extremum+(

īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.

In gen.:

deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,

Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,

id. Rep. 1, 14:

id, quod eidem Ciceroni placet,

Quint. 10, 7, 28:

jure erat semper idem vultus (Socratis),

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

idem semper vultus eademque frons,

id. Off. 1, 26, 90:

tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?

id. Or. 31, 110:

non quod alia res esset: immo eadem,

id. Clu. 29, 80:

etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,

id. Caecin. 21, 59:

ad causas simillimas inter se vel potius easdem,

id. Brut. 94, 324. —

In partic., idem is used,

When two predicates are referred to the same subject.

When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:

cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,

Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:

oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,

id. Brut. 79, 273:

avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,

id. N. D. 3, 32, 80:

jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,

id. Div. 2, 36, 77:

ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,

id. Ac. 2, 44, 136; cf.:

viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,

id. Off. 1, 19, 63:

Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,

id. Fam. 9, 2, 1:

amicus est tamquam alter idem,

a second self, id. Lael. 21, 80:

ad idem semper exspectandum paratior,

id. Off. 2, 15, 53:

nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,

Sall. C. 20, 5; cf.:

quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,

id. J. 31, 14:

Hisdem diebus, for eisdem,

Pall. 10, 13:

hic finis belli,... idemque finis regni,

Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:

quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,

id. 6, 1, 1:

ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,

Tac. A. 1, 23:

erepta mihi prius eorundem matre,

Quint. 6 prooem. 4:

fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,

Tac. A. 14, 24.—

When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:

(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,

Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—

Esp.

Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:

idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,

Cic. Att. 1, 16, 8:

ego idem, qui, etc.,

id. Or. 7, 23; cf.:

habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,

id. Sest. 50, 107:

cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,

id. ib. §

108: de me eodem,

id. ib. 51, 109:

quin tu igitur concedis idem, etc.,

id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:

cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,

id. Att. 4, 1, 1:

Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,

id. Verr. 2, 2, 28, § 68:

cum est idem hic Sopater absolutus,

id. ib. 2, 2, 29, §

70: hoc idem facere,

id. Rep. 1, 35:

ab hisce eisdem permotionibus,

id. de Or. 1, 12, 53:

idem ille tyrannus,

id. Rep. 1, 42:

in eisdem illis locis,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56:

eandem illam (sphaeram),

id. Rep. 1, 14:

eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,

id. Off. 2, 15 fin.:

idem iste Mithridates,

id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;

older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,

id. de Or. 3, 44, 174; cf.:

beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,

id. Off. 1, 7, 20:

quod idem in ceteris artibus non fit,

id. Fin. 3, 7, 24 fin.:

exitus quidem omnium unus et idem fuit,

id. Div. 2, 47, 97:

in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,

id. Cat. 4, 7, 14; cf.

in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,

id. Or. 40, 137:

neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,

id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—

As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:

si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,

Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:

imperii nostri terrarumque idem est extremum,

id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:

disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9:

idem abeunt, qui venerant,

id. Fin. 4, 3, 7:

quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,

id. Cat. 3, 12, 27:

non quo idem sit servulus quod familia,

id. Caecin. 20, 58:

qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,

id. Verr. 2, 3, 25, § 62:

eandem constituit potestatem quam si, etc.,

id. Agr. 2, 12, 30:

eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,

id. Leg. 2, 21, 53; cf.:

sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,

id. Lael. 4, 14.—With cum:

tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

Cic. de Or. 2, 33, 144:

hunc eodem mecum patre genitum, etc.,

Tac. A. 15, 2:

in eadem mecum Africa geniti fides,

Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:

(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,

Lucr. 3, 1038; cf.:

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:

quod non idem illis censuissemus,

Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:

ille eadem nobis juratus in arma,

Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:

si idem nos juris haberemus quod ceteri,

Cic. Balb. 12, 29:

tibi idem consilii do, quod, etc.,

id. Fam. 9, 2, 2:

omnes qui ubique idem operis efficiunt,

Lact. 5, 4, 1:

non habet officii lucifer omnis idem,

Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v.

ex-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio].

(With the notion of the ex predominating.) To take or draw out.

Lit. (rarely): aliquem e mari, to draw out, fish out, Cic. Fragm. ap. Non. 293, 26 (Rep. 4, 8, 8 Baiter):

vidulum (e mari),

Plaut. Rud. 4, 4, 140 sq.:

dens manu, forcipe,

Cels. 7, 12, 1:

telum (e vulnere),

id. 7, 5, 1:

clipeum cristasque rubentes Excipiam sorti,

to withdraw, exempt, Verg. A. 9, 271.—

Trop.

In gen.: servitute exceptus, withdrawn, i. e. rescued from slavery, Liv. 33, 23, 2:

nihil jam cupiditati, nihil libidini exceptum,

exempt, Tac. Agr. 15.—

In partic.

To except, make an exception of (freq. and class.):

hosce ego homines excipio et secerno libenter,

Cic. Cat. 4, 7, 15:

qui (Democritus) ita sit ausus ordiri: Haec loquor de universis. Nihil excipit, de quo non profiteatur,

id. Ac. 2, 23, 73; cf. id. ib. 2, 9, 28:

Lacedaemonii ipsi, cum omnia concedunt in amore juvenum praeter stuprum, tenui sane muro dissaepiunt id, quod excipiunt,

id. Rep. 4, 4:

senex talos elidi jussit conservis meis: sed me excepit,

Plaut. Mil. 2, 2, 13.—With ne:

Licinia lex, quae non modo eum, qui, etc.... sed etiam collegas ejus, cognatos, affines excipit, ne eis ea potestas curatiove mandetur,

Cic. Agr. 2, 8, 21;

so in legal limitations,

id. ib. 2, 9, 24; id. Balb. 14, 32; see also exceptio.—With ut, Cic. Q. Fr. 1, 1, 9, 26:

excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem,

id. Div. 1, 39, 87:

ut in summis tuis laudibus excipiant unam iracundiam,

id. Q. Fr. 1, 1, 13, 37:

dolia, in horreis defossa, si non sint nominatim in venditione excepta, etc.,

Dig. 18, 1, 76; so ib. 77.—In the abl. absol.:

omnium mihi videor, exceptis, Crasse, vobis duobus, eloquentissimos audisse Ti. et C. Sempronios,

you two excepted, Cic. de Or. 1, 9, 38; cf.:

vos hortor, ut ita virtutem locetis, ut eā exceptā nihil amicitia praestabilius esse putetis,

id. Lael. 27 fin.:

exceptā sapientiā,

id. ib. 6, 20. — Neutr. absol.:

excepto, quod non simul esses, cetera laetus,

Hor. Ep. 1, 10, 50:

excepto, si obscena nudis nominibus enuntientur,

Quint. 8, 3, 38; Pers. 5, 90; Aug. Serm. 17, 3; 46, 2.—Hence,

Jurid. t. t., said of the defendant, to except, to make a legal exception to the plaintiff's statement:

verum est, quod qui excipit, probare debeat, quod excipitur,

Dig. 22, 3, 9; so ib. 18:

adversus aliquem,

ib. 16, 1, 17 et saep.; cf. exceptio and the authorities there cited.—

In an oration, a law, etc., to express by name, to make particular mention of, to state expressly (rare, and perh. not anteAug.):

cum Graecos Italia pellerent, excepisse medicos,

Plin. 29, 1, 8, § 16: vites in tantum sublimes, ut vindemitor auctoratus rogum ac tumulum excipiat, expressly stipulates for (in case he should fall and break his neck), id. 14, 1, 3, § 10.

(With the notion of the verb predominating.) To take a thing to one's self (in a good or bad sense), to catch, capture, take, receive.

Lit.

In gen.:

sanguinem paterā,

Cic. Brut. 11, 43; cf. Col. 9, 15, 9:

e longinquo sucum,

Plin. 25, 7, 38, § 78:

labentem excepit,

Cic. Rab. Post. 16, 43: se in pedes, to take to one's feet, i. e. spring to the ground, Liv. 4, 19, 4:

filiorum extremum spiritum ore,

Cic. Verr. 2, 5, 45, § 118; cf.:

tunicis fluentibus auras,

Ov. A. A. 3, 301:

omnium tela,

Cic. Verr. 2, 2, 72, § 177; so,

tela,

Caes. B. G. 3, 5, 3:

vulnera,

Cic. Sest. 10, 23; cf.:

vulnus ore,

Quint. 6, 3, 75; and:

plagae genus in se,

Lucr. 2, 810:

o terram illam beatam, quae hunc virum exceperit!

Cic. Mil. 38, 105; cf.: hunc (Mithridatem) in timore et fuga Tigranes excepit, id de. Imp. Pomp. 9, 23:

aliquem benigno vultu,

Liv. 30, 14, 3; cf.

also: hic te polenta excipiet,

Sen. Ep. 21 med.:

aliquem epulis,

Tac. G. 21:

multos ex fuga dispersos excipiunt,

Caes. B. G. 6, 35, 6. alios vagos per hiberna milites excipiebant, Liv. 33, 29, 2: speculator, exceptus a juvenibus mulcatur, id. 40, 7, 4: cf. Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 5:

servos in pabulatione,

Caes. B. G. 7, 20, 9:

incautum,

Verg. A. 3, 332:

(uri) mansuefieri ne parvuli quidem excepti possunt,

Caes. B. G. 6, 28, 4:

aprum latitantem,

Hor. C. 3, 12, 10:

caprum insidiis,

Verg. E. 3, 18:

fugientes feras,

Phaedr. 1, 11, 6:

aprum, feram venabulo,

Quint. 4, 2, 17; Sen. Prov. 2 et saep.—

Of inanimate subjects:

postero die patenti itinere Priaticus campus eos excepit,

received them, Liv. 38, 41, 8:

silva tum excepit ferum,

Phaedr. 1, 12, 9; Quint. 2, 12, 2. —

In partic.

To come next to, to follow after, succeed a thing:

linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

Cic. N. D. 2, 54, 135: quinque milia passuum proxima intercedere itineris campestris;

inde excipere loca aspera et montuosa,

Caes. B. C. 1, 66 fin.:

alios alii deinceps,

id. B. G. 5, 16 fin. — Poet.:

porticus excipiebat Arcton,

i. e. was turned to the north, looked towards the north, Hor. C. 2, 15, 16.—

In medic. lang.: aliquid aliqua re, to take something in something, i. e. mixed with something:

quae (medicamenta) excipiuntur cerato ex rosa facto,

Cels. 5, 18, 20; 5, 25, 5; 6; 12 et saep.—

Trop.

In gen., to take or catch up, to intercept:

genus divinationis naturale, quod animus arripit aut excipit extrinsecus ex divinitate,

Cic. Div. 2, 11, 26; cf.:

posteaquam vidit, illum excepisse laudem ex eo, quod,

i. e. obtained, id. Att. 1, 14, 3: subire coëgit et excipere pericula, to take upon one's self, to receive, support, sustain (the figure being taken from the reception of an enemy's blows or shots), Cic. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

Germani celeriter phalange facta impetus gladiorum exceperunt,

Caes. B. G. 1, 52, 4; so,

impetus,

id. B. C. 1, 58, 1:

vim frigorum hiememque,

Cic. Rab. Post. 15, 42:

labores magnos,

id. Brut. 69, 243 et saep.:

excipimus nova illa cum favore et sollicitudine,

receive, Quint. 10, 1, 15:

verba risu,

id. 1, 2, 7:

praecepta ad excipiendas hominum voluntates,

for taking captive, Cic. de Or. 2, 8, 32:

invidiam,

to draw upon one's self, Nep. Dat. 5, 2.—

Of inanim. or abstr. subjects:

quae (sublicae) cum omni opere conjunctae vim fluminis exciperent,

Caes. B. G. 4, 17, 9; 3, 13, 1:

quid reliquis accideret, qui quosque eventus exciperent,

i. e. would befall, overtake them, Caes. B. C. 1, 21 fin.; Verg. A. 3, 318; Liv. 1, 53, 4.—

In partic.

