curriculo

* * *

currĭcŭlum, i, n. [id.], a running, course, race.

Lit.

In gen. (mostly ante-class.):

conicere se in curriculum,

Plaut. Merc. 5, 2, 91; cf.: pedes in curriculum conferre, Varr. ap. Non. p. 263, 6:

facere unum curriculum,

Plaut. Trin. 4, 4, 11; cf.:

ita celeri curriculo fui propere a portu,

id. Stich. 2, 2, 13.—

Abl. curriculo adverb., in a quick course, at full speed, swiftly, hastily, Plaut. Ep. 1, 1, 12; id. Most. 2, 1, 15; 3, 3, 26; id. Mil. 2, 6, 43; Ter. Heaut. 4, 4, 11 al.—

In partic., a running on a wager, a race:

athletae se in curriculo exercentes,

Cic. Sen. 9, 27; id. Leg. 2, 9, 22; id. Mur. 27, 57; Liv. 44, 9; Hor. C. 1, 1, 3; Ov. Tr. 4, 8, 36 al.:

equorum,

Liv. 45, 33, 5.—

Meton.

A race-ground, course, career.

Lit.: solis et lunae, Cic. Fragm. ap. Non. p. 198, 29.—Far more freq.,

Trop.:

exiguum nobis vitae curriculum natura circumscripsit, immensum gloriae,

Cic. Rab. Perd. 10, 30; cf.:

vivendi a naturā datum conficere,

id. Univ. 12:

curricula multiplicium variorumque sermonum,

id. Or. 3, 12:

me ex constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti,

id. Rab. Perd. 2, 6; so,

consuetudinis,

id. Lael. 12, 40:

laudis,

Quint. 12, 2, 31:

hae sunt exercitationes ingenii, haec curricula mentis,

Cic. Sen. 11, 38:

petitionis,

id. Mur. 22, 46:

omne industriae nostrae,

id. Phil. 7, 3, 7; cf.:

nec in quadrigis eum secundum numeraverim... nec in oratoribus, qui tantum absit a primo, vix ut in eodem curriculo esse videatur,

id. Brut. 47, 173.—

The time of the annual circuit of the sun, a year, Prud. steph. 3 (al. 9), 11.—

A race-chariot (post-Aug.), Tac. A. 14, 14; 15, 44 fin.; *Suet. Calig. 19.—

For a chariot, in gen.:

equi turbati in amnem praecipitavere curricula,

Curt. 8, 14, 8: Mettum Fufetium equis ad curriculum ex utrāque parte deligatum distraxit, Varr. ap. Non. p. 287, 22.

* * *

brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).

Lit., in space.

In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:

brevior via,

Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:

via brevis,

Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:

cursus brevissimus,

Verg. A. 3, 507:

brevius iter,

Ov. P. 1, 4, 32:

cursu brevissimus Almo,

id. M. 14, 329:

quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?

so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.

also brevis unda, opp. latum mare,

id. ib. 19, 141 and 142:

non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,

Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:

brevissima terra,

Plin. Ep. 10, 69, 2:

in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,

a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:

brevibus Gyaris,

Juv. 1, 73:

scis In breve te cogi (sc. libellum),

that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:

quo brevius valent,

the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—

Trop. of the journey of life:

quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?

Cic. Arch. 11, 28; cf.:

vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,

id. Sest. 21, 47:

tum brevior dirae mortis aperta via est,

Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:

fila vitae breviora,

Ov. Tr. 5, 10, 46. —

In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);

of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,

Cic. de Or. 2, 60, 245:

ut statura breves in digitos eriguntur,

Quint. 2, 3, 8:

forma,

Ov. M. 5, 457:

(puella) longa brevisque,

id. Am. 2, 4, 36:

brevis corpore,

Suet. Galb. 3;

id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,

Ov. M. 9, 789.—

Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,

lower, Liv. 21, 35, 11:

brevior ilex,

Sen. Herc. Oet. 1641:

mus,

little, Ov. F. 2, 574. —

In depth, small, little, shallow (opp. profundus):

puteus,

Juv. 3, 226:

vada,

Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:

tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,

Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:

brevia litorum,

id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:

breve,

Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—

Trop.:

brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,

difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—

Of the line of a circle:

ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,

makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.

of similar orbits, of stars: absides breviores,

Plin. 2. 15, 13, §

63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,

Sen. Hippol. 314. —

Transf., of time.

Lit. (the usu. signif. of the word), short, brief, small, little.

In gen.:

quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,

Plaut. Am. 1, 3, 51:

breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,

id. Capt. 3, 5, 85:

brevis hora,

Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:

occasio,

Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:

brevis hic est fructus homulleis,

short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:

MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,

Inscr. Orell. 558:

omnia brevia tolerabilia esse debent,

Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:

quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3; so,

vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,

Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:

aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,

occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:

brevissimum tempus,

id. 5, 6, 7:

detrimentum,

Quint. 11, 1, 10:

arbitrium mortis,

Tac. A. 15, 60:

breves populi Romani amores,

id. ib. 2, 41:

tempus,

Suet. Ner. 20 al.:

nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,

Cat. 5, 5:

fructus,

Lucr. 3, 914:

aevum,

Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:

anni,

Hor. C. 4, 13, 22:

ver,

Ov. M. 1, 118; 10, 85:

flores rosae,

quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:

lilium,

id. ib. 1, 36, 16:

cena,

frugal, id. Ep. 1, 14, 35:

mensa,

id. A. P. 198:

dominus,

living but a short time, id. C. 2, 14, 24:

stultitia,

id. ib. 4, 12, 27:

ira furor brevis est,

id. Ep. 1, 2, 62:

actio brevis atque concisa,

Quint. 6, 4, 2:

somnus,

Sen. Troad. 441:

nec gratius quicquam decore nec brevius,

nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:

domus,

Sen. Hippol. 762:

fortuna,

Sil. 4, 734.—

Esp.

Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:

brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,

Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—

In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):

inque brevi spatio mutantur saecla animantum,

Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:

in multo breviore temporis spatio,

id. Aug. 22:

multa brevi spatio simulacra geruntur,

Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:

spatio brevi,

Hor. C. 1, 11, 6:

res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,

Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:

sic ille affectus, brevi postea est mortuus,

soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;

acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,

Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:

brevi deinde,

id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:

fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,

Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:

mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,

Liv. 1, 9, 9:

brevi omnia subegit,

Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—

Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:

illa brevi spatio silet,

id. ib. 7, 307; so,

* breve,

Cat. 61, 187.—

Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:

ad breve quoddam tempus,

Cic. Cat. 1, 13, 31.—

Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.

Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):

narratio,

Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;

comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,

id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:

nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,

id. Fin. 4, 18, 48:

quam falsa re! quam brevia responsu!

id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:

Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,

Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):

breviores commentarii,

Quint. 3, 8, 58:

annotatio,

id. 10, 7, 31:

brevia illa atque concisa,

id. 10, 7, 10; so,

sententiae,

id. 10, 1, 60:

causae,

id. 6, 1, 8:

docendi compendia,

id. 1, 1, 24:

comprehensiones,

id. 12, 2, 19:

quod ut brevissimo pateat exemplo,

id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:

multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,

Cic. Inv. 1, 20, 38:

brevior in scribendo,

id. Att. 5, 6, 2:

brevis esse laboro, Obscurus fio,

Hor. A. P. 25:

in eloquendo brevis,

Quint. 10, 1, 63:

densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,

id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):

brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,

Charis. p. 176 P.:

id percurram brevi,

Cic. Caecin. 32, 94:

aliquid explicare,

id. Planc. 40, 95 Wund.:

circumscribere et definire,

id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:

complecti,

id. de Or. 1, 42, 190:

exponere,

id. ib. 1, 46, 203:

reprehendere,

id. Inv. 1, 9, 12:

reddere,

id. Leg. 2, 14, 34:

respondere,

id. Fam. 3, 8, 1:

perscribere,

id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:

in brevi,

Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:

quid scribam? breve faciam,

Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:

longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:

in breve coactae causae,

Liv. 39, 47, 5; cf.:

in breve coactio causae,

Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:

brevis nominum,

Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—

Of a short syllable;

rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,

Hor. A. P. 251:

a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,

Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):

dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,

Cic. Or. 64, 217 sq.:

in fine pro longā accipi brevem,

Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:

plurimum habent celeritatis breves,

id. 9, 4, 91.—

Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,

Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—

For parvus, exiguus, little, small:

exigua pars brevisque,

Lucr. 5, 591:

Canidia brevibus implicata viperis,

Hor. Epod. 5, 15:

Alecto brevibus torquata colubris,

Ov. H. 2, 119:

brevi latere ac pede longo est,

Hor. S. 1, 2, 93; cf.

just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,

Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:

parvae alvi): mus,

Ov. F. 2, 574:

forma (sc. pueri in stellionem mutati),

id. M. 5, 457.—

So, lapathi herba,

Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):

folia breviora,

id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):

census,

id. C. 2, 15, 13:

pondus,

id. S. 2, 2, 37:

impensa,

Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:

sigillum,

id. M. 6, 86:

insulae,

Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:

offulae,

id. 1, 29, 4:

pantheris in candido breves macularum oculi,

Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:

breve in exiguo marmore nomen ero,

Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.

Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:

parvo brevius quam totus,

a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:

Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,

Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,

(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.

In gen.:

iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,

Gell. 19, 1, 20.—

Esp.

In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:

sed breviter paucis praestat comprendere multa,

Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:

rem totam breviter cognoscite,

id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:

summatim breviterque describere,

id. Or. 15, 50:

breviter tangere,

id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:

breviter et modice disserere,

Sall. J. 111, 1:

adicere aliquid,

Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:

omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),

Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—

Of syllables:

quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,

Cic. Or. 48, 159.

brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).

Lit., in space.

In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:

brevior via,

Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:

via brevis,

Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:

cursus brevissimus,

Verg. A. 3, 507:

brevius iter,

Ov. P. 1, 4, 32:

cursu brevissimus Almo,

id. M. 14, 329:

quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?

so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.

also brevis unda, opp. latum mare,

id. ib. 19, 141 and 142:

non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,

Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:

brevissima terra,

Plin. Ep. 10, 69, 2:

in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,

a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:

brevibus Gyaris,

Juv. 1, 73:

scis In breve te cogi (sc. libellum),

that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:

quo brevius valent,

the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—

Trop. of the journey of life:

quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?

