Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

pīla

  • 1 pila

    pila pila, ae f мяч

    Латинско-русский словарь > pila

  • 2 pila

    pila pila, ae f столб, свая

    Латинско-русский словарь > pila

  • 3 pīla

        pīla ae, f    [PAC-], a pillar: ubi spatium inter muros... pilae interponuntur, Cs.: locavit pilas pontis in Tiberim, L.: Nulla meos habeat pila libellos, i. e. book-stall (where books were displayed on pillars), H.— A pier, mole: saxea, V.
    * * *
    I
    ball (play/decorative); sphere; mortar, vessel in which things are pounded
    II
    squared pillar; pier, pile; low pillar monument; funerary monument w/cavity

    Latin-English dictionary > pīla

  • 4 pila

        pila ae, f    [1 PAL-], a ball, playing-ball: pilā lippis inimicum ludere, H.: picta, O.: quantum alii tribuunt pilae, the game of ball.—Prov., see claudus.— A ballot (used by judges), Pr.
    * * *
    I
    ball (play/decorative); sphere; mortar, vessel in which things are pounded
    II
    squared pillar; pier, pile; low pillar monument; funerary monument w/cavity

    Latin-English dictionary > pila

  • 5 pīla

        pīla ae, f    [PIS-], a mortar, O.
    * * *
    I
    ball (play/decorative); sphere; mortar, vessel in which things are pounded
    II
    squared pillar; pier, pile; low pillar monument; funerary monument w/cavity

    Latin-English dictionary > pīla

  • 6 pila

       - voir hors site pila. [st1]1 [-] pīla, ae, f. [*pigla → pag-, pig- → pango]: pilier, colonne, pile (d'un pont). [st1]2 [-] pĭla, ae, f.: - [abcl][b]a - balle (pour jouer), paume. - [abcl]b - tout objet rond: boule, pelote, globe (de la terre), sphère... - [abcl]c - môle, digue. - [abcl]d - mannequin (pour exciter les taureaux).[/b]    - di nos quasi pilas homines habent, Plaut. Capt. prol. 22: les dieux nous considèrent comme des balles, les dieux se jouent de nous.    - mea pila est, Plaut. Truc. 4.1.7: j'ai la balle, j'ai gagné.    - claudus pilam, Cic. Pis. 28.69: boiteux incapable de lancer la balle, un incapable.    - pilam repetere, quae terram contigit, Petr. 27: reprendre la balle qui est tombée à terre. [st1]3 [-] pīla, ae, f. [*pisula --] pinso, piso]: mortier (à piler), auge à foulon. [st1]4 [-] Pila, ae, f.: Pila (quartier de Jérusalem).
    * * *
       - voir hors site pila. [st1]1 [-] pīla, ae, f. [*pigla → pag-, pig- → pango]: pilier, colonne, pile (d'un pont). [st1]2 [-] pĭla, ae, f.: - [abcl][b]a - balle (pour jouer), paume. - [abcl]b - tout objet rond: boule, pelote, globe (de la terre), sphère... - [abcl]c - môle, digue. - [abcl]d - mannequin (pour exciter les taureaux).[/b]    - di nos quasi pilas homines habent, Plaut. Capt. prol. 22: les dieux nous considèrent comme des balles, les dieux se jouent de nous.    - mea pila est, Plaut. Truc. 4.1.7: j'ai la balle, j'ai gagné.    - claudus pilam, Cic. Pis. 28.69: boiteux incapable de lancer la balle, un incapable.    - pilam repetere, quae terram contigit, Petr. 27: reprendre la balle qui est tombée à terre. [st1]3 [-] pīla, ae, f. [*pisula --] pinso, piso]: mortier (à piler), auge à foulon. [st1]4 [-] Pila, ae, f.: Pila (quartier de Jérusalem).
    * * *
        Pila, pilae, priore prod. Plin. Un mortier à piler quelque chose.
    \
        Pila. Plin. Un pilier.
    \
        Pilae lapideae. Budaeus. Piliers, ou jambes de pierres, Piles.
    \
        Pilae. Vitruuius. Des bastardeaulx, ou piles, ou moles, ou digues, ou tursies qu'on fait en l'eaue pour rompre l'impetuosité du flot, et pour resister contre l'eaue.
    \
        Pila, priore correpta. Plautus. Une pile, ou plotte à jouer, ou esteuf.
    \
        Pila ludere. Cic. Jouer à la paulme.
    \
        Pila lanuginis. Plin. Une plotte, ou plotton de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > pila

