. 1, 12, 30:

    epistula, in qua omnia perscripta erant,

    Nep. Pelop. 3, 2:

    perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

    Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

    in Thucydide orbem modo orationis desidero,

    Cic. Or. 71, 234:

    in Herodoto omnia leniter fluunt,

    Quint. 9, 4, 18.—Of books:

    libri oratorii diu in manibus fuerunt,

    Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

    philosophi quamcunque rem habent in manibus,

    id. Tusc. 5, 7, 18:

    quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

    id. Verr. 1, 6, 16:

    rem habere in manibus,

    id. Att. 6, 3, 1; cf.:

    neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

    in my power, Sall. J. 14, 4:

    postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

    Liv. 32, 24, 2:

    quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

    Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

    inter manus),

    Liv. 4, 57, 1; so,

    quorum epistulas in manu teneo,

    Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

    in manu poculum tenens,

    id. Tusc. 1, 29, 71:

    coronati et lauream in manu tenentes,

    Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

    in animo esse,

    Cic. Fam. 14, 11:

    in animo habere,

    id. Rosc. Am. 18, 52:

    lex est ratio insita in natura,

    id. Leg. 1, 6, 18:

    in memoria sedere,

    id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

    tacito mutos volvunt in pectore questus,

    Luc. 1, 247:

    quanta auctoritas fuit in C. Metello!

    Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

    erat in eo summa eloquentia, summa fides,

    Cic. Mur. 28, 58; cf.:

    in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

    id. Fin. 4, 41, 37:

    si quid artis in medicis est,

    Curt. 3, 5, 13; cf.:

    nibil esse in morte timendum,

    Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

    in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

    Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

    quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

    Caes. B. G. 2, 26:

    videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

    Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

    non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

    Liv. 30, 19, 3:

    cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

    id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—
    B.
    In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

    feci ego istaec itidem in adulescentia,

    in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

    in tempore hoc,

    Ter. And. 4, 5, 24:

    in hoc tempore,

    Tac. A. 13, 47:

    in tali tempore,

    Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

    in diebus paucis,

    Ter. And. 1, 1, 77:

    in brevi spatio,

    id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

    in qua aetate,

    Cic. Brut. 43 fin.:

    in ea aetate,

    Liv. 1, 57:

    in omni aetate,

    Cic. de Sen. 3, 9:

    in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

    Suet. Caes. 7:

    qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

    in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

    nihil in vita se simile fecisse,

    id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

    in tota vita inconstans,

    id. Tusc. 4, 13, 29.—
    b.
    In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

    ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

    Liv. 33, 5:

    spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

    id. 2, 47:

    rebellaturi,

    Tac. A. 12, 50:

    atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

    Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—
    c.
    In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

    sic enim mihi in praesentia occurrit,

    Cic. Tusc. 1, 8, 14:

    vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

    id. ib. 5, 35, 100:

    id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

    Liv. 21, 37:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

    for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—
    d.
    With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

    fit, ut distrahatur in deliberando animus,

    Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

    vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

    id. Fin. 2, 9, 26:

    quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

    id. Cat. 3, 3, 6:

    ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

    Caes. B. G. 2, 21:

    in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

    in laying waste, id. ib. 5, 19:

    in excidenda Numantia,

    Cic. Off. 1, 22, 76:

    cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

    id. Or. 21, 74.—
    C.
    In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

    qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

    Cic. Cat. 2, 8, 18:

    se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

    id. Cat. 2, 9, 20:

    Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

    id. Clu. 8, 25.—

    So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

    Caes. B. C. 3, 31:

    torpescentne dextrae in amentia illa?

