Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

damno

  • 1 damno

    damno, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] causer un dommage, nuir à, porter préjudice à.    - pauperibus te parcere solitum, dites damnare, Plaut. Trin.: tu as l'habitude d'épargner les pauvres et de porter préjudice aux riches (damno → damnum: préjudice)    - patrios damnare penates absiste, Sil.: cesse d'en vouloir au foyer de tes pères. [st1]2 [-] condamner, déclarer coupable.    - souvent avec gén. ou abl. ou de + abl.    - damnare capitis (capite): condamner à la peine capitale.    - capitis damnare, Cic. Quinct. 32: condamner à la perte de sa personnalité civile [perte du droit de cité ou exil].    - damnare ambitus, furti, majestatis: condamner pour brigue, pour vol, pour crime de lèse-majesté.    - octupli damnari, Cic. Verr. 3, 29: être condamné à payer huit fois la somme.    - dupli damnari, Cic.: être condamné à payer le double de la somme.    - in singulos HS quinquagenis milibus damnari mavultis? Cic.: aimez-vous mieux être condamnés chacun à cinquante mille sesterces?    - damnare de vi, Cic.: condamner pour violence.    - damnare de repetundis, Suet.: condamner pour concussion.    - damnare de majestate, Cic.: condamner pour crime de lèse-majesté.    - interfectae sororis crimine damnari, V.-Max.: être condamné pour avoir tué sa soeur.    - Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. BC. 3, 21, 4: Milon, après le meurtre de Clodius, avait été condamné de ce chef (à ce titre).    - nomine conjurationis damnare, Cic.: condamner pour avoir conspiré.    - contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: tu seras condamné comme ayant contrevenu à l'ordonnance.    - caput damnaverat Orco, Virg.: il avait voué sa tête aux dieux infernaux.    - damnare ad mortem, Tac. A. 16, 21: condamner à mort.    - damnare ad extremum supplicium, Tac. An. 6, 38: condamner au dernier supplice.    - damnare aliquem inauditum, Just.: condamner qqn sans l'avoir entendu.    - damnare in metallum, Dig.: condamner aux mines.    - damnare in opus publicum, Dig.: condamner aux travaux des routes.    - damnare lumina nocte, Ov.: condamner les yeux aux ténèbres, rendre aveugle.    - damnare pecuniā: condamner à une amende. [st1]3 [-] faire condamner, obtenir la condamnation de.    - damnatus ab aliquo sua lege decem milibus aeris, Liv. 7, 16, 9: condamné aux termes de sa propre loi sur l'instance de qqn à une amende de dix mille as.    - debitori suo creditor saepe damnatur, Sen. Ben. 6, 4, 4: souvent le débiteur obtient condamnation contre son créancier. [st1]4 [-] désapprouver, blâmer, critiquer, reprendre; rejeter, repousser.    - damnare aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 134: taxer qqn de la dernière sottise.    - damnare Senecam, Quint. 10, 1, 125: condamner Sénèque, le désapprouver.    - ne damnent quae non intellegunt, Quint. 10, 1, 26: pour éviter de condamner ce qu'on ne comprend pas.    - damnanda, Plin. Ep. 3, 9, 5: des choses condamnables.    - damnare fidem alicujus, Curt.: accuser la loyauté de qqn.    - ales damnavit vesci, Hirt.: l'oiseau refusa de prendre de la nourriture.    - (boves) nigri coloris candidive ad laborem damnantur, Plin. 8: les boeufs noirs ou blancs se voient refuser pour le travail. [st1]5 [-] obliger par une clause (t. de droit).    - avec ut, ne, inf. Dig.. 12, 6, 26; 8, 4, 16; 30, 12, 1; cf. Hor. S. 2, 3, 86.    - damnare heredem ut venditorem liberet, Dig.: obliger son héritier à libérer le vendeur. [st1]6 [-] [décad.] interdire.    - cf. le français « condamner une porte, une fenêtre». [st1]7 [-] quelques expressions remarquables.    - damnare aliquem votis, Virg.: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnare aliquem voto, Sisenna d. NON. 277,11: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnabis tu quoque votis, Virg.: tu condamneras toi aussi (les mortels) à l’exécution de leurs vœux (= tu les exauceras toi aussi).    - [poét.] numquam somno damnatus lumina serpens, Luc. 9, 363: un dragon dont les yeux n'obtiennent jamais le sommeil.    - voti damnari: voir ses voeux exaucés. [st1]8 [-] Eccl. damner.
    * * *
    damno, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] causer un dommage, nuir à, porter préjudice à.    - pauperibus te parcere solitum, dites damnare, Plaut. Trin.: tu as l'habitude d'épargner les pauvres et de porter préjudice aux riches (damno → damnum: préjudice)    - patrios damnare penates absiste, Sil.: cesse d'en vouloir au foyer de tes pères. [st1]2 [-] condamner, déclarer coupable.    - souvent avec gén. ou abl. ou de + abl.    - damnare capitis (capite): condamner à la peine capitale.    - capitis damnare, Cic. Quinct. 32: condamner à la perte de sa personnalité civile [perte du droit de cité ou exil].    - damnare ambitus, furti, majestatis: condamner pour brigue, pour vol, pour crime de lèse-majesté.    - octupli damnari, Cic. Verr. 3, 29: être condamné à payer huit fois la somme.    - dupli damnari, Cic.: être condamné à payer le double de la somme.    - in singulos HS quinquagenis milibus damnari mavultis? Cic.: aimez-vous mieux être condamnés chacun à cinquante mille sesterces?    - damnare de vi, Cic.: condamner pour violence.    - damnare de repetundis, Suet.: condamner pour concussion.    - damnare de majestate, Cic.: condamner pour crime de lèse-majesté.    - interfectae sororis crimine damnari, V.-Max.: être condamné pour avoir tué sa soeur.    - Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. BC. 3, 21, 4: Milon, après le meurtre de Clodius, avait été condamné de ce chef (à ce titre).    - nomine conjurationis damnare, Cic.: condamner pour avoir conspiré.    - contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: tu seras condamné comme ayant contrevenu à l'ordonnance.    - caput damnaverat Orco, Virg.: il avait voué sa tête aux dieux infernaux.    - damnare ad mortem, Tac. A. 16, 21: condamner à mort.    - damnare ad extremum supplicium, Tac. An. 6, 38: condamner au dernier supplice.    - damnare aliquem inauditum, Just.: condamner qqn sans l'avoir entendu.    - damnare in metallum, Dig.: condamner aux mines.    - damnare in opus publicum, Dig.: condamner aux travaux des routes.    - damnare lumina nocte, Ov.: condamner les yeux aux ténèbres, rendre aveugle.    - damnare pecuniā: condamner à une amende. [st1]3 [-] faire condamner, obtenir la condamnation de.    - damnatus ab aliquo sua lege decem milibus aeris, Liv. 7, 16, 9: condamné aux termes de sa propre loi sur l'instance de qqn à une amende de dix mille as.    - debitori suo creditor saepe damnatur, Sen. Ben. 6, 4, 4: souvent le débiteur obtient condamnation contre son créancier. [st1]4 [-] désapprouver, blâmer, critiquer, reprendre; rejeter, repousser.    - damnare aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 134: taxer qqn de la dernière sottise.    - damnare Senecam, Quint. 10, 1, 125: condamner Sénèque, le désapprouver.    - ne damnent quae non intellegunt, Quint. 10, 1, 26: pour éviter de condamner ce qu'on ne comprend pas.    - damnanda, Plin. Ep. 3, 9, 5: des choses condamnables.    - damnare fidem alicujus, Curt.: accuser la loyauté de qqn.    - ales damnavit vesci, Hirt.: l'oiseau refusa de prendre de la nourriture.    - (boves) nigri coloris candidive ad laborem damnantur, Plin. 8: les boeufs noirs ou blancs se voient refuser pour le travail. [st1]5 [-] obliger par une clause (t. de droit).    - avec ut, ne, inf. Dig.. 12, 6, 26; 8, 4, 16; 30, 12, 1; cf. Hor. S. 2, 3, 86.    - damnare heredem ut venditorem liberet, Dig.: obliger son héritier à libérer le vendeur. [st1]6 [-] [décad.] interdire.    - cf. le français « condamner une porte, une fenêtre». [st1]7 [-] quelques expressions remarquables.    - damnare aliquem votis, Virg.: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnare aliquem voto, Sisenna d. NON. 277,11: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnabis tu quoque votis, Virg.: tu condamneras toi aussi (les mortels) à l’exécution de leurs vœux (= tu les exauceras toi aussi).    - [poét.] numquam somno damnatus lumina serpens, Luc. 9, 363: un dragon dont les yeux n'obtiennent jamais le sommeil.    - voti damnari: voir ses voeux exaucés. [st1]8 [-] Eccl. damner.
    * * *
        Damno, damnas, damnare. Quintil. Condamner, Damner.
    \
        Artes damnare. Sil. Blasmer, Detester.
    \
        In vno facto damnandus. Ouid. Damnable, Digne d'estre reprins et blasmé en, etc.
    \
        Damnatur in totum haec herba. Plin. Est rejectee, Deboutee.
    \
        Damnare tempora infoelicitatis. Quintil. Blasmer le temps, Dire que les temps sont malheureux.
    \
        Iniuriarum. Cic. Condamner en cas d'injure.
    \
        Maiestatis. Cic. Condamner de lese majesté.
    \
        Damnari rei capitalis. Cic. Estre condamné d'un crime capital.
    \
        Sceleris aliquem damnare. Cic. Condamner aucun d'avoir faict quelque meschanceté et forfaict.
    \
        Damnatus sordium iudex aut magistratus. Plin. iunior. Juge ou Magistrat condamné pour avoir prins argent pour juger.
    \
        Stultitiae damnare aliquem. Cic. L'arguer de folie.
    \
        Nec enim nos tarditatis natura damnauit. Quintil. Nature ne nous a point condamné à estre lours et pesans d'esprit.
    \
        Iungitur etiam genitiuo significanti poenam: vt Damnari octupli. Cic. Estre condamné à rendre huit fois au double ce qu'on a desrobbé ou mal prins.
    \
        Damnatus longi laboris. Horat. Condamné à perpetuel ou long travail.
    \
        Nomine sceleris coniurationisque damnari. Cic. Estre condamné pour avoir conjuré et conspiré contre la Republique.
    \
        Damnare de suspicionibus. Vlpian. Par souspecons.
    \
        Ablatiuo etiam poenae: vt Damnari capite. Cic. Estre condamné à mort.
    \
        Caput damnare orco. Virgil. Destiner à mourir, ou Ordonner.
    \
        Damnari in opus, vel in ludum. Plin. iunior. Estre condamné à besongner aux minieres, ou à se combatre à oultrance contre des bestes, ou contre d'autres gens condamnez.
    \
        Partem damnatur in vnam. Ouid. Il est puni en une seule partie de son corps, C'est à scavoir en ses oreilles. De Mida.
    \
        Damnare fastidio aliquid. PLin. Rejecter quelque chose par en estre trop saoult.
    \
        Damnari indicta causa dicuntur, qui ad iudicium vocati non affuerunt, absentesque sententiam passi sunt. Curt. Cic. Estre condamné sans avoir esté ouy en ses defenses.
    \
        Damnari votorum, vel votis. Virgil. Liu. Quand la chose que nous avons demandé à Dieu, moyennant certain veu et promesse, nous est advenue, Estre tenu et obligé de faire et accomplir ce qu'on a voué et promis à Dieu, pource qu'il nous a donné ce que luy avions demandé.
    \
        Damnare, pro Reum peragere. Plin. Quand l'accusateur convainct aucun d'un crime, tellement qu'il le fait condamner.
    \
        Tributis damnare. Tacit. Multer, Punir, Condamner à payer tribut, Faire tributaire.
    \
        Multos pecuarios damnarunt. Liu. Ils l'ont condamné à l'amende.