Cic. Arch. 11, 28; cf.:

vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,

id. Sest. 21, 47:

tum brevior dirae mortis aperta via est,

Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:

fila vitae breviora,

Ov. Tr. 5, 10, 46. —

In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);

of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,

Cic. de Or. 2, 60, 245:

ut statura breves in digitos eriguntur,

Quint. 2, 3, 8:

forma,

Ov. M. 5, 457:

(puella) longa brevisque,

id. Am. 2, 4, 36:

brevis corpore,

Suet. Galb. 3;

id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,

Ov. M. 9, 789.—

Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,

lower, Liv. 21, 35, 11:

brevior ilex,

Sen. Herc. Oet. 1641:

mus,

little, Ov. F. 2, 574. —

In depth, small, little, shallow (opp. profundus):

puteus,

Juv. 3, 226:

vada,

Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:

tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,

Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:

brevia litorum,

id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:

breve,

Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—

Trop.:

brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,

difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—

Of the line of a circle:

ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,

makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.

of similar orbits, of stars: absides breviores,

Plin. 2. 15, 13, §

63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,

Sen. Hippol. 314. —

Transf., of time.

Lit. (the usu. signif. of the word), short, brief, small, little.

In gen.:

quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,

Plaut. Am. 1, 3, 51:

breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,

id. Capt. 3, 5, 85:

brevis hora,

Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:

occasio,

Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:

brevis hic est fructus homulleis,

short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:

MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,

Inscr. Orell. 558:

omnia brevia tolerabilia esse debent,

Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:

quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3; so,

vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,

Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:

aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,

occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:

brevissimum tempus,

id. 5, 6, 7:

detrimentum,

Quint. 11, 1, 10:

arbitrium mortis,

Tac. A. 15, 60:

breves populi Romani amores,

id. ib. 2, 41:

tempus,

Suet. Ner. 20 al.:

nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,

Cat. 5, 5:

fructus,

Lucr. 3, 914:

aevum,

Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:

anni,

Hor. C. 4, 13, 22:

ver,

Ov. M. 1, 118; 10, 85:

flores rosae,

quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:

lilium,

id. ib. 1, 36, 16:

cena,

frugal, id. Ep. 1, 14, 35:

mensa,

id. A. P. 198:

dominus,

living but a short time, id. C. 2, 14, 24:

stultitia,

id. ib. 4, 12, 27:

ira furor brevis est,

id. Ep. 1, 2, 62:

actio brevis atque concisa,

Quint. 6, 4, 2:

somnus,

Sen. Troad. 441:

nec gratius quicquam decore nec brevius,

nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:

domus,

Sen. Hippol. 762:

fortuna,

Sil. 4, 734.—

Esp.

Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:

brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,

Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—

In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):

inque brevi spatio mutantur saecla animantum,

Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:

in multo breviore temporis spatio,

id. Aug. 22:

multa brevi spatio simulacra geruntur,

Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:

spatio brevi,

Hor. C. 1, 11, 6:

res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,

Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:

sic ille affectus, brevi postea est mortuus,

soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;

acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,

Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:

brevi deinde,

id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:

fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,

Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:

mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,

Liv. 1, 9, 9:

brevi omnia subegit,

Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—

Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:

illa brevi spatio silet,

id. ib. 7, 307; so,

* breve,

Cat. 61, 187.—

Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:

ad breve quoddam tempus,

Cic. Cat. 1, 13, 31.—

Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.

Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):

narratio,

Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;

comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,

id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:

nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,

id. Fin. 4, 18, 48:

quam falsa re! quam brevia responsu!

id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:

Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,

Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):

breviores commentarii,

Quint. 3, 8, 58:

annotatio,

id. 10, 7, 31:

brevia illa atque concisa,

id. 10, 7, 10; so,

sententiae,

id. 10, 1, 60:

causae,

id. 6, 1, 8:

docendi compendia,

id. 1, 1, 24:

comprehensiones,

id. 12, 2, 19:

quod ut brevissimo pateat exemplo,

id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:

multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,

Cic. Inv. 1, 20, 38:

brevior in scribendo,

id. Att. 5, 6, 2:

brevis esse laboro, Obscurus fio,

Hor. A. P. 25:

in eloquendo brevis,

Quint. 10, 1, 63:

densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,

id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):

brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,

Charis. p. 176 P.:

id percurram brevi,

Cic. Caecin. 32, 94:

aliquid explicare,

id. Planc. 40, 95 Wund.:

circumscribere et definire,

id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:

complecti,

id. de Or. 1, 42, 190:

exponere,

id. ib. 1, 46, 203:

reprehendere,

id. Inv. 1, 9, 12:

reddere,

id. Leg. 2, 14, 34:

respondere,

id. Fam. 3, 8, 1:

perscribere,

id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:

in brevi,

Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:

quid scribam? breve faciam,

Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:

longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:

in breve coactae causae,

Liv. 39, 47, 5; cf.:

in breve coactio causae,

Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:

brevis nominum,

Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—

Of a short syllable;

rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,

Hor. A. P. 251:

a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,

Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):

dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,

Cic. Or. 64, 217 sq.:

in fine pro longā accipi brevem,

Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:

plurimum habent celeritatis breves,

id. 9, 4, 91.—

Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,

Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—

For parvus, exiguus, little, small:

exigua pars brevisque,

Lucr. 5, 591:

Canidia brevibus implicata viperis,

Hor. Epod. 5, 15:

Alecto brevibus torquata colubris,

Ov. H. 2, 119:

brevi latere ac pede longo est,

Hor. S. 1, 2, 93; cf.

just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,

Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:

parvae alvi): mus,

Ov. F. 2, 574:

forma (sc. pueri in stellionem mutati),

id. M. 5, 457.—

So, lapathi herba,

Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):

folia breviora,

id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):

census,

id. C. 2, 15, 13:

pondus,

id. S. 2, 2, 37:

impensa,

Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:

sigillum,

id. M. 6, 86:

insulae,

Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:

offulae,

id. 1, 29, 4:

pantheris in candido breves macularum oculi,

Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:

breve in exiguo marmore nomen ero,

Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.

Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:

parvo brevius quam totus,

a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:

Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,

Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,

(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.

In gen.:

iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,

Gell. 19, 1, 20.—

Esp.

In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:

sed breviter paucis praestat comprendere multa,

Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:

rem totam breviter cognoscite,

id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:

summatim breviterque describere,

id. Or. 15, 50:

breviter tangere,

id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:

breviter et modice disserere,

Sall. J. 111, 1:

adicere aliquid,

Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:

omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),

Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—

Of syllables:

quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,

Cic. Or. 48, 159.

brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).

Lit., in space.

In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:

brevior via,

Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:

via brevis,

Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:

cursus brevissimus,

Verg. A. 3, 507:

brevius iter,

Ov. P. 1, 4, 32:

cursu brevissimus Almo,

id. M. 14, 329:

quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?

so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.

also brevis unda, opp. latum mare,

id. ib. 19, 141 and 142:

non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,

Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:

brevissima terra,

Plin. Ep. 10, 69, 2:

in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,

a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:

brevibus Gyaris,

Juv. 1, 73:

scis In breve te cogi (sc. libellum),

that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:

quo brevius valent,

the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—

Trop. of the journey of life:

quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?

Cic. Arch. 11, 28; cf.:

vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,

id. Sest. 21, 47:

tum brevior dirae mortis aperta via est,

Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:

fila vitae breviora,

Ov. Tr. 5, 10, 46. —

In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);

of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,

Cic. de Or. 2, 60, 245:

ut statura breves in digitos eriguntur,

Quint. 2, 3, 8:

forma,

Ov. M. 5, 457:

(puella) longa brevisque,

id. Am. 2, 4, 36:

brevis corpore,

Suet. Galb. 3;

id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,

Ov. M. 9, 789.—

Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,

lower, Liv. 21, 35, 11:

brevior ilex,

Sen. Herc. Oet. 1641:

mus,

little, Ov. F. 2, 574. —

In depth, small, little, shallow (opp. profundus):

puteus,

Juv. 3, 226:

vada,

Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:

tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,

Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:

brevia litorum,

id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:

breve,

Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—

Trop.:

brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,

difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—

Of the line of a circle:

ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,

makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.

of similar orbits, of stars: absides breviores,

Plin. 2. 15, 13, §

63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,

Sen. Hippol. 314. —

Transf., of time.

Lit. (the usu. signif. of the word), short, brief, small, little.

In gen.:

quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,

Plaut. Am. 1, 3, 51:

breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,

id. Capt. 3, 5, 85:

brevis hora,

Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:

occasio,

Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:

brevis hic est fructus homulleis,

short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:

MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,

Inscr. Orell. 558:

omnia brevia tolerabilia esse debent,

Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:

quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3; so,

vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,

Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:

aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,

occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:

brevissimum tempus,

id. 5, 6, 7:

detrimentum,

Quint. 11, 1, 10:

arbitrium mortis,

Tac. A. 15, 60:

breves populi Romani amores,

id. ib. 2, 41:

tempus,

Suet. Ner. 20 al.:

nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,

Cat. 5, 5:

fructus,

Lucr. 3, 914:

aevum,

Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:

anni,

Hor. C. 4, 13, 22:

ver,

Ov. M. 1, 118; 10, 85:

flores rosae,

quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:

lilium,

id. ib. 1, 36, 16:

cena,

frugal, id. Ep. 1, 14, 35:

mensa,

id. A. P. 198:

dominus,

living but a short time, id. C. 2, 14, 24:

stultitia,

id. ib. 4, 12, 27:

ira furor brevis est,

id. Ep. 1, 2, 62:

actio brevis atque concisa,

Quint. 6, 4, 2:

somnus,

Sen. Troad. 441:

nec gratius quicquam decore nec brevius,

nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:

domus,

Sen. Hippol. 762:

fortuna,

Sil. 4, 734.—

Esp.

Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:

brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,

Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—

In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):

inque brevi spatio mutantur saecla animantum,

Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:

in multo breviore temporis spatio,

id. Aug. 22:

multa brevi spatio simulacra geruntur,

Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:

spatio brevi,

Hor. C. 1, 11, 6:

res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,

Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:

sic ille affectus, brevi postea est mortuus,

soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;

acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,

Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:

brevi deinde,

id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:

fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,

Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:

mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,

Liv. 1, 9, 9:

brevi omnia subegit,

Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—

Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:

illa brevi spatio silet,

id. ib. 7, 307; so,

* breve,

Cat. 61, 187.—

Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:

ad breve quoddam tempus,

Cic. Cat. 1, 13, 31.—

Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.

Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):

narratio,

Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;

comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,

id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:

nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,

id. Fin. 4, 18, 48:

quam falsa re! quam brevia responsu!

id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:

Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,

Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):

breviores commentarii,

Quint. 3, 8, 58:

annotatio,

id. 10, 7, 31:

brevia illa atque concisa,

id. 10, 7, 10; so,

sententiae,

id. 10, 1, 60:

causae,

id. 6, 1, 8:

docendi compendia,

id. 1, 1, 24:

comprehensiones,

id. 12, 2, 19:

quod ut brevissimo pateat exemplo,

id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:

multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,

Cic. Inv. 1, 20, 38:

brevior in scribendo,

id. Att. 5, 6, 2:

brevis esse laboro, Obscurus fio,

Hor. A. P. 25:

in eloquendo brevis,

Quint. 10, 1, 63:

densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,

id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):

brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,

Charis. p. 176 P.:

id percurram brevi,

Cic. Caecin. 32, 94:

aliquid explicare,

id. Planc. 40, 95 Wund.:

circumscribere et definire,

id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:

complecti,

id. de Or. 1, 42, 190:

exponere,

id. ib. 1, 46, 203:

reprehendere,

id. Inv. 1, 9, 12:

reddere,

id. Leg. 2, 14, 34:

respondere,

id. Fam. 3, 8, 1:

perscribere,

id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:

in brevi,

Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:

quid scribam? breve faciam,

Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:

longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:

in breve coactae causae,

Liv. 39, 47, 5; cf.:

in breve coactio causae,

Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:

brevis nominum,

Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—

Of a short syllable;

rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,

Hor. A. P. 251:

a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,

Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):

dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,

Cic. Or. 64, 217 sq.:

in fine pro longā accipi brevem,

Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:

plurimum habent celeritatis breves,

id. 9, 4, 91.—

Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,

Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—

For parvus, exiguus, little, small:

exigua pars brevisque,

Lucr. 5, 591:

Canidia brevibus implicata viperis,

Hor. Epod. 5, 15:

Alecto brevibus torquata colubris,

Ov. H. 2, 119:

brevi latere ac pede longo est,

Hor. S. 1, 2, 93; cf.

just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,

Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:

parvae alvi): mus,

Ov. F. 2, 574:

forma (sc. pueri in stellionem mutati),

id. M. 5, 457.—

So, lapathi herba,

Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):

folia breviora,

id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):

census,

id. C. 2, 15, 13:

pondus,

id. S. 2, 2, 37:

impensa,

Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:

sigillum,

id. M. 6, 86:

insulae,

Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:

offulae,

id. 1, 29, 4:

pantheris in candido breves macularum oculi,

Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:

breve in exiguo marmore nomen ero,

Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.

Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:

parvo brevius quam totus,

a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:

Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,

Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,

(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.

In gen.:

iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,

Gell. 19, 1, 20.—

Esp.

In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:

sed breviter paucis praestat comprendere multa,

Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:

rem totam breviter cognoscite,

id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:

summatim breviterque describere,

id. Or. 15, 50:

breviter tangere,

id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:

breviter et modice disserere,

Sall. J. 111, 1:

adicere aliquid,

Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:

omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),

Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—

Of syllables:

quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,

Cic. Or. 48, 159.

brĕvis, e, adj. (abl. breve, Varr. R. R. 2, 3, 2; comp. abl. breviore, Ov. Am. 2, 17, 22) [cf. brachus, Fest. p. 26], short, little, of small extent, in space and time (opp. longus; in space, in good class. prose, diff. from parvus, which designates that which fills a small space in length, breadth, and thickness; while brevis is used only of length in its different directions of breadth, height, or depth; and even of a circle, as merely a line, and without reference to the space enclosed, v. infra. In poets and postAug. prose brevis sometimes = parvus).

Lit., in space.

In distance, extent, short, little, small, narrow (opp. latus), Cic. Ac. 2, 29, 92:

brevior via,

Nep. Eum. 8, 5; Tib. 1, 10, 4:

via brevis,

Verg. E. 9, 23; Ov. M. 5, 253; Juv. 14, 223:

cursus brevissimus,

Verg. A. 3, 507:

brevius iter,

Ov. P. 1, 4, 32:

cursu brevissimus Almo,

id. M. 14, 329:

quid mihi, quod lato non separor aequore, prodest? Num minus haec nobis tam brevis obstat aqua?

so narrow a stream, id. H. 18, 174; cf.

also brevis unda, opp. latum mare,

id. ib. 19, 141 and 142:

non Asiam brevioris aquae disterminat usquam fluctus ab Europā,

Luc. 9, 957 (strictioris, Schol.); cf. id. 9, 317:

brevissima terra,

Plin. Ep. 10, 69, 2:

in Euboico scopulus brevis emicat altō Gurgite,

a small, narrow rock, Ov. M. 9, 226:

brevibus Gyaris,

Juv. 1, 73:

scis In breve te cogi (sc. libellum),

that you are closely rolled together, Hor. Ep. 1, 20, 8:

quo brevius valent,

the nearer, the more powerful are they in conflict, Tac. A. 6, 35.—

Trop. of the journey of life:

quid est, quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamus?

Cic. Arch. 11, 28; cf.:

vitae brevis cursus, gloriae sempiternus,

id. Sest. 21, 47:

tum brevior dirae mortis aperta via est,

Tib. 1, 10, 4.—And poet. of the thread of life:

fila vitae breviora,

Ov. Tr. 5, 10, 46. —

In height, short, small, low (opp. altus and sometimes longus);

of the human figure: sed sedebat judex L. Aurifex, brevior ipse quam testis,

Cic. de Or. 2, 60, 245:

ut statura breves in digitos eriguntur,

Quint. 2, 3, 8:

forma,

Ov. M. 5, 457:

(puella) longa brevisque,

id. Am. 2, 4, 36:

brevis corpore,

Suet. Galb. 3;

id. Vit. Hor.—Of a maiden changed to a boy: et incomptis brevior mensura capillis,

Ov. M. 9, 789.—

Of other things: ut pleraque Alpium ab Italiā sicut breviora, ita arrectiora sunt,

lower, Liv. 21, 35, 11:

brevior ilex,

Sen. Herc. Oet. 1641:

mus,

little, Ov. F. 2, 574. —

In depth, small, little, shallow (opp. profundus):

puteus,

Juv. 3, 226:

vada,

Verg. A. 5, 221; Sen. Agam. 570.—Hence, subst.: brĕvia, ium, n., as in Gr. ta brachea, shallow places, shallows, shoals:

tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urget,

Verg. A. 1, 111 (brevia vadosa dicit, per quae vadi pedibus potest, Serv.); Luc. 9, 338: neque discerni poterant incerta ab solidis, brevia a profundis, Tac. A. 1, 70:

brevia litorum,

id. ib. 6, 33 fin. —Perh. also in sing.:

breve,

Tac. A. 14, 29 Draeg. ad loc. (Ritter, brevia; al. breve litus).—

Trop.:

brevia, in quibus volutatur, incerta, ancipitia,

difficulties, Sen. Ep. 22, 7.—

Of the line of a circle:

ubi circulus (i.e. arcticus) axem Ultimus extremum spatioque brevissimus ambit,

makes the shortest path, Ov. M. 2, 517; cf.

of similar orbits, of stars: absides breviores,

Plin. 2. 15, 13, §

63.—Of the circular course of a horse on the track: discit gyro breviore flecti,

Sen. Hippol. 314. —

Transf., of time.

Lit. (the usu. signif. of the word), short, brief, small, little.

In gen.:

quanto, nox, fuisti longior hac proxumā, Tanto brevior dies ut fiat faciam,

Plaut. Am. 1, 3, 51:

breve spatium'st perferundi quae minitas mihi,

id. Capt. 3, 5, 85:

brevis hora,

Lucr. 4, 179; so Ov. M. 4, 696: Pa. Brevin' an longinquo sermone? Mi. Tribus verbis, Plaut. Mil. 4, 2, 30:

occasio,

Ter. Eun. 3, 5, 57; Phaedr. 5, 8, 5:

brevis hic est fructus homulleis,

short is this enjoyment for little men, Lucr. 3, 927; cf.:

MORS. PERFECIT. TVA. VT. TIBE. ESSENT. OMNIA. BREVIA. HONOS. FAMA. VIRTVSQVE. GLORIA. ATQVE. INGENIVM.,

Inscr. Orell. 558:

omnia brevia tolerabilia esse debent,

Cic. Lael. 27, 104; id. Fin. 1, 12, 40; 2, 29, 94; id. Tusc. 1, 39, 94; Sen. Ira, 3, 43, 5:

quoniam vita brevis est, memoriam nostri quam maxime longam efficere,

Sall. C. 1, 3; so,

vitae summa brevis spem nos vetat incohare longam,

Hor. C. 1, 4, 15; cf. id. ib. 1, 11, 6:

aut omnia breviora aliquanto fuere, aut Saguntum principio anni captum,

occupied a shorter time, Liv. 21, 15, 5:

brevissimum tempus,

id. 5, 6, 7:

detrimentum,

Quint. 11, 1, 10:

arbitrium mortis,

Tac. A. 15, 60:

breves populi Romani amores,

id. ib. 2, 41:

tempus,

Suet. Ner. 20 al.:

nobis quom semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda,

Cat. 5, 5:

fructus,

Lucr. 3, 914:

aevum,

Hor. C. 2, 16, 17; id. S. 2, 6, 97; id. Ep. 2, 1, 144; Plin. Pan. 78, 2:

anni,

Hor. C. 4, 13, 22:

ver,

Ov. M. 1, 118; 10, 85:

flores rosae,

quickly withering, short-lived, Hor. C. 2, 3, 13:

lilium,

id. ib. 1, 36, 16:

cena,

frugal, id. Ep. 1, 14, 35:

mensa,

id. A. P. 198:

dominus,

living but a short time, id. C. 2, 14, 24:

stultitia,

id. ib. 4, 12, 27:

ira furor brevis est,

id. Ep. 1, 2, 62:

actio brevis atque concisa,

Quint. 6, 4, 2:

somnus,

Sen. Troad. 441:

nec gratius quicquam decore nec brevius,

nothing is more acceptable, but nothing more perishable, fading, than beauty, Suet. Dom. 18:

domus,

Sen. Hippol. 762:

fortuna,

Sil. 4, 734.—

Esp.

Comp. brevius, with subj. clause, shorter, i.e. easier, more convenient:

brevius visum urbana crimina incipi, quorum obvii testes erant,

Tac. A. 13, 43: modo ne existimes brevius esse ab urbe mitti, Trag. ap. Plin. Ep. 10, 40 (49), 3.—

In brevi spatio, brevi spatio, in brevi tempore, brevi tempore, and absol. brevi or in brevi, in a short time, shortly (before or after) (brevi tempore and brevi are class.; the latter, as in Gr. en brachei, to be considered as neuter, without supplying tempore):

inque brevi spatio mutantur saecla animantum,

Lucr. 2, 77; so Ter. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Claud. 12; id. Ner. 30; cf.:

in multo breviore temporis spatio,

id. Aug. 22:

multa brevi spatio simulacra geruntur,

Lucr. 4, 160; Sall. J. 87, 3:

spatio brevi,

Hor. C. 1, 11, 6:

res publica per vos brevi tempore jus suum recuperabit,

Cic. Fam. 12, 2, 3; 5, 21, 2; id. Tusc. 2, 2, 5; Caes. B. G. 1, 40, 11; Nep. Milt. 2, 1; id. Them. 1, 4; Suet. Caes. 3:

sic ille affectus, brevi postea est mortuus,

soon after, Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142 (Zumpt;

acc. to MSS. perbrevi).—So brevi post = paulo post: brevi post Marcellus Romam venit,

Liv. 33, 37, 9; 24, 3, 14:

brevi deinde,

id. 24, 4, 9: (Britanni) tantum usu cotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi ( in a short time, i.e. with great rapidity) moderari ac flectere consuerint, Caes. B. G. 4, 33 fin. Herz. and Held.:

fama tanti facinoris per omnem Africam brevi divolgatur,

Sall. J. 13, 1; Nep. Them. 4, 4:

mirantur tam brevi rem Romanam crevisse,

Liv. 1, 9, 9:

brevi omnia subegit,

Suet. Caes. 34; so id. Aug. 17; 65; id. Vesp. 5; id. Gram. 3; Gell. 1, 15, 18: scire in brevi, Afran. ap. Charis. p. 186 P.; Flor. 1, 1, 15.—

Brevi, a short time, a little while: [p. 251] cunctatusque brevi, contortam viribus hastam in Persea misit, Ov. M. 5, 32; cf.:

illa brevi spatio silet,

id. ib. 7, 307; so,

* breve,

Cat. 61, 187.—

Ad breve, for a short time, Suet. Tib. 68; cf.:

ad breve quoddam tempus,

Cic. Cat. 1, 13, 31.—

Transf. to things done or taking place in a short time; so most freq.

