-
61 declamito
dēclāmĭto, āvi, ātum, 1, v., freq. n. and a. [declamo], to practise rhetorical delivery or declamation, to declaim (good prose; most frequent in Cic.).I.In a good sense.(α).Absol.:* (β). II.commentabar declamitans (sic enim nunc loquuntur), saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie,
Cic. Brut. 90, 310; so id. de Or. 1, 59, 251; id. Fam. 16, 21, 5; Quint. 12, 11, 15.—In a bad sense, to talk violently, to bluster:de aliquo,
Cic. Phil. 5, 7, 19; cf. id. ib. 2, 17. -
62 Deiphobus
Dēĭphŏbus, i, m., Dêïphobos, son of Priam and Hecuba, and husband of Helen after the death of Paris, Verg. A. 2, 310; 6, 495 sq.; Ov. M. 12, 547; Prop. 3(4), 1, 29. -
63 derivo
I.Prop.:B.de fluvio aquam,
Plaut. Truc. 2, 7, 12 sq.: aqua ex flumine derivata, * Caes. B. G. 7, 72, 3:flumen,
Hirt. ib. 8, 40, 3; Liv. 5, 15, 12; 5, 16, 9:derivata in domos flumina,
Sen. N. Q. 1 praef. 7; 4, 2, 8; cf.:umorem in conliquias,
Col. 2, 8, 3.—to disperse, distribute:II.deriventur fontes tui foras,
Vulg. Prov. 5, 16.—Trop.A.In gen. (repeatedly in Cic.):B.nihil in suam domum inde,
Cic. Tusc. 5, 25, 72:alia ex his fontibus,
Quint. 2, 17, 40; cf.:hoc fonte derivata clades,
Hor. Od. 3, 6, 19: derivare auimum curaque levare, to divert, * Lucr. 2, 365:derivandi criminis causa,
Cic. Mil. 10 fin.:iram alicujus in se,
Ter. Ph. 2, 2, 9:culpam in aliquem,
Cic. Verr. 2, 2, 20 fin.; cf. id. Att. 4, 3, 2:culpam derivare in rem,
Quint. 7, 4, 14:partem aliquam curae et cogitationis in Asiam,
Cic. Phil. 11, 9, 22:exspectationem largitionis agrariae in agrum Campanum,
id. Att. 2, 16:alio responsionem suam,
id. Verr. 2, 1, 53.—Esp., in gramm., to derive, sc. one word from another (postAug. for ducere), Quint. 1, 6, 38; 8, 3, 31; Diom. p. 310 P. et saep. -
64 diripio
dī-rĭpĭo, ŭi, eptum, 3, v. a. [rapio], to tear asunder, tear in pieces (class.).I.In gen. (rarely):II.Pentheum diripuisse aiunt Bacchas,
Plaut. Merc. 2, 4, 1:Hippolytum (equi),
Ov. A. A. 1, 338; id. F. 5, 310:nec opinantes (leae),
Lucr. 5, 1319:membra manibus nefandis,
Ov. M. 3, 731 et saep.:venti diripiunt fretum,
Stat. Th. 5, 367. —In partic.A.Milit. t. t., to lay waste, ravage, spoil, plunder an enemy's territory or possessions (so most freq.):b.bona alicujus,
Caes. B. G. 7, 3, 1; 7, 42, 3; 7, 43, 2:magnum numerum frumenti commeatusque,
id. ib. 7, 38, 9:impedimenta,
id. ib. 2, 17, 3:naves more praedonum,
id. B. C. 3, 112, 3:praedas bellicas,
Sall. J. 41, 7 et saep.:oppidum,
Caes. B. C. 1, 21, 2; 3, 80 fin.:urbes,
Liv. 37, 32 fin.:tecta,
id. 5, 41:templa hostiliter,
id. 37, 21; cf.:castra hostiliter,
id. 2, 14; and:oppida hostiliter,
Suet. Caes. 54:civitates,
Caes. B. C. 3, 31 fin.:provincias,
Cic. de Imp. Pomp. 19, 57:patriam,
id. Att. 8, 2, 3 et saep.—With personal objects:2.Eburones,
Caes. B. G. 6, 34, 8; 6, 35, 4:Lusitanos,
Nep. Cato, 3, 4:ab hostibus diripi,
Caes. B. G. 7, 8, 4; cf. id. B. C. 2, 12, 4 al.—Transf. beyond the milit. sphere, to destroy, to rob:B.(Harpyiae) diripiunt dapes,
Verg. A. 3, 227:supellectilem,
Suet. Ner. 11.—To struggle, strive, contend for a thing (post-Aug.):C.talos jecit in medium, quos pueri diripere coeperant,
Quint. 6, 1, 47: editum librum, to buy up rapidly, Suet. Vita Pers. fin. —Of persons:diripitur ille toto foro patronus,
Sen. Brev. Vit. 7; so,Timagenem, id. de Ira, 3, 23: Homerum (urbes),
Stat. Silv. 5, 3, 131:matrem avidis complexibus ambo,
id. Th. 5, 722:te potentiores per convivia,
Mart. 7, 76.—To tear away, snatch away:III.direpto ex capite regni insigni et lacerata veste,
Curt. 7, 5, 24:ferrum a latere,
Tac. A. 1, 35; Hor. C. 3, 5, 21 Stallb. (al. derepta). —Trop., of the mind and feelings, to distract, distress:differor, distrahor, diripior,
Plaut. Cist. 2, 1, 5. -
65 evello
ē-vello, velli (Cic. Sest. 28; id. de Or. 1, 53 fin.), post-class., vulsi (Flor. 4, 12, 38; Sen. ad Marc. Consol. 16, 7 al.), vulsum, 3, v. a., to tear, pull, or pluck out (class.).I.Lit.:B.linguam se evellisse M. Catoni,
Cic. Sest. 28: ferrum, * Caes. B. G. 1, 25, 3:arborem,
Liv. 33, 5:dentes,
Plin. 30, 3, 8, § 25 et saep.:spinas agro,
Hor. Ep. 1, 14, 5; cf.:ebulum, cicutam e segete,
Plin. 17, 9, 6 §55: clavos sepulcris,
id. 34, 15, 44, § 151:statuam de monumento,
Dig. 47, 12, 2.— Poet.:odorem e turis glebis (with divellere),
Lucr. 3, 327:castra obsessa (sc. ex obsidione),
i. e. to relieve, Sil. 7, 335.—To drag away, tear away:II.ab altari eum,
Vulg. Exod. 21, 14; cf.: lucos tuos de medio tui, id. Micah, 5, 13.—Trop., to tear out, root out, eradicate, erase (a favorite word of Cicero):radicitus mala,
Lucr. 3, 310:consules non modo ex memoria sed etiam ex fastis evellendi,
Cic. Sest. 14 fin.:scrupulum ex animo,
id. Rosc. Am. 2, 6; cf.:aculeum severitatis,
id. Clu. 55, 152:omnem eorum importunitatem ex intimis mentibus,
id. de Or. 1, 53, 230; cf. id. Clu. 1 fin.:iras (e pectore),
Sil. 14, 183. -
66 expleo
ex-plĕo, ēvi, ētum, 2 (archaic form explenunt, for explent, acc. to Fest. p. 80; cf.: solinunt, nequinunt, danunt, for solent, nequeunt, dant; v. do, redeo and soleo init.; inf. praes. explerier, Lucr. 6, 21.—I. A.Contracted form expleris,
Cic. de Or. 1, 47, 205; Verg. A. 7, 766. explessent, Liv. 23, 22, 1; 37, 47, 7; inf. explesse, Verg. A. 2, 586 al.), v. a. [PLEO, whence plenus, compleo, suppleo].Lit.:B.fossam aggere,
Caes. B. G. 7, 79 fin.:fossas,
id. ib. 82, 3; Dig. 39, 3, 24; cf.:paludem cratibus atque aggere,
Caes. B. G. 7, 58, 1:neque inferciens verba, quasi rimas expleat,
Cic. Or. 69, 231:vulnera,
Plin. 35, 6, 21, § 38:cicatrices,
id. 36, 21, 42, § 156:alopecias,
id. 34, 18, 55, § 177:bovem strictis frondibus,
i. e. to give him his fill, Hor. Ep. 1, 14, 28:se,
to fill, cram one's self, Plaut. Curc. 3, 16; Cels. 1, 2 fin.; cf.:edim atque ambabus malis expletis vorem,
Plaut. Trin. 2, 4, 74:ut milites contingant inter se atque omnem munitionem expleant,
Caes. B. C. 1, 21, 3:locum (cohortes),
i. e. to occupy completely, id. ib. 1, 45, 4:explevi totas ceras quattuor,
have filled, written full, Plaut. Curc. 3, 40:deum bonis omnibus explere mundum,
Cic. Univ. 3:expleti (voce) oris janua raditur,
filled up, Lucr. 4, 532, v. Lachm. ad h. l.:aliquem numerum,
Caes. B. C. 3, 4 fin.:numerum,
Liv. 5, 10, 10; 24, 11, 4; Verg. A. 6, 545:centurias,
to have the full number of votes, Liv. 37, 47, 7:tribus,
id. 3, 64, 8:justam muri altitudinem,
Caes. B. G. 7, 23, 4:His rebus celeriter id, quod Avarici deperierat, expletur,
is filled up, made good, id. ib. 7, 31, 4; Liv. 23, 22, 1:sic explevit, quod utrique defuit,
Cic. Brut. 42, 154.—Trop.1.In gen., to fill up, complete, finish:2.id autem ejusmodi est, ut additum ad virtutem auctoritatem videatur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam,
make quite complete, Cic. Fin. 2, 13, 42; cf.damnationem,
id. Caecin. 10, 29:partem relictam,
id. Off. 3, 7, 34: damna, Liv. 3, 68, 3; cf. id. 30, 5, 5:explet concluditque sententias,
Cic. Or. 69, 230; cf.:sententias mollioribus numeris,
id. ib. 13, 40:animum gaudio,
Ter. And. 2, 2, 2.—In partic.a.To satisfy, sate, glut, appease a longing, or one who longs (the fig. being that of filling or stuffing with food):b.quas (litteras Graecas) sic avide arripui quasi diuturnam sitim explere cupiens,
Cic. de Sen. 8, 26:famem,
Phaedr. 4, 18, 5; cf.:jejunam cupidinem,
Lucr. 4, 876: libidines (with satiare), Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1); cf.:explere cupiditates, satiare odium,
