gloriā

glōrĭa, ae, f. [Sanscr. cru, to hear; crav-as, fame; Gr. kluô, kleos; Lat. cluo, clueo, inclutus, from the root clŭo; lit., rumor, fame; hence also, like kleos, pregn.], glory, fame, renown, praise, honor (syn.: laus, laudatio, gloriatio, elogium, etc.).

Lit.

In gen.:

te inmortali adficere gloria,

Plaut. Am. 5, 2, 10: viri (Q. Fabii) gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.): ut summae gloriae sint a virtute proficiscentia, dedecoris vero praecipui existimentur, quae voluptas suadeat non sine labe vitiorum, Cato ap. Schol. Cic. Sest. 66, p. 310 Orell.: hicine est ille Telamon, modo quem gloria ad caelum extulit? Poët. (perh. Enn.) ap. Cic. Tusc. 3, 18, 39 (Trag. Rel. Inc. v. 93 Rib.):

virtutem tamquam umbra sequitur,

Cic. Tusc. 1, 45, 109:

non tulit ullos haec civitas aut gloria clariores aut auctoritate graviores,

Cic. de Or. 2, 37, 154: est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata: ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene judicantium de excellente virtute;

ea virtuti resonat tamquam imago,

id. Tusc. 3, 2, 3 sq.:

trahimur omnes studio laddis et optimus quisque maxime gloriā ducitur. Ipsi illi philosophi etiam in illis libellis, quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt, etc.,

id. Arch. 11, 26:

immortalis gloria (opp. sempiterna turpitudo),

id. Pis. 26, 63:

bello quaeritur gloria,

id. Off. 1, 12, 38:

maximam gloriam capere,

id. Lael. 7, 25:

esse in gloria sempiterna,

id. Att. 14, 11, 1:

sit in aeterna gloria Marius, qui, etc.,

id. Cat. 4, 10, 21:

esse in maxima gloria,

id. Off. 3, 21, 85:

excellens in re militari gloria,

id. Rep. 2, 17:

quod auctor ei summa augur gloria Attus Navius non erat,

id. ib. 2, 20:

honorum gradus summis hominibus et infimis sunt pares, gloriae dispares, etc.... ut is maxime gloria excellat, qui virtute plurimum praestet,

id. Planc. 24, 60:

unus bis remp. servavi, semel gloriā, iterum aerumna meā,

id. Sest. 22, 49:

an Pollio et Messala... parum ad posteros gloriae tradiderunt?

Quint. 12, 11, 28:

gloriam qui spreverit veram habebit,

Liv. 22, 39, 19: spreta in tempore gloria [p. 818] interdum cumulatior redit, id. 2, 47, 11:

militavi non sine gloria,

Hor. C. 3, 26, 2:

tenui Saleio Gloria quantalibet quid erit, si gloria tantum est,

Juv. 7, 81.— Poet.:

candidus, armenti gloria, taurus,

i. e. ornament, pride, Ov. A. A. 1, 290; Tib. 4, 1, 208.—In plur., reputation, fame, Auct. Her. 3, 6, 10; Sall. J. 41, 7:

veteres Gallorum gloriae,

glorious deeds, Tac. A. 3, 45:

ita sunt gloriae meretricum,

Plaut. Truc. 4, 4, 36; Gell. 2, 27, 5.—

With gen.:

simul rem et belli gloriam armis repperi, Tcr. Heaut. 1, 1, 60: nemo, qui fortitudinis gloriam consecutus est insidiis et malitiā, laudem est adeptus,

Cic. Off. 1, 19, 62; cf.:

pro gloria belli atque fortitudinis,

Caes. B. G. 1, 2 fin.:

gloria rei militaris,

id. ib. 5, 29, 4:

legum et publicae disciplinae,

Cic. Tusc. 1, 46, 110:

rerum gestarum gloria florere,

id. de Or. 1, 1, 1:

eximia virtutis,

id. Rep. 2, 10:

et gravitatis et ingenii,

id. Ac. 2, 23, 72; id. Off. 1, 32, 116:

imperii,

id. ib. 1, 12, 38:

dicendi,

id. Brut. 68, 239; Quint. 12, 10, 17:

carminum,

Tac. A. 12, 28:

et titulis et fascibus olim major habebatur donandi gloria,

Juv. 5, 111:

velocis gloria plantae,

id. 13, 98.—

Transf., subjectively, thirst or passion for glory, ambition; vainglory, pride, vaunting, boasting (class.).

In gen.:

pueri gloriā ducti,

Cic. Tusc. 2, 20, 46 Tischer:

moriar, ni, quae tua gloria est, puto te malle a Caesare consuli quam inaurari,

id. Fam. 7, 13, 1; cf.:

studio et gloriā,

id. Tusc. 2, 27, 65:

ostentatio et gloria,

id. Rab. Post. 14, 38; and:

jactantiā gloriāque,

Tac. A. 1, 8:

quem tulit ad scenam ventoso gloria curru,

Hor. Ep. 2, 1, 177; cf. id. S. 1, 6, 23; 2, 3, 179:

caecus Amor sui Et tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,

Hor. C. 1, 18, 15:

patriam obruit olim gloria paucorum,

Juv. 10, 142:

vana gloria,

Liv. 22, 39, 18.—In plur.:

perjuriorem hoc hominem si quis viderit Aut gloriarum pleniorem, quam illic est,

vain boastings, Plaut. Mil. 1, 1, 22; Gell. 1, 2, 6.—

With gen.:

generandi mellis,

Verg. G. 4, 205:

lautae mensae,

Luc. 4, 376.

* * *

• Glory

fame, renown, glory.

• The glory of sons is their fathers

• Glory to God in the highest

• Glory to the Father

• Glory (is) the shadow of virtue

• Fame comes too late to the dead

• O how quickly passes the glory of the world!

• Where right and glory lead

• If glory comes after death, I'm not in a hurry (if one must die to be recognised, I can wait)

• So passes the glory of the world

fāma, ae, f. [for, fa-ri], = phêmê, the talk of the multitude, like rumor, either as relating or as judging (v. rumor; cf. also: nomen, gloria, laudatio; clamor, plausus; honos, dignitas, honestas, laus, etc.).

That which people say or tell, the common talk, a report, rumor, saying, tradition (freq. and class.; plur. very rare); absol., or with a statement of the subject-matter annexed with de, or as an object-clause; rarely with gen.

Absol.:

hascine propter res maledicas famas ferunt?

Plaut. Trin. 1, 2, 149: a Brundisio nulla adhuc fama venerat, Cic. Att. 9, 3, 2:

cum tristis a Mutina fama manaret,

id. Phil. 14, 6, 15:

at fuit fama. Quotusquisque est, qui istam effugere potest in tam maledica civitate?

id. Cael. 16, 38: magna illico fama surrexit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2:

aliquod fama ac nuntiis afferre,

Caes. B. G. 6, 30, 2:

hac fama ad Treviros perlata,

id. ib. 5, 53, 2:

reliquos (deos) ne famā quidem acceperunt,

id. ib. 6, 21, 2; cf.:

quam Eratostheni et quibusdam Graecis famā notam esse video,

id. ib. 6, 24, 2:

concedamus famae hominum,

Cic. Rep. 2, 2:

Daedalus, ut fama est, fugiens, etc.,

Verg. A. 6, 14; cf.:

pulsis (vetus est ut fama) Sabellis,

Hor. S. 2, 1, 36:

ita fama ferebat,

Ov. M. 12, 197:

duplex inde fama est,

a twofold tradition, Liv. 1, 1, 6.— In plur.:

inhonestas famas adjungere diis,

Arn. 7, 219:

per omnem provinciam magnae atrocesque famae ibant,

Sall. H. 1, 67 Dietsch, ex conj.—

Stating the subject-matter or contents.