Of discourse, short, brief, concise (most freq. in Cic. and Quint.):

narratio,

Cic. Inv. 1, 20, 28; id. de Or. 3, 50, 196: laudatio;

comprehensio et ambitus ille verborum erat apud illum contractus et brevis,

id. Brut. 44, 162; cf. id. de Or. 2, 80, 326:

nunc venio ad illa tua brevia: et primum illud, quo nihil potest esse brevius: bonum omne laudabile, etc.,

id. Fin. 4, 18, 48:

quam falsa re! quam brevia responsu!

id. Clu. 59, 164: urbanitas est virtus quaedam in breve dictum coacta, Dom. Mars. ap. Quint. 6, 3, 104:

Homerus brevem eloquentiam Menelao dedit,

Quint. 12, 10, 64 (brevis = ou polumuthos, Hom. Il. 3, 214):

breviores commentarii,

Quint. 3, 8, 58:

annotatio,

id. 10, 7, 31:

brevia illa atque concisa,

id. 10, 7, 10; so,

sententiae,

id. 10, 1, 60:

causae,

id. 6, 1, 8:

docendi compendia,

id. 1, 1, 24:

comprehensiones,

id. 12, 2, 19:

quod ut brevissimo pateat exemplo,

id. 3, 6, 10: commendatio, requiring few words, i.e. moderate, Plin. 11, 42, 97, § 240.— Meton. of a speaker or orator, brief:

multos imitatio brevitatis decipit, ut cum se breves putent esse, longissimi sint,

Cic. Inv. 1, 20, 38:

brevior in scribendo,

id. Att. 5, 6, 2:

brevis esse laboro, Obscurus fio,

Hor. A. P. 25:

in eloquendo brevis,

Quint. 10, 1, 63:

densus et brevis et semper instans sibi Thucydides,

id. 10, 1, 73.—Hence, brĕvī, adv., briefly, in few words (freq. and class.):

brevi pro breviter M. Tullius de Orat. ad Quintum fratrem (1, 8, 34): ac ne plura quidem quae sunt innumerabilia consecter, comprehendam brevi,

Charis. p. 176 P.:

id percurram brevi,

Cic. Caecin. 32, 94:

aliquid explicare,

id. Planc. 40, 95 Wund.:

circumscribere et definire,

id. Sest. 45, 97; so id. ib. 5, 12 Orell. N. cr.; id. Fin. 1, 17, 55:

complecti,

id. de Or. 1, 42, 190:

exponere,

id. ib. 1, 46, 203:

reprehendere,

id. Inv. 1, 9, 12:

reddere,

id. Leg. 2, 14, 34:

respondere,

id. Fam. 3, 8, 1:

perscribere,

id. ib. 4, 5, 1; so Auct. Her. 4, 26, 35; 35, 47 al.; cf.:

in brevi,

Quint. 9, 4, 32.—So once in epistolary style: breve facere, to be short or brief:

quid scribam? breve faciam,

Cic. Att. 11, 7, 6; cf.:

longum est ea dicere, sed hoc breve dicam,

id. Sest. 5, 12.—Once, in breve cogere (diff. from I. A.), to comprise in few words, bring into a small compass:

in breve coactae causae,

Liv. 39, 47, 5; cf.:

in breve coactio causae,

Gai. Inst. 4, 15.— In late Lat. subst.: brĕvis, is, m. (sc. liber—acc. to another reading, brĕve, is, n.), a short catalogue, summary, = breviarium:

brevis nominum,

Vop. Aur. 36; so id. Bonos. 15; Lampr. Alex. Sev. 21; Hier. Ep. 5, n. 2 al.—

Of a short syllable;

rarely as adj.: Syllaba longa brevi subjecta vocatur iambus,

Hor. A. P. 251:

a brevis, gre brevis, faciet tamen longam priorem,

Quint. 9, 4, 86 et saep.—More freq. subst.: brĕvis, is, f. (sc. syllaba):

dactylus, qui est e longā et duabus brevibus,

Cic. Or. 64, 217 sq.:

in fine pro longā accipi brevem,

Quint. 9, 4, 93; 9, 4, 86:

plurimum habent celeritatis breves,

id. 9, 4, 91.—

Hence also once of a syllable long by position, but pronounced short: indoctus dicimus brevi primā litterā, insanus productā: inhumanus brevi, infelix longā,

Cic. Or. 48, 159 Meyer N. cr.; cf. Gell. 2, 17 sqq., and Schütz Lex. Cic. s. v. brevis.—

For parvus, exiguus, little, small:

exigua pars brevisque,

Lucr. 5, 591:

Canidia brevibus implicata viperis,

Hor. Epod. 5, 15:

Alecto brevibus torquata colubris,

Ov. H. 2, 119:

brevi latere ac pede longo est,

Hor. S. 1, 2, 93; cf.

just before: breve quod caput, ardua cervix, v. 89, and brevis alvus,

Verg. G. 3, 80 (on the other hand, Nemes. 244:

parvae alvi): mus,

Ov. F. 2, 574:

forma (sc. pueri in stellionem mutati),

id. M. 5, 457.—

So, lapathi herba,

Hor. S. 2, 4, 29 (brevis = parva, non excrescens in altum, Schol. Cruqu.):

folia breviora,

id. Ep. 1, 19, 26 (minor corona, Schol. Cruqu.):

census,

id. C. 2, 15, 13:

pondus,

id. S. 2, 2, 37:

impensa,

Ov. H. 7, 188 Ruhnk.:

sigillum,

id. M. 6, 86:

insulae,

Pall. 1, 28, 1; cf. Juv. 1, 73: vasculum, Pall. Apr. 8, 4:

offulae,

id. 1, 29, 4:

pantheris in candido breves macularum oculi,

Plin. 8, 17, 23, § 62.—With nom. abstr.:

breve in exiguo marmore nomen ero,

Prop. 2, 1, 72; Sen. Oedip. 935.—So, pondus, Hor. S. 2, 2, 37 al.—Hence, brĕ-vĭter, adv., shortly, briefly, etc.

Of space (acc. to I.) (rare): seu libeat, curvo brevius convertere gyro, shorter, i. e. in a smaller circle, Tib. 4, 1, 94:

parvo brevius quam totus,

a little less than the whole, Plin. 2, 67, 67, § 168:

Sarmatae, omisso arcu, quo brevius valent, contis gladiisque ruerent,

Tac. A. 6, 35.—Far more freq. in prose and poetry,

(Acc. to II. A. b. and c.) Of time, in a short time.

In gen.:

iratum breviter vites, inimicum diu, Publ. Syr. v. 249 Rib.: sapiens, cum breviter et strictim colore atque vultu motus est,

Gell. 19, 1, 20.—

Esp.

In expression, briefly, in brief, in few words, concisely, summarily:

sed breviter paucis praestat comprendere multa,

Lucr. 6, 1082: multa breviter et commode dicta (sc. apophthegmata; cf. Cic. Off. 1, 29, 104) memoriae mandabam, Cic. Lael. 1, 1:

rem totam breviter cognoscite,

id. Verr. 2, 2, 69, § 169; 2, 3, 27, § 67; so id. de Or. 2, 83, 340:

summatim breviterque describere,

id. Or. 15, 50:

breviter tangere,

id. Off. 3, 2, 8 Beier N. cr.:

breviter et modice disserere,

Sall. J. 111, 1:

adicere aliquid,

Quint. 9, 3, 100; cf. also Verg. A. 2, 11; 4, 632; 6, 321; Ov. M. 2, 783:

omnia soli Forsan Pacuvio breviter dabit (i.e. paucis testamenti verbis, quibus heres ex asse scribetur),

Juv. 12, 125 Web. (cf. id. 1, 68: beatum exiguis tabulis).— Comp., Cic. Fin. 4, 10, 26; Quint. 8, prooem. § 1; 8, 6, 61; 9, 2, 16; 10, 1, 49; 11, 1, 5 al.— Sup., Cic. N. D. 2, 1, 3; id. Div. 1, 32, 70; Quint. 1, 10, 1; 4, 2, 113 al.—

Of syllables:

quibus in verbis eae primae litterae sunt quae in sapiente atque felice, producte dicitur, in ceteris omnibus breviter,

Cic. Or. 48, 159.

dē-flecto, xi, xum, 3, v. a. and n.

Act., to bend downwards or aside, to turn aside or in another direction.

Lit.:

ramum olivae,

Col. 5, 11, 14; cf.:

palmitem,

id. 4, 26, 3; Catull. 62, 51; Plin. 17, 23, 35, § 204:

tela (Venus),

Verg. A. 10, 331:

amnis in alium cursum,

Cic. Div. 1, 19 fin.: cursum ad Romanos. Liv. 10, 27:

vultum ab aliqua re ad aliquid,

Val. Max. 5, 10, 1:

carinam quolibet,

Luc. 5, 789; cf.:

rapidum iter,

id. 3, 337;

novam viam,

to turn off, construct in another direction, Liv. 39, 27 fin. —

Trop.

In gen.:

lumina,

Ov. M. 7, 789; cf.:

oculos a cura,

Val. Fl. 8, 76:

cum ipsos principes aliqua pravitas de via deflexit,

Cic. Rep. 1, 44:

aliquem ab institutis studiis,

Quint. 10, 1, 91:

ut declinet a proposito deflectatque sententiam,

Cic. Or. 40:

si ad verba rem deflectere velimus,

id. Caecin. 18, 51:

quaedam in senectute deflexit (for which, shortly before, mutavit), Cels. praef.: in ipsos factum deflectitur,

Quint. 7, 2, 23:

adversarios in suam utilitatem deflectere,

id. 4, 1, 71; cf.:

dotes puellae in pejus,

Ov. R. Am. 325:

tragoediam in obscenos risus,

id. Tr. 2, 409:

perniciosa consilia fortuna deflexit in melius,

Sen. Ben. 6, 8, 1:

virtutes in vitia,

Suet. Dom. 3:

se de curriculo petitionis,

to withdraw, id. Mur. 22 fin. —

Esp. (late Lat.), gramm. t. t., to inflect, to vary the form of a word:

non solet sic deflecti,

August. in Psa. 140, 25.—

Neutr., to turn off, turn aside.

