in+some+thing

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

argūmentum, i, n. [arguo].

A.. The means by which an assertion or assumption may be made clear, proved, an argument, evidence, proof (and in particular, that which rests upon facts, while ratio is that which depends upon reasoning):

argumentum est ratio, quae rei dubiae facit fidem,

Cic. Top. 2, 7: quid est argumentum? Probabile inventum ad faciendam fidem, id. Part. Or. 2:

argumentum est ratio probationem praestans, quā colligitur aliquid per aliud, et quae, quod est dubium, per id quod dubium non est, confirmat,

Quint. 5, 10, 11:

de eā re signa atque argumenta paucis verbis eloquar,

Plaut. Am. 5, 1, 35; 1, 1, 267; id. Rud. 4, 3, 84; id. Truc. 2, 6, 26 al.:

commemorando Argumenta fidem dictis conradere,

Lucr. 1, 401; so id. 1, 417:

argumenta multa et firma ad probandum,

Cic. Brut. 78, 272:

aliquid exemplis magis quam argumentis refellere,

id. de Or. 1, 19, 88:

argumento esse,

Liv. 5, 44; 39, 51:

litterae ad senatum missae argumentum fuere, etc.,

id. 8, 30:

In argumentum fidei retentum pallium ostendit marito,

Vulg. Gen. 39, 16; ib. Act. 1, 3:

inopia fecerat eam (rem parvam) argumentum ingens caritatis,

Liv. 5, 47:

libertatis argumentum,

Tac. G. 25:

Est fides argumentum non apparentium,

Vulg. Heb. 11, 22:

addit pro argumento,

Suet. Calig. 8:

velut argumentum rursus conditae urbis,

id. ib. 16:

levibus utrimque argumentis,

id. Galb. 7 et saep.—

A sign by which any thing is known, a mark, token, evidence:

animi laeti Argumenta,

signs, indications, Ov. M. 4, 762:

voti potentis,

id. ib. 8, 745: unguentarii myrrham digerunt haud difficulter odoris atque pinguetudinis argumentis, according to the indications of smell, etc., Plin. 12, 15, 35, § 68:

caelum quidem haud dubie caelati argumenti dicimus,

id. 2, 4, 3, § 8:

amoris hoc est argumentum, non malignitatis,

Petr. 137, 8:

argumenta viri, i. e. indicia,

Juv. 9, 85 al. —

The matter which lies at the basis of any written or artistic representation, contents, subject, theme, argument, hupothesis:

Argumentum plura significat. Nam et fabulae ad actum scaenicarum compositae argumenta dicuntur: et orationum Ciceronis velut thema ipse exponens Pedianus, argumentum, inquit, tale est: quo apparet omnem ad scribendum destinatam materiam ita appellari,

Quint. 5, 10, 9 and 10.

Of every kind of representation in writing.

Lit.:

argumentum est ficta res, quae tamen fieri potuit,

Cic. Inv. 1, 19; id. Att. 15, 4, 3:

tabulae novae, quid habent argumenti, nisi ut, etc.,

what is their drift? what do they mean? id. Off. 2, 23, 84:

epistulae,

id. Att. 10, 13; 9, 10; 1, 19.

But esp. freq., the subject-matter of a poem or fictitious writing, the subject, contents:

post argumentum hujus eloquar tragoediae,

Plaut. Am. prol. 51; cf. id. ib. 96; so id. Trin. 3, 2, 81:

argumentum narrare,

Ter. And. prol. 6:

fabulae,

id. Ad. prol. 22:

Livius Andronicus ab saturis ausus est primus argumento fabulam serere,

i. e. a scenic representation of a subject in its connection, Liv. 7, 2:

spectaculum, quo argumenta inferorum explicarentur,

Suet. Calig. 57.—Hence,

Meton. ( part for the whole), a poem in gen.:

explicare argumenti exitum,

Cic. N. D. 1, 20, 53:

hoc argumento se describi sentiat,

Phaedr. 4, 8; so id. 4, 16; 5, 3; cf. Enn. ap. Gell. 2, 29 fin.:

sumque argumenti conditor ipse mei,

I am myself the subject of my poem, Ov. Tr. 5, 1, 10.—

Trop., intrinsic worth, reality, truth:

haec tota fabella... quam est sine argumento,

without value, reality, Cic. Cael. 27:

non sine argumento maledicere,

not without some reason, id. ib. 3 fin. —

The subject of artistic representations ( sculpture, painting, embroidery. etc.):

ex ebore diligentissime perfecta argumenta erant in valvis,

Cic. Verr. 2, 4, 56:

(cratera) fabricaverat Alcon Hyleus, et longo caelaverat argumento,

Ov. M. 13, 684; cf. id. ib. 2, 5 sq.:

vetus in telā deducitur argumentum,

id. ib. 6, 69; Verg. A. 7, 791:

Parrhasii tabulae,

Suet. Tib. 44.— In philos. lang., a conclusion, a syllogism:

Nam concludi non potest nisi iis, quae ad concludendum sumpta erunt, ita probatis ut falsa ejusdem modi nulla possint esse,

Cic. Ac. 2, 14, 44 al.

a-scendo ( ads-, Jan; ads- and as-, Müller; as-, other editors), scendi, scensum, 3, v. n. [scando], to ascend, mount up, climb; and in eccl. Lat. simply to go up, to rise, to spring up, grow up (syn.: scando, conscendo, orior, surgo, prodeo).

Lit. (opp. descendo; and diff. from escendo, which designates a climbing, mounting upon some high object, and involves the idea of exertion; cf. Oud. ad Caes. B. G. 7, 27; Suet. Caes. 61; Ochsn. Ecl. pp. 287 and 288; Doed. Syn. IV. pp. 60 and 61; it often interchanges with escendere in MSS.; cf. e. g. Halm ad Nep. Epam. 4, 5; id. Them. 8, 6, and v. examples below; class.; in Cic. and in Vulg. very freq.), constr. most freq. with in, but also with ad with super, supra, contra, adversus, with acc., and absol. (in Cic. in the lit. signif., except once with the acc., always with in with acc.; but in the trop. signif. in all constrr.).

With in with acc.:

in navem ascendere,

Plaut. Rud. 2, 2, 20; 2, 6, 54 Fleck.:

ascendere in naviculam,

Vulg. Matt. 8, 23:

in triremem ascendit,

Nep. Alcib. 4, 3 (in id. Epam. 4, 5, and Them. 8, 6 Halm now reads escendere):

in arborem ascendere,

Vulg. Luc. 19, 4:

ut in Amanum (urbem) ascenderem,

Cic. Fam. 15, 4, 8:

ascende in oppidum,

Vulg. Jos. 8, 1:

lex peregrinum vetat in murum ascendere,

Cic. de Or. 2, 24, 100:

in equum,

id. Sen. 10, 34:

in caelum,

id. Am. 23, 88; so id. Tusc. 1, 29, 71 (B. and K., escendere); id. Dom. 28, 75; id. Mil. 35, 97 (cf. id. Leg. 2, 8:

ascensus in caelum): inque plagas caeli,

Ov. M. 11, 518:

cavete, ne ascendatis in montem,

Vulg. Exod. 19, 12; 24, 13; ib. Matt. 5, 1; ib. Marc. 3, 13:

in tribunal ascendere,

Cic. Vatin. 14, 34 (B. and K., escendere); so Liv. 2, 28 Drak. (Weissenb., escendere):

in contionem,

Cic. Att. 4, 2, 3 (B. and K., escendit); so Liv. 3, 49; 5, 50 (Weissenb., escendere, in both these pass.):

in Capitolium ascendere,

id. 10, 7:

sin vestram ascendisset in urbem,

Verg. A. 2, 192.—

With ad. ad Gitanas Epiri oppidum, Liv. 42, 38:

ad laevam paulatim,

Sall. C. 55, 3.—

With acc. or loc. adv.:

navem ascendit,

Ter. Ad. 4, 5, 69; Phaedr. 4, 22, 9; Vulg. Marc. 4, 1; ib. Luc. [p. 171] 8, 37:

ascendit classem,

Tac. A. 2, 75:

montīs cum ascendimus altos,

Lucr. 6, 469:

montem,

Juv. 1, 82, and Vulg. Psa. 103, 8; cf.:

summum jugum montis ascendere,

Caes. B. G. 1, 21:

fastigia montis anheli,

Claud. Rapt. Pros. 3, 383:

altitudinem montium,

Vulg. Isa. 37, 24:

currus,

Lucr. 5, 1301 (Lachm., escendere); so Vulg. 3 Reg. 12, 13:

adversam ripam,

Cic. Div. 1, 28, 58:

murum,

Caes. B. G. 7, 27; so Verg. A. 9, 507, and Vulg. Jer. 5, 10:

equum,

Liv. 23, 14; so Suet. Caes. 61, and Vulg. Psa. 75, 7:

ascendit Capitolium ad lumina,

Suet. Caes. 37:

deus adscensurus, Olympum,

Tib. 4, 1, 12:

magnum iter ascendo,

Prop. 4, 10, 3:

illuc solita est ascendere filia Nisi,

Ov. M. 8, 17; 11, 394:

quo simul ascendit,

id. ib. 7, 220.—Also pass.:

si mons erat ascendendus,

Caes. B. C. 1, 79:

primus gradus ascendatur,

Vitr. 3, 3:

porticus adscenduntur nonagenis gradibus,

Plin. 36, 13, 19, § 88 (Jan, descenduntur):

ascenso simul curru,

Suet. Tib. 2 fin.: ne ascensis tanti sit gloria Bactris, Prop 4, 3, 63.—

Absol., of persons ex locis superioribus desuper suos ascendentes protegebant, Caes. B. C. 1, 79:

quā fefellerat ascendens hostis,

Liv. 5, 47:

Ascendit ergo Abram de Aegypto,

Vulg. Gen. 13, 1; 19, 30:

Ascende huc,

ib. Apoc. 4, 1; 12, 12.—Of things:

fons ascendebat de terrā,

Vulg. Gen. 2, 6:

sicut ascendit mare fluctu,

ib. Ezech. 26, 3:

jam ascendit aurora,

ib. Gen. 32, 26 ' ascendit ignis de petrā, ib. Jud. 6, 21:

ascendet fumus ejus,

ib. Isa. 34, 10; ib. Apoc. 8, 4:

vidit ascendentem favillam de terrā,

ib. Gen. 19, 28:

ascendet sicut virgultum,

ib. Isa. 53, 2; 5, 6:

germen eorum, ut pulvis, ascendet,

ib. ib. 5, 24.—Also, after the Greek, to go aboard ship, to go out to sea (eccl. Lat.): ascendentes navigavimus, epibantes, Vulg. Act. 21, 2: Et ascenderunt, anêchthêsan, ib. Luc. 8, 22.—

Trop.

Constr in like manner,

With in with acc.:

in summum locum civitatis ascendere,

Cic. Clu. 55:

propter quem (ornatum) ascendit in tantum honorem eloquentia,

has grown into such reputation, id. Or. 36, 125:

ira ascendit in Israel,

Vulg. Psa. 77, 21:

Quid cogitationes ascendunt in corda vestra?

ib. Luc. 24, 38; ib. Act. 7, 23.—

With ad:

sic a principiis ascendit motus et exit paulatim nostros ad sensus,

Lucr. 2, 137:

aut a minoribus ad majora ascendimus aut a majoribus ad minora delabimur,

Cic. Part. Or. 4, 12:

propius ad magnitudinem alicujus,

Plin. Pan. 61, 2:

ad honores,

Cic. Brut. 68, 241:

ad hunc gradum amicitiae,

Curt. 7, 1, 14.—

With super with acc.:

ira Dei ascendit super eos,

Vulg. Psa. 77, 31:

ascendent sermones super cor tuum,

ib. Ezech. 38, 10.—

With acc.:

ex honoribus continuis familiae unum gradum dignitatis ascendere,

Cic. Mur. 27:

altiorem gradum,

id. Off. 2, 18, 62:

cum, quem tenebat, ascenderat gradum,

Nep. Phoc. 2, 3:

altissimum (gradum),

Plin. Ep. 3, 2, 4.— Poet.:

ascendere thalamum, i. e. matrimonium contrahere,

Val. Fl. 6, 45.—

Absol.:

ad summam amplitudinem pervenisset, ascendens gradibus magistratuum,

Cic. Brut. 81, 281; Plin. Pan. 58, 3: altius ascendere, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 4:

gradatim ascendit vox,

rises, Cic. de Or. 3, 61, 227:

usque ad nos contemptus Samnitium pervenit, supra non ascendit, i. e. alios non tetigit,

Liv. 7, 30:

donec ascenderit furor Domini,

Vulg. 2 Par. 36, 16:

ascendet indignatio mea,

ib. Ezech. 38, 18.—

Esp., super, supra aliquem or aliquid ascendere, to rise above any person or thing, to surpass, to stand higher (twice in Tacitus):

(liberti) super ingenuos et super nobiles ascendunt,

Tac. G. 25:

mihi supra tribunatus et praeturas et consulatus ascendere videor,

id. Or. 7.—Hence, ascen-dens ( ads-), entis, P. a.

Machina, a machine for ascending, a scaling-ladder, Vitr. 10, 19.—

In the jurists, ascendentes are the kindred in an ascending line, ancestors ( parents, grandparents, etc.; opp. descendentes, descendants, children, grandchildren, etc.), Dig. 23, 2, 68.

a-scisco ( adsc-, Lachm., Baiter, Dietsch, Weissenb., K. and H., Halm in Tac.; asc-, Merk., Kayser, Rib., Halm in Nep.), īvi (in ante-class. and class. Lat. never ii), ītum, 3, v. a.

