-
1 vacuus
văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)I.In gen.A.Lit., in material sense.(α).Absol.:(β).spatium vacuum,
Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:vacua castra,
Caes. B. G. 7, 45:perque domos Ditis vacuas et inania regna,
Verg. A. 6, 269:atria,
id. ib. 7, 379;2, 528: porticus,
id. ib. 2, 761:videntur Aëra per vacuum ferri,
id. G. 3, 109:Acerrae,
unpeopled, id. ib. 2, 225:Cumae,
Juv. 3, 2:Ulubrae,
id. 10, 102:agri,
Verg. G. 2, 54:aurae,
id. A. 12, 592:caelum,
id. ib. 5, 515:oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,
Liv. 39, 14, 2:aër,
Hor. C. 1, 3, 34:theatrum,
id. Ep. 2, 2, 130:aula,
id. C. 4, 14, 36:tabellae,
Quint. 10, 3, 32:numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,
Liv. 44, 26, 3:lectus,
Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:per vacuum locum inruperunt,
Liv. 25, 3, 18:manus,
Quint. 11, 2, 42:ossa vacuis exsucta medullis,
Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:vultus,
without eyes, Sen. Oedip. 1012.—With abl.:(γ).nihil igni vacuum videri potest,
Cic. Univ. 4:gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,
id. Marcell. 6, 17:moenia defensoribus,
Liv. 42, 63, 6:viae occursu hominum,
id. 5, 41, 5:cultoribus agri,
Ov. M. 7, 653:ense ebur,
id. ib. 4, 148:arvum arboribus,
Col. 3, 11, 3:loca fetu in vite,
id. 3, 10, 5:pectus velamine,
Stat. Th. 1, 593.—With ab and abl.:(δ).Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,
Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:oppidum vacuum ab defensoribus,
without, Caes. B. G. 2, 12:pars Galliae ab exercitu,
Hirt. B. G. 8, 46:vacuum ab hostibus mare,
Liv. 37, 13, 6.—With gen. (rare; mostly poet.):b.ager aridus et frugum vacuus,
Sall. J. 90, 1:Romana urbs annonae,
Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:B. (α).vacuum minus intus habere,
Lucr. 1, 367:in vacuum poterunt se extendere rami,
Verg. G. 2, 287:ne per vacuum incurreret hostis,
Hor. S. 2, 1, 37:libera per vacuum posui vestigia princeps,
Hor. Ep. 1, 19, 21.—With abl.:(β).animus per somnum sensibus et curis vacuus,
Cic. Div. 2, 11, 27:molestiis,
id. Fam. 4, 4, 2:cupiditate et timore,
id. Fin. 2, 10, 30:consilium periculo,
id. Att. 10, 16, 2:cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,
id. Fin. 2, 14, 46:vacui negotiis vivere possimus,
id. ib. 4, 5, 12:his rebus mens vacua,
id. Tusc. 3, 4, 9:vacuus duellis Janus,
Hor. C. 4, 15, 8:crimine nox vacua est,
Ov. F. 4, 581:ille metu vacuus,
id. M. 3, 582:nullum tempus sterile et vacuum beneficio,
Plin. Pan. 56, 2:aemulatione,
Tac. A. 12, 2:curā domesticā vacuus,
id. H. 1, 88:tali culpā,
id. A. 6, 16:tributo,
id. ib. 12, 61:vacuam laboribus egi vitam,
Ov. Tr. 5, 3, 9.—With ab and abl.:(γ).Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:a securibus et tributis,
Tac. A. 12, 34; 12, 61:hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,
Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:nullus dies ab exercitationibus oratoriis,
id. Brut. 90, 309:animus a talibus factis vacuus et integer,
id. Inv. 2, 7, 24:cum ab omni molestiā vacuus esses,
id. Fam. 11, 16, 1:domus a suspitione religionis vacua atque pura,
id. Har. Resp. 6, 11:ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,
Sall. C. 51, 1:a culpa,
id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;curā,
Liv. 24, 18, 1.—With gen.:(δ).vacuas caedis habete manus,
Ov. A. A. 1, 642:operum vacuus,
Hor. S. 2, 2, 119:vacuas habuissem criminis umbras,
Ov. M. 6, 541:composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,
Tac. A. 15, 8.—With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:II.Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,
Liv. 1, 46, 9:necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,
Sall. C. 15, 2:quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),
Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:aliquid invenire vacui,
Quint. 10, 6, 1.—In partic. (cf. vaco, II.).A.Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:B.quoniam vacui sumus, dicam,
Cic. Leg. 1, 4, 13:si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,
id. Brut. 5, 20:animus vacuus ac solutus,
id. Verr. 1, 9, 26:aures vacuae atque eruditae,
Quint. 10, 1, 32:aures,
Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:pedibus vacuis terere Porticum,
id. A. A. 1, 491:si quid vacui sub umbrā Lusimus,
Hor. C. 1, 32, 1:cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,
Verg. G. 3, 3:ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,
Ter. And. 4, 2, 23:ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,
Cic. Att. 12, 38, 3:cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,
Liv. 3, 40, 10.— Sup.:nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,
Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:Tibur,
Hor. Ep. 1, 7, 45:Athenae,
id. ib. 2, 2, 81:tonsoris in umbrā,
id. ib. 1, 7, 50 (cf.:otiosa Neapolis,
id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:Rutilius animo vacuus,
i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:haud animi vacuus,
quiet, Stat. Th. 5, 644:cantamus vacui, sive quid urimur,
Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:equa,
Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—Of time, free, vacant, disengaged, leisure:C.etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,
Cic. Verr. 1, 17, 56:cum vacui temporis nihil haberem,
id. Att. 2, 23, 1:vacuam noctem operi dedere,
Liv. 3, 28, 7:tempora,
Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—Of women, free, unmarried, single:D.ubi mulier vacua fuit,
Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:Hersilia,
i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:E.vacuam possessionem regni sperans,
Caes. B. C. 3, 112:prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,
Cic. de Or. 3, 31, 122:centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,
id. Rosc. Am. 9, 26:vacuam rempublicam tradere Hannibali,
Liv. 23, 2, 7:ut impetus fiat in vacuam rempublicam,
Sall. C. 52, 23:sacerdotia ut vacua contulit in alios,
Tac. A. 6, 40; cf.:Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,
id. Agr. 40:vacua Armenia,
without a ruler, id. A. 12, 50:bona,
Dig. 38, 9, 1, § 12:possessio,
ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,
into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,
Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,
Tac. H. 1, 30:rem,
Petr. 102:vacua et inanis productio verbi,
Gell. 11, 15, 6:tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,
her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:pecunia,
unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28. -
2 vacuus