id. Part. Or. 27, 96:libidinem,
id. Cael. 20, 49:odium factis dictisque,
Liv. 4, 32, 12; Tac. A. 15, 52:desiderium,
Liv. 1, 9, 15:iram,
id. 7, 30, 15; cf.:omnem exspectationem diuturni desiderii nostri,
Cic. de Or. 1, 47, 205:avaritiam pecuniā,
id. Rosc. Am. 52, 150; Tac. H. 2, 13:spem omnium,
Just. 22, 8; Liv. 35, 44, 4; Suet. Aug. 75 fin. et saep.:me,
Ter. Heaut. 1, 1, 67; cf.:non enim vereor, ne non scribendo te expleam,
Cic. Fam. 2, 1, 1:se caede diu optata,
Liv. 31, 24, 11:tantum regem (divitiis),
Just. 9, 2:aliquem muneribus,
Sall. J. 13, 6; 20, 1; Cic. Phil. 2, 20, 50:omnis suos divitiis,
Sall. C. 51, 34:animum suum (amore),
Ter. And. 1, 2, 17:animum gaudio,
id. ib. 2, 2, 2; cf. id. Hec. 5, 1, 28; 5, 2, 19:corda tuendo,
Verg. A. 8, 265; cf.:expleri mentem nequit ardescitque tuendo Phoenissa,
id. ib. 1, 713:expletur lacrimis dolor,
Ov. Tr. 4, 3, 38: alicujus crudelitatem sanguine, Crassus ap. Cic. de Or. 1, 52, 225.— And reflex.:ut eorum agris expleti atque saturati cum hoc cumulo quaestus decederent,
Cic. Verr. 2, 3, 42 fin. — Poet.:aliquem alicujus rei (cf. Zumpt, Gram. § 463, and v. impleo): animumque explesse juvabit ultricis flammae,
to have sated the mind with the fire of revenge, Verg. A. 2, 586.—To fulfil, discharge, execute, perform a duty:c.amicitiae munus,
Cic. Lael. 19, 67:susceptum rei publicae munus,
Cic. Prov. Cons. 14, 35:excusatione officium scribendi,
id. Fam. 16, 25:mandatum,
Dig. 17, 1, 27.—Of time, to complete, finish, bring to a close:* II.tum signis omnibus ad idem principium stellisque revocatis, expletum annum habeto,
Cic. Rep. 6, 22 fin.:fatales annos,
Tib. 1, 3, 53:quosdam in Aetolia ducentos annos explere,
Plin. 7, 48, 49, § 154:explebat annum trigesimum,
Tac. H. 1, 48.( Ex in privative signif.; v. ex, III. A.). To unload: navibus explebant sese terrasque replebant, i. e. disembarked, exonerabant se, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 545 (Ann. v. 310 ed. Vahl.).—Hence, ex-plētus, a, um, P. a., full, complete, perfect:quod undique perfectum expletumque sit omnibus suis numeris ac partibus,
Cic. N. D. 2, 13, 37:undique expleta et perfecta forma honestatis,
id. Fin. 2, 15, 48:ea, quae natura desiderat, expleta cumulataque habere,
id. Off. 2, 5, 18:expletum omnibus suis partibus,
id. Fin. 3, 9, 32:vita animi corporisque expleta virtutibus,
id. ib. 5, 13, 37:expleta rerum comprehensio,
id. Ac. 2, 7, 21.— Absol.:parum expleta desiderant,
Quint. 9, 4, 116. -
67 facetia
I.Sing. (ante- and post-class.): haec facetiast, amare inter se rivalis duos, Plaut. Stich. 5, 4, 47:II.jocularis,
Cael. Aur. Tard. 1, 1, 21:facetia sermonis Plauto congruentis,
Gell. 3, 3, 3:facetiae habere, res divinas deridere,
App. Mag. 56, p. 310, 27. —Plur.: făcētĭae, ārum.A.A witty or clever thing in action or behavior (Plautin.):B.mulier, quoi facetiarum cor corpusque sit plenum et doli,
Plaut. Mil. 3, 1, 186:fecisti, here, facetias, quom, etc.,
id. Stich. 5, 2, 7.—Wit, witty sayings, witticisms, pleasantry, drollery, humor, facetiousness (class.;syn.: sal, dicacitas, cavillatio, lepos, urbanitas, comitas): (sales), quorum duo genera sunt, unum facetiarum, alterum dicacitatis,
Cic. Or. 26, 87:cum duo genera sint facetiarum... illa a veteribus superior cavillatio, haec altera dicacitas nominata est,
id. de Or. 2, 54, 218:facetiis autem maxime homines delectari, si quando risus conjuncte, re verboque moveatur,
id. ib. 2, 61, 248:P. Scipio omnes sale facetiisque superabat,
id. Brut. 34, 128:festivitate et facetiis C. Julius et superioribus et aequalibus suis omnibus praestitit,
id. ib. 48, 177:sale tuo et lepore et politissimis facetiis pellexisti,
id. de Or. 1, 57, 243:accedat oportet lepos quidam facetiaeque,
id. ib. 1, 5, 17; cf.:dulces Latini leporis facetiae,
Vell. 1, 17, 1:facetiarum quidam lepos,
Cic. de Or. 1, 34, 159:facie magis quam facetiis ridiculus,
id. Att 1, 13, 2:ego mirifice capior facetiis, maxime nostratibus (corresp. to sales),
id. Fam. 9, 15, 2:asperis facetiis illusus,
sarcasms, Tac. A. 15, 68; cf.acerbae,
id. ib. 5, 2:per facetias incusare aliquem,
id. ib. 14, 1. -
68 facetiae
I.Sing. (ante- and post-class.): haec facetiast, amare inter se rivalis duos, Plaut. Stich. 5, 4, 47:II.jocularis,
Cael. Aur. Tard. 1, 1, 21:facetia sermonis Plauto congruentis,
Gell. 3, 3, 3:facetiae habere, res divinas deridere,
App. Mag. 56, p. 310, 27. —Plur.: făcētĭae, ārum.A.A witty or clever thing in action or behavior (Plautin.):B.mulier, quoi facetiarum cor corpusque sit plenum et doli,
Plaut. Mil. 3, 1, 186:fecisti, here, facetias, quom, etc.,
id. Stich. 5, 2, 7.—Wit, witty sayings, witticisms, pleasantry, drollery, humor, facetiousness (class.;syn.: sal, dicacitas, cavillatio, lepos, urbanitas, comitas): (sales), quorum duo genera sunt, unum facetiarum, alterum dicacitatis,
Cic. Or. 26, 87:cum duo genera sint facetiarum... illa a veteribus superior cavillatio, haec altera dicacitas nominata est,
id. de Or. 2, 54, 218:facetiis autem maxime homines delectari, si quando risus conjuncte, re verboque moveatur,
id. ib. 2, 61, 248:P. Scipio omnes sale facetiisque superabat,
id. Brut. 34, 128:festivitate et facetiis C. Julius et superioribus et aequalibus suis omnibus praestitit,
id. ib. 48, 177:sale tuo et lepore et politissimis facetiis pellexisti,
id. de Or. 1, 57, 243:accedat oportet lepos quidam facetiaeque,
id. ib. 1, 5, 17; cf.:dulces Latini leporis facetiae,
Vell. 1, 17, 1:facetiarum quidam lepos,
Cic. de Or. 1, 34, 159:facie magis quam facetiis ridiculus,
id. Att 1, 13, 2:ego mirifice capior facetiis, maxime nostratibus (corresp. to sales),
id. Fam. 9, 15, 2:asperis facetiis illusus,
sarcasms, Tac. A. 15, 68; cf.acerbae,
id. ib. 5, 2:per facetias incusare aliquem,
id. ib. 14, 1. -
69 facilis
făcĭlis, e, adj. (archaic forms nom. sing. facil, Plaut. Trin. 3, 2, 53; adv. facul, like difficul, simul; v. under adv. 2, and cf. Paul. ex Fest. p. 87 Müll.), [facio, properly, that may be done or made; hence, pregn.], easy to do, easy, without difficulty.I.In gen.A. (α).Absol.:(β).nulla est tam facilis res, quin difficilis siet, quam invitus facias,
Ter. Heaut. 4, 6, 1; cf.:facilis et plana via (opp. difficilis),
Plaut. Trin. 3, 2, 20:quae facilia ex difficillimis animi magnitudo redegerat,
Caes. B. G. 2, 27 fin.; cf.also: mihi in causa facili atque explicata perdifficilis et lubrica defensionis ratio proponitur,
Cic. Planc. 2, 5:justa res et facilis,
Plaut. Am. prol. 33:facilis et prompta defensio,
Cic. de Or. 1, 56, 237; cf.:facilis et expedita distinctio,
id. Fin. 1, 10, 33:facilia, proclivia, jucunda,
id. Part. Or. 27, 95; cf.:proclivi cursu et facili delabi,
id. Rep. 1, 28:ascensus,
Caes. B. G. 1, 21:aditus,
id. ib. 3, 25 fin.;descensus Averno,
Verg. A. 6, 126; Cic. de Imp. Pomp. 14, 41; cf.:celerem et facilem exitum habere,
Caes. B. C. 3, 22 fin.:lutum,
easy to work, Tib. 1, 1, 40:fagus,
Plin. 16, 43, 84, § 229:humus,
easy to cultivate, mellow, Curt. 4, 6, 5:arcus,
Val. Fl. 1, 109:jugum,
easy to climb, Prop. 4 (5), 10, 4:somnus,
easy to obtain, Hor. C. 2, 11, 8; 3, 21, 4:irae,
easily excited, Luc. 1, 173:saevitia,
easily overcome, Hor. C. 2, 12, 26 et saep.:aurae,
gentle, Ov. H. 16, 123:jactura,
easily borne, Verg. A. 2, 646:cera,
easily shaped, Ov. M. 15, 169:victus,
copious, Verg. G. 2, 460.— Comp.:iter multo facilius atque expeditius,
Caes. B. G. 1, 6, 2:cui censemus cursum ad deos faciliorem fuisse quam Scipioni?