Lit.:

vulgus militum deflectere viā,

Tac. H. 2, 70; cf.

without via,

Suet. Aug. 93 fin.:

in Tuscos,

Plin. Ep. 4, 1, 3.—

Trop. (freq., but almost exclusively in Cicero):

deflexit jam aliquantulum de spatio curriculoque consuetudo majorum,

Cic. Lael. 12; so,

de via (consuetudo),

id. Off. 2, 3, 9:

de recta regione,

id. Verr. 2, 5, 68:

a veritate,

id. Rosc. Com. 16:

oratio redeat illuc unde deflexit,

id. Tusc. 5, 28, 80:

a Domino,

Vulg. Sirach 36, 28; 2, 7.

ex-ercĕo, ŭi, itum, 2, v. a. [arceo], to drive on, keep busy, keep at work; to oversee, superintend; with an inanimate object, to work, work at, employ one's self about a thing.

Lit. (mostly poet. and in postAug. prose):

quod in opere faciundo operae consumis tuae, Si sumas in illis (servis) exercendis, plus agas,

Ter. Heaut. 1, 1, 22; cf.:

homines qui agrum colunt, et qui eos exercent praepositive sunt his, quorum in numero sunt vilici et monitores,

who oversee them, Dig. 33, 7, 8:

exercete, viri, tauros,

Verg. G. 1, 210:

i sane, ego te exercebo hodie, ut dignus es,

keep agoing, exercise, Ter. Ad. 4, 2, 48:

corpora assiduo varioque exercita motu, etc.,

driven, impelled, Lucr. 2, 97; cf. id. 4, 862; 2, 120; and:

exercita cursu Flumina (with fontes liquidi),

Verg. G. 3, 529 Wagn.:

(Maeandros) Incertas exercet aquas,

Ov. M. 8, 165:

exercere feras,

to drive, hunt, Dig. 7, 1, 62: Mi. Gestiunt pugni mihi. So. Si in me exercituru's, quaeso in parietem ut primum domes, to let loose, set them at me, Plaut. Am. 1, 1, 168:

litus arant Rutulosque exercent vomere colles,

work, till, Verg. A. 7, 798:

solum presso sub vomere,

id. G. 2, 356:

rura bubus,

Hor. Epod. 2, 3:

humum in messem,

Verg. G. 1, 219:

vineas, arbusta, campos (with curare),

Plin. Ep. 1, 20, 16:

agrum multis arationibus,

Pall. Jan. 13, 2:

pinguia culta,

Verg. A. 10, 142:

ferrum vasto in antro (Cyclopes),

id. ib. 8, 424:

telas (aranea),

Ov. M. 6, 145 al.; cf.: neque arva nobis aut metalla aut portus sunt, quibus exercendis reservemur, Tac. Agr. 31.— Poet.:

ut possint (aratores), sole reducto, Exercere diem,

i. e. employ the day in labor, perform their day's work, Verg. A. 10, 808.

Trop. (freq. and class.).

To engage busily, to occupy, employ, exercise a person or thing in some action.

Aliquem or aliquid ( in aliqua re, ad aliquid, aliqua re, etc.):

me adolescentem multos annos in studio ejusdem laudis (Hortensius) exercuit,

Cic. Brut. 64, 230:

quod genus belli esse potest, in quo illum non exercuerit fortuna rei publicae,

id. de Imp. Pomp. 10, 28:

a Diodoto studiosissime in dialectica exercebar,

id. Brut. 90, 309; cf. id. de Or. 1, 57, 244:

hanc (animi vim) tu exerce in optimis rebus,

id. Rep. 6, 26:

haec aetas (juvenum) exercenda in labore patientiaque et animi et corporis,

id. Off. 1, 34, 122:

animos in armis,

Ov. Am. 1, 8, 41:

in gramineis exercent membra palaestris,

Verg. A. 6, 642:

vocem et vires in hoc,

Cic. de Or. 1, 33, 149 et saep.:

Aristoteles adolescentes... ad copiam rhetorum in utramque partem exercuit,

id. Or. 14, 46:

ad hanc te amentiam natura peperit, voluntas exercuit,

id. Cat. 1, 10, 25:

facultatem dicendi his exercuerunt,

Quint. 2, 4, 41:

ingenium multiplici variaque materia,

id. 2, 4, 20:

linguas litibus,

Ov. M. 6, 375 et saep.—With simple acc.:

quid te exercuit Pammenes?

Cic. Brut. 97, 332:

Induciomarus copias cogere, exercere coepit,

to exercise, drill, Caes. B. G. 5, 55, 3:

juventutis exercendae causa,

id. ib. 6, 23, 6:

ingenium nostrum,

Auct. Her. 3, 21, 34:

corpus,

Cic. de Off. 1, 23, 79:

exercendae memoriae gratia,

id. de Sen. 11, 38:

exercendi stili,

Quint. 10, 5, 15:

exercendus est spiritus,

id. 11, 3, 54 et saep.—

With se, or pass. in mid. force; and in part. praes. and gerund., to exercise or train one's self, to practise:

si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit, etc.,

Cic. Or. 28, 99:

se vehementissime in his subitis dictionibus,

id. de Or. 1, 33, 152:

se in consultationibus,

id. Att. 9, 4, 3:

sese ad cursuram,

Plaut. Most. 4, 1, 5:

se ad velitationem,

id. Rud. 2, 6, 41:

sese quotidianis commentationibus,

Cic. Brut. 71, 249:

se genere pugnae,

Caes. B. G. 1, 48, 4:

se genere venationis,

id. ib. 6, 28, 3:

se saliendo,

Plaut. Bacch. 3, 3, 25:

cur non in utrumque protinus locum se exerceant?

Quint. 4, 2, 29 Zumpt N. cr.:

Jovem Olympium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit,

Cic. Tusc. 2, 17, 40:

cum athletas se exercentes in curriculo videret,

id. de Sen. 9, 27; so,

ad virtutem,

Vulg. 1 Tim. 4, 7.—

Mid.: ut exerceamur in venando,

Cic. N. D. 2, 64, 161:

ut in utrumque locum simul exerceamur,

Quint. 5, 13, 50:

faciunt idem, cum exercentur, athletae,

Cic. Tusc. 2, 23, 56:

Ciceronis pueri amant inter se, discunt, exercentur,

id. Att. 6, 1, 12:

ne aliter exerceri velint,

Quint. 3, 8, 70:

in mandatis tuis exercebor,

Vulg. Psa. 118, 15.— Act. part. in mid. force:

cum, ceteris in campo exercentibus, in herba ipse recubuisset,

Cic. de Or. 2, 71, 287; so,

ipsique dictata exercentibus darent,

Suet. Caes. 26:

spectavit assidue et exercentes ephebos,

id. Aug. 98; cf.:

si ludicra exercendi aut venandi consuetudine adamare solemus,

of exercising ourselves, Cic. Fin. 1, 20, 69, v. Madv. ad h. l.—

To practise, follow, exercise any employment; to employ one's self about, to make use of any thing:

medicinae exercendae causa,

Cic. Clu. 63, 178:

hoc civile quod vocant eatenus exercuerunt, quoad populum praestare voluerunt,

id. Leg. 1, 4, 14:

rhetoricen,

Quint. 2, 1, 3; 2, 15, 27:

eloquentiam,

id. 1, 4, 6:

artem,

id. 3, 6, 18; cf. Hor. Ep. 1, 14, 44:

exercere atque exigere vectigalia,

Cic. de Imp. Pomp. 6, 16:

cauponam vel stabulum,

Dig. 4, 9, 1, § 5:

navem,

ib. 14, 1, 1:

auri, argenti, sulphuris, etc.... fodinas,

ib. 7, 1, 13, § 5:

negotiationem per libertos,

ib. 26, 7, 58:

commercium turis,

Plin. 12, 14, 30, § 54:

arma,

Verg. A. 4, 87:

arma contra patriam,

Tac. A. 11, 16:

gymnasia et otia et turpes amores,

id. ib. 6, 1:

acies pueriles,

batiles in sport, Juv. 15, 60:

pharetram et arcum,

Val. Fl. 3, 161:

vocem (with clamare),

Plaut. Poen. prol. 13.—

To follow up, follow out, prosecute, carry into effect, practise, administer:

judicium,

Cic. Arch. 12, 32:

latam legem,

Liv. 4, 51, 4:

Tiberius exercendas leges esse respondit,

Tac. A. 1, 72: [p. 684] legem praecipue sumptuariam, Suet. Caes. 43; id. Tib. 58:

quaestionem inter sicarios,

Cic. Fin. 2, 16, 54:

regnum,

Plin. 10, 21, 24, § 47; cf.

imperia,

Verg. G. 2, 370:

crudelitatem non solum in vivo sed etiam in mortuo,

Cic. Phil. 11, 3, 8:

inimicitias,

id. Div. in Caecil. 4, 13; cf.:

graves inimicitias cum aliquo,

Sall. C. 49, 2:

gratiam aut inimicitias in tanta re,

id. ib. 51, 16:

jurgia, discordia, simultates cum hostibus,

id. ib. 9, 2:

cui exercita cum Pisone amicitia,

Tac. A. 1, 14:

licentiam,

id. ib. 13, 47:

amicitiam,

id. ib. 15, 60:

odium,

id. ib. 13, 37:

odium in aliquo,

Ov. M. 9, 275 et saep.:

facilitatem et lenitudinem animi,

Cic. Off. 1, 25, 88:

juris aequabilitatem,

id. ib.; cf.

justitiam,

Plin. Ep. 1, 10, 10:

scelus, libidinem, avaritiam in socios,

Liv. 29, 17, 13; cf.:

avaritiam (juvenes) exercere jubentur,

Juv. 14, 108:

foede victoriam in captis,

Liv. 6, 22, 4:

acerrume victoriam nobilitatis in plebem,

Sall. J. 16, 2:

foede et crudeliter victoriam,

id. C. 38:

amores ad aliquem,

Cat. 68, 69:

pacem et hymenaeos,

to celebrate, solemnize, Verg. A. 4, 99:

nomen patris,

to bear his name, Plin. Pan. 21, 4 et saep.—

Pregn., to disturb, disquiet, vex, plague (the figure being taken from the baiting of wild beasts):

meos casus, in quibus me fortuna vehementer exercuit,

Cic. Tusc. 5, 1, 3:

nunc me reliquiae vestrae exercent,

id. Fam. 12, 4, 1:

non te nullius exercent numinis irae,

Verg. G. 4, 453:

aliquem odiis,

id. A. 4, 622 et saep.:

te de praedio Oviae exerceri, moleste fero,

Cic. Att. 13, 22, 4:

ergo exercentur poenis,

Verg. A, 6, 739:

hominum vitam curis,

Lucr. 5, 1424:

ambitio animos hominum exercet,

Sall. C. 11, 1:

simultates nimio plures et exercuerunt eum et ipse exercuit eas,

Liv. 39, 40, 9.—In the part. perf.:

nate, Iliacis exercite fatis,

Verg. A. 3, 182:

Venus exercita curis,

id. ib. 5, 779; cf.:

curis exercita corpora,

Ov. M. 7, 634:

adversis probitas exercita rebus,

id. Tr. 5, 5, 49: habere aliquem exercitum, Plaut. Fragm. ap. Non. 6, 4.—Hence, exercĭ-tus, a, um, P. a. (acc. to II. C.).

