-
81 coroner
['kɒrənə(r)] [AE 'kɔːr-]nome coroner m.* * *['korənə](an official who inquires into the causes of accidental or sudden, unexpected deaths.) coroner, (magistrato che indaga sui casi di morte violenta o comunque sospetti)* * *coroner /ˈkɒrənə(r)/ (leg.)n.coroner NOTE DI CULTURA: Il coroner è un funzionario, di solito un avvocato o un medico, incaricato di indagare sui casi di morte violenta, improvvisa o sospetta; al termine delle sue indagini una giuria decide se vi sia causa di procedere in giudizio● coroner's inquest, inchiesta fatta da un coroner □ coroner's jury, giuria che collabora con il coronercoroniala.relativo a un ► «coroner» o alle sue funzioni.* * *['kɒrənə(r)] [AE 'kɔːr-]nome coroner m. -
82 ♦ fight
♦ fight /faɪt/n.1 combattimento; lotta; scontro; battaglia: a fight between two armies, un combattimento fra due eserciti; to give fight, dare battaglia; to put up a fight, opporre resistenza; resistere; combattere; to make a fight of it, battersi bene; combattere bene; to put up a good [poor] fight, battersi bene [male]4 (fig.) battaglia; lotta: the fight against AIDS [against crime], la lotta contro l'AIDS [contro la criminalità]; a fight for higher wages, una battaglia per ottenere salari più alti5 competizione; gara; lotta6 [u] spirito combattivo; combattività; volontà di combattere: He still had some fight in him, aveva ancora dello spirito combattivo; to show fight, mostrarsi combattivo; mostrare i denti; fight or flight response, reazione fisiologica davanti a un pericolo ( che prepara alla fuga o all'attacco)● to fight the good fight, ► to fight.♦ (to) fight /faɪt/(pass. e p. p. fought)A v. i.1 combattere; battersi: Italy fought against Germany in World War I, l'Italia combatté contro la Germania nella prima guerra mondiale; to fight with sb., combattere fianco a fianco di qc.; to fight hard, battersi accanitamente; He fought bravely, combatté (o si batté) con coraggio; I had to fight through a lot of hard opposition, dovetti superare un'accanita opposizione2 azzuffarsi; picchiarsi; venire alle mani; fare a pugni: The cats are fighting, i gatti si stanno azzuffando4 (fig.) combattere; lottare: to fight against poverty, lottare contro la povertà; to fight for one's rights, lottare per i propri diritti; I fought to regain my self-control, ho lottato per ritrovare il mio autocontrolloB v. t.1 combattere: to fight a battle [a war], combattere una battaglia [una guerra]2 (fig.) combattere; lottare contro; battersi contro: to fight crime, combattere la criminalità; to fight a fire, lottare contro un incendio; He fought Jones for the party leadership, contese a Jones la guida del partito3 resistere a; lottare contro; opporsi a: to fight a smile, lottare per non sorridere, (mil., antiq.) manovrare in battaglia● to fight a cause (o a suit at law) against sb., portare avanti una causa contro q. □ (fam.) to fight one's corner, lottare per difendere i propri interessi □ to fight a duel, fare un duello; battersi (in duello) □ to fight an election, essere candidato in un'elezione: He fought a hard election campaign, si è impegnato in una difficile campagna elettorale □ to fight fire with fire, combattere il fuoco col fuoco □ to fight for breath, respirare a fatica □ to fight for one's (o for dear) life, lottare per la vita; lottare contro la morte □ to fight the good fight, cercare di vivere bene; comportarsi bene □ to fight like a tiger, lottare come una tigre; battersi come un leone □ to fight a losing battle, combattere una battaglia già perduta; lottare per una causa persa □ to fight shy of, evitare; evitare di (fare qc.); tenersi lontano da □ to fight to the bitter end, lottare fino all'ultimo □ to fight to a finish, battersi a oltranza; □ to fight one's way through st., farsi largo (o farsi strada, aprirsi un varco) a fatica tra qc. □ (fig.) to fight one's way to the top, arrivare in alto, lottando tenacemente. -
83 ♦ on
♦ on (1) /ɒn, ən/prep.1 (compl. di luogo: stato e moto, anche fig.) su; sopra; a; in: He was sitting [he sat down] on a chair, era seduto [si sedette] su una sedia; There's a book on the table, c'è un libro sulla (o sopra la) tavola; ( sport: calcio, ecc.) to play on the wing, giocare sulla fascia; (TV) to watch a new serial on Channel 4, guardare un serial nuovo su Canale 4; They live on the fifth floor, abitano al quinto piano; He lived on a farm, viveva in una fattoria; I don't like travelling on buses, non mi piace andare in autobus; There were paintings on the walls, c'erano quadri alle pareti; He's on the phone, è al telefono; The house was on fire, la casa era in fiamme; a house on the river, una casa sul fiume; to launch an attack on the enemy, sferrare un attacco al nemico; war on terrorism, la guerra al terrorismo; (naut., aeron.) on board, a bordo; to go on a trip, andare in gita; to wear a ring on one's finger, avere un anello al dito; The door is on your right, la porta è alla tua destra; The teachers are on strike, i docenti sono in sciopero; to be on duty, essere in servizio; essere di turno; to travel on horseback, viaggiare a cavallo; ( sport) shots on goal, tiri a rete; tiri in porta2 ( argomento) su; riguardo a; circa: a lecture on Shakespeare, una conferenza su Shakespeare; This is my opinion on racial segregation, questa è la mia opinione sulla segregazione razziale3 ( tempo) di, in (o idiom.); ( spesso seguito da un gerundio) a: on Sunday, (la) domenica; on a Sunday, una domenica; on Sundays, di domenica; on this occasion, in questa occasione; on my birthday, nel (o il) giorno del mio compleanno; on Christmas eve, la vigilia di Natale; on their arrival, al loro arrivo; (comm.) on delivery, alla consegna; (fin.) on sight, a vista; On seeing the accident, she fainted, svenne alla vista dell'incidente4 ( mezzo) a; con; di: My car runs on diesel, la mia automobile va a gasolio; I've cut my hand on a piece of glass, mi sono tagliato la mano con un pezzo di vetro; Man cannot live on bread alone, non si vive di solo pane; My sons live on the dole, i miei figli vivono del sussidio di disoccupazione5 ( modo) a; in; con; per: I went there on foot, ci sono andato a piedi; I heard the news on the radio, ho sentito la notizia alla radio (o per radio); He delivered a speech on TV, fece un discorso alla tivù; I bought the goods on credit, ho comprato la merce a credito; (comm.) on account, in conto; ( anche) in acconto; to buy st. on the cheap, comprare qc. a buon mercato6 ( causa) per; a motivo di; in virtù di; per merito di: He's been arrested on suspicion of murder, è stato arrestato per sospetto omicidio; He was appointed sales manager on his long experience in this field, è stato nominato direttore delle vendite per la sua lunga esperienza in questo campo7 ( beneficio, vantaggio) per; in: He spends a lot of money on presents for his wife, spende un mucchio di soldi in regali per la moglie; I've wasted a lot of time on trifles, ho perso un sacco di tempo per inezie8 a confronto di; rispetto a: Sales are down on last year, le vendite sono calate rispetto all'anno scorso9 in; al servizio (o alle dipendenze) di; in organico presso; ( sport) in squadra con: He's got a job on a newspaper, lavora in un giornale; Which side is he on?, con quale squadra gioca?10 (fam.) a spese di; in conto a; a carico di: You can get your dentures on the NHS, puoi avere la dentiera a carico dell'ASL; l'ASL ‘passa’ la dentiera; DIALOGO → - Arranging lunch appointment- Lunch is on me!, il pranzo lo offro io!11 (fam.: indica il danno subìto da q.; è idiom.): The phone went dead on me, mi cadde la linea ( del telefono); The truck broke down on him, gli si ruppe il camion12 ( slang) sul conto di; contro: The police have nothing on him, la polizia non ha niente in mano contro di lui● on account of, per conto di; a causa di □ ( radio, TV) on the air, in onda (avv.) □ on ( the o an) average, in media; di media □ to be on the ball, ( sport) essere sulla palla; avere la palla al piede; (fig.) essere un tipo sveglio □ on-call, ( di servizio, ecc.) a chiamata; senza appuntamento □ to be on drugs, drogarsi; farsi (pop.) □ on examination, dietro esame □ to be on guard, stare in guardia □ (leg.) to be on the jury, fare parte della giuria □ on loan, in prestito □ to be on the lookout, essere di sentinella; stare in guardia □ on no account, per nessuna ragione; per nessun motivo □ on penalty of death, pena la morte □ on the phone, al telefono; ( anche) in elenco □ ( di donna) to be on the pill, prendere la pillola ( anticoncezionale) □ on purpose, di proposito; a bella posta; apposta □ on reaching home, quando sono arrivato (sei arrivato, ecc.) a casa □ to be on the regular staff, essere di ruolo (o in pianta stabile) □ on sale, in vendita □ (comm.) on sale or return, da vendere o restituire; in conto deposito □ on the spot, su due piedi (fig.); immediatamente: an on-the-spot decision, una decisione immediata □ to be on the staff, fare parte del personale; essere in organico □ to be on strike, essere in sciopero □ on tap, ( della birra) alla spina; (fig.: di merce) disponibile □ on time (o on the minute), in tempo esatto; puntualmente □ on my way home, andando a casa; mentre andavo a casa □ on the whole, nel complesso □ (fam.) Drinks are on the house!, offre la ditta (il padrone, ecc.)! □ just on ten o'clock, proprio verso le dieci □ to be mad on st., andare pazzo per qc. □ ( anche fig.) to turn one's back on sb., voltare le spalle a q. □ He made a profit on the sale, ricavò un guadagno dalla vendita □ I dropped the tray on the floor, ho lasciato cadere a terra il vassoio.NOTA D'USO: - on o in?- ♦ on (2) /ɒn/avv.1 avanti; innanzi: Go on!, va' avanti!; Come on!, vieni avanti!; fatti avanti!; to send on, mandare avanti (q.); inoltrare ( una lettera, ecc.)2 sopra; addosso; in testa: He had his raincoat on, aveva addosso l'impermeabile; He came in with his hat on, è entrato col cappello in testa3 (per indicare continuazione, è idiom.; per es.:) to read on, continuare a leggere4 (nei verbi frasali, è idiom.; per es.:) to bring on, causare, provocare, ecc.; to come on, venire ( bene, male, ecc.); apparire; cominciare; ecc. (► to bring, to come, ecc.) NOTA D'USO: - onto o on to?-5 ( Borsa, fin.: di titoli) su; in ascesa; in rialzo; in ripresa: Industrials were on five points yesterday, le azioni industriali ieri erano in rialzo di cinque punti● to be on about st., parlare di continuo di qc.; blaterare qc.: What is he on about this time?, e adesso, che cosa sta blaterando? □ to be on at sb., stare addosso a q.; assillare, importunare q.: She's always on at her husband to stop going to the pub, assilla sempre il marito perché smetta di andare al pub □ ( sport: calcio, ecc.) to be on for, entrare in campo al posto di: ( in una radiocronaca o telecronaca) Jones on for Martins, entra in campo Jones al posto di Martins □ to be on to, mettersi in contatto con, rivolgersi a, chiamare ( anche al telefono); ( anche) stare dietro a (q.); tenere d'occhio (q. o qc.); essere sulle tracce di; stare addosso a (q.); assillare, tormentare; (fam. USA) essere al corrente (o informato) di; avere scoperto (qc.): I've been on to the headmaster, but it was no use, mi sono rivolto al preside, ma non è servito a nulla; We'd better be on to the fire brigade, sarebbe meglio chiamare i pompieri; I've been on to his moves for weeks, sono settimane che tengo d'occhio le sue mosse; The police were on to the kidnappers, la polizia era sulle tracce dei rapitori; He's been on to me to buy a new car for years, sono anni che mi sta addosso perché compri una macchina nuova; Mother wasn't on to what was happening, la mamma non era al corrente di quel che stava accadendo □ (fam.) to be on to sb., avere capito il gioco di q. (o come stanno le cose) □ on and off, a intervalli; in modo intermittente; saltuariamente □ on and on, incessantemente, senza posa, senza sosta: He talked on and on, non la smetteva mai di parlare □ and so on, e così via; eccetera □ far on in the night, fino a notte avanzata □ from that day on, da quel giorno in poi □ later on, più tardi; dopo; poi □ He's well on in years, è avanti con gli (o negli) anni □ It's getting on for ten o'clock, si stanno facendo le dieci; manca poco alle dieci □ Come on!, suvvia!; via!; orsù!♦ on (3) /ɒn/a. pred.1 attaccato; fissato: The button is on, il bottone è attaccato; The lid of the trunk is on, il coperchio del baule è fissato2 attaccato; inserito; acceso; in funzione; aperto; avviato: The iron is on, il ferro da stiro è attaccato; DIALOGO → - Downloading and printing- Is the printer on?, la stampante è accesa?; The fire was on, il fuoco era acceso; When I go out, I usually leave the lights on, di solito, quando esco, lascio la luce accesa; The gas is on, il gas è aperto; The tap is on, il rubinetto è aperto; The water is on, l'acqua viene (o arriva); ( anche) la sto tirando; The handbrake is on, il freno a mano è inserito (o è tirato); The engine is on, il motore è avviato3 (= on duty) in servizio; di turno: Only two policemen were on, erano in servizio soltanto due poliziotti4 fissato; stabilito; programmato: The meeting is on for tomorrow, la riunione è fissata per domani; Do you have anything on tonight?, hai niente in programma per stasera?; che si fa stasera?5 (cinem., teatr.) in cartellone; in corso di programmazione: DIALOGO → - Television- What's on TV tonight?, che cosa danno questa sera in TV?; DIALOGO → - Television- There's absolutely nothing on as usual, non c'è assolutamente niente come al solito; ‘Hamlet’ will be on for ten nights, l'‘Amleto’ terrà il cartellone per dieci sere6 ( di un attore, ecc.) di scena; ( radio, TV) in onda: You're on in five minutes, fra cinque minuti sei di scena (o vai in onda)7 ( di un evento, una gara, un concerto, ecc.) in svolgimento; in corso; in atto; (già) cominciato; ( sport) The match is on, la partita è in corso; The performance is on, lo spettacolo è già cominciato9 che è d'accordo; che ci sta; che è della partita: ‘How about a trip to Venice?’ ‘I'm on’, ‘che ne dici di una gita a Venezia?’ ‘ci sto’; There's a party tonight; are you on?, c'è una festa stasera; ci stai? (o ci vai?)10 (fam. USA) che capisce; che si rende conto: I tried to act as if nothing had happened, but my wife was on at once, cercai di comportarmi come se non fosse successo nulla, ma mia moglie capì subito11 ( sport: di un giocatore) in campo; che gioca: Carew has been on for half an hour, Carew è in campo da mezz'ora● (fam.) an on day, una giornata buona, una giornata sì ( in cui si è di buonumore, ecc.) □ (agric., comm.) an on year, un anno buono (o favorevole); una buona annata □ not on, non attaccato, disinserito, spento, staccato, ecc.; non programmato, rinviato, non più attuale; ( al ristorante: di un piatto) finito, non disponibile; (fam.) inaccettabile, improponibile, intollerabile; non fattibile, impossibile: It's just not on to treat my house as if it were a hotel!, non mi va affatto che si tratti la mia casa come fosse un albergo!; I'm afraid a holiday abroad is not on this summer, temo proprio che una vacanza all'estero non sia possibile quest'estate □ (fam.) DIALOGO → - Arranging lunch appointment- You're on, d'accordo.on (4) /ɒn/nei composti:( radio, TV) on-air, in onda; in trasmissione; in diretta; (fam. USA) on-and-offer, chi fa lavori occasionali; on-board ► onboard; (cinem., TV) on-camera, inquadrato; (edil.) on centre, interasse; (mecc.) on-centre, centrato; (ling.) on-glide, catastasi; on-the-job injury, infortunio sul lavoro; (org. az.) on-the-job training, formazione sul lavoro; (market.) on-licence, licenza per la vendita di alcolici da consumare sul posto; (comput., elettr.) on-line ► online; (spec. polit.) on-message, in linea, allineato ( con la politica del proprio partito); ( di luce) on-off, intermittente; ( nei sistemi di controllo) on-off control, regolazione on-off; (elettr.) on-off switch, interruttore acceso/spento; (autom.) on-road performance, comportamento (o prestazioni) su strada; on-screen, (TV, cinem.) sullo schermo, inquadrato; sugli schermi; (comput.) a video, sullo schermo: on-screen keyboard, tastiera su schermo; (TV) on-screen dialogue, dialogo con i personaggi inquadrati; on-screen violence, la violenza al cinema (o in TV); (teatr.) on-stage, in scena; che avviene sul palcoscenico ( non dietro le quinte); (ind.) on-stream, (avv.) in produzione, in esercizio, produttivamente; (agg.) produttivo: (org. az.) on-stream factor, saturazione produttiva; (autom.) on-street parking, parcheggio in strada; (elettr.) the on switch, l'interruttore per l'accensione (o per il collegamento).on (5) /ɒn/n. e a. attr.( cricket) settore del campo alla sinistra del battitore destrimano.on (6) /ɒn/inter.● On with the show!, si dia inizio allo spettacolo! -
84 ♦ open
♦ open /ˈəʊpən/A a.1 aperto ( anche fig.); ( di un fiore, ecc.) sbocciato, dischiuso; franco; leale; sgombro ( da ostruzioni); (naut.) navigabile: open doors, porte aperte; (fon.) an open vowel, una vocale aperta; in the open country, in aperta campagna; the open sea, il mare aperto; l'alto mare; an open river, un fiume sgombro da banchi di sabbia (dal ghiaccio, ecc.); wide open, apertissimo; in the open air, all'aria aperta; an open character, un carattere aperto; (mil.) an open town, una città aperta; to keep one's account open at a bank, avere un conto aperto presso una banca; an open letter, una lettera aperta; I'll be open with you, sarò franco con te2 libero; aperto al pubblico; pubblico; non riservato; disponibile; vacante; pronto, disposto (a): an open competition, una gara libera; un concorso pubblico; an open meeting, una riunione pubblica; an open scholarship, una borsa di studio non riservata (a categorie speciali); The job is still open, il posto è ancora vacante; to be open to an offer, essere disposto a prendere in considerazione un'offerta; to be open to conviction, essere pronto a ricredersi (o a lasciarsi convincere)3 indifeso; scoperto; sguarnito; vuoto: ( calcio, ecc.) open goal, porta vuota (o sguarnita); ( tennis) open court, settore del campo scoperto4 aperto al dubbio; dubbio; indeciso; incerto; insoluto: an open question, una questione dubbia; to leave a matter open, lasciare una faccenda insoluta5 di dominio pubblico; evidente; manifesto; noto: an open scandal, uno scandalo di dominio pubblico; an open quarrel, una lite nota a tutti; open contempt, evidente disprezzo6 che dà adito a; esposto; soggetto; che presta il fianco: to be open to attack, prestare il fianco agli attacchi; to be open to temptation, andare soggetto alle tentazioni; This statement is open to misunderstanding, questa affermazione dà adito a fraintendimento (o può essere fraintesa)7 ( sport: di un giocatore) libero; smarcato: to find an open teammate, pescare un compagno smarcatoB n.● open account, conto aperto ( tra due operatori economici); (rag.) conto non ancora chiuso □ an open-air match, una partita all'aperto □ open-and-shut, ovvio; chiaro; che si risolve subito □ (leg.) an open-and-shut case, un caso semplicissimo □ (metall.) open-arc furnace, forno ad arco indiretto □ (comput.) open architecture, architettura aperta □ open-armed, a braccia aperte; caloroso; cordiale: an open-armed welcome, un'accoglienza calorosa □ (naut.) open berth, ormeggio in rada □ ( sartoria) open-bottom trousers, pantaloni confezionati con l'orlo ancora da cucire □ (chim.) open-chain, a catena aperta □ (comm., leg.) an open cheque, un assegno bancario non sbarrato; un assegno aperto (o al portatore) □ (elettr., TV) open-circuit, a circuito aperto □ (tecn.) open-cycle, a ciclo aperto □ open day, giorno delle visite ( a una caserma, una fabbrica, ecc.); giorno di ricevimento ( dei genitori: a scuola) □ open-door, aperto a tutti □ (polit., comm.) an open-door trade policy, una politica di libertà dei traffici □ an open drain (o sewer), una fogna scoperta; un fosso di scolo □ open-eared, con gli orecchi tesi; tutt'orecchie; attentissimo □ (fin., leg.) open-end, aperto: open-end credit, credito aperto; open-end mortgage, ipoteca aperta □ (fin.) open-end fund, fondo d'investimento «aperto» (o a capitale variabile) □ (mecc.) open-end spanner, chiave fissa ( semplice o doppia); chiave a bocca □ open-ended, senza limite di tempo (rif. a dibattito, ecc.); (polit.) interlocutorio □ an open-ended question, una domanda ( in un questionario, ecc.) a risposta libera □ ( USA) open enrollment, liberalizzazione degli accessi (rif. a università, ecc.) □ open-eyed, con gli occhi sbarrati (o spalancati); a occhi aperti; guardingo; consapevole □ open-faced, a viso scoperto; dal viso aperto (o leale) □ open forum, tribuna aperta □ open-handed, generoso, liberale, munifico; che ha le mani bucate (pop.) □ (med.) open-heart, a cuore aperto: an open-heart operation, un intervento a cuore aperto □ open-hearted, che ha il cuore aperto; franco; leale, sincero; cordiale □ open-heartedness, franchezza, lealtà, sincerità; cordialità □ (metall.) open-hearth furnace, forno a riverbero; forno Martin-Siemens □ (metall.) open-hearth process, processo Martin-Siemens □ ( USA) open house = open day ► sopra □ open letter, lettera aperta □ (econ., fin.) open market, mercato aperto (o libero): open market operations, operazioni di mercato aperto (compravendita di titoli di stato per espandere o ridurre la quantità di moneta nel sistema economico) □ open-minded, che ha la mente aperta; liberale; di larghe vedute, spregiudicato □ open-mindedness, larghezza di vedute, liberalità, spregiudicatezza □ open-mouthed, a bocca aperta; stupito, meravigliato; ( anche) avido, vorace; chiassoso, rumoroso □ ( di abito) open-necked, scollato □ (mil.) open order, ordine sparso □ (ind. min.) open-pit mining, coltivazione a giorno (o a cielo aperto) □ (edil.) open-plan, senza pareti divisorie; a pianta aperta □ an open port, un porto franco □ (polit., in USA) open primary, elezioni preliminari ( per decidere le candidature) □ open prison, prigione aperta; prigione di minima sicurezza □ open sandwich, tartina □ open-sea route, rotta d'altura □ the open season, la stagione in cui la caccia (o la pesca) è aperta □ an open secret, il segreto di Pulcinella □ open-shelf library, biblioteca con accesso libero ai volumi □ open shop, azienda che assume anche operai non iscritti ai sindacati □ (comput.) open-source, open-source ( che ha i codici sorgente a disposizione) □ open space, spazio (libero); ( sport) varco, corridoio, buco (fig.): to look for open space, cercare spazio; tentare il corridoio □ (archit.) open-space (agg.), open-space; senza pareti divisorie; con pareti scorrevoli □ ( sport) open stand, tribuna scoperta □ ( poker) open straight, scala aperta □ an open syllable, una sillaba che termina in vocale □ open system, sistema aperto □ ( sport) open terraced banking, scalinata scoperta □ open-top, ( di autobus, ecc.) senza tetto, scoperto; ( di auto) decappottabile □ (comm.) open to the nearest offer, trattabile □ (in GB) the Open University, «l'Università aperta» ( operante per corrispondenza o per televisione) □ (leg.) open verdict, verdetto (della giuria di un ► «coroner») di non luogo a procedere ( in un caso di morte sospetta) □ (naut.) open water, acque libere dal ghiaccio □ (leg.) a case tried in open court, una causa discussa in presenza del pubblico (o a porte aperte, in pubblica udienza) □ (fig.) to come into the open, essere franco (o sincero); metter le carte in tavola □ to fire in the open air, sparare in aria □ (fig.) to force an open door, sfondare una porta aperta □ ( sport) a goal from open play, un gol segnato su azione ( e non con calcio piazzato) □ in the open, all'aperto □ to keep open house, tener casa aperta; essere molto ospitale □ to lay oneself open to attack, esporsi (o prestare il fianco) agli attacchi □ with open arms, a braccia aperte □ Doors open at six p.m. ( cartello), si apre alle diciotto ( nei cinema, teatri, ecc.) □ The door flew open, la porta si spalancò □ There are three courses open to us, abbiamo tre possibili scelte.♦ (to) open /ˈəʊpən/A v. t.1 aprire; schiudere; cominciare; iniziare; intraprendere; manifestare; palesare; rivelare; scavare; stappare; sgombrare, pulire ( una strada, ecc.); rendere navigabile ( un canale): to open a box, aprire una scatola; to open a new road, aprire una nuova strada; to open one's hand, aprire (o stendere) la mano; to open an account at a bank, aprire un conto in banca; to open a shop, aprire un negozio; to open a debate, aprire un dibattito; to open a campaign, dare inizio a una campagna ( militare o di propaganda); to open a business concern, aprire un'azienda; intraprendere un'attività commerciale; to open one's heart (o one's mind) to sb., aprire il cuore (o l'animo) a q.; to open fire on, aprire il fuoco contro; to open one's designs, rivelare i propri piani; to open a well, scavare un pozzo; to open a bottle, aprire (o stappare) una bottigliaB v. i.1 aprirsi; aprire; schiudersi; manifestare; rivelarsi; sbocciare: The door opened, la porta si è aperta; Open in the name of the law!, aprite in nome della legge!; When does school open again?, quando si riapre la scuola?; The buds are opening, i boccioli si stanno aprendo; The roses are beginning to open, le rose cominciano a sbocciare; The session opened yesterday, la sessione si è aperta ieri2 aprire i battenti, iniziare; cominciare (a fare qc.): The Book Show is opening tomorrow, la Fiera del Libro apre i battenti domani; He opened with a compliment, cominciò facendo un complimento3 ( anche naut.) apparire; aprirsi (alla vista): The harbour lights opened, apparvero le luci del porto4 ( Borsa, fin., comm.) aprire ( le contrattazioni): Chemicals opened at par yesterday, i titoli della chimica hanno aperto alla pari ieri5 (mil.) aprire il fuoco● to open the ball, aprire il ballo; dare inizio alle danze □ (leg.: d'un avvocato) to open a case, cominciare a perorare una causa □ (fig.) to open the door to st., aprire la strada a qc. □ to open one's eyes wide, spalancare gli occhi □ (fig.) to open sb. 's eyes (to st.), aprir gli occhi a q. (su qc.) □ to open ground, dissodare il terreno □ (polit.) to open Parliament, inaugurare una sessione del parlamento □ (fam.) to open sb. 's mouth, far parlare q.; costringere q. a parlare □ ( sport) to open the scoring, aprire le segnature. -
85 stand
I [stænd]1) (piece of furniture) (for coats, hats) appendiabiti m., attaccapanni m.; (for plant) portavasi m.; (for sheet music) leggio m.2) (stall) (on market) bancarella f.; (kiosk) chiosco m.; (at exhibition, trade fair) stand m., padiglione m.3) sport (in stadium) tribuna f., stand m.4) dir. (witness box) banco m. dei testimoni5) (stance)to take o make a stand on sth. — prendere posizione su qcs
6) (resistance)7) (standstill)II 1. [stænd]2) (bear)I can't stand liars — non posso soffrire o non sopporto i bugiardi
he can't stand to do o doing non sopporta di fare; she won't stand any nonsense non ammetterà sciocchezze; it won't stand close scrutiny — non reggerà a un esame attento
3) colloq. (pay for)to stand sb. sth. — pagare qcs. a qcn
4) dir.5) (be liable)2.to stand to lose sth. — rischiare di perdere qcs.
