-
61 sic
sīc (old form sīce, Plaut. Rud. 2, 4, 12; also seic, C. I. L. 818), adv. [for si - ce; si, locat. form of pron. stem sa- = Gr. ho, ha, or hê, and demonstr. -ce; v. Corss. Ausspr. 1, 777], so, thus, in this or that manner, in such a manner, in the same way or manner, in like manner, likewise, to this or that extent or degree, to such a degree, in this or that state or condition, in such a condition (syn. ita); sic refers, I. To a previous fact, description, or assumption.—II. To a subsequent independent sentence, = thus, as follows. —III. As a local demonstrative (deiktikôs), referring to something done or pointed out by the speaker, = thus, as I do it; thus, as you see, etc.—IV. As a correlative, preceding or following clauses introduced by conjunctions. —V. In certain idiomatic connections.I.Referring to something said before, = hoc modo: sic ille annus duo firmamenta rei publicae evertit, so, i. e. in the manner mentioned, Cic. Att. 1, 18, 3:2.sic et nata et progressa eloquentia videtur,
id. Inv. 1, 2, 3:facinus indignum Sic circumiri,
Ter. Phorm. 4, 3, 9:sic deinceps omne opus contexitur,
Caes. B. G. 7, 23:arare mavelim quam sic amare,
Plaut. Merc. 2, 3, 21:sic se res habet,
Cic. Brut. 18, 71:sic regii constiterant,
Liv. 42, 58:sic res Romana in antiquum statum rediit,
id. 3, 9, 1:sic ad Alpes perventum est,
Tac. H. 1, 84; cf. Enn. Ann. 1, 104; Plaut. Ep. 3, 4, 88; Ter. Ad. 5, 2, 11; Cic. Inv. 1, 46, 86; 2, 32, 100; id. de Or. 1, 32, 146; 2, 49, 201; 3, 29, 117; id. Brut. 40, 149; id. Rep. 2, 14, 27; 2, 20, 35; id. Lael. 9, 32; Liv. 4, 11, 5; 6, 17, 1; Caes. B. G. 3, 19; 6, 30; 7, 62.—Often sic does not qualify the main predicate, but a participle or adjective referring to it:sic igitur instructus veniat ad causas,
Cic. Or. 34, 121:cum sic affectos dimisisset,
Liv. 21, 43, 1:sic omnibus copiis fusis se in castra recipiunt,
Caes. B. G. 3, 6:sic milites consolatus eodem die reducit in castra,
id. ib. 7, 19; cf. id. ib. 7, 62; Ov. M. 1, 32.—In a parenthet. clause (= ita):3.quae, ut sic dicam, ad corpus pertinent civitatis,
so to speak, Cic. Inv. 2, 56, 168:commentabar declamitans—sic enim nunc loquuntur,
id. Brut. 90, 310; cf. id. Att. 12, 39, 2; id. Lael. 11, 39; Liv. 7, 31; Ov. M. 4, 660; 13, 597; 13, 866.—Referring not to the predicate, but to some intermediate term understood (= ita; cf.4.Engl. so): sic provolant duo Fabii (= sic loquentes),
Liv. 2, 46, 7:sic enim nostrae rationes postulabant (sic = ut sic agerem),
Cic. Att. 4, 2, 6:tibi enim ipsi sic video placere (sic = sic faciendo),
id. ib. 4, 6, 2:sic enim concedis mihi proximis litteris (= ut sic agam),
id. ib. 5, 20, 1:sic enim statuerat (= hoc faciendum esse),
id. Phil. 5, 7, 208:Quid igitur? Non sic oportet? Equidem censeo sic (sic = hoc fieri),
id. Fam. 16, 18, 1:sic soleo (i. e. bona consilia reddere),
Ter. Ad. 5, 7, 25:sic soleo amicos (i. e. beare),
id. Eun. 2, 2, 48:sic memini tamen (= hoc ita esse),
Plaut. Mil. 1, 1, 48:haec sic audivi (= ita esse),
id. Ep. 3, 1, 79:sic prorsus existimo (= hoc ita esse),
Cic. Brut. 33, 125:quoniam sic cogitis ipsi (= hoc facere),
Ov. M. 5, 178.—As completing object, = hoc:5.iis litteris respondebo: sic enim postulas (= hoc postulas),
Cic. Att. 6, 1, 1:hic adsiste. Sic volo (= hoc volo, or hoc te facere volo),
Ter. Ad. 2, 1, 15:sic fata jubent (= hoc jubent, or hoc facere jubent),
Ov. M. 15, 584:hic apud nos hodie cenes. Sic face,
Plaut. Most. 5, 2, 8:sic faciendum est,
Cic. Att. 4, 6, 2.—Predicatively with esse (appellari, videri, etc.), in the sense of talis:6.sic vita hominum est (= talis),
Cic. Rosc. Am. 30, 84:vir acerrimo ingenio—sic enim fuit,
id. Or. 5, 18:familiaris noster—sic est enim,
id. Att. 1, 18, 6:sic est vulgus,
id. Rosc. Com. 10, 20:sic, Crito, est hic,
Ter. And. 5, 4, 16: sic sum;si placeo, utere,
id. Phorm. 3, 2, 42:sic sententiest,
Plaut. Trin. 3, 2, 90:sic est (= sic res se habet),
that is so, Ter. Ad. 4, 5, 21:qui sic sunt (i. e. vivunt) haud multum heredem juvant,
id. Hec. 3, 5, 10:nunc hoc profecto sic est,
Plaut. Merc. 2, 1, 42:sic est. Non muto sententiam,
Sen. Ep. 10; cf. Plaut. Mil. 2, 3, 35; id. Am. 2, 1, 60; id. Aul. 2, 4, 43; id. As. 5, 2, 12; id. Most. 4, 3, 40; Ter. And. 1, 1, 35; id. Eun. 3, 1, 18; id. Ad. 3, 3, 44; Cic. Lael. 1, 5; id. de Or. 1, 19, 86; id. Or. 14, 46.—Rarely as subject (mostly representing a subject-clause):B.sic commodius esse arbitror quam manere hanc (sic = abire),
Ter. Phorm. 5, 3, 31:si sic (= hoc) est factum, erus damno auctus est,
id. Heaut. 4, 1, 15: Pe. Quid? Concidit? Mi. Sic suspicio est (= eam concidisse), Plaut. Ep. 3, 4, 57:mihi sic est usus (= sic agere),
Ter. Heaut. 1, 1, 28:sic opus est (= hoc facere),
Ov. M. 1, 279; 2, 785.—To express relations other than manner (rare).1.Of consequence; un der these circumstances, accordingly, hence:2.sic Numitori ad supplicium Remus deditur,
Liv. 1, 5, 4:sic et habet quod uterque eorum habuit, et explevit quod utrique defuit,
Cic. Brut. 42, 154:sic victam legem esse, nisi caveant,
Liv. 4, 11, 5:suavis mihi ructus est. Sic sine modo,
Plaut. Ps. 5, 2, 17. —Of condition; on this condition, if this be done, etc.:3.reliquas illius anni pestes recordamini, sic enim facillime perspicietis, etc.,
Cic. Sest. 25, 55: displiceas aliis;sic ego tutus ero (sic = si displicebis),
Tib. 4, 13, 6:Scironis media sic licet ire via (sic = si amantes eunt),
Prop. 4, 15 (3, 16), 12:sic demum lucos Stygios Aspicies (= non aspicies, nisi hoc facies),
Verg. A. 6, 154 (for sic as antecedent of si, v. infra, IV. 5).—Of intensity:II.non latuit scintilla ingenii: sic erat in omni sermone sollers (= tam sollers erat ut non lateret ingenium),
Cic. Rep. 2, 21, 37; cf. infra, IV. 4.Referring to a subsequent sentence, thus, as follows, in the following manner (= hoc modo, hoc pacto, hujusmodi, ad hunc modum):2.ingressus est sic loqui Scipio: Catonis hoc senis est, etc.,
Cic. Rep. 2, 1, 1 (cf.:tum Varro ita exorsus est,
id. Ac. 1, 4, 15): hunc inter pugnas Servilius sic compellat, etc., Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 256 Vahl.):puero sic dicit pater: Noster esto,
Plaut. Bacch. 3, 3, 38:sic faciam: adsimulabo quasi quam culpam in sese admiserint,
id. Stich. 1, 2, 27 dub.:salem candidum sic facito: amphoram puram impleto, etc.,
Cato, R. R. 88: sic enim dixisti:Vidi ego tuam lacrimulam,
Cic. Planc. 31, 76:res autem se sic habet: composite et apte sine sententiis dicere insania est,
the truth is this, id. Or. 71, 236:sic loquere, sic vive: vide, ne te ulla res deprimat,
Sen. Ep. 10, 4; cf. id. ib. 10, 1; Cato, R. R. 77 sqq.; Plaut. Poen. 1, 2, 177; Ter. Phorm. prol. 13; Auct. Her. 4, 6, 9; 4, 21, 29; 4, 4, 30; Cic. [p. 1691] Inv. 1, 39, 71; id. Or. 1, 45, 198; 2, 40, 167; 2, 40, 172; id. Att. 2, 22, 1; 5, 1, 3; 6, 1, 3; Verg. A. 1, 521.—Esp., with ellipsis of predicate:3.ego sic: diem statuo, etc. (sc. ago),
Cic. Att. 6, 1, 16.—Sometimes sic introduces detached words: sic loqui nosse, judicasse vetant, novisse jubent et judicavisse (= they forbid to say nosse, etc.), Cic. Or. 47, 157.—For instance (= hoc modo, hoc pacto, ut hoc, verbi gratia, ut si; cf. Cic. Inv. 1, 49, 91 sq. infra):III.disjunctum est, cum unumquodque certo concluditur verbo,
Auct. Her. 4, 27, 37:mala definitio est... cum aliquid non grave dicit, sic: Stultitia est immensa gloriae cupiditas,
Cic. Inv. 1, 49, 91.As a local demonstrative, thus, so, etc. (deiktikôs; colloq.;IV.mostly comice): ne hunc ornatum vos meum admiremini, quod ego processi sic cum servili schema,
as you see me now, Plaut. Am. prol. 117:sed amictus sic hac ludibundus incessi,
id. Ps. 5, 1, 31:nec sic per totam infamis traducerer urbem,
Prop. 2, 24 (3, 18), 7:sic ad me, miserande, redis?
Ov. M. 11, 728; cf. Plaut. Ps. 5, 2, 4.—So accompanied with a corresponding gesture:Quid tu igitur sic hoc digitulis duobus sumebas primoribus?
Plaut. Bacch. 4, 4, 25: Pe. Quid si curram? Tr. Censeo. Pe. An sic potius placide? (the speaker imitating the motion), id. Rud. 4, 8, 10:non licet te sic placidule bellam belle tangere?
id. ib. 2, 4, 12:quod non omnia sic poterant conjuncta manere,
Lucr. 5, 441.—Here belong the phrases sic dedero, sic dabo, sic datur, expressing a threat of revenge, or satisfaction at another's misfortune: sic dedero! aere militari tetigero lenunculum,
I will give it to him, Plaut. Poen. 5, 5, 6; id. As. 2, 4, 33:sic dabo!
Ter. Phorm. 5, 9, 38:doletne? hem, sic datur si quis erum servos spernit,
Plaut. Ps. 1, 2, 21:sic furi datur,
id. Stich. 5, 5, 25; so id. Men. 4, 2, 46.—Referring to an act just performed by the speaker:sic deinde quicunque alius transiliet moenia mea (= sic pereat, quicunque deinde, etc.),
Liv. 1, 7, 2:sic eat quaecunque Romana lugebit hostem,
so will every one fare who, id. 1, 26, 5:sic... Cetera sit fortis castrorum turba tuorum (= sic ut interfeci te),
Ov. M. 12, 285.—So with a comp.-clause expressed:sic stratas legiones Latinorum dabo, quemadmodum legatum jacentem videtis,
Liv. 8, 6, 6; cf. id. 1, 24, 8 (v. IV. 1. infra).As correlative, with, 1. A comparative clause (sic far more frequent than ita); 2. A contrasted clause, mostly with ut; 3. A modal clause, with ut (ita more freq. than sic); 4. A clause expressing intensity, introduced by ut; 5. A conditional clause (rare; ita more freq.); 6. With a reason, introduced by quia (ante-class. and very rare); 7. With an inf. clause; 8. With ut, expressing purpose or result.1.With comp. clauses, usu. introduced by ut, but also by quemadmodum (very freq.), sicut, velut, tamquam, quasi, quomodo, quam (rare and poet.), ceu (rare; poet. and post-class.), quantus (rare and poet.), qualis (ante-class. and rare).(α).With ut:(β).ut cibi satietas subamara aliqua re relevatur, sic animus defessus audiendi admiratione redintegratur,
Cic. Inv. 1, 17, 25:ut non omnem frugem, neque arborem in omni agro reperire possis, sic non omne facinus in omni vita nascitur,
id. Rosc. Am. 27, 75:ex suo regno sic Mithridates profugit ut ex eodem Ponto Medea quondam profugisse dicitur,
id. Imp. Pomp. 9, 22:ut tu nunc de Coriolano, sic Clitarchus de Themistocle finxit,
id. Brut. 11, 42:sic moneo ut filium, sic faveo ut mihi, sic hortor ut et pro patria et amicissimum,
id. Fam. 10, 5, 3:ut vita, sic oratione durus fuit,
id. Brut. 31, 117:de Lentulo sic fero ut debeo,
id. Att. 4, 6, 1:sic est ut narro tibi,
Plaut. Most. 4, 3, 40; Cic. Inv. 2, 8, 28; id. Div. 2, 30, 93; id. de Or. 1, 33, 153; 3, 51, 198; Liv. 1, 47, 2; 2, 52, 7; Ov. M. 1, 495; 1, 539; 2, 165 et saep.—So in the formula ut quisque... sic (more freq. ita), rendered by according as, or the more... the...:ut quisque rem accurat suam, sic ei procedunt postprincipia denique,
Plaut. Pers. 4, 1, 3:ut quaeque res est tur pissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,
Cic. Caecin. 2, 7; v. Fischer, Gr. II. p. 751.—With quemadmodum: quemadmodum tibicen sine tibiis canere, sic orator, nisi multitudine audiente, eloquens esse non potest, Cic. Or. 2, 83, 338:(γ).quemadmodum se tribuni gessissent in prohibendo dilectu, sic patres in lege prohibenda gerebant,
Liv. 3, 11, 3:sic vestras hallucinationes fero, quemadmodum Juppiter ineptias poetarum,
Sen. Vit. Beat. 26, 6; cf. Cic. Inv. 1, 23, 33; 2, 8, 28; 2, 27, 82; id. Or. 3, 52, 200; id. Lael. 4, 16; id. Rosc. Com. 1, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 5; Liv. 2, 13, 8; 5, 3, 8; Sen. Ep. 5, 6 (bis); id. Clem. 1, 3, 5; id. Vit. Beat. 23, 4.—With sicut:(δ).tecum simul, sicut ego pro multis, sic ille pro Appio dixit,
Cic. Brut. 64, 230; 46, 112; id. Or. 2, 44, 186; id. Clu. 2; Caes. B. G. 6, 30; Liv. 4, 57, 11; 7, 13, 8; Sen. Vit. Beat. 9, 2.—With velut:(ε).velut ipse in re trepida se sit tutatus, sic consulem loca tutiora castris cepisse,
Liv. 4, 41, 6; cf. Cic. Tusc. 1, 10, 20; Verg. A. 1, 148; Ov. M. 4, 375; 4, 705.—With tamquam:(ζ).tamquam litteris in cera, sic se ajebat imaginibus quae meminisse vellet, perscribere,
Cic. Or. 2, 88, 360:quid autem ego sic adhuc egi, tamquam integra sit causa patriciorum?
Liv. 10, 8:sic Ephesi fui, tamquam domi meae,
Cic. Fam. 13, 69, 1; cf. id. Or. 2, 42, 180; id. Brut. 18, 71; 58, 213; 66, 235; 74, 258; id. Q. Fr. 1, 1, 16; 2, 14, 1; id. Prov. Cons. 12, 31; Sen. Ep. 101, 7.—With quasi:(η).hujus innocentiae sic in hac calamitosa fama, quasi in aliqua perniciosissima flamma subvenire,
Cic. Clu. 1, 4:ea sic observabo quasi intercalatum non sit,
id. Att. 6, 1, 12:Quid tu me sic salutas quasi dudum non videris?
Plaut. Am. 2, 2, 51; cf. Cic. Or. 2, 11, 47; id. Inv. 1, 3, 4; id. Sen. 8, 26:ego sic vivam quasi sciam, etc.,
Sen. Vit. Beat. 20, 3.—With quomodo:(θ).quomodo nomen in militiam non daret debilis, sic ad iter quod inhabile sciat, non accedet,
Sen. Ot. Sap. 3 (30), 4:sic demus quomodo vellemus accipere,
id. Ben. 2, 1, 1; id. Ep. 9, 17; id. Ot. Sap. 6, 2 (32 med.); Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4.—With ceu:(ι).ceu cetera nusquam Bella forent... sic Martem indomitum Cernimus,
Verg. A. 2, 438.—With quam:(κ).non sic incerto mutantur flamine Syrtes, quam cito feminea non constat foedus in ira,
Prop. 2, 9, 33; Claud. IV. Cons. Hon. 281.—With quantus:(λ).nec sic errore laetatus Ulixes... nec sic Electra... quanta ego collegi gaudia,
Prop. 2, 14 (3, 6), 5 sqq.—With qualis:(μ).imo sic condignum donum quali'st quoi dono datum est,
Plaut. Am. 1, 3, 40.—Without a correlative particle, in an independent sentence:2.Quis potione uti aut cibo dulci diutius potest? sic omnibus in rebus voluptatibus maximis fastidium finitimum est (= ut nemo cibo dulci uti diutius potest, sic, etc.),
Cic. Or. 3, 25, 100; cf. id. ib. 19, 63.—In contrasted clauses, mostly with ut, which may generally be rendered while: ut ad bella suscipienda Gallorum acer ac promptus est animus, sic mollis ad calamitates perferendas mens eorum est (almost = etsi ad bella suscipienda... tamen mollis est, etc., while, etc.), Caes. B. G. 3, 19: a ceteris oblectationibus ut deseror, sic litteris sustentor et recreor, while I am deserted, I am sustained, etc., Cic. Att. 4, 10, 1; cf. id. Rosc. Am. 18, 55; id. Fam. 10, 20, 2; Liv. 4, 57, 11; Ov. M. 4, 131; 11, 76.—So freq. two members of the same sentence are coordinated by ut... sic (ita) with almost the same force as a co-ordination by cum... tum, or by sed:3.consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen respondit (= vere fortasse, sed parum utiliter),
Liv. 4, 6, 2:ut nondum satis claram victoriam, sic prosperae spei pugnam imber diremit,
id. 6, 32, 6:(forma erat) ut non cygnorum, sic albis proxima cygnis,
Ov. M. 14, 509; cf. Liv. 1, 27, 2; 5, 38, 2; 6, 6, 10; Ov. M. 1, 370.—In this use etiam or quoque is sometimes joined with sic (never by Cic. with ita):nostri sensus, ut in pace semper, sic tum etiam in bello congruebant (= cum... tum),
Cic. Marcell. 6, 16:ut sunt, sic etiam nominantur senes,
id. Sen. 6, 20:utinam ut culpam, sic etiam suspitionem vitare potuisses,
id. Phil. 1, 13, 33:ut superiorum aetatum studia occidunt, sic occidunt etiam senectutis,
id. Sen. 20, 76:ut voce, sic etiam oratione,
id. Or. 25, 85; id. Top. 15, 59; id. Leg. 2, 25, 62; id. Lael. 5, 19.—More rarely with quem ad modum, quomodo:ut, quem ad modum est, sic etiam appelletur tyrannus,
Cic. Att. 10, 4, 2:quo modo ad bene vivendum, sic etiam ad beate,
id. Tusc. 3, 17, 37. —With a clause of manner introduced by ut = so that:4.sic fuimus semper comparati ut hominum sermonibus quasi in aliquod judicium vocaremur,
Cic. Or. 3, 9, 32:eam sic audio ut Plautum mihi aut Naevium videar audire,
id. ib. 3, 12, 45:sic agam vobiscum ut aliquid de vestris vitiis audiatis,
id. ib. 3, 12, 46:omnia sic suppetunt ut ei nullam deesse virtutem oratoris putem,
id. Brut. 71, 250:omnis pars orationis esse debet laudabilis, sic ut verbum nullum excidat,
id. Or. 36, 125:sic tecum agam ut vel respondendi vel interpellandi potestatem faciam,
id. Rosc. Am. 27, 73:nec vero sic erat umquam non paratus Milo contra illum ut non satis fere esset paratus,
id. Mil. 21, 56:sic eum eo de re publica disputavit ut sentiret sibi cum viro forti esse pugnandum,
id. Fam. 5, 2, 8; cf. Plaut. As. 2, 4, 49; id. Mil. 2, 2, 82; Cic. de Or. 1, 57, 245; 2, 1, 3; 2, 6, 23; id. Brut. 22, 88; 40, 148; id. Sest. 40, 87; id. Planc. 10, 25; id. Fam. 5, 15, 4; Caes. B. G. 2, 32; 5, 17; id. B. C. 3, 56; Prop. 1, 21, 5.—Sometimes the correlative clause is restrictive, and sic = but so, yet so, only so:mihi sic placuit ut cetera Antisthenis, hominis acuti magis quam eruditi,
Cic. Att. 12, 38, 4:sic conveniet reprehendi, ut demonstretur etc.,
id. Inv. 1, 46, 86; id. Brut. 79, 274; id. Marcell. 11, 34; id. Att. 13, 3, 1 (ita is more freq. in this sense).—With a clause expressing intensity (so both with adjj. and verbs; but far less freq. than ita, tam, adeo), to such a degree, so, so far, etc.:5.sic ego illum in timorem dabo, ipse sese ut neget esse eum qui siet,
Plaut. Ps. 4, 1, 20 sq.:conficior lacrimis sic ut ferre non possim,
Cic. Fam. 14, 4, 1:sic rem fuisse apertam ut judicium fieri nihil attinuerit,
id. Inv. 2, 28, 84:cujus responso judices sic exarserunt ut capitis hominem innocentissimum condemnarent,
id. Or. 1, 54, 233; cf. id. ib. 3, 8, 29; id. Brut. 88, 302; id. Or. 53, 177; 55, 184; id. Rep. 2, 21, 37; 3, 9, 15; id. Lael. 1, 4; id. Planc. 8, 21; id. Verr. 1, 36, 91; id. Balb. 5, 13; id. Att. 1, 8, 2; 1, 16, 1; Caes. B. G. 6, 41; Hor. S. 2, 3, 1.—Rarely conditional clauses have the antecedent sic.a.Poet. and in post-Aug. prose, to represent the result of the condition as sure:b.sic invidiam effugies, si te non ingesseris oculis, si bona tua non jactaveris, si scieris in sinu gaudere,
Sen. Ep. 105, 3:sic hodie veniet si qua negavit heri,
Prop. 2, 14 (3, 6), 20.—Denoting with the proviso that, but only if (usu. ita):6.decreverunt ut cum populus regem jussisset, id sic ratum esset si patres auctores fuissent,
that the choice should be valid, but only if the Senate should ratify it, Liv. 1, 17, 9:sic ignovisse putato Me tibi si cenes hodie mecum,
Hor. Ep. 1, 7, 69.—Sic quia = idcirco quia (very rare): Th. Quid vos? Insanin' estis? Tr. Quidum? Th. Sic quia foris ambulatis, Plaut. Most. 2, 2, 20.—7.With inf. clause (freq.):8.sic igitur sentio, naturam primum atque ingenium ad dicendum vim afferre maximam,
Cic. Or. 1, 25, 113:sic a majoribus nostris accepimus, praetorem quaestori suo parentis loco esse oportere,
id. Div. in Caecil. 19, 61:ego sic existimo, in summo imperatore quattuor res inesse oportere,
