Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to+take+in

  • 21 recipio

    rĕ-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3 ( fut. apoc. recipie, for recipiam, Cato ap. Fest. p. 138 and 236 Müll.; v. dico init.:

    recepso, for recepero,

    Cat. 44, 19), v. a. [capio].
    I.
    To take back, get back, bring back; to retake, regain, recover.
    A.
    Lit. (very freq. and class.):

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8, 26:

    tu me sequere ad trapezitam... recipe actutum,

    Plaut. Curc. 5, 3, 49 (just before, ni argentum refers); cf.:

    centum talenta et credidisse eos constat, et non recepisse,

    Quint. 5, 10, 111; and (opp. mutuum dare) Mart. 3, 40, 4:

    si velit suos recipere, obsides sibi remittat,

    Caes. B. G. 3, 8 fin.:

    obsides,

    Suet. Aug. 21:

    reges,

    Liv. 2, 15:

    recepto amico,

    Hor. C. 2, 7, 27; 4, 2, 47. — Freq. of places, etc., once captured and lost, to retake:

    cum Tarento amisso... aliquot post annos Maximus id oppidum recepisset... nunquam ego (Tarentum) recepissem, nisi tu perdidisses,

    Cic. de Or. 2, 67, 273; cf. id. Sen. 4, 11:

    Lavinium,

    Liv. 2, 39;

    so of other things: recipere suas res amissas,

    Liv. 3, 63:

    praeda omnis recepta est,

    id. 3, 3:

    signa, quae ademerant Parthi,

    Suet. Tib. 9:

    arma,

    Liv. 9, 11; Curt. 4, 12, 17: pectore in adverso totum cui comminus ensem Condidit assurgenti, et multā morte recepit, drew out again, = retraxit, Verg. A. 9, 348; so,

    sagittam ab alterā parte,

    Cels. 7, 5, 2: suos omnes incolumes receperunt (sc. ex oppido in castra), drew off, withdrew, = reduxerunt, Caes. B. G. 7, 12 fin.; so,

    milites defessos,

    id. B. C. 1, 45 fin.:

    exercitum,

    Liv. 10, 42:

    equitatum navibus ad se intra munitiones,

    Caes. B. C. 3, 58:

    illum ego... medio ex hoste recepi,

    bore away, rescued, Verg. A. 6, 111.—
    b.
    With se, to draw back, withdraw from or to any place, to betake one ' s self anywhere; in milit. lang., to retire, retreat:

    se ex eo loco,

    Plaut. Aul. 4, 8, 10; cf.:

    se e fano,

    id. Poen. 4, 1, 5:

    se ex opere,

    id. Men. 5, 3, 7:

    se ex hisce locis,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 21:

    se e Siciliā,

    id. Brut. 92, 318:

    se ex fugā,

    Caes. B. G. 7, 20 fin.; id. B. C. 3, 102:

    se inde,

    id. B. G. 5, 15:

    se hinc,

    id. B. C. 1, 45 et saep.:

    recipe te,

    Plaut. Trin. 4, 3, 8:

    se,

    Cic. Off. 3, 10, 45 (just before, reverti); Caes. B. C. 3, 45 (coupled with loco excedere); 3, 46; cf.:

    sui recipiendi facultas,

    id. B. G. 3, 4 fin.; 6, 37;

    for which: se recipiendi spatium,

    Liv. 10, 28:

    recipe te ad erum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 20:

    se ad dominum,

    id. ib. 4, 3, 1:

    se ad nos,

    Cic. Att. 4, 15, 2:

    se ad suos,

    Caes. B. G. 1, 46; 7, 82; id. B. C. 3, 38; 3, 50; 3, 52 fin.:

    se ad Caesarem (Allobroges, legati),

    id. B. G. 1, 11; 4, 38:

    se ad agmen,

    id. ib. 7, 13; id. B. C. 3, 75 fin.:

    se penitus ad extremos fines,

    id. B. G. 6, 10:

    se ad legionem,

    id. ib. 7, 50 fin.:

    se ad oppidum llerdam,

    id. B. C. 1, 45:

    se ad ordines suos,

    id. ib. 2, 41:

    se ad signa,

    id. B. G. 5, 34 fin.; id. B. C. 1, 43 fin.:

    se a pabulo ad stabulum,

    Plaut. Mil. 2, 3, 33:

    inde se in currus,

    Caes. B. G. 4, 33 fin.:

    se ex castris in oppidum,

    id. B. C. 2, 35:

    se in castra,

    id. B. G. 2. 11 fin.; 2, 24; 3, 6; 3, 26 fin.;

    4, 15 et saep.: se in fines,

    id. ib. 4, 16:

    se in Galliam,

    id. ib. 4, 19 fin.:

    se in montem,

    id. ib. 1, 25: se in antiquas munitiones, id. B. C. 3, 54 fin.:

    se in silvas ad suos,

    id. B. G. 2, 19:

    se in castra ad urbem,

    id. B. C. 2, 25; 2, 26; cf.:

    se retro in castra,

    Liv. 23, 36;

    and with this cf.: sese retro in Bruttios,

    id. 23, 37;

    and so, se, with rursus,

    Plaut. Capt. 1, 2, 25; id. Pers. 4, 5, 6; id. Rud. 4, 6, 19; Caes. B. G. 5, 34 fin.; id. B. C. 2, 41 et saep.:

    se in novissimos,

    Liv. 7, 40:

    se intra munitiones,

    Caes. B. G. 5, 44; cf.:

    se intra montes,

    id. B. C. 1, 65:

    se per declive,

    id. ib. 3, 51:

    se sub murum,

    id. ib. 2, 14:

    se trans Rhenum,

    id. B. G. 6, 41:

    se Larissam versus,

    id. B. C. 3, 97:

    se domum ex hostibus,

    Plaut. Am. 2, 2, 52:

    se domum,

    id. ib. 2, 2, 31; id. Capt. 1, 2, 25; id. Aul. 2, 1, 55:

    se Adrumetum,

    Caes. B. C. 2, 23:

    se Hispalim,

    id. ib. 2, 20:

    se Dyrrhachium ad Pompeium,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    se illuc,

    Plaut. Most. 3, 1, 10; id. Merc. 5, 2, 40; id. Ps. 3, 1, 23 al.; cf.:

    se huc esum ad praesepim suam,

    id. Curc. 2, 1, 13:

    se eo,

    Caes. B. G. 1, 25 et saep. — In the same meaning, without se: neque sepulcrum, quo recipiat, habeat portum corporis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 415 Vahl.); cf.

    of a military retreat: si quo erat longius prodeundum aut celerius recipiendum,

    Caes. B. G. 1, 48 fin.; so without se after the verbum finitum several times in Plaut.:

    rursum in portum recipimus,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 60:

    dum recipis,

    id. Rud. 3, 6, 42:

    actutum face recipias,

    id. Merc. 2, 4, 30. —
    2.
    Transf.
    (α).
    In business lang., to keep back, retain, reserve (cf. Gell. 17, 6, 6):

    posticulum hoc recepit, quom aedis vendidit,

    Plaut. Trin. 1, 2, 157; so in a sale, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 55, 226; Cic. Top. 26, 100; Dig. 19, 1, 53; 8, 4, 10: mulier magnam dotem dat et magnam pecuniam recipit, Cato ap. Gell. 17, 6, 8. — With object-clause, Cato, R. R. 149, 2. — With dat.:

    aqua, itinere, actu domini usioni recipitur,

    Cato, R. R. 149, 2.—
    (β).
    To restore (late Lat.):

    urbem munitissimam,

    to fortify anew, Amm. 16, 3, 2. —
    B.
    Trop., to get back, bring back; to receive again, regain, recover:

    ut antiquam frequentiam recipere vastam ac desertam bellis urbem paterentur,

    Liv. 24, 3:

    jus,

    Quint. 5, 10, 118:

    et totidem, quot dixit, verba recepit,

    got back, Ov. M. 3, 384:

    quam (vitam) postquam recepi,

    received again, id. ib. 15, 535: anhelitum, to recover one ' s breath, Plaut. Ep. 2, 2, 21; id. Merc. 3, 4, 16; cf.

    spiritum,

    Quint. 11, 3, 55:

    animam,

    Ter. Ad. 3, 2, 26; Quint. 6, prooem. §

    13: a tanto pavore recipere animos,

    Liv. 21, 5, 16 Weissenb.:

    a pavore animum,

    id. 2, 50, 10:

    e pavore recepto animo,

    id. 44, 10, 1;

    for which: animos ex pavore,

    id. 21, 5 fin.:

    recepto animo,

    Curt. 6, 9, 2; 9, 5, 29:

    animum vultumque,

    Ov. F. 4, 615:

    mente receptā,

    Hor. Ep. 2, 2, 104:

    (vocem) ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipere,

    to bring it back, Cic. de Or. 1, 59, 251. —

    In zeugma (cf. I. A. supra): arma et animos,

    Curt. 4, 12, 17.—
    b.
    With se.
    (α).
    To betake one ' s self, withdraw, retire from or to any place:

    ad ingenium vetus versutum te recipis tuum,

    Plaut. As. 2, 1, 7:

    ad frugem bonam,

    Cic. Cael. 12, 28:

    ad reliquam cogitationem belli,

    Caes. B. C. 3, 17 fin.:

    se a voluptatibus in otium,

    Plin. Pan. 82, 8:

    se in principem,

    to resume his princely air, id. ib. 76, 5.— More freq.,
    (β).
    To recover, to collect one ' s self:

    difficulter se recipiunt,

    regain strength, Varr. R. R. 2, 5, 17:

    quae cum intuerer stupens, ut me recepi, Quis hic, inquam, etc.,

    Cic. Rep. 6, 18, 18:

    nullum spatium respirandi recipiendique se dedit,

    Liv. 10, 28:

    se ex terrore ac fugā,

    Caes. B. G. 2, 12:

    se ex timore,

    id. ib. 4, 34:

    se ex fugā,

    id. ib. 4, 27:

    nondum totā me mente recepi,

    Ov. M. 5, 275.
    II.
    (Acc. to re, I. b.) To take to one ' s self, admit, accept, receive; constr. with the simple acc., with ad, or in and acc., in and abl., with simple abl., with a local acc.
    A.
    Lit.
    (α).
    With simple acc.:

    quos homines quondam Laurentis terra recepit, Enn. ap. Prisc. p 762 P. (Ann. v. 35 Vahl.): (ego) excludor, ille recipitur,

    Ter. Eun. 1, 2, 79:

    aliquem,

    Cic. Off. 3, 11, 48:

    hic nulla munitio est, quae perterritos recipiat,

    Caes. B. G. 6, 39; cf.:

    hos tutissimus portus recipiebat,

    id. B. C. 3, 27; 1, 15; cf. id. ib. 3, 11 fin.;

    3, 35: eum Jugurtha accuratissime recepit,

    Sall. J. 16, 3:

    neque quisquam aut expulsus invidiosius aut receptus est laetius,

    Vell. 2, 45, 3; Quint. 7, 1, 14; 9, 2, 89:

    nisi nos vicina Trivici Villa recepisset,

    Hor. S. 1, 5, 80 [p. 1533] et saep.:

    quisnam istic fluvius est, quem non recipiat mare?

    Plaut. Curc. 1, 1, 86; cf. Caes. B. G. 4, 10; and:

    (Peneus) accipit amnem Orcon nec recipit,

    i. e. does not take it to itself, does not mingle with it, Plin. 4, 8, 15, § 31:

    equus frenum recepit,

    received, submitted to, Hor. Ep. 1, 10, 36:

    necesse erat, ab latere aperto tela recipi,

    Caes. B. G. 5, 35. —
    (β).
    With ad:

    recipe me ad te,

    Plaut. Cist. 3, 9; id. Am. 3, 2, 11; id. Rud. 2, 3, 20; id. Ps. 3, 6, 6; Ter. Heaut. 3, 3, 6; Suet. Caes. 63:

    aliquem ad epulas,

    Cic. Top. 5, 25; cf.:

    ad lusum,

    Suet. Ner. 11. —
    (γ).
    With in and acc.:

    recipe me in tectum,

    Plaut. Rud. 2, 7, 16:

    concubinam in aedes,

    id. Mil. 4, 3, 3:

    nos in custodiam tuam,

    id. Rud. 3, 3, 34:

    Tarquinium in civitatem,

    Cic. Rep. 2, 20, 35; id. Balb. 13, 31; Liv. 2, 5; Hor. Ep. 2, 1, 6:

    aliquem in ordinem senatorium,

    Cic. Phil. 7, 5, 15:

    aliquem in fidem,

    id. Fam. 13, 19, 2; id. Att. 15, 14, 3; Caes. B. G. 2, 15; 4, 22:

    aliquem in civitatem,

    Cic. Balb. 12, 29:

    aliquem in caelum,

    id. N. D. 3, 15, 39:

    aliquem in deditionem,

    Caes. B. G. 3, 21 fin.; Liv. 8, 13; Suet. Calig. 14 al.:

    aliquem in jus dicionemque,

    Liv. 21, 61:

    aliquem in amicitiam,

    Sall. J. 14, 5; 5, 4 Kritz N. cr.:

    aliquam in matrimonium,

    Suet. Caes. 50; Just. 9, 5, 9 et saep. —
    (δ).
    With in and abl. (rare and in purely local relations; v. Kritz ad Sall. J. 5, 4):

    aliquem in loco,

    Plaut. Stich. 5, 4, 3:

    loricati in equis recipiuntur, Auct. B. Hisp. 4, 2: sidera in caelo recepta,

    Ov. M. 2, 529 (but in Liv. 24, 32, 6, the correct read. is tuto Hexapylo, without in; v. Weissenb. ad h. l.). —
    (ε).
    With simple abl. (mostly in purely local relations):

    ut tuo recipias tecto servesque nos,

    Plaut. Rud. 1, 5, 18; so,

    aliquem tecto,

    Caes. B. G. 7, 66 fin.:

    exercitum tectis ac sedibus suis,

    Cic. Agr. 2, 33, 90:

    aliquem suis urbibus,

    id. Fl. 25, 61:

    aliquem civitate,

    id. Balb. 14, 32:

    aliquem finibus suis,

    Caes. B. G. 6, 6; 7, 20 fin.:

    aliquem oppido ac portu,

    id. B. C. 3, 12; 3, 102 fin.:

    aliquem moenibus,

    Sall. J. 28, 2:

    Romulus caelo receptus,

    Quint. 3, 7, 5:

    receptus Terra Neptunus,

    Hor. A. P. 63 et saep. —
    (ζ).
    With local acc.:

    me Acheruntem recipere Orcus noluit,

    Plaut. Most. 2, 2, 68:

    aliquem domum suam,

    Cic. Arch. 3, 5; cf.:

    aliquem domum ad se hospitio,

    Caes. B. C. 2, 20.—
    (η).
    Absol.:

    plerosque hi, qui receperant, celant,

    Caes. B. C. 1, 76.—
    2.
    Transf.
    a.
    In business lang., to take in, receive as the proceeds of any thing:

    dena milia sestertia ex melle,

    Varr. R. R. 3, 16, 11:

    pecuniam ex novis vectigalibus,

    Cic. Agr. 2, 23, 62:

    pecunia, quae recipi potest,

    id. ib. 2, 18, 47. —
    b.
    In gladiator's lang.: recipe ferrum, receive your death-blow, the cry of the people to a vanquished gladiator whom they were not inclined to spare, Cic. Sest. 37, 80; id. Tusc. 2, 17, 41 Kühn.; Sen. Tranq. 11, 1;

    for which: totum telum corpore,

    Cic. Rosc. Am. 12, 33; and:

    ense recepto,

    Luc. 2, 194 Corte.—
    c.
    Milit. t. t., to seize, capture, take possession of, occupy: mittit in Siciliam Curionem pro praetore cum legionibus duo;

    eundem, cum Siciliam recepisset, etc.,

    Caes. B. C. 1, 30:

    Praeneste non vi, sed per deditionem receptum est,

    Liv. 6, 29:

    Aegyptum sine certamine,

    Just. 11, 11, 1:

    eo oppido recepto,

    Caes. B. G. 7, 13 fin.:

    civitatem,

    id. ib. 6, 8; 7, 90; id. B. C. 1, 12; 1, 16; 1, 30;

    3, 16: Aetoliam,

    id. ib. 3, 55:

    rempublicam armis,

    Sall. C. 11, 4:

    Alciden terra recepta vocat,

    the subjugated earth, Prop. 5, 9, 38. —
    d.
    In the later medical lang., of medicines, to receive, i. e. be compounded of various ingredients:

    antidotos recipit haec: stoechados, marrubii, etc.,

    Scrib. Comp. 106; so id. ib. 27; 28; 37; 52 al. (hence the mod. Lat. receptum, receipt, and recipe).—
    B.
    Trop.
    1.
    To take to or upon one ' s self, to assume; to receive, accept, admit, allow, endechomai:

    non edepol istaec tua dicta nunc in aures recipio,

    Plaut. Cist. 2, 1, 34; cf. Quint. 11, 1, 91:

    jusjurandum,

    id. 5, 6, 1; 3; cf. id. 7, 1, 24: in semet ipsum religionem recipere, to draw upon one ' s self, Liv. 10, 40:

    quae legibus cauta sunt, quae persuasione in mores recepta sunt,

    admitted, Quint. 5, 10, 13; cf. id. 10, 7, 15:

    antiquitas recepit fabulas... haec aetas autem respuit,

    Cic. Rep. 2, 10; cf. Quint. 6, 4, 19:

    nec inconstantiam virtus recipit nec varietatem natura patitur,

    Cic. Rep. 3, 11, 18; cf. Vell. 2, 130, 3: non recipit istam Conjunctionem honestas, Cic. Off. 3, 33, 119:

    assentatio nocere nemini potest, nisi ei, qui eam recipit atque eă delectatur,

    id. Lael. 26, 97:

    timor misericordiam non recipit,

    Caes. B. G. 7, 26:

    casus recipere (res),

    to admit, be liable to, id. B. C. 1, 78; so,

    aliquem casum (res),

    id. ib. 3, 51:

    re jam non ultra recipiente cunctationem,

    Liv. 29, 24; Vell. 2, 52, 3:

    sed hoc distinctionem recipit,

    Just. Inst. 1, 12 pr.:

    si recipiatur poëtica fabulositas,

    Plin. 7, 28, 29, § 101:

    in hoc genere prorsus recipio hanc brevem annotationem,

    Quint. 10, 7, 31; cf. id. 8, 3, 31:

    nos necessarios maxime atque in usum receptos (tropos) exequemur,

    id. 8, 6, 2; cf. id. 8, 6, 32; 5, 11, 20; 11, 3, 104; so with a subj.-clause, id. 1, 3, 14; 6, 3, 103; Plin. 28, 2, 5, § 24 al.—
    (β).
    Of opinions, etc., to adopt, embrace (late Lat.):

    alicujus sententiam,

    Sulp. Sev. Chron. 2, 39, 1:

    opinionem,

    id. Dial. 1, 17, 5.—
    2.
    In partic.
    a.
    To take upon one ' s self, undertake, accept the performance of a task consigned or intrusted to one (whereas suscipio denotes, in gen., the voluntary undertaking of any action; cf.:

    spondeo, stipulor, polliceor): recepi causam Siciliae... ego tamen hoc onere suscepto et receptā causā Siciliensi amplexus animo sum aliquanto amplius. Suscepi enim causam totius ordinis, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 1, § 1:

    in hoc judicio mihi Siculorum causam receptam, populi Romani susceptam esse videor,

    id. Div. in Caecil. 8, 26; and:

    in quo est illa magna offensio vel neglegentiae susceptis rebus vel perfidiae receptis,

    id. de Or. 2, 24, 101; cf. also Quint. 12, 1, 39:

    verebamini, ne non id facerem, quod recepissem semel?

    Ter. Phorm. 5, 7, 9:

    causam Sex. Roscii,

    Cic. Rosc. Am. 1, 2:

    mandatum,

    id. ib. 38, 112:

    officium,

    id. Verr. 2, 5, 71, § 183:

    curam ad se,

    Suet. Tit. 6.—
    b.
    To take an obligation upon one ' s self, to pledge one ' s self, pass one ' s word, be surety for a thing, to warrant, promise, engage a thing to any one, = anadechomai (a favorite word of Cic., esp. in his Epistles): Pe. Tute unus si recipere hoc ad te dicis... Pa. Dico et recipio Ad me, Plaut. Mil. 2, 2, 74; cf.:

    ad me recipio: Faciet,

    Ter. Heaut. 5, 5, 12:

    promitto in meque recipio, fore eum, etc.,

    Cic. Fam. 13, 10, 3; cf.:

    spondeo in meque recipio eos esse, etc.,

    id. ib. 13, 17, 3.—With obj.-clause:

    promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit,

    Cic. Phil. 5, 18, 51; so with hoc, id. Fam. 13, 50, 2 (with spondeo); 6, 12, 3; 13, 41, 2 (with confirmo); id. Att. 5, 13, 2; Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4; Liv. 7, 14 Drak.; 33, 13 fin.:

    pro Cassio et te, si quid me velitis recipere, recipiam,

    Cic. Fam. 11, 1, 4. — With de:

    de aestate polliceris vel potius recipis,

    Cic. Att. 13, 1, 2; Liv. 40, 35; cf.

    also: sed fidem recepisse sibi et ipsum et Appium de me,

    had given him a solemn assurance, Cic. Att. 2, 22, 2.— With dat. (after the analogy of promitto, polliceor, spondeo):

    ea, quae tibi promitto ac recipio,

    Cic. Fam. 5, 8, 5; cf.: omnia ei et petenti recepi et ultro pollicitus sum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 1; 7, 1:

    mihi,

    id. ib. 10, 13, 3; Caes. B. C. 3, 82 fin.:

    quid sibi is de me recepisset, in memoriam redegit,

    Cic. Fam. 1, 9, 9.—With dat. and obj.-clause:

    mihi in Cumano diligentissime se, ut annui essemus, defensurum receperat,

    Cic. Att. 5, 17, 5;

    so,

    id. Fam. 6, 12, 3 Manut. (with confirmare); 13, 72, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1; Caes. B. C. 3, 17; Suet. Caes. 23 fin.
    c.
    In jurid. lang.: recipere nomen, of the prætor, to receive or entertain a charge against one, Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; 2, 2, 42, § 102; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2; Val. Max. 3, 7, 9;

    for which: recipere reum,

    Tac. A. 2, 74 fin.; 4, 21:

    aliquem inter reos,

    id. ib. 3, 70; 13, 10. —Hence,
    A.
    rĕceptus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 1.), received, usual, current, customary (post-class. and very rare):

    auctoritas receptior,

    Tert. adv. Marc. 4, 5: scriptores receptissimi, Sol. praef.—
    B.
    rĕceptum, i, n. subst. (acc. to II. B. 2. b.), an engagement, obligation, guaranty:

    satis est factum Siculis, satis promisso nostro ac recepto,

    Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139; cf.:

    promissum et receptum intervertit,

    id. Phil. 2, 32, 79.

    Lewis & Short latin dictionary > recipio

  • 22 Senatusconsultum

    consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].
    I.
    To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult.
    A. 1.
    In gen.
    (α).
    Absol.: quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate, i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14:

    consulto opus est,

    there is need of deliberation, Sall. C. 1, 6:

    dum tempus consulendi est,

    Ter. Hec. 5, 1, 19:

    satis facere consulentibus,

    Cic. Or. 42, 143:

    ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset,

    Liv. 8, 13, 18:

    ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent,

    id. 21, 16, 2:

    praesidium consulenti curiae,

    Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—
    (β).
    With in and acc.:

    consulere in longitudinem,

    to take thought for the future, Ter. Heaut. 5, 2, 10:

    in commune,

    for the common good, id. And. 3, 3, 16; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14;

    and in the same sense: in medium,

    Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46:

    in unum,

    Tac. H. 1, 68; 4, 70:

    in publicum (opp. suscipere proprias simultates),

    Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—
    (γ).
    With de and abl.:

    bello confecto de Rhodiis consultum est,

    Sall. C. 51, 5; so,

    de communibus negotiis,

    id. J. 105, 1:

    de salute suorum,

    Cic. Sull. 22, 63:

    omnibus de rebus,

    Tac. A. 4, 40.—
    (δ).
    With ut or ne:

    consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit,

    Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153:

    tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe,

    Verg. A. 9, 322.— Impers.:

    ut urbi... satis esset praesidii, consultum atque provisum est,

    Cic. Cat. 2, 12, 26:

    ne deficerent, consulendum esse,

    Cels. 3, 4, 31.—
    2.
    Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for:

    tuae rei bene consulere cupio,

    Plaut. Trin. 3, 2, 9:

    quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas,

    Ter. Heaut. 4, 3, 37:

    qui parti civium consulunt, partem neglegunt,

    Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique [p. 442] servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so,

    famae, pudicitiae tuae,

    id. Phil. 2, 2, 3:

    dignitati meae,

    id. Fam. 11, 29, 1:

    suae vitae,

    Caes. B. G. 7, 12:

    receptui sibi,

    id. B. C. 3, 69:

    reipublicae juxta ac sibi,

    Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1:

    timori magis quam religioni,

    Caes. B. C. 1, 67; cf.:

    magis irae quam famae,

    Sall. C. 51, 7:

    qui mi consultum optime velit esse,

    Ter. Phorm. 1, 3, 1: mi ires consultum male? to counsel evil or badly, Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so,

    male patriae,

    Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si:

    melius consulet (sibi), si, etc.,

    Cels. 1, 3, 55.—
    B.
    Act.
    1.
    Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).
    a.
    In gen.:

    cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres,

    Cic. Fam. 11, 29, 1:

    te, qui philosophum audis,

    id. ib. 9, 26, 1:

    Apellem tragoedum, uter, etc.,

    Suet. Calig. 33 al. —Of inanim. objects:

    speculum suum,

    Ov. A. A. 3, 136; cf.:

    spectatas undas, quid se deceat,

    id. M. 4, 312:

    nares, an olerent aera Corinthōn,

    Mart. 9, 60, 11:

    diem de gemmis, etc.,

    Ov. A. A. 1, 251 sq.:

    animum nostrum,

    Quint. 4, 2, 52:

    aures meas,

    id. 9, 4, 93:

    suas vires,

    id. 10, 2, 18 al. —With two accs.:

    ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant,

    Plaut. Men. 4, 3, 26:

    nec te id consulo,

    Cic. Att. 7, 20, 2:

    consulere prudentiorem coepi aetates tabularum,

    Petr. 88.—Freq.,
    b.
    Esp. as t. t.
    (α).
    In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens, etc.:

    Apollinem de re,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent,

    Liv. 1, 20, 7:

    deos hominum fibris,

    Tac. A. 14, 30 fin.:

    Phoebi oracula,

    Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5:

    Tiresiam conjectorem,

    Plaut. Am. 5, 1, 76:

    haruspicem,

    Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato, R. R. 5, 4:

    vates nunc extis, nunc per aves,

    Liv. 2, 42, 10:

    Cumaeam anum,

    Ov. F. 4, 158:

    avem primum visam augur,

    id. ib. 1, 180:

    spirantia exta,

    Verg. A. 4, 64; so,

    trepidantia exta,

    Ov. M. 15, 576:

    sacras sortes,

    id. ib. 11, 412:

    Etrusci haruspices male consulentes,

    Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers.:

    si publice consuletur... sin privatim,

    Tac. G. 10. —With dependent question:

    senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset,

    Liv. 39, 5, 9:

    consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet,

    Tac. A. 1, 10.—
    (β).
    In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult, etc.:

    quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent,

    Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120:

    consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem,

    id. Fam. 7, 11, 2:

    si jus consuleres, peritissimus,

    Liv. 39, 40, 6:

    munus hoc eorum qui consuluntur,

    i. e. who are skilled in the law, Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.—

    With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia,

    Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—
    (γ).
    In publicists' lang., to take counsel with the competent authorities, to consult:

    Quirites, utrum, etc.,

    Liv. 31, 7, 2; so,

    senatum,

    Sall. J. 28, 2:

    senatum de foedere,

    id. ib. 39, 2;

    62, 10: populum de ejus morte,

    Cic. Mil. 7, 16:

    plebem in omnia (tribuni),

    Liv. 6, 39, 2 al. —
    2.
    Aliquid.
    a.
    To take counsel or deliberate upon something, to consider:

    est consulere quiddam quod tecum volo,

    Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63:

    rem delatam consulere ordine non licuit,

    Liv. 2, 28, 2; so,

    consulere et explorare rem,

    Cic. Att. 2, 16, 4:

    consulis rem nulli obscuram,

    Verg. A. 11, 344 al.:

    bis repulsi Galli quid agant consulunt,

    Caes. B. G. 7, 83.—
    b.
    To advise something, to give advice:

    tun' consulis quicquam?

    Ter. Ad. 1, 2, 47; id. Phorm. 1, 3, 22.— Absol.:

    ab re consulit blandiloquentulus,

    advises to his hurt, Plaut. Trin. 2, 1, 17.
    II.
    Sometimes meton. (causa pro effectu).
    A.
    To take a resolution, resolve, conclude, determine.
    1.
    Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem:

    de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt,

    Liv. 28, 29, 8; so,

    de perfugis gravius quam de fugitivis,

    id. 30, 43, 13:

    in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur,

    id. 3, 36, 7; so,

    crudeliter in deditos victosque,

    id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —
    2.
    Act.:

    quid in concilio consuluistis?

    Plaut. Bacch. 1, 1, 6:

    animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam,

    id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1:

    pessime istuc in te atque in illum consulis,

    Ter. Heaut. 3, 1, 28:

    quae reges irā inpulsi male consuluerint,

    Sall. C. 51, 4:

    nisi quod de uxore potuit honestius consuli,

    id. J. 95, 3.— Pass. impers.:

    aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est,

    Cic. Att. 7, 13, 3.—
    B.
    With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased, or satisfied with:

    sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices,

    Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    boni consulendum,

    Varr. L. L. 7, § 40 Müll.:

    tu haec quaeso consule missa boni,

    Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so,

    nostrum laborem,

    Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3:

    hoc munus,

    Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17:

    quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium,

    Plin. 33, prooem. 2, § 4;

    8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere,

    App. M. 8, p. 205, 28.— Hence,
    1.
    consultus, a, um, P. a.
    A.
    Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered:

    bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc.,

    Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.:

    ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt,

    Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither, etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6:

    operā consultā,

    with mature reflection, Gell. 7 (6), 17, 3;

    in the same sense, consulto consilio,

    Paul. Sent. 1, 9, 6:

    consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere,

    it is better. more advantageous, Dig. 2, 15, 15.—
    B.
    (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised, esp. in law; skilled or learned in the law:

    non ille magis juris consultus quam justitiae fuit,

    Cic. Phil. 9, 5, 10:

    juris atque eloquentiae,

    Liv. 10, 22, 7:

    consultissimus vir omnis divini atque humani juris,

    id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10:

    insanientis sapientiae,

    Hor. C. 1, 34, 3:

    universae disciplinae,

    Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus, i, m., a lawyer:

    tu consultus modo rusticus,

    Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus, i, m., v. h. v.— Absol.:

    ut natura non disciplinā consultus esse videatur,

    Cic. Caecin. 27, 78:

    consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse,

    id. Brut. 40, 148:

    consultiores sibimet videntur Deo,

    Tert. adv. Marc. 2, 2.—
    2.
    Subst.: consultum, i, n.
    A.
    (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity:

    Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc.,

    Tac. H. 2, 4.—
    B.
    (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsul-tum, a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15;

    1, 2, 5),

    Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149:

    senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus... aequum visum est senatum vice populi consuli,

    Just. Inst. 1, 2, 5;

    for which, consulta Patrum,

    Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council:

    ne senatus consultum Siculi homines facere possent,

    Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections:

    facta et consulta fortium et sapientium,

    Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.:

    facta consultaque Alexandri,

    Sall. H. 3, 7 Dietsch:

    consulta et decreta,

    id. J. 11, 5:

    consulta sese omnia cum illo integra habere,

    all objects of consultation, plans, id. ib. 108, 2; cf.:

    ab occultis cavendum hominibus consultisque,

    plans, Liv. 25, 16, 4; and:

    approbare collegam consulta,

    id. 10, 39, 10:

    dum consulta petis,

    responses, oracles, divinations, Verg. A. 6, 151:

    tua magna,

    decisions, id. ib. 11, 410; so,

    mollia,

    Tac. A. 1, 40:

    mala,

    id. ib. 6, 6:

    ex consulto factum,

    purposely, voluntarily, Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose.
    (α).
    Form consultō (class. in prose and poetry):

    utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria,

    Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —
    (β).
    Form consultē (mostly ante- and post-class.):

    qui consulte, docte atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    caute atque consulte gesta,

    Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp., Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup., Capitol. Pert. 7.