vacuus adj. with sup. [cf. vaco], empty, void, unoccupied, vacant, free, clear, devoid of, without: castra, Cs.: Perque domos Ditis vacuas, V.: Aëra per vacuum ferri, V.: Acerrae, unpeopled, V.: agri, deserted, V.: partem aedium vacuam fecere, L.: aula, H.: equi, riderless, L.: lectus, O.: ossa vacuis exsucta medullis, Iu.: gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus: defensoribus moenia, L.: cultoribus agri, O.: Messana ab his rebus: oppidum ab defensoribus, without, Cs.: ager frugum vacuus, S.—As subst n., an empty space, vaeant place, void, vacuity: in vacuum poterunt se extendere rami, V.: per vacuum incurrere, H.— Fig., free, freed, clear, devoid of, without: animus per somnum sensibus et curis vacuus: Crimine nox vacua est, O.: hora nulla vacua a furto reperietur: ab odio, S.: censores vacui ab operum locandorum curā, L.: vacuas caedis habete manūs, O.: operum vacuus, H.: cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, L.—Free from labor, without business, at leisure, idle, clear, disengaged, unoccupied, not engrossed: quoniam vacui sumus, dicam: si es animo vacuo, expone: pedibus vacuis terere Porticum, O.: Cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes, V.: Rutilius animo vacuus, i. e. undisturbed, S.: Qui (te) semper vacuam sperat, i. e. heart-free, H.: Nec rursus iubeo, dum sit (domus Augusti) vacuissima, quaeras, i. e. till it is absolutely at leisure, O.—Of places, quiet, peaceful, undisturbed (poet.): Tibur, H.: tonsoris in umbrā, H.: mare, unguarded, Ta.—Of time, free, vacant, disengaged, leisure: vacuos dies habere: vacuam noctem operi dedere, L.—Of women, free, unmarried, single: Hersilia, i. e. widowed, O.: Elige de vacuis, among the single, O.—Of possessions, free, vacant, without occupant, unappropriated: possessio regni, Cs.: prudentiae doctrinaeque possessio: sese praedia vacua filio traditurum: Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi, Ta.—As subst n.: si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias, into the vacant property, H.—Empty, vain, worthless: tollens vacuum plus nimio Gloria verticem, H.* * *vacua, vacuum ADJempty, vacant, unoccupied; devoid of, free of -
3 vacuus
empty, devoid of, free from. -
4 super-vacuus
super-vacuus adj., useless, needless, unnecessary, superfluous, redundant: Omne supervacuum pleno de pectore manat, H.: sepulcri honores, H.: metus, O.: quod diutius exsequi supervacuum est, Cu.—In the phrase, ex supervacuo, to no purpose, L. -
5 vacuum
văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)I.In gen.A.Lit., in material sense.(α).Absol.:(β).spatium vacuum,
Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:vacua castra,
Caes. B. G. 7, 45:perque domos Ditis vacuas et inania regna,
Verg. A. 6, 269:atria,
id. ib. 7, 379;2, 528: porticus,
id. ib. 2, 761:videntur Aëra per vacuum ferri,
id. G. 3, 109:Acerrae,
unpeopled, id. ib. 2, 225:Cumae,
Juv. 3, 2:Ulubrae,
id. 10, 102:agri,
Verg. G. 2, 54:aurae,
id. A. 12, 592:caelum,
id. ib. 5, 515:oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,
Liv. 39, 14, 2:aër,
Hor. C. 1, 3, 34:theatrum,
id. Ep. 2, 2, 130:aula,
id. C. 4, 14, 36:tabellae,
Quint. 10, 3, 32:numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,
Liv. 44, 26, 3:lectus,
Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:per vacuum locum inruperunt,
Liv. 25, 3, 18:manus,
Quint. 11, 2, 42:ossa vacuis exsucta medullis,
Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:vultus,
without eyes, Sen. Oedip. 1012.—With abl.:(γ).nihil igni vacuum videri potest,
Cic. Univ. 4:gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,
id. Marcell. 6, 17:moenia defensoribus,
Liv. 42, 63, 6:viae occursu hominum,
id. 5, 41, 5:cultoribus agri,
Ov. M. 7, 653:ense ebur,
id. ib. 4, 148:arvum arboribus,
Col. 3, 11, 3:loca fetu in vite,
id. 3, 10, 5:pectus velamine,
Stat. Th. 1, 593.—With ab and abl.:(δ).Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,
Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:oppidum vacuum ab defensoribus,
without, Caes. B. G. 2, 12:pars Galliae ab exercitu,
Hirt. B. G. 8, 46:vacuum ab hostibus mare,
Liv. 37, 13, 6.—With gen. (rare; mostly poet.):b.ager aridus et frugum vacuus,
Sall. J. 90, 1:Romana urbs annonae,
Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:B. (α).vacuum minus intus habere,
Lucr. 1, 367:in vacuum poterunt se extendere rami,
Verg. G. 2, 287:ne per vacuum incurreret hostis,
Hor. S. 2, 1, 37:libera per vacuum posui vestigia princeps,
Hor. Ep. 1, 19, 21.—With abl.:(β).animus per somnum sensibus et curis vacuus,
Cic. Div. 2, 11, 27:molestiis,
id. Fam. 4, 4, 2:cupiditate et timore,
id. Fin. 2, 10, 30:consilium periculo,
id. Att. 10, 16, 2:cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,
id. Fin. 2, 14, 46:vacui negotiis vivere possimus,
id. ib. 4, 5, 12:his rebus mens vacua,
id. Tusc. 3, 4, 9:vacuus duellis Janus,
Hor. C. 4, 15, 8:crimine nox vacua est,
Ov. F. 4, 581:ille metu vacuus,
id. M. 3, 582:nullum tempus sterile et vacuum beneficio,
Plin. Pan. 56, 2:aemulatione,
Tac. A. 12, 2:curā domesticā vacuus,
id. H. 1, 88:tali culpā,
id. A. 6, 16:tributo,
id. ib. 12, 61:vacuam laboribus egi vitam,
Ov. Tr. 5, 3, 9.—With ab and abl.:(γ).Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:a securibus et tributis,
Tac. A. 12, 34; 12, 61:hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,
Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:nullus dies ab exercitationibus oratoriis,
id. Brut. 90, 309:animus a talibus factis vacuus et integer,
id. Inv. 2, 7, 24:cum ab omni molestiā vacuus esses,
id. Fam. 11, 16, 1:domus a suspitione religionis vacua atque pura,
id. Har. Resp. 6, 11:ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,
Sall. C. 51, 1:a culpa,
id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;curā,
Liv. 24, 18, 1.—With gen.:(δ).vacuas caedis habete manus,
Ov. A. A. 1, 642:operum vacuus,
Hor. S. 2, 2, 119:vacuas habuissem criminis umbras,
Ov. M. 6, 541:composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,
Tac. A. 15, 8.—With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:II.Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,
Liv. 1, 46, 9:necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,
Sall. C. 15, 2:quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),
Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:aliquid invenire vacui,
Quint. 10, 6, 1.—In partic. (cf. vaco, II.).A.Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:B.quoniam vacui sumus, dicam,
Cic. Leg. 1, 4, 13:si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,
id. Brut. 5, 20:animus vacuus ac solutus,
id. Verr. 1, 9, 26:aures vacuae atque eruditae,
Quint. 10, 1, 32:aures,
Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:pedibus vacuis terere Porticum,
id. A. A. 1, 491:si quid vacui sub umbrā Lusimus,
Hor. C. 1, 32, 1:cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,