    Liv. 23, 9, 7:

    hunc diem perpetuum in laetitia degere,

    Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

    in metu,

    Tac. A. 14, 43:

    in voluptate,

    Cic. Fin. 1, 19, 62:

    alicui in amore esse,

    beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

    alicui in amoribus esse,

    id. Att. 6, 1, 12:

    res in invidia erat,

    Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

    num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

    in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

    mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

    even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

    So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

    Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

    similia iis, quae in consilio dixerat,

    Curt. 5, 5, 23:

    in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

    Quint. 9, 4, 8:

    agi in judiciis,

    id. 11, 1, 78:

    tum vos mihi essetis in consilio,

    Cic. Rep. 3, 18, 28:

    in actione... dicere,

    Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

    in quo tum magistratu forte Brutus erat,

    Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

    in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

    Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

    in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

    Cic. Brut, 43, 160:

    qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

    is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

    etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

    is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

    non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

    id. ib. 4, 12, 29; cf.:

    an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

    id. Or. 61, 205:

    Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

    on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

    et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

    id. ib. 3, 5, 5;

    but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

    in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

    horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

    in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

    quod mihi in parte verum videtur,

    Quint. 2, 8, 6:

    patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

    id. 5, 7, 22:

    hoc facere in eo homine consueverunt,

    in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

    in furibus aerarii,

    Sall. C. 52, 12:

    Achilles talis in hoste fuit,

    Verg. A. 2, 540:

    in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

    in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

    suspectus et in morte matris fuit,

    Suet. Vit. 14:

    qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

    Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

    non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

    Quint. 9, 3, 36:

    aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

    id. 9, 3, 69:

    Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

    Gell. 1, 22, 15:

    stips non dicitur in significatione trunci,

    Charis. 1, 18, 39:

    semper in significatione ea hortus,

    Plin. 19, 4, 19, § 50. —
    2.
    In with abl. of adjj. is used with the verbs esse and habere to express quality:

    cum exitus haud in facili essent, i. e. haud faciles,

    Liv. 3, 8, 9:

    adeo moderatio tuendae libertatis in difficili est,

    id. 3, 8, 11; 3, 65, 11; but mostly with adjj. of the first and second declension:

    in obscuro esse, Liv. praef. § 3: in dubio esse,

    id. 2, 3, 1; 3, 19, 8; Ov. H. 19, 174:

    dum in dubiost animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; 2, 2, 10:

    in integro esse,

    Cic. Fam. 15, 16, 3; id. Att. 11, 15, 4:

    in incerto esse,

    Liv. 5, 28, 5:

    in obvio esse,

    id. 37, 23, 1:

    in tuto esse,

    id. 38, 4, 10; cf.:

    videre te in tuto,

    Cat. 30, 6:

    in aequo esse,

    Liv. 39, 37, 14; Tac. A. 2, 44:

    in expedito esse,

    Curt. 4, 2, 22:

    in proximo esse,

    Quint. 1, 3, 4:

    in aperto esse,

    Sall. C. 5, 3:

    in promisco esse,

    Liv. 7, 17, 7:

    in augusto esse,

    Cels. 5, 27, 2:

    in incerto haberi,

    Sall. J. 46, 8; Tac. A. 15, 17:

    in levi habitum,

    id. H. 2, 21; cf.:

    in incerto relinquere,

    Liv. 5, 28, 5; Tac. H. 2, 83.
    II.
    With acc.
    A.
    In space, with verbs of motion, into or to a place or thing (rarely with names of towns and small islands;

    v. Zumpt, Gram. § 398): influxit non tenuis quidam e Graecia rivulus in hanc urbem,

    Cic. Rep. 2, 19:

    in Ephesum advenit,

    Plaut. Mil. 2, 1, 35:

    in Epirum venire,

    Cic. Att. 13, 25, 3:

    ibo in Piraeeum, visamque, ecquae advenerit in portum ex Epheso navis mercatoria,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 2: venio ad Piraeea, in quo magis reprehendendus sum, quod... Piraeea scripserim, non Piraeeum, quam in quod addiderim;

    non enim hoc ut oppido praeposui, sed ut loco,

    Cic. Att. 7, 3, 10:

    se contulisse Tarquinios, in urbem Etruriae florentissimam,

    id. Rep. 2, 19:

    remigrare in domum veterem e nova,

    id. Ac. 1, 4, 13:

    cum in sua rura venerunt,

    id. Tusc. 5, 35, 102:

    a te ipso missi in ultimas gentes,

    id. Fam. 15, 9:

    in Ubios legatos mittere,

    Caes. B. G. 4, 11:

    dein Thalam pervenit, in oppidum magnum et opulentum,

    Sall. J. 75, 1:

    Regillum antiquam in patriam se contulerat,

    Liv. 3, 58, 1:

    abire in exercitum,

    Plaut. Am. prol. 102.— With nuntio:

    cum id Zmyrnam in contionem nuntiatum est,

    Tac. A. 4, 56:

    nuntiatur in castra,

    Lact. Most. Pers. 46; cf.:

    allatis in castra nuntiis,

    Tac. H. 4, 32: in manus sumere, tradere, etc., into one's hands:

    iste unumquodque vas in manus sumere,

    Cic. Verr. 2, 4, 27, § 63:

    Falerios se in manus Romanis tradidisse,

    Liv. 5, 27, 3.—Rarely with the verbs ponere, collocare, etc. (pregn., i. e. to bring into... and place there):

    in crimen populo ponere,

    Plaut. Trin. 3, 3, 10:

    ut liberos, uxores suaque omnia in silvas deponerent,

    Caes. B. G. 4, 19:

    duplam pecuniam in thesauros reponi,

    Liv. 29, 19, 7:

    prius me collocavi in arborem,

    Plaut. Aul. 4, 8, 6:

    sororem et propinquas suas nuptum in alias civitates collocasse,

    Caes. B. G. 1, 18.— Motion in any direction, up to, to, into, down to:

    in caelum ascendere,

    Cic. Lael. 23 fin.:

    filium ipse paene in umeros suos extulisset,

    id. de Or. 1, 53, 228:

    tamquam in aram confugitis ad deum,

    up to the altar, id. Tusc. 3, 10, 25:

    Saturno tenebrosa in Tartara misso,

    Ov. M. 1, 113:

    in flumen deicere,

    Cic. Rosc. Am. 25, 70; Nep. Chab. 4, 3.—
    2.
    Denoting mere direction towards a place or thing, and hence sometimes joined with versus, towards:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis,

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    si in latus aut dextrum aut sinistrum, ut ipsi in usu est, cubat,

    Cels. 2, 3:

    Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

    Caes. B. G. 1, 1:

    in orientem Germaniae, in occidentem Hispaniae obtenditur, Gallis in meridiem etiam inspicitur,

    Tac. Agr. 10:

    in laevum prona nixus sedet Inachus urna,

    Stat. Th. 2, 218.—With versus:

    castra ex Biturigibus movet in Arvernos versus,

    towards, Caes. B. G. 7, 8 fin.:

    in Galliam versus movere,

    Sall. C. 56, 4: in [p. 913] ltaliam versus, Front. Strat. 1, 4, 11:

    si in urbem versus venturi erant,

    Plin. Ep. 10, 82. —
    3.
    So of that which is thought of as entering into the mind, memory, etc. (cf. I. A. 2. fin.):

    in memoriam reducere,

    Cic. Inv 1, 52, 98:

    in animum inducere,

    Liv. 27, 9:

    in mentem venire,

    Cic. Fam. 7, 3:

    frequens imitatio transit in mores,

    Quint. 1, 11, 3. —

    Or into a writing or speech: in illam Metellinam orationem addidi quaedam,

    Cic. Att. 1, 13, 5.—
    B.
    In time, into, till, for:

    dormiet in lucem,

    into the daylight, till broad day, Hor. Ep. 1, 18, 34:

    statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur,

    Tac. G. 22: sermonem in multam noctem produximus, deep into the night, Cic. Rep. Fragm. ap. Arus. Mess. p. 239 Lindem.:

    in multam noctem luxit,

    Suet. Tib. 74:

    si febris in noctem augetur,

    Cels. 7, 27:

    dixit in noctem atque etiam nocte illatis lucernis,

    Plin. Ep. 4, 9, 14:

    indutias in triginta annos impetraverunt,

    for thirty years, Liv. 9, 37, 12; 7, 20, 8:

    nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

    forever, Cic. Fam. 5, 15, 1:

    ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum diem,

    for the following day, id. Off. 3, 14, 58:

    audistis auctionem constitutam in mensem Januarium,

    id. Agr. 1, 2, 4:

    subito reliquit annum suum seque in annum proximum transtulit,

    id. Mil. 9, 24:

    solis defectiones itemque lunae praedicuntur in multos annos,

    for many years, id. Div. 2, 6, 17:

    postero die Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie,

    Liv. 27, 2:

    qui ab matutino tempore duraverunt in occasum,

    Plin. 2, 31, 31, § 99:

    seritur (semen lini) a Kalendis Octobribus in ortum aquilae,

    Col. 2, 10, 17.—With usque:

    neque illi didicerunt haec usque in senectutem,

    Quint. 12, 11, 20:

    in illum usque diem servati,

    id. 8, 3, 68:

    in serum usque patente cubiculo,

    Suet. Oth. 11:

    regnum trahat usque in tempora fati,

    Sil. 11, 392: in posterum (posteritatem) or in futurum, in future, for the future: in praesens, for the present: in perpetuum or in aeternum, forever:

    sancit in posterum, ne quis, etc.,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    res dilata est in posterum,

    id. Fam. 10, 12, 3:

    video quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens, at in posteritatem impendeat,

    id. Cat. 1, 9, 22:

    id aegre et in praesentia hi passi et in futurum etiam metum ceperunt,

    Liv. 34, 27, 10; cf.:

    ingenti omnium et in praesens laetitia et in futurum spe,

    id. 30, 17, 1:

    effugis in futurum,

    Tac. H. 1, 71:

    quod eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti?

    Cic. Verr. 2, 1, 30; cf.:

    oppidum omni periculo in perpetuum liberavit,

    id. Fam. 13, 4, 2:

    quae (leges) non in tempus aliquod, sed perpetuae utilitatis causa in aeternum latae sunt,

    Liv. 34, 6, 4: in tempus, for a while, for a short time, for the occasion (postAug.):

    sensit miles in tempus conficta,

    Tac. A. 1, 37:

    ne urbs sine imperio esset, in tempus deligebatur, qui jus redderet,

    id. ib. 6, 11:

    scaena in tempus structa,

    id. ib. 14, 20. —So in diem, for the day, to meet the day's want:

    nihil ex raptis in diem commeatibus superabat,

    Liv. 22, 40, 8:

    rapto in diem frumento,

    id. 4, 10, 1;

    but, cum illa fundum emisset in diem,

    i. e. a fixed day of payment, Nep. Att. 9, 5: in singulos dies, or simply in dies, with comparatives and verbs denoting increase, from day to day, daily:

    vitium in dies crescit,

    Vell. 2, 5, 2:

    in dies singulos breviores litteras ad te mitto,

    Cic. Att. 5, 7:

    qui senescat in dies,

    Liv. 22, 39, 15: in diem, daily:

    nos in diem vivimus,

    Cic. Tusc. 5, 11, 33:

    in diem et horam,

    Hor. S. 2, 6, 47;

    and in horas,

    hourly, id. C. 2, 13, 14; id. S. 2, 7, 10.—
    C.
    In other relations, in which an aiming at, an inclining or striving towards a thing, is conceivable, on, about, respecting; towards, against; for, as; in, to; into:

    id, quod apud Platonem est in philosophos dictum,

    about the philosophers, Cic. Off. 1, 9, 28:

    Callimachi epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est,

    id. Tusc. 1, 34, 84; cf.:

    cum cenaret Simonides apud Scopam cecinissetque id car men, quod in eum scripsisset, etc.,

    id. de Or. 2, 86, 352:

    quo amore tandem inflammati esse debemus in ejus modi patriam,

    towards, id. ib. 1, 44, 196:

    in liberos nostros indulgentia,

    id. ib. 2, 40, 168:

    de suis meritis in rem publicam aggressus est dicere,

    id. Or. 38, 133: ita ad impietatem in deos, in homines adjunxit injuriam, against, id. N. D. 3, 34 fin.:

    in dominum quaeri,

    to be examined as a witness against, id. Mil. 22, 60:

    in eos impetum facere,

    id. Att. 2, 22, 1:

    invehi in Thebanos,

    Nep. Epam. 6, 1; id. Tim. 5, 3:

    quaecumque est hominis definitio, una in omnes valet,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    num etiam in deos immortales inauspicatam legem valuisse?