To catch with the ear, esp. eagerly or secretly, to catch up, listen to, overhear:

maledicto nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur,

Cic. Planc. 23, 57; id. Sest. 48, 102:

assensu populi excepta vox consulis,

Liv. 8, 6, 7:

ad has excipiendas voces speculator missus,

id. 40, 7, 4; 2, 4, 5; 4, 30, 3:

laudem avidissimis auribus excipit,

Plin. Ep. 4, 19, 3:

notis quoque excipere velocissime solitum,

i. e. to write down in shorthand, Suet. Tit. 3:

rumores,

Cic. Deiot. 9, 25; cf.

voces,

Liv. 40, 7, 4:

sermonem eorum,

id. 2, 4, 5:

furtivas notas,

Ov. Am. 1, 4, 18.—

To follow after, to succeed a thing in time or the order of succession (cf. above, A. 2. a.):

tristem hiemem pestilens aestas excepit,

Liv. 5, 13, 4:

Herculis vitam et virtutem immortalitas excepisse dicitur,

Cic. Sest. 68, 143:

violis succedit rosa: rosam cyanus excipit, cyanum amarantus,

Plin. 21, 11, 39, § 68:

excipit Pompilium Numam Tullus Hostilius,

Flor. 1, 3, 1:

hunc (locutum) Labienus excepit,

Caes. B. C. 3, 87, 1.— Absol.:

turbulentior inde annus excepit,

succeeded, followed, Liv. 2, 61, 1; Caes. B. G. 7, 88, 2:

re cognita tantus luctus excepit, ut, etc.,

id. B. C. 2, 7, 3.—Hence,

Transf.: aliquid, to continue, prolong a thing:

memoriam illius viri excipient omnes anni consequentes,

Cic. de Sen. 6, 19; Liv. 38, 22, 3:

vices alicujus,

Just. 11, 5.— Poet. with inf., Sil. 13, 687.

ex-sĕquor or exĕquor, cūtus, 3, v. dep. a., to follow to the end, to pursue, follow.

In partic., to follow or accompany to the grave (cf. the deriv. exsequiae): funus, Massur. Sabin. ap. Gell. 10, 16, 25: aliquem omni laude et laetitia, Cic. poëta in Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of ekpempein, in Eurip.).

Trop. (class.; most freq. in the special significations).

In gen., to follow, follow after, accompany; to go after, to pursue:

quae exanimata exsequitur aspectum tuum,

Plaut. Ep. 4, 2, 3: quid petam praesidi aut exsequar? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 112 ed. Vahl.):

non igitur dubium, quin aeternitatem maluerit exsequi, etc.,

to follow after, take pattern after, Cic. Univ. 2 fin.:

cur non omnes fatum illius (Pompei) una exsecuti sumus?

followed, pursued, subjected ourselves to, id. Att. 9, 12, 1; cf. id. Phil. 2, 22, 54:

sectam meam exsecutae comites,

joined, Cat. 63, 15:

suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes,

Liv. 5, 40, 5: aerumnam, qs. to pursue, i. e. to undergo, suffer, endure, Plaut. Capt. 2, 1, 1:

egestatem,

id. Trin. 3, 2, 60:

mortem,

id. Ps. 4, 2, 38:

probrum,

id. Truc. 2, 5, 8.—

In partic.

To follow up, prosecute, carry out; to perform, execute, accomplish, fulfil (syn.:

conficio, perficio, perago, consummo, patro, perpetro, absolvo): nullam rem oportet dolose aggrediri, nisi Astute accurateque exsequare,

Plaut. Truc. 2, 5, 10; cf.:

est difficile id non exsequi usque ad extremum,

Cic. Rab. Post. 2, 5:

inceptum hoc itiner perficere exsequar,

Plaut. Merc. 5, 2, 72 and 88:

incepta,

Liv. 30, 4, 10:

imperium,

Ter. Heaut. 4, 1, 22:

mandata vestra,

Cic. Phil. 9, 4, 9:

omnia regis officia et munera,

id. de Sen. 10, 34; cf.:

munus officii (with tueri),

id. ib. 20, 72:

munus (with fungi),

id. Tusc. 3, 7, 15:

negotia,

id. Off. 1, 23, 79:

obsidiones,

Tac. A. 15, 4:

scelus,

Curt. 8, 6:

sermonem cum aliquo,

to converse, Plaut. Trin. 2, 2, 5: cum civitas armis jus suum exsequi conaretur, to assert, maintain, * Caes. B. G. 1, 4, 3:

comptam et mitem orationem,

Cic. de Sen. 9, 28.—With a rel.-clause:

quem locum ipse capturus esset, cogitando aut quaerendo exsequebatur,

Liv. 35, 28, 4:

summa omnia cum cura inquirendo exequebatur,

id. 22. 3, 2.—With ut:

mihi Exsequi certa res est, ut abeam Potius hinc ad forum, quam domi cubem,

Plaut. Most. 3, 2, 17.—

To go through with in speaking, to relate, describe, say, tell (freq. since the Aug. period):

quae vix verbis exsequi possum,

Cic. Fam. 11, 27, 6:

quidam exsecuti sunt verbosius,

Quint. 5, 12, 15: si omnia exsequi velim, Liv. 27, 27, 12:

haec omnia copiosius,

Quint. 9, 3, 89:

quae diligentius,

id. 10, 4, 6:

quae divine in Oratore (Tullius),

id. 1, 6, 18:

caelestia dona aërii mellis,

Verg. G. 4, 2; cf.:

laudes brassicae,

Plin. 20, 9, 33, § 78:

numerum subtiliter,

Liv. 3, 5, 13:

sententias,

Tac. A. 3, 65:

vetera facunde,

id. ib. 12, 58:

vera,

id. ib. 11, 21:

imagines et elogia universi generis,

Suet. Galb. 3 et saep.—

To pursue with punishment, to punish, avenge (perh. not ante-Aug.):

omnia scire, non omnia exsequi,

Tac. Agr. 19:

deorum hominumque violata jura,

Liv. 3, 25, 8:

injurias accusationibus,

Plin. Ep. 3, 4, 5:

delicta,

Suet. Caes. 67:

doloris exsequendi jus,

Liv. 5, 11, 5:

justum dolorem,

Dig. 29, 5, 33.— Absol.: pater caedetur? defendam: caesus est? exsequar, Sen. de Ira, 1, 12; Dig. 34, 9, 22.—Once with a pers. object:

me L. Tarquinium Superbum cum scelerata coniuge, etc., ferro, igni exsecuturum,

to pursue, Liv. 1, 59, 1 (MSS.; Weissenb. et al. exacturum).—Hence, exsĕ-quens ( exeq-), entis, P. a. (acc. to II.), searching after, studious of:

memoriarum veterum exsequentissimus,

Gell. 10, 12, 9.

► exsequi as pass.: quaerebatur an prioris judicis sententia exsequi possit, could be carried out (cf. II. B. supra), Dig. 2, 1, 19.—Hence, exsĕcūtus ( exec-), a, um, in pass. signif.:

exsecuto regis imperio,

executed, Just. 7, 3, 2.

ex-sĕquor or exĕquor, cūtus, 3, v. dep. a., to follow to the end, to pursue, follow.

In partic., to follow or accompany to the grave (cf. the deriv. exsequiae): funus, Massur. Sabin. ap. Gell. 10, 16, 25: aliquem omni laude et laetitia, Cic. poëta in Tusc. 1, 48, 115 (a transl. of ekpempein, in Eurip.).

Trop. (class.; most freq. in the special significations).

In gen., to follow, follow after, accompany; to go after, to pursue:

quae exanimata exsequitur aspectum tuum,

Plaut. Ep. 4, 2, 3: quid petam praesidi aut exsequar? Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 112 ed. Vahl.):

non igitur dubium, quin aeternitatem maluerit exsequi, etc.,

to follow after, take pattern after, Cic. Univ. 2 fin.:

cur non omnes fatum illius (Pompei) una exsecuti sumus?

followed, pursued, subjected ourselves to, id. Att. 9, 12, 1; cf. id. Phil. 2, 22, 54:

sectam meam exsecutae comites,

joined, Cat. 63, 15:

suam quisque spem, sua consilia, communibus deploratis, exsequentes,

Liv. 5, 40, 5: aerumnam, qs. to pursue, i. e. to undergo, suffer, endure, Plaut. Capt. 2, 1, 1:

egestatem,

id. Trin. 3, 2, 60:

mortem,

id. Ps. 4, 2, 38:

probrum,

id. Truc. 2, 5, 8.—

In partic.

To follow up, prosecute, carry out; to perform, execute, accomplish, fulfil (syn.:

conficio, perficio, perago, consummo, patro, perpetro, absolvo): nullam rem oportet dolose aggrediri, nisi Astute accurateque exsequare,

Plaut. Truc. 2, 5, 10; cf.:

est difficile id non exsequi usque ad extremum,

Cic. Rab. Post. 2, 5:

inceptum hoc itiner perficere exsequar,

Plaut. Merc. 5, 2, 72 and 88:

incepta,

Liv. 30, 4, 10:

imperium,

Ter. Heaut. 4, 1, 22:

mandata vestra,

Cic. Phil. 9, 4, 9:

omnia regis officia et munera,

id. de Sen. 10, 34; cf.:

munus officii (with tueri),

id. ib. 20, 72:

munus (with fungi),

id. Tusc. 3, 7, 15:

negotia,

id. Off. 1, 23, 79:

obsidiones,

Tac. A. 15, 4:

scelus,

Curt. 8, 6:

sermonem cum aliquo,

to converse, Plaut. Trin. 2, 2, 5: cum civitas armis jus suum exsequi conaretur, to assert, maintain, * Caes. B. G. 1, 4, 3:

comptam et mitem orationem,

Cic. de Sen. 9, 28.—With a rel.-clause:

quem locum ipse capturus esset, cogitando aut quaerendo exsequebatur,

Liv. 35, 28, 4:

summa omnia cum cura inquirendo exequebatur,

id. 22. 3, 2.—With ut:

mihi Exsequi certa res est, ut abeam Potius hinc ad forum, quam domi cubem,

Plaut. Most. 3, 2, 17.—

To go through with in speaking, to relate, describe, say, tell (freq. since the Aug. period):

quae vix verbis exsequi possum,

Cic. Fam. 11, 27, 6:

quidam exsecuti sunt verbosius,

Quint. 5, 12, 15: si omnia exsequi velim, Liv. 27, 27, 12:

haec omnia copiosius,

Quint. 9, 3, 89:

quae diligentius,

id. 10, 4, 6:

quae divine in Oratore (Tullius),

id. 1, 6, 18:

caelestia dona aërii mellis,

Verg. G. 4, 2; cf.:

laudes brassicae,

Plin. 20, 9, 33, § 78:

numerum subtiliter,

Liv. 3, 5, 13:

sententias,

Tac. A. 3, 65:

vetera facunde,

id. ib. 12, 58:

vera,

id. ib. 11, 21:

imagines et elogia universi generis,

Suet. Galb. 3 et saep.—

To pursue with punishment, to punish, avenge (perh. not ante-Aug.):

omnia scire, non omnia exsequi,

Tac. Agr. 19:

deorum hominumque violata jura,

Liv. 3, 25, 8:

injurias accusationibus,

Plin. Ep. 3, 4, 5:

delicta,

Suet. Caes. 67:

doloris exsequendi jus,

Liv. 5, 11, 5:

justum dolorem,

Dig. 29, 5, 33.— Absol.: pater caedetur? defendam: caesus est? exsequar, Sen. de Ira, 1, 12; Dig. 34, 9, 22.—Once with a pers. object:

me L. Tarquinium Superbum cum scelerata coniuge, etc., ferro, igni exsecuturum,

to pursue, Liv. 1, 59, 1 (MSS.; Weissenb. et al. exacturum).—Hence, exsĕ-quens ( exeq-), entis, P. a. (acc. to II.), searching after, studious of:

memoriarum veterum exsequentissimus,

Gell. 10, 12, 9.