  • 7 pila

    1.
    pīla, ae, f. [perh. for pisula, from root pis-; v. pinso, piso], a mortar (syn. mortarium):

    pila, ubi triticum pinsant,

    Cato, R. R. 14; Ov. Ib. 573:

    zeae granum tunditur in pilā ligneā,

    Plin. 18, 11, 29, § 112:

    si contuderis stultum in pilā,

    Vulg. Prov. 27, 22: sal sordidum in pilā pisatum, Paul. ex Fest. p. 158 Müll.
    2.
    pīlă, ae, f. [for pigla, from root pag-, pig-, of pango, pe-pig-i, q. v.], a pillar (syn. columna): pila, quae parietem sustentat, ab opponendo dicta est, Paul. ex Fest. p. 204 Müll.:

    locavit pilas pontis in Tiberim,

    Liv. 40, 51:

    salax taberna a pileatis nona fratribus pila, of the temple of Castor and Pollux,

    Cat. 37, 1: nulla taberna meos habeat neque pila libellos, i. e. they are not to be publicly sold (as the booksellers had their stalls around the pillars of public buildings), Hor. S. 1, 4, 71; Vitr. 6, 11:

    pilas operibus subdere,

    Sen. Q. N. 6, 302; Plin. 11, 10, 10, § 23; Mart. 7, 61, 5.—
    II.
    Transf., a pier or mole of stone:

    saxea,

    Verg. A. 9, 711; Vitr. 5, 12; Suet. Claud. 20; Sil. 4, 297.
    3.
    pĭla, ae ( gen. sing. pilaï, Lucr. 5, 713; 720; 726), f. [etym. dub.; perh. akin to Gr. pallô, brandish; Lat. pellere, drive; v. Corss. 1, 525 sqq.], a ball, playing-ball (syn. follis).
    I.
    Lit.: pilā expulsim ludere, Varr. ap. Non. 104, 29:

    di nos quasi pilas homines habent,

    Plaut. Capt. prol. 22; id. Most. 1, 2, 73:

    pilae studio teneri,

    Cic. de Or. 3, 23, 88; Hor. S. 1, 5, 49:

    cum lapsa e manibus fugit pila,

    Verg. Cir. 149, Prop. 3, 12 (4, 13), 5:

    pila cadit aut mittentis vitio, aut accipientis... (pila) jactata et excepta,

    Sen. Ben. 2, 17, 3:

    pilam scite et diligenter excipere... apte et expedite remittere,

    id. ib. 2, 32, 1:

    pilam repetere, quae terram contigit,

    Petr. 27:

    reddere pilam,

    Mart. 14, 46, 2. There were four sorts of pilæ:

    trigonalis, paganica, follis, harpastum.—Prov.: mea pila est,

    I have the ball, I have caught it, I've won, Plaut. Truc. 4, 1, 7:

    claudus pilam,

    Cic. Pis. 28, 69;

    v. claudus: Fortunae pila,

    the foot-ball of fortune, Aur. Vict. Epit. 18.—
    II.
    Transf.
    A.
    The game of ball:

    quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae,

    Cic. Arch. 6, 13.—
    B.
    Of any thing round, a ball or globe of any material:

    pilae lanuginis,

    Plin. 12, 10, 21, § 38:

    scarabaei e fimo ingentes pilas aversi pedibus volutant,

    id. 11, 28, 34, § 98.—Of the globe of the earth (ante-class.): in terrae pila, Varr. ap. Non. 333, 25.—The ancients made use of a glass or crystal ball filled with water as a burning-glass:

    cum addită aquā vitreae pilae sole adverso in tantum excandescunt, ut vestes exurant,

    Plin. 36, 26, 67, § 199; 37, 2, 10, § 28.—The Roman ladies carried a crystal or amber ball to keep their hands cool, Prop. 2, 18, 60 (3, 18, 12); Mart. 11, 8.—Of the ball or lump of earth which adheres to the roots of a bush when torn up, Col. 5, 9. —Of the ballots or bails used by judges in voting, Prop. 4 (5), 11, 19; Ascon. Argum. Milon. fin. —Of stuffed balls or human figures: pilae et effigies viriles et muliebres ex lanā Compitalibus suspendebantur in compitis. quod hunc diem festum esse deorum inferorum quos vocant Lares, putarent: quibus tot pilae, quot capita servorum; tot effigies, quot essent liberi. ponebantur, ut vivis parcerent et essent his pilis et simulacris contenti, Paul. ex Fest. p. 239 Müll. Bulls were baited by throwing similar stuffed figures at their heads, Mart. Spect. 19, 2:

    quantus erat cornu, cui pila taurus erat!

