Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

excĭtātus

  • 1 excitātus

        excitātus adj. with comp.    [P. of excito], lively, vehement, excited: sonus: clamor excitatior, L.: fortuna, rising.

    Latin-English dictionary > excitātus

  • 2 excitatus

    excĭtātus, a, um, Part. and P. a., from excito.

    Lewis & Short latin dictionary > excitatus

  • 3 excito

    excĭto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [excio], to call out or forth, to bring or send out, to wake or rouse up (freq. and class.; cf.: provoco, evoco; irrito, lacesso, invito).
    I.
    Lit.: unde (Acherunte) animae excitantur obscura umbra, Poëta ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    aliquem a portu,

    Plaut. Am. 1, 1, 10:

    aliquem huc foras,

    id. Rud. 1, 5, 2:

    si excitatus fuerit de spectaculis,

    turned out, expelled, Quint. 3, 6, 19:

    dormientes spectatores e somno,

    to wake up, Plaut. Merc. 1, 2, 48; cf.:

    quaeso, ne me e somno excitetis,

    Cic. Rep. 6, 12:

    velut dormitantes eos excitari,

    Quint. 4, 1, 73:

    patre excitato (opp. dormiente),

    id. 4, 2, 72:

    scuto offenso excitatus vigil,

    Liv. 7, 36, 2:

    aliquem ab inferis,

    to summon up, Cic. Font. 12, 26; id. Cat. 2, 10, 20; id. Verr. 2, 5, 49, 129:

    aliquem a mortuis,

    id. de Or. 1, 57, 245:

    non dubitavit excitare reum consularem,

    to call upon to stand up, to call up, id. ib. 2, 28, 124:

    reos,

    id. ib. 2, 47, 195; Quint. 11, 3, 174; cf. Liv. 9, 8, 3:

    testes,

    Cic. Rab. Post. 17, 47: judicem, Cels. ap. Quint. 9, 2, 104 et saep.: feras, to rouse or scare up, Cic. Off. 3, 17, 68:

    cervum nemorosis latibulis,

    Phaedr. 2, 8, 1.—Prov.:

    aliis leporem,

    Petr. 1, 31, 7.—
    B.
    Transf., of inanim. and abstr. things, to raise, erect:

    vapores, qui a sole ex aquis excitantur,

    Cic. N. D. 2, 46, 118:

    caput altius,

    Cels. 8, 4 med.
    2.
    In partic., with the accessory notion of making, forming, to raise, erect, build, construct:

    exstrui vetat (Plato) sepulcrum altius, quam, etc.... nec e lapide excitari amplius,

    Cic. Leg. 2, 27, 68:

    turres,

    Caes. B. G. 5, 40, 2; id. B. C. 1, 25 fin.:

    tumulum alicui,

    Suet. Claud. 1:

    aedificium,

    Sen. Ep. 52:

    urbem,

    Flor. 1, 1:

    nova sarmenta cultura excitantur,

    are produced, Cic. de Or. 2, 21, 88:

    pascua in novalibus,

    Pall. Nov. 13, 3:

    ignem,

    to kindle up, excite, Caes. B. G. 7, 24, 4; Lucr. 6, 308:

    incendium,

    Cic. Phil. 7, 1, 3:

    invalidas flammas admoto fomite,

    Luc. 8, 776.— Poet. transf.:

    aras,

    Verg. G. 4, 549:

    foculum bucca,

    Juv. 3, 262:

    siser stomachum,

    Plin. 20, 5, 17, § 34:

    uvae os, stomachum,

    id. 23, 1, 7, § 12.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to raise up, comfort; to arouse, awaken, excite, incite, stimulate, enliven:

    qui ab excitata fortuna ad inclinatam et prope jacentem desciscerem,

    erected, established, Cic. Fam. 2, 16, 1; cf.:

    amici jacentem animum excitare,

    id. Lael. 16, 59; and with this cf. id. Att. 1, 16, 8; and:

    animos excitare atque inflammare ad persequendi studium,

    id. de Imp. Pomp. 2, 5:

    animos omnium ad laetitiam,

    Caes. B. G. 7, 79, 3:

    aliquem ad laborem et ad laudem,

    Cic. Planc. 24, 59; cf. id. Top. 2, 5:

    languentem labentemque populum ad decus,

    id. de Or. 1, 46, 202:

    aliquem ad bellum,

    Caes. B. G. 3, 10, 3:

    aliquem ad virtutem,

    id. ib. 6, 14, 5:

    aliquem ad audiendum,

    Quint. 4, 1, 34:

    gallos alacritate ad canendum,

    Cic. Div. 2, 26, 56 et saep.:

    alicujus memoriam alicui excitans,

    reviving, renewing, Cic. Or. 10, 35:

    hominum studia ad utilitates nostras allicere atque excitare,

    id. Off. 2, 6, 20:

    hominum studia,

    Caes. B. C. 3, 21, 1:

    salsum excitat et a taedio defendit orationem,

    enlivens, Quint. 6, 3, 19:

    fictiones personarum mire orationem excitant,

    id. 9, 2, 29; cf. id. 6, 1, 2:

    hi soni cum augenda intentione excitandi (opp. temperandi),

    to sharpen, pronounce strongly, id. 11, 3, 42:

    syllabam acutam,

    id. 12, 10, 33. —
    B.
    In partic.
    1.
    To appeal to, call upon, cite:

    ut nos ex annalium monimentis testis excitamus eos, etc.,

    Cic. Fin. 2, 21, 67:

    multos testis liberalitatis tuae,

    id. Rab. Post. 17, 47.—
    2.
    With the accessory idea of producing (acc. to I. B. 2.), to found, cause, occasion, excite, kindle:

    priusquam docuero, quibus initiis ac fundamentis hae tantae summis in rebus laudes excitatae sint,