    Dictionarium latinogallicum > damno

  • 2 damno

    damno damno, avi, atum, are приговаривать

    Латинско-русский словарь > damno

  • 3 damno

    damno damno, avi, atu, are осуждать

    Латинско-русский словарь > damno

  • 4 damno

    damno, āvi, ātum, āre (damnum), büßen, büßen lassen, I) v. Richter, 1) eig., als gerichtl. t. t. = einer Buße od. eines Vergehens schuldig sprechen, verdammen, verurteilen (Ggstz. absolvere, liberare, dimittere), m. Acc. der Pers. (der zuw. zu ergänzen ist), pecuarios, Liv.: alcis ministros sociosque, Cic.: ego accusavi, vos damnastis, Domit. Afer b. Quint.: si uno iudice minus damnarent, wenn die Zahl der verurteilenden Richter einen weniger betrüge, Cic.: matronae ad centum septuaginta damnatae sunt, Liv.: oft Partiz. damnatus, zB. servi damnati (Ggstz. domini indemnati), Cic.: damnatus reus, Cic.: cum iam pro damnato mortuoque esset, so gut als verurteilt u. tot war, Cic.: u. Plur. subst., plenus carcer damnatis, Sen. rhet.: damnatos in integrum restituere, Cic.: damnatos relegatosque restituere, Suet. – m. Acc. der Sache = als ungerecht verwerfen, causam suam, Liv.; vgl. causa iudicata atque damnata, Cic.: istius vita, quae damnata est, Cic.: u. Partiz. Fut. Pass. subst., quem non puduisset damnanda committere, Plin. ep. 3, 9, 5. – m. dopp. Acc. der Pers., d. alqm inauditum, Iustin.: alqm inauditum et indefensum, Tac.: im Passiv m. dopp. Nom., alqs absens damnatur, Liv.: ut mihi innocens damnatus esse videatur, Cic. – m. inter u. Akk. der Klasse, damnari inter sicarios (als M.), Cic. – m. pro (statt, als, wie) u. Abl., alqm pro malo ac noxio, Liv.: alqm pro socio, Cic. – m. per u. Akk. (durch jmd. = auf jmds. Betrieb), damnari per arbitrum, Cic., per indicem (einen Angeber), Liv., per senatum, Eutr. – m. Advv. od. adverb. Ausdrücken, zur Ang. wie? inique damnari a suis civibus, Cic.: damnari merito, Sen., iure, Cic., publice, Cic.: d. alqm sine ullo argumento ac sine teste, Cic. – m. ob od. propter u. Akk., damnari nullam aliam ob causam, nisi propter dicendi inscientiam, Cic.: damnari ob provinciam avare habitam, Tac.: damnari ob haec facinora, ob latrocinia, Lact.: damnari propter haec facinora, Liv.: propter eam vim iure damnari, Cic. – m. eo nomine (unter diesem Titel = um deswillen), Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. b. c. 3, 21, 4. – m. quibus de causis (aus welchen Gründen), nunc recordemur invidiā laborantes quibus de causis aut absoluti sint aut damnati, Val. Max. 8, 1 in. – m. folg. Infin., damnatus vivere paci, Sil. 3, 331. – m. folg. Infin. Perf. act., aut dabis aut contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: pecuniam ex aerario clam egessisse damnati sunt, Liv. 30, 39, 7: damnati terga vertisse, Sil. 10, 655. – m. folg. quod (weil) u. Indikat. od. Konjunktv., Athenienses Socratem damnaverunt, quod novam religionem introducere videbatur, Val. Max. 1, 1. ext. 7: A. Baebius unus est damnatus, quod milites Romanos praebuisset ad ministerium caedis, Liv. 45, 31, 2 (vgl. unten mit Abl. der Strafe aus Liv. 10, 1, 3). – m. folg. cur (weil) u. Konj., damnabantur plerique cur iocati essent, alii cur tacuissent, alii cur pleraque figurate dixissent, Spart. Sev. 14, 13. – m. Abl. der Veranlassung, ob eundem timorem, quo (aus der) damnatus erat Miltiades, Nep.: inutili pudore causam suam d., Liv.: ea causa, quae ipsā opinione hominum tacitā prope convicta atque damnata sit, durch die öffentliche Meinung stillschweigend überführt und gerichtet sei, Cic.: ebenso Asclepiades existimatione damnatus, durch die öffentliche Meinung gerichtet, Cic. – m. Abl. der Beschuldigung, alqm d. falso crimine, Ov.: damnari capitali crimine, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari eo crimine, Cic.: nunc iam summatim exponam, quibus criminibus Oppianicus damnatus sit, Cic.: u. so m. crimine u. Genet. des Verbrechens, d. alqm crimine affectati regni, Val. Max.: damnari crimine regni, Ov., crimine adulterii, Val. Max.: interfectae sororis crimine a Tullo rege damnari, Val. Max. – m. Abl. des Gesetzes, der Rechtsformel, d. Aquiliam adulterii delatam lege Iuliā, Tac.: damnari lege Corneliā (de falsis), Tac.: damnari lege repetundarum, Tac. u. Plin. ep.: damnari suā lege, Cic.: eādem formulā et damnari et absolvi, Val. Max. 8, 2, 2. – m. Abl. des Gerichtes, Spruches, Zeugen usw. damnari iudicio, Cic., hoc iudicio, Nep., publico iudicio, Vell. u. Tac., populi iudicio, Cic.: damnari capitali iudicio, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari iuratorum iudicum sententiis, Cic. (u. so ut damnatus meā sententiā videar, mir selbst mein Urteil gesprochen, mich selbst verurteilt zu haben scheine, Curt.): damnari quattuordecim tribuum suffragiis, Val. Max.: d. reum atris lapillis (Ggstz. liberare niveis lapillis), Ov.: damnari uno teste, Val. Max.: damnari falso testimonio, Phaedr. – m. Abl. der Strafe, wodurch (wozu?) jmd. verurteilt wird, pecunia, quā feneratores ob annonam compressam damnarunt, Liv.: damnari tantā pecuniā, quanta exsolvi non potest, Iustin.: d. alqm summā totius dotis, Val. Max.: ab alqo (auf jmds. Betrieb) suā lege decem milibus (gravis) aeris damnari, Liv.: d. Frusinates tertiā parte agri, quod (weil) etc., Liv. 10, 1, 3: d. alqm exsilio, Sen. u. Tac.: d. alqm capite, zu einer Kapitalstrafe (Verlust der bürgerl. Rechte, Einkerkerung, Verbannung, Tod), Cornif. rhet. u. Cic.: capite aut multatione bonorum aut insulari solitudine damnari, Amm.: d. alqm latā fugā, an einen bestimmten Verbannungsort verweisen, Amm.: alqm morte, Flor. 3, 21, 28. Sen. Herc. Oet. 892. (vgl. no. 2, a, β u. no. 2, d). – mit Genet. des Vergehens, damnari veneficii, Cornif. rhet.: ambitus, peculatus, proditionis, Cic.: damnari maiestatis (wegen Majestätsbeleidigung), Cic. u. Sen. rhet.: damnari furti, Val. Max., furti et pro (als) socio, Cic.: damnari negotiorum gestorum (wegen schlechter Geschäftsführung), Sen.: damnari ambitus Pompeiā lege, Caes.: damnari Sacerdote praetore iniuriarum, Cic.: damnari falsi (wegen Fälschung), Tac., falsi Areo iudicio, Tac. – m. Genet. der Strafe od. Strafleistung, damnari octupli, Cic.: minoris HS triciens praetorium hominem honeste non posse damnari, Cic.: se collaturos quanti damnatus esset, Liv.: d. alqm capitis (s. oben zu d. capite), Caes., Nep. u. Liv.: d. alqm absentem capitalis poenae, Liv. 42, 43, 9: crimine falso damnari mortis, Verg. Aen. 6, 430: damnatus longi Sisyphus Aeolides laboris, Hor. carm. 2, 14, 19 sq. – m. de (wegen) u. Abl. des Vergehens, damnari de vi, Cic., de vi publica, Tac., de vi et maiestatis, Cic.: damnari de pecuniis repetundis, Cic. – m. ex (infolge) u. Abl., damnari ex Sardinia (wegen der in S. verübten Erpressungen), Cic. pro Scaur. § 2: damnari repetundarum ex Macedonia, Vell. 2, 8, 1. – m. in (in bezug auf) u. Akk., Midas partem damnatur in unam, Ov. met. 11, 178. – m. in (bei) u. Abl., magis vero Valerius in Cosconii absolutione damnatus, quam Cosconius in sua causa liberatus est, Val. Max. 8, 1. absol. 8. – mit ad od. in u. Akk. des Straforts oder der Strafleistung oder Strafe od. (selten) m. Dat. der Strafe, d. alqm ad opus, ad bestias, Suet., in opus vel in ludum, in opus publicum vel ad bestias, ICt.: damnari in metallum, Plin. ep.: crimine falsi in metallum, Plin. ep.: damnari ad poenam, Trai. in Plin. ep. u. Lact., in poenam, in supplicia, Lact.: damnari sententiā dei ad aeternam poenam, Lact.: damnari ad mortem, s. Nipp. Tac. ann. 16, 21: lege eādem ad extremum supplicium damnari, Tac. ann. 6, 38 extr.: ad gladium, Hadrian. imp. b. Ulp. dig. 47, 14, 1 pr., gladio, Sulp. Sev. chron. 2, 51, 4: bestiis esse damnatum, Apul. met. 10, 34. – m. Dat. (zum Besten, zum Vorteil, zugunsten) der Pers. (s. Gertz Sen. de ben. 6, 8, 3), illum Calpurnio damnavit, Val. Max. 8, 2, 1: debitori suo creditor saepe damnatur, der Gl. steht dem Sch. gegenüber oft als schuldig da, Sen. de ben. 6, 4, 4: Antonius Flamma damnatur lege repetundarum et exsilio (zur Verbannung) ob saevitiam, Tac. hist. 4, 45. – m. Zahl- Adv. (wie oft?), semel od. bis iniuriarum damnari, Ps. Quint. decl. 331.

