Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

pīla

  • 81 robigo

    rōbīgo ( rūb-), ĭnis, f. [robus = ruber; formed like aerugo, ferrugo], rust of metals.
    I.
    Lit.:

    hoc quidem pol e robigine, non e ferro factum est,

    Plaut. Rud. 5, 2, 13:

    exesa inveniet scabra robigine pila,

    Verg. G. 1, 495:

    salsā laedit robigine ferrum,

    id. ib. 2, 220; Plin. 7, 15, 13, § 64:

    non rubigo ulla, non aerugo,

    id. 33, 3, 19, § 62.—
    B.
    Transf.
    1.
    Rust, blight, mildew, smut, mouldiness, on grain, Varr. L. L. 6, § 16 Müll.; id. R. R. 1, 1, 6; Col. 2, 11, 5; id. Arb. 13; id. poët. 10, 342; Plin. 18, 28, 68, § 275; 18, 28, 69, § 279; Hor. C. 3, 23, 7 al.; cf. Robigus and Robigalia.—
    2.
    The deposit, mould, etc., that collects on millstones, Plin. 36, 18, 30, § 136; on the teeth, Ov. M. 2, 776; 8, 802; id. A. A. 1, 515; an ulcer in a wound, Calp. Ecl. 5, 76; a sore, ulcer, produced by lewdness, Varr. ap. Serv. Verg. G. 1, 151.—
    II.
    Trop., rust ( poet. and in post-Aug. prose):

    ingenium longa rubigine laesum Torpet,

    Ov. Tr. 5, 12, 21:

    animorum,

    Sen. Ep. 95, 36; 7, 7:

    horridae vetustatis,

    Val. Max. 2, 9, 5.— As personified, v. Robigus fin.

    Lewis & Short latin dictionary > robigo

  • 82 sicco

    sicco, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [id.].
    I.
    Act., to make dry, to day, to dry up.
    A.
    In gen. (freq. and class.):

    venti et sol siccare prius confidunt omnia posse,

    Lucr. 5, 390; cf.:

    sol siccaverat herbas,

    Ov. M. 4, 82:

    siccabat rorantes capillos,

    id. F. 4, 141:

    sole capillos,

    id. M. 11, 770; Plin. 27, 9, 55, § 79:

    aliquid in sole,

    Col. 12, 46, 5; Plin. 12, 13, 27, § 47:

    aliquid ad lunam,

    id. 21, 11, 36, § 62:

    lina madentia,

    Ov. M. 13, 931:

    retia litore,

    id. ib. 11, 362:

    vellera,

    Verg. E. 3, 95:

    veste cruores,

    id. A. 4, 687:

    cruorem,

    Gell. 5, 14, 22:

    lacrimas,

    Prop. 1, 19, 23; Ov. M. 8, 469; 9, 395; id. F. 3, 509:

    jocis lacrimas siccare,

    Quint. 11, 1, 6 al.:

    genas,

    Ov. M. 10, 362:

    frontem sudario,

    Quint. 11, 3, 148.—
    B.
    Esp.
    1.
    To dry up, drain land, marshes, springs, etc.:

    paludes,

    Cic. Phil. 5, 3, 7; so,

    paludem,

    Quint. 3, 8, 16; Suet. Caes. 44:

    amnes,

    Ov. M. 2, 257:

    fontes,

    id. ib. 13, 690; cf.:

    palustria aestate siccantur,

    Plin. 12, 22, 48, § 104:

    agri siccati,

    drained lands, lands uncovered by draining, Suet. Claud. 20:

    dea Sidereo siccata sitim collegit ab aestu,

    parched, Ov. M. 6, 341.—
    2.
    To exhaust, drain dry, etc. ( poet.):

    ovis ubera,

    Verg. E. 2, 42; so,

    distenta ubera,

    Hor. Epod. 2, 46;

    for which, transf.: distentas siccant pecudes,

    Luc. 4, 314; so,

    siccata ovis,

    i. e. milked, Ov. Am. 3, 5, 14:

    calices,

    i. e. to drain, empty, Hor. S. 2, 6, 68;

    so. cadis siccatis,

    id. C. 1, 35, 27; cf.: cum siccare sacram largo Permessida posset Ore, to drink deeply from the fountain of the Muses, i. e. to be a great poet, Mart. 8, 70, 3.—In Gr. construction:

    Arethusa virides manu siccata capillos,

    Ov. M. 5, 575.—
    3.
    To dry up, heal up, remore an unwholesome humor; or, to heal up, free some part of the body from an unwholesome humor ( poet. and in the elder Pliny): ad pituitam oris siccandam. Plin. 23, 1, 13, § 17: suppurata, [p. 1693] id. 36, 17, 28, § 133:

    strumas,

    id. 24, 4, 6, § 11:

    corpora,

    id. 31, 6, 33, § 62:

    os,

    id. 12, 12, 26, § 43:

    arterias umidas,

    id. 20, 14, 53, § 148; cf.: corpus pilā, i. e. to strengthen, invigorate, Lucil. ap. Non. 394, 29;

    v. siccitas, I. B. 3.: vulnera,

    Ov. M. 10, 187; cf.:

    ad fluminis undam Vulnera siccabat lymphis,

    Verg. A. 10, 834;

    for which, in a Gr. construction: juvenes siccati vulnera lymphis,

    Stat. Th. 1, 527.—
    II.
    Neutr., to become dry, get dry (very rare):

    quotiens flumina et stagna siccaverint,

    Lact. 7, 3, 8: tundis cuminum et postea infundis in aceto;

    cum siccaverit, etc.,

    Apic. 3, 18, § 105; 4, 2, § 132 al.— Impers.:

    ubi pluerit et siccaverit,

    Cato, R. R. 112, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > sicco

  • 83 sparsivus

    sparsīvus, a, um, adj. [id.], of or for hurling:

    pila,

    Petr. 27 dub. (al. prasina).

    Lewis & Short latin dictionary > sparsivus

  • 84 spatium

    spătĭum, ii, n. [root spa-, to draw; Gr. spaô; span-, to stretch; Gr. spanis, want; cf.: penomai, penês; Germ. spannen; Dor. spadion (=stadion), race-course; cf. Lat. penuria], room, a space (very freq. and class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: est natura loci spatiumque profundi, Quod neque percurrere flumina possint, Nec, etc.... Usque adeo passim patet ingens copia rebus;

    Finibus exemptis,

    Lucr. 1, 1002; 5, 370; 1, 389:

    locus ac spatium, quod inane vocamus,

    id. 1, 426; cf. id. 1, 523:

    per totum caeli spatium diffundere sese (solis lux),

    id. 4, 202; cf.:

    tres pateat caeli spatium non amplius ulnas,

    Verg. E. 3, 105:

    flumen Dubis paene totum oppidum cingit: reliquum spatium, quā flumen intermittit, mons continet,

    Caes. B. G. 1, 38:

    temporibus rerum et spatiis locorum animadversis,

    id. B. C. 3, 61 fin.:

    quod spatium non esset agitandi,

    Nep. Eum. 5, 4:

    spatium loci,

    Quint. 8, 3, 84:

    spatio distante,

    Ov. M. 11, 715.—
    B.
    In partic.
    1.
    A (limited) space, distance, interval (syn. intervallum):

    siderum genus spatiis immutabilibus ab ortu ad occasum commeans,

    Cic. N. D. 2, 19, 49:

    magno spatio paucis diebus confecto,

    Caes. B. G. 3, 29:

    itineris spatium,

    id. B. C. 1, 24 fin.:

    viae spatium,

    the distance, length, Ov. M. 8, 794:

    trabes paribus intermissae spatiis (shortly before: paribus intervallis),

    Caes. B. G. 7, 23; cf.:

    alios ineunt cursus aliosque recursus Adversi spatiis,

    Verg. A. 5, 584 Coningt. ad loc.:

    hic locus aequo fere spatio ab castris utrisque aberat,

    Caes. B. G. 1, 43:

    inter duas acies tantum erat relictum spatii, ut, etc.,

    id. B. C. 3, 92:

    cum Viridorix contra eum duum milium spatio consedisset,

    id. B. G. 3, 17:

    magnum spatium abesse,

    id. ib. 2, 17:

    quo tanta machinatio ab tanto spatio institueretur?