id. Imp. Pomp. 10, 38; cf. Ter. Hec. 5, 4, 5; Cic. Inv. 2, 55, 167; id. de Or. 1, 20, 93; 2, 28, 122; id. Brut. 36, 138; 41, 152; id. Div. in Caecil. 3, 10; id. Verr. 1, 7, 20; Liv. 5, 15, 11.—Esp., after sic habeto (habe, habeas) = scito (only Ciceron.):sic habeto, in eum statum tuum reditum incidere ut, etc.,
Cic. Fam. 2, 3, 1; so id. ib. 1, 7, 3; 2, 6, 5; 2, 10, 1; 7, 18, 1; 9, 16, 2; id. Att. 2, 25, 1; 5, 1, 5; 5, 20, 1 et saep.—With ut, expressing purpose or result:V.nunc sic faciam, sic consilium est, ad erum ut veniam docte atque astu,
Plaut. Rud. 4, 2, 23:ab Ariobarzane sic contendi ut talenta, quae mihi pollicebatur, illi daret,
Cic. Att. 6, 1, 3:sic accidit ut ex tanto navium numero nulla omnino navis... desideraretur,
Caes. B. G. 5, 23; cf. Cato, R. R. 1, 1; Cic. Att. 8, 1, 4; id. Or. 2, 67, 271.Idiomatic usages of sic.1.In a wish, expressed as a conclusion after an imperative ( poet.):2.parce: sic bene sub tenera parva quiescat humo (= si parces, bene quiescat),
Tib. 2, 6, 30:annue: sic tibi sint intonsi, Phoebe, capilli,
id. 2, 5, 121:pone, precor, fastus... Sic tibi nec vernum nascentia frigus adurat Poma, nec excutiant rapidi florentia venti,
Ov. M. 14, 762: dic [p. 1692] mihi de nostra quae sentis vera puella:Sic tibi sint dominae, Lygdame, dempta juga,
Prop. 4, 5, 1; Tib. 2, 6, 30.—The imperative may follow the clause with sic:sic tua Cyrneas fugiant examina taxos... Incipe (sc. cantare) si quid habes (= si incipies cantare, opto tibi ut tua examina, etc.),
Verg. E. 9, 30:sic tibi (Arethusa) Doris amara suam non intermisceat undam: Incipe (= si incipies, opto tibi ut Doris, etc.),
id. ib. 10, 4:sic mare compositum, sic sit tibi piscis in unda Credulus... Dic ubi sit,
Ov. M. 8, 857; Sen. Troad. 702; cf.:sic te Diva potens Cypri... Ventorumque regat pater, Navis... Reddas incolumem Vergilium (= si tu, navis, reddes Vergilium, prosperum precor tibi cursum),
Hor. C. 1, 3, 1; cf.also: sic venias hodierne: tibi dem turis honores (=si venies, tibi dem),
Tib. 1, 7, 53; cf. Ov. H. 3, 135; 4, 148.—Sic (like ita) with ut in strong asseveration ( poet.):3.sic me di amabunt, ut me tuarum miseritum'st fortunarum (= by the love of the gods, I pity, etc.),
Ter. Heaut. 3, 1, 54:Diespiter me sic amabit ut ego hanc familiam interire cupio,
Plaut. Poen. 4, 2, 47:sic has deus aequoris artes Adjuvet, ut nemo jamdudum littore in isto constitit,
Ov. M. 8, 866:sic mihi te referas levis, ut non altera nostro limine intulit ulla pedes,
Prop. 1, 18, 11; cf. id. 3, 15 (4, 14), 1; cf.:vera cano, sic usque sacras innoxia laurus vescar,
Tib. 2, 5, 63.—In a demonstrative temporal force, like the Gr. houtôs, so, as the matter stands now, as it now is, as it then was, etc.(α).In gen.:(β).e Graecis cavendae sunt quaedam familiaritates, praeter hominum perpaucorum, si qui sunt vetere Graecia digni. Sic vero fallaces sunt permulti et leves,
but as things now stand, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16:at sic citius qui te expedias his aerumnis reperias,
Ter. Hec. 3, 1, 8: Pe. Pol tibi istuc credo nomen actutum fore. Tr. Dum interea sic sit, istuc actutum sino, provided it be as it is, Plaut. Most. 1, 1, 71:quotiens hoc tibi ego interdixi, meam ne sic volgo pollicitarere operam,
thus, as you are doing now, id. Mil. 4, 2, 65:si utrumvis tibi visus essem, Non sic ludibrio tuis factis habitus essem,
Ter. Hec. 4, 1, 11:non sic nudos in flumen deicere (voluerunt),
naked, as they are, Cic. Rosc. Am. 26, 71:sub alta platano... jacentes sic temere,
Hor. C. 2, 11, 14.—Esp., with sine and abl.:me germanam meam sororem tibi sic sine dote dedisse,
so as she is, without a dowry, Plaut. Trin. 3, 2, 65:sic sine malo,
id. Rud. 3, 5, 2:at operam perire meam sic... perpeti nequeo,
without result, id. Trin. 3, 2, 34 Ritschl, Fleck. (Brix omits sic): nec sic de nihilo fulminis ira cadit (= without cause), Prop. 2, 16 (3, 8), 52: mirabar hoc si sic abiret, so, i. e. without trouble, Ter. And. 1, 2, 4:hoc non poterit sic abire,
Cic. Fin. 5, 3, 7; so,sic abire,
id. Att. 14, 1, 1; Cat. 14, 16; Plaut. Men. 5, 7, 39. —Hence,With imperatives, esp. with sine: Quid ego hoc faciam postea? sic sine eumpse, just let him alone, i. e. leave him as he is, Plaut. Most. 1, 4, 32:(γ).si non vult (numerare), sic sine adstet,
id. As. 2, 4, 54:sine fores sic, abi,
let the door alone, id. Men. 2, 3, 1; so id. Cas. 3, 6, 36; id. Ps. 1, 5, 62.—Pregn., implying a concession (= kai houtôs), even as it is now, even without doing so, in spite of it:4.nolo bis iterare, sat sic longae fiunt fabulae,
narratives are long enough anyhow, as they are, without saying them twice over, Plaut. Ps. 1, 3, 154:sed sic quoque erat tamen Acis,
even as it was, in spite of what has been said, Ov. M. 13, 896; so,sic quoque fallebat,
id. ib. 1, 698:sed sic me et libertatis fructu privas et diligentiae,
anyhow, not taking into account what is mentioned, Cic. Fam. 5, 20, 4: exhibeas molestiam si quid debeam, qui nunc sic tam es molestus, who art so troublesome even as it is, i. e. without my owing you any thing, Plaut. Pers. 2, 44:sic quoque parte plebis affecta, fides tamen publica potior senatui fuit,
Liv. 7, 27; cf. Ov. F. 2, 642; Suet. Aug. 78.—Ellipt., referring to something in the mind of the speaker:5.Quod si hoc nunc sic incipiam? Nihil est. Quod si sic? Tantumdem egero. At sic opinor? Non potest,
Ter. Heaut. 4, 2, 8: illa quae aliis sic, aliis secus videntur, to some in one way, to others in another (= aliis aliter), Cic. Leg. 1, 17, 47: Quid vini absumpsit! Sic hoc dicens, asperum hoc est, aliud lenius, = this wine is so (the speaker not saying what he thinks of it), Ter. Heaut. 3, 1, 49: deinde quod illa (quae ego dixi) sive faceta sunt, sive sic, fiunt narrante te venustissima, or so, i. e. or otherwise, Cic. Fam. 15, 21, 2:monitorem non desiderabit qui dicat, Sic incede, sic cena... sic amico utere, sic cive, sic socio,
Sen. Ep. 114.—In answers, yes = the French, Italian, and Spanish si (ante - class. and rare): Ph. Phaniam relictam ais? Ge. Sic, Ter. Phorm. 2, 2, 2: De. Illa maneat? Ch. Sic, id. ib. 5, 3, 30: Ch. Sicine est sententia? Me. Sic, id. Heaut. 1, 1, 114. -
62 sice
sīc (old form sīce, Plaut. Rud. 2, 4, 12; also seic, C. I. L. 818), adv. [for si - ce; si, locat. form of pron. stem sa- = Gr. ho, ha, or hê, and demonstr. -ce; v. Corss. Ausspr. 1, 777], so, thus, in this or that manner, in such a manner, in the same way or manner, in like manner, likewise, to this or that extent or degree, to such a degree, in this or that state or condition, in such a condition (syn. ita); sic refers, I. To a previous fact, description, or assumption.—II. To a subsequent independent sentence, = thus, as follows. —III. As a local demonstrative (deiktikôs), referring to something done or pointed out by the speaker, = thus, as I do it; thus, as you see, etc.—IV. As a correlative, preceding or following clauses introduced by conjunctions. —V. In certain idiomatic connections.I.Referring to something said before, = hoc modo: sic ille annus duo firmamenta rei publicae evertit, so, i. e. in the manner mentioned, Cic. Att. 1, 18, 3:2.sic et nata et progressa eloquentia videtur,
id. Inv. 1, 2, 3:facinus indignum Sic circumiri,
Ter. Phorm. 4, 3, 9:sic deinceps omne opus contexitur,
Caes. B. G. 7, 23:arare mavelim quam sic amare,
Plaut. Merc. 2, 3, 21:sic se res habet,
Cic. Brut. 18, 71:sic regii constiterant,
Liv. 42, 58:sic res Romana in antiquum statum rediit,
id. 3, 9, 1:sic ad Alpes perventum est,
Tac. H. 1, 84; cf. Enn. Ann. 1, 104; Plaut. Ep. 3, 4, 88; Ter. Ad. 5, 2, 11; Cic. Inv. 1, 46, 86; 2, 32, 100; id. de Or. 1, 32, 146; 2, 49, 201; 3, 29, 117; id. Brut. 40, 149; id. Rep. 2, 14, 27; 2, 20, 35; id. Lael. 9, 32; Liv. 4, 11, 5; 6, 17, 1; Caes. B. G. 3, 19; 6, 30; 7, 62.—Often sic does not qualify the main predicate, but a participle or adjective referring to it:sic igitur instructus veniat ad causas,
Cic. Or. 34, 121:cum sic affectos dimisisset,
Liv. 21, 43, 1:sic omnibus copiis fusis se in castra recipiunt,
Caes. B. G. 3, 6:sic milites consolatus eodem die reducit in castra,
id. ib. 7, 19; cf. id. ib. 7, 62; Ov. M. 1, 32.—In a parenthet. clause (= ita):3.quae, ut sic dicam, ad corpus pertinent civitatis,
so to speak, Cic. Inv. 2, 56, 168:commentabar declamitans—sic enim nunc loquuntur,
id. Brut. 90, 310; cf. id. Att. 12, 39, 2; id. Lael. 11, 39; Liv. 7, 31; Ov. M. 4, 660; 13, 597; 13, 866.—Referring not to the predicate, but to some intermediate term understood (= ita; cf.4.Engl. so): sic provolant duo Fabii (= sic loquentes),
Liv. 2, 46, 7:sic enim nostrae rationes postulabant (sic = ut sic agerem),
Cic. Att. 4, 2, 6:tibi enim ipsi sic video placere (sic = sic faciendo),
id. ib. 4, 6, 2:sic enim concedis mihi proximis litteris (= ut sic agam),
id. ib. 5, 20, 1:sic enim statuerat (= hoc faciendum esse),
id. Phil. 5, 7, 208:Quid igitur? Non sic oportet? Equidem censeo sic (sic = hoc fieri),
id. Fam. 16, 18, 1:sic soleo (i. e. bona consilia reddere),
Ter. Ad. 5, 7, 25:sic soleo amicos (i. e. beare),
id. Eun. 2, 2, 48:sic memini tamen (= hoc ita esse),
Plaut. Mil. 1, 1, 48:haec sic audivi (= ita esse),
id. Ep. 3, 1, 79:sic prorsus existimo (= hoc ita esse),
Cic. Brut. 33, 125:quoniam sic cogitis ipsi (= hoc facere),
Ov. M. 5, 178.—As completing object, = hoc:5.iis litteris respondebo: sic enim postulas (= hoc postulas),
Cic. Att. 6, 1, 1:hic adsiste. Sic volo (= hoc volo, or hoc te facere volo),
Ter. Ad. 2, 1, 15:sic fata jubent (= hoc jubent, or hoc facere jubent),
Ov. M. 15, 584:hic apud nos hodie cenes. Sic face,
Plaut. Most. 5, 2, 8:sic faciendum est,
Cic. Att. 4, 6, 2.—Predicatively with esse (appellari, videri, etc.), in the sense of talis:6.sic vita hominum est (= talis),
Cic. Rosc. Am. 30, 84:vir acerrimo ingenio—sic enim fuit,
id. Or. 5, 18:familiaris noster—sic est enim,
id. Att. 1, 18, 6:sic est vulgus,
id. Rosc. Com. 10, 20:sic, Crito, est hic,
Ter. And. 5, 4, 16: sic sum;si placeo, utere,
id. Phorm. 3, 2, 42:sic sententiest,
Plaut. Trin. 3, 2, 90:sic est (= sic res se habet),
that is so, Ter. Ad. 4, 5, 21:qui sic sunt (i. e. vivunt) haud multum heredem juvant,
id. Hec. 3, 5, 10:nunc hoc profecto sic est,
Plaut. Merc. 2, 1, 42:sic est. Non muto sententiam,
Sen. Ep. 10; cf. Plaut. Mil. 2, 3, 35; id. Am. 2, 1, 60; id. Aul. 2, 4, 43; id. As. 5, 2, 12; id. Most. 4, 3, 40; Ter. And. 1, 1, 35; id. Eun. 3, 1, 18; id. Ad. 3, 3, 44; Cic. Lael. 1, 5; id. de Or. 1, 19, 86; id. Or. 14, 46.—Rarely as subject (mostly representing a subject-clause):B.sic commodius esse arbitror quam manere hanc (sic = abire),
Ter. Phorm. 5, 3, 31:si sic (= hoc) est factum, erus damno auctus est,
id. Heaut. 4, 1, 15: Pe. Quid? Concidit? Mi. Sic suspicio est (= eam concidisse), Plaut. Ep. 3, 4, 57:mihi sic est usus (= sic agere),
Ter. Heaut. 1, 1, 28:sic opus est (= hoc facere),
Ov. M. 1, 279; 2, 785.—To express relations other than manner (rare).1.Of consequence; un der these circumstances, accordingly, hence:2.sic Numitori ad supplicium Remus deditur,
Liv. 1, 5, 4:sic et habet quod uterque eorum habuit, et explevit quod utrique defuit,
Cic. Brut. 42, 154:sic victam legem esse, nisi caveant,
Liv. 4, 11, 5:suavis mihi ructus est. Sic sine modo,
Plaut. Ps. 5, 2, 17. —Of condition; on this condition, if this be done, etc.:3.reliquas illius anni pestes recordamini, sic enim facillime perspicietis, etc.,
Cic. Sest. 25, 55: displiceas aliis;sic ego tutus ero (sic = si displicebis),
Tib. 4, 13, 6:Scironis media sic licet ire via (sic = si amantes eunt),
Prop. 4, 15 (3, 16), 12:sic demum lucos Stygios Aspicies (= non aspicies, nisi hoc facies),
Verg. A. 6, 154 (for sic as antecedent of si, v. infra, IV. 5).—Of intensity:II.non latuit scintilla ingenii: sic erat in omni sermone sollers (= tam sollers erat ut non lateret ingenium),
Cic. Rep. 2, 21, 37; cf. infra, IV. 4.Referring to a subsequent sentence, thus, as follows, in the following manner (= hoc modo, hoc pacto, hujusmodi, ad hunc modum):2.ingressus est sic loqui Scipio: Catonis hoc senis est, etc.,
Cic. Rep. 2, 1, 1 (cf.:tum Varro ita exorsus est,
id. Ac. 1, 4, 15): hunc inter pugnas Servilius sic compellat, etc., Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 256 Vahl.):puero sic dicit pater: Noster esto,
Plaut. Bacch. 3, 3, 38:sic faciam: adsimulabo quasi quam culpam in sese admiserint,
id. Stich. 1, 2, 27 dub.:salem candidum sic facito: amphoram puram impleto, etc.,
Cato, R. R. 88: sic enim dixisti:Vidi ego tuam lacrimulam,
Cic. Planc. 31, 76:res autem se sic habet: composite et apte sine sententiis dicere insania est,
the truth is this, id. Or. 71, 236:sic loquere, sic vive: vide, ne te ulla res deprimat,
Sen. Ep. 10, 4; cf. id. ib. 10, 1; Cato, R. R. 77 sqq.; Plaut. Poen. 1, 2, 177; Ter. Phorm. prol. 13; Auct. Her. 4, 6, 9; 4, 21, 29; 4, 4, 30; Cic. [p. 1691] Inv. 1, 39, 71; id. Or. 1, 45, 198; 2, 40, 167; 2, 40, 172; id. Att. 2, 22, 1; 5, 1, 3; 6, 1, 3; Verg. A. 1, 521.—Esp., with ellipsis of predicate:3.ego sic: diem statuo, etc. (sc. ago),
Cic. Att. 6, 1, 16.—Sometimes sic introduces detached words: sic loqui nosse, judicasse vetant, novisse jubent et judicavisse (= they forbid to say nosse, etc.), Cic. Or. 47, 157.—For instance (= hoc modo, hoc pacto, ut hoc, verbi gratia, ut si; cf. Cic. Inv. 1, 49, 91 sq. infra):III.disjunctum est, cum unumquodque certo concluditur verbo,
Auct. Her. 4, 27, 37:mala definitio est... cum aliquid non grave dicit, sic: Stultitia est immensa gloriae cupiditas,
Cic. Inv. 1, 49, 91.As a local demonstrative, thus, so, etc. (deiktikôs; colloq.;IV.mostly comice): ne hunc ornatum vos meum admiremini, quod ego processi sic cum servili schema,
as you see me now, Plaut. Am. prol. 117:sed amictus sic hac ludibundus incessi,
id. Ps. 5, 1, 31:nec sic per totam infamis traducerer urbem,
Prop. 2, 24 (3, 18), 7:sic ad me, miserande, redis?
Ov. M. 11, 728; cf. Plaut. Ps. 5, 2, 4.—So accompanied with a corresponding gesture:Quid tu igitur sic hoc digitulis duobus sumebas primoribus?
Plaut. Bacch. 4, 4, 25: Pe. Quid si curram? Tr. Censeo. Pe. An sic potius placide? (the speaker imitating the motion), id. Rud. 4, 8, 10:non licet te sic placidule bellam belle tangere?
id. ib. 2, 4, 12:quod non omnia sic poterant conjuncta manere,
Lucr. 5, 441.—Here belong the phrases sic dedero, sic dabo, sic datur, expressing a threat of revenge, or satisfaction at another's misfortune: sic dedero! aere militari tetigero lenunculum,
I will give it to him, Plaut. Poen. 5, 5, 6; id. As. 2, 4, 33:sic dabo!
Ter. Phorm. 5, 9, 38:doletne? hem, sic datur si quis erum servos spernit,
Plaut. Ps. 1, 2, 21:sic furi datur,
id. Stich. 5, 5, 25; so id. Men. 4, 2, 46.—Referring to an act just performed by the speaker:sic deinde quicunque alius transiliet moenia mea (= sic pereat, quicunque deinde, etc.),
Liv. 1, 7, 2:sic eat quaecunque Romana lugebit hostem,
so will every one fare who, id. 1, 26, 5:sic... Cetera sit fortis castrorum turba tuorum (= sic ut interfeci te),
Ov. M. 12, 285.—So with a comp.-clause expressed:sic stratas legiones Latinorum dabo, quemadmodum legatum jacentem videtis,
Liv. 8, 6, 6; cf. id. 1, 24, 8 (v. IV. 1. infra).As correlative, with, 1. A comparative clause (sic far more frequent than ita); 2. A contrasted clause, mostly with ut; 3. A modal clause, with ut (ita more freq. than sic); 4. A clause expressing intensity, introduced by ut; 5. A conditional clause (rare; ita more freq.); 6. With a reason, introduced by quia (ante-class. and very rare); 7. With an inf. clause; 8. With ut, expressing purpose or result.1.With comp. clauses, usu. introduced by ut, but also by quemadmodum (very freq.), sicut, velut, tamquam, quasi, quomodo, quam (rare and poet.), ceu (rare; poet. and post-class.), quantus (rare and poet.), qualis (ante-class. and rare).(α).With ut:(β).ut cibi satietas subamara aliqua re relevatur, sic animus defessus audiendi admiratione redintegratur,
Cic. Inv. 1, 17, 25:ut non omnem frugem, neque arborem in omni agro reperire possis, sic non omne facinus in omni vita nascitur,
id. Rosc. Am. 27, 75:ex suo regno sic Mithridates profugit ut ex eodem Ponto Medea quondam profugisse dicitur,
id. Imp. Pomp. 9, 22:ut tu nunc de Coriolano, sic Clitarchus de Themistocle finxit,
id. Brut. 11, 42:sic moneo ut filium, sic faveo ut mihi, sic hortor ut et pro patria et amicissimum,
id. Fam. 10, 5, 3:ut vita, sic oratione durus fuit,
id. Brut. 31, 117:de Lentulo sic fero ut debeo,
id. Att. 4, 6, 1:sic est ut narro tibi,
Plaut. Most. 4, 3, 40; Cic. Inv. 2, 8, 28; id. Div. 2, 30, 93; id. de Or. 1, 33, 153; 3, 51, 198; Liv. 1, 47, 2; 2, 52, 7; Ov. M. 1, 495; 1, 539; 2, 165 et saep.—So in the formula ut quisque... sic (more freq. ita), rendered by according as, or the more... the...:ut quisque rem accurat suam, sic ei procedunt postprincipia denique,
Plaut. Pers. 4, 1, 3:ut quaeque res est tur pissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,
Cic. Caecin. 2, 7; v. Fischer, Gr. II. p. 751.—With quemadmodum: quemadmodum tibicen sine tibiis canere, sic orator, nisi multitudine audiente, eloquens esse non potest, Cic. Or. 2, 83, 338:(γ).quemadmodum se tribuni gessissent in prohibendo dilectu, sic patres in lege prohibenda gerebant,
Liv. 3, 11, 3:sic vestras hallucinationes fero, quemadmodum Juppiter ineptias poetarum,
Sen. Vit. Beat. 26, 6; cf. Cic. Inv. 1, 23, 33; 2, 8, 28; 2, 27, 82; id. Or. 3, 52, 200; id. Lael. 4, 16; id. Rosc. Com. 1, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 5; Liv. 2, 13, 8; 5, 3, 8; Sen. Ep. 5, 6 (bis); id. Clem. 1, 3, 5; id. Vit. Beat. 23, 4.—With sicut:(δ).tecum simul, sicut ego pro multis, sic ille pro Appio dixit,
Cic. Brut. 64, 230; 46, 112; id. Or. 2, 44, 186; id. Clu. 2; Caes. B. G. 6, 30; Liv. 4, 57, 11; 7, 13, 8; Sen. Vit. Beat. 9, 2.—With velut:(ε).velut ipse in re trepida se sit tutatus, sic consulem loca tutiora castris cepisse,
Liv. 4, 41, 6; cf. Cic. Tusc. 1, 10, 20; Verg. A. 1, 148; Ov. M. 4, 375; 4, 705.—With tamquam:(ζ).tamquam litteris in cera, sic se ajebat imaginibus quae meminisse vellet, perscribere,
Cic. Or. 2, 88, 360:quid autem ego sic adhuc egi, tamquam integra sit causa patriciorum?
Liv. 10, 8:sic Ephesi fui, tamquam domi meae,
Cic. Fam. 13, 69, 1; cf. id. Or. 2, 42, 180; id. Brut. 18, 71; 58, 213; 66, 235; 74, 258; id. Q. Fr. 1, 1, 16; 2, 14, 1; id. Prov. Cons. 12, 31; Sen. Ep. 101, 7.—With quasi:(η).hujus innocentiae sic in hac calamitosa fama, quasi in aliqua perniciosissima flamma subvenire,
Cic. Clu. 1, 4:ea sic observabo quasi intercalatum non sit,
id. Att. 6, 1, 12:Quid tu me sic salutas quasi dudum non videris?
