-
41 axabarciar
Axabarciar, es tratar, vender, comprar, cambiar, etc. Cuntu you aquindi nisti primeiru llibru qu'un astur fae con ñaturallidá, con honradé, con amore grandie ya ñoble que disdi guaxetín na miou xenciétcha ya ñatural alma se fexu hacia tous lus melgueirus y'embruxantes chugares de la miou mantina tierra d'Asturies, ya de toes les Fidalgues xentes que la poblen, falu you que nagora mesmu tenu ñecexidá de cuntayes un cuintu que nun ye tal couxa, perque cuaxi tóu lu que falu aquindi fóu verdá. Ya cumu encalda mu ben nista pallabra, pos nagua mexor que como exemplu qu'isti casu que per oitre lláu pué xervir tamén d'escola. (Cuento yo aquí en este diccionario primero que hace un astur con documentación, naturalidad y suprema honradez, lleno de un amor grande y noble que desde niño en mi sencilla y natural alma se hizo, hacia todos los dulces y embrujantes lugares de mi amada Tierrina Asturiana, y hacia todas las Hidalgas gentes que la pueblan. Digo que ahora mismo tengo necesidad de contarles un cuento, que no es tal cosa, porque casi todo lo que les voy a contar ha sido una auténtica verdad, y como tal alumbramiento tiene el origen en esta palabra, pues nada mejor que este ejemplo, que por otro lado puede servir también de escuela). (LES XABARCEIRES) L'Aldexuxán (aldea de Susana) yera la miou aldina, fae ya un faticáu d'anus cundu you yera un guaxín, despós de l’achuquinante 'ngarradiétcha, que xemóu de cadarmus toes les teixáes de la miou embruxante Asturies, apaxiétchandu de llutus, mexeries, fames, atristeyáus ya enfernales dollores a toes les xentes, lu mesmu las prietes que yeren las drechistes, que lus roxus que yeren de las esquerdas. (La aldea de Susana era mi aldea, hace ya muchos años cuando yo era un niño después de la asesinante guerra que sembró de cadáveres todas las casas de mi embrujante Asturias, vistiendo de lutos, miserias, hambre e infernales dolores a todas sus nobles gentes, lo mismo a los negros que eran los derechistas, que a los rojos que eran los de las izquierdas). —Por aquel entonces, cuando el hambre, la necesidad y la miseria se enseñoreaban de les teixáes (lares) mejor dicho de los hijos y de las viudas de los perdedores, ya que los pobres, los que no estaban encuandicáus (sepultados) s'atopaben arretrigáus nes cárxeles, (encadenados en las cárceles) ya oitres con más xuerte, xebráranse per miéu 'l hermenu venceor pal extranxeiru. (Y otros con más suerte, se marcharan por miedo al hermano vencedor para el extranjero). —Cuento yo, que por aquellos tristes aconteceres sucedió en mi aldea esta historia que ahora al recordarla tras más de cuarenta años de haber sucedido, trae a mi pensamiento una añoranza triste, nel mesmu lleldar que me fae xonreyire. En el mismo suceder que me hace sonreir, ya que el caso según mi humilde parecer se las trae, porque todos los personajes qu'encaldan (hacen) esta cierta, historia, eran seres que para poder vivir tenían que luchar bravamente todos los amanecidos días, no importa cómo lo hicieran; pero por aquellos tristes tiempos el que no luchaba no comía, no es como hoy, que se tira más comida en un día a la basura, que en los tiempos de esta historia comía toda Asturias en una semana. —Yera mi aldina tan bétcha en allumbrar frutos, que desde los principios del branu (verano), fasta lu fondeiru de la xeronda (hasta lo último del otoño), talmente parecía mi melgueiru chugar (dulce pueblo), el mismo jardín que el Creador debe de tener reservada para las sencillas y buenas gentes que tras la muerte sean huéspedes de su Santificante Reino. Tal exquisita riqueza natural daba lugar, a que casi todos los vecinos tuviesen un pollino que espatuxara llixeiru (andase rápido), y fuese resistente para que no se esmurgazara esventronáu (cayera reventado) en los difíciles y abruptos caminos, con las maniegas (cestas) encima de su albarda amamplenáes (llenas) de sabrosos frutos, antes de llegar a la romería o fiesta donde iba destinado tal manjar, así fueran higos, cerezas, ciruelas, peras, etc., etc., etc. Algunas veces también solían llevar manzanines arroxáes nel fornu (manzanas asadas en el horno) y ablanines turráes nel mesmu cheldar (y avellanas asadas en el mismo lugar), y estas frutas así tratadas, tenían un gusto tan exquisito que uno no se hartaba nunca de comer por ellas. Por estos quehaceres y otros múltiples necesarios en sus caseríos, cada vecino cuidaba a su pollino todo el año, como la mejor de sus prendas, porque era el humilde pollino el único medio de locomoción que tenían para efectuar infinidad de trabajos y muy necesarios traslados. Decía el pedáneo de mi aldea, donde sucedió esta historia que estoy empezando a relatarles, que un pollinín d'arremangu (de valía), le proporcionaba más ganancias al aldeano que una xuntura de les mexores vaques (pareja de sus mejores vacas). Pero endenantes d'afondigoname nel contare lus fechus que fixerun les xabarceires del miou chugar (antes de ahondar en los hechos que dieron lugar las tratantas de mi pueblo), voy a contar así d'esboriaúra (de resbalón), lo que le ha sucedido al razonero alcalde de mi aldeina: Hubiérase casado Graciano cuando era muy joven aun, con Ramona la de Juan de Pacha, que era una mozacona (mozona) de ñidies (finas) mexierches (mejillas), arregañaónes ñalgues (apetecibles nalgas) y un entamu (senos) también empericotáu (prominente, estupendo), que hacían de Ramona una muchacha también formada y deseable, que ni el más exigente sería capaz de deximiya per mu fartu qu'andubiés de clica (nadie la despreciaría por muy harto que estuviese de mujeres). Pero Graciano que por aquel entonces era pobre, aunque dueño de un ameruxamientu d'arganáes, que lu ateixaben nel xeitu del querer escombútchire, (unas crecidas ansias que le resguardaba en el lugar de querer, medrar, enriquecerse, etc.). Mas él pensaba y con buen tino, que jamás sus aspiraciones podría alcanzarlas en la aldea, por tal razón decidió emigrar, y como le acompañaba la suerte de tener un hermano en las Américas, pues un día endubitchóu lus sous fatinus (lió sus ropas), despidióse con lágrimas en sus ojos de su mujer e hijo que por entonces aun no había cumplido un año, y colóu (marchó) para La Habana, donde trabajó como un esclavo durante diez años, sin desperdiciar ni menos gastar ni una perrina (cinco céntimos). Con una buena cuarexá de cuartus (cartera de dinero). Ilegó pasado este tiempo a su aldea, cargado como un abetchún (abejón), de paxiétchus, llásticus, xoyiquines, ya fatáus d'oitres couxiquines, (de trajes, ropas, joyas, y muchas otras preciadas cosas. Hizo su entrada en la aldea en los postreirus (últimos días del mes de Xeneiru), precisamente cuando el día atapecía (oscurecía), por eso, como su teixá (casa) era la primera de la aldea, y hacía un frío y una ventisca que a todo el mundo refugiaba tras de sus lares, con ningún vecino se encontró, que le dijese o le pusiese de aviso contra alguna cosa. Salió su mujer a recibirle a la correlada llena de gozo y de contentura, engavitóuse (enganchose) la Ramona a su cuello loca de alegría, bexucóuyu per tous lus lláus esgalazá (besole por todos los lados con ansias), en el lleldar (hacer) que desfayénduse (deshaciéndose) en chárimes (lágrimas) y xoponcius (mareos, sustos, etc), que le hacían temblar como una vara verde, y después d’allancar (plantar) las rodiétches (rodillas) encima de las llábanas (losas), dijo bajando la cabeza y xofitándula (apoyándola) entre los atavarius (bragueta), de su hombre, en el encaldar (hacer) que s’arretrigaba a sous cadriles (se abrazaba a sus piernas). ¡Achuquíname, achuquíname miou Gracianu, endenantes de que te cunte, lu paraximesquéiramente que me portéi, metantu que tou faíes la Bana nel extranxeiru! (Asesíname, asesíname mi Graciano, antes de que te cuente, que te he hecho de menos con otros hombres, mientras que tu, te hacías rico en el extranjero). ¡Bueno Ramona..., ya tendrás tiempo de decirme todo cuanto de bueno o malo hayas hecho... pero ahora dime ¿dónde está el pequeño? ¡Apuesto a que ya está hecho un mozaquín (adolescente), listo y trabajador como lo que es su padre, que fexu más pesos na Bana (que hizo más duros en La Habana), que de pelos tenedis entrambus ya dos en vuexes motcheres! ¡Bueno los niños, quiero decir Tanín, güéi dexelu nel teixu miou má, pos comu tenu fatáus de couxes qu'escutire coutigu, ya non sei per la primeira que comencipiare, pos ista nuétchi quixe quedáme sola pa faluchar al nuexu encaldare! (Hoy le he dejado en la casa de mi madre, pues como tengo muchas cosas que discutir contigo, y no se por cuál he de comenzar, por éso esta noche he querido quedarme sola para hablar sin que nadie nos enrede). Lo primero que hizo la Ramona fue prepararle la cena a su marido, y al parejo que en esta faena se entretenía, iba preguntándole sucesos que a él le habían acontecido, quedándose siempre muy admirada de cuanto le decía su esposo. Pero después que el Graciano se fartucóu dé xamón, ya güevus con choricinus, arrutióu encomoláu perque l'entelaura inflabai 'l banduyu, plantói fuéu a un pitu, llancói 'n fondigoná 'n par de fumáes, ya sonriyénduse mu felliz dixói a la sou mutcher: (Se hartó de jamón, huevos y chorizos, eructó incomodado por haber abusado de tanta comida que con pesadez le hinchaba la barriga, le pegó fuego a un buen cigarro, le sacudió un par de fumadas, y después sonriéndose muy feliz le dijo a su mujer): ¡Desde que me he marchado a las Américas hasta ahora, no he comido una comida que mejor me supiera que ésta que me has preparado en tan poco tiempo y con tanta arte. Por el mundo adelante mi querida Ramona, no se harta uno nada más que de mollicies (cosas malas). Mucho cacíu pintureiru (cacharros lujosos), mucha cuchara limpia y resplandeciente, mucho sirviente que te trata con tanto mimo como si fueses un banquero, pero los platos son pequeños, y la comida que en ellos vacian (echan), tiene escosáu güétchus de rustíu (que no tiene grasa, que no está sazonada). Más sustancia tiene aquí un potaráu de llabaza de la que chamus a lus bracus (una pota de fregaduras de la que servimos a los cerdos), que todo lo que come en el día un trabajador en las Américas, y si uno trae dineros de aquellas lejanas tierras, es a cuenta de la mucha hambre, calamidades y sufrimientos que uno tiene que aguantar allí. Aquí en las aldeas pensamos cuantos nos vamos para allá, que en cuanto lleguemos, atopamus lus cuartus tremáus pe les caleyes! (encontramos los dineros tirados por las calles). ¡Bueno Ramonina, ahora ya me puedes contar lo que has hecho por aquí, que me parece que abundu enfucheráu (muy sucio) y grave debe de ser, cuando endenantes de entrare na miou teixá, de rodiétches me suplicabes que t'achuquinara! (antes de entrar en mi casa, de rodillas me suplicabas, que te asesinara). ¡Non sei Gracianín perquéi llugar comencipiar, pos tou enllordióxe d’enria mín, comu se ‘l mesmu diañu me l'encalducar! (No sé Gracianín por qué lugar voy a dar comienzo, pues todo se enlodó encima de mí, como si el mismo demonio me lo preparara). Deciale Ramona sentada en el escaño, detrás del aburióxu (ardiente) lar, mirando de frente para su marido y alumbrando a la par un torrente de lágrimas, que resbalaban por sus hermosas y coloreantes mejillas, que resplandecían a la luz del fuego, lo mismo que si estuviesen entafarnáes (untadas) con manteiga (untadas con manteca). Graciano que la propiaba con el mismo arrobo de enamoramiento que por ella siempre había tenido. Le dijo con voz halagosa que ya consigo llevaba el perdón que con tanta argucia su esposa buscaba: ¡Anda Ramonina, déjate de choramicar (llorar), pues con tanta mexareta (meadura) de lágrimas, no vas a encantexar l'esgazaura que fixiste! (arreglar la rotura que has hecho). —Y ahora cuéntame de una vez cuál fue el mal que me has hecho, pues por lo que barrunto, me has hecho castrón fatáus (muchas) veces. ¡No Gracianín, no te he hecho de menos nada más que un par de veces, y te voy a contar sin deximite (ocultarte) nada, el por qué hice de paraxa (puta), pues no me he puesto patas arriba en la añuedaura del cibietchu (haciendo el amor) con nadie, porque mi cuerpo me lo pidiese, sino que ha sido la necesidad la que me ha obligado, pues bien sabes, que cuando tu te has marchado para La Habana, yo me quedé muy sola, con un niño entre mis brazos que nin falaba nin espatuxaba (que ni hablaba, ni andaba) !Ay! Gracianín de mis entretelas, del mi corazón y de los mis sentidos, puedo decirte ahora llena de alegría que te estoy viendo al lado mío, que con las lágrimas que alumbraron mis ojos en todos estos años de soledad que he vivido, navegaría sin hundirse el barco que te trajo de La Habana. ¿Y quién fue el culpable de mi desesperante llanto, de mi inconsolable sufriencia? ¡Sólo tu Gracianín, sólo tu eres el culpable, que me has dejado muy sola, y te marchaste para las Américas hace diez años, siendo yo en aquel tiempo una desventurada criatura que aun no tenía veinte años dígote yo que me has dejado encuandiada (empozada) dentro de la soledad y la pobreza, y en todo este largo tiempo, no me has mandado ni tan sólo una perrona (diez céntimos) con la que comprarle un llastiquín (una camisa, un jersey, etc., etc.) a nuestro hijo, y ahora me vienes tu diciendo que quieres al niño tanto y cuánto! ¡Bueno Ramonina, lo que yo hice o dejé de hacer, abundu bien fechu tá (muy bien hecho está). Hoy ya me encuentro en mi casa dueño de una betchá cuarexa (bien repleta, rica cartera) de dineros, y no quiero perder el tiempo explicándote lo que yo he sufrido y el trabajo que me ha costado atróupar (rejuntar) este capital, pero tu ahora sí que me vas a decir con quién o con quiénes me has traicionado durante el tiempo que he estado fuera de mi casa. Así pues, empieza luego y no pierdas el tiempo barajando pormenores noitres (en otros) caldaretus (ubres) que no sean los que estrincaste (ordeñaste) entre los atavarius (braguetas) de los hombres con los que has hecho el amor, mientras que yo en las Américas fechu 'n castrón, apelucaba cuartus pá betchar la cuarexa que traigu, (hecho un cabrón, recogía dineros para llenar la cartera que traigo). Ramona se levantó del escaño, echó al fuego cuatro astillas porque ya se estaba amorrentandu (apagándose) y después, arremetchandu lus güeyus, miróu 'l Gracianu con mala lleiche, ya díxole sen catar más atayus (abriendo desmesuradamente sus ojos, miró a Graciano y le dijo con enfado sin buscar más atajos). ¡A los dos años de colar (marcharte) tu por el mundo allantri, (adelante) se me puso el niño muy amolaín (enfermo), y no tuve más remedio que llevarle al mélicu (médico), y éste con palabras finas y muy melgueróuxas (dulces) me dijo que yo era una buena moza, que estaba muy guapa y que era muy hermosa, y muchas otras cosas mas que entre todas ellas me hicieron perder la cabeza, el caso fue que el médico me aseguró que el niño estaba realmente muy enfermo, y que sólo se comprometía a sanarle si yo... bueno... el caso fue que yo por curar al mióu fiyín (mi hijo) espurrime y encoyime baxu lus atavarius del mélicu y'añuédei 'l cibietchu cuá 'l un par de veices, (me estiré y me encogí debajo de la bragueta del médico e hice el amor con él un par de veces). Y de resultas de los dos achucáus (acostados) que fexe debaxu 'l allegre mélicu (que hice debajo del alegre médico), me quedé empanzorraona (preñada) y parí otro rapacín (niño) que ahora ya tiene siete años. Así que yo considero que si tú estuvieses en mi lugar, harías lo mismo que yo he hecho, pues por un hijo una madre da todo cuanto tenga y más para con ello! Graciano que era de naturaleza muy tranquilo y a pesar de ser un cornudo era listo y razonero, le dijo sin enfadarse ni levantar más una palabra que otra: ¡Por un hijo una mujer casada debe de entregarlo todo verdad es, todo menos su honra, porque la honra en la mujer casada tiene más valor, que todos los hijos que pueda tener y hasta inclusive más que su propia vida. Porque de ahora en adelante, lus tous nenus namái que serán pá les xentes que fius de paraxona. (Los tus niños nada más que serán para las gentes que hijos de puta). Y tu... una paraxete (putina) mirada en todo momento por los hombres, como pan caliente fácil d'allancái 'l denti (hincarle el diente). Y yo... un cabrón consentido, que ha de ser la guasa y la murga de todos mis vecinos y de cualquier gente que sepa de mi vergüenza! En buena razón acaidonaban (dirigíanse) las palabras del Graciano, pues pronto sus vecinos armados con la socarronera malicia de las gentes de la aldea, empezaron a torearlo, diciéndole entre amistosas risas y halagüeñas palabras, ofensivos insultos, que ponían al pobre Graciano lo mismo que un pingayu (trapo viejo), y como Graciano era simpático y buena persona, aun les daba lugar más xeitu (sitio), para que se apropiaran de mayores confianzas, y ya no sólo eran sus vecinos los que de continuo le provocaban, sino todas las gentes que le conocían, pues un día que estaba segando hierba en un prado que tenía al lado de la carretera, pasó por allí una pareja de los guardias civiles de servicio que eran amigos suyos, y después de torearle un tiempo como todo el mundo hacía, uno de los guardias le preguntó: ¿Qué carrera les vas a dar a tus hijos Graciano? ¡Pues como tienes dineros amamplén (muchos), no estaría mal que los estudiases para xebralus (apartarlos) de estar mayucandu (majando) terrones toda la vida lo mismo que tu haces! Graciano quedose mirando para el guardia sonriéndose como si nada ofensivo le hubiera dicho, y después apurriénduyes (dándoles) la petaca para que enrrodietcharan (liaran) un cigarrillo, cuando los tres estaban aborronandu (fumando) muy tranquilos les dijo: ¡Mucha razón tienes Juaquín, ya que majar terrones no es un oficio descansado ni productivo para nadie, por eso, a mi primer hijo, que es el mío verdadero, le voy a estudiar hasta que se convierta en un buen ingeniero, aunque tenga que vender sino me alcanza cuanto tengo, hasta mi honrado apellido, que por ser tal cosa, en todo el mundo ha tenido siempre buen crédito, y al otro por ser hijo de mi mujer que xebrose (se fue) de la honradez, y se situó entre la hedionda troya (suciedad) donde se enchamuergan (ensucian) las paraxas (putas). En pocas palabras, por ser hijo de puta, le voy a enchufar en el xuzgáu (juzgado), y si no sirve para este menester, entonces le afilio a la guardia civil! Al guardia Juaquín, xelósele (,helósele) d'afechu (del todo) la maliciosa sonrisa que mostraba entre sus labios, y poniéndose muy serio le dijo: ¡Ten cuidado con lo que dices Graciano, porque me parece a mí que no das puntada sin hilo, así que se acabaron las bromas, y de ahora en adelante con nosotros ándate derecho, sino quieres que te enchufemos en la cárcel por tener la lengua demasiado larga y ser tus palabras mal intencionadas! Descubrió Graciano aquel día, que el don de la palabra era un arma muy poderosa, con la que conseguiría manejándola con astucia y solapadamente insultativa, lograr que sus agudosos vecinos se mirasen muy bien antes de lanzarles puchas (sátiras), haciendo de su persona el hazmerreir de todo el concejo. El habíale dicho al guardia Joaquín sin la menor intención de ofensa hacia su persona ni a nadie, que el hijo de su mujer por ser nacido de mala madre, le colocaría en la Guardia Civil, cosa que incomodó grandemente a Joaquín, demostrando con sus inocentes palabras que no es oro todo cuanto reluce, y que todo el mundo tiene algo de suciedad escondida o a la vista, de la que suele avergonzarse. Desde ahora en adelante, escrutaría en la vida y pasado de sus vecinos, y cuando de él se mofasen, les taparía la boca lanzándoles al rostro como arma de defensa y ataque todo cuanto de despreciable y asqueroso, en sus vidas o familias hubiere; y de esta forma, ya se mirarían ellos de volver con sus ya cansadas e insultantes sátiras a molestarle. Y ahora, tras el xemeyu (retrato) que hice del alcalde de mi aldea, escantoyándulu namái que per un cornetchal (rompiéndole nada más que por una esquina) de las muchas que el condenado tenía, voy a hondear ya sin hacer pouxa (parada) ni xebraura (apartamiento) en la historia de las Xabarceiras (tratantas), que entrambas y dos eran de gafas (venenosas) como un perro con la boca negra. «MANOLA Y VENANCIA» Moraban en mi aldeina dos mucherucas (mujerucas), que eran hermanas en apariencia y al decir de ellas también de familia, ya que habían nacido por el mismo furacu (agujero), no eran ya jóvenes cuando yo las conocí, pues paseábanse por la vida con la edad de comenzar a maurecer (madurar), eran las más pobres del lugar (descontándome a mí por supuesto), ya que no les acompañaba más riqueza que una vieja pochina (burra), y por esta pobreza que las acompañaba, allindiaben (cuidaban) a su borrica Facunda, con tanto cariño y esmero, como si en verdad fuese hija de entrambas. Estas mujeres no eran nacidas en mi aldea, y verdaderamente tampoco a ciencia cierta nadie sabía el lugar de su nacencia, lo cierto es que habíanse asentado en mi aldea cuando se terminó la guerra, y vivían en una muy humilde casuca que compraran con algunos dineros que traían, vivían en mi lugar desde aquella época, ganándose su vida con libertad e inteligencia, si se puede denominar así, al apoderarse de lo que muchas veces no les pertenecía. Decian algunos vecinos, y yo no sé si era cierto, que durante toda la guerra habían estado de paraxas (putas) por el frente, haciendo felices a los milicianos primero y después a los vencedores, más sin embargo yo creo que esto no era verdad, porque entrambas y dos físicamente no valían ni para un tiro de escopeta. Nosotros las conocíamos por el apodo de las Xabarceiras, y eran bajas de talla, secas de carne, con rostro de brujas feas y lagañosas, dueñas de un mal genio y peores intenciones que el mismo demonio, y garruxantes nas engarradiétchas (valientes, decididas en las peleas). La de más edad se llamaba Manola, y tal parecía que sus padres la habían fabricado con el puro veneno, y aparte tenía una lengua tan ofensiva y desarrendada, que dejaba en porriques (desnudo) al más pecaminoso de los arrieros. Venancia que era la otra, no algamia (alcanzaba) a su hermana en el ser tan garruxante, pero se aparejaba al lado de ella, en tener los dedos largos y las uñas raguñonas (arañosas) para mal de las tranquilas gentes, donde se engarrapelaban (enredaban) muchas veces los intereses de los vecinos. Las rapiegas Xabarceiras, cuando los campos se cubrían de frutos y los árboles se enseñoreaban con el manto lujoso y natural de los saludables y exquisitos frutos, ellas solían comprar en caña (en el árbol) o escandanaban (recogían) sin ningún permiso, las mejores frutas, y prestas corrían a venderlas por todas las aldeas y mercados de los tres concejos vecinos, y con estas ganancias, ellas prohibían al fantasma del hambre, que no espurriera (estirase) el hocico, agolifandu (oliendo) en su lar, en ningún día del año, por prietu (negro) que éste escombuyere (viniese, naciese). En la casa de las Xabarceiras, a pesar que por aquel entonces los tiempos eran muy difíciles y el hambre se recostaba en todas las esquinas, entre otras cosas en su lar jamás faltaba el cafetacu, y el frasco de marrasquinu (anís, caña, etc.), al que las dos hermanas le hacían halagos con parejo tino, pues érales el café ey el aguardiente tan llambión (goloso), como el tabaco de cuarterón, ya que sonrientes, gozosas y felices, apuxaben (tiraban) por él, con el mismo placer que escosaban (secaban) el pintureru frasco del aguardiente. Muchas veces cuando estaban sentadas con tranquilidad en su casa antroxánduse (festejándose) con las copaxas (copas) y el cigarrillo, decíale la Manola a su hermana entre xorbu ya xorbu (trago y trago) y cigarrillo prendido con la colilla del otro, esta sentencia muy verdadera: ¡Es mucho más fructuoso unos minutos de trato si están bien hechos, que cien horas de trabajo agabuxá (agachada) en las estayas (tajos), haciendo labores para los vecinos, que son más olvidadizos después de hacerles el trabajo, que agradecidos para pagarte en justicia el sudor que en sus tierras has derramado! Pero aquel año las Xabarceiras estaban encuandiadas (empozadas) dentro de un mal estar que mazábayes enoxáes fasta el mesmu fégadu (sacudíales enojadas hasta los mismos hígados), y todo había sido por la causa de no haber sido eficaces en el llindiáu (cuidado) de su pollina Facunda, pues un día que la habían dejado sin vigilancia guareciendu (pastiando) en el pasto comunal, piescóula (cogióla) por su cuenta y riesgo el alegre pollino de Rosendo el goxeiru (cestero), que el condenado tenía unos coyonzones (testículos) que le pingaben (colgaban) hasta el suelo, y se daba muy buena maña en no dejar una pollina manía (sin preñar), por vieja que fuera, y aunque no tuviese gana de que l’añuedaren el cibietchu (que le hicieren el amor). Por esto la Manola que era la que acaidonaba (dirigía) las riendas de su teixu (casa), se abayucaba (se movía) aquel año que corría por los primeros días del mes de Junio, con todos los demonios del infierno haciéndole mil travesuras en su cerebro, y todo era por la causa de la paraxona de sou potchina (de la putona de su pollina), que de resultas del esfoitu (confío) que con ella habían tenido, que fuera bien aprovechado por el alegre pollino del goxeiru (cestero), espatuxaba (andaba) la pobre con una ventroná (barrigada), que trabajo le costaba revolverse. ¡Diañu de bruxa (demonio de bruja), con lo vietcha (vieja) que es, y todavía tuvo la puñetera calentura para que en un momento que la dejamos de la mano, de ir hacer xaceda (camera, sitio) debajo de las patas del condenado burro del maldito goxeiru (cestero). ¡Pues en algo tenemos qu’estenciar (inventar, hacer), para poder llevar la fruta este año, a los mercados y a las aldeas, ya que si no ganamos por el verano los dineros que necesitamos, cuando llegue el invierno, entrará en nuestro hogar de la mano del frío también el hambre. —Está visto que con la Facunda no podemos llegar a ninguna parte pues está la condenada con un baduyáu (barrigada) que apenas puede tartirse (moverse). En buen compromiso nos ha colocado el zaramachón del maldito pollino del goxeiru, que quiera Dios que el demonio le asesine y al amo con él, pues cada vez que veo alguno de entrambos, se me sube la sangre a la cabeza y me pongo en tal trance, que tengo miedo de que un día no pueda contenerme y les parta el alma a entrambos. Todo esto y algunas cosas más, se lo estaba diciendo la Manola que en el lleldar (hacer) ya se encontraba medio tarrasca (borracha), a su hermana Venancia, que intentó consolarla aconsejándole, que lo mejor que hacían, era bajarla el lunes al mercado de la Villa, y con lo que le dieran por ella, y un poco más que pusieran encima, mercarían un burro de arte, que las libraría del complicado problema que las atañía (conducía). En esta conversación se encontraban las afligidas Xabarceiras aquella tarde buscándole encantexu (remedio, remiendo) para su desgracia, cuando hicieron entrada en la aldea una caterva de gitanos, llegaban todos dentro de una alegrosa folixa (juerga, algarabía), que tal parecía que todos eran tan felices como los mismos ángeles moradores del Cielo. Y sin pedirle permiso a nadie, dispusiéronse a pasar la noche debajo de los hórreos que se asentaban en el centro de la aldea, lugar que desde inmemoriales tiempos, siempre solían hacer acomodo sin que ningún vecino los molestara, todos los titiriteros, hojalateros, gitanos y demás transitantes que llegaban con alguna de sus embajadas a la aldea. «PASCUALÓN EL GITANO» Mientras que sus hombres desaparejaban los burros y disponían su ajuar las hábiles y astutas gitanas con el cabás colgado del brazo, y un montón de artesanas cestas encima de la cabeza, se internaban por todas les caleyes (callejas) de la aldea, en el trabajo de equivocar al primer aldeano que se las diera de listo, y de casa en casa, intentando vender su arte, o pedigüeñando cualquier cosa, ya que todo les venía bien, llegaron a la postre a la morada de Manola, que ya tenía ésta pensado desde el momento que endilgóu (que avistó) a los gitanos, el efectuar un saneado trato con ellos a cuenta de la su pollina Facunda. Las gitanas nada más llegar ante su presencia, la saludaron siempre con la sonrisa en los labios y la humildad con ella, cualidades indispensables que el timador maneja, como si propias suyas fueren, y de esta guisa, le dieron las buenas tardes en el momento que una de ellas le preguntó sin perder más tiempo: ¿Oigame señora, no tendrá alguna cosa de comedera por el desván a cambio de una de estas cestinas tan serviciosas? Así le habló una de las dos gitanas que en pareja venían haciéndose la desvalida y la inocente, mientras que su compañera sonriéndose por lo bajo, y sin urniar (hablar palabra), aprestábase en el sacar de su faltriquera un fatu de baraxeta (un trapo de baraja), y nada más que su socia fexu pouxa nel falare (hizo un descanso en su charla) con la Manola, cogió la palabra la gitana de la baraja, y se hondeó en el registro de querer echarles las cartas, decirles la buenaventura, o leerles la suerte, pues asegurábales la sagaz gitana, que ella había nacido con el sobrenatural don, de poder leer en la palma de la mano el destino de las personas, que se halla escrito desde su nacencia en un lenguaje misterioso, que sólo los elegidos pueden leer sin la menor equivocación. La Manola, que yo puedo asegurar que la más espabilada gitana podía ser nada más que su discípula, apropiaba y miraba de soslayo a las gitanas haciéndose la fatona (tonta), mientras que sus vidayas (sienes) moldeaban el negocio que con su Facunda iba hacer encima de los rapiegus xitanus (zorros gitanos), pues ella para sus adentros se decía, que quien equivoca a un manexador (manejador) de enredos, hasta los mismos jueces le ayudarían a xebrase (marcharse) del refregado aunque éste se hendiera, en algo que bien no olíese y sonado fuera. Así pues, que cuando la gitana ya se había creído que la Manola iba a ser un tonto cliente que le pagase sus enredos, en el magín de la Xabarceira ya estaba encaldáu (hecho), el cambiar a su Facunda, por un pollino que ellos trajeran, que no cojeara de ningún lado, y que no fuese muy cargado de años. El caso fue, que cuando la gitana ya le iba a coger su mano para leerle su buena suerte, quedose sorprendida cuando la Manola le dijo: ¡Déjese de pamplinas que conmigo no tiene cabida, yo lo que quiero es cambiar una buena pollina que tengo, que a no tardar mucho se va a convertir en dos porque está preñada, por un burro que ustedes traigan, que tenga llixia (alma, fuerza), y que no tenga amolaúres (males) por ningún lado! La gitanaca dibujó una amplia sonrisa de alegría en la bufarda (ventana) de su boca escosada (falta) de la mitad de sus dientes, y después le dijo a la par que guardaba la baraja en su faltriquera: ¡Eso que usted desea ya lo puede dar por hecho buena mujer, pues mi marido tiene un soberano pollino, que es lo justo a lo que usted me parece anda buscando, así que espere unos momentos, que voy con rapidez a buscarle, para que hagan el trato que me parece a entrambos ha de agradarle! Vino al cachiquín (al rato) en un grande burro escarranquetáu (montado) de alegre presencia, que en el parecer abayucábase (movíase) como el mismo rayo. Llegó el gitano a la casa de la Manola, muy xaraneiru ya xibloutandu (jaranero y silbando), lo mismo que si ya agolifara (oliese) el negocio antes de comenzarlo. Apeose de un áxil blincu (ágil salto) el gitano Pascualón de su xumentu (jumento), y saludó con marcado respeto a la Manola, que ni tan siquiera le contestó, ya que sólo tenía ojos para apropiar al burro, que le pareció muy atongaín (bueno) en sus primeras güeyáes (ojeadas). Empezó el gitano sin demora a tejer en el hacer del trato, con la que él pensaba, que iba a ser una victima sencilla para hacerle un lucrativo timo, ya que entamangaba (hacía) la Manola tal focicu de fatona (hocico de boba), que no era menos de pensar, que aquella mujer tenía los sentidos escosáus (secos) de toda listeza. El gitano que era un útre (águila) en el asunto de hacer de un jumento que sólo valía para ser achuguináu (sacrificado) y convertirlo en chorizos perreros (malos), digo, que él podía hacer de un burro moribundo, un pollino de ojos vivarachos, espurrías uréas (estiradas orejas) y espatuxares de rellámpagu (caminares de relámpago). Así pues con esta maestría que le caracterizaba, comenzó a rexistrar (mirar) a la Facunda desde el principio de su hocico hasta el término de su cola, sin olvidarse de sus molares y patas, y mientras que él hacía tal cosa, Ias Xabarceiras no perdían su tiempo, pues también manxuñaban (tocaban, palpaban) el jumento del gitano por todo el peyeyu (pellejo), con las miras de encontrarle algo que le faltase, o de descubrirle un postizo que le tapase un defecto. Pascualón como que no quería la cosa las propiaba por el rabillo del ojo, y así, allindiaba (cuidaba) a las Xabarceiras que no tenían sentidos nada más que para rexistrar (mirar) el burro del gitano, que no hacía nada más que tascase (moverse) y no estarse ni un instante quieto, demostrándoles con tal nervioso bailar, que era un pollino de arreos, con fuerza según ellas, de llevar un par de manegáus (cestos) encima de su lomo, sin ni siquiera hacer ni un senaldo, hasta el mismo Ricabu, o al lugar de Torrestíu, que son las aldeas más cimeiras de los concejos vecinos. Se veía a las claras, que a entrambas Xabarceiras les encantaba el jumento, por tal razón Pascualón, en el lleldar (hacer) que sacaba una colilla del bolso de su llásticu (chaleco) y le plantaba fuego sin soltar el cayao de su mano, les dijo sonrientemente: ¡No desperdicien el tiempo en buscarle defectos a mi buche, pues no le falta ninguna cosa, ya que tiene hasta los dos coyones (cojones) y está tan entero como yo mismo, que soy padre de una docena de hijos! ¡Pero es igual mujerinas, pues aunque algún defecto tuviese mi jumento, me parece a mí, que no voy a poder hacer trato con ustedes, porque esta pollina que me quieren espetar, está más para ser achorizada en Noreña, que es para lo único que vale, que para hacer galopadas por los caminos! ¡Ahora que si me dan encima de ella ochenta reales, el trato está hecho, y sino, cada cual allindie (cuide) lo que es suyo! Después de mucho tejer y destejer, porfiar, y alegar mil razonamientos de toda índole, la Manola le dijo que sólo le daría sesenta reales, y Pascualón cogiéndole por su palabra, enfardóu (guardó) los dineros en el bolso, y sin demostrar la contentura que le embargaba, dio el trato por hecho. A la mañana siguiente cuando el malvís silbotiaba anunciando el nuevo día, se levantó de su cama la Manola a la misma hora que siempre solía, y antes de hacer ninguna otra labor, fue muy ilusionada y contenta a la cortexaca (cuadra pequeña) donde tenía guardado el pollino, y cuando le puso sus inquisitivos ojos encima, su alegre ilusión fue devorada por una triste sorpresa que le produjo la visión de ver a su pollino achucáu (acostado) en una postura engalbaná (sin fuerza, sin gracia, sospechosa), acercose a él ya buyéndole en sus temperamentales y endemoniados sentidos la apenada sospecha de haber sido engañada por el gitano, y sin el menor miramiento le atizó unos punterazos con las madreñas encima de los cadriles (patas) para que se incorporara y poder mejor repararlo, y fue entonces cuando se le enxenebróu (helósele) la sangre en sus venas, ameruxánduse sous fégadus (llenándose sus hígados) en el atayu (atajo) de un envenenador desespero, al reparar con cuidado a su pollino, por eso sus ojos se le llenaron de lágrimas que alumbraban la rabia y la mala leche que l'esmolecía, (deshacía), cuando ya sin ninguna duda comprobó, que el genio y bizarría que el burro tenía en la hora del trato, no era el mismo que en aquel encaldar (hacer), sino que se había tornado en volverse en estar amurrentáu (enfermizo, moribundo), lo mismo que si del mundo de los vivos se estuviera despidiendo. A fuerza de bardiascazus (palos) y de xurarnentus (juramentos) que sin miatcha (migaja) de compasión la Manola le propinaba, dentro de una amanicomiaura (locura) que le desencaldaba (deshacía) el alma, logró el pobre animal incorporarse, y cuando estuvo en pie el descuaxaringuetáu (deshecho) jumento, con sus urées pingones (orejas lacias, bajas) y los güetchus choramicándoye (los ojos llorándole), como si hubiera despertado de una penosa pesadilla, y por si fuese poco todo esto que la Manola propiaba, todavía la pobre bestia comenzó a temblar con tanta intensidad por todo su cuerpo, que le daba lugar para pensar a la airada y endiablada Xabarceira, que aquel cadabre (cadáver) de burro, estaba viviendo sus postreros momentos. Cuando la Manola percatose ya sin ninguna duda de lo cadarmeru y'esmoleciu (de lo cadavérico y desvanecido), que se encontraba el condenado burro que la había espetado el diablo de Pascualón el gitano, comenzó a alumbrar por su pecaminosa boca, dirigida por su envenenadora lengua, un rosario de juramentos todos en contra de los santos seres del cielo, también maldijo con igual arte a todos los demonios de los infiernos, y no se dejó atrás y ya en este lleldar (suceder) colgándole de las comisuras de su boca unas flemas azuladas cargadas de rabia y de veneno, a todos los gitanos de la tierra, y hasta se recordó ya completamente desarrendada por la amanicomiaura (locura) que la encibiétchaba (retorcía), de manera más denigrante hasta de la propia madre que la había parido. Ante tal escándalo de palabras endemoniantes, saltó de su cama haciendo fuego su hermana Venancia y entre las dos juntas terminaron de hacer la desarrendada y pecaminosa fiesta. «EL PEDÁNEO DE LA ALDEA» Cogió la Manola una foicetuca (hoz) que tenía mangada en un recio y fino palo de ablanu (avellano), y la su hermana una pala de dientes que estaba mocha (falta) de un par de pinchos, y así armadas como si fuesen a la guerra, conducidas por el rey de los demonios que moraba dentro de sus espíritus, preparando un alboroto tan sonado y enloquecido que dudo que nada en la vida otro mayor hiciera, con una prisa que por ser ardiente les amagostada (quemaba) la entraña, fuéronse en busca de los gitanos con el invariable propósito, de deshacer el mal trato que con ellas hicieron, y por las buenas o por las malas, recuperar sus dineros y a su pollina Facunda. Cuando llegaron debajo de los hórreos lugar donde ellas sabían que estaban los gitanos y comprobaron que ya de la aldea a tan tempranera hora los foinus (ladrones) ya se habían xebráu (marchado), entonces la pecaminosa folixa (bronca) qu' enguedétcharun (que enredaron) fue tan escandalosa que pusieron en pie de alarma a toda la aldea, y hasta los perros del lugar, ladraban enfurecidos, sin agolifar (oler) por dónde escarrapietchábase (deshacíase) el peligro, pero presintiendo que se encovarachaba (encuevaba) dentro de los falaxes (hablajes) enfogaratáus (fogosos) que alumbraban las gafuróuxas (venenosas) lenguas de las garruxantes Xabarceiras. Las gentes de mi aldea, al escuchar aquel enxame (emjambre) de airadas voces, que todas ellas endubichaban (envolvían) un rosario de fataus (muchas) maldiciones pecaminosas, a tan hora tan ceda (temprana) de la albiada (de la mañana), descumbutcherun (despertaron, levantáronse) del catre donde aun felices algunos descansaban, y comenzaron a asomarse a las puertas y ventanas, y cuando comprobaron de qué se trataba, dieron rienda suelta a sus risas y gozos que les producía la desgracia que consumía a las ramplonzuelas (ladronas) Xábarceiras, que desde el primer día que habían sentado sus vivencias en la aldea, vivían a cuenta de lo que arrapiegaban (robaban) a los vecinos, sin que jamás s’andecharan (hicieran cuadrilla) en una gavita (ayuda) hacia sus vecinos, aunque éstos se reventasen atosigados por el excesivo trabajo. Por eso, cuando aquel amanecer conoció la aldea el timo que los avispados gitanos hicieran en los pequeños intereses de las atuñáes (avaras) Xabarceiras, al espetarles aquel jumento al cambio de la Facunda, que según las manifestaciones juramentadas que públicamente pregonaba con grandes gritos la Manola, estaba murriéndose estingarraón na cortexa (muriéndose acostado en la cuadra), al xebrársele (marchársele) la alegría y el bizarro genio que le había inyectado la tarrasca (borrachera) de marrasquino que le hicieran coger los gitanos, con el fin de que el alcohol le diera por unos momentos las briosas fuerzas de su juventud que la naturaleza por viejo y deshecho ya le había quitado. Pero no conforme Pascualón con este ardid, también le había introducido para que mejor se dibujase en el lugar de su conveniencia, una fogosa guindilla en el furacu (agujero) por donde alumbraba el federosu cuchu (hediondo estiércol), y por estas razones el pobre animal que en el momento del trato obreiráu (aguijonado) por estos reactivos respondió a las aspiraciones de Pascualón para equivocar a las Xabarceiras, ahora ya aquel pollino falto de tales estímulos, no respondía a las gozosas ilusiones de la Manola v su hermana, por eso entrambas y dos estaban llevadas y traídas por el mismo demonio, y en peor genio se ponían, cuando presenciaban a las gentes de mi aldea todas ellas de buen suceso, entamangándu festa ya murga (haciendo fiesta y güasa) de las hasta entonces avispadas Xabarceiras. Así por ejemplo, la muyer del Goxeiru (mujer del Cestero) que por la causa de que la Facunda apartando el rabo p'un lláu (para un lado) y dejando la clica 'l entestate (la matriz al aire libre) permitiera que su alegre burro le anuedara 'l cibietchu (le hiciera el amor) dejándola preñada, pues por esta causa, engarrapoláronse (peleáronse) con ella las Xabarceiras, en una engarradiétcha (lucha) de campeonato, que si no es porque unos hombres de la aldea las separan, la hubiesen esmueliu a tochazus (muerto a palos), pues esta mujer esfargayánduse (deshaciéndose) de risa díjoles: ¿Qué pensabas Manola, que podías equivocar a los gitanos lo mismo que haces con todos nosotros desde que el demonio te trajo sabe Dios de dónde a vivir a esta aldea? ¡Esos filan (hilan) más fino que nosotros mióu nena, por eso no has sido capaz de detener el truñazu (testerazo) que te atizaron cuando pretendías hacer negocio con ellos, que son los mismos hijos de tu padre el diablo! ¡Me parece a mí que este año, si quieres ir a vender por las romerías la fruta qu’escarpenas (que arrancas) de nuestros árboles, vas a tener que llevar las maniegas (cestas) encima de tu mollera! Xofitóu (apoyó) Manuela de Juan de Pacha, que era muy aguda lanzando putchas (sátiras). ¡Qué quieres hacer Manola, hay que armarse de paciencia mióu nena y nunca olvides que el demonio tiene focicu de gochu (hocico de cerdo), aunque en este lleldar (suceder) a tí se te presentara en la fechura (hechura) de Pascualón el gitano, que mucióte (ordeñote) la cuarexa (cartera) y llancote (te plantó) un pollín, que según el tu falar (hablar) regalado es caro. Díjole Filomena la mujer de Julián el Pertegueiru, que tenía una lengua p’aximielgar (mover) con molestosas intenciones a las gentes. Con más arte, que su marido que era áxil (ágil) como un esquil (ardilla) tenía de coraxe (coraje) para sacudir los arizos de los castañales. Estas y otras parecidas sátiras adornadas con risas y juergas de diferente índole, les decían las gentes de mi aldea aquella mañana a las xabarceiras, con intenciones de zaherirlas, porque ni eran sociables. ni menos tenían nada de buenas personas, sino todo lo contrario, aunque si digo la verdad en aquella época, había en mi pueblo peores personas que las Xabarceiras, ya que moraban un piño de fascistones asesinos, que