► exsequi as pass.: quaerebatur an prioris judicis sententia exsequi possit, could be carried out (cf. II. B. supra), Dig. 2, 1, 19.—Hence, exsĕcūtus ( exec-), a, um, in pass. signif.:

exsecuto regis imperio,

executed, Just. 7, 3, 2.

extrin-sĕcus, adv. [‡ extrim as an adverbial form of exter], from without, from abroad.

Prop. (class.;

syn.: extra, foris): si qui tremerent vel ipsi per se motu mentis aliquo vel objecta terribili re extrinsecus,

Cic. Ac. 2, 15, 48; cf.:

in dicendo aliquid extrinsecus alicunde quaerere (opp. ex ipsis visceribus causae sumere),

id. de Or. 2, 78, 318:

assumptis extrinsecus auxiliis,

Quint. 7, 4, 7; cf. also Cic. de Or. 2, 39, 163:

spiritum adducere,

id. N. D. 2, 54, 136:

humor allapsus,

id. Div. 2, 27, 58:

excipere genus divinandi extrinsecus ex divinitate,

id. ib. 2, 11, 26:

quod habet extremum, id cernitur ex alio extrinsecus,

id. ib. 2, 50, 103:

imminens bellum,

Liv. 2, 32, 6:

cum quid extrinsecus laesit, ut in vulneribus (opp. intra se ipsum corruptum),

Cels. 6, 26 et saep.—

Transf.

Without, on the outside (cf. foris):

deinde eum (animum) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,

Cic. Univ. 6; cf. Varr. R. R. 7, 1, 79; Suet. Vesp. 12:

extrinsecus inaurata (columna),

Cic. Div. 1, 24, 48:

jecur intrinsecus cavum, extrinsecus gibberum est,

Cels. 4, 1;

so opp. introrsus,

Sen. Tranq. 10;

opp. intus,

Col. 2, 9, 13: extrinsecus custodes erant, App. de Mundo, p. 69:

quod eam tuetur, est id extrinsecus,

Cic. Fin. 5, 14, 39:

plerique extrinsecus nesciunt,

the uninitiated, Varr. L. L. 7, § 34 Müll.—

Irrelevantly:

haec etsi extrinsecus, non tamen intempestive videor hoc loco retulisse,

Col. 1, 6, 17.—

Moreover = praeterea (late Lat.), Eutr. 9, 25.

extrinsĕcus, a, um, adj. (late Lat.), outer:

habitus pallii,

Tert. Pall. 1; Gregor. Mag. Ep. 8, 40.

fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,

Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):

Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,

Cic. Cat. 3, 4, 9:

eo fatis quae Veientes scripta haberent,

id. Div. 1, 44, 100:

fatis, ominibus oraculisque portendere,

Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:

Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,

Verg. A. 5, 703.—

Transf.

In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:

fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,

Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:

cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,

id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;

in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,

id. Fat. 17, 39; cf.

also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,

id. Top. 15, 59; and:

anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,

id. Div. 2, 7, 19:

si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,

id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:

neque si fatum fuerat, effugisset,

id. Div. 2, 8, 20:

ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,

id. ib. 1, 1, 2;

quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,

id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:

si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,

i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:

quasi debita sibi fato dominatione,

Suet. Aug. 19:

persuasio, cuncta fato agi,

id. Tib. 69:

nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,

Cic. Cat. 3, 8, 19:

orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,

Hor. C. 1, 12, 51:

quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,

id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:

ut caneret fera Nereus Fata,

id. C. 1, 15, 5; so,

acerba,

id. Epod. 7, 17:

triste,

id. S. 1, 9, 29:

caeca,

id. C. 2, 13, 16:

plebeium in circo positum est fatum,

the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:

fata regunt homines,

id. 9, 32; 12, 63.—With ut:

qui hoc fato natus est, ut, etc.,

Cic. Mil. 11, 30:

fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,

id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—

Esp.

Of the will or determination of the gods:

heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,

Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;

alterum, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,

Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,

Just. 20, 1 fin. —Prov.:

fata viam invenient,

Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—

a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:

dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,

Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);

and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,

id. ib. 10, 29:

quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,

Cic. Cat. 2, 5, 11:

exitii ac fati dies,

id. ib. 3, 7, 17:

abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:

quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,

Cic. Phil. 3, 14, 35:

in illo paene fato rei publicae,

id. Dom. 57, 145.— So,

Esp. freq. of death:

sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,

id. Brut. 96, 328; cf.:

nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

id. Cael. 32, 79; cf.:

omen fati,

id. Phil. 9, 4, 6; and:

quia nec fato merita nec morte peribat,

Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:

perfunctos jam fato = mortuos,

Liv. 9, 1, 6;

qui fato sunt functi,

Quint. 3, 7, 10:

fato cedere,

Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:

fato obiit,

died a natural death, Tac. A. 6, 10:

fato fungi,

id. ib. 14, 12 fin.:

ille (uxorem) functam fato respondet,

id. ib. 11, 3:

si me praeceperit fatum,

Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:

jamdudum peccas, si mea fata petis,

Ov. H. 19, 118;

Minotauri,

Mel. 2, 7:

mea fata,

my ashes, Prop. 1, 17, 11:

sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,

Quint. 12, 17, 7:

si me fata intercepissent,

id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:

cum fato jacentis,

Mel. 2, 2.—

Concr., one who brings calamity, a plague:

duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,

Cic. Sest. 43, 93.

fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,

Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):

Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,

Cic. Cat. 3, 4, 9:

eo fatis quae Veientes scripta haberent,

id. Div. 1, 44, 100:

fatis, ominibus oraculisque portendere,

Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:

Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,

Verg. A. 5, 703.—

Transf.

In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:

fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,

Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:

cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,

id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;

in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,

id. Fat. 17, 39; cf.

also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,

id. Top. 15, 59; and:

anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,

id. Div. 2, 7, 19:

si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,

id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:

neque si fatum fuerat, effugisset,

id. Div. 2, 8, 20:

ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,

id. ib. 1, 1, 2;

quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,

id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:

si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,

i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:

quasi debita sibi fato dominatione,

Suet. Aug. 19:

persuasio, cuncta fato agi,

id. Tib. 69:

nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,

Cic. Cat. 3, 8, 19:

orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,

Hor. C. 1, 12, 51:

quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,

id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:

ut caneret fera Nereus Fata,

id. C. 1, 15, 5; so,

acerba,

id. Epod. 7, 17:

triste,

id. S. 1, 9, 29:

caeca,

id. C. 2, 13, 16:

plebeium in circo positum est fatum,

the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:

fata regunt homines,

id. 9, 32; 12, 63.—With ut:

qui hoc fato natus est, ut, etc.,

Cic. Mil. 11, 30:

fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,

id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—

Esp.

Of the will or determination of the gods:

heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,

Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;

alterum, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,

Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,

Just. 20, 1 fin. —Prov.:

fata viam invenient,

Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—

a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:

dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,

Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);

and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,

id. ib. 10, 29:

quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,

Cic. Cat. 2, 5, 11:

exitii ac fati dies,

id. ib. 3, 7, 17:

abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:

quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,

Cic. Phil. 3, 14, 35:

in illo paene fato rei publicae,

id. Dom. 57, 145.— So,

Esp. freq. of death:

sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,

id. Brut. 96, 328; cf.:

nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,

id. Cael. 32, 79; cf.:

omen fati,

id. Phil. 9, 4, 6; and:

quia nec fato merita nec morte peribat,

Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:

perfunctos jam fato = mortuos,

Liv. 9, 1, 6;

qui fato sunt functi,

Quint. 3, 7, 10:

fato cedere,

Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:

fato obiit,

died a natural death, Tac. A. 6, 10:

fato fungi,

id. ib. 14, 12 fin.:

ille (uxorem) functam fato respondet,

id. ib. 11, 3:

si me praeceperit fatum,

Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:

jamdudum peccas, si mea fata petis,

Ov. H. 19, 118;

Minotauri,

Mel. 2, 7:

mea fata,

my ashes, Prop. 1, 17, 11:

sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,

Quint. 12, 17, 7:

si me fata intercepissent,

id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:

cum fato jacentis,

Mel. 2, 2.—

Concr., one who brings calamity, a plague:

duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,

Cic. Sest. 43, 93.

fauces, ium ( sing. nom. faux only in Cael. Aur. Tard. 2, 11, 127, =arteria aspera; cf. Varr. L. L. 10, § 78 Müll.; Charis. p. 72 P. —The abl. sing. fauce sometimes in poets: Ov. H. 9, 98; id. M. 14, 738; Hor. Epod. 14, 4; Phaedr. 1, 1, 3; 1, 8, 4; Mart. 7, 37, 6 al.), f. [cf. Sanscr. bhūka, hole, opening], the upper part of the throat, from the root of the tongue to the entrance of the gullet, the pharynx, throat, gullet (syn.: gula, guttur, jugulum).

Lit.: summum gulae fauces vocantur, extremum stomachus;

quibus fauces non sunt, ne stomachus quidem est,

Plin. 11, 37, 68, § 179:

exigua in arteria sub ipsis faucibus lingula est, quae, cum spiramus, attollitur,

Cels. 4, 1: (galli) favent faucibus russis cantu, Enn. ap. Cic. Div. 2, 26, 57 (Trag. v. 250 ed. Vahl.):

sitis fauces tenet,

Plaut. Most. 2, 1, 34:

sitis fauces urit,

Hor. S. 1, 2, 214:

lippiunt fauces fame,

Plaut. Curc. 2, 3, 39; 1, 2, 36:

fauces tussientes,

Cels. 5, 25, 11:

nuces videntur fauces exasperare,

Plin. 23, 8, 74, § 142:

fauces tumentes strangulant vocem, etc.,

Quint. 11, 3, 20:

infirmatis faucibus, praeconis voce concionatus est,

Suet. Aug. 84 fin.:

propino tibi salutem plenis faucibus,

Plaut. Stich. 3, 2, 16:

merum ingurgitare faucibus plenis,

id. Curc. 1, 2, 39:

exscrea usque ex penitis faucibus,

from the bottom of your throat, id. As. 1, 1, 28:

alicui fauces prehendere,

id. Most. 1, 3, 62; cf.:

qui sacerdoti scelestus fauces interpresserit,

id. Rud. 3, 2, 41:

laqueo innectere fauces,

to strangle, Ov. M. 10, 378; cf.

also: ad necem secandasque novacula fauces,

Suet. Calig. 23:

fauces manu sua oppressit,

id. ib. 12:

retinens singulos et contortis faucibus convertens,

id. Caes. 62.— Trop.:

faucibus teneor,

I am caught by the throat, I feel the knife at my throat, Plaut. Cas. 5, 3, 4; cf.:

cum faucibus premeretur,

Cic. Clu. 31, 84:

Timarchides premit fauces defensionis tuae,

id. Verr. 2, 3, 76, § 176: eripite nos ex faucibus eorum, quorum crudelitas, etc., from the jaws, Crass. ap. Cic. de Or. 1, 52, 225; cf. Cic. Q. Fr. 1, 1, 6, § 19:

urbem totius belli ore ac faucibus ereptam esse,

id. Arch. 9, 21:

e mediis Orci faucibus ad hunc evasi modum,

App. M. 7, p. 191:

cum inexplebiles populi fauces exaruerunt libertatis siti,

Cic. Rep. 1, 43:

lupus fauce improba incitatus,

i. e. voracity, Phaedr. 1, 2, 3.—

Transf., of places:

A narrow way, narrow inlet or outlet, an entrance, defile, pass (cf. angustiae): Corinthus posita in angustiis atque in faucibus Graeciae, in the mouth or entrance, Cic. Agr. 2, 32, 87:

in Ciliciae angustissimis faucibus,

Curt. 7, 4; cf.:

qua fauces erant angustissimae portus,

Caes. B. C. 1, 25, 5:

portus,

id. ib. 3, 24, 1;

3, 39, 2: Masinissam persecutus in valle arta, faucibus utrimque obsessis, inclusit,

Liv. 29, 32, 4:

Aemilius sedens in faucibus macelli,

Cic. Verr. 2, 2, 62, § 145; so,

macelli,

id. Quint. 6, 25:

per fauces montis ut Aetnae Exspirent ignes,

the crater, Lucr. 6, 630:

cava flumina siccis faucibus, etc.,

Verg. G. 4, 428:

altae montis,

Lucr. 6, 697:

Nilus multis faucibus in Aegyptium mare se evomit,

through many mouths, Plin. 5, 9, 10, § 54:

Bospori,

the Dardanelles, id. 6, 1, 1, § 4; Sil. 12, 127:

cum fornacem facies, fauces praecipites deorsum facito,

Cato, R. R. 38, 3: pictis e faucibus currus emittere, from the barriers, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 89 ed. Vahl.).—

The jaws of the earth, gulf, abyss:

patefactis terrae faucibus,

Cic. N. D. 2, 37, 95.

fĕrē and fermē ( fĕrĕ, Aus. Epigr. 10, 5, 5), adv. [Sanscr. dhar-, dhar-ami, to bear, support; Gr. root, thra-, in thrênus, stool, thronos, seat; Lat. firmus; cf.: forma, forum. Ferme is perh. a sup. form for ferime, v. Rib. Lat. Part. p. 6 sq. Erroneously, Varr.: ferme dicitur quod nunc fere: utrumque dictum a ferendo, quod id quod fertur est in motu atque adventat, L. L. 7, § 92 Müll.], approximately, closely, in two senses.