Cic. Lael. 4, 14:faciliore et commodiore judicio,
id. Caecin. 3, 8.— Sup.:quod est facillimum, facis,
Plaut. Trin. 3, 2, 4; cf. Cic. Rep. 2, 3:concordia,
id. ib. 1, 32:hujus summae virtutis facillima est via,
Quint. 8, 3, 71:in quibus (ceris) facillima est ratio delendi,
id. 10, 3, 31 et saep.—With ad and the gerund:(γ).nulla materies tam facilis ad exardescendum est,
Cic. de Or. 2, 45, 190:ad subigendum,
id. Rep. 2, 41:ad credendum,
id. Tusc. 1, 32, 78:palmae ad scandendum,
Plin. 13, 4, 7, § 29.— Comp.:faciliora ad intelligendum,
Quint. 2, 3, 8.— Sup.:haec ad judicandum sunt facillima,
Cic. Off. 3, 6, 30; id. Fin. 2, 20.—With ad and subst.:(δ).faciles ad receptum angustiae,
Liv. 32, 12, 3:mens ad pejora,
Quint. 1, 2, 4:credulitas feminarum ad gaudia,
Tac. A. 14, 4.— Comp.:mediocritas praeceptoris ad intellectum atque imitationem facilior,
Quint. 2, 3, 1.—With supine:(ε).facile inventust,
Plaut. Trin. 3, 2, 53:res factu facilis,
Ter. Heaut. 4, 3, 26:cuivis facile scitu est,
id. Hec. 3, 1, 15:facilis victu gens,
abounding in resources, Verg. A. 1, 445 Wagn.:(Cyclops) nec visu facilis nec dictu affabilis ulli,
id. ib. 3, 621; cf.:sapiens facilis victu fuit,
Sen. Ep. 90, 11.— Comp.:nihil est dictu facilius,
Ter. Ph. 2, 1, 70.— Sup.:factu facillimum,
Sall. C. 14, 1.—With inf.:(ζ).materia facilis est, in te et in tuos dicta dicere,
Cic. Phil. 2, 17, 42:facilis vincere ac vinci vultu eodem,
Liv. 7, 33, 2:facilis corrumpi,
Tac. H. 4, 39:Roma capi facilis,
Luc. 2, 656.—So esp. freq. in the neuter, facile est, with a subject-clause:id esse verum, cuivis facile est noscere,
Ter. Ad. 5, 4, 8:quod illis prohibere erat facile,
Caes. B. C. 1, 50, 2:neque erat facile nostris, uno tempore propugnare et munire,
id. ib. 3, 45, 4; Quint. 6, 4, 20:nec origines persequi facile est,
Plin. 3, 5, 6, § 46:quīs facile est aedem conducere,
Juv. 3, 31; 4, 103.— Comp.:plerumque facilius est plus facere quam idem,
Quint. 10, 2, 10; 12, 6, 7.— Sup.:stulta reprehendere facillimum est,
Quint. 6, 3, 71; 11, 1, 81.—With ut:(η).facilius est, ut esse aliquis successor tuus possit, quam ut velit,
Plin. Pan. 44, 3; 87, 5; cf. with quod: facile est quod habeant conservam in villa, Varr. R. R. 2, 10, 6.—With dat.:(θ). b.terra facilis pecori,
i.e. suitable, proper, Verg. G. 2, 223; cf.:campus operi,
Liv. 33, 17, 8:facilis divisui (Macedonia),
id. 45, 30, 2:neque Thraces commercio faciles erant,
Liv. 40, 58, 1:homines bello faciles,
Tac. Agr. 21:juvenis inanibus,
easily susceptible, open to, id. A. 2, 27; cf.:facilis capessendis inimicitiis,
id. ib. 5, 11. —Adverbially, in facili, ex (e) facili, and rarely, de facili, easily:B.cum exitus haud in facili essent,
not easy, Liv. 3, 8, 9 Drak.:in facili,
Sen. Clem. 1, 7: Plin. 18, 28, 68, § 274; Dig. 26, 3, 8:ita adducendum, ut ex facili subsequatur,
easily, Cels. 7, 9 med.:ex facili tolerantibus,
Tac. Agr. 15 init.: ex facili, Cel. 6, 1, 1; Plin. 37, 4, 15, § 60;for which: e facili,
Ov. A. A. 1, 356: de facili ab iis superabuntur, Firm. Math. 5, 6.—Transf.a.Of persons that do any thing with facility, ready, quick. — Constr. with ad, in, and simple abl.:b.facilis et expeditus ad dicendum,
Cic. Brut. 48, 180:sermone Graeco promptus et facilis,
Suet. Tib. 71; cf.:promptus et facillis ad extemporalitatem usque,
id. Tit. 3:faciles in excogitando et ad discendum prompti,
Quint. 1, 1, 1:exiguo faciles,
content, Sil. 1, 615.—Of things, easily moving:II.oculi,
Verg. A. 8, 310:manus,
Ov. F. 3, 536:cervix,
Mart. Spect. 23:canes, i. e. agiles,
Nemes. Cyneg. 50.In partic.A.Of character, easy, good-natured, compliant, willing, yielding, courteous, affable:B.facilis benevolusque,
Ter. Hec. 5, 1, 35:comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur,
Cic. Balb. 16, 36:facilis et liberalis pater,
id. N. D. 3, 29, 73:lenis et facilis,
id. Fam. 5, 2, 9:facilis et clemens,
Suet. Aug. 67:facilem populum habere,
Cic. Fam. 7, 1, 4:facilem stillare in aurem,
Juv. 3, 122:di,
id. 10, 8. —With in and abl.:facilem se in rebus cognoscendis praebere,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 11, § 32; cf.:facilis in causis recipiendis,
id. Brut. 57, 207:faciles in suum cuique tribuendo,
id. ib. 21, 85:faciles ad concedendum,
id. Div. 2, 52, 107.—With in and acc.:sic habeas faciles in tua vota deos,
Ov. H. 16, 282.—With inf.:faciles aurem praebere,
Prop. 2, 21, 15 (3, 14, 5 M.):O faciles dare summa deos,
Luc. 1, 505.—With gen.:facilis impetrandae veniae,
Liv. 26, 15, 1:alloquii facilis (al. alloquiis),
Val. Fl. 5, 407.— Absol.:comi facilique naturā,
Suet. Gramm. 7:facili ac prodigo animo,
id. Vit. 7.— Comp.:facilior aut indulgentior,
Suet. Vesp. 21; Quint. 7, 1, 27; Flor. 4, 11, 2.— Sup.:quid dicam de moribus facillimis,
Cic. Lael. 3, 11.—Of fortune, favorable, prosperous:1.res et fortunae tuae... quotidie faciliores mihi et meliores videntur,
Cic. Fam. 6, 5, 1; Liv. 23, 11, 2.— Adv. in four forms: facile, facul, faculter, and faciliter.făcĭlĕ (the class. form).(α).easily, without trouble or difficulty:(β).facile cum valemus recta consilia aegrotis damus,
Ter. And. 2, 1, 9:quis haec non vel facile vel certe aliquo modo posset ediscere?