    id. ib. 2, 30:

    tormentorum usum spatio propinquitatis interire,

    id. B. C. 2, 16 fin.:

    jamque tenebat Nox medium caeli spatium,

    Hor. S. 2, 6, 101:

    illi medio in spatio chorus Occurrit,

    Verg. A. 10, 219:

    dimidium fere spatium confecerat, cum, etc.,

    Nep. Eum. 9, 1:

    spatium discrimina fallit,

    the distance, Ov. M. 8, 577.—
    b.
    Size, bulk, extent:

    dum spatium victi considerat hostis (serpentis),

    Ov. M. 3, 95:

    elephantis,

    Luc. 9, 732:

    oris Et colli, ov. M. 2, 672: dat spatium collo,

    id. ib. 3, 195:

    breve lateris,

    Juv. 6, 503; cf.:

    quod sit homini spatium a vestigio ad verticem,

    Plin. 7, 17, 17, § 77:

    spatia montis,

    id. 35, 1, 1, § 2:

    spatium admirabile rhombi,

    very large, Juv. 4, 39:

    vasti corporis,

    Sen. Hippol. 806:

    plantae Herculis,

    Gell. 1, 1, 2: trahit aures in spatium, in length, i. e. lengthens them out, Ov. M. 11, 176; so,

    in spatium,

    id. ib. 2, 197; 7, 783; Sil. 13, 562.—
    2.
    An open space for walking, racing, etc., in.
    a.
    A walk, promenade; a public place or square, etc. (cf. ambulatio):

    urbs delubris distincta spatiisque communibus,

    Cic. Rep. 1, 26, 41:

    templaque et innumeris spatia interstincta columnis,

    i. e. colonnades, porticos, Stat. S. 3, 5, 90:

    quin igitur ad illa spatia nostra sedesque pergimus, ubi cum satis erit deambulatum, requiescemus,

    Cic. Leg. 1, 4, 14:

    spatia silvestria,

    id. ib. 1, 5, 15:

    orator ex Academiae spatiis,

    id. Or. 3, 12 (quoted by Quint. 12, 2, 23, and by Tac. Or. 32):

    Academiae non sine causā nobilitata spatia,

    Cic. Fin. 5, 1, 1: locus planis Porrectus spatiis, in level spaces, i. e. plains, Hor. Ep. 1, 7, 42:

    ille actus habenā Curvatis fertur spatiis,

    Verg. A. 7, 381.—
    b.
    A race-course, track:

    sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia,

    Enn. Ann. 18, 22:

    nec vero velim quasi decurso spatio a calce ad carceres revocari,

    Cic. Sen. 23, 83:

    amat spatiis obstantia rumpere claustra,

    Hor. Ep. 1, 14, 9:

    cum carceribus sese effudere quadrigae, Addunt in spatia,

    Verg. G. 1, 513 Forbig. ad loc.:

    hic ad Elei metas et maxuma campi Sudabit spatia,

    id. ib. 3, 202: signoque repente Corripiunt spatia [p. 1736] audito, id. A. 5, 316:

    tritumque relinquunt Quadrijugi spatium,

    Ov. M. 2, 168; cf.:

    equi Pulsabant pedibus spatium declivis Olympi,

    id. ib. 6, 487:

    abstulere me velut de spatio Graeciae res immixtae Romanis,

    Liv. 35, 40, 1:

    nobilis equos cursus et spatia probant,

    Tac. Or. 39.—
    c.
    Poet., in gen., room or space in a building:

    Phocus in interius spatium pulchrosque recessus Cecropidas ducit,

    the inner space, the interior, Ov. M. 7, 670.—
    3.
    Transf., the action of walking, a walk, promenade; a turn, course:

    cum in ambulationem ventum esset, Scaevolam, duobus spatiis tribusve factis, dixisse, etc.,

    Cic. de Or. 1, 7, 28; cf. id. Rep. 1, 12, 18; Suet. Aug. 83:

    si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spatio honestamur,

    Cic. Mur. 34, 70:

    septem spatiis circo meruere coronam,

    Ov. Hal. 68:

    (agitatores) septimo spatio palmae appropinquant,

    Sen. Ep. 30, 13.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time.
    1.
    In gen., a space of time, interval, period:

    spatia omnis temporis non numero dierum sed noctium finiunt,

    Caes. B. G. 6, 18:

    spatium praeteriti temporis,

    Cic. Arch. 1, 1:

    quantum fuit diei spatium,

    as the portion of the day allowed, Caes. B. G. 2, 11 fin.:

    annuum spatium,

    id. B. C. 3, 3:

    annuum, menstruum, diurnum, nocturnum,

    Cic. Inv. 1, 26, 39:

    dierum triginta,

    id. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    parvo dilexit spatio Minoida Theseus,

    Prop. 2, 24, 43 (3, 19, 27):

    spatio brevi,

    Hor. C. 1, 11, 6:

    in brevi spatio mutantur secla animantum,

    Lucr. 2, 77; so,

    in brevi spatio,

    Ter. Heaut. 5, 2, 2:

    aliquid longo spatio tenere,

    Cic. Off. 2, 23, 81:

    me ex comparato et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti,

    id. Rab. Perd. 2, 6:

    hoc interim spatio conclave illud concidisse,

    id. de Or. 2, 86, 353:

    spatia annorum,

    Prop. 3 (4), 21, 31:

    spatium juventae Transire,

    Ov. M. 15, 225:

    illa dies... incerti spatium mihi finiat aevi,

    id. ib. 15, 874:

    post sexagesimum vitae spatium,

    i. e. after the sixtieth year, Plin. 7, 50, 51, § 170.—
    2.
    In partic.
    a.
    Of a portion of time in which to do any thing, space, time, leisure, opportunity:

    neque, ut celari posset, tempus spatium ullum dabat,

    Ter. Hec. 3, 3, 14:

    nisi tempus et spatium datum sit,

    Cic. Quint. 1, 4:

    irae suae spatium et consilio tempus dare,

    Liv. 8, 32:

    ubicumque datum erat spatium solitudinis,

    Ter. Hec. 1, 2, 55:

    quantum spatii nobis datur,

    Cic. de Or. 1, 59, 252:

    tempus inane peto, requiem spatiumque furori,

    Verg. A. 4, 433: ne properes, oro;

    spatium pro munere posco,

    Ov. R. Am. 277:

    proin quicquid est, da tempus ac spatium tibi. Quod ratio non quit, saepe sanavit mora,

    Sen. Agam. 2, 129.—Esp.: spatium (aliquid, nihil spatii, etc.) alicui faciendi or ad faciendum aliquid, time to do a thing:

    breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,

    Plaut. Capt. 3, 5, 85:

    ut Ne esset spatium cogitandi ad disturbandas nuptias,

    Ter. And. 1, 2, 11:

    quam longum spatium amandi amicam tibi dedi!

    id. Hec. 4, 4, 62:

    dare alicui spatium ad se colligendum,

    Cic. Caecin. 2, 6:

    ad scribendum,

    id. Fam. 15, 17, 1:

    pila in hostes coniciendi,

    Caes. B. G. 1, 52; 4, 13; Ov. M. 10, 163:

    nec fuit spatium ad contrahenda castra,

    Caes. B. G. 7, 40:

    cum erit spatium, utrumque praestabo,

    Cic. Att. 5, 14, 1:

    si spatium ad dicendum habuissemus,

    id. Verr. 1, 18, 56:

    spatium sumamus ad cogitandum,

    id. Fin. 4, 1, 1; id. de Or. 1, 33, 150:

    sex dies ad eam rem conficiendam spatii postulant,

    Caes. B. C. 1, 3 fin.:

    vix explicandi ordines spatium Etruscis fuit,

    Liv. 2, 46, 3:

    spatium Vitellianis datum refugiendi,

    Tac. H. 2, 25.—Rarely with dat.:

    spatium quidem tandem adparandis nuptiis, vocandi, sacruficandi dabitur paululum,