With the idea of approach predominant, nearly, almost, well-nigh, within a little, for the most part, about (esp. with words of number, quantity, multitude; cf.: plerumque, vulgo).

Form fere:

fere sexennis,

Plaut. Poen. 4, 2, 80:

abhinc menses decem fere,

Ter. Hec. 5, 3, 24; cf.:

fere abhinc annos quindecim,

id. Phorm. 5, 8, 28:

fere in diebus paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur,

soon, only a few days after, id. And. 1, 1, 77:

quinta fere hora,

about the fifth hour, Cic. Pis. 6, 13:

hora fere tertia,

id. Att. 14, 20, 1:

tertia fere vigilia,

Caes. B. G. 4, 23, 1:

sexcentos fere annos,

Cic. Rep. 1, 48:

sexto decimo fere anno,

id. ib. 2, 33:

anno fere ante, quam consul est declaratus,

id. ib. 1, 5:

anno fere centesimo et quadragesimo post mortem Numae,

id. ib. 2, 15; cf.:

anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam conditam,

id. ib. 1, 16:

decem fere annis post primos consules,

id. ib. 2, 32; cf.

also: decessit fere post annum quartum quam, etc.,

Nep. Arist. 3 fin.:

meus fere aequalis,

Cic. Brut. 48, 179; cf. id. Off. 3, 1, 1:

ipsa Peloponnesus fere tota in mari est,

id. Rep. 2, 4, 8; cf.:

totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

Caes. B. G. 1, 30, 1:

totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris,

id. ib. 2, 23, 4:

rerum omnium fere modus,

Cic. Rep. 6, 18; cf.:

quam fere omnium constans et moderata ratio vitae,

id. Clu. 16, 46:

ex omnibus fere partibus,

Caes. B. G. 7, 19:

in reliquis fere rebus,

id. ib. 6, 13, 3:

omnes fere,

Cic. Fam. 6, 10, 3; Caes. B. G. 2, 25, 1; 4, 20, 1; Nep. Arist. 2, 3; id. Chabr. 3, 4; Liv. 21, 60, 9; Suet. Caes. 87;

and in the order fere omnes,

Caes. B. G. 5, 13, 1; 5, 23, 4:

cujus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum,

Cic. Lael. 4, 14; cf.: Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atticis. Quint. 10, 1, 80: cum fere e regione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1; id. ib. 3, 12, 1:

plus fere,

Plaut. Truc. 1, 1, 45:

semper fere,

Cic. de Or. 2, 6, 22:

satis fere diximus,

id. Off. 1, 18, 60:

tantum fere,

almost only, id. Rep. 2, 18 fin.:

Lycurgus eadem vidit fere,

id. ib. 2, 23:

haec fere,

id. ib. 1, 34 fin.; cf.:

hoc fere ab reliquis differunt, quod,

in this chiefly, Caes. B. G. 6, 18, 3:

haec fere dicere habui,

Cic. N. D. 3, 39, 93:

haec erant fere, quae, etc.,

id. Fam. 12, 5 fin.; 12, 30 fin.; id. Att. 2, 16, 1; id. Or. 54, 182; id. Ac. 2, 32, 102:

exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc.,

id. N. D. 1, 16, 42; cf.:

sic fere componendum, quomodo pronuntiandum erit,

Quint. 9, 4, 138:

fere eodem pacto, quo,

Hor. Ep. 1, 6, 10:

et fere apparet, quid in invidiam, etc.... dicendum sit,

Quint. 5, 12, 16.—

Form ferme:

hoc factum est ferme abhinc biennium,

Plaut. Bacch. 3, 2, 4; so,

abhinc annos ferme L.,

Vell. 2, 90 fin.:

nam ferme ante annos DCCCCL. floruit,

id. 1, 5, 3:

intra XII. ferme annos,

id. 2, 11 fin.:

duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius,

Liv. 1, 40:

mille ferme delecti propugnatores onerariis imponuntur,

id. 30, 10; cf.:

pars ferme dimidia,

id. 42, 51:

a quo (flumine) aberat mons ferme milia viginti,

Sall. J. 48, 3; cf.:

in tumulo quatuor ferme milia distante ab castris regiis consedit,

Liv. 30, 8:

abest ab Carthagine quindecim milia ferme passuum locus,

id. 30, 9:

ferme eadem omnia, quae, etc.,

Ter. Phorm. 5, 7, 21:

cum ferme cunctos proceres cum honore nominavisset,

Tac. A. 3, 76:

mihi quidem aetas acta est ferme,

for the most part, about, Plaut. Trin. 2, 2, 38.

With the idea of nearness or closeness predominant, quite, entirely, just.

Form fere:

domum revortor maestus atque animo fere conturbato,

quite distracted, Ter. Heaut. 1, 1, 69:

quod statuas quoque videmus ornatu fere militari,

quite military, Cic. Off. 1, 18, 61:

paria esse fere peccata,

quite equal, Hor. S. 1, 3, 96:

etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc.,

entirely, sufficiently, Cic. Rep. 3, 29:

cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur,

just on this debated point, Liv. 36, 7, 1: jamque fere, just now, Enn. ap. Non. 217, 11; and ap. Charis. p. 114 P. (Ann. v. 286 and 580 ed. Vahl.); Verg. A. 3, 135; 5, 327; 835; cf.: jam fere, Enn. ap. Non. 355, 17 (Trag. v. 201 ed. Vahl.); and: jam... fere, id. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 ed. Vahl.):

sermo qui tum fere multis erat in ore,

just then, Cic. Lael. 1, 2.—

Form ferme: circumvenire video ferme injuria, altogether wrong, Naev. ap. Varr. L. L. 7, § 92 Müll. (Rib. Trag. Fragm. p. 12); cf.: ferme aderant ratibus, just, Enn. ib. § 23 Müll. (Ann. v. 602 ed. Vahl.); so, quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. Poët. Div. 1, 11, 18; and:

sed eum constabat virum esse ferme bonum,

Gell. 14, 2, 5:

ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post principia denique,

Plaut. Pers. 4, 1, 4; so,

ferme ut pueri,

Ter. Hec. 3, 1, 32:

jam ferme moriens me vocat,

just dying, id. And. 1, 5, 49.—

In partic.

With negatives, scarcely, hardly.

(= vix, non facile.) Form fere:

nihil aut non fere multum differre,

Cic. Brut. 40, 150:

nemo fere saltat sobrius,

id. Mur. 6; id. de Or. 1, 25, 116:

nihil fere intelligit,

id. Off. 3, 3, 15:

non fere labitur,

id. Fin. 1, 6, 18:

quod non fere ante auctumnum Elaver vado transiri solet,

Caes. B. G. 7, 35, 1:

duo spondei non fere jungi patiuntur,

Quint. 9, 4, 101:

in se dicere non est fere nisi scurrarum,

id. 6, 3, 82:

denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta,

hardly any one, Cic. Sest. 23, 51:

rationem sententiae suae non fere reddere,

id. Tusc. 1, 17, 38:

nec adhuc fere inveni, qui, etc.,

id. Att. 7, 6, 1; cf.:

quod non fere contingit, nisi, etc.,

id. Lael. 20, 72:

nec rei fere sane amplius quicquam fuit,

Ter. Heaut. 1, 1, 3:

in qua (disputatione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, praetermissum puto,

Cic. Rep. 1, 8 fin.: tum est Cato locutus;

quo erat nemo fere senior temporibus illis, nemo prudentior,

id. Lael. 1, 5:

dixit, hunc ne in convivio quidem ullo fere interfuisse,

id. Rosc. Am. 14:

neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit,

Caes. B. G. 5, 53, 5: neque enim [p. 736] fere iam est ullus dies occupatus, ut nihil, etc., Quint. 10, 7, 27.—With a neg. interrog.:

nam quid fere undique placet?

Quint. 1, 2, 15.—

Form ferme:

hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit,

Cic. Rep. 1, 45 fin.; id. Tusc. 5, 38, 111:

quod non ferme decernitur, nisi, etc.,

Liv. 22, 9, 8; 24, 25, 9:

voluptatibus erant inferiores, nec pecuniis ferme superiores,

Cic. Rep. 2, 34 fin.; so,

nec ferme res antiqua alia est nobilior,

Liv. 1, 24:

facio, quod manifesto moechi haud ferme solent,

Plaut. Poen. 4, 2, 40; so Ter. And. 3, 1, 2:

haud ferme,

Liv. 21, 7, 9; 27, 28, 14:

ut eo nihil ferme quisquam addere posset,

Cic. Brut. 43, 161:

quia nemo ferme huc sine damno devortitur,

Plaut. Men. 2, 1, 39:

non ferme facilius aliquid tenere,

Cic. Rep. 2, 5 fin.; 1, 45, 69.—

Of time (in the usual course of things; opp. to sometimes, now and then), in general, generally, usually, commonly.

Form fere:

Fit fere, ut, etc.,

Cic. Rep. 6, 10; cf.:

jam hoc fere sic fieri solere accepimus,

id. de Imp. Pomp. 9, 24:

quod fere solet fieri,

id. Inv. 1, 29, 46; cf.

also: ut fere fit,

id. ib. 2, 4, 14:

nam fere maxima pars morem hunc homines habent,

Plaut. Capt. 2, 1, 36:

quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt,

Caes. B. G. 3, 18, 6:

aedificio circumdato silva (ut sunt fere domicilia Gallorum, etc.),

id. ib. 6, 30, 3:

ruri fere se continebat,

Ter. Ph. 2, 3, 16:

nam fere non difficile est invenire, quid, etc.,

Auct. Her. 2, 18, 27:

in eum fere est voluntas nostra propensior,

Cic. Off. 2, 20, 69:

sic omnia nimia in contraria fere convertuntur,

id. Rep. 1, 44:

quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc.,

id. ib. 2, 1:

nominatim fere referri, quid, etc.,

id. de Or. 2, 33, 142:

nigra fere terra,

commonly black, Verg. G. 2, 203:

qui timet his adversa, fere miratur eodem quo cupiens pacto,

Hor. Ep. 1, 6, 9.—Strengthened by plerumque or plerique:

hic solebamus fere Plerumque eam operiri,

Ter. Ph. 1, 2, 39; cf.

corresp. to plerumque: fortuna eos plerumque efficit caecos, quos complexa est: itaque efferuntur fere fastidio et contumacia,

Cic. Lael. 15, 54:

adducto fere vultu, plerumque tacitus,

Suet. Tib. 68:

non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avaros... reprehendunt,

Cic. Tusc. 3, 30, 73.—Opp. raro, interdum, saepe:

fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor desiderat,

Col. 4, 17, 5; cf.:

fereque id in capillo fit, rarius in barba,

Cels. 6, 2:

ipse Circenses ex amicorum fere libertinorumque cenaculis spectabat, interdum e pulvinari,

Suet. Aug. 15:

in consulatu pedibus fere, extra consulatum saepe adaperta sella per publicum incessit,

id. ib. 53.—

Form ferme:

quod ferme evenit,

Cic. Rep. 1, 42:

nam ferme apud Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

Sall. J. 74 fin.:

inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque,

Liv. 21, 54:

intacta invidia media sunt: ad summa ferme tendit,

id. 45, 35; cf.:

mobilis et varia est ferme natura malorum,

Juv. 13, 236:

ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia),

Liv. 7, 2:

ut ferme ad nova imperia,

Tac. A. 2, 2:

quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

Liv. 9, 30, 3:

nocte ferme proficiscebantur,

id. 34, 13, 3.

fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).