    Cic. Sest. 2, 5; cf. id. Fin. 4, 7, 18:

    in animis hominum motum dicendo vel excitare vel sedare,

    id. de Or. 1, 46, 202:

    risus,

    id. Phil. 3, 9, 21:

    plausum,

    id. Sest. 58, 124:

    fletum etiam inimicis,

    id. ib. 57, 121:

    amores,

    id. Off. 1, 5, 14:

    iras,

    Verg. A. 2, 594:

    suspicionem alicui,

    Cic. Sest. 18, 41: varios sermones, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2:

    quantas tragoedias,

    Cic. Mil. 7, 18:

    vim ac dolorem bonorum omnium,

    id. Planc. 18, 45 et saep. —Hence, excĭtātus, a, um, P. a. (lit. excited, kindled; hence), animated, lively, vigorous, vehement, strong, loud (rare but class.):

    acutus et excitatus sonus,

    Cic. Rep. 6, 18.— Comp.:

    clamor,

    Liv. 4, 37, 9:

    haec lumina,

    Quint. 12, 10, 49:

    schema,

    id. 9, 3, 10.— Sup.:

    odor,

    Plin. 20, 17, 71, § 182. — Adv.: excĭtāte, vigorously, briskly, brightly, vehemently. —In the comp.:

    fulgent gemmae,

    Plin. 37, 7, 31, § 106:

    clamitantes,

    Amm. 18, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > excito

  • 4 excitō

        excitō āvī, ātus, āre, freq.    [excio], to call out, summon forth, bring out, wake, rouse: me e somno: sopitum mero regem, Cu.: scuto offenso excitatus vigil, L.: reum consularem, summon: testīs ab inferis: cervum latibulis, Ph.— To raise, stir up: (vapores) a sole ex aquis excitantur: ventus harenam humo excitavit, S.— To raise, erect, build, construct, produce, kindle: vetat sepulcrum e lapide excitari: aras, V.: nova sarmenta culturā excitantur, are produced: ignem, Cs.: sopitas ignibus aras (i. e. ignīs sopitos in aris), V.—Fig., to raise up, comfort, arouse, awaken, excite, incite, stimulate, enliven, inspire: iacentem animum: animos ad laetitiam: Gallos ad bellum, Cs.: studia ad utilitates nostras: sonus excitat omnis Suspensum, startles, V.: hoc maxime ad virtutem excitari putant, the strongest incentive to virtue, Cs.— To appeal to, call upon, cite: ex annalium monimentis testīs: multos testīs liberalitatis tuae.— To found, cause, occasion, excite, kindle: quantum mali ex eā re, T.: quibus fundamentis hae tantae laudes excitatae sint: risūs: iras, V.
    * * *
    excitare, excitavi, excitatus V
    wake up, stir up; cause; raise, erect; incite; excite, arouse

    Latin-English dictionary > excitō

  • 5 spectāculum

        spectāculum (-tāclum, Pr.), ī, n    [specto], a place from which shows are witnessed, spectator's seat, place in the theatre: ex omnibus spectaculis plausus est excitatus: spectacula sibi facere, L.— A show, sight, spectacle: superarum rerum atque caelestium: bis terque mutatae dapis, H.: scorti procacis, L.: Non hoc ista sibi tempus spectacula poscit, V.: praebent spectacula capti, O.: homini non amico nostra incommoda spectaculo esse nolim.— A public sight, show, stage-play, spectacle: spectacula sunt tributim data: gladiatorum, L.: scenae, O.: nondum commisso spectaculo, L.
    * * *
    show, spectacle; spectators' seats (pl.)

    Latin-English dictionary > spectāculum

  • 6 cancelli

    cancelli, ōrum (sing. cancellus, Dig. 43, 24, 9, § 1), m. dim. [2. cancer], a lattice, enclosure, grating, grate, balustrade, bars, railings: ( = kinklides; Latini tamen cancellos non tantum fores tou dikastêriou, sed etiam omne consaeptum appellant, Salmas. Hist. Aug. p. 483) scenici et theatri, Varr. R. R. 3, 5, 4:

    aenei rivorum,

    Col. 8, 17, 6; the bar in a court of justice, Cic. Verr 2, 3, 59, § 135:

    tantus ex fori cancellis plausus excitatus,

    the barrier in public spectacles, id. Sest. 58, 124:

    circi,

    Ov. Am. 3, 2, 64:

    aedium,

    Dig. 30, 41, § 10; 33, 7, 12, § 26:

    fenestrarum,

    Aug. Trin. 11, 2:

    saepta cancellorum,

    Amm. 30, 4, 19.—Of the reticulated skin of the elephant, Plin. 8, 10, 10, § 30; cf. cancello.—
    B.
    Trop., boundaries, limits (so perh. only in Cic.):

    si extra hos cancellos egredi conabor, quos mihi ipse circumdedi,

    Cic. Quint. 10, 36:

    esse certam rerum forensibus cancellis circumscriptam scientiam,

    id. de Or. 1, 12, 52: severitatis, Cod. Th. 1, 12, 8.—
    II.
    Meton., the space enclosed by boundaries, Auct. B. Afr. 15 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > cancelli