    Ter. Phorm. 4, 4, 20.—
    b.
    A year of life:

    quosdam (morbos) post sexagesimum vitae spatium non accidere,

    Plin. 7, 50, 51, § 170. —
    c.
    Metrical time, measure, quantity:

    trochaeus, qui est eodem spatio quo choreus,

    Cic. Or. 57, 193; cf. Quint. 1, 5, 18:

    neu sermo subsultet imparibus spatiis ac sonis, miscens longa brevibus, etc.,

    id. 11, 3, 43; cf. id. 11, 3, 40; 11, 3, 17 al.—
    B.
    (Acc. to I. B.) A path, course, race, track:

    ut eadem spatia quinque stellae dispari motu cursuque conficiant,

    Cic. de Or. 3, 45, 178:

    quid mihi opu'st, decurso aetatis spatio, cum meis gerere bellum?

    Plaut. Stich. 1, 2, 14:

    prope jam excurso spatio,

    Ter. Ad. 5, 4, 6:

    te vero, mea quem spatiis propioribus aetas Insequitur,

    Verg. A. 9, 275: deflexit jam aliquantulum de spatio curriculoque consuetudo majorum, Cic. Lael. 12, 40; cf.:

    quemadmodum simus in spatio Q. Hortensium ipsius vestigiis persecuti,

    id. Brut. 90, 307:

    currenti spatium praemonstra,

    Lucr. 6, 93:

    pede inoffenso spatium decurrere vitae,

    Ov. Tr. 3, 4, 33; Sen. Troad. 398.

    Lewis & Short latin dictionary > spatium

  • 85 studiosi

    stŭdĭōsus, a, um, adj. [studium], eager, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing.
    I.
    In gen.
    (α).
    With gen. (most freq.):

    venandi aut pilae studiosi,

    Cic. Lael. 20, 74:

    nemorum caedisque ferinae,

    Ov. M. 7, 675:

    placendi,

    id. A. A. 3, 423:

    culinae aut Veneris,

    Hor. S. 2, 5, 80:

    florum,

    id. C. 3, 27, 29:

    dicendi,

    Cic. de Or. 1, 59, 251; Quint. 2, 13, 1:

    eloquentiae,

    id. 5, 10, 122:

    summe omnium doctrinarum,

    Cic. Fam. 4, 3, 3:

    musices,

    Quint. 1, 10, 12:

    sapientiae,

    id. 3, prooem. § 2;

    12, 1, 19: sermonis,

    id. 10, 1, 114:

    juris,

    occupied with, studious of, the law, Suet. Ner. 32.— Comp.:

    ille restituendi mei quam retinendi studiosior,

    Cic. Att. 8, 3, 3.— Sup.:

    munditiarum lautitiarumque studiosissimus,

    Suet. Caes. 46:

    aleae,

    Aur. Vict. Epit. 1.—
    (β).
    With dat.:

    nisi adulterio, studiosus rei nulli aliae,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206:

    armorum quam conviviorum apparatibus studiosior,

    Just. 9, 8, 4.—
    * (γ).
    With ad:

    studiosiores ad opus,

    Varr. R. R. 1, 17, 7.—
    (δ).
    With in:

    in argento,

    Petr. 52, 1.—
    (ε).
    Absol.:

    homo valde studiosus ac diligens,

    Cic. Ac. 2, 31, 98:

    putavi mihi suscipiendum laborem utilem studiosis,

    id. Opt. Gen. 5, 13:

    aliquid studioso animo inchoare,

    Plin. Ep. 6, 16, 9.—
    II.
    In partic.
    A.
    Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (class.; esp. freq. in Cic.): omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae parrêsian eripui, Cic. Att. 1, 16, 8:

    mei studiosos habeo Dyrrhachinos,

    id. ib. 3, 22, 4:

    sui,

    id. Brut. 16, 64:

    nobilitatis,

    id. Ac. 2, 40, 125:

    studiosa Pectora,

    Ov. Tr. 4, 10, 91.— Comp.:

    studiosior alterius partis,

    Suet. Tib. 11 med.:

    te studiosiorem in me colendo fore,

    Cic. Fam. 5, 19, 1.— Sup.:

    hunc cum ejus studiosissimo Pammene,

    Cic. Or. 30, 105:

    existimationis meae studiosissimus,

    id. Verr. 2, 2, 47, § 117:

    studiosissimum Platonis auditorem fuisse,

    Tac. Or. 32.—
    B.
    Devoted to study or learning, learned, studious (not anteAug.; in Cic. always with gen.: litterarum, doctrinarum, etc.; v. supra, I. a, and cf. studeo, II. B.):

    quid studiosa cohors operum struit?

    Hor. Ep. 1, 3, 6:

    ipse est studiosus, litteratus, etiam disertus,

    Plin. Ep. 6, 26, 1:

    juvenis studiosus alioquin,

    Quint. 10, 3, 32.— Transf., of things:

    studiosa disputatio,

    a learned disputation, Quint. 11, 1, 70:

    otium,

    Plin. Ep. 1, 22, 11.— Plur. subst.: stŭdĭōsi, ōrum, m., studious men, the learned, students, Cic. Opt. Gen. 5, 13; Quint. 2, 10, 5; 10, 1, 45; Plin. Ep. 4, 13, 11; 4, 28, 2.—Also, sing.: Stŭdĭōsus, i, m., The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5.—Hence, adv.: stŭ-dĭōsē, eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (freq. and class.):

    texentem telam studiose offendimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 44:

    cum studiose pila luderet,

    Cic. de Or. 2, 62, 253:

    libenter studioseque audire,

    id. Div. in Caecil. 12, 39; cf. Tac. Or. 2:

    aliquid studiose diligenterque curare,

    Cic. Att. 16, 16, A, §

    7: studiose discunt, diligenter docentur,

    id. Q. Fr. 3, 3, 1:

    aliquid investigare,

    id. Rep. 1, 11, 17:

    studiose cavendum est,

    id. Lael. 26, 99.— Comp.:

    ego cum antea studiose commendabam Marcilium, tum multo nunc studiosius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 54; Quint. 3, 1, 15; 3, 6, 61; Ov. M. 5, 578; Nep. Ages. 3, 2; Col. 8, 11, 2; Just. 43, 3, 5 al.— Sup.:

    aliquid studiosissime quaerere,

    Cic. Rep. 1, 10, 15; id. Off. 3, 28, 101; Plin. Ep. 4, 26, 1; Suet. Calig. 54; id. Aug. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > studiosi

  • 86 Studiosus

    stŭdĭōsus, a, um, adj. [studium], eager, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing.
    I.
    In gen.
    (α).
    With gen. (most freq.):

    venandi aut pilae studiosi,

    Cic. Lael. 20, 74:

    nemorum caedisque ferinae,

    Ov. M. 7, 675:

    placendi,

    id. A. A. 3, 423:

    culinae aut Veneris,

    Hor. S. 2, 5, 80:

    florum,

    id. C. 3, 27, 29:

    dicendi,

    Cic. de Or. 1, 59, 251; Quint. 2, 13, 1:

    eloquentiae,

    id. 5, 10, 122:

    summe omnium doctrinarum,

    Cic. Fam. 4, 3, 3:

    musices,

    Quint. 1, 10, 12:

    sapientiae,

    id. 3, prooem. § 2;

