Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

prae-

  • 1 prae

    prae, adv., and prep. with abl. [for prai, kindred with Sanscr. prefix pra-, before; Gr. pro, prin, prosô; cf.: pro, prior, porro, primus].
    I.
    Adv., before, in front.
    A.
    Lit. (ante-class.):

    abi prae, Sosia, Jam ego sequar,

    go before, go in advance, Plaut. Am. 1, 3, 45:

    i prae, sequar,

    Ter. And. 1, 1, 144; id. Eun. 5, 2, 69: i tu prae, virgo;

    non queo, quod pone me est, servare,

    Plaut. Curc. 4, 2, 1:

    age, age nunc tu, i prae,

    id. Pers. 4, 4, 56.—
    B.
    Trop., as a particle of comparison, with ut, quam, or quod (also written in one word, praeut and praequam; cf. Wagner ad Plaut. Aul. 503), in comparison with, compared with (ante- and post-class. and colloq.):

    parum etiam, praeut futurum est praedicas,

    Plaut. Am. 1, 1, 218; id. Bacch. 4, 9, 5:

    immo noster nunc quidem est de verbis, prae ut dudum fuit,

    id. Men. 5, 5, 33; 2, 3, 25:

    nihil hercle quidem hoc, Prae ut alia dicam,

    id. Mil. 1, 1, 20; id. Merc. 2, 4, 2:

    ludum dices fuisse, praeut hujus rabies quae dabit,

    Ter. Eun. 2, 3, 9:

    satin' parva res est voluptatum in vitā atque in aetate agundā, praequam quod molestum'st?

    in comparison with the trouble, Plaut. Am. 2, 2, 2:

    nihil hoc est, triginta minae, prae quam alios dapsilis sumptus facit,

    id. Most. 4, 2, 62 Lorenz ad loc.:

    jam minoris omnia facio prae quam quibus modis Me ludificatus est,

    id. ib. 5, 2, 25:

    sed hoc etiam pulcrum'st praequam sumptus ubi petunt,

    id. Aul. 3, 5, 33; id. Merc. prol. 23:

    quae etsi longioribus verbis comprehensa est praequam illud Graecum, etc.,

    Gell. 16, 1, 3:

    immo res omnis relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38.—
    II.
    Prep. with abl. (with acc.:

    prae cornua, prae litteras,

    Petr. 39, 12; 46, 1), before, in front of, in advance of.
    A.
    Lit.:

    cavendum erit, ut (villa) a tergo potius quam prae se flumen habeat,

    before it, Col. 1, 5, 4: limina alia prae aliis erant, App. de Mundo, p. 69, 22.—Esp. freq.: prae se ferre, agere, mittere, to bear, carry, drive, or send before one's self:

    ille qui stillantem prae se pugionem tulit,

    Cic. Phil. 2, 12, 30:

    argenti prae se in aerarium tulit quattuordecim milia pondo,

    Liv. 28, 38, 5:

    prae se ferens Darium puerum,

    Suet. Calig. 19:

    prae se armentum agens,

    Liv. 1, 7, 4:

    singulos prae se inermes mittere,

    Sall. J. 94, 2: prae manu, and, less freq., prae manibus, at hand, on hand (ante- and postclass.):

    patri reddidi omne aurum, quod fuit prae manu,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 9; Ter. Ad. 5, 9, 23:

    cum prae manu debitor (pecuniam) non haberet,

    Dig. 13, 7, 27:

    si Caesaris liber prae manibus est, promi jubeas,

    Gell. 19, 8, 6:

    aes si forte prae manu non fuerit,

    App. M. 6, p. 180, 30.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: prae se ferre, less freq., prae se gerere, declarare, etc., prop. to carry before one's self. as if to show it; hence, to show, exhibit, manifest, reveal, make known, betray, discover, indicate (freq. and class.), Cic. Agr. 2, 2, 4:

    fortasse ceteri tectiores: ego semper me didicisse, prae me tuli,

    id. Or. 42, 146:

    nec vero cum venit, prae se fert, aut qui sit aut unde veniat,

    id. Rep. 2, 3, 6:

    scelus et facinus prae se ferens et confitens,

    id. Mil. 16, 43:

    ceteris prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est: nihil est enim aliud quod praedicandum et prae se ferendum sit,

    id. Tusc. 5, 17, 50: conjecturam prae se gerere. id. Inv. 2, 9, 30:

    animum altum et erectum prae se gerebat, Auct. B. Afr. 10: prae se declarant gaudia vultu,