A.. Lit., to take or receive a thing with knowledge (and approbation), to approve, receive as true:

cum jussisset populus Romanus aliquid, si id ascivissent socii populi ac Latini, etc.,

Cic. Balb. 8, 20:

quas (leges) Latini voluerunt, asciverunt,

id. ib. 8, 20, §

21: quibus (scitis) adscitis susceptisque,

id. Leg. 2, 5:

tu vero ista ne adsciveris neve fueris commenticiis rebus assensus,

id. Ac. 2, 40, 125:

ne labar ad opinionem, et aliquid adsciscam et comprobem incognitum,

id. ib. 2, 45, 138.—

Of persons, to receive or admit one in some capacity ( as citizen, ally, son, etc.):

dominos acrīs adsciscunt,

Lucr. 5, 87; 6, 63:

perficiam ut hunc A. Licinium non modo non segregandum, cum sit civis, a numero civium, verum etiam, si non esset, putetis asciscendum fuisse,

Cic. Arch. 2 fin.; cf. id. Balb. 13:

[aliā (civitate) ascitā],

Nep. Att. 3, 1 Halm:

Numam Pompilium... regem alienigenam sibi ipse populus adscivit eumque ad regnandum Romam Curibus adscivit,

Cic. Rep. 2, 13:

aliquem patronum,

id. Pis. 11, 25:

socios sibi ad id bellum Osismios, etc., adsciscunt,

Caes. B. G. 3, 9, 10; so id. ib. 1, 5, 4:

socius adscitus,

Sall. C. 47, 1:

aliquem ducem, Auct. B. Alex. 59, 2: qui non asciverit ultro Dardanium Aenean generumque acceperit urbi,

Verg. A. 11, 471:

gener inde provecto annis adscitus,

Liv. 21, 2; so Tac. H. 1, 59:

ascivit te filium non vitricus, sed princeps,

Plin. Pan. 7, 4:

tribuni centurionesque adsciscebantur,

Tac. H. 2, 5 fin.:

aliquem successorem,

Suet. Tib. 23 fin. al.—In the histt. also with in (in civitatem, societatem, senatum, nomen, etc.):

adsciti simul in civitatem et patres,

Liv. 6, 40, 4:

simul in civitatem Romanam et in familias patriciorum adscitus,

Tac. A. 11, 24:

aliquem in numerum patriciorum,

id. ib. 11, 25:

inter patricios,

id. Agr. 9:

Chauci in commilitium adsciti sunt,

id. A. 1, 60:

aliquem in penates suos,

id. H. 1, 15:

aliquem in nomen,

id. A. 3, 30; Suet. Claud. 39:

aliquem in bona et nomen,

id. Galb. 17.—

Transf., in gen., to take or receive a person to one's self; of things, to appropriate to one's self, adopt (diff. from adjungere and assumere, by the accessory idea of exertion and mediation, or of personal reflection; cf. Herz. ad Caes. B. G. 3, 9, 10; Sall. C. 24, 3).

Of persons:

nemo oppressus aere alieno fuit, quem non ad hoc incredibile sceleris foedus asciverit,

Cic. Cat. 2, 4 fin.:

exsulibus omnium civitatium ascitis, receptis latronibus, etc.,

Hirt. B. G. 8, 30:

eā tempestate plurimos cujusque generis homines adscivisse dicitur,

Sall. C. 24, 3:

Veientes re secundā elati voluntarios undique ad spem praedae adsciverunt,

Liv. 4, 31, 3; Tac. H. 2, 8:

in conscientiam facinoris pauci adsciti,

id. ib. 1, 25.— Poet.: asciscere for asciscere se or ascisci, to join or unite one's self to one (cf.. Accingunt omnes operi, Verg. A. 2, 235):

ascivere tuo comites sub numine divae centum omnes nemorum,

Grat. Cyn. 16.—

Of things: Quae neque terra sibi adscivit nec maxumus aether, which neither the earth appropriates to itself nor etc., Lucr. 5, 473: Jovisque numen Mulciberi adscivit manus, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23:

sibi oppidum asciscere,

Cic. Verr. 2, 4, 10:

Ceres et Libera... quarum sacra populus Romanus a Graecis ascita et accepta tantā religione tuetur, etc.,

id. ib. 2, 5, 72; so id. Har Resp. 13, 27; Ov. M. 15, 625 Heins., where Merk. reads acciverit (cf. Web. ad Luc. 8, 831):

peregrinos ritus,

Liv. 1, 20:

Spem si quam ascitis Aetolum habuistis in armis,

Verg. A. 11, 308:

opimum quoddam et tamquam adipatae dictionis genus,

Cic. Or 8, 25: nova (verba) adsciscere, * Hor. Ep. 2, 2, 119:

quod ipsa natura adsciscat et reprobet,

Cic. Fin. 1, 7, 23 (B. and K., sciscat et probet):

adsciscere aut probare amicitiam aut justitiam,

id. ib. 3, 21, 70; id. Leg. 1, 11:

illa, quae prima sunt adscita naturā,

id. Fin. 3, 5, 17 (cf. Beier ad Cic. Off. 3, 3, 13, p. 203): hanc consuetudinem [p. 172] lubenter ascivimus, id. Brut. 57, 209. —

Sibi, like arrogo, to assume or arrogate something to one's self (very rare):

eos illius expertes esse prudentiae, quam sibi asciscerent,

Cic. de Or. 1, 19, 87:

eloquentiae laudem uni sibi,

Tac. A. 14, 52; cf. Cic. Dom. 36, 95.—

To order, decree, or approve also or further, = etiam sciscere:

alterum (genus sacerdotum) quod interpretetur fatidicorum et vatium ecfata incognita, quae eorum senatus populusque adsciverit,

Cic. Leg. 2, 8, ubi v. Moser.— ascītus, P. a. (opp. nativus, innatus, insitus), derived, assumed, foreign:

in eo nativum quemdam leporem esse, non ascitum,

Nep. Att. 4, 1 Halm:

proles,

Stat. S. 1, 1, 23;

genitos esse vos mihi, non ascitos milites credite,

Curt. 10, 3, 6:

nec petit ascitas dapes,

Ov. F. 6, 172.

a-spergo ( adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, v. a. [spargo].

Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).

Lit.:

aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,

Lucr. 1, 719 Lachm.:

Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,

you have dashed water on me, have revived me, Plaut. Truc. 2, 4, 15:

Euax, adspersisti aquam,

id. Bacch. 2, 3, 13:

guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),

Cic. Clu. 26, 71:

pigmenta in tabulā,

id. Div. 1, 13, 23:

corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,

Plin. 8, 38, 57, § 136:

liquor adspersus oculis,

id. 12, 8, 18, § 34:

Bubus glandem tum adspergi convenit,

id. 18, 26, 63, § 232:

corpus floribus aspersis veneratus est,

Suet. Aug. 18:

pecori virus aspergere,

to infect, poison, Verg. G. 3, 419:

aspergens cinerem capiti,

Vulg. 2 Reg. 13, 15:

huc tu jussos asperge sapores,

Verg. G. 4, 62:

Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,

Prop. 1, 12, 16:

sanguinem aspergere,

Vulg. 2 Par. 29, 24:

nivem,

ib. Eccli. 43, 19.—

Trop.:

cum clarissimo viro non nullam laudatione tuā labeculam aspergas,

fasten upon, Cic. Vatin. 17, 41:

ne qua ex tuā summā indignitate labes illius dignitati aspersa videatur,

id. ib. 6, 15:

notam alicui,

Dig. 37, 14, 17 fin. (cf.:

allinere notam,

Cic. Verr. 1, 6, 17).—So of an inheritance, to bestow, bequeath something to, to set apart for:

Aebutio sextulam aspergit,

Cic. Caecin. 6, 17.— Poet.:

alas: lacteus extentas aspergit circulus alas,

Claud. VI. Cons. Hon. 175.—In gen., to add to, to join, = adjungere:

si illius (sc. Catonis majoris) comitatem et facilitatem tuae gravitati severitatique asperseris,

Cic. Mur. 31 fin.:

huic generi orationis aspergentur etiam sales,

id. Or. 26, 87; id. ad Q. Fr. 2, 10:

hos aspersi, ut scires etc.,

id. Fam. 2, 16 fin. —

Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.

Lit.:

ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),

Plaut. Ep. 4, 1, 28:

quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,

Lucr. 3, 20:

ne aram sanguine aspergeret,

Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, [p. 175] 33; ib. Apoc. 19, 13:

sanguine mensas,

Ov. M. 5, 40; and with de:

asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,

Vulg. Lev. 5, 9:

vaccam semine,

Liv. 41, 13:

Vinxit et aspersas altera vitta comas,

the sprinkled hair, Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas):

imbre lutoque Aspersus,

Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494:

aquā,

Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21:

hyssopo,

ib. Psa. 50, 9:

cinere,

ib. Jer. 25, 34:

terrā,

ib. 2 Macc. 10, 25 al.—

Trop.:

(Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,

dotted over with, Mel. 1, 18, 2:

aures gemitu,

to fill, Val. Max. 3, 3, ext. 1:

auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,

instructed, Gell. 13, 19, 5:

aspersi corda a conscientiā malā,

Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse:

hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?

Cic. Planc. 12, 30; so also absol.:

leviter aspersus,

id. Fam. 6, 6, 9:

istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,

id. Cael. 10; so Liv. 23, 30:

aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,

Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62:

e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,

Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.

aspergo (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes aspargo, Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), ĭnis, f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].

A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.):

aspergo aquarum,

Ov. M. 7, 108:

aquae,

Petr. 102, 15:

(Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,

Ov. M. 1, 572:

sanguis virides aspergine tinxerat herbas,

id. ib. 3, 86;

3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,

Plin. 36, 22, 48, § 167:

parietum,

the moisture, sweat, upon walls, Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.:

omni culparum aspergine liber,

Prud. Apoth. 1005.—

Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops:

hic ubi sol radiis.... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,

opposite to the falling rain, Lucr. 6, 525 Lachm.:

Objectae salsā spumant aspargine cautes,

the spray, Verg. A. 3, 534:

Flammiferā gemini fumant aspergine postes,

Ov. M. 14, 796:

maduere graves aspergine pennae,

id. ib. 4, 729:

arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,

by means of the sprinkled blood, id. ib. 4, 125 al.

as-sĕro ( ads-, K. and H., Müller), sēvi, situm, 3, v. a., to sow, plant, or set near something (very rare;

not in Cic.), Agroet. de Orthogr. p. 2274 P.: vites,

Cato, R. R. 32 fin.:

vitis adsita ad olus,

Varr. R. R. 1, 16 fin.:

vites propter cupressos,

id. ib. 1, 26: Lenta quin velut adsitas Vitis implicat arbores, * Cat. 61, 102: populus adsita certis Limitibus, * Hor. Ep. 2, 2, 170 (quippe quae vitibus maritaretur, Agroet. l. c.).

as-sĕro ( ads-, Ritschl, Fleckeisen, Merk., Halm, Weissenb.), sĕrŭi, sertum, 3, v. a., to join some person or thing to one's self; hence,

As a jurid. t. t. (so this word is most freq. found; cf. assertor and assertio).

Aliquem manu, in libertatem or liberali causā (also merely manu, and finally absol. adserere), to declare one (a slave) to be free by laying hands upon him, to set free, to liberate:

adserere manu in libertatem...,

Varr. L. L. 6, § 64 Müll.:

qui in libertatem adserebant,

Suet. Vit. 10:

se adserit in libertatem,

Dig. 47, 10, 11 fin.:

in iis qui adserantur in libertatem, quia quivis lege agere possit, id juris esse,

Liv. 3, 45; so,

in ingenuitatem,

Suet. Aug. 74:

se ingenuitati,

Dig. 40, 14, 2:

manu eas adserat Suas populares liberali causā,

Plaut. Poen. 4, 2, 83:

manuque liberali causā ambas adseras,

id. ib. 5, 2, 142: si quisquam hanc liberali adseruisset manu, id. Curc. 5, 2, 68:

ego liberali illam adsero causā manu,

Ter. Ad. 2, 1, 40: cum in causā liberali eum, qui adserebatur cognatum, suum esse diceret, * Cic. Fl. 17, 40:

neminem venire, qui istas adsereret manu,

Plaut. Poen. 5, 6, 11:

illam a lenone adserito manu,

id. Pers. 1, 3, 83;

and transf.: pisces manu adserere,

id. Rud. 4, 3, 34:

adserui jam me fugique catenas,

Ov. Am. 3, 11, 3 Merk.; Suet. Vesp. 3; id. Gram. 21.—

Aliquem in servitutem, to declare one to be a slave by laying the hand upon him, to claim as a slave:

M. Claudio clienti negotium dedit (Ap. Claudius), ut virginem in servitutem adsereret,

Liv. 3, 44; so Suet. Tib. 2; Liv. 34, 18; 35, 16 fin. —

After the poets of the Aug. per., transf. from the judicial sphere to common life.