    12, 1, 19: sermonis,

    id. 10, 1, 114:

    juris,

    occupied with, studious of, the law, Suet. Ner. 32.— Comp.:

    ille restituendi mei quam retinendi studiosior,

    Cic. Att. 8, 3, 3.— Sup.:

    munditiarum lautitiarumque studiosissimus,

    Suet. Caes. 46:

    aleae,

    Aur. Vict. Epit. 1.—
    (β).
    With dat.:

    nisi adulterio, studiosus rei nulli aliae,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206:

    armorum quam conviviorum apparatibus studiosior,

    Just. 9, 8, 4.—
    * (γ).
    With ad:

    studiosiores ad opus,

    Varr. R. R. 1, 17, 7.—
    (δ).
    With in:

    in argento,

    Petr. 52, 1.—
    (ε).
    Absol.:

    homo valde studiosus ac diligens,

    Cic. Ac. 2, 31, 98:

    putavi mihi suscipiendum laborem utilem studiosis,

    id. Opt. Gen. 5, 13:

    aliquid studioso animo inchoare,

    Plin. Ep. 6, 16, 9.—
    II.
    In partic.
    A.
    Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (class.; esp. freq. in Cic.): omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae parrêsian eripui, Cic. Att. 1, 16, 8:

    mei studiosos habeo Dyrrhachinos,

    id. ib. 3, 22, 4:

    sui,

    id. Brut. 16, 64:

    nobilitatis,

    id. Ac. 2, 40, 125:

    studiosa Pectora,

    Ov. Tr. 4, 10, 91.— Comp.:

    studiosior alterius partis,

    Suet. Tib. 11 med.:

    te studiosiorem in me colendo fore,

    Cic. Fam. 5, 19, 1.— Sup.:

    hunc cum ejus studiosissimo Pammene,

    Cic. Or. 30, 105:

    existimationis meae studiosissimus,

    id. Verr. 2, 2, 47, § 117:

    studiosissimum Platonis auditorem fuisse,

    Tac. Or. 32.—
    B.
    Devoted to study or learning, learned, studious (not anteAug.; in Cic. always with gen.: litterarum, doctrinarum, etc.; v. supra, I. a, and cf. studeo, II. B.):

    quid studiosa cohors operum struit?

    Hor. Ep. 1, 3, 6:

    ipse est studiosus, litteratus, etiam disertus,

    Plin. Ep. 6, 26, 1:

    juvenis studiosus alioquin,

    Quint. 10, 3, 32.— Transf., of things:

    studiosa disputatio,

    a learned disputation, Quint. 11, 1, 70:

    otium,

    Plin. Ep. 1, 22, 11.— Plur. subst.: stŭdĭōsi, ōrum, m., studious men, the learned, students, Cic. Opt. Gen. 5, 13; Quint. 2, 10, 5; 10, 1, 45; Plin. Ep. 4, 13, 11; 4, 28, 2.—Also, sing.: Stŭdĭōsus, i, m., The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5.—Hence, adv.: stŭ-dĭōsē, eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (freq. and class.):

    texentem telam studiose offendimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 44:

    cum studiose pila luderet,

    Cic. de Or. 2, 62, 253:

    libenter studioseque audire,

    id. Div. in Caecil. 12, 39; cf. Tac. Or. 2:

    aliquid studiose diligenterque curare,

    Cic. Att. 16, 16, A, §

    7: studiose discunt, diligenter docentur,

    id. Q. Fr. 3, 3, 1:

    aliquid investigare,

    id. Rep. 1, 11, 17:

    studiose cavendum est,

    id. Lael. 26, 99.— Comp.:

    ego cum antea studiose commendabam Marcilium, tum multo nunc studiosius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 54; Quint. 3, 1, 15; 3, 6, 61; Ov. M. 5, 578; Nep. Ages. 3, 2; Col. 8, 11, 2; Just. 43, 3, 5 al.— Sup.:

    aliquid studiosissime quaerere,

    Cic. Rep. 1, 10, 15; id. Off. 3, 28, 101; Plin. Ep. 4, 26, 1; Suet. Calig. 54; id. Aug. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > Studiosus

  • 87 studiosus

    stŭdĭōsus, a, um, adj. [studium], eager, zealous, assiduous, anxious after any thing, fond or studious of any thing.
    I.
    In gen.
    (α).
    With gen. (most freq.):

    venandi aut pilae studiosi,

    Cic. Lael. 20, 74:

    nemorum caedisque ferinae,

    Ov. M. 7, 675:

    placendi,

    id. A. A. 3, 423:

    culinae aut Veneris,

    Hor. S. 2, 5, 80:

    florum,

    id. C. 3, 27, 29:

    dicendi,

    Cic. de Or. 1, 59, 251; Quint. 2, 13, 1:

    eloquentiae,

    id. 5, 10, 122:

    summe omnium doctrinarum,

    Cic. Fam. 4, 3, 3:

    musices,

    Quint. 1, 10, 12:

    sapientiae,

    id. 3, prooem. § 2;

    12, 1, 19: sermonis,

    id. 10, 1, 114:

    juris,

    occupied with, studious of, the law, Suet. Ner. 32.— Comp.:

    ille restituendi mei quam retinendi studiosior,

    Cic. Att. 8, 3, 3.— Sup.:

    munditiarum lautitiarumque studiosissimus,

    Suet. Caes. 46:

    aleae,

    Aur. Vict. Epit. 1.—
    (β).
    With dat.:

    nisi adulterio, studiosus rei nulli aliae,

    Plaut. Mil. 3, 1, 206:

    armorum quam conviviorum apparatibus studiosior,

    Just. 9, 8, 4.—
    * (γ).
    With ad:

    studiosiores ad opus,

    Varr. R. R. 1, 17, 7.—
    (δ).
    With in:

    in argento,

    Petr. 52, 1.—
    (ε).
    Absol.:

    homo valde studiosus ac diligens,

    Cic. Ac. 2, 31, 98:

    putavi mihi suscipiendum laborem utilem studiosis,

    id. Opt. Gen. 5, 13:

    aliquid studioso animo inchoare,

    Plin. Ep. 6, 16, 9.—
    II.
    In partic.
    A.
    Zealous for any one, i. e. partial, friendly, attached, devoted to him (class.; esp. freq. in Cic.): omnem omnibus studiosis ac fautoribus illius victoriae parrêsian eripui, Cic. Att. 1, 16, 8:

    mei studiosos habeo Dyrrhachinos,

    id. ib. 3, 22, 4:

    sui,

    id. Brut. 16, 64:

    nobilitatis,

    id. Ac. 2, 40, 125:

    studiosa Pectora,

    Ov. Tr. 4, 10, 91.— Comp.:

    studiosior alterius partis,

    Suet. Tib. 11 med.:

    te studiosiorem in me colendo fore,

    Cic. Fam. 5, 19, 1.— Sup.:

    hunc cum ejus studiosissimo Pammene,

    Cic. Or. 30, 105:

    existimationis meae studiosissimus,

    id. Verr. 2, 2, 47, § 117:

    studiosissimum Platonis auditorem fuisse,

    Tac. Or. 32.—
    B.
    Devoted to study or learning, learned, studious (not anteAug.; in Cic. always with gen.: litterarum, doctrinarum, etc.; v. supra, I. a, and cf. studeo, II. B.):

    quid studiosa cohors operum struit?