Verg. G. 3, 3:ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,
Ter. And. 4, 2, 23:ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,
Cic. Att. 12, 38, 3:cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,
Liv. 3, 40, 10.— Sup.:nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,
Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:Tibur,
Hor. Ep. 1, 7, 45:Athenae,
id. ib. 2, 2, 81:tonsoris in umbrā,
id. ib. 1, 7, 50 (cf.:otiosa Neapolis,
id. Epod. 5, 43).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:Rutilius animo vacuus,
i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:haud animi vacuus,
quiet, Stat. Th. 5, 644:cantamus vacui, sive quid urimur,
Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:equa,
Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—Of time, free, vacant, disengaged, leisure:C.etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,
Cic. Verr. 1, 17, 56:cum vacui temporis nihil haberem,
id. Att. 2, 23, 1:vacuam noctem operi dedere,
Liv. 3, 28, 7:tempora,
Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—Of women, free, unmarried, single:D.ubi mulier vacua fuit,
Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:Hersilia,
i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:E.vacuam possessionem regni sperans,
Caes. B. C. 3, 112:prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,
Cic. de Or. 3, 31, 122:centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,
id. Rosc. Am. 9, 26:vacuam rempublicam tradere Hannibali,
Liv. 23, 2, 7:ut impetus fiat in vacuam rempublicam,
Sall. C. 52, 23:sacerdotia ut vacua contulit in alios,
Tac. A. 6, 40; cf.:Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,
id. Agr. 40:vacua Armenia,
without a ruler, id. A. 12, 50:bona,
Dig. 38, 9, 1, § 12:possessio,
ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,
into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,
Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,
Tac. H. 1, 30:rem,
Petr. 102:vacua et inanis productio verbi,
Gell. 11, 15, 6:tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,
her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:pecunia,
unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28. -
6 vastus
I.Lit. (so rare but class.;B.syn.: vacuus, desertus): genus agrorum propter pestilentiam vastum atque desertum,
Cic. Agr. 2, 26, 69:lex erat lata vasto ac relicto foro,
id. Sest. 24, 53:agrum vastum ac desertum habere,
Liv. 28, 11, 10:vasta ac deserta urbs,
id. 24, 3, 11; 28, 7, 12: vasta incendiis ruinisque urbs, id. 5, 53, 1:mons vastus ab naturā et humano cultu,
uncultivated, Sall. J. 48, 3:urbs a defensoribus vasta,
without, Liv. 23, 30, 7 (al. ex conj. vacua).—Trop. (the fig. taken from tracts of country lying waste or untilled), uncultivated, unpolished, rude, rough, harsh:II.vultu motuque corporis vasti atque agrestes,
Cic. de Or. 1, 25, 115:vastus homo atque foedus,
id. ib. 1, 25, 117:vasti quidam et insubidi,
Gell. 19, 9, 9:fugiemus crebras vocalium concursiones, quae vastam atque hiantem orationem reddunt, ut hoc est: baccae aeneae amoenissimae impendebant,
Auct. Her. 4, 12, 18:omnia vasta ac temeraria esse,
Liv. 24, 48, 7:littera vastior,
too harsh-sounding, Cic. Or. 45, 153.—Transf.A.Desolate, deserted: abs te viduae et vastae virgines sunt, made lonely, Enn. ap. Serv. Verg. A. 1, 52 (Trag. v. 279 Vahl.):B.dies per silentium vastus,
Tac. A. 3, 4.—Wasted by destruction, laid waste, ravaged, devastated, destroyed (rare; cf.C. 1.vastatus): fit vasta Troja,
Plaut. Bacch. 4, 9, 130:jam hanc urbem ferro vastam faciet Peleus, Att. ap. Fest. pp. 372 and 373: haec ego vasta dabo,
Verg. A. 9, 323:nec solum modo vastum hosti relictum, sed castellis etiam vicisque illatus ignis,
Liv. 10, 12, 8.—Of size: jamque fere pulvis ad caelum vasta videtur, Enn. ap. Non. 217, 11 (Ann. v. 286 Vahl.):2.immani et vastae insidens beluae,
Cic. Rep. 2, 40, 67:vasta et immanis belua,
id. Div. 1, 24, 49; cf.:vastissimae beluae,
id. Rep. 2, 26, 49: elephanto beluarum nulla prudentior;ad figuram quae vastior?
id. N. D. 1, 35, 97:summa erat vasto atque aperto mari, difficultas navigandi,
Caes. B. G. 3, 12; cf.:in vastissimo atque apertissimo Oceano,
id. ib. 3, 9, 7:fossa vastissima,
Cic. Rep. 2, 6, 11:solitudines,
id. ib. 2, 6, 19:campi,
Verg. A. 3, 13:Charybdis,
Lucr. 1, 722:antiquus crater, quem vastum vastior ipse Sustulit Aegides,
Ov. M. 12, 236:antrum,
Verg. A. 1, 52:hiatus speluncae,
id. ib. 6, 237:suspectus turris,
id. ib. 9, 530:manus,
Ov. F. 2, 322:arma,
Verg. A. 10, 768:corpus,
Col. 7, 12, 3.—Transf., of degree, etc., immense, enormous, prodigious, vast, etc.:3.iter,
i.e. on the vast ocean, Ov. M. 14, 438:certamen,
Verg. A. 12, 553:impetus,
Hor. C. 4, 14, 30:pugnae Cannensis clades vastissima,
Gell. 5, 17, 5:tempestas,
Col. 2, 20, 5; cf.:vapores vastissimi,
id. 2, 20, 1:clamor,
Verg. A. 10, 716; Ov. M. 12, 494:murmur,
Verg. A. 1, 245:latratus,
Col. 7, 12, 3:tonitru,
Val. Fl. 1, 617:pondus,
Verg. A. 5, 447; Ov. H. 9, 88.—Trop.:1.vastus animus,
i.e. insatiable, Sall. C. 5, 4.—Rarely with abstr. nouns:quam vasta potentia nostra est,
Ov. M. 2, 520:varia vastaque scientia,
Col. 1, pr. 28:nefas,
Sen. Herc. Oet. 767.— Adv.: vastē.(Acc. to vastus, I. B.) Rudely, harshly:2.loqui non aspere, non vaste, non rustice, etc.,
Cic. de Or. 3, 12, 45:ne vastius diducantur verba,
id. ib. 3, 43, 172.—(Acc. to II. B.) Widely, vastly, immensely, violently, enormously:vaste cedentia litora,
Mel. 1, 1, 4:vastius insurgens decimae ruit impetus undae,
Ov. M. 11, 530:vastius podagra correpti,
Scrib. Comp. 107. -
7 culpa
culpa ae, f [SCARP-], a fault, error, blame, guilt, failure, defect: delicti: omnes culpae istius avaritiae, maiestatis, crudelitatis: quicquid huius factumst culpā, T.: In culpā est, to blame, T.: non est ista mea culpa, sed temporum: qui in eādem culpā sint, share: in quo est tua culpa nonnulla, you are not without fault: a culpā vacuus, S.: conscia culpae, O.: ne penes ipsos culpa esset cladis, L.: culpa, quae te est penes, T.: extra culpam esse: eius rei culpam in multitudinem coniecerunt, Cs.: suam culpam ad negotia transferre, S.: in culpā ponere aliquem: Si mora pro culpā est, O.: tua aetas emovit culpas, H.: fata, quae manent culpas, H.—Person.: ludus erat culpā potare magistrā (i. e. a game in which the loser must drink), H.: Culpam Poena premit comes, H.—Poet.: Huic uni succumbere culpae, temptation, V.— Unchastity: Virginum, H.: hoc praetexit nomine culpam, V.—Remissness, neglect: rem facere culpā minorem, H.—The mischievous thing, mischief: continuo culpam (sc. ovem aegram) ferro compesce, V.* * *fault/blame/responsibility (w/GEN); crime (esp. against chastity); negligence; offense; error; (sense of) guilt; fault/defect (moral/other); sickness/injury -