  • 7 externus

    externus, a, um, adj. [exter], outward, external (class.).
    I.
    In gen.:

    nec enim ille externus et adventicius habendus est tepor, sed ex intimis maris partibus agitatione excitatus,

    Cic. N. D. 2, 10, 26:

    externa et adventicia visio,

    id. Div. 2, 58, 120:

    corpus,

    id. N. D. 1, 11, 26:

    pulsus,

    id. Rep. 6, 26:

    domina rerum externarum,

    id. Tusc. 5, 9, 25:

    commoda vel incommoda,

    id. Top. 23, 89:

    bona,

    Ov. P. 2, 3, 35:

    vir rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

    Cic. Phil. 2, 28, 69.— Subst.:

    externi ne quid,

    Hor. S. 2, 7, 87:

    nos autem illa externa cum multis: haec interiora cum paucis ex ipso saepe cognovimus,

    outward goods, Cic. Ac. 2, 2, 4.—
    II.
    In partic., with respect to one's family or country, of or belonging to another country, foreign, strange (syn.: alienus, peregrinus;

    opp. noster, domesticus, oppidanus, etc.): auxilia (opp. domesticae opes),

    Caes. B. G. 2, 5 fin.:

    qui (dii) jam non procul ab externo hoste atque propinquo, sed hic praesentes sua templa defendunt,

    Cic. Cat. 2, 13, 29:

    hostis (opp. oppidani),

    Hirt. B. G. 8, 37, 2; cf.

    bella (opp. civilia),

    Quint. 8, 3, 78:

    neque haec externa vobis est religio neque aliena,

    Cic. Verr. 2, 4, 51, § 114:

    superstitiones,

    Tac. A. 11, 15:

    quam minime peregrina et externa verba,

    Quint. 8, 1, 2:

    verba (opp. nostra),

    id. 1, 5, 58:

    apud externos populos,

    Cic. Off. 2, 18, 64:

    gens,

    Verg. A. 7, 367:

    in externis locis,

    Cic. Fam. 4, 9 fin.:

    gratiae,

    Tac. A. 12, 15:

    mores,

    id. ib. 11, 16; cf.:

    mutatio morum,

    Curt. 8, 5:

    amor,

    i. e. for a foreigner, Ov. H. 5, 102:

    orbis,

    i. e. Asia and Africa, Plin. 22, 24, 56, § 118 et saep.—As subst. in masc. and neutr.:

    canum tam amans dominorum adulatio tantumque odium in externos,

    towards strangers, Cic. N. D. 2, 63, 158: externa libentius quam domestica recordor, id. Off. 2, 8, 26: externa armis falsis velare, hostile feelings or designs, Tac. H. 4, 32:

    moliri,

    id. ib. 3, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > externus

  • 8 immordeo

    immordĕo ( inm-), sum, 2, v. a. [inmordeo], to bite into ( poet. and rare; perh. only in part. perf. pass.):

    labitur, immorsaque cadens obmutuit hasta,

    Stat. Th. 2, 628:

    immorso aequales videant mea vulnera collo,

    Prop. 3, 8 (4, 7), 21:

    (stomachus) pernā magis ac magis hillis Flagitat immorsus refici (= vellicatus, excitatus),

    excited, Hor. S. 2, 4, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > immordeo

  • 9 inmordeo

    immordĕo ( inm-), sum, 2, v. a. [inmordeo], to bite into ( poet. and rare; perh. only in part. perf. pass.):

    labitur, immorsaque cadens obmutuit hasta,

    Stat. Th. 2, 628:

    immorso aequales videant mea vulnera collo,

    Prop. 3, 8 (4, 7), 21:

    (stomachus) pernā magis ac magis hillis Flagitat immorsus refici (= vellicatus, excitatus),

    excited, Hor. S. 2, 4, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > inmordeo

  • 10 sagum

    săgum, i, n. (ante-class. collat. form săgus, i, m., corresp. to the Greek, Enn. and Varr. ap. Non. 223, 30 sq.; Afran. ap. Charis. p. 81 P.; fem.: sagas caerulas, Enn. ap. Charis. p. 81 P.; but it would perh. be more correct to read sagos caerulos; cf. Enn. p. 182, 54 Vahl.), = sagos [acc. to Polybius, a Celtic word, whence the Engl. shag], a coarse woollen blanket or mantle (cf. laena), e. g. of servants, Cato, R. R. 59; Col. 1, 8, 9; Dig. 34, 2, 23 fin.;

    of the Germans,

    Tac. G. 17;

    for horses,

    Veg. Vet. 1, 42, 4; 3, 15, 16; but most freq. of soldiers, a military cloak:

    valde metuo ne frigeas in hibernis... praesertim qui sagis non abundares,

    Cic. Fam. 7, 10, 2; Caes. B. C. 1, 75; Liv. 10, 30 fin.:

    saga fibulatoria,

    Treb. Pol. Trig. Tyr. 10.—Hence, saga is a sign of war (as toga is a sign of peace) in the phrases:
    a.
    Saga sumere, to put on the saga, i.q. to take up arms, prepare for battle (it was the custom for all Romans to do this, in token of preparation for war, even those who were not going to the field, excepting persons of consular rank; cf. Cic. Phil. 8, 11, 32; id. Fragm. ap. Non. 538, 27):

    tumultum decerni, justitium edici, saga sumi dico oportere, delectum habere, etc.,

    id. Phil. 5, 12, 31; 14, 1, 2; Liv. Epit. 72:

    terrā marique victus hostis punico Lugubre mutavit sagum,

    Hor. Epod. 9, 28; in sing., of an individual:

    tum iste (Verres) excitatus sagum sumit,

    Cic. Verr. 2, 5, 36, § 94.—
    b.
    In the same signif.:

    ad saga ire,

    Cic. Phil. 14, 1, 1; cf. Vell. 2, 16, 3.—
    c.
    In sagis esse, to be under arms:

    cum est in sagis civitas,

    Cic. Phil. 8, 11, 32.—
    d.
    Saga ponere, to lay down one ' s arms, Liv. Epit. 73.—
    II.
    In gen. (eccl. Lat.), a covering.
    1.
    A curtain, tent-cover, Vulg. Exod. 26, 7; 36, 14, etc.—
    2.
    A garment, Vulg. Judic. 3, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > sagum