ellos solos se bastaban para tirar tal partido por tierra. Tanto la Manola como su hermana, esnalaban (volaban) hasta los mismos teyáus (tejados) del aburrióxu (ardiente) infierno, dentro de un envenenamiento que hacía xuenzura con la manicomiaura (yunta con la locura), y con sus lenguas harto desatinadas escarnecían todo cuanto existe del cielo abajo y del infierno arriba, y en todo momento eran acosadas por los perros de la aldea, que les buscaban descuido para hincarles los dientes en cualquier lugar de sus escalixerus cuerpos, y al tenor que con rapidez espatuxaben (corrían) iban poniendo al Hacedor y su Creación como un fedoroxu fatu (hediendo trapo), con sus maldiciones y romances pecaminosos, que muchos de ellos nadie en el lugar jamás había escuchado, y dudo que pocas personas podrían endubitchar (enredar) un rosario de ofensas como el que la Manola preparaba. Pero a pesar de ya ser mucho todo esto que enseñaban, dentro de sus mal intencionadas entrañas, muchas más nefastosas intenciones aun se albergaban, y obreiradas (aguijonadas) por ellas, encamináronse afalucháes (arreadas) por el diablo, hasta la casa del pedáneo, que moraba en la fondeirá (en lo hondo) de la aldeina, y cuando ilegaron a las canciétchas (cancelas) y vieron que estaban piescháes (cerradas), aferronáronse (cogiéronse) a ellas con tal arte, y sacudiéronlas con tal fuerza, que al no llegar el perro a ponerles freno, de seguro que dieran en tierra con ellas. Pero la Manola que era en aquellos momentos conducida por todos los demonios nacidos y por nacer, que la habían corrompináu (llenado) con una airada rabia desgalgada (desmandada), no le puso ningún respeto ni menos miedo aquel perro grande armado de carlangas que hasta los mismos lobos les imponía recelo, sino que le hizo frente con su foiceta (hoz) llantándoye (plantándole) un focetazu (golpe con la hoz) en medio de su enorme cabeza, que le hizo al gafu (fiero) perro atropar (guardar) el rabo entre sus piernas, y marcharse glayucandu (aullando) de dolores del lado de aquella mujer que era peor que la más bravía de las fieras. No hicieron caso las Xabarceiras del matauriáu (descalabrado) can qu'ameruxáu de miéu (que plagado de miedo) se marchara del lado de ellas, sino que entrambas en el mismo lleldar (hacer) ximielgaben (sacudían) las cancelas en el parejo encaldar que llamaban al pedáneo de la siguiente manera: ¡Gracianu, Gracianu...! ¿Dóu tás aponiu faldetacu alcaldi de piteru? (¿Dónde estás ruin alcalde de gallinero?). El bueno de Graciano que se encontraba en la corte (cuadra) muciendu (ordeñando) las vacas, al sentir a su perro glayucar endolloriu (ladrar dolorido) y escuchar aquellas voces preñadas de prisa y betchás (ricas) de ofensivas palabras hacia su persona, salió sin pérdida de tiempo del establo con la caramañola (lechera) en la mano, y cuando comprobó quién le reclamaba, díjoles medio enojado, porque enfadado del todo nunca Graciano lo estaba: ¿Qué es lo que queréis condenadas del infierno, donde sin ninguna duda algún día iréis amagostabus (quemaros) esas asquerosas lenguas que tenéis? ¿qué es lo que queréis que tan cedu (temprano) llegáis a la mi puerta, y no en son de paz como es la debida forma, ya que lo primero que habéis hecho, fue partirle la cabeza al perro que intentó poneros el freno que estáis necesitando desde el mismo día que pusisteis los pies en esta aldea, y no contentas con ésto, aun estáis molestando al amo, enloquecidas por el demonio que lleváis dentro de vuestros cuerpos, que sólo vosotras sabéis dónde le encontrasteis, pero que os hace rellumbrare (relucir) como el mismo rellámpagu? (relámpago) ¡Vengo a ordenarte, —dijo la Manola, saliéndole espumarayus (espumarajos) de rabia por su boca—, vengo a mandarte, que te hagas en el momento en perseguidor de los asquerosos y ladrones gitanos, que me engañaron con un burraco que cambié por la mi Facunda, que ahora está estingarraón (tirado, acostado) en la cuadra, sin llixa (fuerza) de sostenerse encima de su cadriles (patas). Graciano que era como ya sabemos, muy agudo y socarrón, comenzó a reírse por lo bajo, porque abiertamente no se decidía ante el temor de no terminar de alterar aquel par de humanas fieras, que muy capaces las creía de pagar en su persona sus cacíus estrapayáus (sus platos rotos), luego poniendo la cantimpla (lechera) entre las manos de su mujer, que había bajado a la corraleda al escuchar tan grande alboroto, y seguidamente, rascándose su cabeza por debajo de su gorra, les dijo a las Xabarceiras con una socarronería que le alegraba satisfactoriamente: —Podéis ir vosotras mismas a buscarlos, ya que tanto os interesa en encontrarlos, porque yo fuera de la aldea y aun dentro de ella, ninguna autoridad tengo, que me obligue a perseguir a nadie, y creo que para hacia la Villa deben de encontrarse, porque poco antes del amanecer les he oído yo pasar por delante de mi casa, y por cierto que llevaban entemangada una allegroúxa folixa (iban formando una alegre juerga), y ahora escurro (discurro) de dónde procedía tan grande gozo que les acompañaba, que ni más ni menos era, del betcháu (rico) trato que al parecer hicieron con la tu Facunda, por la causa de querer ser tu, todavía más gitana que ellos. ¿Qué es lo que me estás diciendo so castrón (cornudo) de los infiernos? ¡Qué no tienes de hombre nada más que el paxierchu qu’enllastica lus tous enxenebráus güesus, (traje que cubre tus fríos huesos), si en todos los lugares de Asturias tienen como autoridades a ejemplares con el mismo esprapayu (disposición, ánimo), que te tiene encibietcháu a ti, más les valdría a las gentes hacer con ellos, lo mismo que yo debía de hacerte a ti! ¡Vaya un alcalde de cuatcháus (cuajados) que en el lugar tenemos, yo no sé lo que estarían pensando los vecinos el día que te han dado la güichá (vara) de mando, porque la verdad es que no sirves ni para tornar (parar) el agua en un banzaucu (remanso) de poca llixa (fuerza)! Le dijo la Manola lanzándole unas envenenadoras y asesinantes miradas, que intencionaban la firme idea de entamangar (hacer) un engarapoláu con él. Graciano, sin hacer mucho aprecio de lo que le estaba diciendo la bruxa xabarceira, sonrientemente le preguntó: ¿Y qué es lo que te gustaría hacerme a mi Manola? ¡Lo primero que te haría so castrón de los infiernos, sería... llantate la foceta (plantarte la hoz) en medio de tu cabeza, fendiéndotela hasta las mismas caxietches del xixu (partiéndotela hasta las mismas células de los sesos), y después te haría el juicio de por qué fuiste condenado a morrer (morir), que sería por el cobardoso delito, de no saber defender los intereses de la aldea, como es tu obligación de alcalde, y también por consentir, que xentes arrobonas (gentes ladronas), colen del chugar (marchen de la aldea), haciendo festa ya murga (fiesta y güasa), ximielgánduse lus cuartus na cuarexa quei arraguñarun a lus tous vecinus (moviendo los dineros en su cartera, que fueron fruto del robo que hicieron a tus vecinos), por la causa de tener un pedáneo, escasáu de coyones, ya betcháu de plumes de pituca llueza! (seco de cojones, y rico de plumas de gallina clueca). Estas palabras tan poco delicadas y tan grandemente ofensivas, no le sentaron nada bien a Graciano, a pesar de ser él, hombre tranquilo y transigente en gran medida, quizás las hubiese deximíu (olvidado) si su mujer no estaviese presente, pero al no ser así, a Graciano no le cupo otra alternativa, que intentar castigar a aquella desvergonzada que le estaba tratando lo mismo que si él fuese en vez de un hombre y por más primera autoridad de la aldea, no fuese nada más que un enyordiáu pingayu (un sucio pingajo), por esto, destinado Graciano en hondura donde jamás se había presenciado, se arrimó a la Manola con miras d'acoyela (de cogerla), y propinarle un par de ximielgones (sacudidas) y meterle el miedo y la vergüenza en el cuerpo a aquella deslenguada, aunque no fuese nada más, que para demostrarle a su mujer, que un hombre siempre es un hombre, aunque su mujer le pegue, le engañe y le convierta en cabrón por considerarle baldrayu (cobarde). Pero lo que no pudo imaginar Graciano, era que la Manola no se amilanaba ante nada ni nadie, y para demostrárselo, dio un paso hacia atrás para dejar trecho de combate, y enarbolando su focetina (hoz) en el aire, apurrióye (diole) con ella un fuerte y certero golpe en su cabeza, que hizo que el pobre pedáneo se esmurgazara (se cayera) en el santo suelo privado del conocimiento, manando un remexu (un chorro) de sangre, por una mancaúra (herida) que le había nacido repentinamente en el canto una vidatcha (sién). Y así en esta ridícula y dolorosa postura, atendido por su mujer ante la cual el Graciano pretendía convertirse en un héroe, le dejaron las Xabarceiras, que colaron (marcharon) de su casa, perseguidas de cerca por el rencoroso perro de Graciano, que les ladraba enfadado, más por el golpetazo que a él le habían apurriu (dado), que por el que le allantaron (dicran) en el pericote (alto) de la mollera de su amo. Amanicomionáes fasta ‘l más espurrir y'encoyer (enloquecidas hasta el más estirarse y encogerse), Ilegaron las Xabarceiras a su casa guiadas por el mismo espíritu de lucha que en ellas no cejaría hasta que no pudiesen dar con los gitanos, aunque menester fuérales perseguirlos hasta los quintos infiernos, y para sacarlos de este antro, con el fin de conseguir lo que les pertenecía, estaban decididamente dispuestas a partirle los cuernos al propio diablo lo mismo que terminaban de hacer con el pedáneo Graciano. Así pues, sin perder ni tan sólo un minuto de tiempo, sacaron de la cuadra el cadarmoúxu (cadavérico) burro de Pascualón el gitano, y la Venancia tirando del ronzal, con tal xuxeante llixa (crecida fuerza) que si pudiese le llevaría arrastrando, y su hermana Manola apuxada (soplada) por un demonio con peor genio aun, iba detrás del desventurado pollino apurriénduye (atizándole) sin descanso barganazu tras barganazu (palo tras de palo), encima del llombu (lomo) del pobre y descuaxaringuetáu (deshecho) pollino, para que caminase con prisa, y tal hacía la desdichada bestia, y no tanto por huir de los palos a los cuales ya debía de estar bien acostumbrado, sino por intentar aflojar el dogal del que tiraba Venancia, y así de esta forma y siempre en pos de los gitanos, se dirigían a la Villa donde aquel día había mercado. Hicieron entrada en el mercado las Xabarceiras arremexandu (remojadas) en sudor, producido por el cansancio de la larga caminata, y por la desmesurada rabia que a entrambas y dos las atenazaba. Y mismamente al lado de la fragua del ferreiru (herrero) que aquel día tenía endemasía trabajo, agüeyarun (avistaron) a la Facunda, y al lado de ella muy sonriente y gozoso se encontraba el gitano, que tampoco perdía su tiempo, pues ya estaba tratando de venderla o de cambiarla a un paisano que en la sazón la estaba registrando, pero plantándose la Manola delante de Pascualón, le dijo con el hambre retratada en sus ojos de atizarle un par de focetazus: ¿Qué barro me has espetado en el trato so ladrón? ¡Haz el favor de devolverme ahora mismo mi pollina, así como los dineros que me arraguñaste (arañaste), si quieres que este espineroso y mentecato trato que conmigo has hecho, tan sólo se quede en un inolvidable enfado! Pascualón no le hizo mucho caso a las palabras rogativas de la Manola, y así empujándola para un lado con cierto desprecio, a la par que la miraba amenazadoramente le dijo: ¡Quítese delante de mi vista mujeraca de los infiernos, y deje ya de molestarme en mi trabajo, y no olvide nunca, que el que hace un trato con Pascualón, lo tiene hecho para ciento y un años, y ahora lárguese y déjeme tranquilo, que estoy en buenos tratos con este paisano! Nunca peor hiciera el gitano en toda su existencia, pues antes de que se percatase del peligro que le rondaba, la foicina (hoz) de la Manola caía sobre su cabeza con la fuerza de un rayo, escantoyándoila (hiriéndosela) por un par de xeitus (sitios), que hicieron que Pascualón sin gurniar (decir) palabra, se enclicara (se cayera) en el enllordiáu (sucio) suelo, falto de sus sentidos, y alumbrando tanta sangre por sus heridas como un gochu (cerdo) cuando lo están achuquinandu (matando). Nisti telar atopábase (de esta forma se encontraba) Pascualón, con el cerebro escosáu (seco) d'afechu (del todo), por mor de aquel inesperado golpetazo, que le había llegado de manos de quien él menos esperaba, cuando Antonio, un guardia civil del cuartelillo de la Villa, que había presenciado todo el achuquinante xocesu (sangriento suceso), por encontrarse este guardia al lado de la ferrería, enzolánduse fatáus de culetinus de xidre, (bebiendo copiosos vasos de sidra), en amigable compañía con unos paisanos, en el chigrín (bar) de la Faba Prieta (la Haba Negra). Por eso, cuando vio esmurgazarse (caerse) en el suelo por mor del focetazu que le allumara (alumbrara) la Manola al foin del gitano, fue el guardia acochetráu (acelerado, rápido) al lugar del amagüestu (la quema), con el buen fin de encaxinar (encajar) el orden en aquel descalabramiento, nada más que el guardia llegó, afogárunse lus aburióxus (se ahogaron los ardientes) ánimos de otros gitanos, que lleldáus (hechos) dentro de una folixa (bronca) engafuróuxa (envenenada), intentaban acorralar a las dos Xabarceiras, que ya en la sazón se habían aferronáu (cojido) a la Facunda, y dejado libre al jumento del gitano. Mientras tanto, el herido de Pascualón ayudado por el guardia y por otros gitanos, que aun seguían con voces enardecidas maldiciendo y amenazando a las Xabarceiras, como cuento, se puso Pascualón en pie aun medio temblando al volver del desmayo, y con todo su rostro plagado de escandalosa sangre, demostrando que fuera del dolor que pudiera sufrir, el condenado no estaba en trance de mayores males en su cuerpo, no así en sus intereses como veremos seguidamente. «UN XUEZ D’ESQUILONA» (UN JUEZ DE CAMPANILLAS) Era el señor Juan Antonio un falangista digno de ser emulado por el más honrado servidor bien fuese Roxu (Rojo) Prietu (Negro) o Amarietchu (amarillo), era en verdad un hombre Joseantoniano que sin llevar camisa azul con el yugo y las flechas bordados en la pechera, como muchos otros pingayus (pingajos) que yo he conocido, que siempre iban uniformados con su camisa azul y corbata negra, dándoselas en todo momento de buenos falangistas, y no siendo nada más que unos verdaderos mierdas. El señor Juan Antonio era un hombre que llevaba siempre prendido en su espíritu los Nobles y Hermosos Credos de la Falange, con sus Humanidades y Libertades manifiestas, y los sabía cumplir porque los había aprendido en derechura, tal como el Mártir de su Fundador los había creado, para el bien de la Patria y de todos sus hijos. ¡Qué poco sabía José Antonio, que su Maravillosa Doctrina iba a ser manejada por algunos hombres, que cometerían con Ella verdaderos asesinatos y atropellos de toda índole. Pero dejando esto de lo que trataré algún día con mejor cuidado, y acogiéndome al hilo de la historia de la que estoy tratando, diré, que el juez de la Villa era este Caballero, que vivía al lado del mercado, y que era un hombre muy justo, amigo de los razonamientos, inteligente y también un campesino que amorosamente trabajaba sus campos. Cuanto yo, que cuando aquella gresca estaba con su apogeo, salió el juez de su casa para percatarse de aquel ardoroso tiberio (lío que se amagostaba (quemaba) frente a la puerta de su morada, y cuando vio que era un gitano el causante del sangriento escándalo que se enseñaba, díjole al guardia con ardientes deseos de hacer la Justicia en aquel endubiérchu (enredo). ¡Antonio, hágame usted el favor de llevar ahora mismo hasta el Juzgado, a todas las gentes que dieron vida a esa sangrienta engarradiétcha (pelea), para encalducar la xusticia que anda escosá 'n dalgún d'echu (hacer la Justicia que anda seca en alguno de ellos). Así que las Xabarceiras y el escantoyáu (herido) Pascualón hiciéronse presentes en el Juzgado, ante los escrutadores ojos del señor juez, pusiéronse los tres al mismo tiempo a hablar en su defensa, acusándose los unos a los otros dentro de un rosario de palabras injuriosas y amenazantes, que de nuevo los ponía en el atajo de volver a engarrapolarse (pelearse). Pero el señor Juan Antonio fiel repartidor de la Justicia, aporreó con sus nervudas y fuertes manos un mazazo encima de la mesa, que por muy poco la desarma en un montón de astillas, ya que era el juez un bigardón (mozarro) de más de dos metros de estatura, tan fuerte y resistente como una montaña. Y al parejo que tal golpe sacudía, dijo engrifandu (arrugando) su hocico al lar del enfado: ¡Hágamne el favor, y procuren que no tenga que llamarles de nuevo la atención, de hablar tan sólo el que yo le pregunte! Y al decir esto, miró tan condenadoramente al gitano, que éste, que se sabía culpable de muchos engañosos tratos que había efectuado en todo aquel concejo, no pudo menos que ya considerarse culpable, antes de que el juicio comenzara. ¡Vamos a ver Manola, hoy como no tengo mucha prisa ya que el llabor (labor) no me apremia, cuéntame tú la primera con toda clase de pelos y señales, lo que te ha sucedido, para que le escantoyaras (deshicieras) la mollera a este paisano, del que ya tengo oídas que no es la primera rapiega qu'esfuecha (zorra que despelleja) ni tampoco será la última, porque el que fai 'n maniegu fai 'n cientu, dandoi banietches ya tiempu! (el que hace un cesto hace un ciento, si se le da, varas y tiempo). ¡No fue solamente este condenado y útre de xitanu (buitre de gitano) el que salió amatauriáu (con heridas) de este asunto escontramundiáu enrevesado), que prestase usted con tan buen tino a escantexayu (arreglarlo) señor xuez (juez). Pues también al pedáneo de la mi aldeina me vi en la apremiante necesidad d'apurriye (de darle) un par de galgazus (estacazos) en mitad de la cabeza de magüetu (bestia) que tiene, por el no querer acaidonar (dirigir) la justicia en el camino de la razón, como corresponde a su condición y obligación de alcalde del chugar! (lugar). ¡Por la Virxen (Virgen) de los Remedios Manola, no vaigues (vayas) a decirme que por mor de este foín (ladrón) de gitano, tuviste que fendeye (partirle) la cabeza al pobre Graciano!, dijo el juez alegrando su rostro dentro de una llixerina (ligera) risa. ¡Sí señor juez, así ha sucedido! Afirmó la Manola, y seguido le contó todo el suceso desfigurándole y haciéndole más rentable a su favor. El juez casi sin poder detener la risa que le regocijaba su espíritu natural y noble, dijo intentando enmarcar en su rostro la seriedad que no era capaz de hacer: ¡Has hecho muy bien Manola, pues yo entiendo, que el que tiene el delicado oficio d'encaidonar (de dirigir) la justicia, y traiciona tan derecho menester, debe de ser castigado con más entaine (fuerza), que aquellas otras personas, que tienen la obligación de la ley obedecer. Así pues, si en mis manos estuviera te premiaría, por la valentía que has usado al defender la justicia y la libertad de tus intereses! ¡Y ahora... sigue, sigue Manola, y cuéntame todo el suceso en sin mucitche (ordeñarle) ni una migátchina (migaja), que me presta mucho mióu nena (que me agrada mucho mujer). ¡Escúcheme bien señor juez, y júrole por adelantado que cuanto le voy a decir, no se xebra (marcha) de la verdad en nada, y todo ello no es nada bueno ni para mis intereses que han quedado esgazáus d'afechu (rotos del todo), ni tampoco para este gitanu que vé usted aquí tan humildemente con la cabeza gacha, queriendo dar a entender que no ha roto en toda su vida un mal plato, y lleva desde que ha nacido viviendo a cuenta de sus bien urdidos tratos, que tal parece que para industriarlos le ayuda en todo momento la brujería o el mismo diablo! ¡Verá usted señor juez! —Ayer cuando el sol se esfumía (marchaba) por detrás del penón (peña) picutrera (sierra de las águilas), que es la hora d’atapecer (oscurecer) la tarde, llegó este llimiagu (baboso) de gitano a caballo de su adefexu de pollín hasta la misma puerta de mi casa con mires de tentarme la necesidad que me arretrigaba, porque usted bien sabe que nosotras nos dedicamos a correr (vender) la fruta, por todas las romerías y lugares de los tres conceyus y de esta manera nos ganamos nuestra vida muy decente y honradamente, pues como le estoy diciendo, no sé cómo este condenado se enteró que la nuestra pollina estaba próxima a parir, y claro, al encontrarse la probitina en tal estado, no nos podía servir para nuestro trabajo, por eso, tentadas por el embrujo, la engañadora palabra y la buena presencia que en aquel momento se ensenoraba en el pollín de este fartonzón (comedor), enguedeyóume (me enredó) este bruxu (brujo) de gitano, con el endemoniado trato que conmigo hizo, que si tarda mucho tiempo en deshacerse de nuevo, se me va escosar el xuiciu (secar el juicio), y va a dexame Ies caxierches del celebru tan enxenebráes d'entendedeiras, que vóu bazcuchame abondu más cedu de lu qu'usté cunta na mesma amanicomiaúra (dejarme los sesos del cerebro tan fríos de entendimientos, que se me van a vertir mucho más temprano de lo que usted piensa en el mismo manicomio). —El caso fue señor juez, que el burro que traía este foinacu (ladronzuelo) de gitano, estaba en conciencia de él bien preparado, para dejarme a mi despreparada de intereses, pues el pollicaco con un fatáu de caxilonainus (montón de cajilones) de marrasquino que le daban calor y fuerza a su banduévu (panza), hacían de él por el motivo de la alegre tarrasca que lu encibiechaba (borrachera que lo trenzaba), un burrón con buena llixa ya xuxeáu xeniu (fuerza y crecido genio). Y por si fuese poco esto que le cuento, todavía para que el pollino mejor se dibujase, llantárale este achuquinador de gitano, una rabiosa guindilla por debajo de la cola, mismamente dentro del oscuro agujero que alumbra el recimo de los hediondos cagayones, según descubrí yo misma hoy por la mañana justamente cuando ya era demasiado tarde. Y todavía por si estas dos demoníacas trampas no fuesen suficiente este banduerru (indeseable) de gitano, de tal manera me dibujó su jumento que desatinada me trae en este juicio, que me hizo de él un semeyu (retrato) que yo papéilu (creílo) entero, y consideré al pollín como el mejor burro de toda la burrería de gitanacus y aldeanos. Por esto señor juez, le di al cambio de tan falsa y ençañadora presea, la mi pollina Facunda y sesenta pesetas encima, y con estas prendas en nada faisas, xebróuxe (marchose) de mi vera este maldito gitano, tirando del ramal de la mi Facunda, que no quería la probitina del mi lado marcharse, quizás porque presintiera al ser más lista que yo, en la triste desgracia que me dejaba este baldrayu (cobarde) de gitano, que se alejaba de mi casa haciendo que ruxeran (sonaran) los mis dineros en su bolsillo, a la par que se iba riendo de gozo y alegría por la causa del betcháu (rico) negocio que encima de mi pobreza hiciera este desalmado de gitano. Pascualón que ya tenía lleldáu (hecho) en su pensamiento axuquerándose (apoyándose) en las anabayáes güeyáes (acuchillantes miradas) que le dirigía insistentemente el juez que aquel juicio lo tenía bien perdido, cuando escuchó a la Manola decir que le había entregado sesenta pesetas, puso el glayíu (grito) en el cielo jurándole al juez por el Cristo de los gitanos y la Virgen de los cristianos, que la Manola estaba mintiendo, pues tan sólo le había dado sesenta reales. El juez, escuchó por breves momentos a Pascualón en su defensa, y después poniéndose en pie y mirándole acusadoramente desde su montañosa humanidad, a la par que señalándole con su dedo índice que era más grueso que la muñeca del gitano, le dijo con palabras que marcaban el denodado desprecio que sentía hacia estas pobres y desdichadas gentes: ¡Sesenta reales por cuatro lados, que hacen justamente lo que le arraguñaste (arañaste, robaste) a esta desventurada muyerina. No me cave la menor duda que yo os conozco muy bien, ya que siendo yo niño otros gitanos como tu también engañaron a mi padre, por eso puedo juzgarte con propiedad y conocimiento de causa, porque sé que no vivís nada más que de el timo y del engaño y de vuestras cestas, que mientras las tejéis pensáis en la forma de hacer vuestras trapisondas cada día con mejor cuidado! Díjole el juez encabronáu (enfadado) en tal postura que sus mejillas se le pusieron del mismo color de las brasas, en el lleldar que no le quitaba los ojos de encima, mirando tan condenadoramente al esquelético rostro del gitano, que iba ser en parte engañado lo mismo que el señor juez, por la paraximesqueira de la Manola. ¡Pero señor juez, habló enloquecido en su defensa el pobre Pascualón, a la par que a sus ojos vivarachos afloraban unas rebeldes lágrimas que tal vez fuesen fruto de la rabia que le producía el ser tan miserablemente robado por aquella aldeana de los infiernos que él en un principio pensaba que era la mujer más tarangona (tonta, imbécil) que había conocido en su vida de bien urdidos timos y enredosos tratos. ¡Pero señor juez! ¡Sesenta pesetas no las he tenido yo juntas desde que baltiarun (tiraron) la República, donde el pobre podía vivir con más libertad, y con más justicia que usted a mi me está haciendo! ¿No comprende usted señor juez, que con sesenta pesetas hoy día se compra un buen burro y aun sobra dinero? ¡Lo que yo comprendo muy bien es que eres un redomado timador y un despreciable ladrón de cuerpo entero, y como no me puedes demostrar con personas de orden y honradez lo contrario, le has de pagar en media hora los dineros que le has timado a esta pobre mujer, y le devuelves su pollina, que ella con buen contento te hará entrega de tu jumento, y tu harás con esté difunto viviente, lo que ahora como final de sentencia yo te dictaré! ¡Cómo este pollín que nos trae en discordia ya no está para hacer ninguna clase de trabajo, y sabiendo todos los que por ser gentes del campo entendemos de animales, que a un burro; es la leche que se le puede ordeñar, que no es otra que su trabajo, yo como juez de este Juzgado, de la muy noble y astur Villa, te condeno a ti, que te llaman todos Pascualón el gitano, y yo te llamaría Pascualín el de los sucios enredos, a que me traigas ante mi presencia, el pellejo de este jumento, y de esta forma sencilla y eficiente, se atajará de una vez por todas el mal por su comienzo, y no ha de ser jamás este pollino equivocador de nadie más! ¡Y que quede bien entendido, que si te xebras de este concejo, sin traerme antes el pellejo del tu jumento, mandaré a los civiles que te persigan hasta que den contigo, y les ordenaré que bien atado te conduzcan ante mi presencia, y aquí, con estas mis manos que no fueron hechas para manejar una pluma, ni menos para detenerse en ningún papeleo, a los cuales yo considero innecesarios cuando la justicia está tan clara como la luz de este hermoso día, como te digo Pascualín de los enredos, con estas mis manos, que saben muy bien manejar el arado, el guarabeñu (guadaña) y la fexoria (azada), para trabajar dentro de la honradez con muchos sudores y esfuerzos la tierra, con estas mis manos que fueron capaces de empuñar un fusil, y luchar sin rencor ni miedo en defensa de unos derechos humanos a los cuales yo considero justos, dentro de la mermada justicia que los hombres sabemos hacernos, con estas mis manos yo te digo Pascualín de los enredos, que l'arrabucaré (le quitaré) el peyeyu (pellejo) al tu jumento, en el preciso momento que haré lo mismo con el tuyo propio, y de esta sencilla manera, libraré a la sociedad de un pioyón (piojo), que al igual que hay muchos que con libertad campean y viven sin doblar el renaz (espinazo) a cuenta del sudor ajeno! Ante la firme sentencia de aquel juez, que maneja las leyes con la misma fuerza y natural justicia con que empuñabá el llabiegu (arado) para arrancarle a la tierra el justo 'precio de su trabajo quedó Pascualón en lo más bajo de sus sufrimientos y las Xabarceiras en lo más alto de sus alegrías, porque habían conseguido con su lucha desesperante y fiera, una victoria que a fuer de verdad, en una parte no era justicia. Sin embargo Pascualón, tras quedarse unos momentos silencioso y meditabundo, díjole a la postre al juez sin ápice de miedo y con la valentía que le azuzaba, al sentirse timado por aquellas mentecatas dentro de la ley y en el mismo limo que él había pensado que les había hecho: ¡Bien está señor juez, que le devuelva a estas paisanacas su pollina Facunda, también entro en sacrificar a mi burro y traerle su pellejo, no me opongo a pagarles los sesenta reales que en el desastroso trato que con estas hijas de satanás hice, que a cambio de mi jumento ellas me han entregado, pero por lo que sí protesto, es por las cuarenta y cinco pesetas de más que tengo que pagarles, y considero que esto es el timo más vergonzoso que jamás le han dado a ninguno de mi clase. Así que… señor juez supuesto que es usted hombre justicioso, le pido que atienda mis honrosas razones, y haga la Justicia sin que ninguno de ella tengamos que avergonzarnos! ¡Yo no sé Pascualín de los enredos, timador de poca monta y menos clase lo que Dios debe saber en las verdades, yo no sé si tu has cobrado lo que dices, o si ellas han pagado lo que afirman, yo soy hombre y como tal no he de avalarme en errores que se xebran de mi alcance, sólo sé que yo he dictado justicia ateniéndome a los hechos que se nombran, y hecho está que tu eres el culpable, y suerte tienes que estas buenas paisaninas, no te hubieran reclamado ciento veinte veces más crecidos, esos dichosos sesenta reales porque si así fuese, no tendrías más remedio, que sin más protestas abonarles! Todos en mi aldea aquella tarde, esperábamos con marcado disimulo, y satisfactoria alegría, que retornaran de la Villa las despreciables Xabarceiras, por el Humano hecho de reírnos y mofarnos de su desgracia, y creo que todos teníamos creído, que iban a retornar otra vez con aquel moribundo pollino, a no ser, que a fuerza de barganazus (estacazos) le hubiesen achuquináu (asesinado) en el camino. Así pues, los vecinos se repartían haciéndose que trabajaban, por las diferentes huertas colindantes con el camino por donde ellas tendrían que regresar, y algunos chiquillos dentro de las malsanas intenciones de guasearnos de ellas por adelantado, fuimos a su encuentro en un trayecto de más de tres kilómetros, para entrar escoltándolas en la aldea, haciendo verbena a la fiesta que teníamos acordado prepararles. Al fin las vimos retornar, y cuánto desprecio, ansias de sátira y risa sentíamos por ellas, tornose de pronto en respetuosa admiración, pues atónitos pudimos comprobar, que no sólo traían con ellas a su burra Facunda, sino que al lado de ésta traían un estupendo pollino que habían mercado con los dineros que supieron sacarle al avispado gitano, demostrándonos a todos, que el vencedor aunque odiado y despreciado por ser en demasía nefastoso, siempre es admirado y temido, ante el temor de por él, ser humillado y avasallado. Esta es una condición de la cobarde masa Humana, que al vencido aunque éste sea caballeroso y honrado, le solemos despreciar terminando de aniquilarlo, mientras que al vencedor, aunque sea lo más despreciable que imaginarse puede, le cubrimos su camino de rosas y de regalos.————————Axabarciar, entiéndese por vender, tratar, comerciar a pequeña escala, con frutas, huevos, gallinas, etc., etc., etc.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > axabarciar
-
42 way
wei
1. noun1) (an opening or passageway: This is the way in/out; There's no way through.) camino, vía; entrada, salida2) (a route, direction etc: Which way shall we go?; Which is the way to Princes Street?; His house is on the way from here to the school; Will you be able to find your/the way to my house?; Your house is on my way home; The errand took me out of my way; a motorway.) dirección; camino3) (used in the names of roads: His address is 21 Melville Way.) calle; avenida4) (a distance: It's a long way to the school; The nearest shops are only a short way away.) distancia5) (a method or manner: What is the easiest way to write a book?; I know a good way of doing it; He's got a funny way of talking; This is the quickest way to chop onions.) manera, modo, forma6) (an aspect or side of something: In some ways this job is quite difficult; In a way I feel sorry for him.) aspecto; manera (de alguna manera/forma siento pena por él)7) (a characteristic of behaviour; a habit: He has some rather unpleasant ways.) maneras8) (used with many verbs to give the idea of progressing or moving: He pushed his way through the crowd; They soon ate their way through the food.) camino, paso (abrirse camino/paso)
2. adverb((especially American) by a long distance or time; far: The winner finished the race way ahead of the other competitors; It's way past your bedtime.) muy, mucho más; de sobra- wayfarer- wayside
- be/get on one's way
- by the way
- fall by the wayside
- get/have one's own way
- get into / out of the way of doing something
- get into / out of the way of something
- go out of one's way
- have a way with
- have it one's own way
- in a bad way
- in
- out of the/someone's way
- lose one's way
- make one's way
- make way for
- make way
- under way
- way of life
- ways and means
way n1. manera / modowhat's the best way to do it? ¿cuál es la mejor manera de hacerlo?2. caminowhich is the quickest way to your house? ¿cuál es el camino más rápido para ir a tu casa?3. direcciónwhich way did he go? ¿en qué dirección se ha ido? / ¿por dónde se ha ido?to be in the way estar en medio / obstruir el paso / molestarto get out of the way apartar / apartarse / quitar de en mediothere's a car coming, get out of the way! viene un coche, ¡apártate!tr[weɪ]1 (right route, road, etc) camino■ which is the best way to the swimming pool? ¿cómo se va a la piscina?, ¿por dónde se va a la piscina?■ do you know the way? ¿conoces el camino?, ¿sabes cómo ir?2 (direction) dirección nombre femenino■ which way did he go? ¿por dónde se fue?■ which way is the harbour from here? ¿por dónde cae el puerto desde aquí?■ come this way, please venga por aquí, por favor■ are you going my way? ¿vas en la misma dirección que yo?3 (distance) distancia■ it's a long way to Tipperary Tipperary está lejos, Tipperary queda lejos4 (manner, method) manera, modo■ what's the best way to cook trout? ¿cuál es la mejor manera de guisar las truchas?■ OK, you do it your own way vale, hazlo como quieras5 (behaviour, custom) manera, forma, modo6 (area) zona, área■ that's out Romford way, isn't it? está por la zona de Romford, ¿verdad?1 familiar muy\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLacross the way / over the way enfrentealong the way (on journey) por el camino■ this flat's not big enough by a long way este piso es demasiado pequeño, pero pequeño de verdadby the way (incidentally) a propósito, por ciertoeither way en cualquier casoevery which way por todas partes, en todas direccionesin a bad way familiar malin a big way a lo grande, a gran escala, en plan grandein a small way a pequeña escala, en plan modestoin a way en cierto modo, en cierta manerain any way de alguna manera■ can I help in any way? ¿puedo ayudar de alguna manera?in many ways desde muchos puntos de vista, en muchos aspectos■ in many ways, this is her best book desde muchos puntos de vista, éste es su mejor libroin more ways than one en más de un sentidoin no way de ninguna manera, de ningún modoin some ways en algunos aspectosin the way of (regarding) en cuanto a, como■ what would you like in the way of dessert? ¿qué quieres de postre?in this way (thus) de este modo, de esta manerano two ways about it no tiene vuelta de hojano way! ¡ni hablar!, ¡de ninguna manera!on one's way / on the way por el camino, de camino, de paso■ we're on our way! ¡ya estamos en camino!■ is it on your way? ¿te pilla de camino?one way and another en conjunto■ one way and another it's been a good year en conjunto, ha sido un buen añoone way or the other (somehow) de algún modo, de una manera u otra, como sea■ don't worry, we'll find it one way or the other no te preocupes, lo encontraremos de una manera u otra■ I don't mind one way or the other me da exactamente igual, me da lo mismoover the way enfrentethat's always the way siempre es asíthat's the way the cookie crumbles así es la vidathe other way round al revés, viceversathe right way up cabeza arriba, derecho,-athe wrong way up cabeza abajoto be born that way ser así, nacer asíto be in the way estorbar, estar por en medio■ you're in the way! estás estorbando!■ move your car, it's in the way quita tu coche de en medio, obstruye el pasoto be on the way (coming) estar en camino, estar al llegar, avecinarseto be on the way down (fall) estar bajando, ir a la bajato be on the way in (coming into fashion) estar poniéndose de modato be on the way out (going out of fashion) en camino de desaparecer, estar pasando de modato be on the way up (rise) estar subiendo, ir al alzato be out of somebody's way no pillar a alguien de caminoto be set in one's ways tener unas costumbres muy arraigadas, ser reacio,-a al cambioto cut both ways / cut two ways ser un arma de doble filo, tener ventajas y desventajasto get in the way estorbar, molestar, ponerse en medioto get into the way of doing something coger la costumbre de hacer algoto get one's own way salirse con la suyato get out of the way of something dejarle paso a algo, apartarse del camino de algoto get out of the way apartarse del camino, quitarse de en medioto get out of the way of doing something perder la costumbre de hacer algoto get something out of the way deshacerse de algo, quitar algo de en medioto go a long way towards something contribuir en gran medida a algoto go one's own way ir a lo suyo, seguir su propio caminoto go out of one's way (to do something) desvivirse (por hacer algo)to have a way with... tener un don especial para...to keep out of somebody's way evitar el contacto con alguiento learn something the hard way aprender algo a las malasto look the other way hacer la vista gordato lose one's way perderse, extraviarseto make one's own way in life/in the world abrirse paso en la vida/el mundoto make one's way dirigirse (to, a)to make way for something hacer lugar para algoto my way of thinking a mi modo de verto put somebody in the way of (doing) something dar a alguien la oportunidad de (hacer) algoto see one's way clear to doing something ver la manera de hacer algoto stand in the way of something ser un obstáculo para algo, ser un estorbo para algoto talk one's way out of something salir de algo a base de labiato work one's way through something (crowd etc) abrirse camino por algo 2 (work, book) hacer algo con dificultad 3 (college etc) costearse los estudios trabajandoto work one's way up ascender a fuerza de trabajo, subir a base de trabajarway in entradaway ['weɪ] n1) path, road: camino m, vía f2) route: camino m, ruta fto go the wrong way: equivocarse de caminoI'm on my way: estoy de camino3) : línea f de conducta, camino mhe chose the easy way: optó por el camino fácil4) manner, means: manera f, modo m, forma fin the same way: del mismo modo, igualmentethere are no two ways about it: no cabe la menor dudahave it your way: como tú quierasto get one's own way: salirse uno con la suya6) state: estado mthings are in a bad way: las cosas marchan mal7) respect: aspecto m, sentido m8) custom: costumbre fto mend one's ways: dejar las malas costumbres9) passage: camino mto get in the way: meterse en el camino10) distance: distancia fto come a long way: hacer grandes progresos11) direction: dirección fcome this way: venga por aquíwhich way did he go?: ¿por dónde fue?by the way : a propósito, por ciertoby way of via: vía, pasando porout of the way remote: remoto, recónditon.• camino s.m.• dirección s.f.• distancia s.f.• estilo s.m.• guisa s.f.• género s.m.• manera s.f.• medio s.m.• modales s.m.pl.• modo s.m.• paso s.m.• sentido s.m.• trayecto s.m.• vía s.f.
I weɪ1) noun2) ca) ( route) camino mthe way back — el camino de vuelta or de regreso
let's go a different way — vayamos por otro lado or camino
the way in/out — la entrada/salida
this style is on the way in/out — este estilo se está poniendo/pasando de moda
it's difficult to find one's way around this town — es difícil orientarse or no perderse en esta ciudad
you'll soon find your way around the office/system — en poco tiempo te familiarizarás con la oficina/el sistema
can you find your way there by yourself? — ¿sabes ir solo?
we're going the wrong way — nos hemos equivocado de camino, vamos mal
which way did you come? — ¿por dónde viniste?
which way did he go? — ¿por dónde fue?; ( following somebody) ¿por dónde se fue?
could you tell me the way to the city center? — ¿me podría decir por dónde se va or cómo se llega al centro (de la ciudad)?
I'm on my way! — ahora mismo salgo or voy, voy para allí!
the doctor is on her way — la doctora ya va para allí/viene para aquí
the goods are on their way — la mercancía está en camino or ya ha salido
did you find the way to Trier all right? — ¿llegaste bien a Trier?
I don't know the way up/down — no sé por dónde se sube/se baja
to lead the way — ir* delante
to lose one's way — perderse*
there is no way around it — no hay otra solución or salida
there are no two ways about it — no tiene or no hay vuelta de hoja
to go one's own way: she'll go her own way hará lo que le parezca; to go out of one's way ( make a detour) desviarse* del camino; ( make special effort): they went out of their way to be helpful se desvivieron or hicieron lo indecible por ayudar; to go the way of something/somebody — acabar como algo/algn, correr la misma suerte de algo/algn
b) (road, path) camino m, senda fthe people over the way — (BrE) los vecinos de enfrente
3) c u (passage, space)to be/get in the way — estorbar
she doesn't let her work get in the way of her social life — no deja que el trabajo sea un obstáculo para su vida social
to stand in the way: they stood in our way nos impidieron el paso; I couldn't see it, she was standing in my way no podía verlo, ella me tapaba (la vista); I won't stand in your way no seré yo quien te lo impida; to stand in the way of progress obstaculizar* or entorpecer* el progreso; (get) out of the way! hazte a un lado!, quítate de en medio!; to move something out of the way quitar algo de en medio; I'd like to get this work out of the way quisiera quitar este trabajo de en medio; to keep out of somebody's way rehuir* a algn, evitar encontrarse con algn; make way! — abran paso!
4) c ( direction)it's that way — es en esa dirección, es por ahí
we didn't know which way to go — no sabíamos por dónde ir or qué dirección tomar
which way did they go? — ¿por dónde (se) fueron?
this way and that — de un lado a otro, aquí y allá
which way does the house face? — ¿hacia dónde mira or está orientada la casa?
we're both going the same way — vamos para el mismo lado or en la misma dirección
the hurricane is heading this way — el huracán viene hacia aquí or en esta dirección
if you're ever down our way, call in — (colloq) si algún día andas por nuestra zona, ven a vernos
whichever way you look at it, it's a disaster — es un desastre, lo mires por donde lo mires
which way up should it be? — ¿cuál es la parte de arriba?
to split something three/five ways — dividir algo en tres/cinco partes
every which way — (AmE) para todos lados
to come somebody's way — ( lit) \<\<person/animal\>\> venir* hacia algn
to go somebody's way: are you going my way? ¿vas en mi misma dirección?; the decision went our way se decidió en nuestro favor; to put work/business somebody's way conseguirle* trabajo/clientes a algn; way to go! — (AmE colloq) así se hace!, bien hecho!