With de:

si quis quid de republica a finitimis rumore aut fama acceperit,

Caes. B. G. 6, 20, 1:

si quid ipsi audistis communi fama atque sermone de vi, de manu, de armis, etc.,

Cic. Fl. 6, 13:

de interitu P. Clodii,

id. Mil. 35, 98:

de Afranio fama est,

id. Att. 7, 26, 1:

de Titurii morte,

Caes. B. G. 5, 39, 1; cf.:

de victoria Caesaris,

id. ib. 5, 53, 1;

5, 51, 1: de proelio Dyrrhachino,

id. B. C. 3, 80.— Plur.: ingentes esse famas de Regulo, Arrunt. ap. Sen. Ep. 114, 19 fin. —

With an appos. clause:

ne mihi hanc famam differant, Me... dedisse, etc.,

Plaut. Trin. 3, 2, 63;

v. differo, B. 2.: accipere fama et auditione, esse quoddam numen et vim deorum,

Cic. N. D. 2, 37, 95:

quod tibi esse antiquissimum constante famā atque omnium sermone celebratum est,

id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24; so,

constans fama,

Liv. 6, 25, 4:

cum esse praestantem Numam Pompilium fama ferret,

Cic. Rep. 2, 13:

cum fama per orbem terrarum percrebuisset, illum, etc.,

Caes. B. C. 3, 43 fin.:

fama nuntiabat, te esse in Syria,

Cic. Fam. 12, 4, 2:

fama incerta duos equites venisse,

a vague rumor, Liv. 27, 50, 6:

capsis quem (Cassium) fama est esse librisque Ambustum propriis,

Hor. S. 1, 10, 63 al. —

With gen.:

vix ad aures meas istius suspicionis fama pervenit,

Cic. Sull. 4, 12:

propter incertam famam aeris alieni,

an unsupported rumor, Liv. 6, 27, 3.—

Personified: Fama, a goddess, daughter of Terra, swiftfooted, all-seeing, growing as she runs:

Fama, malum qua non aliud velocius ullum,

Verg. A. 4, 173 sq.; Ov. M. 12, 43 sq.; Val. Fl. 2, 116 sq.; Stat. Th. 3, 426 sq.; Ov. M. 8, 267; 9, 137; 14, 726; 15, 4; 853 al.

The voice or judgment of the many, public opinion; more freq. objectively, the fame, character, reputation which a man has, either in general or in particular, as a good or bad reputation, etc. (very freq. and class.).

In gen.:

famam atque rumores pars altera consensum civitatis et velut publicum testimonium vocat: altera sermonem sine ullo certo auctore dispersum, cui malignitas initium dederit, incrementum credulitas,

Quint. 5, 3; cf.:

adversus famam rumoresque hominum si satis firmus steteris,

Liv. 22, 39, 18:

contra opinionem militum famamque omnium videri proelium defugisse, magnum detrimentum afferebat,

Caes. B. C. 1, 82, 2; cf. id. ib. 3, 56 fin.: fama popularis, popular fame or favor, Cic. Tusc. 3, 2, 4; 5, 16, 46:

forensis,

Q. Cic. Petit. Cons. 5, 17: de bona fama (quam enim appellant eudoxian, aptius est hoc loco bonam famam appellare quam gloriam), Cic. Fin. 3, 17, 57:

bona de Domitio, praeclara de Afranio fama est,

id. Att. 7, 26, 1; cf.:

qui bonam famam bonorum, quae sola vere gloria nominari potest, expetunt,

id. Sest. 66, 139; Sall. C. 7, 6:

si bonam famam mihi servasso, sat ero dives,

Plaut. Most. 1, 3, 70 sq.:

bona,

Cat. 61, 62:

bene loquendi fama,

Cic. Brut. 74, 259:

eloquentiae,

Quint. 7, 1, 41:

sapientiae,

Cic. Lael. 4, 15:

pudica,

Prop. 2, 32 (3, 30), 21:

alium mala fama et timor impediebat,

Sall. J. 35, 4:

inconstantiae,

Cic. Fam. 1, 9, 11:

vappae ac nebulonis,

Hor. S. 1, 2, 12.—In plur.: inter arma civilia aequi boni famas petit, Sall. Fragm. ap. Sen. Ep. 114, 19 (Hist. inc. lib. 76 Dietsch).—

In partic.

In a good sense, fair fame, reputation, renown, = existumatio, fama bona:

ut vos mihi domi eritis, proinde ego ero famā foris,

Tert. Hec. 2, 1, 21: fundamentum [p. 723] est perpetuae commendationis et famae justitia, Cic. Off. 2, 20, 71:

fama et existimatio,

id. Quint. 15, 50; cf.:

ut ante collectam famam conservet (for which, shortly after: habet existimationem multo sudore collectam),

id. Div. in Caecil. 22, 71:

sic ejus (Archiae) adventus celebrabantur, ut famam ingenii exspectatio hominis superaret... hac tanta celebritate famae cum esset jam absentibus notus, etc. (shortly before: celeriter antecellere omnibus ingenii gloriā contigit),

id. Arch. 3, 5;

so corresp. to gloria,

id. Tusc. 1, 46, 110:

fama ingeni abicienda,

id. Fam. 9, 16, 3;

with the latter cf.: anxius de fama ingenii,

Quint. 11, 1, 50; 74:

de alicujus fama detrahere,

Cic. Fam. 3, 8, 5:

famam in tuto collocare,

Quint. 12, 11, 7:

ejus scripta tantum intra famam sunt,

id. 11, 3, 8:

ad famam populi Romani pertinere, eos consules esse, etc.,

Liv. 10, 24, 17:

(ut amicorum) aut caput agatur aut fama,

Cic. Lael. 17, 61:

loco, fortuna, fama superiores,

id. ib. 25, 94:

virtus, fama, decus divitiis parent,

Hor. S. 2, 3, 95:

cui gratia, fama, valetudo, contingat abunde,

id. Ep. 1, 4, 10:

famam dicendi fortius quaerunt,

Quint. 2, 12, 9: Evadne... Occidit Argivae fama pudicitiae, the glory or pride of Argive chastity, i. e. of the chaste women of Argos, Prop. 1, 15, 22.—Esp.: magna fama, great reputation, fame, glory:

magnam famam attulisse Fabio Tarentum rebatur,

Liv. 27, 25, 11:

magnam famam sui relinquere,

Nep. Lys. 1, 1:

habere,

Plin. 36, 21, 39, § 149.—

In a bad sense, illfame, infamy, scandal, = infamia, fama mala (rare): opplere (aliquem) famā ac flagitiis, Turp. ap. Non. 306, 2; Ter. Ad. 2, 3, 10:

neque specie famāve movetur, Nec jam furtivum Dido meditatur amorem,

Verg. A. 4, 172; Sall. C. 3, 5; Tac. A. 12, 49; Plin. Pan. 28, 1; cf.:

laeta apud plerosque, apud quosdam sinistra fama,

Tac. A. 11, 19.

flōrĕo, ŭi, 2, v. n. [flos], to bloom, blossom, flower (class.; esp. freq. in the trop. sense; cf.: floresco, vigeo).

Lit.:

per terras frondent atque omnia florent,

Lucr. 5, 214: florere omnia, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69:

haec arbor una (lentiscus) ter floret,

Cic. Div. 1, 9, 16:

possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra?

id. N. D. 2, 7, 19:

imputata floret usque vinea,

Hor. Epod. 16, 44:

vinea, segetes,

Ov. F. 5, 263 sq.:

narcisso floreat alnus,

Verg. E. 8, 52:

florentes ferulae,

id. ib. 10, 25.— Poet.:

si bene floreat annus,

Ov. F. 5, 327.—

Transf.

(Acc. to flos, I. B.) Of wine, to froth:

si vinum florere incipiet,

Col. 12, 30, 1:

vina quoque in magnis operose condita cellis Florent,

Ov. F. 5, 270.—

To get the first downy beard:

libat florentes haec tibi prima (dies) genas,

Mart. 3, 6, 4.—

To be filled with, to abound with any thing (ante-class. and poet.): mare velis florere videres, Cato ap. Charis. p. 185; cf.:

mare velivolis florebat puppibus,

Lucr. 5, 1442; cf.:

hinc laetas urbes pueris florere videmus,

id. 1, 255 Lachm.:

Hybla multis thymis,

Ov. P. 2, 7, 26:

jam pridem regio... undat equis floretque viris,

Val. Fl. 1, 547.—

To bloom, i. e. to be bright with varied colors:

pampineo gravidus autumno Floret ager, of the ripening fruits,

Verg. G. 2, 6;

of an army on the march: variis floret via discolor armis,

Val. Fl. 5, 565; cf.:

floret cristatus exercitus undique turmis,

Claud. III. Cons. Hon. 133.—

To be bright (cf. P. a. infra):

lumina floruisse,

Tert. Apol. 11:

caelum luminibus floruisset,

id. adv. Marc. 4, 42.—

Trop., to be in a flourishing or prosperous condition, to flourish, be in good repute, to be eminent, distinguished, etc.; constr. with the abl. and absol.

Of persons and animate things.

With abl.:

in sua patria multis virtutibus ac beneficiis floruit princeps,

Cic. Verr. 2, 5, 49, § 128:

privatis officiis et ingenii laude floruit,

id. de Or. 3, 2, 7:

omni genere virtutis,

id. Brut. 7, 28:

cum acumine ingenii tum admirabili quodam lepore dicendi,

id. Ac. 2, 6, 16:

honoribus et rerum gestarum gloriā,

id. de Or. 1, 1, 1:

gratiā, auctoritate, gloriā,

id. Fam. 4, 13, 2:

laudibus,

id. ib. 9, 14, 2:

nobilitate discipulorum,

id. de Or. 3, 35, 141:

omnibus copiis (Crotoniatae),

id. Inv. 2, 1, 1:

tria genera dicendi, quibus quidam floruerunt,

id. Or. 5, 20.—

With in and abl.:

in re militari Epaminondas,

Nep. Epam. 5:

ille vir, qui in Curia, in Rostris, in re publica floruisset, etc.,

Cic. Cael. 24, 59:

in foro,

id. Ac. 2, 1, 1:

in sententis senatoriis et in omni actione atque administratione rei publicae,

id. Fam. 1, 9, 2:

in senectute,

id. Lael. 1, 4.—

Absol.:

ergo in Graecia musici floruerunt,

Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Ac. 2, 6, 16; cf.:

floret Epicurus,

id. Off. 3, 33, 116:

qui inter illos florebas,

id. Quint. 26, 80:

cum multis simul floruit,

Quint. 3, 1, 9:

floruit circa Philippum,

id. 12, 10. 6:

circum tribus actis impiger annis Floret equus,

is in his bloom, prime, Lucr. 5, 884.—

Of inanim. and abstr. things.

With abl.:

illa vetus (Graecia), quae quondam opibus, imperio, gloria floruit, hoc uno malo concidit,

Cic. Fl. 7, 16: familia, quae postea viris fortissimis floruit. id. Phil. 9, 2, 4:

doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domus nostra floruit,

id. N. D. 1, 3, 6; id. Font. 14, 31:

meus ad urbem accessus incredibili hominum multitudine et gratulatione florebat,

id. Sest. 63, 131:

aliquid floret laudibus,

Lucr. 5, 1279.—

Absol.:

quae (magna Graecia) nunc quidem deleta est, tunc florebat,

Cic. Lael. 4, 13:

quae familia admodum floruit,

Suet. Ner. 6:

quorum auctoritas maxime florebat,

Cic. Rep. 2, 34:

gloria generis floret,

id. Fl. 11, 25:

verborum vetus interit aetas, Et juvenum ritu florent modo nata vigentque,

Hor. A. P. 62:

aetherii dono cessere parentes Aeternum florere genas,

to shine in perpetual bloom, perpetual youth, Stat. Th. 1, 705.—Hence, flō-rens, entis, P. a.

Lit., shining, glistening, glittering, bright ( poet. and in postclass. prose):

Ennius et Lucretius florere dicunt omne quod nitidum est,

Serv. Verg. A. 7, 804:

lucernarum florentia lumina flammis,

Lucr. 4, 450; so,

smaragdi arcano igne,

Stat. Th. 2, 276:

postes arcano lumine,

id. ib. 1, 210:

catervae aere,

Verg. A. 7, 804:

exercitus insignibus argenteis et aureis,

Gell. 5, 5, 2.—

Abounding in flowers:

vertice de summo semper florentis Hymetti,

Ov. M. 7, 702.— Subst.: florens, ntis, f., a garland:

do hanc tibi florentem florenti,

Plaut. Pers. 5, 1, 18 (cf. B. 1. b infra).—

Trop. (acc. to II.), flourishing, prosperous, in the prime, in repute, fine, excellent.

Of animate things.

With abl.:

complecti hominem florentem aetate, opibus, honoribus, ingenio, liberis, propinquis, affinibus, amicis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,

id. Rosc. Am. 6, 15:

regina Berenice florens aetate formaque,

Tac. H. 2, 81; cf.:

ambo florentes aetatibus,

Verg. E. 7, 4.—

Absol.:

qui te beatum, qui florentem putas,

Cic. Par. 2, 18:

quos ego florentis atque integros sine ferro viceram,

id. Planc. 35, 86:

oratores florentes et leviter ornati,

id. Or. 6, 20:

florens et illustris adolescens,

Caes. B. G. 7, 32, 4: exorta semper florentis Homeri species, Enn. ap. Lucr. 1, 124.— Plur. as subst.: flōrentes, um, the prosperous (opp. afflicti), Nep. Att. 11, 4.—

Of inanim. and abstr. things.

With abl.:

florentes viribus anni,

Sil. 1, 226; so,

anni vigore,

Petr. 132:

animus vino,

joyous, Gell. 6, 13, 4.—

Absol.:

(majores nostri) ex minima tenuissimaque re publica maximam et florentissimam nobis reliquerunt,

Cic. Rosc. Am. 18, 50; cf.:

civitas (Ubiorum) ampla atque florens,

Caes. B. G. 4, 3, 3:

invidetur praestanti florentique fortunae,

Cic. de Or. 2, 52, 210:

florens amicitia (opp. afflicta),

id. Quint. 30, 93:

quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti, etc.,

Caes. B. G. 1, 30, 3; cf.:

neu florentes res suas cum Jugurthae perditis misceret,

Sall. J. 83, 1:

florentes Etruscorum opes,

Liv. 1, 2, 3:

florentissima Samnitium castra,

Cic. Div. 1, 33, 72:

equus florenti aetate,

Lucr. 5, 1074:

aevo florente puellae,

id. 3, 1008; cf.:

adhuc florente juventa Fervidus,

Hor. A. P. 115:

florentissima ejus erat aetas,

Liv. 30, 12, 17: nostrum opus tibi probari laetor: ex quo anthê ipsa posuisti, quae mihi florentiora sunt visa tuo judicio, Cic. Att. 16, 11, 1; cf.:

modus nullus est florentior in singulis verbis (quam translatio),

id. de Or. 3, 41, 166; id. Or. 27, 96:

oratio florentissima,

Gell. 15, 28, 5; cf.

also: florentis facundiae homo,

id. 19, 9, 2 — Adv.: flōrenter, flourishingly, famously (late Lat.): florentissime docet, i. e. with great repute, celebrity, Hier. Chron. Euseb. an. 358.

flōrĕo, ŭi, 2, v. n. [flos], to bloom, blossom, flower (class.; esp. freq. in the trop. sense; cf.: floresco, vigeo).

Lit.:

per terras frondent atque omnia florent,

Lucr. 5, 214: florere omnia, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69:

haec arbor una (lentiscus) ter floret,

Cic. Div. 1, 9, 16:

possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra?

id. N. D. 2, 7, 19:

imputata floret usque vinea,

Hor. Epod. 16, 44:

vinea, segetes,

Ov. F. 5, 263 sq.:

narcisso floreat alnus,

Verg. E. 8, 52:

florentes ferulae,

id. ib. 10, 25.— Poet.:

si bene floreat annus,

Ov. F. 5, 327.—

Transf.

(Acc. to flos, I. B.) Of wine, to froth:

si vinum florere incipiet,

Col. 12, 30, 1:

vina quoque in magnis operose condita cellis Florent,

Ov. F. 5, 270.—

To get the first downy beard:

libat florentes haec tibi prima (dies) genas,

Mart. 3, 6, 4.—

To be filled with, to abound with any thing (ante-class. and poet.): mare velis florere videres, Cato ap. Charis. p. 185; cf.:

mare velivolis florebat puppibus,

Lucr. 5, 1442; cf.:

hinc laetas urbes pueris florere videmus,

id. 1, 255 Lachm.:

Hybla multis thymis,

Ov. P. 2, 7, 26:

jam pridem regio... undat equis floretque viris,

Val. Fl. 1, 547.—

To bloom, i. e. to be bright with varied colors:

pampineo gravidus autumno Floret ager, of the ripening fruits,

Verg. G. 2, 6;

of an army on the march: variis floret via discolor armis,

Val. Fl. 5, 565; cf.:

floret cristatus exercitus undique turmis,

Claud. III. Cons. Hon. 133.—

To be bright (cf. P. a. infra):

lumina floruisse,

Tert. Apol. 11:

caelum luminibus floruisset,

id. adv. Marc. 4, 42.—

Trop., to be in a flourishing or prosperous condition, to flourish, be in good repute, to be eminent, distinguished, etc.; constr. with the abl. and absol.

Of persons and animate things.

With abl.:

in sua patria multis virtutibus ac beneficiis floruit princeps,

Cic. Verr. 2, 5, 49, § 128:

privatis officiis et ingenii laude floruit,

id. de Or. 3, 2, 7:

omni genere virtutis,

id. Brut. 7, 28:

cum acumine ingenii tum admirabili quodam lepore dicendi,

id. Ac. 2, 6, 16:

honoribus et rerum gestarum gloriā,

id. de Or. 1, 1, 1:

gratiā, auctoritate, gloriā,

id. Fam. 4, 13, 2:

laudibus,

id. ib. 9, 14, 2:

nobilitate discipulorum,

id. de Or. 3, 35, 141:

omnibus copiis (Crotoniatae),

id. Inv. 2, 1, 1:

tria genera dicendi, quibus quidam floruerunt,

id. Or. 5, 20.—

With in and abl.:

in re militari Epaminondas,

Nep. Epam. 5:

ille vir, qui in Curia, in Rostris, in re publica floruisset, etc.,

Cic. Cael. 24, 59:

in foro,

id. Ac. 2, 1, 1:

in sententis senatoriis et in omni actione atque administratione rei publicae,

id. Fam. 1, 9, 2:

in senectute,

id. Lael. 1, 4.—

Absol.:

ergo in Graecia musici floruerunt,

Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Ac. 2, 6, 16; cf.:

floret Epicurus,

id. Off. 3, 33, 116:

qui inter illos florebas,

id. Quint. 26, 80:

cum multis simul floruit,

Quint. 3, 1, 9:

floruit circa Philippum,

id. 12, 10. 6:

circum tribus actis impiger annis Floret equus,

is in his bloom, prime, Lucr. 5, 884.—

Of inanim. and abstr. things.

With abl.:

illa vetus (Graecia), quae quondam opibus, imperio, gloria floruit, hoc uno malo concidit,

Cic. Fl. 7, 16: familia, quae postea viris fortissimis floruit. id. Phil. 9, 2, 4:

doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domus nostra floruit,

id. N. D. 1, 3, 6; id. Font. 14, 31:

meus ad urbem accessus incredibili hominum multitudine et gratulatione florebat,

id. Sest. 63, 131:

aliquid floret laudibus,

Lucr. 5, 1279.—

Absol.:

quae (magna Graecia) nunc quidem deleta est, tunc florebat,

Cic. Lael. 4, 13:

quae familia admodum floruit,

Suet. Ner. 6:

quorum auctoritas maxime florebat,

Cic. Rep. 2, 34:

gloria generis floret,

id. Fl. 11, 25:

verborum vetus interit aetas, Et juvenum ritu florent modo nata vigentque,

Hor. A. P. 62:

aetherii dono cessere parentes Aeternum florere genas,

to shine in perpetual bloom, perpetual youth, Stat. Th. 1, 705.—Hence, flō-rens, entis, P. a.

Lit., shining, glistening, glittering, bright ( poet. and in postclass. prose):

Ennius et Lucretius florere dicunt omne quod nitidum est,

Serv. Verg. A. 7, 804:

lucernarum florentia lumina flammis,

Lucr. 4, 450; so,

smaragdi arcano igne,

Stat. Th. 2, 276:

postes arcano lumine,

id. ib. 1, 210:

catervae aere,

Verg. A. 7, 804:

exercitus insignibus argenteis et aureis,

Gell. 5, 5, 2.—

Abounding in flowers:

vertice de summo semper florentis Hymetti,

Ov. M. 7, 702.— Subst.: florens, ntis, f., a garland:

do hanc tibi florentem florenti,

Plaut. Pers. 5, 1, 18 (cf. B. 1. b infra).—

Trop. (acc. to II.), flourishing, prosperous, in the prime, in repute, fine, excellent.

Of animate things.

With abl.:

complecti hominem florentem aetate, opibus, honoribus, ingenio, liberis, propinquis, affinibus, amicis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,

id. Rosc. Am. 6, 15:

regina Berenice florens aetate formaque,

Tac. H. 2, 81; cf.:

ambo florentes aetatibus,

Verg. E. 7, 4.—

Absol.:

qui te beatum, qui florentem putas,

Cic. Par. 2, 18:

quos ego florentis atque integros sine ferro viceram,

id. Planc. 35, 86:

oratores florentes et leviter ornati,

id. Or. 6, 20:

florens et illustris adolescens,

Caes. B. G. 7, 32, 4: exorta semper florentis Homeri species, Enn. ap. Lucr. 1, 124.— Plur. as subst.: flōrentes, um, the prosperous (opp. afflicti), Nep. Att. 11, 4.—

Of inanim. and abstr. things.

With abl.:

florentes viribus anni,

Sil. 1, 226; so,

anni vigore,

Petr. 132:

animus vino,

joyous, Gell. 6, 13, 4.—

Absol.:

(majores nostri) ex minima tenuissimaque re publica maximam et florentissimam nobis reliquerunt,

Cic. Rosc. Am. 18, 50; cf.:

civitas (Ubiorum) ampla atque florens,

Caes. B. G. 4, 3, 3:

invidetur praestanti florentique fortunae,

Cic. de Or. 2, 52, 210:

florens amicitia (opp. afflicta),

id. Quint. 30, 93:

quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti, etc.,

Caes. B. G. 1, 30, 3; cf.:

neu florentes res suas cum Jugurthae perditis misceret,

Sall. J. 83, 1:

florentes Etruscorum opes,

Liv. 1, 2, 3:

florentissima Samnitium castra,

Cic. Div. 1, 33, 72:

equus florenti aetate,

Lucr. 5, 1074:

aevo florente puellae,

id. 3, 1008; cf.:

adhuc florente juventa Fervidus,

Hor. A. P. 115:

florentissima ejus erat aetas,

Liv. 30, 12, 17: nostrum opus tibi probari laetor: ex quo anthê ipsa posuisti, quae mihi florentiora sunt visa tuo judicio, Cic. Att. 16, 11, 1; cf.:

modus nullus est florentior in singulis verbis (quam translatio),

id. de Or. 3, 41, 166; id. Or. 27, 96:

oratio florentissima,

Gell. 15, 28, 5; cf.

also: florentis facundiae homo,

id. 19, 9, 2 — Adv.: flōrenter, flourishingly, famously (late Lat.): florentissime docet, i. e. with great repute, celebrity, Hier. Chron. Euseb. an. 358.

sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).

Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

terra solida et globosa,

id. N. D. 2, 39, 137:

columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

id. Div. 1, 24, 48; cf.

cornua (opp. cava),

Plin. 11, 37, 45, § 127:

lapides,

Sen. Q. N. 3, 25, 6:

corpus,

Ter. Eun. 2, 3, 27:

paries vel solidus vel fornicatus,

Cic. Top. 4, 22:

sphaera solida atque plena,

id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

crateres auro solidi,

Verg. A. 2, 765:

ex solido elephanto,

id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

aera,

id. ib. 9, 809:

telum solidum nodis,

id. ib. 11, 553:

vasa auro solida,

Tac. A. 2, 33; 13, 10:

solidum ex auro signum,

Just. 39, 2, 5:

nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

Ov. F. 6, 404; so,

ripa,

id. ib. 14, 49:

sedes (opp. aër),

id. ib. 2, 147:

navis ad ferendum incursum maris solida,

Sen. Ep. 76, 13:

sit solidum quodcumque subest,

Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

solidior caseus factus,

Col. 7, 8, 4. — Sup.:

solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

Lucr. 1, 565; 1, 951:

tellus,

Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

Cic. N. D. 2, 18, 47:

nihil tangi potest, quod careat solido,

id. Univ 4, 11; cf.:

quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

id. N. D. 1, 27, 75:

inane abscindere soldo,

Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

fossa fit ad solidum,

to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

finditur in solidum cuneis via,

into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

Tac. A. 4, 62:

solido procedebat elephas in pontem,

on solid ground, Liv. 44, 5.—

Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

usurā, nec eā solidā, contentus est,

Cic. Att. 6, 1, 3:

militia semestri solidum stipendium accipere,

Liv. 5, 4:

solida taurorum viscera,

Verg. A. 6, 253:

ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

Plin. 8, 14, 14, § 36:

quibus solida ungula,

id. 10, 63, 83, § 173:

motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

Just. 30, 4, 3:

ut decies solidum exsorberet,

i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

partem solido demere de die,

Hor. C. 1, 1, 20:

annus,

Liv. 1, 19:

hora,

Juv. 11, 205:

parum solidum consulatum explere,

incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

Verg. A. 2, 639.—As substt.

In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—

In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—

Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

fides,

Tac. H. 2, 7:

solida et robusta et assidua frequentia,

Cic. Planc. 8, 21:

solida atque robusta eloquentia,

Quint. 10, 1, 2:

solida ac virilis ingenii vis,

id. 2, 5, 23:

est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

Cic. Tusc. 3, 2, 3:

judicia solida et expressa,

id. Planc. 12, 29:

justitiae effigies,

id. Off. 3, 17, 69:

quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

id. Fin. 1, 18, 61:

suavitas austera et solida,

id. de Or. 3, 26, 103:

solida veraque laus,

id. Sest. 43, 93; cf.:

solida laus ac vera dignitas,

id. Vatin. 3, 8:

gloria (with vera),

id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

nulla utilitas (with puerilis delectatio),

Cic. Fin. 1, 21, 72:

salus,

Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

gratia,

id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

beneficium,

Ter. Eun. 5, 2, 32:

gaudium,

id. And. 4, 1, 24:

libertas,

Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

fides,

id. H. 2, 79:

mens,

firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

solidum opus doctrinae,

Val. Max. 4, 1, ext. 1:

in solidiore aliquo scripti genere,

Sen. Contr. 1, 8, 16:

gravior solidiorque sententia,

Gell. 11, 13, 8:

virtus,

Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

vinum,

Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

Cic. Pis. 25, 60:

multos in solido rursus Fortuna locavit,

in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

praesentia bona nondum tota in solido sunt,

Sen. Ben. 3, 4, 2:

nostra gloria, cum sit ex solido,

Curt. 9, 2, 14:

ut salus ejus locetur in solido,

Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.

sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

dinoscere cautus Quid solidum crepet,

Pers. 5, 25:

Venus irata solidum,

App. M. 5, p. 171, 24.—

sŏlĭdē (not in Cic.).

(Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

solide et crassis viminibus contexta cista,

Col. 12, 56, 2:

solide natus est,

i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

concreta aqua,

Gell. 19, 5, 5.—

(Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

sŏlĭdus, a, um (contr. collat. form sol-dus, a, um, Hor. S. 1, 2, 113; 2, 5, 65), adj. [Sanscr. sarvas, all; Gr. holos, whole; old Lat. sollus; cf. sollistimus], firm, dense, compact, not hollow, solid (class.).

Lit.: individua et solida corpora (sc. atomoi), Cic. Fin. 1, 6, 18; cf. id. Div. 2, 67, 98:

terra solida et globosa,

id. N. D. 2, 39, 137:

columna aurea (opp. extrinsecus inaurata),

id. Div. 1, 24, 48; cf.

cornua (opp. cava),

Plin. 11, 37, 45, § 127:

lapides,

Sen. Q. N. 3, 25, 6:

corpus,

Ter. Eun. 2, 3, 27:

paries vel solidus vel fornicatus,

Cic. Top. 4, 22:

sphaera solida atque plena,

id. Rep. 1, 14, 22; cf.:

crateres auro solidi,

Verg. A. 2, 765:

ex solido elephanto,

id. G. 3, 26; id. A. 6, 69; 6, 552:

aera,

id. ib. 9, 809:

telum solidum nodis,

id. ib. 11, 553:

vasa auro solida,

Tac. A. 2, 33; 13, 10:

solidum ex auro signum,

Just. 39, 2, 5:

nunc solida est tellus, quae lacus ante fuit,

Ov. F. 6, 404; so,

ripa,

id. ib. 14, 49:

sedes (opp. aër),

id. ib. 2, 147:

navis ad ferendum incursum maris solida,

Sen. Ep. 76, 13:

sit solidum quodcumque subest,

Aus. Ed. 16, 12: solidus cibus, solid food, as opposed to fluid, Vulg. Heb. 5, 12. — Comp.:

solidior caseus factus,

Col. 7, 8, 4. — Sup.:

solidissima materiaï corpora (opp. mollia),

Lucr. 1, 565; 1, 951:

tellus,

Ov. M. 15, 262.— Subst.: sŏlĭdum, i, n., a solid substance, solidity:

cum duae formae praestantes sint, ex solidis globus, ex planis autem circulus aut orbis,

Cic. N. D. 2, 18, 47:

nihil tangi potest, quod careat solido,

id. Univ 4, 11; cf.:

quae (species deorum) nihil concreti habeat, nihil solidi, nihil expressi,

id. N. D. 1, 27, 75:

inane abscindere soldo,

Hor. S. 1, 2, 113; cf. id. ib. 2, 1, 78:

fossa fit ad solidum,

to the solid ground, to the bottom, Ov. F. 4, 821:

finditur in solidum cuneis via,

into the hard wood, Verg. G. 2, 79; 2, 231:

neque fundamenta (amphitheatri) per solidum subdidit,

Tac. A. 4, 62:

solido procedebat elephas in pontem,

on solid ground, Liv. 44, 5.—

Transf. (opp. to that which is divided, scattered, or in parts), whole, complete, entire (= integer, totus):

usurā, nec eā solidā, contentus est,

Cic. Att. 6, 1, 3:

militia semestri solidum stipendium accipere,

Liv. 5, 4:

solida taurorum viscera,

Verg. A. 6, 253:

ut solidos hauriant (serpentes) cervos taurosque,

Plin. 8, 14, 14, § 36:

quibus solida ungula,

id. 10, 63, 83, § 173:

motus terrae quasdam (civitates) solidas absorbuit,

Just. 30, 4, 3:

ut decies solidum exsorberet,

i. e. at once, in one draught, Hor. S. 2, 3, 240: decem annos solidos errasse, Varr. ap. Non. 405, 21; cf.:

partem solido demere de die,

Hor. C. 1, 1, 20:

annus,

Liv. 1, 19:

hora,

Juv. 11, 205:

parum solidum consulatum explere,

incomplete, Liv. 4, 8 fin.:

vos, quibus...solidae suo stant robore vires,

Verg. A. 2, 639.—As substt.