  • 11 sopor

    sŏpor, ōris, m. [Sanscr. root svap-, sleep; cf. somnus; Gr. hupnos], a deep sleep.
    I.
    Lit., in gen., sleep (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic.; cf.

    somnus): lucrum praeposivi sopori et quieti,

    Plaut. Rud. 4, 2, 11:

    cum eum cibo vinoque gravatum sopor oppressisset,

    Liv. 1, 7, 5:

    sopore discusso,

    Curt. 6, 8, 22; 6, 10, 13; 7, 11, 18; 8, 6, 26;

    but also opp. somnus: hujus (junci) semine somnum allici, sed modum servandum, ne sopor fiat,

    Plin. 21, 18, 71, § 119: sopore placans artus languidos, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    cum suavi devinxit membra sopore Somnus,

    Lucr. 4, 453; 4, 765; 4, 996:

    nox erat et placidum carpebant fessa soporem Corpora,

    Verg. A. 4, 522:

    piger his labante languore oculos sopor operit,

    Cat. 63, 37:

    fessos sopor inrigat artus,

    Verg. A. 3, 511:

    placidum petivit soporem,

    id. ib. 8, 406:

    occupet ut fessi lumina victa sopor,

    Tib. 1, 2, 2. —Personified, Sopor = Somnus, Verg. A. 6, 278; Prop. 1, 3, 45; Stat. Th. 12, 308. —In plur., Tib. 4, 4, 9 (Müll. sapores).—
    2.
    Pregn., the sleep of death, death:

    in soporem conlocastis nudos,

    Plaut. Am. 1, 1, 148; 1, 1, 150:

    aeternus,

    Lucr. 3, 466:

    perpetuus,

    Hor. C. 1, 24, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    Stupefaction, lethargy, stupor: neque dormire excitatus, neque vigilare ebrius poterat, sed semisomno sopore... jactabatur, Cael. ap. Quint. 4, 2, 124:

    temulento sopore profligatus,

    id. ib. § 123.—
    B.
    Drowsiness, laziness, indifference:

    sopor et ignavia,

    Tac. H. 2, 76; Mart. 7, 42, 4.—
    C.
    Poppy-juice, opium:

    e nigro papavere sopor gignitur scapo inciso,

    Plin. 20, 18, 76, § 198.—
    D.
    A sleepingdraught, sleeping - potion:

    sopore sumpto dormiturus,

    Sen. Ep. 83, 25; so (opp. venenum) id. Ben. 5, 13, 5; Front. Strat. 2, 5, 12; Nep. Dion, 2, 5.—
    E.
    The temple (of the head; cf.

    Germ. Schläfe): laevus,

    Stat. S. 2, 3, 29.

    Lewis & Short latin dictionary > sopor

  • 12 spectaclum

    spectācŭlum (contr. spectāclum, Prop. 4 (5), 8, 21 and 56), i, n. [specto], a show, sight, spectacle (class.).
    I.
    In gen.:

    lepidum spectaculum,

    Plaut. Poen. 1, 1, 81:

    superarum rerum atque caelestium,

    Cic. N. D. 2, 56, 140:

    bis terque mutatae dapis,

    Hor. Epod. 5, 34:

    potius quam hoc spectaculum viderem,

    Cic. Mil. 38, 103: capere oblatae spectacula praedae, Ov. M. 3, 246; cf. id. ib. 7, 780:

    scorti procacis,

    Liv. 39, 43:

    Euripi,

    id. 45, 27:

    non hoc ista sibi tempus spectacula poscit,

    Verg. A. 6, 37:

    spectaclum ipsa sedens,

    i. e. exposed to public view, in the sight of all, Prop. 4 (5), 8, 21:

    neque hoc parentes Effugerit spectaculum,

    Hor. Epod. 5, 102.—Esp. in the phrases:

    spectaculum (alicui) praebere, spectaculum (spectaculo) esse alicui: circuitus solis et lunae spectaculum hominibus praebent,

    Cic. N. D. 2, 62, 155; so,

    praebere,

    Liv. 45, 28:

    praebent spectacula capti,

    Ov. A. A. 2, 581:

    o spectaculum illud hominibus luctuosum, cedere e patriā servatorem ejus, manere in patriā perditores!