8 gladius
gladius ī, m a sword: vaginā vacuus, drawn: gladiis res geritur, S.: gladios strinxerunt, drew, Cs.: gladiis destrictis, Cs.: gladium e vaginā eduxit: Nudare gladios, O.: cum gladiis sequi consulem: Proxuma quaeque metit gladio, V.: gladiorum impunitas, i. e. of murder: magna est gladiorum licentia.—Provv.: Suo sibi gladio hunc iugulo, hoist with his own petar, T.: plumbeo gladio iugulatus, i. e. easily refuted.* * *I II -
9 interventor
interventor ōris, m [BA-], a visitor, intruder: vacuus ab interventoribus dies. -
10 latrō
latrō ōnis, m [2 LV-].—Orig., a mercenary soldier ; hence, a freebooter, highwayman, robber, footpad, bandit, brigand, L.: multitudo latronum, Cs.: viator a latrone occiditur: Cantabit vacuus coram latrone viator, Iu.: leges latronum esse dicuntur, etc.: latronis telum, the hunter's dart, V. —Of a wolf, Ph.— A chessman, pawn: latronum proelia, O.* * *Ilatrare, latravi, latratus Vbark, bark atIIrobber, brigand, bandit; plunderer -
11 supervacāneus
supervacāneus adj. [super-vacuus], over and above, needless, unnecessary, superfluous, supererogatory, redundant: opus, i. e. of leisure hours: oratio, L.: iter, L.: omnia ita locata sunt, ut nihil eorum supervacaneum sit: de timore supervacaneum est disserere, S.: quin alter consul pro supervacaneo habeatur, L.* * *supervacanea, supervacaneum ADJredundant; unnecessary -
12 vacuēfaciō
vacuēfaciō fēcī, factus, ere [vacuus+facio], to make empty, empty, clear, free: adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt: Scyrum, N.* * *vacuefacere, vacuefeci, vacuefactus V TRANSmake empty; empty -
13 vacuitās
-
14 agitatio
ăgĭtātĭo, ōnis, f. [id.], the state of being in motion, motion, movement, agitation (in good class. prose).I.Lit.:II.agitationes fluctuum,
Cic. Mur. 17:agitatio et motus linguae,
id. N. D. 2, 54:lecticae,
Liv. 27, 29:agitatione agitabitur terra,
Vulg. Isa. 24, 20.—Trop. (mostly in philos. lang.), activity:numquam animus agitatione et motu esse vacuus potest,
Cic. Div. 2, 62, 128:adhibenda est actio quaedam, non solum mentis agitatio,
contemplation, thought, id. Off. 1, 5 fin.:magnarum rerum agitatio et administratio,
id. Inv. 2, 54:studiorum,
prosecution, id. Sen. 7:opus est sapienti agitatione virtutum,
the practice, exercise, Sen. Ep. 109:agitatione rerum ad virtutem capessendam excitari,
Val. Max. 7, 2, 1. -
15 area
ārĕa (in inscriptions freq. ARIA, Inscr. Orell. 4130, etc.), ae, f [some comp. eraze = on the ground; Germ. Erde; Engl. earth, hearth; others, as Varro and Festus, connected it with areo, as if pr. dry land, as terra may be connected with torreo; so Bopp and Curt.], a piece of level ground, a vacant place, esp. in the town (syn.:I.planities, aequor): in urbe loca pura areae,
Varr. L. L. 5, § 38 Müll: area proprie dicitur locus vacuus, Paul. ex Fest. p. 11 Müll.: locus sine aedificio in urbe area;rure autem ager appellatur,
Dig. 50, 16, 211.Lit., ground for a house, a building-spot:II.si Ponendae domo quaerenda est area primum,
Hor. Ep. 1, 10, 13. arearum electio, Vitr. 1, 7, 1:pontifices si sustulerint religionem, aream praeclaram habebimus,
Cic. Att. 4, 1 fin.; Liv. 4, 16; 1, 55; Suet. Vesp. 8; Dig. 7, 4, 10 al.—Transf.A.A vacant space around or in a house, a court (syn. spatium):B.resedimus in areā domŭs,
Plin. Ep. 6, 20, 4; so id. ib. 7, 27, 10; Vulg. 3 Reg. 22, 10; Dig. 43, 22, 1; 8, 2, 1 al.—An open space for games, an open play-ground (syn.:C.campus, curriculum),
Hor. C. 1, 9, 18.— Hence, in gen., a field for effort, etc. (syn.:campus, locus, q. v.),
Ov. Am. 3, 1, 26, and trop.:area scelerum,
i. e. where vices have full scope, Cic. Att. 9, 18.—Also, a raceground, Ov. F. 4, 10 (cf. id. ib. 2, 360); and trop., the course of life:vitae tribus areis peractis (i. e. pueritiā, juventute, senectute),
Mart. 10, 24.—A threshing floor (among the ancients, an open space in the vicinity of the house).1.Lit.:2.neque in segetibus neque in areis neque in horreis,
Cic. Verr. 2, 3, 8; Hor. C. 1, 1, 10; id. S. 1, 1, 45; Tib. 1, 5, 22; Vulg. Gen. 50, 10; ib. Isa. 21, 10. Its construction may be learned from Cato, R. R. 91 and 129; Varr. R. R. 1, 51; Verg. G. 1, 178 sqq. Voss; Col. 5, 1, 4; 5, 2, 20; and Pall. 1, 36 al.—Trop., of the body of Christians, as subject to separation, judgment (eccl. Lat.), Vulg. Matt. 3, 12; Aug. Ver. Rel. 5.—D.The halo around the sun or moon: tales splendores Graeci areas (i. e. halônas) vocavere, Sen. Q. N. 1, 2.—E.A bed or border in a garden, Varr. L. L. 6, § 64 Müll.; Col. 11, 3; Plin. 19, 4, 20, § 60; Pall. 1, 34.—F.A fowling-floor, Plaut. As. 1, 3, 64: aedes nobis area est;G.auceps sum ego,
id. ib. 1, 3, 67.—A burying-ground, church-yard, Tert. ad Scap. 3. —H.A bald spot upon the head, baldness, Cels. 6, 4; Mart. 5, 50. -
16 cassa
I.Prop. (syn.: inanis, vacuus; mostly poet.).A.Absol.:B. 1.nux,
Plaut. Ps. 1, 3, 137; Hor. S. 2, 5, 36:glans,
Plaut. Rud. 5, 2, 37:canna,
unfruitful, Ov. F. 6, 406:granum inane cassumque,
Plin. 18, 17, 45, § 161: anulus, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15. 6.— Subst.: palearum cassa, Sol. c. 52 fin. —With abl.: sanguine cassa (cochlea), bloodless, Poët. ap. Cic. Div. 2, 64, 133; so,2.virgo dote cassa,
Plaut. Aul. 2, 2, 14:lumine aër,
Lucr. 4, 368:lumine corpus,
id. 5, 719; 5, 757:animā corpus,
id. 3, 562.— Poet.:cassus lumine (= vitā),
deprived of life, dead, Verg. A. 2, 85; imitated by Stat. Th. 2, 15;and in like sense aethere cassus,
Verg. A. 11, 104:simulacra cassa sensu,
Lucr. 4, 127.—With gen.:3.cassus luminis ensis,
Cic. Arat. 369.—With ab:II.elementum ab omnibus,
App. de Deo Socr. p. 46.—Trop., vain, empty, useless, futile, fruitless (syn.: inanis, irritus): cassum quiddam et inani vocis sono decoratum, * Cic. Tusc. 5, 41, 119; so,copia verborum,
Lucr. 4, 511:vota,
Verg. A. 12, 780:fertilitas terrae,
Ov. M. 5, 482:fraus,
Luc. 5, 130:consilia,
Sen. Troad. 570:viae,
vain, profitless, Stat. Th. 11, 449:labores,
Plin. Ep. 8, 23, 6:manus,
without effect, Stat. Th. 9, 770:augur futuri,
false, erring, id. ib. 9, 629:omen,
id. ib. 5, 318.— Subst.: cassa, ōrum, n., empty things:palearum,
Sol. 52;esp. of speech: cassa memorare,
to talk idly, Plaut. Cist. 4, 1, 16; so,cassa habebantur quae, etc.,
were thought vain, futile, Tac. H. 3, 55; Sen. Herc. Oet. 352.— Esp. freq. in poetry (in prose, but not in Cic.), in cassum, or, in one word, incas-sum, adverb., in vain, uselessly, to no purpose:ex multis omnia in cassum cadunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 147; cf. Lucr. 2, 1165: temere, in cassum frustraque, without aim or purpose, fortuitously, id. 2, 1060; so id. 5, 1002; 5, 1430:furere,
Verg. G. 3, 100:longos ciebat Incassum fletus,
id. A. 3, 345:tot incassum fusos patiere labores?