5) ( distance) (no pl)there's only a short way to go now — ya falta or queda poco para llegar
he came all this way just to see me — (colloq) se dió el viaje hasta aquí sólo para verme
you have to go back a long way, to the Middle Ages — hay que remontarse a la Edad Media
it's a very long way down/up — hay una buena bajada/subida
we've come a long way since those days — hemos evolucionado or avanzado mucho desde entonces
a little goes a long way — un poco cunde or (AmL tb) rinde mucho
Springfield? that's quite a ways from here — (AmE colloq) ¿Springfield? eso está requetelejos de aquí (fam)
to go all the way: do you think he might go all the way and fire them? ¿te parece que puede llegar a echarlos?; they went all the way ( had sex) tuvieron relaciones, hicieron el amor; to go some/a long way toward something — contribuir* en cierta/gran medida a algo; see also way I III
6) c (method, means) forma f, manera f, modo mwe must try every possible way to convince them — tenemos que tratar de convencerlos por todos los medios
there's no way of crossing the border without a passport — es imposible cruzar la frontera sin pasaporte
it doesn't matter either way — de cualquier forma or manera, no importa
all right, we'll do it your way — muy bien, lo haremos a tu manera or como tú quieras
to learn something the hard way — aprender algo a fuerza de palos or golpes
to do something the hard/easy way — hacer* algo de manera difícil/fácil
he wants to have it both ways — lo quiere todo, lo quiere la chancha y los cinco reales or los veinte (RPl fam)
7) c ( manner) manera f, modo m, forma fin a subtle way — de manera or modo or forma sutil
the way you behaved was disgraceful — te comportaste de (una) manera or forma vergonzosa
is this the way you treat all your friends? — ¿así (es como) tratas a todos tus amigos?
that's one way of looking at it — es una manera or un modo or una forma de verlo
what a way to go! — (set phrase) mira que acabar or terminar así!
that's the way it goes — así son las cosas, así es la vida
it looks that way — así or eso parece
the way I see it — tal y como yo lo veo, a mi modo or manera de ver
the way things are o stand at the moment — tal y como están las cosas en este momento
in a big way: they let us down in a big way nos fallaron de mala manera; he fell for her in a big way quedó prendado de ella; to have a way with...: to have a way with children/people saber* cómo tratar a los niños/saber* cómo tratar a la gente, tener* don de gentes; to have a way with animals tener* mucha mano con los animales; to have a way with words — tener* mucha labia or facilidad de palabra
8) ca) (custom, characteristic)to get into/out of the way of something — (BrE) acostumbrarse a/perder* la costumbre de algo
to be set in one's ways — estar* muy acostumbrado a hacer las cosas de cierta manera
to mend one's ways — dejar las malas costumbres, enmendarse*
b) (wish, will)to get/have one's (own) way — salirse* con la suya (or mía etc)
have it your own way then! — lo que tú quieras!, como tú digas!
to have it all one's own way — salirse* con la suya (or mía etc)
to have one's (evil o wicked) way with somebody — llevarse a algn al huerto (fam), pasar a algn por las armas (fam)
9) c (feature, respect) sentido m, aspecto min a way, it's like losing an old friend — de alguna manera or en cierta forma or en cierto sentido es como perder a un viejo amigo
our product is in no way inferior to theirs — nuestro producto no es de ninguna manera or en ningún sentido inferior al suyo
you were in no way to blame — tú no tuviste ninguna culpa; see also way I III
10) (in phrases)by the way — (indep) a propósito, por cierto
but that's all by the way: what I really wanted to say was... — pero eso no es a lo que iba: lo que quería decir es que...
11)a) ( via) vía, pasando porb) ( to serve as) a modo or manera deby way of introduction/an apology — a modo or manera de introducción/disculpa
12)in the way of — ( as regards) (as prep)
don't expect too much in the way of help — en cuanto a ayuda, no esperes mucho
13)no way — (colloq)
no way is he/she going to do it — de ninguna manera lo va a hacer (fam)
no way! — ni hablar! (fam)
14) to give waya) (break, collapse) \<\<ice/rope/cable\>\> romperse*; \<\<floor\>\> hundirse, cederb) (succumb, give in)to give way TO something — \<\<to threats/blackmail\>\> ceder a or ante algo
c) (BrE Transp)to give way (TO somebody/something) — ceder el paso (a algn/algo)
d) (be replaced, superseded by)to give way TO something — dejar or dar* paso a algo
15)under way: to get under way ponerse* en marcha, comenzar*; to get a meeting under way dar* comienzo a una reunión; an investigation is under way — se está llevando a cabo or se ha abierto una investigación
II
adverb (colloq)[weɪ]way and away — (as intensifier) (AmE) con mucho, lejos (AmL fam)
1. N•
the public way — la vía pública2) (=route) camino m (to de)which is the way to the station? — ¿cómo se va or cómo se llega a la estación?
this isn't the way to Lugo! — ¡por aquí no se va a Lugo!
•
he walked all the way here — vino todo el camino andando•
to ask one's way to the station — preguntar el camino or cómo se va a la estación•
we came a back way — vinimos por los caminos vecinales•
she went by way of Birmingham — fue por or vía Birmingham•
if the chance comes my way — si se me presenta la oportunidad•
to take the easy way out — optar por la solución más fácil•
to feel one's way — (lit) andar a tientas•
to find one's way — orientarse, ubicarse (esp LAm)to find one's way into a building — encontrar la entrada de un edificio, descubrir cómo entrar en un edificio
•
the way in — (=entrance) la entrada•
I don't know the way to his house — no sé el camino a su casa, no sé cómo se va or llega a su casado you know the way to the hotel? — ¿sabes el camino del or al hotel?, ¿sabes cómo llegar al hotel?
she knows her way around — (fig) tiene bastante experiencia, no es que sea una inocente
•
to lead the way — (lit) ir primero; (fig) marcar la pauta, abrir el camino•
to go the long way round — ir por el camino más largo•
to lose one's way — extraviarse•
to make one's way to — dirigirse a•
the middle way — el camino de en medio•
on the way here — de camino hacia aquí, mientras veníamos aquíon the way to London — rumbo a Londres, camino de Londres
we're on our way! — ¡vamos para allá!
there's no way out — (fig) no hay salida or solución, esto no tiene solución
there's no other way out — (fig) no hay más remedio
it's on its way out — está en camino de desaparecer, ya está pasando de moda
•
to go out of one's way — (lit) desviarse del caminothe company isn't paying its way — la compañía no rinde or no da provecho
•
he put me in the way of some good contracts — me conectó or enchufó para que consiguiera buenos contratos•
to see one's way (clear) to helping sb — ver la forma de ayudar a algncould you possibly see your way clear to lending him some money? — ¿tendrías la amabilidad de prestarle algo de dinero?
•
to go the shortest way — ir por el camino más corto•
to start on one's way — ponerse en camino- go the way of all flesh- go one's own wayprepare 1.3) (=space sb wants to go through) camino m•
to bar the way — ponerse en medio del camino•
to clear a way for — abrir camino para•
he crawled his way to the gate — llegó arrastrándose hasta la puerta•
to elbow one's way through the crowd — abrirse paso por la multitud a codazos•
to fight one's way out — lograr salir luchando•
to force one's way in — introducirse a la fuerza•
to hack one's way through sth — abrirse paso por algo a fuerza de tajos•
to be/get in sb's way — estorbar a algnam I in the way? — ¿estorbo?
you can watch, but don't get in the way — puedes mirar, pero no estorbes
to stand in sb's way — (lit) cerrar el paso a algn; (fig) ser un obstáculo para algn
to stand in the way of progress — impedir or entorpecer el progreso
•
to make way (for sth/sb) — (lit, fig) dejar paso (a algo/algn)make way! — ¡abran paso!
•
to leave the way open for further talks — dejar la puerta abierta a posteriores conversaciones•
to get out of the way — quitarse de en medioout of my way! — ¡quítate de en medio!
to get or move sth out of the way — quitar algo de en medio or del camino
•
to push one's way through the crowd — abrirse paso por la multitud a empujonesgive 1., 18)•
to work one's way to the front — abrirse camino hacia la primera fila4) (=direction)•
down our way — por nuestra zona, en nuestro barrio•
are you going my way? — ¿vas por dónde voy yo?everything is going my way — (fig) todo me está saliendo a pedir de boca
•
to look the other way — (lit) mirar para otro lado; (fig) mirar para otro lado, hacer la vista gordait was you who invited her, not the other way round — eres tú quien la invitaste, no al revés
•
it's out Windsor way — está cerca de Windsor•
turn the map the right way up — pon el mapa mirando hacia arriba•
to split sth three ways — dividir algo en tres partes iguales•
come this way — pase por aquí•
which way did it go? — ¿hacia dónde fue?, ¿por dónde se fue?which way do we go from here? — (lit, fig) ¿desde aquí adónde vamos ahora?
which way is the wind blowing? — ¿de dónde sopla el viento?
she didn't know which way to look — no sabía dónde mirar, no sabía dónde poner los ojos
5) (=distance)•
a little way off — no muy lejos, a poca distanciaa little way down the road — bajando la calle, no muy lejos
it's a long or good way — es mucho camino
he'll go a long way — (fig) llegará lejos
a little of her company goes a long way — iro solo se le puede aguantar en pequeñas dosis
better by a long way — mucho mejor, mejor pero con mucho
•
I can swim quite a way now — ahora puedo nadar bastante distancia•
a short way off — no muy lejos, a poca distancia6) (=means) manera f, forma f, modo mwe'll find a way of doing it — encontraremos la manera or forma or modo de hacerlo
it's the only way of doing it — es la única manera or forma or modo de hacerlo
my way is to — + infin mi sistema consiste en + infin
that's the way! — ¡así!, ¡eso es!
•
every which way — (esp US) (=in every manner) de muchísimas maneras; (=in every direction) por todas parteshe re-ran the experiment every which way he could — reprodujo el experimento de todas las maneras habidas y por haber
•
that's not the right way — así no se hace7) (=manner) manera f, forma f, modo mthe way things are going we shall have nothing left — si esto continúa así nos vamos a quedar sin nada
she looked at me in a strange way — me miró de manera or forma extraña or de modo extraño
it's a strange way to thank someone — ¡vaya manera or forma or modo de mostrar gratitud or darle las gracias a alguien!
•
without in any way wishing to — + infin sin querer en lo más mínimo + infin, sin tener intención alguna de + infinwe lost in a really big way * — perdimos de manera or forma or modo realmente espectacular
•
you can't have it both ways — tienes que optar por lo uno o lo otro•
each way — (Racing) (a) ganador y colocado•
either way I can't help you — de todas formas no puedo ayudarle•
I will help you in every way possible — haré todo lo posible por ayudarte•
no way! * — ¡ni pensarlo!, ¡ni hablar!no way was that a goal * — ¡imposible que fuera eso un gol!
there is no way I am going to agree * — de ninguna manera or forma or de ningún modo lo voy a consentir
•
(in) one way or another — de una u otra manera or forma or modoit doesn't matter to me one way or the other — me es igual, me da lo mismo
•
in the ordinary way (of things) — por lo general, en general•
he has his own way of doing it — tiene su manera or forma or modo de hacerloI'll do it (in) my own way — lo haré a mi manera or forma or modo
•
in the same way — de la misma manera or forma, del mismo modo•
we help in a small way — ayudamos un poco•
she's clever that way — para esas cosas es muy lista•
to my way of thinking — a mi parecer, a mi manera or forma or modo de ver•
do it this way — hazlo asíin this way — así, de esta manera or forma or modo
it was this way... — pasó lo siguiente...
•
that's always the way with him — siempre le pasa igual8) [of will]•
to get one's own way — salirse con la suya•
have it your own way! — ¡como quieras!they didn't have things all their own way — (in football match) no dominaron el partido completamente
he had his wicked or evil way with her — hum se la llevó al huerto *, la sedujo
9) (=custom) costumbre fhe has his little ways — tiene sus manías or rarezas
•
to get into the way of doing sth — adquirir la costumbre de hacer algo•
to be/get out of the way of doing sth — haber perdido/perder la costumbre de hacer algo- mend one's ways10) (=gift, special quality)•
he has a way with people — tiene don de gentes11) (=respect, aspect) sentido m•
in a way — en cierto sentido•
in many ways — en muchos sentidos•
he's like his father in more ways than one — se parece a su padre en muchos sentidos•
in no way, not in any way — de ninguna manera, de manera alguna•
in some ways — en algunos sentidos12) (=state) estado m•
things are in a bad way — las cosas van or marchan malhe's in a bad way — (=sick) está grave; (=troubled) está muy mal
•
he's in a fair way to succeed — tiene buenas posibilidades de lograrlo•
it looks that way — así parece- be in the family way13) (=speed)to gather way — [ship] empezar a moverse; (fig) [enthusiasm] encenderse
•
by the way — a propósito, por ciertohow was your holiday, by the way? — a propósito or por cierto, ¿qué tal tus vacaciones?
Jones, which, by the way, is not his real name — Jones que, a propósito or por cierto, no es su verdadero nombre
oh, and by the way — antes que se me olvide
•
by way of a warning — a modo de advertencia•
he had little in the way of formal education — tuvo poca educación formal•
to be under way — estar en marchato get under way — [ship] zarpar; [person, group] partir, ponerse en camino; [work, project] ponerse en marcha, empezar a moverse
2.ADV*•
way down (below) — muy abajo•
it's way out in Nevada — está allá en Nevada•
it's way past your bedtime — hace rato que deberías estar en la cama•
it's way too big — es demasiado grande•
way up high — muy alto3.CPDway station N — (US) apeadero m ; (fig) paso m intermedio
* * *
I [weɪ]1) noun2) ca) ( route) camino mthe way back — el camino de vuelta or de regreso
let's go a different way — vayamos por otro lado or camino
the way in/out — la entrada/salida
this style is on the way in/out — este estilo se está poniendo/pasando de moda
it's difficult to find one's way around this town — es difícil orientarse or no perderse en esta ciudad
you'll soon find your way around the office/system — en poco tiempo te familiarizarás con la oficina/el sistema
can you find your way there by yourself? — ¿sabes ir solo?
we're going the wrong way — nos hemos equivocado de camino, vamos mal
which way did you come? — ¿por dónde viniste?
which way did he go? — ¿por dónde fue?; ( following somebody) ¿por dónde se fue?
could you tell me the way to the city center? — ¿me podría decir por dónde se va or cómo se llega al centro (de la ciudad)?
I'm on my way! — ahora mismo salgo or voy, voy para allí!
the doctor is on her way — la doctora ya va para allí/viene para aquí
the goods are on their way — la mercancía está en camino or ya ha salido
did you find the way to Trier all right? — ¿llegaste bien a Trier?
I don't know the way up/down — no sé por dónde se sube/se baja
to lead the way — ir* delante
to lose one's way — perderse*
there is no way around it — no hay otra solución or salida
there are no two ways about it — no tiene or no hay vuelta de hoja
to go one's own way: she'll go her own way hará lo que le parezca; to go out of one's way ( make a detour) desviarse* del camino; ( make special effort): they went out of their way to be helpful se desvivieron or hicieron lo indecible por ayudar; to go the way of something/somebody — acabar como algo/algn, correr la misma suerte de algo/algn
b) (road, path) camino m, senda fthe people over the way — (BrE) los vecinos de enfrente
3) c u (passage, space)to be/get in the way — estorbar
she doesn't let her work get in the way of her social life — no deja que el trabajo sea un obstáculo para su vida social
to stand in the way: they stood in our way nos impidieron el paso; I couldn't see it, she was standing in my way no podía verlo, ella me tapaba (la vista); I won't stand in your way no seré yo quien te lo impida; to stand in the way of progress obstaculizar* or entorpecer* el progreso; (get) out of the way! hazte a un lado!, quítate de en medio!; to move something out of the way quitar algo de en medio; I'd like to get this work out of the way quisiera quitar este trabajo de en medio; to keep out of somebody's way rehuir* a algn, evitar encontrarse con algn; make way! — abran paso!
4) c ( direction)it's that way — es en esa dirección, es por ahí
we didn't know which way to go — no sabíamos por dónde ir or qué dirección tomar
which way did they go? — ¿por dónde (se) fueron?
this way and that — de un lado a otro, aquí y allá
which way does the house face? — ¿hacia dónde mira or está orientada la casa?
we're both going the same way — vamos para el mismo lado or en la misma dirección
the hurricane is heading this way — el huracán viene hacia aquí or en esta dirección
if you're ever down our way, call in — (colloq) si algún día andas por nuestra zona, ven a vernos
whichever way you look at it, it's a disaster — es un desastre, lo mires por donde lo mires
which way up should it be? — ¿cuál es la parte de arriba?
to split something three/five ways — dividir algo en tres/cinco partes
every which way — (AmE) para todos lados
to come somebody's way — ( lit) \<\<person/animal\>\> venir* hacia algn
to go somebody's way: are you going my way? ¿vas en mi misma dirección?; the decision went our way se decidió en nuestro favor; to put work/business somebody's way conseguirle* trabajo/clientes a algn; way to go! — (AmE colloq) así se hace!, bien hecho!
5) ( distance) (no pl)there's only a short way to go now — ya falta or queda poco para llegar
he came all this way just to see me — (colloq) se dió el viaje hasta aquí sólo para verme
you have to go back a long way, to the Middle Ages — hay que remontarse a la Edad Media
it's a very long way down/up — hay una buena bajada/subida
we've come a long way since those days — hemos evolucionado or avanzado mucho desde entonces
a little goes a long way — un poco cunde or (AmL tb) rinde mucho
Springfield? that's quite a ways from here — (AmE colloq) ¿Springfield? eso está requetelejos de aquí (fam)
to go all the way: do you think he might go all the way and fire them? ¿te parece que puede llegar a echarlos?; they went all the way ( had sex) tuvieron relaciones, hicieron el amor; to go some/a long way toward something — contribuir* en cierta/gran medida a algo; see also way I III
6) c (method, means) forma f, manera f, modo mwe must try every possible way to convince them — tenemos que tratar de convencerlos por todos los medios
there's no way of crossing the border without a passport — es imposible cruzar la frontera sin pasaporte
it doesn't matter either way — de cualquier forma or manera, no importa
all right, we'll do it your way — muy bien, lo haremos a tu manera or como tú quieras
to learn something the hard way — aprender algo a fuerza de palos or golpes
to do something the hard/easy way — hacer* algo de manera difícil/fácil
he wants to have it both ways — lo quiere todo, lo quiere la chancha y los cinco reales or los veinte (RPl fam)
7) c ( manner) manera f, modo m, forma fin a subtle way — de manera or modo or forma sutil
the way you behaved was disgraceful — te comportaste de (una) manera or forma vergonzosa
is this the way you treat all your friends? — ¿así (es como) tratas a todos tus amigos?
that's one way of looking at it — es una manera or un modo or una forma de verlo
what a way to go! — (set phrase) mira que acabar or terminar así!
that's the way it goes — así son las cosas, así es la vida
it looks that way — así or eso parece
the way I see it — tal y como yo lo veo, a mi modo or manera de ver
the way things are o stand at the moment — tal y como están las cosas en este momento
in a big way: they let us down in a big way nos fallaron de mala manera; he fell for her in a big way quedó prendado de ella; to have a way with...: to have a way with children/people saber* cómo tratar a los niños/saber* cómo tratar a la gente, tener* don de gentes; to have a way with animals tener* mucha mano con los animales; to have a way with words — tener* mucha labia or facilidad de palabra
8) ca) (custom, characteristic)to get into/out of the way of something — (BrE) acostumbrarse a/perder* la costumbre de algo
to be set in one's ways — estar* muy acostumbrado a hacer las cosas de cierta manera
to mend one's ways — dejar las malas costumbres, enmendarse*
b) (wish, will)to get/have one's (own) way — salirse* con la suya (or mía etc)
have it your own way then! — lo que tú quieras!, como tú digas!
to have it all one's own way — salirse* con la suya (or mía etc)
to have one's (evil o wicked) way with somebody — llevarse a algn al huerto (fam), pasar a algn por las armas (fam)
9) c (feature, respect) sentido m, aspecto min a way, it's like losing an old friend — de alguna manera or en cierta forma or en cierto sentido es como perder a un viejo amigo
our product is in no way inferior to theirs — nuestro producto no es de ninguna manera or en ningún sentido inferior al suyo
you were in no way to blame — tú no tuviste ninguna culpa; see also way I III
10) (in phrases)by the way — (indep) a propósito, por cierto
but that's all by the way: what I really wanted to say was... — pero eso no es a lo que iba: lo que quería decir es que...
11)a) ( via) vía, pasando porb) ( to serve as) a modo or manera deby way of introduction/an apology — a modo or manera de introducción/disculpa
12)in the way of — ( as regards) (as prep)
don't expect too much in the way of help — en cuanto a ayuda, no esperes mucho
13)no way — (colloq)
no way is he/she going to do it — de ninguna manera lo va a hacer (fam)
no way! — ni hablar! (fam)
14) to give waya) (break, collapse) \<\<ice/rope/cable\>\> romperse*; \<\<floor\>\> hundirse, cederb) (succumb, give in)to give way TO something — \<\<to threats/blackmail\>\> ceder a or ante algo
c) (BrE Transp)to give way (TO somebody/something) — ceder el paso (a algn/algo)
d) (be replaced, superseded by)to give way TO something — dejar or dar* paso a algo
15)under way: to get under way ponerse* en marcha, comenzar*; to get a meeting under way dar* comienzo a una reunión; an investigation is under way — se está llevando a cabo or se ha abierto una investigación
II
adverb (colloq)way and away — (as intensifier) (AmE) con mucho, lejos (AmL fam)
-
43 apaigüestias
Apaigüestias, son apariciones, alucinaciones, esta palabra encierra un sugestivo campo de creencias en fantasmas, o ánimas condenadas y también encierra las creencias mitológicas, con todas sus historias y leyendas descabelladas o quizás ciertas, pues este mundo nuestro no se hizo de la Nada, y desde el más sabio de los humanos hasta el más ignorante, llevamos muy dentro de nuestra alma o espíritu, una lejana o cercana creencia en algo que existe «Sobrenatural», que tras la muerte nos ha de premiar o castigar, con firme exactitud en todas nuestras obras buenas y malas que hemos hecho. Ahora les contaré una historia, o leyenda, que sucedió en una de mis aldeas hace ya muchos, muchísimos años, y que yo he escuchado cuando era pequeño, de lengua de una tía abuela mía, que en aquel acaecer con más de cien años de existencia encima de su cuerpo, aún tenía arreos para trabajar en sus tierras como cualquier persona que bien lo hiciere. «MARÍA LA XANTINA» Casárase María la hija del tío Jacinto, muchacha pequeña de estatura, pero grande de hermosura y de exquisitos sentimientos, con Amalio el del Aldexuxán (Aldea de Susana), joven que no tenía de bueno nada más que el ser un mozarrón como un carbayu (roble) y ser su padre el más rico y poderoso vaqueiru de todos aquellos contornos. Tal caxoriu (casorio) fue amañucáu (preparado), por Rexina la Porricona (Regina la Desnuda), que recibiera del padre del novio por haber hecho tal arreglo, un xaretal d'ablanus (pequeño prado muy cuesto plantado de avellanos). Diremos para comprender mejor esta historia, que la Porricona, era una mujer que gozaba de grande fama en toda aquella rica comarca, porque era la esposa de Lláurianu 'l Llóndrigu (Laureano la Nutria), porque era éste un hábil cazador de estos finos animales de ricas pieles, que de aquella infestaban los regueirus (torrentes) de todas las montañas y el río que cruzaba el fértil valle. También era el Llóndrigu un experto en curar todos los males que tuviesen las personas y animales, por tal razón aquel matrimonio, al decir de muchos vecinos, era una verdadera bendición del mismo cielo, cosa que aprovechaba la Porricona, p'esquicionar al sou antoxu nus tibeirus quei dexaben fatáus de bétchaes ganancies. (Para hacer cuanto se le antojase con sus arreglos, negocios, líos, etc., que le dejaban siempre muchas y ricas ganancias). La aldea de Aldexuxán estaba compuesta por poco más de una docena de vecinos, que todos ellos eran familiares entre si. No voy a detenerme a narrar los diferentes pormenores de la historia como me fueron contados a mí, simplemente me ceñiré a un hecho concreto, relacionado con la mitología o apaigüestias fantasmales o milagrosas, ancestrales creencias, de las melgueras gentes de mi embrujadora Tierrina. Sobre la aldea de Aldexuxán había pesado desde siempre un fatídico malificio, haciendo que sus gentes siendo las más ricas de la fértil comarca, no fuesen tan felices como todos los demás eran, porque jamás en toda su historia había nacido una mujer en ella. Las mujeres que se casaban con los hombres de la aldea de Aldexuxán, se condenaban a no poder tener jamás una hija, y por todo lo contrario, alumbraban varones fuertes y sanos, que se convertían cuando llegaban a la mocedad, en los mozos más esbeltos y fornidos de toda la comarca. Pero a pesar de ser tan buenos mozos, y todos ellos vaqueirus ricos, gozaban de muy escasas simpatías entre las mozas casaderas, por tal razón, muchos no lograban casarse, y cuando alguno lo hacía, casi siempre mediaba un «arreglo» de por medio. —Así, el padre de Amalio se puso al habla con la Porricona, para que arreglase la boda de su hijo con Mariela, muchacha virginal y encantadora, de la que estaba enamorado ciegamente su hijo. Prometiéndole a la Porricona si lo conseguía, que él le daría como favor, el xaretal de Riuscuru, (pradín de Río Oscuro), que lindaba con otra finca que ella tenía. Cuando Mariela supo por sus padres, que estaba destinada para ser la mujer de Amalio el de Aldexuxan, una grande tristeza se adueñó de su alma, que le robó su alegría, y las francas y felices sonrisas que en todo instante su espíritu alumbraba. Y así de apenada todos los días se le veía por su aldea, con sus hermosos ojos siempre enrojecidos por la quemante caricia de sus lágrimas, sin encontrar el consuelo que le devolviese aquella felicidad que antes gozara. Gran devota de la Virgen de la aldea habla sido siempre Mariela, con la que con una fe desmedida siempre oracionaba y hablaba, y así de esta manera, entre profundos y dolorosos suspiros, y lágrimas torrenciales que manaban de su desespero, el día antes de su boda, con la Santina de su aldea así dialogaba: —Virxencina melgueira, qu'achorandu 'l tou cháu venu, ameruxá d'un dollor que m'esfáe pel tristeyáu miou alma, mamplená d'un miéu que d'afechu, encuandiona toa l'allegría qu'endenantes en miou espíritu per uquier afroriaba. (Virgencita dulce y preciosa, que llorando a tu lado vengo, plagada de un dolor que me deshace por triste toda mi alma, rebosante de un miedo que en toda su extensión entierra la alegría que antes en mi espíritu por donde quiera afloraba). —Xantina 'l miou alma, que tous lus amalexius encantexas, nun me faigas xufrire, pos nun queru caxame sen amore per fuercia, you nun queru isi muzu que de güenu nun peca, y'endenantes de dir xuntua d'él a l’ilexa, más quixera morreme, aforcá conun rixu que m'añuede 'l gaznatu ya me faiga en morrida. Ya tal couxa fairéla, Xantiquina 'l miou alma, se deximesme agora, ya me dexes solina, nel atayu miou pena, qu'en llocura m'entrema. (Santiquina de mi alma, que todos los males si tu quieres arreglas, no me hagas sufrir, pues no quiero casarme sin amor y por fuerza, yo no quiero ese mozo que de bueno no peca, y antes de ir junto de él a la iglesia, más quisiera morirme, ahorcada con una cuerda, que me anude mi cuello, y me haga en ser muerta. Y tal cosa he de hacer, Santiquina mi alma, si me olvidas ahora, y me dejas muy sola, en el atajo de mi pena, que a la locura me lleva). Algo muy hermoso le contestaría la Virgen a Mariela, porque otra vez se le volvió a ver llena de sana y feliz alegría, quizás con más fuerza que jamás tuviera. Y así de contenta, cariñosa y feliz, ante la misma Santina que su pena esfixera (deshiciera), al siguiente día en la iglesia se casaba con el vaqueiru Amalio. El día de su boda, fue un domingo del mes de mayo, bañado por la luz del sol que todo lo alumbraba y lo erradiaba de vida, y como era domingo, era fiesta en la aldea, el jilguero cantaba y el malvís silbiotaba y las gentes humildes con paxiétchus de festa (trajes de fiesta), a la boda acudían de la dulce Mariela, la más hermosa moza que la aldea tenía. La que viétchus ya xóvenes (viejos y jóvenes), grande y puro cariño hacia ella sentían. Cuando todos estaban fundidos en sus rezos y el buen cura casaba a la virgen Mariela, se escuchó como un trueno, muy cercano y enorme, muy profundo y tenebroso, que hizo palidecer de miedo a muchas gentes del festejo. ¡Un castigo del cielo, murmuraban las viejas, ha de mandarnos Dios, por casar a esta santa, con un fíu (hijo) de la aldea en poder del demonio! Aquel confuso ruido que a las gentes atemorizara, por ser dadas a irse a los Lares Divinos, no era tal trueno que en el aire quedara sin dejar un vestigio, pues había sido un castigo, y todos sobrecogidos pensaron, que el Hacedor andaba en aquel cataclismo. Pues el xaretal d'ablanus (el prado de avellanos) que el padre de Amalio le regalara a la Porrica, por conseguir a Mariela como mujer de su hijo, argaxárase per tous lus cháus, escuatramundiánduxe 'n fondigouxes cuandies, dou s'allacaben lus ablanus esgazáus d'afechu, con lus raigones amirandu 'l cielu, lu mesmu que se dangún terremetu, bramara nel ventrón d'aquel xareteiru, dexándulu tan llabráu y'esfechu, comu 'n güertiquín de pataques que fora afocicáu per una cabaná de goches paridiegues. (Partiérase, corriérase por todos sus lados, deshaciéndose el prado entero en profundas ollas, donde se enterraban los avellanos del todo rotos, con sus retorcidas raíces mirando al cielo, lo mismo que si un terremoto hiciera explosión en el vientre de aquel prado, dejándole tan despedazado, como un pequeño huerto de sembradas patatas, que hubiese sido hocicado por una manada de cerdas paridas). Sin embargo, tan insólito acontecimiento pasados los primeros momentos, no restó a la fiesta la sana alegría, que todos disfrutaban en la boda de la querida Mariela, pues tras de fartase tous fasta 'l rutiar de lus bunus manxares qu'achindi per uquier topábenxe, (pues tras de hartarse todos hasta dejarlo de sobra, de los buenos manjares que allí por todas partes había), se enguedechóu 'l baítche qu'en toes les bodes les xentes encalducaben (se enredó el baile que en todas las bodas las gentes hacían), fechu per la múxica xaraneira y'allegre del pandeiru ya la gaita, e axín tóus enlloquecíus de gouzu danciarun entexuntus ya hermenáus fasta 'l mesmu albiare, xeitu nel qu'entamangarun folixouxa engarradiétcha de galgazus, ente dus mozacus del chugar de Mariela, ya lus rapazones de l'aldeina d'Aldexuxan. (Hecho por la música jaranera y alegre de la pandereta y la gaita, y así todos enloquecidos de gozo, bailaron entrejuntos y hermanados hasta que llegó el amanecer, lugar que prepararon una sonada pelea de estacazos, entre los mozos de la aldea de Mariela, y los mozarrones de la aldeina de Susana). Tal pelea fue originada por los desmedidos insultos despreciativos dirigidos a los mozos de Aldexuxan, por los de la aldea de Mariela, asegurándoles que no llevarían a la santina Mariela a vivir con ellos a su aldea maldita, donde jamás había nacido ni una sola mujer, por la causa de ser todos hijos del mismo diablo. Tras de la feroz pelea, donde no sucedieron achuquinamientos (muertes) por mor de las sabias intervenciones de los ancianos de entrambas aldeas, el novio, sulfurado y ensangrentado por la titánica lucha desarrollada, en aquel mismo amanecer acompañado de todos sus parientes, se llevó a Mariela que no hizo ni la mínima negativa, y no permitió que recibiese de sus padres ni el valor de una cuyar (cuchara) de cuanto a ella le perteneciese. —Acuétchula d'un reflundión el magotón d'Amaliu a la felliz ya xonriyente Mariela, ya namái conel paxiétchu puestu, escarranquetóula d'enría la xiétcha pintureira del sou cabatchu, ya despós, conun blincu de corzu puenxuse el tres d'echa, ya cudiáu per tous sous vecinus que yeren tous parentela, xebrárunse d'aquel chugar, esnalandu nel aire ixuxus d'allegría, axenitáus nus sous cabatchus axalbaxáus lu mesmu qu' echus ya lleldáus dientru d'una ñatural ya roxurosa allegría. (Asió de un rápido tirón el bruto de Amalio a la feliz y sonriente Mariela, y nada más que con la ropa que llevaba puesta, la ajinetó encima de la pinturera silla de su caballo, y después, con un salto de corzo púsose él detrás de ella, y escoltado por sus vecinos que eran todos parentela, se marchó de aquel lugar lanzando al viento ijujús de alegría, ajinetados todos en sus caballos asalvajados lo mismo que ellos eran, y crecidos dentro de una natural y enloquecedora alegría). La cariñosa bondad, y la fértil felicidad y alegría que en todo momento emanaba torrencialmente de la encantadora Mariela, muy pronto cautivó y contagió a todas las gentes del Aldexuxan, pequenos y grandes, con tal frenesí llegaron a quererla, a adorarla y mimarla, lo mismo que si se tratara de un ser sobrenatural, que había llegado a la aldea para alegrarles a todos sus vidas. Durante el tiempo de su preñez, era Mariela atendida en todo momento por las mujeres de la aldea, y los hombres y los niños, estaban más pendientes de ella, que de sus trabajos y sus juegos, siempre le traían del campo flores y variedad de frutos, y todos al mirarse en sus encantadores ojos, la felicidad y el gozo en sus espíritus advertían. Era Mariela para todos, algo que ni tan siquiera habían soñado que existiera. Al Aldexuxan habían llegado de sus aldeas todas las mujeres que la cuidaban y mimaban y ninguna de ellas jamás había sido feliz ni encontrado la alegría en su espíritu en aquel lugar al que muy pocas de ellas habían llegado por su propia voluntad. Sin embargo al mirarse en los resplandecientes ojos de Mariela, al sentir el hado misterioso que en todo instante rezumía de su ser, llegaba a sus entrañas por primera vez raudales de gozo y alegría, que las llenaba de felicidad, y de una dicha embriagadora y sublime. Por eso entre ellas silenciosa y secretamente empezaban a decir que Mariela era divina, misteriosa y buena, y que en cualquier momento el cielo la llevaría, y dejaría a la aldea tan llena de tristeza y pena como antes lo estuviera. —Xabela la muyer d'Antón el Curuxu, que yera la que mexor amañaba lus dellicáus fatiquinus pa lus guaxinus cabantes de ñacer, ya le fixera tous lus paxiétchinus y'escarpinacus que ñecexitare 'l melgueiru nenin que traxera 'l mundiu cundu betchara la xantina Mariela. (Isabel la esposa de Antón el Buho que era la que mejor hacía los delicados ropajes propios para los niños recién nacidos, ya había industriado todos los trajecitos, calzas y demás vestiduras, que necesitase el dulce niño que trajese al mundo cuando hiciese su alumbramiento la santina de Mariela). —Tamién Xacintu 'l Utre que yera abondu curioxu pa carpinteirar, fixera 'n trubiétchu con maera de ñocéu, qu'al falar de toes les xentes d'Aldexuxan, nin el más empericotáu de tous lus nenus ñacíus ya cuaxi, cuaxi 'n per ñacere, xamás de lus xamaxes oitre mexor nun hubiés d'aquién lu fixera. (También Jacinto el Aguila que era muy mañoso para hacer de carpintero, hiciera una cuna de madera de nogal, que al hablar de todas las gentes del Aldexuxan, ni el más afamado, ni suertudo niño nacido, ni casi, casi de los aún no nacidos, jamás de los jamases otra mejor no hubiese quién se la hiciera). Todo estaba preparado para el día que el angelín a la luz amaneciera, y todos en la aldea, desde su madre hasta el más inocente de los pequeños que por aquellos montes correteare, esperaban ilusionados la venida de aquel inocente ser, fruto de las entrañas de quien les había a todos sembrado en sus espíritus la dicha y la alegría, hasta ya le habían elegido los padrinos y hasta el mismo nombre que debía llevar, el asunto era que naciese dentro del tiempo natural, y que no le trajese ningún amolexíu (mal) a la santina Mariela. Como todo en la vida tiene su tiempo de espera, y todo cuanto se espera si atañe a los procesos naturales llega, así vino el momento del alumbramiento de Mariela. Fue una mañana de los principios de la primavera, cuando todos los árboles y las plantas despertaban jubilosos y en silencio a la floreciente vida donde comenzaban, los malvises y jilgueros volvían a cantar alegres y bulliciosos, tras la mudez que les infligiera el frío y nevado invierno, fue aquella luminosa y primaveral mañana cuando todas las gentes de la aldea, se reunían contentas y felices a la par que en sus interiores algo preocupadas y temerosas, como si presintieran que algo irremediable le habría de ocurrir a la santina Mariela. Digo que todos reunidos en la casa de Mariela, anhelantes esperaban tan natural y querido acontecer. Algunas mujeres llenas de firmes creencias, rezaban sin descanso, pidiéndole al Faidor (Hacedor) y a sus santos más allegados, que la feliz nueva se alumbrara por los cauces naturales, y que Mariela no cosechara arduos sufrimientos. Otras más mañosas en tales menesteres, parteaban ilusionadas y eficientes, en cuantos cometidos quce en tal proceso se requieren. Al fin, de las entrañas de la parturienta, brotó la vida, y todas las gentes al presenciar aquella recién nacida criatura, doblaron sus rodillas en el suelo, y una oración de gracia en el cielo pusieron, dentro de la gran dicha y alegría que jamás sintieron. Porque por primera vez en toda la historia de la aldea del Aldexuxan, había nacido una niña, una hermosa niña que rompía con su divino milagro, el maléfico castigo que les había acompañado siempre. Tal milagroso acontecer, alborozó a los vecinos del Aldexuxan en tal altura, que por unos instantes se olvidaron de la moribunda Mariela, y cuando al fin Isabela enloquecida por la alegría que le hacía caminar por el incansable sendero de la dicha, digo que Isabela se dirigió respetuosa y venerativamente hacia Mariela, y besándola con gran cariño en su frente radiante de felicidad le decía, que el maleficio que pesaba sobre las gentes de la aldea, de no haber tenido jamás una mujer, una niña, ella porque era una santina, lo había roto al alumbrar aquella preciosa criatura, que era para todos los seres del Aldexuxan el fin del conxuru (conjuro) que desde siempre sobre todos pesaba. La moribunda Mariela, con su sonrisa encantadora siempre pendiente de sus labios, y una luz misteriosa y hechicera que en todo momento de sus bellos ojos se desprendía, les hizo comprender a los allí reunidos, que eran todas las gentes del Aldexuxan, que era Mariela algo que pertenecía a la divinidad de lo desconocido, y que no podría morar entre ellos, nada más que con su espíritu. Así silenciosamente Mariela, a todos miraba cariñosamente y todos se sentían bajo su embrujante y acariciante mirada, protegidos de cuantos males en la Tierra hubiese, y navegantes en una dicha que ni en sueños la esperaban. Llué Mariela con sou melgueira fala, que yera múxica de lus mesmus ánxeles, a tóus les dixu 'ndenantes de que del sou curpu xebrárase la vida: (Luego Mariela con su dulce palabra, que era la música de los mismos ángeles, a todos les dijo antes de que de su cuerpo se marchase la vida): ¡Disde güéi, toes les múcheres d'ista embruxadora aldina, parirán nenus ya nenes. Lu mesmu que faen les femes de tou 'l mundiu, y'enxamás naide mirará a lus vuexus homes, comu fasta gora toes les xentes lus fixeron, nun vus ruegu namái, nistus postreirus xeñaldares de la miou vida, que nun catéis caxorius amañáus pa lus vuexus fíus, dexái qu' echus atopen ya curién lus sous cortexus qu’en xcitu 'l sou querer mexor lus falague. Pos nun ye nagua bonu arretrigar la xuventú 'l cubiciu antoxadizu qu'entamanguen lus sous páes. Pos abondu felliz ya rica ye la xente probe, que rucandu de borona un cantezu, ou 'n tortu fechu d'enría 'l llare, son dichóuxus ya fellices fasta que de viétchus muerran. Ya munchu probe y'esgraciaína ye l'oitra xente, qu'amamplén tién de tóu lu que ñecexita, y'enfelliz ye, perque nun puén disfrutayu, con amore ya bone compañe. (Desde hoy, todas las mujeres de esta embrujadora aldeina, parirán niños y niñas, lo mismo que hacen todas las hembras del mundo entero, y jamás nadie mirará a vuestros hombres con el desprecio que hasta ahora todas las gentes les hicieron. No os ruego nada más, en estos postreros respirares de mi vida, que no busquéis casorios preparados para vuestros hijos, dejazlos que ellos busquen y cuiden sus amores en el lugar que su querer mejor los halague. Pues no es nada bueno, amarrar la juventud, a la codicia antojadiza que hacen sus padres. Pues muy felices y ricas son las gentes pobres, que comiendo un mendrugo de pan duro, o una torta cocida encima del lar, son dichosos y felices hasta que de viejos se mueren. Y muy pobres y desgraciadas son las otras gentes, que poseen todo cuanto necesitan, e infelices son, al no poder disfrutarlo, con la paz del amor y la buena compañía). Así fue como se despidió la melguera Mariela, antes de entregar su sublime alma, al Infinito poder de la Divinidad invisible, dejando a su cuerpo muerto llorado con gran pena, por aquellas sencillas, naturales y nobles gentes de la aldea del Aldexuxan, que harían de ella al correr del tiempo, la Santina Mariela. Yo no puedo afirmar si esta narración es una historia, una leyenda o quizás un mito, sólo se decir, que mi tía abuela aseguraba cuando me la contó, que era tan cierto como que ella se tenía que murrer (morir). También recuerdo cuando yo era un guaxiquín (muy pequeño), haber escuchado decir a las más viejas de estas aldeas, aconxexandu (aconsejando) a las mujeres que teniendo varios hijos varones, ellas querían tener una niña y no lograban alcanzar tal deseo. Digo que las ancianas les aconsejaban así: —Lo que tenéis que hacer si queréis tener una niña, es rezarle todos los días con buena fe a la Santina Mariela, ya veréis como el primer hijo que tengáis sin ninguna duda ha de ser una hermosa niña.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > apaigüestias
-
44 just
I
adjective1) (right and fair: not favouring one more than another: a fair and just decision.) justo2) (reasonable; based on one's rights: He certainly has a just claim to the money.) justo3) (deserved: He got his just reward when he crashed the stolen car and broke his leg.) merecido•- justly- justness
II
adverb1) ((often with as) exactly or precisely: This penknife is just what I needed; He was behaving just as if nothing had happened; The house was just as I'd remembered it.) exactamente2) ((with as) quite: This dress is just as nice as that one.) exactamente3) (very lately or recently: He has just gone out of the house.) acabar de, ahora mismo, hace un momento4) (on the point of; in the process of: She is just coming through the door.) en este momento5) (at the particular moment: The telephone rang just as I was leaving.) justo, en el mismo instante/momento en que6) ((often with only) barely: We have only just enough milk to last till Friday; I just managed to escape; You came just in time.) a penas7) (only; merely: They waited for six hours just to get a glimpse of the Queen; `Where are you going?' `Just to the post office'; Could you wait just a minute?) sólamente8) (used for emphasis, eg with commands: Just look at that mess!; That just isn't true!; I just don't know what to do.) ¡pero!; de verdad9) (absolutely: The weather is just marvellous.) absolutamente•- just now
- just then
just1 adj justojust2 adv1. justo / exactamente2. justo3. por poco4. sólotr[ʤʌst]1 (fair) justo,-a2 (justifiable) fundado,-a, justificado,-a3 (deserved) merecido,-a\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto get one's just desserts llevar su merecido————————tr[ʤʌst]1 (exactly) exactamente, precisamente, justo2 (only) solamente, sólo■ just a moment, please un momento, por favor■ no sugar for me, please, just milk no quiero azúcar, gracias, sólo leche■ don't worry, it's just a scratch! ¡no te preocupes, no es más que un rasguño!3 (barely) apenas, por poco4 (right now) en este momento5 (simply) sencillamente■ we could just stay here and wait for her pues, sencillamente podríamos quedarnos aquí y esperarla■ just shut up, will you? ¡cállese, por favor!1 acabar de + infin\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLjust about prácticamentejust as well menos maljust in case por si acasojust like that! ¡sin más!just then en ese momentojust the thing justo lo que hacía faltajust ['ʤʌst] adv1) exactly: justo, precisamente, exactamente2) possibly: posiblementeit just might work: tal vez resulte3) barely: justo, apenasjust in time: justo a tiempo4) only: sólo, solamente, nada másjust us: sólo nosotros5) quite: muy, simplementeit's just horrible!: ¡qué horrible!6)to have just (done something) : acabar de (hacer algo)he just called: acaba de llamarjust adj: justo♦ justly advadj.• debido, -a adj.• derecho, -a adj.• entero, -a adj.• equitativo, -a adj.• justiciero, -a adj.• justo, -a adj.• lícito, -a adj.• recto, -a adj.• sólo, -a adj.adv.• apenas adv.• casi no adv.• justamente adv.• justo adv.• no más que adv.• recién adv.• sólo adv.