(Acc. to I. A.) To free from, to protect, defend, defend against (esp. freq. in Flor. and Suet.):

habe ante oculos mortalitatem, a quā adserere te hoc uno munimento potes,

Plin. Ep. 2, 10, 4:

se ab injuriā oblivionis,

id. ib. 3, 5, 9:

liberatae Italiae adsertique imperii nuntius,

Flor. 3, 3, 19:

post adsertam a Manlio, restitutam a Camillo urbem,

id. 1, 13, 19:

Latini quoque Tarquinios adserebant,

id. 1, 11, 1:

Gracchanas leges,

id. 3, 16, 1:

easdem leges,

id. 3, 17, 1; so id. 2, 18, 16; 3, 3, 19; 3, 17, 4:

dignitatem,

Suet. Caes. 16 (cf. Caes. B. C. 1, 7, and Suet. Caes. 33:

defendere dignitatem,

id. ib. 72:

tueri dignitatem): senatus in adserendā libertate consensit,

in the restoring of freedom, Suet. Calig. 60; id. Claud. 10:

namque adserit urbes sola fames (liberas facit urbes contra dominos, Schol.),

Luc. 3, 56:

hoc focale tuas adserat auriculas,

i. e. guard against the hearing of bad verses, Mart. 14, 142:

non te cucullis adseret caput tectum (sc. a basiis),

id. 11, 99.—

(Acc. to I. B.) Aliquid sibi, to appropriate something to one's self, to claim, declare it one's own possession: nec laudes adsere nostras, claim not for yourself, etc., Ov. M. 1, 462:

haec (gaudia) utrāque manu complexuque adsere toto,

Mart. 1, 16, 9; and (per hypallagen): me adsere caelo, appoint me to the skies, i. e. declare me to be of celestial origin, Ov. M. 1, 761.—In prose, Vell. 2, 60 Runhk.; cf. Val. Max. 4, 4, 4:

Unus hominum ad hoc aevi Felicis sibi cognomen adseruit L. Sulla,

Plin. 7, 43, 44, § 137:

sapientis sibi nomen adseruit,

Quint. 12, 1, 20:

sibi artem figurarum,

id. 9, 3, 64:

ipse te in alto isto pinguique secessu studiis adseris?

are you devoting yourself? Plin. Ep. 1, 3, 3:

dominationem sibi,

Suet. Oth. 9:

divinam majestatem sibi,

id. Calig. 22:

Gallaeci Graecam sibi originem adserunt,

Just. 44, 3.—

In gen., to maintain, affirm, assert, declare; diabebaioumai, Gloss.:

non haec Colchidos adserit furorem, Diri prandia nec refert Thyestae,

Mart. 10, 35:

Epicharmus testium malis hanc utilissime imponi adserit,

Plin. 20, 9, 34, § 89, where Jan conjectures ait:

mollissimum quemque beatum fore adserebant,

Aur. Vict. Caes. 28, 8; so id. ib. 3, 5:

non vacat adserere quae finxeris,

Quint. Decl. 7, 6; Pall. 1, 19, 3; so Veg. 1, 17, 4; 1, 17, 5; 5, 25, 1 al.

assigno ( ads-, B. and K., Halm, Weissenb., Jahn, K. and H.), āvi, ātum, 1, v. a.

In gen.

Lit., to mark out or appoint to one, to assign; hence also, to distribute, allot, give by assigning, as t. t. of the division of public lands to the colonists (cf. assignatio;

syn.: ascribo, attribuo): uti agrum eis militibus, legioni Martiae et legioni quartae ita darent, adsignarent, ut quibus militibus amplissime dati, adsignati essent,

Cic. Phil. 5, 19 fin.; so id. ib. 2, 17, 43; id. Agr. 3, 3, 12:

qui (triumviri) ad agrum venerant adsignandum,

Liv. 21, 25; 26, 21; Sic. Fl. p. 18 Goes.—

Transf., to assign something to some one, to confer upon:

mihi ex agro tuo tantum adsignes, quantum corpore meo occupari potest,

Cic. Att. 3, 19, 3: munus humanum adsignatum a deo, id. Rep. 6, 15 fin.:

apparitores a praetore adsignati,

id. Verr. 2, 3, 25:

ordines,

id. Pis. 36, 88:

quem cuique ordinem adsignari e re publicā esset, eum adsignare,

Liv. 42, 33:

equum publicum,

id. 39, 19; so id. 5, 7:

equiti certus numerus aeris est adsignatus,

id. ib.: aspera bella componunt, agros adsignant, oppida condunt, to assign dwellingplaces to those roaming about (with ref. to I. A.), * Hor. Ep. 2, 1, 8:

natura avibus caelum adsignavit,

appointed, allotted, Plin. 10, 50, 72, § 141:

de adsignandis libertis,

Dig. 38, 4. 1 sq.: adsignavit eam vivam, parestêsen, he presented her, Vulg. Act. 9, 41 al.—

Trop., to ascribe, attribute, impute to one as a crime, or to reckon as a service (in the last sense not before the Aug. period; in Cic. only in the first signification).

In mal. part.:

nec vero id homini tum quisquam, sed tempori adsignandum putavit,

Cic. Rab. Post. 10, 27:

haec si minus apta videntur huic sermoni, Attico adsigna, qui etc.,

id. Brut. 19, 74:

ne hoc improbitati et sceleri meo potius quam imprudentiae miseriaeque adsignes,

id. ad Q. Fr. 1, 4; so id. Fam. 6, 7, 3; id. Att. 6, 1, 11; 10, 4, 6; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2:

petit, ne unius amentiam civitati adsignarent,

Liv. 35, 31 ' permixtum vehiculis agmen ac pleraque fortuita fraudi suae adsignantes, Tac. H. 2, 60; Nigid. ap. Gell. 4, 9, 2; and without dat.: me culpam fortunae adsignare, calamitatem crimini dare;

me amissionem classis obicere, etc.,

Cic. Verr. 2, 5, 50 Zumpt.—

In bon. part.: nos omnia, quae prospera tibi evenere, tuo consilio adsignare;

adversa casibus incertis belli et fortunae delegare,

Liv. 28, 42, 7:

Cypri devictae nulli adsignanda gloria est,

Vell. 2, 38:

sua fortia facta gloriae principis,

Tac. G. 14:

hoc sibi gloriae,

Gell. 9, 9 fin.:

si haec infinitas naturae omnium artifici possit adsignari,

Plin. 2, 1, 1, § 3:

inventionem ejus (molyos) Mercurio adsignat,

id. 25, 4, 8, § 26 al. —

Esp.

With the access. idea of object, design, to commit, consign, give over a thing to one to keep or take care of (rare, mostly post - Aug.):

quibus deportanda Romam Regina Juno adsignata erat,

Liv. 5, 22 ' Eumenem adsignari custodibus praecepit, Just. 14, 4 fin.; Dig. 18, 1, 62; 4, 9, 1.— Trop.:

bonos juvenes adsignare famae,

Plin. Ep. 6, 23, 2; so Sen. Ep. 110.—

To make a mark upon something, to seal it (post-Aug.):

adsigna, Marce, tabellas,

Pers. 5, 81:

subscribente et adsignante domino,

Dig. 45, 1, 126; 26, 8, 20: cum adsignavero iis fructum hunc, shall have sealed and sent, Vulg. Rom. 15, 28.— Trop.:

verbum in clausulā positum adsignatur auditori et infigitur,

is impressed upon, Quint. 9, 4, 29.

aufĕro, abstŭli, ablātum, auferre, v. a. [ab-fero; cf. ab init. ], to take or bear off or away, to carry off, withdraw, remove (very freq. in prose and poetry; syn.: tollo, fero, rapio, eripio, diripio, adimo, averto).

In gen.

1.. Lit.:

ab januā stercus,

Plaut. As. 2, 4, 18:

dona,

id. Am. prol. 139:

aurum atque ornamenta abs te,

id. Mil. 4, 1, 36:

abstulit eos a conspectu,

Vulg. 4 Reg. 17, 18:

auferas me de terrā hac,

ib. Gen. 47, 30:

vos istaec intro auferte,

Ter. And. 1, 1, 1:

Auferte ista hinc,

Vulg. Joan. 2, 16:

aether multos secum levis abstulit ignīs,

Lucr. 5, 459; 3, 230; 3, 439; 3, 717; 5, 205; 5, 725; 6, 622; Turp. ap. Non. p. 422, 21:

multa domum suam auferebat,

Cic. Rosc. Am. 8 fin.:

liberi per delectus alibi servituri auferuntur (a Romanis),

are carried away, Tac. Agr. 31:

quem vi abstulerant servi,

Vulg. Gen. 21, 25.—So of sick persons, or those unable to walk:

auferere, non abibis, si ego fustem sumpsero,

Plaut. Am. 1, 1, 202 (cf. id. ib. 1, 1, 298:

lumbifragium hinc auferes): asoti, qui in mensam vomant et qui de conviviis auferantur,

Cic. Fin. 2, 8, 23. —Auferre se, in colloquial lang., to remove one ' s self, to withdraw, retire, go away:

Te, obsecro hercle, aufer modo,

Plaut. Rud. 4, 3, 93:

aufer te domum,

id. As. 2, 4, 63.—

Of bodies that are borne away by wings, by the winds, waves, or any other quick motion, to bear or carry away, sweep away, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose):

aliquem ad scopulum e tranquillo auferre,

Ter. Phorm. 4, 4, 8:

unda rates,

Prop. 1, 8, 14:

auferor in scopulos,

Ov. M. 9, 593:

auferet,

id. ib. 15, 292 al.:

in silvam pennis ablata refugit,

Verg. A. 3, 258; 11, 867:

ne te citus auferat axis,

Ov. M. 2, 75:

vento secundo vehementi satis profecti celeriter e conspectu terrae ablati sunt,

Liv. 29, 27:

(Bubo) volat numquam quo libuit, sed transversus aufertur,

Plin. 10, 12, 16, § 35:

(milites) pavore fugientium auferebantur,

Tac. A. 4, 73.—

Trop., to carry away, mislead:

te hortor, ut omnia gubernes prudentiā tuā, ne te auferant aliorum consilia,

Cic. Fam. 2, 7:

abstulerunt me velut de spatio Graecae res immixtae Romanis,

i. e. have diverted, withdrawn me, from the subject, Liv. 35, 40:

quae contemplatio aufert nos ad ipsorum animalium naturas,

Plin. 27, 13, 120, § 145:

auferre aliquem traversum,

id. 28, 1, 1, § 1 Jan:

ab intentione auferendus auditor,

Quint. 4, 5, 6:

somnus aufert,

Hor. S. 1, 5, 83:

auferimur cultu, i. e. decipimur,

are deceived, duped, Ov. R. Am. 343.—

Esp.,

1.. To take or snatch away; in a good, but more frequently in a bad sense, to take by force, to remove, withdraw, take away violently, rob, steal, etc.:

aliquid eris,

Plaut. Bacch. 4, 4, 8:

quod auri, quod argenti, quod ornamentorum in meis urbibus fuit, id mihi tu, C. Verres, eripuisti atque abstulisti,

Cic. Div. in Caecil. 5, 19:

ab hoc abaci vasa omnia abstuiit,

id. Verr. 2, 4, 16; so,

pecuniam de aerario,

id. Att. 7, 21:

pecuniam in ventre,

to eat up, to squander, id. de Or. 2, 66, 265:

auriculam mordicus,

to bite off, id. ad Q. Fr. 3, 4:

vestimentum,

Vulg. Luc. 6, 29:

hi ludi dies quindecim auferent,

Cic. Verr. 1, 10, 31:

imperium indignis,

Liv. 3, 67:

legionem,

Tac. H. 4, 48:

consulatum, censuram,

id. ib. 1, 52:

auferat omnia irrita oblivio si potest,

Liv. 28, 29:

spem, voluntatem defensionis,

Cic. Verr. 2, 1, 7:

fervorem et audaciam,

Liv. 3, 12:

obsequia,

Tac. H. 1, 80:

misericordiam,

id. ib. 3, 84:

spem veniae,

id. A. 14, 23:

studium,

Cat. 68, 19 sq.; and so Hor. C. 3, 12, 5:

metus,

to banish, Verg. A. 12, 316:

curas,

Hor. Ep. 1, 11, 26:

somnos,

id. C. 2, 16, 16; id. Epod. 5, 96:

pudorem,

Ov. M. 6, 617:

fugam,

to hinder, prevent, Flor. 3, 10, 3 al. —

To take off or away, to destroy, consume, kill, slay, etc. (mostly poet. or in the Aug. histt.):

Tam bellum mihi passerem abstulistis,

Cat. 3, 15:

abstulit clarum cita mors Achillem,

Hor. C. 2, 16, 29; so id. Epod. 5, 66; id. S. 1, 9, 31:

Auferat hora duos eadem,

Ov. M. 8, 709; 15, 157:

Labienum Varumque acies abstulit,

Vell. 2, 55 fin.:

Quidquid hinc aut illinc communis Mors belli aufert,

Liv. 7, 8; Flor. 3, 17, 9 al.:

Interea quodcumque fuit populabile flammae, Mulciber abstulerat,

had consumed, Ov. M. 9, 263; 14, 575.—

Of places, to separate, sever, divide:

mare septem stadiorum intervallo Europam auferens Asiae,

Plin. 4, 12, 24, § 75:

Armenia Euphrate amne aufertur Cappadociae,

id. 6, 9, 9, § 25. —

To lay aside some action, manner of speaking, etc.; to cease from, desist from, leave off: proinde istaec tua aufer terricula, Att. ap. Non. p. 227, 31:

jurgium hinc auferas,

Plaut. Pers. 5, 2, 19:

aufer nugas,

id. Truc. 4, 4, 8; id. Curc. 2, 1, 30:

pollicitationes aufer,

Ter. Phorm. 5, 6, 17: Ge. Id nosmet ipsos facere oportet, Phaedria. Ph. Aufer mi "oportet:" quin tu, quod faciam, impera, id. ib. 1, 4, 45 Ruhnk. (cf. Juv. 6, 170):

Aufer abhinc lacrimas,

Lucr. 3, 955:

insolentiam,

Phaedr. 3, 6, 8; so absol.: Insanis? Aufer! away! (where nugas may be supplied, as in Plaut. Truc. 4, 4, 8), Ter. Ad. 5, 8, 14.—With inf. as object:

aufer Me vultu terrere,

Hor. S. 2, 7, 43.—

Meton., effect for cause, to corry off ( as the fruit or result of one ' s labor, exertions, errors, etc.), to obtain, get, receive, acquire:

Ecquas viginti minas Paritas ut auferas a me?