id. ib. 7, 421.—In prose:quae profecto incassum agebantur,
Sall. H. 3, 61, 11 Dietsch:vana incassum jactare tela,
Liv. 10, 29, 2:incassum missae preces,
id. 2, 49, 8:aliquid incassum disserere,
Tac. A. 1, 4; Just. 11, 15, 6; Lact. 6, 9, 17; Sen. Brev. Vit. 11, 1: frustra in cassumque. Mart. Cap. 1, § 10.— Also cassum: quid cassum times? Sen. Herc. Oet. 353; cf.: matên, frustra, nequicquam, cassum, Gloss. Cyrill. -
17 cassum
I.Prop. (syn.: inanis, vacuus; mostly poet.).A.Absol.:B. 1.nux,
Plaut. Ps. 1, 3, 137; Hor. S. 2, 5, 36:glans,
Plaut. Rud. 5, 2, 37:canna,
unfruitful, Ov. F. 6, 406:granum inane cassumque,
Plin. 18, 17, 45, § 161: anulus, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15. 6.— Subst.: palearum cassa, Sol. c. 52 fin. —With abl.: sanguine cassa (cochlea), bloodless, Poët. ap. Cic. Div. 2, 64, 133; so,2.virgo dote cassa,
Plaut. Aul. 2, 2, 14:lumine aër,
Lucr. 4, 368:lumine corpus,
id. 5, 719; 5, 757:animā corpus,
id. 3, 562.— Poet.:cassus lumine (= vitā),
deprived of life, dead, Verg. A. 2, 85; imitated by Stat. Th. 2, 15;and in like sense aethere cassus,
Verg. A. 11, 104:simulacra cassa sensu,
Lucr. 4, 127.—With gen.:3.cassus luminis ensis,
Cic. Arat. 369.—With ab:II.elementum ab omnibus,
App. de Deo Socr. p. 46.—Trop., vain, empty, useless, futile, fruitless (syn.: inanis, irritus): cassum quiddam et inani vocis sono decoratum, * Cic. Tusc. 5, 41, 119; so,copia verborum,
Lucr. 4, 511:vota,
Verg. A. 12, 780:fertilitas terrae,
Ov. M. 5, 482:fraus,
Luc. 5, 130:consilia,
Sen. Troad. 570:viae,
vain, profitless, Stat. Th. 11, 449:labores,
Plin. Ep. 8, 23, 6:manus,
without effect, Stat. Th. 9, 770:augur futuri,
false, erring, id. ib. 9, 629:omen,
id. ib. 5, 318.— Subst.: cassa, ōrum, n., empty things:palearum,
Sol. 52;esp. of speech: cassa memorare,
to talk idly, Plaut. Cist. 4, 1, 16; so,cassa habebantur quae, etc.,
were thought vain, futile, Tac. H. 3, 55; Sen. Herc. Oet. 352.— Esp. freq. in poetry (in prose, but not in Cic.), in cassum, or, in one word, incas-sum, adverb., in vain, uselessly, to no purpose:ex multis omnia in cassum cadunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 147; cf. Lucr. 2, 1165: temere, in cassum frustraque, without aim or purpose, fortuitously, id. 2, 1060; so id. 5, 1002; 5, 1430:furere,
Verg. G. 3, 100:longos ciebat Incassum fletus,
id. A. 3, 345:tot incassum fusos patiere labores?
id. ib. 7, 421.—In prose:quae profecto incassum agebantur,
Sall. H. 3, 61, 11 Dietsch:vana incassum jactare tela,
Liv. 10, 29, 2:incassum missae preces,
id. 2, 49, 8:aliquid incassum disserere,
Tac. A. 1, 4; Just. 11, 15, 6; Lact. 6, 9, 17; Sen. Brev. Vit. 11, 1: frustra in cassumque. Mart. Cap. 1, § 10.— Also cassum: quid cassum times? Sen. Herc. Oet. 353; cf.: matên, frustra, nequicquam, cassum, Gloss. Cyrill. -
18 cassus
I.Prop. (syn.: inanis, vacuus; mostly poet.).A.Absol.:B. 1.nux,
Plaut. Ps. 1, 3, 137; Hor. S. 2, 5, 36:glans,
Plaut. Rud. 5, 2, 37:canna,
unfruitful, Ov. F. 6, 406:granum inane cassumque,
Plin. 18, 17, 45, § 161: anulus, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15. 6.— Subst.: palearum cassa, Sol. c. 52 fin. —With abl.: sanguine cassa (cochlea), bloodless, Poët. ap. Cic. Div. 2, 64, 133; so,2.virgo dote cassa,
Plaut. Aul. 2, 2, 14:lumine aër,
Lucr. 4, 368:lumine corpus,
id. 5, 719; 5, 757:animā corpus,
id. 3, 562.— Poet.:cassus lumine (= vitā),
deprived of life, dead, Verg. A. 2, 85; imitated by Stat. Th. 2, 15;and in like sense aethere cassus,
Verg. A. 11, 104:simulacra cassa sensu,
Lucr. 4, 127.—With gen.:3.cassus luminis ensis,
Cic. Arat. 369.—With ab:II.elementum ab omnibus,
App. de Deo Socr. p. 46.—Trop., vain, empty, useless, futile, fruitless (syn.: inanis, irritus): cassum quiddam et inani vocis sono decoratum, * Cic. Tusc. 5, 41, 119; so,copia verborum,
Lucr. 4, 511:vota,
Verg. A. 12, 780:fertilitas terrae,
Ov. M. 5, 482:fraus,
Luc. 5, 130:consilia,
Sen. Troad. 570:viae,
vain, profitless, Stat. Th. 11, 449:labores,
Plin. Ep. 8, 23, 6:manus,
without effect, Stat. Th. 9, 770:augur futuri,
false, erring, id. ib. 9, 629:omen,
id. ib. 5, 318.— Subst.: cassa, ōrum, n., empty things:palearum,
Sol. 52;esp. of speech: cassa memorare,
to talk idly, Plaut. Cist. 4, 1, 16; so,cassa habebantur quae, etc.,
were thought vain, futile, Tac. H. 3, 55; Sen. Herc. Oet. 352.— Esp. freq. in poetry (in prose, but not in Cic.), in cassum, or, in one word, incas-sum, adverb., in vain, uselessly, to no purpose:ex multis omnia in cassum cadunt,
Plaut. Poen. 1, 2, 147; cf. Lucr. 2, 1165: temere, in cassum frustraque, without aim or purpose, fortuitously, id. 2, 1060; so id. 5, 1002; 5, 1430:furere,
Verg. G. 3, 100:longos ciebat Incassum fletus,
id. A. 3, 345:tot incassum fusos patiere labores?