Lit.

Sing.:

crepuit foris,

Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

foris crepuit, concrepuit,

id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

constitit ad geminae limina prima foris,

Ov. H. 12, 150:

ut lictor forem virgā percuteret,

Liv. 6, 34, 6:

cum forem cubiculi clauserat,

Cic. Tusc. 5, 20, 59:

forem thalami claudere,

Ov. A. A. 3, 228:

forem obdere alicui,

id. P. 2, 2, 42:

exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

Hor. S. 1, 2, 67.—

Plur.:

ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

Cic. N. D. 2, 27, 67:

pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

id. Curc. 1, 3, 1:

a nobis graviter crepuerunt fores,

Ter. Heaut. 3, 3, 52:

ad fores assistere,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

extra fores limenque carceris,

id. Tusc. 5, 28, 80:

robustae,

Hor. C. 3, 16, 2:

invisae,

id. S. 2, 3, 262:

asperae,

id. C. 3, 10, 3:

durae,

Tib. 1, 1, 56:

foribus inest clavis,

id. 1, 6, 34:

hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

Liv. 26, 39, 22.—

Transf., the door, opening, entrance of other things:

aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

Cic. Off. 3, 9, 38:

nassarum,

Plin. 32, 2, 5, § 11:

apum,

id. 21, 14, 48, § 82.—

Trop.:

quasi amicitiae fores aperire,

Cic. Fam. 13, 10, 4:

artis fores apertas intrare,

Plin. 35, 9, 36, § 61:

rerum,

id. 2, 8, 6, § 31.

fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].

Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

sinito ambulare, si foris, si intus volent,

Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

foris pascuntur, intus opus faciunt,

Varr. R. R. 3, 16, 5:

ille relictus intus, exspectatus foris,

Cic. Sull. 5. 17; cf.

also: nam et intus paveo, et foris formido,

Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

Plin. 15, 28, 34, § 112:

cum et intra vallum et foris caederentur,

Nep. Dat. 6:

domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

ut domo sumeret, neu foris quaereret,

id. Bacch. 4, 4, 6:

nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

Suet. Ner. 36:

(consilium petere) foris potius quam domo,

Cic. Phil. 2, 11, 26:

te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

Ter. Heaut. 5, 1, 49:

si foris cenat,

Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

cenitare,

id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

id. de Or. 2, 39, 163:

haec studia delectant domi, non impediunt foris,

in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

id. Phil. 2, 28, 69:

et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

id. Off. 1, 22, 76; and:

otium foris, foeda domi lascivia,

Tac. A. 13, 25:

foris valde plauditur,

among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—

As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

ut terminos foris limites ponerentur,

id. ib. —

From without, from abroad, = extrinsecus:

at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

Lucr. 5, 543:

sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

auxilium non petendum est foris,

id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

id. Fin. 3, 7, 24.—

Strengthened by ab:

quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

Plin. 17, 24, 37, § 227.

fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).

Lit.

Sing.:

crepuit foris,

Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

foris crepuit, concrepuit,

id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

constitit ad geminae limina prima foris,

Ov. H. 12, 150:

ut lictor forem virgā percuteret,

Liv. 6, 34, 6:

cum forem cubiculi clauserat,

Cic. Tusc. 5, 20, 59:

forem thalami claudere,

Ov. A. A. 3, 228:

forem obdere alicui,

id. P. 2, 2, 42:

exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

Hor. S. 1, 2, 67.—

Plur.:

ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

Cic. N. D. 2, 27, 67:

pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

id. Curc. 1, 3, 1:

a nobis graviter crepuerunt fores,

Ter. Heaut. 3, 3, 52:

ad fores assistere,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

extra fores limenque carceris,

id. Tusc. 5, 28, 80:

robustae,

Hor. C. 3, 16, 2:

invisae,

id. S. 2, 3, 262:

asperae,

id. C. 3, 10, 3:

durae,

Tib. 1, 1, 56:

foribus inest clavis,

id. 1, 6, 34:

hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

Liv. 26, 39, 22.—

Transf., the door, opening, entrance of other things:

aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

Cic. Off. 3, 9, 38:

nassarum,

Plin. 32, 2, 5, § 11:

apum,

id. 21, 14, 48, § 82.—

Trop.:

quasi amicitiae fores aperire,

Cic. Fam. 13, 10, 4:

artis fores apertas intrare,

Plin. 35, 9, 36, § 61:

rerum,

id. 2, 8, 6, § 31.

fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].

Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

sinito ambulare, si foris, si intus volent,

Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

foris pascuntur, intus opus faciunt,

Varr. R. R. 3, 16, 5:

ille relictus intus, exspectatus foris,

Cic. Sull. 5. 17; cf.

also: nam et intus paveo, et foris formido,

Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

Plin. 15, 28, 34, § 112:

cum et intra vallum et foris caederentur,

Nep. Dat. 6:

domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

ut domo sumeret, neu foris quaereret,

id. Bacch. 4, 4, 6:

nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

Suet. Ner. 36:

(consilium petere) foris potius quam domo,

Cic. Phil. 2, 11, 26:

te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

Ter. Heaut. 5, 1, 49:

si foris cenat,

Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

cenitare,

id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

id. de Or. 2, 39, 163:

haec studia delectant domi, non impediunt foris,

in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

id. Phil. 2, 28, 69:

et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

id. Off. 1, 22, 76; and:

otium foris, foeda domi lascivia,

Tac. A. 13, 25:

foris valde plauditur,

among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—

As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

ut terminos foris limites ponerentur,

id. ib. —

From without, from abroad, = extrinsecus:

at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

Lucr. 5, 543:

sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

auxilium non petendum est foris,

id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

id. Fin. 3, 7, 24.—

Strengthened by ab:

quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

Plin. 17, 24, 37, § 227.

frendo and frendeo, frendui, frēsum and fressum (v. infra), 2 and 3, v. n. and a. [cf. Gr. chrem-izô, to neigh, chromê; Germ. greinen, grinsen, Fick, Vergl. Wörterb. p. 72].

Neutr., to gnash the teeth (for syn. cf. fremo):

ego illum male formidabam, ita frendebat dentibus,

Plaut. Capt. 4, 4, 5; id. Truc. 2, 7, 41:

Nemeaeus leo Frendens efflavit graviter extremum halitum, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22: frendens aper,

Ov. A. A. 1, 46:

et graviter frendens sic fatis ora resolvit,

Verg. G. 4, 452:

tumidā frendens Mavortius irā,

Ov. M. 8, 437:

(Hannibal) frendens gemensque ac vix lacrimis temperans dicitur legatorum verba audisse,

Liv. 30, 20, 1:

frenduerunt super me dentibus suis,

Vulg. Psa. 34, 16.— Poet. transf.:

dolor frendens,

Sen. Herc. Fur. 693.—With acc.: nec, machaera, audes dentes frendere, Plaut. Fragm. ap. Non. 447, 18.—

To crush, bruise, or grind to pieces (as if gnashing the teeth):

porci dicuntur nefrendes ab eo, quod nondum fabam frendere possunt, id est frangere,

Varr. R. R. 2, 4, 17: saxo fruges frendas, Att. ap. Non. 437, 21 (Rib. Fragm. Trag. v. 478); Pac. ib. (Rib. Fragm. Trag. v. 11):

fresi et aqua macerati ervi sextarius,

Col. 6, 3, 4:

fresa cicera,

id. 2, 10, 35:

faba fresa,

id. 2, 11, 7; 6, 3, 5;

for which: faba fressa,

Cels. 5, 18, 21.—

To lament over with rage, gnash the teeth at: frendēre noctes, misera, quas perpessa sum, Pac. ap. Non. 447, 17 (Rib. Fragm. Trag. v. 10).—With object-clause:

frendente Alexandro, eripi sibi victoriam e manibus,

Curt. 4, 16, 3.

frendo and frendeo, frendui, frēsum and fressum (v. infra), 2 and 3, v. n. and a. [cf. Gr. chrem-izô, to neigh, chromê; Germ. greinen, grinsen, Fick, Vergl. Wörterb. p. 72].

Neutr., to gnash the teeth (for syn. cf. fremo):

ego illum male formidabam, ita frendebat dentibus,

Plaut. Capt. 4, 4, 5; id. Truc. 2, 7, 41:

Nemeaeus leo Frendens efflavit graviter extremum halitum, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22: frendens aper,

Ov. A. A. 1, 46:

et graviter frendens sic fatis ora resolvit,

Verg. G. 4, 452:

tumidā frendens Mavortius irā,

Ov. M. 8, 437:

(Hannibal) frendens gemensque ac vix lacrimis temperans dicitur legatorum verba audisse,

Liv. 30, 20, 1:

frenduerunt super me dentibus suis,

Vulg. Psa. 34, 16.— Poet. transf.:

dolor frendens,

Sen. Herc. Fur. 693.—With acc.: nec, machaera, audes dentes frendere, Plaut. Fragm. ap. Non. 447, 18.—

To crush, bruise, or grind to pieces (as if gnashing the teeth):

porci dicuntur nefrendes ab eo, quod nondum fabam frendere possunt, id est frangere,

Varr. R. R. 2, 4, 17: saxo fruges frendas, Att. ap. Non. 437, 21 (Rib. Fragm. Trag. v. 478); Pac. ib. (Rib. Fragm. Trag. v. 11):

fresi et aqua macerati ervi sextarius,

Col. 6, 3, 4:

fresa cicera,

id. 2, 10, 35:

faba fresa,

id. 2, 11, 7; 6, 3, 5;

for which: faba fressa,

Cels. 5, 18, 21.—

To lament over with rage, gnash the teeth at: frendēre noctes, misera, quas perpessa sum, Pac. ap. Non. 447, 17 (Rib. Fragm. Trag. v. 10).—With object-clause:

frendente Alexandro, eripi sibi victoriam e manibus,

Curt. 4, 16, 3.

gĕmo, ŭi, ĭtum, 3, v. n. and a. [Gr. gemô, to be full; hence].

Neutr., to sigh, groan.

Lit. (freq. and class.):

accurrit ad me Incurvus, tremulus, labiis demissis, gemens,

Ter. Eun. 2, 3, 44:

cum diu occulte suspirassent, postea jam gemere, ad extremum vero loqui omnes et clamare coeperunt,

Cic. Att. 2, 21, 2:

neque gementem neque plorantem,

Plaut. Am. 5, 1, 47; cf.:

hos pro me lugere, hos gemere videbam,

Cic. Planc. 42, 101:

gemere desiderio alicujus,

id. Pis. 11, 25:

ah gemat in terris! ista qui protulit ante,

let him groan in the lower world, Prop. 2, 6, 31; cf. id. 2, 25 (3, 20), 12. —Of mournful music:

nullo gemit hic tibicina cornu,

Juv. 2, 90; cf.

trop.: surda nihil gemeret grave buccina (Vergilii),

id. 7, 69.—Of beasts, to cry, make a mournful noise:

(leones) gementes,

Lucr. 3, 297:

gemuit noctua,

Prop. 4 (5), 3, 59:

turtur ab ulmo,

Verg. E. 1, 59.—

Poet. transf.