Cic. de Or. 2, 57, 232:vitia in contraria convertuntur,
id. Rep. 1, 45.— Comp.:cave putes, aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42 fin.:quo facilius otio perfruantur,
id. ib. 1, 5: id hoc facilius eis persuasit, quod, etc., Caes, B. G. 1, 2, 3.— Sup.:ut optimi cujusque animus in morte facillime evolet tamquam e custodia,
Cic. Lael. 4, 14:facillime fingi,
id. Cael. 9, 22:facillime decidit,
id. Rep. 2, 23:mederi inopiae frumentariae,
Caes. B. G. 5, 24, 6 et saep.—To add intensity to an expression which already signifies a high degree, certainly, unquestionably, without contradiction, beyond dispute, by far, far (often in Cic.;(γ).elsewh. rare): virum unum totius Graeciae facile doctissimum,
Cic. Rab. Post. 9, 23:facile deterrimus,
id. Tusc. 1, 33, 81:genere et nobilitate et pecunia facile primus,
id. Rosc. Am. 6, 15; cf.:virtute, existimatione, nobilitate facile princeps,
id. Clu. 5, 11:facile princeps,
id. Div. 2, 42, 87; id. Fam. 6, 10, 2; id. Univ. 1; Flor. 3, 14, 1:facile praecipuus,
Quint. 10, 1, 68:facile hic plus mali est, quam illic boni,
Ter. And. 4, 3, 5: Pe. Sed tu novistin' fidicinam? Fi. Tam facile quam me, as well as I do myself, Plaut. Ep. 3, 4, 68.—With verbs that denote superiority (vincere, superare, etc.):post illum (Herodotum) Thucydides omnes dicendi artificio, mea sententia, facile vicit,
Cic. de Or. 2, 13, 56; cf. id. Off. 2, 19, 59; id. Rep. 1, 23; cf.also: stellarum globi terrae magnitudinem facile vincebant,
id. ib. 6, 16 fin.; id. de Or. 1, 33, 150:Sisenna omnes adhuc nostros scriptores facile superavit,
id. Leg. 1, 2, 7; cf. id. de Or. 3, 11, 43:facile palmam habes!
Plaut. Trin. 3, 2, 80.— In naming a large amount, quite, fully:huic hereditas facile ad HS. tricies venit testamento propinqui sui,
Cic. Verr. 2, 2, 14, § 35.—With a negative, non facile or haud facile, to add intensity, not easily, i.e. hardly:b.mira accuratio, ut non facile in ullo diligentiorem majoremque cognoverim,
Cic. Brut. 67, 238:sed haud facile dixerim, cur, etc.,
id. Rep. 1, 3 fin.; cf.:de iis haud facile compertum narraverim,
Sall. J. 17, 2:animus imbutus malis artibus haud facile libidinibus carebat,
id. C. 13, 5. —Readily, willingly, without hesitation:c.facile omnes perferre ac pati,
Ter. And. 1, 1, 35; cf.:te de aeternitate dicentem aberrare a proposito facile patiebar,
Cic. Tusc. 1, 33, 81:disertus homo et facile laborans,
id. Off. 2, 19, 66:ego unguibus facile illi in oculos involem,
Ter. Eun. 4, 3, 6.— Comp.:locum habeo nullum, ubi facilius esse possim quam Asturae,
Cic. Att. 13, 26, 2.—(Acc. to facilis, II. B.) Pleasantly, agreeably, well:2.propter eas (nugas) vivo facilius,
Plaut. Curc. 5, 2, 6:cum animo cogites, Quam vos facillime agitis, quam estis maxume Potentes, dites, fortunati, nobiles,
Ter. Ad. 3, 4, 56:facillime agitare,
Suet. Vit. Ter. 1:ubi Crassus animadvertit, suas copias propter exiguitatem non facile diduci,
not safely, Caes. B. G. 3, 23, 7.—făcul (anteclass.), easily: nobilitate facul propellere iniquos, Lucil. ap. Non. 111, 19; Pac. ib. 21:3.haud facul, ut ait Pacuvius, femina una invenietur bona,
Afran. ib. 22:advorsam ferre fortunam facul,
Att. ib. 24.—‡ făculter, acc. to the statement of Paul. ex Fest. p. 87, 1 Müll.; cf. Mart. Cap. 3, § 325. —4. -
70 flumen
flūmen, ĭnis, n. [id.], a flowing of water; and concr., a flood, stream, flowing or running water (syn.: fluvius, amnis, rivus).I.In gen. (mostly poet.): Romane, aquam Albanam cave lacu contineri, cave in mare manare suo flumine sinas, an old prophetic formula ap. Liv. 5, 16, 9:II.rapidus montano flumine torrens,
Verg. A. 2, 305; cf. Ov. R. Am. 651:visendus ater flumine languido Cocytos errans,
Hor. C. 2, 14, 17:inde sequemur Ipsius amnis iter, donec nos flumine certo Perferat,
Val. Fl. 8, 189: et Tiberis flumen vomit in mare salsum, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 453 ed. Vahl.); cf.:teque pater Tiberine tuo cum flumine sancto,
id. ib. 6, 1 (Ann. v. 55 ib.):donec me flumine vivo Abluero,
in a living, running stream, Verg. A. 2, 719; cf.: quin tu ante vivo perfunderis flumine? Auct. ap. Liv. 1, 45, 6 (for which:aqua viva,
Varr. L. L. 5, § 123 Müll.).—In plur.:nymphae venas et flumina fontis Elicuere sui,
streams, Ov. M. 14, 788:frigida Scamandri,
Hor. Epod. 13, 14:Symaethia circum Flumina,
Verg. A. 9, 585:limosa potat,
Ov. M. 1, 634; cf.:Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina,
Hor. S. 1, 1, 69:maritima immittere in piscinas,
Varr. R. R. 3, 17, 9.In partic., a river.A.Lit. (the predominant signif. of the word both in prose and poetry): quod per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 177 ed. Vahl.); cf.:2.ut flumina in contrarias partes fluxerint,
Cic. Div. 1, 35, 78:Scipio biduum moratus ad flumen, quod inter eum et Domitii castra fluebat,
Caes. B. C. 3, 37, 1:aurea flumina,
Lucr. 5, 911:habet non tantum venas aquarum terra, ex quibus corrivatis flumina effici possunt, sed et amnes magnitudinis vastae, etc.,
Sen. Q. N. 3, 19; cf. Cic. Rep. 2, 5:nec ullum hoc frigidius flumen attigi,
id. Leg. 2, 3, 6:nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,
id. N. D. 2, 60, 152:una pars (Galliae) initium capit a flumine Rhodano, continetur Garumna flumine... attingit etiam flumen Rhenum, etc.,
Caes. B. G. 1, 1, 6 sq.; 1, 2, 7:inter montem Juram et flumen Rhodanum,
id. ib. 1, 6, 1:flumen est Arar, quod, etc.,
id. ib. 1, 12, 1:flumen Dubis,
id. ib. 1, 38, 4:non Seres, non Tanain prope flumen orti,
Hor. C. 4, 15, 24:Veliternos ad Asturae flumen Maenius fudit,
Liv. 8, 13, 5 Drak. N. cr.:terrarum situs et flumina dicere,
Hor. Ep. 2, 1, 252:secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,
with the stream, Caes. B. G. 7, 58, 5 (cf. secundus, 2. a.):magnum ire agmen adverso flumine,
against the stream, Caes. B. G. 7, 60, 3; cf. Verg. G. 1, 201; Liv. 24, 40. —Prov.:flumine vicino stultus sitit, like,
starves in the midst of plenty, Petr. Fragm. p. 899 Burm.—Transf., of other things which flow in streams or like streams, a stream, flood ( poet. and in post-Aug. prose):B.sanguinis,
Lucr. 2, 354; 4, 1029:largoque humectat flumine vultum,
flood of tears, Verg. A. 1, 465:laeta magis pressis manabunt flumina mammis,
streams of milk, id. G. 3, 310:flumina jam lactis, jam flumina nectaris,
Ov. M. 1, 111: rigido concussae flumine nubes Exonerabantur, a torrent of rain, Petr. poët. Sat. 123; cf.:ut picis e caelo demissum flumen,
a stream of pitch, Lucr. 6, 257:magnesia flumine saxa,
in the magnetic stream, id. 6, 1064:effusaeque ruunt inopino flumine turbae,
i. e. in a vast stream, Sil. 12, 185; cf. Verg. A. 11, 236:aëris,
a current of air, App. de Mund. p. 61, 33 Elm. p. 258 Bip.—Trop., of expression, a flow, fluency, stream:orationis flumine reprehensoris convicia diluuntur,
Cic. N. D. 2, 7, 20:flumen orationis aureum,
id. Ac. 2, 38, 119:orationis,
id. de Or. 2, 15, 62; cf.:flumen verborum volubili tasque,
id. Or. 16, 53:gravissimorum op timorumque verborum,
id. de Or. 2, 45, 188:inanium verborum,
id. N. D. 2, 1, 1:Lysias... puro fonti quam magno flumini propior,
Quint. 10, 1, 78; 9, 4, 61; cf. id. 10, 1, 61; Petr. 5 fin. —And fig.:neque concipere neque edere partum mens potest, nisi ingenti flumine litterarum inundata,
Petr. 118. -
71 fundo
1.fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a. [root FUD; Gr. CHU, cheW-, in cheô, cheusô;I.Lat. futis, futtilis, ec-futio, re-futo, etc.,
Curt. Gr. Etym. p. 204 sq. ], to pour, pour out, shed.Lit., of fluids.1.In gen.:2.(natura terram) sucum venis cogebat fundere apertis Consimilem lactis, etc.,
Lucr. 5, 812:sanguinem e patera,
Cic. Div. 1, 23, 46:novum liquorem (i. e. vinum) de patera,
Hor. C. 1, 31, 3:vina paterā in aras,
Ov. M. 9, 160; cf.:vinum inter cornua,
id. ib. 7, 594:vinum super aequora,
id. ib. 11, 247:duo rite mero libans carchesia Baccho Fundit humi,
Verg. A. 5, 78:laticem urnis,
Ov. M. 3, 172:lacrimas,
Verg. A. 3, 348: cf. Ov. M. [p. 793] 5, 540:fundit Anigros aquas,
pours out, id. ib. 15, 282:parumne fusum est Latini sanguinis?