    2) übtr. (wobei das Subjekt immer gleichs. als Richter zu denken ist): a) jmd. zu etw. verurteilen, α) etw. gleichs. als Strafe zu leisten, αα) übh., mit Ang. der Leistung im Abl., pro quibus optatis sacro me carmine damno, Prop. 2, 28, 43. – ββ) v. der Gottheit, damnare alqm voti od. (selten) voto, jmd. zur Erfüllung des Gelübdes (durch Gewährung des dabei ausgesprochenen Wunsches) verurteilen = jmdm. seinen Wunsch gewähren, jmd. seinen Wunsch erreichen lassen, ut Baccho Cererique, tibi sic vota quotannis agricolae facient; damnabis tu quoque votis, Verg. ecl. 5, 79 sq.; gew. im Passiv, damnari voti od. (selten) voto, seines Wunsches teilhaftig werden, seinen Wunsch erreichen (s. Drak. Liv. 7, 28, 2), damnarentur ipsi votorum, quae pro iis suscepissent, Liv.: nunc demum se voti damnatum esse, Nep.: voti damnatus, cuius voti damnatus, Liv.: bis eiusdem voti damnata res publica, Liv.: voto damnatus, Sisenn. 4. fr. 100 (b. Non. 277, 12). Hyg. astr. 2, 24. Lact. fab. 10, 8. p. 260 M. – γγ) v. Testator, den Erben testamentl. verpflichten (vgl. Heindorf u. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 86) m. folg. Infin., Hor. sat. 2, 3, 85 sq. u. ICt.: m. folg. ut od. ne u. Konj., ICt. – β) etwas gleichs. als Strafe zu erdulden = zu etw. bestimmen, m. Genet. od. Abl. wozu? neque nos tarditatis natura damnavit, Quint.: d. aeternā lumina nocte, Ov.: omnia mortalium opera mortalitate damnata sunt, Sen.: omne humanum genus, quodque est quodque erit, morte damnatum est, ist zum T. bestimmt, Sen. ep. 71, 15. – b) jmd. wegen einer Sache verdammen = einer Sache bezichtigen, mit Genet. wessen? alqm summae stultitiae, Cic.: se stultitiae, Lucr.: alqm dementiae, Sen. rhet.: alqm rusticitatis, Sen.: nostra tempora huius infelicitatis (dieser unglücklichen Schwäche), Quint. – mit crimine u. Genet., sceleris crimine avos, Ov. – c) etw. verdammen = als tadelnswert, untauglich usw. verwerfen, verwerflich finden, mißbilligen (Ggstz. probare), dah. auch = aufgeben (vgl. Korte Lucan. 4, 270 u. 338), Passiv damnari (Ggstz. probari, placere), α) übh., eine Pers., Senecam (als Schriftsteller), Quint.: nec mihi mens dubia est, quin te tua numina damnent, Ov.: magnopere damnandi sunt, qui etc., Quint.: d. boves nigri coloris ad laborem, zur A. verwerfen (für untauglich erklären), Plin.: facto damnandus in uno, Ov. – eine Sache, aliquos suos libros iam editos (v. Cicero), Quint.: angustias Romanas (= linguae Romanae), Sen.: tabellas, Ov.: fidem medici, die Tr. des A. verw. = dem A. nicht trauen, Curt.: id consilium, Curt.: spem salutis, Curt.: omnia privata officia damnata (verpönt), Iustin. – m. Abl. = gegen, Lycios hastilibus arcus, gegen die Speere verwerfen = das Speerwerfen dem Bogenschießen vorziehen, Sil.: ebenso Eoas iaculo sagittas, Stat. – m. Genet. (wegen), damnandus facti, recht unklug, Sil. 6, 191. – m. Infin., ales damnavit vesci, verschmähte zu usw., Sil. 5, 62. – m. Acc. u. Infin., Plin. u. Sil. – β) Passiv damnari v. Amtsbewerber, Cic. Sest. 79 (im Doppelsinn mit no. I, 1). – d) jmdm. od. einer Sache eine Pers. od. Sache zum Verderben, zur Vernichtung gleichs. zusprechen, anheimgeben, damnatum esse, der Vernichtung anheimgegeben sein, anheimfallen, gew. m. Dat., Stygio caput Orco, Verg.: morti damnatum esse, Lucr.: Teucro damnatum esse Quirino (v. einer Flotte), Prop.: Ilion, mihi castaeque damnatum Minervae, Hor.: m. Acc. resp., et numquam somno damnatus lumina (an den Aug.) serpens, der niemals Schlaf in die Augen kam, Lucan. 9, 363. – ohne Dat., quem damnet (sc. leto) labor, wen die Kriegsarbeit dem Tode zuspräche (= wen der Kampf dem Tode weihe), Verg. Aen. 12, 727.

    II) v. Kläger, jmds. Verurteilung betreiben, -bewirken, -durchsetzen, -zu bewirken od. durchzusetzen suchen (s. Drak. Liv. 7, 16, 9), reum, Val. Max.: Verrem (v. Cicero), Plin. – m. Abl. der Beschuldigung, hoc uno crimine illum, Cic. – m. Abl. des Beschlusses, nec mea decreto damnasti facta senatus, Ov. – m. Genet. der Strafe, d. alqm capitis, Vet. lex b. Ps. Quint. decl. – m. Genet. des Vergehens, C. Verrem repetundarum (v. Cicero), Aur. Vict. – mit ex (infolge, auf Grund) u. Abl. od. mit bl. Abl., illum ex empto vendito (v. Käufer), Varro: alqm lege Iuliā, Tac. – m. apud u. Akk. od. m. sub u. Abl. des Richters, alqm apud recuperatores, Plaut.: sub iudice alqm fraudis, Tac.: crudelis et diri facti crimine sub magno iudice damnari, Val. Max.