    Cat. 64, 34:

    prae se maximam speciem ostentare,

    App. Flor. p. 342, 10.—
    2.
    In partic., in comparisons, in comparison with, compared with (mostly in comparisons which imply a contrast of kind; while praeter refers to a contrast of degree only: dives prae ceteris, in contrast with the others, who are poor: dives praeter ceteros, richer than the other rich ones; cf. Krebs, Antibarb. p. 894).
    (α).
    With positive adj. (class.; v. infra):

    omnia prae meo commodo,

    Ter. Ad. 2, 3, 9: omnium unguentum odor prae tuo nautea est, Plaut. Curc. 1, 2, 5; id. Men. 1, 2, 67:

    Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est,

    Caes. B. G. 2, 30:

    prae divitiis,

    Liv. 3, 26:

    videbant omnes prae illo parvi futuros,

    Nep. Eum. 10, 4; Cic. Agr. 2, 35, 96:

    veros illos Atticos prae se paene agrestes putat,

    id. Brut. 83, 286:

    ab isto prae lucro praedāque nec vectigalium nec posteritatis habitam esse rationem,

    id. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    non tu quidem vacuus molestiis, sed prae nobis beatus,

    id. Fam. 4, 4, 2; Hor. Ep. 1, 11, 4:

    (stultitia) prae ceteris parit immensas cupiditates,

    Auct. Her. 2, 22, 34.—
    (β).
    So with comp. for quam (ante- and post-class.):

    atque me minoris facio prae illo,

    Plaut. Ep. 3, 4, 85:

    id prae illo, quod honestum nobis est, fit plenius,

    Gell. 1, 3, 25; Front. Ep. ad M. Caes. 1, 2; Hier. in Psa. 44, 3; Aug. c. Acad. 1, 22.—
    3.
    In giving the cause, which, as it were, goes before, for, because of, by reason of, on account of (class. only of a hinderance; with an express or implied negation; or with vix, v. Zumpt, § 310): Ulixi cor frixit prae pavore, Liv. Andron. ap. Serv. Verg. A. 1, 92:

    prae laetitiā lacrumae praesiliunt mihi,

    Plaut. Stich. 3, 2, 13:

    prae lassitudine opus est ut lavem,

    id. Truc. 2, 3, 7; Ter. Heaut. 1, 1, 71:

    prae gaudio ubi sim nescio,

    id. ib. 2, 3, 67:

    vivere non quit Prae macie,

    Lucr. 4, 1167:

    nec loqui prae maerore potuit,

    Cic. Planc. 41, 99:

    quorum ille nomen prae metu ferre non poterat,

    id. Phil. 13, 9, 20:

    solem prae jaculorum multitudine non videbitis,

    id. Tusc. 1, 42, 101:

    prae irā,

    Liv. 31, 24 fin.:

    vix sibimet ipsi prae nec opinato gaudio credentes,

    id. 39, 49.—In composition, prae usually denotes,
    a.
    Before: praedico, praebibo, praecaveo, etc.; so too, praeceps, headforemost, headlong. —In time: praecanus, gray before one's time. —
    b.
    Enhancing the main idea, qs. in advance of others: praealtus, extremely high: praeclarus, very celebrated; praevalidus, very strong, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > prae

