-
61 compra
f.purchase.por la compra de una enciclopedia te regalan un televisor if you buy an encyclopedia, they'll give you a television freeesta impresora fue una excelente compra this printer was a really good buyalgunos supermercados te llevan la compra a casa some supermarkets deliver your shopping to your homeir de compras to go shoppingcompra al contado cash purchasepres.indicat.3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: comprar.imperat.2nd person singular (tú) Imperative of Spanish verb: comprar.* * *1 purchase, buy\hacer la compra to do the shopping, go shoppingir a la compra to go shoppingir de compras to go shoppingcompra a crédito credit purchasecompra a plazos hire purchase, US instalment buyingcompra al contado cash purchase* * *noun f.purchase, buying* * *SF1) (=proceso) purchase, purchasing, buyingtengo que ir a la compra — I've got to do the shopping, I've got to go shopping
compra a granel — (Com) bulk buying
compra a plazos — hire purchase, installment plan (EEUU)
compra proteccionista — (Com) support buying
2) (=artículo) purchase* * *a) ( acción)están muy ocupados con la compra de la casa — they're very busy with buying the house o (frml) with the house purchase
hacer las compras or (Esp) la compra — to do the shopping o (colloq) shop
b) ( cosa comprada) buy, purchase (frml)fue una buena/mala compra — it was a good/bad buy
* * *= acquisition, procurement, purchase, purchasing, shopping, buy-out, buying, shopping order, buy-in, propertisation [propertization, -USA].Ex. Mergers and acquisitions are playing an increasing important part in corporate strategies, stimulated by the scramble for market position in the new Europe.Ex. In 1983 the EC funded contracts which entailed the procurement of goods and services amounting to 400 million pounds.Ex. These details are primarily useful as a record of expenditure or to organisations or individuals contemplating the purchase of a work.Ex. Research libraries use them to fill in titles that may have been missed in the initial round of purchasing.Ex. CACs have dealt with pre- shopping advice, education on consumers' rights and complaints about goods and services, advising the client and often obtaining expert assessments.Ex. The book and serial industry has recently witnessed several takeovers, buy-outs, and mergers.Ex. The library has a centre for buying, cataloguing and storing microform, audio-visual media and other non-book material.Ex. This would herald the age of computer commuting, with customers dialling for bank statements and shopping orders.Ex. The seminar will deal with the processes of developing and ensuring corporate buy-in to a digital preservation policy.Ex. Of course, the open source zealots are still likely to be up in arms about what they perceive to be propertisation of communal intellectual resources.----* adquisición por compra o intercambio = non-gratuitous acquisition.* agente inteligente de compras = shopping agent.* anuncio de compra-venta = classified advertisement.* anuncio de compra-venta = classified ad.* asesoramiento antes de la compra = pre-shopping advice.* bolsa de la compra = shopping bag, grocery bag, carrier bag.* bolsa para la compra = shopping bag, carrier bag.* buena compra = good buy.* carrito de la compra = shopping trolley, shopping cart.* carro de la compra = shopping cart, shopping trolley.* catálogo comercial de compra por correo = mail order catalogue.* cesta de la compra = food bill, shopping basket, food basket.* cesta de la compra, la = cost of living index.* compañía de compra por alquiler = hire-purchase company.* compra a plazos apartando el producto = layaway, lay-by.* compra compulsiva = impulse shopping.* compra de acciones = shareholding.* compra de libros = book buying [book-buying], book supply, book purchasing.* compra desaforada = shopping spree.* compra desde casa = armchair shopping.* compra de una compañía por otra = corporate takeover.* compra en línea = online shopping.* compra impulsiva = impulse buy.* compra por correo = mail-order.* compras de última hora = last-minute shopping.* compra-venta de coches = auto dealer.* comprobante de compra = proof of purchase.* derecho preferente de compra = preemption [pre-emption].* descuento por compra al por mayor = bulk deal, bulk rate, bulk rate discount.* día de compras = shopping trip.* fiebre de las compras = shopping fever.* garantía de compra = proof of purchase.* hábito de compra = shopping habit, buying habit, purchasing habit, consumption habit.* hacer compras = do + shopping.* hacer una compra = make + a purchase.* ir de compras = go + shopping.* lista de compra = shopping list.* mejor compra = best buy.* oferta de compra de una compañía por otra = takeover bid.* opción de compra = buying option, purchasing option.* opción de compra de acciones = stock option.* orden de compra = purchase order.* plan de compra = purchase plan.* política de compras = purchasing policy.* precio de compra = purchase price.* precio especial por compra al por mayor = bulk deal.* préstamo para compra de coche = car loan.* presupuesto para la compra de libros = book funds [bookfunds].* presupuesto para la compra de material = materials budget.* prueba de compra = proof of purchase.* sección de compras = acquisitions department, order department.* servicio de compra por televisión = teleshopping service.* servicio de compras = acquisition(s) service.* tienda de compras por Internet = online store.* viaje de compras = shopping trip.* * *a) ( acción)están muy ocupados con la compra de la casa — they're very busy with buying the house o (frml) with the house purchase
hacer las compras or (Esp) la compra — to do the shopping o (colloq) shop
b) ( cosa comprada) buy, purchase (frml)fue una buena/mala compra — it was a good/bad buy
* * *= acquisition, procurement, purchase, purchasing, shopping, buy-out, buying, shopping order, buy-in, propertisation [propertization, -USA].Ex: Mergers and acquisitions are playing an increasing important part in corporate strategies, stimulated by the scramble for market position in the new Europe.
Ex: In 1983 the EC funded contracts which entailed the procurement of goods and services amounting to 400 million pounds.Ex: These details are primarily useful as a record of expenditure or to organisations or individuals contemplating the purchase of a work.Ex: Research libraries use them to fill in titles that may have been missed in the initial round of purchasing.Ex: CACs have dealt with pre- shopping advice, education on consumers' rights and complaints about goods and services, advising the client and often obtaining expert assessments.Ex: The book and serial industry has recently witnessed several takeovers, buy-outs, and mergers.Ex: The library has a centre for buying, cataloguing and storing microform, audio-visual media and other non-book material.Ex: This would herald the age of computer commuting, with customers dialling for bank statements and shopping orders.Ex: The seminar will deal with the processes of developing and ensuring corporate buy-in to a digital preservation policy.Ex: Of course, the open source zealots are still likely to be up in arms about what they perceive to be propertisation of communal intellectual resources.* adquisición por compra o intercambio = non-gratuitous acquisition.* agente inteligente de compras = shopping agent.* anuncio de compra-venta = classified advertisement.* anuncio de compra-venta = classified ad.* asesoramiento antes de la compra = pre-shopping advice.* bolsa de la compra = shopping bag, grocery bag, carrier bag.* bolsa para la compra = shopping bag, carrier bag.* buena compra = good buy.* carrito de la compra = shopping trolley, shopping cart.* carro de la compra = shopping cart, shopping trolley.* catálogo comercial de compra por correo = mail order catalogue.* cesta de la compra = food bill, shopping basket, food basket.* cesta de la compra, la = cost of living index.* compañía de compra por alquiler = hire-purchase company.* compra a plazos apartando el producto = layaway, lay-by.* compra compulsiva = impulse shopping.* compra de acciones = shareholding.* compra de libros = book buying [book-buying], book supply, book purchasing.* compra desaforada = shopping spree.* compra desde casa = armchair shopping.* compra de una compañía por otra = corporate takeover.* compra en línea = online shopping.* compra impulsiva = impulse buy.* compra por correo = mail-order.* compras de última hora = last-minute shopping.* compra-venta de coches = auto dealer.* comprobante de compra = proof of purchase.* derecho preferente de compra = preemption [pre-emption].* descuento por compra al por mayor = bulk deal, bulk rate, bulk rate discount.* día de compras = shopping trip.* fiebre de las compras = shopping fever.* garantía de compra = proof of purchase.* hábito de compra = shopping habit, buying habit, purchasing habit, consumption habit.* hacer compras = do + shopping.* hacer una compra = make + a purchase.* ir de compras = go + shopping.* lista de compra = shopping list.* mejor compra = best buy.* oferta de compra de una compañía por otra = takeover bid.* opción de compra = buying option, purchasing option.* opción de compra de acciones = stock option.* orden de compra = purchase order.* plan de compra = purchase plan.* política de compras = purchasing policy.* precio de compra = purchase price.* precio especial por compra al por mayor = bulk deal.* préstamo para compra de coche = car loan.* presupuesto para la compra de libros = book funds [bookfunds].* presupuesto para la compra de material = materials budget.* prueba de compra = proof of purchase.* sección de compras = acquisitions department, order department.* servicio de compra por televisión = teleshopping service.* servicio de compras = acquisition(s) service.* tienda de compras por Internet = online store.* viaje de compras = shopping trip.* * *1(acción): hemos estado muy ocupados con la compra de la casa we've been very busy with buying the house o ( frml) with the house purchasehas hecho una excelente compra that was a good buyir de compras to go shoppinghicimos algunas compras we did some shopping o we bought a few thingshacer la compra ( Esp) or ( AmL) las compras para la semana to do the weekly shopping o ( colloq) shopjefe de compras chief buyerla compra de dos o más artículos le da derecho a participar en nuestro sorteo if you purchase two or more items you will be eligible o the purchase of two or more items makes you eligible to take part in our draw2 (cosa comprada) buy, purchase ( frml)este vestido fue una buena/mala compra this dress was a good/bad buypon la compra en la cocina ( Esp); put what you've bought in the kitchen, put the shopping in the kitchen ( BrE)* * *
Del verbo comprar: ( conjugate comprar)
compra es:
3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo2ª persona singular (tú) imperativo
Multiple Entries:
compra
comprar
compra sustantivo femeninoa) ( acción):
hacer las compras or (Esp) la compra to do the shopping;
compra por teléfono teleshopping
comprar ( conjugate comprar) verbo transitivo
comprale algo a algn ( a quien lo vende) to buy sth from sb;
( a quien lo recibe) to buy sth for sb
compra sustantivo femenino
1 (acción) buying
ir de compras, to go shopping
2 (objeto comprado) purchase, buy
(conjunto de alimentos) shopping
comprar verbo transitivo
1 to buy: compramos el ordenador a plazos, we bought the computer on hire purchase
le compra el periódico a Lucía, (para Lucía) he buys the newspaper for Lucia
(Lucía lo vende) he buys the newspaper from Lucia
2 figurado (sobornar) to bribe, buy off
' compra' also found in these entries:
Spanish:
adquisición
- amortizar
- bolsa
- carrito
- comprar
- desorbitar
- dos
- las
- negociar
- opción
- salida
- súper
- barato
- cambiar
- canasta
- catálogo
- clavar
- ganga
- gestionar
- hacer
- importe
- mandado
- pilón
- práctico
- realizar
- talón
English:
bag
- bring up
- buy
- deposit
- first-time
- for
- insider dealing
- insider trading
- leverage
- outsourcing
- purchase
- shopping
- shopping bag
- throw in
- trolley
- any
- business
- deal
- dealer
- first
- free
- hire
- take
- teleshopping
- whichever
* * *compra nf1. [adquisición] purchase;están considerando la compra de un automóvil they are thinking about o considering buying a car;por la compra de una enciclopedia te regalan un televisor if you buy an encyclopedia, they'll give you a television free;ir de compras to go shoppingcompra apalancada leverage buyout;compra al contado [en efectivo] cash purchase;Am compra en cuotas Br hire-purchase, US installment plan;compra al por mayor bulk buying;2. [objeto adquirido] purchase, buy;esta impresora fue una excelente compra this printer was a really good buy;algunos supermercados te llevan la compra a casa some supermarkets deliver your shopping to your home;deja la compra sobre la mesa leave the shopping on the tablecompra impulsiva o por impulso impulse buy* * *f1 acción purchase;hacer la compra, ir a la compra do the shopping;ir de compras go shopping* * *compra nf1) : purchase2)ir de compras : to go shopping3)orden de compra : purchase order* * *compra n (adquisición) purchase / buy -
62 light
I
1.
noun1) (the brightness given by the sun, a flame, lamps etc that makes things able to be seen: It was nearly dawn and the light was getting stronger; Sunlight streamed into the room.) luz2) (something which gives light (eg a lamp): Suddenly all the lights went out.) luz, lámpara3) (something which can be used to set fire to something else; a flame: Have you got a light for my cigarette?) fuego4) (a way of viewing or regarding: He regarded her action in a favourable light.) perspectiva
2. adjective1) (having light; not dark: The studio was a large, light room.) claro, luminoso2) ((of a colour) pale; closer to white than black: light green.) claro
3. lit verb1) (to give light to: The room was lit only by candles.) iluminar2) (to (make something) catch fire: She lit the gas; I think this match is damp, because it won't light.) encender•- lighten- lighter- lighting
- lighthouse
- light-year
- bring to light
- come to light
- in the light of
- light up
- see the light
- set light to
II
1) (easy to lift or carry; of little weight: I bought a light suitcase for plane journeys.) ligero2) (easy to bear, suffer or do: Next time the punishment will not be so light.) leve3) ((of food) easy to digest: a light meal.) ligero4) (of less weight than it should be: The load of grain was several kilos light.) más ligero5) (of little weight: Aluminium is a light metal.) ligero6) (lively or agile: She was very light on her feet.) ágil7) (cheerful; not serious: light music.) ligero8) (little in quantity; not intense, heavy, strong etc: light rain.) fino9) ((of soil) containing a lot of sand.) arenoso•- lightly- lighten- light-headed
- light-hearted
- lightweight
- get off lightly
- make light of
- travel light
III
= light on - past tense, past participle lit [lit] - verb(to find by chance: While wandering round the town, we lit on a very cheap restaurant.)light1 adj1. claro2. ligero / que pesa poco3. luminoso / claro4. suavelight2 n1. luz2. fuegohave you got a light? ¿tienes fuego?light3 vb1. encender / prender2. iluminar / alumbrar
light /lajt/ adjetivo invariable ‹ cigarrillos› low-tar; ‹ alimentos› low-calorie; ‹ refresco› diet ( before n)
light adj inv (cigarrillos) fuma Camel Light(tm), he smokes Camel Lights(tm) ' light' also found in these entries: Spanish: aeroplano - alumbrar - amanecer - año - aplique - avioneta - barrio - bombilla - buena - bueno - caballería - candela - cegador - cegadora - clara - claridad - claro - contraluz - deslumbrar - disco - duermevela - encender - enfocar - esclarecer - foco - fotómetro - fuego - iluminar - interruptor - leve - ligera - ligero - lumbre - luminosa - luminoso - luz - penumbra - piloto - pluma - precisa - preciso - prender - semáforo - sueño - tenue - tonadilla - trasluz - vaporosa - vaporoso - velomotor English: beam - blink - chink - deflect - fall - feather - flash - flicker - fluorescent light - go on - hand - infrared - light - light bulb - light switch - light up - light year - light-headed - light-hearted - off - pilot light - red light - red light district - see - shed - sleeper - strip light - tail-light - tone - traffic light - traffic lights - warning light - watt - absorb - admit - beacon - blind - block - bright - brighten - brilliant - bulb - candle - cast - come - dark - day - dazzle - dazzling - diettr[laɪt]■ as light as a feather ligero,-a como una pluma2 (sentence, wound) leve3 (head) mareado,-a\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be light on something familiar andar mal de algoto be light on one's feet ser ligero,-a de piesto have light fingers tener los dedos largos, tener los dedos rápidosto make light of something dar poca importancia a algoto travel light viajar con poco equipajewith a light heart con el corazón alegrelight aircraft avionetalight ale cerveza claralight opera operetalight reading lectura fácil————————tr[laɪt]————————tr[laɪt]1 (gen) luz nombre femenino3 (for cigarette, fire) fuego■ could you give me a light, please? ¿tiene fuego, por favor?1 (ignite) encender2 (illuminate) iluminar, alumbrar1 encenderse1 (colour) claro,-a; (complexion) blanco,-a2 (bright) con mucha claridad\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLaccording to one's own lights formal use según su propio criterioin (the) light of SMALLBRITISH ENGLISH/SMALL en vista de, teniendo en cuentato bring something to light sacar algo a la luzto come to light salir a luzto go out like a light familiar quedarse roqueto see the light at the end of the tunnel ver la luz al final del túnelto see things in a new light ver las cosas bajo otro aspectoto shed light on something aclarar algo, arrojar luz sobre algoto show somebody in a bad light hacer quedar mal a alguiento throw light on something aclarar algo, arrojar luz sobre algolight bulb bombillalight industry industria ligeralight meter fotómetrolight year año luz1) illuminate: iluminar, alumbrar2) ignite: encender, prenderle fuego alight vi: encenderse, prender1) land, settle: posarse2) dismount: bajarse, apearselight ['laɪt] adv1) lightly: suavemente, ligeramente2)to travel light : viajar con poco equipajelight adj1) lightweight: ligero, liviano, poco pesado2) easy: fácil, ligero, livianolight reading: lectura fácillight work: trabajo liviano3) gentle, mild: fino, suave, levea light breeze: una brisa suavea light rain: una lluvia fina4) frivolous: de poca importancia, superficial5) bright: bien iluminado, claro6) pale: claro (dícese de los colores), rubio (dícese del pelo)light n1) illumination: luz f2) daylight: luz f del día3) dawn: amanecer m, madrugada f4) lamp: lámpara fto turn on off the light: apagar la luz5) aspect: aspecto min a new light: con otros ojosin the light of: en vista de, a la luz de6) match: fósforo m, cerillo m7)to bring to light : sacar a (la) luzadj.• airoso, -a adj.• blondo, -a adj.• claro, -a adj.• ingrávido, -a adj.• leve adj.• ligero, -a adj.• liviano, -a adj.• luz adj.• rubio, -a adj.• suelto, -a adj.• sutil adj.• tenue adj.n.• candela s.f.• claro s.m.• fuego s.m.• lumbre s.f.• lumbrera s.f.• luz s.f.• lámpara s.f.v.(§ p.,p.p.: lit) = alumbrar v.• brillar v.• cebar v.• encender v.laɪt
I
1) u luz flight and shade — luz y sombra; ( Art) claroscuro m
hold it up to the light — ponlo al trasluz or a contraluz
in o by the cold light of day it didn't seem such a good idea — al pensarlo mejor or en frío, no parecía tan buena idea
at first light — al clarear (el día), con las primeras luces
to bring something to light — sacar* algo a la luz
to come to light — salir* a la luz
to hide one's light under a bushel — ser* modesto
to see the light — abrir* los ojos, comprender las cosas
to see (the) light at the end of the tunnel — vislumbrar el fin de sus (or mis etc) problemas
to see the light (of day) — ver* la luz (del día)
to throw o cast o shed light on something — arrojar luz sobre algo; (before n)
light meter — fotómetro m
2) ca) ( source of light) luz f; ( lamp) lámpara fto turn the light off — apagar* la luz
to turn the light on — encender* or (AmL tb) prender or (Esp tb) dar* la luz
warning light — señal f luminosa
to go out like a light — (colloq) ( become unconscious) caer(se)* redondo; ( fall asleep) dormirse* como un tronco, caer* como piedra (AmL fam); (before n)
b) (of car, bicycle) luz fc) ( traffic light) semáforo m3)a) ( aspect) (no pl)to see something/somebody in a good/bad/new o different light — ver* algo/a alguien con buenos/malos/otros ojos
b)in the light of o (AmE also) in light of — (as prep) a la luz de, en vista de
4) c ( for igniting)have you got a light? — ¿tienes fuego?
to put a o set light to something — prender fuego a algo
II
1) adjective -er, -estit's lighter than the other one — pesa menos que el otro, es más ligero or (esp AmL) liviano que el otro
she's a very light sleeper — tiene el sueño muy ligero or (esp AmL) liviano
3)a) ( Meteo) <breeze/wind> suavelight rain — llovizna f
b) ( sparse)the losses were fairly light — las pérdidas fueron de poca consideración or de poca monta
c) ( not strenuous) <work/duties> ligero, liviano (esp AmL)d) ( not severe) < sentence> leve4) ( not serious) <music/comedy/reading> ligeroto make light of something — quitarle or restarle importancia a algo
5)a) ( pale) <green/brown> clarob) ( bright)it gets light very early these days — ahora amanece or aclara muy temprano
it's already light — ya es de día, ya está claro
III
IV
1.
1) (past & past p lighted or lit) ( set alight) encender*, prender2) (past & past p lit) ( illuminate) \<\<room/scene\>\> iluminardimly/brightly lit — poco/muy iluminado
2.
Phrasal Verbs:- light up
I [laɪt] (vb: pt, pp lit or lighted)1. N1) (=not darkness) luz fshe was sitting with her back to the light or with the light behind her — estaba sentada de espaldas a la luz
•
against the light — al trasluzto hold sth against the light — acercar algo a la luz, mirar algo al trasluz
•
by the light of the moon/a candle — a la luz de la luna/de una vela•
at first light — al rayar el día•
you're (standing) in my light — me quitas la luz, me haces sombra•
to hold sth up to the light — acercar algo a la luz, mirar algo al trasluz- see a light at the end of the tunnel- bring sth to light- shed or throw or cast light on sth- come to light- light dawned on him/her- hide one's light- see the light- see the light of dayleading 2.2) (=lamp) luz fto switch on or turn on the light — encender la luz
to switch off or turn off the light — apagar la luz
- go out like a lightbright 3., runway3) (=electricity) luz felectric light — luz f eléctrica
4) (Aut) (on vehicle) luz f5) (=traffic signal) semáforo ma red/green/amber light — un semáforo en rojo/verde/ámbar
green 4.the lights were at or on red — el semáforo estaba en rojo
6) (=viewpoint)•
according to or by sb's lights — frm según el parecer de algn•
to see things/look at sth in a different or new light — ver las cosas/mirar algo con una perspectiva distinta or desde otro punto de vista•
in the light of what you have said... — en vista de or a la luz de lo que has dicho...7) (=glint, twinkle) brillo m8) (=flame)strike 2., 3)9) (Archit) cristal m, vidrio m2. ADJ(compar lighter) (superl lightest)1) (=bright) [room, hallway] con bastante luzwhile it's still light — mientras es de día or hay luz
•
to get light — hacerse de día2) (=pale) [colour] claro; [hair] rubio, güero (CAm, Mex); [skin] blancolight blue/green — azul/verde claro
3. VT1) (=illuminate) iluminarto be lit up * — estar achispado *
2) (=ignite) [+ match, candle, fire] encender, prender; [+ cigarette] encender4.VI (=ignite) encenderse, prenderthe fire wouldn't light — el fuego no se encendía, el fuego no prendía
5.CPDlight bulb N — bombilla f, foco m (And), bombillo m (Col, Ven)
light fitting N — instalación eléctrica donde se colocan bombillas, tubos fluorescentes etc
light meter N — (Phot) fotómetro m
light show N — espectáculo m de luces
lights out N — hora f de apagar las luces
what time is lights out? — ¿a qué hora se apagan las luces?
light switch N — interruptor m
light wave N — onda f luminosa
light year N — año m luz
- light up
II [laɪt]1. ADJ(compar lighter) (superl lightest)•
you need a light touch to make good pastry — necesitas manos de seda para conseguir una buena masa2) (=scanty, slight) [breeze] leve, suave; [shower] ligero3) (Culin) [meal, food, cake] ligero, liviano (LAm)4) (=low-alcohol) de bajo contenido alcohólico, de bajo contenido en alcohol; (=low-calorie) light, bajo en calorías; (=low-tar) light, de bajo contenido en alquitrán5) (=soft) [sound] leve; [voice] suave6) (=not demanding) [work, duties] ligero- make light work of sth7) (=not serious) [novel, music] ligero•
to make light of sth — quitar importancia a algo8) (=not harsh) [sentence] leve9) (=shallow)10) (=loose) [soil] poco denso2.ADV•
to travel light — viajar con poco equipaje3. N1) lights (Culin) † pulmones mpl2) (=cigarette) cigarrillo m light, cigarrillo m de bajo contenido en alquitrán4.CPDlight aircraft N — avión m ligero
light ale, light beer (US) N — cerveza f rubia, cerveza f clara
light cream N — (US) (=single cream) nata f líquida
light entertainment N — (TV) programas mpl de variedades
light heavyweight N — (=cruiserweight) peso m semipesado
light industry N — industria f ligera
light infantry N — infantería f ligera
light opera N — (=show) opereta f; (=genre) género m lírico
light verse N — poesías fpl festivas
III
[laɪt](pt, pp lit or lighted) VIto light on sth — liter dar con algo, tropezar con algo, encontrar algo
* * *[laɪt]
I
1) u luz flight and shade — luz y sombra; ( Art) claroscuro m
hold it up to the light — ponlo al trasluz or a contraluz
in o by the cold light of day it didn't seem such a good idea — al pensarlo mejor or en frío, no parecía tan buena idea
at first light — al clarear (el día), con las primeras luces
to bring something to light — sacar* algo a la luz
to come to light — salir* a la luz
to hide one's light under a bushel — ser* modesto
to see the light — abrir* los ojos, comprender las cosas
to see (the) light at the end of the tunnel — vislumbrar el fin de sus (or mis etc) problemas
to see the light (of day) — ver* la luz (del día)
to throw o cast o shed light on something — arrojar luz sobre algo; (before n)
light meter — fotómetro m
2) ca) ( source of light) luz f; ( lamp) lámpara fto turn the light off — apagar* la luz
to turn the light on — encender* or (AmL tb) prender or (Esp tb) dar* la luz
warning light — señal f luminosa
to go out like a light — (colloq) ( become unconscious) caer(se)* redondo; ( fall asleep) dormirse* como un tronco, caer* como piedra (AmL fam); (before n)
b) (of car, bicycle) luz fc) ( traffic light) semáforo m3)a) ( aspect) (no pl)to see something/somebody in a good/bad/new o different light — ver* algo/a alguien con buenos/malos/otros ojos
b)in the light of o (AmE also) in light of — (as prep) a la luz de, en vista de
4) c ( for igniting)have you got a light? — ¿tienes fuego?
to put a o set light to something — prender fuego a algo
II
1) adjective -er, -estit's lighter than the other one — pesa menos que el otro, es más ligero or (esp AmL) liviano que el otro
she's a very light sleeper — tiene el sueño muy ligero or (esp AmL) liviano
3)a) ( Meteo) <breeze/wind> suavelight rain — llovizna f
b) ( sparse)the losses were fairly light — las pérdidas fueron de poca consideración or de poca monta
c) ( not strenuous) <work/duties> ligero, liviano (esp AmL)d) ( not severe) < sentence> leve4) ( not serious) <music/comedy/reading> ligeroto make light of something — quitarle or restarle importancia a algo
5)a) ( pale) <green/brown> clarob) ( bright)it gets light very early these days — ahora amanece or aclara muy temprano
it's already light — ya es de día, ya está claro
III
IV
1.
1) (past & past p lighted or lit) ( set alight) encender*, prender2) (past & past p lit) ( illuminate) \<\<room/scene\>\> iluminardimly/brightly lit — poco/muy iluminado
2.
