Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

С английского на:
Латинский
С латинского на:
Все языки
Английский
Немецкий
Русский
Французский

florens

Толкование Перевод

1 flōrēns

flōrēns entis, adj. with comp. and sup. [P. of floreo], blooming, flowering, in bloom: cytisus, V.: herbae, V.— Abounding in flowers, flowery: Hymettus, O.— Shining, bright: catervae aere, V.— Fig., flourishing, prosperous, in the prime, in repute, excellent: quos ego florentīs sine ferro viceram: auctor florentissimus, S.: adulescens, Cs.: gratiā: Ambo aetatibus, V.—Plur. as subst, the prosperous, N.—Of things: res p. florentissima: modus nullus est florentior, etc.: fortuna imperatoris: florentissimis rebus domos relinquere, Cs.: florentīs res suas cum Iugurthae perditis miscere, S.: opes, L.: florente iuventā Fervidus, H.: aetate formāque, in youthful beauty, Ta.
* * *

florentis (gen.), florentior -or -us, florentissimus -a -um ADJ

blooming/in bloom, flowering; flowery, bright/shining; flourishing, prosperous

Latin-English dictionary > flōrēns
2 florens

flōrens, entis, Part. and P. a., from floreo.

Lewis & Short latin dictionary > florens
3 florentes

flōrĕo, ŭi, 2, v. n. [flos], to bloom, blossom, flower (class.; esp. freq. in the trop. sense; cf.: floresco, vigeo).
I.
Lit.:
per terras frondent atque omnia florent,
Lucr. 5, 214: florere omnia, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69:
haec arbor una (lentiscus) ter floret,
Cic. Div. 1, 9, 16:
possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra?
id. N. D. 2, 7, 19:
imputata floret usque vinea,
Hor. Epod. 16, 44:
vinea, segetes,
Ov. F. 5, 263 sq.:
narcisso floreat alnus,
Verg. E. 8, 52:
florentes ferulae,
id. ib. 10, 25.— Poet.:
si bene floreat annus,
Ov. F. 5, 327.—
B.
Transf.
1.
(Acc. to flos, I. B.) Of wine, to froth:
si vinum florere incipiet,
Col. 12, 30, 1:
vina quoque in magnis operose condita cellis Florent,
Ov. F. 5, 270.—
2.
To get the first downy beard:
libat florentes haec tibi prima (dies) genas,
Mart. 3, 6, 4.—
3.
To be filled with, to abound with any thing (ante-class. and poet.): mare velis florere videres, Cato ap. Charis. p. 185; cf.:
mare velivolis florebat puppibus,
Lucr. 5, 1442; cf.:
hinc laetas urbes pueris florere videmus,
id. 1, 255 Lachm.:
Hybla multis thymis,
Ov. P. 2, 7, 26:
jam pridem regio... undat equis floretque viris,
Val. Fl. 1, 547.—
4.
To bloom, i. e. to be bright with varied colors:
pampineo gravidus autumno Floret ager, of the ripening fruits,
Verg. G. 2, 6;
of an army on the march: variis floret via discolor armis,
Val. Fl. 5, 565; cf.:
floret cristatus exercitus undique turmis,
Claud. III. Cons. Hon. 133.—
5.
To be bright (cf. P. a. infra):
lumina floruisse,
Tert. Apol. 11:
caelum luminibus floruisset,
id. adv. Marc. 4, 42.—
II.
Trop., to be in a flourishing or prosperous condition, to flourish, be in good repute, to be eminent, distinguished, etc.; constr. with the abl. and absol.
A.
Of persons and animate things.
(α).
With abl.:
in sua patria multis virtutibus ac beneficiis floruit princeps,
Cic. Verr. 2, 5, 49, § 128:
privatis officiis et ingenii laude floruit,
id. de Or. 3, 2, 7:
omni genere virtutis,
id. Brut. 7, 28:
cum acumine ingenii tum admirabili quodam lepore dicendi,
id. Ac. 2, 6, 16:
honoribus et rerum gestarum gloriā,
id. de Or. 1, 1, 1:
gratiā, auctoritate, gloriā,
id. Fam. 4, 13, 2:
laudibus,
id. ib. 9, 14, 2:
nobilitate discipulorum,
id. de Or. 3, 35, 141:
omnibus copiis (Crotoniatae),
id. Inv. 2, 1, 1:
tria genera dicendi, quibus quidam floruerunt,
id. Or. 5, 20.—
(β).
With in and abl.:
in re militari Epaminondas,
Nep. Epam. 5:
ille vir, qui in Curia, in Rostris, in re publica floruisset, etc.,
Cic. Cael. 24, 59:
in foro,
id. Ac. 2, 1, 1:
in sententis senatoriis et in omni actione atque administratione rei publicae,
id. Fam. 1, 9, 2:
in senectute,
id. Lael. 1, 4.—
(γ).
Absol.:
ergo in Graecia musici floruerunt,
Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Ac. 2, 6, 16; cf.:
floret Epicurus,
id. Off. 3, 33, 116:
qui inter illos florebas,
id. Quint. 26, 80:
cum multis simul floruit,
Quint. 3, 1, 9:
floruit circa Philippum,
id. 12, 10. 6:
circum tribus actis impiger annis Floret equus,
is in his bloom, prime, Lucr. 5, 884.—
B.
Of inanim. and abstr. things.
(α).
With abl.:
illa vetus (Graecia), quae quondam opibus, imperio, gloria floruit, hoc uno malo concidit,
Cic. Fl. 7, 16: familia, quae postea viris fortissimis floruit. id. Phil. 9, 2, 4:
doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domus nostra floruit,
id. N. D. 1, 3, 6; id. Font. 14, 31:
meus ad urbem accessus incredibili hominum multitudine et gratulatione florebat,
id. Sest. 63, 131:
aliquid floret laudibus,
Lucr. 5, 1279.—
(β).
Absol.:
quae (magna Graecia) nunc quidem deleta est, tunc florebat,
Cic. Lael. 4, 13:
quae familia admodum floruit,
Suet. Ner. 6:
quorum auctoritas maxime florebat,
Cic. Rep. 2, 34:
gloria generis floret,
id. Fl. 11, 25:
verborum vetus interit aetas, Et juvenum ritu florent modo nata vigentque,
Hor. A. P. 62:
aetherii dono cessere parentes Aeternum florere genas,
to shine in perpetual bloom, perpetual youth, Stat. Th. 1, 705.—Hence, flō-rens, entis, P. a.
A.
Lit., shining, glistening, glittering, bright ( poet. and in postclass. prose):
Ennius et Lucretius florere dicunt omne quod nitidum est,
Serv. Verg. A. 7, 804:
lucernarum florentia lumina flammis,
Lucr. 4, 450; so,
smaragdi arcano igne,
Stat. Th. 2, 276:
postes arcano lumine,
id. ib. 1, 210:
catervae aere,
Verg. A. 7, 804:
exercitus insignibus argenteis et aureis,
Gell. 5, 5, 2.—
2.
Abounding in flowers:
vertice de summo semper florentis Hymetti,
Ov. M. 7, 702.— Subst.: florens, ntis, f., a garland:
do hanc tibi florentem florenti,
Plaut. Pers. 5, 1, 18 (cf. B. 1. b infra).—
B.
Trop. (acc. to II.), flourishing, prosperous, in the prime, in repute, fine, excellent.
1.
Of animate things.
(α).
With abl.:
complecti hominem florentem aetate, opibus, honoribus, ingenio, liberis, propinquis, affinibus, amicis,
Cic. Fam. 2, 13, 2:
gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,
id. Rosc. Am. 6, 15:
regina Berenice florens aetate formaque,
Tac. H. 2, 81; cf.:
ambo florentes aetatibus,
Verg. E. 7, 4.—
(β).
Absol.:
qui te beatum, qui florentem putas,
Cic. Par. 2, 18:
quos ego florentis atque integros sine ferro viceram,
id. Planc. 35, 86:
oratores florentes et leviter ornati,
id. Or. 6, 20:
florens et illustris adolescens,
Caes. B. G. 7, 32, 4: exorta semper florentis Homeri species, Enn. ap. Lucr. 1, 124.— Plur. as subst.: flōrentes, um, the prosperous (opp. afflicti), Nep. Att. 11, 4.—
2.
Of inanim. and abstr. things.
(α).
With abl.:
florentes viribus anni,
Sil. 1, 226; so,
anni vigore,
Petr. 132:
animus vino,
joyous, Gell. 6, 13, 4.—
(β).
Absol.:
(majores nostri) ex minima tenuissimaque re publica maximam et florentissimam nobis reliquerunt,
Cic. Rosc. Am. 18, 50; cf.:
civitas (Ubiorum) ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3, 3:
invidetur praestanti florentique fortunae,
Cic. de Or. 2, 52, 210:
florens amicitia (opp. afflicta),
id. Quint. 30, 93:
quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 30, 3; cf.:
neu florentes res suas cum Jugurthae perditis misceret,
Sall. J. 83, 1:
florentes Etruscorum opes,
Liv. 1, 2, 3:
florentissima Samnitium castra,
Cic. Div. 1, 33, 72:
equus florenti aetate,
Lucr. 5, 1074:
aevo florente puellae,
id. 3, 1008; cf.:
adhuc florente juventa Fervidus,
Hor. A. P. 115:
florentissima ejus erat aetas,
Liv. 30, 12, 17: nostrum opus tibi probari laetor: ex quo anthê ipsa posuisti, quae mihi florentiora sunt visa tuo judicio, Cic. Att. 16, 11, 1; cf.:
modus nullus est florentior in singulis verbis (quam translatio),
id. de Or. 3, 41, 166; id. Or. 27, 96:
oratio florentissima,
Gell. 15, 28, 5; cf.
also: florentis facundiae homo,
id. 19, 9, 2 — Adv.: flōrenter, flourishingly, famously (late Lat.): florentissime docet, i. e. with great repute, celebrity, Hier. Chron. Euseb. an. 358.

Lewis & Short latin dictionary > florentes
4 floreo

flōrĕo, ŭi, 2, v. n. [flos], to bloom, blossom, flower (class.; esp. freq. in the trop. sense; cf.: floresco, vigeo).
I.
Lit.:
per terras frondent atque omnia florent,
Lucr. 5, 214: florere omnia, Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69:
haec arbor una (lentiscus) ter floret,
Cic. Div. 1, 9, 16:
possetne uno tempore florere, deinde vicissim horrere terra?
id. N. D. 2, 7, 19:
imputata floret usque vinea,
Hor. Epod. 16, 44:
vinea, segetes,
Ov. F. 5, 263 sq.:
narcisso floreat alnus,
Verg. E. 8, 52:
florentes ferulae,
id. ib. 10, 25.— Poet.:
si bene floreat annus,
Ov. F. 5, 327.—
B.
Transf.
1.
(Acc. to flos, I. B.) Of wine, to froth:
si vinum florere incipiet,
Col. 12, 30, 1:
vina quoque in magnis operose condita cellis Florent,
Ov. F. 5, 270.—
2.
To get the first downy beard:
libat florentes haec tibi prima (dies) genas,
Mart. 3, 6, 4.—
3.
To be filled with, to abound with any thing (ante-class. and poet.): mare velis florere videres, Cato ap. Charis. p. 185; cf.:
mare velivolis florebat puppibus,
Lucr. 5, 1442; cf.:
hinc laetas urbes pueris florere videmus,
id. 1, 255 Lachm.:
Hybla multis thymis,
Ov. P. 2, 7, 26:
jam pridem regio... undat equis floretque viris,
Val. Fl. 1, 547.—
4.
To bloom, i. e. to be bright with varied colors:
pampineo gravidus autumno Floret ager, of the ripening fruits,
Verg. G. 2, 6;
of an army on the march: variis floret via discolor armis,
Val. Fl. 5, 565; cf.:
floret cristatus exercitus undique turmis,
Claud. III. Cons. Hon. 133.—
5.
To be bright (cf. P. a. infra):
lumina floruisse,
Tert. Apol. 11:
caelum luminibus floruisset,
id. adv. Marc. 4, 42.—
II.
Trop., to be in a flourishing or prosperous condition, to flourish, be in good repute, to be eminent, distinguished, etc.; constr. with the abl. and absol.
A.
Of persons and animate things.
(α).
With abl.:
in sua patria multis virtutibus ac beneficiis floruit princeps,
Cic. Verr. 2, 5, 49, § 128:
privatis officiis et ingenii laude floruit,
id. de Or. 3, 2, 7:
omni genere virtutis,
id. Brut. 7, 28:
cum acumine ingenii tum admirabili quodam lepore dicendi,
id. Ac. 2, 6, 16:
honoribus et rerum gestarum gloriā,
id. de Or. 1, 1, 1:
gratiā, auctoritate, gloriā,
id. Fam. 4, 13, 2:
laudibus,
id. ib. 9, 14, 2:
nobilitate discipulorum,
id. de Or. 3, 35, 141:
omnibus copiis (Crotoniatae),
id. Inv. 2, 1, 1:
tria genera dicendi, quibus quidam floruerunt,
id. Or. 5, 20.—
(β).
With in and abl.:
in re militari Epaminondas,
Nep. Epam. 5:
ille vir, qui in Curia, in Rostris, in re publica floruisset, etc.,
Cic. Cael. 24, 59:
in foro,
id. Ac. 2, 1, 1:
in sententis senatoriis et in omni actione atque administratione rei publicae,
id. Fam. 1, 9, 2:
in senectute,
id. Lael. 1, 4.—
(γ).
Absol.:
ergo in Graecia musici floruerunt,
Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Ac. 2, 6, 16; cf.:
floret Epicurus,
id. Off. 3, 33, 116:
qui inter illos florebas,
id. Quint. 26, 80:
cum multis simul floruit,
Quint. 3, 1, 9:
floruit circa Philippum,
id. 12, 10. 6:
circum tribus actis impiger annis Floret equus,
is in his bloom, prime, Lucr. 5, 884.—
B.
Of inanim. and abstr. things.
(α).
With abl.:
illa vetus (Graecia), quae quondam opibus, imperio, gloria floruit, hoc uno malo concidit,
Cic. Fl. 7, 16: familia, quae postea viris fortissimis floruit. id. Phil. 9, 2, 4:
doctissimorum hominum familiaritates, quibus semper domus nostra floruit,
id. N. D. 1, 3, 6; id. Font. 14, 31:
meus ad urbem accessus incredibili hominum multitudine et gratulatione florebat,
id. Sest. 63, 131:
aliquid floret laudibus,
Lucr. 5, 1279.—
(β).
Absol.:
quae (magna Graecia) nunc quidem deleta est, tunc florebat,
Cic. Lael. 4, 13:
quae familia admodum floruit,
Suet. Ner. 6:
quorum auctoritas maxime florebat,
Cic. Rep. 2, 34:
gloria generis floret,
id. Fl. 11, 25:
verborum vetus interit aetas, Et juvenum ritu florent modo nata vigentque,
Hor. A. P. 62:
aetherii dono cessere parentes Aeternum florere genas,
to shine in perpetual bloom, perpetual youth, Stat. Th. 1, 705.—Hence, flō-rens, entis, P. a.
A.
Lit., shining, glistening, glittering, bright ( poet. and in postclass. prose):
Ennius et Lucretius florere dicunt omne quod nitidum est,
Serv. Verg. A. 7, 804:
lucernarum florentia lumina flammis,
Lucr. 4, 450; so,
smaragdi arcano igne,
Stat. Th. 2, 276:
postes arcano lumine,
id. ib. 1, 210:
catervae aere,
Verg. A. 7, 804:
exercitus insignibus argenteis et aureis,
Gell. 5, 5, 2.—
2.
Abounding in flowers:
vertice de summo semper florentis Hymetti,
Ov. M. 7, 702.— Subst.: florens, ntis, f., a garland:
do hanc tibi florentem florenti,
Plaut. Pers. 5, 1, 18 (cf. B. 1. b infra).—
B.
Trop. (acc. to II.), flourishing, prosperous, in the prime, in repute, fine, excellent.
1.
Of animate things.
(α).
With abl.:
complecti hominem florentem aetate, opibus, honoribus, ingenio, liberis, propinquis, affinibus, amicis,
Cic. Fam. 2, 13, 2:
gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,
id. Rosc. Am. 6, 15:
regina Berenice florens aetate formaque,
Tac. H. 2, 81; cf.:
ambo florentes aetatibus,
Verg. E. 7, 4.—
(β).
Absol.:
qui te beatum, qui florentem putas,
Cic. Par. 2, 18:
quos ego florentis atque integros sine ferro viceram,
id. Planc. 35, 86:
oratores florentes et leviter ornati,
id. Or. 6, 20:
florens et illustris adolescens,
Caes. B. G. 7, 32, 4: exorta semper florentis Homeri species, Enn. ap. Lucr. 1, 124.— Plur. as subst.: flōrentes, um, the prosperous (opp. afflicti), Nep. Att. 11, 4.—
2.
Of inanim. and abstr. things.
(α).
With abl.:
florentes viribus anni,
Sil. 1, 226; so,
anni vigore,
Petr. 132:
animus vino,
joyous, Gell. 6, 13, 4.—
(β).
Absol.:
(majores nostri) ex minima tenuissimaque re publica maximam et florentissimam nobis reliquerunt,
Cic. Rosc. Am. 18, 50; cf.:
civitas (Ubiorum) ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3, 3:
invidetur praestanti florentique fortunae,
Cic. de Or. 2, 52, 210:
florens amicitia (opp. afflicta),
id. Quint. 30, 93:
quod eo consilio florentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 30, 3; cf.:
neu florentes res suas cum Jugurthae perditis misceret,
Sall. J. 83, 1:
florentes Etruscorum opes,
Liv. 1, 2, 3:
florentissima Samnitium castra,
Cic. Div. 1, 33, 72:
equus florenti aetate,
Lucr. 5, 1074:
aevo florente puellae,
id. 3, 1008; cf.:
adhuc florente juventa Fervidus,
Hor. A. P. 115:
florentissima ejus erat aetas,
Liv. 30, 12, 17: nostrum opus tibi probari laetor: ex quo anthê ipsa posuisti, quae mihi florentiora sunt visa tuo judicio, Cic. Att. 16, 11, 1; cf.:
modus nullus est florentior in singulis verbis (quam translatio),
id. de Or. 3, 41, 166; id. Or. 27, 96:
oratio florentissima,
Gell. 15, 28, 5; cf.
also: florentis facundiae homo,
id. 19, 9, 2 — Adv.: flōrenter, flourishingly, famously (late Lat.): florentissime docet, i. e. with great repute, celebrity, Hier. Chron. Euseb. an. 358.