    id. ib. 9;

    hence, sed cui primus erat lusor dum floruit aetas, Nunc postquam desiit ludere prima pila est,

    id. ib. 10, 86. As these effigies were usually torn by the throwing, the term is also applied to a torn toga, Mart. 2, 43, 6.—
    C.
    In partic.:

    pilae Nursicae, i. e. rapae rotundae,

    Mart. 13, 20, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > pila

  • 8 pila

    1. pīla, ae, f. (synkop. aus pisula, v. piso), ein Gefäß zum Stampfen, a) ein Mörser Cato, Ov. u.a. – b) ein Trog der Walker, pila fullonica, Cato r. r. 10, 5 u. 14, 2.
    ————————
    2. pīla, ae, f. (synkop. aus pigula, v. pango, pepigi), der Pfeiler, Nep.: loco, qui nunc Pila Horatia appellatur, Liv.: nulla meos habeat pila libellos, sollen nicht öffentl. (an den Pfeilern, wo die Buchhändler feilhalten) verkauft werden, Hor.: kollekt., steinerne Pfeiler, die man zur Bildung eines Dammes ins Meer hinabsenkte, die Dammpfeiler, Sil. 4, 297: saxea pila, Verg. Aen. 9, 711: in pilis, Sen. ep. 77, 1.
    ————————
    3. pila, ae, f. (2. pilus, Haar), der Ball, I) eig., Spielball, pilā ludere, Ball spielen, Cic. u. Val. Max.: pilarum lusores, Firm.: pilas numerare, Sen. u. Petron. – Sprichw., claudus pilam, wenn man von etwas nicht recht Gebrauch machen kann, Cic. Pis. 69: mea pila est, der Ball ist mein, ich habe gewonnen, Plaut. truc. 706: Fortunae pila, Spielball des Glücks, Aur. Vict. epit. 18, 3. – meton., der Ball = das Ballspiel, quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae, Cic. Arch. 13. – II) übtr., alles Runde, der Ball, Knäuel, runde Haufen, die Kugel, A) im Allg.: terrae, Erdball, Erdkugel, Varro: lanuginis, Plin.: pilae Nursinae = rapa rotunda, Mart. – B) insbes.: 1) eine Seifenkugel, pilae Mattiacae, Mart. 14, 27. – 2) ein Kügelchen zum Abstimmen der Richter, Prop. 4, 11, 20. Ascon. argum. Cic. orat pro Mil. §. 18 ed. Halm. – 3) eine ausgestopfte Menschenfigur, mit der man bei Stiergefechten zur Kurzweil die Stiere reizte, ein Strohmann, Mart.: weil sie gew. von den Stieren zersetzt wurden, dah. übtr., noluerit dici quam pila prima suam, von einem zerrissenen Rocke, Mart. 2, 43, 6. – arch. Genet. pilai, Lucr. 5, 711 (713).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pila

  • 9 pila

    I pīla, ae f. [из *. pisula от piso]
    1) ступка (p., ubi triticum pinsant Cato)
    2) корыто (p. fullonica Cato)
    II pīla, ae f. [предпол. из pigula от pango ]
    1) столб, свая ( locare pilas pontis in Tiberim L); столб у книжных лавок (для объявлений о поступивших в продажу изданиях) (nulla meos habeat p. libellos H)
    2) каменная плотина, мол (p. saxea V; p. impingitur ponto Sil)
    III pila, ae f.
    1)
    claudus pilam (sc. ludebat) погов. Cхромой с мячом (о попытке, заранее обречённой на неудачу)
    mea p. est погов. Pl явыиграл (победа за мной)
    terrae p. Vrземной шар
    4) человеческое чучело, которым дразнили быков M
    IV pīla pl. к pilum

    Латинско-русский словарь > pila

  • 10 pila [3]

    3. pila, ae, f. (2. pilus, Haar), der Ball, I) eig., Spielball, pilā ludere, Ball spielen, Cic. u. Val. Max.: pilarum lusores, Firm.: pilas numerare, Sen. u. Petron. – Sprichw., claudus pilam, wenn man von etwas nicht recht Gebrauch machen kann, Cic. Pis. 69: mea pila est, der Ball ist mein, ich habe gewonnen, Plaut. truc. 706: Fortunae pila, Spielball des Glücks, Aur. Vict. epit. 18, 3. – meton., der Ball = das Ballspiel, quantum alii tribuunt alveolo, quantum pilae, Cic. Arch. 13. – II) übtr., alles Runde, der Ball, Knäuel, runde Haufen, die Kugel, A) im Allg.: terrae, Erdball, Erdkugel, Varro: lanuginis, Plin.: pilae Nursinae = rapa rotunda, Mart. – B) insbes.: 1) eine Seifenkugel, pilae Mattiacae, Mart. 14, 27. – 2) ein Kügelchen zum Abstimmen der Richter, Prop. 4, 11, 20. Ascon. argum. Cic. orat pro Mil. §. 18 ed. Halm. – 3) eine ausgestopfte Menschenfigur, mit der man bei Stiergefechten zur Kurzweil die Stiere reizte, ein Strohmann, Mart.: weil sie gew. von den Stieren zersetzt wurden, dah. übtr., noluerit dici quam pila prima suam, von einem zerrissenen Rocke, Mart. 2, 43, 6. – / arch. Genet. pilai, Lucr. 5, 711 (713).