Vexed, harassed:

scito nihil tam exercitum esse nunc Romae quam candidatos omnibus iniquitatibus,

Cic. Att. 1, 11, 2:

Tiberius tantis rebus,

Tac. A. 4, 11.— Hence,

Vexatious, severe:

quid magis sollicitum, magis exercitum dici potest?

Cic. Mil. 2, 5:

finem tam exercitae militiae orabant,

Tac. A. 1, 35:

dura hiems, exercita aestas,

id. ib. 1, 17:

aestas (with inquieta),

Plin. Ep. 7, 2, 2:

infantiam pueritiamque habuit laboriosam et exercitam,

Suet. Tib. 6 init. —

Disciplined:

(miles) exercitatus et vetus ob eam rem fortior (opp. rudis et inexercitatus),

Cic. Tusc. 2, 16, 38:

mirum in modum juventus,

Flor. 1, 3, 2:

proprio in metu, qui exercitam quoque eloquentiam debilitat,

Tac. A. 3, 67:

militia,

id. ib. 3, 20:

ad omne flagitium,

id. ib. 14, 2:

ingenium adulatione,

id. H. 4, 4:

Graeca doctrina ore tenus,

id. A. 15, 45.— Comp. and sup.: exercitiorem, exercitissimum (dicebant antiqui), Paul. ex Fest. p. 81, 8 Müll. — Adv.: exercĭtē, in a practised manner; in comp.:

cogitare,

App. M. 11, p. 272, 6.

per-curro, percŭcurri or percurri, percursum, 3, v. a. and n.

Act., to run through, hasten through; to pass through, traverse, run over, pass over or along class.; syn. peragro).

Lit.:

percurrere agrum Picenum,

Caes. B. C. 1, 15:

labro calamos,

Lucr. 4, 588:

rapido percurrens turbine campos,

id. 1, 273:

pollice chordas,

Ov. Am. 2, 4, 27:

conventus,

Hirt. B. G. 8, 46:

Tenchteros et Cattos,

Flor. 4, 12:

aristas,

to speed over, Ov. M. 10, 655:

percurrens luna fenestras,

Prop. 1, 3, 31:

pectine telas,

Verg. A. 7, 14; id. G. 1, 294:

ignea rima micans percurrit lumine nimbos,

id. A. 8, 392: tempora nodo, i. e. to wind or bind round, Val. Fl. 6, 63.— Pass., Plin. 13, 12, 26, § 83:

hortus fontano umore percurritur,

Pall. 1, 6.—

Trop., to run through:

amplissimos honores percucurrit,

i. e. filled the highest offices one after another, Suet. Ner. 3:

quaesturam, praeturam,

id. Tib. 9; Plin. Ep. 1, 14, 7.—In pass.:

percursis honorum gradibus,

Amm. 15, 13, 2.—

To run over in speaking, to mention cursorily:

partes, quas modo percucurri,

Cic. de Or. 3, 14, 52:

quae breviter a te percursa sunt,

id. ib. 1, 47, 205:

multas res oratione,

id. Div. 2, 46, 96:

omnia poenarum nomina,

Verg. A. 6, 627:

celebres in eā arte quam maximā brevitate,

Plin. 35, 8, 34, § 53:

modice beneficia,

to mention in a cursory manner, Tac. A. 4, 40:

paucis, quae cujusque ductu gens,

Vell. 2, 38, 1; Juv. 10, 225.—

To run over in the mind or with the eye, to scan briefly, to look over:

multa animo et cogitatione, multa etiam legendo,

Cic. de Or. 1, 50, 218:

atque id percurram brevi,

id. Div. in Caecil. 32, 94:

oculo,

to run over, Hor. S. 2, 5, 55:

paginas in annalious magistratuum,

to run through, to look over, Liv. 9, 18, 12:

pugnas,

Val. Fl. 6, 600.— Impers. pass., Cic. de Or. 2, 80, 328.—

Of feelings, sensations, to run through, penetrate, agitate:

omnium pectora occulto metu percurrente,

Curt. 4, 12, 14. —

Neutr., to run, run along to or over any thing (class.):

curriculo percurre (ad villam),

run thither quickly, Ter. Heaut. 4, 4, 11:

ad forum,

id. And. 2, 2, 18: ad aliquem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 4:

per temonem (currūs),

to run along the pole, Caes. B. G. 4, 33 fin.:

per mare et terras,

Lucr. 6, 668.—

Trop. (very rare), to pass; with per, to run over in speaking, touch upon in succession:

nam per omnis civitates quae decumas habent, percurrit oratio mea,

Cic. Verr. 2, 3, 42, § 100.

sĕd or sĕt, conj. [cf. Freund, Cic. Mil. p. 8 sq.; old and orig. form sedum, acc. to Charis. p. 87 P., and Mar. Vict. p. 2458 P.; but more prob. an ablative from root of the reflexive pron. so- for suo-, and orig. the same with the insep. prep. 2. sēd; prop., by itself, apart; hence, but, only, etc.; cf. Corss. Ausspr. 1, p. 200 sq.], a particle of limitation, exception, or correction (cf. at and autem init.).

In gen., but, yet:

ipsum regale genus civitatis reliquis simplicibus longe anteponendum: sed ita, quoad statum suum retinet, etc.,

Cic. Rep. 2, 23, 43:

Neoptolemus apud Ennium Philosophari sibi ait necesse esse, sed paucis: nam omnino haud placere,

id. Tusc. 2, 1, 1; cf. id. Rep. 1, 18, 33:

C. Memmius perfectus litteris, sed Graecis,

id. Brut. 70, 247:

nactus es (me otiosum), sed mehercule otiosiorem operā quam animo,

id. Rep. 1, 9, 14:

quae observanda essent, multa constituit (Numa), sed ea sine impensa,

id. ib. 2, 14, 27; cf. id. ib. 1, 31, 47:

miser homo est, qui, etc....sed ille miserior qui, etc.,

Plaut. Capt. 3, 1, 2:

vera dico, sed nequicquam, quoniam non vis credere,

id. Am. 2, 2, 205:

video te testimoniis satis instructum: sed apud me argumenta plus quam testes valent,

Cic. Rep. 1, 38, 59:

(Platonis civitatem) praeclaram illam quidem fortasse, sed a vitā hominum abhorrentem et moribus,

id. ib. 2, 11, 21; cf. id. ib. 1, 40, 63:

sed id ubi jam penes sese habent, ex bonis pessumi sunt,

Plaut. Capt. 2, 1, 37:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris, etc....Sed si aliter ut dixi accidisset: qui possem queri? etc.,

Cic. Rep. 1, 4, 7:

istos captivos sinito ambulare, si foris, si intus volent. Sed uti asserventur magnā diligentiā,

Plaut. Capt. 1, 2, 6:

non possum dicere...sed neque his contentus sum,

Cic. Rep. 1, 22, 36: nec sum in ullā re molestus civitatibus;

sed fortasse tibi, qui haec praedicem de me,

id. Att. 5, 21, 7:

non sum tantopere admiratus, sed posteaquam coepit rationem exponere,

id. Rep. 1, 14, 22:

non perfectum illud quidem, sed tolerabile est,

id. ib. 1, 26, 42:

sane bonum rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum,

id. ib. 2, 26, 48:

scio tibi ita placere: sed tamen velim scire, etc.,

id. ib. 1, 30, 46; cf. Plaut. As. 2, 2, 72:

difficile factu est, sed conabor tamen,

Cic. Rep. 1, 43, 66:

in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa natura saepe rationem,

id. ib. 2, 33, 57: illa quidem tristis, nec adhuc interrita vultu: Sed regina tamen, sed opaci maxima mundi;

Sed tamen inferni pollens matrona tyranni,

Ov. M. 5, 507 sq.; cf. id. ib. 7, 718:

plerique patriae, sed omnes famā atque fortunis expertes,

Sall. C. 33, 1:

ipsum quidem regem assecutus non est, sed magnam partem agminis oppresserunt,

Liv. 36, 19:

plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi. Sed hoc me beat saltem, quod perduelles vicit,

Plaut. Am. 2, 2, 15:

apponam urnam jam ego hanc in mediā viā. Sed autem, quid si hanc hinc abstulerit quispiam?

but then, id. Rud. 2, 5, 15 (cf. in the foll. II. A. 2.):

statim Luculli... eum domum suam receperunt. Sed enim hoc non solum ingenii ac litterarum, verum etiam naturae, etc.,

but indeed, Cic. Arch. 3, 5:

progeniem sed enim Trojano a sanguine duci Audierat,

Verg. A. 1, 19; 2, 164; 5, 395;

6, 28 et saep. (cf. also infra, II. A. 2.): sed enimvero, cum detestabilis altera res sit, quid ad deliberationem dubii superesse?

Liv. 45, 19, 14.—Very rarely with non (for nec tamen), introducing a qualification of a previous word:

Academici veteres beatum quidem esse etiam inter hos cruciatus fatentur, sed non ad perfectum,

Sen. Ep. 71, 18.

In partic.

Interrupting the discourse by transition to another subject or by ending the speech.

In a transition to another subject:

tristis sit (servus), si eri sint tristes: hilarus sit, si gaudeant. Set age, responde: jam vos redistis in gratiam?

Plaut. Am. 3, 3, 7; cf. id. ib. 5, 1, 20;

5, 1, 26: non impedio, praesertim quoniam feriati sumus. Sed possumus audire aliquid, an serius venimus?