Lewis & Short latin dictionary > floreo
5 captus

captus ūs, m [capio], comprehension, capacity, esp. with ut est: ut captus est servorum, non malus, i. e. for a slave, T.: civitas ampla atque florens, ut est captus Germanorum, by the German standard, Cs.: prudentes, ut est captus hominum.
* * *
I
capta, captum ADJ

captured, captive
II
captus N M

capacity/ability/potentiality; comprehension; action/result of taking/grasping

Latin-English dictionary > captus
6 grātia

grātia ae, f [gratus], favor, esteem, regard, liking, love, friendship, partiality: aeterna inter nos, T.: falsam gratiam inire, curry favor, T.: gratiā florens hominum: Pompei gratiam mihi conciliari putare: cum inimico reditus in gratiam, reconciliation: fides reconciliatae gratiae: si suam gratiam Romani velint, Cs.: a bonis omnibus summam inire gratiam: apud regem inita, L.: cum populo R. in gratiā esse: istuc impetro cum gratiā, with a good grace, T.: summa inter suos, Cs.: fratrum geminorum, harmony, H.: male sarta, interrupted friendship, H.: quantum gratiā valent, Cs.: improba, partiality, Iu.: cum gratiā imperatoris, to the satisfaction of, L.: provincia multas bonas gratias attulit, tokens of favor.— Charm, beauty, loveliness: formae, O.: neque abest facundis gratia dictis, O.— A favor, kindness, courtesy, service, obligation: hanc gratiam ut sibi des, T.: petivit in loco gratiae, ut, etc.: Boccho delicti gratiam facit, forgives, S.: pugnaturi in gratiam ducis, to please, L.: data in praeteritam iudici gratiam, for the favor shown him on the trial, L.— Thanks, thankfulness, gratitude, acknowledgment: est dis gratia, cum ita est, I thank, T.: veteris stat gratia facti, V.: illi debetur a me gratia maior, H.: annonae levatae gratiam tulit, received, L.: dis gratia, thank heaven, T.: ac Syro nil gratiae, no thanks to, T.: mirificas tibi apud me gratias egit, expressed: ei gratias egimus, thanked him: et non neglexisse habeo gratiam, am grateful, T.: sibi gratias habere, L.: maximas vobis gratias et agere et habere: alqd in gratiam habere, take as a favor, S.: meritam dis inmortalibus gratiam honoribus persolvere, express.—A return, requital, recompense (for a favor): pro eo (beneficio) gratiam repetere, L.: Nec nulla est inaratae gratia terrae, V.: tulisse potius iniuriam, quam retulisse gratiam, requited: praeclaram populo R. refers gratiam: omnibus referendā gratiā satisfacere, by a recompense: referre gratiam aliam non posse, quam, etc., L.: ut pro tantis eorum in rem p. meritis gratiae referantur.—Person., usu. plur, the graces, three goddesses of loveliness, attendants of Venus (Aglaia, Euphrosyne, and Thalia), H.— Sing collect.: non illi Gratia lecto, O. —Fig., a cause, reason, ground, occasion, motive, sake.—Only abl., usu. after a gen, in favor, on account, for the sake, for: bestiae hominum gratiā generatae: Nuptiarum gratiā haec sunt facta, T.: negoti gratiā properare, S.: dolorum effugiendorum gratiā: placandi gratiā, S.: exempli gratiā, for instance: verbi gratiā: eā gratiā Simulavi, ut, etc., for that reason, T.: id eā gratiā eveniebat, quod, etc., S.: quā gratiā Te arcessi iussi, ausculta, for what purpose, T.: Excludor, ille recipitur, quā gratiā? why? T.—Of persons, a favorite: ut unus gratia nostra fores, O.
* * *

gratiae N F

porularity/esteem/credit (w/bona); unpopularity (w/mala); partiality/favoritism; favor/goodwill/kindness/friendship; influence; gratitude; thanks (pl.); Graces

Latin-English dictionary > grātia
7 ut or utī

ut or utī adv. [for * quoti or * cuti; 2 CA-]. I. Of place, where (poet.): Nisus Labitur, caesis ut forte iuvencis Fusus madefecerat herbas, V.: Utque aër, tellus illic, O.— II. Of time, when, as soon as, just as: ut hinc te intro ire iussi, opportune hic fit mi obviam, T.: ut peroravit, surrexit Clodius: ut vero aquam ingressi sunt... tum, etc., L.: Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, crudeliter imperare, Cs.: atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc., as soon as ever: Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt, L.: deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc., L.: ut hinc forte ea ad obstetricem erat missa, T.: ut ad mare nostrae cohortes excubuerant, accessere subito Pompeiani, Cs.: litteras scripsi... statim ut tuas legerem (i. e. litteras nunc scribo, ut tuas legi): neque, ut quaeque res delata ad nos, tum denique scrutari locos (debemus): traditum esse ut quando aqua Albana abundasset, tum... victoriam de Veientibus dari, L.— Since, from the time at which: ut Brundisio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae.—Of repeated action, whenever: ut quisque istius animum offenderat, in lautumias statim coniciebatur: ut cuique erat locus attributus, ad munitiones accedunt, Cs.: ut quisque arma ceperat... inordinati in proelium ruunt, L.: ut enim quisque dixerat, ita postulabatur, etc.— III. Of manner. A. Interrog., how, in what way, in what manner: Ut vales? T.: ut sese in Samnio res habent? L.: Ut valet? ut meminit nostri? H. —Usu. in dependent questions, with subj: Narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet, T.: credo te audisse ut me circumsteterint: docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent, Cs.: veniat in mentem, ut trepidos quondam maiores vestros... defenderimus, L.: Vides ut altā stet nive candidum Soracte, H.— With indic. (old or poet.): Illud vide, os ut sibi distorsit carnufex, T.: Aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (i. e. omnia laetantia), V.—After verbs of fearing, how, in what way, lest... not, that... not: rem frumentariam, ut satis commode supportari posset, timere dicebant, Cs.: verebar ut redderentur: timeo ut sustineas: o puer, ut sis Vitalis, metuo, et maiorum ne quis amicus Frigore te feriat, H.: quia nihil minus, quam ut egredi obsessi moenibus auderent, timeri poterat, L.: ut ferulā caedas meritum... non vereor, H.—In exclamations: ut falsus animi est! T.: Gnaeus autem noster... ut totus iacet: Ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error! V.: ut tu Semper eris derisor! H.— B. Relative, as: ut potero, feram, T.: Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et debeo: Labienus, ut erat ei praeceptum... abstinebat, Cs.: ut plerumque fit, L.—Introducing an example, as, for example, for instance: est quiddam, quod suā vi nos inlectos ducit, ut amicitia: ceteri morbi, ut gloriae cupiditas, etc.: qui aliis nocent, in eādem sunt iniustitiā, ut si in suam rem aliena convertant: ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat, L.: causas, ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar: si virtus digna est gloriatione, ut est (i. e. sicut est): nemo, ut opinor, in culpā est, in my judgment: qui, ut credo, duxit, etc., I believe.—With correlative ita, sic, sometimes idem, item, as, just as, in the same manner as: omnīs posthabui mihi res, ita uti par fuit, T.: ut viro forti dignum fuit, ita calumniam eius obtrivit: si ut animis sic oculis videre possemus: disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est: fecisti item ut praedones solent: haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (i. e. ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt): te semper sic colam ut quem diligentissime: eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis, N.—In comparative clauses with indefinite subjects, ut quisque with a sup. or an expression implying a superlative, usu. followed by ita with a sup, the more... the more: ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better man one is, the harder it is for him to, etc.: ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur; cf. facillime ad res iniustas impellitur ut quisque altissimo animo est: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae obiectus, L.: de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est, according to each one's station, whether free or bound, L.—Introducing a general statement for comparison or confirmation, as, considering that, in accordance with the fact that, in view of what: haud scio hercle, ut homost, an mutet animum, T.: atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.: transire pontem non potuit, ut extrema resoluta crant, etc., L.: Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi, as was natural for a Sicilian.—Introducing a limiting circumstance, as, considering, for: hic Geta ut captus est servorum, non malus, i. e. as far as this can be said of slaves, T.: civitas florens, ut est captus Germanorum, Cs.: Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus, for those times: (orationis genus) ut in oratore exile, for an orator: gens, ut in eā regione, divitiis praepollens, L.— With perinde or pro eo, as, in proportion as, according as, to the extent that, in the measure that: in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura, L.: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit.—With a relat., as it is natural for persons, like one, since, seeing that: proficiscuntur, ut quibus esset persuasum, non ab hoste consilium datum, etc., like men convinced that, etc., Cs.: inde consul, ut qui iam ad hostīs perventum cerneret, procedebat, L.—Introducing a motive or assumption, as if, on the supposition that, in the belief that: narratio est rerum gestarum aut ut gestarum expositio: (Galli) laeti, ut exploratā victoriā, ad castra pergunt, L.—With ita or sic, introducing an oath or attestation, as, as it is true that: ita me di ament ut ego Laetor, etc., T.: ita vivam ut maximos sumptūs facio.—With correlative ita or sic, introducing contrasted clauses, as... so, as on the one hand... so on the other, although... yet, while... still, both... and: ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?: consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc., L.: uti longe a luxuriā, ita famae propior, Ta.—Repeated as indefinite relative, in whatever manner, howsoever (only with indic.): Sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam, T.: sed ut ut est, indulge valetudini tuae.—Indefinite, in concessive or conditional clauses, however, in whatever manner, in whatever degree, although, granting that: quod ut ita sit—nihil enim pugno —quid habet ista res aut laetabile aut gloriosum?: nihil est prudentiā dulcius, quam, ut cetera auferat, adfert certe senectus: ut enim neminem alium rogasset, scire potuit, etc.: qui, ut non omnis peritissimus sim belli, cum Romanis certe bellare didici, L.: ac iam ut omnia contra opinionem acciderent, tamen se plurimum navibus posse, Cs.: Ut desint vires tamen est laudanda voluntas, O.

Latin-English dictionary > ut or utī
8 amplissime

amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).
I.
Lit.:
amplus et spectu protervo ferox,
Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:
qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,
Hor. C. 2, 14, 7:
ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,
Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:
admodum amplum et excelsum signum,
Cic. Verr. 4, 74:
collis castris parum amplus,
Sall. J. 98, 3:
porticibus in amplis,
Verg. A. 3, 353:
per amplum mittimur Elysium,
id. ib. 6, 743:
vocemque per ampla volutant Atria,
id. ib. 1, 725:
nil vulva pulchrius ampla,
Hor. Ep. 1, 15, 41:
amplae aures,
Plin. 11, 52, 114, § 274:
milium amplum grano,
id. 18, 7, 10, § 55:
cubiculum amplum,
Plin. Ep. 2, 17, 6:
baptisterium amplum atque opacum,
id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:
quanto est res amplior,
Lucr. 2, 1133:
Amplior Urgo et Capraria,
Plin. 3, 6, 12, § 81:
avis paulo amplior passere,
id. 10, 32, 47, § 89:
amplior specie mortali,
Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:
amplissima curia... gymnasium amplissimum,
Cic. Verr. 2, 4, 53:
urbs amplissima atque ornatissima,
id. Agr. 2, 76:
amplissimum peristylum,
id. Dom. 116:
(candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,
id. Verr. 4, 65:
mons Italiae amplissimus,
Plin. 3, 5, 7, § 48:
amplissimum flumen,
Plin. Ep. 8, 8, 3:
amplissimus lacus,
id. ib. 10, 41, 2:
amplissima insula,
Plin. 6, 20, 23, § 71:
amplissimi horti,
Plin. Ep. 8, 18, 11:
amplissima arborum,
Plin. 16, 39, 76, § 200:
est (topazon) amplissima gemmarum,
id. 37, 8, 32, § 109:
amplissimum cubiculum,
Plin. Ep. 5, 6, 23.—
B.
Transf., great, abundant, ample, much, long:
bono atque amplo lucro,
Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:
pabula miseris mortalibus ampla,
Lucr. 5, 944:
ampla civitas,
Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:
civitas ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3:
gens ampla,
Plin. 5, 30, 33, § 125:
amplae copiae,
Caes. B. G. 5, 19:
ampla manus militum,
Liv. Epit. 1, 4, 9:
pecuaria res ampla,
Cic. Quinct. 12:
res familiaris ampla,
id. Phil. 13, 8:
(res) ampla,
Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:
patrimonium amplum et copiosum,
Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:
amplae divitiae,
Hor. S. 2, 2, 101:
esse patri ejus amplas facultates,
Plin. Ep. 1, 14, 9:
in amplis opibus heres,
Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:
amplior numerus,
Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:
ampliores aquae,
Plin. 5, 9, 10, § 58:
amplior exercitus,
Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:
commeatus spe amplior,
Sall. J. 75, 8:
amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,
Plin. Ep. 3, 11, 2:
pretia ampliora,
Plin. 10, 29, 43, § 84:
omnia longe ampliora invenire quam etc.,
Plin. Ep. 1, 14, 10:
ampliores noctes,
Plin. 18, 26, 63, § 232:
ut ampliori tempore maneret,
Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:
peditatus copiae amplissimae e Gallia,
Cic. Font. 8:
exercitus amplissimus,
Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:
amplissima pecunia,
Cic. Rosc. Am. 31:
amplissimae fortunae,
id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:
amplissimae patrimonii copiae,
id. Fl. 89:
amplissimas summas emptionibus occupare,
Plin. Ep. 8, 2, 3:
opes amplissimae,
id. ib. 8, 18, 4:
amplissima dies horarum quindecim etc.,
the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:
ut quirem exaudire amplius,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:
si vis amplius dari, Dabitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 18:
jam amplius orat,
id. ib. 2, 1, 19:
daturus non sum amplius,
Cic. Verr. 2, 2, 29:
non complectar in his libris amplius quam quod etc.,
id. de Or. 1, 6, 22:
tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,
Plaut. Capt. 4, 1, 10:
ni amplius etiam, quod ebibit,
id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:
etiam amplius illam adparare condecet,
Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:
hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,
Cic. Verr. 2, 1:
si sit opus liquidi non amplius urna,
Hor. S. 1, 1, 54:
omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,
Vell. 2, 110, 3:
Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,
Cic. Verr. 4, 76:
illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,
Nep. Thras. 4, 3:
amplius possidere,
Plin. 18, 4, 3, § 17:
Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,
Curt. 8, 4, 21:
dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,
Plin. Ep. 3, 21, 6:
cum hoc amplius praestet, quod etc.,
id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:
gaudeo tibi liberorum esse amplius,
Plaut. Cist. 5, 4:
te amplius bibisse praedicet loti,
Cat. 39, 21:
amplius frumenti auferre,
Cic. Verr. 3, 49:
expensum est auri viginti paulo amplius,
id. Fl. 6, 8:
amplius negotii contrahi,
id. Cat. 4, 9:
si amplius obsidum vellet,
Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:
quanto ejus amplius processerat temporis,
id. B. C. 3, 25.—
II.
Fig.
A.
Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:
pro viribus amplis,
Lucr. 5, 1174:
amplae vires peditum,
Plin. 6, 20, 23, § 75;
ampla nepotum Spes,
Prop. 4, 22, 41:
poena sera, sed ampla,
full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:
haec irae factae essent multo ampliores,
Ter. Hec. 3, 1, 9:
si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,
id. ib. 3, 1, 50:
amplior metus,
Cic. Clu. 128:
amplior potentia feris,
Plin. 28, 10, 42, § 153:
ampliorem dicendi facultatem consequi,
Quint. 2, 3, 4:
amplior eoque acrior impetus,
Flor. 4, 2, 66:
spes amplior,
Sall. J. 105, 4:
amplius accipietis judicium,
severer, Vulg. Matt. 23, 14:
amplior auctoritas,
Plin. 37, 3, 12, § 47:
amplior virtus,
higher merit, Quint. 8, 3, 83:
idem aut amplior cultus (dei),
Plin. 28, 2, 4, § 18:
amplior est quaestio,
Quint. 3, 5, 8:
ampliora verba,
of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:
quo legatis animus amplior esset,
Sall. C. 40, 6; 59, 1:
spiritus amplior,
Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:
(honos) pro amplissimis meritis redditur,
Cic. Phil. 5, 41:
cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,
very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:
amplissima spes,
Suet. Caes. 7:
his finis cognitionis amplissimae,
most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—
B.
Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:
illis ampla satis forma, pudicitia,
great enough, Prop. 1, 2, 24:
haec ampla sunt, haec divina,
Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:
res gestae satis amplae,
Sall. C. 8, 2:
cur parum amplis adfecerit praemiis,
Cic. Mil. 57:
ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,
Tac. A. 14, 53:
amplum in modum praemia ostentare,
Aur. Vict. Caes. 26, 6:
amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:
amplis honoribus auctos,
Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:
amplam occasionem calumniae nactus,
a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:
spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,
glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:
ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,
Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:
praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,
id. de Or. 1, 4, 13:
alicui ampliorem laudem tribuere,
id. Sest. 27:
in aliqua re esse laudem ampliorem,
id. Marcell. 4:
corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),
Quint. 12, 10, 5:
ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,
Suet. Aug. 7.— Subst.:
in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,
of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:
ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,
Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:
hoc munus aedilitatis amplissimum,
id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:
alicui amplissimas potestates dare,
Cic. Agr. 2, 31:
insignibus amplissimis ornatus,
id. ib. 2, 101:
dona amplissima conferre,
Plin. 18, 3, 3, § 9:
praemia legatis dedistis amplissima,
Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:
spe amplissimorum praemiorum adduci,
id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:
velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,
Quint. 10, 7, 1:
munera amplissima mittere,
Caes. B. G. 1, 43:
vestris beneficiis amplissimis adfectus,
Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:
laudi amplissimae lauream concedere,
id. Pis. 74:
laudibus amplissimis adficere,
id. Phil. 7, 11:
amplissimam gloriam consequi,
id. Prov. Cons. 39:
ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,
id. Deiot. 14:
amplissimis aliquem efferre honoribus,
Aur. Vict. Epit. 17, 3:
amplissimis uti honoribus,
Cic. Fl. 45:
amplissimos honores adipisci,
id. Verr. 5, 181:
honores adsequi amplissimos,
id. Mil. 81:
aliquem ad honores amplissimos perducere,
id. Am. 20, 73:
meus labor fructum est amplissimum consecutus,
id. Imp. Pomp 2:
mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,
in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:
ei amplissimis verbis gratias egimus,
id. Phil. 1, 3:
provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,
id. ib. 4, 9:
amplissimis verbis conlaudatus,
Suet. Caes. 16:
amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,
Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:
de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,
id. Dom. 74:
quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),
Plin. 7, 30, 31, § 116.—
C.
In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:
quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:
quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,
great or noble, id. Imp. Pomp. 37:
omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,
id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:
convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,
id. Phil. 3, 20:
hoc studium parvi properemus et ampli,
small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:
amplis doctoribus instructus,
Tac. A. 14, 52:
sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,
Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:
cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:
ampliores ordines,
Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:
nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:
quid amplius facitis?
Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:
ex amplissimo genere nubere,
Cic. Cael. 34:
amplissimo genere natus,
Caes. B. G. 4, 12:
genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,
Cic. Phil. 13, 12:
amplissimos patruos habere,
id. Sex. Rosc. 147:
amplissima civitas,
id. Verr. 5, 122:
apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,
id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:
mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,
id. Imp. Pomp. 1:
non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,
id. Sest. 5:
licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:
amplissimis operibus increscere,
id. ib. 8, 4, 3:
honores in amplissimo consilio collocare,
Cic. Sen. 2:
amplissimi orbis terrae consilii principes,
id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:
promotus ad amplissimas procurationes,
Plin. Ep. 7, 31, 3:
praeter honores amplissimos cognomenque etc.,
Plin. 7, 44, 45, § 142:
spes amplissimae dignitatis,
Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—
D.
Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:
is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,
Cic. Sex. Rosc. 83:
homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,
id. Mur. 8:
P. Africanus rebus gestis amplissimus,
id. Caecin. 69:
ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,
id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:
Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,
id. Imp. Pomp. 63:
vir amplissimus ejus civitatis,
id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:
exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,
id. Deiot. 5, 14:
cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),
id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:
in quo consilio amplissimi viri judicarent,
id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:
comitatus virorum amplissimorum,
id. Sull. 9:
viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,
id. Verr. 3, 18:
ordinis amplissimi esse,
Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:
cives amplissimos legare,
Cic. Balb. 42:
hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,
id. Verr. 3, 96:
amplissimus honos, i. e. consulatus,
id. Rep. 1, 6; so,
amplissimo praeditus magistratu,
Suet. Aug. 26:
amplissimus ordo, i. e. senatorius,
Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:
amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,
id. Vesp. 9:
amplissimum collegium decemvirale,
Cic. Verr. 2, 4, 49:
an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,
id. Cat. 1, 3:
amplissimum sacerdotium,
id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:
sacerdotium amplissimum,
id. Verr. 2, 127.—
E.
As rhet. epithet:
amplus orator,
one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:
herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,
grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:
amplius compositionis genus,
more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.
I.
Lit.
a.
Form amplĭter:
benigne ei largi atque ampliter,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:
aptate munde atque ampliter convivium,
Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:
extructam ampliter mensam,
Lucil. 13, 7 Mull.:
opsonato ampliter,
Plaut. Cas. 2, 8, 65:
adpositum est ampliter,
id. Mil. 3, 1, 163:
acceptus hilare atque ampliter,
id. Merc. prol. 98:
modeste melius facere sumptum quam ampliter,
id. Stich. 5, 4, 10:
parum (digitulos) immersisti ampliter,
not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—
b.
Form amplē:
exornat ample magnificeque triclinium,
Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med. —
II.
Trop., fully, handsomely.
a.
Form amplĭter:
ampliter dicere,
fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:
laudare ampliter,
id. 2, 6, 11.—
b.
Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,
elate ampleque loqui,
id. Tusc. 5, 9, 24:
satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,
full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.
a.
In gen.:
deliberatum est non tacere [me] amplius,
Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:
otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,
Plaut. Truc. 4, 4, 18:
cui amplius male faxim,
id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:
etiam faxo amabit (eam) amplius,
id. Men. 5, 2, 40:
multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,
id. ib. 5, 2, 49:
quo populum servare potissit amplius,
Lucil. 1, 15 Mull.:
At ego amplius dico,
Cic. Verr. 2, 26:
amplius posse,
Sall. J. 69, 2:
armis amplius valere,
id. ib. 111, 1:
si lamentetur miser amplius aequo,
Lucr. 3, 953:
tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?
besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:
Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,
Ter. Heaut. 1, 2, 11:
in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,
Sall. J. 44, 5:
felices ter et amplius,
Hor. C. 1, 13, 17:
binas aut amplius domos continuare,
Sall. C. 20, 11:
ter nec amplius,
Suet. Caes. 25:
cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),
Quint. 12, 11, 24:
multa promi amplius possunt,
Plin. 2, 17, 15, § 77:
si studere amplius possum,
Quint. 6, prooem. 4:
auram communem amplius haurire potui?
id. 6, prooem. 12:
sagum, quod amplius est,
Vulg. Exod. 26, 12.—
b.
And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.
(α).
With quid, etc.:
Quid faciam amplius?
Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:
quid dicam amplius?
Quint. 8, 4, 7:
quid a me amplius dicendum putatis?
Cic. Verr. 3, 60:
quid quaeris amplius?
id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:
quid vultis amplius?
id. Mil. 35:
quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:
quid exspectatis amplius?
Cic. Verr. 2, 174:
quid amplius exspectabo,
Vulg. 4 Reg. 6, 33:
quid loquar amplius de hoc homine?
Cic. Caecin. 25:
quid amplius laboremus?
Quint. 8, prooem. 31:
quid habet amplius homo?
Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:
quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,
Plaut. As. 3, 3, 134:
quid amplius debeam optare?
Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:
quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?
more than this, id. And. 1, 1, 4:
Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,
Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:
si quid amplius scit,
Plaut. Rud. 2, 2, 23:
si quid ego addidero amplius,
id. Trin. 4, 2, 13:
si amplius aliquid gloriatus fuero,
Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:
hoc amplius si quid poteris,
any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:
de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,
id. 1, 1, 8:
Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,
Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:
his amplius apud eundem (est) etc.,
Quint. 9, 3, 15;
so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,
Suet. Calig. 15:
quaeris quid potuerit amplius adsequi,
Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:
quare jam te cur amplius excrucies?
Cat. 76, 10.—
(β).
With nihil, etc.:
habet nihil amplius quam lutum,
Lucil. 9, 46 Mull.:
nihil habui amplius, quod praeciperem,
Quint. 7, 1, 64:
nihil enim dixit amplius,
Cic. Deiot. 21:
Nihil dico amplius: causa dicta est,
I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:
nihil amplius dico, nisi me etc.,
id. Planc. 96:
nihil amplius dicam quam victoriam etc.,
id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:
vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,
Plaut. As. 1, 3, 51:
si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,
Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):
Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,
id. Marcell. 6, 17:
amplius nihil respondit,
Vulg. Marc. 15, 5:
nihil amplius addens,
ib. Deut. 5, 22:
nihil noverunt amplius,
ib. Eccl. 9, 5:
nihil amplius optet,
Hor. Ep. 1, 2, 46:
nihil amplius potes,
Plin. Ep. 2, 13, 10:
amplius quod desideres, nihil erit,
this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:
nil amplius oro, nisi ut etc.,
Hor. S. 2, 6, 4:
ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,
Suet. Aug. 2:
si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,
Lucil. 1, 33 Mull.:
non luctabor tecum, Crasse, amplius,
Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:
verbum non amplius addam,
Hor. S. 1, 1, 121:
non amplius me objurgabis,
Quint. 5, 10, 47:
non amplius posse,
Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:
non habent amplius quid faciant,
Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:
amplius illa jam non inveniet,
ib. Apoc. 18, 14:
studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,
Tac. Or. 5:
extra me non est alia amplius,
Vulg. Soph. 2, 15:
neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,
Plaut. Rud. 1, 5, 21:
neque va dari amplius neque etc.,
Cic. Quinct. 23:
nec jam amplius ullae Adparent terrae,
Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:
nec irascar amplius,
Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:
ne amplius dona petas,
Cat. 68, 14:
urere ne possit calor amplius aridus artus,
Lucr. 4, 874;
ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43:
ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,
Suet. Gram. 17:
ne amplius morando Scaurum incenderet,
Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;
3, 82, 17: ne amplius divulgetur,
Vulg. Act. 4, 17:
ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,
ib. Deut. 17, 16:
nolite amplius accipere pecuniam,
ib. 4 Reg. 12, 7.—
(γ).
With nemo:
cur non restipulatur neminem amplius petiturum?
Cic. Q. Rosc. 12, 36:
cum amplius nemo occurreret,
nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,
neminem amplius viderunt,
Vulg. Marc. 9, 7:
nemo emet amplius,
no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—
c.
With numerals and numeral forms.
(α).
Without quam:
amplius horam suffixum in cruce me memini esse,
Cat. 69, 3:
horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,
Cic. Verr. 4, 95:
amplius annos triginta tribunus fuerat,
Sall. C. 59, 6:
me non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3:
per annos amplius quadraginta,
Suet. Aug. 72; 32:
quid si tandem amplius triennium est?
Cic. Q. Rosc. 8:
Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,
Verg. A. 1, 683:
inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:
reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,
id. ib. 1, 28;
2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,
Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:
huic paulo amplius tertiam partem denegem?
id. ib. 5, 7, 3:
cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:
victi amplius ducenti ceciderunt,
Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:
ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,
Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:
qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,
Cic. Fl. 63:
pugnatum duas amplius horas,
Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:
duo haud amplius milia peditum effugerunt,
id. 28, 2:
decem amplius versus perdidimus,
Plin. Ep. 3, 5, 12:
tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,
Verg. E. 3, 105.—
(β).
With the comp. abl. (rare but class.):
cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,
Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:
pugnatum amplius duabus horis est,
Liv. 27, 12:
neque triennio amplius supervixit,
Suet. Caes. 89:
uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,
Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;
6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,
Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:
est ab capite paulo amplius mille passibus locus,
Plin. Ep. 10, 90, 1:
ab Capsa non amplius duum milium intervallo,
Sall. J. 91, 3:
(Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,
id. C. 56, 2; so,
denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,
id. J. 80, 7.—
And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,
Sall. J. 105, 3:
oppidum non amplius mille passuum abesse,
id. ib. 68, 3.—
(γ).
With quam (postAug. and eccl.):
non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,
Suet. Aug. 78:
nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,
id. ib. 17:
Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,
id. Tib. 51:
demoratus dies non amplius quam octo aut decem,
Vulg. Act. 25, 6:
ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,
Plin. Ep. 5, 19:
ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,
Tac. A. 3, 21:
haud amplius quam ducentos misit,
id. ib. 14, 32:
insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,
Vulg. Act. 23, 21.—
d. (α).
Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:
Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,
Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.
also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,
Cic. Brut. 22, 86:
antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,
id. Verr. 2, 1, 26:
ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,
id. ib. 2, 1, 29.—
And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,
Ter. Phorm. 2, 4, 17.—
(β).
Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:
quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?
Cic. Rosc. Com. 12, 35:
Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,
id. Brut. 5, 18:
sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,
id. Fam. 13, 28 A:
quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,
id. Att. 1, 8, 1.—
(γ).
Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:
Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,
Cic. Phil. 12, 21, 50:
cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,
id. ad Brut. 1, 5, 1;
so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,
id. Q. N. 3, 15, 1.—
(δ).
To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:
nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,
Cic. Verr. 5, 49, 128;
(res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,
id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:
excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?
Ov. M. 9, 148.
► The form amplius has the ambiguity of the Engl.
word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;
as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.
I.
Lit., very largely, most abundantly:
ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,
in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:
duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,
Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—
II.
Fig., most generously, most handsomely:
qui amplissime de salute mea decreverint,
Cic. Dom. 44:
amplissime laudare,
in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:
honores amplissime gessit,
Cic. Verr. 2, 112:
pater cum amplissime ex praetura triumphasset,
with the greatest pomp, id. Mur. 15:
placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,
should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296.