    Cic. Phil. 10, 4, 8; cf. id. Corn. 1, § 19:

    homini non amico nostra incommoda spectaculo esse nolim,

    id. Att. 10, 2, 2:

    insequitur acies ornata armataque, ut hostium quoque magnificum spectaculum esset,

    Liv. 10, 40 fin.
    II.
    In partic.
    A.
    Lit., in the theatre, circus, etc., a public sight or show, a stageplay, spectacle (cf.:

    munus, ludi, fabula): spectacula sunt tributim data,

    Cic. Mur. 34, 72:

    apparatissimum,

    id. Phil. 1, 15, 36:

    gladiatorium,

    Liv. 39, 42:

    gladiatorum,

    id. 28, 21 fin.; Plin. 2, 26, 25, § 96:

    circi,

    Liv. 7, 2:

    scenae,

    Ov. A. A. 3, 351:

    ludorum,

    Suet. Aug. 14:

    athletarum,

    id. ib. 44; id. Ner. 12:

    naumachiae,

    id. Caes. 44:

    nondum commisso spectaculo,

    Liv. 2, 36, 1:

    interesse spectaculo,

    id. 2, 38, 4:

    inter matutina harenae spectacula,

    Sen. Ira, 3, 43, 2:

    meridianum,

    id. Ep. 7, 3.—
    B.
    Transf., the place whence plays are witnessed, the seats of the spectators, seats, places in the theatre, the amphitheatre:

    spectacula ruunt,

    Plaut. Curc. 5, 2, 47:

    ex omnibus spectaculis plausus est excitatus,

    Cic. Sest. 58, 124:

    resonant spectacula plausu,

    Ov. M. 10, 668:

    loca divisa patribus equitibusque, ubi spectacula sibi quisque facerent,

    Liv. 1, 35, 8:

    spectaculorum gradus,

    Tac. A. 14, 13:

    spectaculis detractus et in harenam deductus,

    Suet. Calig. 35; id. Dom. 10.—
    2.
    In gen., the theatre:

    ingressum spectacula,

    Suet. Calig. 35:

    in caelum trabibus spectacula textis surgere,

    Calp. Ecl. 7, 23.—
    3.
    The spectators:

    spectacula tantum este, viri,

    Sil. 2, 230:

    virtutis,

    id. 8, 556.—
    C.
    A wonder, miracle: spectacula septem, the seven wonders of the world:

    in septem spectaculis nominari,

    Vitr. 2, 8, 11:

    numerari inter septem omnium terrarum spectacula,

    Gell. 10, 18, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > spectaclum

  • 13 spectaculum

    spectācŭlum (contr. spectāclum, Prop. 4 (5), 8, 21 and 56), i, n. [specto], a show, sight, spectacle (class.).
    I.
    In gen.:

    lepidum spectaculum,

    Plaut. Poen. 1, 1, 81:

    superarum rerum atque caelestium,

    Cic. N. D. 2, 56, 140:

    bis terque mutatae dapis,

    Hor. Epod. 5, 34:

    potius quam hoc spectaculum viderem,

    Cic. Mil. 38, 103: capere oblatae spectacula praedae, Ov. M. 3, 246; cf. id. ib. 7, 780:

    scorti procacis,

    Liv. 39, 43:

    Euripi,

    id. 45, 27:

    non hoc ista sibi tempus spectacula poscit,

    Verg. A. 6, 37:

    spectaclum ipsa sedens,

    i. e. exposed to public view, in the sight of all, Prop. 4 (5), 8, 21:

    neque hoc parentes Effugerit spectaculum,

    Hor. Epod. 5, 102.—Esp. in the phrases:

    spectaculum (alicui) praebere, spectaculum (spectaculo) esse alicui: circuitus solis et lunae spectaculum hominibus praebent,

    Cic. N. D. 2, 62, 155; so,

    praebere,

    Liv. 45, 28:

    praebent spectacula capti,

    Ov. A. A. 2, 581:

    o spectaculum illud hominibus luctuosum, cedere e patriā servatorem ejus, manere in patriā perditores!

    Cic. Phil. 10, 4, 8; cf. id. Corn. 1, § 19:

    homini non amico nostra incommoda spectaculo esse nolim,

    id. Att. 10, 2, 2:

    insequitur acies ornata armataque, ut hostium quoque magnificum spectaculum esset,

    Liv. 10, 40 fin.
    II.
    In partic.
    A.
    Lit., in the theatre, circus, etc., a public sight or show, a stageplay, spectacle (cf.:

    munus, ludi, fabula): spectacula sunt tributim data,

    Cic. Mur. 34, 72:

    apparatissimum,

    id. Phil. 1, 15, 36:

    gladiatorium,

    Liv. 39, 42:

    gladiatorum,

    id. 28, 21 fin.; Plin. 2, 26, 25, § 96:

    circi,

    Liv. 7, 2:

    scenae,

    Ov. A. A. 3, 351:

    ludorum,

    Suet. Aug. 14:

    athletarum,

    id. ib. 44; id. Ner. 12:

    naumachiae,

    id. Caes. 44:

    nondum commisso spectaculo,

    Liv. 2, 36, 1:

    interesse spectaculo,

    id. 2, 38, 4:

    inter matutina harenae spectacula,

    Sen. Ira, 3, 43, 2:

    meridianum,

    id. Ep. 7, 3.—
    B.
    Transf., the place whence plays are witnessed, the seats of the spectators, seats, places in the theatre, the amphitheatre:

    spectacula ruunt,

    Plaut. Curc. 5, 2, 47:

    ex omnibus spectaculis plausus est excitatus,

    Cic. Sest. 58, 124:

    resonant spectacula plausu,

    Ov. M. 10, 668:

    loca divisa patribus equitibusque, ubi spectacula sibi quisque facerent,

    Liv. 1, 35, 8:

    spectaculorum gradus,

    Tac. A. 14, 13:

    spectaculis detractus et in harenam deductus,

    Suet. Calig. 35; id. Dom. 10.—
    2.
    In gen., the theatre:

    ingressum spectacula,

    Suet. Calig. 35:

    in caelum trabibus spectacula textis surgere,

    Calp. Ecl. 7, 23.—
    3.
    The spectators:

    spectacula tantum este, viri,

    Sil. 2, 230:

    virtutis,

    id. 8, 556.—
    C.
    A wonder, miracle: spectacula septem, the seven wonders of the world:

    in septem spectaculis nominari,

    Vitr. 2, 8, 11:

    numerari inter septem omnium terrarum spectacula,

    Gell. 10, 18, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > spectaculum

  • 14 usque

    usquĕ, adv. [us- for ubs-, from ubi with locative s; and que for qued, old abl. of quis; v. Corss. Ausspr. 2, 471; 838; cf.: quisque, usquam].
    I.
    Lit., all the way to or from any limit of space, time, etc. (cf.: fine, tenus); of place, all the way, right on, without interruption, continuously, constantly.
    A.
    With prepositions.
    1.
    With ab:

    qui a fundamento mihi usque movisti mare,

    Plaut. Rud. 2, 6, 55:

    usque a mari supero Romam proficisci,

    Cic. Clu. 68, 192:

    ex omnibus spectaculis usque a Capitolio plausus excitatus,

    id. Sest. 58, 124:

    usque a rubro mari,

    Nep. Hann. 2, 1.— Poet.:

    Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno,

    Verg. A. 7, 289 (sometimes as one word, v. abusque).—
    2.
    With ex:

    usque ex ultimā Syriā atque Aegypto navigare,

    Cic. Verr. 2, 5, 60, § 157. —
    3.
    With ad:

    usque a Dianio ad Sinopen navigaverunt,

    Cic. Verr. 2, 1, 34, § 87:

    ab imis unguibus usque ad verticem summum,

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    usque ad Iconium,

    id. Fam. 3, 8, 4:

    ab Atticā ad Thessaliam usque,

    Plin. 4, 12, 21, § 63:

    usque ad Numantiam misit,

    Cic. Dejot. 7, 19:

    usque ad castra hostium accessit,

    Caes. B. G. 1, 51 ( poet. and post-Aug. ad usque; often as one word, v. adusque).—
    4.
    With in and acc.:

    cum ad eum usque in Pamphyliam legatos misissent,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 35:

    portūs usque in sinūs oppidis et ad urbis crepidines infusi,

    id. Rep. 3, 31, 43.—
    5.
    With trans:

    trans Alpes usque transfertur,

    Cic. Quint. 3, 12.—
    6.
    With sub and acc.:

    admōrunt oculis usque sub ora faces,

    Ov. Ib. 240 (236).—
    B.
    With adverbs of place:

    quod eos usque istinc exauditos putem,

    Cic. Att. 1, 14, 4.—
    2.
    Esp., with quaque (less correctly as one word, usquequaque; v. II. A. 3. e. and II. B. 3. infra), everywhere: non usque quaque idoneum invenias locum, ubi, etc., Afran. ap. Non. p. 518, 6 (Com. Rel. v. 198 Rib.):

    immo vero, quom usquequaque umbra'st, tamen Sol semper hic est,

    Plaut. Most. 3, 2, 79:

    mari terrāque illas usque quaque quaeritat,

    id. Poen. prol. 105:

    aut undique religionem tolle, aut usque quaque conserva,

    Cic. Phil. 2, 43, 110:

    effugere non est, Flacce, basiatores. Instant... occurrunt, et hinc et illinc, usquequaque, quacunque,

    Mart. 11, 98, 3; cf.:

    QVAQVE VSQVE,

    Inscr. Grut. 611, 13.—
    C.
    With acc. of the place whither, all the way to, as far as, to.
    1.
    With names of towns (class.; acc. to Reisig. Vorles. p. 216, usque ad Numantiam means all the way to the town, i. e. to its walls or gates: usque Numantiam, all the way to or into it, implying entrance of the town; cf.

    the passages cited infra): theatrum ita resonans, ut usque Romam significationes vocesque referantur,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42:

    Miletum usque? obsecro,

    Ter. Ad. 4, 5, 21.—
    2.
    With other names than those of towns (post-Aug.):

    ab hac (sc. Siciliā) Cretam usque Siculum (mare) vocat,

    Plin. 3, 5, 10, § 75:

    imperium usque extremos Orientis terminos prolatum,

    Just. 7, 1, 4:

    terminos usque Libyae,

    id. 1, 1, 5:

    ab Atticā Thessaliam usque,

    Plin. 4, 12, 21, § 63:

    ab eo usque Jovem,

    id. 2, 22, 20, § 84:

    horrendus ab astris Descendit vos usque fragor,

    Stat. Th. 11, 89.—
    II.
    Meton.
    A.
    Of time, all the time, continually, perpetually, all the while from or to a period, as long or as far as, until.
    1.
    With prepositions.
    a.
    With ab:

    mihi magna cum eo jam inde usque a pueritiā Fuit semper familiaritas,

    Ter. Heaut. 1, 2, 9:

    primus esses memoriter Progeniem nostram usque ab avo proferens,

    id. Phorm. 2, 3, 48:

    augures omnes usque a Romulo,

    Cic. Vatin. 8, 20:

    opinio jam usque ab heroicis ducta temporibus,

    from as far back as the heroic ages, id. Div. 1, 1, 1:

    usque a Thale Milesio,

    id. N. D. 1, 33, 91:

    bona paterna et avita et usque a nobis repetita,

    id. Cael. 14, 34.—
    b.
    With ad:

    usque a mane ad vesperum,

    Plaut. Am. 1, 1, 97:

    a mane ad noctem usque in foro dego diem,

    id. Most. 3, 1, 3:

    inde usque ad diurnam stellam crastinam potabimus,

    id. Men. 1, 2, 62; cf. Cic. Rep. 1, 16, 25:

    ille nihil difficilius esse dicebat, quam amicitiam usque ad extremum vitae diem permanere,

    id. Lael. 10, 33:

    deinceps retro usque ad Romulum,

    as far as, up to, id. Rep. 1, 37, 58.—
    2.
    With acc. (post-Aug.):

    paucae, aegre se defen dentes, usque tempora Alexandri Magni duraverunt,

    Just. 2, 4, 32:

    a rege Romulo usque Caesarem Augustum,

    Flor. 1, prooem. 1 (al. usque in).—
    3.
    With adverbs.
    a.
    With inde:

    pueritiae memoriam recordari ultimam, inde usque repetens, etc.,

    Cic. Arch. 1, 1.—
    b.
    With antehac:

    ut animus in spe usque antehac attentus fuit, Ita, etc.,

    Ter. And. 2, 1, 3.—
    c.
    With adhuc:

    quod occultatum'st usque adhuc nunc non potest,

    Plaut. Aul. 2, 3, 10:

    qui me tam leni passus animost usque adhuc facere, etc.,

    Ter. And. 1, 5, 27:

    cessatum usque adhuc est,

    until now, hitherto, id. Ad. 4, 4, 23:

    qui mos usque adhuc est retentus,

    Cic. Rep. 2, 20, 35:

    usque adhuc certe animum meum probastis,

    Suet. Dom. 18; v. adhuc, II. A.—
    d.
    With eo:

    tamen usque eo se tenuit, quoad, etc.,

    Cic. Dejot. 4, 11:

    usque eo animadverti eum jocari,

    id. Rosc. Am. 22, 60; v. 2. eo, II. C.—
    e.
    With quaque, continually, always:

    Chrusalus mihi usque quaque loquitur nec recte,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 83: usque quaque sapere oportet, Poët. ap. Cic. Fam. 7, 16, 1; so,

    usque quaque,

    Cat. 39, 2; Plin. Ep. 7, 20, 2; 1, 7, 5; Gell. 16, 3, 1:

    usquequaque, de hoc cum dicemus,

    whenever, Cic. Att. 4, 9, 1.—

    Opp. nusquam: atque hoc non alienum est, quod ad multa pertineat, ne aut nusquam aut usquequaque dicatur, hic admonere,

    Cic. Inv. 2, 21, 63.—
    f.
    With dum:

    usque dum regnum optinebit Juppiter,

    Plaut. Men. 5, 1, 28: conplebo familiam adeo usque satietatem dum capiet pater, id. Am. 1, 2, 9:

    usque id egi dudum, dum loquitur pater,

    Ter. Heaut. 5, 2, 30; Cato, R. R. 156:

    mihi quidem usque curae erit, quid agas, dum, quid egeris, sciero,

    Cic. Fam. 12, 19, 3; id. Verr. 2, 1, 5, § 12; 2, 1, 6, § 16; Hor. C. 3, 30, 7; cf. dum, I. B. 1. b. —
    g.
    With interea:

    nam usque dum ille vitam colet Inopem... Interea usque illi de me supplicium dabo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 84 sqq.—
    h.
    With donec:

    ibo odorans quasi canis venaticus Usque donec persecutus volpem ero vestigiis,

    Plaut. Mil. 2, 2, 114. —
    k.
    With quoad:

    usque illum, quoad ei nuntiatum esset consules descendisse, omnibus exclusis commentatum, etc.,

    Cic. Brut. 22, 87:

    dandum ordeum, usque quoad erunt lactentes,

    Varr. R. R. 2, 7, 12.—
    1.
    With adeo:

    usque adeo in periculo fuisse, quoad, etc.,

    Cic. Sest. 38, 82; cf. Cato, R. R. 67:

    instare usque adeo, donec se adjurat,

    Plaut. Cist. 2, 3, 40; id. Rud. 3, 5, 32: usque adeo, dum, C. Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. Plaut. Am. 1, 2, 10 sub f. supra.—
    m.
    With nunc (post-class.):

    nunc usque,

    to this day, Amm. 14, 2, 12:

    usque nunc,

    Hier. Ep. 3, 87.—
    B.
    In other relations.
    1.
    Of extent or degree, even to, quite up to, or as far as.
    a.
    Absol.:

    ego vapulando, ille verberando, usque ambo defessi sumus,

    Ter. Ad. 2, 2, 5 Fleck. (al. verberando usque, ambo:

    incerta est distinctio, Don. ad loc.): poenasque dedit usque superque (= usque eo quod satis esset),

    Hor. S. 1, 2, 65.—
    b.
    With ad:

    usque ad ravim poscam,

    Plaut. Aul. 2, 5, 10:

    usque ad necem,

    Ter. And. 1, 2, 28:

    hoc malum usque ad bestias perveniat,

    Cic. Rep. 1, 43, 67:

    usque ad eum finem, dum, etc.,

    id. Verr. 1, 6, 16; v. dum: assenserunt consules designati, omnes etiam consulares usque ad Pompeium, up to, i. e. except Pompey, Plin. Ep. 2, 11, 20.—
    c.
    With adeo:

    undique totis Usque adeo turbatur agris,

    to so great an extent, Verg. E. 1, 12.—
    d.
    With terminal adverbs:

    Anco regi familiaris est factus (sc. L. Tarquinius) usque eo, ut, etc.,

    Cic. Rep. 2, 20, 35; v. eo, under is fin.:

    usque quo non vis subici mihi?

    how long? Vulg. Exod. 10, 3; cf. quousque.—
    2.
    Right on, always, without stop, continuously, constantly, incessantly: Ep. Ne abeas, priusquam ego ad te venero. Ap. Usque opperiar, Plaut. Ep. 2, 2, 122:

    Ctesipho me pugnis miserum Usque occidit,

    Ter. Ad. 4, 2, 20:

    an usque In nostrum jacies verba superba caput?