    Lewis & Short latin dictionary > Senatusconsultum

  • 23 tollo

    tollo, sustŭli, sublātum, 3, v. a. ( perf. tollit, Pers. 4, 2:

    tollisse,

    Dig. 46, 4, 13) [root Sanscr. tul-, tulajāmi, lift up, weigh; Gr. tal-, tel, in tlênai, talanton; cf.: tuli, tlātus (latus), tolerare], to lift or take up, to raise, always with the predom. idea of motion upwards or of removal from a former situation.
    I.
    To lift up, raise up, elevate, exalt, etc. (syn.: effero, elevo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.: unus erit quem tu tolles in caerula caeli templa, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 6 Müll. (Ann. v. 66 Vahl.): pileum ad caelum tollit, Plaut. Fragm. ap. Non. 220, 15:

    fulgor ibi ad caelum se tollit,

    Lucr. 2, 325;

    for which also: aliquem tollere in caelum,

    Cic. Phil. 11, 10, 24:

    quem (Herculem) in caelum ista ipsa sustulit fortitudo,

    id. Tusc. 4, 22, 50; id. Rep. 1, 16, 25:

    tollam ego ted in collum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 42:

    Phaëthon optavit, ut in currum patris tolleretur: sublatus est,

    Cic. Off. 3, 25, 94; cf. id. N. D. 3, 31, 76:

    aliquem in equum,

    id. Deiot. 10, 28:

    quos in crucem sustulit,

    id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

    aliquem in crucem,

    id. ib. 2, 1, 5, §

    13: aquila in sublime sustulit testudinem,

    Phaedr. 2, 6, 4:

    in arduos Tollor Sabinos,

    Hor. C. 3, 4, 22 et saep.:

    ut me hic jacentem aliquis tollat,

    Plaut. Ps. 5, 1, 2; so,

    jacentes,

    id. Most. 1, 4, 17: mulum suum tollebat Fufius, lifted up, raised up, Varr. ap. Plin. 7, 20, 19, § 83:

    nequeo caput tollere,

    Plaut. Truc. 2, 6, 45:

    sustulimus manus et ego et Balbus,

    Cic. Fam. 7, 5, 2:

    manus,

    id. Verr. 2, 4, 3, § 5:

    gradum,

    Plaut. Bacch. 3, 6, 6: scorpius caudā sublatā, Lucil. ap. Non. 385, 31:

    lubrica convolvit sublato pectore terga (coluber),

    Verg. A. 2, 474:

    terrā,

    Ov. M. 15, 192:

    de terrā,

    Cic. Caecin. 21, 60:

    se tollere a terrā,

    id. Tusc. 5, 13, 37:

    ignis e speculā sublatus,

    id. Verr. 2, 5, 35, § 93.—
    2.
    In partic.
    a.
    Tollere liberos, to take up, i. e. to accept, acknowledge; and so, to raise up, bring up, educate as one's own (from the custom of laying new-born children on the ground at the father's feet; cf.

    suscipio): quod erit natum, tollito,

    Plaut. Am. 1, 3, 3:

    puerum,

    id. Men. prol. 33; Enn. ap. Cic. Div. 1, 21, 42 (Trag. v. 67 Vahl.):

    natum filium,

    Quint. 4, 2, 42:

    nothum,

    id. 3, 6, 97:

    puellam,

    Ter. Heaut. 4, 1, 15; cf. id. And. 1, 3, 14.—Also of the mother:

    si quod peperissem, id educarem ac tollerem,

    Plaut. Truc. 2, 4, 45.—
    (β).
    Transf., in gen., to get, beget a child:

    qui ex Fadiā sustulerit liberos,

    Cic. Phil. 13, 10, 23:

    decessit morbo aquae intercutis, sublato filio Nerone ex Agrippinā,

    Suet. Ner. 5 fin.
    b.
    Nautical t. t.: tollere ancoras, to lift the anchor, weigh anchor; esp. in part. pass.:

    sublatis ancoris,

    Caes. B. G. 4, 23; id. B. C. 1, 31; Liv. 22, 19, 6. —
    (β).
    Transf. out of the nautical sphere, to break up, proceed:

    si vultis ancoras tollere,

    Varr. R. R. 3, 17, 1.—
    c.
    To build, raise, erect:

    tollam altius tectum,

    Cic. Har. Resp. 15, 33:

    si juxta habeas aedificia, eaque jure tuo altius tollas,

    Dig. 39, 2, 26.—
    d.
    To take on board, carry, of vessels or vehicles:

    navem, metretas quae trecentas tolleret, parasse,

    Plaut. Merc. 1, 1, 75:

    naves, quae equites sustulerant,

    Caes. B. G. 4, 28:

    altera navis ducentos ex legione tironum sustulerat,

    id. B. C. 3, 28;

    Auct. B. Afr. 54: tollite me, Teucri,

    Verg. A. 3, 601:

    ut se sublatum in lembum ad Cotym deveheret,

    Liv. 45, 6, 2:

    Maecenas me tollere raedā vellet,

    Hor. S. 2, 6, 42:

    Talem te Bacchus... sustulit in currus,

    Ov. A. A. 3, 157. —
    B.
    Trop.
    1.
    To raise, lift, lift up, elevate, set up, etc.: tollitur in caelum clamor exortus utrimque, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 422 Vahl.):

    clamorem in caelum,

    Verg. A. 11, 745:

    clamores ad sidera,

    id. ib. 2, 222; cf.:

    clamor magnus se tollit ad auras,

    rises, id. ib. 11, 455:

    clamor a vigilibus tollitur,

    Cic. Verr. 2, 4, 43, § 94:

    clamorem,

    Flor. 3, 8, 6:

    cachinnum,

    Cic. Fat. 5, 10:

    risum,

    Hor. A. P. 381: litterulae meae tui desiderio oblanguerunt: hac tamen epistulā oculos paulum sustulerunt, have opened [p. 1877] their eyes again, have reanimated them, Cic. Fam. 16, 10, 2.—Esp. with animos: ne in secunda tollere animos et in mala demittere, to elevate, Lucil. ap. Non. 286, 6:

    animos,

    Plaut. Truc. 2, 8, 10; Ter. Hec. 3, 5, 57:

    animos alicui,

    to raise, excite, animate, Liv. 3, 67, 6:

    nec dubium est quin omnis Hispania sublatura animos fuerit,

    id. 35, 1, 3;

    opp. abicere animos,

    Sen. Ben. 3, 28, 7:

    aliquid dicendo augere et tollere altius (opp. extenuare et abicere),

    Cic. de Or. 3, 26, 104:

    ad caelum te tollimus verissimis ac justissimis laudibus,

    id. Fam. 15, 9, 1:

    monumentum illud, quod tu tollere laudibus solebas,

    id. Att. 4, 16, 8 (14):

    nostras laudes in astra,

    id. ib. 2, 25, 1:

    Daphnim tuum ad astra,

    Verg. E. 5, 51:

    tergeminis tollere honoribus,

    Hor. C. 1, 1, 8:

    vos Tempe tollite laudibus,

    id. ib. 1, 21, 9 (cf. also Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; v. infra, II. A. 2.):

    supra modum se tollens oratio,

    Quint. 4, 2, 61; cf.:

    se eadem geometria tollit ad rationem usque mundi,

    id. 1, 10, 46; 1, 2, 26:

    amicum Tollere (i. q. consolari),

    to cheer up, console, Hor. S. 2, 8, 61.—
    2.
    To take on one, assume, bear, endure:

    providere non solum quid oneris in praesentia tollant,

    Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:

    at Apollodorus poenas sustulit,

    id. N. D. 3, 33, 82. —
    II.
    To take up a thing from its place, to take away, remove, to bear or carry away, make way with, take away with one (syn.: aufero, adimo).
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    frumentum de areā,

    Cic. Verr. 2, 3, 14, § 36:

    solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vitā tollunt,

    id. Lael. 13, 47:

    ut aliquis nos deus ex hac hominum frequentiā tolleret,

    id. ib. 23, 87:

    simulacra ex delubris,

    id. Div. in Caecil. 1, 3; so,

    pecunias e fano,

    Caes. B. C. 3, 105:

    sphaeram ex urbe (Syracusis),

    Cic. Rep. 1, 14, 21:

    praedam,

    Caes. B. G. 7, 14:

    posita,

    id. ib. 6, 17:

    patinam,

    Hor. S. 1, 3, 80; cf.:

    his sublatis,

    id. ib. 2, 8, 10:

    mensam tolli jubet,

    Cic. Pis. 27, 67:

    me per hostes Denso paventem sustulit aëre,

    Hor. C. 2, 7, 14:

    jubet sublata reponi Pocula,

    Verg. A. 8, 175:

    cuncta,

    id. ib. 8, 439:

    tecum me tolle per undas,

    id. ib. 6, 370:

    me quoque tolle simul,

    Ov. M. 11, 441:

    tollite me, Libyes, comitem poenaeque necisque,

    Sil. 6, 500.—
    2.
    In partic.
    a.
    Pregn., to take off, carry off, make away with, to kill, destroy, ruin, etc.:

    aliquem de medio,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    aliquem e medio,

    Liv. 24, 6, 1:

    aliquem ferro, veneno,

    Cic. N. D. 3, 33, 81:

    Titanas fulmine (Juppiter),

    Hor. C. 3, 4, 44: quem febris una potuit tollere, Lucil. ap. Non. 406, 25:

    me truncus illapsus cerebro Sustulerat, nisi, etc.,

    Hor. C. 2, 17, 28:

    tollet anum vitiato melle cicuta,

    id. S. 2, 1, 56:

    sorbitio tollit quem dira cicutae,

    Pers. 4, 2:

    majores nostri Carthaginem et Numantiam funditus sustulerunt,

    laid waste, Cic. Off. 1, 11, 35:

    ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis,

    Hor. C. 2, 4, 11.—In a play with I. B. supra: te dixisse, laudandum adulescentem (Caesarem), ornandum, tollendum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 20, 1; cf.:

    se non esse commissurum, ut tolli posset,

    id. ib. 11, 20, 1.—
    b.
    Milit. t. t.: tollere signa, to break up for marching, to decamp, Caes. B. C. 2, 20; Auct. B. Alex. 57, 1.—
    B.
    Trop., to do away with, remove; to abolish, annul, abrogate, cancel (very freq., esp. in Cic.;

    syn.: oblittero, aboleo): rei memoriam tollere ac delere,

    Cic. Quint. 21, 70; cf.

    metum,

    id. Rosc. Am. 2, 6:

    sublatā benevolentiā amicitiae nomen tollitur,

    id. Lael. 5, 19; cf.:

    maximum ornamentum amicitiae tollit, qui ex eā tollit verecundiam,

    id. ib. 22, 82:

    dubitationem,

    id. Rep. 1, 7, 12:

    errorem,

    id. ib. 1, 24, 38:

    librariorum menda,

    id. Att. 13, 23, 2:

    ut id nomen ex omnibus libris tollatur,

    id. ib. 13, 44, 3:

    legem,

    id. Leg. 2, 12, 31:

    veteres leges novis legibus,

    id. de Or. 1, 58, 247:

    dictaturam funditus ex re publicā,

    id. Phil. 1, 1, 3:

    sublato Areopago,

    id. Rep. 1, 27, 43:

    deos,

    to deny the existence of, id. N. D. 1, 30, 85; id. Ac. 2, 11, 33:

    diem,

    to consume in speechmaking, id. Leg. 3, 18, 40; id. Dom. 17, 45:

    morbus facile tollitur,

    is removed, Cels. 2, 14; 4, 18; so,

    dolores et tumores,

    Plin. 26, 12, 75, § 122:

    foeditates cicatricum maculasque,

    id. 33, 6, 35, § 110:

    muliebrem luctum,

    Hor. Epod. 16, 39:

    querelas,

    id. Ep. 1, 12, 3.—Hence,

    sublātus

    , a, um, P. a. (acc. to I. B.), elated, proud, haughty (rare):

    quo proelio sublati Helvetii,

    Caes. B. G. 1, 15:

    hac victoriā,

    id. ib. 5, 38: quibus omnibus rebus, id. B. C. 2, 37:

    rebus secundis,

    Verg. A. 10, 502:

    gloriā,

    Tac. A. 13, 11 et saep.:

    fidens magis et sublatior ardet,

    Ov. Hal. 54. — Adv.:

    sublātē

    , highly, loftily. *
    1.
    Lit.:

    Nilus diebus centum sublatius fluens, minuitur postea,

    higher, Amm. 22, 15, 12. —
    2.
    Trop.:

    sublate ampleque dicere (opp. attenuate presseque),

    loftily, with elevation, Cic. Brut. 55, 201:

    sublatius dicere,

    more proudly, id. Dom. 36, 95:

    sublatius insolescentes,

    Amm. 15, 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > tollo

  • 24 cōnsulō

        cōnsulō luī, ltum, ere    [com-+2 SAL-], to meet and consider, reflect, deliberate, take counsel, consult, take care, have regard, look out, be mindful: tempus consulendi, T.: ad consulendum potestas, L.: ut animi trepidarent magis quam consulerent, L.: praesidium consulenti curiae, H.: inpensius, V.: in longitudinem, to take thought for the future, T.: in commune, for the common good, T.: in medium, V.: de salute suorum: ut illorum solitudo munita sit: custodi et consule longe (with ne), V.: ut urbi satis esset praesidii, consultum est: famae tuae: receptui suo, Cs.: rei p., S.: timori magis quam religioni, Cs.: mi consultum optime esse, T.: rerum summae, O.: male patriae, N. — To take a resolution, resolve, conclude, determine: de uxore, S.: de nullis quam vobis infestius, L.: gravius in eum, S.: in humiliores libidinose, L.: in deditos durius, Ta.—To consult, inquire of, ask for advice, counsel with, apply to, question: spectatas undas, quid se deceat, O.: pro te hos: si publice consuletur, Ta.: collegium consuli iussit, num, etc., L.: consulta, qualem Optet habere virum, asked, O.: te id, ask your opinion of it. — Supin. acc.: ut esset, quo consultum plebes veniret, L.— To consult (a god, an oracle, etc.): Apollinem de re: deum auguriis, L.: Phoebi oracula, O.: de se ter sortibus consultum, utrum, etc., Cs.: spirantia exta, V.: numen nunc extis nunc per aves, L.: consultus vates, V.— To take counsel (of a lawyer), ask advice: de iure civili consuli: qui consuluntur, i. e. skilled in the law: licet consulere? (a formula of asking advice): consulere licebit? Consule, H.— To refer to (an authority, a legislative body, etc.), consult: senatum, S.: senatum de foedere, Cs.: populum de eius morte: plebem in omnia (tribuni), L. — To deliberate upon, consider: rem ordine, L.: consulere et explorare rem: quid agant, Cs. — To advise, counsel, recommend: tun consulis quicquam? T. — To resolve upon, determine, decide: potestas consulendi quid velis, T.: pessime istuc in te, T.: suae vitae durius, i. e. commit suicide, Cs.: quae reges male consuluerint, S. —In the phrase, boni consulere, to regard favorably, take in good part: tu haec consule missa boni, O.
    * * *
    consulere, consului, consultus V
    ask information/advice of; consult, take counsel; deliberate/consider; advise; decide upon, adopt; look after/out for (DAT), pay attention to; refer to

    Latin-English dictionary > cōnsulō

  • 25 excipiō

        excipiō cēpī, ceptus, ere    [ex + capio].    I. To take out, withdraw: alqm e mari: clipeum sorti, V. —Fig., to rescue, release, exempt: servitute exceptus, L.: nihil libidini exceptum, Ta. — To except, make an exception, stipulate, reserve: hosce homines: mentem, cum venderet (servom), H.: de antiquis neminem: cum nominatim lex exciperet, ut liceret, etc.: lex cognatos excipit, ne eis ea potestas mandetur: foedere esse exceptum, quo minus praemia tribuerentur: omnium, exceptis vobis duobus, eloquentissimi: Excepto, quod non simul esses, cetera laetus, H. —    II. To take up, catch, receive, capture, take: sanguinem paterā: se in pedes, i. e. spring to the ground, L.: filiorum postremum spiritum ore: tela missa, i. e. ward off (with shields), Cs.: (terra) virum exceperit: ambo benigno voltu, L.: reduces, welcome, V.: aliquem epulis, Ta.: equitem conlatis signis, meet, V.: succiso poplite Gygen, wound, V.: speculator exceptus a iuvenibus mulcatur, L.: servos in pabulatione, Cs.: incautum, V.: aprum latitantem, H.: aves, Cu.: exceptus tergo (equi), seated, V.: Sucronem in latus, takes, i. e. stabs, V.—Of places: Priaticus campus eos excepit, they reached, L. — To come next to, follow, succeed: linguam excipit stomachus: alios alii deinceps, Cs.: porticus excipiebat Arcton, looked out towards, H.—Fig., to take up, catch, intercept, obtain, be exposed to, receive, incur, meet: genus divinationis, quod animus excipit ex divinitate: impetūs gladiorum, Cs.: vim frigorum: fatum, Ta.: praecepta ad excipiendas hominum voluntates, for taking captive: invidiam, N.— To receive, welcome: excipi clamore: alqm festis vocibus, Ta.: plausu pavidos, V.—Of events, to befall, overtake, meet: qui quosque eventūs exciperent, Cs.: quis te casus Excipit, V.: excipit eum lentius spe bellum, L.— To catch up, take up eagerly, listen to, overhear: maledicto nihil citius excipitur: sermonem eorum ex servis, L.: rumores: hunc (clamorem), Cs.: alqd comiter, Ta.: adsensu populi excepta vox, L.— To follow, succeed: tristem hiemem pestilens aestas excepit, L.: Herculis vitam immortalitas excepisse dicitur: hunc (locutum) Labienus excepit, Cs.: Iuppiter excepit, replied, O.— To succeed to, renew, take up: memoriam illius viri excipient anni consequentes: ut integri pugnam excipient, L.: gentem, V.
    * * *
    excipere, excepi, exceptus V
    take out; remove; follow; receive; ward off, relieve