Lewis & Short latin dictionary > amplissime
9 amplus

amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).
I.
Lit.:
amplus et spectu protervo ferox,
Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:
qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,
Hor. C. 2, 14, 7:
ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,
Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:
admodum amplum et excelsum signum,
Cic. Verr. 4, 74:
collis castris parum amplus,
Sall. J. 98, 3:
porticibus in amplis,
Verg. A. 3, 353:
per amplum mittimur Elysium,
id. ib. 6, 743:
vocemque per ampla volutant Atria,
id. ib. 1, 725:
nil vulva pulchrius ampla,
Hor. Ep. 1, 15, 41:
amplae aures,
Plin. 11, 52, 114, § 274:
milium amplum grano,
id. 18, 7, 10, § 55:
cubiculum amplum,
Plin. Ep. 2, 17, 6:
baptisterium amplum atque opacum,
id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:
quanto est res amplior,
Lucr. 2, 1133:
Amplior Urgo et Capraria,
Plin. 3, 6, 12, § 81:
avis paulo amplior passere,
id. 10, 32, 47, § 89:
amplior specie mortali,
Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:
amplissima curia... gymnasium amplissimum,
Cic. Verr. 2, 4, 53:
urbs amplissima atque ornatissima,
id. Agr. 2, 76:
amplissimum peristylum,
id. Dom. 116:
(candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,
id. Verr. 4, 65:
mons Italiae amplissimus,
Plin. 3, 5, 7, § 48:
amplissimum flumen,
Plin. Ep. 8, 8, 3:
amplissimus lacus,
id. ib. 10, 41, 2:
amplissima insula,
Plin. 6, 20, 23, § 71:
amplissimi horti,
Plin. Ep. 8, 18, 11:
amplissima arborum,
Plin. 16, 39, 76, § 200:
est (topazon) amplissima gemmarum,
id. 37, 8, 32, § 109:
amplissimum cubiculum,
Plin. Ep. 5, 6, 23.—
B.
Transf., great, abundant, ample, much, long:
bono atque amplo lucro,
Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:
pabula miseris mortalibus ampla,
Lucr. 5, 944:
ampla civitas,
Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:
civitas ampla atque florens,
Caes. B. G. 4, 3:
gens ampla,
Plin. 5, 30, 33, § 125:
amplae copiae,
Caes. B. G. 5, 19:
ampla manus militum,
Liv. Epit. 1, 4, 9:
pecuaria res ampla,
Cic. Quinct. 12:
res familiaris ampla,
id. Phil. 13, 8:
(res) ampla,
Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:
patrimonium amplum et copiosum,
Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:
amplae divitiae,
Hor. S. 2, 2, 101:
esse patri ejus amplas facultates,
Plin. Ep. 1, 14, 9:
in amplis opibus heres,
Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:
amplior numerus,
Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:
ampliores aquae,
Plin. 5, 9, 10, § 58:
amplior exercitus,
Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:
commeatus spe amplior,
Sall. J. 75, 8:
amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,
Plin. Ep. 3, 11, 2:
pretia ampliora,
Plin. 10, 29, 43, § 84:
omnia longe ampliora invenire quam etc.,
Plin. Ep. 1, 14, 10:
ampliores noctes,
Plin. 18, 26, 63, § 232:
ut ampliori tempore maneret,
Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:
peditatus copiae amplissimae e Gallia,
Cic. Font. 8:
exercitus amplissimus,
Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:
amplissima pecunia,
Cic. Rosc. Am. 31:
amplissimae fortunae,
id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:
amplissimae patrimonii copiae,
id. Fl. 89:
amplissimas summas emptionibus occupare,
Plin. Ep. 8, 2, 3:
opes amplissimae,
id. ib. 8, 18, 4:
amplissima dies horarum quindecim etc.,
the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:
ut quirem exaudire amplius,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:
si vis amplius dari, Dabitur,
Plaut. Trin. 2, 1, 18:
jam amplius orat,
id. ib. 2, 1, 19:
daturus non sum amplius,
Cic. Verr. 2, 2, 29:
non complectar in his libris amplius quam quod etc.,
id. de Or. 1, 6, 22:
tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,
Plaut. Capt. 4, 1, 10:
ni amplius etiam, quod ebibit,
id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:
etiam amplius illam adparare condecet,
Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:
hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,
Cic. Verr. 2, 1:
si sit opus liquidi non amplius urna,
Hor. S. 1, 1, 54:
omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,
Vell. 2, 110, 3:
Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,
Cic. Verr. 4, 76:
illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,
Nep. Thras. 4, 3:
amplius possidere,
Plin. 18, 4, 3, § 17:
Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,
Curt. 8, 4, 21:
dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,
Plin. Ep. 3, 21, 6:
cum hoc amplius praestet, quod etc.,
id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:
gaudeo tibi liberorum esse amplius,
Plaut. Cist. 5, 4:
te amplius bibisse praedicet loti,
Cat. 39, 21:
amplius frumenti auferre,
Cic. Verr. 3, 49:
expensum est auri viginti paulo amplius,
id. Fl. 6, 8:
amplius negotii contrahi,
id. Cat. 4, 9:
si amplius obsidum vellet,
Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:
quanto ejus amplius processerat temporis,
id. B. C. 3, 25.—
II.
Fig.
A.
Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:
pro viribus amplis,
Lucr. 5, 1174:
amplae vires peditum,
Plin. 6, 20, 23, § 75;
ampla nepotum Spes,
Prop. 4, 22, 41:
poena sera, sed ampla,
full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:
haec irae factae essent multo ampliores,
Ter. Hec. 3, 1, 9:
si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,
id. ib. 3, 1, 50:
amplior metus,
Cic. Clu. 128:
amplior potentia feris,
Plin. 28, 10, 42, § 153:
ampliorem dicendi facultatem consequi,
Quint. 2, 3, 4:
amplior eoque acrior impetus,
Flor. 4, 2, 66:
spes amplior,
Sall. J. 105, 4:
amplius accipietis judicium,
severer, Vulg. Matt. 23, 14:
amplior auctoritas,
Plin. 37, 3, 12, § 47:
amplior virtus,
higher merit, Quint. 8, 3, 83:
idem aut amplior cultus (dei),
Plin. 28, 2, 4, § 18:
amplior est quaestio,
Quint. 3, 5, 8:
ampliora verba,
of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:
quo legatis animus amplior esset,
Sall. C. 40, 6; 59, 1:
spiritus amplior,
Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:
(honos) pro amplissimis meritis redditur,
Cic. Phil. 5, 41:
cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,
very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:
amplissima spes,
Suet. Caes. 7:
his finis cognitionis amplissimae,
most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—
B.
Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:
illis ampla satis forma, pudicitia,
great enough, Prop. 1, 2, 24:
haec ampla sunt, haec divina,
Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:
res gestae satis amplae,
Sall. C. 8, 2:
cur parum amplis adfecerit praemiis,
Cic. Mil. 57:
ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,
Tac. A. 14, 53:
amplum in modum praemia ostentare,
Aur. Vict. Caes. 26, 6:
amplis honoribus usi,
Sall. J. 25, 4:
amplis honoribus auctos,
Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:
amplam occasionem calumniae nactus,
a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:
spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,
glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:
ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,
Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:
praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,
id. de Or. 1, 4, 13:
alicui ampliorem laudem tribuere,
id. Sest. 27:
in aliqua re esse laudem ampliorem,
id. Marcell. 4:
corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),
Quint. 12, 10, 5:
ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,
Suet. Aug. 7.— Subst.:
in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,
of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:
ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,
Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:
hoc munus aedilitatis amplissimum,
id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:
alicui amplissimas potestates dare,
Cic. Agr. 2, 31:
insignibus amplissimis ornatus,
id. ib. 2, 101:
dona amplissima conferre,
Plin. 18, 3, 3, § 9:
praemia legatis dedistis amplissima,
Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:
spe amplissimorum praemiorum adduci,
id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:
velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,
Quint. 10, 7, 1:
munera amplissima mittere,
Caes. B. G. 1, 43:
vestris beneficiis amplissimis adfectus,
Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:
laudi amplissimae lauream concedere,
id. Pis. 74:
laudibus amplissimis adficere,
id. Phil. 7, 11:
amplissimam gloriam consequi,
id. Prov. Cons. 39:
ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,
id. Deiot. 14:
amplissimis aliquem efferre honoribus,
Aur. Vict. Epit. 17, 3:
amplissimis uti honoribus,
Cic. Fl. 45:
amplissimos honores adipisci,
id. Verr. 5, 181:
honores adsequi amplissimos,
id. Mil. 81:
aliquem ad honores amplissimos perducere,
id. Am. 20, 73:
meus labor fructum est amplissimum consecutus,
id. Imp. Pomp 2:
mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,
in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:
ei amplissimis verbis gratias egimus,
id. Phil. 1, 3:
provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,
id. ib. 4, 9:
amplissimis verbis conlaudatus,
Suet. Caes. 16:
amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,
Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:
de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,
id. Dom. 74:
quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),
Plin. 7, 30, 31, § 116.—
C.
In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:
quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:
quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,
great or noble, id. Imp. Pomp. 37:
omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,
id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:
convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,
id. Phil. 3, 20:
hoc studium parvi properemus et ampli,
small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:
amplis doctoribus instructus,
Tac. A. 14, 52:
sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,
Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:
cum est aliquid amplius,
Cic. Marcell. 26:
ampliores ordines,
Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:
nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:
quid amplius facitis?
Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:
ex amplissimo genere nubere,
Cic. Cael. 34:
amplissimo genere natus,
Caes. B. G. 4, 12:
genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,
Cic. Phil. 13, 12:
amplissimos patruos habere,
id. Sex. Rosc. 147:
amplissima civitas,
id. Verr. 5, 122:
apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,
id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:
mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,
id. Imp. Pomp. 1:
non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,
id. Sest. 5:
licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,
Plin. Ep. 2, 13, 10:
amplissimis operibus increscere,
id. ib. 8, 4, 3:
honores in amplissimo consilio collocare,
Cic. Sen. 2:
amplissimi orbis terrae consilii principes,
id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:
promotus ad amplissimas procurationes,
Plin. Ep. 7, 31, 3:
praeter honores amplissimos cognomenque etc.,
Plin. 7, 44, 45, § 142:
spes amplissimae dignitatis,
Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—
D.
Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:
is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,
Cic. Sex. Rosc. 83:
homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,
id. Mur. 8:
P. Africanus rebus gestis amplissimus,
id. Caecin. 69:
ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,
id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:
Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,
id. Imp. Pomp. 63:
vir amplissimus ejus civitatis,
id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:
exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,
id. Deiot. 5, 14:
cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),
id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:
in quo consilio amplissimi viri judicarent,
id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:
comitatus virorum amplissimorum,
id. Sull. 9:
viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,
id. Verr. 3, 18:
ordinis amplissimi esse,
Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:
cives amplissimos legare,
Cic. Balb. 42:
hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,
id. Verr. 3, 96:
amplissimus honos, i. e. consulatus,
id. Rep. 1, 6; so,
amplissimo praeditus magistratu,
Suet. Aug. 26:
amplissimus ordo, i. e. senatorius,
Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:
amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,
id. Vesp. 9:
amplissimum collegium decemvirale,
Cic. Verr. 2, 4, 49:
an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,
id. Cat. 1, 3:
amplissimum sacerdotium,
id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:
sacerdotium amplissimum,
id. Verr. 2, 127.—
E.
As rhet. epithet:
amplus orator,
one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:
herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,
grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:
amplius compositionis genus,
more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.
I.
Lit.
a.
Form amplĭter:
benigne ei largi atque ampliter,
Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:
aptate munde atque ampliter convivium,
Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:
extructam ampliter mensam,
Lucil. 13, 7 Mull.:
opsonato ampliter,
Plaut. Cas. 2, 8, 65:
adpositum est ampliter,
id. Mil. 3, 1, 163:
acceptus hilare atque ampliter,
id. Merc. prol. 98:
modeste melius facere sumptum quam ampliter,
id. Stich. 5, 4, 10:
parum (digitulos) immersisti ampliter,
not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—
b.
Form amplē:
exornat ample magnificeque triclinium,
Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med. —
II.
Trop., fully, handsomely.
a.
Form amplĭter:
ampliter dicere,
fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:
laudare ampliter,
id. 2, 6, 11.—
b.
Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,
elate ampleque loqui,
id. Tusc. 5, 9, 24:
satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,
full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.
a.
In gen.:
deliberatum est non tacere [me] amplius,
Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:
otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,
Plaut. Truc. 4, 4, 18:
cui amplius male faxim,
id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:
etiam faxo amabit (eam) amplius,
id. Men. 5, 2, 40:
multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,
id. ib. 5, 2, 49:
quo populum servare potissit amplius,
Lucil. 1, 15 Mull.:
At ego amplius dico,
Cic. Verr. 2, 26:
amplius posse,
Sall. J. 69, 2:
armis amplius valere,
id. ib. 111, 1:
si lamentetur miser amplius aequo,
Lucr. 3, 953:
tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?
besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:
Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,
Ter. Heaut. 1, 2, 11:
in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,
Sall. J. 44, 5:
felices ter et amplius,
Hor. C. 1, 13, 17:
binas aut amplius domos continuare,
Sall. C. 20, 11:
ter nec amplius,
Suet. Caes. 25:
cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),
Quint. 12, 11, 24:
multa promi amplius possunt,
Plin. 2, 17, 15, § 77:
si studere amplius possum,
Quint. 6, prooem. 4:
auram communem amplius haurire potui?
id. 6, prooem. 12:
sagum, quod amplius est,
Vulg. Exod. 26, 12.—
b.
And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.
(α).
With quid, etc.:
Quid faciam amplius?
Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:
quid dicam amplius?
Quint. 8, 4, 7:
quid a me amplius dicendum putatis?
Cic. Verr. 3, 60:
quid quaeris amplius?
id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:
quid vultis amplius?
id. Mil. 35:
quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:
quid exspectatis amplius?
Cic. Verr. 2, 174:
quid amplius exspectabo,
Vulg. 4 Reg. 6, 33:
quid loquar amplius de hoc homine?
Cic. Caecin. 25:
quid amplius laboremus?
Quint. 8, prooem. 31:
quid habet amplius homo?
Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:
quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,
Plaut. As. 3, 3, 134:
quid amplius debeam optare?
Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:
quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?
more than this, id. And. 1, 1, 4:
Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,
Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:
si quid amplius scit,
Plaut. Rud. 2, 2, 23:
si quid ego addidero amplius,
id. Trin. 4, 2, 13:
si amplius aliquid gloriatus fuero,
Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:
hoc amplius si quid poteris,
any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:
de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,
id. 1, 1, 8:
Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,
Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:
his amplius apud eundem (est) etc.,
Quint. 9, 3, 15;
so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,
Suet. Calig. 15:
quaeris quid potuerit amplius adsequi,
Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:
quare jam te cur amplius excrucies?
Cat. 76, 10.—
(β).
With nihil, etc.:
habet nihil amplius quam lutum,
Lucil. 9, 46 Mull.:
nihil habui amplius, quod praeciperem,
Quint. 7, 1, 64:
nihil enim dixit amplius,
Cic. Deiot. 21:
Nihil dico amplius: causa dicta est,
I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:
nihil amplius dico, nisi me etc.,
id. Planc. 96:
nihil amplius dicam quam victoriam etc.,
id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:
vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,
Plaut. As. 1, 3, 51:
si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,
Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):
Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,
id. Marcell. 6, 17:
amplius nihil respondit,
Vulg. Marc. 15, 5:
nihil amplius addens,
ib. Deut. 5, 22:
nihil noverunt amplius,
ib. Eccl. 9, 5:
nihil amplius optet,
Hor. Ep. 1, 2, 46:
nihil amplius potes,
Plin. Ep. 2, 13, 10:
amplius quod desideres, nihil erit,
this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:
nil amplius oro, nisi ut etc.,
Hor. S. 2, 6, 4:
ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,
Suet. Aug. 2:
si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,
Lucil. 1, 33 Mull.:
non luctabor tecum, Crasse, amplius,
Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:
verbum non amplius addam,
Hor. S. 1, 1, 121:
non amplius me objurgabis,
Quint. 5, 10, 47:
non amplius posse,
Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:
non habent amplius quid faciant,
Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:
amplius illa jam non inveniet,
ib. Apoc. 18, 14:
studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,
Tac. Or. 5:
extra me non est alia amplius,
Vulg. Soph. 2, 15:
neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,
Plaut. Rud. 1, 5, 21:
neque va dari amplius neque etc.,
Cic. Quinct. 23:
nec jam amplius ullae Adparent terrae,
Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:
nec irascar amplius,
Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:
ne amplius dona petas,
Cat. 68, 14:
urere ne possit calor amplius aridus artus,
Lucr. 4, 874;
ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43:
ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,
Suet. Gram. 17:
ne amplius morando Scaurum incenderet,
Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;
3, 82, 17: ne amplius divulgetur,
Vulg. Act. 4, 17:
ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,
ib. Deut. 17, 16:
nolite amplius accipere pecuniam,
ib. 4 Reg. 12, 7.—
(γ).
With nemo:
cur non restipulatur neminem amplius petiturum?
Cic. Q. Rosc. 12, 36:
cum amplius nemo occurreret,
nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,
neminem amplius viderunt,
Vulg. Marc. 9, 7:
nemo emet amplius,
no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—
c.
With numerals and numeral forms.
(α).
Without quam:
amplius horam suffixum in cruce me memini esse,
Cat. 69, 3:
horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,
Cic. Verr. 4, 95:
amplius annos triginta tribunus fuerat,
Sall. C. 59, 6:
me non amplius novem annos nato,
Nep. Hann. 2, 3:
per annos amplius quadraginta,
Suet. Aug. 72; 32:
quid si tandem amplius triennium est?
Cic. Q. Rosc. 8:
Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,
Verg. A. 1, 683:
inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,
Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:
reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,
id. ib. 1, 28;
2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,
Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:
huic paulo amplius tertiam partem denegem?
id. ib. 5, 7, 3:
cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,
Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:
victi amplius ducenti ceciderunt,
Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:
ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,
Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:
qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,
Cic. Fl. 63:
pugnatum duas amplius horas,
Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:
duo haud amplius milia peditum effugerunt,
id. 28, 2:
decem amplius versus perdidimus,
Plin. Ep. 3, 5, 12:
tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,
Verg. E. 3, 105.—
(β).
With the comp. abl. (rare but class.):
cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,
Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:
pugnatum amplius duabus horis est,
Liv. 27, 12:
neque triennio amplius supervixit,
Suet. Caes. 89:
uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,
Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;
6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,
Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:
est ab capite paulo amplius mille passibus locus,
Plin. Ep. 10, 90, 1:
ab Capsa non amplius duum milium intervallo,
Sall. J. 91, 3:
(Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,
id. C. 56, 2; so,
denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,
id. J. 80, 7.—
And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,
Sall. J. 105, 3:
oppidum non amplius mille passuum abesse,
id. ib. 68, 3.—
(γ).
With quam (postAug. and eccl.):
non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,
Suet. Aug. 78:
nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,
id. ib. 17:
Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,
id. Tib. 51:
demoratus dies non amplius quam octo aut decem,
Vulg. Act. 25, 6:
ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,
Plin. Ep. 5, 19:
ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,
Tac. A. 3, 21:
haud amplius quam ducentos misit,
id. ib. 14, 32:
insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,
Vulg. Act. 23, 21.—
d. (α).
Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:
Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,
Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.
also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,
Cic. Brut. 22, 86:
antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,
id. Verr. 2, 1, 26:
ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,
id. ib. 2, 1, 29.—
And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,
Ter. Phorm. 2, 4, 17.—
(β).
Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:
quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?
Cic. Rosc. Com. 12, 35:
Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,
id. Brut. 5, 18:
sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,
id. Fam. 13, 28 A:
quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,
id. Att. 1, 8, 1.—
(γ).
Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:
Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,
Cic. Phil. 12, 21, 50:
cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,
id. ad Brut. 1, 5, 1;
so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,
id. Q. N. 3, 15, 1.—
(δ).
To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:
nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,
Cic. Verr. 5, 49, 128;
(res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,
id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:
excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?
Ov. M. 9, 148.
► The form amplius has the ambiguity of the Engl.
word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;
as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,
Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.
I.
Lit., very largely, most abundantly:
ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,
in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:
duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,
Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—
II.
Fig., most generously, most handsomely:
qui amplissime de salute mea decreverint,
Cic. Dom. 44:
amplissime laudare,
in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:
honores amplissime gessit,
Cic. Verr. 2, 112:
pater cum amplissime ex praetura triumphasset,
with the greatest pomp, id. Mur. 15:
placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,
should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296.