    lateinisch-deutsches > pila [3]

  • 11 pila [2]

    2. pīla, ae, f. (synkop. aus pigula, v. pango, pepigi), der Pfeiler, Nep.: loco, qui nunc Pila Horatia appellatur, Liv.: nulla meos habeat pila libellos, sollen nicht öffentl. (an den Pfeilern, wo die Buchhändler feilhalten) verkauft werden, Hor.: kollekt., steinerne Pfeiler, die man zur Bildung eines Dammes ins Meer hinabsenkte, die Dammpfeiler, Sil. 4, 297: saxea pila, Verg. Aen. 9, 711: in pilis, Sen. ep. 77, 1.

    lateinisch-deutsches > pila [2]

  • 12 pila [1]

    1. pīla, ae, f. (synkop. aus pisula, v. piso), ein Gefäß zum Stampfen, a) ein Mörser Cato, Ov. u.a. – b) ein Trog der Walker, pila fullonica, Cato r. r. 10, 5 u. 14, 2.

    lateinisch-deutsches > pila [1]

  • 13 pila

    1) каменная плотина (1. 30 § 4 D. 41, 1. 1. 3 § 1 D. 43, 8). 2) мяч, мячик (1. 11 pr. 52 § 4 D. 9, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > pila

  • 14 pila

    , ae f
      мяч; шарик

    Dictionary Latin-Russian new > pila

  • 15 Fortunatus sum! Pila mea de gramine horrido modo in pratum lene recta volvit!

    Isn't that lucky! My ball just rolled out of the rough and onto the fairway!

    Latin Quotes (Latin to English) > Fortunatus sum! Pila mea de gramine horrido modo in pratum lene recta volvit!

  • 16 pilum

    [st1]1 [-] pīlum, i, n.: pilon (du mortier) [st1]2 [-] pīlum, i, n.: javelot (arme d'infanterie).    - pilum injicere alicui, Plaut. Most.: attaquer qqn d'une manière imprévue, porter une botte à qqn.    - venire ad pila, Veg.: en venir aux armes.    - pila Horatia, Liv.: trophée en l'honneur des Horaces.    - voir hors site pilum.
    * * *
    [st1]1 [-] pīlum, i, n.: pilon (du mortier) [st1]2 [-] pīlum, i, n.: javelot (arme d'infanterie).    - pilum injicere alicui, Plaut. Most.: attaquer qqn d'une manière imprévue, porter une botte à qqn.    - venire ad pila, Veg.: en venir aux armes.    - pila Horatia, Liv.: trophée en l'honneur des Horaces.    - voir hors site pilum.
    * * *
        Pilum, pili, priore producta. Cic. Un javelot à darder, inventé par les Romains, que les gents de pied portoyent, et le lanceoyent avant que mettre la main à l'espee.
    \
        Torquere pila. Lucan. Darder tel javelot.
    \
        Pilum. Plin. Un pilon, ou pesteil à piler et broyer dedens un mortier.

    Dictionarium latinogallicum > pilum

  • 17 pīlum

        pīlum ī, n    [PIS-], a heavy javelin, pilum: sudis pila mittere, S.: (caput) adfixum gestari iussit in pilo: pilis missis hostium phalangem perfregerunt, Cs.: muralia pila (hurled from fortifications), Cs.: pila Horatii, a place in the forum where the arms of the Curiatii were set up, L., Pr.: vis certe pila, cohortes, etc., you wish at least for pomp, etc., Iu.
    * * *
    I
    javelin, heavy iron-tipped throwing spear; pike
    II
    pestle, pounding tool

    Latin-English dictionary > pīlum

  • 18 pilum

    pīlum, i, n. [for pis-lum, cf. piso, 1. pila, etc.], a pounder, pestle of a mortar.
    I.
    Lit.:

    pilum fabarium,

    Cato, R. R. 10; 18: quasi tollenonem aut pilum Graecum reciproces planā viā, a pounder, in using which, one side was raised while the other was depressed, Plaut. Fragm. ap. Fest. s v. reciprocare, p. 274 Müll.:

    pinsente pilo praeferrato,

    Plin. 18, 10, 23, § 97:

    pilo contusum,

    Vulg. Exod. 27, 20.—
    II.
    Transf., the heavy javelin of the Roman infantry, which they hurled at the enemy at the commencement of the action, and then took to their swords:

    (caput) adfixum gestari jussit in pilo,

    Cic. Phil. 11, 2, 5:

    pilum, haud paulo quam hasta, vehementius ictu missuque telum,

    Liv. 9, 19; cf. Veg. Mil. 2, 15:

    milites e loco superiore pilis missis facile hostium phalangem perfregerunt,

    Caes. B. G. 1, 25:

    pilorum hastarumque honore circumdatus,

    Plin. Pan. 56, 5:

    in imperatorem suum legiones pila torserunt,

    Sen. Ira, 3, 2, 4; cf. Tac. A. 15, 7: pilum praepilatum, having a blunt or rounded end, Auct. B. Afr. 72. They were also used in sieges, being hurled at the enemy from the walls;

    these were called pila muralia,

    Caes. B. G. 5, 40; Tac. A. 4, 51.—Prov.:

    pilum inicere alicui,

    to make an attack on one, Plaut. Most. 3, 1, 43.—
    B.
    Vis certe pila, i. e. to be primipilus of the triarii or veterans who carried two javelins each, Juv. 10, 94; v. Dict. of Antiq. p. 104.

    Lewis & Short latin dictionary > pilum

  • 19 exerceo

    ex-erceo, cuī, citum, ēre (zu arceo, in Ruhe halten), aus dem Zustande der Ruhe gleichs. heraushalten, d.i. nicht ruhen-, nicht rasten-, nicht feiern lassen, sich rühren lassen, in Atem setzen, ohne Rast beschäftigen, im Gange erhalten, im üblen Sinne (als Synom. von fatigare) abmühen, abtreiben, abhetzen, I) eig.: a) v. der rastlosen Bewegung übh.: equos aequore campi, umhertummeln, Verg.: turbinem magno in gyro vacua atria circum, umhertreiben, Verg.: qualis apes aestate novā per florea rura exercet labor, Verg.; vgl. medial, apes exercentur agris, tummeln sich herum, Verg. – haec (corpora) quia sunt exercita motu, sich rastlos bewegen, Lucr.: u. so exercita cursu flumina, rastlos strömende, Verg.; vgl. (Maeandros) incertas exercet aquas, läßt rastlos strömen, Ov. – manum (mit der H. hin u. her fechten) et in ventum iactare brachia, Sen.: u. so manum (um sich schlagen), litigare etc., Sen. (vgl. Gronov Sen. Thyest. 165). – im üblen Sinne, poet., indomitas qualis undas exercet Auster, Hor.: ignem exercentibus Euris, Ov.: ex. venatu saltus opacos, Sil. – b) als mediz. t.t., von der aufregenden Körperbewegung der Kranken, in (aktive) Bewegung setzen, (aktive) Bewegung verschaffen, wohltätig körperlich aufregen, corpus, Cels.: pilā similibusque ex. superiores partes, Cels.: absol., commode exercent clara lectio, arma, pila, cursus, ambulatio, Cels. – refl. se exercere u. medial exerceri, sich (aktive) Bewegung (Motion) machen, -verschaffen, Cels.: exerceri per manus (durch Handarbeiten u. dgl.), Cels. – selten v. der passiven Körperbewegung, pendentis tori gestatio, quo plurimā parte diei ac noctu motu exerceantur aegrotantes, Cael. Aur. – c) v. Rühren der Glieder bei der Arbeit, emsig rühren, -beschäftigen, assiduis brachia telis, Ov.: linguas litibus, Ov.: in sua dona manus, Prop.: manum (emsig Hand anlegen) et ea quae meditata sunt ad verum perducere, Sen. – d) v. In-Atem-Setzen der Sklaven u. Tiere bei der Arbeit, familiam, Cato: servos, Ter.: famulas ad lumina longo penso, von der Hausfrau, Verg.: tauros, Verg. – im üblen Sinne, ego te exercebo hodie, ut dignus es, in Atem setzen, herumkuranzen (Jacob), Ter.: (equae) neque opere neque cursu exerceantur, abgetrieben werden, Col.: u. so wohl feras, abhetzen, ICt. – e) v. emsigen Bearbeiten eines Ggstds., solum presso sub vomere, emsig umwühlen, Verg.: humum in messem, Verg.: paterna rura bobus suis, Hor.: ferrum, emsig schmieden (v. den Zyklopen), Verg.: antiquas telas, emsig fortspinnen (v. der Spinne), Ov.