  • 2 prae

        prae praep. with abl.    [1 prae], before, in front of, in advance of: si huic aliquid paulum prae manu Dederis, at hand, i. e. ready money, T.: singulos prae se inermos mittere, S.: stillantem prae se pugionem tulit: prae se armentum agens, L.—Fig., in the phrase, prae se ferre, to make a display of, show, display, manifest, parade, exhibit, profess: ego semper me didicisse prae me tuli: scelus et facinus prae se ferens: beata vita glorianda et prae se ferenda est.— In comparison with, compared with, in view of: omnia prae meo commodo, T.: omnia prae divitiis spernunt, L.: veros illos Atticos prae se paene agrestes putat: Cunctane prae Campo sordeat? H.—Of a hinderance, for, through, because of, by reason of, on account of: animus incertus prae aegritudine, irresolute for sorrow, T.: prae gaudio ubi sim nescio, T.: neque prae lacrimis iam loqui possum: nec iuris quicquam prae impotenti irā est servatum, L.
    * * *
    I
    before, in front of; forward (prae sequor = go on before)
    II
    before, in front; in view of, because of

    Latin-English dictionary > prae

  • 3 prae

        prae adv.    [PRO-], before, in front: i prae, sequor, go on before, T.
    * * *
    I
    before, in front of; forward (prae sequor = go on before)
    II
    before, in front; in view of, because of

    Latin-English dictionary > prae

  • 4 prae-eō

        prae-eō iī    （īvī), —, īre, to go before, lead the way, precede: ut consulibus lictores praeirent: praeeunte carinā, V.: novi praeeunt fasces, O.— Fig., to go before, precede: naturā praeeunte.— To recite beforehand, dictate, prescribe: omnia, uti decemviri praeierunt, facta, had ordered, L.: ades, dum dedico domum, ut mihi praeeatis: praei verba, quibus me devoveam, L.: coactus pontifex verba praeire, to dictate the formula of consecration, L.: praeeuntibus exsecrabile carmen sacerdotibus, L.: alcui preces, Cu.: vobis voce, quid iudicaretis.

    Latin-English dictionary > prae-eō

  • 5 prae-ut

        prae-ut adv.,    in comparison with, compared with: Ludus, Praeut huius rabies quae dabit, T.

    Latin-English dictionary > prae-ut

  • 6 prae

    pre
    (prep. with abl.) before, in front of.

    Latin-English dictionary of medieval > prae

  • 7 prae-sīgnis

        prae-sīgnis e, adj.    [prae+signum], pre-eminent, distinguished: tempora cornu, O.: facie, O.

    Latin-English dictionary > prae-sīgnis

  • 8 prae-acūtus

        prae-acūtus adj.,    sharp in front, sharpened, pointed: cacumina, Cs.: sudes, S.: cuspis, O.

    Latin-English dictionary > prae-acūtus

  • 9 prae-altus

        prae-altus adj.,     very high: rupes, L.: mons, L.— Very deep: flumen, L.: proxima terrae praealta sunt, S.

    Latin-English dictionary > prae-altus

  • 10 prae-bibō

        prae-bibō bibī, —, ere,    to drink before, drink to: alcui venenum.

    Latin-English dictionary > prae-bibō

  • 11 prae-calidus

        prae-calidus adj.,    very warm, hot: potio, Ta.

    Latin-English dictionary > prae-calidus

  • 12 prae-cānus

        prae-cānus adj.,     prematurely gray, H.

    Latin-English dictionary > prae-cānus

  • 13 prae-caveō

        prae-caveō cāvī, cautus, ēre,    to take care, take heed, use precaution, be on one's guard, beware: mihi, to look out for myself, T.: ad praecavendum intellegendi astutia: ab insidiis, guard against, L.: vel ex supervacuo, to take even unnecessary precautions, L.: id ne accideret, sibi praecavendum existimabat, Cs.: cum videtur praecaveri potuisse, si provisum esset.—To guard against, seek to avert, provide against: peccata, quae difficillime praecaventur: ita mihi res tota praecauta est, ut, etc.