Lewis & Short latin dictionary > amplus
10 arva

arvus, a, um, adj. [for aruus from aro].
I.
That has been ploughed, but not yet sown, ploughed, arable:
ager, arvus et arationes ab arando,
Varr. L. L. 5, § 39 Müll.:
arvum, quod aratum nec dum satum est,
id. R. R. 1, 29; Paul. ex Fest. p. 25 Müll.:
aut arvus est ager aut consitus aut pascuus aut florens,
Isid. Orig. 15, 13:
Non arvus hic, sed pascuus est ager,
Plaut. Truc. 1, 2, 47:
agri arvi et arbusti et pascui lati atque uberes,
Cic. Rep. 5, 2, 3.—Hence,
II.
Subst.
A.
arva, ae, f. (sc. terra), an arable field, cornfield; only twice, ante - class., Naev. ap. Non. p. 192, 30; Pac. ib.—
B.
arvum, i, n. (sc. solum), an arable field, cultivated land, a field, ploughed land, glebe (cf. Doed. Syn. III. p. 8;
class.): nec scibat ferro molirier arva,
Lucr. 5, 934; 1, 314:
sol lumine conserit arva,
id. 2, 211; cf. id. 2, 1162; Ov. M. 1, 598; 11, 33; Verg. G. 2, 263 et saep.:
ex arvo aeque magno,
Varr. R. R. 1, 7, 2:
prata et arva et pecudum greges diliguntur isto modo, quod fructus ex eis capiuntur,
Cic. N. D. 1, 44, 122:
arva non afferent cibum,
Vulg. Hab. 3, 17:
Numidae pabulo pecoris magis quam arvo student,
Sall. J. 90, 1:
ne perconteris, fundus meus, optime Quincti, Arvo pascat erum,
Hor. Ep. 1, 16, 2 (i. e. frugibus:
arvum autem ab arando dictum est, Crucq.): arva per annos mutant, et superest ager,
Tac. G. 26; Suet. Ner. 31; id. Dom. 7.—
2.
Meton.
a.
A region, country:
Aspicis en praesens, quali jaceamus in arvo,
Ov. P. 4, 7, 3.—
b.
Poet., in gen., fields, plains, regions: arva putria, Liv. And. ap. Fest. p. 181 Müll.:
genus humanum multo fuit in arvis durius,
Lucr. 5, 925; 2, 1154:
nec pisces (queunt) vivere in arvis,
id. 3, 785:
Circaea arva,
Ov. M. 14, 348:
Peneïa,
id. ib. 12, 209; so id. ib. 15, 52; 15, 276; 11, 62; 11, 196; Verg. A. 5, 703 et saep.:
pomosa,
Prop. 5, 7, 81:
quā tumidus rigat arva Nilus,
Hor. C. 3, 3, 48; id. Epod. 16, 54; so,
arva deserti,
Vulg. Jer. 23, 10:
arva pacis,
ib. ib. 25, 37.—Hence also,
(α).
For pascuum, pasture-ground:
Arvaque mugitu sancite bovaria longo: Nobile erit Romae pascua vestra forum,
i. e. the Forum Boarium at Rome, Prop. 5, 9, 19.—
(β).
Arva Neptunia, for the sea, Verg. A. 8, 695 (cf. id. ib. 6, 724: campi liquentes). —
(γ).
Land, a shore, coast:
jamque arva tenebant (angues),
Verg. A. 2, 209.

Lewis & Short latin dictionary > arva
11 arvus

arvus, a, um, adj. [for aruus from aro].
I.
That has been ploughed, but not yet sown, ploughed, arable:
ager, arvus et arationes ab arando,
Varr. L. L. 5, § 39 Müll.:
arvum, quod aratum nec dum satum est,
id. R. R. 1, 29; Paul. ex Fest. p. 25 Müll.:
aut arvus est ager aut consitus aut pascuus aut florens,
Isid. Orig. 15, 13:
Non arvus hic, sed pascuus est ager,
Plaut. Truc. 1, 2, 47:
agri arvi et arbusti et pascui lati atque uberes,
Cic. Rep. 5, 2, 3.—Hence,
II.
Subst.
A.
arva, ae, f. (sc. terra), an arable field, cornfield; only twice, ante - class., Naev. ap. Non. p. 192, 30; Pac. ib.—
B.
arvum, i, n. (sc. solum), an arable field, cultivated land, a field, ploughed land, glebe (cf. Doed. Syn. III. p. 8;
class.): nec scibat ferro molirier arva,
Lucr. 5, 934; 1, 314:
sol lumine conserit arva,
id. 2, 211; cf. id. 2, 1162; Ov. M. 1, 598; 11, 33; Verg. G. 2, 263 et saep.:
ex arvo aeque magno,
Varr. R. R. 1, 7, 2:
prata et arva et pecudum greges diliguntur isto modo, quod fructus ex eis capiuntur,
Cic. N. D. 1, 44, 122:
arva non afferent cibum,
Vulg. Hab. 3, 17:
Numidae pabulo pecoris magis quam arvo student,
Sall. J. 90, 1:
ne perconteris, fundus meus, optime Quincti, Arvo pascat erum,
Hor. Ep. 1, 16, 2 (i. e. frugibus:
arvum autem ab arando dictum est, Crucq.): arva per annos mutant, et superest ager,
Tac. G. 26; Suet. Ner. 31; id. Dom. 7.—
2.
Meton.
a.
A region, country:
Aspicis en praesens, quali jaceamus in arvo,
Ov. P. 4, 7, 3.—
b.
Poet., in gen., fields, plains, regions: arva putria, Liv. And. ap. Fest. p. 181 Müll.:
genus humanum multo fuit in arvis durius,
Lucr. 5, 925; 2, 1154:
nec pisces (queunt) vivere in arvis,
id. 3, 785:
Circaea arva,
Ov. M. 14, 348:
Peneïa,
id. ib. 12, 209; so id. ib. 15, 52; 15, 276; 11, 62; 11, 196; Verg. A. 5, 703 et saep.:
pomosa,
Prop. 5, 7, 81:
quā tumidus rigat arva Nilus,
Hor. C. 3, 3, 48; id. Epod. 16, 54; so,
arva deserti,
Vulg. Jer. 23, 10:
arva pacis,
ib. ib. 25, 37.—Hence also,
(α).
For pascuum, pasture-ground:
Arvaque mugitu sancite bovaria longo: Nobile erit Romae pascua vestra forum,
i. e. the Forum Boarium at Rome, Prop. 5, 9, 19.—
(β).
Arva Neptunia, for the sea, Verg. A. 8, 695 (cf. id. ib. 6, 724: campi liquentes). —
(γ).
Land, a shore, coast:
jamque arva tenebant (angues),
Verg. A. 2, 209.

Lewis & Short latin dictionary > arvus
12 captus

1.
captus, a, um, Part., from capio.
2.
captus, ūs, m. [capio].
I.
A taking, seizing; that which is taken or grasped (so post-Aug. and rare):
flos (ederae) trium digitorum captu,
i. e. as much as one can grasp with three fingers, a pinch, Plin. 24, 10, 47, § 79:
piscium vel avium vel missilium,
a draught, Dig. 18, 1, 8, § 1:
bonorum,
Val. Max. 3, 3, ext. 7.—
II.
(Acc. to capio, II. B. 4.) Power of comprehension, capacity, notion (this is the usu. class. signif. in the phrase ut est captus alicujus, according to one ' s capacity or notion):
hic Geta, ut captus est servorum, non malus Neque iners,
Ter. Ad. 3, 4, 34 (ut se habet condicio servorum, Don.); so Afran. ap. Don. ib.: civitas ampla atque florens, ut est captus Germanorum, according to German notions (ὥς γε κατὰ Γερμανούς, Metaphr.), Caes. B. G. 4, 3: Graeci homines non satis animosi, prudentes, ut est captus hominum, satis, for this people ' s capacity, Cic. Tusc. 2, 27, 65.—With pro or supra (post-class.):
pro captu,
Gell. 1, 9, 3; App. Mag. p. 277;
Cod. Th. 6, 4, 21, § 5: SVPRA CAPTVM,
Inscr. Grut. 1120, 7. —
B.
Of physical power (very rare): iracundissimae ac pro corporis captu pugnacissimae sunt apes, in proportion to or in view of their bodily size, Sen. Clem. 1, 19, 2.