2) (be upright) [ person] stare in piedi; [ object] essere in piedi, essere drittodon't just stand there, do something! — non stare lì impalato, fai qualcosa!
3) (be positioned) [building etc.] essere situato, trovarsi; (clearly delineated) stagliarsi4) (step)to stand on — calpestare [ insect]; pestare [ foot]
5) (be)to stand empty — [ house] restare vuoto
I want to know where I stand — fig. vorrei sapere come sono messe le cose per me
nothing stands between me and getting the job — non c'è niente che mi impedisca di ottenere il posto
to stand in sb.'s way — bloccare il passaggio a qcn.; fig. ostacolare qcn
6) (remain valid) [ offer] rimanere valida; [agreement, statement] valere9) (be a candidate) candidarsi ( for a)10) (not move) [ water] stagnare; [ mixture] riposare•- stand by- stand in- stand to- stand up••to leave sb. standing — [ athlete] infliggere un notevole distacco a; [student, company] superare
* * *[stænd] 1. past tense, past participle - stood; verb1) (to be in an upright position, not sitting or lying: His leg was so painful that he could hardly stand; After the storm, few trees were left standing.) (stare in piedi)2) ((often with up) to rise to the feet: He pushed back his chair and stood up; Some people like to stand (up) when the National Anthem is played.) (stare in piedi), (alzarsi in piedi)3) (to remain motionless: The train stood for an hour outside Newcastle.) restare4) (to remain unchanged: This law still stands.) (essere valido)5) (to be in or have a particular place: There is now a factory where our house once stood.) trovarsi6) (to be in a particular state, condition or situation: As matters stand, we can do nothing to help; How do you stand financially?) trovarsi, essere, stare7) (to accept or offer oneself for a particular position etc: He is standing as Parliamentary candidate for our district.) candidarsi8) (to put in a particular position, especially upright: He picked up the fallen chair and stood it beside the table.) mettere9) (to undergo or endure: He will stand (his) trial for murder; I can't stand her rudeness any longer.) sopportare10) (to pay for (a meal etc) for (a person): Let me stand you a drink!) offrire2. noun1) (a position or place in which to stand ready to fight etc, or an act of fighting etc: The guard took up his stand at the gate; I shall make a stand for what I believe is right.) posto, posizione2) (an object, especially a piece of furniture, for holding or supporting something: a coat-stand; The sculpture had been removed from its stand for cleaning.) stand, supporto3) (a stall where goods are displayed for sale or advertisement.) bancarella4) (a large structure beside a football pitch, race course etc with rows of seats for spectators: The stand was crowded.) tribuna5) ((American) a witness box in a law court.) (banco dei testimoni)•- standing 3. noun1) (time of lasting: an agreement of long standing.) durata2) (rank or reputation: a diplomat of high standing.) posizione, condizione•- stand-by4. adjective((of an airline passenger or ticket) costing or paying less than the usual fare, as the passenger does not book a seat for a particular flight, but waits for the first available seat.) (in lista di attesa)5. adverb(travelling in this way: It costs a lot less to travel stand-by.) (in lista di attesa)- stand-in- standing-room
- make someone's hair stand on end
- stand aside
- stand back
- stand by
- stand down
- stand fast/firm
- stand for
- stand in
- stand on one's own two feet
- stand on one's own feet
- stand out
- stand over
- stand up for
- stand up to* * *stand /stænd/A n.1 arresto; fermata; pausa; sosta: Our work was brought to a stand, il nostro lavoro ha subito una battuta d'arresto3 posto; posizione ( anche fig.); presa di posizione: He took his stand at the rear, prese posto in coda (s'accodò); to make a stand for justice, prendere posizione per una causa giusta; schierarsi dalla parte della giustizia; to take a stand, prendere posizione (o partito); puntare i piedi; What's your stand on the issue?, qual è la tua posizione in merito alla faccenda?5 palco; impalcatura; tavolato; stand; podio; ( sport, ecc.; spesso al pl.) tribuna ( d'ippodromo, stadio, ecc.): DIALOGO → - Discussing football- My seat's down the front of the west stand just to the right of the halfway line, il mio posto è nelle prime file in basso della tribuna ovest, appena a destra della linea di metà campo; pubblico delle tribune: (mil.) a reviewing stand, una tribuna per passare in rivista truppe, ecc.7 (mecc.) cavalletto; sostegno; supporto8 (market.) chiosco; edicola; bancarella: a fruit stand, una bancarella di fruttivendolo; a news-stand, una edicola di giornalaio; display stand, banco di mostra; espositore9 mobile (o oggetto) fatto per posarvi (o mettervi dentro) qc. ( per lo più in parole composte); supporto; sostegno; piedistallo; (mus.) leggio10 (ecol.) stazione11 (naut.) livello medio di marea; ( anche) stanca: high water stand, stanca d'alta marea; low water stand, stanca di bassa marea12 (leg., USA) banco dei testimoni: to take the stand, presentarsi al banco dei testimoni; testimoniare14 (agric.) distesa; coltivazione; area coltivata: a good stand of wheat, una bella distesa di grano15 (teatr.) esecuzione; rappresentazione; recita; spettacolo: one-night stand, rappresentazione unica, serata unica; (fig. fam.) avventura sessuale di una sola notte18 (volg.) erezioneB a. attr.(comm.) di stand; standistico: stand space, superficie standistica● (comm.) stand attendant, standista ( impiegato) □ stand camera, macchina fotografica su cavalletto □ (mil.) stand of colours, bandiere del reggimento □ stand rest, sgabello per pittori □ to take one's stand, alzarsi in piedi □ three-legged stand, treppiede.♦ (to) stand /stænd/(pass. e p. p. stood)A v. i.1 stare in piedi; star ritto; reggersi (o tenersi) in piedi: I had to stand during the whole trip, dovetti stare in piedi per tutto il viaggio; DIALOGO → - Accident and Emergency- Can you stand?, riesci a stare in piedi?2 ( di solito to stand up) alzarsi; rizzarsi; alzarsi in piedi: Everyone stood (up) when the headmaster came in, tutti si sono alzati quando è entrato il preside; Stand up, please, alzatevi, prego!; per favore, in piedi!3 stare; essere; farsi; trovarsi; essere messo (fam.): The benches stood by the wall, le panche stavano presso il (o erano addossate al) muro; How do we stand as regards money?, come stiamo a quattrini?; That player stands five feet four, quel giocatore è (alto) cinque piedi e quattro pollici; John stands first on the list, John è il primo in elenco; Don't stand there fiddling, non star lì a gingillarti!4 durare; resistere; rimanere in piedi (fig.); essere (ancora) valido: The castle has been standing for six centuries, il castello resiste (o è in piedi) da sei secoli; His record stood for twenty years, il suo record ha resistito per vent'anni; My offer still stands, la mia offerta è ancora valida5 avere buone probabilità (di): We stand to lose a lot of money on the deal, rischiamo di perdere molti soldi in questo affare7 ( di liquido) ristagnare; posare, stare in infusione; depositarsi: Let it stand for five minutes, lascialo posare per cinque minuti8 (polit.) candidarsi; entrare in lizza (fig.): to stand as an independent, candidarsi come indipendente9 (spec. USA) fermarsi; sostare: A taxi was standing at the rank, c'era un taxi fermo al posteggio; Don't stand on the tracks, vietato sostare sui binariB v. t.1 mettere ( in piedi, ritto); collocare; appoggiare: I stood the bicycle against the wall, appoggiai la bici contro il muro2 sopportare; soffrire; resistere a; tollerare: I cannot stand the pain, non riesco a sopportare il dolore; I cannot stand that man ( o the sight of that man), non posso soffrire quell'uomo; I won't stand any rude behaviour in class!, non tollero comportamenti scorretti in classe!; My nerves could not stand the strain, i miei nervi non hanno resistito alla tensione3 sostenere; subire (mil.) to stand a siege, sostenere un assedio; to stand trial, subire un processo4 (fam.) sostenere la spesa di ( un pranzo, ecc.); offrire; to stand a round, pagare da bere a tutti6 avere (buone) probabilità di: You stand a good chance of winning, hai buone probabilità di vincere● to stand alone, essere solo, essere senza amici; essere unico, essere senza pari □ to stand aloof (o to stand apart), tenersi da parte, stare in disparte, non immischiarsi □ (mil.) to stand and fight, attestarsi e accettare il combattimento □ (leg.) to stand convicted of an offence, essere riconosciuto colpevole di un reato □ to stand corrected, accettare una correzione; riconoscere il proprio errore □ (mil.) to stand fire, sostenere il fuoco nemico senza indietreggiare; resistere sotto il fuoco □ to stand firm, tener duro; non cedere; non cambiare idea □ to stand godfather to sb., fare da padrino a q. □ to stand good, essere vero; valere; esser valido: The same remark stands good, la stessa osservazione vale in questo caso □ ( anche fig.) to stand one's ground, stare saldo, tener duro; non cedere terreno; tenere il campo (o la posizione); difendersi bene; fare resistenza: The bear turned round and stood its ground, l'orso si voltò e fece resistenza □ (mil.) to stand guard, fare la guardia □ to stand sb. in good stead, essere assai utile a q.; rendere un buon servizio a q. □ to stand in need of help, aver bisogno d'aiuto □ to stand in the way, stare tra i piedi (fig.); essere d'ingombro, d'impaccio □ to stand opposed to, essere contrario a; combattere; osteggiare □ ( sport) to stand the pace, tenere l'andatura ( del gruppo, ecc.); reggere il ritmo □ to stand pat, ( poker) essere servito; darsi servito; (fig.) restare fermo alla propria idea; non cambiare ( piano, parere, ecc.), tener duro □ to stand still, non muoversi, stare fermo; non reagire; (fig.) rimanere fermo, fermarsi: Stand still!, (sta) fermo! □ (leg.) to stand surety for sb., farsi garante per q.; pagare la cauzione per q. □ to stand treat, offrire (o pagare) da bere (o da mangiare, ecc.) □ (mil.) to stand watch, essere di sentinella □ to stand to win [to lose] st., avere buone probabilità di vincere [correre serio rischio di perdere] qc. □ (arc.) Stand and deliver, o la borsa o la vita! □ Stand clear!, largo!; indietro! □ not to stand a chance, non avere la ben che minima possibilità □ to know where one stands, conoscere la propria situazione; sapere che cosa aspettarsi □ to know where one stands with sb., sapere che cosa aspettarsi da q.; sapere come la pensa q.* * *I [stænd]1) (piece of furniture) (for coats, hats) appendiabiti m., attaccapanni m.; (for plant) portavasi m.; (for sheet music) leggio m.2) (stall) (on market) bancarella f.; (kiosk) chiosco m.; (at exhibition, trade fair) stand m., padiglione m.3) sport (in stadium) tribuna f., stand m.4) dir. (witness box) banco m. dei testimoni5) (stance)to take o make a stand on sth. — prendere posizione su qcs
6) (resistance)7) (standstill)II 1. [stænd]2) (bear)I can't stand liars — non posso soffrire o non sopporto i bugiardi
he can't stand to do o doing non sopporta di fare; she won't stand any nonsense non ammetterà sciocchezze; it won't stand close scrutiny — non reggerà a un esame attento
3) colloq. (pay for)to stand sb. sth. — pagare qcs. a qcn
4) dir.5) (be liable)2.to stand to lose sth. — rischiare di perdere qcs.
2) (be upright) [ person] stare in piedi; [ object] essere in piedi, essere drittodon't just stand there, do something! — non stare lì impalato, fai qualcosa!
3) (be positioned) [building etc.] essere situato, trovarsi; (clearly delineated) stagliarsi4) (step)to stand on — calpestare [ insect]; pestare [ foot]
5) (be)to stand empty — [ house] restare vuoto
I want to know where I stand — fig. vorrei sapere come sono messe le cose per me
nothing stands between me and getting the job — non c'è niente che mi impedisca di ottenere il posto
to stand in sb.'s way — bloccare il passaggio a qcn.; fig. ostacolare qcn
6) (remain valid) [ offer] rimanere valida; [agreement, statement] valere9) (be a candidate) candidarsi ( for a)10) (not move) [ water] stagnare; [ mixture] riposare•- stand by- stand in- stand to- stand up••to leave sb. standing — [ athlete] infliggere un notevole distacco a; [student, company] superare
-
86 acquiesco
ac-quĭesco ( adqu.), ēvi, ētum, 3, v. n., lit., to become physically quiet, to come to physical repose; hence, in gen., to repose or rest (freq. in Cic.).I.Lit.: sine respirem, quaeso. Pe. Immo adquiesce, Plaut. Ep. 2, 2, 20; id. As. 2, 2, 60:II.vitandi caloris causā Lanuvii trīs horas acquieveram,
Cic. Att. 13, 34:a lassitudine,
Nep. Dat. 11, 3:somno,
Curt. 9, 5, 16; cf.:gravi sopore,
id. 6, 10, 6, and absol. of sleep, id. 8, 6, 3:cum aures extremum semper exspectent in eoque acquiescant,
Cic. Or. 59.—By euphemism (as in all languages), to die (esp. after a wearisome life):sic vir fortissimus multis variisque perfunctus laboribus, anno acquievit septuagesimo,
Nep. Hann. 13, 1; cf.morte,
Tac. A. 14, 64;and in many epitaphs: HIC ADQVIESCIT, etc.,
Inscr. Orell. 2313; 4084; 4491 al.; so, quiesco, q. v.Fig.A.To come to a state of repose in relation to one's wishes, desires, etc.; to repose in; to find rest, pleasure, etc., in; to rejoice in; in Cic. mostly with in, and of things: in the historians and later writers, with dat. or abl., and also of persons:B.quae delectet, in qua acquiescam,
Cic. Att. 4, 16:senes in adulescentium caritate acquiescimus,
id. Lael. 27; id. Fin. 3, 2, 6:qui jam aetate provecti in nostris libris acquiescunt,
id. Div. 2, 2, 5. Examples in Cic. of a person:tecum ut quasi loquerer, in quo uno acquiesco,
Att. 9, 10, and with abl.:qui maxime P. Clodii morte acquierunt,
id. Mil. 37, 102:cui velut oraculo acquiescebat,
Suet. Vit. 14:uno solatio acquiescens,
id. Cal. 51; id. Tib. 56:amicos elegit, quibus etiam post eum principes acquieverunt,
id. Tit. 7.—To be satisfied with, to acquiesce in or give assent to: tu, cum es commotus, acquiescis, assentiris, approbas (where the climax of the ideas should be noticed, you accede to them, i. e. you cease to oppose them; you assent to them, i. e. you make known your approbation by words), Cic. Ac. 2, 46, 141; so Suet. Vit. 14; Dig. 24, 3, 22, § 6; 38, 1, 7 al. -
87 an
1.ăn, conj. [etym. very obscure; v. the various views adduced in Hand, I. p. 296, with which he seems dissatisfied; if it is connected with the Sanscr. anjas, = Germ. ander, = Engl. other, we may comp. the Engl. other and or with the Germ. oder, = or]. It introduces the second part of a disjunctive interrogation, or a phrase implying doubt, and thus unites in itself the signif. of aut and num or -ne, or, or whether (hence the clause with an is entirely parallel with that introduced by num, utrum, -ne, etc., while aut forms only a subdivision in the single disjunctive clause; utrum... aut—an... aut, whether... or, etc.; cf. Ochsn. Eclog. p. 150; v. also aut).I.In disjunctive interrogations.A.Direct.a.Introd. by utrum (in Engl. the introd. particle whether is now obsolete, and the interrogation is denoted simply by the order of the words):b.Utrum hac me feriam an ab laevā latus?
Plaut. Cist. 3, 10:sed utrum tu amicis hodie an inimicis tuis Daturu's cenam?
id. Ps. 3, 2, 88; id. Pers. 3, 1, 13; id. Trin. 1, 2, 138; id. Cas. 2, 4, 11:Utrum sit annon voltis?
id. Am. prol. 56:quid facies? Utrum hoc tantum crimen praetermittes an obicies?
Cic. Div. in Caecil. 30 sq.:in plebem vero Romanam utrum superbiam prius commemorem an crudelitatem?
id. Verr. 1, 122; id. Deiot. 23; id. Fam. 7, 13:Utrum enim defenditis an impugnatis plebem?
Liv. 5, 3. —And with an twice:Utrum hoc signum cupiditatis tuae an tropaeum necessitudinis atque hospitii an amoris indicium esse voluisti?
Cic. Verr. 2, 115; id. Imp. Pomp. 57 sq.; id. Rab. 21.—With an three times:Utrum res ab initio ita ducta est, an ad extremum ita perducta, an ita parva est pecunia, an is (homo) Verres, ut haec quae dixi, gratis facta esse videantur?
Cic. Verr. 2, 61; 3, 83; id. Clu. 183; Liv. 21, 10; and seven times in Cic. Dom. 56-58.—With -ne pleon. (not to be confounded with cases where utrum precedes as pron.; as Cic. Tusc. 4, 4, 9):sed utrum tu masne an femina es, qui illum patrem voces?
Plaut. Rud. 1, 2, 16; id. Bacch. 1, 1, 42; id. Stich. 5, 4, 26:Utrum studione id sibi habet an laudi putat Fore, si etc.,
Ter. Ad. 3, 3, 28:Utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?
Cic. Fin. 4, 24, 67.—And affixed to utrum, but rarely:Utrumne jussi persequemur otium... an hunc laborem etc.,
Hor. Epod. 1, 7; Plin. 17, 1, 1, § 4; Quint. 12, 1, 40.—Introduced by -ne:c.quid fit? seditio tabetne an numeros augificat suos?
Enn. Trag. Rel. p. 23 Rib.:servos esne an liber?
Plaut. Am. 1, 1, 186:idne agebas, ut tibi cum sceleratis an ut cum bonis civibus conveniret?
Cic. Lig. 18; 23:custosne urbis an direptor et vexator esset Antonius?
id. Phil. 3, 27; id. Mur. 88; id. Sull. 22.—So with an twice,
Cic. Cat. 1, 28; id. Att. 16, 8;and five times,
id. Balb. 9.—Introduced by nonne:d.Nonne ad servos videtis rem publicam venturam fuisse? An mihi ipsi fuit mors aequo animo oppetenda?
Cic. Sest. 47; id. Sex. Rosc. 43 sq.; id. Dom. 26; 127.—So with an twice, Cic. Phil. 11, 36.—Introduced by num:e.si quis invidiae metus, num est vehementius severitatis invidia quam inertiae pertimescenda?
Cic. Cat. 1, 29; id. Mur. 76; id. Sest. 80:Num quid duas habetis patrias an est illa patria communis?
id. Leg. 2, 2.—Without introductory particle:B.quid igitur? haec vera an falsa sunt?
Cic. Ac. 2, 29, 95:quid enim exspectas? bellum an tabulas novas?
id. Cat. 2, 18:ipse percussit an aliis occidendum dedit?
id. Sex. Rosc. 74; id. Verr. 2, 106; id. Imp. Pomp. 53; id. Phil. 2, 27:eloquar an sileam?
Verg. A. 3, 37:auditis an me ludit amabilis Insania?