    Hor. Ep. 1, 3, 6:

    ipse est studiosus, litteratus, etiam disertus,

    Plin. Ep. 6, 26, 1:

    juvenis studiosus alioquin,

    Quint. 10, 3, 32.— Transf., of things:

    studiosa disputatio,

    a learned disputation, Quint. 11, 1, 70:

    otium,

    Plin. Ep. 1, 22, 11.— Plur. subst.: stŭdĭōsi, ōrum, m., studious men, the learned, students, Cic. Opt. Gen. 5, 13; Quint. 2, 10, 5; 10, 1, 45; Plin. Ep. 4, 13, 11; 4, 28, 2.—Also, sing.: Stŭdĭōsus, i, m., The Student, the title of a work of the elder Pliny, Plin. Ep. 3, 5, 5.—Hence, adv.: stŭ-dĭōsē, eagerly, zealously, anxiously, carefully, studiously (freq. and class.):

    texentem telam studiose offendimus,

    Ter. Heaut. 2, 3, 44:

    cum studiose pila luderet,

    Cic. de Or. 2, 62, 253:

    libenter studioseque audire,

    id. Div. in Caecil. 12, 39; cf. Tac. Or. 2:

    aliquid studiose diligenterque curare,

    Cic. Att. 16, 16, A, §

    7: studiose discunt, diligenter docentur,

    id. Q. Fr. 3, 3, 1:

    aliquid investigare,

    id. Rep. 1, 11, 17:

    studiose cavendum est,

    id. Lael. 26, 99.— Comp.:

    ego cum antea studiose commendabam Marcilium, tum multo nunc studiosius, quod, etc.,

    Cic. Fam. 13, 54; Quint. 3, 1, 15; 3, 6, 61; Ov. M. 5, 578; Nep. Ages. 3, 2; Col. 8, 11, 2; Just. 43, 3, 5 al.— Sup.:

    aliquid studiosissime quaerere,

    Cic. Rep. 1, 10, 15; id. Off. 3, 28, 101; Plin. Ep. 4, 26, 1; Suet. Calig. 54; id. Aug. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > studiosus

  • 88 torqueo

    torquĕo, torsi, tortum, 2 (archaic inf. torquerier, Hor. S. 2, 8, 67), v. a. [Gr. trepô, to turn; cf. atrekês; also Sanscr. tarkus; Gr. atraktos, a spindle; and strephô, to twist], to turn, turn about or away; to twist, bend, wind (class.; syn. converto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    cervices oculosque,

    Cic. Leg. 2, 15, 39:

    oculum,

    to roll, distort, id. Ac. 2, 25, 80:

    ora,

    to twist awry, id. Off. 1, 36, 131:

    ab obscenis sermonibus aurem,

    Hor. Ep. 2, 1, 127:

    oculos ad moenia,

    Verg. A. 4, 220:

    ad sonitum vocis vestigia,

    id. ib. 3, 669:

    serpens squamosos orbes Torquet,

    Ov. M. 3, 42; cf.

    anguis,

    Verg. G. 3, 38:

    capillos ferro,

    i. e. to curl, frizzle, Ov. A. A. 1, 505:

    stamina pollice,

    id. M. 12, 475:

    remis aquas,

    id. F. 5, 644:

    spumas,

    Verg. A. 3, 208:

    taxos in arcus,

    to bend, id. G. 2, 448:

    tegumen torquens immane leonis,

    winding about him, id. A. 7, 666:

    cum terra circum axem se convertat et torqueat,

    Cic. Ac. 2, 39, 123:

    torta circum bracchia vestis,

    Tac. H. 5, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To whirl around, to whirl in the act of throwing, to wield, brandish, to fling with force, to hurl (mostly poet.):

    torquet nunc lapidem, nunc ingens machina tignum,

    Hor. Ep. 2, 2, 73:

    amnis torquet sonantia saxa,

    Verg. A. 6, 551:

    stuppea torquentem Balearis verbera fundae,

    id. G. 1, 309:

    jaculum in hostem,

    id. A. 10, 585; Ov. M. 12, 323: hastam in hunc, id. ib 5, 137;

    for which: hastam alicui,

    Val. Fl. 3, 193:

    telum aurata ad tempora,

    Verg. A. 12, 536:

    tela manu,

    Ov. M. 12, 99:

    valido pila lacerto,

    id. F. 2, 11:

    glebas, ramos,

    id. M. 11, 30:

    cum fulmina torquet (Juppiter),

    Verg. A. 4, 208;

    and trop.: cum Juppiter horridus austris Torquet aquosam hiemem,

    id. ib. 9, 671; cf.:

    Eurus nubes in occiduum orbem,

    Luc. 4, 63.—In prose:

    torquere amentatas hastas lacertis,

    Cic. de Or. 1, 57, 242.—
    2.
    To twist awry, misplace, turn aside, distort:

    negat sibi umquam, cum oculum torsisset, duas ex lucernā flammulas esse visas,

    Cic. Ac. 2, 25, 80:

    ora Tristia temptantum sensu (sapor) torquebit amaro,

    Verg. G. 2, 247.—
    3.
    To wrench the limbs upon the rack, to put to the rack or to the torture, to rack, torture (class.):

    ita te nervo torquebo, itidem uti catapultae solent,

    Plaut. Curc. 5, 3, 12:

    eculeo torqueri,

    Cic. Fin. 3, 13, 42:

    aliquem servilem in modum,

    Suet. Aug. 27; cf.:

    ira torquentium,

    Tac. A. 15, 57:

    servum in caput domini,

    against his master, Dig. 48, 18, 1: vinctus tortusve, [p. 1880] Suet. Aug. 40 fin.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to twist, wrest, distort, turn, bend, direct (a favorite expression of Cicero):

    versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere ac flectere,

    Cic. Cael. 6, 13:

    torquere et flectere imbecillitatem animorum,

    id. Leg. 1, 10, 29:

    oratio ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,

    id. Or. 16, 52:

    omnia ad suae causae commodum,

    id. Inv. 2, 14, 46:

    verbo ac litterā jus omne torqueri,

    wrested, perverted, id. Caecin. 27, 77:

    sonum,

    to inflect, Auct. Her. 3, 14, 25:

    cuncta tuo qui bella, pater, sub numine torques,

    Verg. A. 12, 180:

    versare sententias, et huc atque illuc torquere,

    Tac. H. 1, 85.—
    B.
    In partic. (acc. to A. 2.), to rack, torment, torture (syn.:

    ango, crucio): tuae libidines te torquent,

    Cic. Par. 2, 18:

    mitto aurum coronarium, quod te diutissime torsit,

    id. Pis. 37, 90: acriter nos tuae supplicationes torserunt, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 1:

    equidem dies noctesque torqueor,

    Cic. Att. 7, 9, 4:

    verbi controversia jam diu torquet Graeculos homines,

    id. de Or. 1, 11, 47; 3, 9, 33:

    stulti malorum memoriā torquentur,

    id. Fin. 1, 17, 57:

    sollicitudine, poenitentia, etc., torquetur mens,

    Quint. 12, 1, 7:

    invidiā vel amore vigil torquebere,

    Hor. Ep. 1, 2, 37; Ov. H. 20, 123:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    id. ib. 9, 36; cf. Hor. S. 2, 8, 67:

    Aeacus torquet umbras,

    holds inquisition over, Juv. 1, 9.— Transf.: (reges) dicuntur torquere mero, quem perspexisse laborant, qs. to rack with wine, i. e. to try or test with wine, Hor. A. P. 435; so,

    vino tortus et irā,

    id. Ep. 1, 18, 38.—
    C.
    To hurl, fling (of language):

    curvum sermone rotato enthymema,

    Juv. 6, 449.—Hence, tortus, a, um, P. a., twisted, crooked, contorted, distorted.
    A.
    Lit.:

    via (labyrinthi),

    Prop. 4 (5), 4, 42:

    quercus,

    i. e. a twisted oakgarland, Verg. G. 1, 349.—Hence,
    2.
    Subst.: torta, ae, f., a twisted loaf, a twist, Vulg. 1 Par. 16, 3. —
    * B.
    Trop.:

    condiciones,

    confused, complicated, Plaut. Men. 4, 2, 25. — Adv.: tortē, awry, crookedly:

    torte penitusque remota,

    Lucr. 4, 305 (329).