Of things, to groan, creak:

visam gementis litora Bospori,

Hor. C. 2, 20, 14:

repleti amnes,

Verg. A. 5, 806:

et malus celeri saucius Africo Antennaeque gemant,

Hor. C. 1, 14, 6:

gemuit sub pondere cymba,

Verg. A. 6, 413:

stridunt funes, curvatur arbor, gubernacula gemunt,

Plin. Ep. 9, 26, 4:

gemuit parvo mota fenestra sono,

Ov. P. 3, 3, 10:

gemens rota,

Verg. G. 3, 183; Val. Fl. 6, 168.—

In gen., of animals, to utter complaints: feras cum hominibus gemere fecimus, Avien. Fab. praef. fin.; id. 26.—

Act., to sigh over, bemoan, bewail any thing (freq. and class.).

With acc.:

haec gemebant boni, sperabant improbi,

Cic. Sest. 30, 66 fin.:

dare, quod gemerent hostes,

Lucr. 5, 1348:

talia voce,

Val. Fl. 5, 37: eandem virtutem istam veniet tempus cum graviter gemes, Poët. ap. Cic. Att. 2, 19, 3:

flebiliter Ityn,

Hor. C. 4, 12, 5:

tacite tristem fortunae vicem,

Phaedr. 5, 1, 6:

multa ignominiam,

Verg. G. 3, 226:

casus urbis,

Juv. 3, 214.—In pass.:

atque hic status est, qui una voce omnium gemitur neque verbo cujusquam sublevatur,

Cic. Att. 2, 18, 1.—

With inf. ( poet.):

paucis ostendi gemis,

Hor. Ep. 1, 20, 4; Stat. Ach. 1, 281:

qui servum te gemis esse diu,

Mart. 9, 93, 2:

sane murteta relinqui... Sulphura contemni vicus gemit,

Hor. Ep. 1, 15, 7.

grātus, a, um, adj. [Sanscr. har-jami, love, desire; Gr. chairô, charma, charis].

Pass., beloved, dear, acceptable, pleasing, agreeable (syn.: acceptus, jucundus, optatus, dulcis, blandus, suavis; in this signif. in ante-Aug. prose, viz. in Cic. and Cæs., only of things; gratiosus, mostly of persons).

Of things:

non ille (amor tuus) quidem mihi ignotus, sed tamen gratus et optatus: dicerem jucundus, nisi id verbum in omne tempus perdidissem,

Cic. Fam. 5, 15, 1; cf.:

illud tamen dicam, mihi id, quod fecisti, esse gratissimum. Tale enim tuum judicium non potest mihi non summe esse jucundum. Quod cum ita sit, esse gratum necesse est,

id. ib. 13, 8, 2:

ista veritas, etiam si jucunda non est, mihi tamen grata est,

id. Att. 3, 24, 2; cf. also: cujus officia jucundiora licet saepe mihi fuerint, numquam tamen gratiora, id. Fam. 4, 6, 1:

quae omnia mihi jucunda, hoc extremum etiam gratum fuit,

id. ib. 10, 3, 1;

so corresp. or connected with jucundus,

id. ib. 1, 17, 6; id. Rosc. Am. 18, 51; id. Cat. 4, 1, 1; Plin. 26, 3, 8, § 14; Plin. Ep. 5, 3, 1; 8, 23, 5:

quid est, quod aut populo Romano gratius esse debeat aut sociis exterisque nationibus optatius esse possit,

Cic. Div. in Caecil. 3, 7; so with optatus cf. above, the passage Cic. Fam. 5, 15, 1: quod approbaris, id gratum acceptumque habendum. id. Tusc. 5, 15, 45; cf.:

mihi pol grata acceptaque hujus est benignitas,

Plaut. Stich. 1, 1, 49; Cat. 96, 1:

munus eorum gratum acceptumque esse,

Nep. Hann. 7;

rarely in the contrary order: quorum mihi Dona accepta et grata habeo, tuaque ingrata,

Plaut. Truc. 2, 7, 56: Tox. Credidi gratum fore Beneficium meum apud te. Do. Immo equidem gratiam tibi habeo, id. Pers. 4, 7, 8; cf.:

grata tibi esse mea officia non miror: cognovi enim te gratissimum omnium, etc.,

Cic. Fam. 5, 11, 1:

quam multi, ut Galli, ut Poeni homines immolare et pium et diis immortalibus gratissimum esse duxerunt!

Cic. Rep. 3, 9; cf. Caes. B. G. 6, 16, 5; Cic. ap. Non. 398, 28 (Rep. 6, 2 Mos.); cf. in comp.:

sedere in his scholis gratius erat quam ire per solitudines, etc.,

Plin. 26, 2, 6, § 11; cf.

also: hedera est gratissima Baccho,

Ov. F. 3, 767:

dapibus supremi Grata testudo Jovis,

Hor. C. 1, 32, 14:

eoque erat cujusque gratior in re publica virtus, quod, etc.,

Cic. Rep. 2, 34 fin.; 2, 35:

o diva, gratum quae regis Antium,

Hor. C. 1, 35, 1; cf.:

grato sub antro,

id. ib. 1, 5, 3:

locus,

id. Ep. 2, 2, 46:

tempus,

id. ib. 2, 2, 198:

hora,

id. ib. 1, 4, 14:

dies,

id. C. 4, 5, 7:

lux,

id. S. 1, 5, 39:

nox,

id. Carm. Sec. 23:

carmina,

id. C. 1, 15, 14; 3, 11, 23:

artes,

id. ib. 4, 13, 22:

error mentis,

id. Ep. 2, 2, 140:

protervitas,

id. C. 1, 19, 7 et saep.:

feceris, si de re publica quid sentias explicaris, nobis gratum omnibus,

will do us all a favor, Cic. Rep. 1, 21 fin.; cf.:

quamobrem utrique nostrum gratum admodum feceris,

id. Lael. 4, 16:

quod si eum interfecerit, multis sese nobilibus gratum esse facturum,

Caes. B. G. 1, 44, 20:

quapropter gratissimum mihi feceris, si curaris, ut, etc.... Hoc mihi gratius facere nihil potes,

a very great favor... no greater favor, Cic. Fam. 13, 44:

is adulescens ita locatus est, ut, quae rebus grata erant, gratiora verbis faceret,

Liv. 45, 13, 13:

gratum elocuta consiliantibus Junone divis,

something pleasant, Hor. C. 3, 3, 17.—

Of living beings.

With dat.:

Herophile Phoebo grata,

Tib. 2, 5, 68; cf.:

vates diis gratissima,

Ov. F. 1, 585; and:

superis deorum gratus (Mercurius) et imis,

Hor. C. 1, 10, 20:

donec gratus eram tibi,

id. ib. 3, 9, 1; cf. Prop. 1, 2, 31:

gratus Alexandro regi Magno fuit ille Choerilus,

Hor. Ep. 2, 1, 232; Suet. Caes. 27:

cui (Maecenati) cum se gratum et acceptum in modum amici videret,

id. Gramm. 21:

filio ejus Fausto gratissimus fuit,

id. ib. 12:

(cervus) gratus erat tibi,

Ov. M. 10, 121.—

Absol.:

olim gratus eram,

Prop. 1, 12, 7; Hor. C. 4, 6, 21:

conviva,

id. S. 2, 2, 119:

comitum gratissime,

Ov. M. 14, 221; cf.:

juvenum gratissime Crantor,

id. ib. 12, 367:

o mihi de fratris longe gratissime natis,

id. ib. 12, 586:

quaestor consulibus suis non minus jucundus et gratus quam usui fuit,

Plin. Ep. 8, 23, 5.—Hence, subst.: grātus, i, m., a favorite, darling:

quam (classem) non amicorum sed gratorum appellabat,

Suet. Tib. 46 fin.

Act., thankful, grateful; thankworthy, deserving or procuring thanks (beneficii memor):

cognovi te gratissimum omnium: nec enim tu mihi habuisti modo gratiam, verum etiam cumulatissime retulisti,

Cic. Fam. 5, 11, 1; cf. id. Leg. 1, 18, 49:

quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, cum te re ipsa atque animo scirem esse gratissimum, tamen, etc.,

id. Fam. 10, 19, 1:

si bene de me meritis gratum me praebeo, etc.,

id. Planc. 38, 91 (v. Krebs, Antibarb. p. 508); cf.:

ut grati ac memores beneficii esse videantur,

id. Agr. 2, 8, 21:

Hegesaratus, magnis meis beneficiis ornatus in consulatu suo, memor et gratus fuit,

id. Fam. 13, 25; cf. also id. Att. 9, 11, A, 3:

tu quam gratus erga me fueris, ipse existimare potes,

id. Fam. 5, 5, 2; cf.: ut quam gratissimus erga te esse cognoscerer, id. ib. 1, 5, 1; Quint. 11, 2, 12: gratiorem me esse in te, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 10, 1:

si quod adest gratum juvat,

Hor. S. 2, 6, 13; id. C. 1, 12, 39:

laudo vos, Quirites, cum gratissimis animis prosequimini nomen clarissimi adolescentis,

Cic. Phil. 4, 1, 3; cf. id. ib. 14, 11, 30, and 10, 3, 7:

tu, quamcumque deus tibi fortunaverit horam, gratā sume manu,

Hor. Ep. 1, 11, 23:

quod tamen nunc faciam: tum, cum gratum mihi esse potuit, nolui,

i. e. might have procured me thanks, Ter. Heaut. 2, 3, 21:

est istuc datum Profecto, ut grata mihi sint, quae facio, omnia,

id. Eun. 3, 1, 6 Ruhnk.; cf.:

didicisse, quam sit re pulchrum, beneficio gratum, fama gloriosum, tyrannum occidere,

productive of gratitude, Cic. Phil. 2, 46, 117:

pro quibus beneficiis vix satis gratus videar,

Sall. H. 2, 41, 5 Dietsch.— Hence, adv.: grātē.

(Acc. to I. = jucunde.) With pleasure, agreeably, willingly (rare in the class. period):

praeterita grate meminit et, etc.,

Cic. Fin. 1, 19, 62:

liberti pupillorum grate facient, si, etc.,

Dig. 26, 10, 3:

insignis haec munificentia... nec a debitoribus magis quam a creditoribus gratius excepta,

Just. 12, 11, 2:

gratissime provocari,

Macr. S. 7, 2.—

(Acc. to II.) Thankfully, gratefully (class.):

aliquid et grate et pie facere,

Cic. Planc. 41, 98; cf.:

quid pie, quid grate, quid humaniter, aut fecerit aut tulerit,

id. de Or. 2, 11, 46; Suet. Aug. 66:

natales grate numeras,

Hor. Ep. 2, 2, 210:

beneficium qui dat, vult accipi grate,

Sen. Ben. 2, 31:

aliquid recipere,

Suet. Ner. 22; and in sup.:

id munus inter censoria opera gratissime acceptum est,

Plin. 7, 60, 60, § 214.

haerĕo, haesi, haesum, 2, v. n. [etym. dub.], to hang or hold fast, to hang, stick, cleave, cling, adhere, be fixed, sit fast, remain close to any thing or in any manner (class. and very freq., esp. in the trop. sense; cf. pendeo); usually constr. with in, the simple abl. or absol., less freq. with dat., with ad, sub, ex, etc.

Lit.:

ut videamus, terra penitusne defixa sit, et quasi radicibus suis haereat, an media pendeat?