Hor. C. 3, 4, 5.—So an twice, Cic. Mil. 54;three times,
Plin. Ep. 2, 8;and six times,
Cic. Rab. 14; id. Pis. 40.—Indirect.a.Introduced by utrum:► So once only in Vulg.quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim?
Plaut. Aul. 3, 2, 16; id. Cist. 4, 2, 11; id. Bacch. 3, 4, 1; id. Mil. 2, 3, 74:quaero, si quis... utrum is clemens an inhumanissimus esse videatur,
Cic. Cat. 4, 12:agitur, utrum M. Antonio facultas detur an horum ei facere nihil liceat,
id. Phil. 5, 6; id. Sex. Rosc. 72; id. Imp. Pomp. 42; id. Verr. 1, 105.aut for an: Loquimini de me utrum bovem cujusquam tulerim aut asinum, 1 Reg. 12, 3.—And with -ne pleon.:b.res in discrimine versatur, utrum possitne se contra luxuriem parsimonia defendere an deformata cupiditati addicatur,
Cic. Quinct. 92:numquamne intelleges statuendum tibi esse, utrum illi, qui istam rem gesserunt, homicidaene sint an vindices libertatis?
id. Phil. 2, 30.—Introduced by -ne:c.Fortunāne an forte repertus,
Att. Trag. Rel. p. 159 Rib. agitur autem liberine vivamus an mortem obeamus, Cic. Phil. 11, 24; id. Verr. 4, 73; id. Mil. 16:nunc vero non id agitur, bonisne an malis moribus vivamus etc.,
Sall. C. 52, 10.—So with an three times, Cic. Or. 61.—Introduced by an:d.haud scio an malim te videri... an amicos tuos plus habuisse,
Cic. Pis. 39.—Without introd. particle:C.... vivam an moriar, nulla in me est metus,
Enn. Trag. Rel. p. 72 Rib.:vivat an mortuus sit, quis aut scit aut curat?
Cic. Phil. 13, 33; 3, 18; id. Sex. Rosc. 88; id. Red. in Sen. 14.—Sometimes the opinion of the speaker or the probability inclines to the second interrogative clause (cf. infra, II. E.). and this is made emphatic, as a corrective of the former, or rather, or on the contrary:D.ea quae dixi ad corpusne refers? an est aliquid, quod te suā sponte delectet?
Cic. Fin. 2, 33, 107:Cur sic agere voluistis? An ignoratis quod etc.,
Vulg. Gen. 44, 15.—Hence, in the comic poets, an potius:cum animo depugnat suo, Utrum itane esse mavelit ut... An ita potius ut etc.,
Plaut. Trin. 2, 2, 31: id. Stich. 1, 2, 18; id. Trin. 2, 2, 25:an id flagitium est, An potius hoc patri aequomst fieri, ut a me ludatur dolis?
Ter. Eun. 2, 3, 94.—The first part of the interrogation is freq. not expressed, but is to be supplied from the context; in this case, an begins the interrog., or, or rather, or indeed, or perhaps (but it does not begin an absolute, i. e. not disjunctive, interrog.): De. Credam ego istuc, si esse te hilarem videro. Ar. An tu esse me tristem putas? (where nonne me hilarem esse vides? is implied), Plaut. As. 5, 1, 10: Ch. Sed Thaïs multon ante venit? Py. An abiit jam a milite? Ter. Eun. 4, 5, 7:E.An ego Ulixem obliscar umquam?
Att. Trag. Rel. p. 199 Rib.:An parum vobis est quod peccatis?
Vulg. Josh. 22, 17:est igitur aliquid, quod perturbata mens melius possit facere quam constans? an quisquam potest sine perturbatione mentis irasci?
Cic. Tusc. 4, 24, 54; cf. id. Clu. 22; id. Off. 3, 29: Debes hoc etiam rescribere, sit tibi curae Quantae conveniat Munatius; an male sarta Gratia nequiquam coit...? or is perhaps, etc., Hor. Ep. 1, 3, 31 K. and H. —So esp. in Cic., in order to make the truth of an assertion more certain, by an argumentum a minore ad majus:cur (philosophus) pecuniam magno opere desideret vel potius curet omnino? an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi non potuerunt?
Cic. Tusc. 5, 32, 89 sq.:An vero P. Scipio T. Gracchum privatus interfecit, Catilinam vero nos consules perferemus?
id. Cat. 1, 1; so id. Rab. Perd. 5; id. Phil. 14, 5, 12 Muret.; id. Fin. 1, 2, 5, ubi v. Madv.—It sometimes introduces a question suggested by the words of another: He. Mane. Non dum audisti, Demea, Quod est gravissimum? De. An quid est etiam anplius? Is there then etc., Ter. Ad. 3, 4, 21:sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. An me, inquam, nisi te audire vellem censes haec dicturum fuisse?
Cic. Fin. 1, 8, 28; 2, 22, 74; id. Tusc. 5, 26, 73; 5, 12, 35; id. Brut. 184; id. Fat. 2, 4; v. Madv. ad Cic. Fin. 1, 8, 28.—It sometimes anticipates an answer to something going before: At vero si ad vitem sensus accesserit, ut appetitum quendam habeat et per se ipsa moveatur, quid facturam putas? An ea, quae per vinitorem antea consequebatur, per se ipsa curabit? shall we not say that, must we not think that etc., Cic. Fin. 5, 14, 38, ubi v. Madv.—An non. and in one word, annon (in direct questions more freq. than necne):F.isne est quem quaero an non?
Ter. Phorm. 5, 6, 12:Hocine agis an non?
id. And. 1, 2, 15:Tibi ego dico an non?
id. ib. 4, 4, 23:utrum sit an non voltis?
Plaut. Am. prol. 56:utrum cetera nomina in codicem accepti et expensi digesta habes annon?
Cic. Rosc. Com. 3 al. —Also in indirect questions = necne, q. v.:abi, vise redieritne jam an non dum domum,
Ter. Phorm. 3, 4, 5:videbo utrum clamorem opere conpleverint, an non est ita,
Vulg. Gen. 18, 21; 24, 21.—An ne, usually written anne, pleon. for an.a.In direct questions:b.anne tu dicis quā ex causā vindicaveris?
Cic. Mur. 26. —In indirect questions:II.nec. aequom anne iniquom imperet, cogitabit,
Plaut. Am. 1, 1, 19; id. Ps. 1, 1, 122:percontarier, Utrum aurum reddat anne eat secum simul,
id. Bacch. 4, 1, 4:Nam quid ego de consulato loquar, parto vis, anue gesto?
Cic. Pis. 1, 3:cum interrogetur, tria pauca sint anne multa,
id. Ac. 2, 29:Gabinio dicam anne Pompeio, an utrique,
id. Imp. Pomp. 19, 57; so id. Or. 61, 206:Quid enim interest, divitias, opes, valetudinem bona dicas anne praeposita, cum etc.,
id. Fin. 4, 9, 23 Madv.; August. ap. Suet. Aug. 69 al. (for the omission of the second disjunctive clause or the particle necne representing it, v. utrum;instances of this usage in eccl. Lat. are,
Vulg. Lev. 13, 36; 14, 36; ib. Num. 11, 23 al.).—In disjunctive clauses that express doubt, or.A.Utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, scientem an imprudentem, incertus sum. Ter. Phorm. 4, 3, 54:B.ut nescias, utrum res oratione an verba sententiis illustrentur,
Cic. de Or. 2, 13, 56:honestumne factu sit an turpe, dubitant,
id. Off. 1, 3, 9:nescio, gratulerne tibi an timeam,
id. Fam. 2, 5; Caes. B. G. 7, 5:pecuniae an famae minus parceret, haud facile discerneres,
Sall. C. 25, 3; so id. ib. 52, 10; Suet. Aug. 19; id. Tib. 10; id. Claud. 15:cognoscet de doctrinā, utrum ex Deo sit an ego a me ipso loquar,
Vulg. Joan. 7, 17; ib. Eccl. 2, 19 al.—An sometimes denotes uncertainty by itself, without a verb of doubting (dubito, dubium or incertum est, etc., vet in such cases the editors are divided between an and aut; cf. Mos. and Orell. ad Cic. Rep. 1, 12): verene hoc memoriae proditum est [p. 115] regem istum Numam Pythagorae ipsius discipulum, an certe Pythagoreum fuisse? Cic. Rep. 2, 15, where B. and K. read aut certe: Cn. Octavius est an Cn. Cornelius quidam tuus familiaris, summo genere natus, terrae filius;C.is etc.,
id. Fam. 7, 9 B. and K.:Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae polliceretur, Oblivionis, inquit, mallem,
Simonides or some other person, id. Fin. 2, 32, 104; id. Fam. 7, 9, 3; id. Att. 1, 3, 2; 2, 7, 3; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 32, 104.—It often stands for sive (so esp. in and after the Aug. per.):D.quod sit an non, nihil commovet analogiam,
whether this be so or not, Varr. L. L. 9, § 105 Müll.; Att. ap. Prisc. p. 677 P.; Ov. R. Am. 797:saucius an sanus, numquid tua signa reliqui,
id. F. 4, 7:Illa mihi referet, si nostri mutua curast, An minor, an toto pectore deciderim,
Tib. 3, 1, 20; Tac. A. 11, 26:sive nullam opem praevidebat inermis atque exul, seu taedio ambiguae spei an amore conjugis et liberorum,
id. ib. 14, 59.—The first disjunctive clause is freq. to be supplied from the gen. idea or an may stand for utrum—necne (cf. supra, I. D.):E.qui scis, an, quae jubeam, sine vi faciat? (vine coactus is to be supplied),
how knowest thou whether or not he will do it without compulsion? Ter. Eun. 4, 7, 20:An dolo malo factum sit, ambigitur,
Cic. Tull. 23:quaesivi an misisset (periplasmata),
id. Verr. 4, 27:Vide an facile fieri tu potueris, cum etc.,
id. Fragm. B. 13, 2, 1:praebete aurem et videte an mentiar,
Vulg. Job, 6, 28: de L. Bruto fortasse dubitaverim an propter infinitum odium tyranni effrenatius in Aruntem invaserit, I might doubt whether or not, etc., Cic. Tusc. 4, 22, 50; id. Verr. 3, 76:Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae Tempora di superi?
Hor. C. 4, 7, 17; Plin. Ep. 6, 21, 3; Quint. 2, 17, 38:Sine videamus an veniat Elias,
Vulg. Matt. 27, 49:tria sine dubio rursus spectanda sunt, an sit, quid sit, quale sit,
Quint. 5, 10, 53:dubium an quaesitā morte,
Tac. A. 1, 5; 6, 50; 4, 74:Multitudo an vindicatura Bessum fuerit, incertum est,
Curt. 7, 5:diu Lacedaemonii, an eum summae rei praeponerent, deliberaverunt,
Just. 6, 2, 4 et saep.—Since in such distrib. sentences expressive of doubt, the opinion of the speaker or the probability usually inclines to the second, i. e. to the clause beginning with an, the expressions haud scio an, nescio an, dubito an (the latter through all pers. and tenses), incline to an affirmative signification, I almost know, I am inclined to think, I almost think, I might say, I might assert that, etc., for perhaps, probably (hence the opinion is incorrect that an, in this situation, stands for an non; for by an non a negation of the objective clause is expressed, e. g. nescio an non beatus sit, I am almost of the opinion that he is not happy, v. infra, and cf. Beier ad Cic. Off. 1, Exc. XI. p. 335 sq.; Cic. uses haud scio an eleven times in his Orations;F.nescio an, four times): atque haud scio an, quae dixit sint vera omnia,
Ter. And. 3, 2, 45:crudele gladiatorum spectaculum et inhumanum non nullis videri solet: et haud scio an ita sit, ut nunc fit,
Cic. Tusc. 2, 17, 41; id. Fl. 26:testem non mediocrem, sed haud scio an gravissimum,
perhaps, id. Off. 3, 29:constantiam dico? nescio an melius patientiam possim dicere,
id. Lig. 9; id. Fam. 9, 19:ingens eo die res, ac nescio an maxima illo bello gesta sit,
Liv. 23, 16; Quint. 12, 11, 7 al.:si per se virtus sine fortunā ponderanda sit, dubito an Thrasybulum primum omuium ponam,
I am not certain whether I should not prefer Thrasybulus to all others, Nep. Thras. 1 Dähne:dicitur acinace stricto Darius dubitāsse an fugae dedecus honestā morte vitaret,
i. e. was almost resolved upon, Curt. 4, 5, 30:ego dubito an id improprium potius appellem,
Quint. 1, 5, 46; Gell. 1, 3 al.—Hence, a neg. objective clause must contain in this connection the words non, nemo, nullus, nihil, numquam, nusquam, etc.:dubitet an turpe non sit,
he is inclined to believe that it is not bad, Cic. Off. 3, 12, 50:haud scio an ne opus quidem sit, nihil umquam deesse amicis,
id. Am. 14, 51:eloquentiā quidem nescio an habuisset parem neminem,
id. Brut. 33: quod cum omnibus est faciendum tum haud scio an nemini potius quam tibi, to no one perhaps more, id. Off. 3, 2, 6:meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit,
id. Sen. 16; id. Leg. 1, 21:non saepe atque haud scio an numquam,
id. Or. 2, 7 al. —Sometimes the distributive clause beginning with an designates directly the opposite, the more improbable, the negative; in which case nescio an, haud scio an, etc., like the Engl. I know not whether, signify I think that not, I believe that not, etc.; hence, in the object. clause, aliquis, quisquam, ullus, etc., must stand instead of nemo, nullus, etc. (so for the most part only after Cic.): an profecturus sim, nescio, I know not (i. e. I doubt, I am not confident) whether I shall effect any thing, Sen. Ep. 25:2.opus nescio an superabile, magnum certe tractemus,
id. Q. N. 3, praef. 4; Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7, 6: haud scio an vivere nobis liceret, I know not whether we, etc., Cic. Har. Resp. 11, 22: doleo enim maximam feminam eripi oculis civitatis, nescio an aliquid simile visuris, for I know not whether they will ever see any thing of this kind, Plin. Ep. 7, 19; Val. Max. 5, 2, 9:nescio an ullum tempus jucundius exegerim,
I do not know whether I have ever passed time more pleasantly, id. 3, 1:namque huic uni contigit, quod nescio an ulli,
Nep. Timol. 1, 1; Sen. Contr. 3 praef.; Quint. 9, 4, 1:nostri quoque soloecum, soloecismum nescio an umquam dixerint,
Gell. 5, 20 al. Cf. upon this word Hand, Turs. I. pp. 296-361, and Beier, Exc. ad Cic. Am. pp. 202-238.an-, v. ambi.3.- ăn. This word appears in forsan, forsitan, and fortasse an (Att. Trag. Rel. p. 151 Rib.) or fortassan, seeming to enhance the idea of uncertainty and doubt belonging to fors, etc., and is regarded by some as the Greek conditional particle an, and indeed one of these compounds, forsitan, sometimes in the Vulgate, translates an; as, Joan. 4, 10; 5, 46; 8, 19; and in 3, Joan. 9, it still represents the various reading, an. -
88 capio
1.căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:I.capsimus,
Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].Lit.A.In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:B.sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,
Plaut. Aul. 1, 1, 9:cape hoc flabellum,
Ter. Eun. 3, 5, 47:cepit manibus tympanum,
Cat. 6, 3, 8:tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,
Verg. A. 2, 717:cape saxa manu, cape robora, pastor,
id. G. 3, 420:flammeum,
Cat. 61, 8:acria pocula,
Hor. S. 2, 6, 69:lora,
Prop. 3 (4), 9, 57:baculum,
Ov. M. 2, 789:colum cum calathis,
id. ib. 12, 475:florem ternis digitis,
Plin. 24, 10, 48, § 81:pignera,
Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:ut is in cavea pignus capiatur togae,
Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:rem pignori,
Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:scutum laeva,
Plin. 33, 1, 4, § 13:capias tu illius vestem,
Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;and of particular weapons: ensem,
Ov. M. 13, 435:tela,
id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:quicum una cibum Capere soleo,
Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:lauti cibum capiunt,
Tac. G. 22.—In partic.1.Of living objects.a. (α).Of persons:(β).oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,
Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,
Cic. Cat. 3, 7, 16:ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,
Caes. B. G. 1, 26:reges capiuntur,
Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,
Liv. 22, 49, 18:quos Byzantii ceperat,
Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:captos ostendere civibus hostes,
Hor. Ep. 1, 17, 33:captus Tarento Livius,
Cic. Brut. 18, 72:servus ex hoste captus,
Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:in captos clementia uti,
Nep. Alcib. 5, 7:inludere capto,
Verg. A. 2, 64:quae sit fiducia capto,
id. ib. 2, 75:ex captorum numero,
Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,
Ter. Heaut. 3, 3, 47.—Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:b.si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,
id. L. L. 8, § 61 Mull.:hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,
Ov. A. A. 1, 763:neque quicquam captum'st piscium,
Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:nisi quid concharum capsimus,
id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:cervum,
Phaedr. 1, 5, 5; cf.:hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,
Verg. G. 4, 396.—To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:c.quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,
Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:quamvis voluptate capiatur,
id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:quem quidem adeo sua cepit humanitate,
Nep. Alcib. 9, 3:secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,
id. Att. 4, 1:nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,
Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,
Hor. A. P. 362:hunc capit argenti splendor,
id. S. 1, 4, 28:te conjux aliena capit,
id. ib. 2, 7, 46:Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,
Prop. 1, 1, 1:carmine formosae, pretio capiuntur avarae,
Tib. 3, 1, 7:munditiis capimur,
Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;14, 373: amore captivae victor captus,
Liv. 30, 12, 18:dulcedine vocis,
Ov. M. 1, 709; 11, 170:voce nova,
id. ib. 1, 678:temperie aquarum,
id. ib. 4, 344:(bos) herba captus viridi,
Verg. E. 6, 59:amoenitate loci,
Tac. A. 18, 52:auro,
Hor. C. 2, 18, 36:neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,
Cic. Fam. 11, 28, 2:splendore hominis,
id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;nam id concupisti quod numquam videras,
id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:d.sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,
Cic. Ac. 2, 20, 66:injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?
Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:eodem captus errore quo nos,
involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:ne quo errore milites caperentur,
Liv. 8, 6, 16:capere ante dolis Reginam,
Verg. A. 1, 673:captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),
id. ib. 2, 196:ubi me eisdem dolis non quit capere,
Sall. J. 14, 11:adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
id. C. 14, 5:capi alicujus dolo,
Nep. Dat. 10, 1:dolum ad capiendos eos conparant,
Liv. 23, 35, 2:quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,
Ov. M. 7, 301.—To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):e. (α).tu si me impudicitiae captas, non potes capere,
Plaut. Am. 2, 2, 189:tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),
Cic. Mur. 9, 22:callidus et in capiendo adversario versutus (orator),
id. Brut. 48, 178.—Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):(β).mancus et membris omnibus captus ac debilis,
Cic. Rab. Perd. 7, 21:ipse Hannibal... altero oculo capitur,
loses an eye, Liv. 22, 2, 11:captus omnibus membris,
id. 2, 36, 8:capti auribus et oculis metu omnes torpere,
id. 21, 58, 5:oculis membrisque captus,
Plin. 33, 4, 24, § 83:congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,
Cic. Tusc. 5, 40, 117:si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,
id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:habuit filium captum altero oculo,
Suet. Vit. 6:censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,
Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:lumine,
Ov. F. 6, 204:princeps pedibus captus,
Liv. 43, 7, 5; cf.:captum leto posuit caput,
Verg. A. 11, 830;and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,
id. G. 1, 183.—Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:f.labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,
Cic. Off. 1, 27, 94:vino aut somno oppressi aut mente capti,
id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;rarely mentibu' capti,
Lucr. 4, 1022; so,animo,
Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:captus animi,
Tac. H. 3, 73.— Absol.:virgines captae furore,
Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,
Liv. 39, 13, 12:captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,
id. 8, 18, 11; cf.:capti et stupentes animi,
id. 6, 36, 8.—To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:2.de istac sum judex captus,
Plaut. Merc. 4, 3, 33:Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,
Liv. 3, 71, 2:me cepere arbitrum,
Ter. Heaut. 3, 1, 91:te mihi patronam capio, Thais,
id. Eun. 5, 2, 48:quom illum generum cepimus,
id. Hec. 4, 1, 22; cf.:non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,
make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,
id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,
Gell. 1, 12, 15:jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,
Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,
Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,
Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—Of places.a.To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:b.loca capere, castra munire,
Caes. B. G. 3, 23:castris locum capere,
Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:locum capere castris,
Quint. 12, 2, 5:ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,
Cic. de Or. 2, 72, 294:ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,
Nep. Ages. 6, 2:nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,
Liv. 34, 14, 1:neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,
id. 35, 14, 9:erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,
id. 35, 28, 1:locum cepere paulo quam alii editiorem,
Sall. J. 58, 3:duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,
Dict. Cret. 2, 46; so,of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,
Caes. B. G. 1, 25:tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,
Liv. 7, 26, 5:quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,
Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:tumulum suis cepit,
Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,
Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,
Liv. 1, 6, 4;for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,
id. 9, 43, 20:Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,
Verg. A. 6, 753; 12, 562:ante locum capies oculis ( = eliges),
Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:c.invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:MACELLAM OPPVGNANDO,
Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:CORSICAM,
Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,
Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:Troja capta,
Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:urbem opulentissimam,
id. 5, 20, 1:ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,
Cic. Div. 1, 33, 72:castra hostium,
Nep. Dat. 6, 7:concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,
Liv. 42, 63, 6:plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,
id. 28, 39, 10:sedem belli,
Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:oppressa captaque re publica,
Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):3.insulam capere non potuerant,
Caes. B. G. 4, 26 fin.:onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,
id. ib. 4, 36:accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,
id. ib. 5, 23:nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,
id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,
Cic. Sest. 46, 99.—Of things of value, property, money, etc.a.In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:b.AVRVM, ARGENTVM,
Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:de praedonibus praedam capere,
Plaut. Truc. 1, 2, 14:agros de hostibus,
Cic. Dom. 49, 128:ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,
Liv. 4, 48, 2:quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,
Nep. Con. 4, 4:classem,
id. Cim. 2, 2:magnas praedas,
id. Dat. 10, 2:ex hostibus pecuniam,
Liv. 5, 20, 5; cf.:e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,
id. Verr. 2, 4, 58, § 149:signum pulcherrimum Carthagine captum,
id. ib. 2, 4, 38, §82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,
Ter. Eun. 1, 1, 35:cape cedo,
id. Phorm. 5, 8, 57:ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,
Cic. Fin. 5, 25, 74:majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,
id. Agr. 2, 29, 81:te duce ut insigni capiam cum laude coronam,
Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,
Nep. Epam. 3, 4:ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,
id. Att. 7, 2:quoniam formam hujus cepi in me et statum,
assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,
Caes. B. G. 1, 13:regnum Tiberinus ab illis Cepit,
succeeded to, Ov. M. 14, 615.—In particular connections.(α).With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:(β).his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?
Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,
id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:quicquid ab horum quopiam captum est,
id. ib. §27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,
id. ib. 2, 3, 40, §91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?
id. ib. 2, 3, 94, §218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?
id. ib. 2, 3, 30, §71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,
id. Leg. 3, 20, 46:ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,
id. Fin. 2, 16, 54:quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,
id. Clu. 42, 120:nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,
id. Pis. 16, 38:si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,
id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:ab regibus Illyriorum,
Liv. 42, 45, 8:saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,
Tac. A. 3, 67; 4, 31.—Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:(γ).si ex hereditate nihil ceperit,
Cic. Off, 3, 24, 93:qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,
id. Leg. 2, 19, 48:abdicatus ne quid de bonis patris capiat,
Quint. 3, 6, 96:aut non justum testamentum est, aut capere non potes,
id. 5, 14, 16:si capiendi Jus nullum uxori,
Juv. 1, 55:qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,
Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,
ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:C.capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,
Cic. Par. 6, 3, 49:stipendium jure belli,
Caes. B. G. 1, 28:quinquagena talenta vectigalis ex castro,
Nep. Alcib. 9, 4:vectigal ex agro eorum capimus,
Liv. 28, 39, 13:quadragena annua ex schola,
Suet. Gram. 23:si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,
Cato, R. R. 4, 2.—Trop.1.Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):2.metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,
Ter. Eun. 3, 1, 59:honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,
Cic. Sen. 18, 62:ex iis etiam fructum capio laboris mei,
id. Div. 2, 5:ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,
id. Fam. 10, 5, 1:multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,
id. Att. 1, 4, 2:fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,
id. Pis. 14, 31:aliquem fructum dulcedinis almae,
Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:quid ex ea re tandem ut caperes commodi?
Ter. Eun. 3, 5, 25:utilitates ex amicitia maximas,
Cic. Lael. 9, 32:usuram alicujus corporis,
Plaut. Am. prol. 108.—Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:3.gestum atque voltum novom,
Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:figuras Datque capitque novas,
id. ib. 15, 309:formam capit quam lilia,
id. ib. 10, 212; cf.:duritiam ab aere,
id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:radicem capere,
to take root, Cato, R. R. 51:cum pali defixi radices cepissent,
Plin. 17, 17, 27, § 123:siliculam capere,
Varr. R. R. 1, 23, 3:maturitatem capere,
Col. 4, 23, 1:radix libere capit viris,
Plin. 17, 21, 35, § 161:vires cepisse nocendi,
Ov. M. 7, 417:(telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,
Plin. 13, 1, 2, § 13.—Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:4.cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,
Plaut. Trin. 3, 2, 24:qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,
Cic. Verr. 1, 17, 52:aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,
id. Phil. 3, 11, 29:consuetudinem exercitationemque,
id. Off. 1, 18, 59:misericordiam,
id. Quint. 31, 97:quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,
Ov. A. A. 2, 346:disciplinam principum,
Plin. Pan. 46. —With dat.:quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,
Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:5.nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,
Plaut. Bacch. 3, 3, 34:o Geta, provinciam Cepisti duram,
Ter. Phorm. 1, 2, 23:in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,
took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:consulatum,
id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:honores,
Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:imperium,
id. Claud. 10:magistratum,
Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:magistratus,
Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:capiatque aliquis moderamina (navis),
Ov. M. 3, 644:rerum moderamen,
id. ib. 6, 677:pontificatum maximum,
Suet. Vit. 11:rem publicam,
Sall. C. 5, 6:neve cui patrum capere eum magistratum liceret,
Liv. 2, 33, 1:ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,
id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,
Liv. 7, 1, 2.—In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:6.augurium ex arce,
Liv. 10, 7, 10:augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,
Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:omen,
Cic. Div. 1, 46, 104:in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,
Liv. 9, 4, 1:rursus impetu capto enituntur,
id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,
Cic. Leg. 1, 3, 8:experimentum eorum inversa manu capitur,
Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):nec vestra capit discordia finem,
Verg. A. 10, 106:fugam,
to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:ad impetum capiundum modicum erat spatium,
Liv. 10, 5, 6; cf.:expeditionis Germanicae impetum cepit,
suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:ea pars artis, ex qua capere initium solent,
Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,
Caes. B. G. 1, 1:a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,
Cic. Leg. 2, 3, 7.—Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:7.si occassionem capsit,
Plaut. Ps. 4, 3, 6:si lubitum fuerit, causam ceperit,
Ter. And. 1, 3, 8:quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,
Ter. Phorm. 5, 4, 9:si satis commode tempus ad te cepit adeundi,
Cic. Fam. 11, 16, 1.—Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:8.quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,
Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,
Caes. B. G. 7, 35:hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,
Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:conjecturam capere,
Cic. Div. 1, 57, 130:nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,
Plaut. Merc. 2, 3, 12:capti consili memorem mones,
id. Stich 4, 1, 72:quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,
Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:temerarium consilium,
Liv. 25, 34, 7:tale capit consilium,
Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,
Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:subito consilium cepi, ut exirem,
Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):legionis opprimendae consilium capere,
Caes. B. G. 3, 2:obprimundae reipublicae consilium cepit,
Sall. C. 16, 4.—With sibi:si id non fecisset, sibi consilium facturos,
Caes. B. C. 2, 20:ut ego rationem oculis capio,
Plaut. Ps. 2, 2, 2:cepi rationem ut, etc.,
Ter. Heaut. 5, 2, 11.—Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:9.ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,
Cic. Phil. 11, 2, 5:quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,
Cic. Lael. 10, 33:praesagia a sole,
Plin. 18, 35, 78, § 341:illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?
Cic. Tusc. 1, 14, 32.—Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:10.tantum laborem capere ob talem filium?
Ter. And. 5, 2, 29:omnes mihi labores fuere quos cepi leves,
id. Heaut. 2, 4, 19:laborem inanem ipsus capit,
id. Hec. 3, 2, 9:ex eo nunc misera quem capit Laborem!
id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;hic potitur gaudia,
id. Ad. 5, 4, 22:satietatem dum capiet pater Illius quam amat,
Plaut. Am. 1, 2, 10:plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,
id. ib. 2, 2, 9:cum illa quacum volt voluptatem capit,
id. ib. prol. 114:angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,
Cic. Lael. 13, 48:quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,
id. Off. 2, 9, 32:laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,
id. Fin. 2, 30, 96:lenire desiderium quod capiebat e filio,
id. Sen. 15, 54:opinione omnium majorem animo cepi dolorem,
id. Brut. 1, 1:itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,
id. ib. 40, 147:ex civibus victis gaudium meritum capiam,
Liv. 27, 40, 9:ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,
id. 5, 20, 2:ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,
id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,
id. ib. 14, 14, 4:ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,
lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:et in futurum etiam metum ceperunt,
Liv. 33, 27, 10:voluptatem animi,
Cic. Planc. 1, 1:malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),
id. Tusc. 4, 31, 66:quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,
Ov. P. 4, 9, 37.—Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):11.edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,
Ter. Hec. 1, 2, 14:numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,
id. ib. 4, 2, 4:sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,
id. Eun. 3, 1, 14:nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,
Cic. Phil. 3, 4, 9:te cepisse odium regni videbatur,
id. ib. 2, 36, 91:Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,
Liv. 1, 6, 3:cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,
id. 40, 21, 2:etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,
id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?
Liv. 27, 13, 2:oblivio deorum capiat pectora vestra,
id. 38, 46, 12:tantane te cepere oblivia nostri?
Ov. Tr. 1, 8, 11:ut animum ejus cura sacrorum cepit,
Liv. 27, 8, 6:hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,
id. 44, 12, 1:tanta meae si te ceperunt taedia laudis,
Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,
Verg. A. 2, 384:infelix, quae tanta animum dementia cepit!
id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:cum subita incautum dementia cepit amantem,
id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,
Liv. 1, 57, 10:ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,
id. 25, 22, 1:tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,
id. 23, 20, 7:senatum metus cepit,
id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):quantus timor socios populi Romani cepisset,
Liv. 43, 11, 9.—Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:II. A.calamitatem,
Cic. Div. 1, 16, 29:detrimenti aliquid in aliqua re,
Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,
Cic. Cat. 1, 2, 4:Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,
Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,
Sall. C. 29, 2 sq.Lit.1.In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:2.parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),
Lucr. 6, 1030:jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,
Ov. M. 1, 344; cf.:terra feras cepit, volucres agitabilis aer,
id. ib. 1, 75:dum tenues capiat suus alveus undas,
id. ib. 8, 558:cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,
id. ib. 5, 324.—Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:B.di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,
Ter. Heaut. 2, 3, 13:qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,
Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;volat vapor ater ad auras,
Verg. A. 7, 466:non tuus hoc capiet venter plus ac meus,
Hor. S. 1, 1, 46:non capit se mare,
Sen. Agam. 487:neque enim capiebant funera portae,
Ov. M. 7, 607:officium populi vix capiente domo,
id. P. 4, 4, 42:si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,
Curt. 7, 8, 12:ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,
Just. 2, 10, 19.—Trop.1.To swallow up, ingulf, take in (rare):2. a.tot domus locupletissimas istius domus una capiet?
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—Affirmatively (rare):b.quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,
Curt. 9, 3, 7:si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,
Quint. 2, 4, 17:dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,
Dig. 40, 12, 15.—With negatives:3.non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),
Cic. Pis. 11, 24:leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,
Lucr. 3, 298:nec capiunt inclusas pectora flammas,
Ov. M. 6, 466:vix spes ipse suas animo capit,
id. ib. 11, 118:ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,
id. ib. 6, 610; cf.:sic quoque concupiscis quae non capis,
Curt. 7, 8, 13:majora quam capit spirat,
id. 6, 9, 11:ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,
id. 3, 12, 20:infirma aetas majora non capiet,
Quint. 1, 11, 13.—Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):4.rimam fissuramque non capit sponte cedrus,
Plin. 16, 40, 78, § 212:molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,
id. 16, 16, 27, § 68:res non capit restitutionem, cum statum mutat,
Dig. 4, 4, 19.—With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):5.nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),
Prud. Apoth. 154:crimina, quae non capiunt indulgeri,
Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):2.sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,
Quint. 11, 1, 45:nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,
id. 2, 6, 2:quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,
Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,
Liv. 9, 17, 14:somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,
id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,I.A taking:II.dominii,
Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—= usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio. -
89 Capta
1.căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:I.capsimus,
Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].Lit.A.In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:B.sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,
Plaut. Aul. 1, 1, 9:cape hoc flabellum,
Ter. Eun. 3, 5, 47:cepit manibus tympanum,
Cat. 6, 3, 8:tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,
Verg. A. 2, 717:cape saxa manu, cape robora, pastor,
id. G. 3, 420:flammeum,
Cat. 61, 8:acria pocula,
Hor. S. 2, 6, 69:lora,
Prop. 3 (4), 9, 57:baculum,
Ov. M. 2, 789:colum cum calathis,
id. ib. 12, 475:florem ternis digitis,
Plin. 24, 10, 48, § 81:pignera,
Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:ut is in cavea pignus capiatur togae,
Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:rem pignori,
Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:scutum laeva,
Plin. 33, 1, 4, § 13:capias tu illius vestem,
Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;and of particular weapons: ensem,
Ov. M. 13, 435:tela,
id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:quicum una cibum Capere soleo,
Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:lauti cibum capiunt,
Tac. G. 22.—In partic.1.Of living objects.a. (α).Of persons:(β).oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,
Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,
Cic. Cat. 3, 7, 16:ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,
Caes. B. G. 1, 26:reges capiuntur,
Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,
Liv. 22, 49, 18:quos Byzantii ceperat,
Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:captos ostendere civibus hostes,
Hor. Ep. 1, 17, 33:captus Tarento Livius,
Cic. Brut. 18, 72:servus ex hoste captus,
Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:in captos clementia uti,
Nep. Alcib. 5, 7:inludere capto,
Verg. A. 2, 64:quae sit fiducia capto,
id. ib. 2, 75:ex captorum numero,
Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,
Ter. Heaut. 3, 3, 47.—Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:b.si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,
id. L. L. 8, § 61 Mull.:hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,
Ov. A. A. 1, 763:neque quicquam captum'st piscium,
Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:nisi quid concharum capsimus,
id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:cervum,
Phaedr. 1, 5, 5; cf.:hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,
Verg. G. 4, 396.—To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:c.quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,
Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:quamvis voluptate capiatur,
id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:quem quidem adeo sua cepit humanitate,
Nep. Alcib. 9, 3:secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,
id. Att. 4, 1:nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,
Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,
Hor. A. P. 362:hunc capit argenti splendor,
id. S. 1, 4, 28:te conjux aliena capit,
id. ib. 2, 7, 46:Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,
Prop. 1, 1, 1:carmine formosae, pretio capiuntur avarae,
Tib. 3, 1, 7:munditiis capimur,
Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;14, 373: amore captivae victor captus,
Liv. 30, 12, 18:dulcedine vocis,
Ov. M. 1, 709; 11, 170:voce nova,
id. ib. 1, 678:temperie aquarum,
id. ib. 4, 344:(bos) herba captus viridi,
Verg. E. 6, 59:amoenitate loci,
Tac. A. 18, 52:auro,
Hor. C. 2, 18, 36:neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,
Cic. Fam. 11, 28, 2:splendore hominis,
id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;nam id concupisti quod numquam videras,
id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:d.sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,
Cic. Ac. 2, 20, 66:injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?
Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:eodem captus errore quo nos,
involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:ne quo errore milites caperentur,
Liv. 8, 6, 16:capere ante dolis Reginam,
Verg. A. 1, 673:captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),
id. ib. 2, 196:ubi me eisdem dolis non quit capere,
Sall. J. 14, 11:adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,
id. C. 14, 5:capi alicujus dolo,
Nep. Dat. 10, 1:dolum ad capiendos eos conparant,
Liv. 23, 35, 2:quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,
Ov. M. 7, 301.—To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):e. (α).tu si me impudicitiae captas, non potes capere,
Plaut. Am. 2, 2, 189:tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),
Cic. Mur. 9, 22:callidus et in capiendo adversario versutus (orator),
id. Brut. 48, 178.—Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):(β).mancus et membris omnibus captus ac debilis,
Cic. Rab. Perd. 7, 21:ipse Hannibal... altero oculo capitur,
loses an eye, Liv. 22, 2, 11:captus omnibus membris,
id. 2, 36, 8:capti auribus et oculis metu omnes torpere,
id. 21, 58, 5:oculis membrisque captus,
Plin. 33, 4, 24, § 83:congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,
Cic. Tusc. 5, 40, 117:si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,
id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:habuit filium captum altero oculo,
Suet. Vit. 6:censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,
Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:lumine,
Ov. F. 6, 204:princeps pedibus captus,
Liv. 43, 7, 5; cf.:captum leto posuit caput,
Verg. A. 11, 830;and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,
id. G. 1, 183.—Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:f.labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,
Cic. Off. 1, 27, 94:vino aut somno oppressi aut mente capti,
id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;rarely mentibu' capti,
Lucr. 4, 1022; so,animo,
Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:captus animi,
Tac. H. 3, 73.— Absol.:virgines captae furore,
Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,
Liv. 39, 13, 12:captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,
id. 8, 18, 11; cf.:capti et stupentes animi,
id. 6, 36, 8.—To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:2.de istac sum judex captus,
Plaut. Merc. 4, 3, 33:Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,
Liv. 3, 71, 2:me cepere arbitrum,
Ter. Heaut. 3, 1, 91:te mihi patronam capio, Thais,
id. Eun. 5, 2, 48:quom illum generum cepimus,
id. Hec. 4, 1, 22; cf.:non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,
make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,
id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,
Gell. 1, 12, 15:jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,
Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,
Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,
Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—Of places.a.To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:b.loca capere, castra munire,
Caes. B. G. 3, 23:castris locum capere,
Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:locum capere castris,
Quint. 12, 2, 5:ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,
Cic. de Or. 2, 72, 294:ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,
Nep. Ages. 6, 2:nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,
Liv. 34, 14, 1:neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,
id. 35, 14, 9:erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,
id. 35, 28, 1:locum cepere paulo quam alii editiorem,
Sall. J. 58, 3:duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,
Dict. Cret. 2, 46; so,of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,
Caes. B. G. 1, 25:tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,
Liv. 7, 26, 5:quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,
Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:tumulum suis cepit,
Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,
Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,
Liv. 1, 6, 4;for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,
id. 9, 43, 20:Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,
Verg. A. 6, 753; 12, 562:ante locum capies oculis ( = eliges),
Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:c.invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:MACELLAM OPPVGNANDO,
Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:CORSICAM,
Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,
Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:Troja capta,
Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:urbem opulentissimam,
id. 5, 20, 1:ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,
Cic. Div. 1, 33, 72:castra hostium,
Nep. Dat. 6, 7:concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,
Liv. 42, 63, 6:plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,
id. 28, 39, 10:sedem belli,
Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:oppressa captaque re publica,
Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):3.insulam capere non potuerant,
Caes. B. G. 4, 26 fin.:onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,
id. ib. 4, 36:accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,
id. ib. 5, 23:nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,
id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,
Cic. Sest. 46, 99.—Of things of value, property, money, etc.a.In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:b.AVRVM, ARGENTVM,
Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:de praedonibus praedam capere,
Plaut. Truc. 1, 2, 14:agros de hostibus,
Cic. Dom. 49, 128:ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,
Liv. 4, 48, 2:quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,
Nep. Con. 4, 4:classem,
id. Cim. 2, 2:magnas praedas,
id. Dat. 10, 2:ex hostibus pecuniam,
Liv. 5, 20, 5; cf.:e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,
id. Verr. 2, 4, 58, § 149:signum pulcherrimum Carthagine captum,
id. ib. 2, 4, 38, §82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,
Ter. Eun. 1, 1, 35:cape cedo,
id. Phorm. 5, 8, 57:ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,
Cic. Fin. 5, 25, 74:majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,
id. Agr. 2, 29, 81:te duce ut insigni capiam cum laude coronam,
Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,
Nep. Epam. 3, 4:ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,
id. Att. 7, 2:quoniam formam hujus cepi in me et statum,
assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,
Caes. B. G. 1, 13:regnum Tiberinus ab illis Cepit,
succeeded to, Ov. M. 14, 615.—In particular connections.(α).With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:(β).his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?
Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,
id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:quicquid ab horum quopiam captum est,
id. ib. §27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,
id. ib. 2, 3, 40, §91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?
id. ib. 2, 3, 94, §218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?
id. ib. 2, 3, 30, §71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,
id. Leg. 3, 20, 46:ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,
id. Fin. 2, 16, 54:quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,
id. Clu. 42, 120:nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,
id. Pis. 16, 38:si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,
id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:ab regibus Illyriorum,
Liv. 42, 45, 8:saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,
Tac. A. 3, 67; 4, 31.—Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:(γ).si ex hereditate nihil ceperit,
Cic. Off, 3, 24, 93:qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,
id. Leg. 2, 19, 48:abdicatus ne quid de bonis patris capiat,
Quint. 3, 6, 96:aut non justum testamentum est, aut capere non potes,
id. 5, 14, 16:si capiendi Jus nullum uxori,
Juv. 1, 55:qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,
Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,
ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:C.capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,
Cic. Par. 6, 3, 49:stipendium jure belli,
Caes. B. G. 1, 28:quinquagena talenta vectigalis ex castro,
Nep. Alcib. 9, 4:vectigal ex agro eorum capimus,
Liv. 28, 39, 13:quadragena annua ex schola,
Suet. Gram. 23:si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,
Cato, R. R. 4, 2.—Trop.1.Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):2.metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,
Ter. Eun. 3, 1, 59:honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,
Cic. Sen. 18, 62:ex iis etiam fructum capio laboris mei,
id. Div. 2, 5:ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,
id. Fam. 10, 5, 1:multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,
id. Att. 1, 4, 2:fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,
id. Pis. 14, 31:aliquem fructum dulcedinis almae,
Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:quid ex ea re tandem ut caperes commodi?
Ter. Eun. 3, 5, 25:utilitates ex amicitia maximas,
Cic. Lael. 9, 32:usuram alicujus corporis,
Plaut. Am. prol. 108.—Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:3.gestum atque voltum novom,
Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:figuras Datque capitque novas,
id. ib. 15, 309:formam capit quam lilia,
id. ib. 10, 212; cf.:duritiam ab aere,
id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:radicem capere,
to take root, Cato, R. R. 51:cum pali defixi radices cepissent,
Plin. 17, 17, 27, § 123:siliculam capere,
Varr. R. R. 1, 23, 3:maturitatem capere,
Col. 4, 23, 1:radix libere capit viris,
Plin. 17, 21, 35, § 161:vires cepisse nocendi,
Ov. M. 7, 417:(telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,
Plin. 13, 1, 2, § 13.—Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:4.cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,
Plaut. Trin. 3, 2, 24:qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,
Cic. Verr. 1, 17, 52:aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,
id. Phil. 3, 11, 29:consuetudinem exercitationemque,
id. Off. 1, 18, 59:misericordiam,
id. Quint. 31, 97:quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,
Ov. A. A. 2, 346:disciplinam principum,
Plin. Pan. 46. —With dat.:quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,
Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:5.nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,
Plaut. Bacch. 3, 3, 34:o Geta, provinciam Cepisti duram,
Ter. Phorm. 1, 2, 23:in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,
took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:consulatum,
id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:honores,
Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:imperium,
id. Claud. 10:magistratum,
Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:magistratus,
Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:capiatque aliquis moderamina (navis),
Ov. M. 3, 644:rerum moderamen,
id. ib. 6, 677:pontificatum maximum,
Suet. Vit. 11:rem publicam,
Sall. C. 5, 6:neve cui patrum capere eum magistratum liceret,
Liv. 2, 33, 1:ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,
id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,
Liv. 7, 1, 2.—In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:6.augurium ex arce,
Liv. 10, 7, 10:augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,
Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:omen,
Cic. Div. 1, 46, 104:in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,
Liv. 9, 4, 1:rursus impetu capto enituntur,
id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,
Cic. Leg. 1, 3, 8:experimentum eorum inversa manu capitur,
Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):nec vestra capit discordia finem,
Verg. A. 10, 106:fugam,
to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:ad impetum capiundum modicum erat spatium,
Liv. 10, 5, 6; cf.:expeditionis Germanicae impetum cepit,
suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:ea pars artis, ex qua capere initium solent,
Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,
Caes. B. G. 1, 1:a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,
Cic. Leg. 2, 3, 7.—Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:7.si occassionem capsit,
Plaut. Ps. 4, 3, 6:si lubitum fuerit, causam ceperit,
Ter. And. 1, 3, 8:quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,
Ter. Phorm. 5, 4, 9:si satis commode tempus ad te cepit adeundi,
Cic. Fam. 11, 16, 1.—Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:8.quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,
Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,
Caes. B. G. 7, 35:hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,
Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:conjecturam capere,
Cic. Div. 1, 57, 130:nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,
Plaut. Merc. 2, 3, 12:capti consili memorem mones,
id. Stich 4, 1, 72:quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,
Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:temerarium consilium,
Liv. 25, 34, 7:tale capit consilium,
Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,
Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:subito consilium cepi, ut exirem,
Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):legionis opprimendae consilium capere,
Caes. B. G. 3, 2:obprimundae reipublicae consilium cepit,
Sall. C. 16, 4.—With sibi:si id non fecisset, sibi consilium facturos,
Caes. B. C. 2, 20:ut ego rationem oculis capio,
Plaut. Ps. 2, 2, 2:cepi rationem ut, etc.,
Ter. Heaut. 5, 2, 11.—Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:9.ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,
Cic. Phil. 11, 2, 5:quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,
Cic. Lael. 10, 33:praesagia a sole,
Plin. 18, 35, 78, § 341:illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?
Cic. Tusc. 1, 14, 32.—Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:10.tantum laborem capere ob talem filium?