Plaut. Ps. 1, 5, 71; 1, 5, 90; id. Curc. 5, 2, 21; id. Ep. 1, 2, 56; 2, 2, 9; id. Most. 4, 1, 32; Ter. Phorm. 5, 8, 62:

id inultum numquam auferet,

id. And. 3, 5, 4; id. Ad. 3, 4, 8 (cf. id. And. 1, 2, 4): paucos dies ab aliquo, to obtain a few days ' respite, Cic. Quinct. 5, 20:

quis umquam ad arbitrum quantum petiit, tantum abstulit?

id. Rosc. Com. 4, 12; so,

responsum ab aliquo,

id. de Or. 1, 56, 239:

decretum,

id. Att. 16, 16, A:

diploma,

id. Fam. 6, 12, 3:

praemium,

Suet. Gram. 17. —Also with ut: ut in foro statuerent (statuas), abstulisti, you have carried the point that they etc., Cic. Verr. 2, 2, 59 (so, adsequi, ut, Tac. G. 35).— Trop., to carry away the knowledge of a thing, to learn, understand: quis est in populo Romano, qui hoc non ex priore actione abstulerit? has not learned, does not know, Cic Verr. 2, 1, 8.

canto, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [cano], freq. in form, but mostly agrees in meaning with cano.

Neutr., to produce melodious sounds (by the voice or an instrument), to sound, sing, play (class. in prose and poetry; rare in Cic.).

Of men:

Pamphilam Cantatum provocemus,

Ter. Eun. 3, 1, 53:

saltare et cantare,

Cic. Cat. 2, 10, 23:

neque enim vocum suavitate videntur aut novitate quădam cantandi revocare eos solitae (sirenes),

id. Fin. 5, 18, 49:

Arcades ambo Et cantare pares,

Verg. E. 7, 5; 10, 32:

cantando victus,

id. ib. 3, 21; Tib. 2, 1, 66:

adimam cantare severis,

Hor. Ep. 1, 19, 9:

ut (cantores) numquam inducant animum cantare rogati,

id. S. 1, 3, 2; Suet. Tit. 3: non est Cantandum, there is no occasion for singing, i. e. for imagination, fiction, Juv. 4, 35.—Of an actor:

cantante eo (Nerone) ne necessariă quidem causă excedere theatro licitum erat,

Suet. Ner. 23; 20; id. Vesp. 4 al.; cf.

under II. B. 2.: conducta veni, ut fidibus cantarem seni,

Plaut. Ep. 3, 4, 64:

structis avenis,

Ov. M. 1, 677:

ad chordarum sonum,

Nep. Epam. 2, 1.—Less freq. of instrumental music, and only with abl. of the instrument (cf. cano):

tibiis,

Nep. Epam. 2, 1; id. ib. praef. § 1; Vulg. Luc. 7, 32:

lituo, tubă,

Gell. 20, 2, 2:

calamo,

Sen. Ben. 4, 6, 5: ad manum histrioni, in comedy, to sing and play while the actor accompanies the song with gestures or dancing, Liv. 7, 2, 10; cf. Val. Max. 2, 4, 4.— Pass. impers.:

in caelo cantatur et psallitur,

Arn. 3, 21.—Prov.:

surdo,

Prop. 4 (5), 8, 47, and ad surdas aures, Ov. Am. 3, 7, 61, to preach to deaf ears; cf. cano, II. B.—

Of the singing pronunciation of an orator, to declaim in a singing tone, to sing, drawl: si cantas, male cantas, si legis, cantas, C. Caesar ap. Quint. 1, 8, 2; 11, 1, 56; 11, 3, 57; 11, 3, 58; 11, 3, 59; 11, 3, 60; cf. Juv. 10, 178.—Hence, to recite, declaim:

quaecumque sedens modo legerat, haec eadem... cantabit versibus isdem,

Juv. 7, 153.—

Of birds and fowls:

prius quam galli cantent,

crow, Plaut. Mil. 3, 1, 96; so,

deos gallis signum dedisse cantandi,

Cic. Div. 2, 26, 57:

cantantes aves,

Prop. 4 (5), 9, 30.—

Transf., of instruments, to sound, resound:

pastoris bucina cantat,

Prop. 4 (5), 10, 30:

cantabat fanis, cantabat tibia ludis,

Ov. F. 6, 659 sq. —

Act., to make some person or thing the subject of one ' s singing, playing, or song (cf. cano, II.).

With the song itself, carmen, versus, etc., as object, to sing, play, recite:

carmina non prius Audita canto,

Hor. C. 3, 1, 4:

rustica verba,

Tib. 2, 1, 52:

Hymen cantatus,

Ov. H. 12, 137; cf.:

Hymenaeum qui cantent,

Ter. Ad. 5, 7, 7:

obscena,

Ov. F. 3, 676.—

With particular persons or things, the subjects of song, as objects, to sing, to celebrate or praise in song, sing of, write poetry upon, etc.:

celebrem deum,

Tib. 2, 1, 83:

absentem amicam,

Hor. S. 1, 5, 15:

rivos,

id. C. 2, 19, 11:

convivia, proelia virginum,

id. ib. 1, 6, 19:

Augusti tropaea,

id. ib. 2, 9, 19:

Pythia (sc. certamina),

id. A. P. 414:

cantari dignus,

Verg. E. 5, 54:

per totum cantabimur orbem,

Ov. Am. 1, 3, 25; 2, 17, 33; cf.:

illa meis multum cantata libellis,

Mart. 9, 50, 1:

cantatus Achilles,

Ov. Am. 2, 1, 29:

laudes tuas,

id. F. 2, 658. —Esp.,

Of an actor, to represent a part, to act (cf. supra, I. A.):

cantavit (Nero) Orestem matricidam, Oedipodem excaecatum, etc.,

Suet. Ner. 21:

Nioben,

id. ib. 21:

tragoedias,

id. ib. 21:

fabulam,

id. ib. 46 fin.:

epinicia,

id. ib. 43 fin. —

Hence, because the oracles were of old uttered in verse, of any mysterious, prophetic, or warning utterance, to predict, warn, point out, indicate, make known, say:

vera cantas? vana vellem,

Plaut. Most. 4, 2, 64. —Of inanimate things:

urna haec litterata est: ab se cantat cuja sit,

Plaut. Rud. 2, 5, 21:

civi inmoeni scin quid cantari solet?

id. Trin. 2, 2, 69; id. Bacch. 4, 9, 61.—

To bring something repeatedly to recollection, to reiterate, harp upon, forewarn of or against:

haec dies noctes canto, ut caveas,

Plaut. Trin. 2, 2, 12:

harum mores,

Ter. Heaut. 2, 3, 19:

nam, ut scis, jam pridem istum canto Caesarem,

Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 1:

quid fati provida cantet avis,

Tib. 2, 5, 12:

quae me juvene utique cantare solebant,

Quint. 8, 3, 76.—

In the lang. of religion, as v. n. or a., to use enchantments, charms, incantations, to enchant, to charm, Cato, R. R. 160, 1; Varr. R. R. 1, 2, 27:

frigidus in pratis cantando rumpitur anguis,

Verg. E. 8, 71:

cantata Luna,

exorcised by magic, Prop. 4 (5), 5, 13:

falx,

Ov. H. 6, 84:

herbae,

id. M. 7, 98:

ignis,

Sil. 1, 430:

tum quoque cantato densetur carmine caelum,

an incantation, Ov. M. 14, 369.—

To call forth, produce by charms:

et chelydris cantare soporem,

Sil. 8, 498:

cantata umbra,

Luc. 6, 767.

circum-do, dĕdi, dătum, dăre, v. a., lit. to put, set, or place around, i. e. both to wrap around (e. g. a mantle). and also to enclose (e. g. a town with a wall; syn.: cingo, vestio, saepio, circumvallo al.), with a twofold construction (cf. Zumpt, Gr. § 418).

Aliquid (alicui rei), to place something [p. 337] around something, to put, set around, etc. (class. in prose and poetry).

With dat.:

aër omnibus est rebus circumdatus appositusque,

Lucr. 6, 1035:

moenibus subjectos prope jam ignes circumdatosque restinximus,

Cic. Cat. 3, 1, 2:

circumdare fossam latam cubiculari lecto,

id. Tusc. 5, 20, 59:

satellites armatos contioni,

Liv. 34, 27, 5:

hinc patre hinc Catulo lateri circumdatis, Romam rediit,

i. e. one on each side, id. 30, 19, 9; 3, 28, 2:

milites sibi,

Tac. A. 13, 25:

arma umeris,

Verg. A. 2, 510:

licia tibi,

id. E. 8, 74:

vincula collo,

Ov. M. 1, 631:

bracchia collo,

id. ib. 9, 459; 9, 605; 6, 479;

and in tmesis: collo dare bracchia circum,

Verg. A. 6, 700 (cf. the simplex:

bracchia cervici dare,

Hor. C. 3, 9, 3):

lectis aulaea purpura,

Curt. 9, 7, 15:

cum maxime in hostiam itineri nostro circumdatam intuens,

i. e. divided, and part placed on each side of the way, Liv. 40, 13, 4.—

Without a dat.:

caedere januam saxis, ligna et sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt,

Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; 2, 1, 31, § 80:

ignes,

id. Pis. 38, 93:

custodias,

id. Cat. 4, 4, 8:

armata circumdatur Romana legio,

Liv. 1, 28, 3:

exercitu circumdato summā vi Cirtam irrumpere nititur,

Sall. J. 25, 9:

circumdatae stationes,

Tac. A. 1, 50:

murus circumdatus,

Caes. B. G. 1, 38:

turris toto opere circumdedit,

id. ib. 7, 72:

circumdato vallo,

Curt. 3, 2, 2:

lauream (sc. capiti),

Suet. Vit. 9.— Subst.: circumdăti, ōrum, m., those around, the surrounding soldiers:

circumdatos Antonius adloquitur,

Tac. H. 3, 63.—With an abl. loci:

toto oppido munitiones,

Hirt. B. G. 8, 34 fin.:

equites cornibus,

Liv. 33, 18, 9; and without dat., Tac. A. 14, 53.—With two accs.:

circumdare terram radices,

Cato, R. R. 114;

and per tmesin,

id. ib. 157.—

Trop. (most freq. in Tac.):

cancelli, quos mihi ipse circumdedi,

Cic. Quint. 10, 36:

nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam captivis vestris fortuna circumdederit,

Liv. 21, 43, 3:

egregiam famam paci circumdedit,

i. e. conferred, imparted, Tac. Agr. 20; cf.:

principatus inanem ei famam,

id. H. 4, 11; id. Or. 37:

principi ministeria,

id. H. 2, 59; id. A. 14, 15.—In a Greek construction:

infula virgineos circumdata comptus,

encompassing, Lucr. 1, 88; Tac. H. 4, 45; id. A. 16, 25.—

Aliquem or aliquid (aliquā re), to surround some person or thing ( with something), to encompass, enclose, encircle with.

Lit.

In gen.:

animum (deus) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,

Cic. Univ. 6 fin.; cf.:

aether corpore concreto circumdatus undique,

Lucr. 5, 469:

portum moenibus,

Nep. Them. 6, 1:

regio insulis circumdata,

Cic. Fl. 12, 27:

villam statione,

Tac. A. 14, 8:

suam domum spatio,

id. G. 16:

collis operibus,

id. A. 6, 41:

vallo castra,

id. H. 4, 57:

Othonem vexillis,

id. ib. 1, 36:

canibus saltus,

Verg. E. 10, 57:

circumdato me bracchiis: meum collum circumplecte,

Plaut. As. 3, 3, 106:

collum filo,

Cat. 64, 377:

(aurum) circumdatum argento,

Cic. Div. 2, 65, 134: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89:

ad talos stola demissa et circumdata palla,

Hor. S. 1, 2, 99:

circumdedit se zonā,

Suet. Vit. 16:

circumdata corpus amictu,

Ov. M. 4, 313; cf. id. ib. 3, 666:

tempora vittis,

id. ib. 13, 643:

Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo,

Verg. A. 4, 137.—

Esp. of a hostile surrounding, to surround, encompass, invest, besiege, etc.:

oppidum vallo et fossā,

Cic. Fam. 15, 4, 10:

oppidum quinis castris,

Caes. B. C. 3, 9:

cum legati... multitudine domum ejus circumdedissent,

Nep. Hann. 12, 4:

vallo atque fossā moenia circumdat,

Sall. J. 23, 1:

oppidum coronā,

Liv. 4, 47, 5:

quos (hostes) primo Camillus vallo circumdare est adortus,

id. 6, 8, 9:

fossā valloque urbem,

id. 25, 22, 8:

fossā duplicique vallo circumdatā urbe,

id. 28, 3, 5:

hostes exercitu toto,

Curt. 3, 8, 4. —

Trop.:

omni autem totam figuram mundi levitate circumdedit,

Cic. Univ. 6 init.:

exiguis quibusdam finibus oratoris munus circumdedisti,

have confined, circumscribed, id. de Or. 1, 62, 264; cf.:

minus octoginta annis circumdatum aevum,

Vell. 1, 17, 2:

pueritiam robore,

Tac. A. 12, 25:

fraude,

Sil. 7, 134; cf. id. 12, 477:

monstrorum novitate,

Quint. Decl. 18, 1.

circum-do, dĕdi, dătum, dăre, v. a., lit. to put, set, or place around, i. e. both to wrap around (e. g. a mantle). and also to enclose (e. g. a town with a wall; syn.: cingo, vestio, saepio, circumvallo al.), with a twofold construction (cf. Zumpt, Gr. § 418).

