-
1 Me fallit
-
2 fallo
fallo, fĕfelli, falsum, 3 (archaic inf. praes. pass. fallier, Pers. 3, 50; perf. pass. fefellitus sum, Petr. Fragm. 61, MSS.), v. a. [Sanscr. sphal, sphul, to waver; Gr. sphallô, a-sphalês], to deceive, trick, dupe, cheat, disappoint (freq. and class.; syn.: decipio, impono, frustror, circumvenio, emungo, fraudo).I.In gen.(α).Of living objects:(β).T. Roscius non unum rei pecuniariae socium fefellit, verum novem homines honestissimos ejusdem muneris, etc.... induxit, decepit, destituit, omni fraude et perfidia fefellit,
Cic. Rosc. Am. 40, 116 sq.; so,aliquem dolis,
Ter. And. 3, 2, 13; cf. id. Heaut. 3, 1, 61:senem,
Plaut. Bacch. 4, 4, 43:referam gratiam, atque eas itidem fallam, ut ab illis fallimur,
Ter. Eun. 2, 3, 93: tu illum fructu fallas, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 29, 73:id ipsum sui fallendi causa milites ab hostibus factum existimabant,
Caes. B. G. 7, 50, 2:tum laqueis captare feras et fallere visco Inventum,
Verg. G. 1, 139; cf. Ov. M. 15, 474:is enim sum, nisi me forte fallo, qui, etc.,
Cic. Phil. 12, 8, 21:num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, verum dies?
id. Cat. 1, 3, 7:nisi me fallit animus,
id. Rosc. Am. 17, 48; cf.:neque eum prima opinio fefellit,
Caes. B. C. 3, 67, 3:ne spes eum fallat,
Cic. Fam. 1, 3; Caes. B. G. 2, 10, 4:si in hominibus eligendis spes amicitiae nos fefellerit,
Cic. Verr. 2, 2, 11, § 28:in quo cum eum opinio fefellisset,
Nep. Ages. 3, 5:nisi forte me animus fallit,
Sall. C. 20, 17:nisi memoria me fallit,
fails me, Gell. 20, p. 285 Bip.:nisi me omnia fallunt,
Cic. Att. 8, 7, 1; cf.:omnia me fallunt, nisi, etc.,
Sen. Ep. 95 med.:nisi quid me fallit,
Cic. Fam. 5, 20, 6; cf.:si quid nunc me fallit in scribendo,
id. ib. 3, 5, 4:dominum sterilis saepe fefellit ager,
Ov. A. A. 1, 450:certe hercle hic se ipsus fallit, non ego,
Ter. And. 3, 2, 15:tam libenter se fallunt, quam si una fata decipiunt,
Sen. Brev. Vit. 11, 1:cum alios falleret, se ipsum tamen non fefellit,
Lact. 1, 22, 5.— Pass. in mid. force, to deceive one's self, be deceived, to err, be mistaken:errore quodam fallimur in disputando,
Cic. Rep. 3, 35:qua (spe) possumus falli: deus falli qui potuit?
id. N. D. 3, 31, 76:memoriā falli,
Plin. 10, 42, 59, § 118:jamque dies, nisi fallor, adest,
Verg. A. 5, 49; Cic. Att. 4, 17, 1; 16, 6, 2:ni fallor,
Ov. F. 4, 623; Lact. 2, 19, 1; cf.:ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor,
Hor. A. P. 42.—With object-clause:dicere non fallar, quo, etc.,
Luc. 7, 288:quamquam haut falsa sum, nos odiosas haberi,
Plaut. Aul. 2, 1, 4; cf.:id quam facile sit mihi, haud sum falsus,
id. Men. 5, 2, 3; Ter. And. 4, 1, 23; Sall. J. 85, 20:neque ea res falsum me habuit,
did not deceive me, id. ib. 10, 1:ut falsus animi est!
Ter. Eun. 2, 2, 43.—Of inanim. or abstr. objects:(γ).promissum,
not to fulfil, Curt. 7, 10, 9:fidem hosti datam fallere,
to violate, break, betray, deceive, Cic. Off. 1, 13, 39:quodsi meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit,
id. Cat. 4, 11, 23; cf. id. de Or. 1, 1, 2:non fallam opinionem tuam,
id. Fam. 1, 6 fin.; cf. Caes. B. C. 3, 86 fin.:imperium,
to fail to execute, Plin. 7, 37, 38, § 125:cum lubrica saxa vestigium fallerent,
betrayed, Curt. 4, 9.— Poet.:tu faciem illius Falle dolo,
imitate deceptively, assume, Verg. A. 1, 684:sua terga nocturno lupo,
i. e. to hide, conceal, Prop. 4, 5, 14:casses, retia,
to shun, avoid, Ov. H. 20, 45; 190. —Absol.: neque quo pacto fallam... Scio quicquam, Caecil. ap. Cic. N. D. 3, 29 fin.:B.cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
Cic. Off. 1, 13, 41:ea (divinatio) fallit fortasse nonnumquam,
id. Div. 1, 14, 25:non in sortitione fallere,
id. Verr. 2, 2, 53, § 132:in ea re,
Nep. Them. 7, 2; Cels. 7, 26, 2: ne falleret bis relata eadem res, Liv. 29, 35, 2:ut, si quid possent, de induciis fallendo impetrarent,
Caes. B. G. 4, 13, 5:germinat et numquam fallentis termes olivae,
Hor. Epod. 16, 45:plerumque sufflati atque tumidi (oratores) fallunt pro uberibus,
Gell. 7, 14, 5.—Impers.: fallit (me) I deceive myself, I mistake, am mistaken:II.sed nos, nisi me fallit, jacebimus,
Cic. Att. 14, 12, 2; cf.:nisi me propter benevolentiam forte fallebat,
id. Cael. 19, 45; id. Sest. 50, 106:nec eum fefellit,
id. Off. 2, 7, 25:vide, ne te fallat,
Varr. R. R. 2, 1, 25. And cf. under II. B. 2.In partic.A.To deceive in swearing, to swear falsely:B.is jurare cum coepisset, vox eum defecit in illo loco: SI SCIENS FALLO,
Cic. Fam. 7, 1, 2; cf.:lapidem silicem tenebant juraturi per Jovem haec verba dicentes: SI SCIENS FALLO, TVM ME DISPITER, etc., Paul. ex Fest. s. v. lapidem, p. 115 Müll.: si sciens fefellisset,
Plin. Pan. 64, 3; cf. Liv. 21, 45, 8; Prop. 4, 7, 53:expedit matris cineres opertos Fallere,
i. e. to swear falsely by the ashes of your mother, Hor. C. 2, 8, 10.—With respect to one's knowledge or sight, for the more usual latēre: to lie concealed from, to escape the notice, elude the observation of a person (so in Cic., Sall., and Caes. for the most part only impers., v. 2. infra).(α).With acc.:(β).neque enim hoc te, Crasse, fallit, quam multa sint et quam varia genera dicendi,
Cic. de Or. 1, 60, 255:tanto silentio in summum evasere, ut non custodes solum fallerent, sed, etc.,
Liv. 5, 47, 3:nec fefellit veniens ducem,
id. 2, 19, 7; Curt. 7, 6, 4; cf.:quin et Atridas duce te (Mercurio)... Priamus... Thessalosque ignes et iniqua Trojae Castra fefellit,
Hor. C. 1, 10, 16:quos fallere et effugere est triumphus,
id. ib. 4, 4, 52:Spartacum si qua potuit vagantem Fallere testa,
id. ib. 3, 14, 20; Suet. Caes. 43:nec te Pythagorae fallant arcana,
Hor. Epod. 15, 21; id. Ep. 1, 6, 45:nec quicquam eos, quae terra marique agerentur, fallebat,
Liv. 41, 2, 1 Drak.:ut plebem tribunosque falleret judicii rescindendi consilium initum,
id. 4, 11, 4:tanta celeritate, ut visum fallant,
Plin. 9, 50, 74, § 157:oculos littera fallit,
cannot be distinctly read, Ov. A. A. 3, 627.— With acc. and inf.:neutros fefellit hostes appropinquare,
Liv. 31, 33, 8 Weissenb. ad loc.—Mid. with gen.:nec satis exaudiebam, nec sermonis fallebar tamen,
Plaut. Ep. 2, 2, 55.—Absol., to escape notice, be unseen, remain undiscovered:2.speculator Carthaginiensium, qui per biennium fefellerat, Romae deprehensus,
Liv. 22, 33, 1; 25, 9, 2:spes fallendi, resistendive, si non falleret,
of remaining unnoticed, id. 21, 57, 5:non fefellere ad Tifernum hostes instructi,
id. 10, 14, 6.—So with part. perf., Liv. 42, 64, 3; 23, 19, 11.—With part. pres.: ne alio itinere hostis falleret ad urbem incedens, i. e. arrive secretly, lanthanoi prosiôn, Liv. 8, 20, 5; cf. id. 5, 47, 9; Verg. A. 7, 350:nec vixit male, qui natus moriensque fefellit,
i. e. has remained unnoticed, Hor. Ep. 1, 17, 10:fallere pro aliquo,
to pass for, Gell. 7, 14:bonus longe fallente sagitta,
Verg. A. 9, 572.—Impers.: fallit (me), it is concealed from me, unknown to me, I do not know, am ignorant of (for the most part only with negatives or in negative interrogations), constr. with subject-clause:C.non me fefellit: sensi,
Plaut. Bacch. 2, 3, 64:num me fefellit, hosce id struere?
Ter. Heaut. 3, 2, 3; cf.:in lege nulla esse ejusmodi capita, te non fallit,
Cic. Att. 3, 23, 4:nec me animi fallit, etc.,
Lucr. 1, 136; 5, 97:quem fallit?
who does not know? Plin. 2, 103, 106, § 233:neque vero Caesarem fefellit, quin, etc.,
Caes. B C. 3, 94, 3.—To cause any thing (space, time, etc.) not to be observed or felt, to lighten any thing difficult, or to appease, silence any thing disagreeable, to beguile ( poet. and in post-Aug. prose):A.medias fallunt sermonibus horas Sentirique moram prohibent,
Ov. M. 8, 652:jam somno fallere curam,
Hor. S. 2, 7, 114:Fallebat curas aegraque corda labor,
Ov. Tr. 3, 2, 16; cf.dolores,
id. ib. 5, 7, 39:luctum,
Val. Fl. 3, 319:molliter austerum studio fallente laborem,
Hor. S. 2, 2, 12; Ov. M. 6, 60; Plin. 27, 7, 28, § 49.—Prov.:fallere credentem non est operosa puellam Gloria,
Ov. H. 2, 63.—Hence, falsus, a, um, P. a., deceptive, pretended, feigned, deceitful, spurious, false (syn.: adulterinus, subditus, subditicius, spurius).[p. 722] Adj.:(β).testes aut casu veri aut malitia falsi fictique esse possunt,
Cic. Div. 2, 11, 27; cf.:falsum est id totum, neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,
id. Rep. 2, 15:ementita et falsa plenaque erroris,
id. N. D. 2, 21, 55:pro re certa spem falsam domum retulerunt,
id. Rosc. Am. 38, 110; cf.:spe falsa atque fallaci,
id. Phil. 12, 2, 7; so,spes,
id. Sull. 82, 91:falsa et mendacia visa,
id. Div. 2, 62, 127; cf.:falsa et inania visa,
id. ib.:falsum et imitatione simulatum,
id. de Or. 2, 45, 189; cf. id. Phil. 11, 2, 5:argumentum,
id. Inv. 1, 48, 90:qui falsas lites falsis testimoniis Petunt,
Plaut. Rud. prol. 13:reperiuntur falsi falsimoniis,
id. Bacch. 3, 6, 12:ambitio multos mortales falsos fieri subegit,
Sall. C. 10, 5 Kritz.:pater (opp. verus),
a supposed father, Ov. M. 9, 24; cf. id. ib. 1, 754:falsi ac festinantes,
Tac. A. 1, 7: suspectio, Enn. ap. Non. 511, 5:nuntius,
Cic. de Or. 1, 38, 175:rumores,
Caes. B. G. 6, 20, 2:poena falsarum et corruptarum litterarum,
Cic. Fl. 17, 39; cf.:falsas esse litteras et a scriba vitiatas,
Liv. 40, 55, 1:falsarum tabularum rei,
Suet. Aug. 19:fama,
Cic. Lael. 4, 15:appellatio,
Quint. 7, 3, 5:sententiae,
id. 8, 5, 7:crimina,
Hor. C. 3, 7, 14;terrores,
id. Ep. 2, 1, 212:opprobria,
i. e. undeserved, id. ib. 1, 16, 38; cf.honor,
id. ib. 39: falsi Simoëntis ad undam, i. e. fictitious (simulati), Verg. A. 3, 302; cf.:falsi sequimur vestigia tauri (i. e. Jovis),
Val. Fl. 8, 265:vultu simulans Haliagmona,
Stat. Th. 7, 739:ita ceteros terruere, ut adesse omnem exercitum trepidi ac falsi nuntiarent,
Tac. H. 2, 17:ne illi falsi sunt qui divorsissumas res pariter expectant,
deceived, mistaken, Sall. J. 85, 20; cf.:falsus utinam vates sim,
Liv. 21, 10, 10; so,vates,
id. 4, 46, 5.— Comp. (rare):quanto est abjectior et falsior ista (theologia),
Aug. Civ. D. 7, 5 fin.:nihil est hominum inepta persuasione falsius,
Petr. 132; cf. Paul. ex Fest. p. 92, 11 Müll.— Sup.:id autem falsissimum est,
Col. 1, 6, 17.—With gen.:2. B.Felix appellatur Arabia, falsi et ingrati cognominis,
Plin. 12, 18, 41, § 82.—As subst.1.falsus, i, m., a liar, deceiver:2.Spurinnam ut falsum arguens,
a false prophet, Suet. Caes. 81 fin.; id. Tib. 14.—falsum, i, n., falsehood, fraud:1.ex falsis verum effici non potest,
Cic. Div. 2, 51, 106; cf.:veris falsa remiscet,
Hor. A. P. 151:vero distinguere falsum,
id. Ep. 1, 10, 29:falsum scripseram,
Cic. Att. 7, 14, 2; Quint. 7, 2, 53:ex illa causa falsi,
i. e. of fraud, Dig. 48, 10 (De lege Cornelia de falsis), 1;v. the whole title: acclinis falsis animus,
Hor. S. 2, 2, 6:nec obstitit falsis Tiberius,
Tac. A. 2, 82:simulationum falsa,
id. ib. 6, 46 et saep.—Adverb.:telisque non in falsum jactis,
i. e. not at random, with effect, Tac. A. 4, 50 fin.:jurare falsum,
Ov. Am. 3, 3, 11.— Adv., untruly, erroneously, unfaithfully, wrongly, falsely; in two forms, falso and false.falso:2.eho mavis vituperari falso, quam vero extolli?
Plaut. Most. 1, 3, 21 sq.; cf. id. Trin. 1, 2, 173;so opp. vero,
Curt. 5, 2, 2: ei rei dant operam, ut mihi falso maledicatur, Cato ap. Charis. p. 179 P.: falso criminare, Enn. ap. Non. 470, 16:neque me perpetiar probri Falso insimulatam,
id. Am. 3, 2, 7; 21; cf.:non possum quemquam insimulare falso,
Cic. Verr. 2, 5, 41, § 107:falso memoriae proditum,
id. de Imp. Pomp. 14, 41:cum Tarquinius... vivere falso diceretur,
id. Rep. 2, 21; cf.:adesse ejus equites falso nuntiabantur,
Caes. B. C. 1, 14, 1:cum utrumque falso fingerent,
Liv. 42, 2:falso in me conferri,
Cic. Fam. 5, 5, 2: aliquem falso occidere, i. e. by mistake, Naev. ap. Charis. p. 179 P.; cf.:ut miseri parentes quos falso lugent, vivere sciant,
Liv. 34, 32, 13; and:falso lamentari eas Darium vivum,
Curt. 3, 12:falso queritur de natura sua genus humanum,
Sall. J. 1:falso plurima volgus amat,
Tib. 3, 3, 20 (so perh. also in Cic. Ac. 2, 46, 141, non assentiar saepe falso, instead of false).—Ellipt.: Da. Si quid narrare occepi, continuo dari tibi verba censes. Si. Falso, Ter. And. 3, 2, 24; cf.:atqui in talibus rebus aliud utile interdum, aliud honestum videri solet. Falso: nam, etc.,
Cic. Off. 3, 18, 74; so Quint. 2, 17, 12; Nep. Alc. 9:quia inter inpotentes et validos falso quiescas, = quia falluntur qui putant quiesci posse,
Tac. Germ. 36.—false (very rare): judicium false factum, Sisenn. ap. Charis. p. 179; Plaut. Capt. 3, 4, 78 Fleck. (Cic. Ac. 2, 46, 141 dub., B. and K., al. falso).— Sup.:quae adversus haec falsissime disputantur,
Aug. Conf. 10, 13. -
3 falsum
fallo, fĕfelli, falsum, 3 (archaic inf. praes. pass. fallier, Pers. 3, 50; perf. pass. fefellitus sum, Petr. Fragm. 61, MSS.), v. a. [Sanscr. sphal, sphul, to waver; Gr. sphallô, a-sphalês], to deceive, trick, dupe, cheat, disappoint (freq. and class.; syn.: decipio, impono, frustror, circumvenio, emungo, fraudo).I.In gen.(α).Of living objects:(β).T. Roscius non unum rei pecuniariae socium fefellit, verum novem homines honestissimos ejusdem muneris, etc.... induxit, decepit, destituit, omni fraude et perfidia fefellit,
Cic. Rosc. Am. 40, 116 sq.; so,aliquem dolis,
Ter. And. 3, 2, 13; cf. id. Heaut. 3, 1, 61:senem,
Plaut. Bacch. 4, 4, 43:referam gratiam, atque eas itidem fallam, ut ab illis fallimur,
Ter. Eun. 2, 3, 93: tu illum fructu fallas, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 29, 73:id ipsum sui fallendi causa milites ab hostibus factum existimabant,
Caes. B. G. 7, 50, 2:tum laqueis captare feras et fallere visco Inventum,
Verg. G. 1, 139; cf. Ov. M. 15, 474:is enim sum, nisi me forte fallo, qui, etc.,
Cic. Phil. 12, 8, 21:num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, verum dies?
id. Cat. 1, 3, 7:nisi me fallit animus,
id. Rosc. Am. 17, 48; cf.:neque eum prima opinio fefellit,
Caes. B. C. 3, 67, 3:ne spes eum fallat,
Cic. Fam. 1, 3; Caes. B. G. 2, 10, 4:si in hominibus eligendis spes amicitiae nos fefellerit,
Cic. Verr. 2, 2, 11, § 28:in quo cum eum opinio fefellisset,
Nep. Ages. 3, 5:nisi forte me animus fallit,
Sall. C. 20, 17:nisi memoria me fallit,
fails me, Gell. 20, p. 285 Bip.:nisi me omnia fallunt,
Cic. Att. 8, 7, 1; cf.:omnia me fallunt, nisi, etc.,
Sen. Ep. 95 med.:nisi quid me fallit,
Cic. Fam. 5, 20, 6; cf.:si quid nunc me fallit in scribendo,
id. ib. 3, 5, 4:dominum sterilis saepe fefellit ager,
Ov. A. A. 1, 450:certe hercle hic se ipsus fallit, non ego,
Ter. And. 3, 2, 15:tam libenter se fallunt, quam si una fata decipiunt,
Sen. Brev. Vit. 11, 1:cum alios falleret, se ipsum tamen non fefellit,
Lact. 1, 22, 5.— Pass. in mid. force, to deceive one's self, be deceived, to err, be mistaken:errore quodam fallimur in disputando,
Cic. Rep. 3, 35:qua (spe) possumus falli: deus falli qui potuit?
id. N. D. 3, 31, 76:memoriā falli,
Plin. 10, 42, 59, § 118:jamque dies, nisi fallor, adest,
Verg. A. 5, 49; Cic. Att. 4, 17, 1; 16, 6, 2:ni fallor,
Ov. F. 4, 623; Lact. 2, 19, 1; cf.:ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor,
Hor. A. P. 42.—With object-clause:dicere non fallar, quo, etc.,
Luc. 7, 288:quamquam haut falsa sum, nos odiosas haberi,
Plaut. Aul. 2, 1, 4; cf.:id quam facile sit mihi, haud sum falsus,
id. Men. 5, 2, 3; Ter. And. 4, 1, 23; Sall. J. 85, 20:neque ea res falsum me habuit,
did not deceive me, id. ib. 10, 1:ut falsus animi est!
Ter. Eun. 2, 2, 43.—Of inanim. or abstr. objects:(γ).promissum,
not to fulfil, Curt. 7, 10, 9:fidem hosti datam fallere,
to violate, break, betray, deceive, Cic. Off. 1, 13, 39:quodsi meam spem vis improborum fefellerit atque superaverit,
id. Cat. 4, 11, 23; cf. id. de Or. 1, 1, 2:non fallam opinionem tuam,
id. Fam. 1, 6 fin.; cf. Caes. B. C. 3, 86 fin.:imperium,
to fail to execute, Plin. 7, 37, 38, § 125:cum lubrica saxa vestigium fallerent,
betrayed, Curt. 4, 9.— Poet.:tu faciem illius Falle dolo,
imitate deceptively, assume, Verg. A. 1, 684:sua terga nocturno lupo,
i. e. to hide, conceal, Prop. 4, 5, 14:casses, retia,
to shun, avoid, Ov. H. 20, 45; 190. —Absol.: neque quo pacto fallam... Scio quicquam, Caecil. ap. Cic. N. D. 3, 29 fin.:B.cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
Cic. Off. 1, 13, 41:ea (divinatio) fallit fortasse nonnumquam,
id. Div. 1, 14, 25:non in sortitione fallere,
id. Verr. 2, 2, 53, § 132:in ea re,
Nep. Them. 7, 2; Cels. 7, 26, 2: ne falleret bis relata eadem res, Liv. 29, 35, 2:ut, si quid possent, de induciis fallendo impetrarent,
Caes. B. G. 4, 13, 5:germinat et numquam fallentis termes olivae,
Hor. Epod. 16, 45:plerumque sufflati atque tumidi (oratores) fallunt pro uberibus,
Gell. 7, 14, 5.—Impers.: fallit (me) I deceive myself, I mistake, am mistaken:II.sed nos, nisi me fallit, jacebimus,
Cic. Att. 14, 12, 2; cf.:nisi me propter benevolentiam forte fallebat,
id. Cael. 19, 45; id. Sest. 50, 106:nec eum fefellit,
id. Off. 2, 7, 25:vide, ne te fallat,
Varr. R. R. 2, 1, 25. And cf. under II. B. 2.In partic.A.To deceive in swearing, to swear falsely:B.is jurare cum coepisset, vox eum defecit in illo loco: SI SCIENS FALLO,
Cic. Fam. 7, 1, 2; cf.:lapidem silicem tenebant juraturi per Jovem haec verba dicentes: SI SCIENS FALLO, TVM ME DISPITER, etc., Paul. ex Fest. s. v. lapidem, p. 115 Müll.: si sciens fefellisset,
Plin. Pan. 64, 3; cf. Liv. 21, 45, 8; Prop. 4, 7, 53:expedit matris cineres opertos Fallere,
i. e. to swear falsely by the ashes of your mother, Hor. C. 2, 8, 10.—With respect to one's knowledge or sight, for the more usual latēre: to lie concealed from, to escape the notice, elude the observation of a person (so in Cic., Sall., and Caes. for the most part only impers., v. 2. infra).(α).With acc.:(β).neque enim hoc te, Crasse, fallit, quam multa sint et quam varia genera dicendi,
Cic. de Or. 1, 60, 255:tanto silentio in summum evasere, ut non custodes solum fallerent, sed, etc.,
Liv. 5, 47, 3:nec fefellit veniens ducem,
id. 2, 19, 7; Curt. 7, 6, 4; cf.:quin et Atridas duce te (Mercurio)... Priamus... Thessalosque ignes et iniqua Trojae Castra fefellit,
Hor. C. 1, 10, 16:quos fallere et effugere est triumphus,
id. ib. 4, 4, 52:Spartacum si qua potuit vagantem Fallere testa,
id. ib. 3, 14, 20; Suet. Caes. 43:nec te Pythagorae fallant arcana,
Hor. Epod. 15, 21; id. Ep. 1, 6, 45:nec quicquam eos, quae terra marique agerentur, fallebat,
Liv. 41, 2, 1 Drak.:ut plebem tribunosque falleret judicii rescindendi consilium initum,
id. 4, 11, 4:tanta celeritate, ut visum fallant,
Plin. 9, 50, 74, § 157:oculos littera fallit,
cannot be distinctly read, Ov. A. A. 3, 627.— With acc. and inf.:neutros fefellit hostes appropinquare,
Liv. 31, 33, 8 Weissenb. ad loc.—Mid. with gen.:nec satis exaudiebam, nec sermonis fallebar tamen,
Plaut. Ep. 2, 2, 55.—Absol., to escape notice, be unseen, remain undiscovered:2.speculator Carthaginiensium, qui per biennium fefellerat, Romae deprehensus,
Liv. 22, 33, 1; 25, 9, 2:spes fallendi, resistendive, si non falleret,
of remaining unnoticed, id. 21, 57, 5:non fefellere ad Tifernum hostes instructi,
id. 10, 14, 6.—So with part. perf., Liv. 42, 64, 3; 23, 19, 11.—With part. pres.: ne alio itinere hostis falleret ad urbem incedens, i. e. arrive secretly, lanthanoi prosiôn, Liv. 8, 20, 5; cf. id. 5, 47, 9; Verg. A. 7, 350:nec vixit male, qui natus moriensque fefellit,
i. e. has remained unnoticed, Hor. Ep. 1, 17, 10:fallere pro aliquo,
to pass for, Gell. 7, 14:bonus longe fallente sagitta,
Verg. A. 9, 572.—Impers.: fallit (me), it is concealed from me, unknown to me, I do not know, am ignorant of (for the most part only with negatives or in negative interrogations), constr. with subject-clause:C.non me fefellit: sensi,
Plaut. Bacch. 2, 3, 64:num me fefellit, hosce id struere?
Ter. Heaut. 3, 2, 3; cf.:in lege nulla esse ejusmodi capita, te non fallit,
Cic. Att. 3, 23, 4:nec me animi fallit, etc.,
Lucr. 1, 136; 5, 97:quem fallit?
who does not know? Plin. 2, 103, 106, § 233:neque vero Caesarem fefellit, quin, etc.,
Caes. B C. 3, 94, 3.—To cause any thing (space, time, etc.) not to be observed or felt, to lighten any thing difficult, or to appease, silence any thing disagreeable, to beguile ( poet. and in post-Aug. prose):A.medias fallunt sermonibus horas Sentirique moram prohibent,
Ov. M. 8, 652:jam somno fallere curam,
Hor. S. 2, 7, 114:Fallebat curas aegraque corda labor,
Ov. Tr. 3, 2, 16; cf.dolores,
id. ib. 5, 7, 39:luctum,
Val. Fl. 3, 319:molliter austerum studio fallente laborem,
Hor. S. 2, 2, 12; Ov. M. 6, 60; Plin. 27, 7, 28, § 49.—Prov.:fallere credentem non est operosa puellam Gloria,
Ov. H. 2, 63.—Hence, falsus, a, um, P. a., deceptive, pretended, feigned, deceitful, spurious, false (syn.: adulterinus, subditus, subditicius, spurius).[p. 722] Adj.:(β).testes aut casu veri aut malitia falsi fictique esse possunt,
Cic. Div. 2, 11, 27; cf.:falsum est id totum, neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,
id. Rep. 2, 15:ementita et falsa plenaque erroris,
id. N. D. 2, 21, 55:pro re certa spem falsam domum retulerunt,
id. Rosc. Am. 38, 110; cf.:spe falsa atque fallaci,
id. Phil. 12, 2, 7; so,spes,
id. Sull. 82, 91:falsa et mendacia visa,
id. Div. 2, 62, 127; cf.:falsa et inania visa,
id. ib.:falsum et imitatione simulatum,
id. de Or. 2, 45, 189; cf. id. Phil. 11, 2, 5:argumentum,
id. Inv. 1, 48, 90:qui falsas lites falsis testimoniis Petunt,
Plaut. Rud. prol. 13:reperiuntur falsi falsimoniis,
id. Bacch. 3, 6, 12:ambitio multos mortales falsos fieri subegit,
Sall. C. 10, 5 Kritz.:pater (opp. verus),
a supposed father, Ov. M. 9, 24; cf. id. ib. 1, 754:falsi ac festinantes,
Tac. A. 1, 7: suspectio, Enn. ap. Non. 511, 5:nuntius,
Cic. de Or. 1, 38, 175:rumores,
Caes. B. G. 6, 20, 2:poena falsarum et corruptarum litterarum,
Cic. Fl. 17, 39; cf.:falsas esse litteras et a scriba vitiatas,
Liv. 40, 55, 1:falsarum tabularum rei,
Suet. Aug. 19:fama,
Cic. Lael. 4, 15:appellatio,
Quint. 7, 3, 5:sententiae,
id. 8, 5, 7:crimina,
Hor. C. 3, 7, 14;terrores,
id. Ep. 2, 1, 212:opprobria,
i. e. undeserved, id. ib. 1, 16, 38; cf.honor,
id. ib. 39: falsi Simoëntis ad undam, i. e. fictitious (simulati), Verg. A. 3, 302; cf.:falsi sequimur vestigia tauri (i. e. Jovis),
Val. Fl. 8, 265:vultu simulans Haliagmona,
Stat. Th. 7, 739:ita ceteros terruere, ut adesse omnem exercitum trepidi ac falsi nuntiarent,
Tac. H. 2, 17:ne illi falsi sunt qui divorsissumas res pariter expectant,
deceived, mistaken, Sall. J. 85, 20; cf.:falsus utinam vates sim,
Liv. 21, 10, 10; so,vates,
id. 4, 46, 5.— Comp. (rare):quanto est abjectior et falsior ista (theologia),
Aug. Civ. D. 7, 5 fin.:nihil est hominum inepta persuasione falsius,
Petr. 132; cf. Paul. ex Fest. p. 92, 11 Müll.— Sup.:id autem falsissimum est,
Col. 1, 6, 17.—With gen.:2. B.Felix appellatur Arabia, falsi et ingrati cognominis,
Plin. 12, 18, 41, § 82.—As subst.1.falsus, i, m., a liar, deceiver:2.Spurinnam ut falsum arguens,
a false prophet, Suet. Caes. 81 fin.; id. Tib. 14.—falsum, i, n., falsehood, fraud:1.ex falsis verum effici non potest,
Cic. Div. 2, 51, 106; cf.:veris falsa remiscet,
Hor. A. P. 151:vero distinguere falsum,
id. Ep. 1, 10, 29:falsum scripseram,
Cic. Att. 7, 14, 2; Quint. 7, 2, 53:ex illa causa falsi,
i. e. of fraud, Dig. 48, 10 (De lege Cornelia de falsis), 1;v. the whole title: acclinis falsis animus,
Hor. S. 2, 2, 6:nec obstitit falsis Tiberius,
Tac. A. 2, 82:simulationum falsa,
id. ib. 6, 46 et saep.—Adverb.:telisque non in falsum jactis,
i. e. not at random, with effect, Tac. A. 4, 50 fin.:jurare falsum,
Ov. Am. 3, 3, 11.— Adv., untruly, erroneously, unfaithfully, wrongly, falsely; in two forms, falso and false.falso:2.eho mavis vituperari falso, quam vero extolli?
Plaut. Most. 1, 3, 21 sq.; cf. id. Trin. 1, 2, 173;so opp. vero,
Curt. 5, 2, 2: ei rei dant operam, ut mihi falso maledicatur, Cato ap. Charis. p. 179 P.: falso criminare, Enn. ap. Non. 470, 16:neque me perpetiar probri Falso insimulatam,
id. Am. 3, 2, 7; 21; cf.:non possum quemquam insimulare falso,
Cic. Verr. 2, 5, 41, § 107:falso memoriae proditum,
id. de Imp. Pomp. 14, 41:cum Tarquinius... vivere falso diceretur,
id. Rep. 2, 21; cf.:adesse ejus equites falso nuntiabantur,
Caes. B. C. 1, 14, 1:cum utrumque falso fingerent,
Liv. 42, 2:falso in me conferri,
Cic. Fam. 5, 5, 2: aliquem falso occidere, i. e. by mistake, Naev. ap. Charis. p. 179 P.; cf.:ut miseri parentes quos falso lugent, vivere sciant,
Liv. 34, 32, 13; and:falso lamentari eas Darium vivum,
Curt. 3, 12:falso queritur de natura sua genus humanum,
Sall. J. 1:falso plurima volgus amat,
Tib. 3, 3, 20 (so perh. also in Cic. Ac. 2, 46, 141, non assentiar saepe falso, instead of false).—Ellipt.: Da. Si quid narrare occepi, continuo dari tibi verba censes. Si. Falso, Ter. And. 3, 2, 24; cf.:atqui in talibus rebus aliud utile interdum, aliud honestum videri solet. Falso: nam, etc.,
Cic. Off. 3, 18, 74; so Quint. 2, 17, 12; Nep. Alc. 9:quia inter inpotentes et validos falso quiescas, = quia falluntur qui putant quiesci posse,
Tac. Germ. 36.—false (very rare): judicium false factum, Sisenn. ap. Charis. p. 179; Plaut. Capt. 3, 4, 78 Fleck. (Cic. Ac. 2, 46, 141 dub., B. and K., al. falso).— Sup.:quae adversus haec falsissime disputantur,
Aug. Conf. 10, 13. -
4 fallō
fallō fefellī, falsus, ere [1 FAL-], to trip, cause to fall: glacies fallit pedes, L.: alqm, Cu.—Fig., to deceive, trick, dupe, cheat, elude, fail, disappoint: alquem dolis, T.: falli te sinas Techinis, T.: Nec sidus regione viae (nos) fefellit, misled, V.: credentem puellam, O.: sui fallendi causā factum, Cs.: nisi me forte fallo: nisi me fallit animus: nisi me omnia fallunt, unless I utterly mistake: neque eum prima opinio fefellit, Cs.: nisi quid me fallit: mentīs monstro, V.: cum maxime fallunt, id agunt, ut, etc.: non in sortitione fallere: ne falleret bis relata eadem res, lead into error, L.: ut de indutiis fallendo impetrarent, Cs.: numquam fallentis termes olivae, H.: nescia fallere vita, without guile, V.: eas fallam, ut ab illis fallimur, T.— Pass reflex., to be deceived, err, mistake, deceive oneself: Falsus es, T.: neque ea res falsum me habuit, did not deceive me, S.: errore quodam fallimur: quā (spe) possumus falli: deus falli quo potuit?: nisi fallor, V.: aut ego fallor, or I am far wrong, H.—Impers., with acc, to mistake, be deceived: nisi me fallit: nec eum fefellit.— To violate, break, betray, deceive, disappoint: fidem hosti datam: meam spem: si res opinionem meam fefellerit: mandata mariti, O.: foedus ac fidem, L.: promissum, Cu.: tu faciem illius Falle dolo, put on, V.: retia, avoid, O.: quā signa sequendi Falleret error, confound, V.— To deceive in swearing, swear falsely, be perjured: si sciens fallo: si falleret, precatus Deos, ita se mactarent, L.: expedit matris cineres opertos Fallere, swear falsely by, H.: dominorum dextras, faith pledged to, etc., V.— To lie concealed, be unseen, escape notice, remain undiscovered, elude: per biennium, L.: ne quid falleret Volturno ad urbem missum, L.: ne falleret ad urbem incedens, arrive secretly, L.: qui natus moriensque fefellit, in obscurity, H.: veneno, infuse undetected, V.: bonus longe fallente sagittā, V.: nequiquam fallis dea, escape recognition, V.: neque hoc te fallit, quam multa sint, etc., nor do you fail to see: custodes, L.: deos, O.: nec nos via fallet euntīs, V.: me nec fallunt iussa Iovis, nor do I fail to recognize, V.: nec quicquam eos fallebat, L.: segetis fides meae Fulgentem Falli sorte beatior, i. e. is a happier lot, though he knows it not, etc., H.: neutros fefellit hostīs appropinquare, L.: in lege nullā esse eiusmodi caput te non fallit: neque vero Caesarem fefellit, quin, etc., Cs.— To lighten, appease, silence, beguile: medias sermonibus horas, O.: somno curam, H.: austerum studio fallente laborem, H.* * *fallere, fefelli, falsus Vdeceive; slip by; disappoint; be mistaken, beguile, drive away; fail; cheat -
5 forte
forte adv. [abl. of fors], by chance, by accident, casually, accidentally: forte, temere, casu: captivi, pars forte pars consilio oblati, L.: cum casu Puteolos forte venissem: cum cenatum forte apud Vitellios esset, L.: fit forte obviam Mihi Phormio, T.: forte evenit, ut, etc.: erat forte brumae tempus, L.: quam saepe forte temere Eveniunt, quae, etc., T.: nec quicquam raptim aut forte temere egeritis, L.— Once, once on a time: Forte per angustam volpecula rimam Repserat, H.: Ibam forte Viā Sacrā, H.— Perhaps, perchance, peradventure: si forte frater redierit viso, T.: si quis vestrum forte miratur, etc.: si forte eo vestigia ferrent, L.: quod si forte ceciderint: certare sagittā Invitat qui forte velint (i. e. si qui forte velint), V.: nemo saltat sobrius, nisi forte insanit: qui metuo, ne te forte flagitent: metuens, ne forte deprehensus retraheretur, L.: Forte quid expediat communiter quaeritis, H.— Unless indeed, unless to be sure: criminatio dissoluta est, nisi forte exspectatis, ut, etc.: nisi forte me animus fallit, S.* * *by chance; perhaps, perchance; as luck would have it -
6 haud or haut
haud or haut (hau, V.), adv., not, not at all, by no means: haud sane intellego, quid, etc.: res haud sane difficiles: haud ita iussi, T.: haud sic decet, T.: aliter, V.: diu, T.: minus, L.: sed haud facile dixerim, cur, etc.: difficulter, S.: cito, T.: Haud temere est visum, V.: haut dubie victor, S.: saepe, S.: secus, L.: homo haud inpurus, T.: mediocris: mirabile, T.: hic se ipsus fallit, haud ego, T.: haud pol me quidem, T.: haud muto factum, T.: ne ille haud scit, quam, etc., T.: tum ille haud dubitavit, etc.: haud mora, nautae torquent, without delay, V. -
7 īgnōtus
īgnōtus adj. with comp. and sup. [in+ (g)notus], unknown, strange, unrecognized, unfamiliar: locus, T.: ignotior gens, L.: adversus ignotos inter se, L.: bella, of uncertain result, V.: favos ignotus adedit Stellio, unnoticed, V.: mortes, inglorious, H.: alter (dies) in volgus ignotus: militibus loca, Cs.: nomen populo.—As subst m.: tamquam ignoto lacrimam daret, a stranger, O.: notum ignotumque discernere, Ta.—As subst n.: Haud ignota loquor, V.: si proferres ignota, unfamiliar themes, H.: Omne ignotum pro magnifico est, Ta.—Unknown, obscure, without repute, mean: hic ignotissimus Phryx: homo.—Of low birth, ignoble, low-born, base, vulgar: ignotā matre inhonestus, H.: naso suspendis adunco Ignotos, H.: Achivi, O.—Unacquainted with, ignorant of: producere ad ignotos (alquem): ignotos fallit, notis est derisui, Ph.: ignoti contemnebant, N.* * *ignota, ignotum ADJunknown, strange; unacquainted with, ignorant of -
8 perrārō
perrārō adv. [perrarus], very seldom, hardly ever: accidit: haec alea fallit, H. -
9 spatium
spatium ī, n [SPA-], a space, room, extent: Trīs pateat caeli spatium non amplius ulnas, V.: spatiis locorum animadversis, Cs.: quod spatium non esset agitandi, N.: spatio distante, O.— A space, distance, interval: magno spatio paucis diebus confecto, Cs.: viae, length, O.: tantum erat relictum spati, ut, etc., Cs.: tormentorum usum spatio propinquitatis interire, Cs.: medium caeli, H.: spatium discrimina fallit, the distance, O.— Size, bulk, extent: spatium victi hostis (serpentis), O.: Dat spatium collo, O.: admirabile rhombi, very large, Iu.: trahit (aurīs) in spatium, i. e. lengthens out, O.— A walking, walk, promenade, turn, course: duobus spatiis tribusve factis: septem spatiis circo meruere coronam, O.— A space for recreation, walk, promenade, public place, square: urbs distincta spatiis communibus: spatia silvestria: Academiae nobilitata spatia: locus planis Porrectus spatiis, in levels, H.: Curvatis fertur spatiis, V.— A prescribed path, race-course, track: quasi decurso spatio ad carceres a calce revocari: amat spatiis obstantia rumpere claustra, H.: Addunt in spatia, V.: tritum, O.: Phocus in interius spatium Cecropidas ducit, the interior, O. —Fig., a path, course, race, track: eadem: Prope iam excurso spatio, T.: Te mea quem spatiis propioribus aetas Insequitur, V.: in spatio Q. Hortensium ipsius vestigiis persecuti: vitae, O.— A portion of time, space, interval, period: spatia omnis temporis non numero dierum sed noctium finiunt, Cs.: spatium praeteriti temporis: diei, the length, Cs.: dierum triginta: spatio brevi, H.: me ex constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti: trochaeus, qui est eodem spatio quo choreus, i. e. of the same metrical length: spatia annorum, Pr.: spatio pugnae defatigati, Cs.— Space, time, leisure, opportunity: neque, ut celari posset, tempus spatium ullum dabat, T.: irae suae spatium et consilio tempus dare, L.: Ne properes, oro; spatium pro munere posco, O.: cum erit spatium, praestabo, etc.: illi spatium ad sese conligendum dedisse: sex dics ad eam rem conficien<*> dam spati postulant, Cs.: Ut ne esset spatium cogitandi, T.: pila coniciendi, Cs.: Spatium adparandis nuptiis dabitur, T.* * *space; area/expanse, room (for); intervening space, gap/interval; length/width; race course, lap, circuit; closed way/walk, turn; track (planet); act of play; interval, time, extent, period, term; duration; distance; area; size; bulk -
10 trānsitus
trānsitus —, acc. um, abl. ū, m [trans+ 1 I-], a going over, passing over, passage: fossae: Tencterorum, Cs.: per agros transitum dare, L.— A passing over, desertion: transitūs mora, Ta.— Fig., a passing over, passing away: tempestatis. —Of shaded colors, a gradual passing, transition: Transitus lumina fallit, O.* * *passage; crossing -
11 adeo
1.ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).I.Lit.A.In gen., constr.(α).With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:(β).neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,
Plaut. Cur. 2, 2, 12:adeamne ad eam?
Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,
Plaut. Aul. 1, 1, 24:adibam ad istum fundum,
Cic. Caec. 29 —With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:(γ).cum ad praetorem in jus adissemus,
Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—Absol.:(δ).adeunt, consistunt, copulantur dexteras,
Plaut. Aul. 1, 2, 38:eccum video: adibo,
Ter. Eun. 5, 7, 5.—With acc.:B.ne Stygeos adeam non libera manes,
Ov. M. 13, 465:voces aetherias adiere domos,
Sil. 6, 253:castrorum vias,
Tac. A. 2, 13:municipia,
id. ib. 39:provinciam,
Suet. Aug. 47:non poterant adire eum,
Vulg. Luc. 8, 19:Graios sales carmine patrio,
to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:planioribus aditu locis,
places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:quoquam,
Sall. J. 14:huc,
Plaut. Truc. 2, 7, 60.—Esp.,1.To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:2.quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,
Plaut. Ps. 1, 5, 35:aliquot me adierunt,
Ter. And. 3, 3, 2:adii te heri de filia,
id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:ad me adire quosdam memini, qui dicerent,
Cic. Fam. 3, 10:coram adire et alloqui,
Tac. H. 4, 65.— Pass.:aditus consul idem illud responsum retulit,
when applied to, Liv. 37, 6 fin.:neque praetores adiri possent,
Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,
Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:acced. ad aras,
Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,
Cic. N. D. 1, 27:adii Dominum et deprecatus sum,
Vulg. Sap. 8, 21:aras,
Cic. Phil. 14, 1:sedes deorum,
Tib. 1, 5, 39:libros Sibyllinos,
to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:oracula,
Verg. A. 7, 82.—To go to a thing in order to examine it, to visit:3.oppida castellaque munita,
Sall. J. 94:hiberna,
Tac. H. 1, 52.—To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:II.aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,
Ter. Ph. 1, 4, 52:nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,
Verg. A. 5, 379:Servilius obvia adire arma jubetur,
Sil. 9, 272.Fig.A.To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):B.nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,
Plaut. Aul. 2, 2, 25:tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,
Cic. Brut. 90:adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,
id. de Imp. Pomp. 24, 70:ad extremum periculum,
Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:periculum capitis,
Cic. Rosc. Am. 38:laboribus susceptis periculisque aditis,
id. Off. 1, 19:in adeundis periculis,
id. ib. 24; cf.:adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,
id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:omnem fortunam,
Liv. 25, 10:dedecus,
Tac. A. 1, 39:servitutem voluntariam,
id. G. 24:invidiam,
id. A. 4, 70:gaudia,
Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:cum ipse hereditatem patris non adisses,
Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;hence also: adire nomen,
to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):2.eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,
Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).I.In the ante-class. per.,A.To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.1.Of space:2.surculum artito usque adeo, quo praeacueris,
fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,
Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:B.merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,
Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,
Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,
Cic. Sest. 38, 82.—For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:C.adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?
Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,
in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—(Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:D.adeo etiam argenti faenus creditum audio,
besides too, id. Most. 3, 1, 101.—(Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:E.id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,
Plaut. Rud. 5, 3, 32:id adeo te oratum advenio, ut, etc.,
id. Aul. 4, 10, 9:adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,
id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,
id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:II.jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,
Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.To the Latin of every period belongs the use of this word,A.To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:B.adeo ut spectare postea omnīs oderit,
Plaut. Capt. prol. 65:neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,
Cic. Fl. 20, 47:adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,
Liv. 22, 32, 3 Weiss.:et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,
Ter. And. 1, 1, 92:nemo adeo ferus est, ut, etc.,
Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,
Plaut. Bacch. 3, 4, 10:usque adeo turbatur,
even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?
Plaut. Bacch. 2, 3, 49:adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?
Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,
Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,
Ter. Ad. 2, 2, 13.—Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,
that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:adeo senuerunt Juppiter et Mars?
Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,
Liv. 30, 34, 5. —Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,1.Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;2.ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,
you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,
Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,
even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,
id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,
And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:ille adeo illum mentiri sibi credet,
Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,
Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:teque adeo decus hoc aevi inibit,
Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,
Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,
Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:ego adeo hanc primus inveni viam,
Ter. Eun. 2, 2, 16:nec me adeo fallit,
Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:atque hercle ipsum adeo contuor,
Plaut. As. 2, 3, 24:ipsum adeo praesto video cum Davo,
Ter. And. 2, 5, 4:ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,
Sil. 14, 487.—With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:3.nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,
unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:4.inde adeo,
Ter. Heaut. 1, 1, 1:hinc adeo,
Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:vix adeo,
Verg. A. 6, 498:non adeo,
Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:5.quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!
how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,
three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,
very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15.—With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:6.sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,
Plaut. Am. prol. 71:si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,
id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,
or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,
Cic. Att. 1, 17, 9.—With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:C.propera adeo puerum tollere hinc ab janua,
Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:D.nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,
so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:nec sum adeo informis,
nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:nam Caii Luciique casu non adeo fractus,
Suet. Aug. 65:et merito adeo,
and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,
do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.III.adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,
and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,
Verg. A. 7, 427.After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).A.For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:B.cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,
Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):C.haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,
thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,
id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:adeo in teneris consuescere multum est,
Verg. G. 2, 272.—In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—D.With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,
still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,
still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,
who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155. -
12 animus
ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].I.In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:II.humanus animus decerptus ex mente divina,
Cic. Tusc. 5, 13, 38:Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,
Hor. S. 2, 2, 77:credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,
Cic. Sen. 21, 77:eas res tueor animi non corporis viribus,
id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,
id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:omnes animi cruciatus et corporis,
id. Cat. 4, 5, 10:levantes Corpus et animum,
Hor. Ep. 2, 1, 141:formam et figuram animi magis quam corporis complecti,
Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:animi validus et corpore ingens,
id. A. 15, 53:Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,
first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:animosa signa,
life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,
id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,
id. ib. 1, 29, 70:corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,
derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,
id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:discessus animi a corpore,
Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:cum nihil erit praeter animum,
when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,animus vacans corpore,
id. ib. 1, 22, 50; and:animus sine corpore,
id. ib. 1, 22, 51:sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,
Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,
Cic. Tusc. 1, 11, 24:permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,
id. ib. 1, 16, 36:Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,
id. ib. 1, 16, 38:Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,
id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:aeternitas animorum,
id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).A.1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:2.cogito cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:cum animis vestris cogitare,
Cic. Agr. 2, 24:recordari cum animo,
id. Clu. 25, 70;and without cum: animo meditari,
Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:cogitare volvereque animo,
Suet. Vesp. 5:animo cogitare,
Vulg. Eccli. 37, 9:statuere apud animum,
Liv. 34, 2:proposui in animo meo,
Vulg. Eccli. 1, 12:nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,
Plaut. Men. 5, 9, 23:in dubio est animus,
Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:animum ad se ipsum advocamus,
Cic. Tusc. 1, 31, 75:lumen animi, ingenii consiliique tui,
id. Rep. 6, 12 al. —For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,
Cic. Clu. 146:magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,
Verg. A. 6, 11:complecti animo et cogitatione,
Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:animis et cogitatione comprehendere,
id. Fl. 27, 66:cum omnia ratione animoque lustraris,
id. Off. 1, 17, 56:animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,
id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—Of particular faculties of mind, the memory:3.etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,
Ter. And. 1, 5, 46:An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),
Cic. Tusc. 1, 25, 61:ex animo effluere,
id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;... Nunc oblita mihi tot carmina,
Verg. E. 9, 51.—Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):4.vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,
I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,
Caes. B. G. 6, 38:Una eademque via sanguis animusque sequuntur,
Verg. A. 10, 487:animusque reliquit euntem,
Ov. M. 10, 459:nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,
id. ib. 14, 177:linqui deinde animo et submitti genu coepit,
Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:ad recreandos defectos animo puleio,
Plin. 20, 14, 54, § 152.—The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):5.cum conscius ipse animus se remordet,
Lucr. 4, 1135:quos conscius animus exagitabat,
Sall. C. 14, 3:suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,
Cic. Sex. Rosc. 67.—In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:6.e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,
id. Aul. 3, 6, 3:meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,
id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:edepol lenones meo animo novisti,
Plaut. Curc. 4, 2, 19:nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,
id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:EX MEI ANIMI SENTENTIA,
Inscr. Orell. 3665:ex animi tui sententia,
Cic. Off. 3, 29, 108).—The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):B.cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,
Cic. Cat. 4, 6, 11:fingere animo jubebat aliquem etc.,
id. Sen. 12, 41: Fingite animis;litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,
id. Mil. 29, 79:Nihil animo videre poterant,
id. Tusc. 1, 16, 38.—The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.1.a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:(α).animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,
Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,
Ter. And. 3, 3, 27:Quo gemitu conversi animi (sunt),
Verg. A. 2, 73:Hoc fletu concussi animi,
id. ib. 9, 498;4, 310: animum offendere,
Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:Satin tu sanus mentis aut animi tui?
Plaut. Trin. 2, 4, 53:mala mens, malus animus,
bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,
Cic. Arch. 6, 14:Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,
id. Sen. 11, 36:ut omnium mentes animosque perturbaret,
Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:Istuc mens animusque fert,
Hor. Ep. 1, 14, 8:Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,
Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,
Cic. N. D. 2, 59, 147:mente animoque nobiscum agunt,
Tac. G. 29:quem nobis animum, quas mentes imprecentur,
id. H. 1, 84;and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,
a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,pravitas animi atque ingenii,
Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,
Ter. Heaut. 1, 2, 34:animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,
Cic. Tusc. 4, 18, 41:animum comprimit,
id. ib. 2, 22, 53:animus alius ad alia vitia propensior,
id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:sed quid ego hic animo lamentor,
Enn. Ann. 6, 40:tremere animo,
Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:ingentes animo concipit iras,
Ov. M. 1, 166:exsultare animo,
id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?
from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:nisi quod tibi bene ex animo volo,
id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:sive ex animo id fit sive simulate,
Cic. N. D. 2, 67, 168:majore studio magisve ex animo petere non possum,
id. Fam. 11, 22:ex animo vereque diligi,
id. ib. 9, 6, 2:ex animo dolere,
Hor. A. P. 432:quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,
Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.With verbs:(β).Quid illam miseram animi excrucias?
Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:Antipho me excruciat animi,
Ter. Phorm. 1, 4, 10:discrucior animi,
id. Ad. 4, 4, 1:in spe pendebit animi,
id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—With adjj.:b.aeger animi,
Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:infelix animi,
Verg. A. 4, 529:felix animi,
Juv. 14, 159:victus animi,
Verg. G. 4, 491:ferox animi,
Tac. A. 1, 32:promptus animi,
id. H. 2, 23:praestans animi,
Verg. A. 12, 19:ingens animi,
Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:2.animo audaci proripit sese,
Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:petulans protervo, iracundo animo,
Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),
Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:promptus animus vester,
Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
Sall. C. 14, 5:Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,
Ov. M. 13, 550:Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,
Cic. Off. 1, 20, 68:sordidus atque animi parvi,
Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:Drusus animi fluxioris erat,
Suet. Tib. 52.—In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —a.Courage, spirit:b.ibi nostris animus additus est,
Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:deficiens animo maesto cum corde jacebat,
Lucr. 6, 1232:virtute atque animo resistere,
Cic. Fam. 5, 2, 8:fac animo magno fortique sis,
id. ib. 6, 14 fin.:Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,
id. Att. 5, 20, 3:nostris animus augetur,
Caes. B. G. 7, 70:mihi in dies magis animus accenditur,
Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:Nunc demum redit animus,
Tac. Agr. 3:bellica Pallas adest, Datque animos,
Ov. M. 5, 47:pares annis animisque,
id. ib. 7, 558:cecidere illis animique manusque,
id. ib. 7, 347 (cf.:tela viris animusque cadunt,
id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:In re mala animo si bono utare, adjuvat,
id. Capt. 2, 1, 9:bono animo fac sis,
Ter. Ad. 3, 5, 1:quin tu animo bono es,
id. ib. 4, 2, 4:quare bono animo es,
Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;so also, satis animi,
sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,
Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:Aeolus mollitque animos et temperat iras,
Verg. A. 1, 57.—Of a top:dant animos plagae,
give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,
Quint. 10, 1, 113. —Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:c.jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,
id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,
Ter. Hec. 3, 5, 56).—Violent passion, vehemence, wrath:d.animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,
Cic. Marcell. 3:animum rege, qui nisi paret Imperat,
Hor. Ep. 1, 2, 62:qui dominatur animo suo,
Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:vince animos iramque tuam,
Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:Parce tuis animis, vita, nocere tibi,
id. 2, 5, 18:Sic longius aevum Destruit ingentes animos,
Luc. 8, 28:coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,
Stat. Th. 11, 525 al. —Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:e.si est animus aequos tibi,
Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:aequo animo ferre,
Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:aequo animo esse,
Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:animis aequis remittere,
Cic. Clu. 2, 6:aequiore animo successorem opperiri,
Suet. Tib. 25:haud aequioribus animis audire,
Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:iniquo animo,
Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—Agreeable feeling, pleasure, delight:f.cubat amans animo obsequens,
Plaut. Am. 1, 1, 134:indulgent animis, et nulla quid utile cura est,
Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,
Caes. B. G. 5, 12):Post animi causa mihi navem faciam,
Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:liberare fidicinam animi gratia,
id. ib. 2, 2, 90:qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?
Cic. Phil. 7, 6:habet animi causa rus amoenum et suburbanum,
id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?
Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—Disposition toward any one:C.hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,
Cic. Fam. 2, 1 fin.:meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,
id. ib. 5, 18 fin.:qui, quo animo inter nos simus, ignorant,
id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,
id. Off. 1, 15, 49:quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,
to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,
Suet. Oth. 8:Nec non aurumque animusque Latino est,
Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:salve, anime mi,
Plaut. Curc. 1, 2, 3:da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,
id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:D.qui rem publicam animo certo adjuverit,
Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,
Plaut. Trin. 2, 2, 23:Ex animique voluntate id procedere primum,
goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,pro animi mei voluntate,
Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):teneo, quid animi vostri super hac re siet,
Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,
Ter. Heaut. 3, 1, 69:Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,
id. And. 2, 3, 4:Sin aliter animus voster est, ego etc.,
id. Ad. 3, 4, 46:Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?
id. Hec. 5, 2, 19:qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,
Cic. Imp. Pomp. 66:istum exheredare in animo habebat,
id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,
Caes. B. G. 7, 28:insurrexerunt uno animo in Paulum,
with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:omnibus unum Opprimere est animus,
Ov. M. 5, 150:Sacra Jovi Stygio perficere est animus,
Verg. A. 4, 639:Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,
Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.1.Of brutes:2.in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,
whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,
id. Fin. 5, 14, 38:ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,
id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:(apes Ingentes animos angusto in pectore versant,
Verg. G. 4, 83:Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,
Ov. M. 3, 544:cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,
Col. 6, 1, 1:Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,
id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:iniquae mentis asellus,
Hor. S. 1, 9, 20).—Of plants:III.haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,
their wild nature, Verg. G. 2, 51.—Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,
Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):Tantaene animis caelestibus irae?
Verg. A. 1, 11. -
13 auger
augur, ŭris (earlier also auger, Prisc. p. 554 P.), comm. (cf. Prob. p. 1455 P., and Phoc. p. 1695 P.) [avis and Sanscr. gar, to call, to show, make known. Van.], an auqur, diviner, soothsayer; at Rome, a member of a particular college of priests, much reverenced in earlier ages, who made known the future by observing the lightning, the flight or notes of birds, the feeding of the sacred fowls, certain appearances of quadrupeds, and any unusual occurrences (v dirae).I.Lit.:II.Interpretes Jovis optumi maxumi, publici augures,
Cic. Leg. 2, 8, 20; Fest. s. v. quinque, p. 26 Müll.; Serv. ad Verg. A. 3, 537; and others cited in Müll. Etrusk. 2, p. 116 sq., and Smith, Dict. Antiq. (diff. from auspex, orig. as a general idea from a particular one, since the auspex observed only the flight of birds; cf. Non. p. 429, 26. Yet as this latter kind of augury was the most common, the two words are frequently interchanged or employed in connection; cf. Enn. ap. Cic. Div 1, 48, 107: dant operam simul auspicio augurioque).—Transf., any soothsayer, diviner, seer, in gen.: augur Apollo, as god of prophecy (v. Apollo), Hor. C. 1, 2, 32; so,augur Phoebus,
id. C. S. 61:Argivus,
i.e. Amphiaraus, id. C. 3, 16, 11; id. Ep. 1, 20, 9; Prop. 3, 14, 3:veri providus augur Thestorides,
i. e. Calchas, Ov. M. 12, 18; 12, 307; 15, 596; 3, 349;3, 512 al.: nocturnae imaginis augur,
interpreter of night-visions, id. Am. 3, 5, 31:pessimus in dubiis augur timor,
fear, the basest prophet, Stat. Th. 3, 6.— Fem.:aquae nisi fallit augur Annosa cornix,
Hor. C. 3, 17, 12:simque augur cassa futuri!
Stat. Th. 9, 629; Vulg. Deut. 18, 14; ib. Isa. 2, 6; ib. Jer. 27, 9:augures caeli,
ib. Isa. 47, 13. -
14 augur
augur, ŭris (earlier also auger, Prisc. p. 554 P.), comm. (cf. Prob. p. 1455 P., and Phoc. p. 1695 P.) [avis and Sanscr. gar, to call, to show, make known. Van.], an auqur, diviner, soothsayer; at Rome, a member of a particular college of priests, much reverenced in earlier ages, who made known the future by observing the lightning, the flight or notes of birds, the feeding of the sacred fowls, certain appearances of quadrupeds, and any unusual occurrences (v dirae).I.Lit.:II.Interpretes Jovis optumi maxumi, publici augures,
Cic. Leg. 2, 8, 20; Fest. s. v. quinque, p. 26 Müll.; Serv. ad Verg. A. 3, 537; and others cited in Müll. Etrusk. 2, p. 116 sq., and Smith, Dict. Antiq. (diff. from auspex, orig. as a general idea from a particular one, since the auspex observed only the flight of birds; cf. Non. p. 429, 26. Yet as this latter kind of augury was the most common, the two words are frequently interchanged or employed in connection; cf. Enn. ap. Cic. Div 1, 48, 107: dant operam simul auspicio augurioque).—Transf., any soothsayer, diviner, seer, in gen.: augur Apollo, as god of prophecy (v. Apollo), Hor. C. 1, 2, 32; so,augur Phoebus,
id. C. S. 61:Argivus,
i.e. Amphiaraus, id. C. 3, 16, 11; id. Ep. 1, 20, 9; Prop. 3, 14, 3:veri providus augur Thestorides,
i. e. Calchas, Ov. M. 12, 18; 12, 307; 15, 596; 3, 349;3, 512 al.: nocturnae imaginis augur,
interpreter of night-visions, id. Am. 3, 5, 31:pessimus in dubiis augur timor,
fear, the basest prophet, Stat. Th. 3, 6.— Fem.:aquae nisi fallit augur Annosa cornix,
Hor. C. 3, 17, 12:simque augur cassa futuri!
Stat. Th. 9, 629; Vulg. Deut. 18, 14; ib. Isa. 2, 6; ib. Jer. 27, 9:augures caeli,
ib. Isa. 47, 13. -
15 augurium
augŭrĭum, ii, n. (plur. augura, heterocl., like aplustra from aplustre, Att. ap. Non. p. 488, 2, or Trag. Rel. p. 217 Rib.) [augur], the observation and interpretation of omens, augury (v. augur and the pass. there cited).I.Lit.:II.pro certo arbitrabor sortes oracla adytus augura? Att., Trag. Rel. p. 217 Rib.: agere,
Varr. L. L. 6, § 42 Müll.; Cic. Div. 1, 17, 32; id. Off. 3, 16, 66:capere,
Suet. Aug. 95:quaerere,
Vulg. Num. 24, 1:observare,
ib. Deut. 18, 10; ib. 4 Reg. 21, 6:non est augurium in Jacob,
ib. Num. 23, 23:dare,
Ov. Tr. 3, 1, 36:nuntiare,
Liv. 1, 7:decantare,
Cic. Div. 1, 47, 105: accipere, to understand or receive as an omen, Liv. 1, 34; 10, 40; Val. Fl. 1, 161:augurium factum,
Suet. Vit. 18:augurio experiri aliquid,
Flor. 1, 5, 3: augurium salutis, an augury instituted in time of peace, for the inquiry whether one could supplicate the Deity for the prosperity of the state (de salute), Cic. Div. 1, 47, 105; Suet. Aug. 31; Tac. A. 12, 23; cf. Dio Cass. 37, 24, and Fabric. ad h. l.—Transf.A.Any kind of divination, prophecy, soothsaying, interpretation:B.auguria rerum futurarum,
Cic. Phil. 2, 35, 89: conjugis augurio ( by the interpretation of [p. 205] quamquam Titania mota est, Ov. M. 1, 395: Divinatio arroris et auguria mendacia vanitas est, Vulg Eccli. 34, 5.—And transf. to the internal sense. presentiment, foreboding of future occurrences inhaeret in mentibus quasi saeclorum quoddam augurium futurorum, Cic. Tusc. 1, 15, 33; id. Fam 6, 6:Fallitur augurio spes bona saepe suo,
Ov. H. 16, 234:Auguror, nec me fallit augurium, historias tuas immortales futuras,
Plin. Ep. 7, 33, 1 al. —Object, a sign, omen, token, prognostic:C.thymum augurium mellis est,
Plin. 21, 10, 31, § 56:augurium valetudinis ex eā traditur, si etc.,
id. 28, 6, 19, § 68.—The art of the augur, augury:cui laetus Apollo Augurium citharamque dabat,
Verg. A. 12, 394 (v. Apollo and augur):Rex idero et regi Turno gratissimus augur,
id. ib. 9, 327; Flor. 1, 5, 2. -
16 haud
haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).(α).With advv.:(β).hau longe,
Plaut. Bacch. 4, 2, 13:hau longe abesse oportet,
id. Am. 1, 1, 166:haut sane diu est,
it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:haud sane commodum,
Ter. Ad. 5, 2, 8:haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,
Cic. Off. 2, 2, 5; cf.also: rem haud sane difficilem admirari videmini,
id. de Sen. 2, 4:haud sane facile,
id. ib. 23, 83:facio quod manifesto moechi haud ferme solent,
Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:haud ita jussi,
id. ib. 5, 4, 52:haud ita est,
id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:eia, haud sic decet,
id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:haut aliter esse duco,
Plaut. Bacch. 3, 1, 2:aliter hau dicetis,
id. Most. 1, 2, 15:haud aliter censeo,
Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,
Verg. A. 9, 65; v. aliter;and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,
Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:haud diu est,
Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:scies hau multo post,
Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:haud paulo plus,
Cic. Fam. 7, 1, 3:haud minus aegre patior,
Ter. Heaut. 5, 2, 5:haud minus,
Liv. 2, 60, 3:Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,
Tac. A. 11, 33:sed haud facile dixerim, cur, etc.,
Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,haud facile,
Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
id. ib. 14, 5:haud cito,
Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):haud temere est visum,
Verg. A. 9, 375:familiaris accipiere faxo hau familiariter,
Plaut. Am. 1, 1, 199:haud stulte sapis,
Ter. Heaut. 2, 3, 82:haud commode,
id. Hec. 1, 2, 20:consul haud dubie jam victor,
Sall. J. 102, 1:Vergilius haud dubie proximus,
Quint. 10, 1, 85:dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,
Plaut. Curc. 1, 2, 33:morbus haud saepe quemquam superat,
Sall. J. 17, 6:haud cunctanter,
Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin. —With adjj.:(γ).id esse hau perlonginquom,
Plaut. Bacch. 5, 2, 76:in aetate hau bonum'st,
id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):hau mala'st mulier,
Plaut. Bacch. 5, 2, 42:conveni hodie hominem haud impurum,
Ter. Eun. 2, 2, 4:anus haud impura,
id. Heaut. 4, 1, 16:servum haud illiberalem praebes te,
id. Ad. 5, 5, 5:haud mediocris vir,
Cic. Rep. 2, 31:haut consimili ingenio,
Plaut. Bacch. 3, 3, 50:compendium haut aetati optabile,
id. ib. 1, 2, 51:hau permultum attulit,
id. ib. 2, 3, 86:haud mirabile est,
Ter. Heaut. 2, 4, 8:bene dicere haut absurdum est,
Sall. C. 3, 1; cf.:ingenium ejus haut absurdum,
id. ib. 25, 5:haud ignotae belli artes,
Liv. 21, 1, 2:annus haud dubiis consulibus,
id. 4, 8;v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,
Ter. Eun. 4, 2, 13.—With pronn.:(δ).haut quisquam quaeret, qui siem,
no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:eum salutat magis haut quiquam quam canem,
id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:faxo haut quicquam sit morae,
id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:hic se ipsus fallit, haud ego,
id. ib. 3, 2, 15; cf.:haud pol me quidem,
id. Hec. 2, 3, 5.—With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:II.Verum haut opinor,
Plaut. Bacch. 2, 3, 88:hauscio, quid eo opus sit,
id. ib. 5, 2, 15:hau nosco tuum,
id. Trin. 2, 4, 44:ne ego cum illo pignus haut ausim dare,
id. Bacch. 4, 9, 133:quod dixi semel, hau mutabo,
id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:hau moror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,
Plaut. Am. 5, 1, 72:facit ille, quod vulgo hau solent,
id. ib. 1, 1, 30:ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,
id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:nae ille haud scit, quam, etc.,
Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:tum ille haud dubitavit, etc.,
Cic. Rep. 1, 15:quod somno supererit, haud deerit,
Quint. 10, 3, 26:haud erit, ut merito immortalis possit haberi,
it cannot be, Lucr. 3, 715;v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,
not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,hau vidi magis,
id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 9, 114:neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,
id. Ep. 5, 1, 57:post si quis vellet te, haut nevelles dividi?
id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,Esp., joined with dum and quaquam.A.haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):B.concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?
Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):haudquaquam etiam cessant,
Ter. Heaut. 1, 2, 1:haudquaquam id est difficile Crasso,
Cic. de Or. 2, 33, 143:haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,
id. ib. 3, 22, 82:haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,
id. Univ. 11:homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,
id. de Or. 1, 9, 38:accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,
id. Lael. 18, 66:haudquaquam par gloria,
Sall. C. 3, 2:haudquaquam certamine ambiguo,
Liv. 7, 26, 8:tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,
Verg. G. 4, 455:haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,
id. A. 12, 45 al. -
17 haud dum
haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).(α).With advv.:(β).hau longe,
Plaut. Bacch. 4, 2, 13:hau longe abesse oportet,
id. Am. 1, 1, 166:haut sane diu est,
it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:haud sane commodum,
Ter. Ad. 5, 2, 8:haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,
Cic. Off. 2, 2, 5; cf.also: rem haud sane difficilem admirari videmini,
id. de Sen. 2, 4:haud sane facile,
id. ib. 23, 83:facio quod manifesto moechi haud ferme solent,
Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:haud ita jussi,
id. ib. 5, 4, 52:haud ita est,
id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:eia, haud sic decet,
id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:haut aliter esse duco,
Plaut. Bacch. 3, 1, 2:aliter hau dicetis,
id. Most. 1, 2, 15:haud aliter censeo,
Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,
Verg. A. 9, 65; v. aliter;and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,
Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:haud diu est,
Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:scies hau multo post,
Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:haud paulo plus,
Cic. Fam. 7, 1, 3:haud minus aegre patior,
Ter. Heaut. 5, 2, 5:haud minus,
Liv. 2, 60, 3:Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,
Tac. A. 11, 33:sed haud facile dixerim, cur, etc.,
Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,haud facile,
Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
id. ib. 14, 5:haud cito,
Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):haud temere est visum,
Verg. A. 9, 375:familiaris accipiere faxo hau familiariter,
Plaut. Am. 1, 1, 199:haud stulte sapis,
Ter. Heaut. 2, 3, 82:haud commode,
id. Hec. 1, 2, 20:consul haud dubie jam victor,
Sall. J. 102, 1:Vergilius haud dubie proximus,
Quint. 10, 1, 85:dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,
Plaut. Curc. 1, 2, 33:morbus haud saepe quemquam superat,
Sall. J. 17, 6:haud cunctanter,
Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin. —With adjj.:(γ).id esse hau perlonginquom,
Plaut. Bacch. 5, 2, 76:in aetate hau bonum'st,
id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):hau mala'st mulier,
Plaut. Bacch. 5, 2, 42:conveni hodie hominem haud impurum,
Ter. Eun. 2, 2, 4:anus haud impura,
id. Heaut. 4, 1, 16:servum haud illiberalem praebes te,
id. Ad. 5, 5, 5:haud mediocris vir,
Cic. Rep. 2, 31:haut consimili ingenio,
Plaut. Bacch. 3, 3, 50:compendium haut aetati optabile,
id. ib. 1, 2, 51:hau permultum attulit,
id. ib. 2, 3, 86:haud mirabile est,
Ter. Heaut. 2, 4, 8:bene dicere haut absurdum est,
Sall. C. 3, 1; cf.:ingenium ejus haut absurdum,
id. ib. 25, 5:haud ignotae belli artes,
Liv. 21, 1, 2:annus haud dubiis consulibus,
id. 4, 8;v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,
Ter. Eun. 4, 2, 13.—With pronn.:(δ).haut quisquam quaeret, qui siem,
no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:eum salutat magis haut quiquam quam canem,
id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:faxo haut quicquam sit morae,
id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:hic se ipsus fallit, haud ego,
id. ib. 3, 2, 15; cf.:haud pol me quidem,
id. Hec. 2, 3, 5.—With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:II.Verum haut opinor,
Plaut. Bacch. 2, 3, 88:hauscio, quid eo opus sit,
id. ib. 5, 2, 15:hau nosco tuum,
id. Trin. 2, 4, 44:ne ego cum illo pignus haut ausim dare,
id. Bacch. 4, 9, 133:quod dixi semel, hau mutabo,
id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:hau moror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,
Plaut. Am. 5, 1, 72:facit ille, quod vulgo hau solent,
id. ib. 1, 1, 30:ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,
id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:nae ille haud scit, quam, etc.,
Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:tum ille haud dubitavit, etc.,
Cic. Rep. 1, 15:quod somno supererit, haud deerit,
Quint. 10, 3, 26:haud erit, ut merito immortalis possit haberi,
it cannot be, Lucr. 3, 715;v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,
not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,hau vidi magis,
id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 9, 114:neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,
id. Ep. 5, 1, 57:post si quis vellet te, haut nevelles dividi?
id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,Esp., joined with dum and quaquam.A.haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):B.concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?
Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):haudquaquam etiam cessant,
Ter. Heaut. 1, 2, 1:haudquaquam id est difficile Crasso,
Cic. de Or. 2, 33, 143:haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,
id. ib. 3, 22, 82:haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,
id. Univ. 11:homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,
id. de Or. 1, 9, 38:accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,
id. Lael. 18, 66:haudquaquam par gloria,
Sall. C. 3, 2:haudquaquam certamine ambiguo,
Liv. 7, 26, 8:tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,
Verg. G. 4, 455:haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,
id. A. 12, 45 al. -
18 haud quaquam
haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).(α).With advv.:(β).hau longe,
Plaut. Bacch. 4, 2, 13:hau longe abesse oportet,
id. Am. 1, 1, 166:haut sane diu est,
it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:haud sane commodum,
Ter. Ad. 5, 2, 8:haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,
Cic. Off. 2, 2, 5; cf.also: rem haud sane difficilem admirari videmini,
id. de Sen. 2, 4:haud sane facile,
id. ib. 23, 83:facio quod manifesto moechi haud ferme solent,
Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:haud ita jussi,
id. ib. 5, 4, 52:haud ita est,
id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:eia, haud sic decet,
id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:haut aliter esse duco,
Plaut. Bacch. 3, 1, 2:aliter hau dicetis,
id. Most. 1, 2, 15:haud aliter censeo,
Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,
Verg. A. 9, 65; v. aliter;and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,
Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:haud diu est,
Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:scies hau multo post,
Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:haud paulo plus,
Cic. Fam. 7, 1, 3:haud minus aegre patior,
Ter. Heaut. 5, 2, 5:haud minus,
Liv. 2, 60, 3:Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,
Tac. A. 11, 33:sed haud facile dixerim, cur, etc.,
Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,haud facile,
Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
id. ib. 14, 5:haud cito,
Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):haud temere est visum,
Verg. A. 9, 375:familiaris accipiere faxo hau familiariter,
Plaut. Am. 1, 1, 199:haud stulte sapis,
Ter. Heaut. 2, 3, 82:haud commode,
id. Hec. 1, 2, 20:consul haud dubie jam victor,
Sall. J. 102, 1:Vergilius haud dubie proximus,
Quint. 10, 1, 85:dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,
Plaut. Curc. 1, 2, 33:morbus haud saepe quemquam superat,
Sall. J. 17, 6:haud cunctanter,
Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin. —With adjj.:(γ).id esse hau perlonginquom,
Plaut. Bacch. 5, 2, 76:in aetate hau bonum'st,
id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):hau mala'st mulier,
Plaut. Bacch. 5, 2, 42:conveni hodie hominem haud impurum,
Ter. Eun. 2, 2, 4:anus haud impura,
id. Heaut. 4, 1, 16:servum haud illiberalem praebes te,
id. Ad. 5, 5, 5:haud mediocris vir,
Cic. Rep. 2, 31:haut consimili ingenio,
Plaut. Bacch. 3, 3, 50:compendium haut aetati optabile,
id. ib. 1, 2, 51:hau permultum attulit,
id. ib. 2, 3, 86:haud mirabile est,
Ter. Heaut. 2, 4, 8:bene dicere haut absurdum est,
Sall. C. 3, 1; cf.:ingenium ejus haut absurdum,
id. ib. 25, 5:haud ignotae belli artes,
Liv. 21, 1, 2:annus haud dubiis consulibus,
id. 4, 8;v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,
Ter. Eun. 4, 2, 13.—With pronn.:(δ).haut quisquam quaeret, qui siem,
no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:eum salutat magis haut quiquam quam canem,
id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:faxo haut quicquam sit morae,
id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:hic se ipsus fallit, haud ego,
id. ib. 3, 2, 15; cf.:haud pol me quidem,
id. Hec. 2, 3, 5.—With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:II.Verum haut opinor,
Plaut. Bacch. 2, 3, 88:hauscio, quid eo opus sit,
id. ib. 5, 2, 15:hau nosco tuum,
id. Trin. 2, 4, 44:ne ego cum illo pignus haut ausim dare,
id. Bacch. 4, 9, 133:quod dixi semel, hau mutabo,
id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:hau moror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,
Plaut. Am. 5, 1, 72:facit ille, quod vulgo hau solent,
id. ib. 1, 1, 30:ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,
id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:nae ille haud scit, quam, etc.,
Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:tum ille haud dubitavit, etc.,
Cic. Rep. 1, 15:quod somno supererit, haud deerit,
Quint. 10, 3, 26:haud erit, ut merito immortalis possit haberi,
it cannot be, Lucr. 3, 715;v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,
not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,hau vidi magis,
id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 9, 114:neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,
id. Ep. 5, 1, 57:post si quis vellet te, haut nevelles dividi?
id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,Esp., joined with dum and quaquam.A.haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):B.concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?
Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):haudquaquam etiam cessant,
Ter. Heaut. 1, 2, 1:haudquaquam id est difficile Crasso,
Cic. de Or. 2, 33, 143:haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,
id. ib. 3, 22, 82:haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,
id. Univ. 11:homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,
id. de Or. 1, 9, 38:accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,
id. Lael. 18, 66:haudquaquam par gloria,
Sall. C. 3, 2:haudquaquam certamine ambiguo,
Liv. 7, 26, 8:tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,
Verg. G. 4, 455:haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,
id. A. 12, 45 al. -
19 haudquaquam
haud or haut (in the form hau, before consonants, several times in Plautus acc. to the Cod. Ambros., and in Inscr. Orell. 4848: HEIC. EST. SEPVLCRVM. HAV. PVLCRVM. PVLCRAI. FEMINAE; also Tac. A. 2, 36; 6, 43 (49), Nipperdey, Ritter; hence, also hauscio = haud scio; cf. Ritschl, prol. ad Plaut. Trin. p. 99 sq. and p. 325), adv. [perh. orig. hau = ou, v. Ritschl l. l. But cf. Hand, Turs. III. 15.—Acc. to Corss. Ausspr. 1, 205, haud = pronom. stem ho + au (Sanscr. ava, away) + de, as in unde, etc.], a subjective and intensive negative particle, not at all, by no means; in class. prose most freq. with adverbs; rarely with adjectives, pronouns, or verbs (the last construction in Cic. only in the formulae: haud scio an, and haud dubito; in Caes. it occurs but once; v. also Krebs, Antibarb. p. 516).(α).With advv.:(β).hau longe,
Plaut. Bacch. 4, 2, 13:hau longe abesse oportet,
id. Am. 1, 1, 166:haut sane diu est,
it is but a very little while ago, id. Merc. 3, 1, 44:haud sane commodum,
Ter. Ad. 5, 2, 8:haud sane intellego, quidnam sit, quod laudandum putat,
Cic. Off. 2, 2, 5; cf.also: rem haud sane difficilem admirari videmini,
id. de Sen. 2, 4:haud sane facile,
id. ib. 23, 83:facio quod manifesto moechi haud ferme solent,
Plaut. Poen. 4, 2, 40: haud ferme Ter. And. 3, 1, 2:haud ita jussi,
id. ib. 5, 4, 52:haud ita est,
id. Phorm. 2, 1, 35; cf.:eia, haud sic decet,
id. Eun. 5, 9, 35; id. Ad. 3, 4, 7:haut aliter esse duco,
Plaut. Bacch. 3, 1, 2:aliter hau dicetis,
id. Most. 1, 2, 15:haud aliter censeo,
Ter. Ad. 5, 8, 5; cf.also: ac veluti lupus... Haud aliter Rutulo, muros et castra tuenti, Ignescunt irae,
Verg. A. 9, 65; v. aliter;and cf. also secus: nam ego hau diu apud hunc servitutem servio,
Plaut. Mil. 2, 1, 17 Ritschl, N. cr.:haud diu est,
Ter. Eun. 2, 3, 67; cf.:scies hau multo post,
Plaut. Bacch. 4, 8, 12; Ter. Phorm. 5, 6, 39:haud paulo plus,
Cic. Fam. 7, 1, 3:haud minus aegre patior,
Ter. Heaut. 5, 2, 5:haud minus,
Liv. 2, 60, 3:Getae praetorii praefecto haud satis fidebant,
Tac. A. 11, 33:sed haud facile dixerim, cur, etc.,
Cic. Rep. 1, 3 fin.; so,haud facile,
Sall. J. 17, 2; id. C. 13, 5; cf.:eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
id. ib. 14, 5:haud cito,
Ter. Ad. 3, 3, 89: haud temere est, quod tu tristi cum corde gubernas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473 Vahl.):haud temere est visum,
Verg. A. 9, 375:familiaris accipiere faxo hau familiariter,
Plaut. Am. 1, 1, 199:haud stulte sapis,
Ter. Heaut. 2, 3, 82:haud commode,
id. Hec. 1, 2, 20:consul haud dubie jam victor,
Sall. J. 102, 1:Vergilius haud dubie proximus,
Quint. 10, 1, 85:dubie: mihi hau saepe eveniunt tales hereditates,
Plaut. Curc. 1, 2, 33:morbus haud saepe quemquam superat,
Sall. J. 17, 6:haud cunctanter,
Suet. Tit. 6. For the connection with dum and quamquam, v. infra fin. —With adjj.:(γ).id esse hau perlonginquom,
Plaut. Bacch. 5, 2, 76:in aetate hau bonum'st,
id. Trin. 2, 4, 61: haut doctis dictis certantes, sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.): ille vir haut magna cum re, id. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ib.):hau mala'st mulier,
Plaut. Bacch. 5, 2, 42:conveni hodie hominem haud impurum,
Ter. Eun. 2, 2, 4:anus haud impura,
id. Heaut. 4, 1, 16:servum haud illiberalem praebes te,
id. Ad. 5, 5, 5:haud mediocris vir,
Cic. Rep. 2, 31:haut consimili ingenio,
Plaut. Bacch. 3, 3, 50:compendium haut aetati optabile,
id. ib. 1, 2, 51:hau permultum attulit,
id. ib. 2, 3, 86:haud mirabile est,
Ter. Heaut. 2, 4, 8:bene dicere haut absurdum est,
Sall. C. 3, 1; cf.:ingenium ejus haut absurdum,
id. ib. 25, 5:haud ignotae belli artes,
Liv. 21, 1, 2:annus haud dubiis consulibus,
id. 4, 8;v. dubius and dubium: certe extrema linea Amare haud nihil est,
Ter. Eun. 4, 2, 13.—With pronn.:(δ).haut quisquam quaeret, qui siem,
no one certainly, Plaut. Am. prol. 130:eum salutat magis haut quiquam quam canem,
id. ib. 2, 2, 48; id. Bacch. 1, 1, 25; cf.:faxo haut quicquam sit morae,
id. Am. 3, 3, 17; Ter. And. 2, 1, 36:hic se ipsus fallit, haud ego,
id. ib. 3, 2, 15; cf.:haud pol me quidem,
id. Hec. 2, 3, 5.—With verbs: Ni. Etiam dimidium censes (eum attulisse)? Ch. Non edepol scio:II.Verum haut opinor,
Plaut. Bacch. 2, 3, 88:hauscio, quid eo opus sit,
id. ib. 5, 2, 15:hau nosco tuum,
id. Trin. 2, 4, 44:ne ego cum illo pignus haut ausim dare,
id. Bacch. 4, 9, 133:quod dixi semel, hau mutabo,
id. ib. 5, 2, 85; cf.: haud muto factum, Ter. And. 1, 1, 13:hau moror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 30: philosophari est mihi necesse; nam omnino haut placet, Enn. ap. Cic. Tusc. 2, 1, 1 (cf. id. de Or. 2, 38, 156; id. Rep. 1, 18; Gell. 5, 15 fin.;Trag. v. 417 Vahl.): pol me hau paenitet,
Plaut. Am. 5, 1, 72:facit ille, quod vulgo hau solent,
id. ib. 1, 1, 30:ego faxo hau dicet nactam, quem deluserit,
id. Bacch. 3, 4, 7; 4, 8, 23:nae ille haud scit, quam, etc.,
Ter. Heaut. 2, 1, 10; cf. id. ib. 4, 4, 25:tum ille haud dubitavit, etc.,
Cic. Rep. 1, 15:quod somno supererit, haud deerit,
Quint. 10, 3, 26:haud erit, ut merito immortalis possit haberi,
it cannot be, Lucr. 3, 715;v. sum: quem (Drusum) haud fratris interitu trucem quam remoto aemulo aequiorem sibi sperabat,
not so much... as, Tac. A. 3, 8.—For the phrase haud scio an (in Plautus hauscio an), see an; cf. also, haud scio, -ne: idque adeo haud scio, mirandumne sit, etc., * Caes. B. G. 5, 54, 5: Am. Exspectatusne advenio? So. Hau vidi magis exspectatum, I never saw any one welcomer, ironically, Plaut. Am. 2, 2, 47; so,hau vidi magis,
id. Capt. 3, 4, 29; id. Poen. 1, 1, 13.—Pleonastic with another negative:neque ego haut committam, ut, si peccatum siet, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 9, 114:neque ille haud obiciet mihi, Pedibus sese provocatum,
id. Ep. 5, 1, 57:post si quis vellet te, haut nevelles dividi?
id. Aul. 2, 4, 7.—Ellipt.: Al. Quid istuc est, mi vir, negoti, quod tu tam subito domo Abeas? Ju. Edepol haut quod tui me neque domi distaedeat, Plaut. Am. 1, 3, 5.—Hence,Esp., joined with dum and quaquam.A.haud dum, or, as one word, haud-dum, an intensive nondum, not at all as yet, not yet (very rare):B.concilione... Pro Superi! Ausonius miles sedet? armaque tantum Hauddum sumpta viro?
Sil. 2, 332; Liv. 2, 52; 10, 6; 25; 22, 12; 28, 2; 33, 11 al.—haud quāquam, or, as one word, haudquāquam, by no means whatever, not at all (class.): haudquaquam quemquam semper Fortuna secuta est, Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 299 Vahl.):haudquaquam etiam cessant,
Ter. Heaut. 1, 2, 1:haudquaquam id est difficile Crasso,
Cic. de Or. 2, 33, 143:haudquaquam hercle mirandum est esse, etc.,
id. ib. 3, 22, 82:haudquaquam boni est, ratione vinctum velle dissolvere,
id. Univ. 11:homo prudens et gravis, haudquaquam eloquens,
id. de Or. 1, 9, 38:accedat huc suavitas quaedam oportet sermonum atque morum haudquaquam mediocre condimentum amicitiae,
id. Lael. 18, 66:haudquaquam par gloria,
Sall. C. 3, 2:haudquaquam certamine ambiguo,
Liv. 7, 26, 8:tibi has, miserabilis Orpheus Haudquaquam ob meritum, poenas, ni Fata resistant, Suscitat,
Verg. G. 4, 455:haudquaquam dictis violentia Turni flectitur,
id. A. 12, 45 al. -
20 ignotum
1.ignōtus, a, um, Part., from ignosco.2.ignōtus, a, um, adj. [in-gnotus, notus].I.Pass., unknown.A.In gen.:B.quamquam ad ignotum arbitrum me appellis: si adhibebit fidem, Etsi est ignotus, notus: si non, notus ignotissimus est,
Plaut. Rud. 4, 3, 104 sq.:dubitabitis, judices, quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis?
Cic. Fl. 17, 40:ignoti homines et repentini quaestores celeriter facti sunt,
id. Brut. 64, 242:homo ignotus et novus,
id. Rep. 1, 1:nos pluribus ignotissimi gentibus,
id. ib. 1, 17:longinqua eoque ignotior gens,
Liv. 5, 32, 5:procedam in aciem adversus ignotos inter se ignorantesque,
Liv. 21, 43, 18; cf.§ 13: omnes illacrimabiles Urgentur ignotique longa Nocte,
Hor. C. 4, 9, 27:jus applicationis obscurum sane et ignotum patefactum atque illustratum est,
Cic. de Or. 1, 39, 177:obscurioribus et ignotioribus verbis,
Quint. 7, 3, 13; cf. id. 8, 3, 73; 8, 6, 74:haec nova et ignota ratio,
Cic. Rep. 1, 16:alter (dies) in vulgus ignotus,
id. Att. 9, 5, 2:ille tibi non ignotus cursus animi mei,
id. ib. 5, 15, 1:terrae,
unknown, distant, Tib. 1, 3, 3; ib. 39; cf.: nobilis ignoto diffusus consule Bacchus, unknown, remote with respect to time, i. e. old, Luc. 4, 379.— Subst.: ignō-tum, i, n., that which is unknown. —Prov.: ignoti nulla cupido,
Ov. A. A. 3, 397.—In partic., pregn. (for ignobilis, II.), of low birth or condition, lowborn, base, vulgar ( poet.):II.quo patre sit natus, num ignota matre inhonestus,
Hor. S. 1, 6, 36; cf.:naso suspendis adunco Ignotos, ut me libertino patre natum,
id. ib. 6 and 24:Achivi,
the ignoble Greeks, Ov. M. 12, 600:progenuit tellus ignoto nomine Ligdum,
id. ib. 9, 670:ignotis perierunt mortibus illi,
Hor. S. 1, 3, 108.—Act. (cf. the Gr. agnôstos), unacquainted with a thing, ignorant of (very rare for ignarus, insciens, inscitus): ignotae iteris sumus, Naev. ap. Non. 124, 28:simulacra ignotis nota faciebant,
Cic. Fam. 5, 12, 7:producere ad ignotos (aliquem),
Cic. Verr. 2, 5, 29, § 75; Auct. Her. 3, 6, 12; cf.:ignotos fallit, notis est derisui,
Phaedr. 1, 11, 2; so,ignoti, faciem ejus cum intuerentur, contemnebant,
Nep. Ages. 8, 1.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
fallit — (izg. fàlit) m DEFINICIJA bank. nesposobnost urednog podmirivanja novčanih obveza, nesposobnost plaćanja; insolventnost, nelikvidnost ETIMOLOGIJA tal. fallito … Hrvatski jezični portal
fallit — I fal|lit 1. fal|lit sb., ten, ter, terne; firmaets fallit II fal|lit 2. fal|lit ubøj. adj.; firmaet er fallit; gå fallit … Dansk ordbog
fallit — fal|lit 〈Adj.; veraltet〉 zahlungsunfähig [<ital. fallito „Zahlungsunfähiger“; → fallieren] * * * Fal|lit [auch: ... lɪt], der; en, en (veraltet): jmd., der zahlungsunfähig ist: ∙ auf dem Gässchen, auf welchem alsbald die Kinder der en… … Universal-Lexikon
fallit — fa|llit Mot Agut Nom masculí … Diccionari Català-Català
fallit — fal|lit 〈Adj.〉 zahlungsunfähig [Etym.: <ital. fallito »Zahlungsunfähiger«; → fallieren] … Lexikalische Deutsches Wörterbuch
fallit — fal|lit <aus gleichbed. it. fallito, eigtl. Part. Perf. von fallire, vgl. 1↑fallieren> (veraltet) zahlungsunfähig … Das große Fremdwörterbuch
Fallit — Fal|lit der; en, en <aus it. fallito »Bankrotteur«> (veraltet) jmd., der zahlungsunfähig ist … Das große Fremdwörterbuch
debile fundamentum fallit opus — /debaliy fandamentam faebt owpas/ A weak foundation frustrates [or renders vain] the work [built upon it]. When the foundation fails, all goes to the ground; as, where the cause of action fails, the action itself must of necessity fail … Black's law dictionary
debile fundamentum fallit opus — /debaliy fandamentam faebt owpas/ A weak foundation frustrates [or renders vain] the work [built upon it]. When the foundation fails, all goes to the ground; as, where the cause of action fails, the action itself must of necessity fail … Black's law dictionary
Debile fundamentum, fallit opus — When the foundation is weak, the structure falls. Justice does not allow one to profit by his own iniquity. Anderson & Co. v Stapel, 80 Mo App 115, 122 … Ballentine's law dictionary
Saepe viatorem nova non vetus orbita fallit — The new or fresh wheel mark or road often deceives the traveler, not the old one … Ballentine's law dictionary