    Lewis & Short latin dictionary > torqueo

  • 89 transmeo

    trans-mĕo or trāmĕo, āvi, ātum, 1, v. a. and n., to go over or across, to go through (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ad quem (lacum) ciconiae non transmeant,

    Plin. 10, 29, 41, § 77 (Jahn, permeant):

    terrā marique,

    Tac. A. 12, 62 fin.:

    sole duodecim signa transmeante,

    Plin. 30, 11, 29, § 96:

    quicquid non transmeat (in cribrando) repetitur in pila,

    id. 33, 5, 26, § 87; App. M. 6, p. 180, 19 and 36:

    transmeato freto,

    Amm. 28, 8, 6; Vulg. Luc. 16, 26:

    trama, quod trameat frigus id genus vestimenti,

    Varr. L. L. 5, § 113 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > transmeo

  • 90 trigonalis

    trĭgōnālis, e, adj. [trigon], of or belonging to the trigon:

    pila, i. e. trigon,

    Mart. 14, 46 in lemm.

    Lewis & Short latin dictionary > trigonalis

  • 91 tundo

    tundo, tŭtŭdi, tunsum, tūssum, and tusum (v. Neue, Formenl. II. 568), 3 (old collat. form of the perf. tuserunt, Naev. 1, 1: tunsi, acc. to Diom. p. 369 P.; inf. tundier, Lucr. 4, 934), v. a. [Sanscr. tu-dāmi, thrust; cf. Gr. Tudeus, Tundareos], to beat, strike, thump, buffet with repeated strokes.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (class.; cf.:

    verbero, pulso, ico, impello, cudo): oculos converso bacillo,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142:

    pectus palo,

    Plaut. Rud. 5, 2, 3:

    pectora manu,

    Ov. Am. 3, 9, 10; id. M. 8, 535; Verg. A. 11, 37:

    inania tympana,

    Ov. F. 4, 183:

    tundere ac diverberare ubera,

    App. M. 7, p. 200, 2:

    lapidem digito cum tundimus,

    Lucr. 4, 265:

    corpus crebro ictu,

    id. 4, 934:

    pede terram,

    Hor. A. P. 430:

    humum ossibus,

    Ov. M. 5, 293:

    ulmum (picus),

    Plaut. As. 2, 1, 14:

    litus undā,

    Cat. 11, 4; cf.:

    saxa alto salo,

    Hor. Epod. 17, 55:

    cymbala rauca,

    Prop. 3 (4), 16, 36:

    chelyn digitis errantibus,

    Stat. S. 5, 5, 33:

    gens effrena virum Rhipaeo tunditur Euro,

    Verg. G. 3, 382:

    saxum, quod tumidis tunditur olim Fluctibus,

    id. A. 5, 125:

    miserum sancto tundere poste caput,

    Tib. 1, 2, 86:

    ferrum rubens non est habile tundendo,

    i. e. is not easy to beat out, not very malleable, Plin. 34, 15, 43, § 149.—In a Greek construction:

    tunsae pectora palmis,

    Verg. A. 1, 481. —Prov.: uno opere eandem incudem diem noctemque tundere, to hammer the same anvil, i. e. to keep at the same work, Cic. de Or. 2, 39, 162.—
    B.
    In partic., to pound, bruise, bray, as in a mortar (cf. pinso):

    aliquid in pilā,

    Plin. 13, 22, 43, § 126; 20, 19, 79, § 207:

    in farinam,

    id. 33, 7, 40, § 119:

    in pollinem,

    id. 19, 5, 29, § 91:

    tunsum gallae admiscere saporem,

    Verg. G. 4, 267:

    tunsa viscera,

    id. ib. 4, 302:

    grana mali Punici tunsa,

    Col. 9, 13, 5:

    tunsum allium,

    id. 6, 8, 2 al.:

    testam tusam et succretam arenae adicere,

    Vitr. 2, 5:

    testa tunsa,

    Plin. 36, 25, 62, § 186:

    hordeum,

    App. M. 4, p. 152, 31:

    haec omnia tusa,

    Veg. Vet. 1, 16, 6.—
    II.
    Trop. (qs. to keep pounding or hammering at a person), to din, stun, keep on at, importune a person by repeating the same thing ( poet. and rare):

    pergin' aures tundere?

    Plaut. Poen. 1, 3, 25:

    assiduis hinc atque hinc vocibus heros Tunditur,

    Verg. A. 4, 448:

    tundat Amycle, Natalem Mais Idibus esse tuum,

    Prop. 4 (5), 5, 35.— Absol.:

    tundendo atque odio denique effecit senex,

    Ter. Hec. 1, 2, 48.

    Lewis & Short latin dictionary > tundo

  • 92 vanum

    vānus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. vaco], that contains nothing, empty, void. vacant.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic.): sed illos Exspectata seges vanis elusit aristis,

    Verg. G. 1, 226:

    leve ac vanum granum,

    Col. 2, 9, 13:

    ne vana urbis magnitudo esset,

    Liv. 1, 8, 5:

    vanior jam erat hostium acies,

    id. 2, 47, 4:

    videtis ordines raros, cornua extenta, mediam aciem vanam et exhaustam,

    Curt. 4, 14, 14:

    vanam aciem esse ratus,

    i. e. thin, weak, id. 4, 14, 8: non vanae redeat sanguis imagini, i. e. to the shade of the dead (so called as being without a body), Hor. C. 1, 24, 15; 3, 27, 41.—
    II.
    Trop., empty as to purport or result, idle, null, groundless, unmeaning, fruitless, vain (freq. and class.): omnes dant consilium vanum, Enn. ap. Front. Ep. 2, 13 (Trag. Rel. v. 419 Vahl.):

    falsum aut vanum aut fictum (opp. vera),

    Ter. Eun. 1, 2, 24:

    oratio,

    Cic. Lael. 26, 98: vana quaedam atque inania polliceri. id. Planc. 42, 101:

    vana falsaque,

    Plin. 30, 2, 5, §

    14: res tumida, vana, ventosa,

    Sen. Ep. 84, 11:

    orationi vanae crediderunt,

    idle, delusive, Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    non bellum sed vanam imaginem belli insedisse,

    Liv. 3, 16, 5:

    verba,

    Ov. M. 13, 263:

    convicia,

    id. ib. 9, 303:

    historiae,

    Quint. 1, 8, 20:

    argumentum,

    id. 7, 2, 34:

    error,

    Lucr. 1, 1068:

    agitatio armorum,

    Liv. 7, 10, 8:

    metus,

    Hor. C. 1, 23, 3; Ov. H. 16, 342:

    gaudia,

    Hor. Ep. 2, 1, 188:

    spes,

    Ov. M. 14, 364:

    ira,

    Val. Fl. 8, 374; Liv. 1, 10, 4:

    fides,

    Verg. A. 4, 12:

    omen,

    Ov. M. 2, 597:

    vox auguris,

    id. ib. 3, 349:

    cuspis,

    id. ib. 8, 346:

    pila omnia,

    Liv. 7, 23, 8:

    pleraque tela,

    id. 30, 10, 13:

    ensis,

    id. 7, 10, 9:

    ictus,

    id. 34, 39, 2:

    promissa,

    Tac. A. 3, 16:

    vana et irrita testamenta,

    Suet. Calig. 38:

    vaniore dicendi genere inflata (gens),

    Quint. 12, 10, 17:

    sententiarum vanissimus strepitus,

    Petr. 1.—With abl.:

    postquam equestris pugna effectu quam conatibus vanior erat,

    Liv. 7, 7, 8:

    oratio non suis vana laudibus, non crimine alieno laeta,

    id. 4, 41, 1.—
    2.
    Subst.: vānum, i, n., emptiness, nothingness, naught:

    ad vanum et irritum redacta victoria,

    brought to nothing, Liv. 26, 37, 8:

    nec tota ex vano criminatio erat,

    i. e. groundless, without cause, id. 33, 31, 4:

    ex vano habere spem,

    id. 27, 26, 1:

    cedit labor in vanum,

    Sen. Hippol. 182. — Plur.:

    haud vana adtulere,

    Liv. 4, 37, 6.— Neutr. plur. adverb.:

    ut vidit (Arruntem) laetantem animis ac vana tumentem,

    i. e. vainly, with vain show, Verg. A. 11, 854.—With gen.:

    corruptus vanis rerum,

    Hor. S. 2, 2, 25:

    vana rumoris,

    Tac. A. 4, 59.—
    3.
    Vanum est, with subject-clause:

    vanum arbitror esse circa canis ortum angues candidos membranam eam exuere,

    Plin. 30, 3, 8, § 25.—
    B.
    Transf., of persons, false, lying, deceptive, delusive, untrustworthy:

    vanus et perfidiosus et impius,

    false, Cic. Quint. 6, 26:

    vanus mendaxque,

    Verg. A. 2, 80:

    haruspices,

    Cic. Div. 1, 19, 36:

    haec mihi non vani (neque erat cur fallere vellent) Narravere senes,

    i. e. veracious, Ov. M. 8, 721; cf.:

    ingenium dictatoris,

    Liv. 1, 27, 1:

    vane Ligus frustraque animis elate superbis,

    Verg. A. 11, 715:

    vir omnium vanissimus,

    Vell. 2, 30, 1:

    invidia vulgi vanum ingenium dictatoris corrupit,

    weak, wavering, Liv. 1, 27, 1:

    ne irrisus ac vanus iisdem castris assideret, etc.,

    in vain, Tac. H. 2, 22 fin. —With gen.:

    aut ego (i. e. Juno) veri Vana feror,

    Verg. A. 10, 631:

    voti vanus,

    i. e. deceived, Sil. 12, 261:

    turba vana sanctitudinis,

    App. de Deo Socr. p. 43, 1.—
    2.
    Esp., vainglorious, ostentatious, boastful, vain:

    Cn. Lentulus perincertum stolidior an vanior,

    Sall. H. 4, 35 Dietsch ad loc.:

    laudare se vani, vituperare stulti est,

    Val. Max. 7, 2, ext. 8.—With abl.:

    hunc ingenio vanum Aetoli inpulerant in spem regni,

    Liv. 35, 47, 7.—Hence, adv.: vānē, idly, vainly (post-class.):

    vane gaudere,

    Tert. Apol. 49:

    vanius excogitatum,

    App. Mag. p. 300, 41:

    praecavere vanissime,

    Tert. Pud. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > vanum

  • 93 vanus

    vānus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. vaco], that contains nothing, empty, void. vacant.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic.): sed illos Exspectata seges vanis elusit aristis,

    Verg. G. 1, 226:

    leve ac vanum granum,

    Col. 2, 9, 13:

    ne vana urbis magnitudo esset,

    Liv. 1, 8, 5:

    vanior jam erat hostium acies,

    id. 2, 47, 4:

    videtis ordines raros, cornua extenta, mediam aciem vanam et exhaustam,

    Curt. 4, 14, 14:

    vanam aciem esse ratus,

    i. e. thin, weak, id. 4, 14, 8: non vanae redeat sanguis imagini, i. e. to the shade of the dead (so called as being without a body), Hor. C. 1, 24, 15; 3, 27, 41.—
    II.
    Trop., empty as to purport or result, idle, null, groundless, unmeaning, fruitless, vain (freq. and class.): omnes dant consilium vanum, Enn. ap. Front. Ep. 2, 13 (Trag. Rel. v. 419 Vahl.):

    falsum aut vanum aut fictum (opp. vera),

    Ter. Eun. 1, 2, 24:

    oratio,

    Cic. Lael. 26, 98: vana quaedam atque inania polliceri. id. Planc. 42, 101:

    vana falsaque,

    Plin. 30, 2, 5, §

    14: res tumida, vana, ventosa,

    Sen. Ep. 84, 11:

    orationi vanae crediderunt,

    idle, delusive, Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    non bellum sed vanam imaginem belli insedisse,

    Liv. 3, 16, 5:

    verba,

    Ov. M. 13, 263:

    convicia,

    id. ib. 9, 303:

    historiae,

    Quint. 1, 8, 20:

    argumentum,

    id. 7, 2, 34:

    error,

    Lucr. 1, 1068:

    agitatio armorum,

    Liv. 7, 10, 8:

    metus,

    Hor. C. 1, 23, 3; Ov. H. 16, 342:

    gaudia,

    Hor. Ep. 2, 1, 188:

    spes,

    Ov. M. 14, 364:

    ira,

    Val. Fl. 8, 374; Liv. 1, 10, 4:

    fides,

    Verg. A. 4, 12:

    omen,

    Ov. M. 2, 597:

    vox auguris,

    id. ib. 3, 349:

    cuspis,

    id. ib. 8, 346:

    pila omnia,

    Liv. 7, 23, 8:

    pleraque tela,

    id. 30, 10, 13:

    ensis,

    id. 7, 10, 9:

    ictus,

    id. 34, 39, 2:

    promissa,

    Tac. A. 3, 16:

    vana et irrita testamenta,

    Suet. Calig. 38:

    vaniore dicendi genere inflata (gens),

    Quint. 12, 10, 17:

    sententiarum vanissimus strepitus,

    Petr. 1.—With abl.:

    postquam equestris pugna effectu quam conatibus vanior erat,

    Liv. 7, 7, 8:

    oratio non suis vana laudibus, non crimine alieno laeta,

    id. 4, 41, 1.—
    2.
    Subst.: vānum, i, n., emptiness, nothingness, naught:

    ad vanum et irritum redacta victoria,

    brought to nothing, Liv. 26, 37, 8:

    nec tota ex vano criminatio erat,

    i. e. groundless, without cause, id. 33, 31, 4:

    ex vano habere spem,

    id. 27, 26, 1:

    cedit labor in vanum,

    Sen. Hippol. 182. — Plur.:

    haud vana adtulere,

    Liv. 4, 37, 6.— Neutr. plur. adverb.:

    ut vidit (Arruntem) laetantem animis ac vana tumentem,

    i. e. vainly, with vain show, Verg. A. 11, 854.—With gen.:

    corruptus vanis rerum,

    Hor. S. 2, 2, 25:

    vana rumoris,

    Tac. A. 4, 59.—
    3.
    Vanum est, with subject-clause:

    vanum arbitror esse circa canis ortum angues candidos membranam eam exuere,

    Plin. 30, 3, 8, § 25.—
    B.
    Transf., of persons, false, lying, deceptive, delusive, untrustworthy:

    vanus et perfidiosus et impius,

    false, Cic. Quint. 6, 26:

    vanus mendaxque,

    Verg. A. 2, 80:

    haruspices,

    Cic. Div. 1, 19, 36:

    haec mihi non vani (neque erat cur fallere vellent) Narravere senes,

    i. e. veracious, Ov. M. 8, 721; cf.:

    ingenium dictatoris,

    Liv. 1, 27, 1:

    vane Ligus frustraque animis elate superbis,

    Verg. A. 11, 715:

    vir omnium vanissimus,

    Vell. 2, 30, 1:

    invidia vulgi vanum ingenium dictatoris corrupit,

    weak, wavering, Liv. 1, 27, 1:

    ne irrisus ac vanus iisdem castris assideret, etc.,

    in vain, Tac. H. 2, 22 fin. —With gen.:

    aut ego (i. e. Juno) veri Vana feror,

    Verg. A. 10, 631:

    voti vanus,

    i. e. deceived, Sil. 12, 261:

    turba vana sanctitudinis,

    App. de Deo Socr. p. 43, 1.—
    2.
    Esp., vainglorious, ostentatious, boastful, vain:

    Cn. Lentulus perincertum stolidior an vanior,

    Sall. H. 4, 35 Dietsch ad loc.:

    laudare se vani, vituperare stulti est,

    Val. Max. 7, 2, ext. 8.—With abl.:

    hunc ingenio vanum Aetoli inpulerant in spem regni,

    Liv. 35, 47, 7.—Hence, adv.: vānē, idly, vainly (post-class.):

    vane gaudere,

    Tert. Apol. 49:

    vanius excogitatum,

    App. Mag. p. 300, 41:

    praecavere vanissime,

    Tert. Pud. 1.