Cic. Ac. 2, 39, 122; so,

terra ima sede semper haeret,

id. Rep. 6, 18:

linguam ad radices ejus haerens excipit stomachus,

id. N. D. 2, 54, 135:

scalarum gradus male haerentes,

holding, adhering, id. Fam. 6, 7, 3; cf.:

haerent parietibus scalae,

Verg. A. 2, 442:

haerere in equo,

sit fast, keep his seat, Cic. Deiot. 10, 28;

for which: nescit equo rudis Haerere ingenuus puer,

Hor. C. 3, 24, 55:

male laxus In pede calceus haeret,

id. S. 1, 3, 32; cf. Quint. 11, 3, 144:

haeret nonnumquam telum illud occultum,

id. 9, 2, 75:

pugnus in mala haeret,

Ter. Ad. 2, 1, 17:

haesitque in corpore ferrum,

Verg. A. 11, 864;

for which: tergo volucres haesere sagittae,

id. ib. 12, 415; cf.:

scindat haerentem coronam crinibus,

Hor. C. 1, 17, 27; and:

haerentem capiti cum multa laude coronam,

id. S. 1, 10, 49:

carinae,

Ov. M. 8, 144:

alae,

id. ib. 12, 570:

(fames) utero haeret meo,

Plaut. Stich. 1, 3, 16:

haeret pede pes,

Verg. A. 10, 361:

ubi demisi retem atque hamum, quicquid haesit, extraho,

Plaut. Rud. 4, 3, 45; cf.:

os devoratum fauce cum haereret lupi,

Phaedr. 1, 8, 4; and:

graves currus illuvie et voraginibus haerebant,

Curt. 8, 4:

classis in vado haerebat,

id. 9, 19:

haerentes adverso litore naves,

Hor. S. 2, 3, 205:

gremioque in Jasonis haerens,

Ov. M. 7, 66; cf.:

haeret in complexu liberorum,

Quint. 6, 1, 42;

for which: Avidisque amplexibus haerent,

Ov. M. 7, 143;

cupide in Veneris compagibus haerent,

Lucr. 4, 1113;

for which: validis Veneris compagibus haerent,

id. 4, 1204; and:

(anulus) caecis in eo (lapide) compagibus haesit,

id. 6, 1016:

communibus inter se radicibus haerent,

id. 3, 325; 5, 554:

foliis sub omnibus haerent (Somnia),

Verg. A. 6, 284:

gladius intra vaginam suam haerens,

Quint. 8 praef. §

15: ipse inter media tela hostium evasit. Duo turmae haesere,

i. e. failed to break through, Liv. 29, 33, 7:

alii globo illati haerebant,

id. 22, 5, 5.—

Prov.

Haerere in luto, i. e. to be in trouble, difficulty:

tali in luto haerere,

Plaut. Pers. 4, 3, 66 (for [p. 838] which:

nunc homo in medio luto est,

id. Ps. 4, 2, 28); cf. haesito, I.—In salebra: proclivi currit oratio: venit ad extremum: haeret in salebra, runs aground, i. e. is at a loss, Cic. Fin. 5, 28, 84.—In a like sense,

Aqua haeret, the water (in the waterclock) stops; v. aqua.

Trop.

In gen., to hold fast, remain attached or fixed, to keep firm, adhere:

improbis semper aliqui scrupus in animis haereat,

Cic. Rep. 3, 16; cf.:

infixus animo haeret dolor,

id. Phil. 2, 26, 64:

haerent infixi pectore vultus,

Verg. A. 4, 4:

haerere in memoria,

Cic. Ac. 2, 1, 2; cf.:

quae mihi in visceribus haerent,

i. e. firmly impressed upon my heart, memory, id. Att. 6, 1, 8; and:

in medullis populi Romani ac visceribus haerere,

id. Phil. 1, 15, 36:

mihi haeres in medullis,

id. Fam. 15, 16, 2:

in omnium gentium sermonibus ac mentibus semper haerere,

id. Cat. 4, 10, 22:

hi in oculis haerebunt,

i. e. will be always present, id. Phil. 13, 3, 5:

in te omnis haeret culpa,

adheres, cleaves, Ter. Hec. 2, 1, 32:

ut peccatum haereat, non in eo, qui monuerit, sed in eo, qui non obtemperarit,

Cic. Div. 1, 16, 30.—With dat.:

potest hoc homini huic haerere peccatum?

Cic. Rosc. Com. 6, 17:

quod privatarum rerum dedecus non haeret infamiae (tuae)?

id. Cat. 1, 6, 13:

in quo (Caelio) crimen non haerebat,

id. Cael. 7, 15:

neque (possit) haerere in tam bona causa tam acerba injuria,

id. Fam. 6, 5, 2: cum ante illud facetum dictum emissum haerere debeat, quam cogitari potuisse videatur, must have hit (the figure being that of an arrow shot from the bow), id. de Or. 2, 54, 219: in quos incensos ira vitamque domini desperantes cum incidisset, haesit in iis poenis, quas, etc., fell into, incurred those penalties (the figure is that of a bird which is limed, caught), id. Mil. 21, 56:

nec dubie repetundarum criminibus haerebant,

Tac. A. 4, 19: in hoc flexu quasi aetatis fama adolescentis paulum haesit ad metas, hung back, was caught (the figure being taken from the race-course), Cic. Cael. 31, 75;

v. meta: neu quid medios intercinat actus, Quod non proposito conducat et haereat apte,

i. e. fits, suits, Hor. A. P. 195.—

In partic.

With the idea of nearness predominating, to keep near or close to a person, to join or attach one's self to, to follow (mostly poet. and in post-Aug. prose):

perfice hoc Precibus, pretio, ut haeream in parte aliqua tandem apud Thaidem,

may keep about her, Ter. Eun. 5, 9, 25; cf.:

ego illum audivi in amorem haerere apud nescio quam fidicinam,

Plaut. Ep. 2, 2, 7:

haeres ad latus, omnia experiris,

Cat. 21, 6:

Antorem comitem, qui missus ab Argis, Haeserat Evandro,

Verg. A. 10, 780:

obtinenti Africam comes haeserat,

Plin. Ep. 7, 27, 2; Quint. 1, 2, 10:

Curtius Nicia (grammaticus) haesit Cn. Pompeio et C. Memmio,

Suet. Gramm. 14.— Poet.:

haeremus cuncti superis, temploque tacente Nil facimus non sponte deo,

cling to, depend on, Luc. 9, 573.—Hence,

In a bad sense: in tergis, tergis, in tergo, to hang upon one's rear, i. e. to pursue closely:

haerebit in tergis fugientium victor,

Curt. 4, 15 fin.:

se cum exercitu tergis eorum haesurum,

Tac. H. 4, 19:

Haerens in tergo Romanus,

Liv. 1, 14 11 Weissenb. (better than terga, the lect. vulg.).—

With the idea of duration in time predominating, to remain fixed, to abide or continue anywhere, to keep at, stick to any thing (class.):

metui, ne haereret hic (Athenis),

Ter. Ad. 3, 3, 49:

in obsidione castelli exigui,

Curt. 5, 3, 4:

circa muros unius urbis,

id. 4, 4; cf.:

circa libidines,

Suet. Aug. 71: volitare in foro, haerere in jure ac praetorum tribulibus, to go loitering or dangling about, Cic. de Or. 1, 38, 173: et siccis vultus in nubibus haerent, hang upon, i. e. remain long looking at, Luc. 4, 331; cf.:

vultus, dum crederet, haesit,

id. 9, 1036:

haerere in eadem commorarique sententia,

Cic. Or. 40, 137; cf.:

mea ratio in dicendo haec esse solet, ut boni quod habeat, id amplectar, ibi habitem, ibi haeream,

id. de Or. 2, 72, 292:

quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis?

id. Or. 15, 49:

equidem in libris haereo,

id. Att. 13, 40, 2; cf.:

valde in scribendo haereo,

id. ib. 13, 39, 2:

plurima sunt, nitidis maculam haesuram figentia rebus,

lasting, durable, Juv. 14, 2.—

With the idea of hindrance to free motion predominating, to stick fast, be brought to a stand-still, to be embarrassed, perplexed, at a loss, to hesitate, to be suspended or retarded (class.).

Of persons:

haerebat nebulo: quo se verteret, non habebat,

Cic. Phil. 2, 29, 74; cf.:

haerebat in tabulis publicis reus et accusator,

id. Clu. 31, 86:

cogitate in his iniquitatibus unum haesisse Apollonium: ceteros profecto multos ex his incommodis pecunia se liberasse,

id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

in multis nominibus,

id. N. D. 3, 24, 62:

in media stultitia,

id. Tusc. 3, 28, 70; cf.:

isti physici raro admodum, cum haerent aliquo loco, exclamant, abstrusa esse omnia, etc.,

id. Ac. 2, 5, 14:

in quo etiam Democritus haeret,

id. Fin. 1, 6, 20:

at in altero illo, inquit, haeres. Immo habeo tibi gratiam. Haererem enim, nisi tu me expedisses,

id. Pis. 30, 74:

in ceteris subvenies, si me haerentem videbis,

id. Fin. 3, 4, 16:

quid machiner? quid comminiscar? haereo,

Plaut. Capt. 3, 3, 17; id. Merc. 3, 4, 15; 4, 3, 38; 24; cf.:

aut quia non firmus rectum defendis et haeres,

Hor. S. 2, 7, 26:

haesit circa formas litterarum (puer),

Quint. 1, 1, 21; cf. id. 1, 7, 35:

haeres et dubitas,

Juv. 3, 135; 6, 281.—

Of things:

nunc homo in lutost. Nomen nescit: haeret haec res,

i. e. is perplexing, cannot be explained, Plaut. Ps. 4, 2, 28; id. Amph. 2, 2, 182; id. Trin. 4, 2, 59; cf.: occisa est haec res;

haeret hoc negotium,

id. Ps. 1, 5, 8:

nec umquam tanta fuerit loquendi facultas, ut non titubet atque haereat, quotiens ab animo verba dissentiunt,

Quint. 12, 1, 29:

Hectoris Aeneaeque manu victoria Graiūm Haesit,

i. e. was retarded, Verg. A. 11, 290; cf.:

constitit hic bellum fortunaque Caesaris haesit,

Luc. 7, 547:

cum in hac difficultate rerum consilium haereret,

Liv. 26, 36, 1.

hālĭtus ( alitus), ūs, m. [id.], breath, exhalation, steam, vapor.

Lit. ( poet. and in post-Aug. prose): Nemeaeus leo Frendens efflavit graviter extremum halitum, his last breath, *

Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22: aegris faucibus exsuperat gravis halitus,

Pers. 3, 88:

quae (i. e. nebulae aestusque) velut halitus sursum feruntur,

Lucr. 6, 478:

a pulmone halitus graveolentia,

i. e. stinking breath, Plin. 28, 12, 53, § 194; so,

oris,

id. 21, 20, 83, § 142; 28, 4, 14, § 56; cf.:

artificis halitus oris,

Juv. 10, 238:

postero die ex ore (ebriorum) halitus cadi,

fumes of wine, Plin. 14, 22, 28, § 142:

plumbi fornacium halitus noxius et pestilens,

exhalation, fumes, id. 34, 18, 50, § 167: carbonum, Prud. steph. 5, 219:

terrae,

Plin. 11, 12, 12, § 31; Quint. 7, 9, 8:

salis,

Plin. 17, 4, 2, § 24:

Averni,

Val. Fl. 4, 494:

solis,

i. e. heat, Col. 2, 5, 2.—

Transf., the spirit, soul, Prud. Cath. 10, 11.—

Wind:

frigidus,

Claud. Rutil. 1, 105.

ictus, a, um, Part., from ico.

ictus, ūs ( gen. sing. icti, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 17), m. [ico], a blow, stroke, stab, thrust, bite, sting (freq. and class.).

Lit.