Cic. Rep. 1, 13, 20:

nunc reliquorum oratorum aetates et gradus persequamur. Curio fuit igitur ejusdem aetatis fere, etc.... Scripsit etiam alia nonnulla, etc.... Sed ecce in manibus vir praestantissimo ingenio... C. Gracchus,

id. Brut. 33, 125; cf.:

sed eccum Amphitruonem, etc.,

Plaut. Am. 3, 4, 22; id. Aul. 2, 1, 55; 3, 5, 62; id. Capt. 5, 3, 20; 5, 4, 8 al.:

sed quid ego cesso?

id. As. 1, 1, 112: sed ista mox;

nunc audiamus Philum, quem, etc.,

Cic. Rep. 1, 13, 20 fin. et saep.—In recurring to a previous subject:

sed ad instituta redeamus,

Cic. Brut. 61, 220:

sed redeamus rursus ad Hortensium,

id. ib. 84, 291:

sed jam ad id, unde degressi sumus, revertamur,

id. ib. 88, 300:

sed perge de Caesare et redde quae restant,

id. ib. 74, 258 et saep.—Hence, after parenthetic clauses, but, now, I say, etc.:

equidem cum audio socrum meam Laeliam (facilius enim mulieres incorruptam antiquitatem conservant, quod multorum sermonis expertes ea tenent semper quae prima didicerunt) sed eam sic audio, ut Plautum mihi aut Naevium videar audire,

Cic. de Or. 3, 12, 45:

qui (Pompeius) ut peroravit (nam in eo sane fortis fuit: non est deterritus: dixit omnia, atque interdum etiam silentio, cum auctoritate semper), sed ut peroravit, surrexit Clodius,

id. Q. Fr. 2, 3, 2.—

In breaking off, discontinuing speech:

sed satis verborum est: cura quae jussi atque abi,

Plaut. Capt. 1, 2, 16:

sed, si placet, in hunc diem hactenus,

Cic. Rep. 2, 44, 71:

sed haec hactenus,

id. Off. 1, 39, 140 al.: sed quid ego haec memoro? Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 318 Vahl.):

nec requievit enim, donec Calchante ministro—Sed quid ego haec autem nequicquam ingrata revolvo? Quidve moror?

Verg. A. 2, 101: sed enim, oikonomia (epistulae) si perturbatior est, tibi assignato: te enim sequor, schediazonta, but indeed, Cic. Att. 6, 1, 11; so,

sed enim,

Verg. A. 1, 19.—

After negative clauses, to limit the negative statement, i. e. to indicate either that the assertion does not hold good at all, but something else does instead; or else that it is not exclusively true, but something else holds good in addition, but, on the contrary; and in an ascending signif., but also, but even, but in fact, etc.

In a simple opposition: non cauponantes bellum, sed belligerantes, Ferro, non auro, vitam cernamus utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 201 Vahl.); cf.: haud doctis dictis certantes, sed maledictis...Non ex jure manu consertum sed magi' ferro Rem repetunt, id. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 sq. Vahl.):

non ego erus tibi, sed servus sum,

Plaut. Capt. 2, 1, 44:

quae (hominum vestigia) ille (Aristippus) non ex agri consiturā, sed ex doctrinae indiciis interpretabatur,

Cic. Rep. 1, 17, 29:

nec leges imponit populo, quibus ipse non pareat, sed suam vitam, ut legem, praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52;

1, 13, 19: neque hac nos patria lege genuit, ut...sed ut, etc.,

id. ib. 1, 4, 8:

non quod...sed quod, etc.,

id. ib. 1, 18, 30.—With contra:

non liberis servitutem, sed contra servientibus libertatem afferre,

Liv. 4, 18 init. —

Several times repeated: non sibi se soli natum, sed patriae, sed suis,

Cic. Fin. 2, 14, 45 Madv. ad loc.:

quod non naturā exoriatur, sed judicio, sed opinione,

id. Tusc. 3, 34, 82:

sed publicam, sed ob frumentum decretam, sed a publicanis faenore acceptam,

id. Verr. 2, 3, 72, § 169; id. Planc. 10, 24:

non eros nec dominos appellat eos...sed patriae custodes, sed patres et deos,

id. Rep. 1, 41, 64; Tib. 1, 7, 44 sq.: quam tibi non Perseus, verum si quaeris, ademit;

Sed grave Nereïdum numen, sed corniger Hammon, Sed quae visceribus veniebat belua ponti Exsaturanda meis,

Ov. M. 5, 17 sq.:

sed Pompeium, sed Lepidum,

Tac. A. 1, 10; Sen. Const. 13, 4; id. Ben. 1, 1, 6; 1, 7, 3:

non praefectum ab iis, sed Germanicum ducem, sed Tiberium imperatorem violari,

Tac. A. 1, 38 et saep.—

In a climax. [p. 1658]

Non modo (solum, tantum, etc.)...sed or sed etiam (et, quoque), not only, not merely...but, but also, but even, but indeed (sed, standing alone, isolates the ascending idea, while an appended etiam, et, or quoque places it in closer connection with the first statement, and thus permits them to be viewed together):

non modo falsum illud esse, sed hoc verissimum,

Cic. Rep. 2, 44, 71:

quod non modo singulis hominibus, sed potentissimis populis saepe contingit,

id. ib. 5, 8, 11;

3, 10, 17: id ei perpetuā oratione contigit, non modo ut acclamatione, sed ut convitio et maledictis impediretur,

id. Q. Fr. 2, 3, 2:

unius viri consilio non solum ortum novum populum, sed adultum jam et paene puberem,

id. Rep. 2, 11, 21; cf.:

nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

id. Sen. 11, 36:

volo ut in scaenā, sic in foro non eos modo laudari, qui celeri motu utantur, sed eos etiam, quos statarios appellant,

id. Brut. 30, 116; id. Rep. 1, 8, 13:

omnia ejus non facta solum, sed etiam dicta meminisset,

id. ib. 6, 10, 10:

neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. ib. 2, 15, 28; 1, 3, 4;

1, 34, 51: neque vero se populo solum, sed etiam senatui commisit, neque senatui modo, sed etiam publicis praesidiis et armis, neque his tantum, verum ejus potestati, cui, etc.,

id. Mil. 23, 61:

haec non delata solum, sed paene credita,

id. ib. 24, 64:

nec mihi soli versatur ante oculos, sed etiam posteris erit clara et insignis,

id. Lael. 27, 102:

illum non modo favisse sed et tantam illi pecuniam dedisse honoris mei causā,

id. Att. 11, 9, 2:

omnes civiles dissensiones, neque solum eas, quas audistis, sed et has, quas vosmet ipsi meministis et vidistis,

id. Cat. 3, 10, 24:

multiplicatusque terror non infimis solum, sed primoribus patrum,

Liv. 3, 36, 5:

non responsum solum benigne legatis est, sed Philippi quoque filius Demetrius ad patrem reducendus legatis datus est,

id. 36, 35 fin.:

conciti per haec non modo Cherusci, sed conterminae gentes,

Tac. A. 1, 60; 3, 44:

via non angusta modo, sed plerumque praerupta,

Curt. 3, 4, 12; 5, 1, 20 Mützell ad loc.—

Esp., in passing from the part to the whole, from the particular to the universal (usually followed by omnino, or by omnis, cunctus, totus, universus, etc.):

timebat non ea solum quae timenda erant, sed omnia,

Cic. Mil. 24, 66:

neglegere, quid de se quisque sentiat, non solum arrogantis est, sed etiam omnino dissoluti,

id. Off. 1, 28, 99:

nec sibi tantum, sed universis singulisque consulere,

Sen. Ben. 2, 5, 4:

non consuli modo, sed omnibus civibus enitendum,

Plin. Pan. 2, 1:

non initio tantum, sed continuo totius temporis successu,

Just. 1, 8, 14:

non modo Italiā, sed toto orbe terrarum,

Flor. 1, 16, 3.—Etiam is rarely added:

quotiens non modo ductores nostri, sed universi etiam exercitus ad mortem concurrerunt,

Cic. Tusc. 1, 37, 89; Curt. 5, 1, 24.—

Non modo (solum) non...sed, sed etiam; sed ne... quidem, not only not...but, but even, but indeed, but not even, etc.:

ut non modo a mente non deserar, sed id ipsum doleam, me, etc.,

Cic. Att. 3, 15, 2; id. Rep. 2, 23, 43:

judicetur non verbo, sed re non modo non consul, sed etiam hostis Antonius,

id. Phil. 3, 6, 14:

hoc non modo non laudari, sed ne concedi quidem potest,

id. Mur. 3, 8:

iis non modo non laudi, verum etiam vitio dandum puto,

id. Off. 1, 21, 71:

non modo non oppugnator, sed etiam defensor,

id. Planc. 31, 76:

ego contra ostendo, non modo nihil eorum fecisse Sex. Roscium, sed ne potuisse quidem facere,

id. Rosc. Am. 29, 79.—Also, without the second non in the first clause, and with ne quidem, doubly negative (only when both clauses have the same verb;

v. Zumpt, Gram. § 724 b): quod mihi non modo irasci, sed ne dolere quidem impune licet,

Cic. Att. 11, 24, 1:

ea est ratio instructarum navium, ut non modo plures, sed ne singuli quidem possint accedere,

id. Verr. 2, 5, 51, § 133:

non modo aeternam, sed ne diuturnam quidem gloriam assequi possumus,

id. Rep. 6, 21, 23:

ea sunt demum non ferenda in mendacio, quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus,

id. ib. 2, 15, 28:

quae non modo amico, sed ne libero quidem digna est,

id. Lael. 24, 89: non modo facere, sed ne cogitare quidem quicquam audebit, id. Off. 2, 19, 77; cf. with vix:

verum haec genera virtutum non solum in moribus nostris, sed vix jam in libris reperiuntur,

id. Cael. 17, 40:

non modo ad expeditiones, sed vix ad quietas stationes viribus sufficiebant,

Liv. 3, 6.—After quisquam with ellipsis of non:

ut non modo praedandi causā quisquam ex agro Romano exiret, sed ultro Fidenates descenderent, etc.,

Liv. 4, 21, 6 (where Weissenb. supplies non in brackets before exiret); cf.:

antiqui non solum erant urbes contenti cingere muris, verum etiam loca aspera et confragosa saxis eligebant,

Hyg. Grom. Limit. p. 197.—

As sed, after non modo, acquires an idea of ascent or climax, from the fact that non modo represents a thing as existing (only not existing alone), and thus includes an affirmation, so, too, after purely affirmative clauses, sed sometimes serves as an ascending adjunct, but, but in fact, but also:

ego te hodie reddam madidum, sed vino, probe,

Plaut. Aul. 3, 6, 37:

odore canibus anum, sed multo, replent,

Phaedr. 4, 17, 19: Dae. Curriculo affer Duas clavas. La. Clavas? Dae. Sed probas:

propera cito,

Plaut. Rud. 3, 5, 19.—In good prose usually joined with etiam (or et):

hic mihi primum meum consilium defuit, sed etiam obfuit,

Cic. Att. 3, 15, 5; cf. id. ib. 4, 16, c, 10;

10, 16, 6: Q. Volusium, certum hominem, sed mirifice etiam abstinentem, misi in Cyprum,

id. ib. 5, 21, 6:

hoc in genere si eum adjuveris, apud ipsum praeclarissime posueris, sed mihi etiam gratissimum feceris,

id. Fam. 13, 64, 2:

ex testamento Tiberii, sed et Liviae Augustae,

Suet. Calig. 16; 20.

sēd = sine, v. sine init. and 2. se.

sēd = se; cf. the letter D.

sĕquor, sĕcūtus (also written sequutus; gen. plur. part. sync. sequentūm, Verg. G. 3, 111), 3, v. dep. ( act. collat. form sĕquo, acc. to Gell. 18, 9, 8 sq.; and Prisc. p. 799 P.) [Sanscr. sak-, to follow; sakis, friend; Gr. hepomai, hepô; cf. Lat. socius], to follow, to come or go after, to follow after, attend.