Lewis & Short latin dictionary > captus
13 civitas

cīvĭtas, ātis ( gen. plur. civitatium, Cic. Rep. 1, 34, 51; id. Leg. 2, 4, 9; Caes. B. G. 4, 3; 5, 22; Sall. C. 40, 2; Liv. 1, 17, 4; 2, 6, 5; 33, 20, 11 Drak.; 42, 30, 6; 42, 44, 1; 45, 34, 1; Vell. 2, 42, 2; Quint. 2, 16, 4 N. cr.; Suet. Tit. 8 Oud.; Cornut. ap. Charis. p. 100 P.; cf. Varr. L. L. 8, § 66; Prisc. p. 771 P.; Neue, Formenl. 1, 268), f. [civis].
I.
Abstr., the condition or privileges of a ( Roman) citizen, citizenship, freedom of the city (upon its conditions, v. Zimmern, Rechtsgesch. 2, § 123 sq.;
Dict. of Antiq. p. 260 sqq.): Cato, cum esset Tusculi natus, in populi romani civitatem susceptus est: ita, cum ortu Tusculanus esset, civitate Romanus, etc.,
Cic. Leg. 2, 2, 5:
donare aliquem civitate,
id. Balb. 13, 20; Suet. Caes. 24; 42; 76; id. Aug. 47; id. Tib. 51; id. Ner. 24:
dare civitatem alicui,
Cic. Arch. 4, 7; 5, 10; Liv. 1, 28, 7; 8, 14, 8; Suet. Aug. 40; id. Galb. 14: accipere aliquem in civitatem, [p. 347] Cic. Off. 1, 11, 35:
adsciscere in civitatem,
Liv. 6, 40, 4:
ascribere aliquem in civitatem,
Cic. Arch. 4, 6:
aliquem foederatis civitatibus ascribere,
id. ib. 4, 7:
in aliis civitatibus ascriptus,
id. ib. 5, 10:
assequi,
Tac. A. 11, 23:
consequi,
Cic. Balb. 13, 31:
deponere,
id. Caecin. 34, 100:
decedere de civitate,
id. Balb. 5, 11:
dicare se civitati,
id. ib. 11, 28:
in civitatem,
id. ib. 12, 30:
eripere,
id. Caecin. 34, 99:
habere,
id. Balb. 13, 31:
impertiri civitatem,
id. Arch. 5, 10:
furari civitatem,
id. Balb. 2, 5:
petere,
Suet. Caes. 8:
Romanam assequi,
Tac. A. 11, 23:
adipisci,
Suet. Aug. 40:
Romanam usurpare,
id. Calig. 38; id. Claud. 25:
amittere civitatem,
Cic. Caecin. 34, 98:
adimere,
id. ib.; Suet. Caes. 28:
petere,
id. ib. 8:
negare,
id. Aug. 40:
jus civitatis,
Cic. Caecin. 34, 98; id. Arch. 5, 11:
recipere aliquem in civitatem,
id. Caecin. 34, 100; id. Arch. 10,22; id. Balb. 13, 31:
relinquere,
id. Caecin. 34, 100:
retinere civitatem,
id. Balb. 12, 30:
retinere aliquem in civitate,
id. Lig. 11, 33:
ademptio civitatis,
id. Dom. 30, 78:
commemoratio,
id. Verr. 2, 5, 62, § 162:
nomen,
id. ib.:
ereptor,
id. Dom. 30, 81.—
B.
Trop.:
ut oratio Romana plane videatur, non civitate donata,
Quint. 8, 1, 3; cf.:
civitate Romanā donare agricolationem,
Col. 1, 1, 12:
verbum hoc a te civitate donatum,
naturalized, Gell. 19, 3, 3; Sen. Ep. 120, 4; id. Q. N. 5, 16, 4.—More freq.,
II.
Concr., the citizens united in a community, the body - politic, the state, and as this consists of one city and its territory, or of several cities, it differs from urbs, i.e. the compass of the dwellings of the collected citizens;
but sometimes meton., = urbs, v. B.: concilia coetusque hominum jure sociati, quae civitates appellantur,
Cic. Rep. 6, 13, 13:
tum conventicula hominum, quae postea civitates nominatae sunt, tum domicilia conjuncta, quas urbes dicimus, etc.,
id. Sest. 42, 91; cf.: omnis populus, qui est talis coetus multitudinis, qualem exposui; omnis civitas, quae est constitutio populi;
omnis res publica, quae populi res est, etc.,
id. Rep. 1, 26, 41:
quia sapiens non sum, nec haec urbs nec in eā civitas... non dubitavisset, quin et Roma urbs (esset), et eam civitas incoleret,
id. Ac. 2, 45, 137:
aucta civitate magnitudine urbis,
Liv. 1, 45, 1:
Orgetorix civitati persuasit, ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent,
Caes. B. G. 1, 2 Oud.; so id. ib. 1, 4; 1, 19; 1, 31; cf. Sisenn. ap. Non. p. 429, 15:
civitates aut nationes devictae,
Cic. Off. 1, 11, 35; Sall. C. 31, 1; Liv. 21, 1, 2:
io triumphe non semel dicemus civitas omnis,
Hor. C. 4, 2, 51; cf. id. Epod. 16, 36 and 18:
cum civitas in foro exspectatione erecta staret,
Liv. 3, 47, 1; so id. 2, 37, 5; 26, 18, 6; 34, 41, 1; Tac. A. 3, 11; Suet. Calig. 6; id. Tib. 17; 42:
civitates aut condere novas aut conservare jam conditas,
Cic. Rep. 1, 7, 12; id. Sull. 9, 28; id. Rep. 1, 8, 13; 1, 3, 5:
omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est,
Caes. B. G. 1, 12:
quae pars civitatis Helvetiae, etc.,
id. ib.:
non longe a Tolosatium finibus, quae civitas est in provinciā,
id. ib. 1, 10:
Ubii, quorum fuit civitas ampla atque florens,
id. ib. 4, 3:
Rhodiorum civitas, magna atque magnifica,
Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 69, 3:
Heraclea quae est civitas aequissimo jure ac foedere,
Cic. Arch. 4, 6 et saep.:
administrare civitatem,
id. Off. 1, 25, 88:
mutari civitatum status,
id. Leg. 3, 14, 32; so,
civitatis status,
Quint. 6, 1, 16; 11, 1, 85:
(legibus) solutis stare ipsa (civitas) non possit,
id. 11, 1, 85:
lege civitatis,
id. 12, 10, 26; cf. id. 5, 10, 25:
mos civitatis,
id. 10, 1, 107; 12, 3, 7; 1, 2, 2.—Of Plato's ideal republic:
si in illā commenticiā Platonis civitate res ageretur,
Cic. de Or. 1, 53, 230.—
2.
Trop.:
civitas caelitum,
Plaut. Rud. prol. 2:
ut jam universus hic mundus una civitas sit communis deorum atque hominum existimanda,
Cic. Leg. 1, 7, 23.—
B.
Meton., = urbs, a city (rare and mostly post-Aug.; not in Cic. or Cæs.): civitatem incendere, Enn. ap. Non. p. 429, 5 (Trag. 382 Vahl.):
cum errarem per totam civitatem,
Petr. 8, 2; cf. id. 8, 141 fin.:
Lingonum,
Tac. H. 1, 54; 1, 64:
ab excidio civitatis,
id. ib. 1, 63;
1, 69: circumjectae civitates,
id. ib. 3, 43:
muri civitatis,
id. ib. 4, 65; id. A. 6, 42:
pererrata nocturnis conversationibus,
Sen. Ben. 6, 32, 1:
expugnare civitatem,
Quint. 8, 3, 67; cf.:
expugnandae civitates,
id. 12, 9, 2:
plurimas per totum orbem civitates, terrae motu aut incendio afflictas restituit in melius,
Suet. Vesp. 17; cf. id. Tit. 8; id. Tib. 84 fin.; Lact. 2, 7, 19.—
2.
Esp., the city, i. e. Rome and its inhabitants, Tac. H. 1, 19; 2, 92; 4, 2.

Lewis & Short latin dictionary > civitas
14 conflorens

con-flōrens, entis, Part. [floreo], blooming or flourishing together, Aug. Conf. 4, 4.

Lewis & Short latin dictionary > conflorens
15 Gratia

grātĭa, ae, f. [gratus; lit., favor, both that in which one stands with others and that which one shows to others].
I.
(Acc. to gratus, I.) Favor which one finds with others, esteem, regard, liking, love, friendship (syn. favor):
pluris pauciorum gratiam faciunt pars hominum quam id quod prosint pluribus,
Plaut. Trin. 1, 1, 12:
perspicio nihili meam vos facere gratiam,
id. Curc. 1, 2, 68:
ut majores ejus (Plancii) summum in praefectura florentissima gradum tenuerint et dignitatis et gratiae,
Cic. Planc. 13, 32; cf.:
Sex. Roscius gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,
id. Rosc. Am. 6, 15:
deinde si maxime talis est deus, ut nulla gratia, nulla hominum caritate teneatur, etc.,
id. N. D. 1, 44, 124:
neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem,
id. de Imp. Pomp. 24, 70; cf.:
aliquem restituere in gratiam,
id. Prov. Cons. 9, 23:
aliquem restituere in ejus veterem gratiam,
id. Att. 1, 3, 3:
in gratiam reducere,
id. Rab. Post. 8, 19; cf.
also: cum aliquo in gratiam redire,
to reconcile one's self with one, id. Att. 1, 14, 7; Nep. Alcib. 5, 1; id. Thras. 3 fin.; id. Dat. 8, 5 al.:
alicujus gratiam sequi,
Caes. B. C. 1, 1, 3; cf.:
si suam gratiam Romani velint, posse eis utiles esse amicos,
id. B. G. 4, 7, 4:
ab aliquo inire gratiam,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 113:
a bonis omnibus summam inire gratiam,
id. Att. 7, 9, 3:
magnam inire gratiam,
id. Fin. 4, 12, 31:
quantam eo facto ad plebem inierat gratiam,
Liv. 33, 46, 7:
apud regem gratiam initam volebant,
id. 36, 5, 3:
at te apud eum, dii boni, quanta in gratia posui!
Cic. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6 fin.;
with a different construction: apud Lentulum ponam te in gratiam (Ern. conj. in gratia),
Cic. Att. 5, 3, 3:
cum aliquo in laude et in gratia esse,
id. Verr. 1, 17, 51; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2:
inter vos sic haec potius cum bona Ut componantur gratia quam cum mala,
Ter. Phorm. 4, 3, 17 Ruhnk.:
plerique (in divortio) cum bona gratia discedunt,
Dig. 24, 1, 32, § 10;
without bona: cum istuc quod postulo impetro cum gratia,
with a good grace, Ter. And. 2, 5, 11:
omnia quae potui in hac summa tua gratia ac potentia a te impetrare,
credit, influence, Cic. Fam. 13, 29, 5; cf.:
Iccius Remus, summa nobilitate et gratia inter suos,
Caes. B. G. 2, 6, 4; 1, 43, 8:
gratiā plurimum posse,
id. ib. 1, 9, 3; 1, 20, 2; cf.:
quantum gratia, auctoritate, pecunia valent,
id. ib. 7, 63, 1:
gratiā valere,
id. B. C. 2, 44, 1:
inproba quamvis Gratia fallaci praetoris vicerit urna,
Juv. 13, 4:
quem triumphum magis gratiae quam rerum gestarum magnitudini datum constabat,
Liv. 40, 59, 1.—In plur.:
L. Murenae provincia multas bonas gratias cum optima existimatione attulit,
tokens of favor, Cic. Mur. 20, 42:
cum haec res plurimas gratias, firmissimas amicitias pariat,
id. ib. 11, 24:
non hominum potentium studio, non excellentibus gratiis paucorum, sed universi populi Romani judicio consulem factum,
id. Agr. 2, 3, 7.—
B.
Transf., objectively, like the Gr. charis, agreeableness, pleasantness, charm, beauty, loveliness, grace (only poet. and in post-Aug. prose;
esp. freq. in Quint.): gratia formae,
Ov. M. 7, 44; Suet. Tit. 3:
corporis,
id. Vit. 3; id. Vit. Ter. 1; Plin. 28, 19, 79, § 260:
quid ille gratiae in vultu ostenderit,
Quint. 6 prooem. § 7; cf. id. 6, 3, 26:
unica nec desit jocundis gratia verbis,
charm, Prop. 1, 2, 29; cf.: neque abest facundis gratia dictis, Ov. M. 13, 127:
plenus est jucunditatis et gratiae (Horatius),
Quint. 10, 1, 96:
sermonis Attici,
id. ib. 65;
12, 10, 35: dicendi,
id. 9, 3, 74:
brevitatis novitatisque,
id. ib. 58:
omnis bene scriptorum,
id. 11, 2, 46 et saep.; Cels. 4, 29 med.:
uvis et vinis gratiam affert fumus fabrilis,
Plin. 14, 1, 3, § 16; id. 17, 9, 6, § 53. —Hence,
2.
As a nom. propr.: Grātiae, ārum, f., a transl. of the Gr. Charites, the goddesses of favor, loveliness, grace, etc., the three Graces, Aglaia, Euphrosyne, and Thalia, daughters of Jupiter and Eurynome, Sen. Ben. 1, 3, 3; Serv. Verg. A. 1, 720; Hor. C. 1, 4, 6; 1, 30, 6; 3, 19, 16; 3, 21, 22; Quint. 10, 1, 82.—In sing.: Grātia, ae, collect., Ov. M. 6, 429.
II.
Favor which one shows to another, mark of favor, kindness, courtesy, service, obligation.
A.
In gen. (rare): ita mihi Telamonis patris, avi Aeaci et proavi Jovis grata est gratia, Enn. ap. Non. 85, 23 (Trag. v. 367 Vahl.):
ergo ab eo petito gratiam istam,
Plaut. Capt. 3, 5, 63; cf.:
gratiam a patre si petimus, spero ab eo impetrassere,
id. Stich. 1, 2, 23:
petivit in beneficii loco et gratiae, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 189; cf.:
quod beneficii gratiaeque causa concessit,
id. ib. 2, 3, 48 fin.:
hanc gratiam ut sibi des,
Ter. Hec. 3, 3, 30:
juris jurandi volo gratiam facias,
excuse, release, Plaut. Rud. 5, 3, 59; cf.:
alicui delicti gratiam facere,
to grant pardon, forgive, Sall. J. 104 fin. Kritz.:
qui mihi atque animo meo nullius umquam delicti gratiam fecissem,
id. Cat. 52, 8; cf.
also: quibus senatus belli Lepidani gratiam fecerat,
id. Fragm. 3, 34 Gerl.:
alii ipsi professi se pugnaturos in gratiam ducis,
to please, for the sake of, Liv. 28, 21, 4; cf.:
deletam urbem cernimus eorum, quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 12 Drak.:
in gratiam alicujus,
id. 35, 2, 6; 39, 26, 12; Vell. 2, 41, 2; Suet. Tib. 49 al.; cf.
also: data visceratio in praeteritam judicii gratiam,
for the favor shown him on the trial, Liv. 8, 22, 4:
nil ibi majorum respectus, gratia nulla umbrarum,
Juv. 8, 64.—
B.
In partic., a mark of favor shown for a service rendered, thanks (by word or deed), thankfulness, gratitude; acknowledgment, return, requital (the form with agere of returning thanks is the plur., but with habere, referre, debere, nearly always in sing.; but when thanks are due to or rendered by more than one person, the form gratias referre, etc., may be used; v. infra., and cf. Krebs. Antibarb. p. 505):
quae (gratia) in memoria et remuneratione officiorum et honoris et amicitiarum observantiam teneat,
Cic. Inv. 2, 22, 66; cf.:
gratia est, in qua amicitiarum et officiorum alterius memoria et remunerandi voluntas continetur,
id. ib. 2, 53, 161:
immortales ago tibi gratias agamque dum vivam: nam relaturum me affirmare non possum,
id. Fam. 10, 11, 1; cf.:
renuntiate, gratias regi me agere: referre gratiam aliam nunc non posse, quam ut suadeam, ne, etc.,
Liv. 37, 37, 8 (v. ago):
dīs gratias agere... si referre studeant gratias,
Plaut. Am. 1, 1, 26 sq.:
L. Lucceius meus, homo omnium gratissimus, mirificas tibi apud me gratias egit, cum diceret, etc.,
Cic. Fam. 13, 42, 1:
eique amplissimis verbis per senatus consultum gratias egimus,
id. Phil. 1, 1, 3:
Lentulo nostro egi per litteras tuo nomine gratias diligenter,
id. Fam. 1, 10:
justissimas gratias agere,
id. Leg. 2, 3, 6:
quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, etc.,
id. Fam. 10, 19, 1:
nunc tecum sic agam, tulisse ut potius injuriam, quam retulisse gratiam videar,
to have made a return, requital, recompense, id. Sull. 16, 47 fin.:
magno meo beneficio affecti cumulatissime mihi gratiam retulerunt,
id. Fam. 13, 4, 1:
praeclaram vero populo Romano refers gratiam,
id. Cat. 1, 11, 28:
ut pro tantis eorum in rem publicam meritis honores eis habeantur gratiaeque referantur,
id. Phil. 3, 15, 39; cf. id. ib. 3, 10, 25:
me omnibus, si minus referenda gratia satisfacere potuerim, at praedicanda et habenda certe satis esse facturum,
if I cannot requite... I can extol, id. Balb. 1, 2; cf.: nimirum inops ille, si bonus est vir, etiam si referre gratiam non potest, habere certe potest. Commode autem quicumque dixit, pecuniam qui habeat, non reddidisse; qui reddiderit, non habere: gratiam autem et qui retulerit, habere et qui habeat retulisse, id. Off. 2, 20, 69; id. Planc. 28, 68; cf. id. ib. 42, 101; id. Fam. 5, 11, 1:
gratias habere,
Liv. 24, 37, 7:
alicui summas gratias habere,
Plaut. Trin. 3, 2, 33:
alicui maximas infinitasque agere atque habere gratias, quod, etc.,
Vitr. 6 praef. 4:
merito vestro maximas vobis gratias omnes et agere et habere debemus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
meritam dīs immortalibus gratiam justis honoribus et memori mente persolvere,
id. Planc. 33, 80:
pro beneficio gratiam repetere,
Liv. 1, 47, 7:
gratias ob hoc agere, quod, etc.,
Liv. 54, 50, 4; so with ob, Plin. Ep. 9, 31, 21; Treb. Pol. Trig. Tyr. 10, 9:
pro tuo summo beneficio gratias agere,
Cic. Att. 16, 16, 16; Liv. 23, 11, 12; Plin, Pan. 25, 1; cf. Gell. 9, 3, 5:
dum carmine nostro Redditur agricolis gratia caelitibus,
Tib. 2, 1, 36; cf.:
hoc certe justitiae convenit suum cuique reddere, beneficio gratiam, injuriae talionem aut certe malam gratiam,
Sen. Ep. 81 med.;
rarely: in gratiam habere (=ita accipere, ut ad gratiam comparandam valere putet),
to accept as thankworthy, Sall. J. 111, 1:
unum vis curem: curo. Et est dīs gratia, Cum ita, ut volo, est,
I thank, Ter. Ad. 1, 2, 58; cf.: Er. Eamus intro, ut prandeamus. Me. Bene vocas: tam gratia est, no, I'm much obliged to you (the negative being omitted, as in the Fr. je vous remercie, and the Germ. ich danke sehr), Plaut. Men. 2, 3, 36.—Ellipt.: fores effregit? restituentur;
discidit Vestem? resarcietur: est, dīs gratia, Et unde haec fiant, et adhuc non molesta sunt,
thank Heaven, Ter. Ad. 1, 2, 41.—With acc. and inf. (anteclass. and post-Aug.):
dīs gratias agebat, tempus sibi dari, etc.,
Ter. Phorm. 4, 2, 6; Tac. H. 4, 64; cf. Ter. Phorm. 1, 2, 4; id. And. 1, 1, 15.—Hence, as adverbs:
A.
grātĭā (acc. to II. A.), lit., in favor of, on account of, for the sake of; hence, in gen., on account of (usually placed after the gen., in Quint. a few times before it; cf.: causa, ergo).
(α).
With gen.:
sed neque longioribus quam oportet hyperbatis compositioni serviamus, ne quae ejus gratia fecerimus, propter eam fecisse videamur,
lest what we have done to embellish the style we should seem to have done merely on account of the construction we had chosen, Quint. 9, 4, 144:
tantum abest, ut haec bestiarum etiam causa parata sint, ut ipsas bestias hominum gratia generatas esse videamus,
Cic. N. D. 2, 63, 158: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.); cf.:
honoris gratia nomino,
Cic. Quint. 7, 28:
nuptiarum gratia haec sunt ficta atque incepta omnia,
Ter. And. 5, 1, 17:
simulabat sese negotii gratia properare,
Sall. J. 76, 1: hominem occisum esse constat;
non praedae gratia: quia inspoliatus est,
Quint. 7, 1, 33; cf.:
hereditatis gratia,
id. 5, 12, 5:
quem censores senatu probri gratia moverant,
Sall. C. 23, 1:
profectus gratia dicere,
Quint. 2, 10, 9:
brevitatis gratia,
id. 4, 2, 43:
decoris gratia,
id. 8, 6, 65:
difficultatis gratia,
id. 9, 2, 77:
aut invidiae gratia... aut miserationis,
id. 9, 2, 8:
praesentis gratia litis,
id. 2, 7, 4 al. —With gerund.: duxit me uxorem liberorum sibi quaesendum gratia, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):
ut aut voluptates omittantur majorum voluptatum adipiscendarum causa, aut dolores suscipiantur majorum dolorum effugiendorum gratia,
Cic. Fin. 1, 10, 36; cf. Caes. B. G. 7, 43, 2:
tentandi gratia,
Sall. J. 47, 2:
hiemandi gratia,
id. ib. 61, 3:
colloquendi gratia,
id. ib. 61, 4:
placandi gratia,
id. ib. 71, 5:
simulandi gratia,
id. ib. 37, 4:
sui exposcendi gratia,
Nep. Hann. 7, 6:
amplificandi gratia... vel miserandi,
Quint. 9, 3, 28:
elevandae invidiae gratia,
id. 5, 13, 40:
recuperandae dignitatis gratia,
id. 11, 1, 79:
vitandae similitudinis gratia,
id. 9, 1, 11 al. —Ellipt.: ejus generis hae sunt quaestiones. Si, exempli gratia, vir bonus Alexandria Rhodum magnum frumenti numerum advexerit, etc., for example, for instance (for the usual exempli causa; so,
verbi gratia, for verbi causa, infra),
Cic. Off. 3, 12, 50; so,
exempli gratia,
Plin. 2, 41, 41, § 110;
for which in full: pauca tamen exempli gratia ponam,
Quint. 6, 5, 6:
eorum unam discordiam ponemus exempli gratia,
Plin. 18, 25, 57, § 213:
propter aliam quampiam rem, verbi gratia propter voluptatem,
for instance, Cic. Fin. 5, 11, 30.—Placed before the [p. 826] gen.:
gratiā decoris,
Quint. 8 praef. §
18: compositionis,
id. 9, 4, 58:
lenitatis,
id. 9, 4, 144:
significationis,
id. 8, 6, 2.—
(β).
With pron. (mostly ante-class.):
meā gratiā,
Plaut. Bacch. 1, 1, 64; id. Ps. 5, 2, 3:
qui nihil ocius venit tamen hac gratia,
id. Stich. 5, 1, 5; cf.:
abire istac gratia,
id. Ps. 1, 5, 138: (Medea) per agros passim dispergit corpus: id eā gratiā, Ut, etc., Poët. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67; so,
eā gratiā,
Ter. And. 3, 4, 8; id. Heaut. 4, 5, 20; id. Hec. 4, 3, 11:
sed huc qua gratia te arcessi jussi, ausculta,
id. Eun. 1, 2, 19; cf. id. ib. 1, 2, 79:
id ea gratia eveniebat, quod nemo ex fuga regem sequitur,
Sall. J. 54, 4:
id ea gratia facilius fuit, quod, etc.,
id. ib. 80, 4.—
B.
grā-tĭīs (always as a trisyll. in ante-class. poets; Pompon. Com. Fragm. v. 110 Rib.; Plaut. As. prol. 5; id. Ep. 3, 4, 38; Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Charis. p. 1806; so in Cic. Verr. 2, 4 and 5 Halm), and contr., grātīs (since the class. per.; acc. to II. A.), lit., out of favor or kindness; hence, pregn., without recompense or reward, for nothing, gratuitously, gratis, proika (cf.:
gratuito, nequidquam, frustra): quae (psaltria) quantum potest Aliquo abicienda est, si non pretio, at gratiis,
Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Plaut. Poen. 4, 2, 46:
si mihi dantur duo talenta argenti numerata in manum, Hanc tibi noctem honoris causa gratiis dono dabo,
id. As. 1, 3, 38 sq.:
quam introduxistis fidicinam, atque etiam fides, Ei quae accessere, tibi addam dono gratiis,
into the bargain, to boot, id. Ep. 3, 4, 38:
quae Romae magna cum infamia pretio accepto edixeras, ea sola te, ne gratis in provincia male audires, ex edicto Siciliensi sustulisse video,
Cic. Verr. 1, 46, 118:
hic primum questus est non leviter Saturius, communem factum esse gratis cum Roscio, qui pretio proprius fuisset Fanni,
id. Rosc. Com. 10, 27:
gratis dare alicui (opp. pretium accipere ab aliquo),
Mart. 14, 175, 2:
id me scis antea gratis tibi esse pollicitum. Quid nunc putas, tanta mihi abs te mercede proposita?
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 7:
gratis rei publicae servire,
id. Clu. 26, 71:
tantum gratis pagina nostra placet,
Mart. 5, 16, 10:
virtutes omnes per se ipsas gratis diligere,
Cic. Fin. 2, 26, 83.—Opp. for payment:
is repente, ut Romam venit, gratis praetor factus est. Alia porro pecunia ne accusaretur data,
Cic. Verr. 1, 39, 101; cf. id. ib. 2, 5, 19, §
48: habitent gratis in alieno?
id. Off. 2, 23, 83; so,
habitare in aedibus alienis,
Dig. 39, 5, 9:
habitationem cui dare,
free of cost, ib. 19, 2, 53, § 2; Mart. 10, 3, 11.