    Latin-English dictionary > prae-caveō

  • 14 prae-cēdō

        prae-cēdō cessī, cessus, ere,    to go before, precede, lead the way, lead: cum coronis aureis (in a procession), L.: praecedebat ipse vinctus, L.: fama loquax praecessit ad aures, Deïanira, tuas, O.: is praecedens agmen militum, L.: classem, L.—Of time: quae venturas praecedet sexta Kalendas, O.—Fig., to surpass, outstrip, outdo, excel: Gallos virtute, Cs.: vestros honores rebis gerendis, L.

    Latin-English dictionary > prae-cēdō

  • 15 prae-celsus

        prae-celsus adj.,    lofty, towering: rupes, V.

    Latin-English dictionary > prae-celsus

  • 16 prae-cingō

        prae-cingō nxī, nctus, ere,    to gird, encircle, enclose: cautus praecingitur ense viator, girds himself, O.: praecincti recte pueri, properly girded, H.: altius ac nos Praecincti, i. e. more rapid travellers, H.: fontem vallo, Pr.

    Latin-English dictionary > prae-cingō

  • 17 prae-clārus

        prae-clārus adj.    with comp. and sup, very bright, brilliant: iaspis, Iu.—Very beautiful, magnificent, honorable, splendid, admirable, remarkable, distinguished, excellent, famous: urbs situ praeclaro ad aspectum: opus: interpres iuris: genus dicendi: leges: gens bello praeclara, V.: eloquentiae ac fidei, Ta.: nec quicquam est praeclarius: praeclarissimum factum, N.: res, great wealth, H.: praeclaram populo R. refers gratiam.—Noted, notorious: sceleribus suis ferox atque praeclarus, S.— Plur n. as subst: multa secum praeclara habere, treasures of art.

    Latin-English dictionary > prae-clārus

  • 18 prae-cōgitō

        prae-cōgitō —, ātus, āre,    to ponder beforehand, premeditate: praecogitatum facinus, L.

    Latin-English dictionary > prae-cōgitō

  • 19 prae-colō

        prae-colō —, cultus, ere,     to cultivate beforehand.—Fig.: animi habitūs, ad virtutem quasi praeculti.— To embrace prematurely: nova et ancipitia, Ta.

    Latin-English dictionary > prae-colō

  • 20 prae-compositus

        prae-compositus adj.,    arranged beforehand, studied: praecomposito ore, O.

    Latin-English dictionary > prae-compositus

Страницы

См. также в других словарях:

  • Prae — (lat.), 1) vor, voraus; das Prae. der Vorzug, Vorrang; 2) bei Maßbestimmungen, wenn die Ausdehnung nach der einen Richtung die andere übertrifft, z.B. praelatus, breiter als lang, praelongus, länger als breit etc …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Prae- — Pr[ae] A prefix. See {Pre }. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prae — (lat.), vor, voraus; daher das P. haben, den Vorzug, den Vorrang haben …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Prae — (lat.), vor; als Substantiv; Vorzug, Vorrang …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Prae — Prae, lat. Präposition, vor; davor eine Menge Zusammensetzungen z.B …   Herders Conversations-Lexikon

  • prae... — prae...,   Präfix, prä …   Universal-Lexikon

  • prae- — [prē] [L: see PRE ] prefix PRE : the preferred form in certain words [praenomen, praetor] …   English World dictionary

  • prae|di|al — «PREE dee uhl», adjective. = predial. (Cf. ↑predial) …   Useful english dictionary

  • prae|mu|ni|re — «PREE myu NY ree», noun. in English law: 1. a writ of summons on the charge of resorting to a foreign court or authority, such as that of the pope, and so disregarding the supremacy of the sovereign. 2. this offense. 3. the penalty, as of… …   Useful english dictionary

  • prae|to|ri|al — «pree TR ee uhl, TOHR », adjective. of or having to do with a Roman praetor …   Useful english dictionary

  • prae|to|ri|an — «pree TR ee uhn, TOHR », adjective, noun. –adj. 1. of or having to do with a praetor. 2. Often, Praetorian. having to do with the bodyguard of a Roman commander or emperor. –n. 1. Often, Praetorian. a soldier of the bodyguard of a Roman commander …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»