In gen.: sŏlĭdum, i, n., the whole sum:

ita bona veneant, ut solidum suum cuique solvatur,

Cic. Rab. Post. 17, 46; Hor. S. 2, 5, 65; Quint. 5, 10, 105; Tac. A. 6, 17; Dig. 45, 2, 2 sq.—

In partic.: sŏlĭdus, i, m. (sc. nummus), in the time of the emperors a gold coin, at first called aureus, and worth about twenty-five denarii, afterwards reduced nearly one half in value, Dig. 9, 3, 5; 11, 4, 1; 21, 1, 42; Cod. Just. 10, 70, 5; App. M. 10, p. 242, 34; Lampr. Alex. Sev. 39; Vulg. 1 Par. 29, 7; id. 1 Esd. 2, 69; id. Ecclus. 29, 7.—

Trop., sound, solid, substantial, genuine, true, real (in this sense a favorite word with Cic.; syn.: firmus, constans, stabilis;

opp. inanis, levis, vanus, mobilis, etc.): solida et perpetua fides,

Plaut. Merc. 2, 3, 44; so,

fides,

Tac. H. 2, 7:

solida et robusta et assidua frequentia,

Cic. Planc. 8, 21:

solida atque robusta eloquentia,

Quint. 10, 1, 2:

solida ac virilis ingenii vis,

id. 2, 5, 23:

est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata,

Cic. Tusc. 3, 2, 3:

judicia solida et expressa,

id. Planc. 12, 29:

justitiae effigies,

id. Off. 3, 17, 69:

quod appellant honestum, non tam solido quam splendido nomine,

id. Fin. 1, 18, 61:

suavitas austera et solida,

id. de Or. 3, 26, 103:

solida veraque laus,

id. Sest. 43, 93; cf.:

solida laus ac vera dignitas,

id. Vatin. 3, 8:

gloria (with vera),

id. Phil. 5, 18, 50: nostra gloria, cum sit ex solido, Curt. 9, 2, 14:

nulla utilitas (with puerilis delectatio),

Cic. Fin. 1, 21, 72:

salus,

Plaut. Bacch. 2, 2, 10:

gratia,

id. Curc. 3, 35; Ov. M. 12, 576:

beneficium,

Ter. Eun. 5, 2, 32:

gaudium,

id. And. 4, 1, 24:

libertas,

Liv. 2, 2, 6; Tac. Or. 9:

fides,

id. H. 2, 79:

mens,

firm, determined, Hor. C. 3, 3, 4:

solidum opus doctrinae,

Val. Max. 4, 1, ext. 1:

in solidiore aliquo scripti genere,

Sen. Contr. 1, 8, 16:

gravior solidiorque sententia,

Gell. 11, 13, 8:

virtus,

Val. Max. 2, 8, 5; 5, 4, ext. 5:

vinum,

Pall. 11, 14 fin.— Neutr. absol.:

quibus ex rebus nihil est, quod solidum tenere possis,

Cic. Pis. 25, 60:

multos in solido rursus Fortuna locavit,

in safety, Verg. A. 11, 427; cf.:

praesentia bona nondum tota in solido sunt,

Sen. Ben. 3, 4, 2:

nostra gloria, cum sit ex solido,

Curt. 9, 2, 14:

ut salus ejus locetur in solido,

Amm. 17, 5, 11.—Hence, adv., in two forms.

sŏlĭdum (very rare), soundly, thoroughly:

dinoscere cautus Quid solidum crepet,

Pers. 5, 25:

Venus irata solidum,

App. M. 5, p. 171, 24.—

sŏlĭdē (not in Cic.).

(Acc. to I.) Densely, closely, solidly:

solide et crassis viminibus contexta cista,

Col. 12, 56, 2:

solide natus est,

i. e. without a hollow place, without wind in one's inside, Petr. 47, 4.— Comp.:

concreta aqua,

Gell. 19, 5, 5.—

(Acc. to II.) Surely, wholly, fully, truly:

neque, natus necne is fuerit, id solide scio,

Plaut. Trin. 4, 2, 8; 4, 2, 47; Ter And. 5, 5, 8; App. M. 3, p. 135, 41; Spart. Ael. Ver. 8.

sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

fuerim,

id. ib. 4, 8, 54:

fuerit,

id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

sies,

Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

siet,

Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

sient,

Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

fuant,

Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.

As a verb substantive, to be.

In gen.

Asserting existence, to be, exist, live:

definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

Cic. Top. 5, 26 sq.:

si abest, nullus est,

Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

id. Truc. 1, 2, 95:

omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

Cic. de Or. 2, 38, 157:

non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

flumen est Arar, quod, etc.,

Caes. B. G. 1, 12:

homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

id. Lael. 22, 83:

nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

id. Fam. 6, 3, 4:

si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

id. Att. 11, 4, 1:

si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

id. Fam. 2, 16, 6:

nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

id. Sen. 22, 79:

si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

id. Fam. 2, 16, 5:

fuimus Troes, fuit Ilium,

Verg. A. 2, 325:

sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—

Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

neque enim est periculum, ne, etc.,

id. ib. 1, 23, 37:

amabo, quid tibi est?

Ter. Heaut. 2, 4, 24:

quid se futurum esset,

Liv. 33, 27. —

Of location, to be present, to be at a place.

With adv., or other expressions of place:

cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

cum Africanus constituisset in hortis esse,

id. Rep. 1, 9, 14:

cum essemus in castris,

id. ib. 1, 15:

nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

id. Fam. 4, 7, 4:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—

Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

deinceps in lege est, ut, etc.,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

id. Fam. 2, 16, 1.—

Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

Cic. Rep. 1, 14, 21:

eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

id. Brut. 90, 309:

erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

id. Fam. 5, 21, 1:

qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

Smyrnae cum simul essemus complures dies,

id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

cujus soror est cum P. Quintio,

Cic. Quint. 24, 77:

ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

Curio fuit ad me sane diu,

Cic. Att. 10, 4, 8:

cum ad me bene mane Dionysius fuit,

id. ib. 10, 16, 1; cf.:

esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

Liv. 28, 18.—

Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

cum est in sagis civitas,

Cic. Phil. 8, 11, 32:

in laxa toga,

Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

Sive erit in Cois, Coa decere puta,

Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

11: in servitute,

id. Clu. 7, 21:

in illa opinione populari,

id. ib. 51, 142:

in magno nomine et gloria,

id. Div. 1, 17, 31:

in spe,

id. Fam. 14, 3, 2:

in tanta moestitia,

id. Phil. 2, 15, 37:

in odio,

id. Att. 2, 22, 1:

in probris, in laudibus,

id. Off. 1, 18, 61:

in officio,

id. ib. 1, 15, 49:

in injustitia,

id. ib. 1, 14, 42:

in vitio,

id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

ne in mora quom opus sit, sies,

Ter. And. 2, 5, 13:

ne in mora illi sis,

id. ib. 3, 1, 9:

hic in noxia'st,

id. Phorm. 2, 1, 36:

quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

in ingenti periculo,

Liv. 5, 47:

in pace,

id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

id. Lael. 23, 87:

ne quo periculo proprio existimares esse,

id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

in periculo): ego sum spe bona,

id. ib. 12, 28, 3:

res nunc difficili loco mihi videtur esse,

id. ib. 12, 28, 3:

incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

rem illam suo periculo esse,

id. Att. 6, 1, 6:

ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

dare nummos meo periculo,

Dig. 46, 1, 24:

communi periculo,

ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—

To depend upon, rest with, with in and abl.:

res erat non in opinione dubia,

Cic. Dom. 5, 11:

sed totum est in eo, si, etc.,

id. Att. 2, 22, 5:

omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

Liv. 10, 14, 12:

quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

Col. 12, 4, 3. —

In partic.

Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.

With indic.

Without subject expressed:

mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

Plaut. Cist. 4, 2, 37:

sunt hic quos credo inter se dicere,

id. Cas. prol. 67:

sunt quae te volumus percontari,

id. Ps. 1, 5, 47:

quid est, quod tu gestas tabellas?

id. ib. 1, 1, 10:

quid est, quod tu me nunc optuere?

id. Most. 1, 1, 69; cf.:

quid hoc est, quod foris concrepuit?

id. ib. 5, 1, 15:

tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

id. Ep. 4, 1, 34:

quid est, quod tuo animo aegre est?

id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

at ego est quod volo loqui,

id. As. 1, 3, 79:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 30:

sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

id. Trin. 1, 2, 54:

ita subitum'st, quod eum conventum volo,

id. ib. 5, 2, 51:

sunt quae ego ex te scitari volo,

id. Capt. 2, 2, 13:

sed est quod suscenset tibi,

Ter. And. 2, 6, 17:

est quod me transire oportet,

id. Hec. 2, 2, 31:

quid sit quapropter te jussi, etc.,

id. ib. 5, 1, 7:

sunt item quae appellantur alces,

Caes. B. G. 6, 27 init.:

(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

id. ib. 4, 10 fin.:

sunt qui putant posse te non decedere,

Cic. Fam. 1, 9, 25:

sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

id. Inv. 1, 40, 72:

quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

id. ib. 2, 55, 167:

sunt autem quae praeterii,

id. Att. 10, 4, 11:

sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

id. Off. 1, 24, 84:

Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

sunt qui ita dicunt,

Sall. C. 19, 4:

sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

Quint. 11, 3, 55:

sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

sunt quibus in satira videor nimis acer,

id. S. 2, 1, 1:

sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

id. ib. 2, 4, 47.—

With a subject expressed by an indefinite word or clause:

sunt alii qui te volturium vocant,

Plaut. Trin. 1, 2, 64:

est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

id. ib. 3, 5, 21:

multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

Cic. Lael. 16, 57:

sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

id. Brut. 48, 177:

fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

id. de Or. 3, 17, 62:

nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

id. Cat. 1, 12, 301:

sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

id. Lael. 20, 72:

sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

id. N. D. 2, 52, 130:

sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

alia fuere, quae illos magnos fecere,

Sall. C. 52, 21.—

With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;

sunt qui nullum censeant fieri discessum,

Cic. Tusc. 1, 9, 18:

sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,

id. Off. 1, 21, 71:

de impudentia singulari sunt qui mirentur,

id. Verr. 2, 1, 2, § 6:

est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,

id. Tusc. 3, 15, 32:

praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,

id. Ac. 2, 32, 101:

quicquid est quod deceat, id, etc.,

id. Off. 1, 27, 94:

sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,

Hor. S. 1, 2, 28:

sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,

id. Ep. 1, 1, 78:

vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,

id. ib. 2, 2, 182 et saep.—

With a more or less indefinite expression of the subject:

sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,

Cic. Fam. 1, 9, 31:

rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,

id. Div. 1, 49, 111:

quotus igitur est quisque qui somniis pareat?

id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:

solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,

id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,

id. Lael. 23, 86:

erat nemo in quem ea suspicio conveniret,

id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:

quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,

id. Phil. 2, 25, 61:

sit aliquis, qui nihil mali habeat,

id. Tusc. 1, 35, 85:

sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,

id. Off. 1, 2, 5:

est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,

id. Tusc. 4, 13, 30:

Syracusis lex est de religione, quae jubeat,

id. Verr. 2, 2, 51, § 126:

unus est qui curet constantia magis quam consilio,

id. Att. 1, 18, 7:

si est una ex omnibus quae sese moveat,

id. Rep. 6, 26, 28:

multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,

Sen. Ep. 24, 26:

erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,

Caes. B. C. 2, 30:

fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,

Sall. C. 36, 4:

sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,

Hor. Ep. 1, 1, 34:

sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,

id. A. P. 347.—

Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):

est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,

Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—

With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:

nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,

Cic. Brut. 10, 40:

est igitur homini cum deo similitudo,

id. Leg. 1, 8, 25:

familiaritas, quae mihi cum eo est,

id. Att. 8. 3, 2:

privatus illis census erat brevis,

Hor. C. 2, 15, 13; cf.:

Trojae et huic loco nomen est,

Liv. 1, 1, 5:

Hecyra est huic nomen fabulae,

Ter. Hec. prol. 1:

cui saltationi Titius nomen esset,

Cic. Brut. 62, 225:

cui (fonti) nomen Arethusa est,

id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

Scipio, cui post Africano fuit cognomen,

Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):

nec rubor est emisse palam (sc. ei),

nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:

neque testimonii dictio est (sc. servo),

has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—

Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:

tecum nihil rei nobis, Demipho, est,

Ter. Phorm. 2, 3, 74:

sibi cum illa mima posthac nihil futurum,

Cic. Phil. 2, 31, 77:

jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,

id. Quint. 6, 25:

si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,

id. Fam. 15, 10, 2.—

Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).

Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:

es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?

do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:

ab Andria est ancilla haec,

Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:

erat enim ab isto Aristotele,

Cic. de Or. 2, 38, 160:

sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,

makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —

Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:

(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

Cic. Clu. 32, 88.—

Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:

(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,

Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:

duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,

id. Or. 63, 212:

etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,

id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —

Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):

horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,

i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:

nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

sive erimus, seu nos fata fuisse velint,

Tib. 3, 5, 32:

fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,

Verg. A. 2, 325:

certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,

Ov. H. 16, (17), 192.—

Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:

quid tibi vis dicam, nisi quod est?

Plaut. Ep. 1, 1, 17:

sunt ista, Laeli,

Cic. Lael. 2, 6:

ista esse credere,

id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:

est ut dicis, inquam,

id. Fin. 3, 5, 19:

sit quidem ut sex milia seminum intereant,

Col. 3, 3, 13:

esto: ipse nihil est, nihil potest,

Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:

verum esto,

id. Fin. 2, 23, 75:

esto,

Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,

The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.

Est ut, it is the case or fact, that, etc.:

sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,

Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:

si est, ut dicat velle se, Redde,

id. Hec. 4, 1, 43:

si est, culpam ut Antipho in se admiserit,

id. Phorm. 2, 1, 40:

est, ut id maxime deceat,

Cic. Or. 59, 199:

quando fuit, ut, quod licet, non liceret?

id. Cael. 20, 48:

non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,

id. Div 1, 56, 128:

non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,

Lucr. 5, 979:

futurum esse ut omnes pellerentur,

Caes. B. G. 1, 31:

non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

Hor. Ep. 1, 12, 2:

est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,

id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:

numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,

Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:

magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,

Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:

quid erat cur Milo optaret,

id. ib. 13, 34:

neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,

Plin. 18, 1, 1, § 3. —

Est ubi, sometime or another, sometimes:

erit, ubi te ulciscar, si vivo,

Plaut. Ps. 5, 2, 26:

est, ubi id isto modo valeat,

Cic. Tusc. 5, 8, 23.—

Est cum, sometimes:

est cum non est satius, si, etc.,

Auct. Her. 4, 26, 36.—

Est quod, there is reason to, I have occasion:

est quod visam domum,

Plaut. Aul. 2, 2, 26:

etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,

I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:

est quod referam ad consilium: sin, etc.,

Liv. 30, 31, 9:

quod timeas non est,

Ov. H. 19, 159:

nil est illic quod moremur diutius,

Ter. Heaut. 4, 7, 6:

non est quod multa loquamur,

Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:

non est cur eorum spes infragatur,

Cic. Or. 2, 6:

nihil est cur,

id. Fam. 6, 20, 1.—

Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):

est quadam prodire tenus, si non datur ultra,

Hor. Ep. 1, 1, 32:

Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,

Ter. Ad. 5, 3, 42:

nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,

Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:

neque est te fallere quicquam,

Verg. G. 4, 447:

unde Plus haurire est,

Hor. S. 1, 2, 79:

est Gaudia prodentem vultum celare,

id. ib. 2, 5, 103:

quod versu dicere non est,

id. ib. 1, 5, 87:

quod tangere non est,

Ov. M. 3, 478:

quae verbo objecta, verbo negare sit,

Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:

ut conjectare erat intentione vultus,

Tac. A. 16, 34:

est videre argentea vasa,

id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:

ne tibi sit frigida saxa adire,

Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):

tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,

Verg. E. 10, 46:

fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,

Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—

In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):

cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

Liv. 2, 17, 5:

si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,

id. 28, 22, 8:

jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

id. 8, 27, 3:

cum res non in eo essent ut, etc.,

id. 33, 41, 9:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,

id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):

cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,

Hyg. Fab. 261. —

Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):

ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?

Plaut. Bacch. 1, 2, 54:

nam numero mi in mentem fuit,

id. Am. 1, 1, 26:

ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

Cic. Quint. 5, 22:

portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,

id. Imp. Pomp. 12, 33:

ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,

id. Att. 15, 4, 2:

qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,

id. Fam. 8, 8, 8:

quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,

Liv. 2, 14, 4:

nec prius militibus in conspectum fuisse,

Suet. Aug. 16:

esse in amicitiam populi Romani dicionemque,

Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:

in eorum potestatem portum futurum,

id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—

Of time, to pass, elapse (rare but class.):

diem scito nullum esse, quo, etc.,

Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.

As a copula, to be any thing or in any manner.

In gen.

With an adj., subst., or pron.:

et praeclara res est et sumus otiosi,

Cic. Lael. 5, 17:

quod in homine multo est evidentius,

id. ib. 8, 27:

sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,

id. ib. 4, 15:

non sum ita hebes, ut istud dicam,

id. Tusc. 1, 6, 12:

cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,

id. Lael. 7, 24:

consul autem esse qui potui? etc.,

id. Rep. 1, 6, 10:

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:

pars non minima triumphi est victimae praecedentes,

Liv. 45, 49:

nobile erit Romae pascua vestra forum,

Prop. 4 (5), 9, 20:

sanguis erant lacrimae,

Luc. 9, 811:

ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,

Plaut. Stich. 5, 4, 49:

tuos sum,

id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:

is enim fueram, cui, etc.,

id. ib. 1, 4, 7.—

Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:

sic, inquit, est,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

est, inquit, ut dicis,

id. ib. 1, 40, 63:

quod ita cum sit,

id. ib. 1, 45, 69:

quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,

id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:

nec vero habere virtutem satis est,

id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:

dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,

Plaut. Bacch. 1, 1, 51:

apud matrem recte est,

Cic. Att. 1, 7:

cum in convivio comiter et jucunde fuisses,

id. Deiot. 7, 19:

omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,

id. Rosc. Am. 5, 11:

dicta impune erant,

Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:

quod in maritimis facillime sum,

Cic. Fam. 2, 16, 2:

locum habeo nullum ubi facilius esse possum,

id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—

In partic.

With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:

in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,

Nep. Att. 6, 1:

qui ejusdem civitatis fuit,

id. Them. 9, 1:

qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,

Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;

si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,

id. 7, 30, 9 sq. —

With gen. or abl. denoting quality.

With gen.:

nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,

Cic. Sest. 16, 36:

disputatio non mediocris contentionis est,

id. de Or. 1, 60, 257:

magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,

id. Or. 21, 70:

(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,

id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:

Sulla gentis patriciae nobilis fuit,

Sall. J. 95, 3:

summi ut sint laboris,

Caes. B. G. 4, 2:

civitas magnae auctoritatis,

id. ib. 5, 54:

refer, Cujus fortunae (sit),

Hor. Ep. 1, 7, 54:

se nullius momenti apud exercitum futurum,

Nep. Alcib. 8, 4:

qui ejusdem aetatis fuit,

id. ib. 11, 1:

invicti ad laborem corporis erat,

Liv. 9, 16:

nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

id. 21, 60:

somni brevissimi erat,

Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:

classis centum navium,

Nep. Them. 2, 2; 2, 5:

annus trecentarum sexaginta quinque dierum,

Suet. Caes. 40.—

With abl.:

bono animo es,

Ter. Eun. 1, 2, 4:

jam aetate ea sum, ut, etc.,

id. Hec. 5, 1, 11:

bellum varia victoria fuit,

Sall. J. 5, 1:

L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,

id. C. 5, 1:

Sulla animo ingenti,

id. J. 95, 3:

esse magna gratia,

Caes. B. G. 1, 8:

tenuissima valetudine esse,

id. ib. 5, 40:

si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,

Cic. Tusc. 5, 15, 45:

mira sum alacritate ad litigandum,

id. Att. 2, 7, 2:

bono animo sint et tui et mei familiares,

id. Fam. 6, 18, 1:

ut bono essent animo,

id. Rep. 1, 17, 29:

ut uxores eodem jure sint quo viri,

id. ib. 1, 43, 67:

qui capite et superciliis semper est rasis,

id. Rosc. Com. 7, 20:

abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,

Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —

With gen. or abl. of price or value.

With gen.:

pluris est oculatus testis quam auriti decem,

Plaut. Truc. 2, 6, 8:

videtur esse quantivis pretii,

Ter. And. 5, 2, 15:

a me argentum, quanti (servus) est, sumito,

id. Ad. 5, 9, 20:

si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,

id. Rosc. Com. 12, 33:

ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,

id. Par. 6, 2, 48:

magni erunt mihi tuae litterae,

id. Fam. 15, 15, 4:

parvi sunt foris arma, nisi, etc.,

id. Off. 1, 22, 76:

an emat denario quod sit mille denarium,

id. ib. 3, 23, 92:

parvi pretii est quod nihili est,

id. Q. Fr. 1, 2, 4:

mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,

is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:

neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,

Sall. J. 85, 39:

erat (agellus) centum milium nummum,

Plin. Ep. 6, 3, 1. —

With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—

With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.

In gen.:

audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,

who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:

ea ut civitatis Rhodiorum essent,

Liv. 37, 55, 5:

teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,

Cic. Rep. 1, 2, 3:

quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,

id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:

sapientis est consilium explicare suum, etc.,

id. ib. 2, 81, 333:

temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,

id. Sen. 6, 20:

est adulescentis majores natu vereri,

id. Off. 1, 34, 122:

Aemilius, cujus tum fasces erant,

Liv. 8, 12, 13:

tota tribuniciae potestatis erat,

id. 3, 48:

alterius morientis prope totus exercitus fuit,

id. 22, 50:

jam me Pompeii totum esse scis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

hominum, non causarum, toti erant,

Liv. 3, 36:

plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,

were devoted to, favored, id. 23, 14:

Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,

id. 38, 3:

Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,

id. 42, 29:

est miserorum ut malevolentes sint,

Plaut. Capt. 3, 4, 51:

quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,

Cic. de Or. 2, 20, 86:

negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,

id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,

id. Fam. 5, 16, 5:

est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:

est tuum, Cato, videre quid agatur,

Cic. Mur. 38, 83:

fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,

id. Att. 12, 28, 2.—

Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:

quae res evertendae rei publicae solerent esse,

Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:

regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,

Sall. C. 6, 7:

qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,

Liv. 3, 31, 7:

ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,

id. 27, 9, 12:

nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,

id. 38, 51, 8:

frustrationem eam legis tollendae esse,

id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—

With dat. of the end, object, purpose, etc.:

vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,

Cic. Rosc. Am. 17, 48:

etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,

Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:

ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,

Liv. 2, 9:

magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,

id. 4, 21, 5:

cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,

id. 31, 13:

iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,

Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:

tu nec solvendo eras,

Cic. Phil. 2, 2, 4:

cum solvendo civitates non essent,

id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—

With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.

Without second dat. of pers.:

auxilio is fuit,

Plaut. Am. prol. 94:

magis curae'st,

id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:

cui bono fuerit,

Cic. Phil. 2, 14, 35:

eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,

Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;

tamen ero frugi bonae,

Plaut. Ps. 1, 5, 51:

magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,

Cic. Sen. 21, 78:

multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,

Cic. Rosc. Com. 4, 11:

haec res ad levandam annonam impedimento fuit,

Liv. 4, 13:

cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,

Quint. 7, 1, 2.—

With second dat. of pers.:

obsecro vos ego mi auxilio sitis,

Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:

ne quid Captioni mihi sit,

id. ib. 3, 3, 19:

mihi cordi est,

id. Cist. 1, 1, 110:

ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,

id. As. 3, 2, 25:

metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,

id. Mil. 2, 6, 12:

nec Salus nobis saluti jam esse potest,

id. Most. 2, 1, 4:

bono usui estis nulli,

id. Curc. 4, 2, 15:

quae sint nobis morbo mortique,

Lucr. 6, 1095:

quo magis quae agis curae sunt mihi,

Ter. Ad. 4, 5, 46:

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,

Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:

accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,

id. ib. 2, 3, 62, §

144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,

Liv. 35, 23, 1:

sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,

id. 4, 7, 6:

si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,

Plin. Ep. 6, 8, 9:

quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,

id. Pan. 25, 3:

quantae sit mihi curae,

id. Ep. 6, 8, 2:

si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,

Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:

nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,

Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—

Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:

vinum murteum est ad alvum crudam,

Cato, R. R. 125:

completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,

Caes. B. C. 3, 101:

valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—

Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:

sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,

Cic. Brut. 46, 172:

quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,

id. Lael. 26, 97:

meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,

id. Ac. 1, 2, 8:

si Epicurum, id est si Democritum probarem,

id. ib. 1, 2, 6:

ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,

id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:

cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,

id. 8, 3, 89.—

Poet., with Greek inf. pleonastically:

esse dederat monumentum,

Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).

sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.

sum- in composition, for sub before m; v. sub fin.

* * *