    Liv. 7, 6, 11:

    vereor coram in os te laudare amplius,

    to your face, Ter. Ad. 2, 4, 5:

    si in me exerciturus (pugnos), quaeso, in parietem ut primum domes,

    Plaut. Am. 1, 1, 168:

    in puppim rediere rates,

    Luc. 3, 545 Burm. (cf.:

    sic equi dicuntur in frena redire, pulsi in terga recedere, Sulp. ad loc.): Cumis eam vidi: venerat enim in funus: cui funeri ego quoque operam dedi,

    to the funeral, to take charge of the funeral, Cic. Att. 15, 1, B:

    se quisque eum optabat, quem fortuna in id certamen legeret,

    Liv. 21, 42, 2:

    quodsi in nullius mercedem negotia eant, pauciora fore,

    Tac. A. 11, 6:

    haec civitas mulieri redimiculum praebeat, haec in collum, haec in crines,

    Cic. Verr. 2, 3, 33:

    Rhegium quondam in praesidium missa legio,

    Liv. 28, 28; so,

    datae in praesidium cohortes,

    Tac. H. 4, 35: hoc idem significat Graecus ille in eam sententiam versus, to this effect or purport, Cic. Div. 2, 10, 25; cf. id. Fam. 9, 15, 4:

    haec et in eam sententiam cum multa dixisset,

    id. Att. 2, 22:

    qui omnia sic exaequaverunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla selectione uterentur,

    id. Fin. 3, 4, 12:

    in utramque partem disputat,

    on both sides, for and against, id. Off. 3, 23, 89: te rogo, me tibi in omnes partes defendendum putes, Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 10 fin.:

    facillime et in optimam partem cognoscuntur adulescentes, qui se ad claros et sapientes viros contulerunt,

    id. Off. 2, 13, 46:

    cives Romani servilem in modum cruciati et necati,

    in the manner of slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; cf.:

    miserandum in modum milites populi Romani capti, necati sunt,

    id. Prov. Cons. 3, 5:

    senior quidam Veiens vaticinantis in modum cecinit,

    Liv. 5, 15, 4;

    also: domus et villae in urbium modum aedificatae,

    Sall. C. 12, 3:

    perinde ac si in hanc formulam omnia judicia legitima sint,

    Cic. Rosc. Com. 5, 15:

    judicium quin acciperet in ea ipsa verba quae Naevius edebat, non recusasse,

    id. Quint. 20, 63; cf.:

    senatusconsultum in haec verba factum,

    Liv. 30, 43, 9:

    pax data Philippo in has leges est,

    id. 33, 30:

    Gallia omnis divisa est in partes tres,

    Caes. B. G. 1, 1; cf.:

    quae quidem in confirmationem et reprehensionem dividuntur,

    Cic. Part. Or. 9, 33: describebat censores binos in singulas civitates, i. e. for or over each state, id. Verr. 2, 2, 53; cf. id. ib. 2, 4, 26:

    itaque Titurium Tolosae quaternos denarios in singulas vini amphoras portorii nomine exegisse,

    id. Font. 5, 9:

    extulit eum plebs sextantibus collatis in capita,

    a head, for each person, Liv. 2, 33 fin.:

    Macedonibus treceni nummi in capita statutum est pretium,

    id. 32, 17, 2; cf.:

    Thracia in Rhoemetalcen filium... inque liberos Cotyis dividitur (i. e. inter),

    Tac. A. 2, 67.—
    2.
    Of the object or end in view, regarded also as the motive of action or effect:

    non te in me illiberalem, sed me in se neglegentem putabit,

    Cic. Fam. 13, 1, 16:

    neglegentior in patrem,

    Just. 32, 3, 1:

    in quem omnes intenderat curas,

    Curt. 3, 1, 21:

    quos ardere in proelia vidi,

    Verg. A. 2, 347:

    in bellum ardentes,

    Manil. 4, 220:

    nutante in fugam exercitu,

    Flor. 3, 10, 4:

    in hanc tam opimam mercedem agite ( = ut eam vobis paretis, Weissenb. ad loc.),

    Liv. 21, 43, 7:

    certa praemia, in quorum spem pugnarent,

    id. 21, 45, 4:

    in id sors dejecta,

    id. 21, 42, 2:

    in id fide accepta,

    id. 28, 17, 9:

    in spem pacis solutis animis,

    id. 6, 11, 5 et saep.:

    ingrata misero vita ducenda est in hoc, ut, etc.,

    Hor. Epod. 17, 63:

    nec in hoc adhibetur, ut, etc.,

    Sen. Ep. 16, 3:

    alius non in hoc, ut offenderet, facit, id. de Ira, 2, 26, 3: in quod tum missi?

    Just. 38, 3, 4.—So, like ad, with words expressing affections or inclination of the mind:

    in obsequium plus aequo pronus,

    Hor. Ep. 1, 18, 10:

    paratus in res novas,

    Tac. H. 4, 32:

    in utrumque paratus,

    Verg. A. 2, 61.—
    3.
    Of the result of an act or effort:

    denique in familiae luctum atque in privignorum funus nupsit,

    Cic. Clu. 66, 188:

    paratusque miles, ut ordo agminis in aciem adsisteret,

    Tac. A. 2, 16: excisum Euboicae latus ingens rupis in antrum, Verg. A. 6, 42:

    portus ab Euroo fluctu curvatus in arcum,

    id. ib. 3, 533:

    populum in obsequia principum formavit,

    Just. 3, 2, 9:

    omnium partium decus in mercedem conruptum erat,

    Sall. H. 1, 13 Dietsch:

    commutari ex veris in falsa,

    Cic. Fat. 9, 17; 9, 18:

    in sollicitudinem versa fiducia est,

    Curt. 3, 8, 20.—
    4.
    Esp. in the phrase: in gratiam or in honorem, alicujus, in kindness, to show favor, out of good feeling, to show honor, etc., to any one (first in Liv.; cf. Weissenb. ad Liv. 28, 21, 4;

    Krebs, Antibarb. p. 562): in gratiam levium sociorum injuriam facere,

    Liv. 39, 26, 12:

    pugnaturi in gratiam ducis,

    id. 28, 21, 4:

    quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,

    id. 28, 39, 13; cf. id. 35, 2, 6; 26, 6, 16:

    oratio habita in sexus honorem,

    Quint. 1, 1, 6:

    convivium in honorem victoriae,

    id. 11, 2, 12:

    in honorem Quadratillae,

    Plin. Ep. 7, 24, 7:

    in honorem tuum,

    Sen. Ep. 20, 7; 79, 2; 92, 1; Vell. 2, 41 al.—
    5.
    In the phrase, in rem esse, to be useful, to avail (cf.: e re esse;

    opp.: contra rem esse): ut aequom est, quod in rem esse utrique arbitremur,

    Plaut. Aul. 2, 1, 10:

    si in rem est Bacchidis,

    Ter. Hec. 1, 2, 27; 2, 2, 7:

    hortatur, imperat, quae in rem sunt,

    Liv. 26, 44, 7:

    cetera, quae cognosse in rem erat,

    id. 22, 3, 2; 44, 19, 3:

    in rem fore credens universos adpellare,

    Sall. C. 20, 1; cf.:

    in duas res magnas id usui fore,

    Liv. 37, 15, 7:

    in hos usus,

    Verg. A. 4, 647.—
    6.
    To form adverbial expressions:

    non nominatim, qui Capuae, sed in universum qui usquam coissent, etc.,

    in general, Liv. 9, 26, 8; cf.:

    terra etsi aliquanto specie differt, in universum tamen aut silvis horrida aut paludibus foeda,