    Latin-English dictionary > excipiō

  • 26 abduco

    ab-dūco, xi, ctum, 3, v. a. (ABDOVCIT =abduit, in the epitaph of Scipio, Inscr. Orell. 550; perf. abduxti, Plaut. Curc. 5, 2, 16; imper. abduce, id. Bacch. 4, 9, 108; id. Curc. 5, 3, 15; Ter. Ad. 3, 4, 36; id. Phorm. 2, 3, 63;

    but also abduc,

    id. Eun. 2, 3, 86), to lead one away, to take or bring with one, to carry off, take or bring away, remove, etc.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., of personal objects; constr. aliquem, ab, ex, de; in, ad: SVBIGIT. OMNE. LOVCANAM. OPSIDESQVE. ABDOVCIT (=subigit omnem Lucanam obsidesque abducit), epitaph of Scipio, 1. 1.: hominem P. Quinctii deprehendis in publico;

    conaris abducere,

    Cic. Quint. 19, 61:

    cohortes secum,

    Caes. B. C. 1, 15 med. al.:

    abduce me hinc ab hac, quantum potest,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 108:

    abductus a mari atque ab lis copiis, quas, etc.... frumento ac commeatu abstractus,

    Caes. B. C. 3, 78:

    tamquam eum, qui sit rhetori tradendus, abducendum protinus a grammaticis putem,

    Quint. 2, 1, 12:

    ut Hispanos omnes procul ab nomine Scipionis ex Hispania abduceret,

    Liv. 27, 20, 7: tu dux, tu comes es; tu nos abducis ab Histro. Ov. Tr. 4, 10, 119:

    ut collegam vi de foro abducerent,

    Liv. 2, 56, 15:

    sine certamine inde abductae legiones,

    id. 2, 22, 2:

    credo (illum) abductum in ganeum aliquo,

    Ter. Ad. 3, 3, 5:

    abduxi exercitum ad infestissimam Ciliciae partem,

    Cic. Fam. 2, 10, 3:

    ipsos in lautumias abduci imperabat,

    id. Verr. 2, 5, 56 fin.; so,

    liberos eorum in servitutem,

    Caes. B. G. 1, 11, 3:

    servum extra convivium,

    Sen. Contr. 4, 25. — Poet. with acc. only: tollite me, Teucri;

    quascumque abducite terras (= in terras),

    Verg. A. 3, 601. —
    b.
    Of animals:

    donec (avem) in diversum abducat a nidis,

    Plin. 10, 33, 51 fin.
    c.
    . Sometimes also of inanim. objects:

    clavem,

    to take away, Plaut. Cas. 5, 2, 8:

    pluteos ad alia opera,

    Caes. B. C. 2, 9:

    capita retro ab ictu,

    to draw back, Verg. A. 5, 428:

    togam a faucibus ac summo pectore,

    Quint. 11, 3, 145:

    aquam alicui (=deducere, defiectere),

    to divert, draw off, Dig. 39, 2, 26. — Poet.:

    somnos,

    to take away, deprive of, Ov. F. 5, 477.
    B.
    In partic.
    1.
    To take with one to dine:

    tum me convivam solum abducebat sibi,

    Ter. Eun. 3, 1, 17:

    advenientem ilico abduxi ad cenam,

    id. Heaut. 1, 2, 9 al.
    2.
    To take aside (in mal. part.):

    aliquam in cubiculum,

    Plaut. Most. 3, 2, 7; so Cic. Verr. 2, 5, 13, § 33; Suet. Aug. 69; Just. 21, 2 fin. al.
    3.
    To carry away forcibly, to raxish, rob:

    ad quem iste deduxerat Tertiam, Isidori mimi flliam, vi abductam ab Rhodio tibicine,

    Cic. Verr. 2, 3, 34; cf. id. ib. 2, 5, 31, § 81; Verg. A. 7, 362: aliquam alicui (marito, etc.), Suet. Oth. 3; Dig. 47, 10, 1 al.:

    aliquam gremils,

    Verg. A. 10, 79. —So also of stolen cattle, to drive away:

    cujus (Geryonis) armenta liercules abduxerit,

    Plin. 4, 22, 36 fin.; so,

    abducta armenta,

    Ov. H. 16, 359.
    4.
    In jurid. lang.: auferre et abducere, to take and drive away (auferre of inanlmate things, abducere of living beings, as slaves, cattle), Cic. Quint. 27, 84; Dig. 21, 2, 57, § 1.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to lead away, separate, distinguish:

    animum ad se ipsum advocamus, secum esse cogimus, maximeque a corpore abducimus,

    Cic. Tusc. 1, 31; so,

    aciem mentis a consuetudine oculorum,

    id. N. D. 2, 17:

    divinationem caute a conjecturis,

    id. Div. 2, 5, 13.
    B.
    In partic.
    1.
    To seduce, alienate from fidelity or allegiance:

    legiones a Bruto,

    Cic. Phil. 10, 3, 6:

    exercitum ab illo,

    id. ib. 10, 4, 9:

    equitatum a consule,

    id. ib. 11, 12, 27 al.
    2.
    From a study, pursuit, duty, etc., to withdraw, draw off, hinder (syn.:

    avoco, averto): vos a vostris abduxi negotlis,

    Plaut. Rud. 1, 2, 1; cf.:

    a quo studio te abduci negotiis intellego,

    Cic. Fam. 4, 4, 5; and:

    abducuntur homines nonnumquam etiam ab institutis suis magnitudine pecuniae,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12 (followed by ab humanitate deducere); so,

    aliquem a meretricio quaestu,

    id. Phil. 2, 18:

    aliquem a populorum rebus,

    id. Rep. 5, 2:

    ab isto officio incommodo,

    id. Lael. 2, 8 al.
    3.
    To bring down, reduce, degrade (Ciceron.):

    ne ars tanta...a religionis auctoritate abduceretur ad mercedem atque quaestum,

    Cic. Div. 1, 41, 92; so,

    aliquem ad hanc hominum libidinem ac licentiam,

    id. Verr. 2, 3, 90, § 210.

    Lewis & Short latin dictionary > abduco

  • 27 consisto

    con-sisto, stĭti, stĭtum, 3, v. n., to place one's self anywhere, to stand still, stand, halt, stop, make a stop (very freq. and class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    jam hunc non ausim praeterire, quin consistam et conloquar,

    Plaut. Aul. 3, 4, 14:

    otiose nunc jam ilico hic consiste,

    Ter. Ad. 2, 1, 2:

    ubi ad ipsum veni diverticulum, constiti,

    id. Eun. 4, 2, 7; cf. Hor. S. 1, 9, 62:

    uti et viatores consistere cogant,

    Caes. B. G. 4, 5:

    neque is (Demosthenes) consistens in loco, sed inambulans atque ascensu ingrediens arduo,

    Cic. de Or. 1, 61, 261:

    si ludius constitit aut tibicen repente conticuit,

    id. Har. Resp. 11, 23; cf. id. Arch. 8, 19:

    plura scribam ad te cum constitero: nunc eram plane in medio mari,

    id. Att. 5, 12, 3: constitit nusquam primo quam ad Vada venit, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 13, 2:

    in quibus oppidis consistere praetores et conventum agere solebant,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28:

    Romae post praeturam,

    id. ib. 2, 1, 39, §

    101: ire modo ocius, interdum consistere,

    Hor. S. 1, 9, 9:

    in muro consistendi potestas erat nulli,

    Caes. B. G. 2, 6:

    omnes ordines, tota in illā contione Italia constitit,

    Cic. Sest. 50, 107:

    ad mensam consistere et ministrare,

    id. Tusc. 5, 21, 61; so,

    ad aras,

    Ov. M. 10, 274:

    ad ramos,

    id. ib. 10, 510:

    ante domum,

    id. ib. 2, 766:

    ante torum,

    id. ib. 15, 653:

    in aede,

    id. ib. 15, 674:

    in medio,

    id. ib. 10, 601; and with a simple abl.:

    limine,

    id. ib. 4, 486; 9, 397; Stat. Th. 1, 123; Verg. A. 1, 541:

    post eum,

    Quint. 1, 10, 27:

    in pedes,

    Sen. Ep. 121, 9:

    calce aliquem super ipsum debere consistere,

    trample on, Cels. 8, 14, 19.—
    B.
    In partic.
    1.
    To set, become hard or solid:

    frigore constitit Ister,

    has been frozen, Ov. Tr. 5, 10, 1; cf.

    unda,

    id. M. 9, 662: sanguis, Poët. ap. Cic. Tusc. 2, 17, 38:

    alvus,

    Cato, R. R. 126; 156, 4; cf.:

    cum jam perfecte mustum deferbuit et constitit,

    Col. 12, 21, 3:

    album ex ovo, quo facilius consistat,

    Cels. 4, 20, 15.—
    2.
    Cum aliquo, to station or place one's self with some one for conversation, to stand with:

    in hoc jam loco cum altero Constitit,

    Plaut. Cist. 4, 2, 31; id. Curc. 4, 2, 16 sq.:

    cum hoc consistit, hunc amplexatur,

    Cic. Verr. 1, 7, 19.—
    3.
    To take one's place, take position, assume a place or attitude for an action, etc.;

    of a musician: ut constitit,

    Suet. Ner. 21;

    of an actor: in scaenā vero postquam solus constitit,

    Phaedr. 5, 5, 13;

    of an orator: in communibus suggestis,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    Aesopus mediā subito in turbā constitit,

    Phaedr. 4, 5, 29;

    for shooting: post acer Mnestheus adducto constitit arcu,

    Verg. A. 5, 507; cf.

    of athletes, etc.,

    id. ib. 5, 426; Plin. 7, 20, 19, § 83:

    inter duas acies,

    Liv. 7, 10, 9:

    cum aliquo,

    Petr. 19, 5.—Hence,
    4.
    Milit. t. t., to halt, make a halt, take a position, to make a stand (opp. to a march, flight, or disorder):

    locus, ubi constitissent,

    Caes. B. G. 1, 13:

    qui in superiore acie constiterant,

    id. ib. 1, 24; cf.:

    in sinistrā parte acies,

    id. ib. 2, 23:

    in fluctibus,

    id. ib. 4, 24:

    sub muro,

    id. ib. 7, 48:

    juxta,

    id. ib. 2, 26 al.:

    pro opere,

    Sall. J. 92, 8:

    equites Ariovisti pari intervallo constiterunt,

    Caes. B. G. 1, 43:

    constitit utrumque agmen,

    Liv. 21, 46, 4:

    sic regii constiterant,

    id. 42, 58, 10 et saep.:

    ut reliquae (legiones) consistere non auderent,

    Caes. B. G. 2, 17:

    in locis superioribus consistere,

    id. ib. 3, 6:

    a fugā,

    Liv. 10, 36, 11:

    naves eorum nostris adversae constiterunt,

    Caes. B. G. 3, 14.—
    5.
    Jurid. t. t., to appear as accuser before a court of justice:

    cum debitoribus,

    Dig. 5, 3, 49:

    cum matre,

    Sen. Ira, 2, 7, 3:

    adversus dominos,

    Dig. 5, 1, 53.—
    6.
    Poet.:

    fert animus propius consistere,

    i. e. take a nearer view, Ov. A. A. 3, 467.—
    7.
    To have a stand as a dealer, occupy a place of business:

    ede ubi consistas,

    Juv. 3, 296:

    in tabernā,

    Varr. L. L. 5, § 5 Müll.:

    IN SCHOLA,

    Inscr. Orell. 4085; cf.:

    locum consistendi Romanis in Galliā non fore,

    Caes. B. G. 7, 37; 7, 42.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to rest, remain, stand, Lucr. 2, 332; cf. id. 2, 322:

    patiamini eo transire illius turpitudinis infamiam, ubi cetera maleficia consistunt,

    Cic. Clu. 30, 83; cf.:

    ut unde orta culpa esset, ibi poena consisteret,

    Liv. 28, 26, 3:

    ante oculos rectum pietasque pudorque constiterant,

    Ov. M. 7, 73. —
    B.
    In partic.
    1.
    To pause, to dwell upon, delay, stop:

    in uno nomine,

    Cic. Verr. 2, 1, 38, § 95:

    ipsa mihi veritas manum inicit et paulisper consistere et commorari cogit,

    id. Rosc. Com. 16, 48; cf. id. de Or. 3, 31, 124:

    in singulis,

    id. Part. Or. 35, 120.— Impers. pass.:

    ista quae spectantur, ad quae consistitur,

    Sen. Vit. Beat. 2, 4.—
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To be or remain firm, unshaken, immovable, steadfast, to be at rest, to stand one's ground, to continue, endure, subsist, be, exist:

    mente consistere,

    Cic. Phil. 2, 28, 68; so,

    neque mente nec linguā neque ore,

    id. Q. Fr. 2, 3, 2:

    praeclare in forensibus causis,

    id. Or. 9, 30:

    in dicendo,

    id. Clu. 39, 108:

    verbo quidem superabis me ipso judice, re autem ne consistes quidem ullo judice,

    id. Caecin. 21, 59; cf.

    of the cause itself: quia magistratus aliquis reperiebatur, apud quem Alfeni causa consisteret,

    id. Quint. 22, 71; cf.

    also: modo ut tibi constiterit fructus otii tui,

    id. Fam. 7, 1, 1:

    in quo (viro) non modo culpa nulla, sed ne suspitio quidem potuit consistere,

    id. Rosc. Am. 52, 152; cf. id. Clu. 29, 78:

    confiteor... me consistere in meo praesidio sic, ut non fugiendi hostis sed capiendi loci causā cessisse videar,

    id. de Or. 2, 72, 294:

    vitam consistere tutam,

    to remain, continue safe, Lucr. 6, 11 Lachm. N. cr.:

    constitit in nullā qui fuit ante color,

    Ov. A. A. 1, 120:

    sunt certi denique fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum,

    Hor. S. 1, 1, 107; Plin. 14, 6, 8, § 68:

    quales cum vertice celso Aëriae quercus constiterunt,

    Verg. A. 3, 679:

    nullo in loco, nullā in personā... consistunt (ista quae vires atque opes humanae vocantur),

    Val. Max. 6, 9, ext. 7: spes est hunc miserum aliquando tandem posse consistere, to take a firm stand (the figure derived from fleeing soldiers), Cic. Quint. 30, 94:

    si prohibent consistere vires,

    Ov. M. 7, 573.—
    * 3.
    Cum aliquo, to agree with: videsne igitur Zenonem tuum cum Aristone verbis consistere, re dissidere, cum Aristotele et illis re consentire, verbis discrepare, Cic. Fin. 4, 26, 72.—
    4.
    In gen., to be, exist:

    vix binos oratores laudabiles constitisse,

    Cic. Brut. 97, 333:

    sine agricultoribus nec consistere mortales nec ali posse manifestum est,

    Col. 1, praef. § 6; Varr. R. R. 3, 8 fin.:

    quadringentis centum Venerios non posse casu consistere,

    to occur, lake place, be thrown, Cic. Div. 2, 21, 48: summa studia officii inter nos certatim constiterunt, Lentul. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3: sed non in te quoque constitit idem Exitus, take or have place, Ov. M. 12, 297.—
    (β).
    With in, ex, or the simple abl. (in Quint. also with circa and inter; v. infra), to consist in or of, to depend upon:

    major pars victūs eorum in lacte, caseo, carne consistit,

    Caes. B. G. 6, 22:

    omnis per se natura duabus Constitit in rebus,

    Lucr. 1, 420:

    e quibus haec rerum summa consistat,

    id. 1, 236; so with ex, id. 1, 839; 1, 873 al.; with abl.:

    deveniunt in talis disposturas, Qualibus haec rerum consistit summa,

    id. 1, 1028; 5, 61; 5, 66:

    vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit,

    Caes. B. G. 6, 21:

    in eo salus et vita optimi cujusque consistit,

    Cic. Phil. 3, 8, 19:

    in hoc summa judicii causaque tota consistit,

    id. Quint. 9, 32; cf. id. de Or. 1, 40, 182:

    causam belli in personā tuā,

    id. Phil. 2, 22, 53:

    in quibus vita beata,

    id. Tusc. 5, 14, 40:

    in unā honestate omne bonum,

    id. ib. 5, 14, 42:

    in nomine controversia,

    Quint. 7, 3, 7; 8, 3, 57:

    in actu rhetoricen,

    id. 2, 18, 2; 6, 3, 42:

    spes omnis consistebat Datami in se locique naturā,

    Nep. Dat. 8, 3.—With abl., Quint. 12, 10, 59:

    omnis quaestio circa res personasque consistere videtur,

    id. 3, 5, 7; 6, 3, 19:

    quaestio inter utile atque honestum consistet,

    id. 3, 8, 24. —
    5.
    As opp. to progressive motion, to come to a stand, stand still, stop, rest, take rest, cease:

    sola Ubi quiesco, omnis familiae causa consistit tibi,

    Plaut. As. 3, 1, 9:

    omnis administratio belli consistit,

    Caes. B. C. 2, 12:

    vel concidat omne caelum omnisque terra consistat necesse est,

    Cic. Tusc. 1, 23, 54:

    forensium rerum labor et ambitionis occupatio constitisset,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    usura,

    id. Att. 6, 1, 7: diarroia, id. Fam. 7, 26, 2; cf.:

    videndum, morbus an increscat, an consistat, an minuatur,

    remains unchanged, Cels. 3, 2; and:

    cursus pituitae,

    id. 6, 6:

    cum ad Trebiam terrestre constitisset bellum,

    Liv. 21, 49, 1:

    cum bellum Ligustinum ad Pisas constitisset,

    id. 35, 4, 1; 22, 32, 4:

    infractaque constitit ira,

    Ov. M. 6, 627:

    Gaius ejusque posteri in equestri ordine constitere usque ad Augusti patrem,

    Suet. Aug. 2; cf.:

    maledictum, quod intra verba constitit,

    stopped at, went no farther than, Quint. Decl. 279.
    Consisto as v.
    a. = constituo formerly stood Lucr. 6, 11; Sall. J. 49, 6; but these passages are corrected in recent editions. It is now found only Gell. 5, 10, 9, a doubtful passage, where Hertz reads: cum ad judices coniiciendae [consistendae] causae gratiā venissent.