    lateinisch-deutsches > damno

  • 5 damno

    damno, āvi, ātum, āre (damnum), büßen, büßen lassen, I) v. Richter, 1) eig., als gerichtl. t. t. = einer Buße od. eines Vergehens schuldig sprechen, verdammen, verurteilen (Ggstz. absolvere, liberare, dimittere), m. Acc. der Pers. (der zuw. zu ergänzen ist), pecuarios, Liv.: alcis ministros sociosque, Cic.: ego accusavi, vos damnastis, Domit. Afer b. Quint.: si uno iudice minus damnarent, wenn die Zahl der verurteilenden Richter einen weniger betrüge, Cic.: matronae ad centum septuaginta damnatae sunt, Liv.: oft Partiz. damnatus, zB. servi damnati (Ggstz. domini indemnati), Cic.: damnatus reus, Cic.: cum iam pro damnato mortuoque esset, so gut als verurteilt u. tot war, Cic.: u. Plur. subst., plenus carcer damnatis, Sen. rhet.: damnatos in integrum restituere, Cic.: damnatos relegatosque restituere, Suet. – m. Acc. der Sache = als ungerecht verwerfen, causam suam, Liv.; vgl. causa iudicata atque damnata, Cic.: istius vita, quae damnata est, Cic.: u. Partiz. Fut. Pass. subst., quem non puduisset damnanda committere, Plin. ep. 3, 9, 5. – m. dopp. Acc. der Pers., d. alqm inauditum, Iustin.: alqm inauditum et indefensum, Tac.: im Passiv m. dopp. Nom., alqs absens damnatur, Liv.: ut mihi innocens damnatus esse videatur, Cic. – m. inter u. Akk. der Klasse, damnari inter sicarios (als M.), Cic. – m. pro (statt, als, wie) u. Abl.,
    ————
    alqm pro malo ac noxio, Liv.: alqm pro socio, Cic. – m. per u. Akk. (durch jmd. = auf jmds. Betrieb), damnari per arbitrum, Cic., per indicem (einen Angeber), Liv., per senatum, Eutr. – m. Advv. od. adverb. Ausdrücken, zur Ang. wie? inique damnari a suis civibus, Cic.: damnari merito, Sen., iure, Cic., publice, Cic.: d. alqm sine ullo argumento ac sine teste, Cic. – m. ob od. propter u. Akk., damnari nullam aliam ob causam, nisi propter dicendi inscientiam, Cic.: damnari ob provinciam avare habitam, Tac.: damnari ob haec facinora, ob latrocinia, Lact.: damnari propter haec facinora, Liv.: propter eam vim iure damnari, Cic. – m. eo nomine (unter diesem Titel = um deswillen), Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. b. c. 3, 21, 4. – m. quibus de causis (aus welchen Gründen), nunc recordemur invidiā laborantes quibus de causis aut absoluti sint aut damnati, Val. Max. 8, 1 in. – m. folg. Infin., damnatus vivere paci, Sil. 3, 331. – m. folg. Infin. Perf. act., aut dabis aut contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: pecuniam ex aerario clam egessisse damnati sunt, Liv. 30, 39, 7: damnati terga vertisse, Sil. 10, 655. – m. folg. quod (weil) u. Indikat. od. Konjunktv., Athenienses Socratem damnaverunt, quod novam religionem introducere videbatur, Val. Max. 1, 1. ext. 7: A. Baebius unus est damnatus, quod milites Romanos praebuisset ad ministerium caedis, Liv. 45, 31, 2 (vgl.
    ————
    unten mit Abl. der Strafe aus Liv. 10, 1, 3). – m. folg. cur (weil) u. Konj., damnabantur plerique cur iocati essent, alii cur tacuissent, alii cur pleraque figurate dixissent, Spart. Sev. 14, 13. – m. Abl. der Veranlassung, ob eundem timorem, quo (aus der) damnatus erat Miltiades, Nep.: inutili pudore causam suam d., Liv.: ea causa, quae ipsā opinione hominum tacitā prope convicta atque damnata sit, durch die öffentliche Meinung stillschweigend überführt und gerichtet sei, Cic.: ebenso Asclepiades existimatione damnatus, durch die öffentliche Meinung gerichtet, Cic. – m. Abl. der Beschuldigung, alqm d. falso crimine, Ov.: damnari capitali crimine, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari eo crimine, Cic.: nunc iam summatim exponam, quibus criminibus Oppianicus damnatus sit, Cic.: u. so m. crimine u. Genet. des Verbrechens, d. alqm crimine affectati regni, Val. Max.: damnari crimine regni, Ov., crimine adulterii, Val. Max.: interfectae sororis crimine a Tullo rege damnari, Val. Max. – m. Abl. des Gesetzes, der Rechtsformel, d. Aquiliam adulterii delatam lege Iuliā, Tac.: damnari lege Corneliā (de falsis), Tac.: damnari lege repetundarum, Tac. u. Plin. ep.: damnari suā lege, Cic.: eādem formulā et damnari et absolvi, Val. Max. 8, 2, 2. – m. Abl. des Gerichtes, Spruches, Zeugen usw. damnari iudicio, Cic., hoc iudicio, Nep., publico iudicio, Vell. u. Tac., populi iu-
    ————
    dicio, Cic.: damnari capitali iudicio, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari iuratorum iudicum sententiis, Cic. (u. so ut damnatus meā sententiā videar, mir selbst mein Urteil gesprochen, mich selbst verurteilt zu haben scheine, Curt.): damnari quattuordecim tribuum suffragiis, Val. Max.: d. reum atris lapillis (Ggstz. liberare niveis lapillis), Ov.: damnari uno teste, Val. Max.: damnari falso testimonio, Phaedr. – m. Abl. der Strafe, wodurch (wozu?) jmd. verurteilt wird, pecunia, quā feneratores ob annonam compressam damnarunt, Liv.: damnari tantā pecuniā, quanta exsolvi non potest, Iustin.: d. alqm summā totius dotis, Val. Max.: ab alqo (auf jmds. Betrieb) suā lege decem milibus (gravis) aeris damnari, Liv.: d. Frusinates tertiā parte agri, quod (weil) etc., Liv. 10, 1, 3: d. alqm exsilio, Sen. u. Tac.: d. alqm capite, zu einer Kapitalstrafe (Verlust der bürgerl. Rechte, Einkerkerung, Verbannung, Tod), Cornif. rhet. u. Cic.: capite aut multatione bonorum aut insulari solitudine damnari, Amm.: d. alqm latā fugā, an einen bestimmten Verbannungsort verweisen, Amm.: alqm morte, Flor. 3, 21, 28. Sen. Herc. Oet. 892. (vgl. no. 2, a, β u. no. 2, d). – mit Genet. des Vergehens, damnari veneficii, Cornif. rhet.: ambitus, peculatus, proditionis, Cic.: damnari maiestatis (wegen Majestätsbeleidigung), Cic. u. Sen. rhet.: damnari furti, Val. Max., furti et pro (als) socio, Cic.: damnari
    ————