Aliquid (alicui rei), to place something [p. 337] around something, to put, set around, etc. (class. in prose and poetry).

With dat.:

aër omnibus est rebus circumdatus appositusque,

Lucr. 6, 1035:

moenibus subjectos prope jam ignes circumdatosque restinximus,

Cic. Cat. 3, 1, 2:

circumdare fossam latam cubiculari lecto,

id. Tusc. 5, 20, 59:

satellites armatos contioni,

Liv. 34, 27, 5:

hinc patre hinc Catulo lateri circumdatis, Romam rediit,

i. e. one on each side, id. 30, 19, 9; 3, 28, 2:

milites sibi,

Tac. A. 13, 25:

arma umeris,

Verg. A. 2, 510:

licia tibi,

id. E. 8, 74:

vincula collo,

Ov. M. 1, 631:

bracchia collo,

id. ib. 9, 459; 9, 605; 6, 479;

and in tmesis: collo dare bracchia circum,

Verg. A. 6, 700 (cf. the simplex:

bracchia cervici dare,

Hor. C. 3, 9, 3):

lectis aulaea purpura,

Curt. 9, 7, 15:

cum maxime in hostiam itineri nostro circumdatam intuens,

i. e. divided, and part placed on each side of the way, Liv. 40, 13, 4.—

Without a dat.:

caedere januam saxis, ligna et sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt,

Cic. Verr. 2, 1, 27, § 69; 2, 1, 31, § 80:

ignes,

id. Pis. 38, 93:

custodias,

id. Cat. 4, 4, 8:

armata circumdatur Romana legio,

Liv. 1, 28, 3:

exercitu circumdato summā vi Cirtam irrumpere nititur,

Sall. J. 25, 9:

circumdatae stationes,

Tac. A. 1, 50:

murus circumdatus,

Caes. B. G. 1, 38:

turris toto opere circumdedit,

id. ib. 7, 72:

circumdato vallo,

Curt. 3, 2, 2:

lauream (sc. capiti),

Suet. Vit. 9.— Subst.: circumdăti, ōrum, m., those around, the surrounding soldiers:

circumdatos Antonius adloquitur,

Tac. H. 3, 63.—With an abl. loci:

toto oppido munitiones,

Hirt. B. G. 8, 34 fin.:

equites cornibus,

Liv. 33, 18, 9; and without dat., Tac. A. 14, 53.—With two accs.:

circumdare terram radices,

Cato, R. R. 114;

and per tmesin,

id. ib. 157.—

Trop. (most freq. in Tac.):

cancelli, quos mihi ipse circumdedi,

Cic. Quint. 10, 36:

nescio an majora vincula majoresque necessitates vobis quam captivis vestris fortuna circumdederit,

Liv. 21, 43, 3:

egregiam famam paci circumdedit,

i. e. conferred, imparted, Tac. Agr. 20; cf.:

principatus inanem ei famam,

id. H. 4, 11; id. Or. 37:

principi ministeria,

id. H. 2, 59; id. A. 14, 15.—In a Greek construction:

infula virgineos circumdata comptus,

encompassing, Lucr. 1, 88; Tac. H. 4, 45; id. A. 16, 25.—

Aliquem or aliquid (aliquā re), to surround some person or thing ( with something), to encompass, enclose, encircle with.

Lit.

In gen.:

animum (deus) circumdedit corpore et vestivit extrinsecus,

Cic. Univ. 6 fin.; cf.:

aether corpore concreto circumdatus undique,

Lucr. 5, 469:

portum moenibus,

Nep. Them. 6, 1:

regio insulis circumdata,

Cic. Fl. 12, 27:

villam statione,

Tac. A. 14, 8:

suam domum spatio,

id. G. 16:

collis operibus,

id. A. 6, 41:

vallo castra,

id. H. 4, 57:

Othonem vexillis,

id. ib. 1, 36:

canibus saltus,

Verg. E. 10, 57:

circumdato me bracchiis: meum collum circumplecte,

Plaut. As. 3, 3, 106:

collum filo,

Cat. 64, 377:

(aurum) circumdatum argento,

Cic. Div. 2, 65, 134: furvis circumdatus alis Somnus, * Tib. 2, 1, 89:

ad talos stola demissa et circumdata palla,

Hor. S. 1, 2, 99:

circumdedit se zonā,

Suet. Vit. 16:

circumdata corpus amictu,

Ov. M. 4, 313; cf. id. ib. 3, 666:

tempora vittis,

id. ib. 13, 643:

Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo,

Verg. A. 4, 137.—

Esp. of a hostile surrounding, to surround, encompass, invest, besiege, etc.:

oppidum vallo et fossā,

Cic. Fam. 15, 4, 10:

oppidum quinis castris,

Caes. B. C. 3, 9:

cum legati... multitudine domum ejus circumdedissent,

Nep. Hann. 12, 4:

vallo atque fossā moenia circumdat,

Sall. J. 23, 1:

oppidum coronā,

Liv. 4, 47, 5:

quos (hostes) primo Camillus vallo circumdare est adortus,

id. 6, 8, 9:

fossā valloque urbem,

id. 25, 22, 8:

fossā duplicique vallo circumdatā urbe,

id. 28, 3, 5:

hostes exercitu toto,

Curt. 3, 8, 4. —

Trop.:

omni autem totam figuram mundi levitate circumdedit,

Cic. Univ. 6 init.:

exiguis quibusdam finibus oratoris munus circumdedisti,

have confined, circumscribed, id. de Or. 1, 62, 264; cf.:

minus octoginta annis circumdatum aevum,

Vell. 1, 17, 2:

pueritiam robore,

Tac. A. 12, 25:

fraude,

Sil. 7, 134; cf. id. 12, 477:

monstrorum novitate,

Quint. Decl. 18, 1.

clāmo, āvi, ātum, 1, v. n. and a. [Sanscr. kar-, to celebrate; Gr. kaleô, klêtos; cf.: clarus, classis, nomenclator, concilium].

Neutr., to call, cry out, shout aloud, to complain with a loud voice, vociferari (class. and very freq.; mostly of human beings): populus convolat; Tumultuantur, clamant, pugnant de loco, Ter. Hec. prol. alt. 33:

dic mihi, Non clamas? non insanis?

id. Ad. 4, 7, 9; cf. id. ib. 5, 3, 3; id. Phorm. 4, 3, 59:

clamare de pecuniā,

Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17 al. —Of a vehement bawling before a tribunal:

qui quid in dicendo posset, numquam satis attendi: in clamando quidem video eum esse bene robustum atque exercitatum,

Cic. Div. in Caecil. 15, 48.—In comedy, of snoring: dormit Sceledrus intus? Lu. Non naso quidem:

Nam eo magnum clamat,

Plaut. Mil. 3, 2, 10 al. —

Transf., of animals and things;

of geese: anseres, qui tantummodo clamant, nocere non possunt,

Cic. Rosc. Am. 20, 57.—Of the chirping of a cricket:

(cicada) multo validius clamare occoepit,

Phaedr. 3, 16, 7.—Of the roaring of waters, the rustling of trees, etc., Sil. 4, 526; 9, 516; Stat. Th. 10, 94:

clamant amnes, freta, nubila silvae,

id. ib. 11, 116.—

Also of abstract things (cf. under II. B.): et non ulla meo clamat in ore fides?

i. e. does my sincerity never plainly proclaim itself in my voice? Prop. 1, 18, 18.—But esp. freq.,

Act., to call or cry aloud to something or some one, to proclaim, declare, to invoke, call upon, etc., = exclamare; constr. with acc. of the person or thing, or a clause as object, in direct and (more freq.) in indirect discourse.

With acc.: e somno pueros clamo, Lucil. ap. Diom. p. 372 P.; so,

janitorem,

Plaut. As. 2, 3, 11:

comites,

Ov. M. 6, 106:

matrem ore,

id. ib. 5, 398; cf.:

ora clamantia nomen,

id. ib. 8, 229;

11, 665: morientem nomine,

Verg. A. 4, 674.—With two accs.:

se causam crimenque,

Verg. A. 12, 600:

me deum,

Prop. 3 (4), 9, 46:

te insanum,

Hor. S. 2, 3, 130:

aliquem furem,

id. Ep. 1, 16, 36; Curt. 4, 16, 15.—With acc. rei:

divūm atque hominum fidem,

Plaut. Aul. 2, 4, 20:

aquas,

Prop. 4 (5), 8, 58:

triumphum,

Ov. Am. 1, 2, 25:

Saturnalia,

Liv. 22, 1, 20:

pulchre! bene! recte!

Hor. A. P. 428.—

With a clause as object, in direct discourse (mostly poet.):

ad me omnes clamant: Janua culpa tua est,

Cat. 67, 14; so Ov. F. 4, 452; Hor. S. 2, 3, 62; id. Ep. 1, 17, 48; 1, 19, 47; id. A. P. 460; Suet. Caes. 82; Sen. Ep. 27, 1 al.—

With a clause as object, in indirect discourse:

clamant omnes indignissime Factum esse,

Ter. Ad. 1, 2, 11:

quid facto esset opus puerperae... illis clamat de viā,

id. And. 3, 2, 11; Cic. Mur. 37, 78:

solos felices viventes clamat in urbe,

Hor. S. 1, 1, 12.—

With final clause:

clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47; Dig. 29, 5, 1, § 55:

clamans in hostem, ne rex Croesus occideretur,

Gell. 5, 9, 2.—

Trop., of abstract things, to proclaim, declare:

quom mi ipsum nomen ejus Archidemides Clamaret dempturum esse, si quid crederem,

Plaut. Bacch. 2, 3, 51; cf.:

eum ipsum (sc. Regulum) clamat virtus beatiorem fuisse quam potantem in rosā Thorium,

Cic. Fin. 2, 20, 65; 4, 19, 55:

quae (tabulae) se corruptas atque interlitas esse clamant,

id. Verr. 2, 2, 42, § 104; Cat. 6, 7:

quid enim restipulatio clamat?

Cic. Rosc. Com. 13, 37; id. Cat. 1, 8, 21; cf. clamito, Il.

claudo ( * clōdo:

clodunt ita (oculos),

Plin. 18, 33, 76, § 330 fin.; but some refer clodo to claudeo; and more freq., although not in Cic., clūdo, as always in the compounds; v. infra), si, sum, 3, v. a. [root sklu-, klu-, to shut; cf. kleiô, kleis, clavis; O. H. Germ. scliuzu; M. H. Germ. schliessen; also claudus, clavus], to shut.

To shut something that is open, to close, shut up (opp. aperire; freq. in prose and poetry).

Claudo:

forem cubiculi,

Cic. Tusc. 5, 20, 59; cf. Quint. 10, 3, 25;

and, clausae fores,

Tib. 1, 9, 44; Suet. Ner. 47:

conventus portus Varroni clausit,

Caes. B. C. 2, 19:

januam serā,

Tib. 1, 2, 6:

domum,

Ov. P. 1, 7, 36 sq.:

ostia,

Cat. 6, 231:

portas,

Cic. Fl. 25, 61; Hor. C. 3, 5, 23; cf. Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

omnes aditus,

id. Phil. 1, 10, 25; Tac. A. 12, 68; Stat. Th. 6, 752:

rivos,

to dam up, Verg. E. 3, 111:

ad claudendas pupulas, ne quid incideret, et ad aperiendas, etc.,

Cic. N. D. 2, 57, 142:

ocellos (in dying),

Prop. 2 (3), 13, 17; so,

oculos,

Luc. 5, 28:

lumina,

Verg. A. 10, 746; Ov. M. 3, 503:

clausis foribus,

Lucr. 4, 598.—

Cludo:

domum,

Tac. H. 1, 33:

Janum Quirinum ter clusit,

Suet. Aug. 22; Flor. 4, 12, 64:

animam clusit dolor,

Luc. 8, 59.—

Trop.:

nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

Cic. Off. 2, 15, 55:

domus clausa contra cupiditatem,

id. Verr. 2, 5, 15, § 39:

habere domum clausam pudori et sanctimoniae, patentem cupiditati et voluptatibus,

id. Quint. 30, 93; cf. id. Fam. 4, 13, 6:

aures ad doctissimas voces,

id. Tusc. 4, 1, 2; cf. Liv. 40, 8, 20:

cludendae sunt aures malis vocibus,

Sen. Ep. 123, 9:

horum ferocia vocem Euandri clausit,

Liv. 44, 45, 11: fugam hostibus, q. s. to block up, to cut off, prevent, id. 27, 18, 20; so Ov. M. 6, 572:

alicui iter,

id. F. 1, 272; id. M. 8, 548:

alios incessus,

Tac. A. 6, 33:

sideritis sanguinem claudit,

i. e. stops, stanches, Plin. 26, 13, 83, § 135:

cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64:

clausa consilia habere,

i. e. to conceal, Cic. Verr. 2, 3, 25, § 63; cf. Sall. C. 10, 5; Ov. M. 2, 641; id. F. 4, 846; Sil. 1, 140.— Poet.: animam laqueo, i. e. to end one ' s life, Ov. M. 7, 604 (cf.:

vitalesque vias et respiramina clausit,

id. ib. 2, 828).—

To close, end, conclude (so, except the milit. expression, agmen, only poet. or in post-Aug. prose; most freq. in Quint.).