shed, spilt, Hor. Epod. 7, 4:sanguine ob rem publicam fuso,
Sall. H. Fr. 2, 96, 2 Dietsch:sanguinem de regno (i. e. propter regnum),
Curt. 10, 5.—Mid.:memorandum, in septem lacus eum (Strymonem) fundi,
discharges itself, Plin. 4, 10, 17, § 38:ingentibus procellis fusus imber,
pouring, Liv. 6, 8, 7; 6, 32, 6; cf.:sanguis in corporibus fusus,
Cic. de Or. 2, 77, 310.—In partic.a.Of metals, to make by melting, to melt, cast, found:* b.exolevit fundendi aeris pretiosi ratio,
Plin. 34, 2, 3, § 5; cf. id. 34, 7, 18, § 46:caldarium (aes) funditur tantum, malleis fragile,
id. 34, 8, 20, § 94:aere fuso,
id. 34, 11, 24, § 107:vitrum,
id. 34, 14, 42, § 148:glandes, Auct. B. Afr. 20, 3: Theodorus ipse se ex aere fudit,
Plin. 34, 8, 19, § 83:ne statuam quidem inchoari, cum ejus membra fundentur,
Quint. 2, 1, 12:fusis omnibus membris (statuae),
id. 7 praef. §2: olim quaerere amabam, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset,
Hor. S. 2, 3, 22.—In medic. lang.: aliquem, to cause one to have fluid stools, to relax the bowels (opp. comprimere): si compresserit aliquem morbus aut fuderit, Cels. praef. med.; cf. under P. a.—B.Transf.1.To wet, moisten, bathe with a liquid ( poet. and very rare):2.(ossa) niveo fundere lacte,
Tib. 3, 2, 20:multo tempora funde mero,
id. 1, 7, 50.—Of things non-fluid.a.In gen., to pour forth in abundance, to scatter, cast, hurl; to spread, extend, diffuse:b.desectam cum stramento segetem corbibus fudere in Tiberim,
Liv. 2, 5, 3:picem reliquasque res, quibus ignis excitari potest, fundebant,
Caes. B. G. 7, 24, 4:tela,
Val. Fl. 3, 243:sagittam,
Sil. 7, 647:(solis) radios per opaca domorum,
Lucr. 2, 115:quas (maculas) incuria fudit,
has scattered, Hor. A. P. 352:fundunt se carcere laeti Thraces equi,
pour themselves forth, rush out, Val. Fl. 1, 611:se cuncta manus ratibus,
id. 2, 662:littera fundens se in charta,
Plin. 13, 12, 25, § 81:luna se fundebat per fenestras,
Verg. A. 3, 152.—Mid.:ne (vitis) in omnes partes nimia fundatur,
spread out, Cic. de Sen. 15, 52:homines fusi per agros ac dispersi,
Cic. Sest. 42, 91.—In partic.(α).With the accessory notion of production, to bring forth, bear or produce (in abundance):(β).crescunt arbusta et fetus in tempore fundunt,
Lucr. 1, 351; cf.:terra feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit,
Cic. N. D. 2, 62, 156:flores aut fruges aut bacas,
id. Tusc. 5, 13, 37:frugem,
id. de Sen. 15, 51:plus materiae (vites),
Plin. 17, 22, 35, § 192:cum centesimo Leontini campi fundunt,
id. 18, 10, 21, § 95:facile illa (piscium ova) aqua et sustinentur et fetum fundunt,
Cic. N. D. 2, 51, 129:(terra) animal prope certo tempore fudit Omne,
Lucr. 5, 823; cf. ib. 917:fudit equum magno tellus percussa tridenti,
Verg. G. 1, 13:Africa asinorum silvestrium multitudinem fundit,
Plin. 8, 30, 46, § 108: quae te beluam ex utero, non hominem fudit, Cic. Pis. init.; Verg. A. 8, 139, v. Forbig. ad h. l.—With the secondary notion of depth or downward direction, to throw or cast to the ground, to prostrate:II.(victi hostes) et de jugis, quae ceperant, funduntur,
Liv. 9, 43, 20:nec prius absistit, quam septem ingentia victor Corpora (cervorum) fundat humi,
Verg. A. 1, 193; cf. Ov. M. 13, 85; Sil. 4, 533:aliquem arcu,
Val. Fl. 1, 446.—In middle force:fundi in alga,
to lie down, Val. Fl. 1, 252.—Esp. freq. milit. t. t., overthrow, overcome, rout, vanquish an enemy:hostes nefarios prostravit, fudit, occidit,
Cic. Phil. 14, 10, 27; cf.:exercitus caesus fususque,
id. ib. 14, 1, 1:aliquos caedere, fundere atque fugare,
Sall. J. 58, 3:Gaetulos,
id. ib. 88, 3:classes fusae fugataeque,
id. ib. 79, 4; cf.:si vi fudisset cecidissetque hostes,
Liv. 35, 1, 8:hostes de jugis,
id. 9, 43, 20:Gallos de delubris vestris,
id. 6, 16, 2:eas omnes copias a se uno proelio fusas ac superatas esse,
Caes. B. G. 1, 44, 8; cf.:Massilienses crebris eruptionibus fusi,
id. B. C. 2, 22, 1:Latini ad Veserim fusi et fugati,
Cic. Off. 3, 31, 112; Liv. 2, 6 fin.:quatuor exercitus Carthaginiensium fudi, fugavi, Hispania expuli,
id. 28, 28, 9; cf. Drak. on 38, 53, 2;less freq. in a reversed order: alios arma sumentes fugant funduntque,
Sall. J. 21, 2; Vell. 2, 46 fin.: omnibus hostium copiis fusis armisque exutis, Caes. B. G. 3, 6, 3:magnas copias hostium fudit,
Cic. Mur. 9, 20:Sabinos equitatu fudit,
id. Rep. 2, 20:Armeniorum copias,
id. Arch. 9, 21:maximas copias parva manu,
Sall. C. 7, 7.Trop.A.Ingen., to pour out or forth, to spread out, extend, display:B.imago de corpore fusa,
Lucr. 4, 53:animam moribundo corpore fudit,
id. 3, 1033; cf. id. 3, 700:concidit ac multo vitam cum sanguine fudit,
Verg. A. 2, 532:circuli (appellantur), quod mixta farina et caseo et aqua circuitum aequabiliter fundebant,
poured out, spread out, Varr. L. L. 5, § 106:quem secutus Cicero hanc famam latius fudit,
Quint. 11, 2, 14; cf. id. 10, 5, 11:cum vero causa ea inciderit, in qua vis eloquentiae possit expromi: tum se latius fundet orator,
will display himself, Cic. Or. 36, 125:superstitio, fusa per gentes,
id. Div. 2, 72 init.; cf. Quint. 11, 3, 84:neque se tanta in eo (Cicerone) fudisset ubertas,
id. 12, 2, 23:fundet opes, Latiumque beabit divite lingua,
riches of expression, Hor. Ep. 2, 2, 121. —Mid.:quamquam negant, nec virtutes nec vitia crescere: tamen utrumque eorum fundi quodammodo et quasi dilatari putant,
to be diffused, Cic. Fin. 3, 15, 48; cf.:modo virtus latius funditur,
Sen. Ep. 74, 27; and:semper ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur,
id. 5, 30, 92:saepe in amplificanda re funditur numerose et volubiliter oratio,
id. Or. 62, 210.—In partic., of speech, to pour forth, utter:A.per quam (arteriam) vox principium a mente ducens percipitur et funditur,
Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:e quibus elici vocem et fundi videmus,
id. Tusc. 2, 24, 56:inanes sonos,
id. ib. 5, 26, 73 (for which:inani voce sonare,
id. Fin. 2, 15, 48):sonum,
id. Ac. 2, 23, 74:verba poëtarum more (opp. ratione et arte distinguere),
id. Fin. 4, 4, 10:versus hexametros aliosque variis modis atque numeris ex tempore,
id. de Or. 3, 50, 194; cf.:grave plenumque carmen,
id. Tusc. 1, 26, 64:tam bonos septenarios ad tibiam,
id. ib. 1, 44, 107:physicorum oracula,
id. N. D. 1, 26, 66:has ore loquelas,
Verg. A. 5, 842:preces pectore ab imo,
id. ib. 6, 55; so,preces,
id. ib. 5, 234; Hor. Epod. 17, 53:mera mendacia,
Plaut. Ps. 4, 1, 33:jam tu verba fundis hic, sapientia?