    Tac. G. 5:

    in universum aestimanti, etc.,

    id. ib. 6:

    aestate in totum, si fieri potest, abstinendum est (Venere),

    wholly, entirely, Cels. 1, 3 fin.; cf. Col. 2, 1, 2:

    in plenum dici potest, etc.,

    fully, Plin. 16, 40, 79, § 217:

    Marii virtutem in majus celebrare,

    beyond due bounds, Sall. J. 73, 5:

    aliter se corpus habere atque consuevit, neque in pejus tantum, sed etiam in melius,

    for the worse, for the better, Cels. 2, 2:

    in deterius,

    Tac. A. 14, 43:

    in mollius,

    id. ib. 14, 39:

    quid enim est iracundia in supervacuum tumultuante frigidius? Sen. de Ira, 2, 11: civitas saepta muris neque in barbarum corrupta (v. barbarus),

    Tac. A. 6, 42; cf.:

    aucto in barbarum cognomento,

    id. H. 5, 2:

    priusquam id sors cerneret, in incertum, ne quid gratia momenti faceret, in utramque provinciam decerni,

    while the matter was uncertain, Liv. 43, 12, 2:

    nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos In tantum spe tollet avos,

    so much, Verg. A. 6, 876:

    in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,

    Liv. 22, 27, 4; cf.:

    quaedam (aquae) fervent in tantum, ut non possint esse usui,

    Sen. Q. N. 3, 24:

    viri in tantum boni, in quantum humana simplicitas intellegi potest,

    Vell. 2, 43, 4:

    quippe pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,

    Ov. M. 11, 71:

    meliore in omnia ingenio animoque quam fortuna usus,

    in all respects, Vell. 2, 13:

    ut simul in omnia paremur,

    Quint. 11, 3, 25:

    in antecessum dare,

    beforehand, Sen. Ep. 118.—
    7.
    Sometimes with esse, habere, etc., in is followed by the acc. (constr. pregn.), to indicate a direction, aim, purpose, etc. (but v. Madvig. Gram. § 230, obs. 2, note, who regards these accusatives as originating in errors of pronunciation); so, esse in potestatem alicujus, to come into and remain in one ' s power: esse in mentem alicui, to come into and be in one ' s mind: esse in conspectum, to appear to and be in sight: esse in usum, to come into use, be used, etc.:

    quod, qui illam partem urbis tenerent, in eorum potestatem portum futurum intellegebant,

    Cic. Verr. 2, 5, 38:

    ut portus in potestatem Locrensium esset,

    Liv. 24, 1, 13; 2, 14, 4:

    eam optimam rem publicam esse duco, quae sit in potestatem optimorum,

    Cic. Leg. 3, 17:

    neque enim sunt motus in nostram potestatem,

    Quint. 6, 2, 29:

    numero mihi in mentem fuit,

    Plaut. Am. 1, 1, 25; cf.:

    ecquid in mentem est tibi?

    id. Bacch. 1, 2, 53:

    nec prius surrexisse ac militibus in conspectum fuisse, quam, etc.,

    Suet. Aug. 16:

    quod satis in usum fuit, sublato, ceterum omne incensum est,

    Liv. 22, 20, 6: ab hospitibus clientibusque suis, ab exteris nationibus, quae in amicitiam populi Romani dicionemque essent, injurias propulsare, Cic. Div. ap. Caecil. 20, 66: adesse in senatum [p. 914] jussit a. d. XIII. Kal. Octobr., id. Phil. 5, 7, 19.—Less freq. with habere: facito in memoriam habeas tuam majorem filiam mihi te despondisse, call or bring to mind, Plaut. Poen. 5, 4, 108:

    M. Minucium magistrum equitum, ne quid rei bellicae gereret, prope in custodiam habitum,

    put in prison, kept in prison, Liv. 22, 25, 6:

    reliquos in custodiam habitos,

    Tac. H. 1, 87.—So rarely with other verbs:

    pollicetur se provinciam Galliam retenturum in senatus populique Romani potestatem,