    Prop. 2, 8, 16:

    cantantes licet usque, minus via laedit, eamus,

    Verg. E. 9, 64; cf.:

    nec vidisse semel satis est, juvat usque morari,

    id. A. 6, 487:

    naturam expelles furcā, tamen usque recurret,

    Hor. Ep. 1, 10, 24.—Repeated:

    allatres licet usque nos et usque,

    Mart. 5, 60, 1:

    ergo, qui prius usque et usque et usque Furum scindere podices solebam,

    Auct. Priap. 78.—
    3.
    Esp.: usque quāque (less correctly as one word, usquequaque), in every thing, on every occasion:

    nolite usque quaque idem quaerere,

    Cic. Verr. 2, 5, 5, § 10:

    an hoc usque quaque, aliter in vitā?

    id. Fin. 5, 30, 91 Madv. ad loc.:

    et id usquequaque quantum sit appareat,

    in each particular, id. Or. 22, 73; Plin. Ep. 7, 12, 5:

    religionum usque quaque contemptor, praeter unius Deae Syriae,

    Suet. Ner. 56 init.

    Lewis & Short latin dictionary > usque

См. также в других словарях:

  • EXCITATUS Color — idem cum vegeto, vivido, claro, acuto, quem Graeci ὀξὺν vocant, et astricto, presso, nigricanti, saturo, κατακορεῖ, oppoitur: qui tamen colores, licet in gradu colorum invicem opponantur, in eodem tamen simul possunt esse, sed diverso respectu.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ADSTRICTUS color — idem cum presso seu saturo seu austero, quem Graeci κατακορῆ vocant. Plinius l. 9. c. 38. de confectione purpurae, Buccinum per se damnatur, quoniam sucum remittit. Pelagio admotum alligatur, nimiaeque eius nigritiae dat austeritatem illam… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • AUSTERUM in coloribus — Graecis πικρὸν. Epiphanius l. de 12. Lapidib. de Smaragdo, qui saturatius viret, Τριτος, inquit, λίςθος σμάραγδος: οὗτος καλε̈ιται καὶ πράσινος: ἔςτι δὲ χλωρὸς τῷ εἴδει: ὅμως ἐςτὶ διαφορά τις εν αὐτοῖς. τινες μεν γὰρ αὐτοὺς Νερωνιανοὺς καλοῦσιν,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • OBELISCUS — I. OBELISCUS in medio Circi centro inter utrasque metas fuit positus: de quo vetus Epigrammatis Auctor de Circensibus, Et medius centri summus obliscus abit. Tres obelisci vero ab una basi surgentes in qualibet meta, ut ex nummis patet. Graeci,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • OXYBLATTA — purpura intensioris ac vividioris Iuminis, quae Comico ὀξεῖα φοινικὶς; apud Suidam in βάμμα, πορφύραι διάφοροι καὶ ὀξύταται, purpurae excellentes et vividissimae, Car. du Fresne Glossar. Latini excitatum. i. e. clarum et acutum vocant colorem,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Excitate — Ex*cit ate, v. t. [L. excitatus, p. p. of excitare. See {Excite}.] To excite. [Obs.] Bacon. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • CLARUS — in celebritatibus orta vox, quum victores per Praeconem calabantur, exemptâ vocali. Unde verbum Horatianum clarare, Carm. l. 4. Od. 3. v. 3. Illum non labor Isthmius Clarabit pugilem: non eques impiger Curru ducet Achaicô. Quo etiam Papinius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • COCCEJUS Johannes — Bremensis, in Academia Lugduno Batava, Theologiae Profelfor celeberrimus. Scripsit in Iobum, Psalmos, τὸ Δωδεκαπρόφητον, in ultima Mosis, in Epist. ad Romanos, aliaque quamplurima, quae omnia aliquot Voluminib. in fol. iunctim nunc prodeunt… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • COSTA — I. COSTA Roderici frater, Hispan. Rex, an. ab Urb. Cond. 1452 II. COSTA apud Plin. l. 11. c. 37. Costae horum tantum octonae, suibus denae, cornigeris tredecim, serpentibus triginta: quid sit, notum. Apud Pausaniam vero, l. 1. Protophani Magnesio …   Hofmann J. Lexicon universale

  • EXCITARE — proprie ex sede sua citare ac movere est. Mart. de illo, qui ab Equestribus surgere iussus est, l. 5. Epigr. 14. cuius epigraphe de Manneio. Pis excitatus ter que transtulit castra. Hinc excitare leporem, in re Venatoria, canes dicuntur, quem de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • FASCIA — ex Graeco Βασκία, ut videre est, apud Salmas. ad Solin. p. 138. non modo in vestitu, sed etiam in ornatu numeratur, Martiano Capellae l. 2. de Nupt. At cingulum, quo pectus annecteret, sibi prudens mater exolvit, et ne Philologia ipsius Phronesis …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»