you waste, Ter. Ad. 5, 2, 7:opprobria rustica,
Hor. Ep. 2, 1, 146:iras inanes,
Val. Fl. 3, 697:vehemens et liquidus puroque simillimus amni Fundet opes,
Hor. Ep. 2, 2, 121:preces,
App. M. 11, p. 258, 4; Tac. A. 14, 30; Aug. in Psa. 25, 10 al.—Hence, fūsus, a, um, P. a., spread out, extended, broad, large, copious, diffuse.Lit.:B.(aër) tum fusus et extenuatus sublime fertur, tum autem concretus in nubes cogitur,
Cic. N. D. 2, 39, 101: fusior alvus, i. e. more relaxed (opp. astrictior), Cels. 1, 3 med.:toga (opp. restricta),
wide, full, Suet. Aug. 73:Gallorum fusa et candida corpora,
full, plump, Liv. 38, 21, 9:campi in omnem partem,
extended, Verg. A. 6, 440; cf.:non fusior ulli Terra fuit domino,
a broader, larger kingdom, Luc. 4, 670.—Trop., copious, diffuse; flowing, free:* 1. 2.genus sermonis non liquidum, non fusum ac profluens,
Cic. de Or. 2, 38, 159; cf.:constricta an latius fusa narratio,
Quint. 2, 13, 5:materia abundantior atque ultra quam oporteat fusa,
id. 2, 4, 7:ut illud, quod ad omnem honestatem pertinet, decorum, quam late fusum sit, appareat,
Cic. Off. 1, 28, 98; cf. Quint. 11, 1, 5:(vox) in egressionibus fusa et securae claritatis (opp. contracta),
unrestrained, free, id. 11, 3, 64:periodus,
id. 9, 4, 128:fusiores liberioresque numeri,
id. 130:lingua Graeca prolixior fusiorque quam nostra,
Gell. 2, 26, 7:in locis ac descriptionibus fusi ac fluentes,
Quint. 9, 4, 138:plenior Aeschines et magis fusus,
id. 10, 1, 77:dulcis et candidus et fusus Herodotus (opp. densus et brevis et semper instans sibi Thucydides),
id. 10, 1, 73.— Sup. seems not to occur.— Adv.: fūse.(Acc. to B.) Copiously, at length, diffusely:2.quae fuse olim disputabantur ac libere, ea nunc articulatim distincteque dicuntur,
Cic. Leg. 1, 13, 36:multa dicere fuse lateque,
id. Tusc. 4, 26, 57:fuse lateque dicendi facultas,
id. Or. 32, 113:fuse et copiose augere et ornate aliquid (opp. brevia et acuta),
id. Fin. 3, 7, 26.— Comp.:haec cum uberius disputantur et fusius (opp. brevius angustiusque concluduntur),
Cic. N. D. 2, 7, 20:fusius et ornatius rem exponere,
Quint. 4, 2, 128.— Sup. seems not to occur.fundo, āvi, ātum, 1, v. a. [fundus], to lay the bottom, keel, foundation of a thing, to found (syn.: condo, exstruo, etc.).I.Lit. (perh. only poet.):B.haec carina satis probe fundata et bene statuta est,
i. e. is laid, Plaut. Mil. 3, 3, 44 (v. Ritschl ad h. l.);dum mea puppis erat validā fundata carinā,
Ov. P. 4, 3, 5; id. H. 16, 111:Erycino in vertice sedes fundatur Veneri Idaliae,
is founded, Verg. A. 5, 759: sedes saxo vetusto. id. ib. 8, 478:arces,
id. ib. 4, 260.—Transf., in gen., to fasten, secure, make firm:II.dente tenaci Ancora fundabat naves,
Verg. A. 6, 4:(genus humanum) Et majoribus et solidis magis ossibus intus Fundatum,
Lucr. 5, 928; 4, 828.—Trop., to found, establish, fix, confirm (class., esp. in part. perf.; cf.:A.firmo, stabilio): illud vero maxime nostrum fundavit imperium et populi Romani nomen auxit, quod, etc.,
Cic. Balb. 13, 31; cf.:quantis laboribus fundatum imperium,
id. Cat. 4, 9, 19:qui (rei publicae status) bonorum omnium conjunctione et auctoritate consulatus mei fixus et fundatus videbatur,
id. Att. 1, 16, 6:accurate non modo fundata verum etiam exstructa disciplina,
id. Fin. 4, 1, 1; cf.:fundati a doctore,
thoroughly instructed, Lact. 6, 21, 4:res publica praeclare fundata,
Cic. Par. 1, 2, 10; cf.:qui legibus urbem Fundavit,
Verg. A. 6, 810:in eorum agro sedes fundare Bastarnis,
Liv. 40, 57, 5:libertatem, salutem, securitatem,
Plin. Pan. 8, 1:jus civile,
Dig. 1, 2, 2, § 39:vacuos Penates prole,
Stat. S. 4, 7, 30; cf.:thalamos Tritonide nympha,
i. e. to marry, Sil. 2, 65:partis et fundatis amicitiis,
Q. Cic. Petit. Cons. 7, 25:fundatae atque optime constitutae opes,
Cic. Rab. Post. 1, 1; cf.:nitidis fundata pecunia villis,
well laid out, Hor. Ep. 1, 15, 46:nihil veritate fundatum,
Cic. Fl. 11, 26; cf. Lucr. 5, 161.— Hence, fundātus, a, um, P. a., firm, fixed, grounded, durable (very rare).Lit.:B.quo fundatior erit ex arenato directura, etc.,
Vitr. 7, 3 med.:si permanetis in fide fundati,
Vulg. Col. 1, 23.—Trop.: deflevi subitas fundatissimae familiae ruinas, Auct. Or. pro Domo, 36, 96. -
72 furto
I.Lit.: fures privatorum furtorum in nervo atque in compedibus aetatem agunt: fures publici in auro atque in purpura, Cato ap. Gell. 11, 18, 18: SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, SI IM OCCISIT IVRE CAESVS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4:II.verba sunt Sabini... Qui alienam rem adtrectavit, cum id se invito domino facere judicare deberet, furti tenetur. Item alio capite: Qui alienum tacens lucri faciendi causa sustulit, furti obstringitur, sive scit cujus sit, sive nescit,
Gell. 11, 18, 20 sq.; cf. Gai Inst. 3, 195; 197; Just. Inst. 4, 1, 1:furtum facere (alicui),
Plaut. Rud. 4, 3, 15; 18:Strato domi furtum fecit,
Cic. Clu. 64, 179; Quint. 3, 6, 49; 5, 10, 16; Dig. 47, 2, 69 et saep.:furti se et illum astringere,
Plaut. Rud. 4, 7, 34; cf.:furti se alligare,
Ter. Eun. 4, 7, 39:in furto comprehensus,
Caes. B. G. 6, 16 fin.:furti teneri,
Dig. 47, 2, 78:furti agere, ib.: furti condemnare,
Gell. 11, 18, 24:furti reus,
Quint. 4, 2, 51; 7, 2, 29 et saep.:furtum erat apertum: cujus rei furtum factum erat?