In gen.:

a bestiis ictus, morsus, impetus,

Cic. Off. 2, 6, 19:

pro ictu gladiatoris,

id. Mil. 24, 65:

neque ictu comminus neque conjectione telorum,

id. Caecin. 15, 43:

scutis uno ictu pilorum transfixis et colligatis,

Caes. B. G. 1, 25:

non caecis ictibus procul ex improviso vulnerabantur,

Liv. 34, 14, 11:

ictu scorpionis exanimato altero,

Caes. B. G. 7, 25, 3:

prope funeratus Arboris ictu,

Hor. C. 3, 8, 8:

ictus moenium cum terribili sonitu editi,

Liv. 38, 5, 3:

apri,

Ov. M. 8, 362; Hor. C. 3, 22, 7:

serpentum,

Plin. 23, 1, 11, § 14:

Lesbium servate pedem meique Pollicis ictum,

a striking, playing on the lyre, Hor. C. 4, 6, 36:

alae,

the stroke of a wing, Plin. 10, 3, 3, § 9:

pennarum,

id. 6, 12, 13, § 32:

Phaethon ictu fulminis deflagravit,

a stroke of lightning, lightning, Cic. Off. 3, 25, 94:

fulmineus,

Hor. C. 3, 16, 11; Ov. M. 14, 618.— Poet., of the beating rays of the sun:

tum spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus,

Hor. C. 2, 15, 10:

solis,

Ov. M. 3, 183; 6, 49:

Phoebei,

id. ib. 5, 389 (al. ignes):

Phoebi,

Luc. 7, 214:

longe Ejaculatur aquas atque ictibus aëra rumpit,

with jets of water, Ov. M. 4, 124: saxaque cum saxis et habentem semina flammae Materiem jactant, ea concipit ictibus ignem, by their blows, i. e. collision, id. ib. 15, 348.—

In partic.

In prosody or in music, a beating time, a beat:

et pedum et digitorum ictu intervalla signant,

Quint. 9, 4, 51:

modulantium pedum,

Plin. 2, 95, 96, § 209:

unde etiam trimetris accrescere jussit Nomen iambeis, cum senos redderet ictus Primus ad extremum similis sibi,

Hor. A. P. 253.—

A beat of the pulse:

ictus creber aut languidus,

Plin. 11, 37, 88, § 219.—

In mal. part.:

multorum,

Juv. 6, 126.—

Trop., a stroke, blow, attack, shot, etc.:

sublata erat de foro fides, non ictu aliquo novae calamitatis, sed suspicione, etc.,

Cic. Agr. 2, 3, 8:

nec illum habet ictum, quo pellat animum,

id. Fin. 2, 10, 32:

sub ictu nostro positum,

i. e. in our power, Sen. Ben. 2, 29; cf.:

stare sub ictu Fortunae,

Luc. 5, 729:

tua innocentia sub ictu est,

i. e. in imminent danger, Sen. Cons. ad Marc. 9 fin.; cf. the opposite: Deum extra ictum sua divinitas posuit, beyond shot, i. e. out of danger, id. Ben. 1, 7:

eodem ictu temporis,

i. e. moment, Gell. 14, 1, 27; cf.:

singulis veluti ictibus bella transigere,

by separate attacks, Tac. H. 2, 38:

quae (legiones) si amnem Araxen ponte transgrederentur, sub ictum dabantur,

would have come to close quarters, id. A. 13, 39 fin.; cf.:

laetis ostentat ad Urbem Per campos superesse vim, Romamque sub ictu,

near at hand, before the eyes, Sil. 4, 42.—

(Cf. icio, II. A.) Ictus foederis, the conclusion of a treaty, Luc. 5, 372; Val. Max. 2, 7, 1.

īdem, ĕădem, ĭdem ( masc. eidem, freq. in MSS. and inscrr.; v. Lachm. ad Lucr. 1, 120; rarely isdem or eisdem; plur. nom. eidem; dat. and abl. eisdem; usu. contr. idem, isdem; not iidem, iisdem; v. Neue, Formenl. 2, 198 sqq.), pron. [from the pronom. root I, whence is, and the demonstr. suff. dem; root of dies, day, time; hence, just, exactly, Corss. Aussp. 2, 855], the same.

In gen.:

deinde quod nos eadem Asia atque idem iste Mithridates initio belli Asiatici docuit,

Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

quam (sphaeram) ab eodem Archimede factam posuerat in templo Virtutis Marcellus idem,

id. Rep. 1, 14:

id, quod eidem Ciceroni placet,

Quint. 10, 7, 28:

jure erat semper idem vultus (Socratis),

Cic. Tusc. 3, 15, 31:

idem semper vultus eademque frons,

id. Off. 1, 26, 90:

tu autem eodem modo omnes causas ages? aut in iisdem causis perpetuum et eundem spiritum sine ulla commutatione obtinebis?

id. Or. 31, 110:

non quod alia res esset: immo eadem,

id. Clu. 29, 80:

etiam si verbo differre videbitur, re tamen erit unum et omnibus in causis idem valebit,

id. Caecin. 21, 59:

ad causas simillimas inter se vel potius easdem,

id. Brut. 94, 324. —

In partic., idem is used,

When two predicates are referred to the same subject.

When the predicates are of the same kind it may often be rendered, at the same time, likewise, also, etc., or = is (ea, id) with quoque, etiam, simul, etc.:

cum Academico et eodem rhetore congredi conatus sum,

Cic. N. D. 2, 1, 1; cf.:

oratio splendida et grandis et eadem in primis faceta,

id. Brut. 79, 273:

avunculus meus, vir innocentissimus idemque doctissimus,

id. N. D. 3, 32, 80:

jam M. Marcellus ille quinquies consul totum (auspicium) omisit, idem imperator, idem augur optimus,

id. Div. 2, 36, 77:

ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigit? hos enim quasi eosdem esse vultis,

id. Ac. 2, 44, 136; cf.:

viros fortes, magnanimos, eosdem bonos et simplices esse volumus,

id. Off. 1, 19, 63:

Caninius idem et idem noster cum ad me pervesperi venisset, etc.,

id. Fam. 9, 2, 1:

amicus est tamquam alter idem,

a second self, id. Lael. 21, 80:

ad idem semper exspectandum paratior,

id. Off. 2, 15, 53:

nam idem velle atque idem nolle, ea demum firma amicitia est,

Sall. C. 20, 5; cf.:

quos omnes eadem odisse, eadem metuere in unum coeëgit,

id. J. 31, 14:

Hisdem diebus, for eisdem,

Pall. 10, 13:

hic finis belli,... idemque finis regni,

Liv. 45, 9, 2; 2, 12, 2:

quae ab condita urbe Roma ad captam urbem eandem Romani... gessere,

id. 6, 1, 1:

ut pars militum gladiatores, qui e servitio Blaesi erant, pars ceteram ejusdem familiam vincirent,

Tac. A. 1, 23:

erepta mihi prius eorundem matre,

Quint. 6 prooem. 4:

fervida aestas, longinqua itinera sola ducis patientia mitigabantur, eodem plura quam gregario milite tolerante,

Tac. A. 14, 24.—

When the predicates are in contrast with one another it may be rendered, nevertheless, yet, on the contrary:

(Epicurus) cum optimam et praestantissimam naturam dei dicat esse, negat idem esse in deo gratiam,

Cic. N. D. 1, 43, § 121; cf. Curt. 5, 1, 14.—

Esp.

Connected or corresp. with the pronouns ego, tu, hic, ille, iste, qui, and with unus:

idem ego ille (non enim mihi videor insolenter gloriari, etc.) idem inquam ego recreavi afflictos animos, etc.,

Cic. Att. 1, 16, 8:

ego idem, qui, etc.,

id. Or. 7, 23; cf.:

habitae sunt multae de me contiones... habuit de eodem me P. Lentulus consul contionem,

id. Sest. 50, 107:

cedo nunc ejusdem illius inimici mei de me eodem contionem,

id. ib. §

108: de me eodem,

id. ib. 51, 109:

quin tu igitur concedis idem, etc.,

id. Rep. 1, 39 fin. Mos.; cf.:

cognoram te in custodia salutis meae diligentem: eundemque te, etc.,

id. Att. 4, 1, 1:

Sopater quidam fuit, etc.... huic eidem Sopatro eidem inimici ad C. Verrem ejusdem rei nomen detulerunt,

id. Verr. 2, 2, 28, § 68:

cum est idem hic Sopater absolutus,

id. ib. 2, 2, 29, §

70: hoc idem facere,

id. Rep. 1, 35:

ab hisce eisdem permotionibus,

id. de Or. 1, 12, 53:

idem ille tyrannus,

id. Rep. 1, 42:

in eisdem illis locis,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56:

eandem illam (sphaeram),

id. Rep. 1, 14:

eum et idem qui consuerunt et idem illud alii desiderent,

id. Off. 2, 15 fin.:

idem iste Mithridates,

id. de Imp. Pomp. 7, 19 (Klotz, Orell., B. and K.;

older edd., idem ipse): musici qui erant quondam idem poëtae,

id. de Or. 3, 44, 174; cf.:

beneficentia, quam eandem benignitatem appellari licet,

id. Off. 1, 7, 20:

quod idem in ceteris artibus non fit,

id. Fin. 3, 7, 24 fin.:

exitus quidem omnium unus et idem fuit,

id. Div. 2, 47, 97:

in qua (causa) omnes sentirent unum atque idem,

id. Cat. 4, 7, 14; cf.

in an inverted order: ut verset saepe multis modis eandem et unam rem,

id. Or. 40, 137:

neque ego aliter accepi: intellexi tamen idem, non existimasse te, etc.,

id. Fam. 9, 15, 3; id. Att. 3, 12, 1; 8, 3, 3.—

As a word of comparison, with et, ac, que, ut, qui ( quae, quod), quam, quasi, cum, or (mostly poet.) with the dat., the same as, identical with, of the same meaning as, etc.:

si quaeratur, idemne sit pertinacia et perseverantia,

Cic. Top. 23, 87: videmus fuisse quosdam, qui idem ornate ac graviter, idem versute et subtiliter dicerent, at the same time and as well as, id. Or. 7, 22; cf. id. Sull. 18, 51:

imperii nostri terrarumque idem est extremum,

id. Prov. Cons. 13, 33; cf. id. Cael. 28, 67:

disputationem habitam non quasi narrantes exponimus, sed eisdem fere verbis, ut actum disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9:

idem abeunt, qui venerant,

id. Fin. 4, 3, 7:

quoniam earum rerum quas ego gessi, non est eadem fortuna atque condicio, quae illorum qui, etc.,

id. Cat. 3, 12, 27:

non quo idem sit servulus quod familia,

id. Caecin. 20, 58:

qui (servi) et moribus eisdem essent, quibus dominus, et eodem genere ac loco nati,

id. Verr. 2, 3, 25, § 62:

eandem constituit potestatem quam si, etc.,

id. Agr. 2, 12, 30:

eodem loco res est, quasi ea pecunia legata non esset,

id. Leg. 2, 21, 53; cf.:

sensu amisso fit idem, quasi natus non esset omnino,

id. Lael. 4, 14.—With cum:

tibi mecum in eodem est pistrino vivendum,

Cic. de Or. 2, 33, 144:

hunc eodem mecum patre genitum, etc.,

Tac. A. 15, 2:

in eadem mecum Africa geniti fides,

Liv. 30, 12, 15; 28, 28, 14.—With dat.:

(Homerus) Sceptra potitus, eadem aliis sopitu' quiete est,

Lucr. 3, 1038; cf.:

invitum qui servat idem facit occidenti,

Hor. A. P. 467; so Ov. M. 13, 50; id. Am. 1, 4, 1 al.:

quod non idem illis censuissemus,

Cic. Fam. 9, 6, 3; Just. 2, 4, 10:

ille eadem nobis juratus in arma,

Ov. M. 13, 50.—In neutr. with gen.:

si idem nos juris haberemus quod ceteri,

Cic. Balb. 12, 29:

tibi idem consilii do, quod, etc.,

id. Fam. 9, 2, 2:

omnes qui ubique idem operis efficiunt,

Lact. 5, 4, 1:

non habet officii lucifer omnis idem,

Ov. F. 1, 46.— Advv.: eādem, eodem, v. h. v.