Claudo:

cujus octavum trepidavit aetas Claudere lustrum,

Hor. C. 2, 4, 24:

opus,

Ov. F. 3, 384:

jus,

Luc. 5, 44:

labores ingentis belli,

Sil. 15, 655:

epistulam,

Ov. H. 13, 165; 20, 242:

cenas lactucā,

Mart. 13, 14; Quint. 9, 4, 13:

cum ventum est ad ipsum illud, quo veteres tragoediae comoediaeque clauduntur, Plaudite,

id. 6, 1, 52; cf. id. 1, 8, 1; 2, 15, 27.—

Cludo:

cludere bella,

Stat. Th. 11, 58:

cludendi incohandique sententias ratio,

Quint. 9, 4, 18; cf.

opp. incipere,

id. 9, 4, 67 (as claudere, opp. incipere, id. 1, 8, 1):

cum versus cluditur,

id. 9, 4, 65; cf. id. 9, 4, 26; 9, 4, 71; 9, 4, 73; 9, 4, 93; 9, 4, 102; 9, 4, 104; 9, 4, 105; 12, 10, 31.—

Agmen, in milit. lang., to close the procession or train, to bring up the rear, Caes. B. G. 1, 25; Curt. 3, 3, 21; 4, 12, 4; so,

aciem,

Sil. 7, 590; cf. cogo, I. B. 3.—

(For the compounds includo, concludo.) Claudere aliquid aliquā re, to shut up or in something by something, to enclose, encompass, surround, imprison, hide, confine (class., esp. freq. in poetry and in the historians).

Claudo, with abl.:

locum aquā,

Varr. R. R. 3, 14, 1:

quae (Syracusarum urbs) loci naturā terrā marique clauderetur,

Cic. Verr. 2, 2, 2, § 4:

(animae) clausae tenebris et carcere caeco,

Verg. A. 6, 734:

stabulis armenta,

id. G. 3, 352:

claudens textis cratibus pecus,

Hor. Epod. 2, 45; cf. Ov. M. 2, 554; 4, 646:

ensem vaginā,

Luc. 5, 245:

aliquem Gyaro,

Tac. A. 4, 30; 14, 63:

clausus domo,

id. ib. 15, 53; cf.:

intra domum,

id. H. 4, 49:

rivus praealtis utrimque clausus ripis,

Liv. 21, 54, 1; cf. id. 21, 43, 4; 41, 27, 12; Quint. 1, 10, 45:

clauditur cubiculo aliquis,

Tac. A. 15, 69; cf.: in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero ap. Gell. 7 (6), 4, 3:

in arcā,

Hor. S. 2, 7, 59:

claudam in curiā vos,

Liv. 23, 2, 9:

in tectis,

Ov. M. 3, 697:

(apes) in arbore inani,

id. F. 3, 743:

aquilonem in antris,

id. M. 1, 262.—Without abl.:

nihil se tam clausum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum esset,

Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42:

insula ea sinum ab alto claudit,

Liv. 30, 24, 9; cf. Tac. G. 34; Quint. 1, 10, 42; Ov. M. 1, 568 al.—In milit. lang., of a hostile encompassing, to encompass, invest, besiege, blockade, etc.:

praestare arbitrabatur, unum locum... quam omnia litora ac portus custodiā clausos teneri,

Caes. B. C. 3, 23:

urbem operibus,

Nep. Milt. 7, 2; Liv. 25, 22, 12 al.; cf.:

urbem obsidione,

Nep. Epam. 8, 5:

adversarios locorum angustiis,

id. Dat. 8, 4; cf. id. Epam. 7, 1; id. Ham. 2, 4:

multitudine,

id. Milt. 5, 3:

hinc Tusco claudimur amni,

are hemmed in, Verg. A. 8, 473.—So of hunting:

nemorum saltus,

Verg. E. 6, 56:

indagine collis,

Tib. 4, 3, 7:

silvas vastasque feras indagine,

Luc. 6, 42; Stat. Th. 2, 553:

insidiis altas valles,

Tib. 1, 4, 49:

cur tibi clauduntur rete Imbelles capr eae,

Ov. F. 5, 371.—

Cludo, Varr. R. R. 3, 3, 5:

venti clusi Nubibus,

Lucr. 6, 197; Flor. 3, 20, 13.—

Trop.:

numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier?

Ter. Eun. 1, 2, 84:

nolo tibi ullum commodum in me claudier,

id. And. 3, 3, 41; cf.

I. A. 2. supra.—Esp. of speech and rhythm: qui non claudunt numeris sententias,

Cic. Or. 68, 229; 58, 198:

pedibus verba,

i. e. to compose verses, Hor. S. 2, 1, 28; cf. id. ib. 1, 10, 59:

quod clausae hieme Alpes essent,

Liv. 27, 36, 4; cf. Verg. G. 2, 317: rura gelu tum claudit hiems (and id. A. 2, 111: illos aspera ponti interclusit hiems).—Hence, P.a. as subst.: clausum ( clūsum), i, n., an enclosed place (for confining or keeping any thing):

clausa effringere,

Sall. J. 12, 5:

in clauso linquere,

in confinement, Verg. G. 4, 303:

fructus clauso custodire,

Col. 12, praef. §

3: sub uno clauso,

id. 7, 6, 5:

clausa domorum,

Lucr. 1, 354:

clausa viarum,

id. 4, 612.

claudo, ĕre, v. claudeo.

claudo ( * clōdo:

clodunt ita (oculos),

Plin. 18, 33, 76, § 330 fin.; but some refer clodo to claudeo; and more freq., although not in Cic., clūdo, as always in the compounds; v. infra), si, sum, 3, v. a. [root sklu-, klu-, to shut; cf. kleiô, kleis, clavis; O. H. Germ. scliuzu; M. H. Germ. schliessen; also claudus, clavus], to shut.

To shut something that is open, to close, shut up (opp. aperire; freq. in prose and poetry).

Claudo:

forem cubiculi,

Cic. Tusc. 5, 20, 59; cf. Quint. 10, 3, 25;

and, clausae fores,

Tib. 1, 9, 44; Suet. Ner. 47:

conventus portus Varroni clausit,

Caes. B. C. 2, 19:

januam serā,

Tib. 1, 2, 6:

domum,

Ov. P. 1, 7, 36 sq.:

ostia,

Cat. 6, 231:

portas,

Cic. Fl. 25, 61; Hor. C. 3, 5, 23; cf. Cic. Verr. 2, 5, 27, § 68:

omnes aditus,

id. Phil. 1, 10, 25; Tac. A. 12, 68; Stat. Th. 6, 752:

rivos,

to dam up, Verg. E. 3, 111:

ad claudendas pupulas, ne quid incideret, et ad aperiendas, etc.,

Cic. N. D. 2, 57, 142:

ocellos (in dying),

Prop. 2 (3), 13, 17; so,

oculos,

Luc. 5, 28:

lumina,

Verg. A. 10, 746; Ov. M. 3, 503:

clausis foribus,

Lucr. 4, 598.—

Cludo:

domum,

Tac. H. 1, 33:

Janum Quirinum ter clusit,

Suet. Aug. 22; Flor. 4, 12, 64:

animam clusit dolor,

Luc. 8, 59.—

Trop.:

nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire non possit,

Cic. Off. 2, 15, 55:

domus clausa contra cupiditatem,

id. Verr. 2, 5, 15, § 39:

habere domum clausam pudori et sanctimoniae, patentem cupiditati et voluptatibus,

id. Quint. 30, 93; cf. id. Fam. 4, 13, 6:

aures ad doctissimas voces,

id. Tusc. 4, 1, 2; cf. Liv. 40, 8, 20:

cludendae sunt aures malis vocibus,

Sen. Ep. 123, 9:

horum ferocia vocem Euandri clausit,

Liv. 44, 45, 11: fugam hostibus, q. s. to block up, to cut off, prevent, id. 27, 18, 20; so Ov. M. 6, 572:

alicui iter,

id. F. 1, 272; id. M. 8, 548:

alios incessus,

Tac. A. 6, 33:

sideritis sanguinem claudit,

i. e. stops, stanches, Plin. 26, 13, 83, § 135:

cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64:

clausa consilia habere,

i. e. to conceal, Cic. Verr. 2, 3, 25, § 63; cf. Sall. C. 10, 5; Ov. M. 2, 641; id. F. 4, 846; Sil. 1, 140.— Poet.: animam laqueo, i. e. to end one ' s life, Ov. M. 7, 604 (cf.:

vitalesque vias et respiramina clausit,

id. ib. 2, 828).—

To close, end, conclude (so, except the milit. expression, agmen, only poet. or in post-Aug. prose; most freq. in Quint.).

Claudo:

cujus octavum trepidavit aetas Claudere lustrum,

Hor. C. 2, 4, 24:

opus,

Ov. F. 3, 384:

jus,

Luc. 5, 44:

labores ingentis belli,

Sil. 15, 655:

epistulam,

Ov. H. 13, 165; 20, 242:

cenas lactucā,

Mart. 13, 14; Quint. 9, 4, 13:

cum ventum est ad ipsum illud, quo veteres tragoediae comoediaeque clauduntur, Plaudite,

id. 6, 1, 52; cf. id. 1, 8, 1; 2, 15, 27.—

Cludo:

cludere bella,

Stat. Th. 11, 58:

cludendi incohandique sententias ratio,

Quint. 9, 4, 18; cf.

opp. incipere,

id. 9, 4, 67 (as claudere, opp. incipere, id. 1, 8, 1):

cum versus cluditur,

id. 9, 4, 65; cf. id. 9, 4, 26; 9, 4, 71; 9, 4, 73; 9, 4, 93; 9, 4, 102; 9, 4, 104; 9, 4, 105; 12, 10, 31.—

Agmen, in milit. lang., to close the procession or train, to bring up the rear, Caes. B. G. 1, 25; Curt. 3, 3, 21; 4, 12, 4; so,

aciem,

Sil. 7, 590; cf. cogo, I. B. 3.—

(For the compounds includo, concludo.) Claudere aliquid aliquā re, to shut up or in something by something, to enclose, encompass, surround, imprison, hide, confine (class., esp. freq. in poetry and in the historians).

Claudo, with abl.:

locum aquā,

Varr. R. R. 3, 14, 1:

quae (Syracusarum urbs) loci naturā terrā marique clauderetur,

Cic. Verr. 2, 2, 2, § 4:

(animae) clausae tenebris et carcere caeco,

Verg. A. 6, 734:

stabulis armenta,

id. G. 3, 352:

claudens textis cratibus pecus,

Hor. Epod. 2, 45; cf. Ov. M. 2, 554; 4, 646:

ensem vaginā,

Luc. 5, 245:

aliquem Gyaro,

Tac. A. 4, 30; 14, 63:

clausus domo,

id. ib. 15, 53; cf.:

intra domum,

id. H. 4, 49:

rivus praealtis utrimque clausus ripis,

Liv. 21, 54, 1; cf. id. 21, 43, 4; 41, 27, 12; Quint. 1, 10, 45:

clauditur cubiculo aliquis,

Tac. A. 15, 69; cf.: in atras et profundas tenebras eum claudebant, Tubero ap. Gell. 7 (6), 4, 3:

in arcā,

Hor. S. 2, 7, 59:

claudam in curiā vos,

Liv. 23, 2, 9:

in tectis,

Ov. M. 3, 697:

(apes) in arbore inani,

id. F. 3, 743:

aquilonem in antris,

id. M. 1, 262.—Without abl.:

nihil se tam clausum posse habere, quod non istius cupiditati apertissimum esset,

Cic. Verr. 2, 4, 20, § 42:

insula ea sinum ab alto claudit,

Liv. 30, 24, 9; cf. Tac. G. 34; Quint. 1, 10, 42; Ov. M. 1, 568 al.—In milit. lang., of a hostile encompassing, to encompass, invest, besiege, blockade, etc.:

praestare arbitrabatur, unum locum... quam omnia litora ac portus custodiā clausos teneri,

Caes. B. C. 3, 23:

urbem operibus,

Nep. Milt. 7, 2; Liv. 25, 22, 12 al.; cf.:

urbem obsidione,

Nep. Epam. 8, 5:

adversarios locorum angustiis,

id. Dat. 8, 4; cf. id. Epam. 7, 1; id. Ham. 2, 4:

multitudine,

id. Milt. 5, 3:

hinc Tusco claudimur amni,

are hemmed in, Verg. A. 8, 473.—So of hunting:

nemorum saltus,

Verg. E. 6, 56:

indagine collis,

Tib. 4, 3, 7:

silvas vastasque feras indagine,

Luc. 6, 42; Stat. Th. 2, 553:

insidiis altas valles,

Tib. 1, 4, 49:

cur tibi clauduntur rete Imbelles capr eae,

Ov. F. 5, 371.—

Cludo, Varr. R. R. 3, 3, 5:

venti clusi Nubibus,

Lucr. 6, 197; Flor. 3, 20, 13.—

Trop.:

numcubi meam Benignitatem sensisti in te claudier?

Ter. Eun. 1, 2, 84:

nolo tibi ullum commodum in me claudier,

id. And. 3, 3, 41; cf.

I. A. 2. supra.—Esp. of speech and rhythm: qui non claudunt numeris sententias,

Cic. Or. 68, 229; 58, 198:

pedibus verba,

i. e. to compose verses, Hor. S. 2, 1, 28; cf. id. ib. 1, 10, 59:

quod clausae hieme Alpes essent,

Liv. 27, 36, 4; cf. Verg. G. 2, 317: rura gelu tum claudit hiems (and id. A. 2, 111: illos aspera ponti interclusit hiems).—Hence, P.a. as subst.: clausum ( clūsum), i, n., an enclosed place (for confining or keeping any thing):

clausa effringere,

Sall. J. 12, 5:

in clauso linquere,

in confinement, Verg. G. 4, 303:

fructus clauso custodire,

Col. 12, praef. §

3: sub uno clauso,

id. 7, 6, 5:

clausa domorum,

Lucr. 1, 354:

clausa viarum,

id. 4, 612.

claudo, ĕre, v. claudeo.

col-lŏco ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to place together, to arrange, to station, lay, put, place, set, set up, erect, etc., a thing (or person) somewhere (class. in prose and poetry; cf.: statuo, pono, sisto).

Lit.

In gen.; constr. usu. with in and abl. (cf. Ramsh. Gr. p. 467 sq.; Zumpt, Gr. § 489); more rarely with in and acc.; also with other prepositions, or absol.

With in and abl.:

istam conloca cruminam in collo plane,

Plaut. As. 3, 3, 67:

in rostris collocati,

Cic. Sest. 38, 83:

aliquem in cubili,

id. Tusc. 2, 17, 39:

in navi,

id. Planc. 41, 97:

in custodiā,

id. Phil. 7, 7, 19; id. Par. 3, 2, 25:

in solitudine,

id. Lael. 23, 87:

uno quidque in loco,

id. de Or. 1, 35, 163:

Herculem in concilio caelestium,

id. Off. 3, 5, 25:

legiones in cervicibus nostris,

id. Fam. 12, 23, 2; id. Agr. 2, 27, 74:

legionem in eis locis hiemandi causā,

Caes. B. G. 3, 1; cf.:

exercitum in hibernis,

id. ib. 3, 29 fin.:

me in gremio Veneris,

Cat. 66, 56:

pedem grabati In collo sibi,

id. 10, 23:

insidias bipertito in silvis,

Caes. B. G. 5, 32:

quas (copias) in convalle in insidiis,

id. ib. 3, 20:

juvenem in latebris,

Verg. G. 4, 424 al.:

tabulas bene pictas in bono lumine,

Cic. Brut. 75, 261; id. Pis. 25, 61:

supremo In monte saxum,

Hor. Epod. 17, 68:

corpus in vestibulo,

Suet. Aug. 100; Cat. 10, 23:

praesidia in litore,

Nep. Hann. 11, 4.—With locat. proper names;

of towns: classem Miseni et alteram Ravennae,

Suet. Aug. 49:

singulas cohortes, Puteolis et Ostiae,

id. Claud. 25:

se Athenis collocavit,

established himself, settled there, Cic. Fin. 5, 2, 4.—So also with adv. of place:

occupato oppido, ibi praesidium collocavit,

Caes. B. G. 1, 38; 7, 9:

ubi iste castra collocarat,

Cic. Verr. 2, 5, 37, § 96. —

With in and acc.:

in tabernam vasa et servos,

Plaut. Men. 5, 6, 27:

me in arborem,

id. Aul. 4, 8, 6:

eam in lectum,

Ter. Eun. 3, 5, 45 (ipsum verbum collocant proprium est, et ascribitur pronubis, Don.):

exercitum in provinciam hiemandi gratia,

Sall. J. 61, 2; cf.

supra,

Caes. B. G. 3, 1, and 3, 29; cf. also id. ib. 1, 18, B. 1. infra:

maxilla ubi in suam sedem collocata est,

Cels. 8, 7.—

With simple abl.:

oculos pennis,

Ov. M. 1, 723.—

With other prepositions (freq. in Suet.): comites apud ceteros hospites, to lodge, quarter, Cic. Verr. [p. 368] 2, 1, 24, §

63: ut ante suum fundum Miloni insidias conlocaret,

to lay an ambush for, id. Mil. 10, 27:

cohortis legionarias quattuor advorsum pedites hostium,

Sall. J. 51, 3:

legiones propius Armeniam,

Tac. A. 13, 7; cf.:

ipse propior montem suos conlocat,

Sall. J. 49, 1:

obsides super se,

Suet. Aug. 43:

singulas infra se,

id. Calig. 24:

juxta se,

id. Ner. 13:

circa se,

id. Tit. 9, consulares super pulpitum, id. Calig. 54:

lecticam pro tribunali,

id. Aug. 33.—

Absol.: sine tumultu praesidiis conlocatis: Sall. C. 45, 2; cf. Caes. B. G. 3, 4; 4, 33:

tabulis et signis propalam collocatis,

Cic. de Or. 1, 35, 161:

columnas neque rectas, neque e regione,

id. Q. Fr. 3, 1, 1, § 2:

lecticae collocabantur,

id. Phil. 5, 6, 18:

signum Jovis,

id. Cat. 3, 9, 21:

sedes ac domicilium,

id. Verr. 2, 2, 3, § 6:

postquam impedimenta collocata animadvertit,

Liv. 44, 37, 1 (cf.:

constituere impedimenta,

id. 44, 36, 6):

chlamydem, ut pendeat apte,

Ov. M. 2, 734:

collocat hasta sues,

lays prostrate, kills, Mart. 5, 65, 10:

reliqua signa in subsidio (i. e. ad subsidium) artius conlocat,

Sall. C. 59, 2; so,

ceterum exercitum in subsidiis,

id. ib. § 5 Kritz N. cr.:

vos, bonae feminae, collocate puellulam (cf. B. 1. infra),

Cat. 61, 184.—

Esp.

To give in marriage:

filiam alicui,

Tac. Agr. 9 fin.; cf. Suet. Claud. 27; so Cic. Brut. 26, 98; Nep. Att. 19, 4; Suet. Caes. 21; id. Aug. 64; id. Calig. 24; id. Dom. 22 al.:

matrem homini nobilissimo,

Caes. B. G. 1, 18:

aliquam in matrimonium,

Cic. Div. 1, 46, 104;

together with in matrimonio,

Dig. 36, 1, 77:

eam in se dignam condicionem,

Plaut. Trin. 1, 2, 122:

sororem ex matre et propinquas suas nuptum in alias civitates,

Caes. B. G. 1, 18; so,

nuptum,

Plaut. Trin. 3, 3, 7; Col. 4, 3, 6; Dig. 3, 2, 11.—Less freq. absol.:

virginem,

Nep. Epam. 3, 5:

filiam alicujus,

id. Arist. 3, 3; cf.:

in collocandā filiā,

Tac. A. 4, 39:

collocantis filiam,

Just. 9, 6, 2.—

Collocare pecuniam, dotem, faenus, etc., a mercantile t. t., to give, lay out, invest, advance, place money, a dowry, wealth, etc.:

rem herilem,

Plaut. Men. 5, 6, 2:

in eā provinciā pecunias magnas collocatas habent,

Cic. Imp. Pomp. 7, 18; cf.:

pecunias in emptiones praediorum,

Dig. 17, 1, 2:

pecunias graviore faenore,

Suet. Aug. 39:

curavit, ut in eo fundo dos collocaretur,

Cic. Caecin. 4, 11:

nusquam posse eam (pecuniam) melius conlocari,

id. ib. 5, 15:

duas patrimonii partes in solo,

Suet. Tib. 48; cf.:

duas faenoris partes in agris,

Tac. A. 6, 17:

pecuniam idoneis nominibus,

Dig. 35, 2, 88.— Hence,

In gen., to employ, invest money in some way:

patrimonium suum non effudit: in rei publicae salute collocavit,

Cic. Phil. 3, 2, 3:

miliens sestertium eā munificentiā collocatum,

Tac. A. 6, 45.—

(Like the Gr. protithenai.) To lay out a dead body in state in the vestibulum:

aliquem sancte ac reverenter in hortis Domitiis,

Capitol. Anton. p. 5; v. Casaub. ad h. l.—

Trop. (in good prose; most freq. in Cic. and Quint.).

In gen., acc. to I. A., to place, set, station, dispose of, occupy, employ, put.

With in and abl.:

illum multa in pectore suo conlocare oportet,

Plaut. Pers. 1, 1, 8:

res est videnda in tuto ut conlocetur,

Ter. Heaut. 4, 3, 11; 4, 3, 17:

ut totos se in optimo vitae statu exquirendo collocarent,

employed, occupied themselves, Cic. Tusc. 5, 1, 2; cf.:

totum se in cognitione et scientiā,

id. Off. 1, 44, 158:

sese palam in meretriciā vitā,

id. Cael. 20, 49:

philosophiam in urbibus,

id. Tusc. 5, 4, 10:

in animis ego vestris omnes triumphos meos condi et collocari volo,

to be placed, deposited, id. Cat. 3, 11, 26:

omne suum studium in doctrinā ac sapientiā,

to apply, employ, id. Q. Fr. 1, 1, 10, § 29:

spem in incerto reliqui temporis eventu,

id. Quint. 26, 83:

adulescentiam suam in amore et voluptatibus,

to employ, spend, id. Cael. 17, 39:

bonas horas male,

Mart. 1, 113, 3:

omnium longitudinum et brevitatum in sonis judicium ipsa natura in auribus nostris collocavit,

placed, Cic. Or. 51, 173:

in conspectu,

Quint. 7, 1, 4:

famam in tuto,

id. 12, 11, 7. —

With in and acc.:

in otium se,

Plaut. Merc. 3, 2, 10:

homines quattuor In soporem,

to put into the sleep of death, id. Am. 1, 1, 148.—

With simple abl.:

et propriis verbis et ordine collocatis,

Quint. 9, 1, 7:

ordine collocati sensus,

id. 7, 10, 16. —

With other prepositions: est et in nominibus ex diverso collocatis sua gratia, Quint. 9, 3, 86.—

Absol., to set in order, arrange, etc.:

rem militarem,

Cic. Fam. 2, 13, 3:

aedilitas recte collocata,

id. Verr. 2, 5, 14, § 37:

tuā nobis auctoritate opus est ad collocandum aliquem civitatis statum,

id. Ep. ad Brut. 1, 15, 12:

vix ut iis rebus, quas constituissent, conlocandis atque administrandis tempus daretur,

Caes. B. G. 3, 4: omnibus rebus confectis et collocatis, Auct. B. Alex. 33 fin. —In rhet.: verba collocata, i. e. in their relative positions (opp. simplicia), Cic. Or. 24, 80 sq.:

ut apte collocentur (verba),

Quint. 8, prooem. § 26; cf. id. § 31; 10, 2, 13; 8, 1, 1; 10. 1, 4;

9, 4, 1 al. —Rare: de cujus moderatione... in prioribus libris satis collocavi (= scripsi, dixi),

have brought forward, put forth, Tac. A. 6, 27 fin. —

Acc. to I. B. 2.: quamobrem melius apud bonos quam apud fortunatos beneficium collocari puto, to put or place, as at interest, Cic. Off. 2, 20, 70; id. Verr. 2, 5, 22, § 56:

bene,

id. Fam. 13, 28, 3; cf.:

ut pecuniae non quaerendae solum ratio est, verum etiam conlocandae... sic gloria et quaerenda et conlocanda ratione est,

id. Off. 2, 12, 42.

com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,

Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

most freq. in Plaut.): statura,

a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

capillus,

id. Most. 1, 3, 98:

viginti argenti minae,

full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

talentum argenti,

id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

novem cyathis commodis miscentur pocula,

Hor. C. 3, 19, 12:

alimenta,

Dig. 34, 1, 16, § 1:

capitis valetudo commodior,

more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—

Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).

Of things.

With dat.

Of the purpose or use:

curationi omnia commodiora,

Liv. 30, 19, 5:

nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

Verg. G. 4, 129.—

Of the person:

hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

Ter. Hec. 4, 2, 9:

quod erit mihi bonum et commodum,

id. Phorm. 1, 2, 81:

nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

Liv. 34, 3, 5:

primordia eloquentiae mortalibus,

Tac. Or. 12:

hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

Caes. B. C. 3, 85:

quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

Prop. 2 (3), 27, 4.—

Absol.:

hiberna,

Liv. 42, 67, 8:

longius ceterum commodius iter,

id. 22, 2, 2; cf.:

commodissimus in Britanniam transjectus,

Caes. B. G. 5, 2:

commodius anni tempus,

Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

faciliore ac commodiore judicio,

Cic. Caecin. 3, 8:

litterae satis commodae de Britannicis rebus,

id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

mores,

id. Lael. 15, 54:

commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

Caes. B. G. 5, 11.—

With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

proinde ut commodum est,

Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

si id non commodum est,

id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

id si tibi erit commodum, cures velim,

Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—

With ad and acc. of purpose (very rare):

nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

Ov. F. 2, 288.—

With sup. in u (rare):

hoc exornationis genus... commodum est auditu,

Auct. Her. 4, 18, 26.—

Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

mihi commodus uni,

Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

Cic. Mur. 31, 66:

commodior mitiorque,

id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

convivae,

Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

commodus comissator,

Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

commodus meis sodalibus,

Hor. C. 4, 8, 1:

homines,

Plaut. Ps. 1, 5, 28:

mulier commoda, Faceta,

Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,

Subst.: commŏdum, i, n.

A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

nostrum exspectare,

Cic. Att. 16, 2, 1:

cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

id. ib. 14, 2, 3;

12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,

In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

quod commodo tuo fiat,

id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

ubi consul copias per commodum exponere posset,

Liv. 42, 18, 3:

tamquam lecturus ex commodo,

Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

so opp. festinanter,

id. 6, 2, 14.—

Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

Sen. Ep. 87, 36 sq.:

ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

Ter. And. 4, 1, 4:

ut ex illius commodo meum compararem commodum,

id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

cui tam subito tot congruerint commoda,

Ter. Eun. 5, 8, 3:

(honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

Ter. Hec. 3, 5, 31:

pacis,

Cic. de Or. 2, 82, 335:

contra valetudinis commodum laborare,

to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

mea,

Hor. Ep. 1, 14, 37:

in publica peccem,

id. ib. 2, 1, 3; cf.:

populi commoda,

Nep. Phoc. 4, 1.—

Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

emeritae militiae,

id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

militibus commoda dare,

Ov. A. A. 1, 131 sq.:

tribunatus,

Cic. Fam. 7, 8, 1:

missionum,

Suet. Aug. 49.—

A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—

A useful thing, a good:

commoda vitae,

Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

Sen. Ep. 74, 17:

inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

id. ib. 87, 29. —

Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

Cic. Fam. 1, 1, 3:

si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

Liv. 10, 25, 17.—

Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—

Advv.:

commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).

At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

ecce autem commodum aperitur foris,

Plaut. Mil. 4, 4, 61:

commodum adveni domum,

id. Am. 2, 2, 37:

orditur loqui,

id. Trin. 5, 2, 12:

ipse exit Lesbonicus,

id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —

To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.

Absol.:

ad te hercle ibam commodum,

Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

Gell. 2, 2, 2:

si istac ibis, commodum obviam venies patri,

just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —

With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

Plaut. Stich. 2, 2, 41:

quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

Ter. Eun. 2, 3, 52:

commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

Cic. Att. 13, 9, 1:

emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

Symm. Ep. 3, 50. —

commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—

commŏdē, adv.

(Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

saltare, Nep. praef. § 1: legere,

Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

multa breviter et commode dicta,

Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

cogitare,

id. Heaut. prol. 14:

audire,

Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

valere,

Plin. Ep. 3, 20, 11:

feceris commode mihique gratum, si, etc.,

Cic. Att. 10, 3 fin.:

commode facere, quod, etc.,

id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

commode facere,

to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—

(Acc. to commodus, II.)

Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

magis commode quam strenue navigavi,

Cic. Att. 16, 6, 1:

ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

id. Fam. 11, 16, 1:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2:

explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

Caes. B. G. 5, 49 fin.:

hoc ego commodius quam tu vivo,

Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

consumere vitiatum commodius quam integrum,

id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

cui commodissime subjungitur,

id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—

In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

acceptae bene et commode eximus,

Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—

(Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.

Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,

Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

thermae,

Spart. Nigid. 6 al. —

Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

Nonae,

Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—

Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

com-mŏdus, a, um, adj., that has a due or proper measure; hence,

Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose;

most freq. in Plaut.): statura,

a tall stature, Plaut. As. 2, 3, 21:

capillus,

id. Most. 1, 3, 98:

viginti argenti minae,

full twenty, id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101:

talentum argenti,

id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27:

novem cyathis commodis miscentur pocula,

Hor. C. 3, 19, 12:

alimenta,

Dig. 34, 1, 16, § 1:

capitis valetudo commodior,

more firm, Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77;

and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,

to be better, Plin. Ep. 3, 16, 4.—

Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).

Of things.

With dat.

Of the purpose or use:

curationi omnia commodiora,

Liv. 30, 19, 5:

nec pecori opportuna seges nec commoda Baccho,

Verg. G. 4, 129.—

Of the person:

hoc et vobis et meae commodum famae arbitror,

Ter. Hec. 4, 2, 9:

quod erit mihi bonum et commodum,

id. Phorm. 1, 2, 81:

nulla lex satis commoda omnibus est (corresp. with prodesse),

Liv. 34, 3, 5:

primordia eloquentiae mortalibus,

Tac. Or. 12:

hanc sibi commodissimam belli rationem judicavit,

Caes. B. C. 3, 85:

quae sit stella homini commoda, quaeque mala,

Prop. 2 (3), 27, 4.—

Absol.:

hiberna,

Liv. 42, 67, 8:

longius ceterum commodius iter,

id. 22, 2, 2; cf.:

commodissimus in Britanniam transjectus,

Caes. B. G. 5, 2:

commodius anni tempus,

Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3:

faciliore ac commodiore judicio,

Cic. Caecin. 3, 8:

litterae satis commodae de Britannicis rebus,

id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25:

mores,

id. Lael. 15, 54:

commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,

Caes. B. G. 5, 11.—

With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet:

proinde ut commodum est,

Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38:

si id non commodum est,

id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1:

id si tibi erit commodum, cures velim,

Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.—

With ad and acc. of purpose (very rare):

nec satis ad cursus commoda vestis Erat,

Ov. F. 2, 288.—

With sup. in u (rare):

hoc exornationis genus... commodum est auditu,

Auct. Her. 4, 18, 26.—

Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one ' s self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.:

mihi commodus uni,

Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227:

quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?

Cic. Mur. 31, 66:

commodior mitiorque,

id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39:

Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,

id. Verr. 2, 3, 9, § 23:

convivae,

Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.:

commodus comissator,

Ter. Ad. 5, 2, 8; and:

commodus meis sodalibus,

Hor. C. 4, 8, 1:

homines,

Plaut. Ps. 1, 5, 28:

mulier commoda, Faceta,

Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra:

ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,

Plaut. Most. 1, 3, 98.— Poet., of the measure of iambic verse:

spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,

sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner, Hor. A. P. 257.—Hence,

Subst.: commŏdum, i, n.

A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose):

nostrum exspectare,

Cic. Att. 16, 2, 1:

cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,

id. ib. 14, 2, 3;

12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,

when it shall be convenient for you, id. ib. 12, 28, 3.—More freq.,

In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one ' s leisure:

etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,

according to our convenience, Cic. Verr. 1, 18, 56:

quod commodo tuo fiat,

id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2:

ubi consul copias per commodum exponere posset,

Liv. 42, 18, 3:

tamquam lecturus ex commodo,

Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3;

so opp. festinanter,

id. 6, 2, 14.—

Advantage, profit (very freq. in all periods and species of composition):

commodum est, quod plus usus habet quam molestiae: bonum sincerum debet esse et ab omni parte innoxium,

Sen. Ep. 87, 36 sq.:

ut malis gaudeant atque ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

Ter. And. 4, 1, 4:

ut ex illius commodo meum compararem commodum,

id. Heaut. 2, 4, 17; cf. id. Hec. 5, 3, 42; Cic. N. D. 1, 9, 23:

cui tam subito tot congruerint commoda,

Ter. Eun. 5, 8, 3:

(honestatem) ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus commodo extrinsecus posito, Cic. Ac. Fragm. ap. Aug. contr. Ac. 3, 7, 15 (IV. 2, p. 470 Orell.): sequi matris commodum,

Ter. Hec. 3, 5, 31:

pacis,

Cic. de Or. 2, 82, 335:

contra valetudinis commodum laborare,

to the injury of health, id. Mur. 23, 47:

mea,

Hor. Ep. 1, 14, 37:

in publica peccem,

id. ib. 2, 1, 3; cf.:

populi commoda,

Nep. Phoc. 4, 1.—

Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3:

omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,

emoluments, id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.:

emeritae militiae,

id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12:

militibus commoda dare,

Ov. A. A. 1, 131 sq.:

tribunatus,

Cic. Fam. 7, 8, 1:

missionum,

Suet. Aug. 49.—

A favor, privilege, immunity, Suet. Aug. 31; id. Claud. 19.—

A useful thing, a good:

commoda vitae,

Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.:

cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,

Sen. Ep. 74, 17:

inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,

id. ib. 87, 29. —

Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is [p. 382] injurious, without injury or detriment:

ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,

Cic. Fam. 1, 1, 3:

si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,

Liv. 10, 25, 17.—

Concr., = commodatum, that which is lent, a loan:

qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,

Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.—

Advv.:

commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).

At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, eukairôs):

ecce autem commodum aperitur foris,

Plaut. Mil. 4, 4, 61:

commodum adveni domum,

id. Am. 2, 2, 37:

orditur loqui,

id. Trin. 5, 2, 12:

ipse exit Lesbonicus,

id. ib. 2, 3, 9: eukairôs ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47. —

To designate a point of time that corresponds with another, or that just precedes it, just, just then, just now.

Absol.:

ad te hercle ibam commodum,

Plaut. Cas. 3, 4, 3; Ter. Phorm. 4, 3, 9:

Taurus, sectatoribus commodum dimissis, sedebat, etc.,

Gell. 2, 2, 2:

si istac ibis, commodum obviam venies patri,

just meet, Plaut. Merc. 1, 2, 107. —

With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause:

postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,

Plaut. Stich. 2, 2, 41:

quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,

Ter. Eun. 2, 3, 52:

commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,

Cic. Att. 13, 9, 1:

emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,

id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15:

adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,

Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode):

cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,

Symm. Ep. 3, 50. —

commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.—

commŏdē, adv.

(Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.):

suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?

Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3:

saltare, Nep. praef. § 1: legere,

Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1:

multa breviter et commode dicta,

Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.:

cogitare,

id. Heaut. prol. 14:

audire,

Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

valere,

Plin. Ep. 3, 20, 11:

feceris commode mihique gratum, si, etc.,

Cic. Att. 10, 3 fin.:

commode facere, quod, etc.,

id. ib. 11, 7, 7; in comp.:

commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,

id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.:

commode facere,

to do well, be beneficial, Cels. 4, 12.—

(Acc. to commodus, II.)

Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately:

magis commode quam strenue navigavi,

Cic. Att. 16, 6, 1:

ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,

id. Fam. 11, 16, 1:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2:

explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,

Caes. B. G. 5, 49 fin.:

hoc ego commodius quam tu vivo,

Hor. S. 1, 6, 110; cf.:

consumere vitiatum commodius quam integrum,

id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54:

cui commodissime subjungitur,

id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.—

In a friendly manner, pleasantly, gently, kindly:

acceptae bene et commode eximus,

Plaut. Cas. 5, 1, 1; id. Poen. 1, 2, 190; Ter. Heaut. 3, 2, 48.—

(Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.

Commŏdus, i, m., a Roman cognomen; so L. Aelius Aurelius Commodus, Roman emperor, Lampr. Commod. 1 sq.; Eutr. 8, 15 al.—Hence,

Commŏdĭā-nus, a, um, adj., of or pertaining to Commodus: horti, Lampr. Commod. 8:

thermae,

Spart. Nigid. 6 al. —

Commŏ-dĭus, a, um, adj., the same:

Nonae,

Lampr. Commod. 12; cf. id. ib. 11.—

Commŏ-dus, a, um, adj., the same: mensis, i. e. August, which Commodus wished to name after himself, Lampr. Commod. 11.

col-lŏco ( conl-), āvi, ātum, 1, v. a., to place together, to arrange, to station, lay, put, place, set, set up, erect, etc., a thing (or person) somewhere (class. in prose and poetry; cf.: statuo, pono, sisto).

Lit.

In gen.; constr. usu. with in and abl. (cf. Ramsh. Gr. p. 467 sq.; Zumpt, Gr. § 489); more rarely with in and acc.; also with other prepositions, or absol.

With in and abl.:

istam conloca cruminam in collo plane,

Plaut. As. 3, 3, 67:

in rostris collocati,

Cic. Sest. 38, 83:

aliquem in cubili,

id. Tusc. 2, 17, 39:

in navi,

id. Planc. 41, 97:

in custodiā,

id. Phil. 7, 7, 19; id. Par. 3, 2, 25:

in solitudine,

id. Lael. 23, 87:

uno quidque in loco,

id. de Or. 1, 35, 163:

Herculem in concilio caelestium,

id. Off. 3, 5, 25:

legiones in cervicibus nostris,

id. Fam. 12, 23, 2; id. Agr. 2, 27, 74:

legionem in eis locis hiemandi causā,

Caes. B. G. 3, 1; cf.:

exercitum in hibernis,

id. ib. 3, 29 fin.:

me in gremio Veneris,

Cat. 66, 56:

pedem grabati In collo sibi,

id. 10, 23:

insidias bipertito in silvis,

Caes. B. G. 5, 32:

quas (copias) in convalle in insidiis,

id. ib. 3, 20:

juvenem in latebris,

Verg. G. 4, 424 al.:

tabulas bene pictas in bono lumine,

Cic. Brut. 75, 261; id. Pis. 25, 61:

supremo In monte saxum,

Hor. Epod. 17, 68:

corpus in vestibulo,

Suet. Aug. 100; Cat. 10, 23:

praesidia in litore,

Nep. Hann. 11, 4.—With locat. proper names;

of towns: classem Miseni et alteram Ravennae,

Suet. Aug. 49:

singulas cohortes, Puteolis et Ostiae,

id. Claud. 25:

se Athenis collocavit,

established himself, settled there, Cic. Fin. 5, 2, 4.—So also with adv. of place:

occupato oppido, ibi praesidium collocavit,

Caes. B. G. 1, 38; 7, 9:

ubi iste castra collocarat,

Cic. Verr. 2, 5, 37, § 96. —