Cic. Rosc. Com. 9, 26 sq.:ubi oves furto periere,
Hor. Ep. 1, 7, 86:callidum (Mercurium), quicquid placuit, jocoso Condere furto,
id. C. 1, 10, 8.—Transf.A.Concr., a stolen thing:B. 1.quae (furta) sine portorio Syracusis erant exportata,
Cic. Verr. 2, 2, 70, § 171:quid est turpius ingenuo quam in conventu maximo cogi furtum reddere,
id. ib. 2, 2, 24, §58: dum (puer) furta ligurrit,
Hor. S. 2, 4, 79.—In gen.: etiam si, quid scribas, non habebis, scribito tamen, ne furtum cessationis quaesivisse videaris, a secret excuse, pretext, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 26, 2:b.nec obsides, pignus futuros furto et fraude agendae rei, posceret,
Liv. 43, 10, 3; cf.:haud furto melior, sed fortibus armis,
Verg. A. 10, 735:furto, non proelio opus esse,
Curt. 4, 13; 4, 4, 15; cf.also: furtum armorum,
Sil. 17, 91:(fugam) abscondere furto,
Verg. A. 4, 337:furto laetatus inani,
id. ib. 6, 568:nec semel ergo mihi furtum fecisse licebit?
i. e. to eat in secret, Mart. 5, 50, 5.— In plur.:furtis incautum decipit hostem,
Ov. M. 13, 104: furta belli, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 11, 515; and ap. Non. 310, 15 (Hist. 1, 86 Dietsch); Verg. A. 11, 515.— Hence,furtō, adv., i. q. furtim, by stealth, secretly, = lathra:2.non ego sum furto tibi cognita,
Ov. H. 6, 43: obsides Porsenae dedistis;furto eos subduxistis,
Liv. 9, 11, 6:(hyaenae) gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt,
Plin. 8, 30, 46, § 108.In partic., stolen or secret love, intrigue (mostly in plur.):plurima furta Jovis,
Cat. 68, 136 and 140; so in plur., Tib. 1, 2, 34; Prop. 2, 30 (3, 28), 28; Verg. G. 4, 346; Ov. M. 1, 606; 3, 7; 9, 558 al.:hoc certe conjux furtum mea nesciat,
Ov. M. 2, 423; so in sing., id. ib. 1, 623; 3, 266; Verg. A. 6, 24; Sil. 7, 487; 13, 615 al. -
73 furtum
I.Lit.: fures privatorum furtorum in nervo atque in compedibus aetatem agunt: fures publici in auro atque in purpura, Cato ap. Gell. 11, 18, 18: SI NOX FVRTVM FACTVM SIT, SI IM OCCISIT IVRE CAESVS ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Macr. S. 1, 4:II.verba sunt Sabini... Qui alienam rem adtrectavit, cum id se invito domino facere judicare deberet, furti tenetur. Item alio capite: Qui alienum tacens lucri faciendi causa sustulit, furti obstringitur, sive scit cujus sit, sive nescit,
Gell. 11, 18, 20 sq.; cf. Gai Inst. 3, 195; 197; Just. Inst. 4, 1, 1:furtum facere (alicui),
Plaut. Rud. 4, 3, 15; 18:Strato domi furtum fecit,
Cic. Clu. 64, 179; Quint. 3, 6, 49; 5, 10, 16; Dig. 47, 2, 69 et saep.:furti se et illum astringere,
Plaut. Rud. 4, 7, 34; cf.:furti se alligare,
Ter. Eun. 4, 7, 39:in furto comprehensus,
Caes. B. G. 6, 16 fin.:furti teneri,
Dig. 47, 2, 78:furti agere, ib.: furti condemnare,
Gell. 11, 18, 24:furti reus,
Quint. 4, 2, 51; 7, 2, 29 et saep.:furtum erat apertum: cujus rei furtum factum erat?
Cic. Rosc. Com. 9, 26 sq.:ubi oves furto periere,
Hor. Ep. 1, 7, 86:callidum (Mercurium), quicquid placuit, jocoso Condere furto,
id. C. 1, 10, 8.—Transf.A.Concr., a stolen thing:B. 1.quae (furta) sine portorio Syracusis erant exportata,
Cic. Verr. 2, 2, 70, § 171:quid est turpius ingenuo quam in conventu maximo cogi furtum reddere,
id. ib. 2, 2, 24, §58: dum (puer) furta ligurrit,
Hor. S. 2, 4, 79.—In gen.: etiam si, quid scribas, non habebis, scribito tamen, ne furtum cessationis quaesivisse videaris, a secret excuse, pretext, Q. Cic. ap. Cic. Fam. 16, 26, 2:b.nec obsides, pignus futuros furto et fraude agendae rei, posceret,
Liv. 43, 10, 3; cf.:haud furto melior, sed fortibus armis,
Verg. A. 10, 735:furto, non proelio opus esse,
Curt. 4, 13; 4, 4, 15; cf.also: furtum armorum,
Sil. 17, 91:(fugam) abscondere furto,
Verg. A. 4, 337:furto laetatus inani,
id. ib. 6, 568:nec semel ergo mihi furtum fecisse licebit?
i. e. to eat in secret, Mart. 5, 50, 5.— In plur.:furtis incautum decipit hostem,
Ov. M. 13, 104: furta belli, Sall. Fragm. ap. Serv. Verg. A. 11, 515; and ap. Non. 310, 15 (Hist. 1, 86 Dietsch); Verg. A. 11, 515.— Hence,furtō, adv., i. q. furtim, by stealth, secretly, = lathra:2.non ego sum furto tibi cognita,
Ov. H. 6, 43: obsides Porsenae dedistis;furto eos subduxistis,
Liv. 9, 11, 6:(hyaenae) gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt,
Plin. 8, 30, 46, § 108.In partic., stolen or secret love, intrigue (mostly in plur.):plurima furta Jovis,
Cat. 68, 136 and 140; so in plur., Tib. 1, 2, 34; Prop. 2, 30 (3, 28), 28; Verg. G. 4, 346; Ov. M. 1, 606; 3, 7; 9, 558 al.:hoc certe conjux furtum mea nesciat,
Ov. M. 2, 423; so in sing., id. ib. 1, 623; 3, 266; Verg. A. 6, 24; Sil. 7, 487; 13, 615 al. -
74 gerulus
gĕrŭlus, i, m. [id.].A.A bearer, carrier:B.nae ille alium gerulum (argenti) quaerat sibi,
Plaut. Bacch. 4, 9, 79; Hor. Ep. 2, 2, 72; Col. poët. 10, 310; Suet. Calig. 40; Sid. Ep. 8, 13; Inscr. Orell. 575; 874; 976; Schol. Juv. 6, 477.—One who does something, a doer: gerulus ho prattôn, ho praktêr, Gloss. Philox.; cf. gerulifigulus. -
75 gloria
glōrĭa, ae, f. [Sanscr. cru, to hear; crav-as, fame; Gr. kluô, kleos; Lat. cluo, clueo, inclutus, from the root clŭo; lit., rumor, fame; hence also, like kleos, pregn.], glory, fame, renown, praise, honor (syn.: laus, laudatio, gloriatio, elogium, etc.).I.Lit.(α).In gen.:(β).te inmortali adficere gloria,
Plaut. Am. 5, 2, 10: viri (Q. Fabii) gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.): ut summae gloriae sint a virtute proficiscentia, dedecoris vero praecipui existimentur, quae voluptas suadeat non sine labe vitiorum, Cato ap. Schol. Cic. Sest. 66, p. 310 Orell.: hicine est ille Telamon, modo quem gloria ad caelum extulit? Poët. (perh. Enn.) ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39 (Trag. Rel. Inc. v. 93 Rib.):virtutem tamquam umbra sequitur,
Cic. Tusc. 1, 45, 109:non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores aut auctoritate graviores,
Cic. de Or. 2, 37, 154: est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata: ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de excellente virtute;ea virtuti resonat tamquam imago,
id. Tusc. 3, 2, 3 sq.:trahimur omnes studio laddis et optimus quisque maxime gloriā ducitur. Ipsi illi philosophi etiam in illis libellis, quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt, etc.,
id. Arch. 11, 26:immortalis gloria (opp. sempiterna turpitudo),
id. Pis. 26, 63:bello quaeritur gloria,
id. Off. 1, 12, 38:maximam gloriam capere,
id. Lael. 7, 25:esse in gloria sempiterna,
id. Att. 14, 11, 1:sit in aeterna gloria Marius, qui, etc.,
id. Cat. 4, 10, 21:esse in maxima gloria,
id. Off. 3, 21, 85:excellens in re militari gloria,
id. Rep. 2, 17:quod auctor ei summa augur gloria Attus Navius non erat,
id. ib. 2, 20:honorum gradus summis hominibus et infimis sunt pares, gloriae dispares, etc.... ut is maxime gloria excellat, qui virtute plurimum praestet,
id. Planc. 24, 60:unus bis remp. servavi, semel gloriā, iterum aerumna meā,
id. Sest. 22, 49:an Pollio et Messala... parum ad posteros gloriae tradiderunt?