id. ib. 7, 421.—In prose:quae profecto incassum agebantur,
Sall. H. 3, 61, 11 Dietsch:vana incassum jactare tela,
Liv. 10, 29, 2:incassum missae preces,
id. 2, 49, 8:aliquid incassum disserere,
Tac. A. 1, 4; Just. 11, 15, 6; Lact. 6, 9, 17; Sen. Brev. Vit. 11, 1: frustra in cassumque. Mart. Cap. 1, § 10.— Also cassum: quid cassum times? Sen. Herc. Oet. 353; cf.: matên, frustra, nequicquam, cassum, Gloss. Cyrill. -
19 Circa
1.circā, a later access. form for circum; not freq. before the Aug. per., esp. in Livy and Quintilian [acc. to Klotz, circa = circum ea; cf: antea, interea, postea, praeterea, etc.].I.Adv.A.( = circum, I. B.) Around, round about, all around, in the environs or neighborhood:B.gramen erat circa,
Ov. M. 3, 411:ripaeque lacusque Responsant circa,
Verg. A. 12, 757:at circa gravibus pensis affixa puella... remittat opus,
Tib. 1, 3, 87:circaque quā tumor est,
Cels. 5, 28, 3; 5, 28, 4: fluvius ab tergo; ante circaque velut ripa praeceps oram ejus omnem cingebat, Liv. 27, 18, 5; 28, 33, 2:circa Padus amnis,
id. 21, 43, 4 Weissenb. ad loc.:caligo, quam circa umidi effuderant montes,
Curt. 4, 12, 20:alibi quam Romao circaque,
Plin. 26, 1, 1, § 1; Quint. 12, prooem. § 2; Tac. A. 2, 11.—Circa esse, to be in the region around, in the neighborhood:C.ex montibus qui circa sunt,
Liv. 1, 4, 6:Tarquinium moribundum cum qui circa erant excepissent,
id. 1, 41, 1:sed non passi sunt ii, qui circa erant,
Nep. Eum. 10, 4:eversa est turris quodque circa muri erat,
Liv. 34, 29, 6:Corinthus et quae circa est regio,
Plin. 24, 9, 42, § 69; Quint. 10, 7, 16. —Also freq. without esse, in connection with a subst.:multarum circa civitatum irritatis animis,
the towns lying around, Liv. 1, 17, 4; 9, 2, 1; 27, 30, 3; 29, 29, 2;42, 64, 2: angulus muri erat in planiorem patentioremque quam cetera circa vallem vergens ( = cetera loca quae circa erant),
id. 21, 7, 5:corpora multa virūm circa,
Verg. A. 7, 535; Plin. 3, 17, 21, § 124.—Strengthened: undique circa and circa omnis ( = circum), round about, all around: frumento undique circa ex agris convecto. Liv. 42, 56, 8; 23, 19, 8;II.nam et circa omnia defecerunt,
id. 9, 23, 10:cum tam procul Romani unica spes, circa omnia hostium essent,
id. 21, 11, 12; cf. id. 9, 2, 7 Drak.:exhausto circa omni agro,
id. 31, 38, 1; 24, 3, 3; Val. Fl. 8, 2; Flor. 1, 18, 12 Duker; Quint. 9, 2, 45.—Prep. with acc.A.In space.1.( = circum, II. B.) Prop., in the region which surrounds, about, around, on the sides of:2.quam (Hennam) circa lacus lucique sunt plurimi atque laetissimi flores omni tempore anni,
Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:noctu ligna contulerunt circa casam eam, in quā quiescebat,
Nep. Alcib. 10, 4:circa flumina et lacus frequens nebula est,
Sen. Q. N. 5, 3, 1:circa equum Alexandri,
Curt. 4, 15, 26:illi robur et aes triplex Circa pectus erat,
Hor. C. 1, 3, 10; id. S. 2, 6, 34:quem circa tigres jacent,
Ov. M. 3, 668.—( = circum, II. C.) Into... around, to... round about, etc. (first in Livy):3.Romulus legatos circa vicinas gentes misit,
Liv. 1, 9, 2:legatis circa duodecim populos missis,
id. 4, 23, 5; 28, 26, 11:circa domos ire,
id. 26, 13, 1; 25, 9, 2; 39, 18, 2;29, 22, 3: circa civitates missi legati,
id. 21, 49, 7 Weissenb.; 31, 3, 5; Plin. 7, 37, 37, § 123; Suet. Aug. 49; id. Ner. 28:litteris circa praefectos dimissis,
Liv. 42, 51, 1:custodes circa omnes portas missi,
id. 28, 26, 11; 26, 13, 1.—( = circum, II. D.) With the prevailing idea of neighborhood, vicinity, in the region of, near to, near by:b.Capuam et urbis circa Capuam occupare,
Cic. Agr. 1, 7, 22:circa Liternum posuit castra,
in the neighborhood of, Liv. 23, 35, 6:tabernae erant circa forum,
Quint. 6, 3, 38:circa Armeniae montes,
Curt. 5, 1, 13:Acesinen amnem,
Plin. 12, 5, 11, § 23:domum auream,
Suet. Ner. 38:sacrificantem,
id. Claud. 36.—As a less definite designation of place for in:4.Orestis liberi sedem cepere circa Lesbum insulam,
Vell. 1, 2, 5:circa Mesopotamiam subsistere,
Curt. 4, 9, 1:quod circa Syriam nascitur,
Plin. 19, 3, 16, § 46;Quint. prooem. § 20: initia statim primi libri,
id. 1, 5, 44; cf.finem,
id. 4, 3, 5:virentes campos,
Hor. C. 2, 5, 5:cum amor saeviet circa jecur,
id. ib. 1, 25, 15 (cf. Petr. 17, 8:dolor saevit in praecordiis). So esp. freq. in medic. lang.: circa faciem, nares, aures, labra,
Cels. 5, 28, 2; 5, 2, 8.—So in Livy, with names of places, approaching the more general use of later writers, v. infra, C.:quadriduum circa rupem consumptum,
Liv. 21, 37, 3:compositis circa Opuntem rebus,
id. 28, 7, 9:iisdem diebus circa Chalcidem Thoas... eandem fortunam habuit,
id. 35, 37, 5 Weissenb. ad loc.; cf.:multos circa unam rem ambitus fecerim,
id. 27, 27, 12 Weissenb. ad loc.—( = circum, II. E.) In respect to persons who surround one (as attendants, friends, adherents, etc.), around, about:B.multa sibi opus esse, multa canibus (sarcast. for indagatoribus) suis, quos circa se haberet,
Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:ex iis trecentos juvenes inermes circa se habebat,
Liv. 29, 1, 2:omnes,
Suet. Aug. 48; id. Calig. 43:circa regem erat et Phrygum turba,
Curt. 3, 1, 17:e spadonibus, qui circa reginam erant,
id. 4, 10, 25: omne sed officium circa te semper obibat turba tui sexūs, [p. 334] Mart. 1, 91, 3:quod omnes circa te similes tui effecisti,
Plin. Pan. 83, 3.—In the language of the imperial court:circa latus alicujus agere,
to wait on, altend, Dig. 27, 1, 30.—Hence also without a verb: circa aliquem, = hoi peri tina, the attendants, companions of a person:omnibus vero circa eum gratuito aut levi fenore obstrictis,
Suet. Caes. 27; id. Dom. 9; cf. Liv. 21, 49, 7 Drak.—(Peculiar to the form circa). In time, designating nearness, proximity to a definite point of time, about (first in Livy; cf.2.circiter): postero die circa eandem horam in eundem locum rex copias admovit,
Liv. 42, 57, 10:circa eum mensem,
Plin. 9, 18, 33, § 69:lucis ortum,
Curt. 5, 3, 7:lucem,
Suet. Oth. 11:mediam noctem,
id. Claud. 2:vernum aequinoctium,
Col. 5, 6, 19:Kalendas et Idus Octobr.,
id. 5, 10, 8, 5, 10, 12; 5, 12, 2 al.; Plin. Ep. 1, 7, 4; Pall. 2, 4; 2, 7 al.—With definite numbers:septimum diem,
Cels. 2, 6:undecimam horam,
Suet. Caes. 88:lustra decem,
Hor. C. 4, 1, 6; Scrib. 227.—With general designations of time:tempora illa,
Quint. 11, 3, 143:tempora Peloponnesia,
id. 12, 10, 4:Murenae Cepionisque conjurationis tempus,
Vell. 2, 93, 1:Magni Pompeii aetatem,
Plin. 33, 12, 55, § 156:mortem,
id. 11, 37, 73, § 189:initia imperii,
Suet. Claud. 7.—And in the designation of periods of time by persons who belonged to them (cf. ante):circa Demetrium Phalerea,
about the time of Demetrius Phalereus, Quint. 2, 4, 41 Spald.:Tisiam et Coraca,
id. 2, 17, 7:Philippum,
id. 12, 10, 6:Ciceronem,
Sen. Contr. 1 praef.:Attium,
Vell. 1, 17, 1.—In numerical designations, about, nearly, almost (first in Livy for the usual ad or circiter):C.ea fuere oppida circa septuaginta,
Liv. 45, 34, 6:quingentos Romanorum,
id. 27, 42, 8:decem milia Persarum,
Curt. 4, 6, 30:sestertium vicies,
Suet. Claud. 6:quartum milliarium,
id. Ner. 48:selibram,
Cels. 4, 19:singulas heminas,
id. 7, 15.—(Also peculiar to the form circa, and only in post-Aug. prose; esp. freq. in Quint., occurring more than seventy times.) Trop. for the designation of an object about which, as if it were a centre, any thing moves, is done, etc., around, about, in, in respect to, etc.; depending upon substt., adjj., or verbs.1.Upon substantives:2.circa eosdem sensus certamen atque aemulatio,
Quint. 10, 5, 5:circa S litteram deliciae,
id. 1, 11, 6:verba dissensio,
id. 3, 11, 5:memoriam suam vanitas atque jactatio,
id. 11, 2, 22:hoc opiniones,
id. 2, 15, 1;Plin 8, 16, 19, § 48: quem pugna est,
Quint. 8, 6, 1; 7, 1, 15:voces inani studio,
id. 8, prooem §18 et saep: rura sermo,
Plin. 18, 1, 1, § 5:classicum brevis et expeditus labor,
Plin. Ep 3, 9, 13:hospitia nullum fastidium,
id. Pan. 20, 3:publica circa bonas artes socordia,
Tac. A. 11, 15:principem novo exemplo, i. e. in principe,
Suet. Claud. 14.—Upon adjectives:3.non circa plurium artium species praestantem, sed in omnibus eminentissimum,
Quint. 12, 10, 12:jus nostrum attentior,
id. 4, 5, 21:studia mentis erectae,
id. 1, 3, 10:lites raras ridiculi,
id. 7, 1, 43:praecepta utiles sententiae,
id. 10, 1, 52; 6, 1, 42 al.:corporis curam morosior,
Suet. Caes. 45:victum indifferens,
id. ib. 53:deos ac religiones neglegentior,
id. Tib. 69:administrationem imperii vacuus,
id. Dom. 3 al.:summa scelera distentum,
Tac. A. 16, 8 fin.:adfectationem Germanicae originis ultro ambitiosi,
id. G. 28:excessus otiosus,
id. Or. 22:se animati,
Just. 14, 1, 3 al. —Upon verbs facetum quoque non tantum circa ridicula opinor consistere, Quint. 6, 3, 19:► Circa very rarely follows its case:hoc disputatum est,
id. 1, 5, 34:priores erratur,
id. 2, 5, 26:formas litterarum haerere,
id. 1, 1, 21, cf. id. 5, 10, 114; Suet. Aug. 71. res tenues morari, Quint 1, 1, 35:consilium elegendi successoris in duas factiones scindebantur,
Tac. H. 1, 13:Medeam, Thyestem (tragoedias) tempus consumas,
id. Or. 3:successorem omnia ordinari,
Suet. Claud. 45:ceremonias, item circa omnium ordinum statum quaedam correxit,
id. ib. 22.quem circa,
Cic.Verr. 2, 4, 48, § 107; Ov. A. A. 2, 577; id..3, 668; cf. circum, II. fin.2.Circa, ae, v. Circe. -
20 circa
1.circā, a later access. form for circum; not freq. before the Aug. per., esp. in Livy and Quintilian [acc. to Klotz, circa = circum ea; cf: antea, interea, postea, praeterea, etc.].I.Adv.A.( = circum, I. B.) Around, round about, all around, in the environs or neighborhood:B.gramen erat circa,
Ov. M. 3, 411:ripaeque lacusque Responsant circa,
Verg. A. 12, 757:at circa gravibus pensis affixa puella... remittat opus,
Tib. 1, 3, 87:circaque quā tumor est,
Cels. 5, 28, 3; 5, 28, 4: fluvius ab tergo; ante circaque velut ripa praeceps oram ejus omnem cingebat, Liv. 27, 18, 5; 28, 33, 2:circa Padus amnis,
id. 21, 43, 4 Weissenb. ad loc.:caligo, quam circa umidi effuderant montes,
Curt. 4, 12, 20:alibi quam Romao circaque,
Plin. 26, 1, 1, § 1; Quint. 12, prooem. § 2; Tac. A. 2, 11.—Circa esse, to be in the region around, in the neighborhood:C.ex montibus qui circa sunt,
Liv. 1, 4, 6:Tarquinium moribundum cum qui circa erant excepissent,
id. 1, 41, 1:sed non passi sunt ii, qui circa erant,
Nep. Eum. 10, 4:eversa est turris quodque circa muri erat,
Liv. 34, 29, 6:Corinthus et quae circa est regio,
Plin. 24, 9, 42, § 69; Quint. 10, 7, 16. —Also freq. without esse, in connection with a subst.:multarum circa civitatum irritatis animis,
the towns lying around, Liv. 1, 17, 4; 9, 2, 1; 27, 30, 3; 29, 29, 2;42, 64, 2: angulus muri erat in planiorem patentioremque quam cetera circa vallem vergens ( = cetera loca quae circa erant),
id. 21, 7, 5:corpora multa virūm circa,
Verg. A. 7, 535; Plin. 3, 17, 21, § 124.—Strengthened: undique circa and circa omnis ( = circum), round about, all around: frumento undique circa ex agris convecto. Liv. 42, 56, 8; 23, 19, 8;II.nam et circa omnia defecerunt,
id. 9, 23, 10:cum tam procul Romani unica spes, circa omnia hostium essent,
id. 21, 11, 12; cf. id. 9, 2, 7 Drak.:exhausto circa omni agro,
id. 31, 38, 1; 24, 3, 3; Val. Fl. 8, 2; Flor. 1, 18, 12 Duker; Quint. 9, 2, 45.—Prep. with acc.A.In space.1.( = circum, II. B.) Prop., in the region which surrounds, about, around, on the sides of:2.quam (Hennam) circa lacus lucique sunt plurimi atque laetissimi flores omni tempore anni,
Cic. Verr. 2, 4, 48, § 107:noctu ligna contulerunt circa casam eam, in quā quiescebat,
Nep. Alcib. 10, 4:circa flumina et lacus frequens nebula est,
Sen. Q. N. 5, 3, 1:circa equum Alexandri,
Curt. 4, 15, 26:illi robur et aes triplex Circa pectus erat,
Hor. C. 1, 3, 10; id. S. 2, 6, 34:quem circa tigres jacent,
Ov. M. 3, 668.—( = circum, II. C.) Into... around, to... round about, etc. (first in Livy):3.Romulus legatos circa vicinas gentes misit,
Liv. 1, 9, 2:legatis circa duodecim populos missis,
id. 4, 23, 5; 28, 26, 11:circa domos ire,
id. 26, 13, 1; 25, 9, 2; 39, 18, 2;29, 22, 3: circa civitates missi legati,
id. 21, 49, 7 Weissenb.; 31, 3, 5; Plin. 7, 37, 37, § 123; Suet. Aug. 49; id. Ner. 28:litteris circa praefectos dimissis,
Liv. 42, 51, 1:custodes circa omnes portas missi,
id. 28, 26, 11; 26, 13, 1.—( = circum, II. D.) With the prevailing idea of neighborhood, vicinity, in the region of, near to, near by:b.Capuam et urbis circa Capuam occupare,
Cic. Agr. 1, 7, 22:circa Liternum posuit castra,
in the neighborhood of, Liv. 23, 35, 6:tabernae erant circa forum,
Quint. 6, 3, 38:circa Armeniae montes,
Curt. 5, 1, 13:Acesinen amnem,
Plin. 12, 5, 11, § 23:domum auream,
Suet. Ner. 38:sacrificantem,
id. Claud. 36.—As a less definite designation of place for in:4.Orestis liberi sedem cepere circa Lesbum insulam,
Vell. 1, 2, 5:circa Mesopotamiam subsistere,
Curt. 4, 9, 1:quod circa Syriam nascitur,
Plin. 19, 3, 16, § 46;Quint. prooem. § 20: initia statim primi libri,
id. 1, 5, 44; cf.finem,
id. 4, 3, 5:virentes campos,
Hor. C. 2, 5, 5:cum amor saeviet circa jecur,
id. ib. 1, 25, 15 (cf. Petr. 17, 8:dolor saevit in praecordiis). So esp. freq. in medic. lang.: circa faciem, nares, aures, labra,
Cels. 5, 28, 2; 5, 2, 8.—So in Livy, with names of places, approaching the more general use of later writers, v. infra, C.:quadriduum circa rupem consumptum,
Liv. 21, 37, 3:compositis circa Opuntem rebus,
id. 28, 7, 9:iisdem diebus circa Chalcidem Thoas... eandem fortunam habuit,
id. 35, 37, 5 Weissenb. ad loc.; cf.:multos circa unam rem ambitus fecerim,
id. 27, 27, 12 Weissenb. ad loc.—( = circum, II. E.) In respect to persons who surround one (as attendants, friends, adherents, etc.), around, about:B.multa sibi opus esse, multa canibus (sarcast. for indagatoribus) suis, quos circa se haberet,
Cic. Verr. 2, 1, 48, § 126:ex iis trecentos juvenes inermes circa se habebat,
Liv. 29, 1, 2:omnes,
Suet. Aug. 48; id. Calig. 43:circa regem erat et Phrygum turba,
Curt. 3, 1, 17:e spadonibus, qui circa reginam erant,
id. 4, 10, 25: omne sed officium circa te semper obibat turba tui sexūs, [p. 334] Mart. 1, 91, 3:quod omnes circa te similes tui effecisti,
Plin. Pan. 83, 3.—In the language of the imperial court:circa latus alicujus agere,
to wait on, altend, Dig. 27, 1, 30.—Hence also without a verb: circa aliquem, = hoi peri tina, the attendants, companions of a person:omnibus vero circa eum gratuito aut levi fenore obstrictis,
Suet. Caes. 27; id. Dom. 9; cf. Liv. 21, 49, 7 Drak.—(Peculiar to the form circa). In time, designating nearness, proximity to a definite point of time, about (first in Livy; cf.2.circiter): postero die circa eandem horam in eundem locum rex copias admovit,
Liv. 42, 57, 10:circa eum mensem,
Plin. 9, 18, 33, § 69:lucis ortum,
Curt. 5, 3, 7:lucem,
Suet. Oth. 11:mediam noctem,
id. Claud. 2:vernum aequinoctium,
Col. 5, 6, 19:Kalendas et Idus Octobr.,
id. 5, 10, 8, 5, 10, 12; 5, 12, 2 al.; Plin. Ep. 1, 7, 4; Pall. 2, 4; 2, 7 al.—With definite numbers:septimum diem,
Cels. 2, 6:undecimam horam,
Suet. Caes. 88:lustra decem,
Hor. C. 4, 1, 6; Scrib. 227.—With general designations of time:tempora illa,
Quint. 11, 3, 143:tempora Peloponnesia,
id. 12, 10, 4:Murenae Cepionisque conjurationis tempus,
Vell. 2, 93, 1:Magni Pompeii aetatem,
Plin. 33, 12, 55, § 156:mortem,
id. 11, 37, 73, § 189:initia imperii,
Suet. Claud. 7.—And in the designation of periods of time by persons who belonged to them (cf. ante):circa Demetrium Phalerea,
about the time of Demetrius Phalereus, Quint. 2, 4, 41 Spald.:Tisiam et Coraca,
id. 2, 17, 7:Philippum,
id. 12, 10, 6:Ciceronem,
Sen. Contr. 1 praef.:Attium,
Vell. 1, 17, 1.—In numerical designations, about, nearly, almost (first in Livy for the usual ad or circiter):C.ea fuere oppida circa septuaginta,
Liv. 45, 34, 6:quingentos Romanorum,
id. 27, 42, 8:decem milia Persarum,
Curt. 4, 6, 30:sestertium vicies,
Suet. Claud. 6:quartum milliarium,
id. Ner. 48:selibram,
Cels. 4, 19:singulas heminas,
id. 7, 15.—(Also peculiar to the form circa, and only in post-Aug. prose; esp. freq. in Quint., occurring more than seventy times.) Trop. for the designation of an object about which, as if it were a centre, any thing moves, is done, etc., around, about, in, in respect to, etc.; depending upon substt., adjj., or verbs.1.Upon substantives:2.circa eosdem sensus certamen atque aemulatio,
Quint. 10, 5, 5:circa S litteram deliciae,
id. 1, 11, 6:verba dissensio,
id. 3, 11, 5:memoriam suam vanitas atque jactatio,
id. 11, 2, 22:hoc opiniones,
id. 2, 15, 1;Plin 8, 16, 19, § 48: quem pugna est,
Quint. 8, 6, 1; 7, 1, 15:voces inani studio,
id. 8, prooem §18 et saep: rura sermo,
Plin. 18, 1, 1, § 5:classicum brevis et expeditus labor,
Plin. Ep 3, 9, 13:hospitia nullum fastidium,
id. Pan. 20, 3:publica circa bonas artes socordia,
Tac. A. 11, 15:principem novo exemplo, i. e. in principe,
Suet. Claud. 14.—Upon adjectives:3.non circa plurium artium species praestantem, sed in omnibus eminentissimum,
Quint. 12, 10, 12:jus nostrum attentior,
id. 4, 5, 21:studia mentis erectae,
id. 1, 3, 10:lites raras ridiculi,
id. 7, 1, 43:praecepta utiles sententiae,
id. 10, 1, 52; 6, 1, 42 al.:corporis curam morosior,
Suet. Caes. 45:victum indifferens,
id. ib. 53:deos ac religiones neglegentior,
id. Tib. 69:administrationem imperii vacuus,
id. Dom. 3 al.:summa scelera distentum,
Tac. A. 16, 8 fin.:adfectationem Germanicae originis ultro ambitiosi,
id. G. 28:excessus otiosus,
id. Or. 22:se animati,
Just. 14, 1, 3 al. —Upon verbs facetum quoque non tantum circa ridicula opinor consistere, Quint. 6, 3, 19:► Circa very rarely follows its case:hoc disputatum est,
id. 1, 5, 34:priores erratur,
id. 2, 5, 26:formas litterarum haerere,
id. 1, 1, 21, cf. id. 5, 10, 114; Suet. Aug. 71. res tenues morari, Quint 1, 1, 35:consilium elegendi successoris in duas factiones scindebantur,
Tac. H. 1, 13:Medeam, Thyestem (tragoedias) tempus consumas,
id. Or. 3:successorem omnia ordinari,
Suet. Claud. 45:ceremonias, item circa omnium ordinum statum quaedam correxit,
id. ib. 22.quem circa,
Cic.Verr. 2, 4, 48, § 107; Ov. A. A. 2, 577; id..3, 668; cf. circum, II. fin.2.Circa, ae, v. Circe.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Vacŭus — (lat.), leer, durch nichts ausgefüllt; frei. Vacui dies, Tage der Krankheit, an denen weder Krisen, noch Vorzeichen derselben erfolgen u. Arzneien gebraucht werden können. Vacuum, der leere Raum, die Leere, s.d. Tragbares Vacuum, s. Luftpumpe.… … Pierer's Universal-Lexikon
vacuus — index blank (emptiness), free (relieved from a burden), idle, unemployed, vacant, void (empty) Burton s Le … Law dictionary
vacuus — (лат.) пустой … Словарь ботанических терминов
vacuus — /vaekyuwas/ In the civil law, empty; void; vacant; unoccupied … Black's law dictionary
Vacuus vertax. — См. Безмозглый … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
culpa vacuus — index innocent Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
re vacuus — index devoid Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Cantabit vacuus coram latrone viator. — См. Голому разбой не страшен … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
pulsus vacuus — low tension pulse … Medical dictionary
vide — [ vid ] adj. et n. m. • 1762; vuide XIIIe; du fém. de l a. fr. vuit (1080); lat. pop. °vocitus, de vocuus, vacuus→ vacuité I ♦ Adj. 1 ♦ Qui ne contient rien de perceptible; dans lequel il n y a ni solide, ni liquide. Espace vide entre deux choses … Encyclopédie Universelle
vidé — vide [ vid ] adj. et n. m. • 1762; vuide XIIIe; du fém. de l a. fr. vuit (1080); lat. pop. °vocitus, de vocuus, vacuus→ vacuité I ♦ Adj. 1 ♦ Qui ne contient rien de perceptible; dans lequel il n y a ni solide, ni liquide. Espace vide entre deux… … Encyclopédie Universelle