Phrasal Verbs:- light up -
63 run
1. present participle - running; verb1) ((of a person or animal) to move quickly, faster than walking: He ran down the road.) correr2) (to move smoothly: Trains run on rails.) circular; moverse3) ((of water etc) to flow: Rivers run to the sea; The tap is running.) correr4) ((of a machine etc) to work or operate: The engine is running; He ran the motor to see if it was working.) funcionar, estar en marcha5) (to organize or manage: He runs the business very efficiently.) dirigir6) (to race: Is your horse running this afternoon?) correr7) ((of buses, trains etc) to travel regularly: The buses run every half hour; The train is running late.) circular8) (to last or continue; to go on: The play ran for six weeks.) estar/permanecer en cartel; seguir vigente (un contrato); durar9) (to own and use, especially of cars: He runs a Rolls Royce.) tener; conducir10) ((of colour) to spread: When I washed my new dress the colour ran.) desteñir, correrse11) (to drive (someone); to give (someone) a lift: He ran me to the station.) llevar12) (to move (something): She ran her fingers through his hair; He ran his eyes over the letter.) pasar13) ((in certain phrases) to be or become: The river ran dry; My blood ran cold (= I was afraid).) estar; volverse
2. noun1) (the act of running: He went for a run before breakfast.) carrera2) (a trip or drive: We went for a run in the country.) viaje; excursión; paseo, vuelta3) (a length of time (for which something continues): He's had a run of bad luck.) racha, período, etapa4) (a ladder (in a stocking etc): I've got a run in my tights.) carrera5) (the free use (of a place): He gave me the run of his house.) (libre) uso6) (in cricket, a batsman's act of running from one end of the wicket to the other, representing a single score: He scored/made 50 runs for his team.) carrera7) (an enclosure or pen: a chicken-run.) terreno de pasto; corral, gallinero•- runner- running
3. adverb(one after another; continuously: We travelled for four days running.) seguido, consecutivo- runny- runaway
- rundown
- runner-up
- runway
- in
- out of the running
- on the run
- run across
- run after
- run aground
- run along
- run away
- run down
- run for
- run for it
- run in
- run into
- run its course
- run off
- run out
- run over
- run a temperature
- run through
- run to
- run up
- run wild
run1 n carrerarun2 vb1. correr2. correr / ir por / discurrir3. correr4. circular5. funcionar6. llevar / dirigirtr[rʌn]1 carrera3 (sequence) racha4 (ski run) pista5 (in stocking) carrera6 (demand) gran demanda7 SMALLTHEATRE/SMALL permanencia en cartel■ the play closed after an eight-month run la obra dejó de representarse después de ocho meses en cartelera8 (in cricket) carrera9 (in printing) tirada10 (at cards) escalera1 (gen) correr■ run faster! ¡corre más deprisa!2 (flow) correr3 (operate) funcionar4 (trains, buses) circular5 (in election) presentarse■ the general has decided not to run for president el general ha decidido no presentarse como candidato para la presidencia6 (play) estar en cartel; (contract etc) seguir vigente■ this play ran for four years on Broadway esta obra estuvo en cartel durante cuatro años en Broadway7 (colour) correrse■ I washed it and the colours ran lo lavé y se destiñó, lo lavé y los colores se corrieron1 (gen) correr2 (race) correr en, participar en3 (take by car) llevar, acompañar■ could you run me to school? ¿me podrías acompañar al colegio en coche?4 (manage) llevar, dirigir, regentar5 (organize) organizar, montar6 (operate) hacer funcionar7 (pass, submit to) pasar■ have you run this data through the computer? ¿has pasado estos datos por el ordenador?8 (publish) publicar9 (water) dejar correr\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLin the long run a la largato be on the run haber fugado, haber huidoto break into a run echarse a correrto go for a run ir a correrto have the run of something tener algo a su entera disposiciónto run in the family venir de familiato run short of something ir mal de algo■ he's had a good run for his money no le ha ido mal, no se puede quejar■ she won the match, but I gave her a run for her money ella ganó el partido, pero la hice trabajar1) : corrershe ran to catch the bus: corrió para alcanzar el autobúsrun and fetch the doctor: corre a buscar al médico2) : circular, correrthe train runs between Detroit and Chicago: el tren circula entre Detroit y Chicagoto run on time: ser puntual3) function: funcionar, irthe engine runs on gasoline: el motor funciona con gasolinato run smoothly: ir bien4) flow: correr, ir5) last: durarthe movie runs for two hours: la película dura dos horasthe contract runs for three years: el contrato es válido por tres años6) : desteñir, despintar (dícese de los colores)7) extend: correr, extenderse8)to run for office : postularse, presentarserun vt1) : correrto run 10 miles: correr 10 millasto run errands: hacer los mandadosto run out of town: hacer salir del pueblo2) pass: pasar3) drive: llevar en coche4) operate: hacer funcionar (un motor, etc.)5) : echarto run water: echar agua6) manage: dirigir, llevar (un negocio, etc.)7) extend: tender (un cable, etc.)8)to run a risk : correr un riesgorun n1) : carrera fat a run: a la carrera, corriendoto go for a run: ir a correr2) trip: vuelta f, paseo m (en coche), viaje m (en avión)3) series: serie fa run of disappointments: una serie de desilusionesin the long run: a la largain the short run: a corto plazo4) demand: gran demanda fa run on the banks: una corrida bancariato have a long run: mantenerse mucho tiempo en la cartelera6) type: tipo mthe average run of students: el tipo más común de estudiante7) : carrera f (en béisbol)8) : carrera f (en una media)9)to have the run of : tener libre acceso de (una casa, etc.)ski run : pista f (de esquí)n.• corrimiento s.m.p.p.(Participio pasivo de "to run") (a program)v.v.(§ p.,p.p.: ran, run) = andar v.(§pret: anduv-)• marchar v. (In an election, US)v.v.(§ p.,p.p.: ran, run) = acorrer v.• correr v.• dirigir v.• explotar v.• funcionar v.• gobernar v.
I
1. rʌn2) correrhe ran downstairs/indoors — bajó/entró corriendo
I run down/over/up to Birmingham most weekends — la mayoría de los fines de semana voy a Birmingham
4)a) (go)the truck ran into the ditch/over the cliff — el camión cayó en la cuneta/se despeñó por el acantilado
b) ( Transp)5)the water ran hot/cold — empezó a salir agua caliente/fría
the river runs through the town/into the sea — el río pasa por la ciudad/desemboca en el mar
she left the water/faucet (AmE) o (BrE) tap running — dejó la llave abierta (AmL) or (Esp) el grifo abierto or (RPl) la canilla abierta or (Per) el caño abierto
b) ( pass) pasar6) ( travel)our thoughts were running along o on the same lines — nuestros pensamientos iban por el mismo camino
7) ( Pol) \<\<candidate\>\> presentarse, postularse (AmL)he is running for Governor again — se va a volver a presentar or (AmL tb) a postular como candidato a Gobernador
8) (operate, function)with the engine running — con el motor encendido or en marcha or (AmL tb) prendido
it runs off batteries/on gas — funciona con pilas or a pila(s)/a gas
9) ( extend)a) ( in space)the path runs across the field/around the lake — el sendero atraviesa el campo/bordea el lago
this idea runs through the whole book — esta idea se repite or está presente a lo largo del libro
b) ( in time)the contract runs for a year — el contrato es válido por un año or vence al cabo de un año
10)a) (be, stand)inflation is running at 4% — la tasa de inflación es del 4%
it runs in the family — es de familia, le (or me etc) viene de familia; water I 3) a)
b) ( become)stocks are running low — se están agotando las existencias; see also dry I 1) c), short II 2)
11) (of stories, sequences) decir*how did that line run? — ¿cómo decía or era esa línea?
12) (melt, merge) \<\<butter/cheese/icing\>\> derretirse*; \<\<paint/makeup\>\> correrse; \<\<color\>\> desteñir*, despintarse (Méx)13) \<\<stockings\>\> hacerse* carreras, correrse (AmL)
2.
1) vt2)a) \<\<race/marathon\>\> correr, tomar parte enb) ( chase)the Green candidate ran them a close third — el candidato de los verdes quedó en tercer lugar a muy poca distancia de ellos
they were run out of town — los hicieron salir del pueblo, los corrieron del pueblo (AmL fam)
3)a) (push, move) pasar4) ( cause to flow)to run something under the tap — (BrE) hacer* correr agua sobre algo
5)a) ( extend) \<\<cable/wire\>\> tender*b) ( pass) (hacer*) pasar6)a) ( smuggle) \<\<guns\>\> contrabandear, pasar (de contrabando)b) ( get past) \<\<blockade\>\> burlarto run a (red) light — (AmE) saltarse un semáforo (en rojo), pasarse un alto (Méx)
7) ( operate) \<\<engine\>\> hacer* funcionar; \<\<program\>\> ( Comput) pasar, ejecutar8) ( manage) \<\<business/organization/department\>\> dirigir*, llevarthe state-run television network — la cadena de televisión estatal or del Estado
who's running this business? — ¿aquí quién es el que manda?
he runs the financial side of the business — se encarga or se ocupa del aspecto financiero del negocio
9)a) ( Transp) \<\<flight\>\> tener*b) ( maintain) tener*10) \<\<tests\>\> realizar*, llevar a cabo; \<\<classes/concerts\>\> organizar*; \<\<newspaper\>\> \<\<article\>\> publicar*; fever 1) a), risk I a), temperature b)•Phrasal Verbs:- run at- run away- run down- run in- run into- run off- run on- run out- run over- run to- run up
II
1) ( on foot)he does everything at a run — todo lo hace (deprisa y) corriendo or a la(s) carrera(s)
on the run: the children keep her on the run all day los niños la tienen todo el día en danza; after seven years on the run (from the law) después de estar siete años huyendo de la justicia; to give somebody a (good) run for her/his money hacerle* sudar tinta a algn; to have a good run for one's money: he was champion for six years, he had a good run for his money fue campeón durante seis años, no se puede quejar; to have the run of something tener* libre acceso a algo, tener* algo a su (or mi etc) entera disposición; to make a run for it — escaparse
2)a) (trip, outing) vuelta f, paseo m ( en coche)b) ( journey)the outward run — el trayecto or viaje de ida
it's only a short/10-mile run — está muy cerca/sólo a 10 millas
3)a) ( sequence)a run of good/bad luck — una racha de buena/mala suerte, una buena/mala racha
b) ( period of time)4) ( tendency) corriente fin the normal run of events — normalmente, en el curso normal de los acontecimientos
5) ( heavy demand)run ON something: there's been a run on these watches estos relojes han estado muy solicitados or han tenido mucha demanda; a run on sterling una fuerte presión sobre la libra; a run on the banks — una corrida bancaria, un pánico bancario
6) (Cin, Theat) temporada f8)a) ( track) pista fb) ( for animals) corral m9) (in stocking, knitted garment) carrera f10) (in baseball, cricket) carrera f[rʌn] (vb: pt ran) (pp run)1. N1) (=act of running) carrera f•
at a run — corriendo, a la carrera•
to break into a run — echar a correr, empezar a correr•
to be on the run — (from police) estar huido de la justicia, ser fugitivohe's on the run from prison — (se) escapó or se fugó de la cárcel
we've got them on the run — (Mil etc) los hemos puesto en fuga; (fig) están casi vencidos
- give sb a run for their moneyhe's had a good run (for his money) * — (on sb's death) ha tenido una vida larga y bien aprovechada
2) (=outing in car etc) vuelta f, paseo m, excursión f3) (=journey) viaje m; (Aer, Rail etc) (=route) ruta f, línea fthe Plymouth-Santander run — la línea Plymouth-Santander, el servicio de Plymouth a Santander
4) (=sequence) serie f•
in the long run — a la largaa run of bad luck — una racha or temporada de mala suerte
•
in the short run — a plazo corto5) (Theat, TV) temporada f6) (=generality)•
the common run — lo común y corriente•
it stands out from the general run of books — destaca de la generalidad de los libros7) (=trend)8) (Comm, Econ) (=increased demand) gran demanda f9) (for animals) corral m10) (Cards) escalera f11) (Cricket, Baseball) carrera fto make or score a run — hacer or anotar(se) una carrera
See:see cultural note CRICKET in cricket12) (Publishing)a run of 5,000 copies — una tirada de 5.000 ejemplares
13) (in tights) carrera f14) (Mus) carrerilla f15) (Aer etc) (=raid) ataque m16) (US) (Pol) (=bid for leadership) carrera f, campaña f17) (=access, use)18)to have the runs * — andar muy suelto *, tener cagalera **
2. VT1) (gen) correrto run the 100 metres — participar en or correr los 100 metros lisos
•
let things run their course — (fig) deja que las cosas sigan su curso- run sb close- run it close or fine- be run off one's feetmile2) (=take, drive)3) (=put, move)•
to run a comb through one's hair — peinarse rápidamente•
to run one's eye over a letter — echar un vistazo a una carta•
to run a fence round a field — poner una valla alrededor de un campo•
to run one's fingers through sb's hair — pasar los dedos por el pelo de algn•
to run a pipe through a wall — pasar un tubo por una pared•
to run water into a bath — hacer correr agua en un baño, llenar un baño de agua•
to run one's words together — comerse las palabras, hablar atropelladamente4) (=organize etc) [+ business, hotel etc] dirigir, llevar; [+ country] gobernar; [+ campaign, competition] organizar•
the school runs courses for foreign students — la escuela organiza cursos para estudiantes extranjeros•
to run the house for sb — llevar la casa a algn•
they ran a series of tests on the product — llevaron a cabo or efectuaron una serie de pruebas con el producto5) (esp Brit) (=operate, use) [+ car] tener; [+ machine] hacer funcionar, hacer andar; [+ train] poner; (Comput) [+ programme] ejecutar•
to run a new bus service — poner en funcionamiento un nuevo servicio de autobusesthe car is very cheap to run — el coche gasta muy poco or tiene muy pocos gastos de mantenimiento
•
you can run this machine on gas — puedes hacer funcionar esta máquina a gas6) (=enter in contest)7) (=publish) [+ report, story] publicar, imprimir8) (=smuggle) [+ guns, whisky] pasar de contrabando9) (=not stop for)gauntlet, risk, temperature•
to run a blockade — saltarse un bloqueo, burlar un bloqueo3. VI•
to run across the road — cruzar la calle corriendo•
to run down the garden — correr por el jardín•
to run for a bus — correr tras el autobúswe shall have to run for it — (=move quickly) tendremos que correr; (=escape) habrá que darse a la fuga
to run for all one is worth, run like the devil — correr a todo correr
run for your lives! — ¡sálvese el que pueda!
•
to run to help sb — correr al auxilio de algn•
he ran up to me — se me acercó corriendo3) (Naut)•
to run before the wind — navegar con viento a popa4) (=function) funcionar•
the car is not running well — el coche no funciona bien•
you mustn't leave the engine running — no se debe dejar el motor en marcha•
the lift isn't running — el ascensor no funciona•
it runs off the mains — funciona con corriente de la red•
it runs on petrol — funciona con gasolina, tiene motor de gasolina•
things did not run smoothly for them — (fig) las cosas no les fueron bien5) (=extend)a) (in time)•
the contract has two years left to run — al contrato le quedan dos años de duración•
the play ran for two years — la obra estuvo dos años en cartelera•
the programme ran for an extra ten minutes — el programa se prolongó diez minutos, el programa duró diez minutos de más•
the sentences will run concurrently — las condenas se cumplirán al mismo tiempo•
it runs through the whole history of art — afecta toda la historia del arte, se observa en toda la historia del arteb) (in space)•
he has a scar running across his chest — tiene una cicatriz que le atraviesa el pecho•
the road runs along the river — la carretera va a lo largo del río•
the road runs by our house — la carretera pasa delante de nuestra casa•
the path runs from our house to the station — el sendero va de nuestra casa a la estación•
this street runs into the square — esta calle desemboca en la plaza•
a balcony runs round the hall — una galería se extiende a lo largo del perímetro de la sala•
the ivy runs up the wall — la hiedra trepa por la pared6) (=flow) correr; (Med) [sore] supurar•
your bath is running — tienes el baño llenándose•
blood ran from the wound — la sangre manaba de la herida, la herida manaba sangre•
the milk ran all over the floor — la leche se derramó por todo el suelo•
money simply runs through his fingers — es un manirroto•
his nose was running — le moqueaba la nariz•
my pen runs — mi pluma gotea•
the river runs for 300 miles — el río corre 300 millas•
you left the tap running — dejaste abierto el grifo or (LAm) abierta la llave•
the tears ran down her cheeks — las lágrimas le corrían por las mejillas•
when the tide is running strongly — cuando sube la marea rápidamente•
the streets were running with water — el agua corría por las calles7) [colour] correrse, desteñirsethe colours have run — los colores se han corrido or desteñido
colours that will not run — colores que no (se) destiñen or que no se corren
8) (=melt) derretirse9) (=go)a ripple of excitement ran through the crowd — una ola de entusiasmo hizo vibrar or estremeció a la multitud
seed 1., 1), wild 2., 2)the thought ran through my head that... — se me ocurrió pensar que...
10) (=be)high 2., low I, 1., 4)11) (Pol) (=stand for election) presentarse como candidato(-a)are you running? — ¿vas a presentar tu candidatura?
•
to run against sb — medirse con algn, enfrentarse a algn12) (=say)the text runs like this — el texto dice así, el texto reza así
13) [stocking] hacerse una carrera14) (Comput) ejecutarse4.CPD- run at- run away- run back- run down- run in- run into- run off- run on- run out- run over- run to- run up* * *
I
1. [rʌn]2) correrhe ran downstairs/indoors — bajó/entró corriendo
I run down/over/up to Birmingham most weekends — la mayoría de los fines de semana voy a Birmingham
4)a) (go)the truck ran into the ditch/over the cliff — el camión cayó en la cuneta/se despeñó por el acantilado
b) ( Transp)5)the water ran hot/cold — empezó a salir agua caliente/fría
the river runs through the town/into the sea — el río pasa por la ciudad/desemboca en el mar
she left the water/faucet (AmE) o (BrE) tap running — dejó la llave abierta (AmL) or (Esp) el grifo abierto or (RPl) la canilla abierta or (Per) el caño abierto
b) ( pass) pasar6) ( travel)our thoughts were running along o on the same lines — nuestros pensamientos iban por el mismo camino
7) ( Pol) \<\<candidate\>\> presentarse, postularse (AmL)he is running for Governor again — se va a volver a presentar or (AmL tb) a postular como candidato a Gobernador
8) (operate, function)with the engine running — con el motor encendido or en marcha or (AmL tb) prendido
it runs off batteries/on gas — funciona con pilas or a pila(s)/a gas
9) ( extend)a) ( in space)the path runs across the field/around the lake — el sendero atraviesa el campo/bordea el lago
this idea runs through the whole book — esta idea se repite or está presente a lo largo del libro
b) ( in time)the contract runs for a year — el contrato es válido por un año or vence al cabo de un año
10)a) (be, stand)inflation is running at 4% — la tasa de inflación es del 4%
it runs in the family — es de familia, le (or me etc) viene de familia; water I 3) a)
b) ( become)stocks are running low — se están agotando las existencias; see also dry I 1) c), short II 2)
11) (of stories, sequences) decir*how did that line run? — ¿cómo decía or era esa línea?
12) (melt, merge) \<\<butter/cheese/icing\>\> derretirse*; \<\<paint/makeup\>\> correrse; \<\<color\>\> desteñir*, despintarse (Méx)13) \<\<stockings\>\> hacerse* carreras, correrse (AmL)
2.
1) vt2)a) \<\<race/marathon\>\> correr, tomar parte enb) ( chase)the Green candidate ran them a close third — el candidato de los verdes quedó en tercer lugar a muy poca distancia de ellos
they were run out of town — los hicieron salir del pueblo, los corrieron del pueblo (AmL fam)
3)a) (push, move) pasar4) ( cause to flow)to run something under the tap — (BrE) hacer* correr agua sobre algo
5)a) ( extend) \<\<cable/wire\>\> tender*b) ( pass) (hacer*) pasar6)a) ( smuggle) \<\<guns\>\> contrabandear, pasar (de contrabando)b) ( get past) \<\<blockade\>\> burlarto run a (red) light — (AmE) saltarse un semáforo (en rojo), pasarse un alto (Méx)
7) ( operate) \<\<engine\>\> hacer* funcionar; \<\<program\>\> ( Comput) pasar, ejecutar8) ( manage) \<\<business/organization/department\>\> dirigir*, llevarthe state-run television network — la cadena de televisión estatal or del Estado
who's running this business? — ¿aquí quién es el que manda?
he runs the financial side of the business — se encarga or se ocupa del aspecto financiero del negocio
9)a) ( Transp) \<\<flight\>\> tener*b) ( maintain) tener*10) \<\<tests\>\> realizar*, llevar a cabo; \<\<classes/concerts\>\> organizar*; \<\<newspaper\>\> \<\<article\>\> publicar*; fever 1) a), risk I a), temperature b)•Phrasal Verbs:- run at- run away- run down- run in- run into- run off- run on- run out- run over- run to- run up
II
1) ( on foot)he does everything at a run — todo lo hace (deprisa y) corriendo or a la(s) carrera(s)
on the run: the children keep her on the run all day los niños la tienen todo el día en danza; after seven years on the run (from the law) después de estar siete años huyendo de la justicia; to give somebody a (good) run for her/his money hacerle* sudar tinta a algn; to have a good run for one's money: he was champion for six years, he had a good run for his money fue campeón durante seis años, no se puede quejar; to have the run of something tener* libre acceso a algo, tener* algo a su (or mi etc) entera disposición; to make a run for it — escaparse
2)a) (trip, outing) vuelta f, paseo m ( en coche)b) ( journey)the outward run — el trayecto or viaje de ida
it's only a short/10-mile run — está muy cerca/sólo a 10 millas
3)a) ( sequence)a run of good/bad luck — una racha de buena/mala suerte, una buena/mala racha
b) ( period of time)4) ( tendency) corriente fin the normal run of events — normalmente, en el curso normal de los acontecimientos
5) ( heavy demand)run ON something: there's been a run on these watches estos relojes han estado muy solicitados or han tenido mucha demanda; a run on sterling una fuerte presión sobre la libra; a run on the banks — una corrida bancaria, un pánico bancario
6) (Cin, Theat) temporada f8)a) ( track) pista fb) ( for animals) corral m9) (in stocking, knitted garment) carrera f10) (in baseball, cricket) carrera f -
64 un2
= a (an).Ex. A good example is the British Catalogue of Music Classification.----* a uno u otro lado de = on either side of.* a un paso asombroso = at an astounding pace.* cada uno = apiece, each.* cambiar de una vez a otra = vary + from time to time.* cercano uno del otro = in close proximity.* cerca uno del otro = in close proximity.* dedicar unos minutos = take + a few minutes.* de uno a otro = across.* en unos momentos = momentarily, at any moment.* estar hecho el uno para el otro = be well suited to each other, be two of a kind, be a right pair.* estar un poco anticuado = be some years old.* los unos a costa de los otros = at each other's expense.* lo uno es tan malo como lo otro = one is as bad as the other.* más de unos cuantos + Nombre = not a few + Nombre.* ni lo uno ni lo otro = in-between, betwixt and between.* por mencionar sólo unos pocos = to name but a few.* por mencionar unos pocos = just to name a few.* por nombrar sólo unos cuantos = to name only some.* pospuesto una y otra vez = ever-postponed.* ser complementario el uno del otro = be integral one to another.* ser uno de entre varios + Nombre = be one of a number of + Nombre.* todos y cada uno = all and sundry, each and everyone.* todos y cada uno de = any and every, any and all.* tropezar los unos con los otros = trip over + each other.* una amplia gama de = a wide band of, a wide variety of, a wide range of, a broad variety of, a broad range of.* una amplia variedad de = a broad variety of, a wide range of, a broad range of.* una apuesta segura = a sure bet.* una avalancha de = a flood of, a flood tide of.* un abanico de = a palette of.* una bobadita = a little something.* una buena alternativa a = the next best thing to.* una buena cantidad de = a fair amount of.* una buena cosa = a good thing.* una buena forma de empezar = a good way to start.* una buena parte de = a large measure of, a good deal of, a great deal of.* una buena pesca = a good catch.* una cadena de = a necklace of.* una cadena de + Montañas = a range of + Montañas.* una cantidad ingente de = a wealth of.* una capa fina de = a skim of.* una causa perdida = a dead dog.* una cierta cantidad de = a measure of, a proportion of.* una clase de = a kind of.* una colección desordenada de = a scrapbook of.* una combinación de = a mixture of, a mix of, a rollup of.* una comparsa de = a cavalcade of.* una constelación de = a galaxy of.* una convocatoria de = a call for.* una cosa no + tener + nada que ver con la otra = one thing + have + nothing to do with the other.* una cosita = a little something.* una cubeta llena de = a pailful of.* una cucharadita de = a teaspoon of.* una cuestión de principios = a matter of principle.* una cuestión de vida o muerte = a matter of life and death.* una desgracia = a crying shame.* una de varios = one of a variety of.* una diversidad de = a variety of, an array of, a mosaic of, a diversity of, a menu of.* una escasez de = a dearth of.* una especie de = a kind of.* una especie de + Nombre = Nombre + of sorts.* una espléndida variedad de = a panoply of.* una estaca en el corazón = a stake in the heart.* una estructura de = a pattern of.* una eternidad = ages and ages (and ages).* una fortuna = a king's ransom.* una fuente de = a treasure trove of.* una gama de = a suite of, a palette of.* una gama de posibilidades = a palette of possibilities.* una gama muy variada de = a whole gamut of.* una gama variada de = a trawling of.* una gran = a large measure of.* una gran cantidad de = a good deal of, a great deal of, a large degree of, a mass of, a plethora of, a supply of, a vast amount of, a city of, a wealth of, a sea of, a cascade of, an army of, a good many, a huge number of, a great number of, a multitude of, scores of, a host of, a vast corpus of, a whole host of.* una gran cantidad y variedad de = a wealth and breadth of.* una gran diversidad de = a wide range of, a broad variety of, a wide variety of.* una gran experiencia = a wealth of experience.* una gran extensión de = a sea of.* una gran gama de = a wide range of, a rich tapestry of, a wide band of, a broad variety of, a wide variety of, a broad range of, a whole gamut of.* una gran mayoría de = a large proportion of.* una gran parte de = a broad population of, a lion's share of.* una gran pérdida = a great loss.* una gran proporción de = a large proportion of.* una gran variedad de = a wide range of, a multiplicity of, a rich tapestry of, a plurality of, a broad variety of, a broad range of, a whole gamut of.* una grupo impreciso de = a cloud of.* una guía general = a rough guide.* una idea general = a rough guide.* una inmensa cantidad de = a treasure chest of, a huge number of.* una intentona de = attempted.* un aire de = an air of, a whiff of.* una joya = a little gem.* una lotería = hit (and/or) miss.* un alto en el camino = a stop on the road, a pit stop on the road.* un aluvión de = a flood of, a rash of, a barrage of, a flurry of.* una manera de empezar = a foot in the door.* un amante = a little something on the side.* una mayor variedad de = a wider canvas of.* una mejor ocasión = a better time.* una mezcla de = a mixture of, a blend of, a mix of, a rollup of.* una mina de = a treasure trove of.* una mina de información = a mine of information.* una mina inagotable de = a treasure house of.* una minoría de = a minority of.* una minoría selecta = a select few.* una miscelánea de = a miscellany of.* una misma cosa = one and the same.* una montaña de = a mountain of.* un amplio espectro de = a broad band of, a broad spectrum of, a wide band of.* una muestra variada de = a mosaic of.* una mujer de mundo = a woman of the world.* una multidud de = a host of.* una multiplicidad de = a multiplicity of.* una multitud de = a swarm of.* una necesidad cada vez mayor = a growing need.* una negociación justa = a square deal.* una noche tras otra = night after night.* una nube de = a haze of, a cloud of, a swarm of.* un año tras otro = year after year.* una ola de = a wave of, a tide of.* una oleada de = an army of, a flurry of, a swell of.* una oportunidad casi segura = a sporting chance.* una oportunidad como es debido = a fair chance.* una oportunidad de triunfar = a fighting chance.* una oportunidad única en la vida = once in a lifetime opportunity.* una organización de = a pattern of.* una palmada en la espalda = a pat on the back.* una palmadita en la espala = a pat on the back.* una pareja ideal = a match made in heaven.* una pareja perfecta = a match made in heaven.* una parte de = a share of, a snatch of.* una pequeña minoría de = a marginal fringe of.* una pérdida constante de = a haemorrhage of.* una pila de = a pile of, a stack of, a sackful of, a whole slew of, a raft of, a mass of.* una pincelada de = a splash of, a hint of.* una pizca de = a dash of, a grain of, a pinch of.* una pizca de verdad = a grain of truth.* una plena convicción de = a strong sense of.* una posibilidad muy remota = a long shot.* una primera y última vez = a first and last time.* una probabilidad muy alta = a sporting chance.* una profusión de = a profusion of.* una provisión constante de = a diet of.* una racha de = a rash of, a stretch of.* una retahíla de = a volley of, a string of.* una ristra de = a long tail of, a volley of.* un arraigado sentido de = a strong sense of.* un arte = a fine art.* un arte en extinción = a dying art.* un arte que se está perdiendo = a dying art.* una salva de = a volley of.* una sarta de = a volley of.* una sarta de mentiras = a sackful of lies, a pack of lies.* unas cuantas ideas = a rough guide.* una segunda opinión = a second opinion.* una segunda vez = a second time around, a second time.* una selecta minoría, una minoría selecta, unos pocos elegidos = a select few.* una semblanza de = an air of.* una serie de = a choice of, a number of, a range of, a series of, a suite of, an array of, a string of, a pattern of, a stream of, a battery of, a succession of.* una serie de + Nombre + organizados por turnos = a rota of + Nombre.* un aspecto de = an air of.* una sucesión de = a succession of.* una tanda de = a flurry of.* un ataque de = an access of, a shock of.* una tentativa de = attempted.* una tira de = a raft of.* un atisbo de = a hint of.* una tontería = a little something.* una tormenta en un vaso de agua = a tempest in a teapot.* una última vez = one last time.* una única fuente para Algo = one-stop, one-stop shopping, one stop shop.* un auténtico infierno = a living hell.* una variada gama de = a whole gamut of.* una variedad de = a range of, a variety of, an array of, an assortment of, a spectrum of, a menu of, a diversity of, a palette of.* una variedad muy rica de = a treasure of.* una vasta cantidad de = a vast amount of.* una verdadera lástima = a crying shame.* una verdadera pena = a crying shame.* una vez cada quincena = once a fortnight.* una vez cumplimentado = completed.* una vez + Participio = upon + Nombre.* una vez + Participio Pasado = having + Participio Pasado, having + just + Participio Pasado.* una vez + Participio Pasado + Nombre = with + Nombre + Participio Pasado.* una vez que + Frase = once + Frase.* una vez quincenalmente = once a fortnight.* una vez relleno = completed.* una vista digna de contemplar = a sight to behold.* una vista digna de ver = a sight to behold.* una yarda de largo = a yard long.* una zona de = a stretch of.* un bariburrillo de = a welter of.* un bebé = a babe in arms.* un bocadito = a little something.* un bombardeo de = a barrage of.* un buen lugar de partida = a good place to start.* un buen número de = a good number of.* un buen partido = a good catch.* un camino largo y difícil = a long haul.* un camión de = a truckload of.* un caso perdido = a dead dog.* un caudal de experiencia = a wealth of experience.* un centro único = one stop shop.* un chorreón de = a splash of, a hint of.* un chorretón de = a splash of, a hint of.* un cierto grado de = a certain amount of, a modicum of.* un cierto número de = a number of.* un conglomerado de = a conglomeration of.* un conjunto cada vez mayor de = a growing body of.* un conjunto de = a set of, a suite of, a pool of, an assembly of, a pattern of, a universe of, a harvest of, a complement of.* un corpus de = a body of.* un costal de = a sackful of.* un cuarto = one in four.* un cuarto de = a quarter of.* un cúmulo de = a treasure trove of.* un detalle = a little something.* un día de descanso = a day away from.* un día fuera = a day out.* un día haciendo algo diferente = a day away from.* un día normal = on a typical day.* un día sí y otro no = every other day.* un día sí y otro también = day in and day out.* un día tras otro = day after day.* un día y medio = one and a half days.* un dineral = a king's ransom, a huge amount of money.* un donnadie = a nobody.* un ejemplo claro = a case in question, a case in point.* un ejército de = an army of.* un enjambre de = a swarm of.* un equipo de = a team of.* un espectáculo digno de contemplar = a sight to behold.* un espectáculo digno de ver = a sight to behold.* un fuerte sentimiento de = a strong sense of.* un gran diversidad de = a broad range of.* un gran espectro de = a wide band of, a wide band of.* un gran número de = a good deal of, a great deal of, a plethora of, a wide range of, a full roster of, a fair number of, a great number of, a broad variety of, a wide variety of, a broad range of, a vast corpus of.* un grano de arena en el desierto = a drop in the ocean, a drop of water in a bucket.* un gran repertorio de = an arsenal of, an armoury of [armory].* un gran volumen de = a vast corpus of.* un grupo aferrado de = a hard core of.* un grupo cada vez mayor de = a growing body of.* un grupo de = a set of, a bunch of, a crop of, a pool of, a cadre of, a cluster of, a galaxy of, a clutch of, a company of.* un grupo de gente variada = a cast of people.* un grupo incondicional de = a hard core of.* un grupo variado de = a collection of.* un halo de bruma = a veil of mist.* un hombre de gentes = a man of the people.* un hombre de mundo = a man of the world.* un hombre de palabra = a man of his word.* un hombre de pocas palabras = a man of few words, a man of few words.* un intento de = an exercise in, attempted.* un juego de = a battery of.* un kaleidoscopio de = a mosaic of.* un lecho de rosas = a bed of roses.* un lujo asiático = the lap of luxury.* un manojo de llaves = a set of + keys.* un manojo de nervios = a bundle of nerves.* un mar de = a sea of.* un mar de papel = a sea of + paper.* un medio para alcanzar un fin = a means to an end.* un medio para conseguir un fin = a means to an end.* un medio para llegar a fin = a means to an end.* un mejor momento = a better time.* un mequetrefe = a nobody.* un minuto en los labios, para siempre en las caderas = a minute on the lips, forever on the hips.* un momento bueno de = a peak of.* un momento determinado = a frozen moment in time, a given moment in time.* un montón = like crazy, like mad.* un montonazo = like crazy, like mad.* un montonazo de = a truckload of, a whole slew of, a raft of.* un montonazo de dinero = a huge amount of money.* un montón de = a pile of, a stack of, a bundle of, a truckload of, a sackful of, a raft of.* un montón de dinero = a huge amount of money.* un mundo aparte = a world apart, a breed apart.* un + Nombre + a altas horas de la noche = a late night + Nombre.* un + Nombre + a primera hora de la mañana = an early morning + Nombre.* un + Nombre + a última hora de la mañana = a late morning + Nombre.* un + Nombre + por la mañana temprano = an early morning + Nombre.* un no sé qué = a je ne sais quoi.* un nuevo comienzo = a fresh start.* un nuevo impulso = a new lease of life.* un número cada vez mayor = growing numbers.* un número cada vez mayor de = a growing number of, a growing body of.* un número de = a series of.* un número reducido de = a residue of, a small number of.* un número variado de + Nombre = any number of + Nombre.* un oásis de = an oasis of.* uno de los + Nombre + más + Adjetivo = not the least + Adjetivo + Nombre, not the least of the + Adjetivo + Nombre.* uno de los + Nombre + más importante = not the least + Nombre.* uno de los + Nombre + más importantes = not the least of + Nombre.* uno de tantos = little fish in a big pond.* uno más = one of equals.* unos + Cantidad = around + Cantidad.* unos con otros = one another.* unos cuantos = a few, a smattering of + Nombre Contable, a sprinkling of.* unos de otros = one another.* unos días más tarde = a few days later.* unos encima de los otros = one on another.* unos + Fecha = about + Fecha.* unos + Número = some + Número.* unos pocos elegidos = a select few.* unos segundos de reflexión = a moment's thought, a moment's reflection.* uno u otro = one or another.* un paquete de = a suite of.* un paquete integrado de programas = a suite of + programmes.* un paquete ofimático integrado = a suite of office automation software.* un par de = a couple of.* un par de minutos = a couple of moments.* un pasado oscuro = a dark past.* un paso por delante de = one step ahead of.* un pequeño puntito = just a little dot.* un período de = a stretch of.* un período determinado = a frozen moment in time.* un periodo intenso de = a flurry of.* un pilón de = a raft of, a mass of, a stack of.* un poco = a bit, somewhat, slightly, something of, a little bit, kinda [kind of].* un poco áspero = roughish.* un poco como = kind of like.* un poco de = a measure of, a touch (of), a bit of, a piece of, a spot of, a splash of, a hint of.* un poco + Nombre = a shade + Nombre.* un poco obscuro = dusky.* un poco perdido = a bit at sea.* un poco rugoso = roughish.* un popurrí de = a potpourri of, a welter of.* un poquito = a wee bit.* un poquito (de) = a dash of, a tiny bit of, a splash of, a hint of, a touch (of).* un porrón de tiempo = donkey's years.* un puñado de = a bunch of, a handful of, a clutch of.* un querido = a little something on the side.* un rato = awhile.* un rayo de = a shimmer of.* un rayo de esperanza = a faint glimmer of light.* un rayo de luz esperanzador = a faint glimmer of light, a peep of light.* un regalito = a little something.* un revoltijo de = a jumble of, a welter of.* un rosario de = a rash of.* un saco de = a sackful of.* un saco lleno de = a sackful of.* un servicio las 24 horas = a 24-hour service.* un sinfín de = a myriad of, a host of, a whole host of.* un sinnúmero de = a myriad of, a host of, a whole host of.* un sueño hecho realidad = a dream come true.* un surtido de = an assortment of.* un tanto + Adjetivo = vaguely + Adjetivo.* un tiempo = awhile.* un tipo de = a kind of.* un toque de = a touch of, a splash of, a hint of.* un torrente de = a cascade of.* un total de = a universe of, a total of.* un trabajo bien hecho = a job well done.* un trabajo cualquiera = casual job.* un tramo de = a stretch of.* un trato justo = a square deal.* un trozo de = a piece of, a snatch of, a stretch of.* un velo de bruma = a veil of mist.* un viso de = a whiff of.* variar de una vez a otra = vary + from time to time. -
65 ask
1) (to put a question: He asked me what the time was; Ask the price of that scarf; Ask her where to go; Ask him about it; If you don't know, ask.) preguntar2) (to express a wish to someone for something: I asked her to help me; I asked (him) for a day off; He rang and asked for you; Can I ask a favour of you?) pedir; preguntar por3) (to invite: He asked her to his house for lunch.) invitar•- ask for
- for the asking
ask vb1. preguntarwhy don't you ask the teacher? ¿por qué no se lo preguntas al profesor?2. pedir3. invitartr[ɑːsk]1 (inquire) preguntar2 (request) pedir3 (invite) invitar, convidar1 (inquire) preguntar■ if you don't know, ask si no lo sabes, pregúntalo2 (request) pedir\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto ask for it buscárseloto be asking for trouble estarse buscando problemasask ['æsk] vt1) : preguntarask him if he's coming: pregúntale si viene2) request: pedir, solicitarto ask a favor: pedir un favor3) invite: invitarask vi1) inquire: preguntarI asked about her children: pregunté por sus niños2) request: pedirwe asked for help: pedimos ayudav.• invitar v.• pedir v.• preguntar v.• rogar v.æsk, ɑːsk
1.
1) ( inquire) preguntar; ( inquire of) preguntarle ato ask a question — hacer* una pregunta
don't ask me! — (colloq) yo qué sé! (fam)
honestly, I ask you! — (colloq) ¿no te parece increíble?
I often ask myself... — muchas veces me pregunto...
to ask somebody about something/somebody/-ing: have you asked him about his trip/his mother? ¿le has preguntado por el viaje/por su madre?; ask her about doing overtime — pregúntale si sería posible hacer horas extras
2) ( request) \<\<approval/advice/favor\>\> pedir*what more can you ask? — ¿qué más se puede pedir?
is that asking too much? — ¿es mucho pedir?
to ask somebody for something — pedirle* algo a alguien
to ask something of somebody: she asks too much of her students les exige demasiado a sus alumnos; to ask somebody to + inf pedirle* a alguien que (+ subj); they asked me to help out me pidieron que les diera una mano; I must ask you to leave haga el favor de irse; I asked her to dance la saqué a bailar; to ask to + inf: I asked to see the manager pedí hablar con el director; he's asking to be slapped — se está buscando una bofetada
3) ( invite) invitarask him along — invítalo or dile que venga
haven't you asked her out yet? — ¿todavía no la has invitado a salir?
4) ( demand) \<\<price\>\> pedir*to ask something FOR something — pedir* algo por algo
how much is he asking for the car? — ¿cuánto pide por el coche?
2.
vi1) ( inquire) preguntarhow are things? - don't ask! — (colloq & hum) ¿qué tal? - mejor ni hablar!
to ask about something/somebody: he asked about your health/you — preguntó por tu salud/por ti
2) ( request)to ask for something: I asked for his phone number le pedí el número de teléfono; he asked for it (colloq) se lo buscó (fam); to ask for somebody — preguntar por alguien
•Phrasal Verbs:- ask back[ɑːsk]1. TRANSITIVE VERB1) (=inquire) preguntar"how is Frank?" he asked — -¿cómo está Frank? -preguntó
I asked him his name/the time — le pregunté su nombre/la hora
to ask o.s. sth — preguntarse algo
•
did you ask him about the job? — ¿le has preguntado por el trabajo?; (in more detail) ¿le has preguntado acerca del trabajo?I've been meaning to ask you about that — llevo tiempo queriendo or hace tiempo que quiero preguntarte acerca de eso
•
ask me another! — ¡no tengo ni idea!•
don't ask me! * — ¡yo qué sé! *, ¡qué sé yo! (esp LAm) *•
I ask you! * — (despairing) ¿te lo puedes creer?•
ask him if he has seen her — pregúntale si la ha vistoif you ask me, I think she's crazy — para mí que está loca
•
and where have you been, may I ask? — ¿y dónde has estado, si se puede saber?•
I asked the teacher what to do next — le pregunté al profesor lo que tenía que hacer después•
who asked you? * — ¿quién te ha preguntado a ti?•
ask her why she didn't come — pregúntale por qué no vino2) (=request) pedir•
to ask sb a favour, ask a favour of sb — pedir un favor a algn•
how much are they asking for the car? — ¿cuánto piden por el coche?they are asking £200,000 for the house — piden 200.000 libras por la casa
•
it's not a lot to ask — no es mucho pedir•
what more can you ask? — ¿qué más se puede pedir?•
to ask sth of sb, he did everything asked of him — hizo todo lo que se le pidióall he asked of us was that we tell people about his plight — solo nos pidió que habláramos a la gente de la difícil situación en que se encontraba
•
to ask that sth be done — pedir que se haga algoall I'm asking is that you keep an open mind — solo te pido que or lo único que pido es que mantengas una actitud abierta
•
to ask to do sth: I asked to see the director — pedí ver al directorpermissionwe had to ask him to leave — tuvimos que decirle or pedirle que se marchara
3) (=invite) invitarhave you been asked? — ¿te han invitado?
•
to ask sb to dinner — invitar a algn a cenar2. INTRANSITIVE VERB1) (=inquire) preguntar•
ask about our reduced rates for students — pregunta por or infórmate sobre nuestros descuentos para estudianteshe was asking about the Vikings — preguntaba acerca de or sobre los vikingos
I asked about the possibility of staying on — pregunté acerca de or sobre la posibilidad de quedarme más tiempo, pregunté si era posible que me quedara más tiempo
•
"what's the matter?" - " don't ask" — -¿qué pasa? -más te vale no saberlo•
now you're asking! * — (=what a difficult question) ¡vaya con la preguntita! *; (=who knows) ¡quién sabe!; (=wouldn't we all like to know) ¡eso quisiera saber yo! *•
I was only asking — era solo una pregunta•
"what has he gone and done now?" - "you may well ask!" — -¿qué es lo que ha hecho ahora? -¡buena pregunta!2) (=make request) pedirif you need anything, just ask — si quieres algo no tienes más que pedirlo
•
the asking price — el precio que se pide/pedía etcI offered £5,000 below the asking price — les ofrecí 5.000 libras menos de lo que pedían
•
it's yours for the asking — no tienes más que pedirlo y es tuyo- ask back- ask for- ask in- ask out- ask overASK ► Translate ask by preguntar only in contexts where information is being sought:
I'll ask him Voy a preguntárselo
Ask her what she thinks Pregúntale qué le parece
We asked everywhere Preguntamos en todas partes ► Use pedir when ask means "request" or "demand":
No one asked to see my passport Nadie me pidió el pasaporte
We asked them to be here before five Les pedimos que estuviesen or estuvieran aquí antes de las cinco
He was asked to explain his behaviour Le pidieron que explicara su comportamiento NOTE: P edir que is followed by the subjunctive. For further uses and examples, see ask, ask about, ask for etc* * *[æsk, ɑːsk]
1.
1) ( inquire) preguntar; ( inquire of) preguntarle ato ask a question — hacer* una pregunta
don't ask me! — (colloq) yo qué sé! (fam)
honestly, I ask you! — (colloq) ¿no te parece increíble?
I often ask myself... — muchas veces me pregunto...
to ask somebody about something/somebody/-ing: have you asked him about his trip/his mother? ¿le has preguntado por el viaje/por su madre?; ask her about doing overtime — pregúntale si sería posible hacer horas extras
2) ( request) \<\<approval/advice/favor\>\> pedir*what more can you ask? — ¿qué más se puede pedir?
is that asking too much? — ¿es mucho pedir?
to ask somebody for something — pedirle* algo a alguien
to ask something of somebody: she asks too much of her students les exige demasiado a sus alumnos; to ask somebody to + inf pedirle* a alguien que (+ subj); they asked me to help out me pidieron que les diera una mano; I must ask you to leave haga el favor de irse; I asked her to dance la saqué a bailar; to ask to + inf: I asked to see the manager pedí hablar con el director; he's asking to be slapped — se está buscando una bofetada
3) ( invite) invitarask him along — invítalo or dile que venga
haven't you asked her out yet? — ¿todavía no la has invitado a salir?
4) ( demand) \<\<price\>\> pedir*to ask something FOR something — pedir* algo por algo
how much is he asking for the car? — ¿cuánto pide por el coche?
2.
vi1) ( inquire) preguntarhow are things? - don't ask! — (colloq & hum) ¿qué tal? - mejor ni hablar!
to ask about something/somebody: he asked about your health/you — preguntó por tu salud/por ti
2) ( request)to ask for something: I asked for his phone number le pedí el número de teléfono; he asked for it (colloq) se lo buscó (fam); to ask for somebody — preguntar por alguien
•Phrasal Verbs:- ask back -
66 number
1. noun1) ((sometimes abbreviated to no - plural nos - when written in front of a figure) a word or figure showing eg how many of something there are, or the position of something in a series etc: Seven was often considered a magic number; Answer nos 1-10 of exercise 2.) número2) (a (large) quantity or group (of people or things): He has a number of records; There were a large number of people in the room.) gran número de, grupo3) (one issue of a magazine: the autumn number.) número4) (a popular song or piece of music: He sang his most popular number.) tema
2. verb1) (to put a number on: He numbered the pages in the top corner.) numerar2) (to include: He numbered her among his closest friends.) contar3) (to come to in total: The group numbered ten.) contar•- number-plate
- his days are numbered
- without number
number1 n1. número2. número de teléfonoa number of people asked me where I had bought my hat varias personas me preguntaron dónde había comprado mi sombreronumber2 vb numerartr['nʌmbəSMALLr/SMALL]1 número■ if I give you my number, you can call me si te doy mi número, me puedes llamar■ I thought my number was on that one! ¡pensé que esa bala era para mí!■ I thought my number was up! ¡creí que me había llegado la hora!2 (on car) número de matrícula, matrícula■ did you get his number? ¿le cogiste la matrícula?3 (of magazine etc) número4 (song) tema nombre masculino5 (group) grupo6 SMALLLINGUISTICS/SMALL número■ adjectives agree with the noun in number and gender los adjetivos concuerdan con el substantivo en número y en género■ Vicky turned up in a nice little red leather number Vicky se presentó con un modelito de cuero rojo1 numerar2 (count) contar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLa number of... varios,-as...any number of... muchísimos,-as...number one principal, más importanteto be number one ser el número uno, ser el mejorto look after number one mirar por lo suyoto have somebody's number tener calado,-a a alguien... without number un sinfín de...Number Ten el nº 10 de Downing Street: la residencia oficial del primer ministro britániconumber ['nʌmbər] vt1) count, include: contar, incluir2) : numerarnumber the pages: numera las páginas3) total: ascender a, sumarnumber n1) : número min round numbers: en números redondostelephone number: número de teléfono2)a number of : varios, unos pocos, unos cuantosn.• cantidad s.f.• cifra s.f.• entrega s.f.• guarismo s.m.• número (Matemática) s.m.v.• ascender a v.• contar v.• numerar v.• poner número a v.'nʌmbər, 'nʌmbə(r)
I
1) ( digit) número m2) ( for identification) número m; ( telephone number) número de teléfonopage/room number — número de página/de habitación
her/my number is up — le/me ha llegado la hora
to do a number on somebody — (AmE sl) hacérsela* buena a alguien (fam)
to do something by the numbers — (AmE) hacer* algo como Dios manda
to have somebody's number — (esp AmE colloq) tener* calado a alguien (fam)
to look out for o after number one — pensar* ante todo en el propio interés; (before n)
3)a) (amount, quantity) número min a small number of cases — en unos pocos casos, en contados casos
on a number of occasions — en varias ocasiones, varias veces
b) ( group)among o in their number — entre ellos, en su grupo
4)a) (song, tune) número mb) (issue of magazine, journal) número mc) ( garment) (colloq) modelo m5) numbers pl (AmE colloq)b) ( results)
II
1.
a) ( assign number to) \<\<houses/pages/items\>\> numerarb) ( amount to)the spectators numbered 50,000 — había (un total de) 50.000 espectadores, el número de espectadores ascendía a 50.000
they number thousands — son miles, hay miles de ellos
c) ( count) contar*
2.
vi ( figure) figurar['nʌmbǝ(r)]1. N1) (Math) número mthink of a number, any number — piensa un número, uno cualquiera
an even/odd number — un número par/impar
to do sth by numbers or (US) by the numbers — (fig) hacer algo como es debido
lucky 1., 2), prime 4., round 1.•
painting by numbers — pintar siguiendo los números2) (=identification number) [of house, room, page] (also Telec) número m; [of car] (also: registration number) matrícula fdid you get his number? — ¿has apuntado la matrícula?
•
reference number — número de referencia•
you've got the wrong number — (Telec) se ha equivocado de númeroregistration 2., serial, telephoneto have sb's number —
it's (at) number three in the charts — está tercero or es el número tres en la lista de éxitos
•
number one, she's the world number one — es la campeona mundialthe number one Spanish player — el mejor jugador español, el número uno de los jugadores españoles
- look after or look out for number oneopposite 3., 3), public 1., 2)4) (=quantity, amount) número m•
a number of — (=several) variosin a large number of cases — en muchos casos, en un gran número de casos
in a small number of cases — en contados or unos pocos casos
I've had a fair/an enormous number of letters — he recibido bastantes/muchísimas cartas
•
there must be any number of people in my position — debe haber gran cantidad de personas en mi situación•
they were eight/few in number — eran ocho/pocos•
to make up the numbers — hacer bultoforce 1., 1), safety 1.•
times without number — liter un sinfín de veces5) (=group)6) (=edition) número mback 6.7) (=song, act) número mand for my next number I shall sing... — ahora voy a cantar...
- do a number on sb8) * (=item of clothing) modelo m9) * (=person)she's a nice little number — está como un tren *, está más buena que el pan *
10) * (=product)11) * (=job, situation)a cushy number — un buen chollo (Sp) *
12) (Gram) número m13) Numbers (in Bible)2. VT1) (=assign number to) numerarnumbered (bank) account — cuenta f (bancaria) numerada
2) (=amount to)they number 700 — son 700, hay 700
the library numbers 30,000 books — la biblioteca cuenta con 30.000 libros
3) (=include) contar4) (=count in numbers) contar3.VI4.CPDnumber cruncher * N — (=machine) procesador m de números; (=person) encargado(-a) m / f de hacer los números *
number crunching N — cálculo m numérico
number plate N — (Brit) (Aut) matrícula f, placa f (esp LAm), chapa f (de matrícula) (S. Cone)
numbers game, numbers racket (US) N — (=lottery) lotería f; (illegal) lotería clandestina
to play the numbers game — jugar a la lotería; (fig) pej dar cifras
number theory N — teoría f numérica
* * *['nʌmbər, 'nʌmbə(r)]
I
1) ( digit) número m2) ( for identification) número m; ( telephone number) número de teléfonopage/room number — número de página/de habitación
her/my number is up — le/me ha llegado la hora
to do a number on somebody — (AmE sl) hacérsela* buena a alguien (fam)
to do something by the numbers — (AmE) hacer* algo como Dios manda
to have somebody's number — (esp AmE colloq) tener* calado a alguien (fam)
to look out for o after number one — pensar* ante todo en el propio interés; (before n)
3)a) (amount, quantity) número min a small number of cases — en unos pocos casos, en contados casos
on a number of occasions — en varias ocasiones, varias veces
b) ( group)among o in their number — entre ellos, en su grupo
4)a) (song, tune) número mb) (issue of magazine, journal) número mc) ( garment) (colloq) modelo m5) numbers pl (AmE colloq)b) ( results)
II
1.
a) ( assign number to) \<\<houses/pages/items\>\> numerarb) ( amount to)the spectators numbered 50,000 — había (un total de) 50.000 espectadores, el número de espectadores ascendía a 50.000
they number thousands — son miles, hay miles de ellos
c) ( count) contar*
2.
vi ( figure) figurar -
67 comida
f.1 food (food).comida basura junk foodcomida casera home cookingcomidas para empresas business cateringcomida para perros dog foodcomida preparada convenience foodcomida rápida fast food2 meal (almuerzo, cena).comida de Navidad Christmas dinnercomida de trabajo business lunchpast part.past participle of spanish verb: comer.pres.subj.1st person singular (yo) Present Subjunctive of Spanish verb: comedirse.* * *1 (alimento) food2 (desayuno etc) meal3 (almuerzo) lunch\comida basura junk foodcomida campestre picniccomida casera home cookingcomida de negocios business lunchcomida para gatos catfoodcomida para perros dogfoodcomida rápida fast food* * *noun f.1) food2) dinner3) meal* * *SF1) (=alimento) foodmamá está haciendo o preparando la comida — mum is making lunch
no sirven comida después de las tres — they don't serve food o meals after three o'clock
comida precocinada, comida preparada — ready meals pl, precooked meals pl
2) (=acto de comer) meal3) esp Esp (=almuerzo) lunch4) LAm (=cena) dinner, evening meal5) **comida de coco, comida de tarro, en la mili le han hecho una comida de coco o tarro — they brainwashed him when he was in the army
este libro es una comida de coco o tarro — this book is pretty heavy stuff *
* * *1) ( alimentos) food2)a) ( ocasión en que se come) mealhago tres comidas al día — I have o eat three meals a day
b) (AmL) (menú, platos) foodhacer or preparar la comida — to get the food ready o cook the food
3)a) (esp Esp, Méx) ( almuerzo) lunch, dinner (BrE)b) (esp AmL) ( cena) dinner, supper; ( en algunas regiones del Reino Unido) tea* * *= food, meal, eats, cuisine, food supply, grub, chow, nosh, foodstuffs, fare, supper, supply of food.Ex. Food, cookery and Mediterranean are isolates drawn from the facets of Domestic science, constituting phenomena studied.Ex. The pilot fish leads the shark to food, then lives off the crumbs of the shark's meals.Ex. Recounts the experience of some US book superstores in offering drinks and eats in order to make them user friendly.Ex. Diet books are now more flexible, and there is a resurgence of interest in vegetarian cuisine.Ex. This study investigated the mechanisms by which these changes have impacted on birds and their food supplies.Ex. Why grub has to be 'rustled up' is anyone's guess; that is just the way it was on the Wild West.Ex. The lowly chow of the rural poor has gone highbrow.Ex. Top it off with spicy guacamole and it's worth the nosh.Ex. Attention has focussed on the labelling of foodstuffs and the testing and approval of food additives.Ex. This stylish cafe, situated in a heritage-listed building that used to be a gun shop, offers original, restaurant-quality fare.Ex. A big pumpkin, cut into quarters and baked, is a sweet and warming supper.Ex. Previous studies in which squirrels were provisioned with an abundant supply of food found a reduction in the rate of caching.----* atracarse de comida = stuff + Posesivo + face.* atracón de comida = binge eating.* bolsa de comida = box lunch.* buena comida, la = good food.* búsqueda de comida = foraging.* cama y comida = food and board, bed and board.* comida al aire libre = cookout.* comida basura = junk food.* comida caliente = cooked meal.* comida de dos platos y postre = three-course meal.* comida de empresa = company dinner.* comida de fuera = outside food.* comida de Navidad = Christmas dinner.* comida de trabajo = business meal, professional meal.* comida de tres platos = three-course meal.* comida ecológica = ecological food.* comida en conserva = tinned food, canned food.* comida enlatada = tinned food, canned food.* comida escolar = school lunch, school dinner.* comida grasa = fatty food.* comida infantil = baby food.* comida para animales = animal feed.* comida para llevar = takeaway meal, take-out meal, take-out.* comida para niños = baby food.* comida para pájaros = bird seed.* comida para perros = dog food.* comida para picar = finger food.* comida poco saludable = unhealthy foods.* comida precocinada = baked goods.* comida preparada = take-out.* comida principal = main meal.* comida rápida = fast food, junk food.* comidas = dining.* comida saludable = wholesome food, healthy food.* comida sana = wholesome food, healthy food.* comidas caseras = home cooking.* comidas selectas = delicatessen [deli, -abrev.].* comida tradicional de los negros del sur de los Estados Unidos = soul food.* comida y alojamiento = board and lodging.* comida y habitación = board and lodging.* decoración de los carritos de la comida = trolley dressing.* en las comidas = at meal times.* gasto en comida = food bill.* harto de comida = fullfed.* hora de la comida = mealtime [meal time].* industria de la comida rápida, la = fast-food industry, the.* preparar la comida = cook + meal.* puesto de café y comida = coffee and lunch corner.* puesto de comida = food stall.* restaurante de comida rápida = fast-food restaurant.* ser muy delicado con la comida = be a picky eater.* ser muy melindroso con la comida = be a picky eater.* ser muy tiquismiquis con la comida = be a picky eater.* sin incluir las comidas = self-catering.* * *1) ( alimentos) food2)a) ( ocasión en que se come) mealhago tres comidas al día — I have o eat three meals a day
b) (AmL) (menú, platos) foodhacer or preparar la comida — to get the food ready o cook the food
3)a) (esp Esp, Méx) ( almuerzo) lunch, dinner (BrE)b) (esp AmL) ( cena) dinner, supper; ( en algunas regiones del Reino Unido) tea* * *= food, meal, eats, cuisine, food supply, grub, chow, nosh, foodstuffs, fare, supper, supply of food.Ex: Food, cookery and Mediterranean are isolates drawn from the facets of Domestic science, constituting phenomena studied.
Ex: The pilot fish leads the shark to food, then lives off the crumbs of the shark's meals.Ex: Recounts the experience of some US book superstores in offering drinks and eats in order to make them user friendly.Ex: Diet books are now more flexible, and there is a resurgence of interest in vegetarian cuisine.Ex: This study investigated the mechanisms by which these changes have impacted on birds and their food supplies.Ex: Why grub has to be 'rustled up' is anyone's guess; that is just the way it was on the Wild West.Ex: The lowly chow of the rural poor has gone highbrow.Ex: Top it off with spicy guacamole and it's worth the nosh.Ex: Attention has focussed on the labelling of foodstuffs and the testing and approval of food additives.Ex: This stylish cafe, situated in a heritage-listed building that used to be a gun shop, offers original, restaurant-quality fare.Ex: A big pumpkin, cut into quarters and baked, is a sweet and warming supper.Ex: Previous studies in which squirrels were provisioned with an abundant supply of food found a reduction in the rate of caching.* atracarse de comida = stuff + Posesivo + face.* atracón de comida = binge eating.* bolsa de comida = box lunch.* buena comida, la = good food.* búsqueda de comida = foraging.* cama y comida = food and board, bed and board.* comida al aire libre = cookout.* comida basura = junk food.* comida caliente = cooked meal.* comida de dos platos y postre = three-course meal.* comida de empresa = company dinner.* comida de fuera = outside food.* comida de Navidad = Christmas dinner.* comida de trabajo = business meal, professional meal.* comida de tres platos = three-course meal.* comida ecológica = ecological food.* comida en conserva = tinned food, canned food.* comida enlatada = tinned food, canned food.* comida escolar = school lunch, school dinner.* comida grasa = fatty food.* comida infantil = baby food.* comida para animales = animal feed.* comida para llevar = takeaway meal, take-out meal, take-out.* comida para niños = baby food.* comida para pájaros = bird seed.* comida para perros = dog food.* comida para picar = finger food.* comida poco saludable = unhealthy foods.* comida precocinada = baked goods.* comida preparada = take-out.* comida principal = main meal.* comida rápida = fast food, junk food.* comidas = dining.* comida saludable = wholesome food, healthy food.* comida sana = wholesome food, healthy food.* comidas caseras = home cooking.* comidas selectas = delicatessen [deli, -abrev.].* comida tradicional de los negros del sur de los Estados Unidos = soul food.* comida y alojamiento = board and lodging.* comida y habitación = board and lodging.* decoración de los carritos de la comida = trolley dressing.* en las comidas = at meal times.* gasto en comida = food bill.* harto de comida = fullfed.* hora de la comida = mealtime [meal time].* industria de la comida rápida, la = fast-food industry, the.* preparar la comida = cook + meal.* puesto de café y comida = coffee and lunch corner.* puesto de comida = food stall.* restaurante de comida rápida = fast-food restaurant.* ser muy delicado con la comida = be a picky eater.* ser muy melindroso con la comida = be a picky eater.* ser muy tiquismiquis con la comida = be a picky eater.* sin incluir las comidas = self-catering.* * *A (alimentos) foodgastamos mucho en comida we spend a lot on food¿te gusta la comida china? do you like Chinese food o cooking?comida para perros/gatos dog/cat foodB1 (ocasión en que se come) mealhago tres comidas al día I have o eat three meals a daycome mucho pan con la comida she eats a lot of bread with her meals o foodaquí la comida fuerte es la del mediodía here the main meal is at midday2 (menú, platos) fooden este bar no sirven comidas they don't serve o ( BrE) do meals in this barestá haciendo or preparando la comida he's getting the food ready o cooking the foodCompuestos:junk food● comida de negocios/de trabajobusiness/working lunchschool lunch o dinner ( BrE)C* * *
Del verbo comedirse: ( conjugate comedirse)
me comida es:
1ª persona singular (yo) presente subjuntivo
se comida es:
3ª persona singular (él/ella/usted) presente subjuntivo
comida sustantivo femenino
comida basura/rápida junk/fast food
¿quién hace la comida en tu casa? who does the cooking in your house?;
todavía no he hecho la comida I still haven't cooked the meal
( en algunas regiones del Reino Unido) tea
comido,-a adjetivo yo estoy comida, I've had lunch
vinieron comidos, when they arrived they had already eaten
♦ Locuciones: sale lo comido por lo servido, (no compensar) it's not worthwhile
ser pan comido, to be a piece of cake
comida sustantivo femenino
1 (alimentos) food: la comida escasea, food is scarce
2 (ingesta de alimentos) meal
(al mediodía) lunch: después de la comida siempre estamos un ratito de sobremesa, after dinner we always chat around the table
La palabra comida puede referirse al alimento en general ( food), a cualquiera de las tres comidas del día ( meal) o a la comida del mediodía ( lunch), aunque algunos anglohablantes la llaman a veces dinner. ➣ Ver nota en dinner
' comida' also found in these entries:
Spanish:
abalanzarse
- aderezar
- aderezo
- alimento
- almuerzo
- ansiosa
- ansioso
- antojarse
- aperitivo
- apetitosa
- apetitoso
- atracarse
- bocado
- brocheta
- ciega
- ciego
- comido
- cruda
- crudo
- delicada
- delicado
- delito
- desorbitada
- desorbitado
- destemplarse
- enormidad
- envidiar
- estar
- estropearse
- fondón
- fondona
- fuerte
- grasosa
- grasoso
- guarrear
- harta
- hartar
- harto
- hincar
- indigestarse
- ingerir
- itacate
- llenar
- mesa
- mierda
- mucha
- mucho
- palillo
- pasar
- peculiar
English:
ample
- beautiful
- beg
- binge
- bite
- bland
- boiling
- burn
- can
- canned
- cater
- caterer
- complaint
- concoct
- consumption
- cook
- cooking
- cool down
- cool off
- course
- dainty
- decay
- defrost
- dehydrated
- delicacy
- delicatessen
- delightful
- diet
- dig into
- digest
- dinner
- disagree
- dish
- doggy bag
- eat up
- enjoyable
- excessive
- fancy
- far
- fare
- fast food
- feed
- filling station
- finish up
- fit
- fix
- food
- forage
- freeze
- fresh
* * *comida nf1. [alimento] food;la comida francesa/mexicana French/Mexican food;comida para perros/gatos dog/cat foodcomida basura junk food;comida casera home cooking;Méx comida chatarra junk food; Méx comida corrida set meal; Méx comida corriente set meal;comidas a domicilio = home delivery of food;comidas para empresas business catering;comida para llevar takeaway food;comida preparada ready meals;comida rápida fast food2. [acto de comer] meal;se sirven comidas [en letrero] food served3. Esp, Méx [al mediodía] lunch;dar una comida to have a lunch party;una comida campestre a picnic* * *f1 (comestibles) food2 ocasión meal* * *comida nf1) : food2) : meal3) : dinner4)comida basura : junk food5)comida rápida : fast food* * *comida n1. (alimentos) food2. (al mediodía) lunch¿a qué hora quieres la comida? what time do you want lunch?3. (a cualquier hora) meal -
68 marcha
f.1 departure.ha anunciado su marcha de la empresa she has announced that she will be leaving the company2 course.el tren detuvo su marcha the train stoppeda toda marcha at top speedse bajó en marcha del tren he jumped off the train while it was movinghacer algo sobre la marcha to do something as one goes along3 gear.cambiar de marcha to change gearmeter la cuarta marcha to go into fourth gearmarcha atrás reverse (gear)4 march (military & politics).abrir la marcha to head the processioncerrar la marcha to bring up the rear5 march (Music).marcha fúnebre/nupcial funeral/wedding marchla marcha Real = the Spanish national anthem6 walk (sport).7 liveliness, life (informal) (animation). (peninsular Spanish)hay mucha marcha there's a great atmosphereir de marcha to go out on the towntener (mucha) marcha to be a (real) raver8 parade.9 operation, march, working, running.10 pace, walk.11 gait, tramp-along.pres.indicat.3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: marchar.* * *1 (de protesta, soldados) march2 (progreso) course, progress3 (partida) departure; (abandono) leaving4 (velocidad) speed5 AUTOMÓVIL gear6 MÚSICA march7 DEPORTE walk■ esta mujer tiene una marcha increíble she's full of life, she's full of energy\a marchas forzadas against the clocka toda marcha at full speedabrir la marcha to head the marchcerrar la marcha to bring up the rearir de marcha (en el ejército) to go on a march 2 (por la noche) to go out on the razzle, go out on the townirle la marcha a alguien familiar to be a real raversobre la marcha as we (I, you, etc) go along, as we (I, you, etc) go¡en marcha! off we go!marcha atlética DEPORTE walkmarcha atrás AUTOMÓVIL reverse (gear)marcha fúnebre funeral marchmarcha nupcial wedding march* * *noun f.1) march2) departure3) speed4) progress, course5) gear* * *SF1) [de soldados, manifestantes] march¡en marcha! — let's go!, let's get going; (Mil) forward march!
•
abrir la marcha — to head the march•
cerrar la marcha — to bring up the rear•
encabezar la marcha — to head the marchantes de ponerse en marcha, se recomienda que revisen sus vehículos — before setting off, we recommend that you check your vehicles
ya se han puesto en marcha para preparar la querella — they have already set a lawsuit in motion, they have already set about bringing a lawsuit
marcha a pie — [de caminantes] (=excursión) hike; (=actividad) hiking; [de manifestantes] march
intenta recuperar a marchas forzadas su imagen pública — he is trying to rebuild his public image as quickly as possible
marcha triunfal — [de ejército] triumphal march; [hacia la meta] winning run
2) (=partida) departure¿a qué hora tenéis la marcha? — Esp * what time do you set off?
3) (=velocidad) speed¡vaya marcha que llevas! — Esp what a speed you go at!
he tardado en coger la marcha pero ya estoy al día — it took me a while to get into it o to get the hang of it but I'm on top of it now *
marcha moderada — (Aut) slow
•
acelerar la marcha — to speed up, go fasterdeberíamos acelerar un poco la marcha — we should speed up a little o go a little faster
•
moderar la marcha — to slow down•
a toda marcha — at top speed4) (Mús) marchla Marcha Real — Spanish national anthem
5) (Aut) gear•
cambiar de marcha — to change gear•
marcha corta/ directa — low/top gear•
primera marcha — first gearmarcha atrás — [en vehículo] reverse, reverse gear; [en negociaciones] withdrawal; [en el acto sexual] * withdrawal
dar marcha atrás — [con un vehículo] to reverse, put the car/van etc into reverse; [en negociaciones, en el acto sexual] to withdraw
a última hora han dado marcha atrás — they pulled out o withdrew at the last minute
si pudiese dar marcha atrás en el tiempo... — if I could go back in time...
6)• en marcha — (=en funcionamiento) [máquina, sistema] in operation; [motor] running; [electrodoméstico, ordenador] on; [proyecto] under way, in progress, on the go
un país en marcha — a country on the move o that is going places
tiene varios proyectos en marcha — he has various projects under way o in progress o on the go
•
poner en marcha — [+ máquina, motor] to start; [+ electrodoméstico, ordenador] to turn on; [+ proyecto, actividad] to set in motion; [+ ley, resolución] to implement7) (Dep) (=carrera) walk; (=excursión) walk, hikemarcha atlética, marcha de competición — walk
8) (=desarrollo) [de enfermedad] course; [de huracán] progressla larga marcha de las conversaciones — the long drawn-out process o course of the talks
9) Esp** (=animación)un sitio con mucha marcha — a very lively place, a place with a lot of action **
¿dónde está la marcha de Vigo? — where's the nightlife in Vigo?, where are the good bars in Vigo?
les pegan y no se quejan, parece que les va la marcha — they get hit but never complain, it seems they like a bit of suffering
•
estar/ir o salir de marcha — [a bares] to be out/go out (on the town) *; [a discotecas] to be out/go (out) clubbing *estuvimos de marcha hasta las cinco — we were out (on the town) o out clubbing until five in the morning *
¿estuviste de marcha hasta muy tarde? — were you out very late last night?
hace siglos que no vamos de marcha — we haven't had a night out o been out for ages, we haven't been out on the town o (out) clubbing for ages *
10) Méx (Aut) self-starter, self-starter motor11) Caribe [de caballo] slow trot* * *1)a) (Mil) march; ( manifestación) march; ( caminata) hike, walkir de marcha — to go walking o hiking
abrir or encabezar la marcha — to head the march
en marcha! — (Mil) forward march!
recojan todo y en marcha! — pick up your things and off you/we go!
b) ( en atletismo) tb2) (paso, velocidad) speedel vehículo disminuyó la marcha — the car reduced speed o slowed down
llevamos una buena marcha, creo que acabaremos a tiempo — we're getting through it at quite a rate, I think we'll finish on time
qué marcha llevas! — (Esp) what a speed o pace you go at!
a marchas forzadas — (Esp) at top speed
a toda marcha — at full o top speed, flat out
coger la marcha — (Esp)
en cuanto cojas la marcha te será más fácil — once you get into the rhythm of it, you'll find it easier
3) (Auto) gear4) ( funcionamiento) runningestar en marcha — motor to be running; proyecto to be up and running, to be under way; gestiones to be under way
tenemos todos los operativos de seguridad en marcha — all security measures are now in force o operation
poner en marcha — <coche/motor> to start; <plan/sistema> to set... in motion
ponerse en marcha — tren/coche to move off; persona
nos pusimos en marcha inmediatamente — we set out straightaway
5) (curso, desarrollo) coursesobre la marcha: iremos solucionando los problemas sobre la marcha — we'll solve any problems as we go along
6) ( partida) departure7) (Mús) marchmarcha militar/nupcial/fúnebre — military/wedding/funeral march
8) (Esp fam) (animación, ambiente)en esta ciudad hay mucha marcha — this city is very lively o has a lot of night life
irle a alguien la marcha — (Esp fam)
les va la marcha cantidad — they're really into having a good time o into the night life (colloq)
* * *= march.Ex. The march of information technology has changed service presentation but the media which are used today are those which have served public librarians for years.----* aflojar la marcha = slow down, slow up.* a marchas forzadas = in a rush, against the clock.* aminorar la marcha = slow up.* arreglárselas sobre la marcha = wing it.* a toda marcha = at full throttle, at top speed, at full blast, at full speed, at full stretch.* cambiar de marcha = gear.* cambiar marchas = shift + gears.* dar marcha atrás = do + an about-face, back up, backpedal [back-pedal].* decidir Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.* de marcha = out on the town, a (late) night out on the town.* disminuir la marcha = slow down.* echar marcha atrás = do + an about-face, back out, back up.* en marcha = underway [under way], ongoing [on-going], afoot, under preparation, moving.* en plena marcha = in full swing, in full gear.* estar en marcha = tick over.* fusilar en el acto = shoot on + sight.* hacer Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.* improvisar Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.* informe sobre la marcha de un proyecto = progress report.* ir marcha atrás = back up.* irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.* mantener las cosas en marcha = keep + the ball rolling, keep + it rolling.* marcha atrás = about-face.* marcha fúnebre = dead march.* poner en marcha = implement, set up, trip, set out on, crank up.* poner en marcha un proyecto = mobilise + effort.* poner las cosas en marcha = get + the ball rolling, set + the ball rolling, start + the ball rolling, get + things rolling, get + things going, set + the wheels in motion.* ponerse en marcha = set off, get off + the ground, swing into + action.* puesta en marcha = implementation, startup [start-up].* salir de marcha = paint + the town red, party, go out on + the town.* seguir la marcha de = monitor.* sobre la marcha = on-the-fly, off the top of + Posesivo + head, right off the bat, spur-of-the-moment, on the spur of the moment, while-you-wait [while-u-wait], straight away, as you go, right away, at once.* tiempo + seguir su marcha inexorable = time + march on.* * *1)a) (Mil) march; ( manifestación) march; ( caminata) hike, walkir de marcha — to go walking o hiking
abrir or encabezar la marcha — to head the march
en marcha! — (Mil) forward march!
recojan todo y en marcha! — pick up your things and off you/we go!
b) ( en atletismo) tb2) (paso, velocidad) speedel vehículo disminuyó la marcha — the car reduced speed o slowed down
llevamos una buena marcha, creo que acabaremos a tiempo — we're getting through it at quite a rate, I think we'll finish on time
qué marcha llevas! — (Esp) what a speed o pace you go at!
a marchas forzadas — (Esp) at top speed
a toda marcha — at full o top speed, flat out
coger la marcha — (Esp)
en cuanto cojas la marcha te será más fácil — once you get into the rhythm of it, you'll find it easier
3) (Auto) gear4) ( funcionamiento) runningestar en marcha — motor to be running; proyecto to be up and running, to be under way; gestiones to be under way
tenemos todos los operativos de seguridad en marcha — all security measures are now in force o operation
poner en marcha — <coche/motor> to start; <plan/sistema> to set... in motion
ponerse en marcha — tren/coche to move off; persona
nos pusimos en marcha inmediatamente — we set out straightaway
5) (curso, desarrollo) coursesobre la marcha: iremos solucionando los problemas sobre la marcha — we'll solve any problems as we go along
6) ( partida) departure7) (Mús) marchmarcha militar/nupcial/fúnebre — military/wedding/funeral march
8) (Esp fam) (animación, ambiente)en esta ciudad hay mucha marcha — this city is very lively o has a lot of night life
irle a alguien la marcha — (Esp fam)
les va la marcha cantidad — they're really into having a good time o into the night life (colloq)
* * *= march.Ex: The march of information technology has changed service presentation but the media which are used today are those which have served public librarians for years.
* aflojar la marcha = slow down, slow up.* a marchas forzadas = in a rush, against the clock.* aminorar la marcha = slow up.* arreglárselas sobre la marcha = wing it.* a toda marcha = at full throttle, at top speed, at full blast, at full speed, at full stretch.* cambiar de marcha = gear.* cambiar marchas = shift + gears.* dar marcha atrás = do + an about-face, back up, backpedal [back-pedal].* decidir Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.* de marcha = out on the town, a (late) night out on the town.* disminuir la marcha = slow down.* echar marcha atrás = do + an about-face, back out, back up.* en marcha = underway [under way], ongoing [on-going], afoot, under preparation, moving.* en plena marcha = in full swing, in full gear.* estar en marcha = tick over.* fusilar en el acto = shoot on + sight.* hacer Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.* improvisar Algo sobre la marcha = play + Nombre + by ear.* informe sobre la marcha de un proyecto = progress report.* ir marcha atrás = back up.* irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.* mantener las cosas en marcha = keep + the ball rolling, keep + it rolling.* marcha atrás = about-face.* marcha fúnebre = dead march.* poner en marcha = implement, set up, trip, set out on, crank up.* poner en marcha un proyecto = mobilise + effort.* poner las cosas en marcha = get + the ball rolling, set + the ball rolling, start + the ball rolling, get + things rolling, get + things going, set + the wheels in motion.* ponerse en marcha = set off, get off + the ground, swing into + action.* puesta en marcha = implementation, startup [start-up].* salir de marcha = paint + the town red, party, go out on + the town.* seguir la marcha de = monitor.* sobre la marcha = on-the-fly, off the top of + Posesivo + head, right off the bat, spur-of-the-moment, on the spur of the moment, while-you-wait [while-u-wait], straight away, as you go, right away, at once.* tiempo + seguir su marcha inexorable = time + march on.* * *Alos scouts van de marcha los domingos the scouts go walking o hiking on Sundaysabrir or encabezar la marcha to head the marchcerrar la marcha to bring up the rear¡en marcha! ( Mil) forward march!vamos, recojan todo y ¡en marcha! come on, pick up your things and off you/we go!ponerse en marcha to set off2 (en atletismo) tbmarcha atlética walkB (paso, velocidad) speed¡qué marcha llevas! ( Esp); what a speed o pace you go at!el vehículo disminuyó la marcha the car reduced speed o slowed downllevamos una buena marcha, creo que acabaremos a tiempo we're getting through it at quite a rate, I think we'll finish on timehay que acelerar la marcha, que vamos retrasados we've got to speed up, we're getting behinda marchas forzadas ( Esp); at top speeda toda marcha at full o top speed, flat outcoger la marcha ( Esp): en cuanto cojas la marcha te será más fácil once you get into the rhythm of it, you'll find it easierC ( Auto) gearcambiar de marcha to change gearun coche de cinco marchas a car with five gearsCompuesto:reverse, reverse gearmeter la marcha atrás to put the car into reversedar or hacer marcha atrás ( Auto) to go into reverse; (arrepentirse, retroceder) to pull out, back out;(en el acto sexual) ( fam) to withdrawal final dieron marcha atrás they pulled out at the last minuteesto supondría dar marcha atrás en las negociaciones de paz this would mean withdrawing from the peace negotiationsD (funcionamiento) runningla buena marcha del vehículo the efficient running of your vehicleestar en marcha «motor» to be running;«proyecto» to be up and running, to be under way; «gestiones» to be under waytenemos todos los operativos de seguridad en marcha all security measures are now in force o operationponer en marcha ‹coche/motor› to start;‹plan/proyecto/sistema› to set … in motionlas negociaciones se han puesto en marcha the negotiations have been set in motionpuso en marcha un nuevo experimento he set up a new experimentponerse en marcha «tren/coche» to move off;«persona» to set off, set outE (curso, desarrollo) coursela marcha de los acontecimientos the course of eventsla marcha del progreso económico the march of economic progresssobre la marcha: iremos solucionando los problemas sobre la marcha we'll solve any problems as we go along o as we go, we'll cross our bridges when we come to themlo decidiremos sobre la marcha we'll play it by earF (partida) departureG ( Mús) marchmarcha militar/nupcial/fúnebre military/wedding/funeral marchH( Esp fam) (animación, ambiente): en esta ciudad hay mucha marcha this city is very lively o has a lot of night life¡qué marcha tiene! he's so full of energy, he has so much energyirle a algn la marcha ( Esp fam): les va la marcha cantidad they're really into having a good time o into the night life o into the action ( colloq)no la invites porque no le va la marcha don't invite her because she's not into parties ( o dancing etc) ( colloq)* * *
Del verbo marchar: ( conjugate marchar)
marcha es:
3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo2ª persona singular (tú) imperativo
Multiple Entries:
marcha
marchar
marcha sustantivo femenino
1a) (Mil) march;
( manifestación) march;
( caminata) hike, walk;◊ ir de marcha to go walking o hiking;
recojan todo y ¡en marcha! pick up your things and off you/we go!;
ponerse en marcha to set off
2 (paso, velocidad) speed;◊ el vehículo disminuyó la marcha the car reduced speed o slowed down;
acelerar la marcha to speed up;
a toda marcha at full o top speed, flat out
3 (Auto) gear;
meter la marcha atrás to put the car into reverse;
dar or hacer marcha atrás (Auto) to go into reverse;
(arrepentirse, retroceder) to pull out, back out
4 ( funcionamiento) running;◊ estar en marcha [ motor] to be running;
[ proyecto] to be up and running, to be under way;
[ gestiones] to be under way;◊ poner en marcha ‹coche/motor› to start;
‹plan/sistema› to set … in motion;◊ ponerse en marcha [ tren] to move off
5 (curso, desarrollo) course;
sobre la marcha: hago correciones sobre la marcha I make corrections as I go along;
lo decidiremos sobre la marcha we'll play it by ear
6 ( partida) departure
7 (Mús) march;
8 (Esp fam) (animación, ambiente):
¡qué marcha tiene! he's so full of energy
marchar ( conjugate marchar) verbo intransitivo
1 [ coche] to go, run;
[reloj/máquina] to work;
[negocio/relación/empresa] to work;◊ su matrimonio no marcha muy bien his marriage isn't going o working very well
2a) (Mil) to march
marcharse verbo pronominal (esp Esp) to leave;◊ se marcha a Roma he's leaving for o going off to Rome
marcha sustantivo femenino
1 (partida) departure
2 (camino) iniciad la marcha antes del anochecer, set off before dusk
realizamos una marcha de cinco horas, we had a five hours walk
3 (curso, rumbo) course: eso alteraría la marcha de los acontecimientos, that would change the course of events
4 (funcionamiento) running: la impresora está en marcha, the printer is working
pongámonos en marcha, let's get to work
5 (velocidad, ritmo) aminora la marcha, slow down
aprieta la marcha, speed up
6 Auto gear: íbamos marcha atrás, we were going in reverse (gear)
7 Dep walk: practica la marcha, he walks
8 Mús march
9 fam (diversión) going on: tiene mucha marcha, he likes a good time
♦ Locuciones: a marchas forzadas, at top speed
a toda marcha, at full speed
sobre la marcha, as one goes along: lo decidimos sobre la marcha, we made up our minds as we went along
marchar verbo intransitivo
1 (ir) to go, walk
2 (funcionar) to go, work: el ordenador marcha estupendamente, the computer works perfectly
las cosas marchan mal entre nosotros, things are going badly between us
3 Mil to march
' marcha' also found in these entries:
Spanish:
abandono
- activar
- aminorar
- anquilosar
- curso
- enchufar
- estimativa
- estimativo
- iniciar
- marchar
- perla
- reemprender
- regular
- ritmo
- segunda
- velocidad
- acelerar
- aflojar
- chocar
- corear
- desautorizar
- emprender
- mal
- meter
- poner
- puesta
- sacar
- triunfal
English:
action
- arrest
- back
- back up
- backpedal
- cap
- change
- change down
- change up
- decelerate
- dream
- economic
- engage
- first gear
- foot
- gear
- get
- go
- go along
- going
- ground
- head
- initiate
- machinery
- March
- motion
- move
- moving
- outlay
- pick up
- reverse
- second gear
- slacken
- start
- strategy
- swing
- turn on
- walking
- way
- bump
- coast
- implementation
- march
- run
- running
- set
- shift
- sound
- speed
* * *marcha nf1. [partida] departure;ha anunciado su marcha de la empresa she has announced that she will be leaving the company2. [ritmo, velocidad] speed;acelerar la marcha to go faster;reducir la marcha to slow down;el tren detuvo su marcha the train stopped;a esta marcha terminaremos pronto at this rate we'll soon be finished;Espa marchas forzadas [contrarreloj] against the clock;RPa media marcha slowly;trabajar a media marcha to work at half speed;a toda marcha at top speed;Esp¡llevas una marcha que no hay quien te siga! you're going so fast, no one can keep up with you!;Esp¡vaya marcha que llevan los pasteles! those cakes are disappearing at a rate of knots!3. [funcionamiento]para la buena marcha de su automóvil son necesarias revisiones periódicas in order to make sure your car runs smoothly, it should be serviced regularly4. [transcurso] course;[progreso] progress;un apagón interrumpió la marcha del partido a power cut interrupted the (course of the) game;informó sobre la marcha de la empresa she gave a report on the company's progress;se bajó en marcha del tren he jumped off the train while it was moving;estar en marcha [motor, máquina] to be running;[campaña] to be under way; [tren] to be moving;ya están en marcha las nuevas medidas para combatir la inflación the new measures to fight inflation have been introduced;poner en marcha un automóvil/motor/proyecto to start a car/an engine/a project;ponerse en marcha [automóvil, tren, autocar] to set off;[proyecto, campaña] to get under way;hacer algo sobre la marcha to do sth as one goes along5. [en automóvil] gear;cambiar de marcha to change gear;no me entra la marcha atrás it won't go into reverse;meter la cuarta marcha to go into fourth gearmarcha atrás [en automóvil] reverse; Fam Hum [al hacer el amor] coitus interruptus;el proceso de paz no tiene marcha atrás the only way for the peace process is forwards;dar marcha atrás [en automóvil] to reverse;[arrepentirse, desistir] to back out; Fam Hum [al hacer el amor] to withdraw (halfway through)6. [de soldados, manifestantes] march;[de montañeros, senderistas] hike;abrir la marcha to head the procession;cerrar la marcha to bring up the rear;emprender la marcha to set out;¡en marcha! [dicho a soldados] forward march!;[dicho a niños, montañeros] on we go!, let's get going!;hacer una marcha [soldados, manifestantes] to go on a march;[montañeros, senderistas] to go on a hike;ir de marcha [montañeros, senderistas] to go hiking;ponerse en marcha [persona] to set offHist la Marcha verde the Green March, = march organized by King Hassan II in 1975 which led to Spain handing over sovereignty of Spanish Sahara to Morocco and Mauritania7. [obra musical] marchmarcha fúnebre funeral march;marcha militar military march;marcha nupcial wedding march;la Marcha Real = the Spanish national anthemlos 20 kilómetros marcha the 20 kilometres walk¿dónde está la marcha en esta ciudad? where's the action in this city?;hay mucha marcha there's a great atmosphere;ir de marcha to go out on the town;estuvimos de marcha hasta las siete we were out on the town until seven in the morning;este tío tiene mucha marcha this guy's a real live wire;mis abuelos tienen mucha marcha my grandparents are dead cool;esta ciudad tiene mucha marcha the atmosphere's great in this city;¡qué poca marcha tienes! you're so boring!;le va la marcha [le gusta divertirse] she likes to have a good time;[le gusta sufrir] she's a sucker for punishment;parece que te vaya la marcha, mira que discutirle al jefe have you got a death wish or something, questioning what the boss says like that?* * *f1 ( salida) departure2 ( velocidad) speed;a toda marcha at top speed;a marchas forzadas fig flat out3 ( avance) progress;hacer algo sobre la marcha do sth as one goes along4 MIL march5 DEP walk;6 AUTO gear7 de máquina running;bajarse del tren en marcha get off the train while it is moving;poner en marcha set in motion;ponerse en marcha get started, get going8 MÚS march9 Esp:tener mucha marcha fam be very lively;aquí hay mucha marcha fam this place is cool fam ;ir de marcha fam go out partying fam* * *marcha nf1) : march2) : hike, walkir de marcha: to go hiking3) : pace, speeda toda marcha: at top speed4) : gear (of an automobile)marcha atrás: reverse, reverse gear5)en marcha : in motion, in gear, under way* * *marcha n2. (desarrollo) progress3. (velocidad) gear4. (energía persona) energy / go5. (animación de lugar) lifesobre la marcha as I go along / as you go along etc. -
69 carraca
Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca
-
70 час
м.hora f (в разн. знач.)двена́дцать часо́в дня — las doce del día, el mediodíaкото́рый час? — ¿qué hora es?в кото́ром часу? — ¿a qué hora?чере́з час — dentro de una horaдвена́дцать часо́в но́чи — medianoche fв де́сять часо́в утра́ — a las diez de la mañanaв пять часо́в ве́чера — a las cinco de la tardeв седьмо́м часу́ — después de las seisчасы́ рабо́ты — horas de trabajoприемные часы́ — horas de recepciónслуже́бные часы́ — horas de oficinaсвобо́дные часы́ — horas libresчасы́ досу́га — ratos de ocioчас обе́да — hora de la comidaчасы́ пик — horas (de) punta (de aglomeración, de mayor tránsito, de mucha afluencia) ( в работе городского транспорта); pico (máximo) de carga, hora de punta (в работе электростанции и т.п.)до́лгие часы́ — horas de horas, las horas de Dios, horas muertasпроводи́ть це́лые часы́ за че́м-либо, тра́тить (понапра́сну) до́лгие часы́ на что́-либо — llevarse (pasarse) uno las horas muertas (+ gerundio)то́чно в назна́ченный час — a la hora horadaкогда́ пробьет час — a la hora de la hora, cuando suene la horaс ка́ждым часом — de hora en horaв неуро́чный час — entre hora(s)с опла́той по часа́м — con pago por horasнаста́л час для... — se hizo hora de...спроси́ть, кото́рый час — pedir la horaжить по часа́м — vivir con horaе́хать со ско́ростью ста киломе́тров в час, де́лать сто киломе́тров в час — ir a cien kilómetros por hora, hacer cien kilómetros por hora••кали́ф на час ирон. — amo por un momento, mandón para una horaакадеми́ческий час — hora de clase, hora académica ( de 45 minutos)ти́хий (мертвый) час (в санатории и т.п.) — siesta fкоменда́нтский час — toque (hora) de quedaадмира́льский час шутл. — hora de tomar las "once"би́тый час разг. — una hora enteraсме́ртный (после́дний) час — hora suprema, la última horaпо часа́м — a las horasдо э́того (до сего́) часа — hasta ahoraв до́брый час — en hora buena, enhorabuenaне в до́брый час — en hora mala, enhoramalaв неуро́чный час — a deshoraв свой час — a su debido tiempoвсему́ свой час — cada cosa a su teimpoне (ро́вен) ровен час — a lo mejor; no lo quiera Diosче́рез час по ча́йной ло́жке — por alambique, con cuentagotas, un dedal a cada horaчас о́т часу не ле́гче — de mal en peor, cada vez peor; cada paso es un gazapo (es un tropiezo)расти́ не по дням, а по часа́м разг. — crecer a ojos vistos (como las horas del día)стоя́ть на часа́х — estar de guardia, montar la guardia -
71 FOR
fo:
1. preposition1) (to be given or sent to: This letter is for you.) para2) (towards; in the direction of: We set off for London.) para, hacia, en dirección a3) (through a certain time or distance: for three hours; for three miles.) durante4) (in order to have, get, be etc: He asked me for some money; Go for a walk.) (pedir dinero); (salir) a (pasear)5) (in return; as payment: He paid $2 for his ticket.) por6) (in order to be prepared: He's getting ready for the journey.) para7) (representing: He is the member of parliament for Hull.) por8) (on behalf of: Will you do it for me?) por9) (in favour of: Are you for or against the plan?) por, a favor de10) (because of: for this reason.) por, a causa de11) (having a particular purpose: She gave me money for the bus fare.) para12) (indicating an ability or an attitude to: a talent for baking; an ear for music.) para13) (as being: They mistook him for someone else.) por, para14) (considering what is used in the case of: It is quite warm for January (= considering that it is January when it is usually cold).) para15) (in spite of: For all his money, he didn't seem happy.) a pesar de
2. conjunction(because: It must be late, for I have been here a long time.) ya que, puesto quefor prep1. parais this the train for London? ¿es éste el tren que va a Londres?2. porI bought it for £12 lo compré por 12 libraswhat can I do for you? ¿qué puedo hacer por ti?3. desde hace4. durante5. de"T" for Tony "T" de Tonywhat's the word for "cheese" in Spanish? ¿cómo se dice "cheese" en español?6. a favor deare you for the plan, or against it? ¿estás a favor del plan, o en contra?tr[fɔːSMALLr/SMALL]1 (intended) para■ there's a phone call for Mr. Smith hay una llamada para el Sr. Smith2 (purpose) para■ what's this for? ¿para qué sirve esto?■ shall we meet for lunch? ¿quedamos para comer?3 (destination) para■ where do I catch the train for Newcastle? ¿dónde se coge el tren para Newcastle?4 (in order to help, on behalf of) por5 (because of, on account of) por, a causa de■ a meeting has been called for 10.00 se ha convocado una reunión para las 10.00■ I've lived here for 5 years hace 5 años que vivo aquí, vivo aquí desde hace 5 años■ it's the first accident here for a long time es el primer accidente que ocurre aquí desde hace mucho tiempo8 (in exchange, as replacement of) por■ I got it for £500 lo conseguí por 500 libras■ the record went for $50 el disco se vendió por 50 dólares9 (in favour of, in support of) por, a favor de■ who did you vote for? ¿a quién votaste?■ are you for or against the new laws? ¿estás a favor o en contra de las nuevas leyes?10 (despite) a pesar de, para; (considering, contrast) para■ I still love him, for all his faults lo quiero, a pesar de todos sus defectos11 (as) de, como, por■ what do they use for fuel? ¿qué utilizan de combustible?12 (in order to obtain) para■ for further details... para más información....13 (representing) por; (meaning) de■ I can't go to the meeting - will you go for me? no puedo asistir a la reunión - ¿quieres ir en mi lugar?■ what's the Spanish for "pool"? ¿cómo se dice "pool" en castellano?14 (as regards, concerning) por, en cuanto a■ for my part, he can do as he likes por mí, que haga lo que quiera■ as for him, who cares? en cuanto a él, ¿a quién le importa?■ luckily for us, it didn't rain afortunadamente para nosotros, no llovió15 (as part of, as being) por, para■ do you know that for a fact? ¿lo sabes a ciencia cierta?■ what do you want for dinner? ¿qué quieres para comer?1 para16 formal use literal ya que, puesto que\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas for me por mi parte, en cuanto a mífor all I know que yo sepafor all that a pesar de todo, con todofor good para siemprefor the first time por primera vezfor the last time por última vezoh for...! ¡ojalá tuviera...!■ oh for a star to guide my way! ¡ojalá tuviera una estrella que me guiara los pasos!there's nothing for it but... no hay más remedio que...to be for it cargárselafor ['fɔr] conj: puesto que, porquefor prepclothes for children: ropa para niñosit's time for dinner: es la hora de comer2) because of: porfor fear of: por miedo dea gift for you: un regalo para tihe fought for his country: luchó por su patriaa cure for cancer: una cura para el cáncerfor your own good: por tu propio bienI bought it for $5: lo compré por $5a lot of trouble for nothing: mucha molestia para nada7) as for: para, con respecto ahe's going for two years: se va por dos añosI spoke for ten minutes: hablé (durante) diez minutosshe has known it for three months: lo sabe desde hace tres mesesconj.• para conj.• pues conj.• ya que conj.n.• por s.m.prep.• a causa de prep.• como prep.• de prep.• durante prep.• en honor de prep.• en lugar de prep.• para prep.• por prep.
I fɔːr, fɔː(r), weak form fər, fə(r)1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porqueABBR= free on rail franco en ferrocarril* * *
I [fɔːr, fɔː(r)], weak form [fər, fə(r)]1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque -
72 for
fo:
1. preposition1) (to be given or sent to: This letter is for you.) para2) (towards; in the direction of: We set off for London.) para, hacia, en dirección a3) (through a certain time or distance: for three hours; for three miles.) durante4) (in order to have, get, be etc: He asked me for some money; Go for a walk.) (pedir dinero); (salir) a (pasear)5) (in return; as payment: He paid $2 for his ticket.) por6) (in order to be prepared: He's getting ready for the journey.) para7) (representing: He is the member of parliament for Hull.) por8) (on behalf of: Will you do it for me?) por9) (in favour of: Are you for or against the plan?) por, a favor de10) (because of: for this reason.) por, a causa de11) (having a particular purpose: She gave me money for the bus fare.) para12) (indicating an ability or an attitude to: a talent for baking; an ear for music.) para13) (as being: They mistook him for someone else.) por, para14) (considering what is used in the case of: It is quite warm for January (= considering that it is January when it is usually cold).) para15) (in spite of: For all his money, he didn't seem happy.) a pesar de
2. conjunction(because: It must be late, for I have been here a long time.) ya que, puesto quefor prep1. parais this the train for London? ¿es éste el tren que va a Londres?2. porI bought it for £12 lo compré por 12 libraswhat can I do for you? ¿qué puedo hacer por ti?3. desde hace4. durante5. de"T" for Tony "T" de Tonywhat's the word for "cheese" in Spanish? ¿cómo se dice "cheese" en español?6. a favor deare you for the plan, or against it? ¿estás a favor del plan, o en contra?tr[fɔːSMALLr/SMALL]1 (intended) para■ there's a phone call for Mr. Smith hay una llamada para el Sr. Smith2 (purpose) para■ what's this for? ¿para qué sirve esto?■ shall we meet for lunch? ¿quedamos para comer?3 (destination) para■ where do I catch the train for Newcastle? ¿dónde se coge el tren para Newcastle?4 (in order to help, on behalf of) por5 (because of, on account of) por, a causa de■ a meeting has been called for 10.00 se ha convocado una reunión para las 10.00■ I've lived here for 5 years hace 5 años que vivo aquí, vivo aquí desde hace 5 años■ it's the first accident here for a long time es el primer accidente que ocurre aquí desde hace mucho tiempo8 (in exchange, as replacement of) por■ I got it for £500 lo conseguí por 500 libras■ the record went for $50 el disco se vendió por 50 dólares9 (in favour of, in support of) por, a favor de■ who did you vote for? ¿a quién votaste?■ are you for or against the new laws? ¿estás a favor o en contra de las nuevas leyes?10 (despite) a pesar de, para; (considering, contrast) para■ I still love him, for all his faults lo quiero, a pesar de todos sus defectos11 (as) de, como, por■ what do they use for fuel? ¿qué utilizan de combustible?12 (in order to obtain) para■ for further details... para más información....13 (representing) por; (meaning) de■ I can't go to the meeting - will you go for me? no puedo asistir a la reunión - ¿quieres ir en mi lugar?■ what's the Spanish for "pool"? ¿cómo se dice "pool" en castellano?14 (as regards, concerning) por, en cuanto a■ for my part, he can do as he likes por mí, que haga lo que quiera■ as for him, who cares? en cuanto a él, ¿a quién le importa?■ luckily for us, it didn't rain afortunadamente para nosotros, no llovió15 (as part of, as being) por, para■ do you know that for a fact? ¿lo sabes a ciencia cierta?■ what do you want for dinner? ¿qué quieres para comer?1 para16 formal use literal ya que, puesto que\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLas for me por mi parte, en cuanto a mífor all I know que yo sepafor all that a pesar de todo, con todofor good para siemprefor the first time por primera vezfor the last time por última vezoh for...! ¡ojalá tuviera...!■ oh for a star to guide my way! ¡ojalá tuviera una estrella que me guiara los pasos!there's nothing for it but... no hay más remedio que...to be for it cargárselafor ['fɔr] conj: puesto que, porquefor prepclothes for children: ropa para niñosit's time for dinner: es la hora de comer2) because of: porfor fear of: por miedo dea gift for you: un regalo para tihe fought for his country: luchó por su patriaa cure for cancer: una cura para el cáncerfor your own good: por tu propio bienI bought it for $5: lo compré por $5a lot of trouble for nothing: mucha molestia para nada7) as for: para, con respecto ahe's going for two years: se va por dos añosI spoke for ten minutes: hablé (durante) diez minutosshe has known it for three months: lo sabe desde hace tres mesesconj.• para conj.• pues conj.• ya que conj.n.• por s.m.prep.• a causa de prep.• como prep.• de prep.• durante prep.• en honor de prep.• en lugar de prep.• para prep.• por prep.
I fɔːr, fɔː(r), weak form fər, fə(r)1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque[fɔː(r)] When for is part of a phrasal verb, eg look for, make for, stand for, look up the verb. When it is part of a set combination, eg as for, a gift for, for sale, eager for, look up the other word.1. PREPOSITION1) (=going to) parathe train for London — el tren para or de Londres
2) (=intended for) parais this for me? — ¿es para mí esto?
3) (to express purpose) parawe went to Tossa for our holidays — fuimos a pasar las vacaciones a Tossa, fuimos a Tossa para las vacaciones
•
what for? — ¿para qué?what's it for? — ¿para qué es or sirve?
what do you want it for? — ¿para qué lo quieres?
what did you do that for? — ¿por qué hiciste eso?
4) (employment) para5) (=on behalf of)"I can't iron this shirt" - "don't worry, I'll iron it for you" — -no puedo planchar esta camisa -no te preocupes, yo te la plancho
"I still haven't booked the ticket" - "I'll do it for you" — -no he reservado el billete todavía -ya lo haré yo
who is the representative for your group? — ¿quién es el representante de vuestro grupo?
6) (=as in) de7) (=in exchange for) porhe'll do it for £25 — lo hará por 25 libras
for every one who voted yes, 50 voted no — por cada persona que votó a favor, 50 votaron en contra
•
to pay 50 pence for a ticket — pagar 50 peniques por una entradathe government will match each donation pound for pound — el gobierno igualará cada donativo, libra a libra
•
I sold it for £5 — lo vendí por or en 5 libras8) (=to the value of)a cheque for £500 — un cheque or talón por valor de 500 libras
how much is the cheque for? — ¿por cuánto es el cheque?
a) (making comparisons) parahe's tall/mature for his age — es alto/maduro para su edad or para la edad que tiene
b) (specifying)it was too difficult for her — era demasiado difícil para ella, le era demasiado difícil
that's easy for you to say — para ti es fácil decirlo, a ti te es fácil decirlo
10) (=in favour of) a favor deanyone for a game of cards? — ¿alguien se apunta a una partida de cartas?
•
are you for or against the idea? — ¿estás a favor o en contra de la idea?are you for or against us? — ¿estás con nosotros o en contra?
•
I'm all for it — estoy completamente a favor•
the campaign for human rights — la campaña pro derechos humanos, la campaña en pro de los derechos humanos•
a collection for the poor — una colecta a beneficio de los pobres11) (=as, by way of)what's for dinner? — ¿qué hay para cenar?
12) (=because of) por•
for fear of being criticized — por miedo a la crítica, por temor a ser criticado13) (=in spite of) a pesar de•
for all his wealth — a pesar de su riquezafor all he promised to come, he didn't — a pesar de habérmelo prometido, no vino
a) (future/past duration)When translating for and a period of time, it is often unnecessary to translate for, as in the examples below where durante is optional:Alternatively, translate [for] using [durante], or, especially when talking about very short periods, [por]. Use [por] also with the verb [ir], although again it is often optional in this case:I'm going for three weeks — me voy tres semanas, estaré allí tres semanas
for a moment, he didn't know what to say — por un momento, no supo qué decir
Use hace... que and the present to describe actions and states that started in the past and are still going on. Alternatively use the present and desde hace. Another option is sometimes llevar and the gerund. Don't use the present perfect in Spanish to translate phrases like these, unless they are in the negative.he won't be back for a couple of hours/days — no regresará hasta dentro de un par de horas/días, tardará un par de horas/días en regresar
he has been learning French for two years — hace dos años que estudia francés, estudia francés desde hace dos años, lleva dos años estudiando francés
it has not rained for 3 weeks — hace 3 semanas que no llueve, no llueve or no ha llovido desde hace 3 semanas, lleva 3 semanas sin llover
I have known her for years — hace años que la conozco, la conozco desde hace años
Notice how the tenses change when talking about something that [had] happened or [had been] happening [for] a time:I haven't seen her for two years — hace dos años que no la veo, no la he visto desde hace dos años, no la veo desde hace dos años, llevo dos años sin verla
he had been learning French for two years — hacía dos años que estudiaba francés, estudiaba francés desde hacía dos años, llevaba dos años estudiando francés
I hadn't seen her for two years — hacía dos años que no la veía, no la había visto desde hacía dos años, no la veía desde hacía dos años, llevaba dos años sin verla
15) (=by, before) paracan you do it for tomorrow? — ¿lo puedes hacer para mañana?
when does he want it for? — ¿para cuándo lo quiere?
16) (=on the occasion of) parahe asked his daughter what she would like for her birthday — le preguntó a su hija qué le gustaría para su cumpleaños
17) (=for a distance of)you can see for miles from the top of the hill — desde lo alto de la colina se puede ver hasta muy lejos
for this to be possible... — para que esto sea posible...
it's not for me to tell him what to do — yo no soy quien para decirle or no me corresponde a mí decirle lo que tiene que hacer
•
it's bad for you to smoke so much — te perjudica fumar tanto•
it's best for you to go — es mejor que te vayas•
there is still time for you to do it — todavía tienes tiempo para hacerlowhat's the German for "hill"? — ¿cómo se dice "colina" en alemán?
oh for a cup of tea! — ¡lo que daría por una taza de té!
exampleI'll be for it if he catches me here! * — ¡me la voy a cargar si me pilla aquí! *
2.CONJUNCTION liter pues, puesto queshe avoided him, for he was rude and uncouth — lo eludía puesto que or pues era grosero y ordinario
* * *
I [fɔːr, fɔː(r)], weak form [fər, fə(r)]1) preposition2)a) ( intended for) parais there a letter for me? — ¿hay carta para mí?
clothes for men/women — ropa de hombre/mujer
is it for sale? — ¿está en venta?, ¿se vende?
b) ( on behalf of) porhe plays for England — forma parte de or juega en la selección inglesa
c) ( in favor of) a favor de3) ( indicating purpose)what's that for? — ¿para qué es eso?, ¿eso para qué sirve?
it's for trimming hedges — es or sirve para recortar setos
to go out for a meal — salir* a comer fuera
to be for it — (colloq)
here comes Dad, we're for it now! — ahí viene papá ahora sí que estamos listos or (Col tb) hechos or (CS tb) fritos! (fam)
4)a) (as)we're having chicken for dinner — vamos a cenar pollo or hay pollo para cenar
what's for dessert? — ¿qué hay de postre?
b) ( representing)what's (the) German for ``ice cream''? — ¿cómo se dice ``helado'' en alemán?
c) ( instead of) porcould you call him for me? — ¿podrías llamarlo tú?, ¿me harías el favor de llamarlo?
5) ( giving reason) porif it weren't for Joe... — si no fuera por Joe...
for one thing it's too costly and for another we don't need it — para empezar es muy caro y además no lo necesitamos
6)a) ( in exchange for) porI bought the book for $10 — compré el libro por 10 dólares
b) ( indicating proportion) porfor every one we find, there are 20 that get away — por cada uno que encontramos, se nos escapan 20
7)a) ( as concerns) para8)a) ( in spite of)for all her faults, she's been very kind to us — tendrá sus defectos, pero con nosotros ha sido muy buena
is there time for us to have a cup of coffee? — ¿tenemos tiempo de tomar un café?
9) ( in exclamations)oh, for some peace and quiet — qué (no) daría yo por un poco de paz y tranquilidad!
10) ( in the direction of) parathe plane/bus for New York — el avión/autobús para or de Nueva York
11)a) ( indicating duration)I've only been here for a day — sólo llevo un día aquí, hace sólo un día que estoy aquí
how long are you going for? — ¿por cuánto tiempo vas?, ¿cuánto tiempo te vas a quedar?
b) ( on the occasion of) parac) (by, before) para12) ( indicating distance)
II
conjunction (liter) pues (liter), puesto que (frml), porque -
73 verdad
intj.right, isn't that right, isn't that so.f.1 truth.decir la verdad to tell the trutha decir verdad to tell the truth¿es verdad? is that true o right?eso no es verdad that isn't true o soen verdad truly, honestlyla verdad, no me importa to tell the truth o to be honest, I don't carela verdad es que no lo sé to be honest, I don't know, I don't really knowcantarle o decirle a alguien cuatro verdades (figurative) to tell somebody a few home truths2 fact (principio aceptado).3 true statement, true thing.* * *1 truth, truthfulness■ es bonita, ¿verdad? she's pretty, isn't she?■ vendrás, ¿verdad? you'll come, won't you?■ hay tres, ¿verdad? there are three, aren't there?\a decir verdad to tell the truthde verdad que... I swear...decir a alguien cuatro verdades familiar to give somebody a piece of one's minden verdad reallyfaltar a la verdad to liela verdad sea dicha to tell the truth¿no es verdad? isn't that so?tan verdad como que es de día / tan verdad como que Dios existe familiar it's as true as I'm standing herela pura verdad the plain truthverdad a medias a half truth* * *noun f.* * *SF1) (=veracidad) truthhay una parte de verdad en todo esto — there is some truth o an element of truth in all this
•
decir la verdad — to tell the trutha decir verdad, si te digo la verdad — to be honest, to tell you the truth
•
en verdad — to be honest, reallyen verdad no sé qué contestarte — to be honest I don't know what to say to you, I really don't know what to say to you
en verdad os digo que seréis recompensados — (Biblia) verily I say unto you, you shall be rewarded
•
faltar a la verdad — to be untruthful, be economical with the truth eufhora 2), b)•
en honor a la verdad — to be perfectly honest, in all honesty2)•de verdad — (como adj) real; (como adv) really
¿son de verdad estas balas? — are those real bullets?
-mañana vendré a ayudarte -¿de verdad? — "I'll come and help you tomorrow" - "really?" o"will you?"
de verdad que no me importa ir — I really don't mind going, I don't mind going, honestly o really
3)•es verdad — it's true
¿es verdad que a Diego le ha tocado la lotería? — is it true that Diego has won the lottery?
bien es verdad que es aún pronto para juzgar los resultados — of course, it's too soon to make any judgement about the results
•
si bien es verdad que — although, even thoughsi bien es verdad que llevamos poco tiempo aquí, ya puedo decir que... — although o even though we haven't been here long, I can already say that...
4) *(para enfatizar)pues la verdad, no sé — to be honest I don't know, I don't really know
la verdad es que no me gusta mucho — to be honest I don't like it much, I don't really like it much
estás cansado ¿verdad? o¿no es verdad? — you're tired, aren't you?
hace frío ¿verdad? o¿no es verdad? — it's cold, isn't it?
no os gustó ¿verdad? — you didn't like it, did you?
¿verdad que sí fuimos? — we went, didn't we?, we did go, didn't we?
¿verdad que has sido tú? — it was you, wasn't it?
6) (=afirmación verdadera) truth- ser una verdad como un puño* * *1)a) ( veracidad) trutha decir verdad... — to tell you the truth...
la verdad, no lo sé — I don't honestly know
la verdad es que... — the truth is that...
si bien es verdad que... — it might well be true that...
b)de verdad — (loc adv) really; (loc adj) real
c) ( buscando corroboración)es muy guapa ¿verdad? — she's very beautiful, isn't she?
¿verdad que tú me entiendes? — you understand me, don't you?
2) ( enunciado verdadero) trutheso es una gran verdad — that is so true!
cantarle or decirle cuatro verdades a alguien — to tell somebody a few home truths
verdades como puños: dice verdades como puños — he isn't afraid to tell the truth
* * *= truth, verity.Ex. This is when children are not really concerned with scientific truth; they believe in Father Christmas anyway, even if there lurks the suspicion that there is something rather fishy about it all.Ex. His listeners looked around at each other and acknowledged the verity of his statement by nodding assents.----* a decir verdad = to tell the truth, if the truth be known, if the truth be told, in all truth, in truth, fact is, the fact is (that), to be fair.* a decir verdad... = the fact of the matter is that....* a la hora de la verdad = when push comes to shove, if it comes to the crunch, when it comes to the crunch, when the worst comes to the worst, if the worst comes to the worst, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.* amigo de verdad = true friend.* apartarse del camino de la verdad = stray from + the straight and narrow.* aunque a decir verdad = Mind you.* averiguar la verdad = discern + the truth.* bala de verdad = live bullet.* búsqueda de la verdad = truth-seeking.* camino de la verdad, el = straight and narrow (path), the.* conocer la verdad = discern + the truth.* cuatro verdades = home truth.* cuatro verdades bien dichas = home truth.* decir la verdad = tell + the truth, speak + the truth, come + clean.* decir la verdad sobre = give + Nombre + the lowdown on.* decir la verdad, toda la verdad y nada más que la verdad = to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth.* de verdad = wholeheartedly [whole-heartedly], for real.* en honor a la verdad = in fairness, in all honesty.* en verdad = in truth, true, in all truth.* hallar el camino de la verdad = think + Posesivo + way to the truth.* hora de la verdad = moment of truth.* hora de la verdad, la = showdown.* la verdad = the lowdown (on).* la verdad es que = if the truth be known, if the truth be told, the fact is (that), fact is.* la verdad es que... = the fact of the matter is that....* la verdad sea dicha = to tell the truth.* la verdad sea dicha que = if the truth be told.* la verdad sobre = the skinny on.* llegada la hora de la verdad = if it comes to the crunch, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.* llegado el momento de la verdad = if it comes to the crunch, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.* media verdad = half truth, half-fact.* munición de verdad = live ammunition, live munition.* nada + estar + más apartado de la verdad = nothing + can + be further from the truth.* nada + estar + más lejos de la verdad = nothing + can + be further from the truth.* no haber nada de verdad en = there + be + any/no truth to.* no preguntes porque no te puedo decir la verdad = ask no questions and hear no lies.* no ser verdad = be untrue.* para decir la verdad = to be honest.* pura verdad, la = unvarnished truth, la, pure truth, the.* ¡qué verdad que es! = how true!.* revelar la verdad = reveal + the truth.* saber cúal es la verdad = discern + the truth.* seguir el camino de la verdad = keep on + the straight and narrow.* ser verdad = be true.* ser verdad de = be true of.* suero de la verdad = truth serum.* toda la verdad sobre = the skinny on.* una pizca de verdad = a grain of truth.* ¿verdad? = do you?, do you?, right?, weren't you?, weren't you?.* verdad amarga = home truth.* verdad a medias = half truth, half-fact.* verdades eternas = nuggets of truth.* verdades eternas, las = eternal verities, the.* verdad eterna = eternal truth.* verdad evangélica = gospel truth.* verdad incómoda = inconvenient truth.* verdad molesta = inconvenient truth.* verdad obvia = truism.* * *1)a) ( veracidad) trutha decir verdad... — to tell you the truth...
la verdad, no lo sé — I don't honestly know
la verdad es que... — the truth is that...
si bien es verdad que... — it might well be true that...
b)de verdad — (loc adv) really; (loc adj) real
c) ( buscando corroboración)es muy guapa ¿verdad? — she's very beautiful, isn't she?
¿verdad que tú me entiendes? — you understand me, don't you?
2) ( enunciado verdadero) trutheso es una gran verdad — that is so true!
cantarle or decirle cuatro verdades a alguien — to tell somebody a few home truths
verdades como puños: dice verdades como puños — he isn't afraid to tell the truth
* * *= truth, verity.Ex: This is when children are not really concerned with scientific truth; they believe in Father Christmas anyway, even if there lurks the suspicion that there is something rather fishy about it all.
Ex: His listeners looked around at each other and acknowledged the verity of his statement by nodding assents.* a decir verdad = to tell the truth, if the truth be known, if the truth be told, in all truth, in truth, fact is, the fact is (that), to be fair.* a decir verdad... = the fact of the matter is that....* a la hora de la verdad = when push comes to shove, if it comes to the crunch, when it comes to the crunch, when the worst comes to the worst, if the worst comes to the worst, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.* amigo de verdad = true friend.* apartarse del camino de la verdad = stray from + the straight and narrow.* aunque a decir verdad = Mind you.* averiguar la verdad = discern + the truth.* bala de verdad = live bullet.* búsqueda de la verdad = truth-seeking.* camino de la verdad, el = straight and narrow (path), the.* conocer la verdad = discern + the truth.* cuatro verdades = home truth.* cuatro verdades bien dichas = home truth.* decir la verdad = tell + the truth, speak + the truth, come + clean.* decir la verdad sobre = give + Nombre + the lowdown on.* decir la verdad, toda la verdad y nada más que la verdad = to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth.* de verdad = wholeheartedly [whole-heartedly], for real.* en honor a la verdad = in fairness, in all honesty.* en verdad = in truth, true, in all truth.* hallar el camino de la verdad = think + Posesivo + way to the truth.* hora de la verdad = moment of truth.* hora de la verdad, la = showdown.* la verdad = the lowdown (on).* la verdad es que = if the truth be known, if the truth be told, the fact is (that), fact is.* la verdad es que... = the fact of the matter is that....* la verdad sea dicha = to tell the truth.* la verdad sea dicha que = if the truth be told.* la verdad sobre = the skinny on.* llegada la hora de la verdad = if it comes to the crunch, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.* llegado el momento de la verdad = if it comes to the crunch, when the crunch comes to the crunch, if the crunch comes to the crunch.* media verdad = half truth, half-fact.* munición de verdad = live ammunition, live munition.* nada + estar + más apartado de la verdad = nothing + can + be further from the truth.* nada + estar + más lejos de la verdad = nothing + can + be further from the truth.* no haber nada de verdad en = there + be + any/no truth to.* no preguntes porque no te puedo decir la verdad = ask no questions and hear no lies.* no ser verdad = be untrue.* para decir la verdad = to be honest.* pura verdad, la = unvarnished truth, la, pure truth, the.* ¡qué verdad que es! = how true!.* revelar la verdad = reveal + the truth.* saber cúal es la verdad = discern + the truth.* seguir el camino de la verdad = keep on + the straight and narrow.* ser verdad = be true.* ser verdad de = be true of.* suero de la verdad = truth serum.* toda la verdad sobre = the skinny on.* una pizca de verdad = a grain of truth.* ¿verdad? = do you?, do you?, right?, weren't you?, weren't you?.* verdad amarga = home truth.* verdad a medias = half truth, half-fact.* verdades eternas = nuggets of truth.* verdades eternas, las = eternal verities, the.* verdad eterna = eternal truth.* verdad evangélica = gospel truth.* verdad incómoda = inconvenient truth.* verdad molesta = inconvenient truth.* verdad obvia = truism.* * *A1 (veracidad) truthno sé cuánto habrá de verdad en lo que dice I don't know how much truth there is in what he sayses la pura verdad it's the gospel truthdime la verdad tell me the trutha decir verdad or si te digo la verdad, a mí tampoco me gustó to tell you the truth, I didn't like it eitherla verdad, sólo la verdad y nada más que la verdad the truth, the whole truth and nothing but the truthme dijo la verdad a medias she only told me half the truth¿cuántos años tiene? — la verdad, no lo sé how old is he? — I don't honestly know o to tell you the truth, I don't knowla verdad es que me olvidé to be perfectly honest I forgot, the truth is I forgot¿te ayudaron? — la verdad es que no mucho did they help you? — well, frankly not a loten honor a la verdad in all fairnessla verdad de la verdad es que no quiero ir to be quite honest I don't want to go, the truth of the matter is I don't want to go¡eso no es verdad, yo no dije semejante cosa! that's not true, I said no such thing!en verdad os digo que … ( Bib) verily I say unto you …faltar a la verdad to be untruthfulcreer que se está en posesión de la verdad to think one is always rightir con la verdad por delante ( Esp); to be completely honestser verdad de la buena ( fam); to be really true2de verdad: ¿de verdad (que) hiciste eso? did you really do that?¡sí, hombre, de verdad que me gusta! yes, I mean it, I really do like it!mira que me voy a enojar or ( Esp) enfadar de verdad this time I really am going to get angryde verdad que lo siento I really am sorryuna pistola/un caballo de verdad a real gun/horse3(buscando corroboración): ¡qué guapa es! ¿verdad? she's really beautiful, isn't she?¿verdad que tú me entiendes? you understand me, don't you?B (enunciado verdadero) truthuna verdad científica a scientific trutheso es una gran verdad that is so true!, how right you are!cantarle or decirle cuatro verdades or las verdades del barquero a algn to tell sb a few home truthsser una verdad como un templo to be self-evidentser una verdad de Perogrullo to be patently obviousverdades como puños: dice verdades como puños he isn't afraid to tell the truth, however much it hurts o however unpalatable* * *
verdad sustantivo femenino
es la pura verdad it's the gospel truth;
a decir verdad … to tell you the truth …;
la verdad, no lo sé I don't honestly know;
¡no es verdad! that's not true!;
eso es una gran verdad that is so true!b)
( loc adj) real;◊ ¡de verdad que me gusta! I really do like it!;
una pistola de verdad a real gunc) ( buscando corroboración):◊ es guapa ¿verdad? she's beautiful, isn't she?;
¿verdad que tú me entiendes? you understand me, don't you?
verdad sustantivo femenino
1 truth: debes decir la verdad, you must tell the truth
eso no es verdad, that is not true
la pura verdad, the plain truth
2 (buscando asentimiento: tras una afirmación) es una gran soprano, ¿verdad?, she's a great soprano, isn't she?
¿verdad que tocas el violín?, you play the violin, don't you?
(: tras una negación) no eres racista, ¿verdad?, you're not racist, are you?
♦ Locuciones: a decir verdad, to tell the truth, de verdad, (ciertamente) really: de verdad que lo lamento, I really am sorry
(en serio) in earnest: están luchando de verdad, they are fighting for real
(auténtico) un amigo de verdad, a real friend
' verdad' also found in these entries:
Spanish:
A
- afrontar
- callar
- congruencia
- decir
- deformar
- derrumbarse
- desnuda
- desnudo
- encubrir
- esconder
- faltar
- honor
- hora
- infiel
- ocultar
- poder
- pura
- puro
- razón
- tonta
- tonto
- alteración
- alterar
- creer
- cuando
- demostrar
- disfrazar
- falsear
- grande
- hecho
- indiscutible
- le
- lejos
- media
- osar
- prueba
- reconocer
- revelar
- simulacro
- sonsacar
- tanto
- triunfar
English:
actually
- admittedly
- be
- bend
- blue
- chip
- coax
- credit
- crunch
- dark
- departure
- deviation
- do
- element
- embroider
- face
- fudge
- get
- have
- hold back
- honest
- impact
- moment
- naked
- outspoken
- overboard
- perversion
- pervert
- plain
- proper
- really
- rile
- should
- show
- simple
- strictly
- tell
- them
- think through
- tough
- truth
- truthful
- turn off
- uncover
- will
- bound
- but
- dearly
- degree
- effect
* * *♦ nf1. [realidad, afirmación real] truth;decir la verdad to tell the truth;di la verdad, ¿a ti qué te parece? tell the truth o be honest, what do you think?;a decir verdad to tell the truth;estás faltando a la verdad you're not telling the truth;¿es verdad? is that true o right?;eso no es verdad that isn't true o so;¿no es verdad? isn't that so?;bien es verdad que…, verdad es que… it's certainly true that…;si bien es verdad que… while it is true that…;en verdad truly, honestly;cree que está en posesión de la verdad she thinks she's always right about everything;ser la pura verdad to be the absolute truth;ir con la verdad por delante to be honest and up-front;las verdades del barquero home truths;Famtodo lo que dice son verdades como puños she always speaks the truth, however unpalatableverdad a medias half-truth;verdad de Perogrullo truism, platitude2. [con valor enfático]la verdad, no me importa to tell the truth o to be honest, I don't care;la verdad es que no lo sé to be honest, I don't know, I don't really know;la verdad es que nunca me ha gustado the truth is I've never liked her;la verdad es que la sopa está buenísima the soup's actually really good3. [buscando confirmación]no te gusta, ¿verdad? you don't like it, do you?;está bueno, ¿verdad? it's good, isn't it?;¿verdad que me quieres? you do love me, don't you?4. [principio aceptado] fact;su libro no es fiel a la verdad histórica his book doesn't accurately reflect historical fact♦ de verdad loc adv[en serio] seriously; [realmente] really;me gusta – ¿de verdad? I like it – (do you) really? o seriously?;de verdad que no sé qué decir I honestly o really don't know what to say♦ de verdad loc adj[auténtico] real;un héroe de verdad a real hero* * *f1 truth;a decir verdad to tell the truth;en verdad in truth;la verdad es que … the truth (of the matter) is that …;es verdad it’s true, it’s the truth;faltar a la verdad be untruthful;media verdad, verdad a medias half truth;decir cuatro verdades a alguien tell s.o. a few home truths;ser una verdad de Perogrullo be blindingly obvious2:de verdad real, proper;es un amigo de verdad he’s a real friend3:no te gusta, ¿verdad? you don’t like it, do you?;vas a venir, ¿verdad? you’re coming, aren’t you?* * *verdad nf1) : truth2)de verdad : really, truly3)¿verdad? : right?, isn't that so?* * *verdad n truth¿es verdad que has ganado? is it true that you won? / did you really win?de verdad, iré mañana por la mañana really, I'll go tomorrow morningPara traducir ¿verdad? como coletilla, hay que utilizar el verbo auxiliar y el pronombre adecuados, siempre en negativo si la frase es afirmativa y viceversaestás de acuerdo conmigo, ¿verdad? you agree with me, don't you?es de Santander, ¿verdad? he's from Santander, isn't he?son franceses, ¿verdad? they're French, aren't they?no se han ido, ¿verdad? they haven't gone, have they? -
74 puntería
f.1 aim, marksmanship, good aim, aiming.2 gunnery art.* * *1 aim■ ¡qué buena puntería! what a good shot!* * *noun f.* * *SF1) [al apuntar] aim, aimingenmendar o rectificar la puntería — to correct one's aim
hacer la puntería de un cañón — to aim a gun, sight a gun
2) (=destreza) marksmanship* * *tener buena/mala puntería — to be a good/bad shot
afinar la puntería — ( apuntar con cuidado) to take careful aim; ( poner cuidado) to take care, be careful
* * *tener buena/mala puntería — to be a good/bad shot
afinar la puntería — ( apuntar con cuidado) to take careful aim; ( poner cuidado) to take care, be careful
* * *¡qué puntería! what a shot!tener buena/mala puntería to be a good/bad shottiene puntería, siempre llega a la hora de comer ( hum); his timing's perfect, he always turns up at mealtimes ( hum)hacer puntería to take aimafinar la puntería (apuntar con cuidado) to take careful aim; (poner cuidado) to take care, be careful* * *
puntería sustantivo femenino
aim;◊ tener buena/mala puntería to have a good/poor aim;
afinar la puntería to take careful aim;
¡qué puntería! what a shot!
puntería sustantivo femenino aim
tener buena/mala puntería, to be a good/bad shot
' puntería' also found in these entries:
Spanish:
afinar
- certera
- certero
- tino
- fallar
- infalible
English:
accurate
- aim
- deadly
* * *puntería nf1. [destreza] marksmanship;afinar la puntería to aim carefully;tener buena puntería to be a good shot;tener mala puntería to be a bad shot2. [orientación para apuntar] aim* * *f aim;tener buena/mala puntería be a good/bad shot* * *puntería nf: aim, marksmanship* * *puntería n aim -
75 best
best
1. adjective, pronoun((something which is) good to the greatest extent: the best book on the subject; the best (that) I can do; She is my best friend; Which method is (the) best?; The flowers are at their best just now.) mejor
2. adverb(in the best manner: She sings best (of all).) mejor
3. verb(to defeat: He was bested in the argument.) vencer- best man- bestseller
- the best part of
- do one's best
- for the best
- get the best of
- make the best of it
best1 adj adv mejorbest wishes recuerdos / saludos / un abrazowith best wishes from Alyson un abrazo, Alysony wellbest2 n lo mejortr[best]1 (superl of good) mejor1 (superl of well) mejor2 (to a greater extent) más1 lo mejor2 (person) el mejor, la mejor3 (in sport) plusmarca1 familiar ganar, vencer\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLall the best! ¡que te vaya bien! 2 (in letter) un saludoas best you can lo mejor que puedasat best en el mejor de los casosbest before... consumir peferentemente antes de...it is best that... más vale que...it's for the best más vale que sea asímay the best man win! ¡que gane el mejor!not to be at one's best no estar en forma, estar en baja formato act for the best obrar con la mejor intenciónto be at one's best estar en su mejor momentoto be past one's best estar quemado,-ato be the best of friends ser excelentes amigosto do one's best esmerarse, hacer lo mejor que uno puedeto do something to the best of one's ability hacer algo lo mejor que uno puedeto get the best of somebody imponerse a alguiento get the best of something sacar la máximo provecho de algoto know what is best for one saber lo que más le conviene a unoto make the best of a bad job conformarseto the best of my knowledge que yo sepawith the best of them como él que másbest man padrino de bodaSunday best galas nombre femenino plural de domingothe best one el mejor, la mejorthe best part of casi■ it cost me the best part of £5,000 me costó casi 5.000 librasbest ['bɛst] vt: superar, ganar aas best I can: lo mejor que puedomy best friend: mi mejor amigobest n1)the best : lo mejor, el mejor, la mejor, los mejores, las mejores2)at best : a lo más3)to do one's best : hacer todo lo posibleadj.• el mejor adj.• mayor adj.• mejor adj.• super adj.• óptimo, -a adj.adv.• mejor adv.n.• el mejor s.m.
I bestthe best things in life are free — (set phrase) los mejores placeres no cuestan dinero
may the best man/team win — (set phrase) que gane el mejor
she's not very tolerant at the best of times — la tolerancia no es precisamente una de sus características
II
1) (superl of well I,II) mejorwhich color suits me (the) best? — ¿qué color me queda mejor?
2)we'd best leave that decision to him — lo mejor va a ser que dejemos que eso lo decida él; see also better I,II
III
1) the besta) (+ sing vb) lo mejorchoose ABC hotels when only the best will do — si usted exige lo mejor, escoja hoteles ABC
to do o try one's (level) best — hacer* todo lo posible
to make the best of something: we'll just have to make the best of what we've got tendremos que arreglarnos con lo que tenemos; they had to make the best of a bad job tuvieron que hacer lo que pudieron; it all turned out for the best in the end al final todo fue para bien; he did it to the best of his ability lo hizo lo mejor que pudo; to the best of my knowledge — que yo sepa
b) (+ pl vb)she can ski with the best of them — (colloq) esquía tan bien como el mejor
2)a)at best: at best, we'll just manage to cover costs como mucho, podremos cubrir los gastos; at best, she's irresponsible — lo menos que se puede decir es que es una irresponsable
b)at/past one's best: she's not at her best in the morning la mañana no es su mejor momento del día; at his best, his singing rivals that of Caruso en sus mejores momentos puede compararse a Caruso; it's British theater at its best es un magnífico exponente de lo mejor del teatro británico; the roses were past their best — las rosas ya no estaban en su mejor momento
3)a) ( in greetings)all the best! — buena suerte!, que te (or les etc) vaya bien!
b) ( Sport) récord m[best]1.ADJ (superl)of good; el/la mejorto be best — ser el/la mejor
the best pupil in the class — el/la mejor alumno(-a) de la clase
the best one of all — el/la mejor de todos
•
"best before 20 June" — "consumir preferentemente antes del 20 de junio"•
to know what is best for sb — saber lo que más le conviene a algn•
may the best man win! — ¡que gane el mejor!•
for the best part of the year — durante la mayor parte del año•
the best thing to do is... — lo mejor que se puede hacer es...2.ADV (superl)of well; mejor•
as best I could — lo mejor que pude•
she did best of all in the test — hizo el test mejor que nadie•
you had best leave now — lo mejor es que te vayas ahora•
you know best — tú sabes mejorMummy knows best — estas cosas las decide mamá, mamá sabe lo que más conviene
3.N lo mejorall the best, my best — (US) (ending letter) un abrazo
all the best to Jim! — ¡recuerdos para Jim!
•
at best — en el mejor de los casos•
to do one's best (to do sth) — hacer todo lo posible (para or por hacer algo)is that the best you can do? — ¿y eso es todo lo que puedes hacer?
•
I acted for the best — lo hice con la mejor intención•
to get the best of it — salir ganando•
we have had the best of the day — el buen tiempo se acabó por hoy•
let's hope for the best — esperemos lo mejor•
to look one's best — tener un aspecto inmejorable•
to make the best of it — sacar el mayor partido posible•
the best of it is that... — lo mejor del caso es que...•
I try to think the best of him — procuro conservar mi buena opinión de él•
to the best of my knowledge — que yo sepa•
she can dance with the best of them — sabe bailar como la que más- get the best of the bargain- have the best of both worlds- make the best of a bad job4.VT (=defeat, win over) vencer5.CPDbest boy N — (Cine) ayudante mf (de rodaje)
BEST MAN En una boda tradicional el novio ( bridegroom) va acompañado del best man, un amigo íntimo o un pariente cercano que tiene la responsabilidad de asegurarse de que todo marche bien en el día de la boda ( wedding day). No hay pues, madrina. El best man se encarga, entre otras cosas, de los anillos de boda, de llevar al novio a la iglesia a tiempo y de dar la bienvenida a los invitados. En el banquete de boda ( wedding reception) lee los telegramas enviados por los que no han podido asistir, presenta los discursos que vayan a dar algunos invitados, da su propio discurso, casi siempre en clave de humor y sobre el novio, y propone un brindis por la pareja de recién casados ( newly-weds).best man N — (at wedding) padrino m de boda
* * *
I [best]the best things in life are free — (set phrase) los mejores placeres no cuestan dinero
may the best man/team win — (set phrase) que gane el mejor
she's not very tolerant at the best of times — la tolerancia no es precisamente una de sus características
II
1) (superl of well I,II) mejorwhich color suits me (the) best? — ¿qué color me queda mejor?
2)we'd best leave that decision to him — lo mejor va a ser que dejemos que eso lo decida él; see also better I,II
III
1) the besta) (+ sing vb) lo mejorchoose ABC hotels when only the best will do — si usted exige lo mejor, escoja hoteles ABC
to do o try one's (level) best — hacer* todo lo posible
to make the best of something: we'll just have to make the best of what we've got tendremos que arreglarnos con lo que tenemos; they had to make the best of a bad job tuvieron que hacer lo que pudieron; it all turned out for the best in the end al final todo fue para bien; he did it to the best of his ability lo hizo lo mejor que pudo; to the best of my knowledge — que yo sepa
b) (+ pl vb)she can ski with the best of them — (colloq) esquía tan bien como el mejor
2)a)at best: at best, we'll just manage to cover costs como mucho, podremos cubrir los gastos; at best, she's irresponsible — lo menos que se puede decir es que es una irresponsable
b)at/past one's best: she's not at her best in the morning la mañana no es su mejor momento del día; at his best, his singing rivals that of Caruso en sus mejores momentos puede compararse a Caruso; it's British theater at its best es un magnífico exponente de lo mejor del teatro británico; the roses were past their best — las rosas ya no estaban en su mejor momento
3)a) ( in greetings)all the best! — buena suerte!, que te (or les etc) vaya bien!
b) ( Sport) récord m -
76 head
hed
1. noun1) (the top part of the human body, containing the eyes, mouth, brain etc; the same part of an animal's body: The stone hit him on the head; He scratched his head in amazement.) cabeza2) (a person's mind: An idea came into my head last night.) cabeza, mente3) (the height or length of a head: The horse won by a head.) cabeza4) (the chief or most important person (of an organization, country etc): Kings and presidents are heads of state; (also adjective) a head waiter; the head office.) cabeza, jefe5) (anything that is like a head in shape or position: the head of a pin; The boy knocked the heads off the flowers.) cabeza6) (the place where a river, lake etc begins: the head of the Nile.) fuente, nacimiento7) (the top, or the top part, of anything: Write your address at the head of the paper; the head of the table.) cabecera, principio8) (the front part: He walked at the head of the procession.) a la cabeza de, al frente de9) (a particular ability or tolerance: He has no head for heights; She has a good head for figures.) madera; cabeza10) (a headmaster or headmistress: You'd better ask the Head.) director; directora11) ((for) one person: This dinner costs $10 a head.) por cabeza12) (a headland: Beachy Head.) cabo, punta13) (the foam on the top of a glass of beer etc.) espuma
2. verb1) (to go at the front of or at the top of (something): The procession was headed by the band; Whose name headed the list?) encabezar2) (to be in charge of; to be the leader of: He heads a team of scientists investigating cancer.) encabezar, estar al frente de, dirigir3) ((often with for) to (cause to) move in a certain direction: The explorers headed south; The boys headed for home; You're heading for disaster!) dirigirse a, encaminarse hacia, ir rumbo a4) (to put or write something at the beginning of: His report was headed `Ways of Preventing Industrial Accidents'.) titular5) ((in football) to hit the ball with the head: He headed the ball into the goal.) cabecear, rematar con la cabeza•- - headed- header
- heading
- heads
- headache
- headband
- head-dress
- headfirst
- headgear
- headlamp
- headland
- headlight
- headline
- headlines
- headlong
- head louse
- headmaster
- head-on
- headphones
- headquarters
- headrest
- headscarf
- headsquare
- headstone
- headstrong
- headwind
- above someone's head
- go to someone's head
- head off
- head over heels
- heads or tails?
- keep one's head
- lose one's head
- make head or tail of
- make headway
- off one's head
head1 n1. cabezamind your head! ¡cuidado con la cabeza!2. cabecera3. jefe / directorhead2 vb1. encabezar / ir a la cabeza2. cabecear / dar de cabezato head for... dirigirse a... / ir camino de...I'm heading for home me dirijo a casa / voy camino de casatr[hed]2 (on tape recorder, video) cabezal nombre masculino3 (of bed, table) cabecera4 (of page) principio5 (on beer) espuma6 (cape) cabo, punta7 (of school, company) director,-ra8 (cattle) res nombre femenino■ four hundred head of cattle cuatrocientas reses, cuatrocientas cabezas de ganado9 (coin) cara10 (of cabbage, lettuce) cogollo; (of cauliflower) pella1 principal, jefe1 (company, list etc) encabezar2 (ball) rematar de cabeza, dar un cabezazo a, cabecear\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLfrom head to toe / from head to foot de pies a cabezaheads or tails? ¿cara o cruz?off the top of one's head sin pensárselo, así de entradaon your own head be it! ¡allá te las compongas!per head por barba, por cabeza■ it cost us £12 per head nos costó doce libras por barbato be head over heels in love with somebody estar locamente enamorado,-a de alguiento be off one's head estar chiflado,-ato bite somebody's head off familiar echar una bronca a alguiento do something standing on one's head hacer algo con los ojos vendadosto have a good head for figures tener facilidad para los númerosto have a head for heights no padecer vértigoto keep one's head above water mantenerse a floteto keep one's head mantener la calmato laugh one's head off reírse a carcajadastwo heads are better than one cuatro ojos ven más que doshead teacher director,-rahead start ventajahead office oficina centralhead ['hɛd] vt1) lead: encabezar2) direct: dirigirhead vi: dirigirsehead adjmain: principalthe head office: la oficina central, la sedehead n1) : cabeza ffrom head to foot: de pies a cabeza2) mind: mente f, cabeza f3) tip, top: cabeza f (de un clavo, un martillo, etc.), cabecera f (de una mesa o un río), punta f (de una flecha), flor m (de un repollo, etc.), encabezamiento m (de una carta, etc.), espuma f (de cerveza)4) director, leader: director m, -tora f; jefe m, -fa f; cabeza f (de una familia)5) : cara f (de una moneda)heads or tails: cara o cruz6) : cabeza f500 head of cattle: 500 cabezas de ganado$10 a head: $10 por cabeza7)to come to a head : llegar a un punto críticoadj.• primero, -a adj.• principal adj.n.• cabecera s.f.• cabeza s.f.• cabezuela s.f.• director s.m.• dirigente s.m.• encabezamiento s.m.• mayor s.m.• mollera s.f.• principal s.m.• testa s.f.expr.• atajar v.• cortarle el paso expr.v.• cabecear v.• descabezar v.• dirigir v.• encabezar v.• mandar v.hed
I
1) ( Anat) cabeza fto stand on one's head — pararse de cabeza (AmL), hacer* el pino (Esp)
from head to foot o toe — de pies a cabeza, de arriba (a) abajo
he's a head taller than his brother — le lleva or le saca la cabeza a su hermano
head over heels: she tripped and went head over heels down the steps tropezó y cayó rodando escaleras abajo; to be head over heels in love estar* locamente or perdidamente enamorado; heads up! (AmE colloq) ojo! (fam), cuidado!; on your/his (own) head be it la responsabilidad es tuya/suya; to bang one's head against a (brick) wall darse* (con) la cabeza contra la pared; to be able to do something standing on one's head poder* hacer algo con los ojos cerrados; to bite o snap somebody's head off echarle una bronca a alguien (fam); to bury one's head in the sand hacer* como el avestruz; to get one's head down (colloq) ( work hard) ponerse* a trabajar en serio; ( settle for sleep) (BrE) irse* a dormir; to go over somebody's head ( bypassing hierarchy) pasar por encima de alguien; ( exceeding comprehension): his lecture went straight over my head no entendí nada de su conferencia; to go to somebody's head subírsele a la cabeza a alguien; to have a big o swelled o (BrE) swollen head ser* un creído; he's getting a swelled o (BrE) swollen head se le están subiendo los humos a la cabeza; to have one's head in the clouds tener* la cabeza llena de pájaros; to hold one's head up o high o up high ir* con la cabeza bien alta; to keep one's head above water mantenerse* a flote; to keep one's head down ( avoid attention) mantenerse* al margen; ( work hard) no levantar la cabeza; (lit: keep head lowered) no levantar la cabeza; to knock something on the head (colloq) dar* al traste con algo; to laugh one's head off reírse* a mandíbula batiente, desternillarse de (la) risa; to scream/shout one's head off gritar a voz en cuello; to make head or tail o (AmE also) heads or tails of something entender* algo; I can't make head or tail of it para mí esto no tiene ni pies ni cabeza; to rear one's ugly head: racism/fascism reared its ugly head again volvió a aparecer el fantasma del racismo/fascismo; to stand/be head and shoulders above somebody ( be superior) darle* cien vueltas a alguien, estar* muy por encima de alguien; to stand o turn something on its head darle* la vuelta a algo, poner* algo patas arriba (fam), dar* vuelta algo (CS); to turn somebody's head: the sort of good looks that turn heads el tipo de belleza que llama la atención or que hace que la gente se vuelva a mirar; (before n) head injury — lesión f en la cabeza
2) (mind, brain) cabeza fI said the first thing that came into my head — dije lo primero que se me ocurrió or que me vino a la cabeza
he needs his head examined — está or anda mal de la cabeza
she has a good head for business/figures — tiene cabeza para los negocios/los números
use your head! — usa la cabeza!, piensa un poco!
if we put our heads together, we'll be able to think of something — si lo pensamos juntos, algo se nos ocurrirá
it never entered my head that... — ni se me pasó por la cabeza or jamás pensé que...
to get something into somebody's head — meterle* algo en la cabeza a alguien
to be off one's head — (colloq) estar* chiflado (fam), estar* or andar* mal de la cabeza
to be out of one's head — (sl) ( on drugs) estar* flipado or volado or (Col) volando or (Méx) hasta atrás (arg); ( drunk) estar* como una cuba (fam)
to be soft o weak in the head — estar* mal de la cabeza
to get one's head (a)round something: I can't get my head (a)round this new system no me entra este nuevo sistema; to have one's head screwed on (right o the right way) (colloq) tener* la cabeza bien puesta or sentada; to keep/lose one's head mantener*/perder* la calma; two heads are better than one — cuatro ojos ven más que dos
3)a) ( of celery) cabeza f; (of nail, tack, pin) cabeza f; (of spear, arrow) punta f; ( of hammer) cabeza f, cotillo m; ( of pimple) punta f, cabeza f; ( on beer) espuma f; ( of river) cabecera fb) (top end - of bed, table) cabecera f; (- of page, letter) encabezamiento m; (- of procession, line) cabeza f4)a) ( chief) director, -tora m,fhead of state/government — jefe, -fa m,f de Estado/de Gobierno
the head of the household — el/la cabeza de familia; (before n)
head buyer — jefe, -fa m,f de compras
head girl/boy — (BrE Educ) alumno elegido para representar al alumnado de un colegio
head waiter — maître m, capitán m de meseros (Méx)
b) ( head teacher) (esp BrE) director, -tora m,f (de colegio)5)a) ( person)$15 per head — 15 dólares por cabeza or persona
6) ( crisis)to come to a head — hacer* crisis, llegar* a un punto crítico
7)a) ( magnetic device) (Audio, Comput) cabeza f, cabezal mb) ( of drill) cabezal mc) ( cylinder head) culata f8) ( Geog) cabo m
II
1.
1)a) \<\<march/procession\>\> encabezar*, ir* a la cabeza de; \<\<list\>\> encabezar*b) \<\<revolt\>\> acaudillar, ser* el cabecilla de; \<\<team\>\> capitanear; \<\<expedition/department\>\> dirigir*, estar* al frente de2) ( direct) (+ adv compl) \<\<vehicle/ship\>\> dirigir*which way are you headed? — ¿hacia or para dónde vas?
3) ( in soccer) \<\<ball\>\> cabecear4) \<\<page/chapter\>\> encabezar*
2.
viwhere are you heading? — ¿hacia or para dónde vas?
it's time we were heading back — ya va siendo hora de que volvamos or regresemos
Phrasal Verbs:- head for- head off- head up[hed]1. N1) (=part of body) cabeza f•
the horse won by a (short) head — el caballo ganó por una cabeza (escasa)•
he went head first into the ditch/wall — se cayó de cabeza en la zanja/se dio de cabeza contra la paredthe government is ploughing head first into another crisis — el gobierno avanza irremediablemente hacia otra crisis
•
to give a horse its head — soltar las riendas a un caballoto give sb his/her head — dar rienda suelta a algn
•
wine goes to my head — el vino se me sube a la cabeza•
to keep one's head down — (lit) no levantar la cabeza; (=work hard) trabajar de lo lindo; (=avoid being noticed) intentar pasar desapercibido•
to nod one's head — decir que sí or asentir con la cabeza•
to shake one's head — decir que no or negar con la cabeza•
he stands head and shoulders above the rest — (lit) les saca más de una cabeza a los demás; (fig) los demás no le llegan a la suela del zapato•
to stand on one's head — hacer el pino•
she is a head taller than her sister — le saca una cabeza a su hermana•
he turned his head and looked back at her — volvió la cabeza y la miró- have one's head up one's arse or ass- bite sb's head off- put or lay one's head on the block- get one's head downto go over sb's head —
- hold one's head up highwith head held high — con la frente bien alta or erguida
- laugh one's head off- stand or turn sth on its head- want sb's head on a plate- turn one's head the other way- bury or hide or stick one's head in the sand- scream/shout one's head offI can't make head nor or or tail of what he's saying — no entiendo nada de lo que dice
- turn heads- keep one's head above wateracid 3., cloud 1., hang 1., 1), knock, price 1., 1), rear, swell 3., 1), top I, 1., 11)2) (=intellect, mind) cabeza fuse your head! — ¡usa la cabeza!
it's gone right out of my head — se me ha ido de la cabeza, se me ha olvidado
•
it was above their heads — no lo entendían•
it's better to come to it with a clear head in the morning — es mejor hacerlo por la mañana con la cabeza despejada•
it never entered my head — ni se me pasó por la cabeza siquiera•
to have a head for business/figures — ser bueno para los negocios/con los números•
to do a sum in one's head — hacer un cálculo mental•
he has got it into his head that... — se le ha metido en la cabeza que...I wish he would get it into his thick head that... — ya me gustaría que le entrara en ese cabezón que tiene que...
who put that (idea) into your head? — ¿quién te ha metido eso en la cabeza?
•
I can't get that tune out of my head — no puedo quitarme esa música de la cabeza•
it was over their heads — no lo entendían•
I'm sure if we put our heads together we can work something out — estoy seguro de que si intercambiamos ideas encontraremos una solución•
to take it into one's head to do sth, he took it into his head to go to Australia — se le metió en la cabeza ir a Australia•
don't worry your head about it — no te preocupes, no le des muchas vueltas- keep one's head- lose one's head- be/go off one's headyou must be off your head! — ¡estás como una cabra!
- be out of one's head- he's got his head screwed on- be soft or weak in the head- go soft in the head3) (=leader) [of firm] director(a) m / f; (esp Brit) [of school] director(a) m / fhead of French — el jefe/la jefa del departamento de francés
4) (=top part) [of hammer, pin, spot] cabeza f; [of arrow, spear] punta f; [of stick, cane] puño m; [of bed, page] cabecera f; [of stairs] parte f alta; (on beer) espuma f; [of river] cabecera f, nacimiento m; [of valley] final m; [of mountain pass] cima fat the head of — [+ organization] a la cabeza de; [+ train] en la parte delantera de
to sit at the head of the table — sentarse en la cabecera de la mesa, presidir la mesa
5) (Bot) [of flower] cabeza f, flor f; [of corn] mazorca f6) (Tech) (on tape-recorder) cabezal m, cabeza f magnética; [of cylinder] culata f; (Comput) cabeza freading/writing head — cabeza f de lectura/grabación
7) (=culmination)•
this will bring matters to a head — esto llevará las cosas a un punto crítico8) heads (on coin) cara fheads or tails? — ¿cara o cruz?, ¿águila o sol? (Mex)
9) (no pl) (=unit)£15 a or per head — 15 libras por cabeza or persona
10) (Naut) proa fhead to wind — con la proa a barlovento or de cara al viento
11) (Geog) cabo m12) (=pressure)head of steam — presión f de vapor
head of water — presión f de agua
13) (=height) [of water]there has to be a head of six feet between the tank and the bath — el tanque tiene que estar a una altura de dos metros con respecto al baño
14) (=title) titular m; (=subject heading) encabezamiento mthis comes under the head of... — esto viene en el apartado de...
2. VT1) (=be at front of) [+ procession, league, poll] encabezar, ir a la cabeza de; [+ list] encabezar2) (=be in charge of) [+ organization] dirigir; (Sport) [+ team] capitanear3) (=steer) [+ ship, car, plane] dirigir4) (Ftbl) [+ goal] cabecear5) [+ chapter] encabezar3.VIwhere are you heading or headed? — ¿hacia dónde vas?, ¿para dónde vas?
he hitched a ride on a truck heading or headed west — hizo autostop y lo recogió un camión que iba hacia el oeste
they were heading home/back to town — volvían a casa/a la ciudad
4.CPDhead boy N — (Brit) (Scol) ≈ delegado m de la escuela (alumno)
head buyer N — jefe(-a) m / f de compras
head case * N — (Brit) majara * mf, chiflado(-a) * m / f
head cheese N — (US) queso m de cerdo, cabeza f de jabalí (Sp), carne f en gelatina
head clerk N — encargado(-a) m / f
head coach N — (Sport) primer(a) entrenador(a) m / f
head count N — recuento m de personas
head gardener N — jefe(-a) m / f de jardineros
head girl N — (Brit) (Scol) ≈ delegada f de la escuela (alumna)
head height N — altura f de la cabeza
•
at head height — a la altura de la cabezahead injury N — herida f en la cabeza
head massage N — masaje m en la cabeza
•
to give sb a head massage — masajearle la cabeza a algn, darle un masaje en la cabeza a algnhead nurse N — enfermero(-a) m / f jefe
head office N — sede f central
head prefect N — (Brit) (Scol) ≈ delegado(-a) m / f de la escuela (alumno/alumna)
head restraint N — (Aut) apoyacabezas m inv, reposacabezas m inv
head start N — ventaja f
a good education gives your child a head start in life — una buena educación sitúa a su hijo en una posición aventajada en la vida
to have a head start (over or on sb) — (Sport, fig) tener ventaja (sobre algn)
he has a head start over other candidates — tiene ventaja sobre or les lleva ventaja a otros candidatos
head teacher N — director(a) m / f
head waiter N — maître m
head wound N — herida f en la cabeza
- head for- head off- head out- head up* * *[hed]
I
1) ( Anat) cabeza fto stand on one's head — pararse de cabeza (AmL), hacer* el pino (Esp)
from head to foot o toe — de pies a cabeza, de arriba (a) abajo
he's a head taller than his brother — le lleva or le saca la cabeza a su hermano
head over heels: she tripped and went head over heels down the steps tropezó y cayó rodando escaleras abajo; to be head over heels in love estar* locamente or perdidamente enamorado; heads up! (AmE colloq) ojo! (fam), cuidado!; on your/his (own) head be it la responsabilidad es tuya/suya; to bang one's head against a (brick) wall darse* (con) la cabeza contra la pared; to be able to do something standing on one's head poder* hacer algo con los ojos cerrados; to bite o snap somebody's head off echarle una bronca a alguien (fam); to bury one's head in the sand hacer* como el avestruz; to get one's head down (colloq) ( work hard) ponerse* a trabajar en serio; ( settle for sleep) (BrE) irse* a dormir; to go over somebody's head ( bypassing hierarchy) pasar por encima de alguien; ( exceeding comprehension): his lecture went straight over my head no entendí nada de su conferencia; to go to somebody's head subírsele a la cabeza a alguien; to have a big o swelled o (BrE) swollen head ser* un creído; he's getting a swelled o (BrE) swollen head se le están subiendo los humos a la cabeza; to have one's head in the clouds tener* la cabeza llena de pájaros; to hold one's head up o high o up high ir* con la cabeza bien alta; to keep one's head above water mantenerse* a flote; to keep one's head down ( avoid attention) mantenerse* al margen; ( work hard) no levantar la cabeza; (lit: keep head lowered) no levantar la cabeza; to knock something on the head (colloq) dar* al traste con algo; to laugh one's head off reírse* a mandíbula batiente, desternillarse de (la) risa; to scream/shout one's head off gritar a voz en cuello; to make head or tail o (AmE also) heads or tails of something entender* algo; I can't make head or tail of it para mí esto no tiene ni pies ni cabeza; to rear one's ugly head: racism/fascism reared its ugly head again volvió a aparecer el fantasma del racismo/fascismo; to stand/be head and shoulders above somebody ( be superior) darle* cien vueltas a alguien, estar* muy por encima de alguien; to stand o turn something on its head darle* la vuelta a algo, poner* algo patas arriba (fam), dar* vuelta algo (CS); to turn somebody's head: the sort of good looks that turn heads el tipo de belleza que llama la atención or que hace que la gente se vuelva a mirar; (before n) head injury — lesión f en la cabeza
2) (mind, brain) cabeza fI said the first thing that came into my head — dije lo primero que se me ocurrió or que me vino a la cabeza
he needs his head examined — está or anda mal de la cabeza
she has a good head for business/figures — tiene cabeza para los negocios/los números
use your head! — usa la cabeza!, piensa un poco!
if we put our heads together, we'll be able to think of something — si lo pensamos juntos, algo se nos ocurrirá
it never entered my head that... — ni se me pasó por la cabeza or jamás pensé que...
to get something into somebody's head — meterle* algo en la cabeza a alguien
to be off one's head — (colloq) estar* chiflado (fam), estar* or andar* mal de la cabeza
to be out of one's head — (sl) ( on drugs) estar* flipado or volado or (Col) volando or (Méx) hasta atrás (arg); ( drunk) estar* como una cuba (fam)
to be soft o weak in the head — estar* mal de la cabeza
to get one's head (a)round something: I can't get my head (a)round this new system no me entra este nuevo sistema; to have one's head screwed on (right o the right way) (colloq) tener* la cabeza bien puesta or sentada; to keep/lose one's head mantener*/perder* la calma; two heads are better than one — cuatro ojos ven más que dos
3)a) ( of celery) cabeza f; (of nail, tack, pin) cabeza f; (of spear, arrow) punta f; ( of hammer) cabeza f, cotillo m; ( of pimple) punta f, cabeza f; ( on beer) espuma f; ( of river) cabecera fb) (top end - of bed, table) cabecera f; (- of page, letter) encabezamiento m; (- of procession, line) cabeza f4)a) ( chief) director, -tora m,fhead of state/government — jefe, -fa m,f de Estado/de Gobierno
the head of the household — el/la cabeza de familia; (before n)
head buyer — jefe, -fa m,f de compras
head girl/boy — (BrE Educ) alumno elegido para representar al alumnado de un colegio
head waiter — maître m, capitán m de meseros (Méx)
b) ( head teacher) (esp BrE) director, -tora m,f (de colegio)5)a) ( person)$15 per head — 15 dólares por cabeza or persona
6) ( crisis)to come to a head — hacer* crisis, llegar* a un punto crítico
7)a) ( magnetic device) (Audio, Comput) cabeza f, cabezal mb) ( of drill) cabezal mc) ( cylinder head) culata f8) ( Geog) cabo m
II
1.
1)a) \<\<march/procession\>\> encabezar*, ir* a la cabeza de; \<\<list\>\> encabezar*b) \<\<revolt\>\> acaudillar, ser* el cabecilla de; \<\<team\>\> capitanear; \<\<expedition/department\>\> dirigir*, estar* al frente de2) ( direct) (+ adv compl) \<\<vehicle/ship\>\> dirigir*which way are you headed? — ¿hacia or para dónde vas?
3) ( in soccer) \<\<ball\>\> cabecear4) \<\<page/chapter\>\> encabezar*
2.
viwhere are you heading? — ¿hacia or para dónde vas?
it's time we were heading back — ya va siendo hora de que volvamos or regresemos
Phrasal Verbs:- head for- head off- head up -
77 hot
hot1) (having or causing a great deal of heat: a hot oven; That water is hot.) caliente2) (very warm: a hot day; Running makes me feel hot.) caluroso, cálido (día); acalorado3) ((of food) having a sharp, burning taste: a hot curry.) picante4) (easily made angry: a hot temper.) fuerte; colérico5) (recent; fresh: hot news.) reciente; (noticias) frescas•- hotly- hot air
- hot-blooded
- hot dog
- hotfoot
- hothead
- hotheaded
- hothouse
- hot-plate
- be in
- get into hot water
- hot up
- in hot pursuit
- like hot cakes
hot adj1. calientebe careful! the water is hot! ¡cuidado! ¡el agua está caliente!2. caluroso / cálidoa hot day un día caluroso / un día de calor3. picantepepper makes food taste hot la pimienta le da a la comida un sabor picante to be hot se refiere tanto a las personas como a las cosasI'm hot, open the window tengo calor, abre la ventanait's hot, open the window hace calor, abre la ventanatr[hɒt]1 (gen) caliente2 SMALLMETEOROLOGY/SMALL caluroso,-a, cálido,-a3 (food - spicy) picante; (- not cold) caliente4 (news) de última hora6 (good) bueno,-a, enterado,-a7 (dangerous) peligroso,-a\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLto be hot on something saber mucho de algoto be hot stuff slang estar bueno,-a, estar como un trento be in the hot seat familiar estar en la línea de fuegoto blow hot and cold figurative use ser veletato get hot under the collar familiar ponerse nervioso,-a, acalorarseto get into hot water figurative use meterse en líosto make things hot for somebody figurative use hacerle la vida difícil a alguienhot air figurative use palabreríahot dog perrito calientehot potato familiar patata caliente, asunto delicadohot sauce salsa picante1) : caliente, cálido, calurosohot water: agua calientea hot climate: un clima cálidoa hot day: un día caluroso2) ardent, fiery: ardiente, acaloradoto have a hot temper: tener mal genio3) spicy: picante4) fresh: reciente, nuevohot news: noticias de última hora5) eager: ávido6) stolen: robadoadj.• acalorado, -a adj.• apasionado, -a adj.• caliente adj.• calor adj.• caluroso, -a adj.• cálido, -a adj.• picante adj.adv.• con calor adv.• sin piedad adv.n.• solanera s.f.hɑːt, hɒt1)a) <food/water> caliente; <weather/day/country> caluroso; < climate> cálidodon't touch it, it's hot — no lo toques, está caliente
it's hot today/in here — hoy/aquí hace calor
I'm/he's hot — tengo/tiene calor
to get hot — \<\<oven/iron/radiator\>\> calentarse*
I got really hot in that shop/playing tennis — me dio mucho calor en esa tienda/me acaloré mucho jugando tenis (AmL) or jugando al tenis (Esp, RPl)
to get/be all hot and bothered about something — sulfurarse/estar* sulfurado por algo
to have a hot temper — tener* mal genio; blow II 1) a)
b) ( spicy) picante, picoso (Méx)2) ( dangerous) (colloq) peligrosoto make things hot for somebody — hacerle* la vida muy difícil a alguien
the situation was too hot to handle — la situación entrañaba demasiados riesgos or era demasiado comprometedora
3)a) ( fresh) <news/scent> reciente, frescob) ( current) <story/issue> de plena actualidadc) (popular, in demand) < product> de gran aceptación; <play/movie> taquillero4) (colloq)a) ( expert)to be hot AT/ON something: she's very hot at physics es un hacha or es muy buena en física; he's very hot on current affairs — está muy al tanto en temas de actualidad
b) ( keen)to be hot ON something: she's hot on punctuality — le da mucha importancia a la puntualidad
c) ( satisfactory) (pred, with neg)how are things? - not so hot — ¿qué tal? - regular or más o menos
5) ( stolen) (sl) robado, afanado (arg)6) ( in gambling)•Phrasal Verbs:- hot up[hɒt]1. ADJ(compar hotter) (superl hottest)to be hot — [thing] estar caliente; [weather] hacer calor; [person] tener calor
to be very hot — [thing] estar muy caliente; [weather] hacer mucho calor; [person] tener mucho calor
you're getting hot — (fig) (when guessing) caliente, caliente
2) (=spicy, peppery) [taste, food] picante3) (fig) [contest] muy reñido; [temper] malo; [dispute] acalorado•
to make it hot for sb — hacerle la vida imposible a algn- be in/get into hot water- be hot under the collarto be too hot to handle —
he's/it's too hot to handle — es demasiado
pursuitthese accusations have hit a hot button in the black community — estas acusaciones han levantado ampollas entre la población negra
2.ADVto be hot on sb's trail or heels — pisar los talones a algn
- blow hot and cold3.N4.CPDhot cross bun N — bollo a base de especias y pasas marcado con una cruz y que se come en Viernes Santo
hot dog N — (Culin) perrito m caliente, hot dog m, pancho m (S. Cone)
hot flash N (US) — = hot flush
hot flush N — (Brit) sofoco m de calor
hot link N — hiperenlace m
hot potato * N — cuestión f muy discutida
hot seat * N —
hot spot * N — (Pol) lugar m de peligro; (for amusement) lugar m de diversión; (=night club) sala f de fiestas; (for wireless access) punto m caliente, hotspot m
hot springs NPL — aguas fpl termales
hot stuff N —
to be hot stuff — (=expert) ser un hacha *; (=sexy) estar como un tren *
he's pretty hot stuff at maths * — es un hacha or un as para las matemáticas
- hot up* * *[hɑːt, hɒt]1)a) <food/water> caliente; <weather/day/country> caluroso; < climate> cálidodon't touch it, it's hot — no lo toques, está caliente
it's hot today/in here — hoy/aquí hace calor
I'm/he's hot — tengo/tiene calor
to get hot — \<\<oven/iron/radiator\>\> calentarse*
I got really hot in that shop/playing tennis — me dio mucho calor en esa tienda/me acaloré mucho jugando tenis (AmL) or jugando al tenis (Esp, RPl)
to get/be all hot and bothered about something — sulfurarse/estar* sulfurado por algo
to have a hot temper — tener* mal genio; blow II 1) a)
b) ( spicy) picante, picoso (Méx)2) ( dangerous) (colloq) peligrosoto make things hot for somebody — hacerle* la vida muy difícil a alguien
the situation was too hot to handle — la situación entrañaba demasiados riesgos or era demasiado comprometedora
3)a) ( fresh) <news/scent> reciente, frescob) ( current) <story/issue> de plena actualidadc) (popular, in demand) < product> de gran aceptación; <play/movie> taquillero4) (colloq)a) ( expert)to be hot AT/ON something: she's very hot at physics es un hacha or es muy buena en física; he's very hot on current affairs — está muy al tanto en temas de actualidad
b) ( keen)to be hot ON something: she's hot on punctuality — le da mucha importancia a la puntualidad
c) ( satisfactory) (pred, with neg)how are things? - not so hot — ¿qué tal? - regular or más o menos
5) ( stolen) (sl) robado, afanado (arg)6) ( in gambling)•Phrasal Verbs:- hot up -
78 START
I
1.
verb1) (to leave or begin a journey: We shall have to start at 5.30 a.m. in order to get to the boat in time.)2) (to begin: He starts working at six o'clock every morning; She started to cry; She starts her new job next week; Haven't you started (on) your meal yet?; What time does the play start?)3) (to (cause an engine etc to) begin to work: I can't start the car; The car won't start; The clock stopped but I started it again.)4) (to cause something to begin or begin happening etc: One of the students decided to start a college magazine.)
2. noun1) (the beginning of an activity, journey, race etc: I told him at the start that his idea would not succeed; The runners lined up at the start; He stayed in the lead after a good start; I shall have to make a start on that work.)2) (in a race etc, the advantage of beginning before or further forward than others, or the amount of time, distance etc gained through this: The youngest child in the race got a start of five metres; The driver of the stolen car already had twenty minutes' start before the police began the pursuit.)•- starter- starting-point
- for a start
- get off to a good
- bad start
- start off
- start out
- start up
- to start with
II
1.
verb(to jump or jerk suddenly because of fright, surprise etc: The sudden noise made me start.)
2. noun1) (a sudden movement of the body: He gave a start of surprise.)2) (a shock: What a start the news gave me!)start1 n1. principio2. salidathere's a lot of work, let's make a start! hay mucho trabajo, ¡empecemos!start2 vb1. empezarwhat time does it start? ¿a qué hora empieza?2. arrancartr[stɑːt]1 (gen) principio, comienzo, inicio3 (fright, jump) susto, sobresalto■ what a start you gave me! ¡qué susto me has pegado!1 (begin - gen) empezar, comenzar, iniciar; (- conversation) entablar■ what time do you start work? ¿a qué hora empiezas a trabajar?■ she started to cry empezó a llorar, arrancó a llorar2 (cause to begin - fire, epidemic) provocar; (- argument, fight, war, etc) empezar, iniciar■ you've started me thinking me has hecho pensar, me has dado que pensar3 (set up - business) montar, poner; (- organization) fundar, establecer, crear4 (set in motion - machine) poner en marcha; (- vehicle) arrancar, poner en marcha1 (begin) empezar, comenzar■ what time does it start? ¿a qué hora comienza?■ don't start, honey no empieces, cariño■ starting from Tuesday a partir del martes, empezando el martes2 (be set up - business) ser fundado,-a, fundarse, crearse3 (begin to operate) ponerse en marcha, empezar a funcionar; (car) arrancar4 (begin journey) salir, partir, ponerse en camino5 (jump) asustarse, sobresaltarse\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLfor a start para empezarto get off to a bad start empezar malto get off to a good start empezar biento get started empezarto make a fresh start volver a empezarto make a start on something empezar algoto start a family tener hijosstart ['stɑrt] vi1) jump: levantarse de un salto, sobresaltarse, dar un respingo2) begin: empezar, comenzar3) set out: salir (de viaje, etc.)4) : arrancar (dícese de un motor)start vt1) begin: empezar, comenzar, iniciar2) cause: provocar, causar3) establish: fundar, montar, establecerto start a business: montar un negocio4) : arrancar, poner en marcha, encenderto start the car: arrancar el motorstart n1) jump: sobresalto m, respingo m2) beginning: principio m, comienzo mto get an early start: salir tempranon.• arranque s.m.• comienzo s.m.• inicio s.m.• principio s.m.• respingo s.m.• salida (Deporte) s.f.• sobresalto s.m.• ventaja s.f. (a motor, etc.)v.• arrancar v.• poner en marcha v.v.• comenzar v.• despegar v.• empezar v.• entablar v.• fundar v.• iniciar v.• nacer v.• originar v.• principiar v.• romper v.stɑːrt, stɑːt
I
1)a) ( beginning) principio m, comienzo mat the start — al principio, al comienzo
from the start — desde el principio or comienzo
from start to finish — del principio al fin, desde el principio hasta el fin
to make a start (on something) — empezar* algo
to make an early start — empezar* temprano; ( on a journey) salir* temprano, ponerse* en camino a primera hora
to make a fresh o new start — empezar* or comenzar* de nuevo
to get (something) off to a good/bad start — empezar* (algo) bien or con el pie derecho/mal or con el pie izquierdo
b)2) ( Sport)a) ( of race) salida fb) (lead, advantage) ventaja f3) ( jump)to give a start — \<\<person/horse\>\> dar* un respingo
to give somebody a start — darle* or pegarle* un susto a alguien, asustar a alguien
II
1.
1) ( begin) \<\<conversation/journey/negotiations\>\> empezar*, comenzar*, iniciar; \<\<job/course\>\> empezar*, comenzar*I start work at eight — empiezo or entro a trabajar a las ocho
to start -ING, to start to + INF — empezar* a + inf
2) ( cause to begin) \<\<race\>\> dar* comienzo a, largar* (CS, Méx); \<\<fire/epidemic\>\> provocar*; \<\<argument/fight\>\> empezar*; \<\<war\>\> \<\<incident\>\> desencadenarto get somebody started — (colloq) darle* cuerda a alguien (fam)
3) ( establish) \<\<business\>\> abrir*, montar; \<\<organization\>\> fundar4) ( cause to operate) \<\<engine/dishwasher\>\> encender*, prender (AmL); \<\<car\>\> arrancar*, hacer* partir (Chi)
2.
1) vi2)a) ( begin) \<\<school/term/meeting\>\> empezar*, comenzar*, iniciarse (frml); \<\<noise/pain/journey/race\>\> empezar*, comenzar*prices start at $30 — cuestan a partir de 30 dólares
to get started — empezar*, comenzar*
to start again o (AmE also) over — volver* a empezar, empezar* or comenzar* de nuevo
to start BY -ING — empezar* por + inf
b)to start with — (as linker): primero or para empezar
3)a) ( originate) empezar*, originarseit all started from an idea I had as a student — todo surgió de una idea que tuve cuando era estudiante
b) ( be founded) ser* fundado4) ( set out) (+ adv compl)it's time we started (for) home — es hora de volver a casa, es hora de que nos pongamos en camino a casa
5) ( begin to operate) \<\<car\>\> arrancar*, partir (Chi); \<\<dishwasher\>\> empezar* a funcionar, ponerse* en marcha6) ( move suddenly) dar* un respingo; ( be frightened) asustarse, sobresaltarseshe started at the noise — el ruido la sobresaltó or la asustó
•Phrasal Verbs:- start on- start up[stɑːt]N ABBR = Strategic Arms Reduction Talks* * *[stɑːrt, stɑːt]
I
1)a) ( beginning) principio m, comienzo mat the start — al principio, al comienzo
from the start — desde el principio or comienzo
from start to finish — del principio al fin, desde el principio hasta el fin
to make a start (on something) — empezar* algo
to make an early start — empezar* temprano; ( on a journey) salir* temprano, ponerse* en camino a primera hora
to make a fresh o new start — empezar* or comenzar* de nuevo
to get (something) off to a good/bad start — empezar* (algo) bien or con el pie derecho/mal or con el pie izquierdo
b)2) ( Sport)a) ( of race) salida fb) (lead, advantage) ventaja f3) ( jump)to give a start — \<\<person/horse\>\> dar* un respingo
to give somebody a start — darle* or pegarle* un susto a alguien, asustar a alguien
II
1.
1) ( begin) \<\<conversation/journey/negotiations\>\> empezar*, comenzar*, iniciar; \<\<job/course\>\> empezar*, comenzar*I start work at eight — empiezo or entro a trabajar a las ocho
to start -ING, to start to + INF — empezar* a + inf
2) ( cause to begin) \<\<race\>\> dar* comienzo a, largar* (CS, Méx); \<\<fire/epidemic\>\> provocar*; \<\<argument/fight\>\> empezar*; \<\<war\>\> \<\<incident\>\> desencadenarto get somebody started — (colloq) darle* cuerda a alguien (fam)
3) ( establish) \<\<business\>\> abrir*, montar; \<\<organization\>\> fundar4) ( cause to operate) \<\<engine/dishwasher\>\> encender*, prender (AmL); \<\<car\>\> arrancar*, hacer* partir (Chi)
2.
1) vi2)a) ( begin) \<\<school/term/meeting\>\> empezar*, comenzar*, iniciarse (frml); \<\<noise/pain/journey/race\>\> empezar*, comenzar*prices start at $30 — cuestan a partir de 30 dólares
to get started — empezar*, comenzar*
to start again o (AmE also) over — volver* a empezar, empezar* or comenzar* de nuevo
to start BY -ING — empezar* por + inf
b)to start with — (as linker): primero or para empezar
3)a) ( originate) empezar*, originarseit all started from an idea I had as a student — todo surgió de una idea que tuve cuando era estudiante
b) ( be founded) ser* fundado4) ( set out) (+ adv compl)it's time we started (for) home — es hora de volver a casa, es hora de que nos pongamos en camino a casa
5) ( begin to operate) \<\<car\>\> arrancar*, partir (Chi); \<\<dishwasher\>\> empezar* a funcionar, ponerse* en marcha6) ( move suddenly) dar* un respingo; ( be frightened) asustarse, sobresaltarseshe started at the noise — el ruido la sobresaltó or la asustó
•Phrasal Verbs:- start on- start up -
79 start
I
1.
verb1) (to leave or begin a journey: We shall have to start at 5.30 a.m. in order to get to the boat in time.)2) (to begin: He starts working at six o'clock every morning; She started to cry; She starts her new job next week; Haven't you started (on) your meal yet?; What time does the play start?)3) (to (cause an engine etc to) begin to work: I can't start the car; The car won't start; The clock stopped but I started it again.)4) (to cause something to begin or begin happening etc: One of the students decided to start a college magazine.)
2. noun1) (the beginning of an activity, journey, race etc: I told him at the start that his idea would not succeed; The runners lined up at the start; He stayed in the lead after a good start; I shall have to make a start on that work.)2) (in a race etc, the advantage of beginning before or further forward than others, or the amount of time, distance etc gained through this: The youngest child in the race got a start of five metres; The driver of the stolen car already had twenty minutes' start before the police began the pursuit.)•- starter- starting-point
- for a start
- get off to a good
- bad start
- start off
- start out
- start up
- to start with
II
1.
verb(to jump or jerk suddenly because of fright, surprise etc: The sudden noise made me start.)