    Lewis & Short latin dictionary > vanus

  • 94 verrutum

    vĕrūtum ( verrūtum), i, n. [veru], a dart, javelin: veruta pila dicuntur quod veluti verua habeant praefixa, Paul. ex Fest. p. 375 Müll.: cursus quingentos saepe veruti, Enn. ap. Fest. ib. (Ann. v. 356 Vahl.); Caes. B. G. 5, 44; Sall. H. 3, 22 Dietsch; Liv. 1, 43, 6; Lucr. 4, 409; Sil. 3, 363.

    Lewis & Short latin dictionary > verrutum

  • 95 verutum

    vĕrūtum ( verrūtum), i, n. [veru], a dart, javelin: veruta pila dicuntur quod veluti verua habeant praefixa, Paul. ex Fest. p. 375 Müll.: cursus quingentos saepe veruti, Enn. ap. Fest. ib. (Ann. v. 356 Vahl.); Caes. B. G. 5, 44; Sall. H. 3, 22 Dietsch; Liv. 1, 43, 6; Lucr. 4, 409; Sil. 3, 363.

    Lewis & Short latin dictionary > verutum

  • 96 volubilis

    I.
    Lit.:

    buxum,

    i. e. a top, Verg. A. 7, 382:

    caelum,

    Cic. Univ. 6 fin.:

    sol,

    Prud. Cath. 3 praef.:

    nexus (anguis),

    Ov. M. 3, 41:

    volubilis et rotundus deus,

    Cic. N. D. 2, 17, 46:

    figurae aquae,

    Lucr. 3, 190:

    procursus,

    id. 2, 455:

    aquae,

    Hor. C. 4, 1, 40; cf.:

    labitur (sc. amnis), et labetur in omne volubilis aevum,

    id. Ep. 1, 2, 43:

    aurum,

    i. e. the golden apple, Ov. M. 10, 667; cf. id. H. 20, 209:

    electrum,

    Plin. 37, 3, 11, § 42:

    pila,

    App. M. 2, p. 116.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of speech, rapid, fluent, voluble (the figure taken from rolling waters):

    vis volubilis orationis,

    Auct. Her. 3, 14, 25:

    oratio,

    Cic. Brut. 28, 108:

    rotunda volubilisque sententia,

    Gell. 11, 13, 4.— Transf., of the speaker:

    homo volubilis quādam praecipiti celeritate dicendi,

    Cic. Fl. 20, 48; id. Brut. 27, 105; id. Fragm. ap. Prisc. p. 617 P.—
    B.
    Of fate, changeable, mutable:

    vaga volubilisque fortuna,

    Cic. Mil. 26, 69; cf.:

    cum videamus tot varietates tam volubili orbe circumagi,

    Plin. Ep. 4, 24, 6:

    fortunae volubiles casus,

    Amm. 22, 1, 1:

    volubilium casuum diritas,

    id. 26, 1, 3.— Adv.: vŏlūbĭ-lĭter.
    1.
    Swiftly rolling, spinning, Amm. 20, 11, 26; cf. Non. p. 4, 1.—
    2.
    Trop., of speech, rapidly, fluently, volubly:

    funditur numerose et volubiliter oratio,

    Cic. Or. 62, 210.

    Lewis & Short latin dictionary > volubilis

  • 97 volubiliter

    I.
    Lit.:

    buxum,

    i. e. a top, Verg. A. 7, 382:

    caelum,

    Cic. Univ. 6 fin.:

    sol,

    Prud. Cath. 3 praef.:

    nexus (anguis),

    Ov. M. 3, 41:

    volubilis et rotundus deus,

    Cic. N. D. 2, 17, 46:

    figurae aquae,

    Lucr. 3, 190:

    procursus,

    id. 2, 455:

    aquae,

    Hor. C. 4, 1, 40; cf.:

    labitur (sc. amnis), et labetur in omne volubilis aevum,

    id. Ep. 1, 2, 43:

    aurum,

    i. e. the golden apple, Ov. M. 10, 667; cf. id. H. 20, 209:

    electrum,

    Plin. 37, 3, 11, § 42:

    pila,

    App. M. 2, p. 116.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of speech, rapid, fluent, voluble (the figure taken from rolling waters):

    vis volubilis orationis,

    Auct. Her. 3, 14, 25:

    oratio,

    Cic. Brut. 28, 108:

    rotunda volubilisque sententia,

    Gell. 11, 13, 4.— Transf., of the speaker:

    homo volubilis quādam praecipiti celeritate dicendi,

    Cic. Fl. 20, 48; id. Brut. 27, 105; id. Fragm. ap. Prisc. p. 617 P.—
    B.
    Of fate, changeable, mutable:

    vaga volubilisque fortuna,

    Cic. Mil. 26, 69; cf.:

    cum videamus tot varietates tam volubili orbe circumagi,

    Plin. Ep. 4, 24, 6:

    fortunae volubiles casus,

    Amm. 22, 1, 1:

    volubilium casuum diritas,

    id. 26, 1, 3.— Adv.: vŏlūbĭ-lĭter.
    1.
    Swiftly rolling, spinning, Amm. 20, 11, 26; cf. Non. p. 4, 1.—
    2.
    Trop., of speech, rapidly, fluently, volubly:

    funditur numerose et volubiliter oratio,

    Cic. Or. 62, 210.

    Lewis & Short latin dictionary > volubiliter

См. также в других словарях:

  • pila — pila …   Dictionnaire des rimes

  • Piła — Piła …   Deutsch Wikipedia

  • Pila — Saltar a navegación, búsqueda El término pila puede hacer referencia a: Varios dispositivos eléctricos: Pila voltaica. Generador de corriente eléctrica que utiliza la energía liberada en una reacción química. Pila de combustible. Mecanismo… …   Wikipedia Español

  • Piła — Héraldique Drapeau …   Wikipédia en Français

  • Pila — bezeichnet eine Stadt (deutsch Schneidemühl) in Polen, siehe Piła eine Gemeinde im Piemont, Italien, siehe Pila (Piemont) einen Ortsteil der Gemeinde Gressan, Aostatal, Italien eine Stadtgemeinde in der Provinz Laguna, Philippinen, siehe Pila… …   Deutsch Wikipedia

  • Pila — may refer to:Places*Pila, Italy, a ski resort in Italy *Pila (VC), a commune in Italy *Pila, Laguna, a municipality in the Philippines *Piła, a town in Poland *Pila (Karlovy Vary District), a village in the Czech Republic *Píla, a village in… …   Wikipedia

  • pila (1) — {{hw}}{{pila (1)}{{/hw}}s. f. 1 Serie di vari oggetti sovrapposti l uno all altro: una pila di libri. 2 Sorgente di forza elettromotrice costituita da una cella elettrolitica fra gli elettrodi della quale si stabilisce una differenza di… …   Enciclopedia di italiano

  • pila — píla ž DEFINICIJA 1. oruđe koje se sastoji od nazubljene metalne (čelične) oštrice, a služi za rezanje stabala, drva i drugih materijala (kamena, željeza) [ručna pila; motorna pila; kružna pila]; žaga 2. žarg. automobil ONOMASTIKA pr. (prema… …   Hrvatski jezični portal

  • piła — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. pile {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} stalowe, ręczne lub maszynowe narzędzie do przecinania różnorakich materiałów, zaopatrzone na krawędzi w tnące zęby : {{/stl 7}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Píla — may refer to:* Píla in the Pezinok District, Slovakia * Píla in the Lučenec District, Slovakia * Píla in the Žarnovica District, Slovakia …   Wikipedia

  • pila — s.f. [lat. pīla pilastro; mortaio ]. 1. (edil., non com.) [elemento strutturale in muratura, in calcestruzzo o in acciaio che sorregge le arcate o le travate di un ponte e sim.] ▶◀ [➨ pilone (1)]. 2. [insieme di oggetti, più o meno piani, messi l …   Enciclopedia Italiana

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»