Quint. 12, 11, 28:gloriam qui spreverit veram habebit,
Liv. 22, 39, 19: spreta in tempore gloria [p. 818] interdum cumulatior redit, id. 2, 47, 11:militavi non sine gloria,
Hor. C. 3, 26, 2:tenui Saleio Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est,
Juv. 7, 81.— Poet.:candidus, armenti gloria, taurus,
i. e. ornament, pride, Ov. A. A. 1, 290; Tib. 4, 1, 208.—In plur., reputation, fame, Auct. Her. 3, 6, 10; Sall. J. 41, 7:veteres Gallorum gloriae,
glorious deeds, Tac. A. 3, 45:ita sunt gloriae meretricum,
Plaut. Truc. 4, 4, 36; Gell. 2, 27, 5.—With gen.:II.simul rem et belli gloriam armis repperi, Tcr. Heaut. 1, 1, 60: nemo, qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et malitiā, laudem est adeptus,
Cic. Off. 1, 19, 62; cf.:pro gloria belli atque fortitudinis,
Caes. B. G. 1, 2 fin.:gloria rei militaris,
id. ib. 5, 29, 4:legum et publicae disciplinae,
Cic. Tusc. 1, 46, 110:rerum gestarum gloria florere,
id. de Or. 1, 1, 1:eximia virtutis,
id. Rep. 2, 10:et gravitatis et ingenii,
id. Ac. 2, 23, 72; id. Off. 1, 32, 116:imperii,
id. ib. 1, 12, 38:dicendi,
id. Brut. 68, 239; Quint. 12, 10, 17:carminum,
Tac. A. 12, 28:et titulis et fascibus olim major habebatur donandi gloria,
Juv. 5, 111:velocis gloria plantae,
id. 13, 98.—Transf., subjectively, thirst or passion for glory, ambition; vainglory, pride, vaunting, boasting (class.).(α).In gen.:(β).pueri gloriā ducti,
Cic. Tusc. 2, 20, 46 Tischer:moriar, ni, quae tua gloria est, puto te malle a Caesare consuli quam inaurari,
id. Fam. 7, 13, 1; cf.:studio et gloriā,
id. Tusc. 2, 27, 65:ostentatio et gloria,
id. Rab. Post. 14, 38; and:jactantiā gloriāque,
Tac. A. 1, 8:quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,
Hor. Ep. 2, 1, 177; cf. id. S. 1, 6, 23; 2, 3, 179:caecus Amor sui Et tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,
Hor. C. 1, 18, 15:patriam obruit olim gloria paucorum,
Juv. 10, 142:vana gloria,
Liv. 22, 39, 18.—In plur.:perjuriorem hoc hominem si quis viderit Aut gloriarum pleniorem, quam illic est,
vain boastings, Plaut. Mil. 1, 1, 22; Gell. 1, 2, 6.—With gen.:generandi mellis,
Verg. G. 4, 205:lautae mensae,
Luc. 4, 376. -
76 Gurges
1.gurges, ĭtis, m. [v. gula; and cf. barathron, vorago], a raging abyss, whirlpool, gulf (syn.: vorago, barathrum).I.Lit. (class.):II.non Rheni fossam gurgitibus illis redundantem,
Cic. Pis. 33, 81:turbidus hic coeno vastaque voragine gurges Aestuat,
Verg. A. 6, 296:multamque trahens sub gurgite arenam Volturnus,
Ov. M. 15, 714:alterno procurrens gurgite pontus,
Verg. A. 11, 624:per medios gurgites (opp. vada),
Liv. 21, 5, 14:deficientibus animis hauriebantur gurgitibus,
id. 22, 6, 7:caenosus,
the Styx, Juv. 3, 266.—Transf.A.In gen., waters, stream, sea ( poet.):B.fessos jam gurgite Phoebus Ibero Tingat equos,
Verg. A. 11, 913:Euboicus,
Ov. M. 9, 227:Carpathius,
Verg. G. 4, 387:Atlanteus,
Stat. Ach. 1, 223:Tusci,
id. S. 4, 5, 4:gurgite ab alto,
Verg. A. 6, 310; 7, 704:Herculeus,
i. e. the Atlantic, beyond Gibraltar, Juv. 14, 280.—Of insatiable craving, an abyss; of persons, a spendthrift, prodigal:2.qui immensa aliqua vorago est, aut gurges vitiorum turpitudinumque omnium,
Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23; cf.:divitias in profundissimum libidinum gurgitem profundere,
id. Sest. 43, 93:gurges ac vorago patrimonii,
id. ib. 52, 111; cf.:ille gurges atque heluo, natus abdomini suo,
id. Pis. 17, 41:Apicius, nepotum omnium altissimus gurges,
Plin. 10, 48, 68, § 133.Gurges, ĭtis, m., a surname.I.Q. Fabius, Q. F. M. N. Gurges, Macr. S. 2, 9.—II.Fabius Gurges, Juv. 6, 266.—III.C. Volcatius Gurges, Plin. 7, 53, 54, § 181. -
77 gurges
1.gurges, ĭtis, m. [v. gula; and cf. barathron, vorago], a raging abyss, whirlpool, gulf (syn.: vorago, barathrum).I.Lit. (class.):II.non Rheni fossam gurgitibus illis redundantem,
Cic. Pis. 33, 81:turbidus hic coeno vastaque voragine gurges Aestuat,
Verg. A. 6, 296:multamque trahens sub gurgite arenam Volturnus,
Ov. M. 15, 714:alterno procurrens gurgite pontus,
Verg. A. 11, 624:per medios gurgites (opp. vada),
Liv. 21, 5, 14:deficientibus animis hauriebantur gurgitibus,
id. 22, 6, 7:caenosus,
the Styx, Juv. 3, 266.—Transf.A.In gen., waters, stream, sea ( poet.):B.fessos jam gurgite Phoebus Ibero Tingat equos,
Verg. A. 11, 913:Euboicus,
Ov. M. 9, 227:Carpathius,
Verg. G. 4, 387:Atlanteus,
Stat. Ach. 1, 223:Tusci,
id. S. 4, 5, 4:gurgite ab alto,
Verg. A. 6, 310; 7, 704:Herculeus,
i. e. the Atlantic, beyond Gibraltar, Juv. 14, 280.—Of insatiable craving, an abyss; of persons, a spendthrift, prodigal:2.qui immensa aliqua vorago est, aut gurges vitiorum turpitudinumque omnium,
Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23; cf.:divitias in profundissimum libidinum gurgitem profundere,
id. Sest. 43, 93:gurges ac vorago patrimonii,
id. ib. 52, 111; cf.:ille gurges atque heluo, natus abdomini suo,
id. Pis. 17, 41:Apicius, nepotum omnium altissimus gurges,
Plin. 10, 48, 68, § 133.Gurges, ĭtis, m., a surname.I.Q. Fabius, Q. F. M. N. Gurges, Macr. S. 2, 9.—II.Fabius Gurges, Juv. 6, 266.—III.C. Volcatius Gurges, Plin. 7, 53, 54, § 181. -
78 Hyantes
-
79 Hyanteus
-
80 Hyantius
См. также в других словарях:
310 av. J.-C. — 310 Années : 313 312 311 310 309 308 307 Décennies : 340 330 320 310 300 290 280 Siècles : Ve siècle … Wikipédia en Français
310 км — (платформа Даниловского направления) 310 км (платформа Костромского направления) … Википедия
310 — Années : 307 308 309 310 311 312 313 Décennies : 280 290 300 310 320 330 340 Siècles : IIIe siècle IVe siècle … Wikipédia en Français
-310 — Années : 313 312 311 310 309 308 307 Décennies : 340 330 320 310 300 290 280 Siècles : Ve siècle av. J.‑C. … Wikipédia en Français
310-е до н. э. — IV век до н. э.: 319 310 годы до н. э. 330 е · 320 е 310 е до н. э. 300 е · 290 е 319 до н. э. · 318 до н. э. · 317 до н. э. · 316 до н. … Википедия
310 — Portal Geschichte | Portal Biografien | Aktuelle Ereignisse | Jahreskalender ◄ | 3. Jahrhundert | 4. Jahrhundert | 5. Jahrhundert | ► ◄ | 280er | 290er | 300er | 310er | 320er | 330er | 340er | ► ◄◄ | ◄ | 306 | 307 | 308 | 309 | … Deutsch Wikipedia
310-е — IV век: 310 319 годы 290 е · 300 е 310 е 320 е · 330 е 310 · 311 · 312 · 313 · 314 · 315 · 316 · 317 · 318 · … Википедия
310.1 — ГОСТ 310.1{ 76} Цементы. Методы испытаний. Общие положения. ОКС: 91.100.10 КГС: Ж19 Методы испытаний. Упаковка. Маркировка Взамен: ГОСТ 310 60 в части общих положений Действие: С 01.01.78 Изменен: ИУС 1/85 Примечание: переиздание 1992; см. также… … Справочник ГОСТов
310.2 — ГОСТ 310.2{ 76} Цементы. Методы определения тонкости помола. ОКС: 91.100.10 КГС: Ж19 Методы испытаний. Упаковка. Маркировка Взамен: ГОСТ 310 60 в части определения тонкости помола Действие: С 01.01.78 Изменен: ИУС 1/85 Примечание: переиздание… … Справочник ГОСТов
310.3 — ГОСТ 310.3{ 76} Цементы. Методы определения нормальной густоты, сроков схватывания и равномерности изменения объема. ОКС: 91.100.10 КГС: Ж19 Методы испытаний. Упаковка. Маркировка Взамен: ГОСТ 310 60 в части определения нормальной густоты, сроков … Справочник ГОСТов
310.4 — ГОСТ 310.4{ 81} Цементы. Методы определения предела прочности при изгибе и сжатии. ОКС: 91.100.10 КГС: Ж19 Методы испытаний. Упаковка. Маркировка Взамен: ГОСТ 310.4 76 Действие: C 01.07.83 Изменен: ИУС 1/85, 9/90 Примечание: переиздание 1992; см … Справочник ГОСТов