Ter. And. 5, 2, 29:omnes mihi labores fuere quos cepi leves,
id. Heaut. 2, 4, 19:laborem inanem ipsus capit,
id. Hec. 3, 2, 9:ex eo nunc misera quem capit Laborem!
id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;hic potitur gaudia,
id. Ad. 5, 4, 22:satietatem dum capiet pater Illius quam amat,
Plaut. Am. 1, 2, 10:plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,
id. ib. 2, 2, 9:cum illa quacum volt voluptatem capit,
id. ib. prol. 114:angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,
Cic. Lael. 13, 48:quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,
id. Off. 2, 9, 32:laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,
id. Fin. 2, 30, 96:lenire desiderium quod capiebat e filio,
id. Sen. 15, 54:opinione omnium majorem animo cepi dolorem,
id. Brut. 1, 1:itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,
id. ib. 40, 147:ex civibus victis gaudium meritum capiam,
Liv. 27, 40, 9:ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,
id. 5, 20, 2:ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,
id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,
id. ib. 14, 14, 4:ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,
lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:et in futurum etiam metum ceperunt,
Liv. 33, 27, 10:voluptatem animi,
Cic. Planc. 1, 1:malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),
id. Tusc. 4, 31, 66:quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,
Ov. P. 4, 9, 37.—Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):11.edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,
Ter. Hec. 1, 2, 14:numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,
id. ib. 4, 2, 4:sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,
id. Eun. 3, 1, 14:nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,
Cic. Phil. 3, 4, 9:te cepisse odium regni videbatur,
id. ib. 2, 36, 91:Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,
Liv. 1, 6, 3:cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,
id. 40, 21, 2:etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,
id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?
Liv. 27, 13, 2:oblivio deorum capiat pectora vestra,
id. 38, 46, 12:tantane te cepere oblivia nostri?
Ov. Tr. 1, 8, 11:ut animum ejus cura sacrorum cepit,
Liv. 27, 8, 6:hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,
id. 44, 12, 1:tanta meae si te ceperunt taedia laudis,
Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,
Verg. A. 2, 384:infelix, quae tanta animum dementia cepit!
id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:cum subita incautum dementia cepit amantem,
id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,
Liv. 1, 57, 10:ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,
id. 25, 22, 1:tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,
id. 23, 20, 7:senatum metus cepit,
id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):quantus timor socios populi Romani cepisset,
Liv. 43, 11, 9.—Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:II. A.calamitatem,
Cic. Div. 1, 16, 29:detrimenti aliquid in aliqua re,
Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,
Cic. Cat. 1, 2, 4:Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,
Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,
Sall. C. 29, 2 sq.Lit.1.In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:2.parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),
Lucr. 6, 1030:jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,
Ov. M. 1, 344; cf.:terra feras cepit, volucres agitabilis aer,
id. ib. 1, 75:dum tenues capiat suus alveus undas,
id. ib. 8, 558:cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,
id. ib. 5, 324.—Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:B.di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,
Ter. Heaut. 2, 3, 13:qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,
Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;volat vapor ater ad auras,
Verg. A. 7, 466:non tuus hoc capiet venter plus ac meus,
Hor. S. 1, 1, 46:non capit se mare,
Sen. Agam. 487:neque enim capiebant funera portae,
Ov. M. 7, 607:officium populi vix capiente domo,
id. P. 4, 4, 42:si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,
Curt. 7, 8, 12:ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,
Just. 2, 10, 19.—Trop.1.To swallow up, ingulf, take in (rare):2. a.tot domus locupletissimas istius domus una capiet?
Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—Affirmatively (rare):b.quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,
Curt. 9, 3, 7:si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,
Quint. 2, 4, 17:dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,
Dig. 40, 12, 15.—With negatives:3.non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),
Cic. Pis. 11, 24:leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,
Lucr. 3, 298:nec capiunt inclusas pectora flammas,
Ov. M. 6, 466:vix spes ipse suas animo capit,
id. ib. 11, 118:ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,
id. ib. 6, 610; cf.:sic quoque concupiscis quae non capis,
Curt. 7, 8, 13:majora quam capit spirat,
id. 6, 9, 11:ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,
id. 3, 12, 20:infirma aetas majora non capiet,
Quint. 1, 11, 13.—Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):4.rimam fissuramque non capit sponte cedrus,
Plin. 16, 40, 78, § 212:molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,
id. 16, 16, 27, § 68:res non capit restitutionem, cum statum mutat,
Dig. 4, 4, 19.—With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):5.nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),
Prud. Apoth. 154:crimina, quae non capiunt indulgeri,
Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):2.sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,
Quint. 11, 1, 45:nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,
id. 2, 6, 2:quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,
Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,
Liv. 9, 17, 14:somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,
id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,I.A taking:II.dominii,
Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—= usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio. -
90 damno
damno (in vulg. lang. and late Lat. sometimes dampno), āvi, ātum, 1, v. a. [damnum].I.Gen., to occasion loss or damage to, to harm, damage = damno [p. 511] afficere:II.pauperibus parcere, divites damnare atque domare,
Plaut. Trin. 4, 1, 10.—Esp. [cf. damnum, II.] a judicial t. t., to condemn, doom, sentence one to any punishment = condemno, v. Cic. Or. 49, 166 (opp. to absolvere, liberare, dimittere; cf. also condemno, culpo, improbo; common and classical).—Constr. with acc. of person, either alone or with gen., abl., de, in, ad, etc., of the crime and punishment: damnatur aliquis crimine vel judicio, sed sceleris, parricidii, etc., Lachm. ad Lucr. 2, p. 273 sq.; cf. Munro, ad Lucr. 4, 1183: Zumpt, Gr. § 446 sq.; Roby, Gr. § 1199 sq.(α).With acc. pers. alone:(β).ergo ille damnatus est: neque solum primis sententiis, quibus tantum statuebant judices, damnarent an absolverent, sed etiam illis, etc.,
Cic. de Or. 1, 54, 231; id. Rosc. Am. 39, 114:censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert,
id. Rep. 4, 6 (fragm. ap. Non. 24, 9): ego accusavi, vos damnastis, Dom. Afer ap. Quint. 5, 10, 79 et saep. — Transf., of things: causa judicata atque damnata, Cic. Rab. perd. 4; id. Clu. 3.—With acc. pers. and gen. ( criminis or poenae):(γ).ambitus damnati,
Caes. B. C. 3, 1, 4; Cic. Brut. 48 fin.:furti,
id. Flacc. 18, 43:injuriarum,
id. Verr. 2, 5, 41 fin.:majestatis,
id. Phil. 1, 9, 23:peculatus,
id. Verr. 1, 13, 39:rei capitalis,
id. de Sen. 12, 42;sceleris conjurationisque,
id. Verr. 2, 5, 5 Zumpt N. cr., et saep.:capitis,
Caes. B. C. 3, 83, 4; 3, 110, 4:octupli,
Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28:absentem capitalis poenae,
Liv. 42, 43, 9; cf.:crimine falso damnari mortis,
Verg. A. 6, 430.—With abl.:(δ).ut is eo crimine damnaretur,
Cic. Verr. 2, 4, 45; so,capite,
id. Tusc. 1, 22 al.:morte,
Sen. Herc. Oet. 888:tertiā parte agri,
Liv. 10, 1, 3:pecuniā,
Just. 8, 1, 7; cf.:Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus,
on that account, Caes. B. C. 3, 21, 4; morti (abl.) damnare, Liv. 4, 37, 6, v. Weissenb. ad loc.—With de:(ε).de majestate damnatus,
Cic. Verr. 1, 13, 39:de vi et de majestate,
id. Phil. 1, 9:de vi publica,
Tac. A. 4, 13 al.; cf.quibus de causis damnati,
Val. Max. 8, 1 init. —With in or ad:(ζ).nec in metallum damnabuntur, nec in opus publicum, vel ad bestias,
Dig. 49, 18, 3:ad mortem,
Tac. A. 16, 21;ad extremum supplicium,
id. ib. 6, 38: Suet. Cal. 27; id. Ner. 31.—With ut, Tac. A. 2, 67.—(η).With quod:(θ).Athenienses Socratem damnaverunt quod novam religionem introducere videbatur,
Val. Max. 1, 1, 7, ext. 7:Baebius est damnatus, quod milites praebuisset, etc.,
Liv. 45, 31, 2.—With cur:B.damnabantur cur jocati essent,
Spart. Sev. 14, § 13.Transf.1.To bind or oblige one's heir by last will and testament to the performance of any act.—Constr. with ut, ne, or the inf.:2.si damnaverit heredem suum, ut, etc.,
Dig. 12, 6, 26; with ne, ib. 8, 4, 16; with inf.:heredem dare, etc.,
ib. 30, 12: Hor. S. 2, 3, 86.In a non-legal sense, to condemn, censure, judge: (with acc. pers. and gen. or abl.) aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 38, 134:II.damnatus longi Sisyphus laboris,
Hor. Od. 2, 14, 19:stultitiaeque ibi se damnet (amator),
Lucr. 4, 1179: damnare aliquem voti ( poet. and late Lat., voto, votis), to condemn one to fulfil his vow, i. e. by granting his prayer (not in Cic.):damnabis tu quoque votis,
Verg. E. 5, 80, Serv. and Heyne: voto, Sisenn. ap. Non. 277, 11:voti,
Liv. 10, 37 fin.; 27, 45:voto damnatus,
Hyg. Astr. 2, 24; Lact. Fab. 10, 8 (cf.: voti, Titin. and Turpil. ap. Non. 277, 6 and 10; Titin. Fr. 153;Turpil. Fr. 128 Ribb.): morti,
Lucr. 6, 1231; cf.:Stygio caput damnaverat Orco,
Verg. A. 4, 699:damnati turis acervi,
devoted to the gods below, Stat. S. 2, 21 et saep.; cf.also: quem damnet (sc. leto) labor,
Verg. A. 12, 727 Heyne:damnare eum Senecam et invisum quoque habere,
to condemn, censure, disapprove, Quint. 10, 1, 125:videntur magnopere damnandi, qui, etc.,
id. 5, 1, 2:debitori suo creditor saepe damnatur,
Sen. Ben. 6, 4, 4.—Of inanimate objects, to condemn, reject:ne damnent quae non intelligunt,
id. 10, 1, 26; cf. id. 10, 4, 2; 11, 3, 70 et saep.— Part. fut. pass. as subst.:quem non puduisset damnanda committere,
Plin. Ep. 3, 9, 5.Of the plaintiff, to seek or effect a person's condemnation (rare): quem ad recuperatores modo damnavit Plesidippus, Plaut. Rud. 5, 1, 2; Varr. R. R. 2, 2, 6:I.Verrem, quem M. Cicero damnaverat,
Plin. 34, 2, 3, § 6; Liv. 7, 16, 9; cf. condemno, no. II., and condemnator, no. II.—Hence,damnātus, a, um, P. a.Prop., condemned:II.dicet damnatas ignea testa manus,
Prop. 5, 7, 38.—Meton. (effectus pro causa), reprobate, criminal:B.quis te miserior? quis te damnatior?
Cic. Pis. 40:damnati lingua vocem habet, vim non habet,
Pub. Syr. 142 (Ribb.).—Hateful, wretched:damnatae noctes,
Prop. 4, 12 (5, 11 M.), 15. -
91 de
1.dē, adv.: of place, down, only in the phrase susque deque, q. v.2.dē, prep. [perh. for ded; cf. Oscan dat, old abl. of pronom. stem da; cf. also Lith. praep. da, as far as; and the suffixes, old case-forms, -dam, -dem, -dum, -do, with the locative -de; v. Ribbeck, Beitr. z. L. v. d. Lat. Part. p. 4 sq.] (with abl., denotes the going out, departure, removal, or separating of an object from any fixed point. Accordingly, it occupies a middle place between ab, away from, which denotes a mere external departure, and ex, out of, which signifies from the interior of a thing. Hence verbs compounded with de are constr. not only with de, but quite as freq. with ab and ex; and, on the other hand, those compounded with ab and ex often have the terminus a quo indicated by de), from, away from, down from, out of, etc.A.In space, lit. and trop. with verbs of motion: animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 216 Vahl.):b.aliquo quom jam sucus de corpore cessit,
Lucr. 3, 224:(quod Ariovistus) de altera parte agri Sequanos decedere juberet,
to depart, withdraw from, Caes. B. G. 1, 31, 10; cf.:civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent,
id. ib. 1, 2:decedere de provincia,
Cic. Verr. 2, 2, 20, § 49 ( = ex provincia, id. ib. 2, 2, 65, §147): de vita decedere,
Cic. Rab. Perd. 11:exire de vita,
id. Lael. 4, 15 (cf.:excedere e vita,
id. ib. 3, 12):de triclinio, de cubiculo exire,
id. de Or. 2, 65 fin.:hamum de cubiculo ut e navicula jacere,
Plin. Ep. 9, 7, 4:de castris procedere,
Sall. C. 61, 8 et saep.:brassica de capite et de oculis omnia (mala) deducet,
Cato R. R. 157, 6:de digito anulum detraho,
Ter. Heaut. 4, 1, 38; cf.:de matris complexu aliquem avellere atque abstrahere,
Cic. Font. 17:nomen suum de tabula sustulit,
id. Sest. 33, 72:ferrum de manibus extorsimus,
id. Cat. 2, 1, 2:juris utilitas vel a peritis vel de libris depromi potest,
id. de Or. 1, 59, 252 et saep.:... decido de lecto praeceps,
Plaut. Casin. 5, 2, 50:de muro se deicere,
Caes. B. C. 1, 18, 3:de sella exsilire,
Cic. Verr. 2, 2, 30 fin.:nec ex equo vel de muro, etc., hostem destinare,
Tert. adv. Jud. 9, p. 192:de caelo aliquid demittere,
Lucr. 2, 1155; cf. Cato R. R. 14, 3 et saep.—In gen., to indicate the person or place from which any thing is taken, etc., with verbs of taking away, depriving, demanding, requesting, inquiring, buying; as capere, sumere, emere, quaerere, discere, trahere, etc., and their compounds; cf.:2.emere de aliquo,
Cato R. R. 1, 4:aliquid mercari de aliquo,
Cic. Fl. 20 et saep.:de aliquo quaerere, quid, etc.,
Cic. Att. 1, 14, 2:saepe hoc audivi de patre,
id. de Or. 3, 33, 133; cf.:de mausoleo exaudita vox est,
Suet. Ner. 46:ut sibi liceret discere id de me,
Ter. Eun. 2, 2, 31;so with petere, of place (class.): de vicino terra petita solo,
Ov. F. 4, 822;so of persons (late Lat.): peto de te,
Dig. 36, 1, 57, § 2; Apul. M. 6, p. 179, 40.To point out the place from which any thing is brought; and hence, trop., to indicate its origin, derivation, etc.: of, from: de circo astrologi, Enn. ap. Cic. Div. 1, 58; so,3.caupo de via Latina,
Cic. Clu. 59, 163:nescio qui de circo maximo,
id. Mil. 24, 65:declamator aliqui de ludo aut rabula de foro,
id. Or. 15, 47:homo de schola atque a magistro... eruditus,
id. de Or. 2, 7, 28:nautae de navi Alexandrina,
Suet. Aug. 98:aliquis de ponte,
i. e. a beggar, Juv. 14, 134:Libyca de rupe leones,
Ov. F. 2, 209:nostro de rure corona,
Tib. 1, 1, 15:Vaticano fragiles de monte patellas,
Juv. 6, 344 al.:de summo loco Summoque genere eques,
Plaut. Capt. prol. 30; cf. id. Aul. prol. 28; id. Poen. 3, 1, 13:genetrix Priami de gente vetusta,
Verg. A. 9, 284; cf. id. ib. 10, 350; Stat. S. 5, 3, 126:de Numitore sati,
Ov. F. 5, 41:de libris,
Cic. de Or. 1, 59, 252:de Philocteta, id,
ib. 3, 35, 141 (cf.:e Philocteta versus,
Quint. 3, 1, 14).Transf., to indicate the quarter from which motion proceeds (cf. ab), from, and because motion is so often and naturally downwards, down from:B.haec agebantur in conventu, palam, de sella ac de loco superiore,
Cic. Verr. 2, 4, 40; cf. ib. 2, 2, 38:quem ad se vocari et de tribunali citari jussit,
id. ib. 2, 5, 7:qui nihil ex occulto, nihil de insidiis, agendum putant,
Cic. Off. 1, 30, 109; cf.de tergo plagas dare,
from behind, Plaut. Asin. 2, 2, 10; Just. 20, 5, 5:de paupere mensa dona,
Tib. 1, 1, 37 et saep.—In jurid. Latin: de plano discutere, interloqui, cognoscere, etc., i. e. on level ground, not on the tribunal (cf. chamothen, opp. pro bêmatos, Dig. 27, 1, 13, § 10), Dig. 1, 4, 1; 1, 16, 9; 14. 3, 11 et saep.; so, de plano, off-hand, without formal consideration, Lucr. 1, 411;v. planus.—And with pendeo, etc. (the motion in the eye transferred to the object): deque viri collo dulce pependit onus,
Ov. F. 2, 760:lucerna de camera pendebat,
Petr. 30, 3; cf.:et nova de gravido palmite gemma tumet,
Ov. F. 1, 152:de qua pariens arbore nixa dea est,
leaning downwards against the tree, id. H. 21, 100.In time.1.Immediately following a given moment of time, after, directly after (very rare):2.de concursu,
Lucr. 1, 384 (cf. Munro, ad loc.):velim scire hodiene statim de auctione aut quo die venias,
Cic. Att. 12, 3:non bonus somnus est de prandio,
Plaut. Most. 3, 2, 8:de eorum verbis prosilui, etc.,
id. Trin. 1, 2, 178.—Hence, diem de die, from day to day, day after day, Liv. 5, 48:cum is diem de die differret, dum, etc.,
id. 25, 25; cf.:diem de die proferendo,
Just. 2, 15, 6: de die in diem, from day to day, daily (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 60, 8; 2 Pet. 2, 8; Cypr. Ep. 3, 11.De nocte, de vigilia, etc., to designate an act which begins or takes its origin from the night-time, Engl. during or in the course of the night, at night, by night, etc.: De. Rus cras cum filio Cum primo lucu ibo hinc. Mi. Imo de nocte censeo, to-night rather, Ter. Ad. 5, 3, 55: in comitium Milo de nocte venit, in the night (cf. shortly before, Milo media nocte in campum venit), Cic. Att. 4, 3, 4; cf. id. Mur. 33, 69:C.vigilas tu de nocte,
id. ib. 9, 22; cf.:de nocte evigilabat,
Suet. Vesp. 21:ut jugulent homines, surgunt de nocte latrones,
at night, Hor. Ep. 1, 2, 32;and Hannibal surgere de nocte solitus, Frontin Strat. 4, 3, 7 et saep.: ut de nocte multa impigreque exsurrexi,
late in the night, Plaut. Rud. 4, 2, 10; so,multa de nocte,
Cic. Sest. 35, 75; id. Att. 7, 4 fin. (for which multa nocte, id. Q. Fr. 2, 9); cf.also: si de multa nocte (al. de nocte) vigilassent,
id. Att. 2, 15, 2:Caesar mittit complures equitum turmas eo de media nocte,
Caes. B. G. 7, 45; 7, 88; so,media de nocte,
at midnight, Suet. Calig. 26; Hor. Ep. 1, 18, 91:Caesar de tertia vigilia e castris profectus,
in the third night-watch, Caes. B. G. 1, 12:de tertia vigilia,
id. ib. 1, 21; Liv. 9, 44 Drak.; 40, 4 al.; cf.:de quarta vigilia,
Caes. B. G. 1, 21, 3 al.; v. vigilia. —As in this manner de nocte became adverbially = nocte, so de die was sometimes used for die or per diem:de die potare,
by day, in the daytime, Plaut. Asin. 4, 2, 16:epulari de die,
Liv. 23, 8; Ter. Ad. 5, 9, 8; Catull. 47, 6; Suet. Calig. 37; id. Domit. 21; cf.:bibulus media de luce Falerni,
Hor. Ep. 1, 14, 34;and in a lusus verbb. with in diem,
Cic. Phil. 2, 34 fin. —Less freq., de mense:navigare de mense Decembri,
in December, Cic. Q. Fr. 2, 1 fin. —And once de tempore for tempore: ipse de tempore coenavit, Auct. B. Hisp. 33, 5.In other relations, implying separation, departure from, etc.1.To designate the whole, from which a part is taken, or of which a part is separately regarded, etc., from among, out of, from:b.hominem certum misi de comitibus meis,
Cic. Att. 8, 1, 2:gladio percussus ab uno de illis,
id. Mil. 24, 65:si quis de nostris hominibus,
id. Flacc. 4:quemvis de iis qui essent idonei,
id. Div. in Caecil. 4 fin.:de tribus et decem fundis tres nobilissimi fundi,
id. Rosc. Am. 35, 99 et saep.:accusator de plebe,
id. Brut. 34, 131:pulsare minimum de plebe Quiritem,
Ov. Am. 1, 7, 29; cf. Liv. 7, 17:malus poëta de populo,
Cic. Arch. 10, 25 et saep.:partem solido demere de die,
Hor. Od. 1, 1, 20:quantum de vita perdiderit,
Petr. 26:praeteriine tuas de tot caelestibus aras,
Ov. Her. 21, 179; Juv. 1, 138. —Sometimes de with abl. takes the place of the gen. partit. or gen. obj. In the best writers this occurs mainly(α).to avoid ambiguity where genitives would be multiplied:(β).ne expers partis esset de nostris bonis,
Ter. Heaut. 4, 1, 39:ut aliquem partem de istius impudentia reticere possim,
Cic. Verr. 2, 1, 12, § 32;for greater precision:(γ).si quae sunt de eodem genere,
id. Tusc. 4, 7, 16:persona de mimo,
id. Phil. 2, 27, 65;in the poets, metri gratiā:2.aliquid de more vetusto,
Ov. F. 6, 309; Grat. Cyneg. 17:laudes de Caesare,
Ov. Pont. 4, 13, 23:cetera de genere hoc,
Hor. Sat. 1, 1, 13; Lucr. 4, 746. This circumlocution was freq. [p. 514] in comic writers and in vulgar lang., and became more common in the declining periods of the lang., so that in the Romance tongues de, di, etc., with a case represent the earlier genitive (so, conscius, conscientia, meminisse, mentionem facere, recordari, etc., de aliqua re for alicujus rei, v. h. vv.).To indicate the property from which the costs of any thing are taken:3.obsonat, potat, olet unguenta de meo,
Ter. Ad. 1, 2, 37; so,de tuo,
Plaut. Bac. 1, 1, 65:de suo,
Cic. Att. 16, 16, A, 5; Suet. Caes. 19:de nostro,
Plaut. Truc. 1, 2, 11:de vestro,
Liv. 6, 15, 10; cf.:de vestris,
Ov. F. 3, 828:de alieno,
Liv. 3, 1, 3; Just. 36, 3 fin.:de publico,
Cic. Verr. 2, 3, 44; Liv. 1, 20; 2, 16; 4, 60. For de tuo, once de te:de te largitor puer,
Ter. Ad. 5, 8, 17.—Also in a trop. sense:ad tua praecepta de meo nihil his novum apposivi,
Plaut. Mil. 3, 3, 31; cf. id. Men. 1. 2, 40; Cic. Fam. 4, 3; Plin. Ep. 4, 13, 8.— Poet., to denote that out of which, or by which, one pays a penalty or suffers punishment:has vestro de sanguine poenas datis,
Luc. 4, 805; cf.:cum de visceribus tuis satisfacturus sis quibus debes,
Cic. Q. Frat. 1, 3, 7.To designate the material of which any thing is made, of, out of, from:4.niveo factum de marmore signum,
Ov. M. 14, 313; cf. Verg. G. 3, 13:verno de flore corona,
Tib. 2, 1, 59:sucus de quinquefolio,
Plin. 26, 4, 11:cinis de fico,
Pall. 1, 35, 3 et saep.:de templo carcerem fleri,
Cic. Phil. 5, 7; cf. Flor. 2, 6, 32:captivum de rege facturi,
Just. 7, 2, 11; cf.:inque deum de bove versus erat,
Ov. F. 5, 616 et saep.:fles de rhetore consul,
Juv. 7, 197.—Cf. trop. by means of:de eodem oleo et opera exaravi nescio quid ad te,
Cic. Att. 13, 38.—Prov.:de nihilo nihilum,
Pers. 3, 84; cf. Lucr. 1, 157 sq.In mental operations, to indicate the subject-matter or theme on which any mental act (thinking, considering, advising, determining, etc.; discoursing, informing, exhorting, deciding, disputing, doubting, etc.) is founded; of, about, concerning, Gr. peri:5.cogitare de aliqua re, etc. (the most common signification): multa narrare de Laelio,
Cic. Lael. 1, 1:dubitare de re,
id. Fam. 3, 10, 15:de suo adventu docere,
Suet. Caes. 9:de moribus admonere,
Sall. Cat. 5, 9 et saep.—With this, too, is connected its use,To indicate the producing cause or reason, for, on account of, because of:6.nam id nisi gravi de causa non fecisset,
Cic. Att. 7, 7, 3; cf. id. de Or. 1, 41, 186; Cael ap. Cic. Fam. 8, 15; Cic. Att. 11, 3:de quo nomine ad arbitrum adiisti, de eo ad judicium venisti,
id. Rosc. Com. 4, 12:flebat uterque non de suo supplicio, sed pater de filii morte, de patris filius,
id. Verr. 2, 1, 30, § 76:de labore pectus tundit,
with pain, Plaut. Casin. 2, 6, 63:incessit passu de vulnere tardo,
Ov. M. 10, 49:humus fervet de corpore,
id. ib. 7, 560:facilius de odio creditur,
Tac. H. 1, 34:quod erat de me feliciter Ilia mater,
through me, Ov. F. 3, 233 et saep.To indicate the thing with reference to which any thing is done, with respect to, concerning:7.de istac re in oculum utrumvis conquiescito,
Plaut. Ps. 1, 1, 121: nil peccat de savio, Caec. ap. Gell. 2, 23, 11 (v. 161 Ribbeck):credere de numero militum,
Cic. Att. 9, 1, 2:de numero dierum fidem servare,
Caes. B. G. 6, 36; Sall. C. 50, 3:de ceteris senatui curae fore,
id. Jug. 26, 1:concessum ab nobilitate de consule plebeio,
Liv. 6, 42:solem de virgine rapta consule,
Ov. F. 4, 581 et saep.—Ellipt.:de argento somnium,
as for the money, Ter. Ad. 2, 1, 50 (for which id. Heaut. 4, 2, 4: quod de argento sperem, nihil est): Varr. R. R. 1, 59, 1:de Dionysio sum admiratus,
Cic. Att. 9, 12; id. Off. 1, 15, 47:de me autem suscipe paullisper meas partes,
id. Fam. 3, 12, 2; Ter. Hec. 2, 1, 36 et saep.:de Samnitibus triumphare,
concerning, over, Cic. Sen. 16, 55; cf. Hor. 4, 2, 88:de Atheniensibus victoria,
Curt. 8, 1, 33.To indicate the thing in conformity with which any thing is done, according to, after:8.secundum: DE SENATVOS SENTENTIAD, S. C. de Bac.: fecisse dicas de mea sententia,
Plaut. Bac. 4, 9, 115; cf.:de suorum propinquorum sententia atque auctoritate fecisse dicatur,
Cic. Cael. 29: de consilii sententia Mamertinis se frumentum non imperare pronunciat, id. Verr. 2, 5, 21 al.:de ejus consilio velle sese facere,
Ter. Ph. 3, 1, 17:vix de mea voluntate concessum est,
Cic. Att. 4, 2, 4:de exemplo meo ipse aedificato,
Plaut. Most. 3, 2, 86:de more vetusto,
Verg. A. 11, 142; Ov. M. 7, 606:de nomine,
id. ib. 1, 447:patrioque vocat de nomine mensem,
id. F. 3, 77.With adjectives to form adverbial expressions.a.De integro, anew ( = ab integro, ex integro; cf.: iterum, rursus, denuo), indidemque eadem aeque oriuntur de integro, atque eodem occidunt, Pac. ap. Varr. L. L. 5, § 17 Müll. (v. 92 Ribb.):b.ratio de integro ineunda est mihi,
Ter. Heaut. 4, 2, 7; Cic. Verr. 2, 2, 56; id. Att. 13, 27; id. Fam. 12, 30, 2 et saep. (The combination de novo appears only in the contracted form denuo, v. h. v.).—De improviso, unexpectedly:c.ubi de improviso interventum est mulieri,
Ter. Heaut. 2, 3, 40; id. And. 2, 2, 23; id. Ad. 3, 3, 53; Caes. B. G. 2, 3; 5, 22; 5, 39 et saep.; Cic. Rosc. Am. 52, 151 et saep.—De transverso, unexpectedly:► De is often put between an adj.ecce autem de transverso L. Caesar ut veniam ad se rogat,
Cic. Att. 15, 4 fin.; Auct. Her. 4, 10, 14.or pron. and its substantive; cf.II.above multa de nocte, media de nocte, gravi de causa, etc.: qua de re,
Ter. Andr. 1, 2, 13; esp. in the judic. formula: qua de re agitur; cf. Varr. R. R. 2, 2, 6; Cic. Brut. 79 fin. Also freq. after a simple relative:quo de,
Cic. Inv. 1, 28, 41; 54, 104; 2, 11, 37:qua de,
id. ib. 2, 23, 70 et saep.In composition the e becomes short before a vowel, as in dĕhisco, dĕhinc, dĕorsum, and coincides with it in the poets by synaeresis; cf.: dehinc, deinde, deinceps, deorsum; sometimes contraction takes place, as in debeo, debilis, dego, demo, from dehabeo, de-habilis, de-ago, de-emo.—2.Signif.a.Separation, departure, removal, taking away; off, away, down, out: decedo, demigro, demeto, depromo, descendo, devolvo, derivo, deflecto, etc.; and trop. dedico, denuntio; and in a downward direction, decido, decumbo, deprimo, demergo, delabor, defluo, demitto, desido, desideo, declivis, deculco, degredior, deicio, etc.—b.Cessation, removal of the fundamental idea ( = un-, de-, dis-): dearmo, deartuo, decresco, dedisco, dedecoro, dedignor, dedoceo, denascor, denormo, desum, etc.; and hence direct negation, as in dedecet, deformis, demens, etc.—c.With reference to the terminus of the action: defero, defigo, demitto, etc.; hence also trop., with reference to the extent of the action, to the uttermost, to exhaustion, through. out: debacchor, debello, dedolo, delino, delibuo, etc.: defatigo, delaboro, delasso, etc.; hence freq. a mere strengthening of the fundamental idea, = valde, thoroughly, much: demiror, demitigo, etc.—d.Giving a bad sense to the verb: decipio, delinquo, deludo, derideo, detestor.—e.Rarely, contraction from a broad into a narrow space, together: deligo, devincio. See also Hand Turs. II. p. 183-229. -
92 quaero
quaero (old orthogr. QVAIRO, Epitaphs of the Scipios, 6; for the original form and etym. quaeso, ĕre, v. quaeso), sīvi or sĭi, sītum, 3, v. a., to seek.I.Lit.A.In gen.: aliquem, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 43 Vahl.); Plaut. Mil. 2, 3, 3:B.te ipsum quaerebam,
Ter. Heaut. 4, 8, 3:escam in sterquilinio,
Phaedr. 3, 12 init. —In partic.1.To seek to get or procure, to seek or search for a thing, Ter. Heaut. 3, 1, 38:b.rem mercaturis faciendis,
Cic. Par. 6, 2, 46.— Absol.:contrivi in quaerendo vitam atque aetatem meam,
Ter. Ad. 5, 4, 15; 5, 3, 27; Hor. Ep. 1, 7, 57; id. A. P. 170.—Transf., to get, procure, obtain, acquire a thing:2.uxores liberorum quaerendorum causā ducere,
Suet. Caes. 52:liberorum quaerundorum causā ei uxor data est,
Plaut. Capt. 4, 2, 109; cf.:quaerunt litterae hae sibi liberos,
id. Ps. 1, 1, 21.—To seek for something missing, to miss:3.Siciliam in uberrimā Siciliae parte,
Cic. Verr. 2, 3, 18, § 47:optatos Tyndaridas,
Prop. 1, 17, 18:Phoebi comam,
Tib. 2, 3, 20:amnes,
Stat. Th. 4, 703.—To ask, desire, with ut and subj.:II.quaeris ut suscipiam cogitationem quidnam istis agendum putem,
Cic. Att. 14, 20, 4.—Trop.A.In gen., to seek, i. e. to think over, meditate, aim at, plan a thing:B.dum id quaero, tibi qui filium restituerem,
Ter. Heaut. 3, 1, 83:quonam modo maxime ulti sanguinem nostrum pereamus,
Sall. C. 33,5:fugam,
Cic. Att. 7, 17, 1; id. Mur. 37, 80:sibi remedium ad rem aliquam,
id. Clu. 9, 27:de gratiā quid significares, mecum ipse quaerebam,
id. Att. 9, 11, A, 1.—With inf.:tristitiae causam si quis cognoscere quaerit,
seeks, strives, endeavors, Ov. Tr. 5, 4, 7; id. Am. 1, 8, 51; Hor. C. 3, 4, 39; id. Ep. 1, 1, 2 al.—In partic.1.To look for, seek to gain any thing; to get, acquire, obtain, procure:2.laudem sibi,
Ter. Heaut. 2, 3, 74:salutem alicui malo,
id. Ad. 3, 2, 2:negabant ullā aliā in re nisi in naturā quaerendum esse illud summum bonum,
Cic. Ac. 1, 5, 19:pudentem exitum suae impudentiae,
id. Verr. 2, 1, 1, § 2:invidiam in aliquem,
id. Rab. Post. 17, 46. —Of inanim. and abstr. subjects, to demand, need, require, = requirere:3. (α).quod cujusquam oratoris eloquentiam quaereret,
Cic. Verr. 2, 1, 10, § 29:lites ex limitibus judicem quaerant,
Varr. R. R. 1, 15, 1:bellum dictatoriam majestatem quaesivisset,
Liv. 8, 30:quaerit Boeotia Dircen,
Ov. M. 2, 239. —With ab:(β).cum ab iis saepius quaereret,
made inquiries, Caes. B. G. 1, 32:quaero abs te nunc, Hortensi, cum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 83, § 191:quaesivit a medicis, quemadmodum se haberet,
Nep. Dion, 2, 4:a quo cum quaesisset, quo se deduci vellet,
id. Epam. 4, 5; cf. Cic. N. D. 1, 22, 60. —With de:(γ).quaerebat paulo ante de me, quid, etc.,
Cic. Pis. 9, 18:de te ipso quaero, Vatini, utrum, etc.,
id. Vatin. 4, 10:quaero de te, arbitrerisne, etc.,
Liv. 4, 40:cura tibi de quo quaerere nulla fuit,
Ov. P. 4, 3, 18.—With ex:(δ).quaesivi ex Phaniā, quam in partem provinciae putaret, etc.,
Cic. Fam. 3, 6, 1:quaerit ex solo ea, quae, etc.,
Caes. B. G. 1, 18.—With a rel.-clause:4. a.ille baro te putabat quaesiturum, unum caelum esset an innumerabilia,
Cic. Fam. 9, 26, 3:natura fieret laudabile carmen, an arte, Quaesitum est,
Hor. A. P. 409:quaeritur inter medicos, cujus generis aquae sint utilissimae,
Plin. 31, 3, 21, § 31.—With inf. (post-Aug.):b.e monte aliquo in alium transilire quaerens,
Plin. 8, 53, 79, § 214:qui mutare sedes quaerebant,
Tac. G. 2.—Transf., of animals, plants, etc., to desire, prefer, seek:5.salictum et harundinetum... umidum locum quaerunt,
Varr. R. R. 1, 23, 5:glires aridum locum quaerunt,
id. ib. 3, 15, 2; Col. 1, praef. §26: lupinum quaerit maxime sabulosa,
Plin. 18, 14, 36, § 134;so of the soil: ager aquosus plus stercoris quaerit,
demands, Pall. 1, 6, 15.—To examine or inquire into judicially, to investigate, institute an investigation; with [p. 1502] acc. (rare):b.hunc abduce, vinci, rem quaere,
Ter. Ad. 3 (4), 36:non dubitabat Minucius, quin iste (Verres) illo die rem illam quaesiturus non esset,
Cic. Verr. 2, 2, 29, § 72. —With de and abl. (class.; cf.Krebs, Autibarb. p. 962 sq.): de pecuniis repetundis,
Cic. Verr. 1, 9, 27:de morte alicujus,
id. Rosc. Am. 41, 119:de servo in dominum,
to question by torture, put to the rack, id. Mil. 22, 59:aliquid per tormenta,
Suet. Tib. 58:legibus,
to investigate according to the laws, impartially, Plin. Ep. 5, 21, 3. —Transf.: si quaeris, si quaerimus (prop., if we, or you, look well into the matter; if we, or you, would know the truth), to say the truth, in fact, to speak honestly:A.omnino, si quaeris, ludi apparatissimi,
Cic. Fam. 7, 1, 2:at sunt morosi, et anxii, et difficiles senes: si quaerimus, etiam avari,
id. Sen. 18, 65:si quaeritis,
id. de Or. 2, 62, 254; so,too, si verum quaeris,
id. Fam. 12, 8, 1:si verum quaeritis,
id. de Or. 2, 34, 146:si verum quaerimus,
id. Tusc. 2, 23, 55: noli quaerere or quid quaeris? in short, in one word:noli quaerere: ita mihi pulcher hic dies visus est,
id. Fam. 4, 4, 3:quid quaeris? biduo factus est mihi familiaris,
id. ib. 3, 1, 2.— Hence, quaesītus, a, um, P. a., sought out.In a good sense, select, special, extraordinary (mostly post-Aug.): epulae quaesitissumae, Sall. ap. Macr. S. 2, 9, 9 (Sall. H. 2, 23, 4 Dietsch); comp.:B.leges quaesitiores (opp. simplices),
Tac. A. 3, 26:quaesitior adulatio,
id. ib. 3, 57.— Sup.:quaesitissimi honores,
Tac. A. 2, 53.—In a bad sense (opp. to what is natural), far-fetched, studied, affected, assumed (class.):C.vitabit etiam quaesita nec ex tempore ficta, sed domo allata, quae plerumque sunt frigida,
Cic. Or. 26, 89:ut numerus non quaesitus, sed ipse secutus esse videatur,
id. ib. 65, 219:comitas,
Tac. A. 6, 50:asperitas,
id. ib. 5, 3.—Subst.: quaesītum, i, n.1.A question ( poet.):2.accipe quaesiti causam,
Ov. M. 4, 793; id. F. 1, 278; Hor. S. 2, 6, 82.—A question as a rhetorical figure, = pusma, Mart. Cap. 5, § 524. -
93 sedes
sēdes, is ( gen. plur. sedum, Cic. Sest. 20, acc. to Prisc. p. 771 P.:I. A.sedium, from form sedis,
Liv. 5, 42 Drak. N. cr.; Vell. 2, 109, 3), f. [sedeo, q. v.], a seat (freq. and class.).In gen.:B.in iis sedibus, quae erant sub platano,
Cic. de Or. 1, 7, 29:haec sedes honoris, sella curulis,
id. Cat. 4, 1, 2:sedes honoris sui,
Liv. 9, 46, 9; cf.:ceteros (senatores) in sedibus suis trucidatos,
id. 5, 41 fin.: in sedes collocat se regias, Liv. Andron. ap. Non. 127, 31; so,regia,
Liv. 1, 47:positis sedibus consederunt,
id. 42, 39 fin.:bis sex caelestes, medio Jove, sedibus altis sedent,
Ov. M. 6, 72; cf.:media inter deos sedes,
Plin. Pan. 52, 1:in saxo frigida sedi, Quamque lapis sedes, tam lapis ipsa fui,
Ov. H. 10, 50.—In the plur. also of the seat of a single person:tibi concedo meas sedes,
Cic. Div. 1, 46, 104 (cf. infra, II. b).— Poet.: non si priores Maeonius tenet Sedes Homerus, the foremost seat, the first rank (the fig. borrowed from the rows of seats in the theatre), Hor. C. 4, 9, 6.—In partic., in the elder Pliny, the seat, fundament, Plin. 22, 21, 29, § 61; 22, 25, 70, § 143; 23, 3, 37, § 75; 23, 4, 41, § 83; 26, 8, 58, § 90; 32, 9, 33, § 104.—II.Transf., in gen., of a place where one stays, a seat, dwelling-place, residence, habitation, abode, temple, etc. (the prevailing signif.; syn.: domicilium, locus, habitatio).(α).Sing. (used alike of the residence of one or more persons):(β).hi coetus (hominum) hac, de quā exposui, causā instituti sedem primum certo loco domiciliorum causā constituerunt, quam cum locis manuque sepsissent, ejusmodi conjunctionem tectorum oppidum vel urbem appellaverunt,
Cic. Rep. 1, 26, 41:sentio te sedem etiam nunc hominum ac domum contemplari (i. e. terram),
id. ib. 6, 19, 20; so,hanc sedem et aeternam domum contueri,
id. ib. 6, 23, 25:in hanc sedem et domum suam,
id. ib. 6, 25, 29; id. Par. 3, 2, 25; cf.:eam sibi domum sedemque delegit, in quā, etc.,
id. Clu. 66, 188:haec domus, haec sedes, haec sunt penetralia magni Amnis (sc. Penei),
Ov. M. 1, 574:in omni sede ac loco ferrum flammamque metuemus,
Cic. Mur. 39, 85; so (with locus) id. Agr. 2, 17, 46:nec veni, nisi fata locum sedemque dedissent,
Verg. A. 11, 112:illum actum esse praecipitem in sceleratorum sedem atque regionem,
Cic. Clu. 61, 171:in Italiā bellum gerimus, in sede ac solo nostro,
Liv. 22, 39:ea res Trojanis spem adfirmat tandem stabili certāque sede finiendi erroris,
id. 1, 1, 10:crematā patriā domo profugos sedem quaerere,
id. 1, 1, 8; 10, 10, 10; 38, 16, 13; 39, 54, 5;40, 38, 4: Orestis liberi sedem cepere circa Lesbum insulam,
Vell. 1, 3, 1:ultra hos Chatti initium sedis ab Hercynio saltu incohant,
Tac. G. 30; id. A. 3, 73; 13, 54; Curt. 9, 4, 2; Plin. 2, 107, 111, § 246:modo Graecis ultro bellum inferebamus: nunc in sedibus nostris propulsamus illatum,
Curt. 4, 14, 21:non motam Termini sedem (just before: in Termini fano),
Liv. 1, 55; cf.:quod Juppiter O. M. suam sedem atque arcem populi Romani in re trepidā tutatus esset,
id. 5, 50:statim regis praetorium petunt, in ipsius potissimum sede morituri,
Just. 2, 11, 15:(ulmus) nota quae sedes fuerat columbis,
Hor. C. 1, 2, 10 et saep.— Poet.:sedes scelerata, for sceleratorum,
i. e. the infernal regions, Ov. M. 4, 456; cf.:Tibur Sit meae sedes utinam senectae,
Hor. C. 2, 6, 6:talia diversa nequicquam sede locuti,
place, spot, Ov. M. 4, 78.—Plur. (in good prose usually only of the dwellings of several):B.qui incolunt eas urbes non haerent in suis sedibus,
Cic. Rep. 2, 4, 7:eorum domicilia, sedes, etc.,
id. Fam. 13, 4, 3; cf.:ut (Galli) aliud domicilium, alias sedes petant,
Caes. B. G. 1, 31:sedes habere in Galliā,
id. ib. 1, 44:reverti se in suas sedes regionesque simulaverunt,
id. ib. 4, 4:quae gens ad hoc tempus iis sedibus se continet,
id. ib. 6, 24; cf. id. ib. 4, 4 fin.:novas ipsi sedes ab se auctae multitudini addiderunt,
Liv. 2, 1:qui profugi sedibus incertis vagabantur,
Sall. C. 6, 1; cf. id. J. 18, 2:(deūm) sedes nostris sedibus esse Dissimiles debent,
Lucr. 5, 153; so,divum, deum sedes,
id. 3, 18; 5, 146; 5, 1188; Hor. C. 3, 3, 34; cf.:sedes sanctae penatium deorumque larumque familiarium,
Cic. Rep. 5, 5, 7:deos ipsos convulsos ex sedibus suis,
Liv. 38, 43:discretae piorum,
Hor. C. 2, 13, 23:silentum,
Ov. M. 15, 772:animalia ad assuetas sibi sedes revertuntur,
Quint. 11, 2, 6.—Of the dwelling of a single person (cf. supra, I. A.): cur (Juppiter) suas Discutit infesto praeclaras fulmine sedes, Lucr. 6, 418:(Demaratus) in eā civitate domicilium et sedes collocavit,
Cic. Rep. 2, 19, 34:immissum esse ab eo C. Cornelium, qui me in sedibus meis trucidaret,
id. Sull. 6, 18; id. Div. in Caecil. 5, 19:patrias age desere sedes, i. e. patriam,
Ov. M. 15, 22; cf.:Aeneam in Siciliam quaerentem sedes delatum,
Liv. 1, 1, 4.—Esp.1.Of the abode of the dead, a burial-place:2.ita Augustum in foro potius quam in Campo Martis sede destinatā cremari vellent,
Tac. A. 1, 10:sedibus ut saltem placidis in morte quiescam,
Verg. A. 6, 371; 6, 152.—Of the home of the soul, i. e. the body:C.prior,
Ov. M. 15, 159:anima de sede volens Exire,
id. ib. 11, 788. —In relation to inanimate subjects, that upon which any thing sits fast or rests, a seat, place, spot, base, ground, foundation, bottom, etc.(α).Sing.:(β).hanc urbem (Romam) sedem aliquando et domum summo esse imperio praebituram,
Cic. Rep. 2, 5, 10; cf. id. Prov. Cons. 14, 34:rupes caeduntur sedemque trabibus cavatae praebere coguntur,
Plin. 33, 4, 21, § 74; 2, 38, 38, § 102:superbia in superciliis sedem habet,
id. 11, 37, 51, § 138:num montes moliri sede suā paramus?
to push from their place, Liv. 9, 3:Athon Pindumve revulsos Sede suā,
Ov. M. 11, 555:patriam pulsam sede suā,
Liv. 27, 34; cf.:voluptas mentem e suā sede et statu demovet,
Cic. Par. 1, 3, 15 (v. also in the foll. b): ita mihi salvam ac sospitem rempublicam sistere in suā sede liceat, Aug. ap. Suet. Aug. 28; cf.:deus haec fortasse benigna Reducet in sedem vice,
to its former state, Hor. Epod. 13, 8: Veios an Fidenas sedem belli caperent, the seat or scene of war, Liv. 4, 31; so,belli (bello),
id. 28, 44, 15; Vell. 2, 74, 3; Tac. H. 1, 65; 3, 32; 3, 8; 2, 19; Suet. Galb. 10 al.:hilaritatis sedes,
Plin. 11, 37, 77, § 198:neque verba sedem habere possunt, si rem subtraxeris,
Cic. de Or. 3, 5, 19:affectus quibusdam videntur in prooemio atque in epilogo sedem habere,
Quint. 6, 1, 51 (cf. in the foll. b):haec est sedes orationis, etc.,
id. 9, 4, 62:non ut de sede secundā Cederet aut quartā (iambus),
Hor. A. P. 257:ut sola ponatur in summi boni sede (voluptas),
Cic. Fin. 2, 12, 37:nec mens mihi nec color Certā sede manent,
Hor. C. 1, 13, 6.—Of the site on which a city formerly stood:vetustissima sedes Assyriae,
Tac. A. 12, 13; cf.:in eā sede, quam Palaetyron ipsi vocant,
Curt. 4, 2, 4.—Plur.:coloni Capuae in sedibus luxuriosis collocati,
Cic. Agr. 2, 35, 97:nonnumquam fracta ossa in suis sedibus remanent, etc.... fragmenta in suas sedes reponenda sunt,
Cels. 8, 10:rursus in antiquas redeunt primordia sedes Ignis,
Lucr. 6, 871; 4, 1041:dum solidis etiamnum sedibus astas,
on firm ground, Ov. M. 2, 147:cum mihi ipsa Roma prope convulsa sedibus suis visa est,
Cic. Pis. 22, 52:turrim convellimus altis Sedibus,
Verg. A. 2, 465:totamque a sedibus urbem Eruit,
id. ib. 2, 611:monstrabantur urbium sedes, Lyrnessi et Thebes,
Curt. 3, 4, 10:haec tot gentium excita sedibus suis moles,
id. 3, 2, 12; cf.:totum (mare) a sedibus imis Eurusque Notusque ruunt,
Verg. A. 1, 84; Quint. 8, 6, 63; so,argumentorum,
id. 5, 10, 20 (corresp. to loci); 5, 12, 17. -
94 sto
sto, stĕti, stătum, 1 (scanned stĕtĕrunt, Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. H. 7, 166; Prop. 2, 8, 10), v. n. [root sta-; Sanscr. sthā, sthalam, locus; Gr. sta-, histêmi, to set, place; statêr, weight; O. H. Germ. stām; Goth. standa; Engl. stand], to stand, in opposition to sitting, walking, or lying prostrate, to stand still, remain standing, stand upright.I.Lit.A.In gen.:B.hos quos videtis stare hic captivos duos, Illi qui astant, hi stant ambo, non sedent,
Plaut. Capt. prol. 1 sq.; cf.:cum virgo staret et Caecilia in sellā sederet,
Cic. Div. 1, 46, 104:si iste ibit, ito: stabit, astato simul,
Plaut. Ps. 3, 2, 74:abi intro, noli stare,
id. Mil. 4, 3, 36; so (opp. ire) id. Merc. 3, 3, 21; id. Mil. 4, 2, 95; 4, 9, 10; id. Pers. 3, 3, 43; 4, 4, 50; Ter. Eun. 3, 2, 6; 3, 2, 12:i: quid stas, lapis?
id. Heaut. 4, 7, 3:ante aedes,
Plaut. Am. 2, 1, 56; 1, 1, 250; 2, 2, 35; id. Truc. 2, 3, 14:ante ostium,
Ter. Eun. 5, 2, 4; id. And. 3, 1, 17; id. Hec. 3, 4, 14; 5, 4, 14:ante oculos,
Ov. Am. 1, 5, 17:ad januam,
Cic. de Or. 2, 86, 353:ad undam,
Verg. G. 4, 356:orantem juxta,
Stat. Th. 11, 618:hic foris,
Plaut. Men. 2, 3, 12:hinc procul,
Ter. Hec. 4, 3, 1:propter in occulto,
Cic. Clu. 28, 78; cf.:qui proximi steterant,
Caes. B. G. 5, 35, 3:propius,
Hor. A. P. 361:sta ilico,
Ter. Phorm. 1, 4, 18:qui frequentissimi in gradibus concordiae steterunt,
Cic. Phil. 7, 8, 21:stans pede in uno,
Hor. S. 1, 4, 10 et saep.—Of things:ita statim stant signa,
Plaut. Am. 1, 1, 120:quorum statuae steterunt in Rostris,
Cic. Phil. 9, 2, 4:statua,
id. Div. 1, 34, 75:signa ad impluvium, ad valvas Junonis,
id. Verr. 2, 1, 23, § 61:stabat acuta silex,
Verg. A. 8, 233:columna,
Hor. C. 1, 35, 14:cerea effigies,
id. S. 1, 8, 32; cf. poet.:aeneus ut stes,
id. ib. 2, 3, 183.— Pass. impers.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Sim. Statum vide hominis, Plaut. Ps. 1, 5, 44: Gn. Quid agitur? Pa. Statur, Ter. Eun. 2, 2, 40:confecto munerum cursu moriar stando,
Amm. 24, 3, 7.—Prov.:inter sacrum saxumque sto, nec quid faciam scio,
i.e. I am in a pinch, Plaut. Capt. 3, 4, 84; v. sacrum.—In partic.1.Pregn., to stand firm or immovable; to last, remain, continue: cui nec arae patriae domi stant; fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 115 Vahl.):2.nec domus ulla nec urbs stare poterit,
Cic. Lael. 7, 23:stantibus Hierosolymis,
id. Fl. 28, 69:ut praeter spem stare muros viderunt,
Liv. 38, 5:urbem innoxiam stare incolumem pati,
id. 31, 31, 15:hasta, quae radice novā, non ferro stabat adacto,
stuck fast, remained fixed, Ov. M. 15, 562:missum stetit inguine ferrum,
id. ib. 5, 132; cf. id. ib. 5, 34;8, 415: stat glacies iners,
Hor. C. 2, 9, 5:aquae,
Ov. M. 4, 732:longā stare senectā,
Sil. 3, 94:cornus stetit inter tempora frontis,
id. 4, 142.—To remain, tarry, linger any where (cf. moror):3.paulisper stetimus in illā ganearum tuarum nidore atque fumo,
Cic. Pis. 6, 13:hos quos video volitare in foro, quos stare ad curiam,
id. Cat. 2, 3, 5: cur non aut stantem comprehenderint, aut fugientem consecuti sint, remaining in the city, id. Cael, 28, 67;so (opp. fugio),
id. Tusc. 2, 23, 54:cum gladiis in conspectu senatus,
id. Phil. 2, 4, 8:qui domi stare non poterant,
id. Fl. 6, 13:(meretrix) olente in fornice stans,
Hor. S. 1, 2, 30; cf. Ov. Am. 1, 10, 21; Juv. 10, 239; cf.of minerals not attracted by the magnet: pondere enim fretae partim stant, quod genus aurum,
Lucr. 6, 1058. —In milit. lang.a.To stand in the ranks or under arms, to fight:b.quisque uti steterat, jacet obtinetque ordinem,
Plaut. Am. 1, 1, 86: ut sustinere corpora plerique nequeuntes arma sua quisque stantes incumberet, Sall. ap. Serv. Verg. A. 9, 229 (H. 3, 72 Dietsch):cum milites a mane diei jejuni sub armis stetissent defatigati, Auct. B. Afr. 42, 3: primo haud impari stetere acie,
Liv. 26, 44:in Asia totius Asiae steterunt vires,
id. 37, 58: in acie, Auct. B. Hisp. 28 fin.:pars acie stabat, Auct. B. Afr. 51, 6: stetit acies in armis,
Sen. Phoen. 389; cf.:stetit ordine certo Infelix acies,
Luc. 7, 2, 16.—Pregn., to stand firm in fight, stand one's ground, maintain the contest (opp. abjecto scuto fugere), Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.:c.in acie stare ac pugnare (opp. in castra refugere),
Liv. 22, 60, 25:Tarquiniensis, novus hostis non stetit solum, sed etiam ab suā parte Romanum pepulit,
id. 2, 6, 11:comminus,
Caes. B. C. 1, 47:inque gradu stetimus, certi non cedere,
Ov. M. 9, 43; cf.:contra leonem,
Spart. Carac. 5.—Transf., of a battle, to last, hold out, continue (a favorite expression of Livy):4.ibi aliquamdiu atrox pugna stetit,
Liv. 29, 2:diu pugna neutro inclinata stetit,
id. 27, 2:ita anceps dicitur certamen stetisse,
id. 8, 38:primo stetit ambiguā spe pugna,
id. 7, 7.—Nautical t. t., to lie, to lie or ride at anchor:5.ante hostium portus in salo stare,
Liv. 37, 16;Auct. B. Afr. 62: naves regiae in sinu Maliaco,
Liv. 36, 20:classis instructa in portu,
id. 37, 11:classis in salo ad Leptim, Auct. B. Afr. 62, 4: litore puppes,
Verg. A. 6, 901.—Of servants, to stand, wait, attend (very rare): neque pueri eximiā facie stabant, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 2:6.sto exspectans, si quid mihi imperent,
Ter. Eun. 3, 5, 46:ad cyathum et vinum,
Suet. Caes. 49; cf.:ad pedes,
id. Galb. 22.—Of buildings, cities, etc., to stand finished, be erected (mostly poet.):7.intra annum nova urbs stetit,
Liv. 6, 4, 6:jam stabant Thebae,
Ov. M. 3, 131:moenia jam stabant,
id. F. 3, 181:stet Capitolium Fulgens,
Hor. C. 3, 3, 42:aedificant muros... Stabat opus,
Ov. M. 11, 205:jam stare ratem,
Val. Fl. 1, 96.—Of the countenance, to be unmoved, to be at rest ( poet.):8.stat num quam facies,
Luc. 5, 214:stant ora metu,
are rigid, Val. Fl. 4, 639; cf.:cur ad patrios non stant tua lumina vultus,
Stat. Th. 10, 693.—To stand up, stand upright, stand on end; to bristle up, stiffen, etc. ( poet. and in post-Aug. prose): papillae, Lucil. ap. Non. 391, 26:9.mammae,
Plin. 28, 19, 77, § 249:steterunt comae,
Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. M. 7, 631; cf. id. ib. 10, 425:crines fulvi pulvere,
Stat. Th. 3, 326:setae,
Ov. M. 8, 286:in vertice cristae,
id. ib. 6, 672:aristae,
id. ib. 10, 655:stantes oculi,
prominent, Ov. F. 6, 133:oculis rigentibus et genis stantibus,
fixed, Plin. 23, 1, 24, § 49. —In mal. part., Mart. 3, 73, 2; App. M. 2, p. 117, 39; Auct. Priap. 75, 2.—Rarely of fluids, to coagulate, stiffen:sanguis stetit,
Sen. Oedip. 585.—With abl., to stand out with, be thick with, full of any thing (mostly poet.): stant pulvere campi, Enn. ap. Porphyr. ad Hor. C. 1, 9, 1 (Ann. v. 592 Vahl.): cupressi Stant rectis foliis, id. ap. Philarg. ad Verg. G. 2, 444 (Ann. v. 268 ib.): stat sentibu' fundus, Lucil. ap. Don. Ter. And. 4, 2, 16; Titin. ap. Non. 391, 21; so,II.ager sentibus,
Caecil. ib. 391, 23:vides ut altā stet nive candidum Soracte,
Hor. C. 1, 9, 1: caelum caligine stat, Sisenn. ap. Non. 392, 8:pulvere caelum,
Verg. A. 12, 408:pulvereo globo astra,
Stat. Th. 7, 124:stant lumina (Charontis) flammā,
Verg. A. 6, 300:stant pulvere Syrtes,
Claud. Laud. Stil. 1, 257.Trop.A.In gen., to stand: mentes, rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):B.stetisse ipsum in fastigio eloquentiae,
Quint. 12, 1, 20.—In partic.1.Pregn., to stand one's ground, stand firm or unshaken; to endure, persevere, persist, abide, continue:b.moribus antiquis res stat Romana virisque, Enn. ap. Aug. Civ. Dei, 2, 21 (Ann. v. 492 Vahl.): disciplinam militarem, quā stetit ad hanc diem Romana res, solvisti,
Liv. 8, 7:res publica staret,
Cic. Phil. 2, 10, 24; cf. id. Cat. 2, 10, 21:stante urbe et curiā,
id. Planc. 29, 71:ut eo neglecto civitas stare non possit,
id. Cael. 1, 1:utinam res publica stetisset, quo coeperat statu,
id. Off. 2, 1, 3:qui illam (rem publicam) cadere posse stante me non putārant,
id. Fam. 6, 6, 2:ut stante re publicā facere solebamus,
id. Off. 2, 1, 3:neque enim aliter stare possemus,
id. Sest. 45, 97:per quos homines ordinesque steterim, quibusque munitus fuerim, non ignoras,
id. Fam. 13, 29, 7; cf.:eorum auxilio, qui me stante stare non poterant,
id. ib. 7, 2, 3:respublica stetit virtute tuā,
Liv. 4, 40:stetit regnum puero,
id. 1, 3:dum stetimus,
Ov. Tr. 1, 9, 17:stamus animis,
Cic. Att. 5, 18, 2:stas animo,
Hor. S. 2, 3, 213:Gabinium sine provinciā stare non posse,
could not hold out, subsist, Cic. Pis. 6, 12; cf. id. Fl. 6, 14; Suet. Oth. 5:nedum sermonum stet honos,
Hor. A. P. 69.—Hence, nearly—esse, tantā stat praedita culpā (natura), Lucr. 5, 199:pausam stare fragori,
id. 1, 747.—(Acc. to its use as a milit. t. t., v. supra, I. B. 3.) To maintain the contest:c.cum in senatu pulcherrime staremus,
Cic. Fam. 1, 4, 1.—Stare in aliquā re, simply aliquā re, and post-class. also alicui rei, to stand firm, persist, persevere; to rest, abide, adhere to, continue in a thing.(α).In aliquā re:(β).si in fide non stetit,
Cic. Rab. Perd. 10, 28:sin in eo non stat,
id. Att. 2, 4, 1:stare oportet in eo, quod sit judicatum,
id. Fin. 1, 14, 47:in sententiā,
Liv. 4, 44.—With abl.:(γ).eā omnes stant sententiā,
Plaut. Curc. 2, 1, 35:suis stare judiciis,
Cic. Tusc. 5, 28, 81:censoris opinione,
id. Clu. 47, 132:alicujus decreto,
Caes. B. G. 6, 13:stare conditionibus,
Cic. Att. 7, 15, 2:stare conventis,
id. Off. 3, 25, 95:stare jurejurando,
Quint. 5, 6, 4:nihil quo stat loco stabit, omnia sternet abducetque vetustas,
Sen. ad Marc. 26, 4.— Pass. impers.:stabitur consilio,
Liv. 7, 35:etsi priore foedere staretur,
id. 21, 19:famā rerum standum est,
id. 7, 6.—With dat.:(δ).arbitri sententiae stare,
Dig. 4, 7, 23 fin.:voluntati patris,
ib. 26, 7, 3; 36, 3, 6:rei judicatae,
ib. 42, 1, 32:emptioni,
ib. 19, 1, 13; ib. 4, 8, 27 (five times) et saep.—Stat sententia, aliquid, or, impersonally, stat ( alicui), the determination stands or holds good; I ( thou, he, etc.) am determined: Pa. Vide quid agas. Ph. Stat sententia, Ter. Eun. 2, 1, 18:d.Hannibal, postquam ipsi sententia stetit, pergere ire,
Liv. 21, 30:stat sententia tradere mecum Dotalem patriam,
Ov. M. 8, 67:modo nobis stet illud, unā vivere in studiis nostris,
Cic. Fam. 9, 2, 5:stat pectore fixum, Aeetae sociare manus,
Val. Fl. 5, 289:nos in Asiam convertemus: neque adhuc stabat, quo potissimum,
Cic. Att. 3, 14, 2:mihi stat alere morbum,
Nep. Att. 21, 6:quos ut seponi stetit,
Sil. 3, 68:stat, casus renovare omnes,
Verg. A. 2, 750. —In aliquā re, or simply aliquā re, to rest on, be fixed on, depend upon, etc.:2.omnis in Ascanio stat cura parentis,
Verg. A. 1, 646:regnum fraternā stare concordiā,
Liv. 45, 19:quā (disciplinā) stetit Romana res,
id. 8, 7:hac arte (i.e. bello) in patriā steti,
id. 5, 44, 2; Val. Fl. 3, 673; Verg. A. 2, 163:magis famā quam vi stare res suas,
Tac. A. 6, 30:apud quos virtute quam pecuniā res Romana melius stetit,
id. H. 2, 69 fin.:famā bella stare,
Curt. 3, 8, 7.—In theatr. lang., of plays and actors, to stand, i.e. to please, take, succeed:3.quod si intellegeret, cum stetit olim nova (fabula), Actoris operā magis stetisse quam suā,
Ter. Phorm. prol. 9 sq.:partim vix steti, id. Hec. prol. alt. 7: securus, cadat an recto stat fabula talo,
Hor. Ep. 2, 1, 176:illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, Hoc stabant, hoc sunt imitandi,
id. S. 1, 10, 17.—Stare, ab, cum, or pro aliquo, or aliquā re, or with adv. loci, to stand by, on the side of, adhere to a person or thing, take the part of:4.ut nemo contra civium perditorum dementiam a senatu et a bonorum causā steterit constantius,
Cic. Brut. 79, 273:a se potius quam ab adversariis,
id. Inv. 1, 43, 81:a mendacio contra verum,
id. ib. 1, 3, 4:a contrariā ratione,
Auct. Her. 4, 2, 4:cum di prope ipsi cum Hannibale starent,
Liv. 26, 41, 17; 5, 38:stabat cum eo senatus majestas,
id. 8, 34, 1:nobiscum adversus bar, baros,
Nep. Ages. 5, 4:si pro meā patriā ista virtus staret,
Liv. 2, 12:pro jure gentium,
id. 38, 25:pro vobis adversus reges stetimus,
id. 45, 22, 10; 23, 8, 3 Fabri ad loc.:pro Jubā atque Afris,
Quint. 11, 1, 80:pro signis,
Ov. A. A. 1, 200:quamvis duces non essent praesentes, staret tamen pro partibus invicta fortuna ultoris,
Flor. 4, 7, 10:hic primo pro Pompei partibus, mox simulatione contra Pompeium stetit,
Vell. 2, 48, 4:voluptas pro iisdem partibus standi,
Sen. Vit. Beat. 4, 1; cf.:et dii quoque pro meliore stant causā,
Curt. 4, 1, 13:hinc stas, illinc causam dicis,
Plaut. Men. 4, 2, 48:unde stetisset, eo se victoria transferret,
Just. 5, 4, 12: non semper vostra evortet: nunc Juppiter hac stat, stands at your side, stands by you, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565.—So with in:Graeci, qui in Darei partibus steterant,
Curt. 3, 11, 18.—Stare per aliquem, to stand to one's account, be chargeable or owing to one; to lie at one's door, be one's fault; followed by a negative consequence or effect, expressed by quin, [p. 1763] quominus, or ne.(α).With quin:(β).quoniam per eum non stetisset, quin praestaretur, etc.,
Liv. 2, 31, 11 Weissenb.ad loc.—With quominus (freq.):(γ).si poterit fieri, ut ne pater per me stetisse credat, Quominus haec fierent nuptiae, volo: sed si id non poterit, Id faciam in proclivi quod est, per me stetisse, ut credat,
Ter. And. 4, 2, 16 sq.:Caesar ubi cognovit per Afranium stare, quominus proelio dimicaretur,
Caes. B. C. 1, 41:graviter eam rem tulerunt, quod stetisse per Trebonium, quominus oppido potirentur, videbatur,
id. ib. 2, 13; so,nec, quominus perpetua cum eis amicitia esset, per populum Romanum stetisse,
Liv. 8, 2, 2; 9, 14, 1; 6, 33, 2; 44, 14, 12.—With ne:5.ne praestaremus per vos stetit, qui, etc.,
Liv. 45, 23, 6:non per milites stetisse, ne vincerent,
id. 3, 61, 2:quasi per ipsum staret, ne redderetur,
Suet. Aug. 28.—Rarely without the negation; so with ut:per quam (ignorantiam) stetit, ut tibi obligarer,
Plin. Ep. 10, 6 (22), 2; cf. Ter. And. 4, 2, 17 supra; absol.:id est, non per me stetit, sed per illud,
Quint. 3, 6, 78; with subj.-clause:si per eum non stetit, parere defuncti voluntati,
Dig. 32, 1, 36.—Of price, to stand one in, to come to, to cost (mostly post-Aug.):Periclum vitae meae tuo stat periculo,
Plaut. Capt. 3, 5, 82:Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse,
Liv. 34, 50; cf.:sit argumento tibi gratis stare navem,
Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48:haud illi stabunt Aeneia parvo Hospitia,
Verg. A. 10, 494:quae neque magno Stet pretio,
Hor. S. 1, 2, 122:multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit,
Liv. 23, 30:haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit,
id. 3, 60:utrique vindicta libertatis morte stetit,
Vell. 2, 64, 3:heu quanto regnis nox stetit una tuis?
Ov. F. 2, 812 et saep.:nulla pestis humano generi pluris stetit,
Sen. Ira, 1, 2, 1. -
95 a
I f. (lettera dell'alfabeto italiano)1.а"a" come Ancona — "а", как в слове Анкона
"a" maiuscola — прописное (большое) "а"
2.•◆
dalla "a" alla "zeta" — от "а" до "я" (от начала до конца)di serie A — (anche fig.) первой (высшей) категории (первосортный)
squadra di serie A — (sport.) команда первой категории
non ci debbono essere cittadini di serie A e di serie B! — не должно быть граждан первого и второго сорта!
II prep. (ad, al, allo, agli, alle, ai)non dice né a né ba — не мычит и не телится! (не говорит ни бе, ни ме; молчит, как воды в рот набрал!)
1.1) (compl. di termine)2) (stato in luogo) в (во) + prepos., на + prepos., за + strum.ci siamo fermati a qualche chilometro da Firenze — мы остановились за несколько километров до Флоренции (в нескольких километрах от Флоренции)
3) (moto a luogo) в (во) + acc., за + acc., на + acc.loro andarono a destra e noi a sinistra — они поехали направо, а мы - налево
4) (compl. di tempo)a mezzogiorno — в двенадцать часов дня (lett. в полдень)
all'alba — на заре (на рассвете, чуть свет)
5) (modo)ad alta voce — вслух (avv.)
a poco a poco — мало по малу (colloq. помаленьку)
6) (età) в + acc.a trent'anni — в тридцать лет (в возрасте тридцати лет, в тридцатилетнем возрасте)
morì a sessant'anni — он умер, когда ему было шестьдесят лет (в шестьдесять лет, в возрасте шестидесяти лет, в шестидесятилетнем возрасте)
7) (mezzo)8) (fine)a che scopo? — к чему? (зачем; colloq. куда, на что)
a che ti servono tutti questi libri? — к чему (зачем; colloq. куда, на что) тебе столько книг?
9) (prezzo, misura)10) (causa)a sentire quella notizia cambiò umore — услышав эту новость, он помрачнел
a sentire lui tutti lo invidiano — послушать его, все ему завидуют
hai fatto bene a telefonarmi — ты хорошо сделал, что позвонил мне
11) (+ prep., + avv.)vicino a — рядом с + strum.
davanti a (di fronte a) — перед (рядом с) + strum. (мимо + gen.)
dietro a — за + strum. (позади + gen.)
intorno a — вокруг + gen.
in mezzo a — среди (посреди) + gen.
a favore di — за + acc. (в пользу + gen.)
al di là di — по ту сторону + gen.
oltre a — кроме + gen.
fino a — (вплоть) до + gen.
2.•◆
a tuo favore — в твою пользуalla fine di — в конце + gen.
a bizzeffe — полно (невпроворот avv., gerg. навалом)
a causa di — по причине + gen.
a dispetto di — невзирая на + acc.
a metà — наполовину (avv.)
alla svelta — наскоро (avv.)
a priori — заведомо (априори) (avv.)
a turno — a) (uno per volta) по очереди; b) (a turno) посменно (avv.)
a dire il vero, sono stanco — по правде говоря, я устал
a vederla è difficile dire di che nazionalità sia — на первый взгляд трудно определить, кто она по национальности
-
96 METTERE
v- M1327 —- M1328 —— см. -A14— см. -A157 c)— см. -A174mettere acqua, non legna
— см. -A175— см. -A176— см. -A177— см. -A346— см. -A352— см. -A353— см. -A395— см. -A423— см. -A421— см. -A425— см. -A426— см. -A514— см. -A515— см. -A524— см. - M786— см. -A653— см. -A803— см. -A802— см. -A804— см. -A843— см. -A855— см. -A856— см. - P17— см. -A964— см. -A987— см. -A993— см. -A1004— см. -A1016— см. -A1126— см. -A1218— см. -A1287— см. -A1315— см. -A1316— см. -A1301— см. -A1338— см. -A1354— см. -A1355— см. -A1389— см. -A1390— см. -A1397— см. - B52— см. - B70— см. - B132— см. - B134— см. - B170— см. - B164— см. - B177mettere da banda il meno, per attenersi al più
— см. - B180mettere a (или al, in) bando
— см. - B208mettere al bando di...
— см. - B208a— см. - B229— см. - B250— см. - B242— см. - B323mettere il bastone (или i bastoni) fra le (или tra le, nelle) ruote (или ruota; тж. mettere un bastone fra le gambe)
— см. - B338— см. - B375metterci il becco in (или a) qc
— см. - B395— см. - M1702— см. - B450— см. - B419— см. - B150mettere qd in un bel pasticcio
— см. - P852— см. - B478— см. - B519— см. - B520— см. - I317— см. - B582— см. - B599— см. - B613— см. - B720— см. - B731— см. - B906— см. - B907— см. - B908— см. - B911metterci sopra bollo e sigillo
— см. - B1005— см. - B1008— см. - B1096— см. - B1095— см. - B1109— см. - B1128— см. - B1127— см. - B1227— см. - B1269— см. - B1270— см. - B1286— см. - B1417— см. - B1455— см. - B1456— см. - B1457— см. - L821— см. - P544— см. - R71— см. - S583— см. - S1861— см. - V492metterci la buona volontà in qc
— см. - V916— см. - C22— см. - C21— см. - C53— см. - C57— см. - C62— см. - C103— см. - C115— см. - C149— см. - C185— см. - C237— см. - C281— см. - C274— см. - C308— см. - C319— см. - C383— см. - C382— см. - C399— см. - C420— см. - C467— см. - C527— см. - C549— см. - C578— см. - C594— см. - C602mettere in canzonatura (или in canzone, in canzonella)
— см. - C608— см. - B652— см. - C666— см. - C686mettere capo a...
— см. - C778— см. - C780— см. - C781— см. - C690— см. - C779— см. -A1005— см. - C782mettere il capo in grembo a qd
— см. - C783— см. - P700— см. - C864mettere un cardo sotto il naso
— см. - C910mettere carestia a (или in) qc
— см. - C912— см. - C921a— см. - C964 b)— см. - C969— см. - C1019— см. - C1028— см. - C1087— см. - C1088— см. - C1174— см. - C1176— см. - C1175— см. - C1241— см. - C1265— см. - C1273— см. - C1294— см. - B1455— см. - L824a— см. - R71mettersi per una cattiva strada
— см. - S1862— см. - C1315— см. - C1354mettersi sul cavallo d'Orlando
— см. - C1367— см. - C1425— см. - C1448— см. - C1483mettere (il) cervello (a bottega или a partito, a sesto)
— см. - C1599— см. - C1637— см. - C1670— см. - C1676— см. - C1750— см. - C1749— см. - C1854— см. - C1914— см. - C1921— см. - C1922— mettere a cimento la fortuna
— см. - C1923— см. - C2045— см. - C2044— см. - C2046metter(si) la coda tra le gambe
— см. - C2048— см. - C2090— см. - C2112— см. - C2113— см. - C2142— см. - C2204— см. - C2275mettere a (или in) combutta qc
— см. - C2294— см. - C2291— см. - C2304— см. - C2361— см. - C2374— см. - C2375— см. - C2382— см. - C2398— см. - C2433— см. - C2449— см. - C2461— см. - C2493— см. - C2500— см. - C2548mettere a conto con...
— см. - C2549mettere nel (или in, a) conto
— см. - C2550— см. - C2551mettere in corda (или in corde)
— см. - C2653— см. - C2646— см. - C2652mettere la corda al collo a qd
— см. - C2638— см. - C2700— см. - C2756— см. - C2757— см. - C2732— см. - C2822— см. - C2823— см. - C2971— см. - C3075— см. - C3092mettere una (или la) croce a... (или sopra,., su...)
— см. - C3091mettere il cuore a (или in) qc
— см. - C3266mettersi qc in (или nel) cuore
— см. - C3267mettere in cuore di (+inf.)
— см. - C3268mettere il cuore in alto [in basso]
— см. - C3269— см. - P17mettere qd sul curro di (+inf.)
— см. - C3317— см. - D66— см. - D109— см. - D179— см. - D180— см. - D181— см. - D182— см. - D183— см. - D225— см. - D229— см. - D342— см. - D344— см. - D405— см. - D437— см. - D442— см. - D449— см. - D586— см. - D583— см. - D638— см. - D639— см. - D696— см. - D697— см. - D698— см. - D752— см. - D841— см. - P2219— см. - D861— см. - D862— см. - D891— см. - D901— см. - E32— см. - E78— см. - E106mettere erba in...
— см. - E107— см. - E108mettere l'esca accanto al fuoco
— см. - E178— см. - E-M-218mettere fa falce nel campo (ила nella biada altrui, nella messa altrui, all'altrui messa)
— см. - F85— см. - L821— см. - F256— см. - F286— см. - F311— см. - F324— см. - F331— см. - F340— см. - F374— см. - F417— см. - F449— см. - F450— см. - F431— см. - F515— см. - F1494— см. - F590— см. - F748— см. - F817— см. - F825— см. - F924— см. - F961— см. - F966— см. - F981— см. - F1018— см. - F1009— см. - F1128— см. - F1178— см. - F1186— см. - F1202— см. - F1273— см. - F1292mettere un freno (или i freni)
— см. - F1296— см. - F1311— см. - F1312— см. - F1363mettersi in fronzoli per...
— см. - F1372— см. - F1374— см. - F1400— см. - F1443mettere in funzione le meningi
— см. - M1102— см. - F1530— см. - F1531— см. - F1532— см. - F324— см. - F1494— см. - F1533— см. - F1567— см. - C2288— см. - Q69— см. - S1863— см. - T813— см. - U81— см. - U252— см. - V851— см. - F1593— см. - G15— см. - G14— см. - G20— см. - G36— см. - G47— см. - G57— см. - G165— см. - G166— см. - G170— см. - G168— см. - G167— см. - G168mettere le gambe sotto la tavola
— см. - G169— см. - G239— см. - G390— см. - G402— см. - G455— см. - G494— см. - G495— см. - G533mettersi la giornea di...
— см. - G534— см. - G584— см. - G587— см. - G588— см. - G688— см. - G690— см. - G689— см. - G705— см. -A1100— см. - G734— см. - G736— см. - G824— см. - G839— см. - G908— см. - G927— см. - G973— см. - F675— см. - P948— см. - T645— см. - G1024— см. - G1033— см. - G1046— см. - G1047— см. - G1051— см. - G1132— см. - G1157— см. - G1158— см. - G1159— см. - G1167mettere il guinzagli a...
— см. - G1196— см. - I61— см. - I152— см. - I169— см. - I205— см. - I206— см. - I247— см. - I292— см. - I293— см. - I317— см. - Q70— см. - I341— см. - I396— см. - S1604— см. - L40— см. - L123— см. - L204mettere legna al (или sul) fuoco
— см. - L334— см. - L491— см. - L544— см. - L590— см. - L625— см. - L678metter lingua in...
— см. - L679— см. - L680— см. - L681— см. - M1702— см. - L757metter il lucchetto alla bocca
— см. - L804— см. - L822— см. - L823— см. - L824— см. - L824a— см. - L941— см. - L1025— см. - M217— см. - M274— см. - N429mettere una malinconia addosso
— см. - M299— см. - M304— см. - M305mettere mano (или le mani) a (или in, su, addosso a) qc
— см. - M576— см. - M625— см. - M626— см. - M628mettere le mani nei capelli a qd
— см. - M486— см. - M487mettersi nelle mani del destino
— см. - M581— см. - M630metter le mani in ogni intriso
— см. - M632— см. - M467— см. - M634— см. - M628— см. - M635— см. - M636— см. - M637— см. - M748— см. - M752— см. - M803— см. - M804metter la martellina a...
— см. - M868metter la martinicca a...
— см. - M878— см. - M924— см. - M1014— см. - M1011— см. - M1147metter(si) in (или nella) mente
— см. - M1148— см. - M1353— см. - M1354mettere qd in mezzo alla strada
— см. - S1864— см. - M1585— см. - M1586mettere motta carne al fuoco (или a bollire, a cuocere)
— см. - C954— см. - M1789— см. - M1790— см. - M1791— см. - M1792— см. - S1199— см. - M1920mettersi una morsa alla lingua
— см. - M1923— см. - M1932— см. - M1969— см. - M1968— см. - M1996— см. - M2100— см. - M2101— см. - M2112— см. - M2113mettere in moto grossi calibri
— см. - C187— см. - M2134— см. - M2194— см. - M2218— см. - M2239mettere muso fuori di...
— см. - M2242mettere la musoliera dell'orso
— см. - M2246— см. - N6mettere il naso in...
— см. - N55— см. - N56— см. - N214— см. - N274— см. - N285— см. - N295— см. - N322— см. - N371— см. - N461— см. - N462— см. - N463— см. - N505— см. - N546— см. - N547— см. - N617— см. - O59mettere gli occhi addosso a...
— см. - O171— см. - O343— см. - O411— см. - M895 b)— см. - O507— см. - O613— см. - O614— см. - O629— см. - O699— см. - P16— см. - P135mettere la palla al piede a qd
— см. - P153— см. - P194— см. - P211— см. - P393— см. - P401— см. - P431— см. - P432— см. - P435— см. - P545— см. - P546— см. - P648— см. - P649— см. - P701— см. - P852— см. - P913— см. - P955— см. - P958— см. - R71— см. - P1007— см. - P1046mettersi la pelle alla rovescia
— см. - P1047— см. - P1115— см. - P1116metter pena di...
— см. - P1143— см. - P1144— см. - P1152— см. - P1177— см. - P1219— см. - P1220— см. - P1221— см. - P1229— см. - P1314— см. - P1321— см. - P1377— см. - P1396— см. - P1427mettervi le pezze e l'unguento
— см. - P1438— см. - P1507— см. - P1550— mettere in piazza cose di famiglia
— см. - P1550a— см. - P1672— см. - P1625— см. - P1582mettere in piedi (или in piede)
— см. - P1588— см. - P1667— см. - P1668— см. - P1669— см. - P1670— см. - P1672— см. - P1689— см. - P1673— см. - P1674— см. - P1693— см. - P1676— см. - P1677— см. - P1678— см. - P1679— см. - P1730mettere alla (или in) piena luce
— см. - L822metter (ci) una pietra sopra (тж. mettere una pietra su...)
— см. - P1771— см. - P1848— см. - T141— см. - C549— см. - P1878— см. - P1881— см. - P1914— см. - P2023— см. - P2103— см. - P2120— см. - P2159— см. - P2160— см. - P2162— см. - P2173— см. - P2191— см. - M1703— см. - P2285— см. - P2286— см. - P2318mettersi in procinto di...
— см. - P2333— см. - P2340— см. -A353— см. - P2357— см. - P2358— см. - P2368— см. - P2388— см. - P2431— см. - P2473— см. - P2528— см. - P2531— см. - P2532mettere qualcosa sullo stomaco
— см. - S1778— см. - Q34— см. - Q70— см. - Q98— см. - Q106— см. - R25— см. - R26— см. - R72— см. - R73mettersi in regola (con...)
— см. - R204— см. - R205— см. - R238— см. - R295— см. - R306— см. - R327— см. - R346— см. - R373— см. - R386— см. - R397— см. - R576— см. - R580— см. - R597mettere a ruba (или a ruberia)
— см. - R603— см. - R624— см. - R633— см. - S30— см. - S49— см. - S81— см. - S94non metterci né sai né aceto (или né sai né olio, né sai né pepe)
— см. - S95— см. - S124— см. - S135— см. - S136— см. - S253— см. - S278— см. - S279— см. - S344— см. - S381— см. - S393— см. - S416— см. - S475— см. - S485— см. - S566— см. -A1218— см. - S694— см. - S695— см. - S766— см. - S754— см. - S755— см. - S769— см. - S789— см. - S797— см. - S871— см. - S861— см. - S875— см. - S891— см. - S938— см. - S952— см. - P1771— см. - S1090— см. - S1149— см. - S1150— см. - S1157— см. - S1182— см. - S1183— см. - S1184— см. - S1194— см. - S1198— см. - S1204— см. - S1266— см. - S1241— см. - S1363— см. - S1475— см. - S1508mettere una spranga alla bocca
— см. - S1522— см. - S1604— см. - S1618— см. - L758— см. - S1793— см. - S1935— см. - S1990— см. - S1990— см. - S1991— см. - B13— см. - B223— см. - B1027— см. - B1498— см. - C254— см. - C1174— см. - C1292— см. - C2984— см. - C3044— см. - F136— см. - G99— см. - G400— см. - G1115mettere su il morale (тж. mettere qd su di morale)
— см. - M1889— см. - M2135— см. - M2239— см. - P209 c)non metterci su né sai né aceto (или né sai né olio, né sai né pepe)
— см. - S95— см. - S2096— см. - T933— см. - S2006— см. - S2016mettere I sudori (freddi) a qd
— см. - S2039— см. - S2066— см. - S2068— см. - S2109— см. - S2110— см. - T39— см. - T52— см. - T72mettere i tappeti (alle finestre)
— см. - T73— см. - T74— см. - T112— см. - T152— см. - T272— см. - T273— см. - T274— см. - T421— см. - T422— см. - T572— см. - T573— см. - T574— см. -A1005mettere la testa a partito (или a posto, a segno)
— см. - T575— см. - T576mettere la testa per scommessa
— см. - T562— см. - T26— см. - T631— см. - T751— см. - T797— см. - T867mettere una tremarella in corpo
— см. - T914— см. - L824amettere troppa carne al fuoco (или a bollire, a cuocere)
— см. - C954— см. - M1002— см. - M1326— см. -A289mettersi tutto dietro le spalle
— см. - S1264— см. - M1014— см. - M2131— см. - P431— см. - P2528— см. - R206— см. - T989— см. - U41— см. - U82mettervi l'unguento e le pezze
— см. - P1438— см. - U209— см. - U222— см. - U253— см. - V39— см. - V46— см. - V47— см. - V140mettersi a veglia a (+inf.)
— см. - V147— см. - V170— см. - V190— см. - V293— см. - V434— см. - V535— см. - V491— см. - V492mettersi la vipera nella manica
— см. - V616— см. - V694— см. - V786mettersi con voga a...
— см. - V865— см. - V866— см. - V897— см. - V951— см. - Z10— см. - Z11mettere una zanzara nella testa
— см. - Z19— см. - Z25— см. - Z31— см. - Z32mettere gli zipoli colle mannaie
— см. - Z58— см. - Z109non avere da mettersi le scarpe
— см. - S335— см. - I185— см. - P2551non sapere dove mettere le mani
— см. - M658— см. - P1184da mettergli e cavargli il basto
— см. - B319— см. - V588amici di buon giorno, son da mettere in forno
— см. -A616cava e non metti, ogni gran monte scema
— см. - M1874chi ha del pepe, ne mette anche sul cavolo
— см. - P1260chi si lascia mettere in spalla la capra, indi a poco è sforzato a portar la vacca
— см. - S1280chi mette all'asino la sella, la cigna va per terra
— см. -A1236chi più ne ha, più ne metta
— см. -A1379chi promette, in debito si mette
— см. - D70— см. -A232ci ha messo lo zampino il diavolo
— см. - Z13— см. - C2952il diavolo ci ha messo la coda (или le corna, la coda e il capo, la coda e le corna)
— см. - D364— см. -A381dove non vedi, non ci metter le mani
— см. - M700è come mettere l'olio nel lume
— см. - O306— non è mica come metter l'olio nel lume
— см. - O307— см. -A1173leva e non metti, ogni gran monte scema
— см. - M1874— см. - B469— см. - M2016non c'è dove mettere uno spillo
— см. - S1419— см. - E121ogni bugiardo si mette in caffo
— см. - C58quattrini di gioco mettili in tasca, ci stanno poco
— см. - G511 -
97 бой
м.1) rottura f, il rompereбатальон с боем вошел в город — il battaglione superando la resistenza del nemico entrò nella città3) ( состязание) gara f; assalto спорт.4) ( борьба) lotta fдать бой чему / кому-л. — lottare contro qc / qd6) спец. macellazione f7) (сердца и т.п.) battito; pulsazione f ( биение пульса)8) ( о звуках)••бить смертным боем — picchiare a morte -
98 верный
прил.1) (правильный, точный) giusto, esatto2) полн. ф. (несомненный, неизбежный) certo, sicuroидти на верную гибель — andare incontro a una morte sicura3) ( надежный) sicuro, senza rischi -
99 вопрос
м.1) (обращение, требующее ответа) domanda f; questione f; quesito книжн.; interrogativoкоренной вопрос — un problema di capitale importanzaактуальный вопрос — una questione d'attualitaвстает вопрос... — sorge la questione di...; vien fatto di chiedersi...затрагивать вопрос — toccare la questione...; soffermarsi sulla questione di...поднять вопрос — porre / sollevare la questioneоставить вопрос открытым — lasciare aperta la questioneстоять перед вопросом... — dover affrontare il problema di...изучить вопрос — studiare la questione / il problema3) (чего - дело, обстоятельство) questione f, fatto, problema•••это вопрос времени... — è questione di tempo...вопрос жизни и смерти — questione di vita o di morte; ne va la vita(по)ставить под вопрос что-л. — mettere in dubbio qc, rimettere qc in causa(по)ставить вопрос ребром — porre la domanda / il problema senza mezzi terminiЧто за вопрос? разг. — Che domanda! Ma si capisce! Naturalmente! Me lo chiedi? Ti pare una domanda da farsi?Нет вопросов разг. — Tutto chiaro; D'accordissimo! (= совершенно согласен!) -
100 Cantus cycneus
(Обычно <употр.> в <русск.> переводе)Лебединая песня.Цицерон, "Тускуланские беседы", I, 30, 73 (изложение речи Сократа в Диалоге Платона "Федон", XXXV, 84е - 85в): Commemorat, ut cycni, qui non sine causa Apollini dicati sint, sed quod ab eo divinationem habere videantur, qua providentes, quid in morte boni sit, cum cantu et voluptate moriantur, sic omnibus bonis et doctis esse faciendum. "Он говорит, что подобно тому как лебеди, получившие от Аполлона, которому они посвящены, дар пророчества, предвидят, каким благом будет для них смерть, " и умирают с пением и с радостью, - так же должны поступать и все добрые и мудрые".ср. Он же "Об ораторе", III, 2, 6 - о последней речи Красса: Illa tanquam cycnea fuit divini hominis vox et oratio. "Эта речь была как бы лебединым голосом божественного мужа".ср. тж. Эсхил, "Агамемнон", 1445 - о пленной троянской пророчице Кассандре, убитой вместе с Агамемноном: "Она, подобно лебедю, пропела последнюю смертную жалобу"Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Cantus cycneus
См. также в других словарях:
morte — s. f. 1. Ato de morrer. 2. O fim da vida. 3. Cessação da vida (animal ou vegetal). 4. Destruição. 5. Causa de ruína. 6. Termo, fim. 7. Homicídio, assassínio. 8. Pena capital. 9. Esqueleto nu ou envolto em mortalha, armado de foice, que simboliza… … Dicionário da Língua Portuguesa
HOMICIDII Causa — Athanis in Areopago disceptari olim solita est, ex lege, Δικάζειν δὲ την` βουλην` εν Α᾿ρείῳ πάγῳ φόνου καὶ τραύματος ἐκ προνοίας καὶ πυρκαίας καὶ φαρμάκων ἐάν τις ἀποκτείνῃ δοὺς, Senatus Areopagiticus ius dicito de caede, aut vulnere, non casu,… … Hofmann J. Lexicon universale
mortale — [dal lat. mortalis, der. di mors mortis morte ]. ■ agg. 1. a. [che è soggetto a morte: gli uomini sono m. ] ▶◀ (lett.) perituro. ◀▶ eterno, immortale, (lett.) imperituro. b. (estens.) [che è proprio dell uomo: le gioie m. ] ▶◀ umano. 2 … Enciclopedia Italiana
ammazzare — /am:a ts:are/ [der. di mazza, propr. colpire con una mazza , col pref. a 1]. ■ v. tr. 1. a. [provocare la morte con violenza] ▶◀ assassinare, (fam.) fare fuori, freddare. ‖ uccidere. ● Espressioni: iperb., ammazzare di botte ▶◀ conciare (o… … Enciclopedia Italiana
letal — adj. 2 g. 1. Relativo à morte. 2. Mortal: Sono letal. 3. Lúgubre. 4. Fatídico. 5. [Genética] Diz se de um gene que, no estado homozigótico, provoca a morte mais ou menos precoce do portador. 6. [Medicina] Diz se de qualquer causa que provoca a… … Dicionário da Língua Portuguesa
mortifero — mor·tì·fe·ro agg. 1. CO che è causa di morte: veleno mortifero 2. BU che è presagio di morte: il mortifero verso della civetta 3. BU mortale, letale {{line}} {{/line}} DATA: 1348 53. ETIMO: dal lat. mortĭfĕru(m), comp. di mors, mortis morte e fer … Dizionario italiano
lutto — s.m. [lat. luctus us, der. del tema di lugēre piangere, essere in lutto ]. 1. [sentimento di profondo dolore che si prova per la morte di una persona cara e sim.: l. di famiglia, cittadino, nazionale ] ▶◀ cordoglio. ‖ compianto, pianto. 2.… … Enciclopedia Italiana
mortifero — /mor tifero/ agg. [dal lat. mortĭfer (o mortifĕrus ) ĕri ], lett. 1. a. [che è causa di morte o può costituire pericolo di morte] ▶◀ e ◀▶ [➨ mortale agg. (2. a)]. b. (estens.) [che produce grave danno: abitudini m. ] ▶◀ … Enciclopedia Italiana
perdita — / pɛrdita/ s.f. [dal lat. perdĭta, femm. di perdĭtus, part. pass. di perdĕre perdere ]. 1. (eufem.) a. [il rimanere privo della presenza, della compagnia di una persona per causa di morte: la p. di un caro amico ] ▶◀ decesso, (lett.) dipartita,… … Enciclopedia Italiana
Cibele Dorsa — Born October 14, 1974(1974 10 14) São Paulo, Brazil Died March 26, 2011(2011 03 26) (aged 36) São Paulo, Brazil … Wikipedia
calcino — 1cal·cì·no s.m. 1. TS vet. malattia del baco da seta provocata da un fungo parassita che causa la morte della larva Sinonimi: calcinaccio. 2. TS bot. il fungo del genere Beauveria (Beauveria bassiana) che provoca tale malattia {{line}} {{/line}}… … Dizionario italiano