I dʒʌstadjective <decision/person> justo
II
1)a) ( in recent past)she's just left — se acaba de ir, recién se fue (AmL)
she'd only just finished — acababa de terminar, recién había terminado (AmL)
just recently I've begun to notice that... — últimamente he empezado a darme cuenta de que...
b) (now, at the moment)2)a) ( barely) justoI just missed him — no lo vi por poco or por apenas unos minutos
b) ( a little)just above the knee — justo or apenas encima de la rodilla
3)a) ( only) sóloI'll be with you in just a moment — enseguida or en un segundo estoy con usted
there's just one left — queda sólo uno, queda uno nomás (AmL)
just a moment, you're confusing two issues there — un momento: estás confundiendo dos problemas distintos
she was just three when her father died — tenía apenas or sólo tres años cuando murió su padre
would you like some more? - just a little, please — ¿quieres más? - bueno, un poquito
b) ( simply)that's just gossip — no son más que chismes, son puros chismes (fam)
they're just friends — no son más que amigos, sólo son amigos
just because he's famous doesn't mean he can be rude — (colloq) el hecho de que sea famoso no le da derecho a ser grosero
just follow the instructions on the packet — simplemente siga las instrucciones impresas en el paquete
4)a) (exactly, precisely)it's just what I wanted — es justo or precisamente or exactamente lo que quería
b) ( equally)the desserts were just as good as the rest of the meal — los postres estuvieron tan buenos como el resto de la comida
5) ( emphatic use)just leave it here — déjelo aquí, déjelo aquí nomás (AmL)
regret it? don't I just! — ¿que si me arrepiento? si me arrepentiré...!
just you wait, you little rascal! — ya vas a ver, bandido!
just go away, will you? — mira, vete, hazme el favor
6)a) ( giving explanation)it's just that... — lo que pasa es que...
b) ( indicating possibility)7)just about: I've just about finished now casi he terminado, prácticamente he terminado; did you get enough to eat? - just about — ¿te dieron bastante de comer? - más o menos
I [dʒʌst]1. ADJ1) (=fair) [person, system] justoas is only just — como es justo, como es de razón
2) (=deserved) [praise, reward] merecido; [punishment] apropiado, justo4) (=accurate) [account] correcto; [assessment] correcto, exacto2.NPL
II
[dʒʌst]ADVERBa) (=at this moment) ahora mismoI'm just coming! — ¡ya voy!
"have some tea!" - "actually, I was just going" — -tómate un té -en realidad ya me iba
b) (=at that moment) justoc) (=recently, a moment ago)we were just talking about that — precisamente or ahora mismo estábamos hablando de eso
•
it's just gone 10 o'clock — acaban de dar las diez•
to have just done sth — acabar de hacer algo•
it's just past 10 o'clock — acaban de dar las diezd) (in expressions specifying "when")•
just after I arrived — poco después de mi llegada•
just as I arrived — justo cuando yo llegabajust as it started to rain — justo cuando empezó a llover, en el momento en que empezó a llover
•
just before I arrived — poco antes de mi llegada•
just when it was going well... — precisamente or justamente cuando iba bien...now 1., 6), recently, then 1., 1)•
"are you leaving?" - "not just yet" — -¿te vas? -aún or todavía no2) (=barely) por pocoI (only) just caught it — lo alcancé por un pelo, por poco lo pierdo
•
we had just enough money — teníamos el dinero justo•
he missed the train, but only just — perdió el tren, pero por pocohe passed, but only just — aprobó pero por los pelos
•
we arrived just in time — por poco no llegamos, llegamos justo a tiempo3) (=slightly)•
just over/ under two kilos — un poco más de/menos de dos kilosit's just over/under two kilos — pasa de/no llega a los dos kilos
•
just to the left/right — un poco más a la izquierda/derecha4) (=exactly) justo, exactamenteit's just my size — es justo or exactamente mi talla
it's just the same — es justo or exactamente igual
just here/there — aquí/ahí mismo
just behind/in front of/next to etc — justo detrás/delante de/al lado de etc
it cost just (on) £20 — me costó veinte libras justas
•
that's just it! — ¡ahí está! *, ¡esa es la cuestión!that's just like him, always late — es típico (de él), siempre llega tarde
they have their problems just like the rest of us — tienen sus problemas, exactamente igual que el resto de nosotros
I can't find £1,000 just like that — no puedo conseguir mil libras así sin más
•
that's just the point! — ¡ahí está! *, ¡esa es la cuestión!•
he likes everything just so * — le gusta que todo esté perfecto•
it's just what I wanted — es justo or precisamente lo que queríathat's just what I thought — eso es justo or precisamente lo que pensé
just what did he say? — ¿qué dijo exactamente?
luck, right 1., 2)just what are you implying? — ¿qué es exactamente lo que estás insinuando?
5) (=only) solo, sólo, nomás (LAm)In the past the standard spelling for solo as an adverb was with an accent (sólo). Nowadays the Real Academia Española advises that the accented form is only required where there might otherwise be confusion with the adjective solo.
they were just 15 when they got married — tenían solo or nada más 15 años cuando se casaron
he's just a lad — no es más que un chaval, es solo un chaval
don't take any notice of her, she's just jealous — no le hagas ni caso, lo que está es celosa or lo que pasa es que está celosa
•
it's just around the corner — está a la vuelta de la esquina•
I just asked! — hum ¡preguntaba nada más!•
just a few — solo unos pocos, unos pocos nada más•
just a little — solo un poco, un poco nada más•
just once — una vez nada más, solamente or solo una vez•
it's just over there — está ahí mismo•
he's just teasing — solo está bromeando, está bromeando, nada más•
just this once — solo esta vez•
we went just to see the museum — fuimos solo para ver el museo•
just the two of us — los dos solos, solo nosotros dosfriend, note 1., 3)•
I just wanted to say that... — solo quería decir que...6) (=simply) sencillamenteI'm just phoning to remind you that... — solo llamo para recordarte que...
•
it's just that I don't like it — lo que pasa es que no me gustabecause 1., imagine 2), wonder 2.•
I just thought that you would like it — yo pensé que te gustaría7) (=specially) solo, sólo•
I did it just for you — lo hice solo por ti8) (=conceivably)it's an old trick, but it could just work — es un viejo truco, pero puede que funcione
•
just as — tan10) (in imperatives)•
just let me get my hands on him! * — ¡cómo lo coja!, ¡con que lo agarre! (LAm)•
just listen to that rain! — ¡escucha or fíjate cómo llueve!just listen a minute, will you? — ¡escúchame un momento!, ¿quieres?
•
just look at this mess! — ¡fíjate qué desorden!•
just wait a minute! — ¡espera un momento!just you wait, he'll come sure enough — (reassuringly) espera hombre, ya verás cómo viene
just (you) wait until I tell your father — (threateningly) ya verás cuando se lo cuente a tu padre, espera (nomás (LAm)) a que se lo cuente a tu padre
•
just you do! * —•
just you try it! * —•
just you dare! * — ¡inténtalo si te atreves!11) (emphatic)"that dress is awful" - "isn't it just?" * — -ese vestido es francamente horrible -¡y tanto!
plain 1., 3)•
it's just perfect! — ¡es absolutamente perfecto!•
I can just hear the roars of laughter — me puedo imaginar muy bien or perfectamente las carcajadas•
I can just imagine her reaction — me imagino muy bien or perfectamente su reacción•
I can just see her face if I told her — me puedo imaginar muy bien or perfectamente la cara que pondría si se lo dijese•
just about, I've just about finished this work — estoy a punto de terminar este trabajoI think that it was just about here that I saw him — creo que yo estaba más o menos aquí cuando lo vi
I've just about had enough of this noise! * — ¡estoy ya más que harto de este ruido!
•
come just as you are — ven tal como estásjust as I thought! — ¡ya me lo figuraba or imaginaba!, ¡lo que yo me figuraba or imaginaba!
just in case it rains — por si acaso llueve, por si llueve
I've prepared some extra food, just in case — he preparado comida de más, por si las moscas * or por si acaso
•
just a minute!, just one moment! — (=coming) ¡un momento, por favor!, ¡voy!just a minute, I don't know if I agree with that... — un momento, no sé si estoy de acuerdo con eso...
•
just the same, I'd rather... — de todas formas, prefiero...•
that's just too bad! — iro ¡qué lástima!, ¡qué mala pata! *happen, soonI wasn't expecting much, which was just as well — no esperaba mucho, y menos mal
* * *
I [dʒʌst]adjective <decision/person> justo
II
1)a) ( in recent past)she's just left — se acaba de ir, recién se fue (AmL)
she'd only just finished — acababa de terminar, recién había terminado (AmL)
just recently I've begun to notice that... — últimamente he empezado a darme cuenta de que...
b) (now, at the moment)2)a) ( barely) justoI just missed him — no lo vi por poco or por apenas unos minutos
b) ( a little)just above the knee — justo or apenas encima de la rodilla
3)a) ( only) sóloI'll be with you in just a moment — enseguida or en un segundo estoy con usted
there's just one left — queda sólo uno, queda uno nomás (AmL)
just a moment, you're confusing two issues there — un momento: estás confundiendo dos problemas distintos
she was just three when her father died — tenía apenas or sólo tres años cuando murió su padre
would you like some more? - just a little, please — ¿quieres más? - bueno, un poquito
b) ( simply)that's just gossip — no son más que chismes, son puros chismes (fam)
they're just friends — no son más que amigos, sólo son amigos
just because he's famous doesn't mean he can be rude — (colloq) el hecho de que sea famoso no le da derecho a ser grosero
just follow the instructions on the packet — simplemente siga las instrucciones impresas en el paquete
4)a) (exactly, precisely)it's just what I wanted — es justo or precisamente or exactamente lo que quería
b) ( equally)the desserts were just as good as the rest of the meal — los postres estuvieron tan buenos como el resto de la comida
5) ( emphatic use)just leave it here — déjelo aquí, déjelo aquí nomás (AmL)
regret it? don't I just! — ¿que si me arrepiento? si me arrepentiré...!
just you wait, you little rascal! — ya vas a ver, bandido!
just go away, will you? — mira, vete, hazme el favor
6)a) ( giving explanation)it's just that... — lo que pasa es que...
b) ( indicating possibility)7)just about: I've just about finished now casi he terminado, prácticamente he terminado; did you get enough to eat? - just about — ¿te dieron bastante de comer? - más o menos
-
45 seguro
adj.1 safe, sure, low-risk, risk-free.2 safe.3 confident, definite.4 certain, sure, sure-enough, unfailing.adv.sure, surely.m.1 insurance, underwriting, assurance, insurance policy.2 safety catch.3 safety lock, latch.4 safety-pin.* * *► adjetivo1 (asegurado) secure2 (a salvo) safe3 (firme) firm, steady4 (cierto) certain, sure5 (de fiar) reliable6 (confiado) confident1 (contrato, póliza) insurance2 (mecanismo) safety device, safety catch► adverbio1 for sure, definitely\a buen seguro without any doubtdar algo por seguro to take something for grantedir sobre seguro figurado to play safesentirse seguro,-a to feel safesobre seguro without riskseguro a terceros third-party insuranceseguro a todo riesgo fully comprehensive insuranceseguro contra incendios fire insuranceseguro de vida life insurance————————1 (contrato, póliza) insurance2 (mecanismo) safety device, safety catch► adverbio1 for sure, definitely* * *1. (f. - segura)adj.1) safe, secure2) sure3) reliable4) self-assured, confident5) firm, fixed2. adv. 3. noun m.1) insurance2) fastener, clasp* * *1. ADJ1) (=sin peligro)a) [refugio, método, vehículo] safeno te subas a esa escalera porque no es muy segura — don't go up that ladder, it's not very safe
b) [persona, objetos de valor] safeel bebé se siente seguro cerca de su madre — the baby feels safe o secure close to its mother
2) (=sujeto, estable) securehay que atar mejor la carga porque no parece muy segura — the load needs to be fixed a bit better because it doesn't seem to be very securely attached o very secure
3) (=definitivo) [fracaso, muerte] certain•
eso es lo más seguro — that's the most likely thinglo más seguro es que no pueda ir — I almost certainly o most likely won't be able to go
•
dar algo por seguro, si yo fuera tú no daría la victoria por segura — if I were you I wouldn't be sure of victory•
es seguro que..., es seguro que ganaremos la copa — we're bound o sure o certain to win the cuplo que es seguro es que el congreso se celebrará en Barcelona — the conference is definitely going to be held in Barcelona
4) (=convencido) sure¿estás seguro? — are you sure?
sí, estoy completamente segura — yes, I'm absolutely sure o positive
-¿estás seguro de que era él? -sí, segurísimo — "are you sure it was him?" - "yes, positive"
- vamos a ganar -pues yo no estaría tan seguro — "we're going to win" - "I wouldn't bet on it" o "I wouldn't be so sure"
•
seguro de algo — sure of sthnunca he visto un hombre tan seguro de sus opiniones — I've never seen a man so sure of his opinions
5) [de uno mismo] confidentse muestra cada vez más seguro en el escenario — he is more and more sure of himself o confident on stage
me noto más segura al andar — I feel more steady on my feet, I feel more confident walking now
seguro de sí mismo — self-confident, self-assured
6) (=fiable) [fuente, cálculo, método] reliableno es un método muy seguro — it's not a very reliable o sure method
7) LAm (=honesto) trustworthy2.ADV for sure, for certainno lo sabemos seguro — we don't know for sure o certain
-¿seguro que te interesa? -sí, seguro — "are you sure that you're interested?" - "yes, I'm sure"
-estoy dispuesto a cambiar de actitud -sí, sí, seguro — iró "I'm willing to change my attitude" - "yeah, yeah, sure!" iró
seguro que algunos se alegrarán — some people will certainly be pleased, I'm sure that some people will be pleased
•
a buen seguro, de seguro — certainlya buen seguro o de seguro va a dar que hablar — it will certainly give people something to talk about
decidieron jugar sobre seguro contratando a un buen abogado — they decided to play (it) safe and hire a good lawyer
3. SM1) (=dispositivo)a) [de puerta, lavadora] lock; [de arma de fuego] safety catch; [de pulsera] claspecha el seguro, que van niños en el coche — lock the doors, there are children in the car
2) (Com, Econ) insurance¿tienes el seguro del coche? — have you got your car insurance documents with you?
•
hacerse un seguro — to take out insuranceseguro de desempleo — unemployment benefit, unemployment compensation o insurance (EEUU)
seguro de jubilación — retirement plan, pension plan, pension scheme
seguro de paro — Esp unemployment benefit, unemployment compensation o insurance (EEUU)
seguro de vida — life assurance, life insurance ( esp EEUU)
seguro mixto — endowment assurance, endowment insurance ( esp EEUU)
3) * (=sistema médico) national health *seguro social — LAm (=sistema de pensiones y paro) social security, welfare (EEUU); (=contribuciones) national insurance; (=sistema médico) national health service
* * *I- ra adjetivo1)a) [SER] ( exento de riesgo) safeb) ( estable) secureuna inversión segura — a safe o secure investment
sobre seguro: un político que sabe jugar sobre seguro a politician who knows how to play safe; sabía que iba sobre seguro — he knew he was onto a sure thing (colloq)
c) [SER] ( fiable)un método anticonceptivo poco seguro — not a very reliable o safe method of birth control
d) [ESTAR] ( a salvo) safe2)a) [ESTAR] ( convencido) sureseguro DE algo — sure o certain of something
estoy absolutamente seguro de haberlo dejado aquí — I'm absolutely sure o certain (that) I left it here
b) [SER] ( que no admite duda)no te preocupes, seguro que no es nada — don't worry, I'm sure it's nothing
seguro que se le olvida — he's sure o bound to forget
a buen seguro — ( ciertamente) for certain; ( a salvo) safe
guárdalo a buen seguro — keep it safe, put it away for safe keeping
c) ( con confianza en sí mismo) self-assured, self-confidentII1)a) ( mecanismo - de armas) safety catch; (- de una pulsera, un collar) clasp, fastenerponer el seguro — to do up the clasp o fastener
echó el seguro antes de acostarse/arrancar — he locked the door before going to bed/starting the car
b) (Méx) ( imperdible) safety pin2)a) ( contrato) insurancese sacó or se hizo un seguro — she took out insurance o an insurance policy
b) ( Seguridad Social)el seguro or el Seguro — the state health care system, ≈ Medicaid ( in US), ≈ the National Health Service ( in UK)
se operó por el seguro — he had his operation through Medicaid/on the National Health
me lo recetó el seguro — I got the prescription on Medicaid (AmE), I got it on prescription (BrE)
•IIIno lo sabe seguro — she doesn't know for sure o certain
¿seguro que basta? - sí, seguro — (are you) sure that's enough? - yes, positive
esta vez dice la verdad - sí, seguro! — (iró) this time he's/she's telling the truth - oh yeah, sure (he/she is)! (colloq & iro)
* * *I- ra adjetivo1)a) [SER] ( exento de riesgo) safeb) ( estable) secureuna inversión segura — a safe o secure investment
sobre seguro: un político que sabe jugar sobre seguro a politician who knows how to play safe; sabía que iba sobre seguro — he knew he was onto a sure thing (colloq)
c) [SER] ( fiable)un método anticonceptivo poco seguro — not a very reliable o safe method of birth control
d) [ESTAR] ( a salvo) safe2)a) [ESTAR] ( convencido) sureseguro DE algo — sure o certain of something
estoy absolutamente seguro de haberlo dejado aquí — I'm absolutely sure o certain (that) I left it here
b) [SER] ( que no admite duda)no te preocupes, seguro que no es nada — don't worry, I'm sure it's nothing
seguro que se le olvida — he's sure o bound to forget
a buen seguro — ( ciertamente) for certain; ( a salvo) safe
guárdalo a buen seguro — keep it safe, put it away for safe keeping
c) ( con confianza en sí mismo) self-assured, self-confidentII1)a) ( mecanismo - de armas) safety catch; (- de una pulsera, un collar) clasp, fastenerponer el seguro — to do up the clasp o fastener
echó el seguro antes de acostarse/arrancar — he locked the door before going to bed/starting the car
b) (Méx) ( imperdible) safety pin2)a) ( contrato) insurancese sacó or se hizo un seguro — she took out insurance o an insurance policy
b) ( Seguridad Social)el seguro or el Seguro — the state health care system, ≈ Medicaid ( in US), ≈ the National Health Service ( in UK)
se operó por el seguro — he had his operation through Medicaid/on the National Health
me lo recetó el seguro — I got the prescription on Medicaid (AmE), I got it on prescription (BrE)
•IIIno lo sabe seguro — she doesn't know for sure o certain
¿seguro que basta? - sí, seguro — (are you) sure that's enough? - yes, positive
esta vez dice la verdad - sí, seguro! — (iró) this time he's/she's telling the truth - oh yeah, sure (he/she is)! (colloq & iro)
* * *seguro(de)(adj.) = confident (in)Ex: Experience of IT in USA is associated not infrequently with the confounding of confident expectations.
seguro11 = insurance.Ex: Increasingly worrying to all however were the escalating cost of insurance, servicing and maintenance.
* actuario de seguros = actuary.* agencias de seguros, las = insurance industry, the.* agente de seguros = insurance agent, insurer, insurance broker.* compañía de seguros = insurance company, insurer.* compañia de seguros de vida = life-insurance company.* contratación de seguros = insurance broking.* contratar una póliza de seguros = take out + insurance policy.* contratar un seguro = take out + insurance policy.* corredor de seguros = insurance agent, insurance broker.* hacerse una póliza de seguros = take out + insurance policy.* hacerse un seguro = take out + insurance policy.* impreso de solicitud de seguro = insurance form.* mutua de seguros = mutual insurance company, mutual insurance society.* oficina de seguros = insurance office.* plan de seguros = insurance plan.* póliza de seguro a todo riesgo = all risks cover.* póliza de seguros = insurance coverage, insurance policy, insurance cover.* póliza de seguros contra incendios = fire insurance policy.* prima de seguro = insurance premium.* seguro a todo riesgo = comprehensive insurance, all-risk insurance.* seguro con franquicia = insurance with deductible.* seguro contra indemnizaciones = indemnity policy.* seguro contra indemnizaciones profesionales = indemnity insurance.* seguro de automóvil = automobile insurance.* seguro de coche = car insurance.* seguro de coche sin determinación de culpabilidad = no-fault auto insurance.* seguro de enfermedad = health insurance.* seguro de incapacidad = disability insurance.* seguro de invalidez = disability insurance.* seguro de jubilación = retirement fund, retirement plan.* seguro de la casa = home insurance.* seguro dental = dental plan, dental insurance.* seguro de responsabilidad civil = liability insurance.* seguro de viaje = travel insurance.* seguro de vida = life insurance.* seguro de vida a término = term life insurance.* seguro de vida vitalicio = whole life insurance.* seguro médico = health insurance plan, health insurance, medical insurance.* seguro mutualista = mutual insurance.* seguro mutuo = mutual insurance.* seguro por pérdida de un miembro del cuerpo = dismemberment insurance.* seguro sin determinación de culpabilidad = no-fault insurance.* seguro social = social insurance.* sociedad de seguros mutuos = provident society, mutual benefit society.seguro22 = buffer.Ex: This article surveys the causes of disintegration and the use of microforms as a buffer against imminent destruction.
seguro33 = latch.Ex: The latch lever is plastic and seems like it might snap right off if you put too much pressure on it.
seguro4= comfortable, dependable, reliable, safe [safer -comp., safest -sup.], secure, sure [surer -comp., surest -sup.], assertive, tight [tighter -comp., tightest -sup.], you bet!.Ex: A modern comfortable library could look like that in Berlin's Tiergarten, with its opne-air gardens, or resemble Evanston's library with its comfortable chairs and elegant (and, one hopes, safe) fireplaces.
Ex: If the supplier is a dealer, then ensure that this is a reputable and dependable dealer who can provide help with installation, maintenance and support.Ex: Computers are reliable, and less prone to error provided they are instructed or programmed appropriately and correctly.Ex: A modern comfortable library could look like that in Berlin's Tiergarten, with its opne-air gardens, or resemble Evanston's library with its comfortable chairs and elegant (and, one hopes, safe) fireplaces.Ex: An academic library should be secure to control user behaviour and loss of books.Ex: The surest way to arrive at such a decision is to be guided by principles of helpful citation order.Ex: I tried to say at the very outset of my remarks that there probably has not been sufficient consumer-like and assertive leverage exerted upon our chief suppliers.Ex: The platen was lashed up tight to the toe of the spindle by cords which connected hooks at its four corners to another set of hooks at the four lower corners of the hose.Ex: The article 'Computer games in the learning resources center? you bet!' discusses some of the benefits of using computer games in education.* accidente seguro = accident waiting to happen.* algo casi seguro = a sure bet, safe bet.* algo es seguro = one thing is for sure.* algo seguro = safe bet.* blanco seguro = sitting duck.* camino seguro al desastre = blueprint for disaster.* camino seguro al éxito = blueprint for success.* camino seguro al fracaso = blueprint for failure.* conocer de seguro = know for + certain, know for + sure.* dar por seguro que = rest + assured that.* de éxito seguro = sure-fire [surefire].* demasiado seguro de uno mismo = overconfident.* deportista lento pero seguro = plodder.* de seguro = for sure, for certain.* de un modo seguro = securely.* en un lugar seguro = in a safe place, in safekeeping.* en un sitio seguro = in a safe place, in safekeeping.* estar moviéndose en terreno seguro = be on secure ground.* estar seguro = be sure, make + sure, set + your watch by.* estar seguro de = be certain (of), be confident about, feel + confident.* estar seguro de que = be confident that.* ir a lo seguro = play it + safe.* ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.* jugar a lo seguro = play it + safe.* jugar sobre seguro = play it + safe.* no estar seguro = be uncertain.* no estar seguro de = be unsure about/of.* oportunidad casi segura = a sporting chance.* poco seguro = dicey [dicier -comp., diciest -sup.].* problema seguro = accident waiting to happen.* puerto seguro = safe harbour.* saber de seguro = know for + certain, know for + sure, know for + a fact.* seguro (de) = confident (in).* seguro de sí mismo = smug, assured, self-assured, poised.* seguro de uno mismo = self-confident.* sentirse más seguro de = gain + confidence (with/in).* ser algo seguro = be a cinch, be a doddle, be a breeze, be a picnic, be duck soup.* ser casi seguro = be a good bet.* ser seguro = be on the cards.* ser seguro que + Subjuntivo = be bound to + Infinitivo.* terreno seguro = safe ground, solid ground.* * *A1 [ SER] (exento de riesgo) safeese aeropuerto no es muy seguro it's not a very safe airportno te subas a esa escalera, que no es segura don't climb that ladder, it's not safeponlo en un lugar seguro put it somewhere safe o in a safe place o in a secure placebuscan la inversión más segura they are looking for the safest o most secure investment2 [ ESTAR] (estable) securetiene un trabajo bastante seguro she has a fairly secure jobesa escalera no está segura that ladder isn't safe o steadyel cuadro no se va a caer, está bien seguro the picture isn't going to fall, it's quite secureir a la segura: un lugar donde el que gusta comer bien va a la seguro a place which is a safe bet for people who like good foodsobre seguro: un político que sabe jugar sobre seguro a politician who knows how to play safesabía que iba sobre seguro he knew he was onto a sure thing o he knew it was a safe bet ( colloq)3 [ SER](fiable): un método poco seguro para controlar la natalidad not a very reliable o safe method of birth controlel cierre de la pulsera es muy seguro the fastener on the bracelet is very secure4 [ ESTAR] (a salvo) safeel dinero estará seguro aquí the money will be safe hereaquí estarás seguro you'll be safe herea su lado se siente seguro he feels safe when he's beside herB1 [ ESTAR] (convencido) sure¿estás seguro? are you sure?no estoy muy seguro, pero creo que ése es su nombre I'm not really sure but I think that's his nameseguro DE algo:estoy absolutamente seguro de haberlo dejado aquí I'm absolutely sure o certain (that) I left it hereno estaba seguro de haber elegido bien he wasn't sure that he'd made the right choiceno estés tan seguro de eso don't (you) be so sure of thatestoy seguro de que vendrá I'm sure she'll comeestoy completamente segura de que te lo di I'm absolutely sure o I'm positive I gave it to you2 [ SER](que no admite duda): su triunfo es seguro his victory is assurediban a una muerte segura they were heading for certain deathtodavía no es seguro pero creo que lo traerán it's not definite but I think they'll bring itse da por seguro que ganarán it's seen as a foregone conclusion o there seems to be little doubt that they'll winda por seguro que tan pronto como llegue se pondrá en contacto contigo you can be sure o rest assured that she'll contact you as soon as she arriveslo más seguro es que no oyó el despertador he probably didn't hear the alarm clockno te preocupes, seguro que no es nada don't worry, I'm sure it's nothingguárdalo a buen seguro keep it safe, put it away for safe keeping3 (con confianza en sí mismo) self-assured, self-confidentes una persona muy segura de sí misma he's a very confident o self-confident o self-assured personA1 (mecanismo — de armas) safety catch; (— de una pulsera, un collar) clasp, fastenerno puse el seguro y se me cayó I didn't do up the clasp o fastener and it fell offechó el seguro antes de acostarse/arrancar he locked the door before going to bed/starting the car2 ( Méx) (imperdible) safety pinCompuesto:(de coche) steering o wheel lock; (de bicicleta) wheel lockB1 (contrato) insurancese sacó or se hizo un seguro she took out insurance o an insurance policy2(Seguridad Social): el seguro or el Seguro the state health care system, ≈ Medicaid ( in US), ≈ the National Health Service ( in UK)¿cuando te operaste ibas particular o por el seguro? when you had your operation did you go private or have it done through Medicaid/on the National Health?Compuestos:endowment insurance● seguro contra or a todo riesgocomprehensive insurance, all-risks insurance● seguro contra or de incendiosfire insuranceaccident insuranceunemployment benefitmedical insurance, health insurancetravel insurancelife assurance, life insurancepersonal accident insurancesocial insuranceterm assurancedijo que llegaría mañana seguro she said she'd definitely be arriving tomorrowno ha dicho seguro si vendrá he hasn't said definitely o for certain whether he's comingno lo sabe seguro she doesn't know for sure o certainseguro que sospecha lo nuestro I'm sure he suspects we're up to somethingseguro que llamó y no estábamos I bet she called and we weren't in¿seguro que tienes suficiente dinero? — sí, seguro (are you) sure you have enough money? — yes, positiveestoy convencido de que esta vez dice la verdad — ¡sí, seguro! ( iró); I'm convinced that this time he's telling the truth — oh yeah, sure (he is)! ( colloq iro)* * *
seguro 1◊ -ra adjetivo
1
esa escalera no está segura that ladder isn't safe o steady
‹ anticonceptivo› safe;
2
seguro DE algo sure o certain of sth
‹ fecha› definite;
no te preocupes, seguro que no es nada don't worry, I'm sure it's nothing;
seguro que se le olvida he's sure o bound to forget
seguro 2 sustantivo masculino
1
(— de pulsera, collar) clasp, fastener;
2
seguro contra or a todo riesgo comprehensive insurance, all-risks insurance;
seguro contra or de incendios fire insurance;
seguro de viaje travel insurance;
seguro de vida life assurance, life insuranceb) ( Seguridad Social): el seguro or el Sseguro the state health care system, ≈ Medicaid ( in US), ≈ the National Health Service ( in UK)
■ adverbio:
no lo sabe seguro she doesn't know for sure o certain;
seguro que sospecha lo nuestro I'm sure he suspects we're up to something
seguro,-a
I adjetivo
1 es una persona muy segura (de sí misma), he's very self-confident
2 (convencido, sin dudas) sure, definite: estaba segura de que vendrías, I was sure you would come
3 (garantizado, cierto) assured: su dimisión es prácticamente segura, his resignation is almost certain
4 (sin peligro) safe
un lugar seguro, a safe place
5 (sin temor, riesgo) secure: no se siente seguro, he doesn't feel secure
es una inversión muy segura, it's a safe investment
6 (paso, voz) steady, firm
II sustantivo masculino
1 Com insurance
seguro a todo riesgo, fully comprehensive insurance
seguro de vida, life insurance
2 (de un arma) safety catch o device
(de una puerta) pásale el seguro a la puerta, bolt the door
III adverbio for sure, definitely
♦ Locuciones: ir sobre seguro, to play safe
tener algo por seguro, to be sure of sthg
' seguro' also found in these entries:
Spanish:
asegurarse
- cierta
- cierto
- cobertura
- confiada
- confiado
- esperar
- liquidez
- ocho
- prima
- riesgo
- santuario
- segura
- servidor
- servidora
- sexo
- sí
- tener
- asegurado
- bien
- confiar
- desenfadado
- montaje
- ojalá
- que
- tercero
English:
agenda
- assurance
- back up
- bet
- bound
- burglar alarm
- certain
- claim
- clear
- comprehensive
- confident
- dead
- define
- dependable
- doubt
- endowment
- extortionate
- insurance
- insurance premium
- itemize
- life insurance
- low-cost
- ought
- overconfident
- play
- policy
- positive
- premium
- quite
- safe
- safety
- safety catch
- secure
- self-assured
- self-confident
- steadily
- steady
- sure
- travel insurance
- uncertain
- unsure
- certainly
- certainty
- death
- definite
- definitely
- diffident
- dollar
- health
- including
* * *seguro, -a♦ adj1. [sin peligro] safe;el medio de transporte más seguro the safest means of transport;¿es éste un lugar seguro? is it safe here?;aquí estaremos seguros we'll be safe here;es una inversión segura it's a safe investment;prefiero ir sobre seguro I'd rather play (it) safe;más vale ir sobre seguro y llamar antes we'd better ring first, to be safe2. [protegido, estable] secure;un trabajo seguro a secure job;esta mesa no está segura this table isn't very steady;¿irán las botellas seguras ahí atrás? are the bottles safe in the back there?3. [fiable, infalible] reliable;4. [indudable, cierto] definite, certain;creo que sí, pero no es seguro I think so, but I'm not certain o but it's not definite;su nombramiento es seguro he's certain to be given the post;ya sabemos la fecha segura de su llegada we've now got a definite date for his arrival;no es seguro que vengan they're not definitely coming, they're not certain to come;lo puedes dar por seguro you can be sure of it;ya daban la victoria por segura they were sure that they had won;tener por seguro que… to be sure (that)…;ten por seguro que vendrá you can be sure (that) she'll come;¿crees que nos ayudará? – a buen seguro, de seguro do you think she'll help us? – I'm sure she will;a buen seguro que pone alguna pega he's certain to find something wrong with it5. [convencido] sure;¿estás seguro? are you sure?;no estoy muy seguro I'm not too sure;estar seguro de algo to be sure about o of sth;estoy seguro de ello I'm sure of it;estamos seguros de que te gustará we're sure you'll like it;no estoy seguro de habérselo dicho I'm not sure I told him;estaba segura de vencer she was confident of winning6. [con confianza en uno mismo] self-assured, self-confident;se le ve un tipo muy seguro he's very self-assured o self-confident;ser seguro de sí mismo, ser una persona segura de sí misma to be self-assured o self-confident♦ nm1. [contrato] insurance;seguro de accidentes accident insurance;seguro de asistencia en viaje travel insurance;seguro del automóvil car insurance;seguro de cambio exchange rate hedge;seguro de la casa buildings insurance;seguro de enfermedad private health insurance;seguro de hogar buildings insurance;seguro médico private health insurance;seguro multirriesgo comprehensive insurance;seguro mutuo joint insurance;seguro de responsabilidad civil liability insurance;seguro a todo riesgo comprehensive insurance;seguro a terceros liability insurance;seguro de viaje travel insurance;seguro de vida life insurance o assuranceir al seguro to go to the hospital;ese tratamiento no lo cubre el seguro ≈ you can't get that treatment on Br the National Health o US Medicaidseguro de desempleo unemployment benefit;seguro de incapacidad disability benefit;seguro de invalidez disability benefit;seguro de paro unemployment benefit3. [dispositivo] safety device;[de armas] safety catch; [en automóvil] door lock catch;4. CAm, Méx [imperdible] safety pin♦ advfor sure, definitely;¿vienes seguro? are you definitely coming?;no lo sé seguro I don't know for sure;seguro que ahora va y se lo cuenta todo a ella I bet she's going to go and tell her everything;¿seguro que no necesitas nada? – sí, sí, seguro are you sure you don't need anything? – yes, I'm sure* * *I adj1 tratamiento, puente safe;ir sobre seguro be on the safe side2 ( estable) steady3 ( cierto) sure;es seguro it’s a certainty;dar algo por seguro be sure about sth;no estoy tan seguro I’m not so sure;a buen seguro definitely4 persona:seguro de sí mismo self-confident, sure of o.s.II adv for sureIII m1 COM insuranceponer el seguro lock the door3 L.Am.* * *seguro adv: certainly, definitelyva a llover, seguro: it's going to rain for sure¡seguro que sí!: of course!seguro, -ra adj1) : safe, secure2) : sure, certainestoy segura que es él: I'm sure that's him3) : reliable, trustworthy4) : self-assuredseguro nm1) : insuranceseguro de vida: life insurance2) : fastener, clasp* * *seguro1 adj1. (en general) safe2. (estable) secure3. (convencido) sureseguro2 adv for certainseguro que... I bet... / to be bound...seguro que se ha olvidado I bet he's forgotten / he's bound to have forgottenseguro3 n1. (contrato) insurance2. (mecanismo) safety catch -
46 abrañar
Abrañar es alinear, arreglar en todas sus vertientes al ganado, no sólo el que se encuentra en las brañas, puertos o morteras, sino también el que permanece en las cortes (cuadras) de la misma aldea. A mediados de la primavera es cuando se empieza a subir el ganado escosu (que no da leche) para los puertos, estas reses suelen por regla general ser magüetas (novillas) de tres años para abajo, unas están dandu la cría (preñadas), otras son manías (que no están preñadas), luego más tarde, hacia la última quincena del mes de mayo, que es cuando ya no se pueden pacer más los préus (prados) porque sino no dan la cosecha de hierba que se recuétche (recoge) en el mes de xuliu (julio) denominado el mes de la yerbe (hierba). Así pues, cuando los prados ya no se pueden pacer, se sube al puerto todo el demás ganado, exceptuando las xunturas (yuntas) que han de acarrear la hierba, estas vacas suelen ser las bétchaes (paridas), o las que están próximas abétchadar (a parir). Es cuando llega entonces el momento de abrañar en los puertos, de ir hacer la braña. Miles de veces y en diferentes lugares de mi Tierrina, allá por los apenados y hambrientos años de la post-guerra, siendo yo un guaxetín (chiquillo), fui abrañar para los varios amos que como criadín por mala o buena fortuna yo he servido. Había que buscar al ganado que guareciendu (pastiando) se encontraba en el extenso y comunal puerto, que muchas veces era muy difícil de dar con él, por causa de la borrina (niebla), que no permitía ver a uno ni la propia mano dellantri de sous güétchus (delante de los ojos). Nos solíamos orientar por el sonido de las chuecas, chocaretas, zumbus o zumbiétchus (cencerros), que llevaban las vacas más responsables y serias por así denominarlo de cada cabana (cabaña), supuesto que estas reses suelen ser las que capitanean a todas las demás. Me recuerdo que los enormes felechales (helechos) y demás matoxus (matorrales) que eran más altos que mi cuerpo, que por doquier poblaban todo el puerto, se encontraban en los días de borrinas baxas (nieblas bajas), ameruxáus d'orbayu (llenos de agua) que me ponían de pingandu (mojado) lo mismo que si vestido me tirase al agua. Pero todo aquello era nada cuando lograba dar con las vacas, que alegraban tan difícil búsqueda, y afalándulas muy contento me dirigía hacia mi cabanón (cabaña) y después de muxilas (ordeñarlas) atizaba un bon fuéu, (prendía un buen fuego) dóu m'enxugaba la moyadura que m'enciétbechar. (Dónde me secaba la mojadura que me ataba). Una vez que estaba bien enxuchu (seco) muy dichoso me enzulaba (comía) la fugaz y sabrosa cena que tan sólo consistía, en un zapicáu de lleiche (un jarro de leche) acompangáu (acompañado) d'un cantexu de borona ou pan d'escanda. (Un trozo de pan de maíz o escanda). Chuéu, despós, endutbechábame nel xergoncín de paya, ya xurniaba toa la nuétche comu 'n anxelín del cielu xebráu de la man del sou Faedor. (Luego, después, encogiéndome en el jergón de paja, dormía toda la noche como un ángel de los cielos apartado de la mano del Hacedor). Hay vaqueirus que xuben (suben) todos los días por la mañana y de tarde hasta el puerto a hacer la braña, los que tienen corte (cuadra) en la braña, meten sus vacas dentro para ordeñarlas con tranquilidad, pero aquellos que no poseen cabanu (cuadra) tienen que buscar ordeñar al entestate (al aire libre). Casi todos los vaqueirus que tienen que catar (ordeñar) sus vacas al entestate, suelen llevar alguna couxa (cosa) de la aldea para que las vacas la coman y estén así quietas mientras las afoixinan (ordeñan), esto se llama el manoxu (manojo) que es según la época del año de diferente manera. Así en el mes de Xuniu ya xuliu ye de segáu, (junio y julio es de pación), en agosto, setiembre y octubre el manuxín (manojín) suele ser de las fuéas ya pereícoteirus de lus ñarbaxus, (plantas de maíz) y también de focháus de frisou (también de ramas de fresno), que les gusta mucho a las vacas y son muy sanas y nutritivas, así como también muy peligrosas para sous ventrones ya rumiaxes (vientres y rumiajes) si las comen demasiado calientes. Otros vaqueirus llevan sal que bazcuchan d'enría 'l campíz (vierten encima del campo) y como a las vacas les agrada todo lo sallado, comencipien a chamber (empiezan a lamer) en tal lugar hasta que terminan con todo el campizo dando tiempo a que el vaqueiru la ordeñe con toda tranquilidad. También existen otros más ingeniosos que arrebaten les ganes de mexar fasta la gora de afoixinar (que aguantan las ganas de mear hasta la hora de ordeñar) y así después meando en el campizo mientras que la vaca pace y lame el lugar meado ellos con rapidez la ordeñan. Otros vaquierus sólo hacen la braña una vez cada veinticuatro horas, bien porque sus vacas tengan poca leche, o porque les interese escosalas (secarlas) para así tan sólo subir al puerto una vez cada semana a verlas. Y hay otros vaqueirus que duermen y moran en sus cabañas de las brañas y tan sólo bajan a sus aldeas una vez a la semana. Existe la creencia entre las gentes de mi Tierra no documentadas en las ancestrales y hermosas costumbres de nuestras embrujadoras aldeas, creencia divulgada por escritores que no saben dónde tiene, pongo como ejemplo el caldar la vaca (ubre), de que en Asturias no hay más vaqueirus que los de la Alzada y no recuerdo en estos momentos qué otro lugar. Mas yo les digo ahora que esos babayus de despacho que se reúnen en cabanáes (rebaños) formando las infantiles y ridículas sociedades de «Amigos del Bable» o del «Conceyu del Bable», etc., etc., que lo único que saben es buscar una popularidad ya muxiyes la corexa a les ñobles xentes de miou Tierrina (y ordeñarles la cartera a las nobles gentes de mi Tierra). Digo que estas respetables personas lo único que saben de la Llingua y costumbres ancestrales de mi Asturias. es lo que plagian en los archivos, en los escritos de otros escritores ya fenecidos que la mayor parte de ellos tampoco en estas materias no tenían namái qu'una migayina (nada más que una migaja) de idea. Y ahora que ya para la posteridad dejo dicho lo que son estas rencuayas (ruinas) sociedades, compuestas por profesores y otras ilustres personas, que de no ganar la Guerra Civil el General Franco, de seguro que estarían de peones camineros, porque francamente creo que para otro menester ellos no sirven. Todos estos señores con sus teorías y conferencias mistificadas, no saben cómo habla el pueblo, ni como trabaja, ni cómo sufre y ríe, ni como canta y llora, las costumbres y el habla del sencillo, simple y natural pueblo, sólo se aprenden formando parte de ese pueblo que s’acueye 'l llabiegu, falandu la Llingua de nuexus mayores (se coge al arado hablando la lengua de nuestros mayores, todos los días del año). Yo no podré competir jamás, ni tan siquiera lo intento, en los saberes de todos estos señores licenciados y profesores de los números y las letras, porque por mala o buena fortuna los maestros que yo he tenido, no me enseñaron las sapiencias de tan hermosas profesiones, ya que ellos casi todos analfabetos por naturaleza en la dimensión de los signos, de los números y letras, en vez de poner entre mis manos un libro, me punxerun cuaxi disde miou ñacencia, una ferramienta paque trabayandu me ganara 'l potaxe que la probina de miou má non podía dame. (Me pusieron casi desde mi nacencia, una herramienta para que trabajando me ganara el potaje que la pobre de mi madre no podía darme). Así por ejemplo, el mejor profesor que yo he tenido ha sido mi amo Salustiano, un vaqueiru de la aldea de Folgueras, xustu ya ñoble 'n tal fondura (justo y noble en tal hondura), filósofo e inteligente en tal altura, que no se desliza un día por mi vida, que en algún momento con nostálgico cariño yo no le recuerde. El no sólo me enseñó a llabrar, semar ya cuchar la tierra (arar, sembrar y abonar la tierra), sino que tamién m'adeprendióu faer d'un piazu de maera, de ñocéu, de frisnu ou faya, con mious propies manus el mesmu llabiegu. (También me enseñó a hacer de un trozo de madera de nogal, de fresno o de haya, con mis propias manos el mismo arado). M'adeprendióu d'enría lus fierrus a cabruñar sen cartiar el gadañu, (me enseñó encima del yunque con el martillo a adelgazar la guadaña sin ondularla ni estropearla). M'adeprendióu a domeñar les magüetes pa xuniyes al xugu ya faeyes trabayar sen dalgún rexabiu a entrambes manus. (Me enseñó a domar las novillas para uncirlas al yugo y hacerles trabajar sin ningún resabio a las dos manos). Me enseñó a curar los ganados cuando enfermaban d'angún amoláu (de algún mal), como la coxera ou maluca (cojera), los garbious ou rumiayu, (mal en la boca y rumiaje) bregonazus y'entelaures (hinchazones en el ubre y el vientre) y a darle la vuelta a un xatu dientru 'l ventrón d'una vaca qu’tal parilu traxéralu 'l revés, couxa que güéi nel día non sapien faer abondus bretinarius. (A un jato dentro del vientre de una vaca que al parirlo lo trajese al revés, cosa que hoy día no saben hacerlo muchos veterinarios). M'adeprendióu a inxertar lus pomares, zreizus ya peréus, (me enseñó a injertar los manzanos, los cerezos y perales), a fradar lus ciarrus pa que non dieren soma nus préus ya muxéranye 'l campíz el allumbrar mexor yerbe (a cortar los matorrales que cercaban los prados, para que no diesen sombra y le permitiesen al campo alumbrar mejor hierba). Me enseñó sin libros de ninguna clase a querer y respetar todas las criaturas vivientes, a no hacerlas sufrir ni esclavizarlas nunca, a servirme de ellas nada más que cuando la necesidad me obligase. Tamién me falaba, qu'en d'anguna teixá pudiés morar animal d'angún qu’en trabayu non lleldare. (También me decía que en ninguna casa debía de vivir animal alguno que un trabajo no efectuase). Me enseñó a ser libre y honrado, a querer y respetar a mis mayores, a no ser hipócrita ni servil, a no apartarme de la Natural Justicia hasta la muerte, y a no preocuparme mucho de las vanas leyes aunque en ocasiones injustamente las condenadas me castigasen. Me contó cientos de historias, leyendas y cuentos, me enseñó a pensar y filosofear con las cosas naturales, y todas estas maravillosas cosas yo las he aprendido, pensando y hablando en la embrujadora y galana Llingua Asturiana, por lo tanto yo conozco perfectísimamente el Idioma de mi Querida Llingua Asturiana, con el cual yo cuento a mis gentes astures cosas sencillas y naturales, de la misma manera que las he aprendido de boca de maestros analfabetos como mi querido amo Salustiano, el mejor vaqueiru que yo he conocido, el natural y sencillo filósofo que a mí sin libros, más me ha enseñado. Mi amo Salustiano, siempre se sintió muy orgulloso y ufano de sus vacas, a las que el y yo, cuidábamos en todo momento con verdadero celo y alegría, sin lugar a dudas, eran nuestras vacas las mejores de todo Asturias, y así lo reconocían todos los vaqueirus que medianamente entendían de ganado. Daba verdadero placer y envidia, mirar aquellas vacas gordas y lustrosas, todas ellas de la más pura raza asturiana. La corte (cuadra) de Salustiano estaba axeíta un poco allonxá (alejada) de la aldea, en la cimeirá (lo alto) de un praiquín (prado pequeño) que tenía m'apoxentáu (allanado), al lláu d'una fontona (al lado de una fuente) que tenía buenas aguas para abrevar el ganado. Yera una corte grandie, conun payarón que faía un par d'uce es de corcecáus de yerba. (Era una cuadra grande, con un pajar que hacía un par de docenas de rastros de hierba), y la cuadra era amplia y bien ventilada, óu s'arretrigaben nes fortes pexebréires (dónde se amarraban en las fuertes pesebreras), las diez soberbias vacas que en la sazón tenía mi amo Salustiano. Pero una noche fatídica nus fondeiráus de Ia xeronda (en los últimos días del otoño), d'aquién n'aquétcha nuétche del diañu, llantói fuéu 'l pachar, morriendu amagostáes toes les llozanes vaques del guenu de Xallustianu. (Alguien en aquella noche de los demonios, le prendió fuego al pajar, muriéndose asadas todas las lozanas vacas del bueno de Salustiano). Y aunque las autoridades del concejo hicieron todas las investigaciones precisas, nadie pudo descubrir jamás el autor o autores de tan monstruosa felonía. Algunos decían, que había sido un mal querer. Otros afirmaban que tal vez fuese un probe de lus munchus qu’apedigueñaben pe les aldés nus famientus tempus d'endenantes (un pobre de los muchos que pedían por las aldeas en los hambrientos tiempos de antes). Seguramente que el mendigo entraría sin ser visto per el boicairón del payar que nun tenía piesllítchu (por el ventanal del pajar que no tenía cerradura), con el ánimo de pasar la noche, y una vez achucáu ente la greba yerbe (acostado entre la seca hierba), diérale por fumar prendiendo fuego sin querer al pajar, y despós ameruxáu pel miéu fuyere. (Después lleno de miedo huyere). Lo ciertamente sucedido fue, que desde aquel trágico día, el alegre y dicharachero vaqueiru Salustiano, ya no cantó más, ni rió jamás, pues poco a poco una profunda tristeza le fue consumiendo, y meses más tarde se moría de pena, por estar pensando sin interrupción en el gran sufrimiento e inenarrable dolor sufrido por sus queridas vacas, dentro de aquel enorme incendio, que poco a poco las carbonizó, sin que nadie pudiese hacer por ellas nada. Así de humano, sencillo y natural, era mi amo Salustiano, el grande hombre, el excepcional pensador y filósofo analfabeto, el mejor vaqueiru de toda mi Tierrina, ya que muy posible fuese el único que en todo el Universo, que por el amor de sus vacas muertas en tan avernoso sufrimiento, que hizo crecer en só'anxelical ya melgueiru (su angelical y dulce) pensamiento una pena tan amamplenada (grande, enorme) que fasta'l mesmu fuexu del sou morrer tal atristeyáu l'afaluchóu. (Que hasta el mismo hoyo de su morir, tal entristecimiento lo arreó).Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > abrañar
-
47 amuñonar
Amuñonar, es colocar finsos en las tierras para delimitar las diferentes propiedades. En los para mí inolvidables tiempos d'endenantes, las gentes de mis aldeas por una cuarta de tierra en un cortinal (vega) o cualquier otro lugar de sus propiedades, digo, que por defender esta tierra que era de ellos, o algunas veces por intentar afoináila (hurtársela) a sus vecinos casi siempre estaban muy predispuestos hasta asesinarse. Sin embargo, esas mismas fincas que antaño habíanles costado grandes riñas, fogueírouxas engarradiétchas (encendidas peleas) e xangrientus achuquináus (y sangrientos asesinatos), guéi nel díe (hoy en día) están todas o casi todas abandonadas, llenas de grandes matojos, ameruxáes d'agrombus, ya faticáus d'oitres cherbes amolexáes. (Plagadas de escobas, y de muchísimas otras hierbas malas). Recuerdo que un tío mío, como muchas otras gentes de mis aldeas que se las daban d'abogainus de caleyas (abogados callejeros), que siempre andaben espatuxandu nel ataxu de lus xuzgáus, (que siempre andaban corriendo en el camino de los tribunales). Cuento que este tío mío, por la causa de que su vecino, que era un falanxistón (falangista) de apariencias, pero que tenía sus sentimientos tous fechus un chaceítrial (porquería, asco), pues tenía peores intenciones, que el rapiegu y la foina, (zorro y garduña), el chobu, l'utre ya 'l glayu. (El lobo, el buitre y el grajo). Digo qu'isti home de troya (que este hombre de mierda) un día llabrandu 'l só Eru nel cortinal d'ureán (Arando su tierra en la vega del Orejón), baltióu 'l muñón de sou xeitu, (tiró el finso de su sitio), con la reya del llabiegu (reja del arado) y lexus d' encuandicayu nel llugar dóu taba (y lejos de plantarlo en el lugar donde estaba), lu que fexu 'l mu chabascún (lo que hizo el muy cerdo), fue colocarle en terreno de mi tío casi una cuarta de más, y cuando mi tío fue a semar (sembrar) su finca, se dio cuenta de que el taimado de su vecino le había arrapiegáu (hurtado) cuaxi 'n xechu del sou Eru (casi un riego de su finca) y lejos de ir hasta su casa para llamarle al orden, mi tío que era hombre nada amigo de pedir ni dar disculpas de ninguna clase, lo que hizo medio endemoniado, fue cambiar de nuevo el finso, y en vez de colocarle en el lugar legal y antiguo que tenía, lo que se le ocurrió, fue ponerlo dentro del terreno de su vecino, otro tanto más como éste, le había intentado a él robarle. Y así uno quita y el otro pone, sin nunca encontrarse juntos los dos en sus fincas, estuvieron cambiando y descambiando los muñones de lugar más de una semana, hasta que un buen día entrambos se dieron de cara en la dicha finca, y fue entonces cuando se empezaron a pelar con las palabras, y tras de mondarse bien con éstas se dieron a las manos, y se propinaron una paliza de la que mi tío salió muy ufanado por haberla ganado. Más sin embargo las cosas no se iban a quedar así, porque su vecino al siguiente día le llevó a los tribunales, y durante varios años pleitearon por aquella cuarta de terreno, escosandoyes la corexa lus aboguéus d'Uviéu (ordeñándoles la cartera los abogados de Oviedo), y no dirigiéndose la palabra jamás en sus existencias, siendo a veces la comedia de la aldea, no abiertamente porque entrambos eran hombres bravos, pero sí lanzándoles a ellos o a sus familiares sátiras ingeniosas rebosantes de filosofía, tales como ésta que les resumiré de seguido. Encontrábame yo una mañana al lado de mi tía, que apoxentá nel sou tayuélu comu axín se lu nomaba, per ser xempri dou s'axentaba miou tía (que sentada estaba en banco preferido, como así se le nombraba por ser siempre el banquito donde se sentaba mi tía). Mazaba écha la lleichi nel botiétchu pa faer la manteiga frisca e ñidia (movía ella la leche en la bota, para hacer la manteca fresca y fina, cuando por delante de su casa pasó Maximina la Puchegona, y sonriéndose l'encalducóu ista puchena,(le hizo esta sátira). —Maza la lleichi curioxa Roxalina, pa que faigas una manteiga bona, mariétcha e nidia, que nun s'empapítche conecha 'l aboguéu d'Uviéu, pa quei gane la palmeta 'l oitre aboguéu del oitre, que tamién lu cudia lu mexor qu'algame, pos agüeyelu fae 'n miaxín nel sou piteru, fartandu 'l sou pitón que grandie ye comu 'n carneiru, ya nun tardara nunchus díes, en dir quiquiriquiandu camín d'Uviéu. (Menea la leche bien Rosalina, para que hagas una buena manteca, amarilla y fina, que no se empapice con ella el abogado de Oviedo, para que le gane la partida al otro abogado de tu contrario, que parece ser también lo cuida lo mejor que puede, pues hace un momento que le he visto en su gallinero, hartando a su mejor gallo, que ya es de grande como un carnero, y creo que no tardará muchos días, en ir cantando camino de Oviedo).Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > amuñonar
-
48 clear
kliə
1. adjective1) (easy to see through; transparent: clear glass.) transparente2) (free from mist or cloud: Isn't the sky clear!) despejado3) (easy to see, hear or understand: a clear explanation; The details on that photograph are very clear.) claro, nítido4) (free from difficulty or obstacles: a clear road ahead.) despejado5) (free from guilt etc: a clear conscience.) tranquilo6) (free from doubt etc: Are you quite clear about what I mean?) claro7) ((often with of) without (risk of) being touched, caught etc: Is the ship clear of the rocks? clear of danger.) despejado, libre (de)8) ((often with of) free: clear of debt; clear of all infection.) libre (de)
2. verb1) (to make or become free from obstacles etc: He cleared the table; I cleared my throat; He cleared the path of debris.) quitar; despejar; aclarar2) ((often with of) to prove the innocence of; to declare to be innocent: He was cleared of all charges.) absolver3) ((of the sky etc) to become bright, free from cloud etc.) despejarse4) (to get over or past something without touching it: He cleared the jump easily.) salvar•- clearing
- clearly
- clearness
- clear-cut
- clearway
- clear off
- clear out
- clear up
- in the clear
clear1 adj1. claro / evidenteyou must never do that again, is that clear? no debes volver a hacer eso, ¿queda claro?2. claro3. transparente4. despejado5.the road is clear, now you can cross no viene ningún coche, ya puedes cruzarclear2 vb quitar / recoger / despejarclear the table, please recoge la mesa, por favortr[klɪəSMALLr/SMALL]1 (glass, plastic, liquid) transparente; (sky, day, etc) despejado,-a; (skin, complexion) bueno,-a■ you can see the Pyrenees on a clear day cuando el día es claro, se ven los Pirineos2 (not blocked - road, desk) despejado,-a; (free - time) libre3 (picture, outline) nítido,-a4 (voice, sound, speaker) claro,-a5 (understandable - explanation, instruction, ideas) claro,-a■ is that clear? ¿está claro?, ¿queda claro?■ she made it quite clear that we were not to leave the house dejó bien claro que no podíamos salir de la casa6 (not confused - thinking, mind) lúcido,-a, claro,-a7 (obvious, evident) claro,-a, patente; (certain) claro,-a■ he earns a clear £250 a week saca £250 netas por semana1 (clearly - speak) claramente; (hear) perfectamente, bien2 (not touching) a distancia1 (table) quitar; (floor, road) despejar; (pipe, drain) desatascar; (building, room - of people) desalojar, despejar, desocupar; (house, room - of furniture) vaciar■ can you clear a space for the salad? ¿puedes hacer sitio para la ensalada?2 (accused person) absolver, descargar, exculpar; (one's name) limpiar5 (obstacle) salvar6 SMALLSPORT/SMALL (ball) despejar2 (cheque) ser compensado,-a3 SMALLCOMPUTING/SMALL (screen) borrarse\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas clear as a bell muy claroas clear as day más claro que el aguaas clear as mud nada claro'Keep clear' "Vado permanente"'Reduced to clear' "Rebajado por liquidación"'Stand clear' "Apártense"to be in the clear familiar (from danger) estar fuera de peligro 2 (from suspicion) estar fuera de toda sospechato clear customs pasar por la aduanato clear one's throat aclararse la garganta, carraspearto clear the air (argument) aclarar las cosasto clear the way abrir caminoto have a clear conscience tener la conciencia tranquilato keep/stay/steer clear of something/somebody evitar algo/a alguien, apartarse de algo/alguiento make oneself clear explicarseclear soup consomé nombre masculinoclear ['klɪr] vt1) clarify: aclarar, clarificar (un líquido)2) : despejar (una superficie), desatascar (un tubo), desmontar (una selva)to clear the table: levantar la mesato clear one's throat: carraspear, aclararse la voz3) exonerate: absolver, limpiar el nombre de4) earn: ganar, sacar (una ganancia de)5) : pasar sin tocarhe cleared the hurdle: saltó por encima de la valla6)to clear up resolve: aclarar, resolver, esclarecerclear vi1) disperse: irse, despejarse, disiparse2) : ser compensado (dícese de un cheque)3)to clear up : despejar (dícese del tiempo), mejorarse (dícese de una enfermedad)clear adv: claro, claramenteclear adj1) bright: claro, lúcido2) fair: claro, despejado3) transparent: transparente, translúcido4) evident, unmistakable: evidente, claro, obvio5) certain: seguro6) unobstructed: despejado, libreclear n1)in the clear : inocente, libre de toda sospecha2)in the clear safe: fuera de peligroadj.• abierto, -a adj.• declarado, -a adj.• distinto, -a adj.• evidente adj.• expreso, -a adj.• manifiesto, -a adj.• palpable adj.• visible adj. (Obvious)n.• patente s.m.adj.• claro, -a adj.• descampado, -a adj.• desenfadado, -a adj.• despejado, -a adj.• exento, -a adj.• gráfico, -a adj.• libre adj.• limpio, -a adj.• lúcido, -a adj.• nítido, -a adj.• perspicuo, -a adj.• puro, -a adj.• raso, -a adj.• terminante adj. (A field, etc.)expr.• limpiar v. (Weather)n.• despejarse (el cielo) s.m.v.• aclarar v.• clarificar v.• descombrar v.• desembarazar v.• desobstruir v.• desocupar v.• despejar (Informática) v.• escombrar v.• franquear v.• limpiar v.• redondear v.klɪr, klɪə(r)
I
adjective -er, -estclear soup — consomé m
to have a clear conscience — tener* la conciencia tranquila or limpia
to keep a clear head — mantener* la mente despejada
3)a) (plain, evident)it's a clear case of suicide — es un caso evidente or claro de suicidio
the Bears are clear favorites — los Bears son, sin lugar a dudas, el equipo favorito
it became clear that... — se hizo evidente or patente que...
b) <explanation/instructions> clarois that clear? — ¿está or queda claro?
do I make myself clear? — ¿me explico?, ¿está claro?
4) (free, unobstructed) <space/road> despejado5) ( entire)he makes a clear $450 a week — saca 450 dólares netos or limpios a la semana
6)to be in the clear — ( free - from danger) estar* fuera de peligro; (- from debt) estar* libre de deudas; (- from suspicion) estar* libre de toda sospecha
7) ( in showjumping) < round> sin faltas
II
1) (beyond, outside)2) ( as intensifier)3)to keep/stay/steer clear (of something) — ( lit) mantenerse* alejado (de algo)
4) ( distinctly) loud II
III
1.
1)a) (make free, unobstructed) \<\<room\>\> vaciar*; \<\<surface\>\> despejar; \<\<drain/pipe\>\> desatascar*, destapar (AmL); \<\<building\>\> desalojar; \<\<land\>\> despoblar de árboles, desmontarto clear the table — levantar or (Esp tb) quitar la mesa
to clear one's throat — carraspear, aclararse la voz
to clear a space for something — hacer* sitio or lugar para algo
an agreement that clears the way for increased trade — un acuerdo que abre camino para un mayor intercambio comercial
let's clear all this paper off the desk — quitemos todos estos papeles del escritorio; air I 1)
b) ( Comput) \<\<screen\>\> despejar; \<\<data\>\> borrar2) \<\<fence/ditch\>\> salvar, saltar por encima de3) ( free from suspicion)4)a) ( authorize) autorizar*, darle* el visto bueno ayou'll have to clear that with Tom — tendrás que obtener autorización or el visto bueno de Tom
b) ( Fin) compensar5)a) ( settle) \<\<debt/account\>\> liquidar, saldarb) ( earn) sacar*c) ( sell off) \<\<stock\>\> liquidarreduced to clear — (BrE) rebajas por liquidación
6) ( Sport) \<\<ball/puck\>\> despejar
2.
vi1)a) \<\<sky/weather\>\> despejarse; \<\<water\>\> aclararseb) ( disperse) \<\<fog/smoke\>\> levantarse, disiparse; \<\<traffic/congestion\>\> despejarse2) ( Fin) \<\<check\>\> ser* compensado•Phrasal Verbs:- clear up[klɪǝ(r)]1. ADJ(compar clearer) (superl clearest)1) (=unambiguous) [meaning, explanation] claro•
a clear case of murder — un caso claro de homicidio•
now let's get this clear... — vamos a dejar esto claro...•
to make it clear that... — dejar claro or bien sentado que...to make o.s. clear — explicarse claramente
do I make myself clear? — ¿me explico bien?
2) (=obvious) [motive, consequence] claro, evidenteit is (absolutely) clear to me that... — no me cabe (la menor) duda de que...
•
it became clear that... — empezó a verse claro que...•
it's not clear whether... — no está claro sí...3) (=certain) [understanding, proof] seguro, ciertohe was perfectly clear that he did not intend to go — dijo claramente or tajantemente que no pensaba ir
are we clear that we want this? — ¿estamos seguros de que queremos esto?
•
I'm not very clear about this — no tengo una idea muy clara de esto•
I'm not clear whether... — no tengo claro sí...4) (=transparent) [water, glass] claro, transparente5) [sky, weather] despejado; [air] puro6) (=bright) [light, colour] clarolight I, 1., 1)7) [photograph, outline] claro, preciso; [complexion] terso8) (=distinct) [sound, impression, voice] claroas clear as a bell —
I could hear his voice as clear as a bell — oía su voz como si estuviera a mi lado, oía su voz con toda claridad
9) (=unobstructed) [road, space] libre, despejado•
all clear! — ¡vía libre!, ¡adelante!•
to get a clear look at sb/sth — poder ver algn/algo bien•
to be clear of sth — (=free of) estar libre de algo; (=away from) estar lejos de algo•
we had a clear view — teníamos una buena vista, se veía bien10) (=untroubled) [conscience] limpio, tranquilo£3 clear profit — una ganancia neta de 3 libras
12)• a clear majority — una mayoría absoluta
13) (=complete)14) (=without commitments) [day, afternoon] libre; [diary] despejado2. ADV2) (=completely)3) (=free)•
to get clear away — escaparse sin dejar rastro algunoto get clear of — (=get rid of) deshacerse de
when we get clear of London — (=away from) cuando estemos fuera de Londres
•
to keep clear of sb/sth, keep clear of the wall — no te acerques a la paredkeep clear of my daughter! — ¡no te acerques a mi hija!, ¡mantente alejado de mi hija!
•
to stand clear of sth — mantenerse apartado de algostand clear of the doors! — ¡apártense de las puertas!
4) (Brit)(Sport) (=ahead)steer I, 1., 1)to be seven metres/seconds/points clear of sb — estar siete metros/segundos/puntos por delante de algn
5) (=net)he'll get £250 clear — sacará 250 libras netas
6) (esp US)clear to sth — (=as far as) hasta algo
3. N1)to be in the clear — (=out of debt) estar libre de deudas; (=free of suspicion) quedar fuera de toda sospecha; (=free of danger) estar fuera de peligro
2)message in clear — mensaje m no cifrado
4. VT1) (=remove obstacles etc from) [+ place, surface] despejar; [+ road, railway track] dejar libre, despejar; [+ site] desmontar; [+ woodland] despejar, desbrozar; [+ court, hall] desocupar, desalojar (de público etc); [+ pipe] desatascar; [+ postbox] recoger las cartas de•
to clear sth of sth — despejar algo de algo•
to clear a space for sth/sb — hacer sitio para algo/algn•
to clear one's throat — carraspear, aclararse la voz•
to clear the way for sth — (fig) dejar el camino libre para algo- clear the air2) [+ liquid] aclarar, clarificar; (Med) [+ blood] purificar3) (Sport) [+ ball] despejar4) (=get over) [+ fence etc] salvar, saltar por encima de; (=get past) [+ rocks etc] pasar sin tocarthe plane just cleared the roof — el avión no tocó el tejado por poco, el avión pasó casi rozando el tejado
to clear two metres — [jumper] saltar dos metros
this part has to clear that by at least one centimetre — entre esta pieza y aquella tiene que haber un espacio de un centímetro al menos
5) (=declare innocent etc) [+ person] absolver, probar la inocencia deto clear o.s. of a charge — probar su inocencia de una acusación
6) (=authorize)the plan will have to be cleared with the director — el plan tendrá que ser aprobado por el director
7)to clear a cheque — (=accept) aceptar or dar el visto bueno a un cheque; (=double check) compensar un cheque
8) (Comm etc) [+ debt] liquidar, saldar; [+ profit] sacar (una ganancia de); [+ goods etc] liquidarhe cleared £50 on the deal — sacó 50 libras del negocio
he clears £250 a week — se saca 250 libras a la semana
9) (Comput) despejar5. VI2) [liquid] aclararse, clarificarse3) [cheque] ser compensado4) (Sport) despejar6.CPDclear round N — (Showjumping) ronda f sin penalizaciones
- clear up* * *[klɪr, klɪə(r)]
I
adjective -er, -estclear soup — consomé m
to have a clear conscience — tener* la conciencia tranquila or limpia
to keep a clear head — mantener* la mente despejada
3)a) (plain, evident)it's a clear case of suicide — es un caso evidente or claro de suicidio
the Bears are clear favorites — los Bears son, sin lugar a dudas, el equipo favorito
it became clear that... — se hizo evidente or patente que...
b) <explanation/instructions> clarois that clear? — ¿está or queda claro?
do I make myself clear? — ¿me explico?, ¿está claro?
4) (free, unobstructed) <space/road> despejado5) ( entire)he makes a clear $450 a week — saca 450 dólares netos or limpios a la semana
6)to be in the clear — ( free - from danger) estar* fuera de peligro; (- from debt) estar* libre de deudas; (- from suspicion) estar* libre de toda sospecha
7) ( in showjumping) < round> sin faltas
II
1) (beyond, outside)2) ( as intensifier)3)to keep/stay/steer clear (of something) — ( lit) mantenerse* alejado (de algo)
4) ( distinctly) loud II
III
1.
1)a) (make free, unobstructed) \<\<room\>\> vaciar*; \<\<surface\>\> despejar; \<\<drain/pipe\>\> desatascar*, destapar (AmL); \<\<building\>\> desalojar; \<\<land\>\> despoblar de árboles, desmontarto clear the table — levantar or (Esp tb) quitar la mesa
to clear one's throat — carraspear, aclararse la voz
to clear a space for something — hacer* sitio or lugar para algo
an agreement that clears the way for increased trade — un acuerdo que abre camino para un mayor intercambio comercial
let's clear all this paper off the desk — quitemos todos estos papeles del escritorio; air I 1)
b) ( Comput) \<\<screen\>\> despejar; \<\<data\>\> borrar2) \<\<fence/ditch\>\> salvar, saltar por encima de3) ( free from suspicion)4)a) ( authorize) autorizar*, darle* el visto bueno ayou'll have to clear that with Tom — tendrás que obtener autorización or el visto bueno de Tom
b) ( Fin) compensar5)a) ( settle) \<\<debt/account\>\> liquidar, saldarb) ( earn) sacar*c) ( sell off) \<\<stock\>\> liquidarreduced to clear — (BrE) rebajas por liquidación
6) ( Sport) \<\<ball/puck\>\> despejar
2.
vi1)a) \<\<sky/weather\>\> despejarse; \<\<water\>\> aclararseb) ( disperse) \<\<fog/smoke\>\> levantarse, disiparse; \<\<traffic/congestion\>\> despejarse2) ( Fin) \<\<check\>\> ser* compensado•Phrasal Verbs:- clear up -
49 matar
v.1 to kill (quitar la vida a).lo mataron a puñaladas he was stabbed to death¡me vas a matar a disgustos! you'll be the death of me!estar o llevarse a matar (con alguien) to be at daggers drawn (with somebody)El pillo ultima a sus víctimas The bandit executes his victims.2 to slaughter (animal) (para consumo).3 to tone down (apagar) (color).4 to round (off).* * *1 (persona - gen) to kill; (- asesinar) to murder2 (animal - gen) to kill; (- para alimentación) to slaughter3 familiar (sorprender) to have on, kid■ ¿que se ha fugado? ¡no me mates! he ran away? you're having me on!5 (dejar pasmado) to amaze, stun6 (pasar) to kill■ mientras, voy a matar el tiempo dando una vuelta meanwhile, I'll go for a walk just to kill time7 (satisfacer - sed) to quench; (- hambre) to stay, stave off8 (inutilizar - sello) to frank9 (destruir - ilusiones) to kill10 (limar - arista, esquina) to round11 (suavizar - color) to tone down12 argot (porro, cigarrillo) to stub out1 (involuntariamente) to die; (voluntariamente) to kill oneself\llevarse a matar con alguien to be at daggers drawn with somebodymatarlas callando to be a wolf in a sheep's clothingmatarse a trabajar to work oneself to deathque me maten si... I'll be damned if...* * *verb1) to kill2) butcher, slaughter3) pass, waste* * *1. VT1) [+ persona] to kill; [+ reses, ganado] to kill, slaughterque me maten si... — I'll be damned if...
- entre todos la mataron y ella sola se murió2) [+ tiempo, pelota] to kill; [+ sed] to quench; [+ sello] to postmark, cancel; [+ pieza] [en ajedrez] to take; [+ cal] to slake; [+ ángulo, borde] to file down; [+ color] to dull3) * (=molestar)4) * (=sorprender)¿se van a casar? ¡me has matado! — they're getting married? you're kidding! *
2.VI to killno matarás — (Rel) thou shalt not kill
entrar a matar — (Taur) to go in for the kill
3.See:* * *1.verbo transitivo1)hubo que matar al caballo — the horse had to be put down o destroyed
entrar a matar — (Taur) to go in for the kill
entre todos la mataron (y ella sola se murió) — (fr hecha) they are all to blame
matarlas — (Chi fam) to blow it (colloq)
b) ( en sentido hiperbólico)es para matarlos — I could murder o kill them (colloq)
me mataste, no tengo ni idea! — (fam) you've really got me there, I haven't a clue! (colloq)
3)a) < pelota> to killb) < carta> to cover2.matar vi ( causar muerte) to kill3.estar or llevarse a matar — to be at daggers drawn
matarse v pron1)a) ( morir violentamente)b) (refl) ( suicidarse) to kill oneself2) (fam)a) ( esforzarse)me maté estudiando or (Esp) a estudiar — I studied like crazy o mad (colloq)
b) (Méx fam) ( para un examen) to cram (colloq), to swot (BrE colloq)* * *= do in, kill, murder, massacre, slaughter, slay.Ex. When I saw what he was up to, I drew back for a punch and hit him so hard on the nose that he fell on his back and lay there for some time, so that his wife stood over him and cried out 'Mercy! You've done my husband in!'.Ex. He was looking for the book 'Flowers and Bullets and Freedom to kill' = Estaba buscando el libro "Flores, balas y libertad para matar".Ex. The man who was the real-life Don Juan may not have been murdered for his acts of seduction but for his possible homosexuality and political subversiveness.Ex. In the 1994 Rwandan genocide, 800,000 people were massacred.Ex. These small small but very sharp flakes were used by hunters to slaughter animals.Ex. A bronze statue of David slaying Goliath has been unveiled in Florence today after months of painstaking restoration work.----* Algo que se hace para matar el tiempo = time filler.* a mata caballo = in a hurry, hurried, hurriedly, helter-skelter.* ansias de matar = bloodlust.* así me maten = for the life of me.* comer Algo para matar el gusanillo = eat + Comida + to keep + Nombre + going.* deseo de matar = bloodlust.* disparar a matar = shoot to + kill.* hay miradas que matan = if looks could kill....* incapaz de matar una mosca = wouldn't hurt a fly.* licencia para matar = licence to kill.* lo que a uno cura a otro mata = one man's meat is another man's poison.* máquina de matar = killing machine.* matar a alguien = take + life.* matar a cuchillazos = stab + Nombre + to death, knife + Nombre + to death.* matar a disparos = shoot + Nombre + dead.* matar al enemigo = take + no prisoners.* matar a palos = beat + Nombre + to death.* matar a puñaladas = stab + Nombre + to death, stab + Nombre + to death, knife + Nombre + to death.* matar con gas = gas.* matar con la mirada = look + daggers at.* matar de hambre = starve to + death.* matar de un disparo = shoot, fatally + shoot.* matar de un manotazo = swat.* matar el rato = hang around, hang about, pootle, dawdle.* matar el tiempo = kill + time.* matar indiscriminadamente = take + no prisoners.* matarlas callando = wolf in sheep's clothing.* matarse trabajando = work + Reflexivo + to death, work + Reflexivo + to the ground, work + Posesivo + fingers to the bone.* sed de matar = bloodlust.* si las miradas mataran... = if looks could kill....* tirar a matar = go for + the jugular, deadly force, shoot to + kill.* * *1.verbo transitivo1)hubo que matar al caballo — the horse had to be put down o destroyed
entrar a matar — (Taur) to go in for the kill
entre todos la mataron (y ella sola se murió) — (fr hecha) they are all to blame
matarlas — (Chi fam) to blow it (colloq)
b) ( en sentido hiperbólico)es para matarlos — I could murder o kill them (colloq)
me mataste, no tengo ni idea! — (fam) you've really got me there, I haven't a clue! (colloq)
3)a) < pelota> to killb) < carta> to cover2.matar vi ( causar muerte) to kill3.estar or llevarse a matar — to be at daggers drawn
matarse v pron1)a) ( morir violentamente)b) (refl) ( suicidarse) to kill oneself2) (fam)a) ( esforzarse)me maté estudiando or (Esp) a estudiar — I studied like crazy o mad (colloq)
b) (Méx fam) ( para un examen) to cram (colloq), to swot (BrE colloq)* * *= do in, kill, murder, massacre, slaughter, slay.Ex: When I saw what he was up to, I drew back for a punch and hit him so hard on the nose that he fell on his back and lay there for some time, so that his wife stood over him and cried out 'Mercy! You've done my husband in!'.
Ex: He was looking for the book 'Flowers and Bullets and Freedom to kill' = Estaba buscando el libro "Flores, balas y libertad para matar".Ex: The man who was the real-life Don Juan may not have been murdered for his acts of seduction but for his possible homosexuality and political subversiveness.Ex: In the 1994 Rwandan genocide, 800,000 people were massacred.Ex: These small small but very sharp flakes were used by hunters to slaughter animals.Ex: A bronze statue of David slaying Goliath has been unveiled in Florence today after months of painstaking restoration work.* Algo que se hace para matar el tiempo = time filler.* a mata caballo = in a hurry, hurried, hurriedly, helter-skelter.* ansias de matar = bloodlust.* así me maten = for the life of me.* comer Algo para matar el gusanillo = eat + Comida + to keep + Nombre + going.* deseo de matar = bloodlust.* disparar a matar = shoot to + kill.* hay miradas que matan = if looks could kill....* incapaz de matar una mosca = wouldn't hurt a fly.* licencia para matar = licence to kill.* lo que a uno cura a otro mata = one man's meat is another man's poison.* máquina de matar = killing machine.* matar a alguien = take + life.* matar a cuchillazos = stab + Nombre + to death, knife + Nombre + to death.* matar a disparos = shoot + Nombre + dead.* matar al enemigo = take + no prisoners.* matar a palos = beat + Nombre + to death.* matar a puñaladas = stab + Nombre + to death, stab + Nombre + to death, knife + Nombre + to death.* matar con gas = gas.* matar con la mirada = look + daggers at.* matar de hambre = starve to + death.* matar de un disparo = shoot, fatally + shoot.* matar de un manotazo = swat.* matar el rato = hang around, hang about, pootle, dawdle.* matar el tiempo = kill + time.* matar indiscriminadamente = take + no prisoners.* matarlas callando = wolf in sheep's clothing.* matarse trabajando = work + Reflexivo + to death, work + Reflexivo + to the ground, work + Posesivo + fingers to the bone.* sed de matar = bloodlust.* si las miradas mataran... = if looks could kill....* tirar a matar = go for + the jugular, deadly force, shoot to + kill.* * *matar [A1 ]vtA1 ‹persona› to kill; ‹reses› to slaughterlo mataron a golpes they beat him to deathlo mató con un cuchillo she stabbed him to deathlo mató un coche he was run over and killed by a carhubo que matar al caballo the horse had to be put down o destroyedentrar a matar ( Taur) to go in for the killla vida que llevas acabará matándote you're going to kill yourself with the sort of life you're leadingentre todos la mataron (y ella sola se murió) ( fr hecha); they are all to blameasí me maten or que me maten si no es verdad lo que digo may God strike me dead if I speak a word of a lielas mata callando he's a wolf in sheep's clothing2(en sentido hiperbólico): pobre de tu madre, la vas a matar a disgustos your poor mother, you'll be the death of heres para matarlos, me hicieron esperar dos horas I could murder o kill them, they kept me waiting for two hours ( colloq)en el colegio nos matan de or ( AmL) a hambre they starve us at schoolcuando se entere me mata she'll kill me when she finds out ( colloq)me mata tener que levantarme a estas horas it kills me having to get up at this time ( colloq)¿sabes que le dieron el puesto a Rodríguez? — ¡no me mates! ( fam); you know they gave Rodríguez the job? — you're kidding! ( colloq)estos zapatos me matan these shoes are killing me!B ( fam); ‹sed› to quenchcompraron fruta para matar el hambre they bought some fruit to keep them going o to take the edge off their appetitepara matar el tiempo to kill timeC1 ‹pelota› to kill2 ‹carta› to cover■ matarvi1 (causar muerte) to killno matarás ( Bib) thou shalt not killhay miradas que matan if looks could killestar or llevarse a matar to be at daggers drawn2mataba con ese vestido she looked stunning o ( colloq) a knockout in that dress■ matarseA1(morir violentamente): se mató en un accidente she was killed in an accidental bajar del tren casi me mato I almost got killed getting off the train2 ( refl) (suicidarse) to kill oneselfse mató de un tiro she shot herselfB1 ( fam)(esforzarse): me maté estudiando or ( Esp) a estudiar y no aprobé I studied like crazy o mad and still didn't pass ( colloq)no hace falta que te mates haciéndolo there's no need to go crazy o to go mad o to kill yourself ( colloq)2* * *
matar ( conjugate matar) verbo transitivo
1
‹ reses› to slaughter;
c) ( en sentido hiperbólico):
es para matarlos I could murder o kill them (colloq);
nos mataban de hambre they used to starve us;
estos zapatos me están matando these shoes are killing me!
2 (fam) ‹ sed› to quench;
‹ tiempo› to kill;
verbo intransitivo
to kill
matarse verbo pronominal
1
2 (fam)
matar verbo transitivo
1 (a una persona) to kill
(al ganado) to slaughter
2 (el hambre, la sed, el tiempo) to kill
3 (en exageraciones) el dolor de cabeza me está matando, my headache is killing me
el ruido me mata, noise drives me mad
4 (las aristas) to smooth
5 (sello) to frank
' matar' also found in these entries:
Spanish:
acabar
- pájaro
- rematar
- suerte
- tiempo
- apedrear
- cargar
- disparar
- eliminar
- liquidar
- martirizar
- matanza
- quebrar
- sangre
- terminar
- tirar
- ultimar
English:
bird
- butcher
- club
- dead
- deliberate
- destroy
- do in
- execute
- gun down
- kill
- knock off
- pants
- put off
- shoot
- shoot down
- slaughter
- slay
- time
- trump
- wrong
- cut
- finish
- murder
- strike
- swat
* * *♦ vt1. [quitar la vida a] to kill;[animal] [para consumo] to slaughter;lo mató un rayo he was struck by lightning and killed;lo mató un tren he died after being hit by a train;lo mató de una puñalada/de un tiro en el corazón she killed him with a single stab/shot to the heart;en este comedor nos matan de hambre the portions are terribly small in this canteen;lo mataron a puñaladas they stabbed him to death, he was stabbed to death;lo mataron a tiros they shot him (dead), he was shot (dead);el alcohol la está matando alcohol is killing her;Fam Figcomo descubra al responsable, lo mato if I find out who's responsible I'll kill him;Fam Figsi se entera me mata she'll kill me if she finds out;Fam Figes para matarte que no sepas eso you ought to be ashamed of yourself not knowing a thing like that;matar dos pájaros de un tiro to kill two birds with one stone;Fammatarlas callando [tramar algo] to be up to something on the quiet;[obrar con hipocresía] to be a wolf in sheep's clothing; Famque me maten si: que me maten si lo entiendo I'm damned if I can understand it;que me maten si no ocurrió así I swear to God that's what happened2. [hacer sufrir, molestar mucho]¡me vais a matar a disgustos! you'll be the death of me!;¡este calor/dolor me mata! the heat/pain is killing me!;¡estos zapatos me están matando! these shoes are killing me!;me matas con esas tonterías que dices you're driving me mad with all the nonsense you talk!3. [apagar, hacer pasar] [color] to tone down;[sed] to quench; [fuego] to put out; [cal] to slake;tomaré unas galletas para matar el hambre o [m5] el gusanillo I'll have some Br biscuits o US cookies to keep me going4. [redondear, limar] to round (off)5. [en juegos] [carta] to beat, to top;[ficha, pieza de ajedrez] to take, to captureno quisiera matar sus ilusiones I don't want to dash your hopes;el salón es bonito, pero ese cuadro lo mata the living-room is nice, but that picture totally ruins it♦ vito kill;no matarás [mandamiento] thou shalt not kill;hay amores que matan you can love somebody too much;hay miradas que matan if looks could kill;RP Famque mata: tiene un olor que mata it smells disgusting;con esa mini quedás que matás you look drop-dead gorgeous in that miniskirt* * *I v/tmatar a tiros shoot dead, shoot to death;matarlas callando fam be a wolf in sheep’s clothing2 ganado slaughterII v/i kill;no matarás thou shalt not kill;estar a matar con alguien be at daggers drawn with s.o.* * *matar vt1) : to kill2) : to slaughter, to butcher3) apagar: to extinguish, to put out (fire, light)4) : to tone down (colors)5) : to pass, to waste (time)6) : to trump (in card games)matar vi: to kill* * *matar vb to kill -
50 tanto
adj.so much, all that much, that much, as much.adv.so much, such a lot, so, so very much.pron.as much, so much, all that much, that much.m.1 portion, certain amount.2 score point, point.* * *► adjetivo1 (incontables) so much; (contables) so many■ ¡tengo tanto calor! I'm so hot!■ ¡ha pasado tanto tiempo! it's been so long!2 (comparación - incontable) as much; (- contables) as many1 (incontable) so much; (contable) so many► adverbio1 (cantidad) so much■ ¡te quiero tanto! I love you so much!2 (tiempo) so long3 (frecuencia) so often2 (cantidad imprecisa) so much, a certain amount3 (poco) bit\a las tantas familiar very late, at an unearthly houra tantos de sometime incon tanto / de tanto with so muchcuanto más... tanto más... the more... the more...en tanto / entre tanto / mientras tanto meanwhileeso es tanto como... that is like...ni tanto ni tan poco / ni tanto ni tan calvo familiar neither one extreme nor the otherno es para tanto / no hay para tanto it's not that badno será tanto it can't be as bad as you make outotro tanto as much again, the same againpor lo tanto thereforeser uno de tantos / ser una de tantos to be nothing specialtanto cuanto as much astanto más / tanto menos all the more / all the lesstanto mejor / tanto peor so much the better / so much the worsetanto si... como si... whether... or...uno de tantos / una de tantas run-of-the-milltanto por ciento percentage————————2 (cantidad imprecisa) so much, a certain amount3 (poco) bit* * *1. noun m.1) point, goal3) rate•2. (f. - tanta)adj.1) so many, so much, such2) as many, as much3. adv.1) so much2) so long•- al tanto- entre tanto
- por lo tanto
- un tanto 4. (f. - tanta)pron.so many, so much* * *1. ADJ1) [indicando gran cantidad] [en singular] so much; [en plural] so manyahora no bebo tanta leche — I don't drink so o as much milk now
tiene tanto dinero que no sabe qué hacer con él — he has so much money he doesn't know what to do with it
¡tuve tanta suerte! — I was so lucky!
¡tengo tantas cosas que hacer hoy! — I have so many things to do today!
había tantos coches que no había donde aparcar — there were so many cars that there was nowhere to park
•
tanto gusto — how do you do?, pleased to meet you2) [indicando cantidad indeterminada]hay otros tantos candidatos — there are as many more candidates, there's the same number of candidates again
2. PRON1) (=gran cantidad) [en singular] so much; [en plural] so manyvinieron tantos que no cabían en la sala — so many people came that they wouldn't all fit into the room
•
es uno de tantos — he's nothing special2) (=cantidad indeterminada)nació en el mil novecientos cuarenta y tantos — she was born in nineteen forty-something o some time in the forties
las tantas (de la madrugada o de la noche) —
el tren llegó a las tantas — the train arrived really late o in the middle of the night
-¿qué hora es? -deben de ser las tantas — "what's the time?" - "it must be pretty late"
3) [otras locuciones]•
entre tanto — meanwhile•
mientras tanto — meanwhile•
no es para tanto — [al quejarse] it's not as bad as all that; [al enfadarse] there's no need to get like that about it•
por lo tanto — so, thereforeni tanto así —
¡y tanto! —
-¿necesitarás unas vacaciones? -¡y tanto! — "do you need a holiday?" - "you bet I do!"
3. ADV1) [con verbos] [indicando duración, cantidad] so much; [indicando frecuencia] so oftense preocupa tanto que no puede dormir — he gets so worried that he can't sleep, he worries so much that he can't sleep
¡cuesta tanto comprar una casa! — buying a house is such hard work!
¡no corras tanto! — don't run so fast!
ya no vamos tanto al cine — we don't go to the cinema so o as much any more
ahora no la veo tanto — I don't see so o as much of her now, I don't see her so often now
•
tanto como, él gasta tanto como yo — he spends as much as I do o as metanto como corre, va a perder la carrera — he may be a fast runner, but he's still going to lose the race
montar 2., 3)•
tanto es así que — so much so that2) [con adjetivos, adverbios]los dos son ya mayores, aunque su mujer no tanto — the two of them are elderly, although his wife less so
•
tanto como, es difícil, pero tanto como eso no creo — it's difficult, but not that difficultes un poco tacaño, pero tanto como estafador, no — he's a bit on the mean side, but I wouldn't go so far as to call him a swindler
•
es tanto más difícil — it is all the more difficultes tanto más loable cuanto que... — it is all the more praiseworthy because...
tanto peor para ti — it's your loss o that's just too bad
3) [en locuciones conjuntivas]•
en tanto — as (being)estoy en contra de la leyes en tanto sistema represivo — I am against laws as (being) a repressive system
no puede haber democracia en tanto que siga habiendo torturas — for as long as there is torture, there can never be democracy, there cannot be democracy while there is torture
4. SM1) (=cantidad)¿qué tanto será? — LAm how much (is it)?
•
otro tanto, las máquinas costaron otro tanto — the machines cost as much again o the same again2) (=punto) (Ftbl, Hockey) goal; (Baloncesto, Tenis) point•
apuntar los tantos — to keep scoretanto a favor — goal for, point for
apuntarse 3)tanto en contra — goal against, point against
3)• estar al tanto — to be up to date
•
mantener a algn al tanto de algo — to keep sb informed about sth•
poner a algn al tanto de algo — to put sb in the picture about sth4)• un tanto — [como adv] rather
* * *I1) [see note under tan] ( aplicado a adjetivo o adverbio) so; ( aplicado a verbo) so muchsi es así, tanto mejor — if that's the case, so much the better
y si no te gusta, tanto peor para ti — and if you don't like it, too bad o (colloq) tough!
no es tan difícil — it's not that difficult
ya no salimos tanto — nowadays we don't go out so often o so much
tan/tanto... que — so... (that)
tan/tanto... como — as... as
sale tanto como tú — he goes out as much o as often as you do
2) (AmL exc RPl)qué tanto/qué tan: ¿qué tan alto es? how tall is he?; ¿qué tanto hay de cierto en eso? — how much of it is true?