    II) übtr.: A) im allg., v. Ggstdn., Zuständen usw. aller Art, die jmd. gleichs. in Atem setzen, viel zu schaffen machen, (viel) Arbeit-, (viel) Plage machen, abarbeiten, tüchtig in Anspruch nehmen, hu deln, heimsuchen, abquälen, von Affekten auch = beherrschen, a) übh.: meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit, Cic.: duae (villae) ut maxime delectant, ita exercent, Plin. ep.: quae (centumvirales causae) me exercent magis, quam delectant, Plin. ep.: promulgata lex exercuit civitatem, Liv.: strenua nos exercet inertia, Hor.: ambitio animos hominum exercet, Sall.: nunc me reliquiae vestrae exercent, Cic. – te de praedio exerceri (so viel Plage hast) moleste fero, Cic.: exerceri poenis, Verg.: candidati exerciti omnibus iniquitatibus, Cic.: Venus exercita curis, Verg.: in somniis exercitus, Ps. Sall. de rep. 2, 6, 12. – b) als mediz. t.t., v. körperlichen Übeln, ut pueros vomitus, nocturnae vigiliae etc. exerceant, Cels.: alios astricta, alios resoluta alvus exercet, Cels.: teretes (lumbrici), qui pueros maxime exercent, Cels.: absol., si vero sudor exercet, Cels.

    B) in einer Tätigkeit übend beschäftigen, üben, ausbilden, a) körperlich: iuventutem, Caes.: corpus, Sall.: in gramineis membra palaestris, Verg.: in hoc vocem et vires suas, Cic.: virgines non otio neque lanificio, sed armis, equis, venationibus, Iustin.: armis atque equis corpus (Ggstz. animum in litteris agitare), Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2. – als milit. t.t., in den Waffen-, taktisch üben, einüben, copias, Caes.: in armis Macedonas et mercennarios milites, Liv.: regem armavit atque exercuit adversus Romanos, Nep. – refl. se exercere u. medial exerceri, sich üben, se in curriculo, v. den Athleten, Cic.: u. von dens., se Iovi Cic.: ibi (in palaestra) cursu, luctando, hastā, pugilatu, pilā, saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis, Plaut.: nullum diem praetermisit, quo non pilo et sagittis ceterisque armorum se exerceret officiis, Vopisc.: se hoc genere pugnae exercuisse, Caes.: se ad cursuram, Plaut.: notavi in porticu gregem cursorum cum magistro se exercentem, Petron. – dum armis exercetur, Waffenübungen treibt, Cic.: cum exercentur (athletae), Cic.: exerceri in venando, Cic.: exercebatur plurimum currendo et luctando, Nep. – Partiz. Präs. exercēns refl., sich übend, Cic. de or. 2, 287. Suet. Caes. 26, 3; Aug. 98, 3. – ebenso refl., ludicra exercendi (Leibes- und Waffenübungen) aut venandi consuetudo, Cic. de fin. 1, 69: pueros ante urbem lusus exercendique causā producere, Liv. 5, 27, 2. – b) geistig: vario modo discipulos, Suet.; vgl. quid te exercuit? Cic.: ingenium, Cornif. rhet.; vgl. ingenium nemo sine corpore exercebat, Sall.: ingenium multiplici variāque materiā, Quint.: memoriam, Cic.: stilum, Cic.: verba, sich auf bloßes Wortgeklingel üben, Sen. – in hoc genere exerceri apud magistros, Cic.: adulescentes ad copiam rhetorum, Cic. – refl. se exercere u. medial exerceri, sich üben, se cotidianis commentationibus acerrime, Cic.: se vehementissime in his subitis dictionibus, Cic.: ex. se u. exerceri in utrumque locum, Quint.: pueri discunt, exercentur, Cic.: exercebatur (er studierte) apud Arellium Tuscum, Sen. contr. 2. praef. § 1. – Partiz. Perf. Pass. exercitus, s. bes.