Lewis & Short latin dictionary > Gratia
16 gratia

grātĭa, ae, f. [gratus; lit., favor, both that in which one stands with others and that which one shows to others].
I.
(Acc. to gratus, I.) Favor which one finds with others, esteem, regard, liking, love, friendship (syn. favor):
pluris pauciorum gratiam faciunt pars hominum quam id quod prosint pluribus,
Plaut. Trin. 1, 1, 12:
perspicio nihili meam vos facere gratiam,
id. Curc. 1, 2, 68:
ut majores ejus (Plancii) summum in praefectura florentissima gradum tenuerint et dignitatis et gratiae,
Cic. Planc. 13, 32; cf.:
Sex. Roscius gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum,
id. Rosc. Am. 6, 15:
deinde si maxime talis est deus, ut nulla gratia, nulla hominum caritate teneatur, etc.,
id. N. D. 1, 44, 124:
neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem,
id. de Imp. Pomp. 24, 70; cf.:
aliquem restituere in gratiam,
id. Prov. Cons. 9, 23:
aliquem restituere in ejus veterem gratiam,
id. Att. 1, 3, 3:
in gratiam reducere,
id. Rab. Post. 8, 19; cf.
also: cum aliquo in gratiam redire,
to reconcile one's self with one, id. Att. 1, 14, 7; Nep. Alcib. 5, 1; id. Thras. 3 fin.; id. Dat. 8, 5 al.:
alicujus gratiam sequi,
Caes. B. C. 1, 1, 3; cf.:
si suam gratiam Romani velint, posse eis utiles esse amicos,
id. B. G. 4, 7, 4:
ab aliquo inire gratiam,
Cic. Verr. 2, 2, 46, § 113:
a bonis omnibus summam inire gratiam,
id. Att. 7, 9, 3:
magnam inire gratiam,
id. Fin. 4, 12, 31:
quantam eo facto ad plebem inierat gratiam,
Liv. 33, 46, 7:
apud regem gratiam initam volebant,
id. 36, 5, 3:
at te apud eum, dii boni, quanta in gratia posui!
Cic. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6 fin.;
with a different construction: apud Lentulum ponam te in gratiam (Ern. conj. in gratia),
Cic. Att. 5, 3, 3:
cum aliquo in laude et in gratia esse,
id. Verr. 1, 17, 51; cf. Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 2:
inter vos sic haec potius cum bona Ut componantur gratia quam cum mala,
Ter. Phorm. 4, 3, 17 Ruhnk.:
plerique (in divortio) cum bona gratia discedunt,
Dig. 24, 1, 32, § 10;
without bona: cum istuc quod postulo impetro cum gratia,
with a good grace, Ter. And. 2, 5, 11:
omnia quae potui in hac summa tua gratia ac potentia a te impetrare,
credit, influence, Cic. Fam. 13, 29, 5; cf.:
Iccius Remus, summa nobilitate et gratia inter suos,
Caes. B. G. 2, 6, 4; 1, 43, 8:
gratiā plurimum posse,
id. ib. 1, 9, 3; 1, 20, 2; cf.:
quantum gratia, auctoritate, pecunia valent,
id. ib. 7, 63, 1:
gratiā valere,
id. B. C. 2, 44, 1:
inproba quamvis Gratia fallaci praetoris vicerit urna,
Juv. 13, 4:
quem triumphum magis gratiae quam rerum gestarum magnitudini datum constabat,
Liv. 40, 59, 1.—In plur.:
L. Murenae provincia multas bonas gratias cum optima existimatione attulit,
tokens of favor, Cic. Mur. 20, 42:
cum haec res plurimas gratias, firmissimas amicitias pariat,
id. ib. 11, 24:
non hominum potentium studio, non excellentibus gratiis paucorum, sed universi populi Romani judicio consulem factum,
id. Agr. 2, 3, 7.—
B.
Transf., objectively, like the Gr. charis, agreeableness, pleasantness, charm, beauty, loveliness, grace (only poet. and in post-Aug. prose;
esp. freq. in Quint.): gratia formae,
Ov. M. 7, 44; Suet. Tit. 3:
corporis,
id. Vit. 3; id. Vit. Ter. 1; Plin. 28, 19, 79, § 260:
quid ille gratiae in vultu ostenderit,
Quint. 6 prooem. § 7; cf. id. 6, 3, 26:
unica nec desit jocundis gratia verbis,
charm, Prop. 1, 2, 29; cf.: neque abest facundis gratia dictis, Ov. M. 13, 127:
plenus est jucunditatis et gratiae (Horatius),
Quint. 10, 1, 96:
sermonis Attici,
id. ib. 65;
12, 10, 35: dicendi,
id. 9, 3, 74:
brevitatis novitatisque,
id. ib. 58:
omnis bene scriptorum,
id. 11, 2, 46 et saep.; Cels. 4, 29 med.:
uvis et vinis gratiam affert fumus fabrilis,
Plin. 14, 1, 3, § 16; id. 17, 9, 6, § 53. —Hence,
2.
As a nom. propr.: Grātiae, ārum, f., a transl. of the Gr. Charites, the goddesses of favor, loveliness, grace, etc., the three Graces, Aglaia, Euphrosyne, and Thalia, daughters of Jupiter and Eurynome, Sen. Ben. 1, 3, 3; Serv. Verg. A. 1, 720; Hor. C. 1, 4, 6; 1, 30, 6; 3, 19, 16; 3, 21, 22; Quint. 10, 1, 82.—In sing.: Grātia, ae, collect., Ov. M. 6, 429.
II.
Favor which one shows to another, mark of favor, kindness, courtesy, service, obligation.
A.
In gen. (rare): ita mihi Telamonis patris, avi Aeaci et proavi Jovis grata est gratia, Enn. ap. Non. 85, 23 (Trag. v. 367 Vahl.):
ergo ab eo petito gratiam istam,
Plaut. Capt. 3, 5, 63; cf.:
gratiam a patre si petimus, spero ab eo impetrassere,
id. Stich. 1, 2, 23:
petivit in beneficii loco et gratiae, ut, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 82, § 189; cf.:
quod beneficii gratiaeque causa concessit,
id. ib. 2, 3, 48 fin.:
hanc gratiam ut sibi des,
Ter. Hec. 3, 3, 30:
juris jurandi volo gratiam facias,
excuse, release, Plaut. Rud. 5, 3, 59; cf.:
alicui delicti gratiam facere,
to grant pardon, forgive, Sall. J. 104 fin. Kritz.:
qui mihi atque animo meo nullius umquam delicti gratiam fecissem,
id. Cat. 52, 8; cf.
also: quibus senatus belli Lepidani gratiam fecerat,
id. Fragm. 3, 34 Gerl.:
alii ipsi professi se pugnaturos in gratiam ducis,
to please, for the sake of, Liv. 28, 21, 4; cf.:
deletam urbem cernimus eorum, quorum in gratiam Saguntum deleverat Hannibal,
id. 28, 39, 12 Drak.:
in gratiam alicujus,
id. 35, 2, 6; 39, 26, 12; Vell. 2, 41, 2; Suet. Tib. 49 al.; cf.
also: data visceratio in praeteritam judicii gratiam,
for the favor shown him on the trial, Liv. 8, 22, 4:
nil ibi majorum respectus, gratia nulla umbrarum,
Juv. 8, 64.—
B.
In partic., a mark of favor shown for a service rendered, thanks (by word or deed), thankfulness, gratitude; acknowledgment, return, requital (the form with agere of returning thanks is the plur., but with habere, referre, debere, nearly always in sing.; but when thanks are due to or rendered by more than one person, the form gratias referre, etc., may be used; v. infra., and cf. Krebs. Antibarb. p. 505):
quae (gratia) in memoria et remuneratione officiorum et honoris et amicitiarum observantiam teneat,
Cic. Inv. 2, 22, 66; cf.:
gratia est, in qua amicitiarum et officiorum alterius memoria et remunerandi voluntas continetur,
id. ib. 2, 53, 161:
immortales ago tibi gratias agamque dum vivam: nam relaturum me affirmare non possum,
id. Fam. 10, 11, 1; cf.:
renuntiate, gratias regi me agere: referre gratiam aliam nunc non posse, quam ut suadeam, ne, etc.,
Liv. 37, 37, 8 (v. ago):
dīs gratias agere... si referre studeant gratias,
Plaut. Am. 1, 1, 26 sq.:
L. Lucceius meus, homo omnium gratissimus, mirificas tibi apud me gratias egit, cum diceret, etc.,
Cic. Fam. 13, 42, 1:
eique amplissimis verbis per senatus consultum gratias egimus,
id. Phil. 1, 1, 3:
Lentulo nostro egi per litteras tuo nomine gratias diligenter,
id. Fam. 1, 10:
justissimas gratias agere,
id. Leg. 2, 3, 6:
quamquam gratiarum actionem a te non desiderabam, etc.,
id. Fam. 10, 19, 1:
nunc tecum sic agam, tulisse ut potius injuriam, quam retulisse gratiam videar,
to have made a return, requital, recompense, id. Sull. 16, 47 fin.:
magno meo beneficio affecti cumulatissime mihi gratiam retulerunt,
id. Fam. 13, 4, 1:
praeclaram vero populo Romano refers gratiam,
id. Cat. 1, 11, 28:
ut pro tantis eorum in rem publicam meritis honores eis habeantur gratiaeque referantur,
id. Phil. 3, 15, 39; cf. id. ib. 3, 10, 25:
me omnibus, si minus referenda gratia satisfacere potuerim, at praedicanda et habenda certe satis esse facturum,
if I cannot requite... I can extol, id. Balb. 1, 2; cf.: nimirum inops ille, si bonus est vir, etiam si referre gratiam non potest, habere certe potest. Commode autem quicumque dixit, pecuniam qui habeat, non reddidisse; qui reddiderit, non habere: gratiam autem et qui retulerit, habere et qui habeat retulisse, id. Off. 2, 20, 69; id. Planc. 28, 68; cf. id. ib. 42, 101; id. Fam. 5, 11, 1:
gratias habere,
Liv. 24, 37, 7:
alicui summas gratias habere,
Plaut. Trin. 3, 2, 33:
alicui maximas infinitasque agere atque habere gratias, quod, etc.,
Vitr. 6 praef. 4:
merito vestro maximas vobis gratias omnes et agere et habere debemus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
meritam dīs immortalibus gratiam justis honoribus et memori mente persolvere,
id. Planc. 33, 80:
pro beneficio gratiam repetere,
Liv. 1, 47, 7:
gratias ob hoc agere, quod, etc.,
Liv. 54, 50, 4; so with ob, Plin. Ep. 9, 31, 21; Treb. Pol. Trig. Tyr. 10, 9:
pro tuo summo beneficio gratias agere,
Cic. Att. 16, 16, 16; Liv. 23, 11, 12; Plin, Pan. 25, 1; cf. Gell. 9, 3, 5:
dum carmine nostro Redditur agricolis gratia caelitibus,
Tib. 2, 1, 36; cf.:
hoc certe justitiae convenit suum cuique reddere, beneficio gratiam, injuriae talionem aut certe malam gratiam,
Sen. Ep. 81 med.;
rarely: in gratiam habere (=ita accipere, ut ad gratiam comparandam valere putet),
to accept as thankworthy, Sall. J. 111, 1:
unum vis curem: curo. Et est dīs gratia, Cum ita, ut volo, est,
I thank, Ter. Ad. 1, 2, 58; cf.: Er. Eamus intro, ut prandeamus. Me. Bene vocas: tam gratia est, no, I'm much obliged to you (the negative being omitted, as in the Fr. je vous remercie, and the Germ. ich danke sehr), Plaut. Men. 2, 3, 36.—Ellipt.: fores effregit? restituentur;
discidit Vestem? resarcietur: est, dīs gratia, Et unde haec fiant, et adhuc non molesta sunt,
thank Heaven, Ter. Ad. 1, 2, 41.—With acc. and inf. (anteclass. and post-Aug.):
dīs gratias agebat, tempus sibi dari, etc.,
Ter. Phorm. 4, 2, 6; Tac. H. 4, 64; cf. Ter. Phorm. 1, 2, 4; id. And. 1, 1, 15.—Hence, as adverbs:
A.
grātĭā (acc. to II. A.), lit., in favor of, on account of, for the sake of; hence, in gen., on account of (usually placed after the gen., in Quint. a few times before it; cf.: causa, ergo).
(α).
With gen.:
sed neque longioribus quam oportet hyperbatis compositioni serviamus, ne quae ejus gratia fecerimus, propter eam fecisse videamur,
lest what we have done to embellish the style we should seem to have done merely on account of the construction we had chosen, Quint. 9, 4, 144:
tantum abest, ut haec bestiarum etiam causa parata sint, ut ipsas bestias hominum gratia generatas esse videamus,
Cic. N. D. 2, 63, 158: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Enn. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69 (Trag. v. 316 Vahl.); cf.:
honoris gratia nomino,
Cic. Quint. 7, 28:
nuptiarum gratia haec sunt ficta atque incepta omnia,
Ter. And. 5, 1, 17:
simulabat sese negotii gratia properare,
Sall. J. 76, 1: hominem occisum esse constat;
non praedae gratia: quia inspoliatus est,
Quint. 7, 1, 33; cf.:
hereditatis gratia,
id. 5, 12, 5:
quem censores senatu probri gratia moverant,
Sall. C. 23, 1:
profectus gratia dicere,
Quint. 2, 10, 9:
brevitatis gratia,
id. 4, 2, 43:
decoris gratia,
id. 8, 6, 65:
difficultatis gratia,
id. 9, 2, 77:
aut invidiae gratia... aut miserationis,
id. 9, 2, 8:
praesentis gratia litis,
id. 2, 7, 4 al. —With gerund.: duxit me uxorem liberorum sibi quaesendum gratia, Enn. ap. Fest. p. 258 Müll. (Trag. v. 161 Vahl.):
ut aut voluptates omittantur majorum voluptatum adipiscendarum causa, aut dolores suscipiantur majorum dolorum effugiendorum gratia,
Cic. Fin. 1, 10, 36; cf. Caes. B. G. 7, 43, 2:
tentandi gratia,
Sall. J. 47, 2:
hiemandi gratia,
id. ib. 61, 3:
colloquendi gratia,
id. ib. 61, 4:
placandi gratia,
id. ib. 71, 5:
simulandi gratia,
id. ib. 37, 4:
sui exposcendi gratia,
Nep. Hann. 7, 6:
amplificandi gratia... vel miserandi,
Quint. 9, 3, 28:
elevandae invidiae gratia,
id. 5, 13, 40:
recuperandae dignitatis gratia,
id. 11, 1, 79:
vitandae similitudinis gratia,
id. 9, 1, 11 al. —Ellipt.: ejus generis hae sunt quaestiones. Si, exempli gratia, vir bonus Alexandria Rhodum magnum frumenti numerum advexerit, etc., for example, for instance (for the usual exempli causa; so,
verbi gratia, for verbi causa, infra),
Cic. Off. 3, 12, 50; so,
exempli gratia,
Plin. 2, 41, 41, § 110;
for which in full: pauca tamen exempli gratia ponam,
Quint. 6, 5, 6:
eorum unam discordiam ponemus exempli gratia,
Plin. 18, 25, 57, § 213:
propter aliam quampiam rem, verbi gratia propter voluptatem,
for instance, Cic. Fin. 5, 11, 30.—Placed before the [p. 826] gen.:
gratiā decoris,
Quint. 8 praef. §
18: compositionis,
id. 9, 4, 58:
lenitatis,
id. 9, 4, 144:
significationis,
id. 8, 6, 2.—
(β).
With pron. (mostly ante-class.):
meā gratiā,
Plaut. Bacch. 1, 1, 64; id. Ps. 5, 2, 3:
qui nihil ocius venit tamen hac gratia,
id. Stich. 5, 1, 5; cf.:
abire istac gratia,
id. Ps. 1, 5, 138: (Medea) per agros passim dispergit corpus: id eā gratiā, Ut, etc., Poët. ap. Cic. N. D. 3, 26, 67; so,
eā gratiā,
Ter. And. 3, 4, 8; id. Heaut. 4, 5, 20; id. Hec. 4, 3, 11:
sed huc qua gratia te arcessi jussi, ausculta,
id. Eun. 1, 2, 19; cf. id. ib. 1, 2, 79:
id ea gratia eveniebat, quod nemo ex fuga regem sequitur,
Sall. J. 54, 4:
id ea gratia facilius fuit, quod, etc.,
id. ib. 80, 4.—
B.
grā-tĭīs (always as a trisyll. in ante-class. poets; Pompon. Com. Fragm. v. 110 Rib.; Plaut. As. prol. 5; id. Ep. 3, 4, 38; Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Charis. p. 1806; so in Cic. Verr. 2, 4 and 5 Halm), and contr., grātīs (since the class. per.; acc. to II. A.), lit., out of favor or kindness; hence, pregn., without recompense or reward, for nothing, gratuitously, gratis, proika (cf.:
gratuito, nequidquam, frustra): quae (psaltria) quantum potest Aliquo abicienda est, si non pretio, at gratiis,
Ter. Ad. 4, 7, 26; cf. Plaut. Poen. 4, 2, 46:
si mihi dantur duo talenta argenti numerata in manum, Hanc tibi noctem honoris causa gratiis dono dabo,
id. As. 1, 3, 38 sq.:
quam introduxistis fidicinam, atque etiam fides, Ei quae accessere, tibi addam dono gratiis,
into the bargain, to boot, id. Ep. 3, 4, 38:
quae Romae magna cum infamia pretio accepto edixeras, ea sola te, ne gratis in provincia male audires, ex edicto Siciliensi sustulisse video,
Cic. Verr. 1, 46, 118:
hic primum questus est non leviter Saturius, communem factum esse gratis cum Roscio, qui pretio proprius fuisset Fanni,
id. Rosc. Com. 10, 27:
gratis dare alicui (opp. pretium accipere ab aliquo),
Mart. 14, 175, 2:
id me scis antea gratis tibi esse pollicitum. Quid nunc putas, tanta mihi abs te mercede proposita?
Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 7:
gratis rei publicae servire,
id. Clu. 26, 71:
tantum gratis pagina nostra placet,
Mart. 5, 16, 10:
virtutes omnes per se ipsas gratis diligere,
Cic. Fin. 2, 26, 83.—Opp. for payment:
is repente, ut Romam venit, gratis praetor factus est. Alia porro pecunia ne accusaretur data,
Cic. Verr. 1, 39, 101; cf. id. ib. 2, 5, 19, §
48: habitent gratis in alieno?
id. Off. 2, 23, 83; so,
habitare in aedibus alienis,
Dig. 39, 5, 9:
habitationem cui dare,
free of cost, ib. 19, 2, 53, § 2; Mart. 10, 3, 11.