Plaut. Am. 2, 2, 51; cf. Cic. Or. 2, 11, 47; id. Inv. 1, 3, 4; id. Sen. 8, 26:ego sic vivam quasi sciam, etc.,
Sen. Vit. Beat. 20, 3.—With quomodo:(θ).quomodo nomen in militiam non daret debilis, sic ad iter quod inhabile sciat, non accedet,
Sen. Ot. Sap. 3 (30), 4:sic demus quomodo vellemus accipere,
id. Ben. 2, 1, 1; id. Ep. 9, 17; id. Ot. Sap. 6, 2 (32 med.); Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4.—With ceu:(ι).ceu cetera nusquam Bella forent... sic Martem indomitum Cernimus,
Verg. A. 2, 438.—With quam:(κ).non sic incerto mutantur flamine Syrtes, quam cito feminea non constat foedus in ira,
Prop. 2, 9, 33; Claud. IV. Cons. Hon. 281.—With quantus:(λ).nec sic errore laetatus Ulixes... nec sic Electra... quanta ego collegi gaudia,
Prop. 2, 14 (3, 6), 5 sqq.—With qualis:(μ).imo sic condignum donum quali'st quoi dono datum est,
Plaut. Am. 1, 3, 40.—Without a correlative particle, in an independent sentence:2.Quis potione uti aut cibo dulci diutius potest? sic omnibus in rebus voluptatibus maximis fastidium finitimum est (= ut nemo cibo dulci uti diutius potest, sic, etc.),
Cic. Or. 3, 25, 100; cf. id. ib. 19, 63.—In contrasted clauses, mostly with ut, which may generally be rendered while: ut ad bella suscipienda Gallorum acer ac promptus est animus, sic mollis ad calamitates perferendas mens eorum est (almost = etsi ad bella suscipienda... tamen mollis est, etc., while, etc.), Caes. B. G. 3, 19: a ceteris oblectationibus ut deseror, sic litteris sustentor et recreor, while I am deserted, I am sustained, etc., Cic. Att. 4, 10, 1; cf. id. Rosc. Am. 18, 55; id. Fam. 10, 20, 2; Liv. 4, 57, 11; Ov. M. 4, 131; 11, 76.—So freq. two members of the same sentence are coordinated by ut... sic (ita) with almost the same force as a co-ordination by cum... tum, or by sed:3.consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen respondit (= vere fortasse, sed parum utiliter),
Liv. 4, 6, 2:ut nondum satis claram victoriam, sic prosperae spei pugnam imber diremit,
id. 6, 32, 6:(forma erat) ut non cygnorum, sic albis proxima cygnis,
Ov. M. 14, 509; cf. Liv. 1, 27, 2; 5, 38, 2; 6, 6, 10; Ov. M. 1, 370.—In this use etiam or quoque is sometimes joined with sic (never by Cic. with ita):nostri sensus, ut in pace semper, sic tum etiam in bello congruebant (= cum... tum),
Cic. Marcell. 6, 16:ut sunt, sic etiam nominantur senes,
id. Sen. 6, 20:utinam ut culpam, sic etiam suspitionem vitare potuisses,
id. Phil. 1, 13, 33:ut superiorum aetatum studia occidunt, sic occidunt etiam senectutis,
id. Sen. 20, 76:ut voce, sic etiam oratione,
id. Or. 25, 85; id. Top. 15, 59; id. Leg. 2, 25, 62; id. Lael. 5, 19.—More rarely with quem ad modum, quomodo:ut, quem ad modum est, sic etiam appelletur tyrannus,
Cic. Att. 10, 4, 2:quo modo ad bene vivendum, sic etiam ad beate,
id. Tusc. 3, 17, 37. —With a clause of manner introduced by ut = so that:4.sic fuimus semper comparati ut hominum sermonibus quasi in aliquod judicium vocaremur,
Cic. Or. 3, 9, 32:eam sic audio ut Plautum mihi aut Naevium videar audire,
id. ib. 3, 12, 45:sic agam vobiscum ut aliquid de vestris vitiis audiatis,
id. ib. 3, 12, 46:omnia sic suppetunt ut ei nullam deesse virtutem oratoris putem,
id. Brut. 71, 250:omnis pars orationis esse debet laudabilis, sic ut verbum nullum excidat,
id. Or. 36, 125:sic tecum agam ut vel respondendi vel interpellandi potestatem faciam,
id. Rosc. Am. 27, 73:nec vero sic erat umquam non paratus Milo contra illum ut non satis fere esset paratus,
id. Mil. 21, 56:sic eum eo de re publica disputavit ut sentiret sibi cum viro forti esse pugnandum,
id. Fam. 5, 2, 8; cf. Plaut. As. 2, 4, 49; id. Mil. 2, 2, 82; Cic. de Or. 1, 57, 245; 2, 1, 3; 2, 6, 23; id. Brut. 22, 88; 40, 148; id. Sest. 40, 87; id. Planc. 10, 25; id. Fam. 5, 15, 4; Caes. B. G. 2, 32; 5, 17; id. B. C. 3, 56; Prop. 1, 21, 5.—Sometimes the correlative clause is restrictive, and sic = but so, yet so, only so:mihi sic placuit ut cetera Antisthenis, hominis acuti magis quam eruditi,
Cic. Att. 12, 38, 4:sic conveniet reprehendi, ut demonstretur etc.,
id. Inv. 1, 46, 86; id. Brut. 79, 274; id. Marcell. 11, 34; id. Att. 13, 3, 1 (ita is more freq. in this sense).—With a clause expressing intensity (so both with adjj. and verbs; but far less freq. than ita, tam, adeo), to such a degree, so, so far, etc.:5.sic ego illum in timorem dabo, ipse sese ut neget esse eum qui siet,
Plaut. Ps. 4, 1, 20 sq.:conficior lacrimis sic ut ferre non possim,
Cic. Fam. 14, 4, 1:sic rem fuisse apertam ut judicium fieri nihil attinuerit,
id. Inv. 2, 28, 84:cujus responso judices sic exarserunt ut capitis hominem innocentissimum condemnarent,
id. Or. 1, 54, 233; cf. id. ib. 3, 8, 29; id. Brut. 88, 302; id. Or. 53, 177; 55, 184; id. Rep. 2, 21, 37; 3, 9, 15; id. Lael. 1, 4; id. Planc. 8, 21; id. Verr. 1, 36, 91; id. Balb. 5, 13; id. Att. 1, 8, 2; 1, 16, 1; Caes. B. G. 6, 41; Hor. S. 2, 3, 1.—Rarely conditional clauses have the antecedent sic.a.Poet. and in post-Aug. prose, to represent the result of the condition as sure:b.sic invidiam effugies, si te non ingesseris oculis, si bona tua non jactaveris, si scieris in sinu gaudere,
Sen. Ep. 105, 3:sic hodie veniet si qua negavit heri,
Prop. 2, 14 (3, 6), 20.—Denoting with the proviso that, but only if (usu. ita):6.decreverunt ut cum populus regem jussisset, id sic ratum esset si patres auctores fuissent,
that the choice should be valid, but only if the Senate should ratify it, Liv. 1, 17, 9:sic ignovisse putato Me tibi si cenes hodie mecum,
Hor. Ep. 1, 7, 69.—Sic quia = idcirco quia (very rare): Th. Quid vos? Insanin' estis? Tr. Quidum? Th. Sic quia foris ambulatis, Plaut. Most. 2, 2, 20.—7.With inf. clause (freq.):8.sic igitur sentio, naturam primum atque ingenium ad dicendum vim afferre maximam,
Cic. Or. 1, 25, 113:sic a majoribus nostris accepimus, praetorem quaestori suo parentis loco esse oportere,
id. Div. in Caecil. 19, 61:ego sic existimo, in summo imperatore quattuor res inesse oportere,
id. Imp. Pomp. 10, 38; cf. Ter. Hec. 5, 4, 5; Cic. Inv. 2, 55, 167; id. de Or. 1, 20, 93; 2, 28, 122; id. Brut. 36, 138; 41, 152; id. Div. in Caecil. 3, 10; id. Verr. 1, 7, 20; Liv. 5, 15, 11.—Esp., after sic habeto (habe, habeas) = scito (only Ciceron.):sic habeto, in eum statum tuum reditum incidere ut, etc.,
Cic. Fam. 2, 3, 1; so id. ib. 1, 7, 3; 2, 6, 5; 2, 10, 1; 7, 18, 1; 9, 16, 2; id. Att. 2, 25, 1; 5, 1, 5; 5, 20, 1 et saep.—With ut, expressing purpose or result:V.nunc sic faciam, sic consilium est, ad erum ut veniam docte atque astu,
Plaut. Rud. 4, 2, 23:ab Ariobarzane sic contendi ut talenta, quae mihi pollicebatur, illi daret,
Cic. Att. 6, 1, 3:sic accidit ut ex tanto navium numero nulla omnino navis... desideraretur,
Caes. B. G. 5, 23; cf. Cato, R. R. 1, 1; Cic. Att. 8, 1, 4; id. Or. 2, 67, 271.Idiomatic usages of sic.1.In a wish, expressed as a conclusion after an imperative ( poet.):2.parce: sic bene sub tenera parva quiescat humo (= si parces, bene quiescat),
Tib. 2, 6, 30:annue: sic tibi sint intonsi, Phoebe, capilli,
id. 2, 5, 121:pone, precor, fastus... Sic tibi nec vernum nascentia frigus adurat Poma, nec excutiant rapidi florentia venti,
Ov. M. 14, 762: dic [p. 1692] mihi de nostra quae sentis vera puella:Sic tibi sint dominae, Lygdame, dempta juga,
Prop. 4, 5, 1; Tib. 2, 6, 30.—The imperative may follow the clause with sic:sic tua Cyrneas fugiant examina taxos... Incipe (sc. cantare) si quid habes (= si incipies cantare, opto tibi ut tua examina, etc.),
Verg. E. 9, 30:sic tibi (Arethusa) Doris amara suam non intermisceat undam: Incipe (= si incipies, opto tibi ut Doris, etc.),
id. ib. 10, 4:sic mare compositum, sic sit tibi piscis in unda Credulus... Dic ubi sit,
Ov. M. 8, 857; Sen. Troad. 702; cf.:sic te Diva potens Cypri... Ventorumque regat pater, Navis... Reddas incolumem Vergilium (= si tu, navis, reddes Vergilium, prosperum precor tibi cursum),
Hor. C. 1, 3, 1; cf.also: sic venias hodierne: tibi dem turis honores (=si venies, tibi dem),
Tib. 1, 7, 53; cf. Ov. H. 3, 135; 4, 148.—Sic (like ita) with ut in strong asseveration ( poet.):3.sic me di amabunt, ut me tuarum miseritum'st fortunarum (= by the love of the gods, I pity, etc.),
Ter. Heaut. 3, 1, 54:Diespiter me sic amabit ut ego hanc familiam interire cupio,
Plaut. Poen. 4, 2, 47:sic has deus aequoris artes Adjuvet, ut nemo jamdudum littore in isto constitit,
Ov. M. 8, 866:sic mihi te referas levis, ut non altera nostro limine intulit ulla pedes,
Prop. 1, 18, 11; cf. id. 3, 15 (4, 14), 1; cf.:vera cano, sic usque sacras innoxia laurus vescar,
Tib. 2, 5, 63.—In a demonstrative temporal force, like the Gr. houtôs, so, as the matter stands now, as it now is, as it then was, etc.(α).In gen.:(β).e Graecis cavendae sunt quaedam familiaritates, praeter hominum perpaucorum, si qui sunt vetere Graecia digni. Sic vero fallaces sunt permulti et leves,
but as things now stand, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16:at sic citius qui te expedias his aerumnis reperias,
Ter. Hec. 3, 1, 8: Pe. Pol tibi istuc credo nomen actutum fore. Tr. Dum interea sic sit, istuc actutum sino, provided it be as it is, Plaut. Most. 1, 1, 71:quotiens hoc tibi ego interdixi, meam ne sic volgo pollicitarere operam,
thus, as you are doing now, id. Mil. 4, 2, 65:si utrumvis tibi visus essem, Non sic ludibrio tuis factis habitus essem,
Ter. Hec. 4, 1, 11:non sic nudos in flumen deicere (voluerunt),
naked, as they are, Cic. Rosc. Am. 26, 71:sub alta platano... jacentes sic temere,
Hor. C. 2, 11, 14.—Esp., with sine and abl.:me germanam meam sororem tibi sic sine dote dedisse,
so as she is, without a dowry, Plaut. Trin. 3, 2, 65:sic sine malo,
id. Rud. 3, 5, 2:at operam perire meam sic... perpeti nequeo,
without result, id. Trin. 3, 2, 34 Ritschl, Fleck. (Brix omits sic): nec sic de nihilo fulminis ira cadit (= without cause), Prop. 2, 16 (3, 8), 52: mirabar hoc si sic abiret, so, i. e. without trouble, Ter. And. 1, 2, 4:hoc non poterit sic abire,
Cic. Fin. 5, 3, 7; so,sic abire,
id. Att. 14, 1, 1; Cat. 14, 16; Plaut. Men. 5, 7, 39. —Hence,With imperatives, esp. with sine: Quid ego hoc faciam postea? sic sine eumpse, just let him alone, i. e. leave him as he is, Plaut. Most. 1, 4, 32:(γ).si non vult (numerare), sic sine adstet,
id. As. 2, 4, 54:sine fores sic, abi,
let the door alone, id. Men. 2, 3, 1; so id. Cas. 3, 6, 36; id. Ps. 1, 5, 62.—Pregn., implying a concession (= kai houtôs), even as it is now, even without doing so, in spite of it:4.nolo bis iterare, sat sic longae fiunt fabulae,
narratives are long enough anyhow, as they are, without saying them twice over, Plaut. Ps. 1, 3, 154:sed sic quoque erat tamen Acis,
even as it was, in spite of what has been said, Ov. M. 13, 896; so,sic quoque fallebat,
id. ib. 1, 698:sed sic me et libertatis fructu privas et diligentiae,
anyhow, not taking into account what is mentioned, Cic. Fam. 5, 20, 4: exhibeas molestiam si quid debeam, qui nunc sic tam es molestus, who art so troublesome even as it is, i. e. without my owing you any thing, Plaut. Pers. 2, 44:sic quoque parte plebis affecta, fides tamen publica potior senatui fuit,
Liv. 7, 27; cf. Ov. F. 2, 642; Suet. Aug. 78.—Ellipt., referring to something in the mind of the speaker:5.Quod si hoc nunc sic incipiam? Nihil est. Quod si sic? Tantumdem egero. At sic opinor? Non potest,
Ter. Heaut. 4, 2, 8: illa quae aliis sic, aliis secus videntur, to some in one way, to others in another (= aliis aliter), Cic. Leg. 1, 17, 47: Quid vini absumpsit! Sic hoc dicens, asperum hoc est, aliud lenius, = this wine is so (the speaker not saying what he thinks of it), Ter. Heaut. 3, 1, 49: deinde quod illa (quae ego dixi) sive faceta sunt, sive sic, fiunt narrante te venustissima, or so, i. e. or otherwise, Cic. Fam. 15, 21, 2:monitorem non desiderabit qui dicat, Sic incede, sic cena... sic amico utere, sic cive, sic socio,
Sen. Ep. 114.—In answers, yes = the French, Italian, and Spanish si (ante - class. and rare): Ph. Phaniam relictam ais? Ge. Sic, Ter. Phorm. 2, 2, 2: De. Illa maneat? Ch. Sic, id. ib. 5, 3, 30: Ch. Sicine est sententia? Me. Sic, id. Heaut. 1, 1, 114. -
63 habeo
hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).I.In gen.A.Of personal subjects.1.With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:2.aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,
Caes. B. G. 1, 18, 6:si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,
Cic. Rep. 1, 37 fin.:quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,
id. Rosc. Am. 50, 147:cum ille haberet filium delicatiorem,
id. de Or. 2, 64, 257:quod non ingenuous habeat clarosque parentes,
Hor. S. 1, 6, 91:habebat saepe ducentos, saepe decem servos,
id. ib. 1, 3, 11:fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?
id. Rep. 3, 10:tantas divitias habet,
Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,aurum,
id. ib. 2, 3, 35; and:vectigalia magna Divitiasque,
Hor. S. 2, 2, 101:tantum opum,
Cic. Rep. 1, 48:classes,
id. Phil. 9, 2, 4:naves,
id. Verr. 2, 5, 40, § 104:denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,
Hor. S. 1, 1, 92:tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,
id. Ep. 1, 17, 50:Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?
Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;longe fuge,
Hor. S. 1, 4, 34:leges in monumentis habere,
Cic. Rep. 2, 14:hostis habet muros,
Verg. A. 2, 290:hostis habet portus,
Val. Fl. 3, 45 al.:quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,
Cic. Rep. 1, 10:Ciceronem secum,
id. Att. 4, 9, 2; cf.:ea legione, quam secum habebat,
Caes. B. G. 1, 8, 1:secum senatorem,
Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.also: magnum numerum equitatus circum se,
Caes. B. G. 1, 18, 5:haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,
Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,
Hor. Ep. 2, 2, 52:qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,
Cic. Rep. 1, 17.—With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:(β).quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,
Cic. Div. 2, 45, 95:febrim,
id. Fam. 7, 26, 1:instrumenta animi,
id. Rep. 3, 3:nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,
id. ib. 1, 2:in populos perpetuam potestatem,
id. ib. 2, 27; cf.:in populum vitae necisque potestatem,
id. ib. 3, 14; so,potestatem,
id. ib. 2, 29; 32;36: eo plus auctoritatis,
id. ib. 3, 16:ornamenta dicendi,
id. de Or. 2, 28, 122; cf.:summam prudentiam summamque vim dicendi,
id. ib. 1, 20, 89:Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,
id. N. D. 1, 6, 15:neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,
Caes. B. G. 4, 20 fin.:nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,
Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:spem in fide alicujus,
Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:tantum spei ad vivendum,
id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.also: summam spem de aliquo,
id. Lael. 3, 11:odium in equestrem ordinem,
id. Clu. 55, 151:metum,
Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,
Cic. Att. 8, 10:neque modum neque modestiam victores habere,
observe no bounds, Sall. C. 11, 4;v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,
Cic. Att. 1, 6; cf.:haec habui de amicitia quae dicerem,
this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:B.habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,
Cic. Rosc. Am. 35, 100:de re publica nihil habeo ad te scribere,
id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:rogas, ut id mihi habeam curare,
Varr. R. R. 1, 1, 2:filius hominis, quod carne indui haberet in terra,
Lact. 4, 12, 15:habemus humiliare eum in signo,
id. 4, 18, 22:quod plurimae haereses haberent existere,
id. 4, 30, 2:etiam Filius Dei mori habuit,
Tert. Hab. Mul. 1:si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?
id. Apol. 37:de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,
Col. 5, 5, 3:praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,
Plin. Ep. 1, 8, 12:si nunc primum statuendum haberemus,
Tac. A. 14, 44:cum respondendum haberent,
id. Or. 36.—Of inanim. or abstr. subjects:II.prima classis LXXXVIII. centurias habeat,
Cic. Rep. 2, 22:locus ille nihil habet religionis,
id. Leg. 2, 22, 57:humani animi eam partem, quae sensum habeat,
id. Div. 1, 32, 70:animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,
Sall. J. 2, 3:divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,
id. Rep. 1, 42; cf.:nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,
id. ib. 1, 28:ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,
id. ib. 1, 27:nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,
id. ib. 1, 31:nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,
id. ib. 1, 4; cf.:viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,
id. Fam. 5, 12, 5:habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,
id. Rep. 2, 4:quid habet illius carminis simile haec oratio?
id. ib. 1, 36:magnam habet vim disciplina verecundiae,
id. ib. 4, 6 et saep.:quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,
Sen. Ep. 119 med.; cf.:animalia somnus habebat,
Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:me somno gravatum Infelix habuit thalamus,
Verg. A. 6, 521; cf.:non me impia namque Tartara habent,
id. ib. 5, 734:habentque Tartara Panthoiden,
Hor. C. 1, 28, 9:qui (metus) major absentes habet,
id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:et habet mortalia casus,
Luc. 2, 13:terror habet vates,
Stat. Th. 3, 549.In partic.A.Pregn., to have or possess property (mostly absol.):2.miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,
Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,
Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,in nummis,
id. Att. 8, 10:in Salentinis aut in Brutiis,
i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:et belli rabies et amor successit habendi,
Verg. A. 8, 327; cf.:amore senescit habendi,
Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —With an object - or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.(α).With an objectclause:(β).de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,
Cic. Fam. 1, 5, 3:de re publica nihil habeo ad te scribere,
id. Att. 2, 22, 6:haec fere dicere habui de natura deorum,
this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?
id. Balb. 14, 33:habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,
id. Rosc. Am. 35, 100:illud affirmare pro certo habeo, etc.,
Liv. 44, 22, 4:sic placet, an melius quis habet suadere?
Hor. Epod. 16, 23.—With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;B.or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,
Cic. N. D. 3, 25, 64:de pueris quid agam, non habeo,
id. Att. 7, 19:usque eo quid arguas non habes,
id. Rosc. Am. 15, 45:quid huic responderet, non habebat,
id. Mur. 12, 26:nec quid faceret habebat,
id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:qui, quo se reciperent, non haberent,
Caes. B. G. 4, 38, 2:nihil habeo, quod ad te scribam,
Cic. Att. 7, 19:nil habeo, quod agam,
Hor. S. 1, 9, 19; and:nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,
Cic. Lael. 27, 103.—To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):2.anulus in digito subter tenuatur habendo,
i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,
Ov. Am. 1, 8, 51:quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,
Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,
Tac. A. 4, 44.—Hence,To hold, use, wield, handle, manage:C.nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,
Tac. A. 2, 14.— Trop.:quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,
Sall. C. 5, 9; cf.:reipublicae partes,
Tac. A. 4, 6 init. —To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:2.aliquem in obsidione,
Caes. B. C. 3, 31, 3:aliquem in liberis custodiis,
Sall. C. 47, 3; so,aliquem in custodiis,
id. ib. 52, 14:aliquem in vinculis,
id. ib. 51 fin.;for which also: in custodiam habitus,
i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,
Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):cum talem virum in potestatem habuisset,
Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,
id. ib. 79, 3:alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,
Liv. 26, 24:aegros in tenebris,
Cels. 3, 18:aquam caelestem sub dio in sole,
Col. 12, 12, 1:in otio militem,
Liv. 39, 2, 6; cf.:legiones habebantur per otium,
Tac. H. 1, 31:externa sine cura habebantur,
id. A. 1, 79 init.:exercitus sine imperio et modestia habitus,
Sall. J. 44, 1:quos ille postea magno in honore habuit,
Caes. B. C. 1, 77, 2;for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,
id. B. G. 5, 54, 4:habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,
i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:ita me mea forma habet sollicitum,
Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:miserrimum ego hunc habebo amasium,
id. Cas. 3, 3, 27 al.:laetum Germanicum,
Tac. A. 2, 57; 65:sollicitum habebat cogitatio,
Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):3.cum haberet collegam in praetura Sophoclem,
Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:an heredem habuerit eum, a quo, etc.,
id. 7, 2, 37:istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,
Plaut. Bacch. 3, 3, 8:cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?
Cic. Fl. 29, 71:obvium habuerunt patrem,
Quint. 7, 1, 29:reliquas civitates stipendiarias,
Caes. B. G. 1, 30, 3:quod (cognomen) habes hereditarium,
Cic. Rep. 6, 11:quae habuit venalia,
id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:qui auro habeat soccis suppactum solum,
Plaut. Bacch. 2, 3, 98:me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,
have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:inclusum in curia senatum habuerunt,
Cic. Att. 6, 2, 8:(Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,
id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:si nondum eum satis habes cognitum,
id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:decumas ad aquam deportatas,
id. Verr. 2, 3, 14, § 36:domitas habere libidines,
id. de Or. 1, 43, 194:omnes philosophiae notos et tractatos locos,
id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:innumerabilia, quae collecta habent Stoici,
id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:quare velim ita statutum habeas, me, etc.,
Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:in adversariis scriptum habere (nomen),
id. Rosc. Com. 3, 9:de Caesare satis dictum habebo,
id. Phil. 5, 19, 52:bellum habere susceptum,
id. Agr. 2, 6, 14:quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,
id. Att. 1, 6, 1:ut omnes labores, pericula consueta habeam,
Sall. J. 85, 7:compertum ego habeo,
id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—Also, with a double object, to make, render:4.praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,
Sall. C. 41, 5:qui pascua publica infesta habuerant,
Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:necdum omnia edita facinora habent,
id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:anxium me et inquietum habet petitio Sexti,
Plin. Ep. 2, 9, 1:sed Pompeium gratia impunitum habuit,
kept, Vell. 2, 1, 5.—Hence:5.in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,
Sall. J. 14, 1:in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,
Curt. 6, 9, 12:majora in eo obsequia habiturus,
Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—To have or hold a person in any manner, to treat, use:6.is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,
Plaut. Capt. 2, 2, 64:equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,
Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,
Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,
id. J. 103, 5; 113, 2:Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,
Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:video quam molliter tuos habeas,
Plin. Ep. 5, 19, 1:militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,
Curt. 8, 8, 11:virgines tam sancte habuit,
id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:male habere aliquem,
Nep. Eum. 12, 1:neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,
Tac. A. 2, 10.—With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.(α).Habere se:(β).Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,
Cic. Att. 7, 2, 3:praeclare te habes, cum, etc.,
id. Verr. 2, 2, 61, § 149:ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,
id. Att. 11, 7, 4:Bene habemus nos,
id. ib. 2, 8, 1:ego me bene habeo,
am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,
id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,
id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:ita se res habet, ut ego, etc.,
id. Quint. 1, 2:sic profecto res se habet,
id. de Or. 2, 67, 271:scire aveo, quomodo res se habeat,
id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:ut se tota res habeat,
id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:ut meae res sese habent,
Ter. Phorm. 5, 4, 1.—Mid.:(γ).virtus clara aeternaque habetur,
exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:sicuti pleraque mortalium habentur,
as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:D.volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,
I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:bene habent tibi principia,
Ter. Phorm. 2, 3, 82:bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,
it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,
so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:2.aliquem fidelem sibi habere,
Plaut. Bacch. 3, 3, 87:deos aeternos et beatos,
Cic. N. D. 1, 17, 45:id habent hodie vile et semper habuerunt,
id. Balb. 22, 51:maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,
id. Fin. 1, 11, 37:eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,
id. Brut. 15, 61:Ut et rex et pater habereter omnium,
id. Rep. 1, 36; 2, 21:parentem Asiae et dici et haberi,
id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,
id. N. D. 1, 15, 38:cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,
id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,
Caes. B. G. 4, 21, 7:nihil pensi habere,
Quint. 11, 1, 29; cf.also: an perinde habenda sit haec atque illa,
id. 7, 3, 11:sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,
Caes. B. G. 1, 44, 19; so,aliquem pro hoste,
Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,
Cic. Fam. 5, 20, 2:licet omnia Italica pro Romanis habeam,
Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:istuc jam pro facto habeo,
Cic. Att. 13, 1, 2:Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,
to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:id obliviscendum, pro non dicto habendum,
Liv. 23, 22, 9:hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,
Cic. Att. 5, 5 fin.:aliquem in deorum numero,
id. N. D. 1, 14, 36:aliquem in hostium numero,
Caes. B. G. 1, 28, 1:aliquem suorum In numero,
Hor. S. 2, 6, 41;for which also: hostium numero haberi,
Cic. Att. 11, 6, 6:numero impiorum ac sceleratorum haberi,
Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:quem Aegyptii nefas habent nominare,
Cic. N. D. 3, 22, 56:mutare nefas habent,
Quint. 12, 8, 6:nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,
to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:nec eam rem habuit religioni,
id. Div. 1, 35, 77:quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,
you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:non sic ludibrio tuis factis habitus essem,
Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,
Cic. Fam. 3, 13, 2:unum hoc sic habeto: si, etc.,
id. ib. 2, 6 fin.:sic habeto: omnibus, etc.,
id. Rep. 6, 13:enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,
id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,
Cic. Fam. 13, 29, 2:tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,
id. ib. 2, 8, 2.—To take, accept, bear, submit to, endure:E.neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,
Sall. C. 51, 11:egestas facile habetur sine damno,
id. ib. 6, 37:quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,
Tac. A. 4, 21:neque tantum maleficium impune habendum,
id. ib. 3, 70;12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,
Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—To hold, have possession of, occupy, a place:2.urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,
Sall. C. 6, 1:qui mortales initio Africam habuerint,
id. J. 17, 7; 18, 1; cf.Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,
rule, administer, Flor. 4, 2, 22:urbem Romanam a principio reges habuere,
Tac. A. 1, 1:Hispaniae tribus legionibus habebantur,
id. ib. 4, 5; 12, 54.—More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):F. G.ille geminus qui Syracusis habet,
Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:ubi nunc adulescens habet?
id. Trin. 1, 2, 156:apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,
Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,
Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—To have in one's mind, to know, be acquainted with:H.siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,
Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;nunc cognosce de Bruto,
there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:habetis igitur primum ortum tyranni,
id. Rep. 2, 27:habetis sermonem bene longum hominis,
id. de Or. 2, 88, 361; cf.also: habes nostras sententias,
Suet. Claud. 4:habes, quae fortissime de beata vita dici putem,
Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —To have as a habit, peculiarity, or characteristic:K.habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,
Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:L.alium quaerebam, iter hac habui,
made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:ex urbe profectus iter ad legiones habebat,
Caes. B. C. 1, 14, 3; so,iter,
id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:vias,
Luc. 2, 439:C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,
to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:senatum,
id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:concilia,
id. B. G. 5, 53, 4:contionem,
Cic. Att. 4, 1, 6:censum,
id. Verr. 2, 2, 55, § 138:delectum (militum),
id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;v. delectus: ludos,
Suet. Rhet. 1:sermonem,
Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:orationem,
to deliver, id. Rep. 1, 46:multis verbis ultro citroque habitis,
id. ib. 6, 9 fin.:disputationem,
id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:dialogum,
Cic. Att. 2, 9, 1:verba,
id. de Or. 2, 47, 190:querelam de aliquo apud aliquem,
id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:controversiam de fundo cum aliquo,
id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,
caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,
Caes. B. G. 6, 23, 6.—Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):M.istum exheredare in animo habebat,
Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,
Caes. B. G. 6, 7, 5:neque bello eum invadere animo habuit,
Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):N.clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,
Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,
Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:res tuas tibi habeas or habe,
Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,
Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:apage sis amor: tuas tibi res habeto,
Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,
Cic. Fam. 7, 25, 2:verum haec tu tecum habeto,
id. Att. 4, 15, 6.—Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:O.postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,
Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:duxi, habui scortum,
Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;habeo, inquit, non habeor a Laide,
Cic. Fam. 9, 26, 2.—Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:2.desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,
Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—Transf.:A.hoc habet: reperi, qui senem ducerem,
Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;Certe captus est! Habet!
Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).In gen.1.Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—2.Trop.:B.ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,
Ter. Heaut. 2, 4, 22.—In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:corpulentior videre atque habitior,
Plaut. Ep. 1, 1, 8:si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,
Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11. -
64 res
rēs, rei (rēi with e long; gen., Lucr. 2, 112; 548; 6, 918; dat., id. 1, 688; 2, 236; rei, gen., monosyl. at the end of the verse, Lucr. 3, 918;I.and in the middle of the verse,
id. 4, 885, and Poët. ap. Lact. 6, 6), f. [ etym. dub.; perh. root ra- of reor, ratus; cf. Germ. Ding; Engl. thing, from denken, to think; prop., that which is thought of; cf. also logos, Lid. and Scott, 9], a thing, object, being; a matter, affair, event, fact, circumstance, occurrence, deed, condition, case, etc.; and sometimes merely = something (cf.: causa, ratio, negotium).In gen.:B.unde initum primum capiat res quaeque movendi,
Lucr. 1, 383; cf. id. 1, 536:in partes res quaeque minutas Distrahitur,
id. 2, 826: summe Sol, qui omnes res inspicis, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Trag. v. 321 Vahl.):versus, quos ego de Rerum Naturā pangere conor,
Lucr. 1, 25; cf. id. 1, 126; 5, 54:rerum natura creatrix,
id. 2, 1117:divinarum humanarumque rerum, tum initiorum causarumque cujusque rei cognitio,
Cic. Tusc. 5, 3, 7 (v. divinus):haeret haec res,
Plaut. Am. 2, 2, 182:profecto, ut loquor, ita res est,
id. ib. 2, 1, 19:haud mentior, resque uti facta dico,
id. ib. 2, 1, 23:de Alcumenā ut rem teneatis rectius,
id. ib. prol. 110:in tantis rebus (sc. in re publicā defendendā),
Cic. Rep. 1, 3, 4 et saep.:quo Averna vocantur nomine, id ab re Impositum est, quia sunt avibus contraria cunctis,
from the nature of the thing, Lucr. 6, 740; cf. id. 6, 424; Liv. 1, 17:si res postulabit,
the condition of the case, Cic. Lael. 13, 44: scaena rei totius haec, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 3:fugam in se nemo convertitur Nec recedit loco, quin statim rem gerat,
does his duty, stands his ground, Plaut. Am. 1, 1, 84; so, res gerere, v. gero; hence, too, rerum scriptor, for a historian, v. scriptor, and cf. II. H. infra.—With adj. of quality, to express condition, etc.:C.illic homo a me sibi malam rem arcessit,
is bringing a bad business on himself, Plaut. Am. 1, 1, 171; so,res mala,
a wretched condition, Sall. C. 20, 13; and more freq. in plur.:bonis tuis rebus meas res irrides malas,
circumstances, condition, Plaut. Trin. 2, 4, 45; id. Rud. 3, 3, 12:res secundae,
good fortune, Hor. Ep. 1, 10, 30; cf. Liv. 3, 9:res prosperae,
Nep. Dion, 6, 1; id. Eum. 5, 1:in secundissimis rebus,
Cic. Off. 1, 26, 91:adversae res,
id. ib. 1, 26, 90; Hor. S. 2, 2, 136; 2, 8, 73:res belli adversae,
Liv. 10, 6:res dubiae,
Sall. C. 10, 2; 39, 3; Liv. 2, 50; 7, 30;v. bonus, florens, salvus, adversus, dubius, novus, arduus, etc.— Freq. in curses, etc.: in malam rem,
go to the bad, Ter. Phorm. 5, 7, 37; id. And. 2, 1, 17:malam rem hinc ibis?
id. Eun. 3, 3, 30.—With an adj. in a periphrasis:D.abhorrens ab re uxoriā,
matrimony, Ter. And. 5, 1, 10:in arbitrio rei uxoriae,
dowry, Cic. Off. 1, 15, 61:rem divinam nisi compitalibus... ne faciat,
a religious act, act of worship, a sacrifice, Cato, R. R. 5, 4:bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicato noluerunt,
Cic. Div. 2, 36, 76; Hor. C. 4, 3, 6:erat ei pecuaria res ampla et rustica,
Cic. Quint. 3, 12: res rustica, agriculture:rei rusticae libro primo,
Col. 11, 1, 2; id. 1, praef. §19: liber, quem de rebus rusticis scripsi,
Cic. Sen. 15, 54:navalis rei certamina,
naval battles, Amm. 26, 3, 5:res militaris,
Cic. Rab. Post. 1, 2:rei militaris gloria,
id. Mur. 9, 22; Nep. Milt. 8, 4:res frumentaria,
forage, Caes. B. C. 3, 16; id. B. G. 1, 23; 4, 7:armatae rei scientissimus,
Amm. 25, 4, 7:peritus aquariae rei,
id. 28, 2, 2:res judicaria,
Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31:res ludicra,
play, Hor. Ep. 2, 1, 180:uti rebus veneriis,
Cic. Sen. 14, 47; Nep. Alc. 11, 4:res Veneris,
Lucr. 2, 173; Ov. R. Am. 431; v. also familiaris, judiciaria, militaris, navalis, etc., and cf. II. G. infra. —With pronouns or adjectives, as an emphatic periphrase for the neutr.:E.ibi me inclamat Alcumena: jam ea res me horrore afficit,
this now, Plaut. Am. 5, 1, 16; cf.: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam:Ea res est,
it is even so, id. As. 1, 1, 40:de fratre confido ita esse ut semper volui. Multa signa sunt ejus rei,
of it, Cic. Att. 1, 10, 5: quos (melittônas) alii melittotropheia appellant, eandem rem quidam mellaria. Varr. R. R. 3, 16, 12:sunt ex te quae scitari volo, Quarum rerum, etc.,
Plaut. Capt. 2, 2, 13; cf. Caes. B. G. 3, 4:quibus de rebus quoniam nobis contigit ut aliquid essemus consecuti,
Cic. Rep. 1, 8, 13:quā super re interfectum esse Hippotem dixisti? Pac. ap. Fest. s. v. superescit, p. 244: resciscet Amphitruo rem omnem,
every thing, all, Plaut. Am. 1, 2, 30:nulla res tam delirantes homines concinat cito,
nothing, id. Am. 2, 2, 96; cf.:neque est ulla res, in quā, etc.,
Cic. Rep. 1, 7, 12; 1, 5, 9; cf.also: sumptu ne parcas ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,
id. Fam. 16, 4, 2:magna res principio statim bello,
a great thing, a great advantage, Liv. 31, 23 fin.:nil admirari prope res est una Solaque, quae, etc.,
the only thing, only means, Hor. Ep. 1, 6, 1 et saep. — Emphatically with sup.:scilicet rerum facta est pulcherrima Roma,
the most beautiful thing in the world, Verg. G. 2, 534; Quint. 1, 12, 16 Spald. p. 81. —Of persons, etc.: est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:maxime rerum,
Ov. H. 9, 107; cf.:maxima rerum Roma,
Verg. A. 7, 602; Ov. M. 13, 508:fortissima rerum animalia,
id. ib. 12, 502:pulcherrime rerum,
id. H. 4, 125; id. A. A. 1, 213; id. M. 8, 49:dulcissime rerum,
Hor. S. 1, 9, 4.—In adverb. phrases:II.e re natā melius fieri haud potuit,
after what has happened, Ter. Ad. 3, 1, 8:pro re natā,
according to circumstances, Cic. Att. 7, 8, 2; 14, 6, 1:pro tempore et pro re,
Caes. B. G. 5, 8:factis benignus pro re,
according to circumstances, Liv. 7, 33, 3; Sall. J. 50, 2:pro re pauca loquar,
Verg. A. 4, 337; Lucr. 6, 1280:ex re et ex tempore,
Cic. Fam. 12, 19, 3:e re respondi,
Cat. 10, 8.In partic.A.Pregn., an actual thing, the thing itself, reality, truth, fact; opposed to appearance, mere talk, the mere name of a thing:B.ecastor, re experior, quanti facias uxorem tuam,
Plaut. Am. 1, 3, 10:desiste dictis nunc jam miseram me consolari: Nisi quid re praesidium apparas, etc.,
id. Rud. 3, 3, 21: rem ipsam loqui. Ter. And. 1, 2, 31:rem fabulari,
Plaut. Trin 2, 4, 87:nihil est aliud in re,
in fact, Liv. 10, 8, 11 Weissenb. ad loc.:se ipsa res aperit,
Nep. Paus. 3, 7:ex re decerpere fructus,
Hor. S. 1, 2, 79;opp. verbum, vox, opinio, spes, nomen, etc.: rem opinor spectari oportere, non verba,
Cic. Tusc. 5, 11, 32; cf.: te rogo, ut rem potiorem oratione ducas, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 5:non modo res omnes, sed etiam rumores cognoscamus,
Cic. Att. 5, 5, 1:qui hos deos non re, sed opinione esse dicunt,
id. N. D. 3, 21, 53:Peripateticos et Academicos nominibus differentes, re congruentes,
id. Ac. 2, 5, 15:quod nos honestum, illi vanum... verbis quam re probabilius vocant,
Quint. 3, 8, 22; Sen. Ep. 120, 9:eum, tametsi verbo non audeat, tamen re ipsā de maleficio suo confiteri,
id. Rosc. Am. 42, 123; cf. Ter. Ad. 4, 7, 15:vides quantum distet argumentatio tua ab re ipsā atque a veritate,
Cic. Rosc. Am. 15, 44. — Hence, abl. sing., often strengthened by verā (sometimes as one word, reverā), in fact, really, in truth, indeed, in reality:haec ille, si verbis non audet, re quidem verā palam loquitur,
Cic. Quint. 17, 56; so,re quidem verā,
id. Clu. 19, 54; id. Sest. 7, 15:re autem verā,
id. Fam. 1, 4, 2;and simply re verā,
id. Quint. 2, 7; id. Div. 2, 54, 110; id. Balb. 3, 7:re verāque,
Lucr. 2, 48; cf.:et re verā,
indeed, in fact, Cic. Fam. 3, 5, 1; Liv. 33, 11, 3; 35, 31, 12; 36, 6, 1; Nep. Ages. 2, 3; id. Phoc. 3, 3; Curt. 3, 13, 5; 4, 16, 19; Val. Max. 9, 13, ext. 1; Just. 5, 1, 8; 12, 13, 10; Plin. Ep. 6, 33, 1.—Effects, substance, property, possessions:2.mihi Chrysalus Perdidit filium, me atque rem omnem Meam,
Plaut. Bacch. 5, 1, 26; cf.: Ph. Habuitne rem? Ly. Habuit. Ph. Qui eam perdidit... Mercaturamne an venales habuit, ubi rem perdidit? id. Trin. 2, 2, 49 sq.:quibus et re salvā et perditā profueram,
Ter. Eun. 2, 2, 27:rem talentum decem,
id. Phorm. 2, 3, 46; Juv. 3, 16:avidior ad rem,
Ter. Eun. 1, 2, 51:rem facere,
to make money, Cic. Att. 2, 2, 12:res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,
id. Cat. 2, 5, [p. 1576] 10:qui duo patrimonia accepisset remque praeterea bonis et honestis rationibus auxisset,
id. Rab. Post. 14, 38:libertino natum patre et in tenui re,
in narrow circumstances, Hor. Ep. 1, 20, 20 et saep.; v. also familiaris.— In plur.: quantis opibus, quibus de rebus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.):privatae res,
Cic. Att. 9, 7, 5.—Hence, law t. t., whatever may be the subject of a right, whether corporeal or incorporeal (v. Sandars, Introd. to Just. Inst. p. 42 sqq.):C.res corporales,
Just. Inst. 2, 2, 1 sq.; Gai. Inst. 2, 12; Dig. 1, 8, 1:res in patrimonio, res extra patrimonium,
Just. Inst. 2, 1 pr.; Gai. Inst. 2, 1:res sanctae,
Just. Inst. 2, 1, 10; v. also mancipium, privatus, etc.—Benefit, profit, advantage, interest, weal:D.res magis quaeritur, quam, etc.,
Plaut. Men. 4, 2, 6:melius illi consulas quam rei tuae,
id. Cist. 1, 1, 98:haec tuā re feceris,
to your advantage, id. Capt. 2, 2, 46.— Most freq. with the prepositions in, ex, ob, ab, etc.:quasi istic minor mea res agatur quam tua,
is interested, affected, Ter. Heaut. 2, 3, 113 (v. ago):si in rem tuam esse videatur,
Plaut. Trin. 3, 2, 2:vide si hoc in rem deputas,
id. ib. 3, 3, 19:quod in rem recte conducat tuam,
id. Capt. 2, 3, 26:si in remst utrique,
Ter. And. 3, 3, 14:quid mihi melius est, quid magis in rem est, quam? etc.,
useful, Plaut. Rud. 1, 4, 1:tamen in rem fore credens universos adpellare,
Sall. C. 20, 1:omnia quae in rem videbantur esse,
Curt. 6, 2, 21:ad conparanda ea quae in rem erant,
Liv. 30, 4, 6:imperat quae in rem sunt,
id. 26, 44, 7; 22, 3, 2:ex tuā re non est, ut ego emoriar,
for your advantage, Plaut. Ps. 1, 3, 102: An. Non pudet Vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, to the purpose, with advantage, Ter. Phorm. 3, 2, 41: ob rem facere, usefully, with advantage or profit, Sall. J. 31, 5: subdole blanditur, ab re Consulit blandiloquentulus, contrary to his interest, i. e. to his injury, Plaut. Trin. 2, 1, 12 Brix ad loc.:haud id est ab re aucupis,
id. As. 1, 3, 71:haec haud ab re duxi referre,
Liv. 8, 11, 1:non ab re esse Quinctio visum est interesse, etc.,
id. 35, 32, 6; Plin. 27, 8, 35, § 57; Suet. Aug. 94; Gell. 18, 4, 6; 1, 26, 4; Macr. S. 1, 4, 19.—Cause, reason, ground, account; only in the connection eā (hac) re, and eam ob rem, adverb., therefore, on that account:E.eā re tot res sunt, ubi bene deicias,
Cato, R. R. 158, 2:hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni, Quod, etc.,
Lucr. 1, 172; cf.:illud eā re a se esse concessum, quod, etc.,
Cic. Ac. 2, 34, 111:patrem exoravi, tibi ne noceat, neu quid ob eam rem succenseat,
Plaut. Bacch. 4, 4, 39; cf.:quoi rei?
for what purpose? id. As. 3, 2, 43; id. Poen. 2, 3, 3.—Hence (by uniting into one word) the causal adverbs quare and quamobrem, v. h. vv.—An affair, matter of business, business:F.cum et de societate inter se multa communicarent et de totā illā ratione atque re Gallicanā,
Cic. Quint. 4, 15:rem cum aliquo transigere,
id. Clu. 13, 39. —Hence, transf., in gen.: res alicui est cum aliquo,
to have to do with any one, Cic. Rosc. Am. 30, 84; id. Sest. 16, 37; id. Fam. 9, 20, 2; Caes. B. G. 7, 77; cf.:famigeratori res sit cum damno et malo,
Plaut. Trin. 1, 2, 182 Brix ad loc.— Also without a dat.:quoniam cum senatore res est,
Cic. Fam. 13, 26, 3;esp., in mal. part.: rem habere cum aliquo or aliquā,
to have to do with any one, Plaut. Bacch. 3, 6, 35; id. Merc. 3, 1, 37; Ter. Eun. 1, 2, 39; 58. —Ellipt.:jam biennium est, quom mecum rem coepit,
Plaut. Merc. 3, 1, 15. —A case in law, a lawsuit, cause, suit (more gen. than causa):G.ubi res prolatae sunt,
Plaut. Capt. 1, 1, 10:res agi,
id. Men. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 4, 13:quibus res erat in controversiā, ea vocabatur lis,
Varr. L. L. 7, § 93; cf.(prob. in allusion to this legal form): tot homines... statuere non potuisse, utrum diem tertium an perendinum... rem an litem dici oporteret,
Cic. Mur. 12, 27; cf.also: quarum rerum litium causarum condixit pater patratus, etc., an ancient formula,
Liv. 1, 32:de rebus ab aliquo cognitis judicatisque dicere,
Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:pecunias capere ob rem judicandam,
id. Fin. 2, 16, 54:si res certabitur olim,
Hor. S. 2, 5, 27; 1, 10, 15; 1, 9, 41; id. Ep. 1, 16, 43:tractu temporis futurum, ut res pereat,
Dig. 3, 3, 12:rem differre,
ib. 43, 30, 3: res judicata dicitur, quae finem controversiarum pronuntiatione judicis accipit, ib. 42, 1, 1 et saep.—An affair, esp. a battle, campaign, military operations; in phrase rem (or res) gerere:H.res gesta virtute,
Cic. Fin. 5, 23, 66:ut res gesta est ordine narrare,
Ter. Ad. 3, 5, 3:his rebus gestis,
Caes. B. G. 5, 8:res gerere,
Hor. Ep. 1, 17, 33:rem bene gerere,
id. ib. 1, 8, 1; Ter. Ad. 5, 1, 13:comminus rem gerunt,
Caes. B. G. 5, 44:res gestae,
Hor. Ep. 1, 3, 7; 2, 1, 251:adversus duos simul rem gerere,
Liv. 21, 60:rem male gerere,
Nep. Them. 3, 3; Hor. S. 2, 3, 74:in relatione rerum ab Scythis gestarum,
Just. 2, 1, 1; cf.:rem agere,
Hor. S. 1, 9, 4; id. A. P. 82:ante rem,
before the battle, Liv. 4, 40:cum Thebanis sibi rem esse existimant,
Nep. Pel. 1, 3; Cic. Sest. 16, 37.—Acts, events, as the subject of narration, a story, history:K.res in unam sententiam scripta,
Auct. Her. 1, 12, 20:cui lecta potenter erit res,
Hor. A. P. 40; id. S. 1, 10, 57; id. Ep. 1, 19, 29:in medias res auditorem rapere,
id. A. P. 148; 310:agitur res in scaenis,
id. ib. 179; cf.:numeros animosque secutus, non res,
id. Ep. 1, 19, 25; Phaedr. 5, 1, 12:sicut in rebus ejus (Neronis) exposuimus,
Plin. 2, 83, 85, § 199:litterae, quibus non modo res omnis, sed etiam rumores cognoscamus,
Cic. Att. 5, 5, 1:res populi Romani perscribere, Liv. praef. § 1: res Persicae,
history, Nep. Con. 5, 4; id. Cat. 3, 2.—Res publica, also as one word, respublica, the common weal, a commonwealth, state, republic (cf. civitas); also, civil affairs, administration, or power, etc.: qui pro republicā, non pro suā obsonat, Cato ap. Ruf. 18, p. 210; cf.:2.erat tuae virtutis, in minimis tuas res ponere, de re publicā vehementius laborare,
Cic. Fam. 4, 9, 3:dummodo ista privata sit calamitas et a rei publicae periculis sejungatur,
id. Cat. 1, 9; cf.:si re publicā non possis frui, stultum est nolle privatā,
id. Fam. 4, 9, 4:egestates tot egentissimorum hominum nec privatas posse res nec rem publicam sustinere,
id. Att. 9, 7, 5 (v. publicus); Cato ap. Gell. 10, 14, 3: auguratum est, rem Romanam publicam summam fore, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45:quo utiliores rebus suis publicis essent,
Cic. Off. 1, 44, 155:commutata ratio est rei totius publicae,
id. Att. 1, 8, 4: pro republicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 fin.:merere de republicā,
Plaut. Am. prol. 40:de re publicā disputatio... dubitationem ad rem publicam adeundi tollere, etc.,
Cic. Rep. 1, 7, 12:oppugnare rem publicam,
id. Cael. 1, 1; id. Har. Resp. 8, 15; id. Sest. 23, 52:paene victā re publicā,
id. Fam. 12, 13, 1:delere rem publicam,
id. Sest. 15, 33; Lact. 6, 18, 28.—Esp. in the phrase e re publicā, for the good of the State, for the public benefit:senatūs consultis bene et e re publicā factis,
Cic. Phil. 3, 12, 30:ea si dicam non esse e re publicā dividi,
id. Fam. 13, 8, 2; id. Mil. 5, 14; Liv. 8, 4, 12; 25, 7, 4; 34, 34, 9; Suet. Rhet. 1 init. —Post-class. and rare, also ex republicā, Gell. 6, 3, 47; 11, 9, 1;but exque is used for euphony (class.): id eum recte atque ordine exque re publicā fecisse,
Cic. Phil. 3, 15, 38; 5, 13, 36; 10, 11, 26.— In plur.:eae nationes respublicas suas amiserunt, C. Gracch. ap. Fest. s. h. v. p. 286 Müll.: hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum,
Cic. Rep. 1, 28, 44:circuitus in rebus publicis commutationum,
id. ib. 1, 29, 45 et saep.—Sometimes simply res, the State (in the poets, and since the Aug. per. in prose): unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84 (Ann. v. 313 Vahl.):L.hic (Marcellus) rem Romanam sistet,
Verg. A. 6, 858; cf.:nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse,
Liv. 21, 16; 1, 28:parva ista non contemnendo majores nostri maximam hanc rem fecerunt,
id. 6, 41 fin.:Romana,
Hor. C. S. 66; id. Ep. 1, 12, 25; Ov. M. 14, 809; Sall. C. 6, 3; cf.:ut paulo ante animum inter Fidenatem Romanamque rem ancipitem gessisti,
Liv. 1, 28 fin.:Albana,
id. 1, 6.— In plur.:res Asiae evertere,
Verg. A. 3, 1:custode rerum Caesare,
Hor. C. 4, 15, 17; cf.:res sine discordiā translatae,
Tac. H. 1, 29; so (also in Cic.), rerum potiri, v. potior. —Res novae, political changes, a revolution, etc.; v. novus. -
65 aecus
aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].I.A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;B. 1.syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,
level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:aequus et planus locus,
Cic. Caec. 17 fin.:in aequum locum se demittere,
Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:in aequum locum deducere,
Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,
i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,
from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:facilem in aequo campi victoriam fore,
Liv. 5, 38:ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,
Tac. Agr. 35:in aequum digredi,
id. ib. 18:in aequo obstare,
id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,
up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,Of place:2.locum se aequum ad dimicandum dedisse,
Caes. B. C. 3, 73:etsi non aequum locum videbat suis,
Nep. Milt. 5, 4:non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,
Tac. A. 1, 68. —Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:3.et tempore et loco aequo,
Liv. 26, 3:tempore aequo,
Suet. Caes. 35.—In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).(α).Absol.:(β).consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,
Cic. Or. 10, 34:nobilitate inimica, non aequo senatu,
id. Q. Fr. 2, 3 med.:meis aequissimis utuntur auribus,
id. Fam. 7, 33:oculis aspicere aequis,
Verg. A. 4, 372:O dominum aequum et bonum,
Suet. Aug. 53:boni et aequi et faciles domini,
id. Tib. 29.—With dat.:(γ).aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,
Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—With in and acc.:(δ).quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,
Cic. Quint. 14.—With in and abl.:4.victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,
Prop. 4, 18, 28.—Hence,aequus, i, m. subst., a friend:II.ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,
both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:aequis iniquisque persuasum erat,
Liv. 5, 45.That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:1.aequo censu censeri,
Plaut. Trin. 2, 4, 92:partīs,
Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:aequa erit mensura sagorum,
ib. Exod. 26, 8:pondera,
ib. Lev. 19, 36:portio,
ib. 2 Mach. 8, 30:aequa dementia,
Lucr. 1, 705 al.:aequā manu discedere,
to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,aequo Marte pugnare,
with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:urbs erat in summo nubibus aequa jugo,
Ov. P. 4, 7, 24:aequum vulnus utrique tulit,
id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,
Verg. A. 2, 724:pars aequa mundi,
Plin. 2, 19, 17, § 81:utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,
Ter. Eun. 1, 2, 12:non tertiam portionem, verum aequam,
Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:2.dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,
Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,
Tac. G. 36 fin. —In aequo esse or stare, to be equal:B.qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,
Sen. Phoen. 98:ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,
id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,
Liv. 39, 50 fin. —Morally.1.Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:2.praetor aequus et sapiens,
Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:aequissimus aestimator et judex,
id. Fin. 3, 2:praebere se aequum alicui,
id. Fam. 2, 1:absentium aequi, praesentibus mobiles,
benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):3.aequa et honesta postulatio,
Cic. Rosc. Am. 2:quod justum est et aequum, servis praestate,
just and fair, Vulg. Col. 4, 1:postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,
Cic. Clu. 2:aequa lex et omnibus utilis,
id. Balb. 27:aequissimis legibus monere,
Aur. Vict. Caes. 9, 5:aequae conditiones,
Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):4.utilitas justi prope mater et aequi,
Hor. S. 1, 3, 98:aequi studium,
Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:lamentari amplius aequo,
Lucr. 3, 966:injurias gravius aequo habere,
to feel too deeply, Sall. C. 50:potus largius aequo,
Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):quae liberum scire aequom est adulescentem,
Ter. Eun. 3, 2, 25:significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,
Lucr. 5, 1023:non est aequum nos derelinquere verbum Dei,
Vulg. Act. 6, 2:aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,
Aur. Vict. Epit. 12, 7:ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,
Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,
Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:plus vidissem quam med atque illo aequom foret,
would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:C.neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,
what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,
Cic. Brut. 38:ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,
id. Caecin. 23:fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,
in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,
Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);1.esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,
Plaut. Rud. 2, 3, 71:concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,
Cic. Rosc. Am. 50:quodadest memento Componere aequus,
Hor. C. 3, 29, 32:tentantem majora, fere praesentibus aequum,
id. Ep. 1, 17, 24;and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,
id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:carere aequo animo aliquā re,
id. Brut. 6:ferre aliquid,
Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:accipere,
Sall. C. 3, 2:tolerare,
id. J. 31:quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,
Suet. Tib. 25:testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,
id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:aequo animo esto,
be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:aequo animo (aliquis) est? Psallat,
ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:istuc aequi bonique facio,
Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:aequi istuc faciam,
it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:aequi bonique dicere,
to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,
Cic. Off. 2, 8, 30:non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,
id. Fam. 9, 13, 2:universa aeque eveniunt justo et impio,
Vulg. Eccl. 9, 2.In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.(α).Aeque—cum:(β).animum advorte, ut aeque mecum haec scias,
Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—Aeque with comp. abl.:(γ).nullus est hoc meticulosus aeque,
as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:qui me in terrā aeque fortunatus erit,
id. Curc. 1, 2, 51.—Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;(δ).Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,
equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,
Hor. Ep. 1, 1, 26.—Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:(ε).nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,
Cic. Lael. 6, 22:sed me colit et observat aeque atque patronum suum,
id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,
Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;(ζ).neither in Cic. nor in Cæs.),
as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,
id. Epid. 2, 3, 1:nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,
Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;in navibus posita aeque quam in aedificiis,
Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:(η).idemque proficeret aeque ut rosaceum,
Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:2.aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,
Tac. Agr. 15.—The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):3.satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?
Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:aeque sons,
Liv. 29, 19, 2;so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,
it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:4.non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,
Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),
id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:aeque ambo pares,
Plaut. Men. 5, 9, 60:duae trabes aeque longae,
Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:5.Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,
Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—B.Justly, with equity:► An old adverb.mihi id aeque factum arbitror,
Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:aequissime jus dicere,
Aur. Vict. Epit. 11, 2:judicas ut qui aequissime,
Sid. 15, Ep. 11.form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P. -
66 aequum
aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].I.A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;B. 1.syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,
level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:aequus et planus locus,
Cic. Caec. 17 fin.:in aequum locum se demittere,
Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:in aequum locum deducere,
Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,
i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,
from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:facilem in aequo campi victoriam fore,
Liv. 5, 38:ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,
Tac. Agr. 35:in aequum digredi,
id. ib. 18:in aequo obstare,
id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,
up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,Of place:2.locum se aequum ad dimicandum dedisse,
Caes. B. C. 3, 73:etsi non aequum locum videbat suis,
Nep. Milt. 5, 4:non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,
Tac. A. 1, 68. —Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:3.et tempore et loco aequo,
Liv. 26, 3:tempore aequo,
Suet. Caes. 35.—In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).(α).Absol.:(β).consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,
Cic. Or. 10, 34:nobilitate inimica, non aequo senatu,
id. Q. Fr. 2, 3 med.:meis aequissimis utuntur auribus,
id. Fam. 7, 33:oculis aspicere aequis,
Verg. A. 4, 372:O dominum aequum et bonum,
Suet. Aug. 53:boni et aequi et faciles domini,
id. Tib. 29.—With dat.:(γ).aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,
Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—With in and acc.:(δ).quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,
Cic. Quint. 14.—With in and abl.:4.victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,
Prop. 4, 18, 28.—Hence,aequus, i, m. subst., a friend:II.ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,
both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:aequis iniquisque persuasum erat,
Liv. 5, 45.That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:1.aequo censu censeri,
Plaut. Trin. 2, 4, 92:partīs,
Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:aequa erit mensura sagorum,
ib. Exod. 26, 8:pondera,
ib. Lev. 19, 36:portio,
ib. 2 Mach. 8, 30:aequa dementia,
Lucr. 1, 705 al.:aequā manu discedere,
to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,aequo Marte pugnare,
with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:urbs erat in summo nubibus aequa jugo,
Ov. P. 4, 7, 24:aequum vulnus utrique tulit,
id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,
Verg. A. 2, 724:pars aequa mundi,
Plin. 2, 19, 17, § 81:utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,
Ter. Eun. 1, 2, 12:non tertiam portionem, verum aequam,
Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:2.dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,
Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,
Tac. G. 36 fin. —In aequo esse or stare, to be equal:B.qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,
Sen. Phoen. 98:ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,
id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,
Liv. 39, 50 fin. —Morally.1.Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:2.praetor aequus et sapiens,
Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:aequissimus aestimator et judex,
id. Fin. 3, 2:praebere se aequum alicui,
id. Fam. 2, 1:absentium aequi, praesentibus mobiles,
benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):3.aequa et honesta postulatio,
Cic. Rosc. Am. 2:quod justum est et aequum, servis praestate,
just and fair, Vulg. Col. 4, 1:postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,
Cic. Clu. 2:aequa lex et omnibus utilis,
id. Balb. 27:aequissimis legibus monere,
Aur. Vict. Caes. 9, 5:aequae conditiones,
Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):4.utilitas justi prope mater et aequi,
Hor. S. 1, 3, 98:aequi studium,
Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:lamentari amplius aequo,
Lucr. 3, 966:injurias gravius aequo habere,
to feel too deeply, Sall. C. 50:potus largius aequo,
Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):quae liberum scire aequom est adulescentem,
Ter. Eun. 3, 2, 25:significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,
Lucr. 5, 1023:non est aequum nos derelinquere verbum Dei,
Vulg. Act. 6, 2:aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,
Aur. Vict. Epit. 12, 7:ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,
Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,
Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:plus vidissem quam med atque illo aequom foret,
would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:C.neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,
what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,
Cic. Brut. 38:ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,
id. Caecin. 23:fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,
in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,
Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);1.esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,
Plaut. Rud. 2, 3, 71:concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,
Cic. Rosc. Am. 50:quodadest memento Componere aequus,
Hor. C. 3, 29, 32:tentantem majora, fere praesentibus aequum,
id. Ep. 1, 17, 24;and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,
id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:carere aequo animo aliquā re,
id. Brut. 6:ferre aliquid,
Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:accipere,
Sall. C. 3, 2:tolerare,
id. J. 31:quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,
Suet. Tib. 25:testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,
id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:aequo animo esto,
be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:aequo animo (aliquis) est? Psallat,
ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:istuc aequi bonique facio,
Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:aequi istuc faciam,
it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:aequi bonique dicere,
to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,
Cic. Off. 2, 8, 30:non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,
id. Fam. 9, 13, 2:universa aeque eveniunt justo et impio,
Vulg. Eccl. 9, 2.In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.(α).Aeque—cum:(β).animum advorte, ut aeque mecum haec scias,
Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—Aeque with comp. abl.:(γ).nullus est hoc meticulosus aeque,
as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:qui me in terrā aeque fortunatus erit,
id. Curc. 1, 2, 51.—Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;(δ).Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,
equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,
Hor. Ep. 1, 1, 26.—Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:(ε).nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,
Cic. Lael. 6, 22:sed me colit et observat aeque atque patronum suum,
id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,
Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;(ζ).neither in Cic. nor in Cæs.),
as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,
id. Epid. 2, 3, 1:nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,
Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;in navibus posita aeque quam in aedificiis,
Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:(η).idemque proficeret aeque ut rosaceum,
Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:2.aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,
Tac. Agr. 15.—The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):3.satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?
Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:aeque sons,
Liv. 29, 19, 2;so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,
it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:4.non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,
Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),
id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:aeque ambo pares,
Plaut. Men. 5, 9, 60:duae trabes aeque longae,
Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:5.Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,
Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—B.Justly, with equity:► An old adverb.mihi id aeque factum arbitror,
Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:aequissime jus dicere,
Aur. Vict. Epit. 11, 2:judicas ut qui aequissime,
Sid. 15, Ep. 11.form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P. -
67 aequus
aequus ( aecus, Pac. 32 Rib.; Lucr. 5, 1023 Lachm. and Munro; AIQVOS, S. C. de Bacch. 1. 26), a, um, adj. [formerly referred to EIKÔ, eoika, but Pott connects it with Sanscr. ēka = one, as if properly, one and uniform; others consider it as akin to aemulor, q. v.].I.A.. Of place, that extends or lies in a horizontal direction, plain, even, level, flat (esp. freq. in the strategic descriptions of the histt.;B. 1.syn.: planus, aequalis, aequabilis, par, similis, justus): locus ad libellam aequus,
level, Varr. R. R. 1, 6 fin.:aequus et planus locus,
Cic. Caec. 17 fin.:in aequum locum se demittere,
Caes. B. G. 7, 28: legio, quae paulo aequiore loco constiterat, id. ib. 7, 51:in aequum locum deducere,
Sall. J. 42 (cf. in Gr. eis to isoW katabainein, Xen. Anab. 4, 6, 18).— Trop.:sive loquitur ex inferiore loco sive aequo sive ex superiore,
i. e. before the judges, sitting on raised seats, or in the Senate, or in the assembly of the people from the rostra, Cic. de Or. 3, 6, 23:meos multos et ex superiore et ex aequo loco sermones habitos cum tuā summā laude,
from the tribune, and on private matters, id. Fam. 3, 8.—In the histt., sometimes subst.: aequum, i, n., with a gen., level ground, a plain:facilem in aequo campi victoriam fore,
Liv. 5, 38:ut primum agmen aequo, ceteri per acclive jugum insurgerent,
Tac. Agr. 35:in aequum digredi,
id. ib. 18:in aequo obstare,
id. ib. 36; id. H. 4, 23.—Also, an eminence, if it rises without inequalities:dum Romanae cohortes in aequum eniterentur,
up the slope, Tac. A. 2, 80.—As a level place is more favorable for military operations than an uneven one, aequus has the signif.,Of place:2.locum se aequum ad dimicandum dedisse,
Caes. B. C. 3, 73:etsi non aequum locum videbat suis,
Nep. Milt. 5, 4:non hic silvas nec paludes, sed aequis locis aequos deos,
Tac. A. 1, 68. —Of time: judicium aequiore tempore fieri oportere, more propitious, Cic. Corn. Fragm. ap. Ascon. p. 72:3.et tempore et loco aequo,
Liv. 26, 3:tempore aequo,
Suet. Caes. 35.—In gen., of persons or things (freq. and class.), favorable, kind, friendly, benevolent, etc.; constr. absol. with dat., or in and acc. (in poets in with abl.).(α).Absol.:(β).consequeris, ut eos ipsos, quos contra statuas, aequos placatosque dimittas,
Cic. Or. 10, 34:nobilitate inimica, non aequo senatu,
id. Q. Fr. 2, 3 med.:meis aequissimis utuntur auribus,
id. Fam. 7, 33:oculis aspicere aequis,
Verg. A. 4, 372:O dominum aequum et bonum,
Suet. Aug. 53:boni et aequi et faciles domini,
id. Tib. 29.—With dat.:(γ).aequa Venus Teucris, Pallas iniqua fuit,
Ov. Tr. 1, 2, 6; id. A. A. 2, 310.—With in and acc.:(δ).quis hoc statuit, quod aequum sit in Quintium, id iniquum esse in Maevium,
Cic. Quint. 14.—With in and abl.:4.victor erat quamvis, aequus in hoste fuit,
Prop. 4, 18, 28.—Hence,aequus, i, m. subst., a friend:II.ego ut me tibi amicissimum esse et aequi et iniqui intellegant, curabo,
both friends and enemies, Cic. Fam. 3, 6 fin.:aequis iniquisque persuasum erat,
Liv. 5, 45.That is equal to another in any quality, equal, like; and of things divided into two equal parts, a half:1.aequo censu censeri,
Plaut. Trin. 2, 4, 92:partīs,
Lucr. 3, 125; so Aur. Vict. Orig. 19, 1; and Vulg. 1 Reg. 30, 24:aequa erit mensura sagorum,
ib. Exod. 26, 8:pondera,
ib. Lev. 19, 36:portio,
ib. 2 Mach. 8, 30:aequa dementia,
Lucr. 1, 705 al.:aequā manu discedere,
to come off with equal advantage, Sall. C. 39; so,aequo Marte pugnare,
with equal success, Liv. 2, 6; Curt. 4, 15, 29; Flor. 4, 2, 48 al.:urbs erat in summo nubibus aequa jugo,
Ov. P. 4, 7, 24:aequum vulnus utrique tulit,
id. M. 9, 719 (cf. id. ib. 7, 803:aequales urebant pectora flammae): sequiturque patrem non passibus aequis,
Verg. A. 2, 724:pars aequa mundi,
Plin. 2, 19, 17, § 81:utinam esset mihi pars aequa amoris tecum, i. e. aeque vicissim amaremus,
Ter. Eun. 1, 2, 12:non tertiam portionem, verum aequam,
Plin. 3, 1, 1, § 5 al. —Hence the adverbial phrases,Ex aequo, in like manner, in an equal degree, equally ( = ex isou, Hdt., Dem.), Lucr. 1, 854:2.dixit et ex aequo donis formaque probata, etc.,
Ov. H. 16, 87; 20, 123; id. Am. 1, 10, 33; id. A. A. 2, 682; id. M. 3, 145; 4, 62; Liv. 36, 37:adversarum rerum ex aequo socii sunt (Fosi Cheruscis), cum in secundis minores fuissent,
Tac. G. 36 fin. —In aequo esse or stare, to be equal:B.qui cogit mori nolentem, in aequo est, quique properantem impedit,
Sen. Phoen. 98:ut naturam oderint, quod infra deos sumus, quod non in aequo illis stetimus,
id. Ben. 2, 29: in aequo ponere aliquem alicui, to make equal, to put on an equality, to compare:in aequo eum (Philopoemenem) summis imperatoribus posuerunt,
Liv. 39, 50 fin. —Morally.1.Of persons, fair, equitable, impartial in conduct toward others (diff. from justus, just; v. aequitas, II.); constr. absol., with dat.; more rarely with gen.:2.praetor aequus et sapiens,
Cic. Verr. 2, 4, 65; 2, 5, 59:aequissimus aestimator et judex,
id. Fin. 3, 2:praebere se aequum alicui,
id. Fam. 2, 1:absentium aequi, praesentibus mobiles,
benevolent toward, Tac. A. 6, 36.—Of things, fair, right, equitable, reasonable: ITA. SENATVS. AIQVOM. CENSVIT., S. C. de Bach. 1. 26: et aecum et rectum est, Pac. ap. Non. 261, 13 (Trag. Rel. p. 81 Rib.):3.aequa et honesta postulatio,
Cic. Rosc. Am. 2:quod justum est et aequum, servis praestate,
just and fair, Vulg. Col. 4, 1:postulo primum id, quod aequissimum est, ut, etc.,
Cic. Clu. 2:aequa lex et omnibus utilis,
id. Balb. 27:aequissimis legibus monere,
Aur. Vict. Caes. 9, 5:aequae conditiones,
Vell. 2, 25; see Fischer, Gr. II. 611.—Hence,ae-quum, i, n. subst., what is fair, equitable, or just; fairness, equity, or justice, etc.: jus atque aequum, Enn. ap. Non. p. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):4.utilitas justi prope mater et aequi,
Hor. S. 1, 3, 98:aequi studium,
Aur. Vict. Caes. 24, 6.—Often with comparatives, more than is right, proper, reasonable:lamentari amplius aequo,
Lucr. 3, 966:injurias gravius aequo habere,
to feel too deeply, Sall. C. 50:potus largius aequo,
Hor. Ep. 2, 2, 215.—Hence, aequum est, it is reasonable, proper, right, etc.; constr. with acc. and inf., in good prose also with dat. pers. and ut, Rudd. II. p. 235, n. 21: nos quiescere aequom est, Enn. ap. Diom. p. 382 P. (Trag. v. 199 Vahl.):quae liberum scire aequom est adulescentem,
Ter. Eun. 3, 2, 25:significant Imbecillorum esse aecum misererier omnīs,
Lucr. 5, 1023:non est aequum nos derelinquere verbum Dei,
Vulg. Act. 6, 2:aequius est mori quam auctoritatem imperii foedare,
Aur. Vict. Epit. 12, 7:ut peritis? Ut piscatorem aequomst (sc. perire), fame sitique speque,
Plaut. Rud. 2, 2, 7; so,sicut aequum est homini de potestate deorum timide et pauca dicamus,
Cic. Imp. Pomp. 16, 47.—In Plaut., with abl.:plus vidissem quam med atque illo aequom foret,
would be becoming in me and him, Plaut. Bacch. 3, 3, 84; id. Rud. prol. 47.—Aequum as subst. very freq. with bonum = aequitas, equitable conduct toward others, fairness, equity, etc.:C.neque quidquam queo aequi bonique ab eo impetrare,
what is right and just, Plaut. Curc. 1, 1, 65:cum de jure civili, cum de aequo et bono disputaretur,
Cic. Brut. 38:ex aequo et bono, non ex callido versutoque jure rem judicari oportere,
id. Caecin. 23:fit reus magis ex aequo bonoque quam ex jure gentium,
in accordance with justice and equity, Sall. J. 35.— Also without et:illi dolum malum, illi fidem bonam, illi aequum bonum tradiderunt,
Cic. Top. 17.—So also, aequius melius, according to greater equily, Cic. Off. 3, 15; id. Top. 17.—Of a state of mind, even, unruffled, calm, composed, tranquil, patient, enduring (cf. aequitas, II. B.);1.esp. freq. with animus or mens: animus aequos optumum est aerumnae condimentum,
Plaut. Rud. 2, 3, 71:concedo et quod animus aequus est et quia necesse est,
Cic. Rosc. Am. 50:quodadest memento Componere aequus,
Hor. C. 3, 29, 32:tentantem majora, fere praesentibus aequum,
id. Ep. 1, 17, 24;and so, aequam memento rebus in arduis Servare mentem, etc.,
id. C. 2, 3, 1.—Esp. freq. in the adv. abl.: aequo (aequiore, aequissimo) animo, with even mind, with equanimity, patiently, calmly, quietly, with forbearance: ego, nisi Bibulus adniteretur de triumpho, aequo animo essem, nunc vero aischron siôpan, Cic. Att. 6, 8:carere aequo animo aliquā re,
id. Brut. 6:ferre aliquid,
Nep. Dion. 6, 7; Aur. Vict. Orig. 6, 3:accipere,
Sall. C. 3, 2:tolerare,
id. J. 31:quo aequiore animo Germanicus celerem successionem operiretur,
Suet. Tib. 25:testem se in judiciis interrogari aequissimo animo patiebatur,
id. Aug. 56.—In eccl. Lat. = bono animo:aequo animo esto,
be of good cheer, Vulg. 3 Reg. 21, 7:aequo animo (aliquis) est? Psallat,
ib. Jacob. 5, 13.—Hence: aequi bonique facere aliquid, to regard as fair and reasonable (prop., a gen. of value, Roby, § 1191), to put up with, be content with, submit to, acquiesce in, etc.:istuc aequi bonique facio,
Ter. Heaut. 4, 5, 40: tranquillissimus animus meus totum istuc aequi boni [p. 59] facit, Cic. Att. 7, 7; Liv. 34, 22 fin.:aequi istuc faciam,
it will be all the same to me, Plaut. Mil. 3, 1, 189.—So also:aequi bonique dicere,
to propose any thing reasonable, Ter. Phorm. 4, 3, 32.—Hence, aequē, adv., in like manner, equally, just as = ex aequo, pariter, Gr. isôs, omoiôs (indicating the entire equality of two objects compared, while similiter denotes only likeness):eā (benevolentiā) non pariter omnes egemus... honore et gloriā fortasse non aeque omnes egent,
Cic. Off. 2, 8, 30:non possum ego non aut proxime atque ille aut etiam aeque laborare,
id. Fam. 9, 13, 2:universa aeque eveniunt justo et impio,
Vulg. Eccl. 9, 2.In the comic poets with cum or the comp. abl. (cf. adaeque); in Cic. and good class. authors gen. with et, atque, ac, ac si; less class. with quam, ut, quam ut; in Petr. with tamquam.(α).Aeque—cum:(β).animum advorte, ut aeque mecum haec scias,
Plaut. As. 2, 2, 66, id. Poen. prol. 47: novi aeque omnia tecum, Ter Phorm. 5, 9, 43. But in Plaut. As. 4, 1, 26, tecum una postea aeque pocla potitet, una belongs with tecum to potitet, and aeque is put absol. (sc. ut tu).—Aeque with comp. abl.:(γ).nullus est hoc meticulosus aeque,
as this person, Plaut. Am. 1, 1, 137:qui me in terrā aeque fortunatus erit,
id. Curc. 1, 2, 51.—Aeque—et or aeque— que (as in Gr. ison kai, isa kai, Soph. Oed. Tyr. 611;(δ).Thuc. 3, 14). nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,
equally as ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 67. versūs aeque prima et media et extrema pars attenditur, id. de Or. 3, 50, 192; id. Rosc. Com. 1, 2; so id. Mur. 13, 28; id. Clu. 69, 195, id. Tusc. 2, 26, 62 al.:quod Aeque neglectum pueris senibusque nocebit,
Hor. Ep. 1, 1, 26.—Aeque—atque, —ac, —ac si, as... as; as much as, as: vide ne, quem tu esse hebetem deputes aeque ac pecus, is, etc., Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: pumex non aeque aridus atque hic est senex, Plaut Aul. 2, 4, 18; Ter. Phorm 1, 2, 43; Varr. R. R. 3, 8, 2:(ε).nisi haberes, qui illis aeque ac tu ipse gauderet,
Cic. Lael. 6, 22:sed me colit et observat aeque atque patronum suum,
id. Fam. 13, 69; 2, 2; so id. Brut. 71, 248; id. Rosc. Am. 40, 116; Cels. 6, 15; Tac. H. 4, 5; Suet. Caes. 12 al.: aeque ac si. with the subj., just as if. altogether as if:Egnatii absentis rem ut tueare, aeque a te peto ac si mea negotia essent,
Cic. Fam. 13, 43, 3; Auct Her 2, 13, 19: quo factum est, ut jumenta aeque nitida ex castellis educeret ac si in campestribus ea locis habuisset, Nep Eum. 5. 6; Liv. 10, 7, 4; 44, 22, 5 al.—Aeque— quam (only in Plaut. and prose writers from the Aug. per.;(ζ).neither in Cic. nor in Cæs.),
as... as, in the same manner as, as well... as, like, Plaut. Mil. 2, 5, 55;nullum esse agrum aeque feracem quam hic est,
id. Epid. 2, 3, 1:nihil aeque eos terruit quam robur et color imperatoris,
Liv. 28, 26, 14, 5, 6, 11; so 5, 3, 4; 31, 1, 3;in navibus posita aeque quam in aedificiis,
Plin. 2, 81, 83, § 196; so 2, 70, 72, § 180; Tac. A. 14, 38; id. H. 2, 10; 4, 52; Suet. Aug. 64, 89; id. Galb. 4 al.—Aeque—ut, a rare combination, and unworthy of imitation (in authors of the class. per. its reception rests, for the most part, upon false readings for aeque et or aeque ac), as much as, like, cui nihil aeque in causis agendis ut brevitas placet, Plin. Ep. 1, 20, 1 Keil. accinctus aeque ut discinctus, Vulg. 3 Reg. 20, 11. Possidebitis eam (terram) singuli aeque ut frater suus, ib. Ezech. 47, 14:(η).idemque proficeret aeque ut rosaceum,
Plin. 23, 4, 45, § 89, where Jan reads proficeret quod rosaceum. —In Plaut. once aeque—quasi for the class. aeque ac. quem videam aeque esse maestum quasi dies si dicta sit, Plaut. As. 5, 1, 11 Fleck.—Sometimes aeque—aeque, as well as, as much as. aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque, Hor. Ep. 1, 1, 25:2.aeque discordiam praepositorum, aeque concordiam subjectis exitiosam,
Tac. Agr. 15.—The comparison is often to be supplied from the whole sentence or context; hence, aeque stands absol. for aeque ac, etc. (ante-class. freq.; also in Cic. and Liv.), equally, as much as, as: eadem oratio non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4 (from Eurip. Hec. 295: logos... ou tauton sthenei):3.satin habes, si feminarum nullast quam aeque diligam?
Plaut. Am. 1, 3, 11: Aetna mons non aeque altus, id. Mil. 4, 2, 73; 4, 7, 10; id. Most. 1, 3, 85, etc.; Ter. Phorm. 3, 3, 32; Cic. Fam. 4, 6, 1; so id. ib. 5, 21; id. Fin. 4, 33, 62:aeque sons,
Liv. 29, 19, 2;so 29, 19, 4 al.: aeque non est dubium,
it is as little doubtful, Plin. 2, 15, 13, § 68.—With omnes, uterque, and definite numerals, to indicate that a thing applies equally to all the objects designated, equally:4.non omnia eadem aeque omnibus suavia esse scito,
Plaut. As. 3, 3, 51; Ter. Hec. 2, 1, 2; so Cic. Off. 2, 8, 31; id. Fin. 4, 27, 75 al.:etsi utrique nostrum prope aeque gratae erant (litterae),
id. Fam. 13, 18; so id. Quint. 28, 86; Verg. G. 3, 118; Ov. Tr. 3, 8, 33; id. Fast. 1, 226:aeque ambo pares,
Plaut. Men. 5, 9, 60:duae trabes aeque longae,
Caes. B. C. 2, 10; Suet. Aug. 101. —Sometimes absol., with several substantives, alike, equally:5.Tragici et comici Numquam aeque sunt meditati,
Plaut. Pers. 4, 2, 4. imperium bonus ignavus aeque sibi exoptant, Sall. C. 11.—In Plaut. Capt. 3, 5, 42, nec est mihi quisquam, melius aeque cui velim, melius velle is, perhaps, to be taken together as a phrase, and the comp. considered as used in a restricted sense, as in melius est. Others consider the comp. as used for the simple positive; cf. adaeque.—B.Justly, with equity:► An old adverb.mihi id aeque factum arbitror,
Plaut. Mil. 5, 22 dub. (Ritschl: jureque id factum arbitror).— Comp.: ferro quam fame aequius perituros, more willingly, Sall. H. Fragm.— Sup.:aequissime jus dicere,
Aur. Vict. Epit. 11, 2:judicas ut qui aequissime,
Sid. 15, Ep. 11.form, aequĭter, also occurs: praeda per participes aequiter partita est, Liv. Andr. ap. Non. 512, 31; so Pac. ib., Att. ib., and Plaut. acc. to Prisc. 1010 P. -
68 enim
ĕnim, conj. [comp. of ĕ for pronom. stem i, and nam], a demonstrative corroborative particle. (Its position is regularly after the first word, or the first two or more closely connected words in the sentence;I.only in the comic writers sometimes at the beginning. Put after est in the fourth place: in eo est enim illud,
Cic. Off. 1, 20, 67:ab omnibus est enim, etc.,
id. Deiot. 13, 37;al., see below. Put after quoque: id quoque enim traditur,
Liv. 2, 18; 3, 50; 23, 12; 27, 22; 30, 1; 33, 30; 36, 27; but not in Cicero, v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 33, 108, p. 325.—Sometimes it divides an apparent compound:quotus enim quisque,
Tac. Or. 26 fin.)To corroborate a preceding assertion, like equidem, certe, vero; hence freq. connected with these particles, esp. with vero (v. under B.), truly, certainly, to be sure, indeed, in fact: Ch. Te uxor aiebat tua Me vocare. St. Ego enim vocari jussi, certainly, I did order you to be called, Plaut. Cas. 2, 4, 2:B.ornanda est enim dignitas domo,
Cic. Off. 1, 39, 139:in his est enim aliqua obscuritas,
in fact, indeed, id. Tusc. 1, 32, 78:ille (Dumnorix) enim revocatus resistere ac se manu defendere coepit,
in fact, indeed, Caes. B. G. 5, 7, 8:tum M. Metilius, id enim ferendum esse negat,
it was really not to be endured, Liv. 22, 25:enim istaec captio est,
this is clearly a trick, Plaut. Ep. 5, 2, 36:enim me nominat,
positively he mentions my name, id. Trin. 5, 2, 10:enim non ibis nunc vicissim, nisi scio,
you shall positively not go, id. Pers. 2, 2, 54; id. Capt. 3, 4, 60; cf. id. Most. 5, 2, 12: Th. Quid tute tecum? Tr. Nihil enim, nothing truly, Plaut. Most. 3, 1, 24; so,nihil enim,
Ter. Ad. 4, 5, 22; id. Hec. 5, 4, 10; cf.:enim nihil,
Plaut. Bacch. 4, 4, 51: Pa. Quid metuis? Se. Enim ne nosmet perdiderimus uspiam, id. Mil. 2, 5, 19:tua pol refert enim,
id. Stich. 4, 2, 36:certe enim hic nescio quis loquitur,
id. Am. 1, 1, 175:certe enim,
id. ib. 2, 2, 26; id. As. 3, 3, 24; Ter. And. 3, 2, 23.—So too in ironical or indignant discourse:tu enim repertu's Philocratem qui superes veriverbio!
you indeed! Plaut. Capt. 3, 4, 36:ex his duo sibi putant concedi: neque enim quisquam repugnat,
Cic. Ac. 2, 13, 41 Goer.; cf. id. Mil. 3, 8; id. Deiot. 12, 33 sq.; id. Verr. 2, 1, 13; id. Phil. 7, 8; Liv. 7, 32; 34, 7; Hor. Ep. 1, 19, 44 al.:non assequimur. Isti enim videlicet Attici nostri quod volunt, assequuntur,
Cic. Brut. 84, 288;so (with videlicet),
id. Font. 9, 19; id. Cat. 2, 6, 12: Ca. Faxo haut tantillum dederis verborum mihi. Me. Nempe enim tu, credo, me imprudentem obrepseris, yes, indeed, I believe you are trying to take me in, Plaut. Trin. 1, 2, 23.—Strengthened by vero, and combined with it into one word, ĕnimvēro (unlike enim, usually beginning the sentence), yes indeed, yes truly, of a truth, to be sure, certainly, indeed:II.enimvero Chremes nimis graviter cruciat adulescentulum,
Ter. Heaut. 5, 5, 1:enimvero, inquit Crassus, mirari satis non queo, etc.,
Cic. de Or. 1, 36; Liv. 5, 25; 1, 51 fin.:postridie mane ab eo postulo, ut, etc.: ille enimvero negat,
and of a truth, he denies it, Cic. Verr. 2, 4, 66; so,ille enimvero,
id. ib. 2, 5, 39; Liv. 3, 35 fin.:hic enimvero,
Cic. Verr. 2, 3, 60:enimvero iste,
id. ib. 2, 3, 25.—In corroborating replies (cf. certe, I. A. 2.): Me. Ain vero? So. Aio enimvero, Plaut. Am. 1, 1, 188; cf. id. Pers. 2, 2, 2: Sy. Eho, quaeso, an tu is es? Ch. Is enim vero sum, id. Trin. 4, 2, 145: Al. Tun' te abisse hodie hinc negas? Am. Nego enimvero, id. Am. 2, 2, 127; id. As. 3, 3, 98; id. Am. 1, 1, 254: Pa. Incommode hercle. Ch. Immo enimvero infeliciter, Ter. Eun. 2, 3, 37.—And in ironical or indignant discourse: Da. Ubi voles, arcesse. Si. Bene sane:id enimvero hic nunc abest,
that, to be sure, is wanting here as yet, Ter. And. 5, 2, 7; id. Phorm. 3, 1, 1:enimvero ferendum hoc quidem non est,
Cic. Verr. 2, 1, 26; Liv. 43, 1; cf. id. 6, 14; 25, 41; 27, 30; 33, 46; 34, 58.Transf.A.To prove or show the grounds of a preceding assertion, for: haec sunt non nugae;2.non enim mortualia,
Plaut. As. 4, 1, 63:mihi vero omne tempus est ad meos libros vacuum: numquam enim sunt illi occupati,
Cic. Rep. 1, 9:quas (geometricas formas) ut vidisset, exclamavisse, ut bono essent animo, videre enim se hominum vestigia,
id. ib. 1, 17 et saep. —In parenthetical sentences:quocirca (dicendum est enim saepius), cum judicaveris, diligere oportet,
Cic. Lael. 22, 85; cf. id. Tusc. 2, 24, 58; id. Ac. 2, 7, 22:rumpor et invideo (quid enim non omnia narrem?), etc.,
Ov. H. 16, 221:di maris et caeli (quid enim nisi vota supersunt?), etc.,
id. Tr. 1, 2, 1 et saep.—Sometimes the assertion, the reason for which is given, is to be mentally supplied, Cic. Tusc. 5, 9, 26; cf. id. de Or. 2, 6, 24; id. Leg. 2, 7, 17: Am. Qui istuc potis est fieri, quaeso, ut dicis, jam dudum, modo? Al. Quid enim censes? te ut deludam contra? etc., what then do you think? Plaut. Am. 2, 2, 62; cf. Cic. Tusc. 1, 6, 10; Hor. S. 2, 3, 124; Curt. 5, 8; 10, 2 al.—So the expression: quid enim dicam? commonly ellipt.: quid enim? qs. for what can be objected to the assertion just made? quid enim de T. Tatio Sabino dicam, Liv. 4, 3, 12:B.quid enim? fortemne possumus dicere eundem illum Torquatum?
Cic. Fin. 2, 22, 72; 2, 28, 93; id. Fam. 5, 15, 2; Lucc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2; Hor. S. 1, 1, 7; 2, 3, 132 et saep.—To explain a preceding assertion, for instance, namely: Sy. Si futurum est, do tibi operam hanc. Mi. Quomodo? Ut enim, ubi mihi vapulandumst, tu corium sufferas, Plaut. Poen. 4, 2, 33; Sc Metuo maxime. Pa. Quid metuis? Sc. Enim ne nos nosmet perdiderimus, id. Mil. 2, 5, 19: Lu. Di me perdant, si bibi, Si bibere potui. Pa. Qui jam? Lu. Quia enim obsorbui, why because, id. ib. 3, 2, 21; id. Am. 2, 2, 34; id. Capt. 4, 2, 104; id. Cas. 2, 6, 33; Ter. Heaut. 1, 2, 14:quod enim,
App. M. 9, p. 228, 16: non igitur videtur nec frumentarius ille Rhodios nec hic aedium venditor celare emptores debuisse. Neque enim id est celare, quicquid reticeas;sed cum, etc.,
Cic. Off. 3, 13 fin.:antiquissimam sententiam, tum omnium populorum et gentium consensu comprobatam sequor. Duo sunt enim divinandi genera, etc.,
id. Div. 1, 6, 11; cf. id. de Imp. Pomp. 2, 6. See Hand, Turs. II. p. 374-409. -
69 mereo
mĕrĕo, ŭi, ĭtum, 2, v. a., and mĕrĕor, ĭtus, 2, v. dep. [cf. Gr. meros, meiromai, moros, etc.; hence, to receive one's share; cf. II. below], to deserve, merit, to be entitled to, be worthy of a thing; constr. with acc., with ut, with ne, with inf., and absol.I.In gen.(α).With acc.:(β).mereri praemia,
Caes. B. G. 7, 34:laudem,
id. ib. 1, 40, 5; Cic. Div. in Caecil. 18, 60:nec minimum decus,
Hor. A. P. 286:amorem,
Quint. 6 prooem.:favorem aut odium,
id. 4, 1, 44:gratiam nullam,
Liv. 45, 24, 7; Quint. 4, 9, 32:fidem,
Vell. 2, 104 fin.:summum honorem,
Juv. 6, 532:supplicium,
id. 6, 219.—With ut:(γ).respondit, sese meruisse, ut decoraretur,
Cic. de Or. 1, 54, 232.—With ne:(δ).mereri, ne quis,
Plin. 35, 2, 2, § 8.—With inf.:(ε).quae merui vitio perdere cuncta meo,
Ov. Tr. 5, 11, 16:credi,
Quint. 10, 1, 72:sanctus haberi,
Juv. 8, 25.—Absol.:II.dignitatem meam, si mereor, tuearis,
if I deserve it, Cic. Fam. 10, 17, 3.—In a bad sense:meruisse supplicium,
Ov. M. 5, 666.—In partic.A.To earn, gain, get, obtain, acquire:B.quid meres? quantillo argenti te conduxit Pseudulus?
Plaut. Ps. 4, 7, 95: iste, qui meret HS. vicenos, Varr. ap. Non. 4, 296: non amplius duodecim aeris, Cic. [p. 1136] Rosc. Com. 10, 28:ne minus gratiae praecipiendo recta quam offensae reprendendo prava mereamur,
Quint. 4, 2, 39:nomen patronorum,
id. 6, 4, 5:indulgentiam, principis ingenio,
Tac. Dial. 9 fin.:nomen gloriamque merere,
id. H. 2, 37:famam,
id. ib. 2, 31; id. A. 15, 6:ancillā natus diadema Quirini meruit,
Juv. 8, 260:odium,
Caes. B. G. 6, 5, 3:quantum quisque uno die mereret,
Suet. Calig. 40 fin.:aera,
Hor. A. P. 345. —With ut (rare): quem ego ut non excruciem, alterum tantum auri non meream, would not give up torturing him for, etc., Plaut. Bacch. 5, 2, 65: neque ille sibi mereat Persarum montes... ut istuc faciat, would not do it for, etc., id. Stich. 1, 1, 24.—To get by purchase, to buy, purchase:C.uxores, quae vos dote meruerunt,
Plaut. Most. 1, 3, 124:quid arbitramini Rheginos merere velle, ut ab eis marmorea Venus illa auferatur?
what do you think they would take? for what price would they let it be carried away? Cic. Verr. 2, 4, 60, § 135:gloriam,
Plin. Ep. 1, 8, 13:legatum a creditore,
Dig. 35, 2, 21:noxam,
Petr. 139:quid Minyae meruere queri?
to have reason, cause, Val. Fl. 1, 519.—In milit. lang., mereri and merere stipendia, or simply merere (lit., to earn pay), to serve for pay, to serve as a soldier, serve in the army:D.mereri stipendia,
Cic. Cael. 5, 11:meruit stipendia in eo bello,
id. Mur. 5, 12:adulescens patre suo imperatore meruit,
id. ib.:complures annos,
Caes. B. G. 7, 17:triennio sub Hannibale,
Liv. 21, 4 fin.:Romanis in castris,
Tac. A. 2, 10:in Thracia,
Suet. Vesp. 2:merere equo,
to serve on horseback, in the cavalry, Cic. Phil. 1, 8, 20:merere pedibus,
to serve on foot, in the infantry, Liv. 24, 18: mereri aere (al. equo) publico, Varr. ap. Non. 345, 2.—Mereri (ante-class., merere) de aliquo, or de aliquā re, to deserve or merit any thing of one, to behave in any manner towards one, in a good or bad sense (in Plaut. also with erga):1.te ego, ut digna es, perdam, atque ut de me meres,
Plaut. As. 1, 2, 22:ut erga me est merita,
id. Am. 5, 1, 49:nam de te neque re neque verbis merui, ut faceres quod facis,
id. Aul. 2, 2, 45: saepe (erga me;sc. illam) meritam quod vellem scio,
that she has often treated me as I desired, Ter. Hec. 3, 5, 37.—Esp.: bene, male, optime, etc., mereri, to deserve well, ill, etc.:de mendico male meretur, qui ei dat, etc.,
Plaut. Trin. 2, 2, 58:de re publicā bene mereri,
Cic. Fam. 10, 5, 2:de populi Romani nomine,
id. Brut. 73, 254:melius de quibusdam acerbos inimicos mereri, quam eos amicos, qui dulces videantur,
id. Lael. 24, 90:de re publica meruisse optime,
id. Att. 10, 4, 5:perniciosius de re publicā merentur vitiosi principes,
id. Leg. 3, 14, 32:stet haec urbs praeclara, quoquo modo merita de me erit,
id. Mil. 34, 93:Paulus, qui nihil meruit,
i. e. was innocent, Lact. 2, 16, 17:ita se omni tempore de populo Romano meritos esse, ut,
Caes. B. G. 1, 11:Caesarem imperatorem bene de republicā meritum,
deserving well, id. B. C. 1, 13:optime cum de se meritum judicabat,
id. ib. 3, 99:milites mirifice de re publicā meriti,
Cic. Fam. 12, 12, 3:homines de me divinitus meriti,
id. Red. in Sen. 12, 30; cf.:te ego ut digna's perdam atque ut de me meres,
Plaut. As. 1, 2, 22.— Hence,mĕrens, entis, P. a., that deserves or merits any thing; in a good sense, deserving; in a bad sense, guilty; that has rendered himself deserving towards any one or of any thing; with de, rarely with dat.; esp. with bene, well-deserving (mostly poet. and post-class.):2.consul laudare, increpare merentes,
Sall. J. 100:laurea decreta merenti,
Ov. P. 2, 2, 91: quem periisse, ita de re publicā merentem, doleo, Cic. Fragm. ap. Non. 344, 23; so Inscr. Grut. 933, 5.— With dat.:quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,
Plaut. Men. 4, 3, 19.— In sup.: HOMINI BENE MERENTISSIMO, Inscr. Rein. cl. 16, 8; Inscr. Grut. 932, 7; ib. 1129, 3.—mĕrĭtus, a, um, P. a.a. b.Pass., deserved, due, fit, just, proper, right:3.ignarus, laus an poena merita esset,
Liv. 8, 7:triumphus,
id. 39, 4, 6:iracundiam, neque eam injustam, sed meritam ac debitam fuisse,
just, Cic. de Or. 2, 50, 203:mors,
Verg. A 4, 696: noxia, committed, perpetrated, Plaut. Trin. 1, 1, 1: meritis de causis, for merited, i. e. just reasons, Dig. 48, 20.— Sup.:famā optimā et meritissimā frui,
Plin. Ep. 5, 15.—Hence,mĕrĭtum, i, n.a.That which one deserves, desert; in a good sense, reward, recompense; in a bad sense, punishment (only ante- and postclass.):b.nihil suave meritum est,
Ter. Phorm. 2, 1, 75:specta denique, quale caelesti providentia meritum reportaverit,
reward, punishment, App. M. 8, p. 214:delictorum,
Tert. Apol. 21.—That by which one deserves any thing of another, a merit; esp. in a good sense, a service, kindness, benefit, favor (class.):B.propter eorum (militum) divinum atque immortale meritum,
Cic. Phil. 3, 6, 14:pro singulari eorum merito,
id. Cat. 3, 6, 15:magnitudo tuorum erga me meritorum,
id. Fam. 1, 1, 1:et hercule merito tuo feci,
according to your merits, as you deserved, id. Att. 5, 11, 6:pro ingentibus meritis praemia acceperant,
Tac. A. 14, 53:recordatio ingentium meritorum,
Liv. 39, 49, 11; Curt. 8, 3, 14; Suet. Ner. 3; Sen. Ben. 3, 8, 2.—In Plaut. also in the sup.:meritissimo ejus, quae volet faciemus,
on account of his great merit, Plaut. As. 3, 3, 147:merita dare et recipere,
Cic. Lael. 8, 26:magna ejus sunt in me non dico officia, sed merita,
id. Fam. 11, 17, 1.—Also demerit, blame, fault:Caesar, qui a me nullo meo merito alienus esse debebat,
without any fault of mine, id. Sest. 17, 39:nullo meo in se merito,
although I am guilty of no offence against him, Liv. 40, 15:leniter, ex merito quicquid patiare, ferendum est,
Ov. H. 5, 7:ex cujusque merito scio me fecisse,
Liv. 26, 31, 9:quosdam punivit, alios praemiis adfecit, neutrum ex merito,
Tac. H. 4, 50; cf.:quod ob meritum nostrum succensuistis?
Liv. 25, 6, 4.—Transf., worth, value, importance of a thing ( poet. and post-class.):4.quo sit merito quaeque notata dies,
Ov. F. 1, 7:negotiorum,
Cod. Just. 8, 5, 2: aedificia majoris meriti, of greater value, Cod. Th. 15, 1, 30:loci,
Mart. 8, 65, 7:primi saporis mella thymi sucus effundit, secundi meriti thymbra, tertii meriti rosmarinus,
Pall. 1, 37, 3.—mĕrĭtō, adv., according to desert, deservedly, justly, often connected with jure (class.):b.quamquam merito sum iratus Metello,
Cic. Verr. 2, 3, 68, § 158:merito ac jure laudantur,
id. Cat. 3, 6, 14; cf.:te ipse jure optimo, merito incuses, licet,
Plaut. Most. 3, 2, 23:recte ac merito commovebamur,
Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:merito jam suspectus,
Juv. 3, 221; 10, 208. — Sup.: meritissimo te magni facio, Turp. ap. Non. 139, 17; Caecil. ib. 18:me deridere meritissumo,
Plaut. Ep. 3, 3, 49; Cic. de Or. 1, 55, 234; S. C. ap. Plin. Ep. 8, 6, 6; ap. Flor. 1, 9.—Post-class.: meritissime, Sol. 7, 18.—In partic.: libens (lubens) merito, a form of expression used in paying vows; v. libens, under libet. -
70 āiō
āiō v. defect. [for * ag-io, AG-]; in use, praes. ind. āiō, aïs, aït, āiunt; subj. āias, āiat; imperf. āiēbam throughout, colloq., aibam (disyl.); part. āiēns (C. twice), to say yes, assent, affirm: negat quis? nego: ait? aio, if one says no, I say no; if yes, I say yes, T.: Diogenes ait, Antipater negat: ut quibus creditam non sit negantibus, isdem credatur aientibus: ne faciam Omnino versūs? aio, I say so, H.—In gen., to assert, affirm, aver, say, tell, relate: crimen ais te metuisse: Tarquinium a Cicerone inmissum aiebant, S.: nescio quid velle loqui te aiebas mecum, you were saying, H.: quem secum aiunt portare Penatīs, they say, V.: a me deceptos ait Hirtium et Caesarem (sc. esse).—With attraction: vir bonus ait esse paratus, H.: ‘hunccine,’ aiebat, ‘quem,’ etc., L.: ‘loris non uteris,’ aio, H.: ‘O te felicem,’ aiebam tacitus, said to myself, H.: secum ait, O.: Talia dicenti, ‘tibi’ ait ‘revocamina’ corvus ‘Sint precor,’ O.: Causa optumast, nisi quid pater ait aliud, T.: Haec ait, V.: Sic ait, et dicto citius tumida aequora placat, V.: vita vitalis, ut ait Ennius, to adopt the phrase of: uti mos vester ais, H.: ut ait in Synephebis, as (the author) says.—Aiunt, ut aiunt, quem ad modum or quod aiunt, in quoting a current phrase, as they say, as is said, as the saying is: ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet, T.: se Massiliam, ut aiunt, non in haec castra conferet: Iste claudus, quem ad modum aiunt, pilam: conspexit, ut aiunt, Adrasum quendam vacuā tonsoris in umbrā, H.: ain tu? (for aisne) ain tute? ain tandem? ain vero? a colloq. phrase, expressing surprise, do you really mean? indeed? really? is it possible? often only an emphatic what? Ain tu tibi hoc incommodum evenisse iter? T.: ain tandem? inquit, num castra vallata non habetis? L.: Hem, quid ais, scelus? what do you mean? T.: Quid tu ais, Gnatho? num quid habes quod contemnas? what say you? T. -
71 tum
tum adv., of time [3 TA-].—Of time past, then, at that time, in those times: placuit tum id mihi, T.: qui tum vexare cupiebant: vastae tum in his locis solitudines erant, L.: Caere, opulento tum oppido, L.: tum Staienus condemnatus est, i. e. in that trial.—In emphatic opposition to other advv. of time: tu nunc tibi Id laudi ducis quod tum fecisti inopiā? T.: quae tabula, tum imperio tuo revolsa, nunc a me tamen deportata est: Et tum sicca, prius creberrima fontibus, Ide, O.—Of time present (only in orat. obliq., for nunc), now, at this time, then: quando autem se, si tum non sint, pares hostibus fore? if they were not now so, L.—Of time future, then, in that case, if that be done, thereupon: Tum meae... Vocis accedet bona pars, H.: confer sudantes, ructantes... tum intelleges, etc.: agedum, dictatorem creemus... Pulset tum mihi lictorem, qui sciet, etc., L.—Of time indefinite, then, at such a time, in such circumstances, in this instance, if so: nam quid agimus, cum sevocamus animum?... quid, inquam, tum agimus, nisi, etc.?—Repeated, tum... tum, sometimes... sometimes, now... now, at one time... at another: tum hoc mihi probabilius, tum illud videtur: dictator tum appellare tum adhortari milites, L.—Of succession in time, then, thereupon, next, afterwards, forthwith: conlocari iussit hominem in aureo lecto... Tum ad mensam eximiā formā pueros iussit consistere: tum, prope iam perculsis aliis tribunis, A. Virginius Caesoni capitis diem dicit, L.—In a series, repeated, or with other advv. or conjj. varying the expression: ducem Hannibali unum e concilio datum (a Iove), tum ei ducem illum praecepisse ne respiceret, illum autem respexisse, tum visam beluam vastam, etc.: tum... alias... tum... alias: tum... tum... aliquando: tum... tum... aut... aut: modo... tum autem.—Fig., of succession in thought, and then, besides, also, moreover, again, further, on the other hand: Quot me censes homines iam deverberasse, Hospites tum civīs? as well as, T.: faciendum est igitur nobis ut... veteranorum, tum legionis Martiae quartaeque consensus... confirmetur.—After a general clause with cum, introducing a particular or emphatic assertion: cum... tum, as... so, while... also, not only... but also, as... so especially: Quom id mihi placebat, tum uno ore omnes omnia Bona dicere, T.: cum omnium rerum simulatio vitiosa est, tum amicitiae repugnat maxime: movet patres conscriptos cum causa tum auctor, L.—Cum, followed by tum vero, tum maxime, tum praecipue or tum inprimis, while... in particular, not only... but especially, while... above all, not only... but chiefly: cum haec sunt videnda, tum vero illud est hominis magni, etc.: cum infamia atque indignitas rei impediebat, tum maxime quod, etc., Cs.: cum multa non probo, tum illud inprimis quod, etc.— Cum, followed by tum certe, tum nimirum, tum etiam, tum quoque or tum praeterea, while... at least, as... so assuredly, both... and as well, not only... but moreover: at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis: cum memoriter, tum etiam amice, etc.: cum potestas maior, tum vir quoque potestati par, etc., L.—Referring to a temporal clause, with cum.—Of coincidence of definite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, even when, already when: tum, quom gratum mihi esse potuit, nolui, T.: cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur: tum mittendos legatos fuisse cum Perseus Graecas urbes obsideret, L.—Of succession in time, then, next, at once, forthwith: id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam Samnitium castra cepit: cum muros defensoribus nudasset, tum Afros ad subruendum murum mittit, L.—Of indefinite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, at such times as, whenever: omnis praedictio mali tum probatur cum ad praedictionem cautio adiungitur: tum cum sine pondere suci Mobilibus ventis arida facta volant, O.—With ubi, of succession in time, then, next, at once, forthwith: ubi eorum dolorem cognovi, tum meum animum in illos proposui: ubi spectaculi tempus venit, tum orta vis, L.—Of indefinite time, ubi... tum, whenever: Post ubi tempust promissa iam perfici, Tum coacti necessario se aperiunt, T.—With postquam or postea quam, of succession in definite time, then, at once: tum vero postquam res sociorum ante oculos prope suos ferri vidit, suum id dedecus ratus, etc., L.: posteaquam e portu piratae exierunt, tum coeperunt quaerere homines, etc., as soon as.—In indefinite time, then, always: postquam commoditas prava dicendi copiam consecuta est, tum malitia praevertere urbīs adsuevit.—With ut, ut... tum, or tum... ut, when, after, as soon as: ut vero accessit cohortatio... tum vero filium seduxit: ut vero aquam ingressi sunt, tum utique egressis rigere corpora, L.—With quando, tum... quando, or quando... tum, when, as soon as: utinam tum essem natus quando Romani dona accipere coepissent.—With dum, then, meanwhile: dum se glomerant... tum pondere turris Procubuit, V.—With quam diu, then, so long: qui, quam tibi amicus non modo tum fuerit quam diu tecum in provinciā fuit, verum, etc.—With a relative, then, at that time: Quā tempestate Paris Helenam innuptis iunxit nuptiis, Ego tum gravida expletis iam fui ad pariendum mensibus, C. poët.—With an abl absol., then, thereafter, at once: ut morte eius nuntiatā tum denique bellum confectum arbitraretur: ita rebus divinis peractis tum de bello dictator rettulit, L.—Fig., in a conclusion after cum or si, then, therefore, consequently, in that case: cum magnus numerus deesset, tum iste homo coepit, etc.: quid tum quaeso, si hoc pater resciverit? T.: Si quidem me amaret, tum istuc prodesset, T. —In particular phrases, iam tum, already at that time, as soon as that: iam tum erat suspitio Dolo malo haec fieri, T.: ut mihi iam tum divinasse ille videatur hanc urbem esse, etc.—Tum demum or tum denique, then only, then at length, then at last, not till then, as late as that: tum demum Liscus, quod antea tacuerat, proponit, Cs.: quo cum venerimus, tum denique vivemus.—Tum primum, tum primo, or tum deinde, then first, then for the first time, not till then: ludorum gratiā, quos tum primum anniversarios in circo facere constituisset: tum primo, L.: quas cum solus pertulisset, tum deinde comitia conlegae subrogando habuit, L.— Hic tum, at this point, just here, just then: hic tum iniectus est hominibus scrupulus.—With emphatic particles, tum vero, tum enim vero, or enim vero tum, then indeed, just then, at that crisis, then if not before, then: discedit a Melino Cluentia. tum vero illa egregia mater palum exsultare... coepit: Quae postquam frustra temptata rogumque parari... Sensit, Tum vero gemitūs... Edidit, O.—Tum quidem, at that time, thereupon, then at least: et tum quidem incolumis exercitum liberavit; post triennium autem, etc.—Ne tum quidem, not even then: num quis horum miser hodie? ne tum quidem, post spiritum extremum.—Tum maxime or tum cum maxime, especially at that time, chiefly then, just then, precisely at that time: quem provincia tum maxime exspectabat: regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti, at that very time, L.—Etiam tum, even then, even at that time, even already, even yet: totum se Servilio etiam tum tradidit: Ipsa ego non longos etiam tum scissa capillos, not yet long, O.—Tum quoque, also then, then likewise, then as before, then too, then once more, even then: tum quoque homini plus tribui quam necessitati: tum quoque multis milibus Latinorum in civitatem acceptis, L.—Tum autem, and then, besides further, moreover, nay even, statim se ad hominis egentis, tum autem iudicis, familiaritatem se applicavit: tanta enim tempestas cooritur... tum autem nives proluit, etc., Cs.— Tum ipsum, at that very time, just then, even then: id quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere.—Quid tum? what then? what next? what further?: dic; cras est mihi Iudicium. quid tum? T.: videsne abundare me otio? A. quid tum?* * *then, next; besides; at that timecum...tum -- not only...but also
-
72 etiam
ĕtĭam, conj. [cf. Gr. eti; with ending -am, as in quoniam, nunciam, etc.; cf. Brix ad Plaut. Trin. prol. 3], annexes a fact or thought to that which has already been said, and also, and furthermore, also, likewise, besides (syn. quoque).I.In gen.:II.hoc etiam ad malum accersebatur malum,
Plaut. Bacch. 3, 3, 22; cf. Ter. And. 1, 3, 10; Cic. de Sen. 6, 16; id. N. D. 2, 52, 130:tute istic (dixisti) etiam astante hoc Sosia,
Plaut. Am. 2, 2, 115:sed etiam est, paucis vos quod monitos voluerim,
id. Capt. prol. 53; cf. id. Bacch. 3, 6, 17; Cic. Ac. 2, 12, 38:atque alias etiam dicendi quasi virtutes sequetur,
id. Or. 40 fin.:unum etiam vos oro, ut, etc.,
one thing more, Ter. Eun. 5, 8, 54; cf. id. Heaut. 5, 1, 22; id. Phorm. 5, 5, 3; Verg. A. 11, 352; Suet. Caes. 24 al.:etiamne hoc negabis?
Plaut. Am. 2, 2, 128; cf. id. Bacch. 2, 3, 40:mihi quidem etiam Appii Caeci carmen... Pythagoreorum videtur. Multa etiam sunt in nostris institutis ducta ab illis,
Cic. Tusc. 4, 2, 4; cf. id. N. D. 2, 58:hei mihi! Etiam de sorte nunc venio in dubium miser?... Etiam insuper defrudet?
Ter. Ad. 2, 2, 38; cf. Suet. Caes. 10 fin.:caret epulis exstructisque mensis et frequentibus poculis: caret ergo etiam vinolentia et cruditate et insomniis,
Cic. de Sen. 13, 44:etiam tu quoque assentaris huic?
Plaut. Am. 2, 2, 70; so,etiam quoque,
id. As. 2, 4, 95; id. Ps. 1, 1, 120; 1, 3, 118; Lucr. 3, 292; 5, 517 al.; Varr. R. R. 1, 1, 3; Gell. 18, 12, 9; cf.:quoque etiam,
Plaut. Am. prol. 30; 2, 2, 85; 121; id. Ep. 4, 2, 19; Ter. Hec. 4, 1, 28; 5, 1, 7; Cic. Fam. 4, 8; id. Verr. 2, 3, 88 fin.;v. quoque.— Esp. freq. in the connection: non modo (or solum)... sed (or verum) etiam: tenebat non modo auctoritatem, sed etiam imperium in suos,
Cic. de Sen. 11, 37:inveteratas non solum familiaritates exstingui solere, sed odia etiam gigni sempiterna,
id. Lael. 10 fin.:neque solum ut quieto, sed etiam ut magno animo simus hortantur, neque auxilium modo defensioni meae, verum etiam silentium pollicentur,
id. Mil. 1 fin. Conversely:tantum... non etiam: si vultum tantum, non etiam animum accommodavimus,
Quint. 6, 2, 26:periculum tantum, non etiam offensa vitatur,
id. 9, 2, 67; 7, 4, 35 al.; cf.:quasi vero oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit,
Cic. Fin. 2, 6, 17.In partic.A.To annex a more important idea, and even, nay, even:B.quae omnes docti atque sapientes summa, quidam etiam sola bona esse dixerunt,
Cic. Deiot. 13, 37:nos enim defendimus, etiam insipientem multa comprehendere,
id. Ac. 2, 47, 144:si infantes pueri, mutae etiam bestiae paene loquuntur,
id. Fin. 1, 21:quis mortalium tolerare potest, illis divitias superare, nobis rem familiarem etiam ad necessaria deesse?