    negotiorum gestorum (wegen schlechter Geschäftsführung), Sen.: damnari ambitus Pompeiā lege, Caes.: damnari Sacerdote praetore iniuriarum, Cic.: damnari falsi (wegen Fälschung), Tac., falsi Areo iudicio, Tac. – m. Genet. der Strafe od. Strafleistung, damnari octupli, Cic.: minoris HS triciens praetorium hominem honeste non posse damnari, Cic.: se collaturos quanti damnatus esset, Liv.: d. alqm capitis (s. oben zu d. capite), Caes., Nep. u. Liv.: d. alqm absentem capitalis poenae, Liv. 42, 43, 9: crimine falso damnari mortis, Verg. Aen. 6, 430: damnatus longi Sisyphus Aeolides laboris, Hor. carm. 2, 14, 19 sq. – m. de (wegen) u. Abl. des Vergehens, damnari de vi, Cic., de vi publica, Tac., de vi et maiestatis, Cic.: damnari de pecuniis repetundis, Cic. – m. ex (infolge) u. Abl., damnari ex Sardinia (wegen der in S. verübten Erpressungen), Cic. pro Scaur. § 2: damnari repetundarum ex Macedonia, Vell. 2, 8, 1. – m. in (in bezug auf) u. Akk., Midas partem damnatur in unam, Ov. met. 11, 178. – m. in (bei) u. Abl., magis vero Valerius in Cosconii absolutione damnatus, quam Cosconius in sua causa liberatus est, Val. Max. 8, 1. absol. 8. – mit ad od. in u. Akk. des Straforts oder der Strafleistung oder Strafe od. (selten) m. Dat. der Strafe, d. alqm ad opus, ad bestias, Suet., in opus vel in ludum, in opus publicum vel ad bestias, ICt.: damnari in metallum, Plin. ep.: crimine falsi in metallum,
    ————
    Plin. ep.: damnari ad poenam, Trai. in Plin. ep. u. Lact., in poenam, in supplicia, Lact.: damnari sententiā dei ad aeternam poenam, Lact.: damnari ad mortem, s. Nipp. Tac. ann. 16, 21: lege eādem ad extremum supplicium damnari, Tac. ann. 6, 38 extr.: ad gladium, Hadrian. imp. b. Ulp. dig. 47, 14, 1 pr., gladio, Sulp. Sev. chron. 2, 51, 4: bestiis esse damnatum, Apul. met. 10, 34. – m. Dat. (zum Besten, zum Vorteil, zugunsten) der Pers. (s. Gertz Sen. de ben. 6, 8, 3), illum Calpurnio damnavit, Val. Max. 8, 2, 1: debitori suo creditor saepe damnatur, der Gl. steht dem Sch. gegenüber oft als schuldig da, Sen. de ben. 6, 4, 4: Antonius Flamma damnatur lege repetundarum et exsilio (zur Verbannung) ob saevitiam, Tac. hist. 4, 45. – m. Zahl- Adv. (wie oft?), semel od. bis iniuriarum damnari, Ps. Quint. decl. 331.
    2) übtr. (wobei das Subjekt immer gleichs. als Richter zu denken ist): a) jmd. zu etw. verurteilen, α) etw. gleichs. als Strafe zu leisten, αα) übh., mit Ang. der Leistung im Abl., pro quibus optatis sacro me carmine damno, Prop. 2, 28, 43. – ββ) v. der Gottheit, damnare alqm voti od. (selten) voto, jmd. zur Erfüllung des Gelübdes (durch Gewährung des dabei ausgesprochenen Wunsches) verurteilen = jmdm. seinen Wunsch gewähren, jmd. seinen Wunsch erreichen lassen, ut Baccho Cererique, tibi sic vota quotannis agricolae facient; damnabis tu quo-
    ————
    que votis, Verg. ecl. 5, 79 sq.; gew. im Passiv, damnari voti od. (selten) voto, seines Wunsches teilhaftig werden, seinen Wunsch erreichen (s. Drak. Liv. 7, 28, 2), damnarentur ipsi votorum, quae pro iis suscepissent, Liv.: nunc demum se voti damnatum esse, Nep.: voti damnatus, cuius voti damnatus, Liv.: bis eiusdem voti damnata res publica, Liv.: voto damnatus, Sisenn. 4. fr. 100 (b. Non. 277, 12). Hyg. astr. 2, 24. Lact. fab. 10, 8. p. 260 M. – γγ) v. Testator, den Erben testamentl. verpflichten (vgl. Heindorf u. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 86) m. folg. Infin., Hor. sat. 2, 3, 85 sq. u. ICt.: m. folg. ut od. ne u. Konj., ICt. – β) etwas gleichs. als Strafe zu erdulden = zu etw. bestimmen, m. Genet. od. Abl. wozu? neque nos tarditatis natura damnavit, Quint.: d. aeternā lumina nocte, Ov.: omnia mortalium opera mortalitate damnata sunt, Sen.: omne humanum genus, quodque est quodque erit, morte damnatum est, ist zum T. bestimmt, Sen. ep. 71, 15. – b) jmd. wegen einer Sache verdammen = einer Sache bezichtigen, mit Genet. wessen? alqm summae stultitiae, Cic.: se stultitiae, Lucr.: alqm dementiae, Sen. rhet.: alqm rusticitatis, Sen.: nostra tempora huius infelicitatis (dieser unglücklichen Schwäche), Quint. – mit crimine u. Genet., sceleris crimine avos, Ov. – c) etw. verdammen = als tadelnswert, untauglich usw. verwerfen, verwerflich finden, mißbilligen (Ggstz. probare), dah. auch =
    ————
    aufgeben (vgl. Korte Lucan. 4, 270 u. 338), Passiv damnari (Ggstz. probari, placere), α) übh., eine Pers., Senecam (als Schriftsteller), Quint.: nec mihi mens dubia est, quin te tua numina damnent, Ov.: magnopere damnandi sunt, qui etc., Quint.: d. boves nigri coloris ad laborem, zur A. verwerfen (für untauglich erklären), Plin.: facto damnandus in uno, Ov. – eine Sache, aliquos suos libros iam editos (v. Cicero), Quint.: angustias Romanas (= linguae Romanae), Sen.: tabellas, Ov.: fidem medici, die Tr. des A. verw. = dem A. nicht trauen, Curt.: id consilium, Curt.: spem salutis, Curt.: omnia privata officia damnata (verpönt), Iustin. – m. Abl. = gegen, Lycios hastilibus arcus, gegen die Speere verwerfen = das Speerwerfen dem Bogenschießen vorziehen, Sil.: ebenso Eoas iaculo sagittas, Stat. – m. Genet. (wegen), damnandus facti, recht unklug, Sil. 6, 191. – m. Infin., ales damnavit vesci, verschmähte zu usw., Sil. 5, 62. – m. Acc. u. Infin., Plin. u. Sil. – β) Passiv damnari v. Amtsbewerber, Cic. Sest. 79 (im Doppelsinn mit no. I, 1). – d) jmdm. od. einer Sache eine Pers. od. Sache zum Verderben, zur Vernichtung gleichs. zusprechen, anheimgeben, damnatum esse, der Vernichtung anheimgegeben sein, anheimfallen, gew. m. Dat., Stygio caput Orco, Verg.: morti damnatum esse, Lucr.: Teucro damnatum esse Quirino (v. einer Flotte), Prop.: Ilion, mihi castaeque
    ————
    damnatum Minervae, Hor.: m. Acc. resp., et numquam somno damnatus lumina (an den Aug.) serpens, der niemals Schlaf in die Augen kam, Lucan. 9, 363. – ohne Dat., quem damnet (sc. leto) labor, wen die Kriegsarbeit dem Tode zuspräche (= wen der Kampf dem Tode weihe), Verg. Aen. 12, 727.
    II) v. Kläger, jmds. Verurteilung betreiben, -bewirken, -durchsetzen, -zu bewirken od. durchzusetzen suchen (s. Drak. Liv. 7, 16, 9), reum, Val. Max.: Verrem (v. Cicero), Plin. – m. Abl. der Beschuldigung, hoc uno crimine illum, Cic. – m. Abl. des Beschlusses, nec mea decreto damnasti facta senatus, Ov. – m. Genet. der Strafe, d. alqm capitis, Vet. lex b. Ps. Quint. decl. – m. Genet. des Vergehens, C. Verrem repetundarum (v. Cicero), Aur. Vict. – mit ex (infolge, auf Grund) u. Abl. od. mit bl. Abl., illum ex empto vendito (v. Käufer), Varro: alqm lege Iuliā, Tac. – m. apud u. Akk. od. m. sub u. Abl. des Richters, alqm apud recuperatores, Plaut.: sub iudice alqm fraudis, Tac.: crudelis et diri facti crimine sub magno iudice damnari, Val. Max.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > damno