Lewis & Short latin dictionary > gratia
17 hospitium

hospĭtĭum, ĭi, n. [hospes].
I.
Hospitality (class.):
quos ego universos adhiberi liberaliter, optimum quemque hospitio amicitiaque conjungi dico oportere,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16; cf.:
quocum mihi amicitiam res publica conciliavit, hospitium voluntas utriusque conjunxit, etc.,
id. Deiot. 14, 39:
gratia atque hospitiis florens hominum nobilissimorum... cum Metellis, erat ei hospitium,
id. Rosc. Am. 6, 15:
pro hospitio quod sibi cum eo esset,
id. Verr. 2, 2, 8, § 23:
vetus hospitium renovare,
id. Deiot. 3, 8:
ego hic hospitium habeo,
Plaut. Poen. 5, 2, 82:
qui hospitio Ariovisti usus erat,
Caes. B. G. 1, 47, 4:
jungimus hospitio dextras,
Verg. A. 3, 83:
indulge hospitio,
id. ib. 4, 51:
ut artum solveret hospitiis animum,
Hor. S. 2, 6, 83:
renuntiare,
Liv. 25, 18, 9:
huic paternum hospitium cum Pompeio intercedebat,
Caes. B. C. 2, 25, 4:
decernunt, ut cum L. fratre hospitium publice fieret,
Cic. Verr. 2, 4, 65, § 145; cf.:
Gaditani hospitium cum L. Cornelio publice fecerunt,
id. Balb. 18, 41; Liv. 37, 54, 5:
publice privatimque hospitia jungere,
id. 1, 45, 2:
clientelae hospitiaque provincialia,
Cic. Cat. 4, 11, 23; cf. Auct. Her. 1, 5, 8.—
II.
A hospitable reception, entertainment:
te in Arpinati videbimus et hospitio agresti accipiemus,
Cic. Att. 2, 16, 4:
cum ab eo magnificentissimo hospitio acceptus esset,
id. Div. 2, 37, 79:
hospitio invitabit,
id. Phil. 12, 9, 23:
hic apud me hospitium tibi praebebitur,
Plaut. Poen. 5, 2, 93:
alibi te meliust quaerere hospitium,
id. Curc. 3, 47:
me excepit Aricia hospitio modico,
Hor. S. 1, 5, 2:
gens hospitio deorum inmortalium sancta,
Liv. 9, 34, 19; 29, 11, 6.—
B.
Concr., a place of entertainment for strangers, a lodging, inn, guest-chamber (cf. diversorium):
ex vita ita discedo tamquam ex hospitio, non tamquam ex domo,
Cic. de Sen. 23, 84; cf. id. de Or. 2, 58, 234:
Piliae paratum est hospitium,
id. Att. 14, 2, 3:
deductus a magistratibus in nemorosum hospitium,
Plin. 35, 11, 38, § 121:
publicum,
Liv. 5, 28, 4:
ibi (milites) benigne excepti divisique in hospitia,
id. 2, 14, 8:
ad hospitium imperatoris venire,
id. 33, 1, 6:
hospitia singulorum adire,
Suet. Ner. 47:
praetorianae cohortes per hospitia dispersae,
the townquarters, id. Tib. 37:
Romae... magno hospitium miserabile,
Juv. 3, 166:
tolerabile,
id. 7, 69:
hospitio aliquem juvare,
id. 3, 211: hospitio prohibemur harenae, of the shore (i. e. from landing), Verg. A. 1, 540.— Transf., of animals:
itque pecus longa in deserta sine ullis Hospitiis,
Verg. G. 3, 343; 4, 24; Plin. 10, 23, 33, § 66.—Comically:
quid faciam nunc, si tresviri me in carcerem compegerint?... ita Peregre adveniens hospitio publicitus accipiar,
Plaut. Am. 1, 1, 8:
certe advenientem hic me hospitio pugneo accepturus est,
id. ib. 1, 1, 140: nec confidentiae usquam hospitium est, nec de verticulum dolis, id. Capt. 3, 3, 8.— Trop.: ut universi intellegant, sacrosanctum cunctis esse debere hospitium virilis animae, i. e. virile corpus, Mos. et Rom. Leg. Coll. 5, 3, 2.

Lewis & Short latin dictionary > hospitium
18 illustris

illustris ( inl-), e ( nom. sing. masc. illuster. Val. Max. 4, 1, 5; 4, 3, 11), adj. [inlustro], lighted up, clear, bright, light, lustrous (class.; esp. freq. in the trop. signif.).
I.
Lit.: ostendebat Carthaginem de excelso et pleno stellarum, illustri et claro quodam loco, Cic. Rep. 6, 11; cf.:
tum nec nimis illustres nec vehementer obscuros locos haberi oportet,
Auct. Her. 3, 19, 32:
locus,
Cels. 3, 6:
habitare bonis et illustribus domiciliis,
Cic. N. D. 2, 37, 95:
balnearia,
Col. 1, 6, 2:
illustris et pellucida stella,
Cic. Div. 1, 57, 130:
radii solis,
Plin. 18, 35, 78, § 344:
noctes,
id. 9, 16, 23, § 56:
caelum,
Val. Fl. 6, 528.— Comp.:
ostio et lumine illustriore,
Varr. R. R. 3, 5, 5; cf.:
solis candor illustrior est quam ullius ignis,
Cic. N. D. 2, 15, 40:
(ventus) tegulas illustriores fecit,
Plaut. Rud. 1, 1, 6.—
II.
Trop.
A.
Clear, plain, distinct, evident, manifest (syn. clarus):
praeter haec, quae testata sunt et illustria, habeo multa occultiora,
Cic. Fam. 11, 27, 6:
his rationibus tam certis tamque illustribus, etc.,
id. Rep. 1, 3; cf.:
illustribus igitur rebus insistis... a certis et illustrioribus cohibes assensum,
id. Ac. 2, 29, 94:
nec vero ita disseram de re tam illustri tamque nota, ut, etc.,
id. Rep. 1, 24 Mos.:
factum illustre notumque omnibus,
id. Verr. 2, 5, 13, § 34:
visus insignis et illustris,
id. N. D. 1, 2, 15 fin.:
illustris oratio est, si, etc.... est enim haec pars orationis, quae rem constituat paene ante oculos... est plus aliquanto illustre quam illud dilucidum: altero fit, ut intelligamus, altero vero ut videre videamur,
id. Part. Or. 6, 20:
si desit illustris explanatio, propositio, etc.,
Quint. 9, 2, 2:
instruenda est vita exemplis illustribus,
Sen. Ep. 83.—
B.
Distinguished, respectable, famous, honorable, illustrious (cf.:
clarus, insignis, spectabilis, nobilissimus, celeber, inclutus): homines illustres honore ac nomine,
Q. Cic. Petit. Cons. 5, 18:
illustrium hominum aetates et tempora persequi (shortly after: de clarorum virorum laudibus),
Cic. Brut. 19, 74:
illustribus in personis temporibusque,
id. Rep. 2, 31 fin.:
orator,
id. Brut. 32, 122:
poëtae,
Quint. 5, 11, 36:
florens et illustris adulescens,
Caes. B. G. 7, 32, 4:
de antiquis illustrissimus quisque pastor erat,
Varr. R. R. 2, 1, 6:
philosophorum illustrissimi,
Gell. 18, 7, 3:
feminae,
noble, Suet. Tib. 45; id. Calig. 36:
cum illustribus provinciarum,
id. Caes. 48:
quorundam illustrium exsequiae,
id. Tib. 32:
paterfamiliae illustriore loco natus,
Caes. B. G. 6, 19, 3:
Themistoclis nomen est quam Solonis illustrius,
Cic. Off. 1, 22, 75:
vitae ratio illustrior,
id. Rep. 3, 3; cf.:
sunt illustriora quae publice fiunt,
id. ib. 3, 12:
haec vides quanto expressiora quantoque illustriora futura sint,
id. Fam. 1, 7, 9:
major atque illustrior res,
more important, more remarkable, Caes. B. G. 7, 3, 2:
causarum illustrium quascumque defendi nunc conficio orationes,
Cic. de Sen. 11, 38.—Hence, adv. (acc. to II. A.), clearly, distinctly, perspicuously (very rare; only comp. and sup.):
illustrius,
Cic. Fam. 10, 19, 1; id. Dom. 11, 27; Arn. 2, 44:
illustrissime descripsit,
Gell. 9, 13, 4.

Lewis & Short latin dictionary > illustris
19 inlustris

illustris ( inl-), e ( nom. sing. masc. illuster. Val. Max. 4, 1, 5; 4, 3, 11), adj. [inlustro], lighted up, clear, bright, light, lustrous (class.; esp. freq. in the trop. signif.).
I.
Lit.: ostendebat Carthaginem de excelso et pleno stellarum, illustri et claro quodam loco, Cic. Rep. 6, 11; cf.:
tum nec nimis illustres nec vehementer obscuros locos haberi oportet,
Auct. Her. 3, 19, 32:
locus,
Cels. 3, 6:
habitare bonis et illustribus domiciliis,
Cic. N. D. 2, 37, 95:
balnearia,
Col. 1, 6, 2:
illustris et pellucida stella,
Cic. Div. 1, 57, 130:
radii solis,
Plin. 18, 35, 78, § 344:
noctes,
id. 9, 16, 23, § 56:
caelum,
Val. Fl. 6, 528.— Comp.:
ostio et lumine illustriore,
Varr. R. R. 3, 5, 5; cf.:
solis candor illustrior est quam ullius ignis,
Cic. N. D. 2, 15, 40:
(ventus) tegulas illustriores fecit,
Plaut. Rud. 1, 1, 6.—
II.
Trop.
A.
Clear, plain, distinct, evident, manifest (syn. clarus):
praeter haec, quae testata sunt et illustria, habeo multa occultiora,
Cic. Fam. 11, 27, 6:
his rationibus tam certis tamque illustribus, etc.,
id. Rep. 1, 3; cf.:
illustribus igitur rebus insistis... a certis et illustrioribus cohibes assensum,
id. Ac. 2, 29, 94:
nec vero ita disseram de re tam illustri tamque nota, ut, etc.,
id. Rep. 1, 24 Mos.:
factum illustre notumque omnibus,
id. Verr. 2, 5, 13, § 34:
visus insignis et illustris,
id. N. D. 1, 2, 15 fin.:
illustris oratio est, si, etc.... est enim haec pars orationis, quae rem constituat paene ante oculos... est plus aliquanto illustre quam illud dilucidum: altero fit, ut intelligamus, altero vero ut videre videamur,
id. Part. Or. 6, 20:
si desit illustris explanatio, propositio, etc.,
Quint. 9, 2, 2:
instruenda est vita exemplis illustribus,
Sen. Ep. 83.—
B.
Distinguished, respectable, famous, honorable, illustrious (cf.:
clarus, insignis, spectabilis, nobilissimus, celeber, inclutus): homines illustres honore ac nomine,
Q. Cic. Petit. Cons. 5, 18:
illustrium hominum aetates et tempora persequi (shortly after: de clarorum virorum laudibus),
Cic. Brut. 19, 74:
illustribus in personis temporibusque,
id. Rep. 2, 31 fin.:
orator,
id. Brut. 32, 122:
poëtae,
Quint. 5, 11, 36:
florens et illustris adulescens,
Caes. B. G. 7, 32, 4:
de antiquis illustrissimus quisque pastor erat,
Varr. R. R. 2, 1, 6:
philosophorum illustrissimi,
Gell. 18, 7, 3:
feminae,
noble, Suet. Tib. 45; id. Calig. 36:
cum illustribus provinciarum,
id. Caes. 48:
quorundam illustrium exsequiae,
id. Tib. 32:
paterfamiliae illustriore loco natus,
Caes. B. G. 6, 19, 3:
Themistoclis nomen est quam Solonis illustrius,
Cic. Off. 1, 22, 75:
vitae ratio illustrior,
id. Rep. 3, 3; cf.:
sunt illustriora quae publice fiunt,
id. ib. 3, 12:
haec vides quanto expressiora quantoque illustriora futura sint,
id. Fam. 1, 7, 9:
major atque illustrior res,
more important, more remarkable, Caes. B. G. 7, 3, 2:
causarum illustrium quascumque defendi nunc conficio orationes,
Cic. de Sen. 11, 38.—Hence, adv. (acc. to II. A.), clearly, distinctly, perspicuously (very rare; only comp. and sup.):
illustrius,
Cic. Fam. 10, 19, 1; id. Dom. 11, 27; Arn. 2, 44:
illustrissime descripsit,
Gell. 9, 13, 4.