    Cic. Phil. 3, 4, 8. —
    III.
    In composition, n regularly becomes assimilated to a foll. l, m, or r, and is changed before the labials into m: illabor, immitto, irrumpo, imbibo, impello.—As to its meaning, according as it is connected with a verb of rest or motion, it conveys the idea of existence in a place or thing, or of motion, direction, or inclination into or to a place or thing: inesse; inhibere, inferre, impellere, etc. See Hand, Turs. III. pp. 243- 356.
    2.
    in (before b and p, im; before l, m, and r, the n assimilates itself to these consonants), an inseparable particle [kindred with Sanscr. a-, an-; Gr. a-, an; Goth. and Germ. un-], which negatives the meaning of the noun or participle with which it is connected; Engl. un-, in-, not: impar, unequal: intolerabilis, unbearable, intolerable: immitis, not mild, rude, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > in

  • 100 indecorae

    in-dĕcōrus, a, um, adj., unbecoming, unseemly, indecorous, disgraceful, shameful, unsightly (class.):

    quod animo magno fit, id dignum viro et decorum videtur: quod contra, id ut turpe, sic indecorum,

    Cic. Off. 1, 27, 94:

    nihil malum nisi quod turpe, inhonestum, indecorum, etc.,

    id. Fin. 3, 4, 14:

    indecorum est, de stillicidiis cum dicas, amplissimis verbis et locis uti communibus,

    id. Or. 21, 72:

    studia saeculo,

    Plin. Pan. 46, 4:

    gestus,

    Quint. 1, 10, 35:

    uva visu,

    Plin. 14, 2, 4, § 28:

    visus,

    id. 13, 12, 24, § 79:

    haud indecoros motus dare,

    Liv. 7, 2, 4.— Plur. as subst.: indĕcōrae, ārum, f. (sc. feminae), ill-favored women, Cic. Att. 9, 10, 2.—Hence, adv.: indĕcōrē, unbecomingly, indecently (class.):

    ne quid indecore, effeminateque faciat,

    Cic. Off. 1, 4, 14:

    quam minime indecore facere,

    id. ib. 1, 31, 114:

    haud indecore,

    Tac. H. 5, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > indecorae

См. также в других словарях:

  • Haud — (or Hawd) is a region of thorn bush and grasslands in the Horn of Africa, which includes the northeastern part of the Ogaden territory of Ethiopia, as well the adjacent parts of Somalia. The Haud is of indeterminate extent; some authorities… …   Wikipedia

  • haud — haud; up·haud; …   English syllables

  • HAUD — i. e. lignum, Arabibus absolute dicitur aroma, quod ξύλοχον vel ξυλοχία Graecis, cum agallocho seu xylaloe minime confundendum: de quo vide Salmas. ad Solin. p. 1054. et 1055. nec non infra Tarum …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Haud — Karte Ogadens bzw. der heutigen Somali Region mit Haud Haud oder Hawd bezeichnet den nordöstlichen Teil des heute äthiopischen Ogaden (Region Somali), östlich der Stadt Harar. Das nicht genau abgegrenzte Gebiet umfasst eine Fläche von etwa 64.750 …   Deutsch Wikipedia

  • haud — ˈhȯd chiefly Scotland variant of hold * * * haud /höd/ noun and verb (pap huddˈen) a Scottish form of ↑hold1 * * * haud «hd», transitive verb, intransitive verb, noun. Scottish. hold1. * * * haud Sc. form of …   Useful english dictionary

  • haud — I Scottish Vernacular Dictionary HoldHaud oan a meenit, or ah ll panel yerr coupon II North Country (Newcastle) Words hold: had your tongue , tack haud …   English dialects glossary

  • haud —  hold, stay ; haud your hand. N …   A glossary of provincial and local words used in England

  • haud dubius — index infallible, undeniable, undisputed Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • haud one's wheesht — hold one s whisht or (Scot) haud one s wheesht To remain silent • • • Main Entry: ↑whisht …   Useful english dictionary

  • hauḍ — हौड् …   Indonesian dictionary

  • Haud est virile terga fortunae dare. — См. Крепость и волю дарует борьба …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»