  • 6 damno

    damno (in vulg. lang. and late Lat. sometimes dampno), āvi, ātum, 1, v. a. [damnum].
    I.
    Gen., to occasion loss or damage to, to harm, damage = damno [p. 511] afficere:

    pauperibus parcere, divites damnare atque domare,

    Plaut. Trin. 4, 1, 10.—
    II.
    Esp. [cf. damnum, II.] a judicial t. t., to condemn, doom, sentence one to any punishment = condemno, v. Cic. Or. 49, 166 (opp. to absolvere, liberare, dimittere; cf. also condemno, culpo, improbo; common and classical).—Constr. with acc. of person, either alone or with gen., abl., de, in, ad, etc., of the crime and punishment: damnatur aliquis crimine vel judicio, sed sceleris, parricidii, etc., Lachm. ad Lucr. 2, p. 273 sq.; cf. Munro, ad Lucr. 4, 1183: Zumpt, Gr. § 446 sq.; Roby, Gr. § 1199 sq.
    (α).
    With acc. pers. alone:

    ergo ille damnatus est: neque solum primis sententiis, quibus tantum statuebant judices, damnarent an absolverent, sed etiam illis, etc.,

    Cic. de Or. 1, 54, 231; id. Rosc. Am. 39, 114:

    censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert,

    id. Rep. 4, 6 (fragm. ap. Non. 24, 9): ego accusavi, vos damnastis, Dom. Afer ap. Quint. 5, 10, 79 et saep. — Transf., of things: causa judicata atque damnata, Cic. Rab. perd. 4; id. Clu. 3.—
    (β).
    With acc. pers. and gen. ( criminis or poenae):

    ambitus damnati,

    Caes. B. C. 3, 1, 4; Cic. Brut. 48 fin.:

    furti,

    id. Flacc. 18, 43:

    injuriarum,

    id. Verr. 2, 5, 41 fin.:

    majestatis,

    id. Phil. 1, 9, 23:

    peculatus,

    id. Verr. 1, 13, 39:

    rei capitalis,

    id. de Sen. 12, 42;

    sceleris conjurationisque,

    id. Verr. 2, 5, 5 Zumpt N. cr., et saep.:

    capitis,

    Caes. B. C. 3, 83, 4; 3, 110, 4:

    octupli,

    Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28:

    absentem capitalis poenae,

    Liv. 42, 43, 9; cf.:

    crimine falso damnari mortis,

    Verg. A. 6, 430.—
    (γ).
    With abl.:

    ut is eo crimine damnaretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 45; so,

    capite,

    id. Tusc. 1, 22 al.:

    morte,

    Sen. Herc. Oet. 888:

    tertiā parte agri,

    Liv. 10, 1, 3:

    pecuniā,

    Just. 8, 1, 7; cf.:

    Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus,

    on that account, Caes. B. C. 3, 21, 4; morti (abl.) damnare, Liv. 4, 37, 6, v. Weissenb. ad loc.—
    (δ).
    With de:

    de majestate damnatus,

    Cic. Verr. 1, 13, 39:

    de vi et de majestate,

    id. Phil. 1, 9:

    de vi publica,

    Tac. A. 4, 13 al.; cf.

    quibus de causis damnati,

    Val. Max. 8, 1 init.
    (ε).
    With in or ad:

    nec in metallum damnabuntur, nec in opus publicum, vel ad bestias,

    Dig. 49, 18, 3:

    ad mortem,

    Tac. A. 16, 21;

    ad extremum supplicium,

    id. ib. 6, 38: Suet. Cal. 27; id. Ner. 31.—
    (ζ).
    With ut, Tac. A. 2, 67.—
    (η).
    With quod:

    Athenienses Socratem damnaverunt quod novam religionem introducere videbatur,

    Val. Max. 1, 1, 7, ext. 7:

    Baebius est damnatus, quod milites praebuisset, etc.,

    Liv. 45, 31, 2.—
    (θ).
    With cur:

    damnabantur cur jocati essent,

    Spart. Sev. 14, § 13.
    B.
    Transf.
    1.
    To bind or oblige one's heir by last will and testament to the performance of any act.—Constr. with ut, ne, or the inf.:

    si damnaverit heredem suum, ut, etc.,

    Dig. 12, 6, 26; with ne, ib. 8, 4, 16; with inf.:

    heredem dare, etc.,

    ib. 30, 12: Hor. S. 2, 3, 86.
    2.
    In a non-legal sense, to condemn, censure, judge: (with acc. pers. and gen. or abl.) aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 38, 134:

    damnatus longi Sisyphus laboris,

    Hor. Od. 2, 14, 19:

    stultitiaeque ibi se damnet (amator),

    Lucr. 4, 1179: damnare aliquem voti ( poet. and late Lat., voto, votis), to condemn one to fulfil his vow, i. e. by granting his prayer (not in Cic.):

    damnabis tu quoque votis,

    Verg. E. 5, 80, Serv. and Heyne: voto, Sisenn. ap. Non. 277, 11:

    voti,

    Liv. 10, 37 fin.; 27, 45:

    voto damnatus,

    Hyg. Astr. 2, 24; Lact. Fab. 10, 8 (cf.: voti, Titin. and Turpil. ap. Non. 277, 6 and 10; Titin. Fr. 153;

    Turpil. Fr. 128 Ribb.): morti,

    Lucr. 6, 1231; cf.:

    Stygio caput damnaverat Orco,

    Verg. A. 4, 699:

    damnati turis acervi,

    devoted to the gods below, Stat. S. 2, 21 et saep.; cf.

    also: quem damnet (sc. leto) labor,

    Verg. A. 12, 727 Heyne:

    damnare eum Senecam et invisum quoque habere,

    to condemn, censure, disapprove, Quint. 10, 1, 125:

    videntur magnopere damnandi, qui, etc.,

    id. 5, 1, 2:

    debitori suo creditor saepe damnatur,

    Sen. Ben. 6, 4, 4.—Of inanimate objects, to condemn, reject:

    ne damnent quae non intelligunt,

    id. 10, 1, 26; cf. id. 10, 4, 2; 11, 3, 70 et saep.— Part. fut. pass. as subst.:

    quem non puduisset damnanda committere,

    Plin. Ep. 3, 9, 5.
    II.
    Of the plaintiff, to seek or effect a person's condemnation (rare): quem ad recuperatores modo damnavit Plesidippus, Plaut. Rud. 5, 1, 2; Varr. R. R. 2, 2, 6:

    Verrem, quem M. Cicero damnaverat,

    Plin. 34, 2, 3, § 6; Liv. 7, 16, 9; cf. condemno, no. II., and condemnator, no. II.—Hence,damnātus, a, um, P. a.
    I.
    Prop., condemned:

    dicet damnatas ignea testa manus,

    Prop. 5, 7, 38.—
    II.
    Meton. (effectus pro causa), reprobate, criminal:

    quis te miserior? quis te damnatior?

    Cic. Pis. 40:

    damnati lingua vocem habet, vim non habet,

    Pub. Syr. 142 (Ribb.).—
    B.
    Hateful, wretched:

    damnatae noctes,

    Prop. 4, 12 (5, 11 M.), 15.