    Lewis & Short latin dictionary > consisto

  • 28 detraho

    dē-trăho, xi, ctum, 3 ( inf. perf. sync. detraxe, Plaut. Trin. 3, 3, 15), v. a., to draw or take off, draw away, draw or take down; to pull down; to take away, remove, withdraw (class. and very freq.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc. and de or ex with abl.:

    crumenam sibi de collo,

    Plaut. Truc. 3, 1, 7:

    anulum de digito,

    Ter. Heaut. 4, 1, 38:

    aliquem de curru,

    Cic. Cael. 14 fin. et saep.:

    aliquem ex cruce,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so,

    stramenta e mulis,

    Caes. B. G. 7, 45, 2:

    homines ex provinciis,

    Cic. Prov. Cons. 1; cf.:

    inimicum ex Gallia,

    id. ib. 8, 19:

    Hannibalem ex Italia,

    Liv. 29, 20;

    aliquem pedibus e tribunali,

    Suet. Rhet. 6 et saep.—
    (β).
    With acc. and dat.:

    nudo vestimenta detrahere me jubes,

    Plaut. As. 1, 1, 79:

    alicui anulum,

    Ter. Hec. 5, 3, 31:

    vestem alicui,

    id. Eun. 4, 4, 40:

    amiculum alicui,

    Cic. N. D. 3, 34, 83:

    torquem alicui,

    id. Fin. 1, 7, 23:

    loricam alicui,

    Verg. A. 5, 260 et saep.: tegumenta scutis, Caes. B. G. 2, 21, 5:

    frenos equis,

    Liv. 4, 33 et saep.:

    virum equo,

    Liv. 22, 47; cf.:

    aliquem in transvehendo,

    Suet. Aug. 38.
    (γ).
    With acc. alone: vestimenta, Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

    veste detracta,

    Cic. Brut. 75, 262:

    soccos detrahunt (servi),

    Ter. Heaut. 1, 1, 72:

    detractis insignibus imperatoris,

    Caes. B. C. 3, 96, 3:

    vestem,

    Cic. Brut. 75, 262;

    statuas,

    Just. 38, 8, 12.—
    (δ).
    With ad, in, or trans:

    castella trans Euphraten,

    Tac. A. 15, 17 et saep.:

    aliquem in judicium,

    Cic. Mil. 8, 38; cf.:

    aliquem ad accusationem,

    id. Clu. 68, 179:

    aliquem ad aequum certamen,

    Liv. 22, 13:

    tauros ad terram cornibus,

    Suet. Claud. 21; cf.: naves ad terram, Auct. B. Alex. 10 fin.:

    dominationem in carcerem et catenas,

    Flor. 1, 24, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    In medic. lang., to purge, Cels. 2, 10 fin.; Plin. 27, 7, 28, § 48 et saep.—
    2.
    With the accessory idea of depriving or diminishing, to remove, withdraw, take away a thing from any one; to draw off, remove, take away from any thing.
    (α).
    With acc. and de or ex with abl.:

    multa de suis commodis,

    Cic. Lael. 16, 57:

    aliquid de summa,

    Lucr. 3, 513; cf. Cic. Verr. 2, 3, 78, § 181:

    aliquid ex ea summa,

    id. Att. 10, 5; and:

    nihil de vivo,

    id. Fl. 37:

    ex tertia acie singulas cohortes,

    Caes. B. C. 3, 89, 3; cf.:

    detractis cohortibus duabus,

    id. B. G. 3, 2, 3.—
    (β).
    With acc. and dat.:

    cum ei eidem detraxisset Armeniam,

    Cic. Div. 2, 37 fin.:

    scuto militi detracto,

    Caes. B. G. 2, 25:

    coronam capiti,

    Liv. 38, 47; cf. Hor. S. 1, 10, 48:

    auxilia illi,

    Caes. B. G. 6, 5, 5:

    fasces indigno (opp. deferre),

    Hor. Ep. 1, 16, 34 et saep.:

    pellem hostiae,

    to flay, Vulg. Levit. 1, 6.—
    (γ).
    With acc. and ab with abl.:

    aliquid ab homine,

    Cic. Off. 3, 6, 30.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to pull down, to lower (very rarely):

    regum majestatem ab summo fastigio ad medium,

    Liv. 37, 45, 18:

    superbiam,

    Vulg. Isa. 23, 9.—Far more freq.,
    B.
    In partic. (acc. to no. I. B. 2.), to withdraw, take away, take; to lower in estimation, disparage, detract from.
    (α).
    With de or ex:

    detractis de homine sensibus,

    Cic. Fin. 1, 9, 30; cf.:

    quicquam de nostra benevolentia,

    id. Fam. 5, 2 fin.:

    tantum sibi de facultate,

    id. Brut. 70 fin.; cf.:

    studiose de absentibus detrahendi causa, severe dicitur,

    id. Off. 1, 37, 134:

    de ipso, qui scripsit, detrahi nihil volo,

    Cic. Pis. 29, 71: aliquid de aliquo, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7:

    de hoc senatu detrahere,

    Cic. Rab. Perd. 7, 20; so,

    de aliquo,

    id. Att. 11, 11 fin.; Nep. Chabr. 3, 3:

    de se,

    Cic. Ac. 2, 5, 15; cf.:

    de rebus gestis alicujus,

    Nep. Timol. 5, 3:

    quantum detraxit ex studio, tantum amisit ex gloria,

    Cic. Brut. 67, 236; cf. id. Div. ap. Caecil. 15, 49; id. Fam. 1, 5, a.—
    (β).
    With dat.:

    nihil tibi detraxit senatus nisi, etc. (opp. dare),

    id. ib. 1, 5, b; cf.

    opp. concedere,

    id. de Or. 2, 71; Quint. 11, 1, 71:

    honorem debitum ordini,

    Cic. Verr. 2, 4, 11:

    illam opinionem maerenti,

    id. Tusc. 3, 31, 76:

    auctoritatem Cottae,

    Quint. 6, 5, 10:

    fidem sibi,

    id. 2, 17, 15; 5, 7, 4 al.:

    errorem animis,

    Ov. M. 2, 39:

    multum alicui,

    Nep. Eum. 1, 2:

    regi,

    Vulg. Eccles. 10, 20.—
    (γ).
    Absol.:

    aliquid dicere detrahendae spoliandaeque dignitatis alicujus gratia,

    Cic. Cael. 2 et saep.:

    laudis simulatione detrahitur,

    Quint. 8, 6, 55; id. 12, 9, 7.—
    C.
    To withhold:

    ususfructus in mancipanda proprietate detrahi potest,

    Gai. Inst. 2, 33.

    Lewis & Short latin dictionary > detraho

  • 29 excipio

    ex-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio].
    I.
    (With the notion of the ex predominating.) To take or draw out.
    A.
    Lit. (rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Fragm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4, 8, 8 Baiter):

    vidulum (e mari),

    Plaut. Rud. 4, 4, 140 sq.:

    dens manu, forcipe,

    Cels. 7, 12, 1:

    telum (e vulnere),

    id. 7, 5, 1:

    clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti,

    to withdraw, exempt, Verg. A. 9, 271.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: servitute exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. 33, 23, 2:

    nihil jam cupiditati, nihil libidini exceptum,

    exempt, Tac. Agr. 15.—
    2.
    In partic.
    a.
    To except, make an exception of (freq. and class.):

    hosce ego homines excipio et secerno libenter,

    Cic. Cat. 4, 7, 15:

    qui (Democritus) ita sit ausus ordiri: Haec loquor de universis. Nihil excipit, de quo non profiteatur,

    id. Ac. 2, 23, 73; cf. id. ib. 2, 9, 28:

    Lacedaemonii ipsi, cum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt,

    id. Rep. 4, 4:

    senex talos elidi jussit conservis meis: sed me excepit,

    Plaut. Mil. 2, 2, 13.—With ne:

    Licinia lex, quae non modo eum, qui, etc.... sed etiam collegas ejus, cognatos, affines excipit, ne eis ea potestas curatiove mandetur,

    Cic. Agr. 2, 8, 21;

    so in legal limitations,

    id. ib. 2, 9, 24; id. Balb. 14, 32; see also exceptio.—With ut, Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, 26:

    excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem,

    id. Div. 1, 39, 87:

    ut in summis tuis laudibus excipiant unam iracundiam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37:

    dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione excepta, etc.,

    Dig. 18, 1, 76; so ib. 77.—In the abl. absol.:

    omnium mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sempronios,

    you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38; cf.:

    vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitia praestabilius esse putetis,

    id. Lael. 27 fin.:

    exceptā sapientiā,

    id. ib. 6, 20. — Neutr. absol.:

    excepto, quod non simul esses, cetera laetus,

    Hor. Ep. 1, 10, 50:

    excepto, si obscena nudis nominibus enuntientur,

    Quint. 8, 3, 38; Pers. 5, 90; Aug. Serm. 17, 3; 46, 2.—Hence,
    (β).
    Jurid. t. t., said of the defendant, to except, to make a legal exception to the plaintiff's statement:

    verum est, quod qui excipit, probare debeat, quod excipitur,

    Dig. 22, 3, 9; so ib. 18:

    adversus aliquem,

    ib. 16, 1, 17 et saep.; cf. exceptio and the authorities there cited.—
    b.
    In an oration, a law, etc., to express by name, to make particular mention of, to state expressly (rare, and perh. not anteAug.):

    cum Graecos Italia pellerent, excepisse medicos,

    Plin. 29, 1, 8, § 16: vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3, § 10.
    II.
    (With the notion of the verb predominating.) To take a thing to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    sanguinem paterā,

    Cic. Brut. 11, 43; cf. Col. 9, 15, 9:

    e longinquo sucum,

    Plin. 25, 7, 38, § 78:

    labentem excepit,

    Cic. Rab. Post. 16, 43: se in pedes, to take to one's feet, i. e. spring to the ground, Liv. 4, 19, 4:

    filiorum extremum spiritum ore,

    Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; cf.:

    tunicis fluentibus auras,

    Ov. A. A. 3, 301:

    omnium tela,

    Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177; so,

    tela,

    Caes. B. G. 3, 5, 3:

    vulnera,

    Cic. Sest. 10, 23; cf.:

    vulnus ore,

    Quint. 6, 3, 75; and:

    plagae genus in se,

    Lucr. 2, 810:

    o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit!

    Cic. Mil. 38, 105; cf.: hunc (Mithridatem) in timore et fuga Tigranes excepit, id de. Imp. Pomp. 9, 23:

    aliquem benigno vultu,

    Liv. 30, 14, 3; cf.

    also: hic te polenta excipiet,

    Sen. Ep. 21 med.:

    aliquem epulis,

    Tac. G. 21:

    multos ex fuga dispersos excipiunt,

    Caes. B. G. 6, 35, 6. alios vagos per hiberna milites excipiebant, Liv. 33, 29, 2: speculator, exceptus a juvenibus mulcatur, id. 40, 7, 4: cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5:

    servos in pabulatione,

    Caes. B. G. 7, 20, 9:

    incautum,

    Verg. A. 3, 332:

    (uri) mansuefieri ne parvuli quidem excepti possunt,

    Caes. B. G. 6, 28, 4:

    aprum latitantem,

    Hor. C. 3, 12, 10:

    caprum insidiis,

    Verg. E. 3, 18:

    fugientes feras,

    Phaedr. 1, 11, 6:

    aprum, feram venabulo,

    Quint. 4, 2, 17; Sen. Prov. 2 et saep.—
    b.
    Of inanimate subjects:

    postero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit,

    received them, Liv. 38, 41, 8:

    silva tum excepit ferum,

    Phaedr. 1, 12, 9; Quint. 2, 12, 2. —
    2.
    In partic.
    a.
    To come next to, to follow after, succeed a thing:

    linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

    Cic. N. D. 2, 54, 135: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris;

    inde excipere loca aspera et montuosa,

    Caes. B. C. 1, 66 fin.:

    alios alii deinceps,

    id. B. G. 5, 16 fin. — Poet.:

    porticus excipiebat Arcton,

    i. e. was turned to the north, looked towards the north, Hor. C. 2, 15, 16.—
    b.
    In medic. lang.: aliquid aliqua re, to take something in something, i. e. mixed with something:

    quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto,

    Cels. 5, 18, 20; 5, 25, 5; 6; 12 et saep.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to take or catch up, to intercept:

    genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinsecus ex divinitate,

    Cic. Div. 2, 11, 26; cf.:

    posteaquam vidit, illum excepisse laudem ex eo, quod,

    i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3: subire coëgit et excipere pericula, to take upon one's self, to receive, support, sustain (the figure being taken from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    Germani celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperunt,

    Caes. B. G. 1, 52, 4; so,

    impetus,

    id. B. C. 1, 58, 1:

    vim frigorum hiememque,

    Cic. Rab. Post. 15, 42:

    labores magnos,

    id. Brut. 69, 243 et saep.:

    excipimus nova illa cum favore et sollicitudine,

    receive, Quint. 10, 1, 15:

    verba risu,

    id. 1, 2, 7:

    praecepta ad excipiendas hominum voluntates,

    for taking captive, Cic. de Or. 2, 8, 32:

    invidiam,

    to draw upon one's self, Nep. Dat. 5, 2.—
    b.
    Of inanim. or abstr. subjects:

    quae (sublicae) cum omni opere conjunctae vim fluminis exciperent,

    Caes. B. G. 4, 17, 9; 3, 13, 1:

    quid reliquis accideret, qui quosque eventus exciperent,

    i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin.; Verg. A. 3, 318; Liv. 1, 53, 4.—
    2.
    In partic.
    a.
    To catch with the ear, esp. eagerly or secretly, to catch up, listen to, overhear:

    maledicto nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur,

    Cic. Planc. 23, 57; id. Sest. 48, 102:

    assensu populi excepta vox consulis,

    Liv. 8, 6, 7:

    ad has excipiendas voces speculator missus,

    id. 40, 7, 4; 2, 4, 5; 4, 30, 3:

    laudem avidissimis auribus excipit,

    Plin. Ep. 4, 19, 3:

    notis quoque excipere velocissime solitum,

    i. e. to write down in shorthand, Suet. Tit. 3:

    rumores,

    Cic. Deiot. 9, 25; cf.

    voces,

    Liv. 40, 7, 4:

    sermonem eorum,

    id. 2, 4, 5:

    furtivas notas,

    Ov. Am. 1, 4, 18.—
    b.
    To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, A. 2. a.):

    tristem hiemem pestilens aestas excepit,

    Liv. 5, 13, 4:

    Herculis vitam et virtutem immortalitas excepisse dicitur,

    Cic. Sest. 68, 143:

    violis succedit rosa: rosam cyanus excipit, cyanum amarantus,

    Plin. 21, 11, 39, § 68:

    excipit Pompilium Numam Tullus Hostilius,

    Flor. 1, 3, 1:

    hunc (locutum) Labienus excepit,

    Caes. B. C. 3, 87, 1.— Absol.:

    turbulentior inde annus excepit,

    succeeded, followed, Liv. 2, 61, 1; Caes. B. G. 7, 88, 2:

    re cognita tantus luctus excepit, ut, etc.,

    id. B. C. 2, 7, 3.—Hence,
    (β).
    Transf.: aliquid, to continue, prolong a thing:

    memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes,

    Cic. de Sen. 6, 19; Liv. 38, 22, 3:

    vices alicujus,

    Just. 11, 5.— Poet. with inf., Sil. 13, 687.

    Lewis & Short latin dictionary > excipio

  • 30 praehendo

    prĕhendo ( prae-) and sync. pren-do ( praen-), di, sum, 3, v. a. [prae-hendo; cf. Gr. gento, chandanô], to lay hold of, to grasp, snatch, seize, catch, take (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: prehende auriculis, take by the ear-laps, a form of affectionate salutation, Plaut. As. 3, 3, 78:

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    id. Poen. 1, 2, 163; cf. Tib. 2, 5, 92:

    fauces alicui,

    Plaut. Most. 1, 3, 62:

    quis me properantem prehendit pallio?

    catches me by the cloak, id. Ep. 1, 1, 1:

    dexteram,

    id. ib. 2, 3, 65.—Of an embrace' alter ubi alterum bilingui manufesto inter se praehendunt, Plaut. Ps. 5, 1, 15; cf.:

    aliquem manu,

    Cic. de Or. 1, 56, 240:

    perdix aucupem jam jam prehensurum effugiens,

    Plin. 10, 33, 51, § 103; 30, 5, 12, § 40:

    pisces,

    Vulg. Johan. 21, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    To seize, occupy suddenly, take violent possession of:

    Pharum,

    Caes. B. C. 3, 112, 3:

    quam prendimus arcem,

    occupy, take refuge in, Verg. A. 2, 322.—
    2.
    To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him:

    tuos pater modo me prehendit: ait, etc.,

    Ter. And. 2, 2, 16:

    prendo hominem solum: Cur non, inquam,

    id. Phorm. 4, 3, 15:

    Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi,

    id. Heaut. 3, 1, 89:

    dextrā prehensum Continuit,

    Verg. A. 2, 592; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2:

    prende C. Septimium,

    Cic. Att. 12, 13, 2.—
    3.
    To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in and abl., the simple abl., or gen.:

    in furto ubi sis prehensus,

    Plaut. As. 3, 2, 17:

    in patenti Prensus Aegaeo,

    Hor. C. 2, 16, 1:

    prensus manifesto furto,

    Gell. 11, 18, 7: eā nocte speculatores prensi servi tres, Auct. B. Hisp. 20, 5: quem mendaci praendit manufestum modo, caught in a lie, Plaut Bacch. 4, 4, 45.—
    4.
    Of trees, to take root:

    quarum stirpes tellus amplexa prehendit,

    Cic. Arat. 116:

    ut cum (pirorum plantae) prehenderint, inserantur,

    Pall. 3, 25:

    vites transferre, sine ambiguitate prehendendi,

    id. 3, 10.—
    5.
    To reach, attain, arrive at ( poet.):

    tandem Italiae fugientes prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61.—
    6.
    Poet., to take in with the eye, to reach with the eye:

    prendere aliquid oculorum lumine,

    Lucr. 4, 1143:

    vix oculo prendente modum,

    taking in, embracing, Luc. 4, 20.—
    II.
    Trop., of the mind, to seize, apprehend, comprehend (very rare):

    cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > praehendo

  • 31 praendo

    prĕhendo ( prae-) and sync. pren-do ( praen-), di, sum, 3, v. a. [prae-hendo; cf. Gr. gento, chandanô], to lay hold of, to grasp, snatch, seize, catch, take (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: prehende auriculis, take by the ear-laps, a form of affectionate salutation, Plaut. As. 3, 3, 78:

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    id. Poen. 1, 2, 163; cf. Tib. 2, 5, 92:

    fauces alicui,

    Plaut. Most. 1, 3, 62:

    quis me properantem prehendit pallio?

    catches me by the cloak, id. Ep. 1, 1, 1:

    dexteram,

    id. ib. 2, 3, 65.—Of an embrace' alter ubi alterum bilingui manufesto inter se praehendunt, Plaut. Ps. 5, 1, 15; cf.:

    aliquem manu,

    Cic. de Or. 1, 56, 240:

    perdix aucupem jam jam prehensurum effugiens,

    Plin. 10, 33, 51, § 103; 30, 5, 12, § 40:

    pisces,

    Vulg. Johan. 21, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    To seize, occupy suddenly, take violent possession of:

    Pharum,

    Caes. B. C. 3, 112, 3:

    quam prendimus arcem,

    occupy, take refuge in, Verg. A. 2, 322.—
    2.
    To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him:

    tuos pater modo me prehendit: ait, etc.,

    Ter. And. 2, 2, 16:

    prendo hominem solum: Cur non, inquam,

    id. Phorm. 4, 3, 15:

    Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi,

    id. Heaut. 3, 1, 89:

    dextrā prehensum Continuit,

    Verg. A. 2, 592; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2:

    prende C. Septimium,

    Cic. Att. 12, 13, 2.—
    3.
    To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in and abl., the simple abl., or gen.:

    in furto ubi sis prehensus,

    Plaut. As. 3, 2, 17:

    in patenti Prensus Aegaeo,

    Hor. C. 2, 16, 1:

    prensus manifesto furto,

    Gell. 11, 18, 7: eā nocte speculatores prensi servi tres, Auct. B. Hisp. 20, 5: quem mendaci praendit manufestum modo, caught in a lie, Plaut Bacch. 4, 4, 45.—
    4.
    Of trees, to take root:

    quarum stirpes tellus amplexa prehendit,

    Cic. Arat. 116:

    ut cum (pirorum plantae) prehenderint, inserantur,

    Pall. 3, 25:

    vites transferre, sine ambiguitate prehendendi,

    id. 3, 10.—
    5.
    To reach, attain, arrive at ( poet.):

    tandem Italiae fugientes prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61.—
    6.
    Poet., to take in with the eye, to reach with the eye:

    prendere aliquid oculorum lumine,

    Lucr. 4, 1143:

    vix oculo prendente modum,

    taking in, embracing, Luc. 4, 20.—
    II.
    Trop., of the mind, to seize, apprehend, comprehend (very rare):

    cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > praendo

  • 32 praesumo

    praesūmo, mpsi and msi, mptum and mtum, 3, v. a., to take before, take first or beforehand, take to one's self (syn.: praeoccupo).
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose):

    neve domi praesume dapes,

    Ov. A. A. 3, 757:

    allium,

    Plin. 25, 5, 21, § 50:

    praesumere cibis frigidam,

    id. 28, 4, 14, § 55:

    remedia,

    Tac. A. 14, 3:

    heres meus rem illam illum permitte praesumere, et sibi habere, Gai. Epit. Inst. tit. 13: praesumpto tegmine,

    Cael. Aur. Tard. 1, 1, 43; 2, 13, 160:

    praesumptum diadema,

    assumed before the legal age, Claud. IV. Cons. Hon. 166:

    suam cenam praesumit,

    takes his own supper first, Vulg. 1 Cor. 11, 21.—
    II.
    Trop.
    A.
    To take in advance:

    praesumere male audiendi patientiam,

    to provide one's self with beforehand, Quint. 12, 9, 9:

    inviti judices audiunt praesumentem partes suas,

    who takes to himself, who encroaches upon, id. 11, 1, 27; 1, 1, 19:

    differenda igitur quaedam, et praesumenda,

    id. 8, 6, 63: illa in pueris natura minimum spei dederit, in quā ingenium judicio praesumitur, in which wit is preceded by judgment, [p. 1433] where judgment takes the place of the inventive faculty, id. 2, 4, 7.—
    B.
    To perform beforehand, to anticipate:

    heredum officia praesumere,

    Plin. Ep. 6, 10, 5: hanc ego vitam voto et cogitatione praesumo, i. e. I imagine or picture to myself beforehand, id. ib. 3, 1, 11:

    gaudium, quod ego olim pro te non temere praesumo,

    id. ib. 2, 10, 6.—
    C.
    To spend or employ beforehand:

    sementibus tempora plerique praesumunt,

    Plin. 18, 25, 60, § 224:

    Vitellius fortunam principatus inerti luxu ac prodigis epulis praesumebat,

    enjoyed beforehand, Tac. H. 1, 62.—
    D.
    To imagine, represent, or picture to one's self beforehand:

    arma parate animis, et spe praesumite bellum,

    Verg. A. 11, 18:

    futura,

    Sen. Ep. 107, 3:

    semper praesumit saeva, perturbatā conscientiā,

    Vulg. Sap. 17, 10;

    hence, praesumptum habere,

    to presuppose, take for granted, Tac. A. 14, 64:

    utcunque se praesumit innocentem (sc. habendum esse),

    App. M. 7, 27, p. 200, 8.—
    E.
    To foresee, to infer beforehand, anticipate:

    fortunam alicujus,

    Tac. A. 12, 41:

    eo instantius debita poscentes, quo graviorem militiam praesumebant,

    Just. 6, 2.—
    F.
    To presume, take for granted, suppose, believe, assume:

    ab hostibus reverso filio, quem pater obiisse falso praesumpserat,

    Dig. 12, 6, 3:

    vulgo praesumitur, alium in litem non debere jurare, nisi, etc.,

    ib. 12, 3, 7.—
    G.
    To undertake, venture, dare (post-class.):

    tantum animo praesumere, Auct. Pan. ad Const. 2: illicita,

    Sulp. Sev. Hist. Sacr. 1, 47: ad Italiam transire, Sex. Ruf. Brev. 7.—
    H.
    To trust, be confident (late Lat.):

    quoniam non derelinquis praesumentes de te, et praesumentes de se... humilias,

    Vulg. Judith, 6, 15:

    de tuā misericordiā,

    id. ib. 9, 17.—Hence, praesumptus ( praesumtus), a, um, P. a., taken for granted, assumed, presumed, preconceived (post-Aug.):

    praesumpta desperatio,

    Quint. 1 prooem.:

    opinio,

    preconceived opinion, prejudice, id. 2, 17:

    spes,

    Sil. 7, 582:

    suspicio,

    Tac. A. 2, 73.—In neutr.: praesumptum est, it is supposed, imagined, presumed:

    praesumptum est, quosdam servos bonos esse,

    Dig. 21, 1, 31:

    quicumque haec noscent, praesumptum habeant, etc.,

    let them take for granted, understand without special remark, Tac. 14, 64.— Comp.: praesumptior, Coripp. Johan. 4, 550.—Hence, adv.: praesumptē, confidently, boldly (post-class.) veritatem dicere, Vop. Car. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > praesumo

  • 33 praesumpte

    praesūmo, mpsi and msi, mptum and mtum, 3, v. a., to take before, take first or beforehand, take to one's self (syn.: praeoccupo).
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose):

    neve domi praesume dapes,

    Ov. A. A. 3, 757:

    allium,

    Plin. 25, 5, 21, § 50:

    praesumere cibis frigidam,

    id. 28, 4, 14, § 55:

    remedia,

    Tac. A. 14, 3:

    heres meus rem illam illum permitte praesumere, et sibi habere, Gai. Epit. Inst. tit. 13: praesumpto tegmine,

    Cael. Aur. Tard. 1, 1, 43; 2, 13, 160:

    praesumptum diadema,

    assumed before the legal age, Claud. IV. Cons. Hon. 166:

    suam cenam praesumit,

    takes his own supper first, Vulg. 1 Cor. 11, 21.—
    II.
    Trop.
    A.
    To take in advance:

    praesumere male audiendi patientiam,

    to provide one's self with beforehand, Quint. 12, 9, 9:

    inviti judices audiunt praesumentem partes suas,

    who takes to himself, who encroaches upon, id. 11, 1, 27; 1, 1, 19:

    differenda igitur quaedam, et praesumenda,

    id. 8, 6, 63: illa in pueris natura minimum spei dederit, in quā ingenium judicio praesumitur, in which wit is preceded by judgment, [p. 1433] where judgment takes the place of the inventive faculty, id. 2, 4, 7.—
    B.
    To perform beforehand, to anticipate:

    heredum officia praesumere,

    Plin. Ep. 6, 10, 5: hanc ego vitam voto et cogitatione praesumo, i. e. I imagine or picture to myself beforehand, id. ib. 3, 1, 11:

    gaudium, quod ego olim pro te non temere praesumo,

    id. ib. 2, 10, 6.—
    C.
    To spend or employ beforehand:

    sementibus tempora plerique praesumunt,

    Plin. 18, 25, 60, § 224:

    Vitellius fortunam principatus inerti luxu ac prodigis epulis praesumebat,

    enjoyed beforehand, Tac. H. 1, 62.—
    D.
    To imagine, represent, or picture to one's self beforehand:

    arma parate animis, et spe praesumite bellum,

    Verg. A. 11, 18:

    futura,

    Sen. Ep. 107, 3:

    semper praesumit saeva, perturbatā conscientiā,

    Vulg. Sap. 17, 10;

    hence, praesumptum habere,

    to presuppose, take for granted, Tac. A. 14, 64:

    utcunque se praesumit innocentem (sc. habendum esse),

    App. M. 7, 27, p. 200, 8.—
    E.
    To foresee, to infer beforehand, anticipate:

    fortunam alicujus,

    Tac. A. 12, 41:

    eo instantius debita poscentes, quo graviorem militiam praesumebant,

    Just. 6, 2.—
    F.
    To presume, take for granted, suppose, believe, assume:

    ab hostibus reverso filio, quem pater obiisse falso praesumpserat,

    Dig. 12, 6, 3:

    vulgo praesumitur, alium in litem non debere jurare, nisi, etc.,

    ib. 12, 3, 7.—
    G.
    To undertake, venture, dare (post-class.):

    tantum animo praesumere, Auct. Pan. ad Const. 2: illicita,

    Sulp. Sev. Hist. Sacr. 1, 47: ad Italiam transire, Sex. Ruf. Brev. 7.—
    H.
    To trust, be confident (late Lat.):

    quoniam non derelinquis praesumentes de te, et praesumentes de se... humilias,

    Vulg. Judith, 6, 15:

    de tuā misericordiā,

    id. ib. 9, 17.—Hence, praesumptus ( praesumtus), a, um, P. a., taken for granted, assumed, presumed, preconceived (post-Aug.):

    praesumpta desperatio,

    Quint. 1 prooem.:

    opinio,

    preconceived opinion, prejudice, id. 2, 17:

    spes,

    Sil. 7, 582:

    suspicio,

    Tac. A. 2, 73.—In neutr.: praesumptum est, it is supposed, imagined, presumed:

    praesumptum est, quosdam servos bonos esse,

    Dig. 21, 1, 31:

    quicumque haec noscent, praesumptum habeant, etc.,

    let them take for granted, understand without special remark, Tac. 14, 64.— Comp.: praesumptior, Coripp. Johan. 4, 550.—Hence, adv.: praesumptē, confidently, boldly (post-class.) veritatem dicere, Vop. Car. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > praesumpte

  • 34 praesumtus

    praesūmo, mpsi and msi, mptum and mtum, 3, v. a., to take before, take first or beforehand, take to one's self (syn.: praeoccupo).
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose):

    neve domi praesume dapes,

    Ov. A. A. 3, 757:

    allium,

    Plin. 25, 5, 21, § 50:

    praesumere cibis frigidam,

    id. 28, 4, 14, § 55:

    remedia,

    Tac. A. 14, 3:

    heres meus rem illam illum permitte praesumere, et sibi habere, Gai. Epit. Inst. tit. 13: praesumpto tegmine,

    Cael. Aur. Tard. 1, 1, 43; 2, 13, 160:

    praesumptum diadema,

    assumed before the legal age, Claud. IV. Cons. Hon. 166:

    suam cenam praesumit,

    takes his own supper first, Vulg. 1 Cor. 11, 21.—
    II.
    Trop.
    A.
    To take in advance:

    praesumere male audiendi patientiam,

    to provide one's self with beforehand, Quint. 12, 9, 9:

    inviti judices audiunt praesumentem partes suas,

    who takes to himself, who encroaches upon, id. 11, 1, 27; 1, 1, 19:

    differenda igitur quaedam, et praesumenda,

    id. 8, 6, 63: illa in pueris natura minimum spei dederit, in quā ingenium judicio praesumitur, in which wit is preceded by judgment, [p. 1433] where judgment takes the place of the inventive faculty, id. 2, 4, 7.—
    B.
    To perform beforehand, to anticipate:

    heredum officia praesumere,

    Plin. Ep. 6, 10, 5: hanc ego vitam voto et cogitatione praesumo, i. e. I imagine or picture to myself beforehand, id. ib. 3, 1, 11:

    gaudium, quod ego olim pro te non temere praesumo,

    id. ib. 2, 10, 6.—
    C.
    To spend or employ beforehand:

    sementibus tempora plerique praesumunt,

    Plin. 18, 25, 60, § 224:

    Vitellius fortunam principatus inerti luxu ac prodigis epulis praesumebat,

    enjoyed beforehand, Tac. H. 1, 62.—
    D.
    To imagine, represent, or picture to one's self beforehand:

    arma parate animis, et spe praesumite bellum,

    Verg. A. 11, 18:

    futura,

    Sen. Ep. 107, 3:

    semper praesumit saeva, perturbatā conscientiā,

    Vulg. Sap. 17, 10;

    hence, praesumptum habere,

    to presuppose, take for granted, Tac. A. 14, 64:

    utcunque se praesumit innocentem (sc. habendum esse),

    App. M. 7, 27, p. 200, 8.—
    E.
    To foresee, to infer beforehand, anticipate:

    fortunam alicujus,

    Tac. A. 12, 41:

    eo instantius debita poscentes, quo graviorem militiam praesumebant,

    Just. 6, 2.—
    F.
    To presume, take for granted, suppose, believe, assume:

    ab hostibus reverso filio, quem pater obiisse falso praesumpserat,

    Dig. 12, 6, 3:

    vulgo praesumitur, alium in litem non debere jurare, nisi, etc.,

    ib. 12, 3, 7.—
    G.
    To undertake, venture, dare (post-class.):

    tantum animo praesumere, Auct. Pan. ad Const. 2: illicita,

    Sulp. Sev. Hist. Sacr. 1, 47: ad Italiam transire, Sex. Ruf. Brev. 7.—
    H.
    To trust, be confident (late Lat.):

    quoniam non derelinquis praesumentes de te, et praesumentes de se... humilias,

    Vulg. Judith, 6, 15:

    de tuā misericordiā,

    id. ib. 9, 17.—Hence, praesumptus ( praesumtus), a, um, P. a., taken for granted, assumed, presumed, preconceived (post-Aug.):

    praesumpta desperatio,

    Quint. 1 prooem.:

    opinio,

    preconceived opinion, prejudice, id. 2, 17:

    spes,

    Sil. 7, 582:

    suspicio,

    Tac. A. 2, 73.—In neutr.: praesumptum est, it is supposed, imagined, presumed:

    praesumptum est, quosdam servos bonos esse,

    Dig. 21, 1, 31:

    quicumque haec noscent, praesumptum habeant, etc.,

    let them take for granted, understand without special remark, Tac. 14, 64.— Comp.: praesumptior, Coripp. Johan. 4, 550.—Hence, adv.: praesumptē, confidently, boldly (post-class.) veritatem dicere, Vop. Car. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > praesumtus

  • 35 prehendo

    prĕhendo ( prae-) and sync. pren-do ( praen-), di, sum, 3, v. a. [prae-hendo; cf. Gr. gento, chandanô], to lay hold of, to grasp, snatch, seize, catch, take (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: prehende auriculis, take by the ear-laps, a form of affectionate salutation, Plaut. As. 3, 3, 78:

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    id. Poen. 1, 2, 163; cf. Tib. 2, 5, 92:

    fauces alicui,

    Plaut. Most. 1, 3, 62:

    quis me properantem prehendit pallio?

    catches me by the cloak, id. Ep. 1, 1, 1:

    dexteram,

    id. ib. 2, 3, 65.—Of an embrace' alter ubi alterum bilingui manufesto inter se praehendunt, Plaut. Ps. 5, 1, 15; cf.:

    aliquem manu,

    Cic. de Or. 1, 56, 240:

    perdix aucupem jam jam prehensurum effugiens,

    Plin. 10, 33, 51, § 103; 30, 5, 12, § 40:

    pisces,

    Vulg. Johan. 21, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    To seize, occupy suddenly, take violent possession of:

    Pharum,

    Caes. B. C. 3, 112, 3:

    quam prendimus arcem,

    occupy, take refuge in, Verg. A. 2, 322.—
    2.
    To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him:

    tuos pater modo me prehendit: ait, etc.,

    Ter. And. 2, 2, 16:

    prendo hominem solum: Cur non, inquam,

    id. Phorm. 4, 3, 15:

    Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi,

    id. Heaut. 3, 1, 89:

    dextrā prehensum Continuit,

    Verg. A. 2, 592; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2:

    prende C. Septimium,

    Cic. Att. 12, 13, 2.—
    3.
    To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in and abl., the simple abl., or gen.:

    in furto ubi sis prehensus,

    Plaut. As. 3, 2, 17:

    in patenti Prensus Aegaeo,

    Hor. C. 2, 16, 1:

    prensus manifesto furto,

    Gell. 11, 18, 7: eā nocte speculatores prensi servi tres, Auct. B. Hisp. 20, 5: quem mendaci praendit manufestum modo, caught in a lie, Plaut Bacch. 4, 4, 45.—
    4.
    Of trees, to take root:

    quarum stirpes tellus amplexa prehendit,

    Cic. Arat. 116:

    ut cum (pirorum plantae) prehenderint, inserantur,

    Pall. 3, 25:

    vites transferre, sine ambiguitate prehendendi,

    id. 3, 10.—
    5.
    To reach, attain, arrive at ( poet.):

    tandem Italiae fugientes prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61.—
    6.
    Poet., to take in with the eye, to reach with the eye:

    prendere aliquid oculorum lumine,

    Lucr. 4, 1143:

    vix oculo prendente modum,

    taking in, embracing, Luc. 4, 20.—
    II.
    Trop., of the mind, to seize, apprehend, comprehend (very rare):

    cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > prehendo

  • 36 tango

    tango, tĕtĭgi, tactum, 3 (old collat. form tago, xi, 3:

    tagit Pacuvius in Teucro: ut ego, si quisquam me tagit. Et tagam idem in Hermiona: aut non cernam, nisi tagam: sine dubio antiquā consuetudine usurpavit. Nam nunc ea sine praepositionibus non dicuntur, ut contigit, attigit,

    Fest. p. 356 Müll.: PELLEX ARAM IVNONIS NE TANGITO, Lex Numae ap. Fest. p. 222 ib.: sed o Petruelle, ne meum taxis librum, Varr. ap. Non. 176, 18, and 180, 8), v. a. [root tag-; Gr. te-tag-ôn, grasping; tê, take; Lat. tago, tagax; Goth. tēkan, to touch; Engl. take; cf.: inter, contages], to touch (syn. tracto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tangere enim et tangi, nisi corpus, nulla potest res, Lucr 1, 304: tange utramvis digitulo minimo modo,

    Plaut. Rud. 3, 4, 15:

    genu terram tangere,

    Cic. Tusc. 2, 24, 57:

    virgā Virginis os,

    Ov. M. 11, 308:

    aliquem cubito,

    Hor. S. 2, 5, 42.—
    B.
    In partic.
    1.
    To touch, i. e.,
    a.
    To take, take away, curry off: Sa. Tetigin' tui quidquam? Aes. Si attigisses, ferres infortunium, Ter. Ad. 2, 1, 24:

    de praedā meā teruncium nec attigit nec tacturus est quisquam,

    Cic. Fam. 2, 17, 4:

    quia tangam nullum ab invito,

    id. Agr. 2, 25, 67; Liv. 29, 20. —
    b.
    To taste, to eat, to drink:

    salsa sunt, tangere ut non velis,

    Plaut. Poen. 1, 2, 35:

    illa (corpora) Non cani tetigere lupi,

    Ov. M. 7, 550:

    saporem,

    id. F. 3, 745:

    cupiens varià fastidia cenā Vincere tangentis male singula dente superbo,

    Hor. S. 2, 6, 87:

    Superorum tangere mensas,

    Ov. M. 6, 173:

    tetigit calicem clanculum,

    has emptied, Plaut. Mil. 3, 2, 10. —
    2.
    Of places.
    a.
    To reach, arrive at, come to a place (syn. pervenio):

    Verres simul ac tetigit provinciam, statim, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 10, § 27; cf. id. Att. 6, 1, 6:

    portus,

    Verg. A. 4, 612:

    terminum mundi armis,

    Hor. C. 3, 3, 54:

    vada,

    id. ib. 1, 3, 24:

    lucum gradu,

    Ov. M. 3, 36:

    domos,

    id. ib. 4, 779;

    6, 601: quem (Nilum) simul ac tetigit,

    id. ib. 1, 729:

    ut tellus est mihi tacta,

    id. Tr. 3, 2, 18:

    limina,

    id. M. 10, 456; Juv. 14, 44:

    nocturno castra dolo,

    Ov. H. 1, 42 et saep.—
    b.
    To border on, be contiguous to:

    qui (fundi) Tiberim fere omnes tangunt,

    Cic. Rosc. Am. 7, 20:

    haec civitas Rhenum tangit,

    Caes. B. G. 5, 3:

    quae (villa) viam tangeret,

    Cic. Mil. 19, 51:

    vertice sidera,

    Ov. M. 7, 61. —
    3.
    To touch, i. e.,
    a.
    To strike, hit, beat (mostly poet.):

    chordas,

    Ov. R. Am. 336:

    flagello Chloen,

    Hor. C. 3, 26, 12:

    quem tetigit jactu,

    Prop. 2, 34 (3, 32), 60:

    loca tangere fundā,

    Tib. 4, 1, 97:

    te hora Caniculae Nescit tangere,

    to touch, affect, Hor. C. 3, 13, 10.—Euphem., to put to death:

    quemquam praeterea oportuisse tangi,

    Cic. Att. 15, 11, 2:

    statua aut aera legum de caelo tacta,

    i.e. struck by lightning, id. Div. 2, 21, 47; so, de caelo tactus, Liv. 25, 7, 7; 29, 14, 3; Verg. E. 1, 17:

    e caelo tactum,

    Plin. 36, 4, 4, § 10; cf.:

    ulmus fulmine tacta,

    Ov. Tr. 2, 144:

    tacta aedes Junonis,

    Plin. 2, 54, 55, § 144.—Prov.:

    tetigisti acu (rem),

    you have hit the nail on the head, Plaut. Rud. 5, 2, 19; cf.:

    tangis en ipsos metus,

    the thing you fear, Sen. Oedip. 795.—
    b.
    To take hold of, to touch, handle, etc.;

    esp. in mal. part.: virginem,

    Ter. Ad. 4, 5, 52:

    cur id ausus's facere ut id quod non tuom esset tangeres?

    Plaut. Aul. 4, 10, 14; Ter. Heaut. 4, 6, 15; id. Eun. 4, 7, 27 sq.; Cat. 21, 8; Hor. S. 1, 2, 28; 1, 2, 54.— Absol.:

    cibum una capias, assis, tangas, ludas, propter dormias,

    Ter. Eun. 2, 3, 81 (82):

    si non tangendi copia'st,

    id. ib. 4, 2, 10; id. Phorm. 5, 8 (9), 5.—
    4.
    To besprinkle, moisten, wash, smear, anoint ( poet. and in post-Aug. prose;

    syn. tingo): corpus aquā,

    Ov. F. 4, 790:

    comas tristi medicamine,

    id. M. 6, 140:

    oculos olivo,

    Pers. 3, 44:

    superiorem palpebram salivā,

    Plin. 28, 4, 7, § 38:

    caput igne sulfuris,

    Prop. 4 (5), 8, 86; cf.:

    voluit tangi lucerna mero,

    id. 4 (5), 3, 60:

    luto corpora tangit amor,

    Tib. 1, 8, 52.—
    5.
    To color, dye:

    supercilium madidā fuligine,

    Juvenc. 2, 93. —
    II.
    Trop.
    A.
    Of the mind or feelings, to touch, move, affect, impress:

    minae Clodii contentionesque modice me tangunt,

    Cic. Att. 2, 19, 1:

    si vos urbis, si vestri nulla cura tangit,

    Liv. 3, 17, 3:

    Numitori tetigerat animum memoria nepotum,

    id. 1, 5:

    mentem mortalia tangunt,

    Verg. A. 1, 462:

    si curat cor spectantis tetigisse querela,

    Hor. A. P. 98:

    nec formā tangor, poteram tamen hac quoque tangi,

    Ov. M. 10, 614:

    vota tamen tetigere deos, tetigere parentes,

    id. ib. 4, 164:

    nymphas tetigit nova res,

    id. ib. 15, 552:

    nec amor nos tangit habendi,

    id. A. A. 3, 541:

    exemplo tangi,

    id. H. 15 (16), 326; id. F. 5, 489; Prop. 1, 9, 17:

    religione tactus hospes,

    Liv. 1, 45, 7:

    tetigerat animum memoria nepotum,

    id. 1, 5, 6:

    si quem gloria tangit,

    Sen. Hippol. 27.—
    B.
    Qs. to prick or stick one, i. e.,
    1.
    To take in, trick, dupe; to cozen or cheat out of any thing (anteclass.):

    tuom tangam patrem,

    Plaut. Ps. 1, 1, 118; cf.:

    probe tactus Ballio est,

    id. ib. 5, 2, 13:

    tangere hominem volt bolo,

    id. Poen. prol. 101:

    istis adeo te tetigi triginta minis,

    id. Ep. 5, 2, 40: senem triginta minis, Poët. ap. Cic. de Or. 2, 64, 257:

    lenunculum aere militari,

    Plaut. Poen. 5, 5, 7: patrem talento argenti, Turp. ap. Non. 408, 28:

    tactus sum vehementer visco,

    I am limed, caught, Plaut. Bacch. 5, 2, 39:

    volucres harundinibus,

    Petr. 109.—
    2.
    To sting or nettle any one by something said:

    quo pacto Rhodium tetigerim in convivio,

    Ter. Eun. 3, 1, 30; cf.

    maledictis,

    Fest. p. 356 Müll.—
    C.
    Of speech, to touch upon, mention, speak of, refer to, cite:

    non tango, quod avarus homo est, quodque improbu' mitto, Lucil. ap. Rufin. Schem. Lex. § 12 (p. 274 Frotsch.): leviter unum quodque tangam,

    Cic. Rosc. Am. 30, 83:

    ubi Aristoteles ista tetigit?

    id. Ac. 2, 44, 136:

    illud tertium, quod a Crasso tactum est,

    id. de Or. 2, 10, 43: ne tangantur rationes ad Opis, be discussed, examined, Anton. ap. Cic. Phil. 8, 9, 26:

    si tacta loquar,

    Manil. 3, 21; cf.:

    quid minus utibile fuit quam hoc ulcus tangere Aut nominare uxorem?

    Ter. Phorm. 4, 4, 9.—
    D.
    To take in hand, undertake (rare):

    carmina,

    Ov. Am. 3, 12, 17: quis te Carminis heroi tangere jussit opus? prop. 4, 2 (3, 3), 16.

    Lewis & Short latin dictionary > tango

  • 37 ferō

        ferō tulī (tetulī, T., Ct.), lātus, ferre    [1 FER-; TAL-], to bear, carry, support, lift, hold, take up: aliquid, T.: arma, Cs.: sacra Iunonis, H.: cadaver umeris, H.: Pondera tanta, O.: oneri ferendo est, able to carry, O.: pedes ferre recusant Corpus, H.: in Capitolium faces: ventrem ferre, to be pregnant, L.: (eum) in oculis, to hold dear.—To carry, take, fetch, move, bear, lead, conduct, drive, direct: pisciculos obolo in cenam seni, T.: Caelo supinas manūs, raisest, H.: ire, pedes quocumque ferent, H.: opertā lecticā latus per oppidum: signa ferre, put in motion, i. e. march, Cs.: huc pedem, come, T.: pedem, stir, V.: ferunt sua flamina classem, V.: vagos gradūs, O.: mare per medium iter, pursue, V.: quo ventus ferebat, drove, Cs.: vento mora ne qua ferenti, i. e. when it should blow, V.: itinera duo, quae ad portum ferebant, led, Cs.: si forte eo vestigia ferrent, L.: corpus et arma tumulo, V.—Prov.: In silvam non ligna feras, coals to Newcastle, H.—With se, to move, betake oneself, hasten, rush: mihi sese obviam, meet: me tempestatibus obvium: magnā se mole ferebat, V.: ad eum omni studio incitatus ferebatur, Cs.: alii perterriti ferebantur, fled, Cs.: pubes Fertur equis, V.: (fera) supra venabula fertur, springs, V.: quocumque feremur, are driven: in eam (tellurem) feruntur pondera: Rhenus per finīs Nantuatium fertur, flows, Cs.—Praegn., to carry off, take by force, snatch, plunder, spoil, ravage: rapiunt incensa feruntque Pergama, V.: puer fertur equis, V.— To bear, produce, yield: quae terra fruges ferre possit: flore terrae quem ferunt, H. — To offer, bring (as an oblation): Sacra matri, V.: tura superis, O.— To get, receive, acquire, obtain, earn, win: donum, T.: fructūs ex sese: partem praedae: crucem pretium sceleris, Iu.: Plus poscente, H.—Fig., to bear, carry, hold, support: vina, quae vetustatem ferunt, i. e. are old: Scripta vetustatem si ferent, attain, O.: Insani sapiens nomen ferat, be called, H.: finis alienae personae ferendae, bearing an assumed character, L.: secundas (partīs), support, i. e. act as a foil, H.— To bring, take, carry, render, lead, conduct: mi auxilium, bring help: alcui subsidium, Cs.: condicionem, proffer, Cs.: matri obviae complexum, L.: fidem operi, procure, V.: mortem illis: ego studio ad rem p. latus sum, S.: numeris fertur (Pindar) solutis, H.: laudibus alquem in caelum, praise: (rem) supra quam fieri possit, magnify: virtutem, ad caelum, S.: in maius incertas res, L.— To prompt, impel, urge, carry away: crudelitate et scelere ferri, be carried away: furiatā mente ferebar, V.: quo animus fert, inclination leads, S.: si maxime animus ferat, S.: fert animus dicere, impels, O.— To carry off, take away, remove: Omnia fert aetas, V.—With se, to carry, conduct: Quem sese ore ferens! boasting, V.: ingentem sese clamore, paraded, V.— To bear, bring forth, produce: haec aetas oratorem tulit: tulit Camillum paupertas, H.— To bear away, win, carry off, get, obtain, receive: omnium iudicio primas: ex Etruscā civitate victoriam, L.: laudem inter suos, Cs.: centuriam, tribūs, get the votes: Omne tulit punctum, H.: repulsam a populo, experience: Haud inpune feres, escape, O.— To bear, support, meet, experience, take, put up with, suffer, tolerate, endure: alcius desiderium: voltum atque aciem oculorum, Cs.: multa tulit fecitque puer, H.: iniurias civium, N.: quem ferret, si parentem non ferret suom? brook, T.: tui te diutius non ferent: dolores fortiter: iniurias tacite: rem aegerrume, S.: tacite eius verecundiam non tulit senatus, quin, etc., i. e. did not let it pass, without, etc., L.: servo nubere nympha tuli, O.: moleste tulisti, a me aliquid factum esse, etc.: gravissime ferre se dixit me defendere, etc.: non ferrem moleste, si ita accidisset: casum per lamenta, Ta.: de Lentulo sic fero, ut debeo: moleste, quod ego nihil facerem, etc.: cum mulier fleret, homo ferre non potuit: iratus atque aegre ferens, T.: patior et ferendum puto: non tulit Alcides animis, control himself, V.—Of feeling or passion, to bear, experience, disclose, show, exhibit: dolorem paulo apertius: id obscure: haud clam tulit iram, L.—In the phrase, Prae se ferre, to manifest, profess, show, display, declare: cuius rei facultatem secutum me esse, prae me fero: noli, quaero, prae te ferre, vos esse, etc.: speciem doloris voltu prae se tulit, Ta.—Of speech, to report, relate, make known, assert, celebrate, say, tell: haec omnibus ferebat sermonibus, Cs.: pugnam laudibus, L.: quod fers, cedo, say, T.: quae nunc Samothracia fertur, is called, V.: si ipse... acturum se id per populum aperte ferret, L.: homo ut ferebant, acerrimus, as they said: si, ut fertur, etc., as is reported: non sat idoneus Pugnae ferebaris, were accounted, H.: utcumque ferent ea facta minores, will regard, V.: hunc inventorem artium ferunt, they call, Cs.: multa eius responsa acute ferebantur, were current: quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse: qui in contione dixisse fertur.—Of votes, to cast, give in, record, usu. with suffragium or sententiam: de me suffragium: sententiam per tabellam (of judges): aliis audientibus iudicibus, aliis sententiam ferentibus, i. e. passing judgment, Cs.: in senatu de bello sententiam.—Of a law or resolution, to bring forward, move, propose, promote: legem: lege latā: nihil erat latum de me: de interitu meo quaestionem: rogationes ad populum, Cs.: te ad populum tulisse, ut, etc., proposed a bill: de isto foedere ad populum: cum, ut absentis ratio haberetur, ferebamus.— Impers: lato ad populum, ut, etc., L.— With iudicem, to offer, propose as judge: quem ego si ferrem iudicem, etc.: iudicem illi, propose a judge to, i. e. go to law with, L.—In book-keeping, to enter, set down, note: minus quam Verres illi expensum tulerit, etc., i. e. set down as paid.—To require, demand, render necessary, allow, permit, suffer: dum aetatis tempus tulit, T.: si tempus ferret: incepi dum res tetulit, nunc non fert, T.: graviora verba, quam natura fert: sicut hominum religiones ferunt: ut aetas illa fert, as is usual at that time of life: si ita commodum vestrum fert: si vestra voluntas feret, if such be your pleasure: uti fors tulit, S.: natura fert, ut, etc.
    * * *
    ferre, tuli, latus V
    bring, bear; tell speak of; consider; carry off, win, receive, produce; get

    Latin-English dictionary > ferō

  • 38 suscipiō (succip-)

        suscipiō (succip-) cēpī, ceptus, ere    [subs (see sub)+capio], to take, catch, take up, lift up, receive: dominam ruentem, V.: cruorem pateris, V.—Of the state, to receive, admit, take as a citizen: in populi R. civitatem susceptus.—(Because a father by taking up the new-born child formally acknowledged it), to take up, acknowledge, recognize, bring up as one's own: simul atque editi in lucem et suscepti sumus: puerum, T.—Of children, to get, beget, bear, have: quā (uxore) filiam Suscepit, T.: ex libertini filiā liberos: si qua mihi de te suscepta fuisset suboles, V.—Fig., to undertake, assume, begin, incur, enter upon (voluntarily): aut inimicitias aut laborem: personā viri boni susceptā: pacis patrocinium: aes alienum amicorum: prodigia, L.: quae si suscipiamus, undertake to prove: sibi legationem ad civitates, take upon himself, Cs.: mihi auctoritatem patriam.— To undergo, submit to, incur, bear, accept, suffer: invidia conservandā re p. suscepta: apud populos invidiam: poenam nullam suo dignam scelere: in se scelus, i. e. wilfully incur guilt: in se istius culpam crimenque.—With ut and subj, to allow, admit: suscepit vita hominum consuetudoque communis, ut, etc.—In conversation, to take up (the subject), answer: Suscipit Anchises atque ordine singula pandit, V.

    Latin-English dictionary > suscipiō (succip-)

  • 39 adsumo

    as-sūmo ( ads-, Lachm., Halm, B. and K., Weissenb., K. and H.; ass-, Merk.), mpsi, mptum, 3, v. a., to take to or with one's self, to take up, receive, adopt, accept, take.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    Plura sibi adsumunt quam de se corpora mittunt,

    Lucr. 2, 1124:

    cibus atque umor membris adsumitur intus,

    id. 4, 1091;

    so of nourishment,

    Cels. 1, 3; 5, 27, n. 17; Scrib. Comp. 200:

    numquam committet, ut id, quod alteri detraxerit, sibi adsumat,

    Cic. Off. 3, 5, 23:

    sacra Cereris adsumpta de Graeciā,

    id. Balb. 24, 55:

    socius et administer omnium consiliorum adsumitur Scaurus,

    Sall. J. 29, 2:

    eos in societatem consilii avunculi adsumunt,

    Liv. 2, 4, 2:

    adulescentes conscii adsumpti,

    id. ib.:

    in societatem armorum,

    id. 2, 22; so,

    in consilium,

    Plin. Ep. 3, 19; id. Pan. 8:

    in consortium,

    id. Ep. 7, 3:

    nec decet aliter filium adsumi, si adsumatur a principe,

    i. e. is adopted, id. ib. 7, 4;

    8, 3: uxorem,

    id. ib. 83, 4:

    si rursum (uxor) adsumeretur,

    Tac. A. 12, 2:

    adsumptis duobus filiis ire perrexit,

    Vulg. Gen. 48, 1; ib. 2 Par. 23, 20:

    Tunc adsumpsit eum Diabolus,

    ib. Matt. 4, 5:

    adsumit Jesus Petrum,

    ib. Marc. 9, 1:

    quem (arietem) adsumens obtulit holocaustum pro filio,

    ib. Gen. 22, 13; ib. Lev. 14, 10 et saep.:

    in familiam nomenque,

    Tac. A. 1, 8 et saepe: cautum dignos adsumere, to take or choose as friends only those worthy of you, Hor. S. 1, 6, 51:

    adsumpsit Jesus duodecim, i. e. as his disciples,

    Vulg. Luc. 18, 31. —So of the assumption of our Lord to heaven: Dominus Jesus adsumptus est in caelum, Vulg. Marc. 16, 9; ib. Act. 1, 2.—
    B.
    Trop.:

    libero tempore, omnis voluptas adsumenda est, omnis dolor repellendus,

    Cic. Fin. 1, 10, 33:

    laudem sibi ex aliquā re,

    id. Mur. 14, 31:

    ut acer equus pugnae adsumit amorem,

    Ov. M. 3, 705:

    omne quod sumatur in oratione, aut ex suā sumi vi atque naturā aut adsumi foris,

    Cic. de Or. 2, 39, 163:

    alii (loci) adsumuntur extrinsecus,

    id. Top. 2, 8; id. Planc. 23, 56 Wund.:

    orator tractationem orationis sibi adsumet,

    id. de Or. 1, 12, 54.—Also, like arrogare, to usurp, to claim, assume, arrogate:

    neque mihi quicquam assumpsi neque hodie adsumo,

    Cic. Fam. 1, 9, 17; Auct. ad Her. 1, 1:

    cogam Assumptumque patrem commentaque sacra fateri,

    Ov. M. 3, 558.—Of discourse, to take up, begin (eccl. Lat., after the Hebrew):

    At ille adsumptā parabolā suā ait,

    Vulg. Num. 23, 18; 23, 7; ib. Job, 27, 1; 29, 1.—
    II.
    Esp.,
    A.
    Sometimes, like accipio, without the idea of action, to receive, obtain:

    fetus Melliferarum apium sine membris corpora nasci, Et serosque pedes serasque assumere pennas,

    Ov. M. 15, 384:

    Qui sperant in Domino, adsument pennas sicut aquilae,

    Vulg. Isa. 40, 31:

    a ventis alimenta adsumere,

    Ov. M. 7, 79:

    illas assumere robora gentes,

    id. ib. 15, 421.—
    B.
    To take in addition to, to add to:

    si quis aliam quoque artem sibi adsumpserit,

    Cic. de Or. 1, 50, 217; 1, 37, 170:

    aliquantum jam etiam noctis adsumo,

    id. Fam. 7, 23 fin.:

    ne qui postea adsumerentur,

    Liv. 21, 19:

    Butram tibi Septiciumque et Sabinum adsumam,

    Hor. Ep. 1, 5, 28.—
    C.
    In logic, t. t., to add or join to a syllogism the minor proposition: Ea (propositio vera ac perspicua) est hujus modi: Si quo die Romae ista caedes facta est, ego Athenis eo die fui, in caede interesse non potui. Hoc quia perspicue verum est, nihil attinet approbari; quā re adsumi statim oportet hoc modo: fui autem Athenis eo die, Cic. Inv. 1, 36, 63; id. Div. 2, 51, 106; 2, 53, 108.—
    D.
    In gram.: adsumpta verba.
    a.
    Epithets, epitheta, Cic. Part. Or. 7. —
    b.
    Figurative expressions, tropes, Quint. 10, 1, 121.

    Lewis & Short latin dictionary > adsumo

  • 40 assumo

    as-sūmo ( ads-, Lachm., Halm, B. and K., Weissenb., K. and H.; ass-, Merk.), mpsi, mptum, 3, v. a., to take to or with one's self, to take up, receive, adopt, accept, take.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit.:

    Plura sibi adsumunt quam de se corpora mittunt,

    Lucr. 2, 1124:

    cibus atque umor membris adsumitur intus,

    id. 4, 1091;

    so of nourishment,

    Cels. 1, 3; 5, 27, n. 17; Scrib. Comp. 200:

    numquam committet, ut id, quod alteri detraxerit, sibi adsumat,

    Cic. Off. 3, 5, 23:

    sacra Cereris adsumpta de Graeciā,

    id. Balb. 24, 55:

    socius et administer omnium consiliorum adsumitur Scaurus,

    Sall. J. 29, 2:

    eos in societatem consilii avunculi adsumunt,

    Liv. 2, 4, 2:

    adulescentes conscii adsumpti,

    id. ib.:

    in societatem armorum,

    id. 2, 22; so,

    in consilium,

    Plin. Ep. 3, 19; id. Pan. 8:

    in consortium,

    id. Ep. 7, 3:

    nec decet aliter filium adsumi, si adsumatur a principe,

    i. e. is adopted, id. ib. 7, 4;

    8, 3: uxorem,

    id. ib. 83, 4:

    si rursum (uxor) adsumeretur,

    Tac. A. 12, 2:

    adsumptis duobus filiis ire perrexit,

    Vulg. Gen. 48, 1; ib. 2 Par. 23, 20:

    Tunc adsumpsit eum Diabolus,

    ib. Matt. 4, 5:

    adsumit Jesus Petrum,

    ib. Marc. 9, 1:

    quem (arietem) adsumens obtulit holocaustum pro filio,

    ib. Gen. 22, 13; ib. Lev. 14, 10 et saep.:

    in familiam nomenque,

    Tac. A. 1, 8 et saepe: cautum dignos adsumere, to take or choose as friends only those worthy of you, Hor. S. 1, 6, 51:

    adsumpsit Jesus duodecim, i. e. as his disciples,

    Vulg. Luc. 18, 31. —So of the assumption of our Lord to heaven: Dominus Jesus adsumptus est in caelum, Vulg. Marc. 16, 9; ib. Act. 1, 2.—
    B.
    Trop.:

    libero tempore, omnis voluptas adsumenda est, omnis dolor repellendus,

    Cic. Fin. 1, 10, 33:

    laudem sibi ex aliquā re,

    id. Mur. 14, 31:

    ut acer equus pugnae adsumit amorem,

    Ov. M. 3, 705:

    omne quod sumatur in oratione, aut ex suā sumi vi atque naturā aut adsumi foris,

    Cic. de Or. 2, 39, 163:

    alii (loci) adsumuntur extrinsecus,

    id. Top. 2, 8; id. Planc. 23, 56 Wund.:

    orator tractationem orationis sibi adsumet,

    id. de Or. 1, 12, 54.—Also, like arrogare, to usurp, to claim, assume, arrogate:

    neque mihi quicquam assumpsi neque hodie adsumo,

    Cic. Fam. 1, 9, 17; Auct. ad Her. 1, 1:

    cogam Assumptumque patrem commentaque sacra fateri,

    Ov. M. 3, 558.—Of discourse, to take up, begin (eccl. Lat., after the Hebrew):

    At ille adsumptā parabolā suā ait,

    Vulg. Num. 23, 18; 23, 7; ib. Job, 27, 1; 29, 1.—
    II.
    Esp.,
    A.
    Sometimes, like accipio, without the idea of action, to receive, obtain:

    fetus Melliferarum apium sine membris corpora nasci, Et serosque pedes serasque assumere pennas,

    Ov. M. 15, 384:

    Qui sperant in Domino, adsument pennas sicut aquilae,

    Vulg. Isa. 40, 31:

    a ventis alimenta adsumere,

    Ov. M. 7, 79:

    illas assumere robora gentes,

    id. ib. 15, 421.—
    B.
    To take in addition to, to add to:

    si quis aliam quoque artem sibi adsumpserit,

    Cic. de Or. 1, 50, 217; 1, 37, 170:

    aliquantum jam etiam noctis adsumo,

    id. Fam. 7, 23 fin.:

    ne qui postea adsumerentur,

    Liv. 21, 19:

    Butram tibi Septiciumque et Sabinum adsumam,

    Hor. Ep. 1, 5, 28.—
    C.
    In logic, t. t., to add or join to a syllogism the minor proposition: Ea (propositio vera ac perspicua) est hujus modi: Si quo die Romae ista caedes facta est, ego Athenis eo die fui, in caede interesse non potui. Hoc quia perspicue verum est, nihil attinet approbari; quā re adsumi statim oportet hoc modo: fui autem Athenis eo die, Cic. Inv. 1, 36, 63; id. Div. 2, 51, 106; 2, 53, 108.—
    D.
    In gram.: adsumpta verba.
    a.
    Epithets, epitheta, Cic. Part. Or. 7. —
    b.
    Figurative expressions, tropes, Quint. 10, 1, 121.

    Lewis & Short latin dictionary > assumo

См. также в других словарях:

  • Take — Take, v. t. [imp. {Took} (t[oo^]k); p. p. {Taken} (t[=a]k n); p. pr. & vb. n. {Taking}.] [Icel. taka; akin to Sw. taga, Dan. tage, Goth. t[=e]kan to touch; of uncertain origin.] 1. In an active sense; To lay hold of; to seize with the hands, or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • take — [tāk] vt. took, taken, taking [ME taken < OE tacan < ON taka < ? IE base * dēg , to lay hold of] I to get possession of by force or skill; seize, grasp, catch, capture, win, etc. 1. to get by conquering; capture; seize 2. to trap, snare …   English World dictionary

  • Take Ionescu — Prime Minister of Romania In office December 18, 1921 – January 19, 1922 Monarch Ferdinand I of Romania Preceded by …   Wikipedia

  • Take It Off — Single par Ke$ha extrait de l’album Animal Sortie 13 juillet 2010 Enregistrement 2009 Conway Recording Studios (Los Angeles, Californie) Durée …   Wikipédia en Français

  • Take a Chance on Me — «Take A Chance On Me» Sencillo de ABBA del álbum The Album Lado A Take A Chance On Me Lado B I m A Marionette Publicación 14 de enero de 1978 Formato …   Wikipedia Español

  • Take That — actuando en Manchester el 12 Junio de 2011 Datos generales …   Wikipedia Español

  • Take a Bow (canción de Rihanna) — «Take A Bow» 200px Sencillo de Rihanna del álbum Good Girl Gone Bad: Reloaded Publicación 15 de abril de 2008 Formato sencillo en CD, descarga digital Grabación 2008 …   Wikipedia Español

  • take — ► VERB (past took; past part. taken) 1) lay hold of with one s hands; reach for and hold. 2) occupy (a place or position). 3) capture or gain possession of by force. 4) carry or bring with one; convey. 5) remove from a place. 6) …   English terms dictionary

  • Take Over Control — «Take Over Control» Сингл Afrojack при участии Eвы Симонс из альбома Lost Found» и «Rockstar Выпущен 12 августа 2010 Формат Цифровая дистрибуция, CD сингл, радиоротация, видеоклип Записан 2010 Жанр …   Википедия

  • Take Me Away — may refer to: Take Me Away (Culture Beat song) Take Me Away (Fefe Dobson song) Take Me Away (Keyshia Cole song) Take Me Away (Lifehouse song) Take Me Away (Stonebridge song) Take Me Away (Tiff Lacey song) Take Me Away , a song by 7 Days Away from …   Wikipedia

  • Take Control — Single par Amerie extrait de l’album Because I Love It Sortie Décembre 2006 23 avril 2007 (DL) …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»