2. noun1) (a sudden movement of the body: He gave a start of surprise.)2) (a shock: What a start the news gave me!)start1 n1. principio2. salidathere's a lot of work, let's make a start! hay mucho trabajo, ¡empecemos!start2 vb1. empezarwhat time does it start? ¿a qué hora empieza?2. arrancartr[stɑːt]1 (gen) principio, comienzo, inicio3 (fright, jump) susto, sobresalto■ what a start you gave me! ¡qué susto me has pegado!1 (begin - gen) empezar, comenzar, iniciar; (- conversation) entablar■ what time do you start work? ¿a qué hora empiezas a trabajar?■ she started to cry empezó a llorar, arrancó a llorar2 (cause to begin - fire, epidemic) provocar; (- argument, fight, war, etc) empezar, iniciar■ you've started me thinking me has hecho pensar, me has dado que pensar3 (set up - business) montar, poner; (- organization) fundar, establecer, crear4 (set in motion - machine) poner en marcha; (- vehicle) arrancar, poner en marcha1 (begin) empezar, comenzar■ what time does it start? ¿a qué hora comienza?■ don't start, honey no empieces, cariño■ starting from Tuesday a partir del martes, empezando el martes2 (be set up - business) ser fundado,-a, fundarse, crearse3 (begin to operate) ponerse en marcha, empezar a funcionar; (car) arrancar4 (begin journey) salir, partir, ponerse en camino5 (jump) asustarse, sobresaltarse\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLfor a start para empezarto get off to a bad start empezar malto get off to a good start empezar biento get started empezarto make a fresh start volver a empezarto make a start on something empezar algoto start a family tener hijosstart ['stɑrt] vi1) jump: levantarse de un salto, sobresaltarse, dar un respingo2) begin: empezar, comenzar3) set out: salir (de viaje, etc.)4) : arrancar (dícese de un motor)start vt1) begin: empezar, comenzar, iniciar2) cause: provocar, causar3) establish: fundar, montar, establecerto start a business: montar un negocio4) : arrancar, poner en marcha, encenderto start the car: arrancar el motorstart n1) jump: sobresalto m, respingo m2) beginning: principio m, comienzo mto get an early start: salir tempranon.• arranque s.m.• comienzo s.m.• inicio s.m.• principio s.m.• respingo s.m.• salida (Deporte) s.f.• sobresalto s.m.• ventaja s.f. (a motor, etc.)v.• arrancar v.• poner en marcha v.v.• comenzar v.• despegar v.• empezar v.• entablar v.• fundar v.• iniciar v.• nacer v.• originar v.• principiar v.• romper v.stɑːrt, stɑːt
I
1)a) ( beginning) principio m, comienzo mat the start — al principio, al comienzo
from the start — desde el principio or comienzo
from start to finish — del principio al fin, desde el principio hasta el fin
to make a start (on something) — empezar* algo
to make an early start — empezar* temprano; ( on a journey) salir* temprano, ponerse* en camino a primera hora
to make a fresh o new start — empezar* or comenzar* de nuevo
to get (something) off to a good/bad start — empezar* (algo) bien or con el pie derecho/mal or con el pie izquierdo
b)2) ( Sport)a) ( of race) salida fb) (lead, advantage) ventaja f3) ( jump)to give a start — \<\<person/horse\>\> dar* un respingo
to give somebody a start — darle* or pegarle* un susto a alguien, asustar a alguien
II
1.
1) ( begin) \<\<conversation/journey/negotiations\>\> empezar*, comenzar*, iniciar; \<\<job/course\>\> empezar*, comenzar*I start work at eight — empiezo or entro a trabajar a las ocho
to start -ING, to start to + INF — empezar* a + inf
2) ( cause to begin) \<\<race\>\> dar* comienzo a, largar* (CS, Méx); \<\<fire/epidemic\>\> provocar*; \<\<argument/fight\>\> empezar*; \<\<war\>\> \<\<incident\>\> desencadenarto get somebody started — (colloq) darle* cuerda a alguien (fam)
3) ( establish) \<\<business\>\> abrir*, montar; \<\<organization\>\> fundar4) ( cause to operate) \<\<engine/dishwasher\>\> encender*, prender (AmL); \<\<car\>\> arrancar*, hacer* partir (Chi)
2.
1) vi2)a) ( begin) \<\<school/term/meeting\>\> empezar*, comenzar*, iniciarse (frml); \<\<noise/pain/journey/race\>\> empezar*, comenzar*prices start at $30 — cuestan a partir de 30 dólares
to get started — empezar*, comenzar*
to start again o (AmE also) over — volver* a empezar, empezar* or comenzar* de nuevo
to start BY -ING — empezar* por + inf
b)to start with — (as linker): primero or para empezar
3)a) ( originate) empezar*, originarseit all started from an idea I had as a student — todo surgió de una idea que tuve cuando era estudiante
b) ( be founded) ser* fundado4) ( set out) (+ adv compl)it's time we started (for) home — es hora de volver a casa, es hora de que nos pongamos en camino a casa
5) ( begin to operate) \<\<car\>\> arrancar*, partir (Chi); \<\<dishwasher\>\> empezar* a funcionar, ponerse* en marcha6) ( move suddenly) dar* un respingo; ( be frightened) asustarse, sobresaltarseshe started at the noise — el ruido la sobresaltó or la asustó
•Phrasal Verbs:- start on- start up[stɑːt]1. N1) (=beginning) principio m, comienzo m•
at the start — al principio, en un principioat the very start — muy al principio, en los mismos comienzos
•
for a start — en primer lugar, para empezar•
from the start — desde el principio•
to get a good start in life — disfrutar de una infancia privilegiada•
to get off to a good/bad/slow start — empezar bien/mal/lentamente•
to give sb a (good) start in life — ayudar a algn a situarse en la vida•
to make a start — empezarto make an early start — (on journey) ponerse en camino temprano; (with job) empezar temprano
to make a fresh or new start in life — hacer vida nueva
2) (=departure) salida f (also Sport); (=starting line) línea f de salida3) (=advantage) ventaja f•
to give sb five minutes' or a five-minute start — dar a algn cinco minutos de ventaja•
to have a start on sb — tener ventaja sobre algn4) (=fright etc) susto m, sobresalto m•
to give sb a start — asustar or dar un susto a algnwhat a start you gave me! — ¡qué susto me diste!
•
to wake with a start — despertarse sobresaltado2. VT1) (=begin) empezar, comenzar; [+ discussion etc] abrir, iniciar; [+ bottle] abrir; [+ quarrel, argument] empezar; [+ journey] iniciarto start a new cheque book/page — comenzar or empezar un talonario nuevo/una página nueva
don't start that again! — ¡no vuelvas a eso!
to start doing sth or to do sth — empezar a hacer algo
start moving! — ¡menearse!
start talking! — ¡desembucha!
•
to start the day right — empezar bien el día•
he started life as a labourer — empezó de or como peón•
he started work yesterday — entró a trabajar ayer2) (=cause to begin or happen) [+ fire] provocar; [+ war] [person, country] empezar, iniciar; [incident, act] desencadenar; [+ fashion] empezar, iniciar; [+ rumour, tradition] iniciar, dar comienzo ayou started it! — ¡tú diste el primer golpe!
3)• to get started — empezar, ponerse en marcha
to get sth started — [+ engine, car] poner algo en marcha, arrancar algo; [+ project] poner algo en marcha
to get sb started — (on activity) poner a algn en marcha; (in career) iniciar a algn en su carrera
don't start him (off) on that! — ¡no le des cuerda!
7) (=disturb)3. VI1) (=begin) empezar, comenzar; [conversation, discussion] iniciarse; [quarrel, argument] producirse; [fashion] empezar, iniciar; [war] estallar, empezar; [rumour, tradition] originarse; [fire] empezar, iniciarse; [music] empezarclasses start on Monday — las clases comienzan or empiezan el lunes
it started (off) rather well/badly — [film, match] empezó bastante bien/mal
•
he started (off or out) as a postman — empezó como or de carterohe started (off or out) as a Marxist — empezó como marxista
•
to start at the beginning — empezar desde el principio•
he started (off) by saying... — empezó por decir or diciendo...•
the route starts from here — la ruta sale de aquí•
to start (out or up) in business — montar or poner un negocio•
to start (off) with... — (=firstly) en primer lugar..., para empezar...; (=at the beginning) al principio..., en un principio...what shall we start (off) with? — ¿con qué empezamos?
he started (off or out) with the intention of writing a thesis — empezó con la intención de escribir una tesis
2) (=embark)•
to start on a task — emprender una tareato start on a book — (=begin reading) empezar a leer un libro; (=begin writing) empezar a escribir un libro
they started on another bottle — abrieron or empezaron otra botella
3) (also: start off, start out) (on journey) [person] partir, ponerse en camino; [bus, train, runner] salirto start (off or out) from London/for Madrid — salir de Londres/partir con rumbo a or para Madrid
5) (=jump nervously) asustarse, sobresaltarse (at a)6) [timber etc] combarse, torcerse; [rivets etc] soltarse- start in- start on- start up* * *[stɑːrt, stɑːt]
I
1)a) ( beginning) principio m, comienzo mat the start — al principio, al comienzo
from the start — desde el principio or comienzo
from start to finish — del principio al fin, desde el principio hasta el fin
to make a start (on something) — empezar* algo
to make an early start — empezar* temprano; ( on a journey) salir* temprano, ponerse* en camino a primera hora
to make a fresh o new start — empezar* or comenzar* de nuevo
to get (something) off to a good/bad start — empezar* (algo) bien or con el pie derecho/mal or con el pie izquierdo
b)2) ( Sport)a) ( of race) salida fb) (lead, advantage) ventaja f3) ( jump)to give a start — \<\<person/horse\>\> dar* un respingo
to give somebody a start — darle* or pegarle* un susto a alguien, asustar a alguien
II
1.
1) ( begin) \<\<conversation/journey/negotiations\>\> empezar*, comenzar*, iniciar; \<\<job/course\>\> empezar*, comenzar*I start work at eight — empiezo or entro a trabajar a las ocho
to start -ING, to start to + INF — empezar* a + inf
2) ( cause to begin) \<\<race\>\> dar* comienzo a, largar* (CS, Méx); \<\<fire/epidemic\>\> provocar*; \<\<argument/fight\>\> empezar*; \<\<war\>\> \<\<incident\>\> desencadenarto get somebody started — (colloq) darle* cuerda a alguien (fam)
3) ( establish) \<\<business\>\> abrir*, montar; \<\<organization\>\> fundar4) ( cause to operate) \<\<engine/dishwasher\>\> encender*, prender (AmL); \<\<car\>\> arrancar*, hacer* partir (Chi)
2.
1) vi2)a) ( begin) \<\<school/term/meeting\>\> empezar*, comenzar*, iniciarse (frml); \<\<noise/pain/journey/race\>\> empezar*, comenzar*prices start at $30 — cuestan a partir de 30 dólares
to get started — empezar*, comenzar*
to start again o (AmE also) over — volver* a empezar, empezar* or comenzar* de nuevo
to start BY -ING — empezar* por + inf
b)to start with — (as linker): primero or para empezar
3)a) ( originate) empezar*, originarseit all started from an idea I had as a student — todo surgió de una idea que tuve cuando era estudiante
b) ( be founded) ser* fundado4) ( set out) (+ adv compl)it's time we started (for) home — es hora de volver a casa, es hora de que nos pongamos en camino a casa
5) ( begin to operate) \<\<car\>\> arrancar*, partir (Chi); \<\<dishwasher\>\> empezar* a funcionar, ponerse* en marcha6) ( move suddenly) dar* un respingo; ( be frightened) asustarse, sobresaltarseshe started at the noise — el ruido la sobresaltó or la asustó
•Phrasal Verbs:- start on- start up -
80 what
(whoever, whatever, wherever etc: No matter what happens, I'll go.) pase lo que pase, sea lo que seawhat1 adj1. quéwhat time is it? ¿qué hora es?what cheese shall I buy? ¿qué queso compro?what is your address? ¿cuál es tu dirección?2. quéwhat a lovely dress! ¡qué vestido más mono!what about...? ¿qué tal...? / ¿qué te parece...?what about a cup of tea? ¿qué tal una taza de té?what2 pron1. qué2. lo quedid you hear what he said? ¿has oído lo que ha dicho?tr[wɒt]1 (direct questions) qué■ what time is it? ¿qué hora es?■ what colour is it? ¿de qué color es?■ what kind of music do you like? ¿qué tipo de música te gusta?■ what film did you see? ¿qué película viste?2 (indirect questions) qué3 (exclamations) qué■ what a man! ¡qué hombre!■ what a smart car! ¡qué coche más chulo!■ what a pity! ¡qué lástima!■ what beautiful flowers! ¡qué flores más preciosas!4 (all the) todo,-a■ what little free time she has she spends with her family el poco tiempo libre que tiene lo pasa con su familia1 (direct questions) qué■ what is it? ¿qué es?■ what do you do? ¿a qué te dedicas?■ what are you doing? ¿qué haces?■ what's your name? ¿cómo te llamas?■ what's that for? ¿para qué sirve eso?■ what does this word mean? ¿qué significa esta palabra?■ what does she look like? ¿cómo es ella?■ what did he say? ¿qué dijo?2 (indirect questions) qué3 lo que1 ¡cómo!■ what! you've lost it! ¡cómo! ¡lo has perdido!\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLand what not y tal, cosas por el estiloguess what? ¿sabes qué?or what? ¿o qué?to give somebody what for darle a alguien su merecidoto know what's what saber de qué va la cosa, estar al tantowhat about...? ¿qué tal...?, ¿qué te parece...?■ what about Friday? ¿qué tal el viernes?■ what about the cat? ¿y el gato qué?■ what about that drink you owe me? ¿qué hay de la copa que me debes?■ what about seeing a film? ¿qué te parece ver una película?what have you y talwhat if...? ¿y si...?■ what if there's no answer? ¿y si no contestan?what of it? ¿y qué?what with... and... entre... y..., con lo de... y...■ what with the wedding, the fire and everything con lo de la boda, el incendio y todowhat's more y ademáswhat ['hwɑt, 'hwʌt] adv1) how: cómo, cúantowhat he suffered!: ¡cómo sufría!2)what with : entrewhat with one thing and another: entre una cosa y otrawhat adjwhat more do you want?: ¿qué más quieres?what color is it?: ¿de qué color es?what an idea!: ¡qué idea!3) any, whatever: cualquiergive what help you can: da cualquier contribución que puedaswhat pronwhat happened?: ¿qué pasó?what does it cost?: ¿cuánto cuesta?I don't know what to do: no sé que hacerdo what I tell you: haz lo que te digo3)what for why: porqué4)what if : y siwhat if he knows?: ¿y si lo sabe?adj.• cuál adj.pron.• cuál pron.• que pron.• qué pron.
I hwɑːt, wɒt1) ( in questions) quéwhat's that? — ¿qué es eso?
what's the problem? — ¿cuál es el problema?
what is 28 divided by 12? — ¿cuánto es 28 dividido (por) 12?
what's `I don't understand' in Russian? — ¿cómo se dice `no entiendo' en ruso?
what do you mean? — ¿qué quieres decir?
what did you pay? — ¿cuánto pagaste?
what's the jacket made (out) of? — ¿de qué es la chaqueta?
I threw it away - you did what? — lo tiré a la basura - ¿qué?
what? — ( say that again) ¿cómo?, ¿qué?; ( expressing disbelief) ¿qué?, ¿que qué?
2) (in phrases)or what? — (colloq) ¿o qué?
are you stupid, or what? — ¿eres tonto o qué?
so what? — ¿y qué?
what about: but what about the children? y los niños ¿qué?; what about my work? - what about it? ¿y mi trabajo? - ¿y qué?; you know Julie's boyfriend? - yes, what about him? ¿conoces al novio de Julie? - sí ¿por qué?; what... for: what's this button for? ¿para qué es este botón?; what are you complaining for? ¿por qué te quejas?; to give somebody what for (colloq) darle* una buena a alguien (fam); what have you (colloq): she sells postcards and souvenirs and what have you vende postales, recuerdos y esas cosas or y demás; what if: what if she finds out? ¿y si se entera?; what... like: what's she like? ¿cómo es?; what does he look like? ¿cómo es físicamente?, ¿qué aspecto tiene?; what's his new film like? ¿qué tal es su nueva película?; what of: so we're not married: what of it? no estamos casados ¿y qué?; what's-her/-his/-its-name (colloq): go and ask what's-her-name next door ve y pregúntale a la de al lado ¿cómo se llama?; the what's-its-name o what-d' you call it is broken la cosa ésa está rota (fam), el chisme ése está roto (Esp, Méx fam); what with entre; what with one thing and another, I haven't had time — entre una cosa y otra, no he tenido tiempo
3)a) ( in indirect speech) qué(do) you know what? I'll ask him for a raise! — ¿sabes qué? or ¿sabes qué te digo? le voy a pedir aumento!
(I'll) tell you what,... — mira,...
b) ( relative use) lo queI don't know and, what's more, I don't care — no lo sé y lo que es más, no me importa
II
1)a) ( in questions) quéwhat book are you reading? — ¿qué libro estás leyendo?
what color are the walls? — ¿de qué color son las paredes?
what more does he want? — ¿qué más quiere?
b) ( in indirect speech) quéshe didn't know what color to choose/what language they were speaking — no sabía qué color elegir/en qué idioma estaban hablando
c) (all of the, any)what few hotels there were were full — los pocos hoteles que había, estaban llenos
what little she owned she left to her son — lo poco que tenía, se lo dejó a su hijo
2) ( in exclamations) quéwhat a friend you've turned out to be! — (iro) valiente or vaya amigo has resultado ser tú!
[wɒt]what a lot of people! — cuánta gente!, qué cantidad de gente!
1. PRONOUNa)In direct questions, what can generally be translated by qué with an accent: quéwhat do you want now? — ¿qué quieres ahora?
what's in here? — ¿qué hay aquí dentro?
what is it now? — y ahora ¿qué?
what does he owe his success to?, to what does he owe his success? — frm ¿a qué debe su éxito?
what's a tractor, Daddy? — ¿qué es un tractor, papá?
Only use [¿qué es...?]/[¿qué son...?] to translate [what is]/[are] when asking for a [definition]. In other contexts use [¿cuál es?]/[¿cuáles son?]:what are capers? — ¿qué son las alcaparras?
what's the capital of Finland? — ¿cuál es la capital de Finlandia?
what's her telephone number? — ¿cuál es su número de teléfono?
However, not all expressions with [what] should be translated literally. Some require [qué] used adjectivally:what were the greatest problems? — ¿cuáles eran los mayores problemas?
what is the difference? — ¿qué diferencia hay?
what are your plans? — ¿qué planes tienes?
what's the Spanish for "pen"? — ¿cómo se dice "pen" en español?
what's your name? — ¿cómo te llamas?
b) (=how much) cuántowhat will it cost? — ¿cuánto va a costar?
what does it weigh? — ¿cuánto pesa?
what's nine times five? — ¿cuánto es nueve por cinco?
c) (=what did you say) cómo, quéwhat? I didn't catch that — ¿cómo? or ¿qué?, no he entendido eso
what did you say? — ¿cómo or qué dices?, ¿qué has dicho?, ¿qué dijiste? (LAm)
d) (Brit) † (as question tag) verdadit's getting late, what? — se está haciendo tarde ¿no? or ¿verdad?
a)In most cases, translate the pronoun what using either qué with an accent or lo que without an accent: qué, lo que•
he asked her what she thought of it — le preguntó qué or lo que pensaba de elloUse [cuál era]/[cuáles son] {etc} instead of [lo que era]/[lo que son] {etc} if [what was]/[are] {etc} does not relate to a definition:I asked him what DNA was — le pregunté qué or lo que era el ADN
•
please explain what you saw — por favor, explique qué or lo que viocan you explain what's happening? — ¿me puedes explicar (qué es) lo que está pasando?
he explained what it was — explicó qué era or lo que era
•
do you know what's happening? — ¿sabes qué or lo que está pasando?I don't know what's happening — no sé qué está pasando, no sé (qué es) lo que está pasando
•
tell me what happened — cuéntame qué or lo que ocurriób) (=how much) cuánto3) (before an infinitive) qué4) (relative use) lo queI've no clothes except what I'm wearing — no tengo ropa, aparte de lo que llevo puesto
and what have you {or}3} what not * y qué sé yo qué más, y qué sé yo cuántas cosas más to give sb what for * regañar a algn know whatwhat it is to be rich and famous! — ¡lo que es ser rico y famoso!
it was full of cream, jam, chocolate and I don't know what — estaba lleno de nata, mermelada, chocolate y no sé cuántas cosas más
you know what? I think he's drunk — creo que está borracho, ¿sabes?
to know what's what * saber cuántas son cinco * or what? *I know what, let's ring her up — se me ocurre una idea, vamos a llamarla por teléfono
do you want it or what? — ¿lo quieres o qué?
are you coming or what? — entonces ¿vienes o no?
I mean, is this sick, or what? — vamos, que es de verdadero mal gusto, ¿o no?
say what you like,... digas lo que digas,..., se diga lo que se diga,.... so what? * ¿y qué?is this luxury or what? — esto sí que es lujo, ¿eh?
so what if it does rain? — ¿y qué, si llueve?
(I'll) tell you what se me ocurre una idea, tengo una idea what aboutso what if he is gay? — ¿y qué (pasa) si es gay?, ¿y qué importa que sea gay?
what about me? — y yo ¿qué?
what about next week? — ¿qué te parece la semana que viene?
"your car..." - "what about it?" * — -tu coche... -¿qué pasa con mi coche?
what about going to the cinema? — ¿qué tal si vamos al cine?, ¿y si vamos al cine?
what about lunch, shall we go out? — ¿y para comer? ¿salimos fuera? or ¿qué tal si salimos fuera?
what for? (=why) ¿por qué?; (=to what purpose) ¿para qué?what about people who haven't got cars? — ¿y la gente que no tiene coche?
what are you doing that for? — ¿por or para qué haces eso?
what if...? ¿y si...?what's that button for? — ¿para qué es ese botón?
what if this doesn't work out? — ¿y si esto no funciona?
what ofwhat if he says no? — ¿y si dice que no?
but what of the political leaders? — pero, ¿y qué hay de los líderes políticos?
what's...what of it? * — y eso ¿qué importa?
what's it like? (asking for description) ¿cómo es?; (asking for evaluation) ¿qué tal es?what's surprising is that we hadn't heard of this before — lo sorprendente es que no nos habíamos enterado antes
what's their new house like? — ¿cómo es su nueva casa?
what's his first novel like? — ¿qué tal es su primera novela?
and what's more... y, además,... what's that? (asking about sth) ¿qué es eso?; (=what did you say?) ¿qué has dicho?what will the weather be like tomorrow? — ¿qué tal tiempo va a hacer mañana?
what's worsewhat's that to you? * — ¿eso qué tiene que ver contigo?, ¿a ti qué te importa? *
what withand what's worse... — y lo que es peor...
what with the stress and lack of sleep, I was in a terrible state — entre la tensión y la falta de sueño me encontraba fatal
2. ADJECTIVEwhat dress shall I wear? — ¿qué vestido me pongo?
what colour is it? — ¿de qué color es?
•
she asked me what day she should come — me preguntó qué día tenía que venir•
he explained what ingredients are used — explicó qué ingredientes se usan•
what good would that do? — ¿de qué serviría eso?•
do you know what music they're going to play? — ¿sabes qué música van a tocar?•
did they tell you what time they'd be arriving? — ¿te dijeron a qué hora llegarían?2) (relative)Remember to put an accent on qué in exclamations as well as in direct and indirect questions:I gave him what money/coins I had — le di todo el dinero/todas las monedas que tenía
what a nuisance! — ¡qué lata!
what a fool I was! — ¡qué tonto fui!
what an ugly dog! — ¡qué perro más or tan feo!
what a lot of people! — ¡qué cantidad de gente!
what an excuse! — iro ¡buen pretexto!, ¡vaya excusa!
3.EXCLAMATION ¡qué!what! you sold it! — ¿qué? ¡lo has vendido!
what! you expect me to believe that! — ¿qué? ¿esperas que me crea eso?
what! he can't be a spy! — ¿qué? ¿cómo va a ser un espía?
you told him what? — ¿que le has dicho qué?
you what?"he's getting married" - "what!" — se casa - ¿cómo dices?
"I'm going to be an actress" - "you what?" * — -voy a hacerme actriz -¿cómo or qué dices?
I'm going to have a baby - you what? — -voy a tener un niño -¡¿que vas a tener un qué?!
* * *
I [hwɑːt, wɒt]1) ( in questions) quéwhat's that? — ¿qué es eso?
what's the problem? — ¿cuál es el problema?
what is 28 divided by 12? — ¿cuánto es 28 dividido (por) 12?
what's `I don't understand' in Russian? — ¿cómo se dice `no entiendo' en ruso?
what do you mean? — ¿qué quieres decir?
what did you pay? — ¿cuánto pagaste?
what's the jacket made (out) of? — ¿de qué es la chaqueta?
I threw it away - you did what? — lo tiré a la basura - ¿qué?
what? — ( say that again) ¿cómo?, ¿qué?; ( expressing disbelief) ¿qué?, ¿que qué?
2) (in phrases)or what? — (colloq) ¿o qué?
are you stupid, or what? — ¿eres tonto o qué?
so what? — ¿y qué?
what about: but what about the children? y los niños ¿qué?; what about my work? - what about it? ¿y mi trabajo? - ¿y qué?; you know Julie's boyfriend? - yes, what about him? ¿conoces al novio de Julie? - sí ¿por qué?; what... for: what's this button for? ¿para qué es este botón?; what are you complaining for? ¿por qué te quejas?; to give somebody what for (colloq) darle* una buena a alguien (fam); what have you (colloq): she sells postcards and souvenirs and what have you vende postales, recuerdos y esas cosas or y demás; what if: what if she finds out? ¿y si se entera?; what... like: what's she like? ¿cómo es?; what does he look like? ¿cómo es físicamente?, ¿qué aspecto tiene?; what's his new film like? ¿qué tal es su nueva película?; what of: so we're not married: what of it? no estamos casados ¿y qué?; what's-her/-his/-its-name (colloq): go and ask what's-her-name next door ve y pregúntale a la de al lado ¿cómo se llama?; the what's-its-name o what-d' you call it is broken la cosa ésa está rota (fam), el chisme ése está roto (Esp, Méx fam); what with entre; what with one thing and another, I haven't had time — entre una cosa y otra, no he tenido tiempo
3)a) ( in indirect speech) qué(do) you know what? I'll ask him for a raise! — ¿sabes qué? or ¿sabes qué te digo? le voy a pedir aumento!
(I'll) tell you what,... — mira,...
b) ( relative use) lo queI don't know and, what's more, I don't care — no lo sé y lo que es más, no me importa
II
1)a) ( in questions) quéwhat book are you reading? — ¿qué libro estás leyendo?
what color are the walls? — ¿de qué color son las paredes?
what more does he want? — ¿qué más quiere?
b) ( in indirect speech) quéshe didn't know what color to choose/what language they were speaking — no sabía qué color elegir/en qué idioma estaban hablando
c) (all of the, any)what few hotels there were were full — los pocos hoteles que había, estaban llenos
what little she owned she left to her son — lo poco que tenía, se lo dejó a su hijo
2) ( in exclamations) quéwhat a friend you've turned out to be! — (iro) valiente or vaya amigo has resultado ser tú!
what a lot of people! — cuánta gente!, qué cantidad de gente!
См. также в других словарях:
A Buena Hora — ( At Good Time ) is the 14th studio album from the spanish singer Sergio Dalma, edited by Universal Music in 2008. Tracklist# A buena hora # Después # Morir de amores # Sólo si tú quieres # Cenizas # Maravillosa criatura # Silencio perfecto #… … Wikipedia
a buena hora o a buenas horas — ► locución adverbial Se usa cuando llega o sucede lo que se esperaba, pero ya tarde para lo que era necesario: ■ ¡a buena hora llegó el médico!, el bebé ya había nacido … Enciclopedia Universal
hora — (Del lat. hora). 1. f. Tiempo que equivale a 60 minutos, es decir, 3600 segundos. Dos períodos consecutivos de 12 horas, o uno de 24, contadas desde las 12 del día, constituyen un día solar. 2. Tiempo oportuno y determinado para algo. Ya es hora… … Diccionario de la lengua española
Hora — (Del lat. hora < gr. hora, espacio de tiempo.) ► sustantivo femenino 1 Cada una de las veinticuatro partes en que se divide el día solar. 2 Momento determinado del día, especialmente aquel en que sucede una cosa o es el más apropiado para que… … Enciclopedia Universal
hora — hora1 1. a buena hora o a buenas horas. Ambas locuciones sirven para expresar irónicamente que algo se produce cuando ya ha pasado el momento oportuno. En España es más frecuente a buenas horas, a menudo con el incremento mangas verdes: « Hemos… … Diccionario panhispánico de dudas
hora — {{#}}{{LM H20599}}{{〓}} {{[}}hora{{]}} ‹ho·ra› {{《}}▍ s.f.{{》}} {{<}}1{{>}} {{♂}}En el Sistema Internacional,{{♀}} unidad de tiempo que equivale a sesenta minutos: • El día se divide en veinticuatro horas.{{○}} {{<}}2{{>}} Momento oportuno y… … Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos
hora — sustantivo femenino 1. Cada una de las 24 partes iguales en que se divide el día solar: ¿Qué hora es? Faltan dos horas para que comience el partido. 2. Huso horario, cada una de las 24 partes en que se divide la esfera terrestre en la que rige la … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
Hora — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar al autor principa … Wikipedia Español
hora — s f 1 Cada una de las 24 partes de 60 minutos en que se divide el día solar. Se cuenta a partir de la medianoche 2 Medida que. de este periodo, marca un reloj: dar la hora, ¿Qué hora es? Son las 3:30 3 Hora astronómica La que determina el paso… … Español en México
Hora Zulu — Este es un artículo sobre la banda musical Hora Zulu. Para el término Hora Zulu usado en aeronáutica, véase ZULU. Hora Zulú Formación actual de Hora Zulú Datos generales … Wikipedia Español
Cofradía del Descendimiento y Santísimo Cristo de la Buena Muerte — Cofradía el Descendimiento y Santo Cristo de la Buena Muerte Sede canónica Iglesia Penitencial de la Vera Cruz Real Iglesia de San Miguel y San Julián Localidad Valladolid País … Wikipedia Español