    Lewis & Short latin dictionary > damno

  • 7 damnō

        damnō āvī, ātus, āre    [damnum], to adjudge guilty, condemn, convict: reum: damnarent an absolverent: delicta mariti, i. e. believe him guilty, O.: causa damnata, decided unfavorably: contra edictum fecisse damnari: ambitūs damnatus, Cs.: furti: eo crimine damnari: Clodio interfecto, eo nomine erat damnatus, Cs.: existimatione damnatus, by public opinion: de maiestate damnatus: damnatus, quod praebuisset, etc., L.: ducent damnatum domum, will condemn and drag home (as a fraudulent debtor), T.: damnatum poenam sequi oportebat, if convicted, Cs. — To sentence, doom: capitis, Cs.: octupli damnari, mulcted: absentem capitalis poenae, L.: falso damnati crimine mortis, V.: longi laboris, H.: tertiā parte agri, L.: morti, L.: a Popilio decem milibus aeris, i. e. prosecuted by P., and fined, L.: gladiatorum dare centum Damnati paria, i. e. bound by the will, H.— To condemn, blame, disapprove, reject: nimios amores, O.: facto damnandus in uno, O.: sua lumina, the evidence of, O.: consilium, Cu.— To consecrate, devote, condemn as a sacrifice: caput Orco, V.: Quem damnet labor (sc. leto), V.—With voti (poet. also votis), to grant one's prayer (and thus exact fulfilment of a vow): dixit nunc demum se voti esse damnatum, N.: ut damnarentur ipsi votorum, L.: damnabis tu quoque votis (agricolas), V.
    * * *
    damnare, damnavi, damnatus V TRANS
    pass/pronounce judgement, find guilty; deliver/condemn/sentence; harm/damn/doom; discredit; seek/secure condemnation of; find fault; bind/oblige under a will

    Latin-English dictionary > damnō

  • 8 Damno

    Damno (ит.) m, n -s, -s фин. расхо́ды по инкасса́ции ве́кселя

    Allgemeines Lexikon > Damno

  • 9 damno

    damno, 1, judge, condemn.

    English-Latin new dictionary > damno

  • 10 Damno

    Deutsch-Russisch Wörterbuch für Finanzen und Wirtschaft > Damno

  • 11 damno

    1. дамно

     

    дамно
    Особая плата, взимаемая банком с клиентов (сверх комиссии, процентов и почтовых расходов) за принятие к учету векселей на инкассо.
    [ОАО РАО "ЕЭС России" СТО 17330282.27.010.001-2008]

    Тематики

    EN

    Англо-русский словарь нормативно-технической терминологии > damno

  • 12 Damno

    БНРС > Damno

  • 13 damno

    āvī, ātum, āre [ damnum ]
    1) признавать виновным, осуждать, приговаривать ( aliquem inauditum T)
    damnari alicujus rei C, Cs, L etc., de aliquā re C, T etc. и ob aliquam rem T — быть осуждённым за что-л.
    d. aliquem exsilio Sen, T — присудить кого-л. к изгнанию
    d. aliquem capite C, Cs, Nep, L (capitis C, L) — приговорить кого-л. к высшей мере наказания (смерти, лишению гражданских прав, тюремному заключению, изгнанию)
    damnari capitali crimine ( judicio) VM или capitalis poenae L (тж. morte Fl, SenT, ad mortem и ad extremum supplicium T) — быть приговорённым к смертной казни
    d. aliquem ad bestias Su — приговорить кого-л. к отдаче на растерзание диким зверям
    damnari alicui VM, Sen — быть осуждённым в чью-л. пользу
    d. aliquem morti (Orco) Lcr, O — осудить (обречь) кого-л. на смерть
    2)
    а) порицать, критиковать (libros, scriptorem Q)
    judex damnatur, ubi nocens absolvitur погов. PS — оправдание преступника — позор для судьи
    б) отвергать, считать негодным ( boves ad laborem PM)
    d. fidem alicujus QC — отказать кому-л. в доверии
    d. aliquem summae stultitiae C — приписывать кому-л. величайшую глупость
    3) обязывать (d. aliquem aliquid dare H)
    d. aliquem votis V — связать кого-л. обетами, т. е. исполнить просьбу (того, кто дал обет)
    4) обвинять, добиваться осуждения ( aliquem lege Juliā T)
    5) отвергать, отказываться

    Латинско-русский словарь > damno

  • 14 damno

    Экономика: (ит.) дамно

    Универсальный англо-русский словарь > damno

  • 15 Damno

    Универсальный немецко-русский словарь > Damno

  • 16 Damno

    Das Deutsch-Russische und Russisch-Deutsche Business-und Banking-Wörterbuch > Damno

  • 17 damno

    to condemn, damn.

    Latin-English dictionary of medieval > damno

  • 18 Damno

    m, n <-s, -s> см Damnum

    Универсальный немецко-русский словарь > Damno

  • 19 Damno

    Dámno m, n -s, -s
    1. ком. уще́рб; поврежде́ние
    2. бирж. убы́ток ( из-за разницы курсов ценных бумаг), да́мно

    Большой немецко-русский словарь > Damno

  • 20 damno

    , damnavi, damnatum, damnare 1
      признавать виновным, осуждать, приговорить

    Dictionary Latin-Russian new > damno

См. также в других словарях:

  • Damno —   Village   Church in Damno, built in 1879 …   Wikipedia

  • Damno — ist der Ortsname des polnischen Dorfes Damno (Damnica) in der Woiwodschaft Pommern (Dammen, Kreis Stolp/Pommern) die Bezeichnung für ein Disagio Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit dems …   Deutsch Wikipedia

  • Damno — Damno, Tochter des Pythagoras, welcher ihr bei seinem Tode alle seine Schriften mit dem Befehl übergab, nichts davon bekannt zu machen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Damno — (kaufmännisch für ital. Danno, lat. Damnum), Verlust, Schade, insbes. an Börsenpapieren, Hypotheken u. dgl.; das Gegenteil von Agio (s.d.), daher auch soviel wie Disagio oder Perte …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Damno — DAMNO, us, Gr. Δαμνὼ, ους, (⇒ Tab. XVIII.) des Belus Tochter, mit welcher Agenor den Phönix, die Isäa und Melia zeugete. Pherecides ap. Schol. Apollon. ad lib. III. v. 1185 …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • damno — See in damno …   Ballentine's law dictionary

  • Damno (Damnica) — Damno …   Deutsch Wikipedia

  • Damno — Dạm|no 〈m. 6 oder n. 15〉 = Damnum * * * Dạm|no, der u. das; s, s [unter Einfluss von ital. danno geb. zu Damnum] (Wirtsch. veraltet), Dạm|num, das; s, …na [lat. damnum = Nachteil, Schaden] (Wirtsch.): Abzug vom Nennwert eines Darlehens als… …   Universal-Lexikon

  • Damno — Pengetab …   Danske encyklopædi

  • Damno — Dạm|no 〈m. od. n.; Gen.: s; Pl.: unz.〉 = Damnum …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • Damno — Dam|no der od. das; s, s u. D’am|num das; s, ...na <aus it. danno bzw. lat. damnum »Schaden, Nachteil«> Abzug vom Nennwert eines Darlehens als Vergütung für die Darlehensgewährung (Wirtsch.) …   Das große Fremdwörterbuch

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»