Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

weak+king

  • 41 कल _kala

    कल a. [ कल्- घञ्]
    1 Sweet and indistinct (अस्पष्टमधुर); कर्णे कलं किमपि रौति H.1.78; सारसैः कलनिर्ह्रादैः R.1.41,8. 59; M.5.1. वाग्भिः कलाभिर्ललितैश्च हावैः Bu. Ch.2.3. (Hence
    -2 Low, soft, sweet (note &c.); melodious, pleasing, निशासु भास्वत्कलनूपुराणाम् R.16.12.
    -3 Making noise, jingling, tinkling &c.; भास्वत्कलनूपुराणाम् R.16.12; कल- किङ्किणीरवम् Śi.9.74,82; कलमेखलाकलकलः 6.14,4.57;
    -4 Weak.
    -5 Crude; undigested.
    -6 Vigorous.
    -7 Full. दीनस्य ताम्राश्रुकलस्य राज्ञः Rām.2.13.24.
    -ला 1 A low or soft and inarticulate tone.
    -2 (In poetry) Time equal to four Mātrās.
    -3 (-m. pl.) A class of manes.
    -लम् Semen.
    -Comp. अङ्कुरः the Sārasa bird.
    -अनु- वादिन् m.
    1 a sparrow.
    -2 a bee.
    -3 the Chātaka bird.
    -अविकलः a sparrow.
    -आलापः 1 a sweet hum- ming sound.
    -2 sweet and agreeable discourse; स्फुरत्- कलालापविलासकोमला करोति रागं हृदि कौतुकधिकम् K.2.
    -3 a bee.
    -उत्ताल a. high, sharp.
    -कण्ठ a. having a sweet voice. (
    -ण्ठः) (
    ण्ठी f.)
    1 the (Indian) cuckoo.
    -2 a goose, swan.
    -3 a pigeon.
    -कलः 1 murmuring or hum of a crowd.
    -2 indistinct or confused noise; चलितया विदधे कलमेखलाकलकलो$लकलोलदृशान्यया Śi.6.14; नेपथ्ये कलकलः (in dramas); Bh.1.27,37; Amaru.31.
    -3 N. of Śiva.
    -4 resin, pitch.
    -कूजिका, -कूणिका a wanton woman.
    -घोषः the (Indian) cuckoo.
    -चु(चू)रिः N. of a royal family; B. R.
    -तूलिका a wanton or lascivious woman.
    -धूतम् silver.
    -धौतम् 1 silver; कलधौतधौत- शिलवेश्मनां रुचौ Śi.13.21,4.41.
    -2 gold; विमलकलधौत- त्सरुणा खड्गेन Ve.3. कन्येयं कलधौतकोमलरुचिः कीर्तिस्तु नातः परा Mahār.
    -3 a low or pleasing tone. ˚लिपि f.
    1 illu- mination of a manuscript with gold.
    -2 characters written in gold; मरकतशकलकलितकलधौतलिपेरिव रतिजय- लेखम् Gīt.8.
    -ध्वनिः 1 a low sweet tone.
    -2 a pigeon.
    -3 a peacock.
    -4 the (Indian) cuckoo.
    -नाद a. having a low and sweet tone. (
    -दः) a swan; see कलध्वनि.
    -भाषणम् lisping, the prattle of childhood.
    -रवः 1 a low sweet tone.
    -2 a dove.
    -3 the (Indian) cuckoo.
    -विशुद्ध a. soft and clear; Ś.5.
    -व्याघ्रः a mongrel breed between a tigress and panther.
    -हंसः 1 a gander, a swan; वधूदुकूलं कलहंस- लक्षणम् Ku.5.67.
    -2 a duck, drake; Bk.2.18; कलमन्य- भृतासु भाषितं कलहंसीषु मदालसं गतम् R.8.59.
    -3 the supreme soul.
    -4 an excellent king.

    Sanskrit-English dictionary > कल _kala

  • 42 कु _ku

    1
    कु ind. A prefix implying 'badness', 'deterioration', 'depreciation', 'sin', 'reproach', 'littleness', 'want', 'deficiency', &c. Its various substitutes are कद् (कदश्व), कव (कवोष्ण), का (कोष्ण), किं (किंप्रभुः); cf. Pt.5.17.
    -Comp. -कर्मन् n. a bad deed, a mean act. -a. wicked, Bhāg.1.16.22.
    -कु-वाच् m. jackal.
    -कूलम् A hole filled with stakes. ˚लः A fire made of chaff; कुकूलं शङ्कुभिः कीर्णे श्वभ्रे ना तु तुषानले Nm.
    -ग्रहः an unpropitious planet.
    -ग्रामः a petty village or hamlet (without a king's officer, an agnihotrin, a physician, or a river.)
    -चन्दनम् Red sandal-wood.
    -चर a. of bad conduct, a thief; दृष्ट्वा त्वादित्यमुद्यन्तं कुचराणां भयं भवेत् Mb.14.39.13.
    -चेल a. wearing bad or ragged garments; कपालं वृक्ष- मूलानि कुचेलमसहायता । समता चैव सर्वस्मिन्नेतन्मुक्तस्य लक्षणम् ॥ Ms.6.44.
    -चरित्रम्, -चर्या wickedness, evil conduct, impropriety; Ms.9.17.
    -चोद्यम् an unsuitable ques- tion.
    -जन्मन् a. low born.
    -तनु a. deformed, ugly. (
    -नुः) an epithet of Kubera.
    -तन्त्री a bad lute.
    -तपः 1 a sort of blanket (made of the hair of the mountain goat).
    -2 the eighth Muhūrta or portion of the day.
    -3 a daughter's or sister's son.
    -4 the sun.
    -तर्कः 1 sophistical or fallacious argument.
    -2 a heterodox doc- trine, free thinking; कुतर्केष्वभ्यासः सततपरपैशुन्यमननम् G. L.31. ˚पथः a sophistical mode of arguing.
    -तीर्थम् a bad teacher.
    -दिनम् an evil or unpropitious day.
    -दृष्टिः f.
    1 weak sight.
    -2 an evil eye, sinister eye (fig.).
    -3 an opinion or doctrine opposed to the Vedas, heterodox doctrines; या वेदबाह्याः स्मृतयो याश्च काश्च कुदृष्टयः Ms.12.95.
    -देशः 1 a bad place or country.
    -2 a country where the necessaries of life are not available or which is subject to oppression.
    -देह a. ugly, defor- med; कुदेहमानाहिविदष्टदृष्टेर्ब्रह्मन्वचस्ते$मृतमौषधं मे Bhāg.5.12.2. (
    -हः) an epithet of Kubera.
    -द्वारम् back door.
    -धी a. foolish, silly, stupid.
    -2 wicked.
    -नखम् a disease of the nails; Mb.3.
    -नटः 1 a bad actor.
    -2 a sort of trumpet flower.
    -3 red arsenic.
    -नदिका a small river, rill; सुपूरा स्यात्कुनदिका Pt.1.25.
    -नाथः a bad master; हतास्म्यहं कुनाथेन न पुंसा वीरमानिना Bhāg.9.14.28.
    -नामन् m. a miser.
    -नीतः bad counsel, leading; तृणैश्छन्ना भूमिर्मतिरिव कुनीतैव विदुषः Mu.6.11.
    -पटः, -टम् a miser- able garment; कुपटावृतकटिः Bhāg.5.9.1.
    -पथः 1 a wrong road, bad way (fig. also).
    -2 a heterodox doctrine.
    -पथ्य a. unwholesome, improper.
    -परीक्षक a. examining badly, not valuing rightly; कुत्स्याः स्युः कुपरीक्षका न मणयो यैरर्घतः पातिताः Bh.2.15.
    -पात्रम् an unfit recipient.
    -पुत्रः a bad or wicked son: यादृशं फल- माप्नोति कुप्लवैः संतरन् जलम् । तादृशं फलमाप्नोति कुपुत्रैः संतरंस्तमः ॥ Ms.9.161. कुपुत्रो जायेत क्वचिदपि कुमाता न भवति, देव्यपराध- क्षमापनस्तोत्र (ascribed to a later शङ्कराचार्य).
    -पुरुषः 1 a low or wicked man.
    -2 a spiritless coward.
    -पूय a. low, vile, contemptible.
    -प्रिय a. disagreeable, contem- ptible, low, mean.
    -प्लवः a bad boat; कुप्लवैः संतरन् जलम् Ms.9.161.
    -बन्धः a disgraceful stigma; अन्त्याभिगमने त्वङ्क्यः कुबन्धेन प्रवासयेत् Y.2.294.
    -ब्रह्मः, -ब्रह्मन् m. a bad or degraded Brāhmaṇa.
    -मन्त्रः 1 bad advice.
    -2 a charm used to secure success in a bad cause.
    -मुद्विन् a. Un- friendly; उदहृष्यन्वारिजानि सूर्योत्थाने कुमुद्विना । राज्ञा तु निर्भया लोकाः Bhāg.1.21.47.
    -मेरुः The southern hemisphere or pole.
    -योगः an inauspicious conjunction (of planets).
    -योगिन् m. a false devotee, impostor.
    -रस a. having bad juice or flavour. (
    -सः) a kind of spirituous liquor.
    -रूप a. ugly, deformed; कुपुत्रो$पि भवेत्पुंसां हृदयानन्दकारकः । दुर्विनीतः कुरूपो$पि मूर्खो$पि व्यसनी खलः ॥ Pt.5.19.
    -रूप्यम् tin.
    -लक्षण a. having fatal marks on the body. कुलक्षणेत्यहं राज्ञा त्यक्तेत्यात्तविमानना Ks.91.19.
    -वङ्गः lead.
    -वचस्, -वाच्, -वाक्य a. abusive, bad, scurrilous; using abusive or foul language; संस्मारितो मर्मभिदः कुवाग्रिपून् Bhāg.4.3.15. (-n.) abuse, bad language.
    -वज्रकम् crystal; a stone resembling a diamond.
    -वर्षः a sudden or violent shower; Rām.6.
    -विक्रमः bravery exhibited in a wrong place; धिगीदृशं ते नृपते कुविक्रमं कृपाश्रये यः कृपणे पतत्त्रिणि N.1.132.
    -विवाहः a degraded or improper form of marriage; Ms.3.63.
    -वृत्तिः f. bad bebaviour.
    -वेधस् m. bad fate; हृतरत्नेन मुषितो दत्त्वा काचं कुवेधसा Ks. 71.232.
    -वैद्यः a bad physician, quack.
    -शील a. rude, wicked, unmannerly, ill tempered, of bad character; कुतो गम्यमगम्यं वा कुशीलोन्मादिनः प्रभोः Ks.32.152.
    -ष्ठलम् 1 a bad place.
    -2 the earth; शयानां कुष्ठले Bk.9.84.
    -सरित् f. a small river, rill; उच्छिद्यन्ते क्रियाः सर्वा ग्रीष्मे कुसरितो यथा Pt.2.89.
    -सृतिः f.
    1 evil conduct, wicked- ness; कस्माद्वयं कुसृतयः खलयोनयस्ते Bhāg.8.23.7.
    -2 conjuring, magic.
    -3 roguery.
    -स्त्री a bad woman.
    2
    कु I. 1 P. (कवते) To sound. -II. 6 Ā. (कुवते)
    1 To moan, groan.
    -2 To cry. -III. 2 P. (कौति) To hum, coo (as a bee.)...कुवत्पक्षिकुलाकुलाः Bk.9.1.

    Sanskrit-English dictionary > कु _ku

  • 43 महल्लक _mahallaka

    महल्लक a. Weak, feeble, old.
    -कः 1 A eunuch in a king's harem.
    -2 A large house, palatial building; (cf. Mar. महाल).

    Sanskrit-English dictionary > महल्लक _mahallaka

  • 44 शक्तिः _śaktiḥ

    शक्तिः f. [शक्-क्तिन्]
    1 (a) Power, ability, capa- city, strength, energy, prowess; दैवं निहत्य कुरु पौरुषमात्मशक्त्या Pt.1.361; ज्ञाने मौनं क्षमा शक्तौ R.1.22; so यथाशक्ति, स्वशक्ति &c. (b) Faculty, capacity; स्मरण- शक्ति 'retentive faculty or memory'.
    -2 Regal power; (it has three parts or elements; 1 प्रभुशक्ति or प्रभावशक्ति' the majesty or pre-eminent position of the king himself'; 2 मंत्रशक्ति 'the power of good counsel'; and 3 उत्साहशक्ति 'the power of energy'); राज्यं नाम शक्तित्रयायत्तम् Dk.; त्रिसाधना शक्तिरिवार्थसंचयम् R.3.13;6.33;17.63; Śi.2.26.
    -3 The power of composition, poetic power or genius; शक्तिर्निपुणता लोकशास्त्रकाव्याद्यवेक्षणात् K.P.1; see explanation ad loc.
    -4 The active power of a deity, regarded as his wife, female divinity; (these are vari- ously enumerated, 8, 9 or even 5 being mentioned); स जयति परिणद्धः शक्तिभिः शक्तिनाथः Māl.5.1; Ś.7.35.
    -5 A kind of missile; शक्तिखण्डामर्षतेन गाण्डीविनोक्तम् Ve. 3; ततो विभेद पौलस्त्यः शक्त्या वक्षसि लक्ष्मणम् R.12.77.
    -6 A spear, dart, pike, lance.
    -7 (In phil.) The relation of a term to the thing designated.
    -8 The power inhe- rent in cause to produce its necessary effect.
    -9 (In Rhet.) The power or signification of a word; (these are three अभिधा, लक्षणा and व्यञ्जना); तिस्रः शब्दस्य शक्तयः S. D.11.
    -1 The expressive power or denotation of a word (opp. लक्षणा and व्यञ्जना); it is thus defined:-- अस्माच्छब्दादयमर्थो बोद्धव्य इत्याकारको$नादिसंकेतः शक्तिः Tarka. K.
    -11 The female organ, the counterpart of the Phallus of &Saucte;iva worshipped by a sect of people called Śāktas.
    -12 A sword.
    -13 An implement in gambling.
    -Comp. -अर्धः perspiring and panting through fatigue or exertion.
    -अपेक्ष, -अपेक्षिन् a. having regard to strength; षाड्गुण्यमुपयुञ्जीत शक्त्यपेक्षो रसायनम् Śi.2.93.
    -कुण्ठनम् the deadening of a power.
    -ग्रह a.
    1 appre- hending the force or meaning.
    -2 armed with a spear.
    -(हः) 1 apprehension of the force, meaning, or acceptation of a word.
    -2 a spearman, lancer.
    -3 an epithet of Śiva.
    -4 of Kārtikeya.
    -ग्राहक a. deter- mining or establishing the meaning of a word. (
    -कः) epithet of Kārtikeya.
    -त्रयम् the three constituent elements of regal power; see शक्ति (2) above.
    -धर a. strong, powerful.
    -(रः) 1 a spearman.
    -2 an epithet of Kārtikeya; ततस्तामेव चोत्कृष्य शक्तिं शक्तिधरप्रियः Rām. 7.8.11.
    -ध्वजः N. of Kārtikeya; शक्तिध्वजशिखरशूलोत्सेधं सौधमागतम् Dk.2.5.
    -नाथः N. of Śiva; स जयति परिणद्धः शक्तिभिः शक्तिनाथः Māl.5.1.
    -पर्णः Alstonia Scholaris. (Mar. सातवीण).
    -पाणिः, -भृत् m.
    1 a spearman.
    -2 an epithet of Kārtikeya.
    -पातः 1 prostration of strength.
    -2 In Yoga philosophy, a spiritual procedure, by which the preceptor puts his strength (spiritual power) in his pupil.
    -पूजकः a Śākta q. v.
    -पूजा the worship of Śakti.
    -पूर्वः an epithet of Parāśara.
    -वैकल्यम् loss of strength, debility, incapacity.
    -हीन a. powerless, weak, impotent.
    -हेतिकः a lancer, spearman.

    Sanskrit-English dictionary > शक्तिः _śaktiḥ

  • 45 head

    [hed] 1. noun
    1) (the top part of the human body, containing the eyes, mouth, brain etc; the same part of an animal's body: The stone hit him on the head; He scratched his head in amazement.) glava
    2) (a person's mind: An idea came into my head last night.) pamet
    3) (the height or length of a head: The horse won by a head.) dolžina glave
    4) (the chief or most important person (of an organization, country etc): Kings and presidents are heads of state; ( also adjective) a head waiter; the head office.) glava; glaven
    5) (anything that is like a head in shape or position: the head of a pin; The boy knocked the heads off the flowers.) glava, glavica
    6) (the place where a river, lake etc begins: the head of the Nile.) izvir
    7) (the top, or the top part, of anything: Write your address at the head of the paper; the head of the table.) vrh
    8) (the front part: He walked at the head of the procession.) čelo
    9) (a particular ability or tolerance: He has no head for heights; She has a good head for figures.) nadarjenost
    10) (a headmaster or headmistress: You'd better ask the Head.) predstojnik
    11) ((for) one person: This dinner costs $10 a head.) na osebo
    12) (a headland: Beachy Head.) rt
    13) (the foam on the top of a glass of beer etc.) pena
    2. verb
    1) (to go at the front of or at the top of (something): The procession was headed by the band; Whose name headed the list?) biti na čelu
    2) (to be in charge of; to be the leader of: He heads a team of scientists investigating cancer.) voditi
    3) ((often with for) to (cause to) move in a certain direction: The explorers headed south; The boys headed for home; You're heading for disaster!) iti proti
    4) (to put or write something at the beginning of: His report was headed `Ways of Preventing Industrial Accidents'.) nasloviti
    5) ((in football) to hit the ball with the head: He headed the ball into the goal.) udariti z glavo
    - - headed
    - header
    - heading
    - heads
    - headache
    - headband
    - head-dress
    - headfirst
    - headgear
    - headlamp
    - headland
    - headlight
    - headline
    - headlines
    - headlong
    - head louse
    - headmaster
    - head-on
    - headphones
    - headquarters
    - headrest
    - headscarf
    - headsquare
    - headstone
    - headstrong
    - headwind
    - above someone's head
    - go to someone's head
    - head off
    - head over heels
    - heads or tails?
    - keep one's head
    - lose one's head
    - make head or tail of
    - make headway
    - off one's head
    * * *
    I [hed]
    adjective
    glavni, na čelu
    head waiter — glavni natakar, plačilni
    II [hed]
    noun
    glava; dolžina glave (pri konjskih dirkah); pamet, razum, nadarjenost; vodja, voditelj, predstojnik; šolski direktor, -ica; glava kovanca; glava, vrh, gornji del, vzglavje (strani, postelje, knjige, pisma, stopnišča itd); glava žeblja, kladiva, bucike; višek, kriza; pena na pivu, mleku; rogovje (srnjadi); oseba, komad, kos, glava (živine); stržen čira; izvir reke; zajezena voda; pritisk pare zraka, plina, vode; predgorje, rt; familiarly plačilni, glavni natakar; streha na vozu; glavna točka (govora), poglavje (knjige), rubrika, stolpič (v časopisu); economy postavka (v računu, fakturi), kategorija; slang latrina
    above one's head — težko razumljivo, prepametno za koga
    by a short head — za dolžino nosu, figuratively z majhno prednostjo
    the head and front — bistvo, politics glava zarote, vodja upora
    from head to foot — od nog do glave, popolnoma
    head first ( —ali foremost) — z glavo naprej, figuratively nepremišljeno
    head over heels — narobe, do ušes, na vrat na nos
    over one's head — viseč nad glavo (nevarnost); težko razumljivo
    over head and earsali head over ears — preko glave, do ušes, popolnoma
    out of one's own head — sam od sebe, sam, na lastnem zeljniku
    two heads are better than one — kolikor glav, toliko misli
    head, cook and bottle washerkdor s svojim vedenjem poudarja svojo veljavo
    figuratively on your head be it! — naj gre na tvojo glavo, ti si odgovoren
    ten head of cattle — deset glav živine;
    Z glagoli: to beat s.o.'s head offprekositi koga
    colloquially to bite ( —ali snap) s.o.'s head offuničiti koga
    to carry one's head high — nositi glavo pokonci, biti ponosen
    to come to a head — priti do krize, zaostriti se
    medicine zagnojiti se, dozoreti (čir); slang to do a thing on one's headigraje kaj napraviti
    to drag in by the head and ears — s silo privleči, za ušesa privleči
    to eat ( —ali cry, scream, run) one's head offpretirano se razburjati
    to give s.o. his head figuratively popustiti uzde
    to get s.th. through one's head — doumeti, razumeti kaj
    to go over s.o.'s headbiti pretežko za koga
    to go to s.o.'s headv glavo stopiti
    this horse eats his head off — ta konj več pojé, kot je vreden
    to have a head — imeti "mačka"
    to have one's head in the clouds figuratively živeti v oblakih, sanjariti
    to have a head like a sieve — imeti glavo kot rešeto, biti pozabljiv
    figuratively to keep one's head above water — obdržati se nad vodo, životariti
    to knock s.th. on the headonemogočiti kaj
    to lay ( —ali put) heads together — glave stikati, posvetovati se
    to let s.o. have his headpustiti komu delati po svoji glavi
    to lie on s.o.'s headbiti komu v breme
    I cannot make head or tail of — ne razumem, ne vidim ne repa ne glave
    to make head — izbiti na čelo, napredovati
    to put s.th. into s.o.'s headvtepsti komu kaj v glavo
    to put s.th. into one's headvtepsti si kaj v glavo
    to put s.th. out of s.o.'s headizbiti komu kaj iz glave
    to put s.th. out of one's headizbiti si kaj iz glave
    to run in s.o.'s headvrteti se komu po glavi
    to take s.th. into one's headv glavo si kaj vtepsti
    to talk over s.o.'s headza koga preučeno govoriti
    to talk s.o.'s head offutruditi koga z nenehnim govorjenjem
    to talk through the back of s.o.'s headneprestano v koga govoriti
    to throw o.s. at the head ofobesiti se komu za vrat
    to turn s.o.'s headglavo komu zmešati
    to work one's head off — pretegniti se od dela, garati
    heads I win, tails you loseizgubiš v vsakem primeru
    III [hed]
    1.
    transitive verb
    voditi, biti na čelu, priti na čelo; zapovedovati; prekositi, prekašati; obiti (reko) pri izviru; dati naslov, glavo (pismu itd.); obrezati, odsekati vrh (stebla, krošnjo drevesa); upreti se, nasprotovati, postaviti se po robu; obrniti proti; sport udariti žogo z glavo;
    2.
    intransitive verb
    biti obrnjen z glavo, pročeljem proti; iti, gibati se proti ( for); pluti proti ( for); razvijati se; American izvirati (reka)

    English-Slovenian dictionary > head

  • 46 GARÐR

    (-s, -ar), m.
    1) fence, wall;
    2) enclosed space, yard (cf. aldin-garðr, grasgarðr, kirkjugarðr);
    3) court-yard, court (þeir gánga út í garíinn ok berjast); riða í garð, to arrive; riða (fara) ór garði, to depart; fig., helmingr skal falla í minn garð, the half shall fall into my share; skal aukast þriðjungi í þínum garði, in thy keeping; hyggjum vér, at í yðvarn garð hafi runnit, into your hands, your possession; gøra e-n af garði, to equip one (as a son, a friend, when departing from home); líðr vetr ór garði, the winter passes by;
    4) house, dwelling;
    5) stronghold, castle (cf. Ás-garðr, Út-garðar).
    * * *
    m. [Ulf. gards = οικος; A. S. geard; Engl. yard, garth, garden; O. H. G. gart; Germ. garten; Dan.-Swed. gård; Lat. hortus]:
    I. a yard (an enclosed space), esp. in compds, as kirkju-g., a church-yard; vín-g., a vineyard; stakk-g., a stack-yard; hey-g., a hay-yard; kál-g., a kale-yard; urta-g., a kitchen-garden; aldin-g. and gras-g., a garden; dýra-g., a ‘deer-yard,’ a park:—garðr, alone, is a hay-yard (round the hay-ricks); hence garðs-seti or garð-seti, q. v.
    2. a court-yard, court and premises; þeir ganga út í garðinn ok berjask, Edda 25, a paraphrase from ‘túnum’ in Gm. 41; þeir Grímr hittu menn at máli úti í garðinum, Eg. 109; þá sá hann at öðrum-megin í garðinum brunaði fram merkit, Ó. H. 31; ganga til garðs, 71; mikill kamarr ( privy) var í garðinun, id.; en er þeir Hrærekr sátu í garðinum, 72; fóru þegar þangat í garðinn sem líkin vóru, id.; er hann kom heim í þorpit ok gékk um garðinn, Fms. x. 218; gengið hef eg um garðinn móð, gleðistundir dvína, a ditty; innan stokks ( within doors) eða í garði úti, Gþl. 136; eigi nenni ek at hann deyi undir görðum mínum, Lv. 59:—a fishyard, Vm. 14.
    3. esp. in Norway, Denmark, and Sweden, a house or building in a town or village, [Dan. gaard = Icel. bær]; hann var í Hróiskeldu ok átti þar garð, Bjarn. 6; Egill spurði hvar g. sá væri í borginni (in York) er Arinbjörn setti, Eg. 407; hann var í garði þeim er Hallvarðs-g. var kallaðr, Bs. i. 634; í garð Arons, 636; konungs-g., the king’s yard, Fms. passim and in records referring to Norway. garða-leiga, u, f. house-rent, H. E. i. 394. garða-sól, f., botan. the orach, Hjalt. garðs-bóndi, a, m. a house-owner, Grett. 103, Jb. 157. garðs-horn, n. a ‘yard-nook,’ cottage, Fas. iii. 648: esp. in tales, in the phrase, kongur og drottning í ríki sínu og karl og kerling í Garðshorni, Ísl. Þjóðs. passim: the saying, það er ekki krókr að koma í Garðshorn. garðs-húsfreyja, u, f. a town-lady, Grett. 158 A: in Icel., where the whole population are country-folk, this sense of garðr is only used in metaph. phrases, saws, = home, house; kemr engi sá til garðs ( to the house) at viti hvat í sé, Band. 13; fátækum manni er til garðs kemr, Dipl. ii. 14; hyggjum ver at í yðvarn garð hafi runnit, into your hands, your possession, Ld. 206; helmingr skal falla í minn garð, the half shall fall into my share, Fær. 117; skal aukask þriðjungi í þínum garði, in thy keeping, Nj. 3; þótt nökkut komi þat ór várum garði, 54; leggja málaferli í garð e-s, to bring a case home to one, Sturl. ii. 27; þess alls ens ílla sem þá var honum í garð borit, all the evil that was brought to his door, Hom. 119; Guð í garði ok góð Jól, a greeting, Grett. 99 (MS.); líðr vetr ór garði, the winter passed by, Nj. 112; ríða í garð, to arrive (of a rider), Sturl. iii. 185; ríða ór garði, to depart, Ld. 96; ríða um garð, to pass by; vísa gestum á garð várn, Fas. iii. 5; göra e-n af garði (mod. ór garði), to equip one when departing, e. g. a son, a friend, or the like; eigi ertú svá af garði görr sem ek vilda (a mother to a departing son), Grett. 94; hversu herralega keisarinn görði hann af garði, Karl. 148; ok hefða ek gört þik af garði með gleði ok fagnaði, Stj. 181; but esp. to endow a daughter when married, göra dóttur sína vel (ílla) ór garði, etc.; búa í garð, to prepare; hann hefir svá í garðinn búit, he has made his bed so: the phrase, það er allt um garð gengið, all past, done, bygone; föður-g., father house, paternal house; bú-garðr, an estate: also in poets, í Eyjafirði upp á Grund á þann garðinn fríða, a ditty:—a local name of several farms in Icel., Garðr, sing., or more usually Garðar, Landn., prob. from corn-fields: the saying, víðar er Guð enn í Görðum, addressed to presumptuous people who think God is God only for themselves.
    4. denoting a stronghold; tann-g., the ‘tooth-wall,’ the teeth and gums, Gr. ερκος οδόντων; Ás-garðr, the hold of the gods, Edda; Mið-garðr, Middle-hold, i. e. the earth; Út-garðar, Outer-hold, where the giants dwell, Edda: the phrase, ráðast á garðinn þar sem hann er laegstr, to assault the weakest part, to encroach upon the weak and helpless.
    5. in western Icel. a heavy snow-storm is called garðr.
    II. in Icel. sense a fence of any kind; garðr of þjóðbraut þvera, Grág. ii. 264: in the law phrase, garðr er granna sættir, a fence ( yard) is a settler among neighbours (i. e. forms the landmark), Gþl., Jb. 258; leggja garða, to make fences, Rm. 12, Landn. App. 325; þeir biðu hjá garði nokkurum, Nj. 170: esp. the fence around the homefield, also called tún-g., Grág. i. 82, 453, Nj. 83, 114, Eg. 766, Ld. 148. Ísl. ii. 357, passim; skíð-g., a rail fence; grjót-g., a stone fence; torf-g., a turf fence; haga-g., the hedge of a pasture, Eb. 132; tún-g., a ‘tún’ fence; virkis-g., a castle wall, Fb. ii. 73 (in a verse); stíflu-g., a ditch: rif-g., a swathe.
    COMPDS: garðsendi, garðshlið, garðskrókr, garðsrúst, garðsönn.
    III. Garðar, m. pl. (í Görðum), Garða-ríki or Garða-veldi, n. the empire of Gardar, is the old Scandin. name of the Scandinavian-Russian kingdom of the 10th and 11th centuries, parts of which were Hólm-garðar, Kænu-garðar, Nov-gorod, etc.; the name being derived from the castles or strongholds ( gardar) which the Scandinavians erected among the Slavonic people, and the word tells the same tale as the Roman ‘castle’ in England; cp. the interesting passage in Ó. H. ch. 65—ok má enn sjá þær jarðborgir (earth-works, castles) ok önnur stórvirki þau er hann görði,—K. Þ. K. 158, Fms., Ó. H. passim, (cp. Munch Det Norske Folks Hist. i. 39 sqq.); the mod. Russ. gorod and grad are the remains of the old Scandin. garðr = a castle; cp. Gerzkr, adj. from Gardar, i. e. Russian,
    β. Mikli-garðr—the ‘Muckle-yard’ the Great town, i. e. Constantinople, passim.
    COMPDS: Garðaríkismenn, Garðskonungr.

    Íslensk-ensk orðabók > GARÐR

  • 47 GÖRA

    ð, also spelt görva, giörva, geyra, giora, gera: prop. gøra, not gra (the ø was sounded nearly as y or ey), so that the g is to be sounded as an aspirate, however the word is spelt; and the insertion of i or j (giöra, gjöra), which is usual in mod. writing, and often occurs in old, is phonetic, not radical, and göra and gjöra represent the same sound. The word in the oldest form had a characteristic v, and is spelt so on the Runic stones in the frequent Runic phrase, gaurva kubl, Baut., and Danske Runemind. passim; but also now and then in old Icel. MSS., e. g. the Kb. of Sæm. (cited from Bugge’s Edit.), gorva, Am. 75, Skv. 1. 34, 3. 20, Hm. 123, Og. 29; gerva, Am. 64, Bkv. 3; giorva, Rm. 9; giorfa, 28; gorvir, Hkv. Hjörv. 41; gørvom, Hým. 6; gorviz, Am. 35; gerviz, Merl. 2. 89:—this characteristic v has since been dropped, and it is usually spelt without it in MSS., gora, Hým. 1, Og. 23, Ls. 65; gera, Am. 85; gorir, Hm. 114: the pret. always drops the v, gorþi, Hym. 21; gorðo or gorþo, fecerunt, Hm. 142, Am. 9; gorðumz, Hðm. 28; gerþi, Am. 74; gerþit, 26:—with i inserted, Rm. 9, 22; giordu, 11; in the Mork. freq. giavra. The ö is still sounded in the east of Icel., whereas gera is the common form in speech, gjöra in writing:—the old pres. indic. used by the poets and in the laws is monosyllabic görr, with suffixed negative, görr-a, Hkr. i. (in a verse); mod. bisyllabic görir, which form is also the usual one in the Sagas:—the old part. pass. was görr or gerr, geyrr, Fms. ix. 498, x. 75, where the v was kept before a vowel, and is often spelt with f, gorvan, gorvir, and gorfan, gorfir: dat. so-goro or so-guru adverbially = sic facto: the mod. part. gjörðr, gerðr, görðr, as a regular part. of the 2nd weak conjugation, which form occurs in MSS. of the 15th century, e. g. Bs. i. 877, l. 21. [This is a Scandin. word; Dan. gjöre; Swed. göra; Old Engl. and Scot. gar, which is no doubt of Scandin. origin, the Saxon word being do, the Germ. thun, neither of which is used in the Scandin.; the word however is not unknown to the Teut., though used in a different sense; A. S. gervan and gearvjan = parare; O. H. G. karwan; Germ. gerben, garben, but esp. the adj. and adv. gar, vide above s. v. gör-.] To make, to do; the Icel. includes both these senses.
    A. To make:
    I. to build, work, make, etc.; göra himin ok jörð, 623. 36, Hom. 100; göra hús, to build a house, Fms. xi. 4, Rb. 384; göra kirkju, Bjarn. 39; göra skip, N. G. L. i. 198; göra langskip, Eg. 44; göra stólpa, Al. 116; göra tól (= smíða), Vsp. 7; göra (fingr)-gull, Bs. i. 877; göra haug, to build a cairn, Eg. 399; göra lokhvílu, Dropl. 27; göra dys, Ld. 152; göra kistu ( coffin), Eg. 127; göra naust, N. G. L. i. 198; göra jarðhús, Dropl. 34; göra veggi, Eg. 724: also, göra bók, to write a book, Íb. 1, Rb. 384; göra kviðling, to make a song, Nj. 50; göra bréf, to draw up a deed ( letter), Fms. ix. 22; göra nýmæli, to frame a law, Íb. 17.
    2. adding prep.; göra upp, to repair, rebuild, restore, Fb. ii. 370; göra upp Jórsala-borg, Ver. 43; göra upp skála, Ld. 298; göra upp leiði, to build up a grave.
    II. to make, prepare, get ready; göra veizlu, drykkju, brúðkaup, erfi, and poët. öl, öldr, to make a feast, brew bridal ale, Fs. 23, Fms. xi. 156, Dropl. 6, Am. 86; göra seið, blót, to perform a sacrifice, Ld. 152; göra bú, to set up a house, Grág. i. 185, Ld. 68; göra eld, to make a fire, Fs. 100, K. Þ. K. 88; göra rekkju, to make one’s bed, Eg. 236; göra upp hvílur, Sturl. ii. 124; göra graut, to make porridge, Eg. 196, N. G. L. i. 349; göra drykk, to make a drink, Fms. i. 8; göra kol, or göra til kola, to make charcoal, Ölk. 35.
    III. in somewhat metaph. phrases; göra ferð, to make a journey, Fms. x. 281; görði heiman för sína, he made a journey from home, Eg. 23; göra sinn veg, to make one’s way, travel, Mar.; göra uppreisn, to make an uprising, to rebel, Rb. 384, Fms. ix. 416; göra úfrið, to make war, 656 C. 15; göra sátt, göra frið, to make peace, Hom. 153, Bs. i. 24; göra féskipti, Nj. 118; göra tilskipan, to make an arrangement, Eg. 67; göra ráð sitt, to make up one’s mind, Nj. 267, Fms. ix. 21; göra hluti, to cast lots, Fms. x. 348.
    2. to make, give, pay, yield; göra tíund, to pay tithes, Hom. 180; hann skal göra Guði tíunda hlut verðsins, id.; göra ölmusu, to give alms, 64; göra ávöxt, to yield fruit, Greg. 48; gefa né göra ávöxt, Stj. 43; göra konungi skatt eða skyld, Fms. xi. 225.
    3. to contract; göra vináttu, félagskap, to contract friendship, Nj. 103, Eg. 29; göra skuld, to contract a debt, Grág. i. 126: göra ráð með e-m, to take counsel with, advise one, Eg. 12; göra ráð fyrir, to suppose, Nj. 103, Fms. ix. 10; göra mun e-s, to make a difference, i. 255, Eb. 106.
    4. to make, make up, Lat. efficere; sex tigir penninga göra eyri, sixty pence make an ounce, Grág. i. 500, Rb. 458.
    5. to grant, render; göra kost, to make a choice, to grant, Nj. 130, Dropl. 6, Fms. xi. 72, (usually ellipt., kostr being understood); vil ek at þér gerit kostinn, Nj. 3; ok megit þér fyrir því göra ( grant) honum kostinn, 49, 51; göra e-m lög, to grant the law to one, 237; göra guðsifjar, to make ‘gossip’ with one, to be one’s godfather, Fms. ii. 130.
    6. special usages; göra spott, háð, gabb, … at e-u, to make sport, gibes, etc. at or over a thing, Fms. x. 124; göra iðran, to do penance, Greg. 22; göra þakkir, to give thanks, Hom. 55; göra róm at máli e-s, to cheer another’s speech, shout hear, hear! var görr at máli hans mikill rómr ok góðr, his speech was much cheered, Nj. 250,—a parliamentary term; the Teutons cheered, the Romans applauded (with the hands), cp. Tacit. Germ.
    7. with prepp.; gera til, to make ready or dress meat; láta af ( to kill) ok göra til ( and dress), K. Þ. K. 80, Ísl. ii. 83, 331, Fs. 146, 149, Bjarn. 31, Finnb. 228; göra til nyt, to churn milk, K. Þ. K. 78; göra til sverð, to wash and clean the sword, Dropl. 19; máttu þeir eigi sjá, hversu Þorvaldr var til gerr, how Th. got a dressing, Nj. 19.
    β. göra at e-u, to mend, make good, put right (at-görð), ek skal at því gera, Fms. xi. 153, Eg. 566, Nj. 130: to heal, Bárð. 171, Eg. 579, Grág. i. 220; göra at hesti, K. Þ. K. 54, Nj. 74: göra við e-u, vide B. II.
    8. adding acc. of an adj., part., or the like; göra mun þat margan höfuðlausan, Nj. 203; göra mikit um sik, to make a great noise, great havoc, Fb. i. 545, Grett. 133, Fms. x. 329; göra e-n sáttan, to reconcile one, Grág. i. 336; göra sér e-n kæran, to make one dear to oneself, Hkr. i. 209; göra sik líkan e-m, to make oneself like to another, imitate one, Nj. 258; göra sik góðan, to make oneself good or useful, 74, 78; göra sik reiðan, to take offence, 216; göra sér dælt, to make oneself at home, take liberties, Ld. 134, Nj. 216; göra langmælt, to make a long speech, Sks. 316; göra skjót-kjörit, to make a quick choice, Fms. ii. 79; göra hólpinn, to ‘make holpen,’ to help, x. 314; göra lögtekit, to make a law, issue a law, xi. 213, Bs. i. 37; hann gerði hann hálshöggvinn, he had him beheaded, Fms. ix. 488, v. l.; ok görðu þá handtekna alla at minsta kosti, Sturl. i. 40; várir vöskustu ok beztu menn era görfir handteknir, 41.
    β. göra sér mikit um e-t, to make much of, admire, Eg. 5, Fms. x. 254, 364; göra e-t at ágætum, to make famous, extol a thing, vii. 147; göra at orðum, to notice as remarkable, Fas. i. 123; göra at álitum, to take into consideration, Nj. 3; göra sér úgetið at e-u, to be displeased with, Ld. 134; göra vart við sik, to make one’s presence noticed, Eg. 79; göra sér mikit, lítið fyrir, to make great, small efforts, Finnb. 234; göra sér í hug, to brood over; hann gerði sér í hug at drepa jarl, Fs. 112; göra sér í hugar lund, to fancy, think: göra af sér, to exert oneself, ef þú gerir eigi meira af þér um aðra leika, Edda 32; hvárt hann var með Eiríki jarli, eðr görði hann annat af sér, or what else he was making of himself, Fms. xi. 157.
    9. phrases, gera fáleika á sik, to feign, make oneself look sad, Nj. 14; esp. adding upp, gera sér upp veyki, to feign sickness, (upp-gerð, dissimulation); göra sér til, to make a fuss, (hence, til-gerð, foppishness.)
    B. To do:
    I. to do, act; allt þat er hann gerir síðan ( whatever he does), þat á eigandi at ábyrgjask, Gþl. 190; þér munut fátt mæla eðr gera, áðr yðr munu vandræði af standa, i. e. whatsoever you say or do will bring you into trouble, Nj. 91; göra e-t með harðfengi ok kappi, 98; ger svá vel, ‘do so well,’ be so kind! 111; gerit nú svá, góði herra (please, dear lord!), þiggit mitt heilræði, Fms. vii. 157: and in mod. usage, gerið þér svo vel, gerðu svo vel, = Engl. please, do! sagði, at hann hafði með trúleik gört, done faithfully, Eg. 65; göra gott, to do good; göra íllt, to do evil, (góð-görð, íll-görð); ok þat var vel gört, well done, 64; geyrða ek hotvetna íllt, I did evil in all things, Niðrst. 109; hefir hann marga hluti gört stór-vel til mín, he has done many things well towards me, I have received many great benefits at his hands, Eg. 60: with dat., svá mikit gott sem jarl hefir mér gert, Nj. 133; þér vilda ek sízt íllt göra, I would least do harm to thee, 84: göra fúlmennsku, to do a mean act, 185; göra vel við e-n, to do well to one, Fs. 22; göra stygð við e-n, to offend one, Fms. x. 98; göra sæmiliga til e-s, to do well to one, Ld. 62, Nj. 71; göra sóma e-s, to do honour to one, Fms. vii. 155; göra e-m gagn, to give help to one, Nj. 262; göra e-m sæmd, skomm, to do ( shew) honour, dishonour, to one, 5, Fms. x. 43; göra háðung, xi. 152; göra styrk, to strengthen one, ix. 343; göra e-m skapraun, to tease one; göra ósóma, Vápn. 19; göra skaða ( scathe), Eg. 426; göra óvina-fagnað, to give joy to one’s enemies, i. e. to do just what they want one to do, Nj. 112; göra til skaps e-m, to conform to one’s wishes, 80; gerum vér sem faðir vár vill, let us do as our father wishes, 198; vel má ek gera þat til skaps föður míns at brenna inni með honum, id.; göra at skapi e-s, id., 3; var þat mjök gert móti mínu skapi, Fms. viii. 300; gera til saka við e-n, to offend, sin against one, Nj. 80; gera á hluta e-s, to wrong one, Vígl. 25; göra ílla fyrir sér, to behave badly, Fms. vii. 103.
    II. adding prep.; göra til e-s, to deserve a thing (cp. til-görð, desert, behaviour); hvat hafðir þú til gört, what hast thou done to deserve it? Nj. 130; framarr en ek hefi til gört, more than I have deserved, Fms. viii. 300; ok hafit þér Danir heldr til annars gört, ye Danes have rather deserved the reverse, xi. 192, Hom. 159:—göra eptir, to do after, imitate, Nj. 90:—göra við e-u (cp. við-görð, amendment), to provide for, amend, ok mun úhægt vera at göra við forlögum þeirra, Ld. 190; er úhægt at göra við ( to resist) atkvæðum, Fs. 22; ok mun ekki mega við því gera, Nj. 198:—göra af við e-n (cp. af-görð, evil doing), to transgress against one, ek hefi engan hlut af gört við þik, Fms. vii. 104, viii. 241; ok iðrask nú þess er hann hefir af gert, 300; göra af við Guð, to sin against God, Hom. 44.
    2. special usages; göra … at, to do so and so; spurði, hvat hann vildi þá láta at gera, he asked what he would have done, Nj. 100; hann gerði þat eina at, er hann átti, he did only what be ought, 220; þeir Flosi sátu um at rengja, ok gátu ekki at gert, F. tried, and could do nothing, 115, 242; þér munut ekki fá at gert, fyrr en …, 139; Flosi ok hans menn fengu ekki at gert, 199; mikit hefir þú nú at gert, much hast thou now done ( it is a serious matter), 85; er nú ok mikit at gert um manndráp siðan, 256; hann vildi taka vöru at láni, ok göra mikit at, and do great things, Ld. 70; Svartr hafði höggit skóg ok gert mikit at, Nj. 53; slíkt gerir at er sölin etr, so it happens with those who eat seaweed, i. e. that (viz. thirst) comes of eating seaweed, Eg. 605.
    β. göra af e-u, to do so and so with a thing; hvat hafið ér gert af Gunnari, Njarð. 376; ráð þú draumana, vera má at vér gerim af nokkut, may be that we may make something out of it, Ld. 126; gör af drauminum slíkt er þér þykkir líkligast, do with the dream ( read it) as seems to thee likeliest, Ísl. ii. 196: göra við e-n, to do with one; þá var um rætt, hvað við þá skyldi göra, what was to be done with them? Eg. 232; ærnar eru sakir til við Egil, hvat sem eg læt göra við hann, 426; eigi veit ek hvat þeir hafa síðan við gört, 574: göra fyrir e-t, to provide; Jón var vel fjáreigandi, ok at öllu vel fyrir gört, a wealthy and well-to-do man, Sturl. iii. 195; þótt Björn sé vel vígr maðr, þá er þar fyrir gört, því at …, but that is made up, because …: fyrir göra (q. v.), to forfeit.
    C. METAPH. AND SPECIAL USAGES:
    I. to do, help, avail; nú skulum vér ganga allir á vald jarlsins, því at oss gerir eigi annat, nothing else will do for us, Nj. 267; þat mun ekki gera, that wont do, 84; en ek kann ekki ráð til at leggja ef þetta gerir ekki, Fms. ii. 326; konungr vill þat eigi, þvi at mér gerir þat eigi ( it will not do for me) at þér gangit hér upp, x. 357; þat gerir mér ekki, at þér gangit á Orminn, … en hitt má vera at mér komi at gagni, ii. 227; þóttisk þá vita, at honum mundi ekki gera ( it would do nothing) at biðja fyrir honum, Fb. i. 565; engum gerði við hann at keppa, 571; ekki gerði þeim um at brjótask, Bárð. 10 new Ed.; sagða ek yðr eigi, at ekki mundi gera at leita hans, Sks. 625; hvat gerir mér nú at spyrja, Stj. 518; ekki gerir at dylja, no use hiding it, Fbr. 101 new Ed.; ætla þat at fáir þori, enda geri engum, Band. 7; bæði var leitað til annarra ok heima, ok gerði ekki, but did no good, 4; hét hann þeim afarkostum, ok gerði þat ekki, but it did no good, Fms. ii. 143.
    II. to send, despatch, cp. the Engl. to ‘do’ a message; hann gerði þegar menn frá sér, Eg. 270; hann hafði gört menn sex á skóginn fyrir þá, 568; þá gerði Karl lið móti þeim, Fms. i. 108; jarl gerði Eirík at leita Ribbunga, ix. 314; hann gerði fram fyrir sik Álf á njósn, 488; hann gerði menn fyrir sér at segja konunginum kvámu sína, x. 10; hleypi-skúta var gör norðr til Þrándheims, vii. 206; jafnan gerði jarl til Ribbunga ok drap menn af þeim, ix. 312; vilja Ósvífrs-synir þegar gera til þeirra Kotkels, despatch them to slay K., Ld. 144; skulu vér nú göra í mót honum, ok láta hann engri njósn koma, 242:—göra eptir e-m, to send after one, Nero bað göra eptir postulunum ok leiða þangat, 656 C. 26; nú verðr eigi eptir gört at miðjum vetri, Grág. i. 421; frændr Bjarnar létu göra eptir (Germ. abholen) líki hans, Bjarn. 69; síðan gerðu þeir til klaustrs þess er jómfrúin var í, Fms. x. 102:—gera e-m orð, njósn, to do a message to one; hann gerði orð jörlum sínum, Eg. 270; ætluðu þeir at göra Önundi njósn um ferðir Egils, 386, 582; vóru þangat orð gör, word was sent thither, Hkr. ii. 228.
    III. with infin. as an auxiliary verb, only in poetry and old prose (laws); ef hón gerði koma, if she did come, Völ. 5; gerðit vatn vægja, Am. 25; gramr gørr-at sér hlífa, he does not spare himself, Hkr. i. (in a verse); gerðut vægjask, id., Fs. (in a verse); hann gerðisk at höggva, Jb. 41; görðir at segja, Bkv. 15; görðisk at deyja, Gkv. 1. 1: in prose, eigi gerir hugr minn hlægja við honum, Fas. i. 122; góðir menn göra skýra sitt mál með sannsögli, 677. 12; Aristodemus görði eigi enn at trúa, Post.: esp. in the laws, ef þeir göra eigi ganga í rúm sín, Grág. i. 8; ef goðinn gerr eigi segja, 32; ef hann gerr eigi í ganga, 33; ef þeir göra eigi hluta meðr sér, 63; ef dómendr göra eigi dæma, 67; ef dómendr göra eigi við at taka, id.; ef goðinn gerr eigi ( does not) nefna féráns-dóm, 94; nú göra þeir menn eigi úmaga færa, 86; ef þeir göra eigi nefna kvöðina af búanum, Kb. ii. 163; ef þeir göra eigi segja, hvárt …, Sb. ii. 52; nú gerr sá eigi til fara, Kb. ii. 96; göra eigi koma, 150; ef hann gerr eigi kjósa, § 113.
    IV. a law term, göra um, or gera only, to judge or arbitrate in a case; fékksk þat af, at tólf menn skyldu göra um málit, Nj. 111; villt þú göra um málit, 21; bjóða mun ek at göra um, ok lúka upp þegar görðinni, 77; mun sá mála-hluti várr beztr, at góðir menn geri um, 88; málin vóru lagið í gerð, skyldu gera um tólf menn, var þá gert um málin á þingi, var þat gert, at … (follows the verdict), 88; vil ek at þú sættisk skjótt ok látir góða menn gera um …, at hann geri um ok enir beztu menn af hvárra liði lögliga til nefndir, 188; Njáll kvaðsk eigi gera mundu nema á þingi, 105; þeir kváðusk þat halda mundu, er hann gerði, id.; skaltú gera sjálfr, 58; fyrr en gert var áðr um hitt málit, 120; ek vil bjóðask til at göra milli ykkar Þórðar um mál yðar, Bjarn. 55; Þorsteinn kvað þat þó mundi mál manna, at þeir hefði góða nefnd um sættir þótt hann görði, 56; nú er þegar slegit í sætt málinu með því móti, at Áskell skal göra um þeirra í milli, Rd. 248; er nú leitað um sættir milli þeirra, ok kom svá at þeir skulu göra um málin Þorgeirr goði frá Ljósa-vatni ok Arnórr ór Reykjahlíð, sú var görð þeirra at …, 288; svá kemr at Ljótr vill at Skapti görði af hans hendi, en Guðmundr vill sjálfr göra fyrir sína hönd, skyldi Skapti gerð upp segja, Valla L. 225; eigi hæfir þat, leitum heldr um sættir ok geri Þorgeirr um mál þessi, Lv. 12; var jafnt gört sár Þórðar ok sár Þórodds, Eb. 246; þær urðu mála-lyktir at Þórðr skyldi göra um …, 24; ok vóru þá görvar miklar fésektir, 128; var leitað um sættir, ok varð þat at sætt, at þeir Snorri ok Steindórr skyldi göra um, 212; þit erut gerfir héraðs-sekir sem íllræðis-menn, Fs. 58: göra görð, Sturl. i. 63, 105: adding the fine, to fix the amount, þat er gerð mín, at ek geri verð húss ok matar, I fix the amount of the value of the house and (stolen) stores, Nj. 80; gerði Njáll hundrað silfrs, N. put it at a hundred silver pieces, 58; margir mæltu, at mikit vaeri gert, that the amount was high, id.; slíkt fégjald sem gert var, 120; vilit ér nokkut héraðs-sektir göra eða utanferðir, 189; hann dæmdi þegar, ok görði hundrað silfrs, 6l; síðan bauð Bjarni Þorkatli sætt ok sjálfdæmi, görði Bjarni hundrað silfrs, Vápn. 31; ek göri á hönd Þóri hundrað silfrs, Lv. 55; ek göri á hönd þér hundrað silfrs, id.; vilit þér, at ek göra millum ykkar? síðan görði konungr konuna til handa Þórði ok öll fé hennar, Bjarn. 17; Rafn kvað hann mikit fé annat af sér hafa gört, at eigi þætti honum þat betra, Fs. 30; Gellir görði átta hundrað silfrs, Lv. 97; fyrir þat gerði Börkr hinn digri af honum eyjarnar, B. took the isles from him as a fine, Landn. 123: adding the case as object, Gunnarr gerði gerðina, G. gave judgment in the case, Nj. 80; fyrr en gert var áðr um hitt málit, till the other case was decided, 120; þá sætt er hann görði Haraldi jarli, that settlement which he made for earl Harold, Fms. viii. 300: Flosi var görr utan ok allir brennu-menn, F. was put out ( banished) and all the burners, Nj. 251: metaph., nema þau vili annat mál á gera, unless they choose to settle it otherwise, Grág. i. 336.
    2. in the phrase, göra sekð, to make a case of outlawry, Grág. i. 118; eigi um görir sekð manns ella, else the outlawry takes no effect; en hann um görir eigi ella sekðina, else he cannot condemn him, 119.
    3. to perform; eptir-gerðar þeirrar sem hverr nennti framast at gera eptir sinn náung, Fms. viii. 103; en þat grunaði konung, at hann mundi ætla at göra eptir sumar sættir, i. e. that he had some back door to escape by, Orkn. 58 (cp. Ó. H.); allt þat er þér gerit nú fyrir þeirra sálum, id.
    V. special usages, to make allowance for; gera fóðr til fjár, to make an arbitrary allowance for, Ísl. ii. 138; hence, to suppose, en ef ek skal göra til fyrir fram ( suggest) hvat er hón (the code) segir mér, þá segi ek svá, at …, Fms. ix. 331; gera sér í hug, Fs. 112; göra sér í hugar-lund, to fancy; göra e-m getsakir, to impute to one; gera orð á e-u, to report a thing; þat er ekki orð á því geranda, ‘tis not worth talking about; eigi þarf orð at göra hjá því (‘tis not to be denied), sjálfan stólkonunginn blindaði hann, Mork. 14 (cp. Fms. vi. 168, l. c.); gera sér létt, to take a thing lightly, Am. 70; göra sér far um, to take pains; göra sér í hug, hugar-lund, to suppose.
    D. IMPERS. it makes one so and so, one becomes; hann görði fölvan í andliti, he turned pale, Glúm. 342; leysti ísinn ok görði varmt vatnið, the water became warm, 623. 34; veðr görði hvast, a gale arose, Eg. 128; hríð mikla gerði at þeim, they were overtaken by a storm, 267; þá gerði ok á hríð (acc.) veðrs, 281; féll veðrit ok gerði logn (acc.), and became calm, 372; görði þá stórt á firðinum, the sea rose high, 600; til þess er veðr lægði ok ljóst gerði, and till it cleared up, 129; um nóttina gerði á æði-veðr ok útsynning, 195; görir á fyrir þeim hafvillur, they lost their course (of sailors), Finnb. 242; mér gerir svefnhöfugt, I grow sleepy, Nj. 264; þá görði vetr mikinn þar eptir hinn næsta, Rd. 248.
    E. REFLEX, to become, grow, arise, and the like; þá görðisk hlátr, then arose laughter, Nj. 15; görðisk bardagi, it came to a fight, 62, 108; sá atburðr görðisk, it came to pass, Fms. x. 279; þau tíðendi er þar höfðu görzt, Ld. 152; gerðisk með þeim félagskapr, they entered into fellowship, Eg. 29; gerðisk svá fallit kaup, Dipl. ii. 10; Sigurðr konungr gerðisk ( grew up to be) ofstopa-maðr …, görðisk mikill maðr ok sterkr, Fms. vii. 238; hann görðisk brátt ríkr maðr ok stjórnsamr, xi. 223; Unnr görðisk þá mjök elli-móð, U. became worn with age, Ld. 12; sár þat er at ben görðisk, a law term, a wound which amounted to a bleeding wound, Nj. passim:—to be made, to become, görask konungr, to become king, Eg. 12; ok görðisk skáld hans, and became his skáld, 13; görðisk konungs hirðmaðr, 27; görask hans eigin-kona, to become his wedded wife, Fms. i. 3; at hann skyldi görask hálf-konungr yfir Dana-veldi, 83; vill Hrútr görask mágr þinn, Nj. 3; hann gerðisk síðan óvarari, he became less cautious, Fms. x. 414.
    2. with the prep. svá, to happen, come to pass so and so; svá görðisk, at …, it so happened, that …, Nj. 167; görðisk svá til, at …, Fms. x. 391; þá görðisk svá til um síðir, at…, at last it came to pass. that …, 392; enda vissi hann eigi, at þingför mundi af görask, in case he knew not that it would entail a journey to parliament, Grág. i. 46: with at added, to increase, þá görðisk þat mjök at um jarl ( it grew even worse with the earl) at hann var úsiðugr um kvenna-far, görðisk þat svá mikit, at …, it grew to such a pitch, that …, Hkr. i. 245; hence the mod. phrase, e-ð á-görist, it increases, gains, advances, esp. of illness, bad habits, and the like, never in a good sense.
    3. impers. with dat., honum gerðisk ekki mjök vært, he felt restless, Ld. 152; næsta gerisk mér kynlegt, I feel uneasy, Finnb. 236.
    4. to behave, bear oneself; Páll görðisk hraustliga í nafni Jesu, Post. 656 C. 13.
    5. to set about doing, be about; fám vetrum síðan görðisk hann vestr til Íslands, Fms. x. 415; maðr kom at honum ok spurði, hvat hann gerðisk, what he was about, Ó. H. 244; görðisk jarl til Ribbunga, Fms. ix. 312, v. l.; tveir menn görðusk ferðar sinnar, two men set out for a journey, x. 279; görðusk menn ok eigi til þess at sitja yfir hlut hans, Eg. 512; at þessir menn hafa görzk til svá mikils stórræðis, Fms. xi. 261; eigi treystusk menn at görask til við hann, Bárð. 160.
    6. (mod.) to be; in such phrases as, eins og menn nú gerast, such as people now are; eins og flestir menn gerast.
    F. PART. PASS. görr, geyrr (Fms. ix. 498, x. 75), gjörr, gerr, as adj., compar. görvari, superl. görvastr; [A. S. gearu; gare, Chaucer, Percy’s Ballads; O. H. G. garwe; Germ. gar]:—skilled, accomplished; vaskligr, at sér görr, Ld. 134; vel at sér görr, Ísl. ii. 326, Gísl. 14; gerr at sér um allt, Nj. 51; hraustir ok vel at sér görvir, Eg. 86; at engi maðr hafi gervari at sér verit en Sigurðr, Mork. 221; allra manna snjallastr í máli ok görvastr at sér, Hkr. iii. 360: the phrase, leggja görva hönd á e-t, to set a skilled hand to work, to be an adept, a master in a thing; svá hagr, at hann lagði allt á görva hönd, Fas. i. 391, (á allt görva hönd, iii. 195.)
    2. ready made, at hand; in the saying, gott er til geyrs (i. e. görs, not geirs) at taka, ‘tis good to have a thing at hand, Hkm. 17; ganga til görs, to have it ready made for one, Ld. 96; gör gjöld, prompt punishment, Lex. Poët.:—with infin., gerr at bjóða, ready to offer, Gh. 17; gervir at eiskra, in wild spirits, Hom. 11; görvar at ríða, Vsp. 24: with gen. of the thing, gerr ílls hugar, prone to evil, Hým. 9; gerr galdrs, prone to sorcery, Þd. 3; skulut þess görvir, be ready for that! Am. 55.
    II. [cp. görvi, Engl. gear], done, dressed; svá görvir, so ‘geared,’ so trussed, Am. 40.
    III. adverb. phrases, so-gurt, at soguru, so done; verða menn þat þó so-gurt at hafa, i. e. there is no redress to be had, Hrafn. 9; hafi hann so-gurt, N. G. L. i. 35, Nj. 141; kvað eigi so-gort duga, 123, v. l.; at (með) so-guru, this done, quo facto, Skv. 1. 24, 40; freq. with a notion of being left undone, re infecta. Germ. unverrichteter sache, Eg. 155, Glúm. 332, Ó. H. 202; enda siti um so-gort, and now let it stand, Skálda 166; við so-gurt, id., 655 vii. 4; á so-gurt ofan, into the bargain, Bs. i. 178, Ölk. 36, Fas. i. 85.

    Íslensk-ensk orðabók > GÖRA

  • 48 heilsa

    * * *
    I)
    (að), v. to say hail to one, greet one (= biðja e-n heilan vera), with dat.;
    heilsa á e-n = heilsa e-m.
    f.
    1) health;
    2) restoration to health (hann var feginn heilsu sinni);
    * * *
    1.
    u, f. [Dan. helsen; Swed. helsa], health, Fms. vii. 241, x. 215, Sks. 620. Al. 24, Hom. 10, Bs. i. 337; sterk, góð h., strong, good health; veyk, lin, tæp h., poor, weak health, passim.
    COMPDS: heilsubót, heilsubragð, heilsudrykkr, heilsufar, heilsugjafari, heilsugjöf, heilsugóðr, heilsugæði, heilsulauss, heilsuleysi, heilsulinr, heilsulítill, heilsuorð, heilsuráð, heilsusamligr, heilsusamr, heilsusterkr, heilsutapan, heilsutæpr, heilsuveiki, heilsuveykr.
    2.
    að, [Dan. hilse], to say hail to one, greet one, with dat.; it was an ancient custom for the host to welcome (heilsa) the stranger, as may be seen from the following references:—Osvífr (the guest) kvaddi út Höskuld ok Rút (the master of the house), þeir gengu út báðir ok heilsuðu Osvífi, Nj. 21; hann (the master) gengr út ok heilsar Gísla (dat. the stranger), Gísl. 83; kona ein gékk til hurðar ok heilsar þeim ok spyrr þá at nafni, Fbr. 44 new Ed.; Þorsteinn gékk þegar til búðar Þorkels, en hann (Thorkel) heilsar honum vel ok spyrr hvat hann árnar, Lv. 33; Ólafr gengr inn á gólfit … en enginn heilsar honum ok þögðu allir, Háv. 39; in case the host was a great personage (a king, earl, or the like), the stranger used in token of honour or homage to walk up to him and greet him, ‘sit hail!’ ok er hann kom inn, heilsaði hann konungi, konungr tók kveðju hans, Eg. 63; jarlinn (the guest) gékk fyrir hann (the host in his high-seat) ok heilsaði honum, Ó. H. 66; Haukr heilsaði konungi, Fb. i. 47: h. á en, id.; Ásgrímr (the guest) gékk at honum ok heilsaði á hann, Nj. 182, Fms. i. 16; ok er hann kemr á fund Knúts konungs, gékk hann fyrir hann ok heilsar upp á konunginn, konungr tók ekki kveðju hans, xi. 264. In mod. usage a coming guest is said ‘heilsa,’ a parting guest ‘kveðja,’ q. v.

    Íslensk-ensk orðabók > heilsa

  • 49 MAÐR

    (gen. manns, pl. menn, with the art. menninir), m.
    1) man (irrespective of sex), human being (guð skapaði síðarst menn tvá, er ættir eru frá komnar);
    sýndi maðr manni, one showed it to another, it went from from hand to hand;
    fjöldi manns, a great number of people;
    múgr manns, crowd of people;
    2) degree in kinship;
    vera at þriðja, fjórða, fimta manni, to be related in the third, fourth, fifth degree;
    hann var manni firr en systrungr Bárðar, he was the son of a cousin of B.;
    * * *
    m., qs. mann-r, which form also occurs in old poets, engi mannr und ranni, Vellekla, (for the change of nn before r into ð see the introduction to letter N); gen. manns, dat. manni, acc. mann, plur. menn, qs. menn-r; with the article, menninir, so always in old writers, but in mod. mennirnir erroneously, as if from mennir: the plur. meðr, answering to the sing. maðr, occurs in old poets—mr vituð öðling æðra, Fms. vii. 87 (in a verse); Norð-mr róa nri, vi. 309 (in a verse); mr fengu mikit vr, Edda 102; hirð-mr, vja, Rekst., all verses of the 11th and 12th centuries; er meðr Myrkvið kalla, Akv. 5: meðr hlutu sár, Fbr. 75 new Ed. (in a verse): gen. pl. manna, dat. mönnum, acc. menn. In Ballads and Rímur after the 15th century, and hence in eccl. writers of later times, a nom. mann is now and then used, esp. in compds influenced by Germ. and Engl., e. g. hreysti-mann, Skíða R. 58; or for the sake of rhyme, ætla þú ekki, aumr mann | af komast muni strafflaust hann, Pass. 14. 17: [Ulf. manna = ἄνθρωπος; in other Teut. languages spelt man, or better mann.]
    B. A man = Lat. homo, Gr. ἄνθρωπος, also people; eigi vil ek segja frá manninum þvíat mér er maðrinn skyldr, þat er frá manni at segja, at maðr er vel auðigr at fé, Nj. 51; mennskr maðr, a manlike man, a human being, opp. to giants or beings of superhuman strength, Gm. 31; menn eru hér komnir ef menn skal kalla, en líkari eru þeir þursum at vexti ok sýn en mennskum mönnum, Eg. 110; flýjum nú! ekki er við menn um at eiga, Nj. 97; þat hafa gamlir menn mælt, at þess manns mundi hefnt verða ef hann félli á grúfu, Eg. 107; þeir ungu menn ( the young people) elskask sín í millum, Mar.; þótt nökkut væri þústr á með enum yngrum mönnum, Ld. 200; fjöldi manns, múgr manns, Fms. ii. 45, 234, xi. 245; þykkir mönnum nökkur várkunn til þess, 192; var þat margra manna mál, at …, Eg. 537, Fms. i. 45; er þat íllt manni? Eg. 604; sá maðr, that person, K. Þ. K. 4; manna beztr, fríðastr …, the best, fairest … of men, passim; allra manna bezt, beyond all men, best of all men, Bs. i. 67; kona var enn þriði maðr, Hkr. iii. 184; hvárr þeirra manna, each of the wedded fair, Grág. i. 476; góðir menn, good men! in addressing, passim: allit., Guði ok góðum mönnum, to God and all good men, Bs. i. 68: sayings, maðr skal eptir mann lifa, man shall live after man (as a consolation), Eg. 322: maðr er manns gaman, man is man’s comfort, Hm. 46; whence huggun er manni mönnum at, Pass. 2. 10: maðr eptir mann, man after man, in succession; or, maðr af manni, man after man, in turn: sýndi maðr manni, man shewed it to man, it went round from hand to hand, Fms. vi. 216; nú segir maðr manni þessi fagnaðar-tíðendi, Bs. i. 181, Þiðr. 142; kunni þat maðr manni at segja at Bróðir felldi Brján, Nj. 275.
    2. phrases, þat veit menn (the verb in sing., the noun in plur.), every one knows that! to be sure! Art. 31, 62, Karl. 48; meðr of veit, Sighvat: mod. viti menn! with a notion of irony; thus also menn segja, men say, (in old poët. usage elliptically, kveða = Lat. dicunt, Vþm. 24, 26, 28, 30, Gm. 13, Hdl. 42, Hm. 11; kváðu, people said, Vm. 33): the sing. maðr = Fr. on, mod. Dan. man (in Dan. man siger), is not vernacular.
    3. in compds. kvenn-maðr, a woman; karl-maðr, a man: of families, Mýra-menn, Síðu-menn, Landn.: inhabitants, people, Norð-menn, Norsemen; Noregs-menn, the men of Norway; Athenu-menn, Athenians; Korintu-menn, Corinthians; of condition of life, leik-menn, laymen; kenni-menn, clergymen; búand-menn, peasants; valds-menn, rulers; kaup-menn, merchants; sjó-menn, seamen; vinnu-menn, labourers.
    4. degree in a lineage: at þriðja, fjórða, fimta … manni, in the third, fourth, fifth … degree, Grág. i. 321; manni firnari en systrungr …, one degree remoter than …, used of odd degrees (e. g. four on one side and three on the other), ii. 172; hann var manni firr en systrungr Bárðar, he was an odd second cousin of B., Bárð. 165; hence tví-menningar, þrí-menningar, fjór-menningar …, a second, third, fourth … cousin, passim.
    II. a man. Lat. vir; vér höfum þrjú skip ok hundruð manna á hverju, Fas. ii. 521; síðan fór hann til manna sinna, Fms. v. 514; greiða eyri gulls hverjum manni, 178; hann fór með of manns yfir landit, iv. 146; and so in countless instances: Sigurðar-menn, the followers of S.; Tuma-menn, konungs-menn, Krist-menn, kross-menn, vii. 293, 299, Ó. H. 216.
    2. a husband; Guð er Kristinnar andar maðr er honum giptisk í trú, Greg. 31: freq. in mod. usage, maðrinn minn, my husband! dóttur-maðr, a son-in-law.
    3. metaph., vera maðr fyrir e-u, to be man enough for it, able to do it; eg er ekki maðr fyrir því, maðr til þess, id.; hann sýndisk eigi maðr til at setjask í svá háleitt sæti, Bs. i. 743; mikill, lítill, maðr fyrir sér, to be a great, strong, weak man, and the like.
    III. the Rune m, see introduction.
    C. COMPDS, manns- and manna-: manns-aldr, m. a man’s life, generation, 623. 10, Fms. viii. 240, Fas. i. 406. manns-bani, a, m. ‘man’s bane,’ a man-slayer, Js. 49, Ni. 119. manns-barn, n. a ‘man’s bairn;’ in the phrase, hvert m., every child of man, Sturl. i. 47. manna-bein, n. pl. human bones, Fms. i. 230. manns-blóð, n. human blood, Nj. 59, Fms. iii. 125. manna-búkar, m. pl. corpses of slain, Fms. iii. 7, xi. 355. manna-bygð, f. human abodes, opp. to the wilderness, Fms. i. 215. manna-bær, m. dwelling-houses, Ann. 1390. manns-bætr, f. pl. weregild, Eg. 259. manns-efni, n. a man to be; gott-m. (see efni), Eg. 368, Fms. i. 174, Fær. 231. manna-farvegr, m. a foot-path, Gþl. 539. manns-fingr, m. a human finger. manna-forráð, n. ‘man-sway,’ rule, dominion; the godord or priesthood is often in the Laws and Sagas so called, Hrafn. 21, Nj. 149, Grág., Ísl. ii. 402, Fms. x. 45. manna-forræði, n. = mannaforráð, Nj. 231, Ld. 310. manns-fótr, m. a human foot, Hkr. ii. 114. manna-fundr, m. a meeting of men, Grág. i. 420. manns-fylgja, u, f., or manna-fylgjur, f. pl. fetches of men, Lv. 69, Fs. 68; see fylgja. manna-för, n. pl. men’s footprints, Eg. 578. manna-grein, f. distinction of men, Fms. viii. 21. manns-hauss, m. a human skull, Þorf. Karl. 242. manns-hár, n. human hair, Edda 4, Fas. iii. 266. manns-hold, n. human flesh, Fms. xi. 235. manna-hugir, m. pl., see hugr III. 2, Háv. 55, Þórð. 17 new Ed. manna-hús, n. pl. men’s houses, Fbr. 77: human abodes. manns-höfuð, manna-höfuð, m. (he human head, K. Á. 1, Fms. x. 280, Nj. 275. manns-hönd, f. a human hand, Fas. i. 66. manns-kona, u, f. a man’s wife, married woman, Grág. i. 335, 337, 341, 344, 380, Bs. i. 777, Sks. 340. manna-lát, n. the loss of men, loss of life, death, Nj. 248, Eg. 585, Orkn. 296. manns-lát, n. a person’s death, decease; heyra mannslát, to hear of a person’s death. manns-líf, n. man’s life, Hom. 6. manns-líki, n. human shape, Edda 9. manna-lof, n. praise of men, Hom. 83. manna-mál, n. human voices, human speech, Nj. 154; or manns-mál, id., in the phrase, það heyrist ekki mannsmál, no man’s voice can be heard, of a great noise. manna-missir, m. the loss of men, Sturl. iii. 7, Fas. ii. 552. manns-morð, n. murder, N. G. L. i. 256. manna-mót, n. = mannfundr, Grág. i. 343. manns-mót, n. manly mien, ‘manfulness,’ Fms. i. 149, xi. 86; þat er mannsmót að honum, he looks like a true man. manna-munr, m. distinction, difference of men, Bs. i. 855. manna-múgr, m. a crowd of people, Fær. 12. manns-mynd, f. the human shape, Stj. 147. manna-reið, f. (a body of) horsemen, Nj. 206. manna-samnaðr, m. = mannsafnaðr, Ísl. ii. 83. manna-seta, u, f. men staying in a place, Ld. 42. manna-skipan, f. the placing of people, as at a banquet, in battle, Korm. 62, Sturl. i. 20, ii. 237. manna-skipti, n. pl. exchange of men, Germ. auswechselung, Hkr. i. 8. manna-slóð, f.man’s sleuth,’ a track of men, Sturl. i. 83. manna-spor, n. pl. men’s footprints. Sturl. ii. 90, Eg. 578, Landn. 191. manna-styrkr, m. help, Þórð. 74. manna-sættir, m. a daysman, peacemaker, Fms. x. 51, Eb. manna-taka, u, f. a reception of men, strangers, Fb. ii. 194. manna-tal, n. = manntal, Hkr. ii. 340. manns-váði, a, m. danger of life, Fms. viii. 224. manna-vegr, m. a road where men pass, opp. to a wilderness, Grett. 115 A, Ld. 328. manna-verk, n. pl. = mannvirki, man’s work, work by human hands, Fb. i. 541. manns-verk, n. work to be done by a person, N. G. L. i., 38, Gþl. 114. manna-vist, f. a human abode. Fms. i. 226, Jb. 9, Orkn. 434. manns-vit, n. ‘man’s wit,’ human understanding, reason, Nj. 106. manna-völd, n. pl.; in the phrase, e-t er af manna-völdum, it is due to human causes, not by natural causes, e. g. of a fire, the disappearance of a thing, or the like, Nj. 76, Fms. ii. 146, iii. 98. manns-vöxtr, m. a man’s stature, Fas. ii. 508, Hom. 112. manna-þengill, m. king of men, the name of Njörð, Gm. 16, Edda 104. manns-æði, n. human bearing, behaviour. manns-æfi, f. man’s lifetime; mart kann skipask á mannsæfinni, a saying, Fms. vii. 156; mart verðr á mannsætinni, útítt var þat þá er vér vórum ungir, Fær. 195.

    Íslensk-ensk orðabók > MAÐR

  • 50 NEF

    * * *
    (gen. pl. nefja), n.
    1) the bone of the nose, nasal bone, opp. to ‘nasir’ (hann rak hnefana á nasir mér ok braut í mér nefit);
    2) the nose (náit er nef augum);
    3) beak, bill (of a bird);
    4) head, person; um alla Sváþjóð guldu menn Óðni skatt, penning fyrir nef hvert, a penny per head.
    * * *
    n., gen. pl. nefja, dat. nefjum; [A. S. nebbe; Engl. neb]:—the nose, prop. the beak, bone of the nose, opp. to nasar (nös, q. v.), Grág. ii. 11; liðr á nefi, Ld. 272; þeir hafa hvárki nef né nasar, ‘neb nor nose,’ i. e. neither lower part nor cartilage, Stj. 79; hann rak hnefann á nasir mér ok braut í mér nefit, Fas. iii. 392; kom á nasir þeim ok brotnaði í honum nefit, Fms. iii. 186; gnúa nefit, Orkn. 394, passim: also in the phrases, stinga nefi í feld, to hide the nose (face) in one’s cloak, from dismay, Fms. x. 401; cp. stinga nösum í felda, Sighvat; stinga saman nefjum, to put noses together = lay heads together, i. e. discuss closely, ironic., Grett. (in a verse); kveða, tala í nef, to talk through the nose, Skálda 162; taka í nefið, to snuff up; sjúga upp í nefit, to suck up through the nose; of nær nefi kvað karl …, too near the nose, quoth the carle, when he was hit in the eye, Fms. vii. 288; náit er nef augum, the neb is near akin to the eye, Nj., cp. Fms. iii. 188; draga bust ór nefi einum, see burst.
    2. as a law term in regard to tax, dues, poll (cp. the English phrase ‘to count noses’); um alla Svíþjóð guldu menn Óðni skatt, penning fyrir nef hvert, Yngl. S. ch. 8; hefir þú nú gört fyrir þitt nef þangat út, i. e. thou hast done thy share, Fbr. 33; gjalda eyri fyrir net hvert, to pay a ‘nose-tax’ of an ounce, poll-tax, Lv. 89; penning fyrir nef hvert, Hkr. ii. 231; skal göra mann út at sjaunda nefi, N. G. L. i. 97; ertug fyrir sex tigu nefja innan laga várra, 7; skutilsveinar til þriggja nefja ok hverr húskarl til tveggja nefja, H. E. i. 420; yrkja níðvísu fyrir nef hvert er á var landinu, Hkr. i. 227; skal búandi hverr augljós nef hafa af bryggju-sporði á skoru-kefli fyrir ármann, i. e. every franklin has to shew up the poll on a score-roll before the king’s officer, N. G. L. i. 200.
    3. the neb, beak, bill, of birds, Fms. viii. 10; nefin ok klærnar, Nj. 272, Stj. 90; fugls-nef, uglu-nef, arnar-nef, hrafns-nef, Sdm. passim; also hrúts-nef, a ram’s nose, 1812. 66: the saying, lítið er nef várt en breiðar fjaðrir, Bs. i. 676, of high aspirations and weak efforts, see fjöðr: of things, klappar-nef, a jutting rock; skogar-nef, q. v.; steðja nef, the nose (small end) of a stithy; keips-nef, a thole, a rowlock pin: cp. the riddle or pun, liggr á grúfu og horfir upp nef—á ausu ! of the hook on a ladle’s handle.
    II. as a nickname, Gísl.; = Nosey, cp. Lat. Naso.
    COMPDS: nefbjörg, nefdreyri, neffölr, nefgildi, nefglita, neflangr, neflauss, neflítill, nefljótr, nefmikill, nefmæltr.

    Íslensk-ensk orðabók > NEF

  • 51 SVÍÐA

    I)
    f.
    f. a kind of weapon, cutlass.
    * * *
    svíðr; pret. sveið, sviðu; part. sviðinn: a weak pret. svíddi, Greg. 60; svíddu, Lil. 56, Fms. vii. (in a verse): [Dan. svie]:—to singe, burn; tak rúgbrauð ok svíð við eld, … et þat sviðit, Pr. 475; svíða dilka-höfuð, to singe, roast sheep’s heads, Þorst. St. 51; nú svíðr hann lítt um höfuðit, Rd. 260; hann svíddi útan af þornunum, Greg. 60; hann svíðr klumbuna útan, Fms. xi. 129; svíða hár, Grág. ii. 129; nauts-rófa sviðin, Eb. 276; annat brjóstið svíða þær, Al. 121; sviðu hverja er sviðin er, N. G. L. i. 67; jöfurr svíðr bygðir, … logi svíðr bý, Lex. Poët.; sviðnir fuglar, Sól.; hann sveið hræ, Fms. vi. 55 (in a verse).
    2. to smart, of a wound, burn; sár svíða, Ó. H. (in a verse); svíðr sárt brendr, Hallgr.; svíða get ek bringspala-dílann (metaphor from caustic), Sturl. i. 140; vant er þar er brennr at s., Rkv.; armar svíddu af broddum, Lil. l. c.; svíða sætar ástir, a saying, Flóv. 41.
    II. svíðandi, a nickname of the stingy Danish king Swein, Fms. xi; see svíðingr.

    Íslensk-ensk orðabók > SVÍÐA

  • 52 अबल


    a-balá
    mf (ā́)n. weak, feeble RV. V, 30, 9, etc.. ;

    m. the plant Tapia Crataeva;
    a king of Magadha VP. ;
    (ā) f. a woman Ṡāk. etc.;
    N. of a woman Kathās. ;
    (= acalā) one of the ten Buddhist earths;
    (am) n. want of strength, weakness

    Sanskrit-English dictionary > अबल

  • 53 मृदु


    mṛidu
    mṛidú

    mf (ú orᅠ vī́)n. soft, delicate, tender, pliant, mild, gentle VS. etc. etc.;

    weak, feeble AV. ;
    slight, moderate Suṡr. ;
    slow (gait) MBh. Kāv. etc.;
    (in astron.) situated in the upper apsis. Gaṇit. ;
    m. the planet Saturn VarBṛS. ;
    N. of a king andᅠ various other men VP. (cf. g. bidâ̱di);
    (u) f. Aloe Perfoliata L. ;
    () f. a vine with red grapes L. (cf. mṛidvīkā);
    n. softness, mildness, gentleness MBh. Kāv. etc. ( alsoᅠ m. Pāṇ. 2-2, 8, Vartt. 3 Pat.)
    + cf. Gk. βραδύς;
    Lat. mollis
    - मृदुकण्टक
    - मृदुकर्मन्
    - मृदुकार्ष्णायस
    - मृदुकृष्णायस
    - मृदुकोप
    - मृदुकोष्ठ
    - मृदुक्रिया
    - मृदुगण
    - मृदुगन्धिक
    - मृदुगमना
    - मृदुगात्रता
    - मृदुगामिन्
    - मृदुगिर्
    - मृदुग्रन्थि
    - मृदुचर्मिन्
    - मृदुचाप
    - मृदुचारुभाषिन्
    - मृदुच्छद
    - मृदुजातीय
    - मृदुजिह्वता
    - मृदुतरुणहुस्तपादतलता
    - मृदुता
    - मृदुताल
    - मृदुतीक्ष्ण
    - मृदुत्व
    - मृदुत्वच्
    - मृदुपत्त्र
    - मृदुपरुषगुण
    - मृदुपर्वक
    - मृदुपर्वन्
    - मृदुपाणि
    - मृदुपीठक
    - मृदुपुष्प
    - मृदुपुष्पक
    - मृदुपूर्व
    - मृदुप्रयत्न
    - मृदुप्रिय
    - मृदुप्रौढ
    - मृदुफल
    - मृदुभाव
    - मृदुभाषिन्
    - मृदुमध्या
    - मृदुमध्याधिमात्र
    - मृदुमृत्स्न
    - मृदुयुद्ध
    - मृदुरोमक
    - मृदुरोमन्
    - मृदुरोमवत्
    - मृदुलता
    - मृदुलोमक
    - मृदुवर्ग
    - मृदुवाच्
    - मृदुवात
    - मृदुविद्
    - मृदुसारा
    - मृदुसूर्य
    - मृदुस्पर्श
    - मृदुहृदय

    Sanskrit-English dictionary > मृदु

  • 54 heart

    [hɑ:t, Am hɑ:rt] n
    1) ( bodily organ) Herz nt;
    to have a bad [or weak] \heart ein schwaches Herz haben
    2) ( emotional centre) Herz nt;
    his election campaign won the \hearts of the nation mit seiner Wahlkampagne hat er die Herzen der ganzen Nation erobert;
    to be close [or dear] [or near] to sb's \heart jdm sehr am Herzen liegen;
    to have a cold/hard \heart ein kaltes/hartes Herz haben;
    to have a good/ kind/soft \heart ein gutes/gütiges/weiches Herz haben;
    to break sb's \heart jdm das Herz brechen;
    losing her broke his \heart sie zu verlieren brach ihm das Herz;
    it breaks my \heart to see him so unhappy es bricht mir das Herz, ihn so unglücklich zu sehen;
    sb's \heart leaps [with joy] jds Herz nt macht einen Freudensprung jdm hüpft das Herz im Leib[e] ( geh)
    sb's \heart sinks (with disappointment, sadness) jdm wird das Herz schwer;
    ( with despondency) jdm rutscht das Herz in die Hose ( fam)
    she lives right in the \heart of the city sie wohnt direkt im Herzen der Stadt;
    to be at the \heart of sth der Kernpunkt einer S. gen sein;
    to get to the \heart of the matter zum Kern der Sache kommen
    4) food ( firm middle) of salad, artichoke Herz nt
    5) ( symbol) Herz nt
    \hearts pl Herz nt kein pl;
    the queen/ king/jack of \hearts die Herzdame/der Herzkönig/der Herzbube
    PHRASES:
    sb's \heart misses [or skips] a beat jdm stockt das Herz;
    sb's \heart is in their boots ( Brit) ( fam) jdm rutscht das Herz in die Hose ( fam)
    from the bottom of the/one's \heart aus tiefstem Herzen[sgrund];
    to have a change of \heart sich akk anders besinnen;
    ( to change for the better) sich akk eines Besseren besinnen;
    to eat/ drink/dance to one's \heart's content nach Herzenslust essen/trinken/tanzen;
    to give sb their \heart's desire ( liter) jdm erfüllen, was das Herz begehrt;
    to have a \heart of gold ein herzensguter Mensch sein;
    to do one's \heart good (dated) sein Herz erfreuen;
    sb's \heart is in their mouth jdm schlägt das Herz bis zum Hals [hinauf];
    to have one's \heart in the right place das Herz auf dem rechten Fleck haben;
    to wear one's \heart on one's sleeve aus seinem Herzen keine Mördergrube machen;
    to love sb \heart and soul ( liter) jdn von ganzem Herzen lieben [o lieb haben];
    to put one's \heart and soul into sth sich dat mit Leib und Seele etw dat widmen;
    to have a \heart of stone ein Herz aus Stein haben;
    you think he deserves that? you're all \heart! (\heart!) du findest, dass er das verdient hat? na, du bist mir ja einer! ( fam)
    with all one's \heart von ganzem Herzen;
    to die of a broken \heart an gebrochenem Herzen sterben;
    to be after sb's own \heart genau nach jds Geschmack m sein;
    my \heart bleeds for him! (for him!) der Ärmste, ich fang' gleich an zu weinen! (hum, iron)
    come on, have a \heart! komm, gib deinem Herz einen Ruck!;
    to not have the \heart to do sth es nicht übers Herz bringen, etw zu tun;
    to lose \heart den Mut verlieren;
    to set one's \heart on sth sein [ganzes] Herz an etw akk hängen;
    to take \heart [from sth] [aus etw dat] neuen Mut schöpfen;
    to recite/play sth by \heart etw auswendig aufsagen/spielen;
    sb's \heart is not in it jd ist mit dem Herzen nicht dabei;
    in my \heart of \hearts im Grunde meines Herzens n
    a \heart amulet/ necklace ein herzförmiger Anhänger/ein herzförmiges Halsband
    2) ( of the organ) Herz-;
    to have a \heart condition herzkrank sein;
    \heart disease Herzkrankheit f;
    \heart transplant Herztransplantation f

    English-German students dictionary > heart

  • 55 cœuur

    cœur [kœʀ]
    ━━━━━━━━━
    ━━━━━━━━━
    1. <
       a. heart
    ça vient du cœur ! it comes straight from the heart!
    avoir + cœur
    avoir le cœur gros or serré to have a heavy heart
    comment peut-on avoir le cœur de refuser ? how can one possibly refuse? avoir qch sur le cœur
    s'en donner à cœur joie ( = s'amuser) to have a whale of a time (inf) ; ( = critiquer) to have a field day de bon cœur [manger, rire] heartily ; [faire, accepter] willingly
       b. ( = terme d'affection) mon cœur sweetheart
       c. (Cards) heart
       d. ( = partie centrale) heart ; [de pile atomique] core
    au cœur de [de région, ville, forêt] in the heart of
       e. ( = mémoire)
    par cœur [réciter, apprendre] by heart
    2. <

    Dictionnaire Français-Anglais > cœuur

  • 56 _війна і мир

    English-Ukrainian dictionary of proverbs > _війна і мир

  • 57 queen

    [kwiːn] 1. сущ.
    1)

    to crown / proclaim smb. queen — короновать кого-л., провозгласить кого-л. королевой

    to depose / dethrone the queen — свергнуть королеву

    The king and queen had fled. — Король и королева сбежали.

    Syn:
    2) ( the Queen)
    а) официальный титул королевы Соединённого Королевства Великобритании и Северной Ирландии
    Syn:
    б) сокр. от "God save the Queen" национальный гимн Великобритании ("Боже, спаси королеву")
    3) королева, царица, богиня (женщина с необыкновенными способностями, достижениями в какой-л. области)

    Agatha Christie was the queen of the detective genre. — Агата Кристи была королевой детективного жанра.

    4) возлюбленная, любимая; жена; подруга
    Syn:
    5) шахм. ферзь
    6) карт. дама
    7) зоол. матка (у пчёл, ос, муравьёв, термитов)
    Syn:
    cat I 1.
    9) сниж. гомик, педик (гомосексуалист, одевающийся и ведущий себя как женщина)
    Syn:
    quean 3.
    ••
    2. гл.
    1) шахм.

    I queened my pawn. — Я провёл свою пешку в ферзи.

    The pawn queens. — Пешка становиться ферзём.

    3) уст.
    а) делать королевой; короновать на престол
    б) править; быть королевой
    Syn:
    ••

    Англо-русский современный словарь > queen

  • 58 strong

    [strɔŋ] 1. прил.
    1)
    а) сильный, обладающий большой физической силой

    strong pressure — сильное давление, сильный нажим

    He is as strong as a horse. — Он силён как бык.

    Syn:
    Ant:
    б) крепкий, здоровый ( об организме)

    strong nerve — крепкие, железные нервы

    Syn:
    в) спорт. атлетичный, с большим запасом энергии, с большим физическим потенциалом
    2) прочный, крепкий; выносливый (о предметах, материалах)
    3)
    а) решительный, непоколебимый, стойкий, храбрый
    Syn:
    б) твёрдый, убеждённый

    She has strong opinion about everything. — У неё есть своё твёрдое убеждение по любому вопросу.

    Syn:
    4)
    а) цепкий, крепкий ( о памяти)
    Syn:
    б) могучий, мощный ( об умственных способностях)
    Syn:
    5)
    а) сильный, значительный
    б) крайний, чрезвычайный
    Syn:
    6)
    б) насыщенный ( о цвете); яркий; громкий, сочный ( о голосе)

    strong light — сильный, яркий свет

    7)
    а) сильный; имеющий силу, преимущество, шансы

    strong candidate — кандидат, имеющий большие шансы

    strong literary style — энергичный, выразительный стиль

    б) подготовленный, "подкованный", сильный (в чем-л.)

    I am not very strong in spelling. — Я не силён в орфографии.

    8) уст. ужасающий, ужасный
    Syn:
    9) крутой, решительный, строгий, энергичный
    10)
    а) грубый, крепкий

    strong language — сильные выражения, ругательства

    б) ужасный, отвратительный ( о запахе)
    Syn:
    rank II
    11) сильный, веский; серьёзный
    Syn:
    12)
    а) устойчивый, стабильный, твёрдый (о рынке, ценах)
    б) обладающий достаточным уровнем материального благосостояния, состоятельный, богатый
    Syn:
    rich 1.
    13) обладающий определённой численностью; многочисленный

    The kennel was pretty strong in numbers. (Surtees) — Свора собак была очень многочисленной.

    Syn:
    14) лингв. сильный
    15) неприступный, хорошо защищенный (о городах, фортах, крепостях)

    The king's army position was extremely strong. — Позиции королевских войск были очень выгодны и хорошо защищены.

    ••

    by the strong arm / hand — силой

    2. сущ.
    1) здоровые, сильные
    2) сильные, власть имущие
    ••
    3. нареч.; разг.
    сильно; решительно, энергично

    to be going strongразг. быть цветущим, быть в полном расцвете, в полной силе

    - come it rather strong
    - come it strong
    - go it a bit strong
    - go it strong
    - come out strong
    - go strong on
    Syn:

    Англо-русский современный словарь > strong

  • 59 will

    [wɪl] I гл.
    1) вспомогательный глагол; служит для образования будущего времени во 2-м и 3-м л. ед. и мн. ч.; в соврем. английском в этом значении также используется с местоимением 1-го л.

    He will smoke his pipe after dinner. — После обеда он обыкновенно курит трубку.

    She would spend hours on the telephone. — Она часами может говорить по телефону.

    3) выражает намерение, обещание

    I will do it. — Я сделаю это

    4) выражает предположение, вероятность

    This'll be our bus. — Это, наверное, наш автобус.

    5) выражает просьбу, приказание

    Will you tell me the time? — Не подскажете, который час?

    6) выражает возможность, способность

    The seat will hold two children. — На сидении могут поместиться двое детей.

    The door will not open. — Эта дверь никак не открывается.

    Accidents will happen. — Несчастные случаи неизбежны ( они бывают всегда).

    I will read it. — Я обязательно прочитаю это.

    II 1. сущ.
    1) воля; сила воли
    2) воля; желание

    against one's will — против своей воли, не по своей воле

    to impose one's will on smb. — навязывать свою волю кому-л.

    to show good will — продемонстрировать доброжелательность, добрую волю

    Mr. Lake had certainly a will to enter into arrangements with him. — У мистера Лэйка было определенное желание договориться с ним.

    - free will
    3) энергия, энтузиазм

    to work with a will — работать с энтузиазмом, горячо взяться за дело

    Syn:

    deathbed will — предсмертная воля, последняя воля умирающего

    to draw up / make (out) a will — составить завещание

    to probate / validate a will — утверждать / заверять завещание

    to break / overturn a will — нарушить условия завещания

    to challenge / contest a will — оспаривать завещание

    ••

    a clash of strong wills — битва титанов, столкновение сильных характеров; нашла коса на камень

    Where there is a will there is a way. посл. — Где хотение, там и умение. / Было бы желание, а возможность найдётся.

    2. гл.
    1) велеть, внушать, заставлять

    She was willing herself not to cry. — Она изо всех сил старалась не заплакать.

    Syn:
    order 2., tell I
    2) ( will to) завещать, отказывать, отписывать

    He willed his entire estate to her. — Он завещал ей всё своё состояние.

    Syn:
    3) книжн.; поэт. проявлять волю; желать, хотеть

    All shall be as God wills. — Всё будет так, как хочет Бог.

    The King wills it. — Такова воля короля.

    Англо-русский современный словарь > will

  • 60 drive

    привод имя существительное:
    штрек (drift, road, gallery, gangway, fast, drive)
    глагол:
    ездить (ride, drive, go, travel, kick around)
    ехать (go, ride, drive, travel, fare)
    прогонять (drive, chase, drive out, banish, drive away, shoo)
    вколачивать (hammer, drive, beat into, RAM, thrust, drive into)

    Англо-русский синонимический словарь > drive

См. также в других словарях:

  • Weak — (w[=e]k), a. [Compar. {Weaker} (w[=e]k [ e]r); superl. {Weakest}.] [OE. weik, Icel. veikr; akin to Sw. vek, Dan. veg soft, flexible, pliant, AS. w[=a]c weak, soft, pliant, D. week, G. weich, OHG. weih; all from the verb seen in Icel. v[=i]kja to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Weak conjugation — Weak Weak (w[=e]k), a. [Compar. {Weaker} (w[=e]k [ e]r); superl. {Weakest}.] [OE. weik, Icel. veikr; akin to Sw. vek, Dan. veg soft, flexible, pliant, AS. w[=a]c weak, soft, pliant, D. week, G. weich, OHG. weih; all from the verb seen in Icel. v[ …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Weak declension — Weak Weak (w[=e]k), a. [Compar. {Weaker} (w[=e]k [ e]r); superl. {Weakest}.] [OE. weik, Icel. veikr; akin to Sw. vek, Dan. veg soft, flexible, pliant, AS. w[=a]c weak, soft, pliant, D. week, G. weich, OHG. weih; all from the verb seen in Icel. v[ …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Weak side — Weak Weak (w[=e]k), a. [Compar. {Weaker} (w[=e]k [ e]r); superl. {Weakest}.] [OE. weik, Icel. veikr; akin to Sw. vek, Dan. veg soft, flexible, pliant, AS. w[=a]c weak, soft, pliant, D. week, G. weich, OHG. weih; all from the verb seen in Icel. v[ …   The Collaborative International Dictionary of English

  • weak sore — Weak Weak (w[=e]k), a. [Compar. {Weaker} (w[=e]k [ e]r); superl. {Weakest}.] [OE. weik, Icel. veikr; akin to Sw. vek, Dan. veg soft, flexible, pliant, AS. w[=a]c weak, soft, pliant, D. week, G. weich, OHG. weih; all from the verb seen in Icel. v[ …   The Collaborative International Dictionary of English

  • weak ulcer — Weak Weak (w[=e]k), a. [Compar. {Weaker} (w[=e]k [ e]r); superl. {Weakest}.] [OE. weik, Icel. veikr; akin to Sw. vek, Dan. veg soft, flexible, pliant, AS. w[=a]c weak, soft, pliant, D. week, G. weich, OHG. weih; all from the verb seen in Icel. v[ …   The Collaborative International Dictionary of English

  • king — n. 1) to crown a king 2) to crown; proclaim smb. king 3) to depose, dethrone a king 4) (chess) to checkmate a king 5) a despotic; popular; strong; weak king 6) a king mounts a throne 7) a king abdicates (a throne) 8) (misc.) to toast the king * * …   Combinatory dictionary

  • weak — W2S3 [wi:k] adj ▬▬▬▬▬▬▬ 1¦(physical)¦ 2¦(likely to break)¦ 3¦(character)¦ 4¦(without power)¦ 5¦(without interest)¦ 6¦(without energy)¦ 7¦(not good at doing something)¦ 8¦(money)¦ 9¦(argument/idea)¦ 10¦(drink)¦ …   Dictionary of contemporary English

  • KING, KINGSHIP — (Heb. מלֶךְ, מַלְכוּת). In the Bible The term king in the biblical frame of reference and that of the Ancient Near East generally designates a governor and ruler, usually the sole authority over his subjects. This term is used to designate the… …   Encyclopedia of Judaism

  • King Arthur & the Knights of Justice — was a Sunday morning, syndicated cartoon series which lasted for 2 seasons (totaling 26 episodes) and was produced by Golden Films, C D Entertainment and Bohbot Entertainment. The first episode aired on September 13, 1992 and the last episode was …   Wikipedia

  • King of Hearts (Lloyd album) — King of Hearts Studio album by Lloyd Released July 5, 2011 …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»