3) para locs ver tanto III 2)II- ta adjetivo1)a) (sing) so much; (pl) so manyhabía tanto espacio/tantos niños — there was so much space/there were so many children
tiene tanta fuerza...! — she has such strength...!
tanto/tantos... como as much/as many...as; sufro tanto como ella I suffer as much as she does; no hubo tantos turistas como el año pasado there weren't been as many o so many tourists as last year; tengo tanta suerte como tú — I'm as lucky as you are
b) (fam) ( expresando cantidades indeterminadas)tenía setenta y tantos años — he was seventy something, he was seventy-odd (colloq)
2) (sing) (fam) ( con valor plural) so manyIII- ta pronombre1)a) (sing) so much; (pl) so manyquería azúcar, pero no tanta — I wanted sugar but not that much
¿de verdad gana tanto? — does he really earn that much?
ni tanto ni tan calvo or tan poco — there's no need to go that far
no ser para tanto — (fam)
no te pongas así, no es para tanto — come on, there's no need to get like that about it
duele, pero no es para tanto — it hurts, but it's not that bad
tanto tienes tanto vales — you are what you own
b) (fam) ( expresando cantidades indeterminadas)cincuenta y tantas — fifty-odd, fifty or so
c) tanto ( refiriéndose a tiempo) so longaún faltan dos horas - ¿tanto? — there's still two hours to go - what? that long?
2) (en locs)en tanto + subj — as long as, so long as
entre tanto — meanwhile, in the meantime
hasta tanto + subj — (frml)
cuesta $15 y las pilas, casi otro tanto — it costs $15 and then the batteries cost nearly as much again
otro tanto cabe decir de... — the same can be said of...
IVtan siquiera: no pudo ni tan siquiera gritar he couldn't even shout; cómprale tan siquiera unas flores at least buy her some flowers; si tan siquiera me hubieras prevenido! if only you'd warned me!; tan sólo only; tanto es así que... so much so that...; tanto más cuanto que... — especially since...
1) ( cantidad)2) ( punto - en fútbol) goal; (- en fútbol americano) point; (- en tenis, en juegos) point3) (en locs)al tanto: me puso al tanto she put me in the picture; mantenerse al tanto de to keep up to date with; te mantendré al tanto I'll keep you informed; estar al tanto (pendiente, alerta) to be on the ball (colloq); ya está al tanto de lo ocurrido he already knows what's happened; un tanto triste — somewhat o rather o a little sad
* * *I1) [see note under tan] ( aplicado a adjetivo o adverbio) so; ( aplicado a verbo) so muchsi es así, tanto mejor — if that's the case, so much the better
y si no te gusta, tanto peor para ti — and if you don't like it, too bad o (colloq) tough!
no es tan difícil — it's not that difficult
ya no salimos tanto — nowadays we don't go out so often o so much
tan/tanto... que — so... (that)
tan/tanto... como — as... as
sale tanto como tú — he goes out as much o as often as you do
2) (AmL exc RPl)qué tanto/qué tan: ¿qué tan alto es? how tall is he?; ¿qué tanto hay de cierto en eso? — how much of it is true?
3) para locs ver tanto III 2)II- ta adjetivo1)a) (sing) so much; (pl) so manyhabía tanto espacio/tantos niños — there was so much space/there were so many children
tiene tanta fuerza...! — she has such strength...!
tanto/tantos... como as much/as many...as; sufro tanto como ella I suffer as much as she does; no hubo tantos turistas como el año pasado there weren't been as many o so many tourists as last year; tengo tanta suerte como tú — I'm as lucky as you are
b) (fam) ( expresando cantidades indeterminadas)tenía setenta y tantos años — he was seventy something, he was seventy-odd (colloq)
2) (sing) (fam) ( con valor plural) so manyIII- ta pronombre1)a) (sing) so much; (pl) so manyquería azúcar, pero no tanta — I wanted sugar but not that much
¿de verdad gana tanto? — does he really earn that much?
ni tanto ni tan calvo or tan poco — there's no need to go that far
no ser para tanto — (fam)
no te pongas así, no es para tanto — come on, there's no need to get like that about it
duele, pero no es para tanto — it hurts, but it's not that bad
tanto tienes tanto vales — you are what you own
b) (fam) ( expresando cantidades indeterminadas)cincuenta y tantas — fifty-odd, fifty or so
c) tanto ( refiriéndose a tiempo) so longaún faltan dos horas - ¿tanto? — there's still two hours to go - what? that long?
2) (en locs)en tanto + subj — as long as, so long as
entre tanto — meanwhile, in the meantime
hasta tanto + subj — (frml)
cuesta $15 y las pilas, casi otro tanto — it costs $15 and then the batteries cost nearly as much again
otro tanto cabe decir de... — the same can be said of...
IVtan siquiera: no pudo ni tan siquiera gritar he couldn't even shout; cómprale tan siquiera unas flores at least buy her some flowers; si tan siquiera me hubieras prevenido! if only you'd warned me!; tan sólo only; tanto es así que... so much so that...; tanto más cuanto que... — especially since...
1) ( cantidad)2) ( punto - en fútbol) goal; (- en fútbol americano) point; (- en tenis, en juegos) point3) (en locs)al tanto: me puso al tanto she put me in the picture; mantenerse al tanto de to keep up to date with; te mantendré al tanto I'll keep you informed; estar al tanto (pendiente, alerta) to be on the ball (colloq); ya está al tanto de lo ocurrido he already knows what's happened; un tanto triste — somewhat o rather o a little sad
* * *tanto1* al tanto = in the know, in step.* al tanto de = on the lookout for, on the alert for, in step with.* debe por lo tanto ser una consecuencia lógica que = it must therefore follow that.* en tanto por ciento = percentage-wise.* estar al tanto = monitor + developments.* estar al tanto de = be on the lookout for, keep + track of, keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned.* estar al tanto de las cosas = stay on + top of things, keep on + top of things, be on top of things.* mantenerse al tanto = stay + tuned.* mantenerse al tanto de = keep in + sync, keep + a finger on the pulse of, keep + track of, stay in + step with, keep in + step with, keep + step with.* mantenerse al tanto de las cosas = stay on + top of things, keep on + top of things, be on top of things.* mantenerse al tanto de las noticias = keep up with + the news.* mantenerse al tanto de los avances = track + developments.* mientras tanto = in (the) meantime, meantime, ad interim.* no estar al tanto de = be out of touch with.* otros tantos = as many.* poner a Alguien al tanto de = fill + Alguien + in on.* poner al tanto (de) = bring into + the swim of, bring + Nombre + up to speed (on), get + Nombre + up to speed on.* poner al tanto sobre = give + Nombre + the lowdown on.* ponerse al tanto = get + up to speed, wise up.* ponerse al tanto de = get up to + speed on.* por lo tanto = consequently, ergo, so, then, thereby, therefore, thus, it follows that.* por tanto = consequently, ergo, so, then, thereby, therefore, thus, it follows that.tanto2= so much, so + Participio, quite so much.Ex: It is rather a pity that book reviewers tend to ignore this very popular genre so much.
Ex: On the other hand, 626 is now unused, for the subject to which it was originally allocated, Canal engineering, has so decreased in importance that it no longer justifies a separate heading.Ex: But we are not then acting quite so much out of blindness or inarticulateness; we are selfishly or fearfully or wilfully trying to short-circuit what we know underneath to be more nearly the true state of things.* cada tanto = every so often, every now and then, every now and again, every once in a while.* cada tantos minutos = every few minutes.* cada tantos + Período de Tiempo = every few + Período de Tiempo.* cada tanto tiempo = every so often, every now and then, every now and again, every once in a while.* cambiar tanto que resulta irreconocible = change + beyond (all) recognition.* con tan buenos resultados = to such good effect.* con tan poca antelación = at such short notice.* con tan poca anticipación = at such short notice.* con tanta frecuencia = so often.* desde hace tanto tiempo = so long.* dinero que tanto ha costado ganar = hard-earned money.* durante tanto tiempo = for so long, so long.* durante tanto tiempo como sea posible = for as long as possible.* en tanto en cuanto = as long as, so long as.* en tanto en cuanto que = inasmuch as, insomuch as.* en tanto en cuanto + Subjuntivo = provided (that).* en tanto que = insofar as [in so far as].* es por lo tanto deducible = it therefore follows that.* es por lo tanto lógico que = it therefore follows that.* estar mareado de tanto trabajo = be reeling.* estar tan bueno que no se puede dejar de comer = moreish, moreish.* nada menos que + Nombre + tan + Adjetivo + como = no less + Adjetivo + Nombre + than.* no ser tan bueno como se dice = not + it's cracked up to be.* no tan bueno = not-so-good.* quedarse tan fresco = not bat an eyelash, not bat an eyelid.* ser tan buen momento como cualquier otro = be as good a time as any.* ser un momento tan bueno como cualquier otro = be as good a time as any.* tan = all too + Adjetivo.* tan + Adjetivo = most + Adjetivo, so + Adjetivo, as + Adjetivo + as that.* tan + Adjetivo/Adverbio = all that + Adjetivo/Adverbio.* tan + Adjetivo + como = as + Adjetivo + as, every bit as + Adjetivo + as.* tan + Adjetivo + como de costumbre = as + Adjetivo + as ever.* tan + Adjetivo + como siempre = as + Adjetivo + as ever.* tan + Adverbio = ever so + Adverbio.* tan amado de todos = so beloved of all.* tan amado por todos = so beloved of all.* tan a menudo = so often.* tan anunciado = much-vaunted, much-touted, long-heralded, much-heralded.* tan astuto como un zorro = as sly as a fox, as wily as a fox.* tan borracho como una cuba = as drunk as a lord, as drunk as a newt, as drunk as a skunk.* tan bueno como ningún otro = as good as any.* tan cacareado = much-vaunted, much-touted, long-heralded, much-heralded, much acclaimed.* tan claro como el agua = as clear as a bell.* tan duro como el pedernal = as hard as nails.* tan duro como la piedra = as hard as nails.* tan duro como la suela de un zapato = as tough as leather, as tough as nails, as tough as nuts, as tough as old boots, as tough as shoe leather.* tan duro como una piedra = as hard as nails, as tough as nuts, as tough as nails, as tough as leather, as tough as old boots, as tough as shoe leather.* tan fácil como coser y cantar = as simple as ABC.* tan famoso = much acclaimed.* tan fresco = as cool as a cucumber.* tan inocente como un bebé = as innocent as a lamb.* tan lejano como = as far afield as.* tan lejos como = as far away as.* tan manso como un cordero = as meek as a lamb.* tan pancho = as cool as a cucumber, unfazed.* tan pregonado = much-vaunted.* tan pronto = quite so soon.* tan pronto como = as soon as, just as soon as, no sooner... than.* tan pronto como + Pronombre + sea posible = at + Posesivo + earliest convenience.* tan pronto como sea posible = as soon as possible (asap), at an early a juncture as possible.* tan querido de todos = so beloved of all.* tan querido por todos = so beloved of all.* tan rápido como una liebre = as quick as a wink.* tan rápido como un rayo = as quick as a wink.* tan rápido como un relámpago = as quick as a wink.* tan renombrado = much acclaimed.* tan simple como = with as little ado as.* tan sordo como una tapia = as deaf as a post.* tan sorprendente como pueda parecer = as amazing as it seems.* tan suave como el terciopelo = as smooth as silk, as soft as velvet.* tan suave como la seda = as soft as silk, as smooth as silk.* tan suave como un guante = as meek as a lamb.* tanto como = as many... as..., as much as + Adjetivo, both... and..., no less than, equally, if not, so much as.* tanto como sea posible = as far as possible.* tanto como siempre = as much as ever.* tanto es así que = so much so that.* tanto mejor = so much the better.* tanto por ciento = percentage.* tanto que = so much so that, insomuch that.* tantos = so many.* tanto tiempo = so much time, this long, such a very long time.* tan tranquilo = unfazed.* tardar tanto tiempo en = take + so long to.* uno más de tantos en la organización = a cog in the machine.* uno más de tantos en la organización = a cog in the wheel.* un tanto + Adjetivo = vaguely + Adjetivo.tanto33 = goal.Ex: Kristen Taylor leads Carolina with three goals and an assist.
* encargado de anotar los tantos = scorer.* marcar un tanto = score, poach + a goal, score + goal.* tanto de la victoria = winning goal.* tanto del empate = equaliser [equalizer, -USA].* * *es tan difícil de describir it's so difficult to describe¡es una chica tan amable! she's such a nice girl!¡te he echado tanto de menos! I've missed you so much!si es así, tanto mejor if that's the case, so much the bettery si no te gusta, tanto peor para ti and if you don't like it, too bad o ( colloq) tough!vamos, no es tan difícil come on, it's not that difficult¡y tanto! and how!el tan esperado acontecimiento the long-awaited eventya no cenamos afuera tanto nowadays we don't eat out so often o so muchde tanto que habla te marea he talks so much he makes your head spines tanto más importante cuanto que es su única fuente de ingresos ( frml); it is all the more important because it is his only source of incomeno deberías trabajar/gastar tanto you shouldn't work so hard/spend so muchtan/tanto … QUE:llegó tan tarde que ya no había nadie he arrived so late (that) everybody had gonetanto insistió que no tuve más remedio que quedarme he was so insistent that I just had to staytan/tanto … COMO:no es tan tímida como parece she's not as shy as she lookssale tanto como tú/como se lo permiten los compromisos he goes out as much o as often as you do/as his commitments allowtan pronto como le sea posible as soon as you can, as soon as possibleno han mejorado tanto como para poder ganar el torneo they haven't improved enough to win the tournamenttanto Suárez como Vargas votaron en contra both Suárez and Vargas voted againstte lo cobran tanto si lo comes como si no lo comes they charge you for it whether you eat it or notB( AmL exc CS): qué tanto/qué tan: ¿qué tan alto es? how tall is he?es difícil decir qué tanto hay de autobiográfico en la novela it is difficult to say how much of the novel is autobiographicalA1 ( sing) so much; (pl) so manyno sabía que había tanto espacio/tantas habitaciones I didn't know there was so much space/there were so many roomshabía tantísima gente ( fam); there were so many o such a lot of people¡tiene tanta fuerza …! she has such strength …!, she is so strong …!¡tanto tiempo sin verte! it's been so long!, it's been such a long time!tanto … QUE:comió tanto chocolate que le hizo mal he ate so much chocolate (that) it made him illtanto … COMO:tengo tanto derecho como el que más I've got as much right as anyone else o as the next manno ha habido tantos turistas como el año pasado there haven't been as many o so many tourists as last year2 ( fam)(expresando cantidades indeterminadas): tenía setenta y tantos años he was seventy something, he was seventy-odd ( colloq)mil quinientos y tantos pesos one thousand five hundred and something pesos, fifteen hundred something pesos ( AmE)había tanto mosquito que no pudimos dormir there were so many mosquitoes we couldn't sleepA1 ( sing) so much; (pl) so many¿no querías azúcar? — sí, pero no tanta didn't you want sugar? — yes, but not that muchvinieron tantos que no alcanzaron los asientos so many people came there weren't enough seatses uno de tantos he's one of many¡tengo tanto que hacer! I've so much to do!¿de verdad gana tanto? does he really earn that much?ni tanto ni tan calvo or tan poco there's no need to go that farno es para tanto ( fam): no te pongas así, hombre; tampoco es para tanto come on, there's no need to get like that about itduele un poco, pero no es para tanto it hurts a bit, but it's not that badno pinta mal pero tampoco es para tanto she's not a bad artist but she's not that goodtanto tienes, tanto vales you are what you own2 ( fam)(expresando cantidades indeterminadas): hasta las tantas de la madrugada until the early hours of the morningte cobran tanto por folio/por minuto they charge you so much a sheet/a minuteen el año mil ochocientos treinta y tantos in eighteen thirty-somethingcincuenta y tantas fifty-odd, fifty or so3tanto (refiriéndose a tiempo) so longhace tanto que no me llama she hasn't called me for such a long time o for so long, it's been so long since she called metodavía faltan dos horas — ¿tanto? there's still two hours to go — what? that long?B ( en locs):en tanto whileen tanto ella atendía a los clientes, él cocinaba while she served the customers, he did the cookingen tanto + SUBJ as long as, so long asen tanto tú estés aquí as long as you're hereentre tanto meanwhile, in the meantimehasta tanto + SUBJ( frml): hasta tanto (no) se solucione este conflicto until this conflict is solvedotro tanto: otro tanto cabe decir de su política exterior the same can be said of their foreign policyme queda otro tanto por hacer I have as many again still to docuesta unos $15 y las pilas, casi otro tanto it costs about $15 and then the batteries cost nearly as much againpor (lo) tanto thereforetan siquiera: ¡si tan siquiera me hubieras prevenido! if only you'd warned me!no le escribió ni tan siquiera una notita he didn't even write her a little notecómprale tan siquiera unas flores at least buy her some flowers o buy her some flowers, at leasttan sólo onlytenía tan sólo cuatro años he was only four years oldpor tan sólo dos mil pesos for only o for as little as two thousand pesostanto es así or tan así es so much sose sentía mal, tanto es así que no quiso comer she felt ill, so much so that she didn't want anything to eattanto más cuanto que specially since, all the more so becausees importante, tanto más cuanto que es su única fuente de ingresos it's important, specially since o all the more so because it's his only source of incomeA(cantidad): recibe un tanto por ciento por cada venta she gets a percentage o a certain percentage on every saletienes que entregar un tanto de depósito you have to put down so much o a certain amount as a depositapuntarse un tanto to score a pointC ( en locs):al tanto: me puso al tanto she put me in the pictureme mantengo al tanto de lo que pasa en el mundo I keep abreast of o I keep up to date with what is going on in the worldte mantendré al tanto I'll keep you informedya está al tanto de lo ocurrido he already knows what's happenedestáte al tanto para cuando venga keep an eye out for him ( colloq)un tanto somewhat, rather, a littleun tanto triste somewhat o rather o a little sad* * *
tanto 1 adverbio
1 [ see note under
( aplicado a verbo) so much;
¡es una chica tan amable! she's such a nice girl!;
tanto mejor so much the better;
tan solo only;
tanto es así que … so much so that …;
ya no salimos tanto we don't go out so often o so much now;
llegó tan tarde que … he arrived so late (that) …;
no es tan tímida como parece she's not as shy as she looks;
sale tanto como tú he goes out as much as you do;
tan pronto como puedas as soon as you can;
tanto Suárez como Vargas votaron en contra both Suárez and Vargas voted against
2 (AmL exc RPl)◊ qué tanto/qué tan: ¿qué tanto te duele? how much does it hurt?;
¿qué tan alto es? how tall is he?
■ sustantivo masculino
1 ( cantidad):
hay que dejar un tanto de depósito you have to put down a certain amount as a deposit
2 ( punto — en fútbol) goal;
(— en fútbol americano, tenis, juegos) point
3 ( en locs)◊ al tanto: me puso al tanto she put me in the picture;
mantenerse al tanto de algo to keep up to date with sth;
estar al tanto (pendiente, alerta) to be on the ball (colloq);
está al tanto de lo ocurrido he knows what's happened;
un tanto somewhat, rather;
un tanto triste somewhat sad
tanto 2◊ -ta adjetivo
(pl) so many;◊ había tanto espacio/tantos niños there was so much space/there were so many children;
¡tanto tiempo sin verte! it's been so long!;
tanto dinero/tantos turistas como … as much money/as many tourists as …b) (fam) ( expresando cantidades indeterminadas):
■ pronombre
1
(pl) so many;◊ ¡tengo tanto que hacer! I've so much to do!;
vinieron tantos que … so many people came (that) …;
¿de verdad gana tanto? does he really earn that much?;
no ser para tanto (fam): duele, pero no es para tanto it hurts, but it's not that badb) (fam) ( expresando cantidades indeterminadas):
treinta y tantas thirty or soc) ( refiriéndose a tiempo):
aún faltan dos horas — ¿tanto? there's still two hours to go — what? that long?
2 ( en locs)
entre tanto meanwhile, in the meantime;
otro tanto as much again;
me queda otro tanto por hacer I have as much again still to do;
por (lo) tanto therefore
tanto,-a
I adjetivo & pron
1 (gran cantidad, mucho) (con singular) so much
(con plural) so many: ¿cómo puedes ahorrar tanto (dinero)?, how are you able to save so much money?
no necesito tantos folios, I don't need so many sheets of paper
¡hace tanto tiempo!, it's been so long!
no es para tanto, it's not that bad
2 (cantidad imprecisa) le costó cuarenta y tantos dólares, it cost her forty-odd dollars
tiene cincuenta y tantos años, he's fifty something o fifty-odd
3 (en comparaciones: con singular) as much
(: en plural) as many: tiene tantos amigos como tú, he has as many friends as you
II adverbio tanto 1 (hasta tal punto) so much: no deberías beber tanto, you shouldn't drink so much
si vienes con nosotros, tanto mejor, if you come with us, so much the better
tanto peor, so much the worse
2 (referido a tiempo) so long: tardé un mes en escribirlo, - ¿tanto?, I spent one month writing it, - so long?
(a menudo) ya no sale tanto, nowadays he doesn't go out so often
III sustantivo masculino tanto 1 Dep point
Ftb goal
2 (una cantidad determinada) a certain amount
♦ Locuciones: figurado apuntarse un tanto, to score a point
estar al tanto, to be up-to-date
poner al tanto, to put sb in the picture
a las tantas: me llamó a las tantas de la madrugada/de la noche, she phoned me in the early hours of the morning/very late at night
entre tanto, meanwhile
otro tanto, as much again
por lo tanto, therefore
tanto (...) como (...), both: tanto Pedro como María, both Pedro and María
tanto por ciento, percentage
un tanto, somewhat, rather, a bit
un tanto cansado, rather tired
¡y tanto!, and how!
' tanto' also found in these entries:
Spanish:
alquilar
- amargada
- amargado
- atonía
- bar
- calva
- calvo
- ciento
- cuñada
- cuñado
- embrutecerse
- empañar
- escarnio
- fastidio
- griterío
- gusto
- hartar
- hermano
- histórica
- histórico
- idiotizar
- licuación
- marcar
- mejor
- mientras
- mucha
- mucho
- normal
- objeto
- padre
- para
- parecerse
- permitirse
- que
- ronca
- ronco
- satisfacción
- sobrino
- tanta
- tela
- toda
- todo
- tutearse
- ver
- vencerse
- anotar
- anular
- apuntar
- arreglar
- así
English:
acquaint
- all
- alone
- as
- awaken
- ball
- better
- bog down
- both
- critical
- delay
- din
- ear
- excitement
- fall apart
- fuss over
- hence
- labour
- lie down
- meantime
- meanwhile
- monopolize
- much
- must
- name
- neither
- packaging
- picture
- point
- privy
- rupture
- score
- scorer
- so
- somewhat
- song
- spin out
- stretch out
- such
- that
- therefore
- this
- whereas
- work
- alike
- begrudge
- cope
- every
- fail
- follow
* * *tanto, -a♦ adj1. [gran cantidad] [singular] so much;[plural] so many;tanto dinero so much money, such a lot of money;tanta gente so many people;tiene tanto entusiasmo/tantos amigos que… she is so enthusiastic/has so many friends that…;Famnunca había visto tanto niño junto en mi vida I'd never seen so many children in one place;de tanto gritar se quedó afónico he lost his voice from all that shouting, he shouted so much that he lost his voice;¡tanto quejarse del tiempo y luego se mudan a Alaska! they never stop complaining about the weather and then they move to Alaska!2. [cantidad indeterminada] [singular] so much;[plural] so many;nos daban tantos pesos al día they used to give us so many pesos per day;hay cuarenta y tantos candidatos there are forty-odd o forty or so candidates;tiene treinta y tantos años she's thirty-something o thirty-odd;nos conocimos en el año sesenta y tantos we met in nineteen sixty-something3. [en comparaciones]tanto… como as much… as;tantos… como as many… as;hoy no hay tanta gente como ayer there aren't as many people today as yesterday♦ pron1. [tan gran cantidad] [singular] so much;[plural] so many;tenemos tanto de qué hablar we have so much o such a lot to talk about;¿cómo puedes tener tantos? how can you have so many?;éramos tantos que faltó comida there were so many of us we ran out of food;ser uno de tantos to be nothing special2. [cantidad indeterminada] [singular] so much;[plural] so many;si el petróleo está a tanto el barril… if oil costs so much a barrel…;a tantos de agosto on such and such a date in August;debe de andar por los cuarenta y tantos he must be forty-odd;ocurrió en el sesenta y tantos it happened in nineteen sixty-something3. [igual cantidad] [singular] as much;[plural] as many;tantos as many;tantos como desees as many as you like;había mucha gente aquí, pero allí no había tanta there were a lot of people here, but there weren't as many there;otro tanto as much again, the same again;otro tanto le ocurrió a los demás the same thing happened to the rest of them;ponme otro tanto same again, please;Famni tanto ni tan calvo there's no need to go to extremes;Esptanto monta, monta tanto it makes no difference, it's all the same to me/him/ etc♦ adv1. [mucho][tiempo] so long (that…);tanto (que…) [cantidad] so much (that…);no bebas tanto don't drink so much;de eso hace tanto que ya no me acordaba it's been so long since that happened that I don't even remember;la aprecia tanto que… he's so fond of her that…;ya no llueve tanto it's not raining as much o so hard now;ya no vienen tanto por aquí they don't come here so often o as much any more;la quiero, pero no tanto I like her, but not that much;quizás tardemos una hora en llegar – ¡no tanto! it may take us an hour to get there – it won't take that long!;¿nos denunciarán? – no creo que la cosa llegue a tanto will they report us? – I don't think it will come to that;no es para tanto [no es tan grave, malo] it's not too serious;[no te enfades] there's no need to get so upset about it, it's not such a big deal;¿el mejor escritor de la historia? yo creo que no es para tanto the best writer ever? I don't see what all the fuss is about myself;faltan cien kilómetros todavía – ¿tanto? there are still a hundred kilometres to go – as much as that?;tanto (es así) que… so much so that…;odia las fiestas, tanto es así que no celebra ni su cumpleaños he hates parties, so much so that he doesn't even celebrate his own birthday;tanto más cuanto que… all the more so because…;tanto mejor/peor so much the better/worse;si no nos quieren invitar, tanto peor para ellos if they don't want to invite us, that's their loss;¡y tanto! absolutely!, you bet!;hay cosas más importantes en la vida – ¡y tanto! there are more important things in life – there certainly are! o that's too true!me gusta tanto como a ti I like it (just) as much as you do;la casa está deteriorada, pero no tanto como para demolerla the house is in a poor state of repair, but not so as you'd want to demolish it;tanto hombres como mujeres both men and women;tanto si estoy en casa como si no whether I'm at home or notno importa qué tanto sepan de tecnología it doesn't matter how much they know about technology♦ nm1. [punto] point;[gol] goal;marcar un tanto to scoretanto directo de saque [en tenis] ace;tanto de saque [en tenis] service point2. [ventaja] point;apuntarse un tanto (a favor) to earn a point in one's favoures un tanto pesada she's a bit of a bore o rather boring;se le ve un tanto triste he seems rather sadte cobran un tanto por la reparación y otro por el desplazamiento they charge you so much o a certain amount for the repair work and on top of that a call-out charge;un tanto así [acompañado de un gesto] this muchtanto por ciento percentage;¿qué tanto por ciento de IVA llevan los libros? what percentage Br VAT o US sales tax do you pay on books?♦ al tanto loc advsiempre está al tanto de todo she always knows everything that's going on;no estoy al tanto de lo que ha pasado I'm not up to date with what happened;te mantendremos al tanto we'll keep you informed;mantenerse al tanto (de algo) to keep up to date (on sth), to keep oneself informed (about sth);poner a alguien al tanto (de algo) to inform sb (about sth)♦ en tanto que loc conj1. [mientras, hasta que] while;espera en tanto que acabamos wait while we finish2. [mientras, pero] while, whereas;él dimitió en tanto que los demás siguieron en el cargo he resigned while o whereas the others remained in their posts♦ en tanto que loc prep[como] as;en tanto que director, me corresponde la decisión as manager, it's for me to decide♦ entre tanto loc adv[mientras] meanwhile;haz las camas y entre tanto, yo lavo los platos you make the beds and, meanwhile, I'll do the dishes♦ hasta tanto loc conj[hasta que] until;hasta tanto no se reúnan until they meet♦ por (lo) tanto loc conjtherefore, so* * *comí tantos pasteles que me puse malo I ate so many candies that I was ill;no vimos tantos pájaros como ayer we didn’t see as many birds as we did yesterdayun tanto a little;uno de tantos one of many;tienes tanto you have so much;no hay tantos como ayer there aren’t as many as yesterday;a las tantas de la noche in the small hourstardó tanto como él she took as long as him;tanto mejor so much the better;no es para tanto it’s not such a big deal;a tanto no llega things aren’t as bad as that;tanto es así que … so much so that…;tanto (me) da I don’t really care;¡y tanto! yeah!, right on!:por lo tanto therefore, so;entre tanto meanwhile;ella trabajaba en tanto que él veía la televisión she was working while he was watching televisionV m1 point;marcar un tanto DEP score a point;tanto por ciento percentage2:estar al tanto be informed (de about)3:él es muy inteligente, y ella otro tanto he is very intelligent and so is she o and she is too* * *tanto adv1) : so muchtanto mejor: so much the better2) : so long¿por qué te tardaste tanto?: why did you take so long?tanto, -ta adj1) : so much, so many, suchno hagas tantas preguntas: don't ask so many questionstiene tanto encanto: he has such charm, he's so charming2) : as much, as manycome tantos dulces como yo: she eats as many sweets as I do3) : odd, however manycuarenta y tantos años: forty-odd yearstanto nm1) : certain amount2) : goal, point (in sports)3)al tanto : abreast, in the picture4)un tanto : somewhat, ratherun tanto cansado: rather tiredtanto, -ta pron1) : so much, so manytiene tanto que hacer: she has so much to do¡no me des tantos!: don't give me so many!2)entre tanto : meanwhile3)por lo tanto : therefore* * *tanto1 adj pron1. (con nombres incontables) so much2. (con nombres contables) so many¡hay tantos mosquitos! there are so many mosquitoes!tanto... como as much... as / as many... as... y tantos... somethingtanto2 adv1. (en general) so much2. (tiempo) so longtardabas tanto, que me fui you took so long, that I wenttanto... como... both... and...tanto3 n point / goal -
51 güelguia
Güelguia ou huelga, significa hacer huelga en el trabajo con el fin de conseguir alguna cosa justa y honrada. —You fexe ‘n toa miou vida dous güelguies, ya vou cuntayes nagora qu’encalda nel xeitu ‘l frutu qu’afuxinéi d’eches. La primeira veiz que me punxe ‘n güelguia foi cundu les famóuxes “Campanes d’Aviles”, trabayaba you per aquel lleldar comu xefe d’equipu nunu d’aquechus inxenius dou xugábamus con la Cadarma namái qu’entrábamus per aquechus camaretus d’aire comprimíu, dou mamplenáus de veices nus explotaba lus uíus de dollor, fayéndunus sangrar como curíus achuquináus per la ñariz ya les urées de ya dandunus campaneirus mái floxacus fasta se les xebraba ‘l coñocimentu, ya tou ísti aparti del trabayu que yera pelligróuxu ya m’esforciáu, lu faíamus per un xueldu de diecisiete pesetes aparti d’una primaxa que nus apurríen cundu les paicía, pos el díe que nun llancábamus nagua ‘l manullitu de cementu ya fierru, que lu mesmu pexaba cen toneláes, ya teñíamus que llantalu fasta catar el firme per debaxu del nivel del mare, anxina yera que cundu ‘l aire se xebraba perque tou ‘l material qu’uxaben pa lleldalu namí que yera un estrampanu de comprenxores ya fierrus, cuntu que cundu ‘l aire se colaba ‘l agua entraba lluéu dientru la campaña, ya tóus noxoitres con la priexa d’un centétchu teñíamus que subir per unes escaleraxes de fierru dou nun coyía namái qu’ún, anxina yera que con la fumareda qu’encaldaba ‘l vapore del aire que nun dexa güétchar nagua, ya ‘l ruxir del agua que per tous lus lláus fondeirus del manullitu a regueiráes nus aniegaba, faíanus a tóus coyer bones esquirpiaés de miéu, pos nadie iñoraba qu’el manullitu padíe ‘sfrundixe ya dexanus a tóus estrapacháus debaxu d’él lu mesmu que se fóramus figus d’agostu. Per istu ‘l tiberiu que s’encaldaba debaxu d’aquel esguiladeiru de fierru, yera ‘l de galamiar con priexa ya esciplina pa fuyír d’aquel enfernal pelligru qu’angunus compañeirus nuexus d’oitres campanes mái esgraciaínes que les que you acaidonéi les veixe arrabucáu la vida. —Despós cundu denuéu ‘l aire golguié teñíamus que’achicar l’agua, ya lu mesmu tardabamus varius díes en llograyu, ya metantu tou ísti tempu nun cabrabanus nagua de prima, foi per ista inxusticia per la que faléi con lus dez homes que trabayaben cuaúmigu, ya llogréi ‘l miou paicer conveceyus, paque non achicáramus mái agua mentantu nun nus apurrieren la prima lu mesmu que cundu trabayábamus picachonandu la tierra. Foi ‘l casu que comu a la gora de tar paráus al lláu de la campana murandu ‘l conseguir lus nuexus honréus drechus, vienu la brigadilla de lu criminal d’avilés, ya col llátigu na mán díxunus que xinun entrábamus a trabayar nel escapi nus esfoyaben a llatigazus achindi mesmu, ya tóus conel mesmu miéu que viesen apaparáu cundu nus xebraramus de dientru, golguierun oitra veiz al trabayu xin faer gurgutu, colarun tóus foriáus de miéu d’aquecha pollicía d’achunquinus, quáchuquinar un home a llatigazus yera p’echus pequenina parva, Tan solu quedarun al lláu migu dous rapazus que viesen síu llexonarius, ya lus tres xuntus les diximus que nouxóitres nun trabayabamus metantu nun nus aprurieren la prima, e achindi mesmu lus mamfrorinacus ya fíus de paraxeta d’aquetchus megreirus de pollicies, nus fexerun conel llátigu ‘n pequenu falagáu de chombu, ya despós nus chevarun pal sou cuartel e achindi nus apurrerun durante tou ‘l tiempu de tres díes galgazáus ya inxultus de tous lus collores, xin danus lus mu chimiagus nin gateira d’agua, pos échus queríen que nuexoitres firmaramus nun séi quéi que viéxemus fechu, peru dangunu firmamus nagua, ya entóus nus arretrigarun na cárxel, ya lus poucus díes el xuez puénxunus en llibertá, peru a la mesma porta de la cárxel golguirun a prindanus lus ñegreirus pollicíes, ya chevárannus denuéu pal sou cuartel, e achindi duranti oitres tres díes nus apurrierun tocata ya tunda, ya despós de ben fartus d’inxultus ya llatigazus punxérunnus en llibertá, ya lus tres fomus denuéu a curar nuexes ferides a la “Hermaná Llexonaria” de nuexus Tercius. TRADUCCIÓN.—Yo hice en toda mi existencia dos huelgas, y les voy a contar ahora que encarta en la palabra, el fruto que he sacado de las huelgas. La primera vez que me puse en huelga, fue cuando las famosas campanas de aire comprimido con las que se hacían los cimientos de Ensidesa de Avilés. Trabajaba yo en aquel suceder como jefe de equipo de uno de aquellos ingenios donde jugábamos con la muerte nada más que entrábamos por aquellas camaretas de aire comprimido, donde muchas veces nos reventaban los oídos de dolor, haciéndonos sangrar como patos degollados por la nariz y las orejeas, y algunos otros compañeros más flojos hasta perdían el conocimiento de dolor, y todo este sufrimiento, a parte del trabajo que era de lo más peligroso y esforzado, lo hacíamos por el miserable sueldo de diecisiete pesetas por jornada de trabajo, aparte de una insignificante prima que nos deban cuando les parecía, pues el día que no plantábamos nada el enorme bloque de cemento y hierro que lo mismo pesaba cien toneladas o más, y teníamos que plantarlo escavando la tierra, arena, piedra, etc., por dentro de él, hasta encontrar el firme que estaba por debajo del nivel del mar, así era que cuando el aire comprimido se marchaba, cosa que sucedía con mucha frecuencia, ya que el material que usaban para hacerlo era un conjunto de chatarra compuesto por compresores y tuberías, digo que cuando el aire se iba, el agua entraba dentro de la campana con mucha rapidez, y todos nosotros con la prisa de una centella teníamos que subir por una escalera de hierro pegada al bloque de cemento donde tan sólo cabía uno de cada vez, así era que con la humerada que producía el vapor del aire, que no dejaba ver nada, y el ruido del agua que por todos los lados fonderos del manolito de cemento a torrentes nos ahogaba, hacíamos a todos coger grandes cantidades de miedo, pues nadie ignoraba que aquel maldito bloque podía en cualquier momento falto del sostén del aire hundirse y dejarnos a todos reventados lo mismo que los higos de agosto, cuando maduros se desprenden de la higuera y se aplastan encima de las losas del suelo. Por todo esto, la lucha que se desarrollaba debajo de aquella escalera de hierro, era la de correr con grande prisa y disciplina, para poder huir con tiempo de aquel infernal peligro, que algunos compañeros nuestros de otras campanas más desgraciadas que la que yo dirigía, les había arrancado la vida. Después cuando de nuevo el aire volvía, teníamos que achicar el agua, y lo mismo tardábamos varios días en lograrlo, y durante todo este tiempo no cobrábamos ninguna prima. Fue precisamente por esta injusticia, por la que hablé con los diez hombres que trabajaban conmigo, y logré según mi parecer convencerles, para que no achicáramos más agua mientras que no nos pagasen la prima lo mismo que cuando trabajábamos picando y sacando la tierra. Sucedió que como a la hora de estar parados al lado de nuestra campana esperando el conseguir nuestros honrados derechos vino la brigadilla de lo criminal de Avilés, y con el látigo en la mano nos dijo desafiadoramente que sino entrábamos a trabajar con rapidez, nos despellejarían a latigazos allí mismo. Y todos con el mimo miedo que hubieran cogido cuando dentro de la campana huyéramos de su peligro, volvieron otra vez al trabajo sin decir palabra se marcharon todos cagados de miedo a aquella policía asesina, que matar a un hombre a latigazos era para ellos un feliz entretenimiento. Tan sólo se quedaron a mi lado dos jóvenes de mi edad aproximada que habían sido legionarios, y los tres juntos les dijimos que nosotros no trabajaríamos hasta que no nos pagasen la prima que reclamábamos. Allí mismo, los mariconazos e hijos de puta de aquellos cobardes y asesinos policías, nos empozaron a castigar con sus látigos, y seguidamente nos llevaron para su cuartel, y allí nos martirizaron salvajemente durante el tiempo de tres días con latigazos, patadas, puñetazos, insultos y demás, teniéndonos siempre amarrados a unas prietas esposas, y sin darnos los muy babosos ni tan sólo una gota de agua, pues ellos querían por todos los medios que nosotros firmásemos no se que hubiésemos hecho. Pero ninguno de nosotros firmamos nada, y entonces nos metieron a la cárcel, pero a los pocos días el juez nos puso en libertad. Y otra vez a la misma puerta de la cárcel volvieron a detenernos los negreros y asesinos policías de nuevo llevándonos a su cuartel y durante otros tres días nos estuvieron dando paliza tras paliza, y después de bien hartos de insultos y latigazos, nos pusieron en libertad, y los tres nos marchamos de nuevo a la "Hermandad Legionaria, de Nuestros Queridos Tercios” con el triste fin de curarnos las heridas que la Cobarde y Cerda Sociedad nos había tan injustamente hecho. —Algunos años más tarde me volví a ponerme en huelga en el Pozo Minero de LLáscaras, sucedió de la siguiente manera. Entre a trabajar en aquella mina como ramplero, durante un mes trabajé a las órdenes de un picador con el ardor y la fuerza que en mi desde niño ha sido junto con la honradez, las únicas virtudes que he tenido. El picador que trabajaba a destajo por metros de carbón picado, era un astur de grande fortaleza y como unos cuarenta años de edad, sabía su oficio como grande maestro que era, la rampla era cómoda pues tendría casi dos metros de ancha, y el carbón difícil de picar pues s'eboronaba (deshacía) nada más que metía en martillo en sus negras y relucientes vetas, durante toda la jornada envuelto en un río de sudor y sin detenerme nada, me era casi imposible dar a basto el retirar el carbón que aquella máquina humana picaba, no nos cruzábamos en todo el tiempo de trabajo ni una sola palabra, el picaba como un verdadero demonio, tal parecía un coloso que se quería comer la rica veta en un sólo relevo, de vez en cuando hacía un respiro para echarse un trago de vino de la bota que tenía colgado de una mamposta, desde luego ahora que le recuerdo y le estudio con detenimiento, tengo que reconocer que era el atuñáu más grande que yo había conocido, pues jamás me brindó a que limpiara mi garganta con un paparáu de vino, después cuando postiaba también hacía este trabajo con una rapidez y precisión que impresionaba, y aquí si me decía alguna orden, pues eso eran sus palabras, ten aquí, traí pacá, pon aquí, etc. El picaba diariamente el trabajo estipulado para tres o cuatro jornadas a sueldo, el cobraba esos sueldos que destajaba en un sólo jornal, mientras que yo tenía que hacer todo ese trabajo de más por tan sólo un sueldo, el miserable xornaletu de un rampleru. Pronto empece a pensar que me estaban despiadadamente robando mi sudor, bien el picador o la empresa, yo trabajaba tres veces más no cobrando nada mis que un rancuayin xueldu. ¿Por qué me preguntaba proporcionalmente no puedo cobrar yo todo este esfuerzo de más que hago? —Algunos picadores les suelen dar a sus ayudantes si se lo merecen el día de cobro una prima de su propio bolsillo, esto era la única recompensa que le correspondía a un rampleru. Pero mi picador no me convidó ni a un triste vaso de vino. —Al día siguiente del de paga, que por cierto yo apenas ganó aquel mes ni para pagarle a mi patrona, ya estábamos trabajando los dos juntos en el tajo, él trabajaba con el mismo afán de siempre, yo paleaba el carbón con el ardor acostumbrado, pero cuando comprendí que ya había picado el carbón que correspondía a lo estipulado en una jornada normal de trabajo, yo dejé de paliar carbón y me senté tranquilamente encima de la pala, el casi inmediatamente dejó de picar y con voz bronca me dijo: ¡Venga rapaz quita este carbón que me estorba! —Yo le contesté que no rampliaba más carbón, que mi trabajo ya había terminado, que yo no estaba a destajo. —El dejó el martillo vino hacia mí con intenciones amenazadoras y me dijo que sino paleaba carbón me rompía los focicus. —Y tal cosa haría aquel animal de mi paisano, pues yo vi en su gesto endemoniado la firme idea de vapulearme a su gusto. —No me detuve en hacerle comprender nada pues yo sabía que a él no le importaban mis razones, así que me levante, así la pala con rabiosa tranquilidad y le hice comprender que estaba dispuesto a obedecerle pero de repente y con gran rapidez le ataqué con fiereza sorprendiéndole, y le aticé tres o cuatro golpetazos certeros con la pala de plano, que dieron con su grande y fuerte humanidad en el suelo, y cuando le vi vencido y sin ánimo de atacarme le dije, que yo defendía mis derechos, y que él lejos de convertirse en mi negrero, debía de comprender que lo que yo decía era justo. —Nada me respondió el muy magüetu, se levanto quejándose por los gestos que hacía, no por las palabras que no dijo ninguna, y se fue rampla abajo, al poco tiempo vino acompañado del vigilante de rampla, que se llamaba Anxelín y era sin dudarlo un astur de buena calaña, que más que reñirme tal parecía que le haba gustado lo que hubiera hecho, y después de explicarme las obligaciones que tenía un rampleru, que eran todas sin que le asistiese ningún derecho, me rogó me incorporara otra vez al trabajo, y que me dejase de aspirar a unas pretensiones que no existían. —Yo le contesté que en esas condiciones no trabajaría más y que hablaría con los demás ramplerus para que me secundaran, entonces él sin decirme más palabras me dio papeleta para la jaula y me echó de la mina. —Nada pude yo poner en claro con los demás ramplerus cuando salieron de la mina muchos de ellos hasta mirándome con desprecio de mi idea se reían. —Al día siguiente ya conforme con la mala suerte de no poder conseguir nada, ya estaba dispuesto a seguir trabajando de aquella esclavizante y dehumanizadora manera, fui a recoger mi lámpara a la lampistería para entrar a la mina, cuando le di mi número de lámpara al lampistero, este se fue a un cuarto contiguo y salió acompañado de dos guardias civiles que me detuvieron en el momento, me esposaron lo mismo que si fuese un delincuente, y en presencia de muchas mineros que ninguno les dijo nada, me llevaron para el cuartelillo que tenían en la Felguera. —Mucha suerte tuve yo aquel día, pues cuando me entraron en la oficina del cabo primero de aquel destacamento, que tenía la profesión de ser un verdadero asesino, y que fácil muy alegremente me hubiese dado más palos que los que imaginar pudiera, allí dentro estaba un oficial de la guardia civil, que había servido como alférez de milicias en mi tercio, precisamente en mi compañía que era la de deportes, nada más que me vio, rápidamente ordenó que me quitasen las esposas, y manda todos los guardias que saliesen de la oficina, después me saludó fraternal y noblemente como buen legionario, me mandó que me sentara y le explicara el delito que me traía. —Cuando le conté lo que había hecho, él metiendo la mano en su bolsillo me dio doscientas pesetas y me dijo: —Toma coge esto y vuelve ahora mismo con toda la rapidez que puedas a tu Tercio legionario sino quieres terminar de una paliza destrozado, o morirte de hambre en un presidio. —No busques en la vida civil ni libertad, ni justicia, pues estas dos preciadas joyas hace tiempo que a la Patria la han abandonado y en su lugar ha nacido una ley que sostenida por la pistola y el látigo no permite que nadie reclame sus derechos, porque todos tienen el deber de ser sumisos ciudadanos que no tienen voz ni voto porque el miedo les ha convertido en un rebaño de sumisos esclavos. —Aquel mismo día otra vez volví a viajar sin maleta ni equipaje como siempre había rodado, camino del refugio que me brindaba mi querida y noble legión, donde moraban muchos jóvenes que al igual que yo habían sido por la ley apaleados, humillados.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > güelguia