Lewis & Short latin dictionary > inlustris
20 res

rēs, rei (rēi with e long; gen., Lucr. 2, 112; 548; 6, 918; dat., id. 1, 688; 2, 236; rei, gen., monosyl. at the end of the verse, Lucr. 3, 918;
and in the middle of the verse,
id. 4, 885, and Poët. ap. Lact. 6, 6), f. [ etym. dub.; perh. root ra- of reor, ratus; cf. Germ. Ding; Engl. thing, from denken, to think; prop., that which is thought of; cf. also logos, Lid. and Scott, 9], a thing, object, being; a matter, affair, event, fact, circumstance, occurrence, deed, condition, case, etc.; and sometimes merely = something (cf.: causa, ratio, negotium).
I.
In gen.:
unde initum primum capiat res quaeque movendi,
Lucr. 1, 383; cf. id. 1, 536:
in partes res quaeque minutas Distrahitur,
id. 2, 826: summe Sol, qui omnes res inspicis, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Trag. v. 321 Vahl.):
versus, quos ego de Rerum Naturā pangere conor,
Lucr. 1, 25; cf. id. 1, 126; 5, 54:
rerum natura creatrix,
id. 2, 1117:
divinarum humanarumque rerum, tum initiorum causarumque cujusque rei cognitio,
Cic. Tusc. 5, 3, 7 (v. divinus):
haeret haec res,
Plaut. Am. 2, 2, 182:
profecto, ut loquor, ita res est,
id. ib. 2, 1, 19:
haud mentior, resque uti facta dico,
id. ib. 2, 1, 23:
de Alcumenā ut rem teneatis rectius,
id. ib. prol. 110:
in tantis rebus (sc. in re publicā defendendā),
Cic. Rep. 1, 3, 4 et saep.:
quo Averna vocantur nomine, id ab re Impositum est, quia sunt avibus contraria cunctis,
from the nature of the thing, Lucr. 6, 740; cf. id. 6, 424; Liv. 1, 17:
si res postulabit,
the condition of the case, Cic. Lael. 13, 44: scaena rei totius haec, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 3:
fugam in se nemo convertitur Nec recedit loco, quin statim rem gerat,
does his duty, stands his ground, Plaut. Am. 1, 1, 84; so, res gerere, v. gero; hence, too, rerum scriptor, for a historian, v. scriptor, and cf. II. H. infra.—
B.
With adj. of quality, to express condition, etc.:
illic homo a me sibi malam rem arcessit,
is bringing a bad business on himself, Plaut. Am. 1, 1, 171; so,
res mala,
a wretched condition, Sall. C. 20, 13; and more freq. in plur.:
bonis tuis rebus meas res irrides malas,
circumstances, condition, Plaut. Trin. 2, 4, 45; id. Rud. 3, 3, 12:
res secundae,
good fortune, Hor. Ep. 1, 10, 30; cf. Liv. 3, 9:
res prosperae,
Nep. Dion, 6, 1; id. Eum. 5, 1:
in secundissimis rebus,
Cic. Off. 1, 26, 91:
adversae res,
id. ib. 1, 26, 90; Hor. S. 2, 2, 136; 2, 8, 73:
res belli adversae,
Liv. 10, 6:
res dubiae,
Sall. C. 10, 2; 39, 3; Liv. 2, 50; 7, 30;
v. bonus, florens, salvus, adversus, dubius, novus, arduus, etc.— Freq. in curses, etc.: in malam rem,
go to the bad, Ter. Phorm. 5, 7, 37; id. And. 2, 1, 17:
malam rem hinc ibis?
id. Eun. 3, 3, 30.—
C.
With an adj. in a periphrasis:
abhorrens ab re uxoriā,
matrimony, Ter. And. 5, 1, 10:
in arbitrio rei uxoriae,
dowry, Cic. Off. 1, 15, 61:
rem divinam nisi compitalibus... ne faciat,
a religious act, act of worship, a sacrifice, Cato, R. R. 5, 4:
bellicam rem administrari majores nostri nisi auspicato noluerunt,
Cic. Div. 2, 36, 76; Hor. C. 4, 3, 6:
erat ei pecuaria res ampla et rustica,
Cic. Quint. 3, 12: res rustica, agriculture:
rei rusticae libro primo,
Col. 11, 1, 2; id. 1, praef. §
19: liber, quem de rebus rusticis scripsi,
Cic. Sen. 15, 54:
navalis rei certamina,
naval battles, Amm. 26, 3, 5:
res militaris,
Cic. Rab. Post. 1, 2:
rei militaris gloria,
id. Mur. 9, 22; Nep. Milt. 8, 4:
res frumentaria,
forage, Caes. B. C. 3, 16; id. B. G. 1, 23; 4, 7:
armatae rei scientissimus,
Amm. 25, 4, 7:
peritus aquariae rei,
id. 28, 2, 2:
res judicaria,
Cic. Verr. 2, 2, 12, § 31:
res ludicra,
play, Hor. Ep. 2, 1, 180:
uti rebus veneriis,
Cic. Sen. 14, 47; Nep. Alc. 11, 4:
res Veneris,
Lucr. 2, 173; Ov. R. Am. 431; v. also familiaris, judiciaria, militaris, navalis, etc., and cf. II. G. infra. —
D.
With pronouns or adjectives, as an emphatic periphrase for the neutr.:
ibi me inclamat Alcumena: jam ea res me horrore afficit,
this now, Plaut. Am. 5, 1, 16; cf.: De. Estne hoc, ut dico? Li. Rectam instas viam:
Ea res est,
it is even so, id. As. 1, 1, 40:
de fratre confido ita esse ut semper volui. Multa signa sunt ejus rei,
of it, Cic. Att. 1, 10, 5: quos (melittônas) alii melittotropheia appellant, eandem rem quidam mellaria. Varr. R. R. 3, 16, 12:
sunt ex te quae scitari volo, Quarum rerum, etc.,
Plaut. Capt. 2, 2, 13; cf. Caes. B. G. 3, 4:
quibus de rebus quoniam nobis contigit ut aliquid essemus consecuti,
Cic. Rep. 1, 8, 13:
quā super re interfectum esse Hippotem dixisti? Pac. ap. Fest. s. v. superescit, p. 244: resciscet Amphitruo rem omnem,
every thing, all, Plaut. Am. 1, 2, 30:
nulla res tam delirantes homines concinat cito,
nothing, id. Am. 2, 2, 96; cf.:
neque est ulla res, in quā, etc.,
Cic. Rep. 1, 7, 12; 1, 5, 9; cf.
also: sumptu ne parcas ullā in re, quod ad valetudinem opus sit,
id. Fam. 16, 4, 2:
magna res principio statim bello,
a great thing, a great advantage, Liv. 31, 23 fin.:
nil admirari prope res est una Solaque, quae, etc.,
the only thing, only means, Hor. Ep. 1, 6, 1 et saep. — Emphatically with sup.:
scilicet rerum facta est pulcherrima Roma,
the most beautiful thing in the world, Verg. G. 2, 534; Quint. 1, 12, 16 Spald. p. 81. —
Of persons, etc.: est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:
maxime rerum,
Ov. H. 9, 107; cf.:
maxima rerum Roma,
Verg. A. 7, 602; Ov. M. 13, 508:
fortissima rerum animalia,
id. ib. 12, 502:
pulcherrime rerum,
id. H. 4, 125; id. A. A. 1, 213; id. M. 8, 49:
dulcissime rerum,
Hor. S. 1, 9, 4.—
E.
In adverb. phrases:
e re natā melius fieri haud potuit,
after what has happened, Ter. Ad. 3, 1, 8:
pro re natā,
according to circumstances, Cic. Att. 7, 8, 2; 14, 6, 1:
pro tempore et pro re,
Caes. B. G. 5, 8:
factis benignus pro re,
according to circumstances, Liv. 7, 33, 3; Sall. J. 50, 2:
pro re pauca loquar,
Verg. A. 4, 337; Lucr. 6, 1280:
ex re et ex tempore,
Cic. Fam. 12, 19, 3:
e re respondi,
Cat. 10, 8.
II.
In partic.
A.
Pregn., an actual thing, the thing itself, reality, truth, fact; opposed to appearance, mere talk, the mere name of a thing:
ecastor, re experior, quanti facias uxorem tuam,
Plaut. Am. 1, 3, 10:
desiste dictis nunc jam miseram me consolari: Nisi quid re praesidium apparas, etc.,
id. Rud. 3, 3, 21: rem ipsam loqui. Ter. And. 1, 2, 31:
rem fabulari,
Plaut. Trin 2, 4, 87:
nihil est aliud in re,
in fact, Liv. 10, 8, 11 Weissenb. ad loc.:
se ipsa res aperit,
Nep. Paus. 3, 7:
ex re decerpere fructus,
Hor. S. 1, 2, 79;
opp. verbum, vox, opinio, spes, nomen, etc.: rem opinor spectari oportere, non verba,
Cic. Tusc. 5, 11, 32; cf.: te rogo, ut rem potiorem oratione ducas, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 5:
non modo res omnes, sed etiam rumores cognoscamus,
Cic. Att. 5, 5, 1:
qui hos deos non re, sed opinione esse dicunt,
id. N. D. 3, 21, 53:
Peripateticos et Academicos nominibus differentes, re congruentes,
id. Ac. 2, 5, 15:
quod nos honestum, illi vanum... verbis quam re probabilius vocant,
Quint. 3, 8, 22; Sen. Ep. 120, 9:
eum, tametsi verbo non audeat, tamen re ipsā de maleficio suo confiteri,
id. Rosc. Am. 42, 123; cf. Ter. Ad. 4, 7, 15:
vides quantum distet argumentatio tua ab re ipsā atque a veritate,
Cic. Rosc. Am. 15, 44. — Hence, abl. sing., often strengthened by verā (sometimes as one word, reverā), in fact, really, in truth, indeed, in reality:
haec ille, si verbis non audet, re quidem verā palam loquitur,
Cic. Quint. 17, 56; so,
re quidem verā,
id. Clu. 19, 54; id. Sest. 7, 15:
re autem verā,
id. Fam. 1, 4, 2;
and simply re verā,
id. Quint. 2, 7; id. Div. 2, 54, 110; id. Balb. 3, 7:
re verāque,
Lucr. 2, 48; cf.:
et re verā,
indeed, in fact, Cic. Fam. 3, 5, 1; Liv. 33, 11, 3; 35, 31, 12; 36, 6, 1; Nep. Ages. 2, 3; id. Phoc. 3, 3; Curt. 3, 13, 5; 4, 16, 19; Val. Max. 9, 13, ext. 1; Just. 5, 1, 8; 12, 13, 10; Plin. Ep. 6, 33, 1.—
B.
Effects, substance, property, possessions:
mihi Chrysalus Perdidit filium, me atque rem omnem Meam,
Plaut. Bacch. 5, 1, 26; cf.: Ph. Habuitne rem? Ly. Habuit. Ph. Qui eam perdidit... Mercaturamne an venales habuit, ubi rem perdidit? id. Trin. 2, 2, 49 sq.:
quibus et re salvā et perditā profueram,
Ter. Eun. 2, 2, 27:
rem talentum decem,
id. Phorm. 2, 3, 46; Juv. 3, 16:
avidior ad rem,
Ter. Eun. 1, 2, 51:
rem facere,
to make money, Cic. Att. 2, 2, 12:
res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,
id. Cat. 2, 5, [p. 1576] 10:
qui duo patrimonia accepisset remque praeterea bonis et honestis rationibus auxisset,
id. Rab. Post. 14, 38:
libertino natum patre et in tenui re,
in narrow circumstances, Hor. Ep. 1, 20, 20 et saep.; v. also familiaris.— In plur.: quantis opibus, quibus de rebus, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 396 Vahl.):
privatae res,
Cic. Att. 9, 7, 5.—
2.
Hence, law t. t., whatever may be the subject of a right, whether corporeal or incorporeal (v. Sandars, Introd. to Just. Inst. p. 42 sqq.):
res corporales,
Just. Inst. 2, 2, 1 sq.; Gai. Inst. 2, 12; Dig. 1, 8, 1:
res in patrimonio, res extra patrimonium,
Just. Inst. 2, 1 pr.; Gai. Inst. 2, 1:
res sanctae,
Just. Inst. 2, 1, 10; v. also mancipium, privatus, etc.—
C.
Benefit, profit, advantage, interest, weal:
res magis quaeritur, quam, etc.,
Plaut. Men. 4, 2, 6:
melius illi consulas quam rei tuae,
id. Cist. 1, 1, 98:
haec tuā re feceris,
to your advantage, id. Capt. 2, 2, 46.— Most freq. with the prepositions in, ex, ob, ab, etc.:
quasi istic minor mea res agatur quam tua,
is interested, affected, Ter. Heaut. 2, 3, 113 (v. ago):
si in rem tuam esse videatur,
Plaut. Trin. 3, 2, 2:
vide si hoc in rem deputas,
id. ib. 3, 3, 19:
quod in rem recte conducat tuam,
id. Capt. 2, 3, 26:
si in remst utrique,
Ter. And. 3, 3, 14:
quid mihi melius est, quid magis in rem est, quam? etc.,
useful, Plaut. Rud. 1, 4, 1:
tamen in rem fore credens universos adpellare,
Sall. C. 20, 1:
omnia quae in rem videbantur esse,
Curt. 6, 2, 21:
ad conparanda ea quae in rem erant,
Liv. 30, 4, 6:
imperat quae in rem sunt,
id. 26, 44, 7; 22, 3, 2:
ex tuā re non est, ut ego emoriar,
for your advantage, Plaut. Ps. 1, 3, 102: An. Non pudet Vanitatis? Do. Minime, dum ob rem, to the purpose, with advantage, Ter. Phorm. 3, 2, 41: ob rem facere, usefully, with advantage or profit, Sall. J. 31, 5: subdole blanditur, ab re Consulit blandiloquentulus, contrary to his interest, i. e. to his injury, Plaut. Trin. 2, 1, 12 Brix ad loc.:
haud id est ab re aucupis,
id. As. 1, 3, 71:
haec haud ab re duxi referre,
Liv. 8, 11, 1:
non ab re esse Quinctio visum est interesse, etc.,
id. 35, 32, 6; Plin. 27, 8, 35, § 57; Suet. Aug. 94; Gell. 18, 4, 6; 1, 26, 4; Macr. S. 1, 4, 19.—
D.
Cause, reason, ground, account; only in the connection eā (hac) re, and eam ob rem, adverb., therefore, on that account:
eā re tot res sunt, ubi bene deicias,
Cato, R. R. 158, 2:
hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni, Quod, etc.,
Lucr. 1, 172; cf.:
illud eā re a se esse concessum, quod, etc.,
Cic. Ac. 2, 34, 111:
patrem exoravi, tibi ne noceat, neu quid ob eam rem succenseat,
Plaut. Bacch. 4, 4, 39; cf.:
quoi rei?
for what purpose? id. As. 3, 2, 43; id. Poen. 2, 3, 3.—Hence (by uniting into one word) the causal adverbs quare and quamobrem, v. h. vv.—
E.
An affair, matter of business, business:
cum et de societate inter se multa communicarent et de totā illā ratione atque re Gallicanā,
Cic. Quint. 4, 15:
rem cum aliquo transigere,
id. Clu. 13, 39. —
Hence, transf., in gen.: res alicui est cum aliquo,
to have to do with any one, Cic. Rosc. Am. 30, 84; id. Sest. 16, 37; id. Fam. 9, 20, 2; Caes. B. G. 7, 77; cf.:
famigeratori res sit cum damno et malo,
Plaut. Trin. 1, 2, 182 Brix ad loc.— Also without a dat.:
quoniam cum senatore res est,
Cic. Fam. 13, 26, 3;
esp., in mal. part.: rem habere cum aliquo or aliquā,
to have to do with any one, Plaut. Bacch. 3, 6, 35; id. Merc. 3, 1, 37; Ter. Eun. 1, 2, 39; 58. —Ellipt.:
jam biennium est, quom mecum rem coepit,
Plaut. Merc. 3, 1, 15. —
F.
A case in law, a lawsuit, cause, suit (more gen. than causa):
ubi res prolatae sunt,
Plaut. Capt. 1, 1, 10:
res agi,
id. Men. 4, 2, 19; id. Aul. 3, 4, 13:
quibus res erat in controversiā, ea vocabatur lis,
Varr. L. L. 7, § 93; cf.
(prob. in allusion to this legal form): tot homines... statuere non potuisse, utrum diem tertium an perendinum... rem an litem dici oporteret,
Cic. Mur. 12, 27; cf.
also: quarum rerum litium causarum condixit pater patratus, etc., an ancient formula,
Liv. 1, 32:
de rebus ab aliquo cognitis judicatisque dicere,
Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:
pecunias capere ob rem judicandam,
id. Fin. 2, 16, 54:
si res certabitur olim,
Hor. S. 2, 5, 27; 1, 10, 15; 1, 9, 41; id. Ep. 1, 16, 43:
tractu temporis futurum, ut res pereat,
Dig. 3, 3, 12:
rem differre,
ib. 43, 30, 3: res judicata dicitur, quae finem controversiarum pronuntiatione judicis accipit, ib. 42, 1, 1 et saep.—
G.
An affair, esp. a battle, campaign, military operations; in phrase rem (or res) gerere:
res gesta virtute,
Cic. Fin. 5, 23, 66:
ut res gesta est ordine narrare,
Ter. Ad. 3, 5, 3:
his rebus gestis,
Caes. B. G. 5, 8:
res gerere,
Hor. Ep. 1, 17, 33:
rem bene gerere,
id. ib. 1, 8, 1; Ter. Ad. 5, 1, 13:
comminus rem gerunt,
Caes. B. G. 5, 44:
res gestae,
Hor. Ep. 1, 3, 7; 2, 1, 251:
adversus duos simul rem gerere,
Liv. 21, 60:
rem male gerere,
Nep. Them. 3, 3; Hor. S. 2, 3, 74:
in relatione rerum ab Scythis gestarum,
Just. 2, 1, 1; cf.:
rem agere,
Hor. S. 1, 9, 4; id. A. P. 82:
ante rem,
before the battle, Liv. 4, 40:
cum Thebanis sibi rem esse existimant,
Nep. Pel. 1, 3; Cic. Sest. 16, 37.—
H.
Acts, events, as the subject of narration, a story, history:
res in unam sententiam scripta,
Auct. Her. 1, 12, 20:
cui lecta potenter erit res,
Hor. A. P. 40; id. S. 1, 10, 57; id. Ep. 1, 19, 29:
in medias res auditorem rapere,
id. A. P. 148; 310:
agitur res in scaenis,
id. ib. 179; cf.:
numeros animosque secutus, non res,
id. Ep. 1, 19, 25; Phaedr. 5, 1, 12:
sicut in rebus ejus (Neronis) exposuimus,
Plin. 2, 83, 85, § 199:
litterae, quibus non modo res omnis, sed etiam rumores cognoscamus,
Cic. Att. 5, 5, 1:
res populi Romani perscribere, Liv. praef. § 1: res Persicae,
history, Nep. Con. 5, 4; id. Cat. 3, 2.—
K.
Res publica, also as one word, respublica, the common weal, a commonwealth, state, republic (cf. civitas); also, civil affairs, administration, or power, etc.: qui pro republicā, non pro suā obsonat, Cato ap. Ruf. 18, p. 210; cf.:
erat tuae virtutis, in minimis tuas res ponere, de re publicā vehementius laborare,
Cic. Fam. 4, 9, 3:
dummodo ista privata sit calamitas et a rei publicae periculis sejungatur,
id. Cat. 1, 9; cf.:
si re publicā non possis frui, stultum est nolle privatā,
id. Fam. 4, 9, 4:
egestates tot egentissimorum hominum nec privatas posse res nec rem publicam sustinere,
id. Att. 9, 7, 5 (v. publicus); Cato ap. Gell. 10, 14, 3: auguratum est, rem Romanam publicam summam fore, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45:
quo utiliores rebus suis publicis essent,
Cic. Off. 1, 44, 155:
commutata ratio est rei totius publicae,
id. Att. 1, 8, 4: pro republicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 fin.:
merere de republicā,
Plaut. Am. prol. 40:
de re publicā disputatio... dubitationem ad rem publicam adeundi tollere, etc.,
Cic. Rep. 1, 7, 12:
oppugnare rem publicam,
id. Cael. 1, 1; id. Har. Resp. 8, 15; id. Sest. 23, 52:
paene victā re publicā,
id. Fam. 12, 13, 1:
delere rem publicam,
id. Sest. 15, 33; Lact. 6, 18, 28.—Esp. in the phrase e re publicā, for the good of the State, for the public benefit:
senatūs consultis bene et e re publicā factis,
Cic. Phil. 3, 12, 30:
ea si dicam non esse e re publicā dividi,
id. Fam. 13, 8, 2; id. Mil. 5, 14; Liv. 8, 4, 12; 25, 7, 4; 34, 34, 9; Suet. Rhet. 1 init. —Post-class. and rare, also ex republicā, Gell. 6, 3, 47; 11, 9, 1;
but exque is used for euphony (class.): id eum recte atque ordine exque re publicā fecisse,
Cic. Phil. 3, 15, 38; 5, 13, 36; 10, 11, 26.— In plur.:
eae nationes respublicas suas amiserunt, C. Gracch. ap. Fest. s. h. v. p. 286 Müll.: hoc loquor de tribus his generibus rerum publicarum,
Cic. Rep. 1, 28, 44:
circuitus in rebus publicis commutationum,
id. ib. 1, 29, 45 et saep.—
2.
Sometimes simply res, the State (in the poets, and since the Aug. per. in prose): unus homo nobis cunctando restituit rem, Enn. ap. Cic. Off. 1, 24, 84 (Ann. v. 313 Vahl.):
hic (Marcellus) rem Romanam sistet,
Verg. A. 6, 858; cf.:
nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse,
Liv. 21, 16; 1, 28:
parva ista non contemnendo majores nostri maximam hanc rem fecerunt,
id. 6, 41 fin.:
Romana,
Hor. C. S. 66; id. Ep. 1, 12, 25; Ov. M. 14, 809; Sall. C. 6, 3; cf.:
ut paulo ante animum inter Fidenatem Romanamque rem ancipitem gessisti,
Liv. 1, 28 fin.:
Albana,
id. 1, 6.— In plur.:
res Asiae evertere,
Verg. A. 3, 1:
custode rerum Caesare,
Hor. C. 4, 15, 17; cf.:
res sine discordiā translatae,
Tac. H. 1, 29; so (also in Cic.), rerum potiri, v. potior. —
L.
Res novae, political changes, a revolution, etc.; v. novus.

Lewis & Short latin dictionary > res

Страницы

См. также в других словарях:

Florens — Florens, Grafen von Holland, 1) F. I., Sohn des Grafen Dietrich III.; er war erst Graf von Westfriesland u. wurde nach dem Tode seines Bruders, des Grafen Dietrich IV., 1049, Graf von ganz Friesland; er st. 1061 u. war vermählt mit Gertrude,… … Pierer's Universal-Lexikon
Florens — Florens, Pseudonym, s. Eichendorff … Meyers Großes Konversations-Lexikon
florens — index prosperous Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
Florens — Florenz oder Florens, ist ein männlicher Vorname, der auch als Familienname gebräuchlich ist. Inhaltsverzeichnis 1 Herkunft 2 Bekannte Namensträger 2.1 Vorname 2.2 Familienname 3 Siehe auch … Deutsch Wikipedia
Florens, S. (1) — 1S. Florens hing nach Menzel (Symb. II. 394) vor König Dagobert seinen Mantel an einem Sonnenstrahle auf. Im Register aber wird dieses dem hl. Flores zugeschrieben. (Mz.) … Vollständiges Heiligen-Lexikon
Florens V. (Holland) — Florens V. von Holland Florens V., (ndl.: Floris V (* 1254 in Leiden, Holland; † 27. Juni 1296 beim Dorf Muiderberg, Muiden, Holland) war der bedeutendste der Grafen von Holland. Nach dem Tod seines Vaters Wilhelm II. (1256) stand Flor … Deutsch Wikipedia
Florens Christian Rang — (* 28. Januar 1864 in Kassel; † 7. Oktober 1924 in Hohemark im Taunus) war ein deutscher protestantischer Theologe, Politiker und Schriftsteller. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Schriften … Deutsch Wikipedia
Florens von Bockum-Dolffs — Florens Heinrich Gottfried von Bockum Dolffs (eigentl. von Bockum gen. Dolffs) (* 19. Februar 1802 in Soest; † 8. Februar 1899 in Völlinghausen, heute Möhnesee) war ein preußischer Beamter und liberaler Parlamentarier. Florens von Bockum Dolffs … Deutsch Wikipedia
Florens Boutique — (Вильнюс,Литва) Категория отеля: Адрес: Ausros Vartu g. 29, Старый город, LT 03211 Вильнюс … Каталог отелей
Florens IV. (Holland) — Florens IV. von Holland Florens (Floris) IV. von Holland Seeland (* 24. Juni 1210; † 13. Juli 1234) war Graf von Holland und Seeland (Zeeland). Inhaltsverzeichnis … Deutsch Wikipedia
Florens-louis heidsieck — Pour les articles homonymes, voir Heidsieck (homonymie). Florens Louis Heidsieck (1749 1828) est le créateur de champagne Heidsieck et le fondateur de la Maison Heidsieck. Il est le fils d un pasteur luthérien de Westphalie. Il s installe à Reims … Wikipédia en Français

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на английский

florens

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на английский

florens

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: