Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

other+things

  • 81 faex

    faex, faecis ( gen. plur.: faecum, acc. to Charis. p. 114 P.), f. [etym. dub.], grounds, sediment, less, dregs of liquids (cf. sentina).
    I.
    Lit.:

    omnis mundi quasi limus subsedit funditus ut faex,

    Lucr. 5, 498:

    poti faece tenus cadi,

    Hor. C. 3, 15, 16; cf. id. ib. 1, 35, 27:

    peruncti faecibus ora,

    id. A. P. 277:

    aceti,

    Plin. 28, 16, 62, § 219:

    sapae,

    id. 23, 2, 33, § 68; Vulg. Ezech. 23, 34.—
    B.
    Transf.
    1.
    Burnt tartar or salt of tartar (cf. faecula), Hor. S. 2, 4, 55 and 73.—
    2.
    The brine of pickles, Ov. M. 8, 666.—
    3.
    Sediment, dregs, impurities of other things:

    salis,

    Plin. 31, 7, 42, § 92:

    aeris,

    id. 34, 13, 37, § 135:

    plumbosissima stibii,

    id. 33, 6, 34, § 103.—
    4.
    Paint or wash for the face, rouge, Ov. A. A. 3, 211.—
    5.
    Jestingly, the last remains of one's money:

    si quid adhuc superest de nostri faece locelli,

    Mart. 14, 13, 1.—
    II.
    Trop.:

    res itaque ad summam faecem turbasque residit,

    to the lowest dregs of the people, Lucr. 5, 1140:

    quota portio faecis Achaei,

    Juv. 3, 61; cf.:

    apud illam perditissimam atque infimam faecem populi,

    Cic. Q. Fr. 2, 9, 5:

    apud sordem urbis et faecem,

    id. Att. 1, 16, 11; cf.

    also: in Romuli faece,

    id. ib. 2, 1, 8:

    legationis,

    id. Verr. 2, 1, 39, § 99:

    de faece hauris,

    i. e. from bad orators, id. Brut. 69, 244:

    faeces Israël,

    Vulg. Isa. 49, 6:

    dies sine faece,

    i. e. unclouded, clear, Mart. 8, 14, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > faex

  • 82 flumen

    flūmen, ĭnis, n. [id.], a flowing of water; and concr., a flood, stream, flowing or running water (syn.: fluvius, amnis, rivus).
    I.
    In gen. (mostly poet.): Romane, aquam Albanam cave lacu contineri, cave in mare manare suo flumine sinas, an old prophetic formula ap. Liv. 5, 16, 9:

    rapidus montano flumine torrens,

    Verg. A. 2, 305; cf. Ov. R. Am. 651:

    visendus ater flumine languido Cocytos errans,

    Hor. C. 2, 14, 17:

    inde sequemur Ipsius amnis iter, donec nos flumine certo Perferat,

    Val. Fl. 8, 189: et Tiberis flumen vomit in mare salsum, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 453 ed. Vahl.); cf.:

    teque pater Tiberine tuo cum flumine sancto,

    id. ib. 6, 1 (Ann. v. 55 ib.):

    donec me flumine vivo Abluero,

    in a living, running stream, Verg. A. 2, 719; cf.: quin tu ante vivo perfunderis flumine? Auct. ap. Liv. 1, 45, 6 (for which:

    aqua viva,

    Varr. L. L. 5, § 123 Müll.).—In plur.:

    nymphae venas et flumina fontis Elicuere sui,

    streams, Ov. M. 14, 788:

    frigida Scamandri,

    Hor. Epod. 13, 14:

    Symaethia circum Flumina,

    Verg. A. 9, 585:

    limosa potat,

    Ov. M. 1, 634; cf.:

    Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina,

    Hor. S. 1, 1, 69:

    maritima immittere in piscinas,

    Varr. R. R. 3, 17, 9.
    II.
    In partic., a river.
    A.
    Lit. (the predominant signif. of the word both in prose and poetry): quod per amoenam urbem leni fluit agmine flumen, Enn. ap. Macr. S. 6, 4 (Ann. v. 177 ed. Vahl.); cf.:

    ut flumina in contrarias partes fluxerint,

    Cic. Div. 1, 35, 78:

    Scipio biduum moratus ad flumen, quod inter eum et Domitii castra fluebat,

    Caes. B. C. 3, 37, 1:

    aurea flumina,

    Lucr. 5, 911:

    habet non tantum venas aquarum terra, ex quibus corrivatis flumina effici possunt, sed et amnes magnitudinis vastae, etc.,

    Sen. Q. N. 3, 19; cf. Cic. Rep. 2, 5:

    nec ullum hoc frigidius flumen attigi,

    id. Leg. 2, 3, 6:

    nos flumina arcemus, dirigimus, avertimus,

    id. N. D. 2, 60, 152:

    una pars (Galliae) initium capit a flumine Rhodano, continetur Garumna flumine... attingit etiam flumen Rhenum, etc.,

    Caes. B. G. 1, 1, 6 sq.; 1, 2, 7:

    inter montem Juram et flumen Rhodanum,

    id. ib. 1, 6, 1:

    flumen est Arar, quod, etc.,

    id. ib. 1, 12, 1:

    flumen Dubis,

    id. ib. 1, 38, 4:

    non Seres, non Tanain prope flumen orti,

    Hor. C. 4, 15, 24:

    Veliternos ad Asturae flumen Maenius fudit,

    Liv. 8, 13, 5 Drak. N. cr.:

    terrarum situs et flumina dicere,

    Hor. Ep. 2, 1, 252:

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    with the stream, Caes. B. G. 7, 58, 5 (cf. secundus, 2. a.):

    magnum ire agmen adverso flumine,

    against the stream, Caes. B. G. 7, 60, 3; cf. Verg. G. 1, 201; Liv. 24, 40. —Prov.:

    flumine vicino stultus sitit, like,

    starves in the midst of plenty, Petr. Fragm. p. 899 Burm.—
    2.
    Transf., of other things which flow in streams or like streams, a stream, flood ( poet. and in post-Aug. prose):

    sanguinis,

    Lucr. 2, 354; 4, 1029:

    largoque humectat flumine vultum,

    flood of tears, Verg. A. 1, 465:

    laeta magis pressis manabunt flumina mammis,

    streams of milk, id. G. 3, 310:

    flumina jam lactis, jam flumina nectaris,

    Ov. M. 1, 111: rigido concussae flumine nubes Exonerabantur, a torrent of rain, Petr. poët. Sat. 123; cf.:

    ut picis e caelo demissum flumen,

    a stream of pitch, Lucr. 6, 257:

    magnesia flumine saxa,

    in the magnetic stream, id. 6, 1064:

    effusaeque ruunt inopino flumine turbae,

    i. e. in a vast stream, Sil. 12, 185; cf. Verg. A. 11, 236:

    aëris,

    a current of air, App. de Mund. p. 61, 33 Elm. p. 258 Bip.—
    B.
    Trop., of expression, a flow, fluency, stream:

    orationis flumine reprehensoris convicia diluuntur,

    Cic. N. D. 2, 7, 20:

    flumen orationis aureum,

    id. Ac. 2, 38, 119:

    orationis,

    id. de Or. 2, 15, 62; cf.:

    flumen verborum volubili tasque,

    id. Or. 16, 53:

    gravissimorum op timorumque verborum,

    id. de Or. 2, 45, 188:

    inanium verborum,

    id. N. D. 2, 1, 1:

    Lysias... puro fonti quam magno flumini propior,

    Quint. 10, 1, 78; 9, 4, 61; cf. id. 10, 1, 61; Petr. 5 fin. —And fig.:

    neque concipere neque edere partum mens potest, nisi ingenti flumine litterarum inundata,

    Petr. 118.

    Lewis & Short latin dictionary > flumen

  • 83 fores

    1.
    fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).
    I.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    crepuit foris,

    Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

    foris crepuit, concrepuit,

    id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

    constitit ad geminae limina prima foris,

    Ov. H. 12, 150:

    ut lictor forem virgā percuteret,

    Liv. 6, 34, 6:

    cum forem cubiculi clauserat,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    forem thalami claudere,

    Ov. A. A. 3, 228:

    forem obdere alicui,

    id. P. 2, 2, 42:

    exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

    Hor. S. 1, 2, 67.—
    (β).
    Plur.:

    ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

    Cic. N. D. 2, 27, 67:

    pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

    Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

    sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

    id. Curc. 1, 3, 1:

    a nobis graviter crepuerunt fores,

    Ter. Heaut. 3, 3, 52:

    ad fores assistere,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    extra fores limenque carceris,

    id. Tusc. 5, 28, 80:

    robustae,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    invisae,

    id. S. 2, 3, 262:

    asperae,

    id. C. 3, 10, 3:

    durae,

    Tib. 1, 1, 56:

    foribus inest clavis,

    id. 1, 6, 34:

    hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

    Liv. 26, 39, 22.—
    B.
    Transf., the door, opening, entrance of other things:

    aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

    Cic. Off. 3, 9, 38:

    nassarum,

    Plin. 32, 2, 5, § 11:

    apum,

    id. 21, 14, 48, § 82.—
    II.
    Trop.:

    quasi amicitiae fores aperire,

    Cic. Fam. 13, 10, 4:

    artis fores apertas intrare,

    Plin. 35, 9, 36, § 61:

    rerum,

    id. 2, 8, 6, § 31.
    2.
    fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].
    I.
    Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

    sinito ambulare, si foris, si intus volent,

    Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

    foris pascuntur, intus opus faciunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 5:

    ille relictus intus, exspectatus foris,

    Cic. Sull. 5. 17; cf.

    also: nam et intus paveo, et foris formido,

    Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

    aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

    Plin. 15, 28, 34, § 112:

    cum et intra vallum et foris caederentur,

    Nep. Dat. 6:

    domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

    Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

    ut domo sumeret, neu foris quaereret,

    id. Bacch. 4, 4, 6:

    nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

    Suet. Ner. 36:

    (consilium petere) foris potius quam domo,

    Cic. Phil. 2, 11, 26:

    te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

    Ter. Heaut. 5, 1, 49:

    si foris cenat,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

    venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

    cenitare,

    id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

    extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

    id. de Or. 2, 39, 163:

    haec studia delectant domi, non impediunt foris,

    in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

    cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

    i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

    fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

    id. Phil. 2, 28, 69:

    et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

    abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    id. Off. 1, 22, 76; and:

    otium foris, foeda domi lascivia,

    Tac. A. 13, 25:

    foris valde plauditur,

    among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

    egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

    i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—
    (β).
    As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

    ut terminos foris limites ponerentur,

    id. ib. —
    II.
    From without, from abroad, = extrinsecus:

    at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

    Lucr. 5, 543:

    sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

    Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

    foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

    id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

    auxilium non petendum est foris,

    id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

    ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

    id. Fin. 3, 7, 24.—
    (β).
    Strengthened by ab:

    quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

    Plin. 17, 24, 37, § 227.

    Lewis & Short latin dictionary > fores

  • 84 foris

    1.
    fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).
    I.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    crepuit foris,

    Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:

    foris crepuit, concrepuit,

    id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:

    constitit ad geminae limina prima foris,

    Ov. H. 12, 150:

    ut lictor forem virgā percuteret,

    Liv. 6, 34, 6:

    cum forem cubiculi clauserat,

    Cic. Tusc. 5, 20, 59:

    forem thalami claudere,

    Ov. A. A. 3, 228:

    forem obdere alicui,

    id. P. 2, 2, 42:

    exclusus fore, cum Longarenus foret intus,

    Hor. S. 1, 2, 67.—
    (β).
    Plur.:

    ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,

    Cic. N. D. 2, 27, 67:

    pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,

    Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:

    sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,

    id. Curc. 1, 3, 1:

    a nobis graviter crepuerunt fores,

    Ter. Heaut. 3, 3, 52:

    ad fores assistere,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    extra fores limenque carceris,

    id. Tusc. 5, 28, 80:

    robustae,

    Hor. C. 3, 16, 2:

    invisae,

    id. S. 2, 3, 262:

    asperae,

    id. C. 3, 10, 3:

    durae,

    Tib. 1, 1, 56:

    foribus inest clavis,

    id. 1, 6, 34:

    hostes incidentes semiapertis portarum foribus,

    Liv. 26, 39, 22.—
    B.
    Transf., the door, opening, entrance of other things:

    aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,

    Cic. Off. 3, 9, 38:

    nassarum,

    Plin. 32, 2, 5, § 11:

    apum,

    id. 21, 14, 48, § 82.—
    II.
    Trop.:

    quasi amicitiae fores aperire,

    Cic. Fam. 13, 10, 4:

    artis fores apertas intrare,

    Plin. 35, 9, 36, § 61:

    rerum,

    id. 2, 8, 6, § 31.
    2.
    fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].
    I.
    Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):

    sinito ambulare, si foris, si intus volent,

    Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:

    foris pascuntur, intus opus faciunt,

    Varr. R. R. 3, 16, 5:

    ille relictus intus, exspectatus foris,

    Cic. Sull. 5. 17; cf.

    also: nam et intus paveo, et foris formido,

    Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;

    aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,

    Plin. 15, 28, 34, § 112:

    cum et intra vallum et foris caederentur,

    Nep. Dat. 6:

    domi et foris aegre quod sit, satis semper est,

    Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:

    ut domo sumeret, neu foris quaereret,

    id. Bacch. 4, 4, 6:

    nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,

    Suet. Ner. 36:

    (consilium petere) foris potius quam domo,

    Cic. Phil. 2, 11, 26:

    te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,

    Ter. Heaut. 5, 1, 49:

    si foris cenat,

    Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:

    venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:

    cenitare,

    id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:

    extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,

    id. de Or. 2, 39, 163:

    haec studia delectant domi, non impediunt foris,

    in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:

    cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,

    i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:

    fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,

    id. Phil. 2, 28, 69:

    et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,

    abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    id. Off. 1, 22, 76; and:

    otium foris, foeda domi lascivia,

    Tac. A. 13, 25:

    foris valde plauditur,

    among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:

    egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,

    i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—
    (β).
    As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:

    ut terminos foris limites ponerentur,

    id. ib. —
    II.
    From without, from abroad, = extrinsecus:

    at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,

    Lucr. 5, 543:

    sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,

    Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:

    foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,

    id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:

    auxilium non petendum est foris,

    id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:

    ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,

    id. Fin. 3, 7, 24.—
    (β).
    Strengthened by ab:

    quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,

    Plin. 17, 24, 37, § 227.

    Lewis & Short latin dictionary > foris

  • 85 glaeba

    glaeba (less correctly glēba), ae, f. [cf. globus].
    I.
    Prop., a small piece or lump of earth, a clod (cf. gramen, herba, faenum, caespes):

    ingens,

    Lucr. 6, 553:

    glaebis terrarum saepe friatis,

    id. 1, 887:

    fecundae,

    id. 1, 212; so Verg. G. 1, 94; Hor. C. 3, 6, 39:

    si glaebis aut saxis aut fustibus aliquem de fundo praecipitem egeris... non esse arma cespites neque glaebas, etc.,

    Cic. Caecin. 21, 60:

    omnes, qui ullam agri glaebam possiderent,

    id. Verr. 2, 3, 11, § 28; so,

    nec ulli glaeba ulla agri assignaretur,

    Liv. 4, 11; cf.

    also: non adimi cuiquam glaebam,

    Cic. Agr. 3, 1, 3:

    nam priusquam in os injecta glaeba est, locus ille, ubi crematum est corpus, nihil habet religionis,

    id. Leg. 2, 22, 57; cf. Varr. L. L. 5, 4, 9, § 23;

    and Fest. s. v. praecidanea, p. 223: ex fundo glaeba sumebatur,

    Gai. Inst. 4, 17:

    ornare glaebam virentem,

    i. e. an altar built of turf, Juv. 12, 85; v. also glaebula.—
    II.
    Transf.
    A.
    Land, soil:

    terra antiqua potens armis atque ubere glaebae,

    Verg. A. 1, 531:

    glebae felices,

    App. M. p. 102, 7.—
    B.
    Of other things, a piece, lump, mass:

    sevi ac picis glaebae,

    Caes. B. G. 7, 25; so,

    turis,

    Lucr. 3, 328; Stat. Th. 6, 60:

    marmoris,

    Plin. 36, 6, 8, § 50:

    salis,

    id. 31, 7, 39, z 73:

    sulphuris,

    id. 35, 15, 50, § 175:

    lactis,

    Nemes. Ecl. 3 fin.
    C.
    (Late Lat.), = pensio or canon praedio incumbens, a tax imposed upon the land of senators, Cod. Th. 6, 2, 10; ib. 12, 1, 138; Symm. Ep. 4, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > glaeba

  • 86 glaebula

    glaebŭla ( glēb-), ae, f. dim. [id.].
    I.
    Prop., a small clod or lump of earth (postAug.):

    frumenta lapillisque carent et glaebulis, quas per trituram fere terrena remittit area,

    Col. 1, 6, 23; Val. Max. 5, 3, 3 ext.
    II.
    Meton.
    A.
    A little farm, small piece of land:

    saturabat glaebula talis patrem ipsum turbamque casae,

    Juv. 14, 166; App. M. 9, p. 233.—
    B.
    Of other things, a small piece, little lump:

    myrrhae,

    Vitr. 8, 3:

    nivis,

    Scrib. Comp. 199:

    ex metallo,

    Plin. Ep. 10, 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > glaebula

  • 87 glebula

    glaebŭla ( glēb-), ae, f. dim. [id.].
    I.
    Prop., a small clod or lump of earth (postAug.):

    frumenta lapillisque carent et glaebulis, quas per trituram fere terrena remittit area,

    Col. 1, 6, 23; Val. Max. 5, 3, 3 ext.
    II.
    Meton.
    A.
    A little farm, small piece of land:

    saturabat glaebula talis patrem ipsum turbamque casae,

    Juv. 14, 166; App. M. 9, p. 233.—
    B.
    Of other things, a small piece, little lump:

    myrrhae,

    Vitr. 8, 3:

    nivis,

    Scrib. Comp. 199:

    ex metallo,

    Plin. Ep. 10, 16, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > glebula

  • 88 Horreum

    1.
    horrĕum, i, n. [cf.: farreum, farina], a storehouse; esp. for preserving grain, a barn, granary, magazine (syn.:

    sirus, granarium, cumera): illi Capuam cellam atque horreum Campani agri esse voluerunt,

    Cic. Agr. 2, 33, 89:

    si proprio condidit horreo, Quicquid de Libycis verritur areis,

    Hor. C. 1, 1, 9; Cic. Verr. 2, 3, 8, § 20; Caes. B. C. 3, 42, 4:

    illius immensae ruperunt horrea messes,

    Verg. G. 1, 49; cf. Tib. 2, 5, 84:

    si, quicquid arat impiger Appulus, Occultare meis dicerer horreis,

    Hor. C. 3, 16, 27.—For other things:

    parcis deripere horreo amphoram?

    Hor. C. 3, 28, 7; Dig. 18, 1, 76:

    argentum, quod in domo, vel intra horreum usibus ejus fuit,

    ib. 34, 2, 33; 10, 4, 5; Col. 12, 52, 3.—In fig.: nunc argumentum vobis demensum dabo, non modio neque tri modio, verum ipso horreo, Plaut. Men. prol. [p. 865] 15.— Poet., of a beehive, Verg. G. 4, 250; of ant-burrows, Ov. Tr. 5, 6, 39.
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > Horreum

  • 89 horreum

    1.
    horrĕum, i, n. [cf.: farreum, farina], a storehouse; esp. for preserving grain, a barn, granary, magazine (syn.:

    sirus, granarium, cumera): illi Capuam cellam atque horreum Campani agri esse voluerunt,

    Cic. Agr. 2, 33, 89:

    si proprio condidit horreo, Quicquid de Libycis verritur areis,

    Hor. C. 1, 1, 9; Cic. Verr. 2, 3, 8, § 20; Caes. B. C. 3, 42, 4:

    illius immensae ruperunt horrea messes,

    Verg. G. 1, 49; cf. Tib. 2, 5, 84:

    si, quicquid arat impiger Appulus, Occultare meis dicerer horreis,

    Hor. C. 3, 16, 27.—For other things:

    parcis deripere horreo amphoram?

    Hor. C. 3, 28, 7; Dig. 18, 1, 76:

    argentum, quod in domo, vel intra horreum usibus ejus fuit,

    ib. 34, 2, 33; 10, 4, 5; Col. 12, 52, 3.—In fig.: nunc argumentum vobis demensum dabo, non modio neque tri modio, verum ipso horreo, Plaut. Men. prol. [p. 865] 15.— Poet., of a beehive, Verg. G. 4, 250; of ant-burrows, Ov. Tr. 5, 6, 39.
    2.

    Lewis & Short latin dictionary > horreum

  • 90 immaturus

    immātūrus ( inm-), a, um, adj. [inmaturus], untimely, before the season, unripe, immature (class.).
    I.
    Lit., of plants and fruits:

    pira,

    Cels. 2, 30:

    frons,

    Quint. 12, 6, 2:

    amomis,

    Plin. 12, 13, 28, § 49.—
    II.
    Transf., of other things:

    vomica,

    Plaut. Pers. 2, 5, 14:

    infans immaturus est editus,

    Suet. Aug. 63:

    puellae,

    i. e. not yet marriageable, id. Tib. 61:

    virgo,

    Dig. 47, 10, 25:

    sponsa,

    ib. 24, 1, 32, § 27:

    mors,

    untimely, premature, Cic. Phil. 2, 46, 119; cf. id. Cat. 4, 2, 3; Quint. 10, 1, 89; Plin. Ep. 5, 5, 4:

    interitus C. Gracchi,

    Cic. Brut. 33, 125:

    obitus,

    Suet. Calig. 8:

    iter mortis,

    Prop. 3, 7, 2:

    funus,

    Quint. 6 praef. § 3; cf.:

    filius obiit,

    Hor. S. 2, 8, 59:

    puella,

    early dead, Prop. 4 (5), 11, 17:

    ossa,

    Tib. 2, 6, 29; Quint. 11, 1, 32:

    consilium,

    Liv. 22, 38, 11; Suet. Aug. 8:

    abi hinc cum inmaturo amore ad sponsum,

    unseasonable, Liv. 1, 26, 4.— Adv.: immātūrē, untimely, immaturely, Col. 11, 2, 3; Vell. 2, 116; Sen. Suas. 1 fin.—Comp., App. M. 6, p. 180.

    Lewis & Short latin dictionary > immaturus

  • 91 inmaturus

    immātūrus ( inm-), a, um, adj. [inmaturus], untimely, before the season, unripe, immature (class.).
    I.
    Lit., of plants and fruits:

    pira,

    Cels. 2, 30:

    frons,

    Quint. 12, 6, 2:

    amomis,

    Plin. 12, 13, 28, § 49.—
    II.
    Transf., of other things:

    vomica,

    Plaut. Pers. 2, 5, 14:

    infans immaturus est editus,

    Suet. Aug. 63:

    puellae,

    i. e. not yet marriageable, id. Tib. 61:

    virgo,

    Dig. 47, 10, 25:

    sponsa,

    ib. 24, 1, 32, § 27:

    mors,

    untimely, premature, Cic. Phil. 2, 46, 119; cf. id. Cat. 4, 2, 3; Quint. 10, 1, 89; Plin. Ep. 5, 5, 4:

    interitus C. Gracchi,

    Cic. Brut. 33, 125:

    obitus,

    Suet. Calig. 8:

    iter mortis,

    Prop. 3, 7, 2:

    funus,

    Quint. 6 praef. § 3; cf.:

    filius obiit,

    Hor. S. 2, 8, 59:

    puella,

    early dead, Prop. 4 (5), 11, 17:

    ossa,

    Tib. 2, 6, 29; Quint. 11, 1, 32:

    consilium,

    Liv. 22, 38, 11; Suet. Aug. 8:

    abi hinc cum inmaturo amore ad sponsum,

    unseasonable, Liv. 1, 26, 4.— Adv.: immātūrē, untimely, immaturely, Col. 11, 2, 3; Vell. 2, 116; Sen. Suas. 1 fin.—Comp., App. M. 6, p. 180.

    Lewis & Short latin dictionary > inmaturus

  • 92 interdico

    inter-dīco, dixi, ctum (interdixem for interdixissem, Cat. ap. Gell. 19, 9 fin.), 3, v. a., to speak between, i. e. to interpose by speaking.
    I.
    Lit.
    A.
    To say among other things, to remark meanwhile, interpose:

    in praesentiarum hoc interdicere non alienum fuit,

    Auct. Her. 2, 11 fin.
    B.
    To forbid, prohibit, interdict.
    (α).
    With ne:

    interdico, ne, etc.,

    Ter. Hec. 4, 1, 48:

    interdicit atque imperat Cassivellauno ne Mandubratio noceat,

    Caes. B. G. 5, 22:

    praecipit atque interdicit omnes unum peterent Indutiomarum, neu quis, etc.,

    id. ib. 5, 58; so with ut ne:

    neque enim est interdictum... ut singulis hominibus ne amplius quam singulas artes nosse liceat,

    Cic. de Or. 1, 50, 215; id. Balb. 13, 30.—
    (β).
    Alicui aliquid:

    feminis dumtaxat purpurae usum (al. usu),

    Liv. 34, 7:

    histrionibus scaenam,

    Suet. Dom. 7:

    ei convictum hominum,

    Val. Max. 2, 7, 9:

    feminis convivia et conspectum virorum,

    Just. 41, 3, 2:

    alicui admirationem,

    Sen. Ep. 87:

    interdictum est mare Antiati populo,

    Liv. 8, 14:

    religio civibus interdicta,

    Suet. Claud. 25:

    interdicitur vini potus,

    Plin. 30, 10, 27, § 87; cf. abl. absol.:

    urbe interdicta,

    Suet. Aug. 27; id. Vesp. 14; Cic. Balb. 10, 26.—
    (γ).
    Alicui with inf.:

    alicui arte sua uti,

    Dig. 48, 19, 43:

    cum sibi interdixerit habere, interdixit et poscere,

    Sen. Vit. Beat. 18, 3; cf. with ellips. of dat.:

    interdixit hariolus... aliquid novi negoti incipere,

    Ter. Phorm. 4, 4, 27:

    pari severitate interdixit commeatus peti,

    Suet. Galb. 6.—
    (δ).
    Alicui aliquā re:

    vos interdicitis patribus commercio plebis,

    Liv. 5, 3, 8:

    quā arrogantiā usus Ariovistus omni Galliā Romanis interdixisset,

    Caes. B. G. 1, 46, 4:

    meretriciis amoribus juventuti,

    Cic. Cael. 20, 48:

    male rem gerentibus patribus bonis interdici solet,

    id. de Sen. 7, 22:

    ei domo suā,

    Quint. 6, 3, 79; Suet. Aug. 66 (cf. 1. B. 2. infra.).—
    (ε).
    Aliquem aliquā re:

    aliquem sacrificiis,

    Caes. B. G. 6, 13, 6; mostly in pass.:

    quod moribus eorum interdici non poterat socero gener,

    Nep. Ham. 3, 2:

    philosophi urbe et Italiā interdicti sunt,

    Gell. 15, 11, 4: illi omni jure interdicti, Q. Metell. ap. Gell. 17, 2, 7.—
    (ζ).
    With dat. and de and abl.: interdixi tibi de medicis, forbid to have to do with, warn against, Cato ap. Plin. 29, 1, 7, § 14.—
    (η).
    Pass. impers., with abl. manner:

    priusquam senatus consulto interdiceretur,

    Suet. Aug. 43.—
    2.
    In partic.: interdicere alicui aquā et igni, to forbid one the use of fire and water, i. e. to banish:

    tanquam si illi aquā et igni interdictum sit,

    Cic. Phil. 6, 4:

    futurum puto, ut aquā et igni nobis interdicatur,

    id. Fam. 11, 1:

    quibus cum aquā et igni interdixisset,

    Caes. B. G. 6, 44; Paul. Sent. 5, 26, 3; 5, 29, 1.—
    (β).
    Interdicere alicui (sc. aquā et igni), Ampel. 42.—
    (γ).
    Interdicere alicui aquam et ignem, Isid. 5, 27, 38.—
    II.
    Transf.
    A.
    To enjoin, command (of an injunction implying also a prohibition):

    te familiae valde interdicere ut uni dicto audiens esset,

    Cic. Rep. 1, 39, 61.—
    B.
    Of the prætor, to forbid, interdict; esp., to make a provisional or interlocutory decree:

    praetor interdixit de vi, etc.,

    Cic. Caecin. 8, 22:

    praetor qui de fossis, de cloacis, etc., interdicit,

    id. ib. 13 init.:

    praetor interdixit, ut unde dejectus esset, eo restitueretur,

    id. ib. 28, 80.—
    C.
    To make use of a prætor ' s interdict, Quint. 3, 6, 71:

    si adversus eum velis interdicere,

    Dig. 43, 18, 1: alicui rem capitalem, Cato ap. Charis. p. 178 P.

    Lewis & Short latin dictionary > interdico

  • 93 membrana

    membrāna, ae, f. [membrum], the skin or membrane that covers parts of the body (class.).
    I.
    Lit.:

    natura oculos membranis tenuissimis vestivit,

    Cic. N. D. 2, 57, 142:

    cerebri,

    the membrane of the brain, meninges, Cels. 8, 4:

    membranis cicadae volant,

    Plin. 11, 28, 33, § 96:

    membranis volant fragilibus insecta,

    id. 11, 39, 94, § 228.—
    B.
    Esp., the skin or slough of snakes, Ov. M. 7, 272; Luc. 6, 679.—
    II.
    Transf.
    A.
    The thin skin of plants and other things, Plin. 15, 22, 24, § 88:

    corio et membrana Punica (teguntur),

    id. 15, 28, 34, § 112:

    tenuissimis membranis velatur allium,

    id. 19, 6, 34, § 111:

    putaminis ovi,

    id. 29, 3, 11, § 46.—
    B.
    A skin prepared for writing, etc., parchment, Quint. 10, 3, 31:

    Homeri carmen in Membrana scriptum,

    Plin. 7, 21, 21, § 85: sic raro scribis, ut toto non quater anno Membranam poscas, Hor. S. 2, 3, 2:

    Parrhasiae, for drawing,

    Plin. 35, 10, 36, § 68:

    croceae membrana tabellae,

    Juv. 7, 23:

    quod in chartulis sive membranis meis aliquis scripserit, meum est,

    Gai. Inst. 2, 77.—
    C.
    The surface, outside of a thing ( poet.):

    coloris,

    Lucr. 4, 95.— Trop.:

    scies, sub ista tenui membrana dignitatis quantum mali jaceat,

    Sen. Ep. 115, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > membrana

  • 94 meracus

    mĕrācus, a, um, adj. [merus], pure, unmixed, esp. of wine (class.).
    I.
    Lit.:

    vinum meracius,

    Cic. N. D. 3, 31, 78:

    uva,

    Prop. 2, 24 (3, 31), 27.—
    B.
    Transf., of other things:

    helleborum,

    Hor. Ep. 2, 2, 137; cf. Pers. 4, 16.—
    II.
    Trop.:

    libertas,

    Cic. Rep. 1, 43, 66:

    meracissimus scientiae fons,

    Sid. Ep. 3, 10.—Hence, adv.: mĕrācē, purely, without mixture (post-Aug.):

    minus, sed meracius bibere,

    Cels. 1, 3:

    rubere,

    Sol. 33, 18.— Transf.:

    purius, meracius amare,

    Sid. Ep. 4, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > meracus

  • 95 merus

    mĕrus, a, um, adj. [root mar-, to gleam; cf.: marmaros, marmor, mare; hence, bright, pure], pure, unmixed, unadulterated, esp. of wine not mixed with water: merum antiqui dicebant solum: at nunc merum purum appellamus, Paul. ex Fest. p. 124 Müll.
    I.
    Lit.: vinum merum, Varr. ap. Non. 4, 295:

    vina,

    Ov. M. 15, 331.—Of other things:

    argentum merum,

    Plaut. As. 1, 3, 3:

    undae,

    Ov. M. 15, 323:

    lac,

    id. F. 4, 369:

    gustus,

    Col. 3, 21:

    claror,

    clear, unclouded, Plaut. Most. 3, 1, 111:

    mero meridie,

    Petr. 37.—Hence,
    2.
    Subst.: mĕrum, i, n., pure, unmixed wine, wine not mixed with water ( poet. and in post-Aug. prose):

    ingurgitare se in merum,

    Plaut. Curc. 1, 2, 35; Hor. Ep. 1, 19, 11; id. C. 1, 36, 13:

    objecturus Antonio Cicero merum et vomitum,

    Quint. 8, 4, 16:

    meri veteris torrens,

    Juv. 6, 319; 3, 283; Val. Fl. 5, 595:

    ad merum pronior,

    Plin. 14, 22, 28, § 145; 23, 1, 23, § 43.—
    B.
    Transf.
    1.
    Bare, naked, uncovered ( poet.):

    pes,

    Juv. 6, 158: stabat calce merā, Prud. steph. 6, 91.—
    2.
    In gen., bare, nothing but, only, mere (class.):

    meri bellatores gignuntur,

    Plaut. Mil. 4, 2, 85:

    in medio (foro) ostentatores meri (ambulant),

    id. Curc. 4, 1, 15: Diogenem postea pallium solum habuisse, et habere Ulixem meram tunicam, nothing but, only, Varr. ap. Non. 344, 10:

    nihil, nisi spem meram,

    Ter. Phorm. 1, 2, 95:

    mera monstra nuntiare,

    Cic. Att. 4, 7, 1:

    proscriptiones, meri Sullae,

    id. ib. 9, 11, 3:

    scelera loquuntur,

    id. ib. 9, 13, 1:

    bellum,

    id. ib. 9, 13, 8:

    nugae,

    id. ib. 6, 3, 5:

    adfectus,

    Quint. 11, 1, 52.—
    II.
    Trop., pure, true, real, genuine, unadulterated:

    meri principes,

    Cic. de Or. 2, 22, 94: velut ex diutinā siti nimis avide meram haurientes libertatem, immoderate, excessive, Liv. [p. 1138] 39, 26; cf. Cic. Rep. 1, 43, 66; but mera libertas, in Horace, signifies true, genuine freedom, Hor. Ep. 1, 18, 8:

    Achaia, illa vera et mera Graecia,

    Plin. Ep. 8, 24, 2:

    Cecropis,

    a real Athenian, Juv. 6, 187.—Hence, adv.: mĕrē, purely, without mixture, wholly, entirely (ante-class. and post-Aug.):

    si semel amoris poculum accepit mere,

    Plaut. Truc. 1, 1, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > merus

  • 96 metallum

    mĕtallum, i, n., = metallon, a mine or quarry, of gold, silver, iron, or stone; voc. metalle, as if from metallus, Spart. Pesc. Nig. 126.
    I.
    Lit., the place where metals are dug, a mine:

    metalla vetera intermissa recoluit, et nova multis locis instituit,

    Liv. 39, 24:

    sandaracae,

    Vitr. 7, 7, 5:

    aurifera,

    gold-mines, Luc. 3, 209:

    silicum,

    stone-quarry, id. 4, 304:

    miniarium,

    Plin. 33, 7, 40, § 118:

    praeter annuum, quod ex metallis regiis capia, vectigal,

    Liv. 42, 12: herba tantae suavitatis, ut metallum esse coeperit, a mine, i. e. that a tax was raised from it as from a mine, Plin. 21, 7, 20, § 44: damnare in metallum, to condemn to labor in the mines or quarries:

    damnatus in metallum,

    Plin. Ep. 2, 11, 8:

    condemnare aliquem ad metalla,

    Suet. Calig. 27:

    mediocrium delictorum poenae sunt metallum, ludus, deportatio,

    Paul. Sent. 5, 17, 3; 5, 3, 5:

    dare aliquem in metallum,

    Dig. 48, 19, 8:

    metallo plecti,

    ib. 47, 11, 7:

    puniri,

    ib. 48, 13, 6.—
    II. 1.
    A metal, as gold, silver, or iron:

    ubicumque una inventa vena argenti est, non procul invenitur alia. Hoc quidem et in omni fere materia: unde metalla Graeci videntur dixisse,

    Plin. 33. 6, 31, §

    96: auri,

    Verg. A. 8, 445:

    potior metallis libertas,

    i. e. gold and silver, Hor. Ep. 1, 10, 39:

    aeris,

    Verg. G. 2, 165:

    pejoraque saecula ferri temporibus, quorum... nomen a nullo posuit natura metallo,

    Juv. 13, 30.—
    2.
    Other things dug from the earth.
    (α).
    Marble, Stat. S. 4, 3, 98.—
    (β).
    Precious stone:

    radiantium metalla gemmarum,

    Pacat. Pan. 4.—
    (γ).
    Chalk:

    admiscetur creta... Campani negant alicam confici sine eo metallo posse,

    Plin. 18, 11, 29, § 114.—
    (δ).
    Sulphur:

    utque est ingenium vivacis metalli (sulphuris),

    App. M. 9. p. 228, 23.—
    (ε).
    Salt:

    metallum fragile,

    Prud. Hamart. 744.—
    III.
    Trop., metal, stuff, material:

    saecula meliore metallo,

    Claud. III. Cons. Hon. 184:

    mores meliore metallo,

    id. Cons. Mall. Theod. 137.

    Lewis & Short latin dictionary > metallum

  • 97 modius

    mŏdĭus, ii ( gen. plur. modiūm:

    qui CCCC. modium quinque milia,

    Cic. Verr. 2, 3, 36, § 83:

    modiorum,

    Plaut. Mil. 4, 2, 72), m. ( neutr. collat. form: mŏdĭum, ii, n., Cato, R. R. 58; so in plur.:

    modia vicena,

    Plin. 18, 16, 43, § 145) [modus], the Roman corn-measure, a measure, peck, containing sixteen sextarii, or the sixth part of a Greek medimnus (class.):

    salis modium,

    Cato, R. R. 58: tritici modius, Cic. Div. in Caecil. 10, 30:

    siligneae farinae modius,

    Plin. 18, 9, 20, § 88:

    modium populo dare asse,

    Cic. Off. 2, 17, 58:

    agri Leontini decumae tertio anno venierunt tritici medimnum XXXVI., hoc est tritici modium CC. et XVI. milibus,

    id. Verr. 2, 3, 46, § 110:

    non minorem quam decem milium modiorum navem fabricare,

    Ulp. Fragm. 3, 6.—

    Prov.: verum illud est, quod dicitur, multos modios salis simul edendos esse, ut amicitiae munus expletum sit,

    Cic. Lael. 19, 67: modio nummos metiri, to measure one's money by the peck, said of a rich woman, Petr. 37; cf.:

    dives, ut metiretur nummos,

    Hor. S. 1, 1, 95:

    ego nunc mihi modium mille esse argenti velim,

    Plaut. Stich. 4, 2, 9; Juv. 3, 220:

    pleno modio,

    in full measure, abundantly, Cic. Att. 6, 1, 16; cf.:

    argumentum vobis demensum dabo, non modo neque trimodio, verum ipso horreo,

    Plaut. Men. prol. 15:

    servorum ventres modio castigat iniquo,

    with short measure, Juv. 14, 126.—Also as a measure for other things, a peck:

    metiri modio oleario,

    Cato, R. R. 144:

    ut metientibus dimidium (anulorum aureorum) super tres modios explesse,

    Liv. 23, 12; Pall. 6, 4, 1.—
    II.
    Transf.
    A.
    Among surveyors, the third part of a jugerum, Auct. de Limit. p. 264 and 312 Goes.; Pall. Mai. 4 al. —
    B.
    The socket, step, shoe in which the mast of a ship stands, Isid. Orig. 19, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > modius

  • 98 munio

    1.
    mūnĭo (old form moenio, v. below), īvi or ĭi, ītum, 4 ( fut. munibis for munies, Veg. Vet. 1, 10, 5), v. a. [moenia, lit. to wall; hence], to build a wall around, to defend with a wall, to fortify, defend, protect, secure, put in a state of defence (class.).
    I.
    Lit.:

    arcem ad urbem obsidendam,

    Nep. Tim. 3, 3:

    palatium,

    Liv. 1, 7:

    locum,

    Caes. B. G. 1, 24, 3.—With abl.:

    Alpibus Italiam munierat ante natura,

    Cic. Prov. Cons. 14, 34:

    domum praesidiis,

    id. Cat. 1, 4, 10:

    castra vallo fossāque,

    with palisades and a trench, Caes. B. G. 2, 5:

    locum muro,

    id. ib. 29.—With a homogeneous object, prov.:

    magna moenis moenia,

    you are undertaking a great thing, Plaut. Mil. 2, 2, 73:

    duovir urbis moeniendae,

    Inscr. Orell. 7142.— Absol.: quod idoneum ad muniendum putarent, for fortifying, i. e. for use in the fortifications, Nep. Them. 6, 21; Hirt. B. G. 8, 31. —Also, to surround, guard, for the protection of other things: ignem ita munire ut non evagaretur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 12, 7, 7.—
    B.
    Transf.
    1.
    In gen., to defend, guard, secure, protect, shelter:

    Pergamum divinā moenitum manu,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 2:

    hortum ab incursu hominum,

    Col. 11, 3, 2:

    spica contra avium morsūs munitur vallo aristarum,

    Cic. Sen. 15, 51:

    hieme quaternis tunicis et tibialibus muniebatur,

    he defended, protected, covered himself, Suet. Aug. 82. —
    2.
    To make a road, etc., i. e. to make passable by opening, repairing, or paving it:

    quasi Appius Caecus viam munierit,

    Cic. Mil. 7, 17:

    rupem,

    Liv. 21, 37:

    itinera,

    Nep. Hann. 3, 4:

    TEMPE MVNIVIT,

    Inscr. Orell. 587. —
    II.
    Trop.
    A.
    To guard, secure, strengthen, support (cf.:

    fulcio, sustineo): meretriculis Muniendis rem cogere,

    to maintain, support, Plaut. Truc. 2, 2, 54 (dub.; Speng. moenerandis; v. munero).— Am strengthening myself:

    munio me ad haec tempora,

    Cic. Fam. 9, 18, 2:

    imperium,

    to secure, Nep. Reg. 2, 2:

    muniri adversus fraudes,

    to secure one's self, Plin. 37, 13, 76, § 198 (dub. moneri, Jahn):

    se contra ruborem,

    Tac. Agr. 45:

    se multorum benevolentiā,

    Cic. Fin. 2, 26, 84:

    se contra perfidiam,

    id. Fam. 4, 14, 3:

    aliquid auctoritate,

    Vell. 2, 127, 2:

    domum terrore,

    Plin. Pan. 48, 3.—
    B.
    Munire viam, to make or open a way:

    haec omnia tibi accusandi viam muniebant,

    prepared the way for your accusation, Cic. Mur. 23, 48:

    sibi viam ad stuprum,

    id. Verr. 2, 1, 25, § 64.—Hence, mūnītus, a, um, P. a., defended, fortified, protected, secured, safe (class.):

    nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem et audaciam posset esse,

    Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39.— Neutr. plur. munita as subst.: munita viāi, fortification or breastwork of the mouth (cf. Homer. herkos odontôn), the lips, Lucr. 3, 498.— Comp.:

    se munitiorem ad custodiendam vitam suam fore,

    Cic. Q. Fr. 2, 3, 3.— Sup.:

    munitissima castra,

    Caes. B. G. 4, 55.— Adv.: mūnītē, securely, safely (ante-class.):

    munitius,

    Varr. L. L. 5, § 141. Müll.
    2.
    munĭo, ōnis, a false reading for nomionem, v. Orell. and Klotz, ad h. l.; Cic. de Or. 1, 59, 251.

    Lewis & Short latin dictionary > munio

  • 99 Muto

    1.
    mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].
    I.
    Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):

    neque se luna quoquam mutat,

    does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:

    ne quis invitus civitate mutetur,

    be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:

    hinc dum muter,

    if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of change in the thing spoken of itself.
    1.
    In gen.
    a.
    Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.

    vario): sententiam mutare numquam,

    Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:

    consuetudinem dicendi,

    id. Brut. 91, 314:

    mentes vestras voluntatesque,

    id. Prov. Cons. 10, 25:

    cum testamentum mutare cuperet,

    id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:

    ne haec mutet fidem,

    Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:

    tabulas,

    to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:

    natura nescia mutari,

    incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:

    mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,

    Liv. 8, 28, 1:

    facilem mutatu gentem,

    Tac. A. 14, 23.—With ad:

    gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,

    Quint. 10, 7, 3:

    ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,

    id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:

    mutata suos flumina cursus,

    Verg. E. 8, 4:

    negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,

    Quint. 1, 5, 89.—With cum:

    cum illo fidem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:

    facies locorum cum ventis simul mutatur,

    Sall. J. 78, 3:

    qui cum fortunā non animum mutāsset,

    Vell. 2, 82, 2:

    quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,

    Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:

    bona facile mutantur in pejus,

    Quint. 1, 1, 5.—With ex:

    nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,

    Quint. 3, 4, 14:

    ex feminis mutari in mares,

    Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:

    de uxore nihil mutat,

    Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:

    quantum mutatus ab illo Hectore,

    Verg. A. 2, 274:

    longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,

    Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):

    ut silvae foliis pronos mutantur in annos,

    Hor. A. P. 60.—
    b.
    Neutr., = mutari, to alter, change:

    quantum mores mutaverint argumentum,

    Liv. 39, 51, 10:

    postquam mutabat aestus,

    Tac. A. 2, 23; 12, 20:

    annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,

    Liv. 5, 13, 1:

    mox in superbiam mutans,

    Tac. A. 12, 29:

    adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,

    Liv. 9, 12, 3:

    tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,

    id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—
    (β).
    To differ, be different:

    pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,

    Varr. R. R. 2, 2, 12:

    quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,

    Gell. 2, 23, 7.—
    (γ).
    Of style, to vary:

    an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,

    Cic. Or. 31, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change the color of, to color, dye (cf.:

    inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,

    Verg. E. 4, 44:

    nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,

    Quint. 1, 1, 5.—
    b.
    To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:

    non, si queam mutare,

    Ter. Ad. 4, 7, 19.—
    c.
    To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:

    ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    melle mutatum (sc. balsamum),

    adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—
    B.
    Of change in its relation to other things, etc.
    1.
    In gen., to change one thing, etc., for another:

    mutatis ad celeritatem jumentis,

    Caes. B. C. 3, 11:

    vestimenta mutanti tunica ardere visa est,

    Suet. Tib. 14:

    calceos et vestimenta,

    Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:

    mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,

    Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:

    pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,

    Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:

    non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,

    Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—
    2.
    Esp.
    a.
    Mutata verba, i. e. figurative:

    mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,

    Cic. Or. 27, 92.—
    b.
    Of style, to vary, alter:

    reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,

    Cic. Part. Or. 7, 23:

    genus eloquendi... mutatum,

    id. ib. 5, 16.—
    c.
    Of one's assertion or promise:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—
    d.
    Of place, to change, shift, alter:

    locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,

    Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:

    exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,

    i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:

    jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,

    Hor. C. Sec. 39.—
    C.
    Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:

    cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,

    Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:

    ut vestem cum illo mutem,

    Ter. Eun. 3, 5, 24:

    ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6.—With pro:

    C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,

    Liv. 27, 35, 14:

    non debere eum incerta pro certis mutare,

    Sall. J. 83, 1:

    mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,

    Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:

    quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),

    Hor. C. 2, 16, 19:

    victoriae possessionem incertā pace mutāsse,

    Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:

    victrice patriā victam mutari,

    id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:

    coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,

    Plaut. Capt. prol. 28; cf.:

    homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,

    id. ib. 1, 1, 33;

    1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 29:

    mutandi copia,

    Sall. J. 18, 5.—With abl.:

    uvam Furtivā mutat strigili,

    Hor. S. 2, 7, 109:

    suburbanis lactens porcus aere mutandus est,

    Col. 7, 9, 4:

    caetera reponantur, vel aere mutentur,

    id. 8, 5, 4:

    aere mutandi sunt (sc. apri),

    id. 9, 1, 7:

    quamvis Milesia magno Vellera mutentur,

    Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:

    eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,

    Sall. J. 44, 5.—With inter:

    mutare res inter se instituerant,

    Sall. J. 18, 9.—
    D.
    To forsake, abandon, leave:

    mutare, derelinquere,

    Non. p. 351, 1:

    expertum jam principem anxii mutabant,

    Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:

    quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,

    Juv. 6, 472.
    2.
    mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).
    3.
    Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell.

    Lewis & Short latin dictionary > Muto

  • 100 muto

    1.
    mūto, āvi, ātum (arch. subj. mutassis, Plaut. Aul. 3, 6, 49; inf. pass. mutarier, id. Men. prol. 74), 1, v. a. and n. freq. [moveo].
    I.
    Prop., to move, to move away or from its place, to move to a place (rare):

    neque se luna quoquam mutat,

    does not move, does not budge, Plaut. Am. 1, 1, 117: illa tamen se Non habitu mutatve loco, does not quit her dress or her dwelling, Hor. S. 2, 7, 64:

    ne quis invitus civitate mutetur,

    be forced to leave, be driven from, Cic. Balb. 13, 30:

    hinc dum muter,

    if I can only get away from here, Ov. Tr. 5, 2, 73.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of change in the thing spoken of itself.
    1.
    In gen.
    a.
    Act., to alter, change a thing (freq. and class.; cf.

    vario): sententiam mutare numquam,

    Cic. Mur 29, 61: ego rogatus mutavi consilium meum. id. Fam. 4, 4, 4:

    consuetudinem dicendi,

    id. Brut. 91, 314:

    mentes vestras voluntatesque,

    id. Prov. Cons. 10, 25:

    cum testamentum mutare cuperet,

    id. Clu. 11, 31: propositum. Petr. 116:

    ne haec mutet fidem,

    Plaut. Mil. 4, 1, 36: nequeo exorare [p. 1181] ut me maneat et cum illo ut mutet fidem, Ter. Phorm. 3, 2, 28:

    tabulas,

    to alter one's will, Juv. 14, 55.— Absol.:

    natura nescia mutari,

    incapable of change, Juv. 13, 240. —With ob:

    mutatum jus ob unius feneratoris libidinem,

    Liv. 8, 28, 1:

    facilem mutatu gentem,

    Tac. A. 14, 23.—With ad:

    gubernatori ad incursus tempestatum... ratio mutanda est,

    Quint. 10, 7, 3:

    ad singulas paene distinctiones vultus mutandus est,

    id. 11, 3, 47.—With Gr. acc.:

    mutata suos flumina cursus,

    Verg. E. 8, 4:

    negat quicquam ex Latinā ratione mutandum,

    Quint. 1, 5, 89.—With cum:

    cum illo fidem,

    Ter. Phorm. 3, 2, 28 supra; more freq. cum aliquā re, to change with or under the influence of a thing:

    facies locorum cum ventis simul mutatur,

    Sall. J. 78, 3:

    qui cum fortunā non animum mutāsset,

    Vell. 2, 82, 2:

    quarum uvarum vini jucunditas cum regione mutatur,

    Col. 3, 2, 16; Ambros. in Abrah. 2, 10, 68.—With in and acc.:

    bona facile mutantur in pejus,

    Quint. 1, 1, 5.—With ex:

    nisi forte non ex Graeco mutantes, etc.,

    Quint. 3, 4, 14:

    ex feminis mutari in mares,

    Plin. 7, 4, 3, § 36. —With de:

    de uxore nihil mutat,

    Ter. And. 5, 4, 46.—With ab:

    quantum mutatus ab illo Hectore,

    Verg. A. 2, 274:

    longe mutatus ab illo Sampsone, qui, etc.,

    Ambros. Spir. Sanc. 2, prol. § 13.—Non mutat, with rel.-clause, it makes no difference: nec mutat confestim, an interjecto tempore, fidem suam adstrinxerunt, Pap. Dig. 46, 1, 52, § 2. —With abl. instrum. ( poet.):

    ut silvae foliis pronos mutantur in annos,

    Hor. A. P. 60.—
    b.
    Neutr., = mutari, to alter, change:

    quantum mores mutaverint argumentum,

    Liv. 39, 51, 10:

    postquam mutabat aestus,

    Tac. A. 2, 23; 12, 20:

    annona ex ante convectā copiā nihil mutavit,

    Liv. 5, 13, 1:

    mox in superbiam mutans,

    Tac. A. 12, 29:

    adeo animi mutaverant, ut clariorem inter Romanos deditio Postumium... faceret,

    Liv. 9, 12, 3:

    tantum mutāsse fortunam, ut, etc.,

    id. 29, 3, 10; 39, 51, 10.—
    (β).
    To differ, be different:

    pastiones hiberno ac verno tempore hoc mutant,

    Varr. R. R. 2, 2, 12:

    quantum mutare a Menandro Caecilius visus est,

    Gell. 2, 23, 7.—
    (γ).
    Of style, to vary:

    an ego... poetis, et maxime tragicis concederem, ut ne omnibus locis eādem contentione uterentur, crebroque mutarent? etc.,

    Cic. Or. 31, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    To change the color of, to color, dye (cf.:

    inficio, imbuo): aries jam suave rubenti Murice, jam croceo mutabit vellera luto,

    Verg. E. 4, 44:

    nec lanarum colores, quibus simplex ille candor mutatus est, elui possunt,

    Quint. 1, 1, 5.—
    b.
    To change for the better, make better, to improve: placet tibi factum, Micio? Mi.:

    non, si queam mutare,

    Ter. Ad. 4, 7, 19.—
    c.
    To change for the worse; pass., of wine, to spoil, turn, etc.:

    ac, nisi mutatum, parcit defundere vinum,

    Hor. S. 2, 2, 58:

    melle mutatum (sc. balsamum),

    adulterated, Plin. 12, 25, 54, § 122.—
    B.
    Of change in its relation to other things, etc.
    1.
    In gen., to change one thing, etc., for another:

    mutatis ad celeritatem jumentis,

    Caes. B. C. 3, 11:

    vestimenta mutanti tunica ardere visa est,

    Suet. Tib. 14:

    calceos et vestimenta,

    Cic. Mil. 10, 28.—Esp. freq.: mutare vestem, to change one's dress: An. Muta vestem. Ch. Ubi mutem?... An. Eamus ad me. Ibi proximum'st ubi mutes, Ter. Eun. 3, 5, 61 sqq.:

    mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis,

    Liv. 22, 1, 3; Sen. Ep. 18, 2.—Esp., to put on the garb of mourning, of humility, etc.:

    pro me praesente senatus hominumque praeterea viginti millia vestem mutaverunt,

    Cic. post Red. ad Quir. 3, 8:

    non modo ut vestem mutaret, aut supplex prensaret homines, sed, etc.,

    Liv. 2, 61; 8, 37, 9; Cic. Sest. 11, 26; Hor. C. 1, 35, 23.—
    2.
    Esp.
    a.
    Mutata verba, i. e. figurative:

    mutata (verba), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud, quod idem significet, sumptum ex re aliquā consequenti,

    Cic. Or. 27, 92.—
    b.
    Of style, to vary, alter:

    reliquum est ut dicas de conversā oratione atque mutatā,

    Cic. Part. Or. 7, 23:

    genus eloquendi... mutatum,

    id. ib. 5, 16.—
    c.
    Of one's assertion or promise:

    quod dixi semel, hau mutabo,

    will not break my word, Plaut. Bacch. 5, 2, 90.—
    d.
    Of place, to change, shift, alter:

    locum ex loco mutans (sc. typhon) rapidā vertigine,

    Plin. 2, 48, 49, § 132; cf.: quod nec injussu populi mutari finibus posset, to be removed, Liv. 5, 46, 11:

    exsules sunt, etiam si solum non mutārunt,

    i. e. gone into exile, Cic. Par. 4, 31:

    jussa pars mutare Lares et urbem Sospite cursu,

    Hor. C. Sec. 39.—
    C.
    Of common or reciprocal relations, to interchange, exchange.—With cum:

    cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare,

    Cic. Verr. 2, 3, 8, § 19:

    ut vestem cum illo mutem,

    Ter. Eun. 3, 5, 24:

    ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,

    Liv. 21, 45, 6.—With pro:

    C. Hostilio pro Etruriā Tarentum mutaverant (sonatus) provinciam, pro Tarento Capuam mutaverunt,

    Liv. 27, 35, 14:

    non debere eum incerta pro certis mutare,

    Sall. J. 83, 1:

    mutatos pro Macedonibus Romanos dominos,

    Liv. 34, 49, 6.—With abl. of that for which the exchange, etc., is made:

    quid terras alio calentes Sole mutamus (patriā),

    Hor. C. 2, 16, 19:

    victoriae possessionem incertā pace mutāsse,

    Liv. 9, 12, 2; also with abl. of that given in exchange, etc.:

    victrice patriā victam mutari,

    id. 5, 30, 3.—So esp. of trading, etc., to exchange, barter, sell, etc.:

    coepit captivos conmercari Aleos, si quem reperire possit, qui mutet suum,

    Plaut. Capt. prol. 28; cf.:

    homines captivos conmercatur, si queat Aliquem invenire, suum qui mutet filium,

    id. ib. 1, 1, 33;

    1, 2, 68: hic mutat merces surgente a sole, etc.,

    Hor. S. 1, 4, 29:

    mutandi copia,

    Sall. J. 18, 5.—With abl.:

    uvam Furtivā mutat strigili,

    Hor. S. 2, 7, 109:

    suburbanis lactens porcus aere mutandus est,

    Col. 7, 9, 4:

    caetera reponantur, vel aere mutentur,

    id. 8, 5, 4:

    aere mutandi sunt (sc. apri),

    id. 9, 1, 7:

    quamvis Milesia magno Vellera mutentur,

    Verg. G. 3, 307; so with cum and pers. with whom the exchange is made:

    eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio,

    Sall. J. 44, 5.—With inter:

    mutare res inter se instituerant,

    Sall. J. 18, 9.—
    D.
    To forsake, abandon, leave:

    mutare, derelinquere,

    Non. p. 351, 1:

    expertum jam principem anxii mutabant,

    Tac. H. 3, 44: mihi non persuadetur... mutem meos, Lucil. ap. Non. 351, 3: mutataque sidera pondus Quaesivere suum, i. e. forsaken or abandoned by the gods, Petr. poët. 124, 264.—Hence, mūtā-tus, a, um, P. a., changed, i. e. different, successive:

    quae (facies) mutatis inducitur atque fovetur Tot medicaminibus,

    Juv. 6, 472.
    2.
    mūto, ōnis, m., = membrum virile (rare and only poet.), Lucil. ap. Porphyr. ad Hor. S. 1, 2, 68; also id. ib. Orell. (K. and H. muttonis).
    3.
    Mūto, a Roman surname, Cic. Fragm. Or. pro Fundan. p. 445 Orell.

    Lewis & Short latin dictionary > muto

См. также в других словарях:

  • other things being equal — Associated circumstances being unchanged • • • Main Entry: ↑other * * * all/other/things being equal phrase if things stay as expected, or if there are no special facts to consider All things being equal, we should get there by the evening. Othe …   Useful english dictionary

  • other things being equal — (all) other things being equal if everything happens as you expect it to happen. All things being equal, I should be home by Thursday …   New idioms dictionary

  • other things being equal —    This expression refers to a probable situation if the conditions elsewhere remain unchanged or equal.     Other things being equal, a reduction in the cost of transport should enable us to lower our prices …   English Idioms & idiomatic expressions

  • other things being equal — when all things are the same, as everything is equal …   English contemporary dictionary

  • other things being equal — only if other factors, conditions or circumstances (not directly being discussed) remain unchanged …   Idioms and examples

  • Fame, Glory, and Other Things on My To Do List — infobox Book | name = Fame, Glory, and Other Things on My To Do List title orig = translator = image caption = First edition cover author = Janette Rallison cover artist = Angela Martini country = United States language = English series = genre …   Wikipedia

  • among other things — 1) used when you are mentioning one or more things out of a larger number They discussed, among other things, the future of the oil industry. Among other things, Larsen was accused of attempting to bribe court officials. 2) used for saying that… …   English dictionary

  • Among Other Things, I've Taken Up Smoking — Among Other Things, I’ve Taken Up Smoking is a novel by Aoibheann Sweeney. A girl grows up alone with her father on an island in Maine and is sent to stay in New York City with friends of her father s who open up her past, and her own world, in… …   Wikipedia

  • all/other things being equal — see ↑thing • • • Main Entry: ↑equal all/other things being equal formal used to say what should happen or be true if two situations, products, etc., are different in a specified way but not in other ways All things being equal, a person with a… …   Useful english dictionary

  • all other things being equal — (all) other things being equal if everything happens as you expect it to happen. All things being equal, I should be home by Thursday …   New idioms dictionary

  • and other things — index et al. Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»