    C) ein Werkzeug usw., eine Tätigkeit in Betrieb setzen, handhaben, anwenden, ausüben, betreiben, mit etw. umgehen, sich beschäftigen, 1) im allg.: a) mater. Objj. u. körperl. Tätigkeiten od. Zustände: pro consuetudine regionum praedictae machinae exercentur, Col.: arma, Verg.: pharetram aut acres arcus, Val. Flacc.: palaestras, Verg.: vocem, ertönen lassen, v. Präko, Plaut. – balatus, cantus, ertönen lassen, Verg. – mellis vindemia, propter quam totius anni labor exercetur, Col.; vgl. labores incassum, Verg.: vicem, abwechselnd den Dienst verrichten, Verg.: diem, poet. = sein Tagewerk verrichten, Verg. – sitim, poet. = Durst leiden, Sil. – pugnos in alqm, Plaut.: arma contra patriam, Tac.: eas linguas adversus nomen eius, Augustin. de civ. dei 1, 3 extr. – est enim illi (naturae) mos exercere in parvis, ihren Willen im Kleinen zu äußern (kund zu geben), Sen. de clem. 1, 19, 3. – b) polit., geistige u. moral. Tätigkeiten od. Zustände handhaben, ausüben, fühlen lassen, üben, betätigen, entfalten, geltend machen, äußern, dura imperia, Verg.: imperium miti animo, Sen.: memores plus quam civiliter iras, Ov.: familiariter inimicitias, Cic.: inexorabile odium, Ov.: pretiosa odia et constantia magno, Ov.: victoriam, verfolgen, Liv.: u. so victoriam crudeliter, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: pacem aeternam (halten) et hymenaeos (feiern), Verg. – nomen patris patriae indulgentiā, betätigen durch usw., Plin. pan. – non umquam facundiam, sich befassen mit usw., Tac. (vgl. non quo verba umquam potius quam res exercuerim, Liv.): canina facundia exercebatur, Sall. fr.; neque ego callidam facundiam neque ingenium ad male faciendum exercui, Sall. fr. – oft alqd cum alqo, in alqo, in alqm (s. Fabri Sall. Cat. 49, 2 u. Iug. 16, 2), graves inimicitias cum alqo, Sall.: simultates, Liv., cum alqo, Cic. u. Sall.: odium in prole paternum, Ov.: gratiam atque inimicitias in tanta re, Sall.: facilitatem et lenitudinem animi in alqo, Cic.: suam insatiabilem crudelitatem non solum in vivo, sed etiam in mortuo et in eius corpore lacerando et vexando, Cic.: victoriam foede in captis, die G. fühlen lassen, Liv.: fortuna exercet in alqo vim suam, zeigt, macht geltend seine Macht (seinen mächtigen Einfluß), Nep., od. in alqo opes (seinen mächtigen Einfluß), Liv.: tribuni militum in plebe regnum exercent, Liv.: hereditarium in alqm odium, Vell.: libidinem et avaritiam in socios, Liv. – venerem amorem amoenitatemque, Plaut.: communes amores ad alqam, Catull. – 2) insbes.: a) als t.t. des Land- u. Bergbaus: α) einen Acker usw. bestellen, bebauen, rus exercere et colere, Col.: praedia rustica, Liv.: vineas, campos curare et exercere, Plin. ep.: Africam et Aegyptum ex., Tac.: ex. studiosius mare quam terras, mehr Seeleute (Fischer, Schiffer, Seeräuber) als Ackerbauer sein (vgl. εργάζεσθαι γην, θάλασσαν), Iustin. – β) eine Grube usw. betreiben, ausbeuten, figlinas, argenti fodinas aut alia metalla, Varro: metallum Macedonicum, Liv.: metalla, Pacat. pan.: metalla auri atque argenti, Liv.: solum, Flor. – b) als t.t. der Geschäftsspr., α) etw. als Gewerbe betreiben, ausüben, mit etw. ein Gewerbe treiben, ein Gewerbe machen, navem, Reederei treiben, ICt.: aquae molas, Cassiod.: pistrinum, das Müllerhandwerk betreiben, Suet. u. Apul.: cauponam, Iustin u. ICt.: cauponam vel stabulum, ICt.: tabernam (Kaufladen), Vitr. u. ICt.: officinam promercalium mercium, Suet.: armorum officinas, in Betrieb setzen, Tac.: pecuniam, fenus, Geld auf Zinsen leihen, ICt.; vgl. fenus apud Helvetios, Suet. – commercium turis, Plin.: (corpore) quaestum, ICt.: argentariam (Wechselgeschäft), ICt.: artem, Hor., Cels. u.a.: medicinam, Cic.: medicinam fame, durch die Hungerkur heilen (v. Arzte), Plin.: rhetoricen, Quint. – piraticam, Iustin., u. piraticam adversus patriam, Iustin. – β) einen Stoff bearbeiten, exercitae pelles, gegerbte, Cael. Aur. de morb. acut. 3, 8, 80. – c) als publiz. u. jurist. t.t.: α) v. der leitenden Tätigkeit, etw. halten, leiten, vollziehen usw., qui exercet iudicium, vom vorsitzenden Richter, Cic.: exercere iudicium et poenas, verhängen od. vollziehen, Tac.: ebenso quaestionem inter sicarios, Cic.: quaestionem severius, Liv., od. aspere violenterque, Sall. – od. etw. verwalten, führen, vectigalia (bes. v. den Staatspächtern), Cic.: institor exercens mercem, der Handel führende, ICt. – β) ein Gesetz, Recht usw. handhaben, in Ausübung bringen, geltend machen, iacēre irritas actiones... legem confestim exerceri, Liv.: exercendas esse leges respondit et atrocissime exercuit, Suet.: u. so ius, beneficium, ICt. – u. eine Rechtshandlung vollziehen, anstellen, litem, eine Entscheidung geben, ICt.: actionem adversus alqm, ICt.: fortuita incendia civiliter, verfolgen, ICt. – / Formen nach der 3. Konjug. exercunt, Itala (Verc.) Luc. 22, 25: Imper. exercite, Commodian. instr. 2, 27, 1.