Sall. C. 20, 11:illiteratum, iners ac paene etiam turpe est non putare, etc.,
Plin. Ep. 2, 3, 8 et saep.—Freq. after negative sentences, for immo, potius, nay, rather, even: Mamertina civitas improba antea non erat;etiam erat inimica improborum,
Cic. Verr. 2, 4, 10; id. Deiot. 11, 31:hoc idem nostri saepius non tulissent, quod Graeci laudare etiam solent,
id. Or. 45, 153:quid, si ne dives quidem? quid, si pauper etiam?
id. Par. 6, 1, 42 et saep.:tantum abesse dicebat, ut id consentaneum esset, ut maxime etiam repugnaret,
id. Ac. 2, 9, 28; cf. Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 2; Cic. Fin. 2, 17; 5, 20 fin.:immo etiam, hoc qui occultari facilius credas, dabo,
Ter. Hec. 5, 4, 29:quin etiam insuper vestem omnem miserae discidit,
id. Eun. 4, 3, 4; v. immo and quin.—Freq. with comparatives for the sake of intensity, yet, still (in later Lat. replaced by adhuc): He. Mane, nondum audisti, Demea, Quod est gravissimum. De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, Ter. Ad. 3, 4, 22:ut enim in corporibus magnae dissimilitudines sunt: sic in animis exsistunt majores etiam varietates,
Cic. Off. 1, 30, 107:sunt autem etiam clariora vel plane perspicua,
id. Fin. 5, 20:dic, dic etiam clarius,
id. Verr. 2, 3, 75 fin.:plusculum etiam quam concedet veritas,
id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 9, 4, 36:Athos mons est adeo elatus, ut credatur altius etiam quam unde imbres cadunt surgere,
Mel. 2, 2, 10.—Rarely with a comp. in contrast with its own posit.:qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,
Cic. Cat. 2, 8, 18; id. Tusc. 1, 1, 2; id. Cat. 4, 7, 14:ad Alesiam magna inopia, multo etiam major ad Avaricum,
Caes. B. C. 3, 47, 5.—With the demonstrative notion of the jam predominating, used as an affirmative, certainly, granted, by all means, yes indeed, yes:C.ut sequens probabilitatem, ubicumque haec aut occurrat aut deficiat, aut etiam, aut non respondere possit,
Cic. Ac. 2, 32, 104; cf. id. ib. 2, 30, 97; id. N. D. 1, 25, 70; id. Rosc. Com. 3, 9: Jupp. Numquid vis? Al. Etiam;ut actutum advenias,
Plaut. Am. 1, 3, 46: Th. Numquid processit ad forum hodie novi? Si. Etiam. Th. Quid tandem? id. Most. 4, 3, 8; Ter. Hec. 5, 3, 13:misericordia commotus ne sis. Etiam,
Cic. Mur. 31, 65; Plin. Ep. 2, 3, 9:Zeno in una virtute positam beatam vitam putat. Quid Antiochus? Etiam, inquit, beatam, sed non beatissimam,
Cic. Ac. 2, 43, 134; id. Planc. 26 fin.:quid? etiam,
id. Att. 4, 5; cf. id. ib. 1, 13, 6; 2, 6 fin.; id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24: An. Num quid patri subolet? Ge. Nihil etiam, nothing at all, Ter. Phorm. 3, 1, 10:nihil etiam audio,
id. Heaut. 5, 5, 13. —With the idea of time predominating, yet, as yet, even yet, still, even now:D.etsi admodum In ambiguo est etiam, nunc quid de hac re fuat,
Plaut. Trin. 2, 4, 193; cf. Ter. Hec. 4, 3, 8:olim fano consumebatur omne quod profanum erat, ut etiam fit,
Varr. L. L. 6, § 54 Müll.:cum iste etiam cubaret, in cubiculum introductus est,
Cic. Verr. 2, 3, 23:invalidus etiamque tremens, etiam inscius aevi,
Verg. G. 3, 189; cf. id. A. 6, 485; Sall. C. 61, 4:sed tu etiamne astas?
Plaut. Most. 2, 2, 89; cf. Ter. Eun. 2, 2, 55; id. Hec. 3, 4, 16; id. Heaut. 4, 4, 20:quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? quamdiu etiam furor iste tuus nos eludet?
how much longer? Cic. Cat. 1, 1.—With negatives:quia tibi minas viginti pro amica etiam non dedit,
not yet, never yet, Plaut. Ps. 1, 3, 46:non satis pernosti me etiam, qualis sim,
Ter. And. 3, 2, 23:non dico fortasse etiam quod sentio,
Cic. Tusc. 1, 6, 12:nec plane etiam abisse ex conspectu,
Caes. B. G. 6, 43, 4:improbum facinus, sed fortasse adhuc in nullo etiam vindicatum,
Cic. Verr. 2, 3, 84:nihil suspicans etiam mali,
Ter. And. 1, 1, 89:hunc ego numquam videram etiam,
id. Eun. 5, 8, 6; 5, 9, 62:quid egerint inter se, nondum etiam scio,
id. Hec. 1, 2, 117; 5, 1, 18; id. Heaut. 3, 3, 35; id. And. 1, 2, 30:haec ego omnia, vixdum etiam coetu vestro dimisso, comperi,
Cic. Cat. 1, 4 fin. —In familiar lang., in interrogations, esp. when made indignantly, like our what? pray? etc.:E.etiam caves, ne videat forte hinc te a patre aliquis exiens?
are you on your guard, pray? Ter. Heaut. 2, 2, 6:etiam tu, here, istinc amoves abs te?
Plaut. As. 3, 3, 124:etiam clamas, carnufex?
what? do you bawl? Plaut. Am. 1, 1, 220; cf. id. ib. 225; 2, 1, 21; id. Most. 2, 1, 30; Ter. Eun. 5, 7, 16; Petr. 21 fin. al.: is mihi etiam gloriabitur se omnes magistratus sine repulsa assecutum? what? and will he boast to me? etc., Cic. Pis. 1, 2; cf. id. Verr. 2, 1, 59; 2, 2, 42 fin. —In familiar lang., with imperatives, again, once more: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est. Tr. Circumspice etiam, Plaut. Most. 2, 2, 43; 4, 2, 3:F.etiam tu, homo nihili, quod di dant boni, cave culpa tua amissis,
id. Bacch. 5, 2, 70; cf. Ter. And. 5, 2, 8; id. Hec. 5, 4, 1.—In impatient questions:scelerate, etiam respicis?
are you going to look round? Plaut. Pers. 2, 4, 4:etiam vigilas?
at once, immediately, id. Most. 2, 1, 35:etiam aperis?
id. ib. 4, 2, 28:etiam tu taces?
id. Trin. 2, 4, 113; Ter. Ad. 4, 2, 11:etiam tu hinc abis?
id. Phorm. 3, 3, 9; cf.:etiamne abis?
Plaut. Poen. 1, 3, 22:etiamne ambulas?
id. As. 1, 1, 95.—Etiam atque etiam denotes that an action is done uninterruptedly, incessantly; whence it also conveys the idea of intensity, constantly, perpetually; repeatedly, again and again, over and over; pressingly, urgently: temo superat cogens sublime etiam atque etiam noctis iter, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 73 Müll. (Trag. v. 246 ed. Vahlen):etiam atque etiam argumenta cum argumentis comparare,
Cic. Div. 1, 4; cf. id. Fam. 16, 15:optimus quisque confitetur, multa se ignorare et multa sibi etiam atque etiam esse discenda,
id. Tusc. 3, 28, 69:dicere,
id. Fam. 13, 28:commonefacere,
id. ib. 13, 72:affirmare promissa,
Liv. 22, 13:curare, ut, etc.,
id. 41, 19:consulere,
id. 38, 9: se avertere, Balb. ap. Cic. Att. 8, 15, A, 2:queri,
Cat. 63, 61 et saep.:te moneo, hoc etiam atque etiam ut reputes,
Plaut. Trin. 3, 2, 48:cogitare,
Ter. Eun. 1, 1, 11:considerare,
Cic. de Imp. Pomp. 19 fin.; Liv. 3, 45 fin. Drak.:reputare,
Sall. J. 85, 28:videre,
Cic. Div. in Caecil. 12; id. Ac. 2, 19, 62; Liv. 36, 28:aspicere,
Hor. Ep. 1, 18, 76 et saep.:hoc te vehementer etiam atque etiam rogo,
Cic. Fam. 13, 5, fin.; 13, 28 fin.; cf. id. Verr. 2, 5, 72:haec quamquam nihilo meliora sunt, nunc etiam atque etiam multo desperatiora,
constantly more desperate from day to day, id. Fam. 6, 22 (B. and K. read nunc atque):quare etiam atque etiam sunt venti corpora caeca,
i. e. most positively, Lucr. 1, 295. Vid. Hand Turs. II. pp. 545-578. -
73 ita
ĭta, adv. [pronom. stem i-; cf. is; Sanscr. itthā; Zend, itha], in the manner specified, in this manner, in this wise, in such a way, so, thus.I.In gen.A.Referring to what precedes, as has been said, thus, so:B.des operam ut investiges sitne ita,
Cic. Att. 12, 17: vidi ego nequam homines, verum te nullum deteriorem. Phil. Ita sum, Plaut. Bacch. 5, 2, 60:ita aiunt,
Ter. And. 1, 2, 21; 3, 3, 18; id. Ad. 5, 5, 7:et hercule ita fecit,
Cic. Cael. 11, 37:factum est ita,
id. Att. 7, 8, 4:aiunt enim te ita dictitare,
id. Verr. 2, 3, 64, § 151;frequent in phrase: quae cum ita sint,
since what has been said is true, id. Rosc. Com. 6, 17 init.; so,quod cum ita sit,
id. Caecin. 12, 33:quae cum ita essent,
id. Clu. 34, 94 fin. —To introduce the thought which follows, thus, in the following manner, as follows, in this way:C.in tertio de oratore ita scriptum est, in perpetua, etc.,
Quint. 9, 1, 25:haec ita digerunt: primum... secundum, etc.,
id. 11, 2, 20:ita sciunt procuratores... nullius apud te auctoritatem valere plus quam meam,
Cic. Fam. 13, 42, 4; id. Tusc. 3, 18, 41:ita constitui, fortiter esse agendum,
id. Clu. 19, 51. —In affirmations, esp. in replies, yes, it is so, just so, true: quid istic tibi negoti est? Dav. Mihin'? Si. Ita, Ter. And. 5, 2, 8:D.an laudationes? ita, inquit Antonius,
Cic. de Or. 2, 11, 44:Davusne? ita,
Hor. S. 2, 7, 2; so in solemn affirmation: est ita: est, judices, ita, ut dicitur, Cic. Verr. 2, 4, 52, § 117:et certe ita est,
id. Att. 9, 13, 2:ita est,
Plaut. Ps. 1, 5, 51; Ter. And. 1, 1, 27;and in negations: non est ita,
Cic. Off. 1, 44, § 158; strengthened by other particles of affirmation: as vero, profecto, prorsus, plane;ita vero,
Plaut. Men. 5, 9, 37:ita profecto,
id. Am. 1, 1, 214:non est profecto ita, judices,
Cic. Rosc. Am. 40, 121:ita prorsus,
id. Tusc. 2, 27, 67:prorsus ita,
id. Leg. 3, 12, 26:ita plane,
id. Tusc. 1, 7, 13; id. Ac. 2, 35, 113.—In interrogations, esp.a.Jeeringly, implying an affirmative, = alêthes: itane? really? truly? is it so? itane credis? Ter. And. 2, 3, 25; id. Eun. 5, 8, 28; Cic. Div. 2, 40, 83:b.itane est?
id. Rosc. Am. 39, 113;so with vero or tandem: itane vero? ego non justus?
Cic. N. D. 2, 4, 11; id. Verr. 2, 5, 30, § 77; id. Div. 1, 13, 23:itane tandem?
id. Clu. 65, 182. —Where surprise or reproach is implied: quid ita? (Gr. ti dai), why so? how is that? what do you mean? accusatis Sex. Roscium. Quid ita? Cic. Rosc. Am. 12, 34; id. N. D. 1, 35, 99; id. Off. 2, 23, 83:II.quid ita passus est Eretriam capi? quid ita tot Thessaliae urbes? Quid ita, etc.,
Liv. 32, 21, 13; 27, 34, 13; Plaut. Trin. 4, 2, 42.In partic.A.In comparisons, so.1.To point out the resemblance, usually corresponding to ut; sometimes to quasi, quomodo, quemadmodum, quam, tamquam, veluti, qualis, etc., as, like, in the same way as:2.non ita amo ut sani solent homines,
Plaut. Merc. 2, 1, 38:ita ut res sese habet,
Ter. Heaut. 4, 3, 24:ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat,
Cic. Phil. 4, 4, 10:omnis enim pecunia ita tractatur, ut praeda, a praefectis,
id. Fam. 2, 17, 7:an ita tu's animata, ut qui expers matris imperiis sies?
Plaut. As. 3, 1, 2:ut homost, ita morem geras,
Ter. Ad. 3, 3, 77:ut hirundines... ita falsi amici, etc.,
Auct. Her. 4, 48, 61:tametsi ita de meo facto loquor, quasi ego illud mea voluntate fecerim,
Cic. Verr. 2, 1, 11, § 29:sed prorsus ita, quasi aut reus numquam esset futurus, aut, etc.,
id. ib. 2, 4, 22, § 49; Quint. 9, 4, 87:me consulem ita fecistis, quomodo pauci facti sunt,
Cic. Agr. 2, 1, 3; Quint. 11, 1, 92:quemadmodum dicimus non feci furtum, ita, non est hoc furtum,
Quint. 7, 3, 1:non ita variant undae... quam facile mutantur amantes,
Prop. 3, 5, 11:castra in hostico incuriose ita posita, tamquam procul abesset hostis,
Liv. 8, 38, 2:neque enim ita se gessit tamquam rationem aliquando esset redditurus,
Cic. Verr. 2, 4, 22, § 49:Alexander ita cupide profectus fuerat, veluti, etc.,
Just. 12, 2, 1:sane ita se habet sacrum, quale apud Homerum quoque est,
Quint. 1, 5, 67.—Following or followed by ut, to denote that two things are in the same condition or category.(α).Ut... ita, as... so, just as... so also, alike... and, as well... as: Dolabellam ut Tarsenses, ita Laodiceni multo amentiores ultro arcessierunt, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 10:(β).Hercules cum ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis,
Cic. Ac. 2, 28, 89; id. Leg. 2, 2, 5. —Ut... ita, although... yet:(γ).ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse quis non videt?
Cic. Fam. 10, 20, 2:haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,
Liv. 3, 55, 15; cf.;pleraque Alpium sicut breviora ita arrectiora sunt,
id. 21, 35, 11. —Ita ut, just as:3.ita ut occoepi dicere,
Plaut. Poen. 2, 24; id. Trin. 4, 2, 52:ita ut antea demonstravimus,
Caes. B. G. 7, 76; Cato, R. R. 144, 2.—In oaths, emphatic wishes, solemn assertions, etc., expressed by a comparison:B.ita ille faxit Juppiter,
Plaut. Most. 2, 1, 51: ita me di ament, non nil timeo, i.e. may they so love me as it is true that, etc., Ter. Eun. 4, 1, 1; 3, 2, 21:ita sim felix,
Prop. 1, 7, 3:sollicitat, ita vivam, me tua valetudo,
Cic. Fam. 16, 20, 1; Verg. A. 9, 208; so, followed by ut, with indic.:ita mihi salvā re publicā vobiscum perfrui liceat, ut ego non moveor, etc.,
Cic. Cat. 4, 6, 11:ita me Venus amet, ut ego te numquam sinam, etc.,
Plaut. Curc. 1, 3, 52:ita me amabit sancta Saturitas, itaque suo me condecoret cognomine, ut ego vidi,
id. Capt. 4, 2, 97; by ut, with subj., adding a second wish:nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim,
Cic. Fam. 5, 21, 1; for which the abl. absol.: ita incolumi Caesare moriar, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B, 3; for the subj. with ita, the fut. indic.:ita te amabit Juppiter, ut tu nescis?
Plaut. Aul. 4, 10, 31; id. Merc. 4, 4, 22.—To denote a kind or quality, so, such, of this nature, of this kind:C.nam ita est ingenium muliebre,
Plaut. Stich. 5, 5, 3:ita est amor: balista ut jacitur,
id. Trin. 3, 2, 42:ita sunt res nostrae,
Cic. Att. 4, 1, 8:ita sunt Persarum mores,
Plaut. Pers. 4, 2, 25:si ita sum, non tam est admirandum regem esse me,
Cic. Sull. 7, 22; id. Dom. 27, 71:ita inquam = hoc dico,
id. Phil. 14, 5, 12.—To denote an expected or natural consequence, so, thus, accordingly, under these circumstances, in this manner, therefore:D.ita praetorium missum,
Liv. 21, 54, 3:ita Jovis illud sacerdotium per hanc rationem Theomnasto datur,
Cic. Verr. 2, 2, 51 fin.; esp.: ita fit, thus it comes to pass, hence it follows:ita fit ut animus de se ipse tum judicet, cum id ipsum, quo judicatur, aegrotet,
Cic. Tusc. 3, 1, 1; id. Off. 1, 28, 101; 1, 45, 160:ita fit ut deus ille nusquam prorsus appareat,
id. N. D. 1, 14, 37; id. Leg. 1, 15, 42; so in an inference, therefore: et deus vester nihil agens; expers virtutis igitur;ita ne beatus quidem,
id. N. D. 1, 40, 110; Suet. Caes. 60; so,itaque (= et ita), crassum (caelum) Thebis, itaque pingues Thebani,
Cic. Fat. 4, 7; id. N. D. 3, 17, 44.—Introducing a limitation or restriction, on the condition, on the assumption, in so far, to such an extent, only in so far, etc., commonly followed by ut:E.et tamen ita probanda est mansuetudo, ut adhibeatur rei publicae causa severitas,
Cic. Off. 1, 25, 88:pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset,
Liv. 1, 3; 24, 29 fin.:sed ante omnia ita vos irae indulgere oportet, ut potiorem irā salutem habeatis,
id. 23, 3; so with tamen:longiorem dicturis periodum colligendus est spiritus, ita tamen ut id neque diu neque cum sono faciamus,
Quint. 11, 3, 53:haec ita praetereamus, ut tamen intuentes ac respectantes relinquamus,
Cic. Sest. 5, 13. —To denote degree, so, to such a degree, so very, so much:quod quid ita placuerit iis, non video,
Quint. 9, 4, 10:hoc tibi ita mando, ut dubitem an etiam te rogem, ut pugnes ne intercaletur,
Cic. Att. 5, 9, 2:ita fugavit Samnites, ut, etc.,
Liv. 8, 36; esp. with adjj.:judices ita fortes tamen fuerunt, ut... vel perire maluerint, quam,
Cic. Att. 1, 16, 5:ita sordidus ut se Non umquam servo melius vestiret,
Hor. S. 1, 1, 96:ita sunt omnia debilitata,
Cic. Fam. 2, 5, 2; so with negatives: non (haud, nec, etc.) ita, not very, not especially:non ita magna mercede,
Cic. Fam. 1, 9, 3:non ita lato interjecto mari,
id. Or. 8, 25:non ita antiqua,
id. Verr. 2, 4, 49, § 109:accessione utuntur non ita probabili,
id. Fin. 2, 13, 42:haec nunc enucleare non ita necesse est,
id. Tusc. 5, 8, 23:non ita multum provectus,
id. Phil. 1, 3, 7:post, neque ita multo,
Nep. Cim. 3, 4; id. Pel. 2, 4; id. Phoc. 2, 5. -
74 post ea
postĕā (in some edd. also separately, post ĕa), adv. [post- and acc. plur. ea, orig. eā, Corss. Ausspr. 1, 769].I.After this or that, hereafter, thereafter, afterwards:II.P. Considius, qui in exercitu P. Sullae, et postea in M. Crassi fuerat,
Caes. B. G. 1, 21; Cic. N. D. 2, 35, 90; id. Brut. 3, 12:postea, cum mihi nihil scriberetur, verebar ne, etc.,
id. Fam. 2, 19, 1:postea vero quam equitatus in conspectum venit,
Caes. B. G. 4, 37; Cato, R. R. 156. —With abl. of difference of time (class.):postea aliquanto,
a little while after, Cic. Inv. 2, 51, 154:paucis postea mensibus,
id. Clu. 47, 130:brevi postea mortuus est,
id. Verr. 2, 5, 54, § 142:non multo postea,
not long after, id. Cat. 1, 6, 15:paulo postea,
Amm. 26, 10, 5:multo postea,
id. 28, 4, 3.— So with adv. of time (post-class.):non diu postea,
Amm. 14, 11, 24:haud longe postea,
id. 14, 7, 17:longe autem postea,
id. 17, 4, 5.—With deinde, inde, or deinceps, then, [p. 1405] after that, afterwards:legati deinde postea missi ab rege,
Liv. 41, 24:inde postea,
id. 44, 24:postea deinceps,
id. 45, 14.— postea quam (also as one word, posteaquam), after that (very freq. in Cic.):postea quam ego in Siciliam veni,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 138:posteaquam honoribus inservire coepi,
id. Off. 2, 1, 4; 3, 2, 8:postea quam nuntii venerint,
Caes. B. G. 6, 10; 7, 82; 5, 32:posteaquam Agesilaum misere,
Just. 6, 2, 7.—Rarely with pluperf.:postea quam tantam multitudinem conlegerat emblematum,
Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54 (cf. Zumpt, §507 b).—So, too, postea vero quam,
Caes. B. G. 4, 37; Cic. Fam. 3, 7, 5; Sall. J. 29, 3; Nep. Dion, 4, 3 al.; cf.:postea autem quam ei nuntiatum est,
Cic. Clu. 67, 192:postea (or post ea) loci for postea: post ea loci consul pervenit in oppidum,
Sall. J. 102, 1.—Transf.A. B.Then, in consequence of this:nonne haec justa tibi videntur postea?
Ter. Ad. 4, 5, 26.—Hence, quid postea?
what next? what further? what then? Ter. Eun. 4, 7, 23:quid postea, si Romae assiduus fui?
Cic. Rosc. Am. 33, 94:at enim nemo post reges exactos de plebe consul fuit: quid postea?
Liv. 4, 4. -
75 postea
postĕā (in some edd. also separately, post ĕa), adv. [post- and acc. plur. ea, orig. eā, Corss. Ausspr. 1, 769].I.After this or that, hereafter, thereafter, afterwards:II.P. Considius, qui in exercitu P. Sullae, et postea in M. Crassi fuerat,
Caes. B. G. 1, 21; Cic. N. D. 2, 35, 90; id. Brut. 3, 12:postea, cum mihi nihil scriberetur, verebar ne, etc.,
id. Fam. 2, 19, 1:postea vero quam equitatus in conspectum venit,
Caes. B. G. 4, 37; Cato, R. R. 156. —With abl. of difference of time (class.):postea aliquanto,
a little while after, Cic. Inv. 2, 51, 154:paucis postea mensibus,
id. Clu. 47, 130:brevi postea mortuus est,
id. Verr. 2, 5, 54, § 142:non multo postea,
not long after, id. Cat. 1, 6, 15:paulo postea,
Amm. 26, 10, 5:multo postea,
id. 28, 4, 3.— So with adv. of time (post-class.):non diu postea,
Amm. 14, 11, 24:haud longe postea,
id. 14, 7, 17:longe autem postea,
id. 17, 4, 5.—With deinde, inde, or deinceps, then, [p. 1405] after that, afterwards:legati deinde postea missi ab rege,
Liv. 41, 24:inde postea,
id. 44, 24:postea deinceps,
id. 45, 14.— postea quam (also as one word, posteaquam), after that (very freq. in Cic.):postea quam ego in Siciliam veni,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 138:posteaquam honoribus inservire coepi,
id. Off. 2, 1, 4; 3, 2, 8:postea quam nuntii venerint,
Caes. B. G. 6, 10; 7, 82; 5, 32:posteaquam Agesilaum misere,
Just. 6, 2, 7.—Rarely with pluperf.:postea quam tantam multitudinem conlegerat emblematum,
Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54 (cf. Zumpt, §507 b).—So, too, postea vero quam,
Caes. B. G. 4, 37; Cic. Fam. 3, 7, 5; Sall. J. 29, 3; Nep. Dion, 4, 3 al.; cf.:postea autem quam ei nuntiatum est,
Cic. Clu. 67, 192:postea (or post ea) loci for postea: post ea loci consul pervenit in oppidum,
Sall. J. 102, 1.—Transf.A. B.Then, in consequence of this:nonne haec justa tibi videntur postea?
Ter. Ad. 4, 5, 26.—Hence, quid postea?
what next? what further? what then? Ter. Eun. 4, 7, 23:quid postea, si Romae assiduus fui?
Cic. Rosc. Am. 33, 94:at enim nemo post reges exactos de plebe consul fuit: quid postea?
Liv. 4, 4. -
76 postea quam
postĕā (in some edd. also separately, post ĕa), adv. [post- and acc. plur. ea, orig. eā, Corss. Ausspr. 1, 769].I.After this or that, hereafter, thereafter, afterwards:II.P. Considius, qui in exercitu P. Sullae, et postea in M. Crassi fuerat,
Caes. B. G. 1, 21; Cic. N. D. 2, 35, 90; id. Brut. 3, 12:postea, cum mihi nihil scriberetur, verebar ne, etc.,
id. Fam. 2, 19, 1:postea vero quam equitatus in conspectum venit,
Caes. B. G. 4, 37; Cato, R. R. 156. —With abl. of difference of time (class.):postea aliquanto,
a little while after, Cic. Inv. 2, 51, 154:paucis postea mensibus,
id. Clu. 47, 130:brevi postea mortuus est,
id. Verr. 2, 5, 54, § 142:non multo postea,
not long after, id. Cat. 1, 6, 15:paulo postea,
Amm. 26, 10, 5:multo postea,
id. 28, 4, 3.— So with adv. of time (post-class.):non diu postea,
Amm. 14, 11, 24:haud longe postea,
id. 14, 7, 17:longe autem postea,
id. 17, 4, 5.—With deinde, inde, or deinceps, then, [p. 1405] after that, afterwards:legati deinde postea missi ab rege,
Liv. 41, 24:inde postea,
id. 44, 24:postea deinceps,
id. 45, 14.— postea quam (also as one word, posteaquam), after that (very freq. in Cic.):postea quam ego in Siciliam veni,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 138:posteaquam honoribus inservire coepi,
id. Off. 2, 1, 4; 3, 2, 8:postea quam nuntii venerint,
Caes. B. G. 6, 10; 7, 82; 5, 32:posteaquam Agesilaum misere,
Just. 6, 2, 7.—Rarely with pluperf.:postea quam tantam multitudinem conlegerat emblematum,
Cic. Verr. 2, 4, 24, § 54 (cf. Zumpt, §507 b).—So, too, postea vero quam,
Caes. B. G. 4, 37; Cic. Fam. 3, 7, 5; Sall. J. 29, 3; Nep. Dion, 4, 3 al.; cf.:postea autem quam ei nuntiatum est,
Cic. Clu. 67, 192:postea (or post ea) loci for postea: post ea loci consul pervenit in oppidum,
Sall. J. 102, 1.—Transf.A. B.Then, in consequence of this:nonne haec justa tibi videntur postea?
Ter. Ad. 4, 5, 26.—Hence, quid postea?
what next? what further? what then? Ter. Eun. 4, 7, 23:quid postea, si Romae assiduus fui?
Cic. Rosc. Am. 33, 94:at enim nemo post reges exactos de plebe consul fuit: quid postea?
Liv. 4, 4. -
77 qua re
I.Interrog., by what means? how? Ter. Eun. 2, 3, 78.—B.Rel., by which means, whereby (rare but class.):II. A.multas res novas in edictum addidit, quare luxuria reprimeretur,
Nep. Cat. 2, 3:permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,
Cic. Rosc. Am. 33, 94.—Interrog.:2.quare ausus?
Plaut. Mil. 5, 12:quare negasti illud te fuisse laturum?
Cic. de Or. 1, 16, 71:quā re enim primum ille adesse noluit?
id. Verr. 2, 2, 18, § 44; 2, 3, 30, § 71; id. Att. 11, 15, 4; id. de Or. 1, 16, 71; Hor. S. 2, 2, 103; Auct. Her. 4, 18, 25; Curt. 7, 1, 36; Suet. Claud. 16; Sen. Q. N. 1, 1, 10; id. Ben. 3, 19, 1 et saep.—Indirect:B.quaeramus, quae tanta vitia fuerint in unico filio, quare is patri displiceret,
Cic. Rosc. Am. 14, 41.—Transf., for joining on a consecutive clause, for which reason, wherefore, therefore:quare sic tibi eum commendo, ut, etc.,
Cic. Fam. 13, 71:quare pro certo habetote,
Sall. C. 52, 17. -
78 quare
I.Interrog., by what means? how? Ter. Eun. 2, 3, 78.—B.Rel., by which means, whereby (rare but class.):II. A.multas res novas in edictum addidit, quare luxuria reprimeretur,
Nep. Cat. 2, 3:permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,
Cic. Rosc. Am. 33, 94.—Interrog.:2.quare ausus?
Plaut. Mil. 5, 12:quare negasti illud te fuisse laturum?
Cic. de Or. 1, 16, 71:quā re enim primum ille adesse noluit?
id. Verr. 2, 2, 18, § 44; 2, 3, 30, § 71; id. Att. 11, 15, 4; id. de Or. 1, 16, 71; Hor. S. 2, 2, 103; Auct. Her. 4, 18, 25; Curt. 7, 1, 36; Suet. Claud. 16; Sen. Q. N. 1, 1, 10; id. Ben. 3, 19, 1 et saep.—Indirect:B.quaeramus, quae tanta vitia fuerint in unico filio, quare is patri displiceret,
Cic. Rosc. Am. 14, 41.—Transf., for joining on a consecutive clause, for which reason, wherefore, therefore:quare sic tibi eum commendo, ut, etc.,
Cic. Fam. 13, 71:quare pro certo habetote,
Sall. C. 52, 17. -
79 secerno
sē-cerno, crēvi, crētum, 3 (old inf. secernier, Lucr. 3, 263), v. a.I.Lit., to put apart, to sunder, sever, separate (freq. and class.; not in Cæs.; cf.: sepono, sejungo, secludo); constr. with simple acc., or with ab aliquā re; less freq. ex aliquā re; poet. with abl.(α).With simple acc.:(β).quae non animalia solum Corpora sejungunt, sed terras ac mare totum Secernunt,
Lucr. 2, 729:seorsum partem utramque,
id. 3, 637:arietes, quibus sis usurus ad feturam, bimestri tempore ante secernendum,
Varr. R. R. 2, 2, 13 (cf. infra, b):stamen secernit harundo,
Ov. M. 6, 55:sparsos sine ordine flores Secernunt calathis,
separate in baskets, id. ib. 14, 267:nihil (praedae) in publicum secernendo augenti rem privatam militi favit,
setting apart for the public treasury, Liv. 7, 16; cf.:Juppiter illa piae secrevit litora genti,
hath set apart for the pious race, Hor. Epod. 16, 63:inde pares centum denos secrevit in orbes Romulus,
separated, divided, Ov. F. 3, 127.—With ab or (less freq.) with ex, and poet. with abl.:II. (α). (β).a terris altum secernere caelum,
Lucr. 5, 446:ab aëre caelum,
Ov. M. 1, 23:Europen ab Afro (medius liquor),
Hor. C. 3, 3, 47:muro denique secernantur a nobis,
Cic. Cat. 1, 13, 32:inermes ab armatis,
Liv. 41, 3:militem a populo (in spectaculis),
Suet. Aug. 44:se a bonis,
Cic. Cat. 1, 13, 32; cf.:se ab Etruscis,
Liv. 6, 10.—In the part. perf.:antequam incipiat admissura fieri, mares a feminis secretos habeant,
Varr. R. R. 2, 1, 18 (cf. supra, a); so,saepta ab aliis,
id. ib. 2, 2, 8:manus a nobis,
Lucr. 2, 912; 3, 552:sphaera ab aethereā conjunctione,
Cic. N. D. 2, 21, 55:sucus a reliquo cibo,
id. ib. 2, 55, 137:bilis ab eo cibo,
id. ib. al.:secreti ab aliis ad tribunos adducuntur,
Liv. 6, 25; 25, 30:secretis alterius ab altero criminibus,
id. 40, 8 fin.; 39, 10:se e grege imperatorum,
id. 35, 14 fin.:unum e praetextatis compluribus,
Suet. Aug. 94 med.:monile ex omni gazā,
id. Galb. 18:me gelidum nemus Nympharumque leves chori Secernunt populo,
separate, distinguish, Hor. C. 1, 1, 32.—With ab, or poet. with abl.: ut venustas et pulchritudo corporis secerni non potest a valetudine;B.sic, etc.,
Cic. Off. 1, 27, 95:animum a corpore,
id. Tusc. 1, 31, 75:tertium genus (laudationum) a praeceptis nostris,
id. de Or. 2, 84, 341; cf.:ipsam pronuntiationem ab oratore,
Quint. 1, 11, 17: dicendi facultatem a majore vitae laude, id. 2, 15, 2:sua a publicis consiliis,
Liv. 4, 57:haec a probris ac sceleribus ejus,
Suet. Ner. 19 et saep.:cur me a ceteris clarissimis viris in hoc officio secernas,
Cic. Sull. 1, 3:publica privatis, sacra profanis,
Hor. A. P. 397.—To distinguish, discern:C.blandum amicum a vero,
Cic. Lael. 25, 95:non satis acute, quae sunt secernenda, distinguit,
id. Top. 7, 31:nec natura potest justo secernere iniquum, Dividit ut bona diversis, fugienda petendis,
Hor. S. 1, 3, 113:turpi honestum,
id. ib. 1, 6, 63.—To set aside, reject:A.cum reus frugalissimum quemque secerneret,
Cic. Att. 1, 16, 3:minus idoneos senatores,
Suet. Vit. 2.—Hence, sēcrē-tus, a, um, P. a., severed, separated; hence, separate, apart (as an adj. not freq. till after the Aug. period; not in Cic.; syn.: sejunctus, seclusus).In gen.:B.ne ducem suum, neve secretum imperium propriave signa haberent, miscuit manipulos, etc.,
Liv. 1, 52:electa (uva defertur) in secretam corbulam,
Varr. R. R. 1, 54, 2:arva,
Verg. A. 6, 478; Varr. L. L. 9, § 57 Müll.—In partic.1.Of places or things pertaining to them, out of the way, retired, remote, lonely, solitary, secret (syn.:b.solus, remotus, arcanus): secreta petit loca, balnea vitat,
Hor. A. P. 298:locus (opp. celeber),
Quint. 11, 1, 47:montes,
Ov. M. 11, 765:silva,
id. ib. 7, 75:litora,
id. ib. 12, 196:pars domus (the gynaeceum),
id. ib. 2, 737; cf. in sup.:secretissimus locus (navis),
Petr. 100, 6: vastum ubique silentium, secreti colles, solitary, i. e. abandoned, deserted by the enemy, = deserti, Tac. Agr. 38:iter (with semita),
solitary, Hor. Ep. 1, 18, 103; cf.quies,
Mart. 7, 32, 4.—Of persons and transactions, private, secret:invadit secretissimos tumultus,
Sen. Ep. 91, 5:vacuis porticibus secretus agitat,
Tac. A. 11, 21:est aliquis ex secretis studiis fructus,
private studies, Quint. 2, 18, 4; so,studia (opp. forum),
id. 12, 6, 4:disputationes,
id. 12, 2, 7:contentio,
Plin. Ep. 7, 9, 4 et saep. —Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., retirement, solitude, secrecy; a solitude, solitary place, retreat (syn.: solitudo, secessus); sing.:(β).cum stilus secreto gaudeat atque omnes arbitros reformidet,
Quint. 10, 7, 16:secreti longi causā,
Ov. H. 21, 21:altum abditumque secretum, Phn. Ep. 2, 17, 22: dulce,
id. ib. 3, 1, 6; Quint. 10, 3, 30; 12, 5, 2; Tac. A. 4, 57; 14, 53; id. Agr. 39 fin.; Phaedr. 3, 10, 11; 4, 23, 6; Luc. 3, 314.— Plur.:se a vulgo et scaenā in secreta removere,
Hor. S. 2, 1, 71:horrendaeque procul secreta Sibyllae,
Verg. A. 6, 10; Ov. M. 1, 594; Tac. H. 3, 63; Quint. 1, 2, 18:dulcis secretorum comes (eloquentia),
id. 1, 4, 5:cameli solitudines aut secreta certe petunt,
Plin. 10, 63, 83, § 173.— Comp.:haec pars Suevorum in secretiora Germaniae porrigitur,
into the more remote parts, Tac. G. 41. —Absol.: in secreto, in a secret place, secretly:2.tempus in secreto lbi tereret,
Liv. 26, 19, 5:reus in secreto agebatur,
Curt. 10, 4, 29.—That is removed from acquaintance (cf. abditus), hidden, concealed, secret:b.secreta ducis pectora,
Mart. 5, 5, 4:secretas advocat artes,
Ov. M. 7, 138:ars,
Petr. 3:litterae (with familiares),
Quint. 1, 1, 29:carmina (the Sibylline odes),
Luc. 1, 599:libidines,
Tac. A. 1, 4 fin.:quaedam imperii pignora,
Flor. 1, 2, 3.—With ab:nec quicquam secretum alter ab altero haberent,
Liv. 39, 10, 1.— Comp.:libertus ex secretioribus ministeriis,
Tac. Agr. 40:praemia (opp. publica largitio),
id. H. 1, 24:aliud (nomen),
Quint. 1, 4, 25:vitium stomachi,
Mart. 3, 77, 9.— Poet. for the adv. secreto:tu (Anna) secreta pyram tecto interiore Erige,
in secret, secretly, Verg. A. 4, 494; cf.:stridere secreta divisos aure susurros,
secretly in each one's ear, Hor. S. 2, 8, 78.—Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., something secret, secret conversation; a mystery, secret:3.secretum petenti non nisi adhibito filio dedit,
Suet. Tib. 25 fin.; id. Calig. 23:illuc me persecutus secretum petit,
a secret interview, Plin. Ep. 1, 5, 11:petito secreto futura aperit,
Tac. H. 2, 4.— Piur.:crebra cum amicis secreta habere,
Tac. A. 13, 18:animi secreta proferuntur,
Plin. 14, 22, 28, § 141:nulla lex jubet amicorum secreta non eloqui,
Sen. Ben. 5, 21, 1:omnium secreta rimari,
Tac. A. 6, 3:horribile secretum,
Petr. 21, 3; Tac. H. 1, 17 fin.; id. Agr. 25; Suet. Aug. 66:uxor omnis secreti capacissima,
Plin. Ep. 1, 12, 7; Quint. 12, 9, 5 al.—Concr.:lucos ac nemora consecrant deorumque nominibus appellant secretum illud, quod solā reverentiā vident,
that mysterious being, Tac. G. 9 fin.—Plur.:introitus, aperta, secreta velut in annales referebat,
Tac. A. 4, 67; cf.:gens non astuta aperit adhuc secreta pectoris licentia joci,
id. G. 22:oratio animi secreta detegit,
Quint. 11, 1, 30; Tac. A. 1, 6; 4, 7 fin.; 6, 3; id. G. 19; Plin. Pan. 68, 6; Suet. Tib. 52; id. Oth. 3 et saep.—Concr.:(Minerva) hanc legem dederat, sua ne secreta viderent,
i. e. the mysteries, Ov. M. 2, 556; 2, 749; cf.:secretiora quaedam,
magic arts, Amm. 14, 6, 14:in secretis ejus reperti sunt duo libelli,
among his private papers, Suet. Calig. 49.—Pregn., separate from what is common, i. e. uncommon, rare, recondite (perh. only in the two foll. passages of Quint.):4.(figurae) secretae et extra vulgarem usum positae, etc.,
Quint. 9, 3, 5: interpretatio linguae secretioris, quas Graeci glôssas vocant, i. e. of the more uncommon words, id. 1, 1, 35 (for which:glossemata id est voces minus usitatas,
id. 1, 8, 15).—In Lucr., of any thing separated from what belongs to it, i. e. wanting, deprived of, without something; with abl. or gen.:* 1.nec porro secreta cibo natura animantum Propagare genus possit (corresp. to sine imbribus),
Lucr. 1, 194:(corpora) secreta teporis Sunt ac frigoris omnino calidique vaporis (corresp. to spoliata colore),
id. 2, 843. —Hence, adv., in three forms: secreto (class.), secrete (post-class.), and secretim (late Lat. and very rare).(Acc. to A.) Apart, by itself, separately:2.de quibus (hortis) suo loco dicam secretius,
Col. 11, 2, 25. —(Acc. to B. 2.) In secret, secretly; without witnesses; in private.(α).sēcrē-tō:(β). b.mirum, quid solus secum secreto ille agat,
Plaut. Am. 3, 2, 73:secreto illum adjutabo,
id. Truc. 2, 7, 7:secreto hoc audi,
Cic. Fam. 7, 25, 2:nescio quid secreto velle loqui te Aiebas mecum,
Hor. S. 1, 9, 67:secreto te huc seduxi,
Plaut. Aul. 2, 1, 14:facere,
id. Bacch. 5, 2, 30; 5, 2, 35; Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Att. 7, 8, 4; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4:secreto ab aliis,
Liv. 3, 36:secreto agere cum aliquo,
Caes. B. G. 1, 31, 1; Quint. 5, 13, 16; 9, 2, 79; Plin. Ep. 3, 20, 8; Curt. 7, 2, 13.—Comp.:(γ).secretius emittitur inflatio,
Sen. Q. N. 5, 4, 1. —sēcrētim, Amm. 29, 1, 6. -
80 secretum
sē-cerno, crēvi, crētum, 3 (old inf. secernier, Lucr. 3, 263), v. a.I.Lit., to put apart, to sunder, sever, separate (freq. and class.; not in Cæs.; cf.: sepono, sejungo, secludo); constr. with simple acc., or with ab aliquā re; less freq. ex aliquā re; poet. with abl.(α).With simple acc.:(β).quae non animalia solum Corpora sejungunt, sed terras ac mare totum Secernunt,
Lucr. 2, 729:seorsum partem utramque,
id. 3, 637:arietes, quibus sis usurus ad feturam, bimestri tempore ante secernendum,
Varr. R. R. 2, 2, 13 (cf. infra, b):stamen secernit harundo,
Ov. M. 6, 55:sparsos sine ordine flores Secernunt calathis,
separate in baskets, id. ib. 14, 267:nihil (praedae) in publicum secernendo augenti rem privatam militi favit,
setting apart for the public treasury, Liv. 7, 16; cf.:Juppiter illa piae secrevit litora genti,
hath set apart for the pious race, Hor. Epod. 16, 63:inde pares centum denos secrevit in orbes Romulus,
separated, divided, Ov. F. 3, 127.—With ab or (less freq.) with ex, and poet. with abl.:II. (α). (β).a terris altum secernere caelum,
Lucr. 5, 446:ab aëre caelum,
Ov. M. 1, 23:Europen ab Afro (medius liquor),
Hor. C. 3, 3, 47:muro denique secernantur a nobis,
Cic. Cat. 1, 13, 32:inermes ab armatis,
Liv. 41, 3:militem a populo (in spectaculis),
Suet. Aug. 44:se a bonis,
Cic. Cat. 1, 13, 32; cf.:se ab Etruscis,
Liv. 6, 10.—In the part. perf.:antequam incipiat admissura fieri, mares a feminis secretos habeant,
Varr. R. R. 2, 1, 18 (cf. supra, a); so,saepta ab aliis,
id. ib. 2, 2, 8:manus a nobis,
Lucr. 2, 912; 3, 552:sphaera ab aethereā conjunctione,
Cic. N. D. 2, 21, 55:sucus a reliquo cibo,
id. ib. 2, 55, 137:bilis ab eo cibo,
id. ib. al.:secreti ab aliis ad tribunos adducuntur,
Liv. 6, 25; 25, 30:secretis alterius ab altero criminibus,
id. 40, 8 fin.; 39, 10:se e grege imperatorum,
id. 35, 14 fin.:unum e praetextatis compluribus,
Suet. Aug. 94 med.:monile ex omni gazā,
id. Galb. 18:me gelidum nemus Nympharumque leves chori Secernunt populo,
separate, distinguish, Hor. C. 1, 1, 32.—With ab, or poet. with abl.: ut venustas et pulchritudo corporis secerni non potest a valetudine;B.sic, etc.,
Cic. Off. 1, 27, 95:animum a corpore,
id. Tusc. 1, 31, 75:tertium genus (laudationum) a praeceptis nostris,
id. de Or. 2, 84, 341; cf.:ipsam pronuntiationem ab oratore,
Quint. 1, 11, 17: dicendi facultatem a majore vitae laude, id. 2, 15, 2:sua a publicis consiliis,
Liv. 4, 57:haec a probris ac sceleribus ejus,
Suet. Ner. 19 et saep.:cur me a ceteris clarissimis viris in hoc officio secernas,
Cic. Sull. 1, 3:publica privatis, sacra profanis,
Hor. A. P. 397.—To distinguish, discern:C.blandum amicum a vero,
Cic. Lael. 25, 95:non satis acute, quae sunt secernenda, distinguit,
id. Top. 7, 31:nec natura potest justo secernere iniquum, Dividit ut bona diversis, fugienda petendis,
Hor. S. 1, 3, 113:turpi honestum,
id. ib. 1, 6, 63.—To set aside, reject:A.cum reus frugalissimum quemque secerneret,
Cic. Att. 1, 16, 3:minus idoneos senatores,
Suet. Vit. 2.—Hence, sēcrē-tus, a, um, P. a., severed, separated; hence, separate, apart (as an adj. not freq. till after the Aug. period; not in Cic.; syn.: sejunctus, seclusus).In gen.:B.ne ducem suum, neve secretum imperium propriave signa haberent, miscuit manipulos, etc.,
Liv. 1, 52:electa (uva defertur) in secretam corbulam,
Varr. R. R. 1, 54, 2:arva,
Verg. A. 6, 478; Varr. L. L. 9, § 57 Müll.—In partic.1.Of places or things pertaining to them, out of the way, retired, remote, lonely, solitary, secret (syn.:b.solus, remotus, arcanus): secreta petit loca, balnea vitat,
Hor. A. P. 298:locus (opp. celeber),
Quint. 11, 1, 47:montes,
Ov. M. 11, 765:silva,
id. ib. 7, 75:litora,
id. ib. 12, 196:pars domus (the gynaeceum),
id. ib. 2, 737; cf. in sup.:secretissimus locus (navis),
Petr. 100, 6: vastum ubique silentium, secreti colles, solitary, i. e. abandoned, deserted by the enemy, = deserti, Tac. Agr. 38:iter (with semita),
solitary, Hor. Ep. 1, 18, 103; cf.quies,
Mart. 7, 32, 4.—Of persons and transactions, private, secret:invadit secretissimos tumultus,
Sen. Ep. 91, 5:vacuis porticibus secretus agitat,
Tac. A. 11, 21:est aliquis ex secretis studiis fructus,
private studies, Quint. 2, 18, 4; so,studia (opp. forum),
id. 12, 6, 4:disputationes,
id. 12, 2, 7:contentio,
Plin. Ep. 7, 9, 4 et saep. —Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., retirement, solitude, secrecy; a solitude, solitary place, retreat (syn.: solitudo, secessus); sing.:(β).cum stilus secreto gaudeat atque omnes arbitros reformidet,
Quint. 10, 7, 16:secreti longi causā,
Ov. H. 21, 21:altum abditumque secretum, Phn. Ep. 2, 17, 22: dulce,
id. ib. 3, 1, 6; Quint. 10, 3, 30; 12, 5, 2; Tac. A. 4, 57; 14, 53; id. Agr. 39 fin.; Phaedr. 3, 10, 11; 4, 23, 6; Luc. 3, 314.— Plur.:se a vulgo et scaenā in secreta removere,
Hor. S. 2, 1, 71:horrendaeque procul secreta Sibyllae,
Verg. A. 6, 10; Ov. M. 1, 594; Tac. H. 3, 63; Quint. 1, 2, 18:dulcis secretorum comes (eloquentia),
id. 1, 4, 5:cameli solitudines aut secreta certe petunt,
Plin. 10, 63, 83, § 173.— Comp.:haec pars Suevorum in secretiora Germaniae porrigitur,
into the more remote parts, Tac. G. 41. —Absol.: in secreto, in a secret place, secretly:2.tempus in secreto lbi tereret,
Liv. 26, 19, 5:reus in secreto agebatur,
Curt. 10, 4, 29.—That is removed from acquaintance (cf. abditus), hidden, concealed, secret:b.secreta ducis pectora,
Mart. 5, 5, 4:secretas advocat artes,
Ov. M. 7, 138:ars,
Petr. 3:litterae (with familiares),
Quint. 1, 1, 29:carmina (the Sibylline odes),
Luc. 1, 599:libidines,
Tac. A. 1, 4 fin.:quaedam imperii pignora,
Flor. 1, 2, 3.—With ab:nec quicquam secretum alter ab altero haberent,
Liv. 39, 10, 1.— Comp.:libertus ex secretioribus ministeriis,
Tac. Agr. 40:praemia (opp. publica largitio),
id. H. 1, 24:aliud (nomen),
Quint. 1, 4, 25:vitium stomachi,
Mart. 3, 77, 9.— Poet. for the adv. secreto:tu (Anna) secreta pyram tecto interiore Erige,
in secret, secretly, Verg. A. 4, 494; cf.:stridere secreta divisos aure susurros,
secretly in each one's ear, Hor. S. 2, 8, 78.—Hence,Subst.: sēcrētum, i, n., something secret, secret conversation; a mystery, secret:3.secretum petenti non nisi adhibito filio dedit,
Suet. Tib. 25 fin.; id. Calig. 23:illuc me persecutus secretum petit,
a secret interview, Plin. Ep. 1, 5, 11:petito secreto futura aperit,
Tac. H. 2, 4.— Piur.:crebra cum amicis secreta habere,
Tac. A. 13, 18:animi secreta proferuntur,
Plin. 14, 22, 28, § 141:nulla lex jubet amicorum secreta non eloqui,
Sen. Ben. 5, 21, 1:omnium secreta rimari,
Tac. A. 6, 3:horribile secretum,
Petr. 21, 3; Tac. H. 1, 17 fin.; id. Agr. 25; Suet. Aug. 66:uxor omnis secreti capacissima,
Plin. Ep. 1, 12, 7; Quint. 12, 9, 5 al.—Concr.:lucos ac nemora consecrant deorumque nominibus appellant secretum illud, quod solā reverentiā vident,
that mysterious being, Tac. G. 9 fin.—Plur.:introitus, aperta, secreta velut in annales referebat,
Tac. A. 4, 67; cf.:gens non astuta aperit adhuc secreta pectoris licentia joci,
id. G. 22:oratio animi secreta detegit,
Quint. 11, 1, 30; Tac. A. 1, 6; 4, 7 fin.; 6, 3; id. G. 19; Plin. Pan. 68, 6; Suet. Tib. 52; id. Oth. 3 et saep.—Concr.:(Minerva) hanc legem dederat, sua ne secreta viderent,
i. e. the mysteries, Ov. M. 2, 556; 2, 749; cf.:secretiora quaedam,
magic arts, Amm. 14, 6, 14:in secretis ejus reperti sunt duo libelli,
among his private papers, Suet. Calig. 49.—Pregn., separate from what is common, i. e. uncommon, rare, recondite (perh. only in the two foll. passages of Quint.):4.(figurae) secretae et extra vulgarem usum positae, etc.,
Quint. 9, 3, 5: interpretatio linguae secretioris, quas Graeci glôssas vocant, i. e. of the more uncommon words, id. 1, 1, 35 (for which:glossemata id est voces minus usitatas,
id. 1, 8, 15).—In Lucr., of any thing separated from what belongs to it, i. e. wanting, deprived of, without something; with abl. or gen.:* 1.nec porro secreta cibo natura animantum Propagare genus possit (corresp. to sine imbribus),
Lucr. 1, 194:(corpora) secreta teporis Sunt ac frigoris omnino calidique vaporis (corresp. to spoliata colore),
id. 2, 843. —Hence, adv., in three forms: secreto (class.), secrete (post-class.), and secretim (late Lat. and very rare).(Acc. to A.) Apart, by itself, separately:2.de quibus (hortis) suo loco dicam secretius,
Col. 11, 2, 25. —(Acc. to B. 2.) In secret, secretly; without witnesses; in private.(α).sēcrē-tō:(β). b.mirum, quid solus secum secreto ille agat,
Plaut. Am. 3, 2, 73:secreto illum adjutabo,
id. Truc. 2, 7, 7:secreto hoc audi,
Cic. Fam. 7, 25, 2:nescio quid secreto velle loqui te Aiebas mecum,
Hor. S. 1, 9, 67:secreto te huc seduxi,
Plaut. Aul. 2, 1, 14:facere,
id. Bacch. 5, 2, 30; 5, 2, 35; Cic. Verr. 2, 4, 45, § 100; id. Att. 7, 8, 4; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 4:secreto ab aliis,
Liv. 3, 36:secreto agere cum aliquo,
Caes. B. G. 1, 31, 1; Quint. 5, 13, 16; 9, 2, 79; Plin. Ep. 3, 20, 8; Curt. 7, 2, 13.—Comp.:(γ).secretius emittitur inflatio,
Sen. Q. N. 5, 4, 1. —sēcrētim, Amm. 29, 1, 6.
См. также в других словарях:
What For — Infobox single Name = What For Type = single Artist = James Released = March 1988 Recorded = 1987 Genre = Folk Length = Label = Sire Producer = Hugh Jones Last single = 1986 So Many Ways This single = 1988 What For Next single = 1988 Ya Ho What… … Wikipedia
what for(1) — {interrog.} For what reason; why? * /I told Mary what I was going to town for./ * /What are you running for?/ Often used alone as a question. * /Billy s mother told him to wear his hat. What for? he asked./ Compare: HOW COME … Dictionary of American idioms
what for(1) — {interrog.} For what reason; why? * /I told Mary what I was going to town for./ * /What are you running for?/ Often used alone as a question. * /Billy s mother told him to wear his hat. What for? he asked./ Compare: HOW COME … Dictionary of American idioms
what for — phrasal 1. for what purpose or reason ; why usually used with the other words of a question between what and for < what did you do that for > except when used alone 2. harsh treatment especially by blows or by a sharp reprimand < gave him what… … New Collegiate Dictionary
what for — This phrase appears in two nonstandard uses. When it means punishment or reproof (The boss gave George what for because he was late), it constitutes an illiteracy. When what for is substituted for why (What did you do that for?), the expression… … Dictionary of problem words and expressions
what for — 1. adverb For what reason; why. He wants four copies of it? What for? 2. noun An unspecified punishment or rebuke When your dad gets home, hell give you what f … Wiktionary
what for(2) — {n. phr.}, {informal} A scolding, or other punishment. Usually used with get or give . * /Tom got what for from his father for answering him rudely, and I heard him crying in the house./ * /The teacher gave me what for because I was late./ … Dictionary of American idioms
what for(2) — {n. phr.}, {informal} A scolding, or other punishment. Usually used with get or give . * /Tom got what for from his father for answering him rudely, and I heard him crying in the house./ * /The teacher gave me what for because I was late./ … Dictionary of American idioms
What for — Whatfor Whatfor Pays d’origine France Genre(s) Pop Années actives 2002 – 2003 Label(s) Az Anciens membres Nicolas Vitiello Cyril Selli Monia Érika Fleury … Wikipédia en Français
what for — Synonyms and related words: ass reaming, bawling out, castigation, chastening, chastisement, chewing, condign punishment, correction, cussing out, deserts, disciplinary measures, discipline, dressing, dressing down, excuse, explanation, ferule,… … Moby Thesaurus
What for — severe treatment, punishment, or violence … Dictionary of Australian slang