-
52 paxiétchu
Paxiétchu ou paxieyu, así se llama al traje. A propósito del traxe (traje), nagora mesmu nisti cheldare ya que la pallabra cuadra en xeitu, vou falales del primer paxiétchu que you manguéi. (Ahora mismo en este acaecer ya que la palabra cuadra en el lugar, les voy hablar del primer traje que yo me he puesto). —Trabayaba you per aquel encaldar de xerreor, cundu 'n díe que chegui del trabayu, dixome miou má mu conteta, que me viexe mercau 'n bon traxe a lus xitanus qu'espatuxaben ya d'aquecha per les aldines non solu fayendu cestiquinus con les blimbes de les blimbales qu'espós combiaben per toa clas de comedeira, ya entivocandu a les xentes cambianduyes lus sous pótchinus amorrentáus, axín comu oitre faticáu d’enréus foinescus, comu char les cartes, etc., xinún tamen cundu you yera un mozacu' ya comencipieben oitros xitanus mái finus, enxeñáus ya ellegantes, nel espaxar per mious aldines nel trabayu de vender fatus de toes les clexes, disdi una xábana fasta un traxe, 'l casu fói que miou má mercoches aquel traxe qu’amindi paiciome l’mexor de lus prexentes que naide me fixera, ya púnxeme mu contentu ya m'allegre, perque yera 'l primer traxe que diba tener, perque manque you nun andeba en porriques la verdá yera que la probetaya de miou má m'apaxitchaba con fatucus de poucu valler, comu monacus, pantalonzacus, llasticucus, etc., anxina yera qu'aquel paxiétchu nuéu que diben faeme a la media punxerame ameruxáu d' allegría ya mamplenáu de góuzu. Acuerdamus faelu pa la festa de Nuexa Xiñora la Xantina la Grandia, ya féxumelu 'l xastre del miou chugar xin cobrabe dalg'un cuartu, manque me dixu que teñía que xacudiye 'l castañu del Bustiétchu. —Anxina fói qu’el díe de la festa que yera noitra ‘ldina un poucu xera de la nuexa, na distancia de dous gores d'andadiétcha, nun solu estrenéi 'l paxiétchu que me ameruxuaba d'allegría, xinu'n tamén unes bones alpargates branques ya un camixu, anxina fói que xebréime del teixu miou má camin de la festa tan elleganti 'l miou paicer comu 'l mái encopetáu de lus embaxaores, ya nun sóu paicíamelu amindi xinú'n que tous mios veicinus tamen me lu dexíen, dientru de la sana allegría de veme per primeira veiz apaxitchau debaxu arriba xin dalgún romendu nin encantexu ya fasta lus mismus pirrus de l'aldina, que tous fatáus de veices xugaben coaúmigu ya lus afalegaba' guétchabanme xonriyentis ya fallices, paiciéndume amindi que fasta me teñten meyor respéutu, 'l nun llantame les pates d'enría migu pa saludame comu cuaxi xempre faíen, manque taba you n'allerta paque nun lu fixeran. —Cheguéi 'l teixu de Teobaldu que yera un rapaz del miou tempu que viexe táu n'Uviéu dangunes veices, ya fasta él mesmu me dixu, que xinun fora per les alpargates branques diba lu mesmu qu'un prínxipe. Ya fói Teobaldu per el aquél de ver táu n'Uviéu fatáus de veices el que me fexu creyer nel mexor xétchu qu'aquel díe na festa de la Grandia diba you pintar la meyor rapaza. —Alcuérdume que cundu xaliemus camín de la festa Teobaldu ya you, xeríen les dous de la tardi, ya taba la nuexa aldina acobertoriá per la borrina manque nun yera d'orpinar, coyimus el atayu pel monti de l'aldina de Traspena dou yera la festa, ya cundu mái xubíamus camin del puertu del Collaón que yera 'l atayu mái curtiu, la borrina mái prietona se cheldaba ya orpinóuxa, ya cundu chegamus a lu cimeiru 'l puertu ya chorimaca con llárimes de culu gucha, ya cuaxi nun nus agüeyabamus ún al oitre. —You que d'aquecha galamiaba comu lus mesmus corzus, aquel día paiciame amindi qu'aquel traxe m'aprietaba 'l curpu muciéndume xixas, peru chuéu me dixe qu'a lu mexor yera que you per mor del nuéu paxiétchu espatuxaba de difierente maneira. El casu fói que cundu fixemus una pouxa p'enrrodiétchar Teobaldu 'n pitu que fumarietaba lu mesnu qu'un carreteiru, comencipióu Teobaldu 'n esfargayáu de rixes metandu me xeñalaba con el didu, fói entoncienes cundu remiréi 'l miou paxitchu ya comprendí que viexe encoyíu cuaxi una cuarta, lu mesmu nes perneires que nes mangues, ya xeguru parexu pel tou paxiétchu. Quitéi lluéu la chaqueta con munchu cudiáu pa nun esgazala perque taba prixoná 'l miou curpu, ya comencipiéi nel estirar sous mangues con el curiáu d'afalagar lus nenus, per mor de qu'al espurrila nun s'espeazara, peru foi lu mesmu, perque aquecha prienda tal me paicióu que caveiz se faía mái rancuaya. Teobaldu nun faía pouxa nel sou reyire, metantu que you memplenáu de tristayu envidayaba'l lleldamentu que teñía qu'encaldare, per últimu penxéi que xi 'l paxiétchu que taba moyáu d'afechu per la borrina, con l'agua encoyía 'l condenáu, a lu mexor enxugándulu ben regolguíe oitra veiz al sou xeitu. Anxina fói que cundu tábamus nus alrreores de l'aldina de Traspena, ya ureábamus la múxica de la gaita ya 'l mormutchu del falar de les xentes, tecéi 'l fuéu debaxu d'una castañal ya comencipiéi 'l enxugu del miou paxiétchu con la gavita de Teobaldu, fasta que cundu ya tuu ben enxútchu, ya cundu denuéu lu golguíe mangar, tal me paicióu que viexe medráu peru dixóme Teobaldu que tabame tan ben comu endenantes. —Un par d'anus mái xeru, vendía you aquel paxiétchu na cache de Picus d'Uropa de Madrí, mesmemente 'l díe que m'apaxiétchéi de llexonariu mercome tal únicu paxiétchu que teníe un xudíu que teñía una teixá de fatus viétchus, apurrióme per unes pexetes, ya díxome que me les apurríe perque you caíai ben, perque pel vallor del paxiétchu nun me daba nin un centimu. TRADUCCIÓN.—Trabajaba yo por aquel entonces de serrador, y cuando un atardecer llegué de mi trabajo, me dijo mi madre muy contenta y emocionada que me había comprado un buen traje a los gitanos, que andaban a por aquellos tiempos por mis queridas aldeas, no sólo haciendo pequeños y artísticos cestos con las blimas de las blimales que después cambiaban por toda clase de comidas o cosas que fuésenles de su provecho, o equivocaban a las gentes con sus pollinos medio moribundos, así como otros muchos trucos nada o muy poco honrados, como “echar las cartas, decir la buenaventura, predecir el destino, y había algunas inteligentes gitanas que hasta sabían decir la Oración de San Antonio”. —Dígoles que cuando yo ya era mozacu, ya comenzaban a visitar nuestras aldeinas otra clase de gitanos, mas finos y elegantes, mas educados, etc., etc., que se dedicaban al trabajo de vender toda clase de ropas, desde una sábana hasta un traje. Sucedió que mi madre me había comprado aquel hermoso traje que a mí me parecía el mejor regalo que nadie podría hacerme, que me lleno de gozosa alegría, y me puso muy contento y alegre, porque era el prime traje que iba a tener, pues aunque yo no es que anduviese desnudo, la verdad era que la pobrecita de mi madre me vestía unas prendas del más pobre valor, como monos, jerséis, pantalones, etc. Así era que aquel traje nuevo que me iban hacer a la medida, me había puesto loco de alegría y lleno de gozo. —Acordamos hacerlo para la fiesta de Nuestra Señora la Virgen de la Montaña, y me lo hizo el sastre de mi aldea sin cobrarme nada, aunque me dijo, que tenía que sacudir las castañas del castañedo de la Cuestona, que al cambio de lo que vale el sueldo de hoy, el condenado me cobró por hacer el traje más de diez mil pesetas. —Así fue que el día de la fiesta, que se hacía en otra aldea un poco alejada de la nuestra como en la distancia de dos horas de andadura, no sólo estrené aquel traje que me traía embrujado de gozo y alegría, sino que también estrene unas buenas alpargatas blancas y una camisa. Así fue, que me marche de casa de mi madre camino de la fiesta tan elegante siempre según mi parecer como el más encopetado embajador, y no sólo me lo parecía a mi sino que todos mis vecinos también me lo decían, dentro de sus sanas y francas alegrías de verme trajeado de abajo a arriba, sin ningún remiendo ni compostura. Y hasta los mismos perros de mi aldeina, que todos muchas veces jugaban conmigo y yo los halagaba, me miraban sonrientes y felices, pareciéndome a mí que hasta me profesaban mayor respeto, al no ponerme sus patas cariñosamente encima de mi para saludarme como casi siempre hacían, aunque estaba yo bien alerta para que en aquel suceder no lo hiciesen. —Llegue a la casa de Teobaldo que era otro mozalbete de mi tiempo, que haba ido muchas veces a Oviedo, y cuando me vió, hasta me dijo, que si no fuese por las alpargatas blancas, iba también vestido como un príncipe. —Y fue Teobaldo precisamente, por el aquel de haber estado muchas veces en Oviedo, el que me hizo creer con más profundidad en riego, que aquel para mi dichoso día, en la fiesta de la Virgen de la Montaña, iba yo a cortejar a la más hermosa muchacha. —Me recuerdo que cuando salimos de nuestra aldea camino de la fiesta de la Granda, serian las dos de la tarde próximamente, encontrándose nuestra aldea tapada por la niebla, aunque de ésta no cala ni una sola gota de agua. Cogimos el atajo que había por el monte para llegar más pronto a la aldea de Traspena donde se celebraba la fiesta, y cuanto mas subíamos por el camino del puerto del Collado, que era el trecho más corto, la niebla más densa se hacía a la vez que de ella ya se desprendía una fina llovizna, y cuando llegamos a lo más alto del puerto ya la niebla lloraba con lágrimas tan finas como la punta de las agujas, y a la par que tan densa se había hecho, que casi no nos avistábamos uno al otro. —Yo que por aquellos tiempos corría lo mismo que los corzos aquel día me parecía, que aquel traje me apretaba el cuerpo ordeñándome mis fuerzas, pero luego me dije, que a lo mejor era que yo por mor del nuevo traje andaba de diferente manera. El caso fue, que cuando hicimos una parada para que Teobaldo liara un cigarrillo, comenzó este a deshacerse de risa mirando para mí y señalándome guasonamente con el dedo, fue entonces cuando remiré con atención mi traje y comprendí que había encogido casi una cuarta, lo mismo en las perneras que en las mangas, y seguro que lo mismo le sucedería a todo el traje. Quíteme luego la chaqueta con grande cuidado para no romperla ya que estaba aprisionada a mi cuerpo, y comencé en el estirar sus mangas con el mismo cuidado que se usa para acariciar a los niños, pues temor tenía que al estirarla se me despedazara, pero fue lo mismo, porque aquella prenda tal me parecía que cada vez se tornaba más pequeña. Teobaldo no paraba de reírse sin preocuparse de ninguna cosa, mientras que yo desilusionado y lleno de tristeza no paraba de pensar, siempre en el hacer de buscar la solución a mi problema, por último llegue a la conclusión, que si el traje que estaba del todo mojado por la llovizna de la niebla, con el agua el condenado se encogía, a lo mejor secándole bien volvía otra vez a su posición de nuevo. Así fue, que cuando estábamos en los aledaños de la aldea de Traspena, y ya escuchábamos la música de la gaita y el mormullo de las gentes prendí una hoguera debajo de un castaño, y comencé a secar mi traje con la ayuda de Teobaldo hasta dejarle completamente seco, y cuando de nuevo le puse, tal me parecía que haba crecido un poco, pero Teobaldo me aseguro que me sentaba todavía mejor que antes. —Un par de años mas tarde vendía yo aquel traje en la calle de Picos de Europa de la ciudad de Madrid el mismo día que me vestí de legionario, me compró tal único traje que haba tenido en toda mi vida, un judío que tenía en esta calle una casa de compra y venta de ropa vieja, me dio por él unas pesetas, y me dijo mirándome paternalmente que me las daba, porque yo le era simpático y le caía muy bien, porque por el valor del traje no me daría ni un céntimo.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > paxiétchu
-
53 skim
skimpast tense, past participle - skimmed; verb1) (to remove (floating matter, eg cream) from the surface of (a liquid): Skim the fat off the gravy.) desnatar, descremar, espumar2) (to move lightly and quickly over (a surface): The skier skimmed across the snow.) deslizar3) (to read (something) quickly, missing out parts: She skimmed (through) the book.) hojear, leer por encima•- skimmed milk
tr[skɪm]2 (move over surface) pasar (casi) rozando3 (read quickly) hojear, leer por encima1 (move over surface) pasar (casi) rozando (across/over, -)2 (read quickly) hojear (through/over, -), leer por encima (through/over, -)\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto skim stones hacer cabrillas2) : echarle un vistazo a (un libro, etc.), pasar rozando (un superficie)skim adj: descremadoskim milk: leche descremadav.• desnatar (Alimentación) v.• espumar v.• examinar ligeramente v.• rasar v.• rozar v.skɪm
1.
- mm- transitive verb1) ( Culin) \<\<milk\>\> descremar, desnatar (Esp); \<\<soup\>\> espumar2)a) ( glide over) \<\<watereetops\>\> pasar casi rozandob) ( throw)to skim stones — hacer* cabrillas, hacer* patitos (CS, Méx), hacer* pan y quesito (Col)
3) ( read quickly) leer* por encima, echarle una ojeada a
2.
vi1) ( glide)2) ( read quickly) leer* por encimamy eye skimmed down the page — le eché una ojeada or un vistazo a la página
[skɪm]to skim through something — leer* algo por encima
1. VT1) [+ milk] desnatar, descremar; [+ soup, liquid] espumarto skim the cream off the milk — quitar la nata a la leche, desnatar la leche
skimmed milk — leche f descremada or desnatada
2) (=graze) [+ surface] rozarto skim the ground — [plane, bird etc] volar a ras de la tierra
3) [+ stone] hacer cabrillas con, hacer el salto de la rana con4) (fig) [+ subject] tratar superficialmente2.VIto skim through a book — (fig) echar una ojeada or hojear a un libro
- skim off* * *[skɪm]
1.
- mm- transitive verb1) ( Culin) \<\<milk\>\> descremar, desnatar (Esp); \<\<soup\>\> espumar2)a) ( glide over) \<\<water/treetops\>\> pasar casi rozandob) ( throw)to skim stones — hacer* cabrillas, hacer* patitos (CS, Méx), hacer* pan y quesito (Col)
3) ( read quickly) leer* por encima, echarle una ojeada a
2.
vi1) ( glide)2) ( read quickly) leer* por encimamy eye skimmed down the page — le eché una ojeada or un vistazo a la página
to skim through something — leer* algo por encima
-
54 apenas
adv.1 scarcely, hardly (casi no).apenas me puedo mover I can hardly move2 only.hace apenas dos minutos only two minutes ago3 as soon as (tan pronto como).apenas llegó, sonó el teléfono no sooner had he arrived than the phone rang4 almost, approximately, barely, hardly.5 only just, no sooner, just.pres.indicat.2nd person singular (tú) present indicative of spanish verb: apenar.* * *► adverbio1 (casi no) scarcely, hardly2 (con dificultad) only just3 (tan pronto como) as soon as, no sooner■ apenas entramos, sonó el teléfono no sooner had we had come in than the phone rang\apenas si hardly* * *1. conj. 2. adv.1) barely2) hardly, scarcely* * *1. ADV1) (=casi no) hardly, scarcelyapenas consigo dormir — I can hardly o scarcely o barely sleep
-¿has leído mucho últimamente? -apenas — "have you been reading much lately?" - "hardly anything"
siguió trabajando durante horas, sin apenas acusar el cansancio — he went on working for hours, with hardly any sign of tiredness
no sé apenas nada de ese tema — I hardly know anything about that subject, I know almost nothing o next to nothing about that subject
•
apenas si, apenas si nos habló durante toda la cena — he hardly o barely o scarcely said a word to us throughout the whole dinner2) (=casi nunca) hardly ever3) (=escasamente) onlyhabía muy pocos alumnos, apenas diez o doce — there were very few students, only o barely ten or twelve
yo apenas tenía catorce años — I was barely fourteen, I was only just fourteen
4) (=solamente) only2.CONJ esp LAm (=en cuanto) as soon asapenas llegue, te llamo — I'll phone you as soon as I arrive
APENAS El adverbio apenas tiene dos traducciones principales en inglés: hardly y scarcely, este último usado en lenguaje más formal. ► Estos adverbios se colocan normalmente detrás de los verbos auxiliares y modales y delante de los demás verbos: Apenas podía hablar después del accidente He could hardly o scarcely speak after the accident Apenas nos conocemos We hardly o scarcely know each other ► Sin embargo, en oraciones temporales, podemos colocar hardly y scarcely al principio de la oración si queremos reforzar la inmediatez de algo, o como recurso estilístico en cuentos y relatos. En este caso los adverbios van siempre seguidos de un verbo auxiliar, con lo que se invierte el orden normal del sujeto y del verbo en inglés, quedando la estructura hardly/ scarcely + had + ((sujeto)) + ((participio)) + when ...: Apenas me había acostado cuando oí un ruido extraño Hardly o Scarcely had I gone to bed when I heard a strange noise En este sentido se suele utilizar también no sooner + had + ((sujeto)) + ((participio)) + than...: Apenas me había acostado cuando oí un ruido extraño No sooner had I gone to bed than I heard a strange noise Para otros usos y ejemplos ver la entradaapenas había cumplido quince años cuando... — he'd only just turned fifteen when...
* * *Ia) ( a duras penas) hardlyapenas podíamos oírlo — we could hardly o barely hear him
b) ( no bien)apenas había llegado cuando... — no sooner had he arrived than...
c) (Méx, Ven fam) ( recién)IIconjunción (esp AmL) ( en cuanto) as soon asapenas termines, me avisas — let me know as soon as you've finished
* * *= hardly, rarely, scarcely, barely, by the skin of + Posesivo + teeth, seldom.Ex. It is hardly fair to assess the BM code by modern standards for catalogue codes, but there are obvious areas in which it would now be regarded as lacking.Ex. An unsought term is one which a user would rarely, if ever, think of consulting in the A/Z index when formulating his request for information about a particular subject.Ex. The machine is indeed capable of providing very rapid access based on combinations of data elements; combinations which a human could scarcely keep in mind while reviewing entries in a static, manual file.Ex. There are fewer women library directors now than in 1964, and in all types of employment women earn barely more than half the earnings of men.Ex. The middle class holds on by the skin of its teeth, saved from a real downward slide only by record increases in the number of dual-income families.Ex. It can be indexed by the all access-point files in the system catalog, but it is seldom necessary to have more than name, title, and subject indexes.----* apenas + Participio = sketchily + Participio.* apenas visible = faint.* en apenas nada = in no time at all, in next to no time, in no time.* ganar a Alguien sin apenas hacer ningún esfuerzo = beat + Nombre + hands down, win + hands down.* permitir apenas = leave + little room for.* sin apenas ser oído = as quiet as a mouse.* * *Ia) ( a duras penas) hardlyapenas podíamos oírlo — we could hardly o barely hear him
b) ( no bien)apenas había llegado cuando... — no sooner had he arrived than...
c) (Méx, Ven fam) ( recién)IIconjunción (esp AmL) ( en cuanto) as soon asapenas termines, me avisas — let me know as soon as you've finished
* * *= hardly, rarely, scarcely, barely, by the skin of + Posesivo + teeth, seldom.Ex: It is hardly fair to assess the BM code by modern standards for catalogue codes, but there are obvious areas in which it would now be regarded as lacking.
Ex: An unsought term is one which a user would rarely, if ever, think of consulting in the A/Z index when formulating his request for information about a particular subject.Ex: The machine is indeed capable of providing very rapid access based on combinations of data elements; combinations which a human could scarcely keep in mind while reviewing entries in a static, manual file.Ex: There are fewer women library directors now than in 1964, and in all types of employment women earn barely more than half the earnings of men.Ex: The middle class holds on by the skin of its teeth, saved from a real downward slide only by record increases in the number of dual-income families.Ex: It can be indexed by the all access-point files in the system catalog, but it is seldom necessary to have more than name, title, and subject indexes.* apenas + Participio = sketchily + Participio.* apenas visible = faint.* en apenas nada = in no time at all, in next to no time, in no time.* ganar a Alguien sin apenas hacer ningún esfuerzo = beat + Nombre + hands down, win + hands down.* permitir apenas = leave + little room for.* sin apenas ser oído = as quiet as a mouse.* * *1 (a duras penas) hardlyapenas les alcanza para comer they've barely o hardly o scarcely enough to live onapenas podíamos oír lo que decía we could hardly o barely hear what he was saying, we could only just hear what they were sayinghace apenas dos horas que empecé I only started two hours agoapenas (si) sabe pedir un café en francés it's as much as he can do to order o he can hardly order a cup of coffee in Frenchapenas (si) nos dirigió la palabra she hardly spoke to ussin apenas trámites with a minimum of formalities2apenas … cuando no sooner … thanapenas había tomado posesión del cargo, cuando empezaron los problemas he had no sooner taken up o no sooner had he taken up the post than the problems began3(Méx, Ven fam) (recién): apenas el lunes la podré ir a ver I won't be able to go and see her until Monday( esp AmL) (en cuanto) as soon asapenas lo supo, corrió a decírselo as soon as she found out, she ran to tell himapenas + SUBJ:apenas termines, me avisas let me know as soon as you've finisheddijo que me llamaría apenas llegara she said she'd phone me as soon as she arrived o the moment she arrived* * *
Del verbo apenar: ( conjugate apenar)
apenas es:
2ª persona singular (tú) presente indicativo
Multiple Entries:
apenar
apenas
apenar ( conjugate apenar) verbo transitivo
to sadden
apenarse verbo pronominal
1 ( entristecerse):
se apenó mucho cuando lo supo he was very upset o sad when he learned of it
2 (AmL exc CS) ( sentir vergüenza) to be embarrassed
apenas adverbio
hace apenas dos horas only two hours agob) ( no bien):◊ apenas había llegado cuando … no sooner had he arrived than …c) (Méx, Ven fam) ( recién):
apenas va por la página 10 he's only on page 10
■ conjunción (esp AmL) ( en cuanto) as soon as
apenar verbo transitivo to grieve, sadden, pain
apenas
I adverbio
1 (casi no, difícilmente) hardly, scarcely: apenas (si) habla, he hardly says a word
2 (escasamente) hace apenas una hora que la vi, I saw her just an hour ago
II conj (tan pronto como) as soon as: apenas lo vi, me desmayé, I fainted as soon as I saw him
' apenas' also found in these entries:
Spanish:
balbucear
- exigua
- exiguo
- paliar
- fuego
- justo
- pena
- que
- sostener
English:
barely
- discern
- exist
- hardly
- inconspicuous
- only
- scarcely
- soon
- bread
- faint
- faintly
- just
- skim
- string
- survive
- than
- weakly
* * *♦ adv1. [casi no] scarcely, hardly;apenas duerme/descansa she hardly sleeps/rests at all;no estudia apenas he hardly studies at all;apenas te dolerá it will scarcely o hardly hurt at all;¿solías ir a la discoteca? – apenas did you use to go to the disco? – hardly ever;apenas (si) me puedo mover I can hardly move;sin que apenas protestara, sin que protestara apenas almost without her protesting (at all), without her hardly protesting (at all);sin apenas dinero without hardly any money (at all), with next to no money;sin apenas comer without hardly eating, without eating almost anything2. [tan sólo] only;en apenas dos minutos in only two minutes, in little under two minutes;hace apenas dos minutos only two minutes ago;apenas llevo dos horas en este país I've hardly been in this country for two hours, I haven't been in this country for more than two hours♦ conj[tan pronto como] as soon as;apenas conocido el resultado, comenzaron a celebrarlo as soon as they heard the result, they started celebrating;apenas llegaron, se pusieron a comer no sooner had they arrived than they began eating;apenas acabes, dímelo let me know as soon as you've finished* * *I adv hardly, scarcely;falta apenas una hora there’s barely an hour left;la película ha comenzado hace apenas unos minutos the movie started just a few minutes ago, the movie has only just started;apenas nada hardly anythingII conj as soon as* * *apenas adv: hardly, scarcelyapenas conj: as soon as* * *apenas adv1. (casi no) hardly2. (casi nunca) hardly ever3. (solo) only / just4. (tan pronto como) as soon asapenas se acostó, se quedó dormido as soon as he got into bed, he felt asleep -
55 about
1. preposition(on the subject of: We talked about our plans; What's the book about?) sobre, acerca de
2. preposition, adverb1) ((sometimes round about) near (in place, time, size etc): about five miles away; (round) about six o'clock; just about big enough.) cerca de, alrededor de2) (in different directions; here and there: The children ran about (the garden).) por todas partes3) (in or on some part (of a place etc): You'll find him somewhere about (the office).) por4) (around or surrounding: She wore a coat about her shoulders; He lay with his clothes scattered about.) alrededor (de)
3. adverb((in military commands etc) in the opposite direction: About turn!) media vueltaabout1 adv1. más o menos / aproximadamenteabout five years ago hace aproximadamente cinco años / hace unos cinco años2. alrededor / a eso de / sobreat about eight o'clock a eso de las ocho / sobre las ocho3. por ahí / alrededorabout2 prep1. sobre / acerca dewhat's the book about? ¿de qué va el libro?2. porhow about? / what about? ¿qué tal? / ¿qué te parece?how about an ice cream? ¿qué tal un helado?what about? ¿y? / ¿qué pasa con?what about Susie? ¿y Susie?tr[ə'baʊt]1 (concerning) sobre, acerca de■ to speak about... hablar de...■ what is the book about? ¿de qué trata el libro?■ what did you do about...? ¿qué hiciste con...?2 (showing where) por, en; (around) alrededor de■ when I looked about me I saw that... al mirar a mi alrededor vi que...1 (approximately) alrededor de■ it cost about £500 costó unas quinientas libras3 (near) por aquí, por ahí■ where's Jean? --she's somewhere about ¿dónde está Jean? --andará por aquí4 (out of bed) levantado,-a5 (in all directions) de un lado a otro1 (around) por ahí, en existencia\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be about to... estar a punto de...how about «+ noun» ¿qué te parece + sustantivo?■ how about a pizza? ¿qué te parece una pizza?how about «+ -ing» ¿y si + subj?■ how about going to Paris ¿y si fuéramos a París?it's about time (that) « + past tense» ya va siendo hora de que + subjand about time too! familiar ¡ya era hora!about [ə'baʊt] adv1) approximately: aproximadamente, casi, más o menos2) around: por todas partes, alrededorthe children are running about: los niños están corriendo por todas partes3)to be about to : estar a punto de4)to be up and about : estar levantadoabout prep1) around: alrededor de2) concerning: de, acerca de, sobrehe always talks about politics: siempre habla de políticaadv.prep.• a eso de prep.adv.• acerca de adv.• como adv.prep.• acerca de prep.• alrededor de prep.• cerca de prep.• de prep.• por prep.• respecto a prep.• sobre prep.
I ə'baʊt1) ( approximately) más o menos, aproximadamenteshe must be about 60 — debe (de) tener alrededor de or unos 60 años, debe (de) andar por los 60 (fam)
at about six o'clock — alrededor de or a eso de las seis, sobre las seis (Esp)
there were about 12 of us — éramos unos 12, éramos como 12
about a month ago — hace cosa de un mes, hará un mes
2)to be about to + inf: I was about to say something iba a decir algo; we were just about to start estábamos a punto de empezar; I'm not about to mention it to her — no tengo la más mínima intención de mencionárselo
3) ( movement)4) (in the vicinity, in circulation) (esp BrE)is Teresa about? — ¿Teresa anda por aquí?
II
1)a) ( concerning) sobre, acerca dewhat's the play about? — ¿de qué se trata la obra?
he wants to see you about something — quiere verte acerca de or por algo
about tonight: are you coming? — (con) respecto a lo de esta noche ¿vas a venir?
what's so unusual about that? — ¿qué tiene eso de raro?
what was all that shouting about? — ¿a qué venían todos esos gritos?
what about Helen? isn't she coming? — ¿y Helen? ¿no viene?
I don't know what to buy her - what about a record? — no sé qué comprarle - ¿qué te parece or qué tal un disco?
she won - how about that! — ganó - pues qué te parece! or pues mira tú!
b) ( pertaining to)there's something about him that I don't like — tiene un no sé qué or algo que no me gusta
2) ( engaged in)while you're about it, could you fetch my book? — ¿ya que estás me traes el libro?
why did you take so long about it? — ¿por qué tardaste or (esp AmL) demoraste tanto (en hacerlo)?
3)a) (in, on, through) (esp BrE)do you have a pencil about you? — ¿tienes un lápiz?
b) ( encircling) (liter) alrededor de[ǝ'baʊt] When about is an element in a phrasal verb, eg bring about, come about, turn about, wander about, look up the verb.1. ADV1) (=approximately) más o menos, aproximadamente, alrededor deabout £20 — unas 20 libras, 20 libras más o menos
there were about 25 guests — había unos 25 invitados, había como 25 invitados (esp LAm)
at about two o'clock — a eso de las dos, sobre las dos
it's about two o'clock — son las dos, más o menos
•
that's about all I could find — eso es más o menos todo lo que podía encontrar•
that's about it — eso es(, más o menos)•
it's just about finished — está casi terminado•
that's about right — eso es(, más o menos)•
it's about time you stopped — ya es hora de que lo dejes2) (place)is anyone about? — ¿hay alguien?
is Mr Brown about? — ¿está por aquí el Sr. Brown?
to be about again — (after illness) estar levantado
•
there's a lot of measles about — hay mucho sarampión, está dando el sarampión•
there isn't much money about — hay poco dinero, la gente tiene poco dinero•
to run about — correr por todas partes•
there's a thief about — por aquí anda un ladrón•
to walk about — pasearse3)to be about to do sth — estar a punto de or (LAm) por hacer algo
2. PREP1) (=relating to) de, acerca de, sobrea book about gardening — un libro de jardinería, un libro sobre la jardinería
about the other night, I didn't mean what I said — respecto a la otra noche, no iba en serio cuando dije esas cosas
•
do something about it! — ¡haz algo!he was chosen out of 200, how or what about that! — entre 200 lo eligieron a él, ¡quién lo diría! or ¡fíjate!
how or what about coming with us? — ¿por qué no vienes con nosotros?
how or what about a drink? — ¿vamos a tomar una copa?
how or what about a song? — ¿por qué no nos cantas algo?
how or what about it? — (=what do you say?) ¿qué te parece?; (=what of it?) ¿y qué?
how or what about me? — y yo, ¿qué?
what's that book about? — ¿de qué trata ese libro?
what did she talk about? — ¿de qué habló?
what's all this noise about? — ¿a qué se debe todo este ruido?
"I want to talk to you" - "what about?" — -quiero hablar contigo -¿acerca de qué?
2) (=particular to)3) (=doing)go about•
while you're about it can you get me a beer? — ya que estás en ello ¿me traes una cerveza?4) (=intending)5) (=around)to do jobs about the house — (=repairs) hacer arreglos en la casa
•
he looked about him — miró a su alrededor•
somewhere about here — por aquí cerca•
to wander about the town — deambular por la ciudad* * *
I [ə'baʊt]1) ( approximately) más o menos, aproximadamenteshe must be about 60 — debe (de) tener alrededor de or unos 60 años, debe (de) andar por los 60 (fam)
at about six o'clock — alrededor de or a eso de las seis, sobre las seis (Esp)
there were about 12 of us — éramos unos 12, éramos como 12
about a month ago — hace cosa de un mes, hará un mes
2)to be about to + inf: I was about to say something iba a decir algo; we were just about to start estábamos a punto de empezar; I'm not about to mention it to her — no tengo la más mínima intención de mencionárselo
3) ( movement)4) (in the vicinity, in circulation) (esp BrE)is Teresa about? — ¿Teresa anda por aquí?
II
1)a) ( concerning) sobre, acerca dewhat's the play about? — ¿de qué se trata la obra?
he wants to see you about something — quiere verte acerca de or por algo
about tonight: are you coming? — (con) respecto a lo de esta noche ¿vas a venir?
what's so unusual about that? — ¿qué tiene eso de raro?
what was all that shouting about? — ¿a qué venían todos esos gritos?
what about Helen? isn't she coming? — ¿y Helen? ¿no viene?
I don't know what to buy her - what about a record? — no sé qué comprarle - ¿qué te parece or qué tal un disco?
she won - how about that! — ganó - pues qué te parece! or pues mira tú!
b) ( pertaining to)there's something about him that I don't like — tiene un no sé qué or algo que no me gusta
2) ( engaged in)while you're about it, could you fetch my book? — ¿ya que estás me traes el libro?
why did you take so long about it? — ¿por qué tardaste or (esp AmL) demoraste tanto (en hacerlo)?
3)a) (in, on, through) (esp BrE)do you have a pencil about you? — ¿tienes un lápiz?
b) ( encircling) (liter) alrededor de -
56 die
I
present participle - dying; verb1) (to lose life; to stop living and become dead: Those flowers are dying; She died of old age.) morir2) (to fade; to disappear: The daylight was dying fast.) apagarse, desaparecer3) (to have a strong desire (for something or to do something): I'm dying for a drink; I'm dying to see her.) morirse de ganas de•- diehard- die away
- die down
- die hard
- die off
- die out
II
noun(a stamp or punch for making raised designs on money, paper etc.) troquel
III see dicedie vb morirtr[daɪ]1 (person, animal, plant) morir, morirse■ I nearly died! ¡casi me muero!3 figurative use (love, tradition, custom) morir; (flame) extinguirse, apagarse; (engine) apagarse, dejar de funcionar4 (engine, motor) apagarse, dejar de funcionar1 morir\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be dying for something / be dying to do something morirse por algo, morirse de ganas de hacer algoto die a death quedar en nadato die hard tardar en desaparecerto die laughing morirse de risato die with one's boots on morirse con las botas puestasto do or die vencer o morir————————tr[daɪ]1 (for coins) cuño, troquel nombre masculino2 (pl dice) architecture dado\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLthe die is cast la suerte está echada1) : morir2) cease: morir, morirsea dying civilization: una civilización moribunda3) stop: apagarse, dejar de funcionarthe motor died: el motor se apagó4)to die down subside: amainar, disminuir5)to die out : extinguirse6)I'm dying to leave: me muero por irme1) stamp: troquel m, cuño m2) mold: matriz f, molde mn.(§plural: dice) = dado s.m.n.• cuadrado s.m.• cuño s.m.• dado s.m.• matriz s.f.• molde s.m.• troquel s.m.v.• cascar* v.• fallecer v.• fenecer v.• finar v.• morir v.• morirse v.• palmar v.• reventar v.
I
1. daɪdies, dying, died intransitive verb1)a) ( stop living) morir*; ( violently) matarse, morir*b) ( be overcome) (colloq) morirse*to die laughing — morirse* de risa
c) ( want very much) (colloq)to be dying FOR something — morirse* por algo
to be dying to + INF — morirse* por + inf, morirse* de ganas de + inf
2)a) ( cease to exist) \<\<love/hatred\>\> morir*b) ( be extinguished) \<\<fire\>\> extinguirse*, apagarse*; \<\<light\>\> extinguirse*c) ( stop functioning) \<\<engine/motor\>\> apagarse*, dejar de funcionar3) (colloq) ( in baseball) quedarse embasado, ser* dejado en base
2.
vtto die a natural death — morir* de muerte natural
to die a violent death — tener* or sufrir una muerte violenta
to die a death — (BrE colloq) quedar en la nada
Phrasal Verbs:- die away- die down- die off- die out
II
as straight as a die — derecho hasta decir basta, honrado como él sólo
no dice! — (AmE) ni hablar!, ni lo sueñes!
I
[daɪ](present participle dying) VI1) [person, animal, plant] morir (of, from de)her father was dying — su padre se moría or se estaba muriendo or estaba moribundo
I nearly died! * — (laughing) ¡me moría de la risa!; (with embarrassment) ¡me moría de vergüenza!; (with fear) ¡casi me muero del susto!
- die like flies2) (fig) [friendship, interest] morir, desaparecer; [light] extinguirse; [engine] pararse, apagarsethe day was dying fast — liter la luz del día iba apagándose rápidamente
3)- die away- die back- die down- die off- die out
II
[daɪ]N1) (pl dice) [daɪs]dado m* * *
I
1. [daɪ]dies, dying, died intransitive verb1)a) ( stop living) morir*; ( violently) matarse, morir*b) ( be overcome) (colloq) morirse*to die laughing — morirse* de risa
c) ( want very much) (colloq)to be dying FOR something — morirse* por algo
to be dying to + INF — morirse* por + inf, morirse* de ganas de + inf
2)a) ( cease to exist) \<\<love/hatred\>\> morir*b) ( be extinguished) \<\<fire\>\> extinguirse*, apagarse*; \<\<light\>\> extinguirse*c) ( stop functioning) \<\<engine/motor\>\> apagarse*, dejar de funcionar3) (colloq) ( in baseball) quedarse embasado, ser* dejado en base
2.
vtto die a natural death — morir* de muerte natural
to die a violent death — tener* or sufrir una muerte violenta
to die a death — (BrE colloq) quedar en la nada
Phrasal Verbs:- die away- die down- die off- die out
II
as straight as a die — derecho hasta decir basta, honrado como él sólo
no dice! — (AmE) ni hablar!, ni lo sueñes!
-
57 next
nekst
1. adjective(nearest in place, time etc: When you have called at that house, go on to the next one; The next person to arrive late will be sent away; Who is next on the list?) próximo, siguiente
2. adverb(immediately after in place or time: John arrived first and Jane came next.) luego, a continuación, después
3. pronoun(the person or thing nearest in place, time etc: Finish one question before you begin to answer the next; One minute he was sitting beside me - the next he was lying on the ground.) el siguiente- biggest
- oldest
- next door
- next to
next1 adj1. próximo / siguiente / que viene2. contiguo / de al ladoI'm in room 211 and my friend's in the next room yo estoy en la 211, y mi amigo está en la habitación de al ladonext2 adv a continuación / luegowhat did you say next? ¿qué dijiste luego?what shall we do next? ¿qué hacemos ahora?next to al lado de / junto atr[nekst]1 (following - in order) próximo,-a, siguiente; (- in time) próximo,-a, que viene■ not this stop, the next esta parada no, la siguiente■ what time is the next bus to Leeds? ¿a qué hora pasa el próximo autobús para Leeds?■ next Thursday «(Friday etc)» el próximo jueves (viernes etc), el jueves (viernes etc) que viene■ next week/month/year la semana/el mes/el año que viene2 (room, house, etc) de al lado1 luego, después, a continuación■ what did you say next? ¿qué dijiste luego?■ what do you want to de next? ¿qué quieres hacer ahora?1 al lado de\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLnext to nothing casi nadanext door al lado, la casa de al ladothe next world el más allá nombre masculino, el otro mundonext ['nɛkst] adv1) afterward: después, luegowhat will you do next?: ¿qué harás después?2) now: después, ahora, entoncesnext I will sing a song: ahora voy a cantar una canción3) : la próxima vezwhen next we meet: la próxima vez que nos encontremosnext adj1) adjacent: contiguo, de al lado2) coming: que viene, próximonext Friday: el viernes que viene3) following: siguientethe next year: el año siguienteadj.• cerca adj.• de al lado adj.• entrante adj.• inmediato, -a adj.• próximo, -a adj.• siguiente adj.• venidero, -a adj.adv.• después adv.• la próxima vez adv.• luego adv.
I neksta) ( in time - talking about the future) próximo; (- talking about the past) siguienteI'll see you next month/Thursday — nos vemos el mes/el jueves que viene or el mes/el jueves próximo
the matter will be/was discussed at the next meeting — el asunto se tratará en la próxima reunión/se trató en la reunión siguiente
the week after next — la semana que viene no, la otra or la siguiente
b) ( in position) siguienteI'm getting off at the next stop — me bajo en la próxima or la siguiente parada
take the next turning on the right — tome la próxima or la siguiente a la derecha
c) ( in sequence)who's next? — ¿quién sigue?, ¿a quién le toca?
next(, please)! — ( at doctor's) el siguiente, por favor
excuse me, I was o I'm next — perdone, me toca a mí
have you got the next size up/down? — ¿tiene una talla más grande/más pequeña?
to be (the) next to + inf: you're the next to speak — luego te toca a ti hablar, tú eres el próximo orador
II
1)a) ( then) luego, despuéswhat did you do/say next? — ¿y luego or después qué hiciste/dijiste?
b) ( now)what shall we do next? — ¿y ahora qué hacemos?
what comes next? — ¿qué sigue (ahora)?
c) ( the first time after now)when you see me next o when you next see me — la próxima vez que me veas
2) ( second)Tom is the tallest in the class, Bob the next tallest — Tom es el más alto de la clase y (a Tom) le sigue Bob
it's the next best thing to champagne — después del champán, es lo mejor que hay
3) next toa) ( beside) al lado decome and sit next to me — ven y siéntate a mi lado or junto a mí
b) ( compared with) al lado dec) ( second)d) (almost, virtually)[nekst]1. ADJnext month/year — (in future) el mes/año que viene, el mes/año próximo, el mes/año entrante (esp LAm)
the next month/year — (in past) el mes/año siguiente
(the) next day/morning — al día/a la mañana siguiente
unemployment is predicted to fall both this year and next — se prevé que el desempleo disminuirá este año y el próximo or el siguiente
she'll have been gone six months next Friday — el viernes que viene or el viernes próximo hará seis meses que se marchó
on 4 May next — frm el 4 de mayo próximo
•
the week after next — la semana que viene no or la semana próxima no, la siguiente•
he died ten years ago next week — la semana que viene or la semana próxima hará diez años que murió or se cumplen diez años de su muerte•
the next thing I knew he was gone — cuando me quise dar cuenta se había ido•
this time next week — la semana que viene a estas horasmoment•
from one moment/day to the next — de un momento/día para otro2) (of order) próximo, siguienteI get out at the next stop — me bajo en la próxima or siguiente parada
who's next? — ¿a quién le toca ahora?, ¿quién sigue?
I'm/you're next — me/te toca (a mí/ti)
next please! — ¡el siguiente por favor!
she was next or the next person to arrive — ella fue la próxima or siguiente en llegar
I'm as much against violence as the next person, but... — estoy tan en contra de la violencia como cualquiera, pero...
•
he's next after me — es el primero después de mí•
it's the next road but one — es la segunda calle después de esta•
the next size up/down — (in clothes) una talla más grande/más pequeña; (in shoes) un número más grande/más pequeño3) (=adjacent)(the) next door but one — no la puerta de al lado, sino la siguiente
I live next door to her — vivo en la casa de al lado de la suya or contigua a la suya
•
she lives in the next street to me — vive en la calle contigua a la mía2. ADV1) (in past) después, luegowhat did he do next? — ¿qué hizo después or luego?
2) (in future)what do we do next? — ¿y ahora qué hacemos?
next we put the salt in — a continuación or ahora añadimos la sal
when you next see him, when next you see him — cuando lo vuelvas a ver, la próxima vez que lo veas
whatever next! — ¡lo que faltaba!
3) (of place, order)who's the next tallest boy? — ¿quién le sigue en altura?
•
it's the next best thing to having your own swimming pool — si no puedes tener tu propia piscina, esto es lo mejor•
what comes next? — ¿qué viene ahora?, ¿qué sigue?4)next to —
a) (=beside) al lado deb) (=after) después denext to Spain, what country do you like best? — ¿después de España, cuál es tu país preferido?
c) (=compared to) al lado denext to her I felt totally inept — al lado de ella, me sentía totalmente inútil
d) (=second)e) (=almost) casi•
I know next to nothing about computers — no sé casi nada de ordenadores, sé poquísimo de ordenadores3.CPDnext of kin N — familiar(es) m(pl) más cercano(s), pariente(s) m(pl) más cercano(s)
* * *
I [nekst]a) ( in time - talking about the future) próximo; (- talking about the past) siguienteI'll see you next month/Thursday — nos vemos el mes/el jueves que viene or el mes/el jueves próximo
the matter will be/was discussed at the next meeting — el asunto se tratará en la próxima reunión/se trató en la reunión siguiente
the week after next — la semana que viene no, la otra or la siguiente
b) ( in position) siguienteI'm getting off at the next stop — me bajo en la próxima or la siguiente parada
take the next turning on the right — tome la próxima or la siguiente a la derecha
c) ( in sequence)who's next? — ¿quién sigue?, ¿a quién le toca?
next(, please)! — ( at doctor's) el siguiente, por favor
excuse me, I was o I'm next — perdone, me toca a mí
have you got the next size up/down? — ¿tiene una talla más grande/más pequeña?
to be (the) next to + inf: you're the next to speak — luego te toca a ti hablar, tú eres el próximo orador
II
1)a) ( then) luego, despuéswhat did you do/say next? — ¿y luego or después qué hiciste/dijiste?
b) ( now)what shall we do next? — ¿y ahora qué hacemos?
what comes next? — ¿qué sigue (ahora)?
c) ( the first time after now)when you see me next o when you next see me — la próxima vez que me veas
2) ( second)Tom is the tallest in the class, Bob the next tallest — Tom es el más alto de la clase y (a Tom) le sigue Bob
it's the next best thing to champagne — después del champán, es lo mejor que hay
3) next toa) ( beside) al lado decome and sit next to me — ven y siéntate a mi lado or junto a mí
b) ( compared with) al lado dec) ( second)d) (almost, virtually) -
58 acabar
v.1 to finish, to end.hemos acabado el trabajo we've finished the workacabó sus días en el exilio he ended his days in exileel asunto acabó mal the affair finished o ended badlycuando acabes, avísame tell me when you've finishedacabar de trabajar/comer to finish working/eatingel cuchillo acaba en punta the knife ends in a point¡acabáramos! (informal) at last!, about time!La película acabó The film finished.Ya terminé I already finishedAcabé mi trabajo I finished my job.2 to end up (tener un fin determinado).acabar loco to end up (going) madese acabará en la cárcel he'll end up in jailAcabé muy cansado I ended up exhausted.Ella acabó cantando en un club nocturno She ended up singing in a nightclub.3 to finish with, to destroy, to be someone's ruin, to cause someone's ruin.La mafia acabó con Ricardo The Mafia finished with Richard.4 to tire out.El esfuerzo lo acabó The effort tired him out.5 to have an orgasm, to come.María acabó al hacer el amor Mary had an orgasm when making love.* * *1 (gen) to finish, finish off; (completar) to complete2 (consumir) to use up1 to end, finish, come to an end (no quedar) to run out\acabar bien to have a happy ending■ la revolución acabó con los privilegios de los aristócratas the revolution put an end to the privileges of the aristocrats■ ¡este chico acabará conmigo! this boy will be the death of me!acabar de + inf to have just + past participle■ no lo toques, acabo de pintarlo ahora mismo don't touch it, I've just painted it¡acabáramos! familiar at last!no acabar de...¡se acabó! that's it!* * *verbto finish, complete, end- acabarse- acabar de* * *1. VT1) (=terminar) [+ actividad, trabajo] [gen] to finish; (=dar el toque final a) to finish off¿habéis acabado la instalación de la antena? — have you finished installing the aerial?
me quedan solo un par de horas para acabar este cuadro — it'll only take me another couple of hours to finish off this painting
2) (=consumir) to finishya hemos acabado el aceite — we've used up o finished the oil
3) LAm (=hablar mal de)2. VI1) (=terminar) to finish, end¿te falta mucho para acabar? — are you nearly finished?, have you got long to go?
la crisis lleva años y no acaba — the recession has been going on for years and there's no sign of it ending
acabáramos —
cuento I, 1), rosario 1)acabáramos, ¿así que se trata de tu hijo? — oh, I see, so it's your son, then?
2)•
acabar con —a) [+ comida] to finish off; [+ injusticia] to put an end to, stop; [+ relación] to end; [+ reservas] to exhaust, use up; [+ esperanzas] to put paid to¿todavía no has acabado con la carta? — haven't you finished the letter yet?
hemos acabado con todas las provisiones — we've exhausted o used up all our supplies
b) [+ persona] (=atender) to finish with; (=matar) to do away withcuando acabe con ella, te lavo la cabeza — when I'm done o finished with her, I'll wash your hair
¡acabemos con él! — let's do away with him! *
3)•
acabar de hacer algo —a) [cuando se ha terminado]b) [cuando se está haciendo]para acabar de arreglarlo —
para acabar de arreglarlo, se fue sin despedirse — on top of everything, she left without even saying goodbye
- ¡acaba de parir!c)• no acabo de entender por qué lo hizo — I just can't understand why she did it
4) [con complemento de modo]la palabra acaba con o por "z" — the word ends in a "z"
•
acabar en algo — to end in sthdespués de tanto hablar, todo acabó en nada — after all that talk, it all came to nothing
5)6) [en una relación] to finish, split uphemos acabado — we've finished, we've split up
¿cuánto hace que acabaste con ella? — how long is it since you split up with o finished with her?
7) LAm *** (=eyacular) to come ***3.See:* * *1.verbo intransitivo1)acabáramos! — (fam) now I get it! (colloq)
b) (en un estado, situación) to end up¿cómo acabó lo de anoche? — how did things end up last night?
acabó en la cárcel — he ended up in jail; (+ compl)
esto puede acabar mal — things could turn nasty o get ugly
acabar + ger o acabar por + inf — to end up -ing
acabarán aceptándolo o por aceptarlo — they'll end up accepting it
acabé por convencerme de que... — in the end I became convinced that...
c) ( rematar)2) acabar cona)acabar con algo — ( terminar) con libro/tarea to finish with something; con bombones/bebidas to finish off something; con salud/carrera to ruin something; con sueldo/herencia to fritter away something; con abuso/problema to put an end to something
b) (fam)acabar con alguien — ( pelearse) to finish with somebody; ( matar) to do away with somebody (colloq)
3) acabar dea) ( terminar)acabar de + inf — to finish -ing
para acabar de arreglarlo se puso a llover — to top o cap it all it started to rain
acabar de + inf: acaba de salir she's just gone out; acababa de meterme en la cama cuando... — I had just got into bed when...
c) ( llegar a)2.acabar de + inf: no acabo de entenderlo I just don't understand; no acababa de gustarle/convencerla — she wasn't totally happy about it/totally convinced
acabar vt1) <trabajo/libro> to finish; <curso/carrera> to finish, complete2) ( destrozar)3.acabarse v pron1) ( terminarse) provisiones/comida to run out; problema to be over; reunión/fiesta to endes un trabajo que no se acaba nunca — it's a never-ending o an endless task
y (san) se acabó — (fam) and that's that
2)a) (liter) ( morir)b) (Méx) ( quedar destrozado)3) (enf) ( comer) to finish (up)* * *= end, end up, see through + to its completion, finish up, finish, wind up (in/at), curtain + fall, call it quits, lay + Nombre + to rest, wrap up, break up, finish off, top + Nombre + off, be over.Ex. But if you have a certain feeling about language, then language ends up becoming very, very important.Ex. I would like to thank all those who at various times throughout the course of the project assisted so ably in seeing the work through to its completion.Ex. In trying to get the best of both worlds, we may have finished up with the worst.Ex. Activities can be plotted to allow the librarian to determine the most expeditious route that can be taken to finish the event.Ex. Besides, winding up in an exclusive arrangement with a distributor that has rotten customer service ruins any advantage.Ex. The third act is of course the denouement, when everything is made clear, all the loose ends are tied up, and the curtain falls.Ex. 'Professional people don't live by the clock: you wouldn't tell a doctor or a lawyer that he couldn't make a decision to call it quits on a particular day'.Ex. A New Orleans style funeral provided a humorous backdrop for library staff to relive the tragedies and successes of the old system as it was laid to rest.Ex. The article is entitled 'ACRL wraps up year 1 of Academic Library Statistics Project'.Ex. Tom Hernandez tried not to show how sad he felt about his friends' leaving, and managed to keep up a cheerful facade until the party broke up.Ex. His statement is a serious threat to the cooperative sector and was aimed at finishing off the movement.Ex. Top it off with spicy yacamole and it's worth the nosh.Ex. Alternatively, the loan policy may be changed to make documents due when the vacation is over.----* acabar cargando con Algo = wind up with + Nombre.* acabar con = put + paid to, quell, put to + rest, snuff out, stamp out, kill off, eat + Posesivo + way through.* acabar con Algo = be done with it.* acabar con el sufrimiento de Alguien = put + Nombre + out of + Posesivo + misery.* acabar con la paciencia de Alguien = try + Nombre + patience.* acabar con la paciencia de un santo = test + the patience of a saint, try + the patience of a saint.* acabar con mejor cara = end up on + a high note.* acabar con una nota de optimismo = end + Nombre + on a high (note).* acabar con un broche de oro = end + Nombre + on a high (note).* acabar de forma positiva = end + Nombre + on a high (note).* acabar de + Infinitivo = have + just + Participio Pasado.* acabar de salir de = be fresh out of.* acabar de trabajar = clock off + work.* acabar en = result (in), land in.* acabar mal = come to + a bad end.* acabar mejor de lo que + empezar = end up on + a high note.* acabar paulatinamente = wind + Nombre + down.* acabar + Posesivo + días en = end up + Posesivo + days in.* acabar + Posesivo + vida útil = run towards + the end of + Posesivo + useful life.* acabar repentinamente = come to + a swift end, come to + an abrupt end.* acabarse = draw to + a close, peter out, run out, be gone, come to + an end, run out of, draw to + an end, wind down, be all gone.* acabarse el entusiasmo = run out of + steam.* acabarse el espacio = run out of + space.* acabarse el tiempo = time + run out, time + be + up.* acabarse la buena racha = the good times + run out.* acabarse la (buena) suerte = run out of + luck, luck + run out.* acabar teniendo = end up with.* como si se acabara el mundo = like there's no tomorrow.* como si se fuese a acabar el mundo = like there's no tomorrow.* empezar a acabarse = run + low (on).* estar acabando con = eat away at.* estar acabándose = be on the way out, be on + Posesivo + last legs.* nada se acaba hasta que no se acaba = nothing is done until it's done.* ¡se te acabó el cuento! = the jig's up!.* sin acabar = unfinished.* tumulto + acabar = tumult + die.* * *1.verbo intransitivo1)acabáramos! — (fam) now I get it! (colloq)
b) (en un estado, situación) to end up¿cómo acabó lo de anoche? — how did things end up last night?
acabó en la cárcel — he ended up in jail; (+ compl)
esto puede acabar mal — things could turn nasty o get ugly
acabar + ger o acabar por + inf — to end up -ing
acabarán aceptándolo o por aceptarlo — they'll end up accepting it
acabé por convencerme de que... — in the end I became convinced that...
c) ( rematar)2) acabar cona)acabar con algo — ( terminar) con libro/tarea to finish with something; con bombones/bebidas to finish off something; con salud/carrera to ruin something; con sueldo/herencia to fritter away something; con abuso/problema to put an end to something
b) (fam)acabar con alguien — ( pelearse) to finish with somebody; ( matar) to do away with somebody (colloq)
3) acabar dea) ( terminar)acabar de + inf — to finish -ing
para acabar de arreglarlo se puso a llover — to top o cap it all it started to rain
acabar de + inf: acaba de salir she's just gone out; acababa de meterme en la cama cuando... — I had just got into bed when...
c) ( llegar a)2.acabar de + inf: no acabo de entenderlo I just don't understand; no acababa de gustarle/convencerla — she wasn't totally happy about it/totally convinced
acabar vt1) <trabajo/libro> to finish; <curso/carrera> to finish, complete2) ( destrozar)3.acabarse v pron1) ( terminarse) provisiones/comida to run out; problema to be over; reunión/fiesta to endes un trabajo que no se acaba nunca — it's a never-ending o an endless task
y (san) se acabó — (fam) and that's that
2)a) (liter) ( morir)b) (Méx) ( quedar destrozado)3) (enf) ( comer) to finish (up)* * *= end, end up, see through + to its completion, finish up, finish, wind up (in/at), curtain + fall, call it quits, lay + Nombre + to rest, wrap up, break up, finish off, top + Nombre + off, be over.Ex: But if you have a certain feeling about language, then language ends up becoming very, very important.Ex: I would like to thank all those who at various times throughout the course of the project assisted so ably in seeing the work through to its completion.Ex: In trying to get the best of both worlds, we may have finished up with the worst.Ex: Activities can be plotted to allow the librarian to determine the most expeditious route that can be taken to finish the event.Ex: Besides, winding up in an exclusive arrangement with a distributor that has rotten customer service ruins any advantage.Ex: The third act is of course the denouement, when everything is made clear, all the loose ends are tied up, and the curtain falls.Ex: 'Professional people don't live by the clock: you wouldn't tell a doctor or a lawyer that he couldn't make a decision to call it quits on a particular day'.Ex: A New Orleans style funeral provided a humorous backdrop for library staff to relive the tragedies and successes of the old system as it was laid to rest.Ex: The article is entitled 'ACRL wraps up year 1 of Academic Library Statistics Project'.Ex: Tom Hernandez tried not to show how sad he felt about his friends' leaving, and managed to keep up a cheerful facade until the party broke up.Ex: His statement is a serious threat to the cooperative sector and was aimed at finishing off the movement.Ex: Top it off with spicy yacamole and it's worth the nosh.Ex: Alternatively, the loan policy may be changed to make documents due when the vacation is over.* acabar cargando con Algo = wind up with + Nombre.* acabar con = put + paid to, quell, put to + rest, snuff out, stamp out, kill off, eat + Posesivo + way through.* acabar con Algo = be done with it.* acabar con el sufrimiento de Alguien = put + Nombre + out of + Posesivo + misery.* acabar con la paciencia de Alguien = try + Nombre + patience.* acabar con la paciencia de un santo = test + the patience of a saint, try + the patience of a saint.* acabar con mejor cara = end up on + a high note.* acabar con una nota de optimismo = end + Nombre + on a high (note).* acabar con un broche de oro = end + Nombre + on a high (note).* acabar de forma positiva = end + Nombre + on a high (note).* acabar de + Infinitivo = have + just + Participio Pasado.* acabar de salir de = be fresh out of.* acabar de trabajar = clock off + work.* acabar en = result (in), land in.* acabar mal = come to + a bad end.* acabar mejor de lo que + empezar = end up on + a high note.* acabar paulatinamente = wind + Nombre + down.* acabar + Posesivo + días en = end up + Posesivo + days in.* acabar + Posesivo + vida útil = run towards + the end of + Posesivo + useful life.* acabar repentinamente = come to + a swift end, come to + an abrupt end.* acabarse = draw to + a close, peter out, run out, be gone, come to + an end, run out of, draw to + an end, wind down, be all gone.* acabarse el entusiasmo = run out of + steam.* acabarse el espacio = run out of + space.* acabarse el tiempo = time + run out, time + be + up.* acabarse la buena racha = the good times + run out.* acabarse la (buena) suerte = run out of + luck, luck + run out.* acabar teniendo = end up with.* como si se acabara el mundo = like there's no tomorrow.* como si se fuese a acabar el mundo = like there's no tomorrow.* empezar a acabarse = run + low (on).* estar acabando con = eat away at.* estar acabándose = be on the way out, be on + Posesivo + last legs.* nada se acaba hasta que no se acaba = nothing is done until it's done.* ¡se te acabó el cuento! = the jig's up!.* sin acabar = unfinished.* tumulto + acabar = tumult + die.* * *acabar [A1 ]viA1 (terminar) «reunión/partido/película» to finish, end¿te falta mucho? — no, ya casi acabo do you have much to do? — no, I've nearly finishedtodavía no he acabado I haven't finished yet, I'm not through yet ( colloq)2 acabar CON algo/algn to finish WITH sth/sb¿has acabado con esto? have you finished with this?ven cuando acabes con lo que estás haciendo come as soon as you've finished what you're doingespera, que todavía no he acabado contigo wait a minute, I haven't finished with you yetcuando acabes con Cristina ¿me puedes atender a mí? when you've finished with o ( colloq) when you're through with Cristina, can you help me?3 «novios» to split up, break up acabar CON algn to break up o split up WITH sb, finish WITH sbhe acabado con ella I've broken up with o split up with o finished with her, I'm through with her ( colloq)4 acabar DE + INF:cuando acabes de leer el libro me lo pasas ¿vale? will you lend me the book when you've finished (reading) it?todavía no he acabado de pagar la casa I still haven't finished paying for the housepara acabar de arreglarlo, se puso a llover and to top it all o cap it all o make matters worse, it began to rain¡acabáramos! así que lo que quería era dinero now I get it! it was money he was afteres que vivió siete años en Tokio — ¡acabáramos! con razón habla tan bien japonés she lived in Tokyo for seven years, you know — oh, I see! that's why she speaks Japanese so well5 acabar + GER or acabar POR + INF to end up -INGacabarán por aceptarlo or aceptándolo they'll end up accepting it, they'll accept it in the endB (+ compl):la palabra acaba en or por `r' the word ends in `r'por este lado acaba en punta this side ends in a pointacabamos cansadísimos by the end we were dead tired¿en qué acabó lo de anoche? how did things end up last night?tanta historia para acabar en nada all that fuss for nothingsiempre decía que ese chico iba a acabar mal I always said that boy would come to no goodno te metas que esto puede acabar mal don't get involved, things could turn nasty o get uglyla película acabó bien the movie had a happy ending(terminar, destruir): acabó con todos los bombones he finished off o ( colloq) polished off all the chocolatesen dos años acabó con la herencia he went through his inheritance in two yearssi tratas así los zapatos vas a acabar con ellos en dos días if you treat your shoes like that, they'll be ruined o you'll wear them out in a couple of daysestás acabando con mi paciencia you're trying my patience, I'm running out of patience with youeste escándalo puede acabar con su carrera this scandal could ruin o finish his careerhay que acabar con este tipo de discriminaciones this sort of discrimination must be eliminated o eradicated, we/they must do away with o put an end to o put a stop to this sort of discriminationB ( fam)(matar): sabe demasiado, hay que acabar con él he knows too much, we're going to have to eliminate him o ( colloq) get rid of himeste clima/niño va a acabar conmigo this weather/child will be the death of meA (para referirse a una acción reciente) acabar DE + INF:acaba de salir she's just gone outacababa de meterme en la cama cuando sonó el teléfono I had just got into bed when the telephone rangacabo de comer I've just eatenB no acabar DE + INF:no acaba de convencerme la idea I'm not totally convinced by the ideano acabo de entenderlo I just don't understandel color no me acaba de gustar or ( Esp fam) no me acaba I'm not too sure I like the color, I'm not too sure about the color■ acabarvtA ‹trabajo› to finishya acabé el libro I've finished the bookno logró acabar el curso he didn't manage to finish o complete the courseiré cuando acabe lo que estoy haciendo I'll go when I've finished what I'm doingB(destrozar): el esfuerzo lo acabó y tuvo que abandonar la carrera he was exhausted by the effort and had to drop out of the racela tragedia la acabó the tragedy destroyed o killed her■ acabarseA(terminarse): se nos ha acabado el café we've run out of coffee, the coffee's run out, we're out of coffee ( colloq)se le acabaron las fuerzas he ran out of energy o ( colloq) steamse me está acabando la paciencia I'm running out of patienceel trabajo de la casa no se acaba nunca housework is a never-ending o an endless jobse fue él y se acabaron los problemas as soon as he left, the problems ended¡esto se acabó! no lo aguanto más that's it! I can't take any morey (san) se acabó ( fam); and that's thatle dices que no quieres y (san) se acabó tell him you don't want to and that's thatte he dicho que no vas y (san) se acabó I've told you you're not going and that's all there is to it! o and that's that! o and let that be an end to it!B1 ( liter)(morir): se fue acabando poco a poco she slowly slipped away, her life's breath slowly ebbed away ( liter)2( Méx) (quedar destrozado): se acabó en ese trabajo that job finished him off o did for him ( colloq)acábate todas las lentejas finish (up) all the lentils* * *
acabar ( conjugate acabar) verbo intransitivo
1
[ persona] to finish;
[ novios] to split up;
(+ compl)
ese chico va a acabar mal that boy will come to no good;
la película acabó bien the movie had a happy ending;
acabarán aceptándolo o por aceptarlo they'll end up accepting it;
acabar de algo to end up as sth;
acabó de camarero he ended up (working) as a waiterc) ( rematar) acabar en algo to end in sth
2
‹con bombones/bebidas› to finish off sth;
‹con salud/carrera› to ruin sth;
‹con sueldo/herencia› to fritter away sth;
‹con abuso/problema› to put an end to sthb) (fam) acabar con algn ( pelearse) to finish with sb;
( matar) to do away with sb (colloq);
3
acababa de meterme en la cama cuando … I had just got into bed when …c) ( llegar a):
no acababa de gustarle she wasn't totally happy about it
verbo transitivo ‹trabajo/libro› to finish;
‹curso/carrera› to finish, complete
acabarse verbo pronominal
1 ( terminarse) [provisiones/comida] to run out;
[ problema] to be over;
[reunión/fiesta/curso] to end;
[ proyecto] to finish, come to an end;
[ año] to come to an end;
se le acabaron las fuerzas he ran out of energy;
un trabajo que no se acaba nunca a never-ending o an endless task;
¡esto se acabó! that's it!
2 ( enf) ( comer) to finish (up)
acabar
I verbo transitivo
1 to finish (off) ➣ Ver nota en finish 2 (completar) to complete
II verbo intransitivo
1 to finish, end: todo acabó bien, it all ended happily 2 acabar con (agotar las existencias) to finish something
figurado estás acabando con mi paciencia, I'm losing my patience with you
(romper algo) to break something
(matar) to kill: la droga está acabando con él, he's killing himself with drugs
(destruir, eliminar) to destroy something: hay que acabar con la tortura, we must get rid of torture
figurado las presiones acabaron con su carrera política, the overwhelming pressure finished off his political career 3 acabar de: acaba de llegar de Río, he's just arrived from Río
no acaba de decidirse, she hasn't made up her mind yet 4 acabar en: el partido de fútbol acabó en tragedia, the football match ended in tragedy 5 acabar por/acabar + gerundio acabé creyendo/por creer que estaba loca, I ended up thinking she was mad
' acabar' also found in these entries:
Spanish:
apurar
- finiquitar
- incompleta
- incompleto
- levantarse
- paciencia
- temblar
- terminar
- tabla
English:
barrier
- break
- break down
- burial
- complete
- distance
- drag on
- end
- end up
- fade
- finish
- finish up
- get over
- get through
- grief
- illiteracy
- it
- paid
- racism
- round off
- settle
- sink
- stamp out
- there
- time-wasting
- use up
- wind up
- destroy
- do
- finished
- get
- kill
- near
- smash
- stop
- wind
- wipe
* * *♦ vt[terminar] to finish;hemos acabado el trabajo we've finished the work;todavía no ha acabado el primer plato he still hasn't finished his first course;acabamos el viaje en Canadá our journey ended in Canada;la bufanda está sin acabar the scarf isn't finished yet;RP Fam¡acabala! that's enough!♦ vi1. [terminar] to finish, to end;el cuchillo acaba en punta the knife ends in a point;detesto las películas que acaban bien I hate films that have a happy ending;acabó sus días en el exilio he ended his days in exile;ése acabará en la cárcel he'll end up in jail;cuando acabes, avísame tell me when you've finished;acabar de hacer algo to finish doing sth;acabar de trabajar/comer to finish working/eating;acabar con algo to finish with sth;¿has acabado con el martillo? have o are you finished with the hammer?;acabar por hacer algo, acabar haciendo algo to end up doing sth;para acabar de arreglarlo to cap it all;Fam¡acabáramos! so that's what it was!acabo de llegar I've just arrived3.[salud] to ruin; [violencia, crimen] to put an end to;acabar con [destruir] [enemigo] to destroy;acabar con la paciencia de alguien to exhaust sb's patience;está acabando con mi paciencia she's trying my patience;acabaron con todas las provisiones they used up all the provisions;la droga acabó con él drugs killed him;¡ese niño va a acabar conmigo! that boy will be the death of me!4. [volverse] to end up;acabar loco to end up (going) madno acaba de parecerme bien I don't really think it's a very good idea;no acaba de gustarme del todo I just don't really like it;el plan no me acaba de convencer I'm not totally convinced by the plan7. Compde nunca acabar never-ending;este proyecto es el cuento de nunca acabar this project just seems to go on and on* * *I v/t1 finish2:acabé haciéndolo yo I ended up doing it myselfII v/iacabar en end in;acabar en punta end in a point;acabar bien/mal end well/badly;to a bad end;acabó por comprender in the end he understood;no acabo de comprender I still don’t understand;acabar con sus huesos en end up in;es cosa de nunca acabar it’s never-ending;¡acabáramos! now I get it!;¡acaba ya! hurry up and finish!;la cosa no acaba aquí and that’s not all, and there’s worse2:acabar de hacer algo have just done sth;acabo de escribirlo I’ve just written it* * *acabar vi1) terminar: to finish, to end2)acabar de : to have just (done something)acabo de ver a tu hermano: I just saw your brother3)acabar con : to put an end to, to stamp outacabar vtterminar: to finish* * *acabar vb1. (terminar) to finish2. (acción, objeto) to end -
59 cualquier
adj.any, any given, either, any and all.* * *► adjetivo (pl cualesquier)1 (indefinido) any* * *adj.(see cualquiera. Used before nouns)* * *cualquier, -a I(pl cualesquier(a))ADJ INDEF1) [antes de s] any•
en cualquier lugar del mundo — anywhere in the world•
en cualquier momento — at any time, (at) any moment2) [después de s] any-¿cuál prefieres? -me da igual, uno cualquiera — "which one do you prefer?" - "it doesn't matter, any one (will do)"
el presidente tendrá que ir a juicio, como un ciudadano cualquiera — the president will have to go to court, like any ordinary citizen
3) LAm (=bastante)II ( pl cualesquiera)1. PRON INDEF1) (=cualquier persona) anyone, anybody; (=cualquier cosa) any oneen un club como ese no admiten a cualquiera — they don't accept just anyone o anybody into that club
cualquiera puede ser candidato a la presidencia — anyone o anybody can stand for president
esos precios están al alcance de cualquiera — those prices are within everyone's o everybody's means
tal como gritaban los niños, cualquiera diría que los estaba torturando — the way the children were screaming anyone would think I was torturing them
2)• cualquiera de — any, any of
puede acudir a cualquiera de las sucursales del banco — you can go to any branch o any of the branches of the bank
cualquiera de mis alumnos podría realizar este proyecto — any o any one of my pupils could do this project
•
cualquiera de los dos — either (one) of them, either of the twollama a Pedro o a Carlos, cualquiera de los dos — call Pedro or Carlos, either (one) of them o either of the two
cualquiera de los dos equipos — either team o either (one) of the two teams
3)a) [en general] whatever; [ante una elección] whichevercualquiera que sea tu problema — whatever your problem is, no matter what your problem is
respetaremos el resultado de la votación, cualquiera que sea — we will respect the result of the vote, whatever that may be
es caro, pero cualquiera que compres te va a costar una fortuna — it's expensive, but whichever (one) you buy it'll cost you a fortune
b) (=persona) anyone who, anybody whocualquiera que lo conozca te diría lo mismo — anyone o anybody who knows him o whoever knows him would tell you the same
4) [en exclamaciones]¡cualquiera sabe! — who knows?
¡cualquiera le interrumpe ahora! — I wouldn't interrupt him at the minute!
¡así cualquiera! — it's all right for some! *
2.SM•
un cualquiera — a nobody3.SF pey* * ** * *= any, any one, either, whatever, any and all.Ex. UNIBID is an attempt to offer a standard record format for use by abstracting and indexing services, independent of any existing description or cataloguing rules.Ex. Note that the librarian may choose any one of the five items shown on the screen in Figure 8.Ex. Not every index necessarily exhibits all the features of either of these types of indexing systems, and indeed, some will possess elements of both types of systems.Ex. In producing this subject, or conceptual, analysis the indexer names the selected concepts in whatever words, or terms, he chooses.Ex. The survey aimed to ascertain the degree of computerisation of any and all library functions in any type of school-related setting.----* a cualquier hora = anytime, around the clock.* a cualquier hora del día o de la noche = at any time of the day or night, at any hour of the day or night.* a cualquier precio = at any cost, at all costs, at any price.* ante cualquier adversidad = in the face of + adversity.* apostarse cualquier cosa = bet + Posesivo + life.* capaz de hacer cualquier cosa = capable of anything.* casi cualquier = almost any.* casi cualquier cosa = just about anything.* cualquiera que sea lo que = whichever.* cualquiera que sea + Nombre = whichever + Nombre.* cualquier cosa = anything.* cualquier cosa que no sea = anything but.* cualquier (de) = any one (of).* cualquier fulano = any Tom, Dick or Harry.* cualquier hijo de vecino = any Tom, Dick or Harry.* cualquier mindundi = any Tom, Dick or Harry.* cualquier otra cosa = you name it, anything else, whatever else.* cualquier otra persona = anybody else.* cualquier otro = you name it.* cualquier persona = anyone, any Tom, Dick or Harry.* cualquier trabajo temporal = casual job.* dar cualquier cosa por Algo = give + an eye-tooth for/to.* de cualquier forma = in any event, in any case, in any way at all.* de cualquier forma posible = in any and all ways.* de cualquier manera = anyhow, higgledy-piggledy, willy-nilly, in any way at all, in any way [in anyway].* de cualquier modo = however, either way.* de cualquier tipo = in any way [in anyway], in all forms.* desde cualquier punto de vista = by any standard(s).* en cualquier caso = for that matter, in any event, in any case, in either case.* en cualquier domingo = on any given Sunday.* en cualquier lugar = everywhere, anywhere.* en cualquier momento = anytime, at any one time, at any point, at any point in time, at any time, at any moment, at any given point, at any moment in time, at any given moment, momentarily, on any given Sunday.* en cualquier momento en el futuro = at some stage.* en cualquier orden = either way round.* en cualquier otra circunstancia = in the normal run of things, in the normal run of events.* en cualquier otra parte = anywhere else, everywhere else.* en cualquier otra situación = in the normal run of events.* en cualquier otro lugar = anywhere else, everywhere else.* en cualquier otro momento = some other time.* en cualquier otro sitio = anywhere else.* en cualquier parte = anywhere, everywhere.* en cualquier sitio = everywhere, anywhere.* en cualquier situación = in any given situation.* en el curso normal de las cosas = in the normal run of things.* en un domingo cualquiera = on any given Sunday.* hacer cualquier cosa = do + anything, give + Posesivo + right arm.* jugarse cualquier cosa = bet + Posesivo + life.* ser capaz de hacer cualquier cosa por = go to + any lengths to, go to + great lengths to.* ser un momento tan bueno como cualquier otro = be as good a time as any.* un trabajo cualquiera = casual job.* * ** * *cualquier(de)Ex: Any one document may be required by author, title, subject, form or other characteristics, but this one document can only be grouped according to one of these characteristics at any one time.
= any, any one, either, whatever, any and all.Ex: UNIBID is an attempt to offer a standard record format for use by abstracting and indexing services, independent of any existing description or cataloguing rules.
Ex: Note that the librarian may choose any one of the five items shown on the screen in Figure 8.Ex: Not every index necessarily exhibits all the features of either of these types of indexing systems, and indeed, some will possess elements of both types of systems.Ex: In producing this subject, or conceptual, analysis the indexer names the selected concepts in whatever words, or terms, he chooses.Ex: The survey aimed to ascertain the degree of computerisation of any and all library functions in any type of school-related setting.* a cualquier hora = anytime, around the clock.* a cualquier hora del día o de la noche = at any time of the day or night, at any hour of the day or night.* a cualquier precio = at any cost, at all costs, at any price.* ante cualquier adversidad = in the face of + adversity.* apostarse cualquier cosa = bet + Posesivo + life.* capaz de hacer cualquier cosa = capable of anything.* casi cualquier = almost any.* casi cualquier cosa = just about anything.* cualquiera que sea lo que = whichever.* cualquiera que sea + Nombre = whichever + Nombre.* cualquier cosa = anything.* cualquier cosa que no sea = anything but.* cualquier (de) = any one (of).* cualquier fulano = any Tom, Dick or Harry.* cualquier hijo de vecino = any Tom, Dick or Harry.* cualquier mindundi = any Tom, Dick or Harry.* cualquier otra cosa = you name it, anything else, whatever else.* cualquier otra persona = anybody else.* cualquier otro = you name it.* cualquier persona = anyone, any Tom, Dick or Harry.* cualquier trabajo temporal = casual job.* dar cualquier cosa por Algo = give + an eye-tooth for/to.* de cualquier forma = in any event, in any case, in any way at all.* de cualquier forma posible = in any and all ways.* de cualquier manera = anyhow, higgledy-piggledy, willy-nilly, in any way at all, in any way [in anyway].* de cualquier modo = however, either way.* de cualquier tipo = in any way [in anyway], in all forms.* desde cualquier punto de vista = by any standard(s).* en cualquier caso = for that matter, in any event, in any case, in either case.* en cualquier domingo = on any given Sunday.* en cualquier lugar = everywhere, anywhere.* en cualquier momento = anytime, at any one time, at any point, at any point in time, at any time, at any moment, at any given point, at any moment in time, at any given moment, momentarily, on any given Sunday.* en cualquier momento en el futuro = at some stage.* en cualquier orden = either way round.* en cualquier otra circunstancia = in the normal run of things, in the normal run of events.* en cualquier otra parte = anywhere else, everywhere else.* en cualquier otra situación = in the normal run of events.* en cualquier otro lugar = anywhere else, everywhere else.* en cualquier otro momento = some other time.* en cualquier otro sitio = anywhere else.* en cualquier parte = anywhere, everywhere.* en cualquier sitio = everywhere, anywhere.* en cualquier situación = in any given situation.* en el curso normal de las cosas = in the normal run of things.* en un domingo cualquiera = on any given Sunday.* hacer cualquier cosa = do + anything, give + Posesivo + right arm.* jugarse cualquier cosa = bet + Posesivo + life.* ser capaz de hacer cualquier cosa por = go to + any lengths to, go to + great lengths to.* ser un momento tan bueno como cualquier otro = be as good a time as any.* un trabajo cualquiera = casual job.* * ** * *
cualquier adjetivo: apocopated form of◊ cualquiera used before nouns
cualquier adjetivo indef any: cualquier persona normal puede hacerlo, any normal person can do it
cualquier cosa, anything
cualquier sitio, anywhere
en cualquier momento, at any moment o time
' cualquier' also found in these entries:
Spanish:
bar
- barrio
- chalet
- como quiera
- comoquiera
- cuestión
- disipar
- dondequiera
- eventualidad
- manera
- nadería
- parte
- precio
- simplón
- simplona
- sitio
- toda
- todo
- tuntún
- adaptar
- antes
- barbaridad
- cantidad
- caso
- cosa
- cualquiera
- distraer
- entre
- entretener
- forma
- gaseosa
- lado
- lugar
- modo
- momento
- soltura
- tal
- tontería
English:
alert
- anomaly
- any
- anyhow
- anything
- anywhere
- blank out
- cancel out
- case
- decline
- either
- embarrassment
- eruption
- gullible
- haphazardly
- precedence
- scan
- section
- shove on
- slap on
- throw on
- time
- whatever
- anybody
- comprehensive
- drop
- event
- higgledy-piggledy
- indulgence
- inquiry
- length
- murder
- now
- old
- other
- qualify
- slap
- welcome
- wherever
- will
- willy-nilly
* * ** * *adj any;cualquier día any day;cualquier cosa anything;forma anyway;en cualquier caso in any case* * ** * *cualquier adj any -
60 не
неne;скажи́ ему́, что́бы он меня́ не ждал diru al li, ke li ne atendu min;бо́льше не... ne plu...;во́все не... tute ne..;не раз pli ol unufoje;он не мог не сказа́ть li ne povis ne diri;♦ не́ за что! ne dankinde!* * *1) отриц.а) no; ni ( при повторении)он никого́ не признаёт — no reconoce a nadie
никого́ не хочу́ ви́деть — no quiero ver a nadie
я ничего́ не зна́ю — no sé nada
жизнь прожи́ть - не по́ле перейти́ посл. — la vida es un león
не тут, не так, не там! — ¡ni aquí, ni así, ni allí!
ника́к не мо́жем договори́ться с тобо́й — no podemos quedar de acuerdo contigo de ningún modo
и что э́то тако́е - ры́ба не ры́ба, а пла́вает — no sé si será pez o no, lo que sé es que nada
в) (при наречиях "о́чень", "весьма́", "вполне́", "сли́шком") noона́ не сли́шком краси́вая — ella no es muy guapa
кни́га не о́чень но́вая — el libro no es (no está) muy nuevo
2) утверд.а) (нельзя, невозможно) noя не мог не сказа́ть — no pude por menos que decir, tuve que decir
ему́ не уйти́ от э́того — no se salvará de ésto
ему́ не проче́сть э́того те́кста — no podrá leer este texto
нельзя́ не согласи́ться — hay que estar de acuerdo, no se puede por menos que estar de acuerdo
не могу́ не призна́ть — no puedo dejar de reconocer
его́ не узна́ть — está desconocido, no le podrás reconocer
б) (в восклицательных предложениях с местоимениями "кто", "что", наречием "как" и т.п.) noкак не люби́ть дете́й! — ¡cómo no amar a los niños!
в) (в вопросительных предложениях с частицей "ли") noне нужны́ ли де́ньги? — ¿no necesita(s) dinero?
не сон ли э́то? — ¿no es esto un sueño?
г) (перед существительным с предлогом "без" или словом, начинающимся приставкой "не") noне без ро́бости вошёл я в дом — no sin incertidumbre entré en la casa
д) (с частицами "чуть", "едва́" и др. образует сочетания) casi, por pocoя чуть не у́мер от стра́ха — casi me muero de miedo
••тем не ме́нее — sin embargo
не говоря́ ни сло́ва — sin pronunciar una palabra, sin decir oxte ni moxte
не пообе́дав — sin comer
мне не по себе́ — me siento mal; no me encuentro bien
не́ за что! ( в ответ на благодарность) — ¡no hay de qué!
не то́лько — lejos de
не без того́, не без э́того разг. — desde luego, claro que
* * *частица1) отриц.а) no; ni ( при повторении)он никого́ не признаёт — no reconoce a nadie
никого́ не хочу́ ви́деть — no quiero ver a nadie
я ничего́ не зна́ю — no sé nada
жизнь прожи́ть - не по́ле перейти́ посл. — la vida es un león
не тут, не так, не там! — ¡ni aquí, ni así, ni allí!
ника́к не мо́жем договори́ться с тобо́й — no podemos quedar de acuerdo contigo de ningún modo
и что э́то тако́е - ры́ба не ры́ба, а пла́вает — no sé si será pez o no, lo que sé es que nada
в) (при наречиях "о́чень", "весьма́", "вполне́", "сли́шком") noона́ не сли́шком краси́вая — ella no es muy guapa
кни́га не о́чень но́вая — el libro no es (no está) muy nuevo
2) утверд.а) (нельзя, невозможно) noя не мог не сказа́ть — no pude por menos que decir, tuve que decir
ему́ не уйти́ от э́того — no se salvará de ésto
ему́ не проче́сть э́того те́кста — no podrá leer este texto
нельзя́ не согласи́ться — hay que estar de acuerdo, no se puede por menos que estar de acuerdo
не могу́ не призна́ть — no puedo dejar de reconocer
его́ не узна́ть — está desconocido, no le podrás reconocer
б) (в восклицательных предложениях с местоимениями "кто", "что", наречием "как" и т.п.) noкак не люби́ть дете́й! — ¡cómo no amar a los niños!
в) (в вопросительных предложениях с частицей "ли") noне нужны́ ли де́ньги? — ¿no necesita(s) dinero?
не сон ли э́то? — ¿no es esto un sueño?
г) (перед существительным с предлогом "без" или словом, начинающимся приставкой "не") noне без ро́бости вошёл я в дом — no sin incertidumbre entré en la casa
д) (с частицами "чуть", "едва́" и др. образует сочетания) casi, por pocoя чуть не у́мер от стра́ха — casi me muero de miedo
••тем не ме́нее — sin embargo
не говоря́ ни сло́ва — sin pronunciar una palabra, sin decir oxte ni moxte
не пообе́дав — sin comer
мне не по себе́ — me siento mal; no me encuentro bien
не́ за что! ( в ответ на благодарность) — ¡no hay de qué!
не то́лько — lejos de
не без того́, не без э́того разг. — desde luego, claro que
* * *prepos.1) gener. ni (при повторении), no2) amer. non
См. также в других словарях:
casi — adv Por poco, no del todo (indica el momento inmediatamente anterior a que algo suceda o la cercanía a una cantidad o límite): Ya casi llegamos , Casi termino , casi un kilo, casi cien personas, casi todo, casi todos, casi la totalidad, casi… … Español en México
Casi ángeles — Título Casi ángeles Género Comedia dramática / Juvenil Creado por Cris Morena Reparto Emilia Attias Nicolás Vázquez Mariano Torre Juan Pedro Lanzani Mariana Espósito … Wikipedia Español
casi — 1. Adverbio que significa ‘no totalmente, pero faltando poco para ello’. Suele preceder al elemento oracional al que modifica: «Había un territorio casi despoblado» (Salvador Ecuador [Ec. 1994]); «Casi llegué a creer que me hallaba junto a… … Diccionario panhispánico de dudas
Casi perfectos — Saltar a navegación, búsqueda Casi perfectos Género Comedia Reparto Emilio Aragón País de origen España Duración 50 min. Idioma/s … Wikipedia Español
Una breve historia de casi todo — Autor Bill Bryson Tema(s) Ciencia Edición original en inglés Título original … Wikipedia Español
Casi famosos — Saltar a navegación, búsqueda Almost Famous Título Casi Famosos Ficha técnica Dirección Cameron Crowe Producción Ian Bryce Cameron Crowe … Wikipedia Español
Casi seguramente — Saltar a navegación, búsqueda En cálculo de probabilidades, una sucesión de variables aleatorias (Xn) converge de forma casi segura a una variable aleatoria límite X cuando el conjunto de sucesos ω tales que X(ω) es el límite de la sucesión… … Wikipedia Español
Casi no nos dimos cuenta — Saltar a navegación, búsqueda Casi no nos dimos cuenta Título Casi no nos dimos cuenta Ficha técnica Dirección Antonio Ottone Guión Antonio Ottone Música … Wikipedia Español
Casi extraños — Saltar a navegación, búsqueda Perfect Strangers o Almost Strangers Título Casi extraños Género Drama Reparto Michael Gambon Lindsay Duncan Matthew Macfadyen País de origen … Wikipedia Español
casi — adverbio de cantidad 1. Indica que falta poco para que se cumpla o complete la acción, estado, cantidad, cualidad o cualquier otra cosa expresada por la palabra a la que acompaña: Esto cuesta casi cinco mil pesetas. El trabajo está casi acabado.… … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
Una Mariposa en la noche — is a 1979 Argentine erotic film starring Isabel Sarli.Una mariposa en la noche, una de las películas más censuradas del dúo Sarli/Bo, incluía originalmente una escena increíble con Vicente Rubino, marido de la Coca en la ficción, vestido de… … Wikipedia