    lateinisch-deutsches > exerceo

  • 20 paganicus

    pāgānĭcus, a, um [paganus] [st2]1 [-] de bourgade. --- Varr. L. 6, 26. [st2]2 [-] de païens, du paganisme. --- Salv. Gub. 1.    - paganica (s.-ent. pila), f. Varr.: une balle (dont l'usage passa de la campagne à la ville). --- Mart. 7, 32, 7.    - paganicum (s.-ent. praedium), n.: propriété rurale. --- Cod.- Just. 6, 21.
    * * *
    pāgānĭcus, a, um [paganus] [st2]1 [-] de bourgade. --- Varr. L. 6, 26. [st2]2 [-] de païens, du paganisme. --- Salv. Gub. 1.    - paganica (s.-ent. pila), f. Varr.: une balle (dont l'usage passa de la campagne à la ville). --- Mart. 7, 32, 7.    - paganicum (s.-ent. praedium), n.: propriété rurale. --- Cod.- Just. 6, 21.
    * * *
        Paganicus, pen. cor. Adiectiuum: vt Paganica pila. Martial. Dequoy on se joue és villages.

    Dictionarium latinogallicum > paganicus

См. также в других словарях:

  • pila — pila …   Dictionnaire des rimes

  • Piła — Piła …   Deutsch Wikipedia

  • Pila — Saltar a navegación, búsqueda El término pila puede hacer referencia a: Varios dispositivos eléctricos: Pila voltaica. Generador de corriente eléctrica que utiliza la energía liberada en una reacción química. Pila de combustible. Mecanismo… …   Wikipedia Español

  • Piła — Héraldique Drapeau …   Wikipédia en Français

  • Pila — bezeichnet eine Stadt (deutsch Schneidemühl) in Polen, siehe Piła eine Gemeinde im Piemont, Italien, siehe Pila (Piemont) einen Ortsteil der Gemeinde Gressan, Aostatal, Italien eine Stadtgemeinde in der Provinz Laguna, Philippinen, siehe Pila… …   Deutsch Wikipedia

  • Pila — may refer to:Places*Pila, Italy, a ski resort in Italy *Pila (VC), a commune in Italy *Pila, Laguna, a municipality in the Philippines *Piła, a town in Poland *Pila (Karlovy Vary District), a village in the Czech Republic *Píla, a village in… …   Wikipedia

  • pila (1) — {{hw}}{{pila (1)}{{/hw}}s. f. 1 Serie di vari oggetti sovrapposti l uno all altro: una pila di libri. 2 Sorgente di forza elettromotrice costituita da una cella elettrolitica fra gli elettrodi della quale si stabilisce una differenza di… …   Enciclopedia di italiano

  • pila — píla ž DEFINICIJA 1. oruđe koje se sastoji od nazubljene metalne (čelične) oštrice, a služi za rezanje stabala, drva i drugih materijala (kamena, željeza) [ručna pila; motorna pila; kružna pila]; žaga 2. žarg. automobil ONOMASTIKA pr. (prema… …   Hrvatski jezični portal

  • piła — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. pile {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} stalowe, ręczne lub maszynowe narzędzie do przecinania różnorakich materiałów, zaopatrzone na krawędzi w tnące zęby : {{/stl 7}}{{stl… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • Píla — may refer to:* Píla in the Pezinok District, Slovakia * Píla in the Lučenec District, Slovakia * Píla in the Žarnovica District, Slovakia …   Wikipedia

  • pila — s.f. [lat. pīla pilastro; mortaio ]. 1. (edil., non com.) [elemento strutturale in muratura, in calcestruzzo o in acciaio che sorregge le arcate o le travate di un ponte e sim.] ▶◀ [➨ pilone (1)]. 2. [insieme di oggetti, più o meno piani, messi l …   Enciclopedia Italiana

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»