Lit.

In gen.

With acc.:

i, jam sequor te, mater,

Plaut. Aul. 4, 7, 16:

neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,

id. Merc. 2, 3, 69 sq.:

qui ex urbe amicitiae causā Caesarem secuti, etc.,

Caes. B. G. 1, 39; 7, 50; Hor. S. 1, 6, 108:

ne sequerer moechas,

id. ib. 1, 4, 113:

vallem,

Liv. 32, 6, 5:

pars pressa sequuntur Signa pedum,

Ov. M. 8, 332:

vestigia alicujus,

id. ib. 4, 514; 9, 639; 10, 710 et saep.—

Absol. (so most freq. in Plaut.):

abi prae, jam ego sequar,

Plaut. Am. 1, 3, 46; Ter. Eun. 5, 2, 69: Di. Sequere intro. Pa. Sequor, Plaut. As. 4, 1, 64; 5, 2, 90; id. Aul. 2, 5, 23 et saep.:

quisnam est, qui sequitur procul?

id. Poen. 3, 3, 6:

funus interim procedit: sequimur: ad sepulcrum venimus,

Ter. And. 1, 1, 101:

curriculo sequi,

Plaut. Ep. 1, 1, 12:

Helvetii cum omnibus suis carris secuti,

Caes. B. G. 1, 24:

si nemo sequatur, tamen, etc.,

id. ib. 1, 40 fin.:

servi sequentes,

Hor. S. 1, 6, 78: hos falcati currus sequebantur, Curt. 4, 12, 6:

hos aliae gentes sequebantur,

id. 4, 12, 9.—

Of things:

magna multitudo carrorum sequi Gallos consuevit,

Hirt. B. G. 8, 14:

neque Ulla (arbor) brevem dominum sequetur,

Hor. C. 2, 14, 24:

zonā bene te secutā,

id. ib. 3, 27, 59.—

In partic.

To follow in a hostile manner; to chase, pursue:

hostes sequitur,

Caes. B. G. 1, 22 fin.:

hostem,

Ov. M. 13, 548:

fugacem,

Hor. S. 2, 7, 115:

feras,

Ov. M. 2, 498:

nudo genitas Pandione ferro,

id. ib. 6, 666; cf.:

hostem pilo,

Tac. H. 4, 29 fin.—Absol.:

finem sequendi facere,

Caes. B. G. 7, 47; 7, 68 Oud. N. cr. —

To follow in time or order; to succeed, come after (esp. freq. in part. pres.): aestatem auctumnus sequitur, post acer hiems fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

sequens annus,

Hirt. B. G. 8, 50:

sequente anno,

Plin. 10, 62, 82, § 170:

secuto die,

id. 13, 22, 43, § 126:

secuta aetas,

id. 6, 23, 26, § 101:

sequenti senatu,

Plin. Ep. 6, 5, 1:

secuturo Phoebo,

Luc. 2, 528:

sequitur hunc annum nobilis clade Romanā Caudinā pax,

Liv. 9, 1 et saep.:

ne secutis quidem diebus Claudius ullius humani affectūs signa dedit,

Tac. A. 11, 38:

Africanus sequens, i. e. minor,

Plin. 7, 59, 59, § 211.—

With the notion of cause implied, to follow, result, ensue:

ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

Cic. Att. 10, 18, 2: increpuit;

sequitur clamor,

Verg. A. 9, 504:

tonitrum secuti nimbi,

Ov. M. 14, 542:

lacrimae sunt verba secutae,

id. ib. 9, 780:

nisi forte sic loqui paenitet, Quā tempestate Paris Helenam et quae sequuntur,

and so on, and so forth, Cic. Or. 49, 164; id. Tusc. 3, 18, 42; 3, 19, 44.—

Of a possession or inheritance, to follow, i. e. to fall to the share of any one:

ut belli praeda Romanos, ager urbesque captae Aetolos sequerentur,

Liv. 33, 13, 10:

ut victorem res sequeretur,

id. 28, 21, 5: si quis mortuos est Arpinatis, ejus heredem sacra non secuntur, Cato ap. Prisc. p. 629 P.—Abbreviated on monuments, H. M. H. N. S.:

heredem monumentum,

Hor. S. 1, 8, 13:

heredem possessio,

Plin. 9, 35, 60, § 124:

quo minus gloriam petebat, eo magis illum sequebatur,

Sall. C. 54 fin.; v. Fabri ad h. l.;

and cf.: sequi gloria, non appeti debet,

Plin. Ep. 1, 8, 14.—

To go towards or to a place:

Formias nunc sequimur,

Cic. Att. 10, 18, 2:

Epirum, Cyzicum,

id. ib. 3, 16; Caes. B. C. 3, 49:

Italiam,

Verg. A. 4, 361; 4, 381; 5, 629:

Itala regna,

Ov. H. 7, 10; id. F. 6, 109; Val. Fl. 1, 3.—

Pregn., to follow the hand in plucking or pulling; to come off or away, come out; to come easily, come of itself:

herbae dum tenerae sunt vellendae: aridae factae celerius rumpuntur quam sequuntur,

Varr. R. R. 1, 47; cf.:

oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,

Cic. Or. 16, 52; and:

nihil est tam tenerum neque tam flexibile neque quod tam facile sequatur quocumque ducas, quam oratio,

id. de Or. 3, 45, 176:

ipse (ramus) volens facilisque sequetur, Si te fata vocant,

Verg. A. 6, 146:

cum scrutantes, quae vellant, telum non sequitur,

Liv. 38, 21, 11 Weissenb. ad loc.:

jamque secuta manum nullo cogente sagitta Excidit,

Verg. A. 12, 423; Anthol. Lat. 1, 172, 113:

trahit ille manu sine custode lignum: Id quoque vix sequitur,

Ov. M. 12, 372; cf.: cera mollis sequensque digitos, yielding to, Poët. ap. Plin. Ep. 7, 9, 11.

Trop.

In gen., to follow, succeed, result, ensue (usu. of an immediate consequence;

consequor, usu. of one more remote): si verbum sequi volumus, hoc intellegamus necesse est, etc.,

Cic. Caecin. 17, 49: patrem sequuntur liberi, succeed to the rank or condition of their father, Liv. 4, 4 fin.:

quoniam hanc (Caesar) in re publicā viam, quae popularis habetur, secutus est,

Cic. Cat. 4, 5, 9:

damnatum poenam sequi oportebat, ut igni cremaretur,

to befall, Caes. B. G. 1, 4:

modo ne summa turpitudo sequatur,

should ensue, Cic. Lael. 17, 61:

dispares mores disparia studia sequuntur,

id. ib. 20, 74:

post illas datas litteras secuta est summa contentio de domo,

id. Att. 4, 2, 2: post gloriam invidiam sequi. Sall. J. 55, 3:

an mediocre discrimen opinionis secuturum ex hac re putatis,

Liv. 5, 6, 7. —

In partic.

To follow (as a leader) an authority, a party, an example, a plan, etc.; to follow in the track of; to comply with, accede to, conform to: sequi naturam, optimam bene vivendi ducem, Cic. Lael. 5, 19; cf. id. ib. 12, 42:

sequamur potissimum Polybium nostrum,

id. Rep. 2, 14, 27:

eorum sectam sequuntur multi mortales,

Naev. Bell. Pun. 1, 16; so,

sectam,

Cic. Fl. 41, 104; id. Sest. 45, 97; Liv. 8, 19, 10 al. (v. secta):

Ti. Gracchus regnum occupare conatus est... hunc post mortem secuti amici, etc.,

Cic. Lael. 12, 41:

amicum vel bellum patriae inferentem sequi,

id. ib. 12, 43:

auctoritatem et consilium alicujus,

id. Fam. 4, 3, 2; so (with obtemperare voluntati) Caes. B. C. 1, 35:

sententiam Scipionis,

id. ib. 1, 2:

vos vestrumque factum omnia deinceps municipia sunt secuta,

have followed, imitated, id. ib. 2, 32:

haec qui dicunt, quam rationem sequantur, vides,

Cic. Div. 2, 6, 17:

novum quoddam et subagreste consilium,

id. Rep. 2, 7, 12; cf. id. ib. 2, 28, 51:

Pompeio esse in animo, rei publicae non deesse, si senatus sequatur,

Caes. B. C. 1, 1 fin.:

arma victricia,

Verg. A. 3, 54.—Of an auditor, to follow an orator or a speech:

quos more prisco apud judicem fabulantes non auditores sequuntur, non populus audit,

Tac. Or. 23: non lingua valet, non corpore notae Sufficiunt vires, nec vox aut verba sequuntur, i. e. attend or obey the will, Verg. A. 12, 912; cf.:

si modo verba sequantur,

Ov. M. 1, 647. —Esp. milit. t. t.: signa sequi, to march in rank, Sall. J. 80, 2; Curt. 3, 2, 13.—

To follow or pursue an end or object; to strive for, aim at, seek to attain:

eam (sc. utilitatem),

Cic. Lael. 27, 100:

justitiam,

id. Rep. 3, 11, 18:

otium ac tranquillitatem vitae,

id. Mur. 27, 55:

amoenitatem et salubritatem,

id. Leg. 2, 1, 3:

matris commodum,

Ter. Hec. 3, 5, 31:

lites,

id. And. 4, 5, 16; id. Ad. 2, 2, 40:

gratiam Caesaris,

Caes. B. C. 1, 1:

linguam et nomen,

Liv. 31, 7:

mercedes,

Hor. S. 1, 6, 87:

quae nocuere (opp. fugere),

id. Ep. 1, 8, 11; cf.:

nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

id. ib. 1, 1, 72:

ferro extrema,

Verg. A. 6, 457:

fidem,

Vell. 2, 107, 2.—With inf.:

plurisque sequor disponere causas,

Lucr. 5, 529.—

In discourse, to follow in order or sequence; to come next in order, to succeed:

sequitur is (rex), qui, etc.,

Cic. Rep. 2, 21, 37:

sequitur illa divisio, ut, etc.,

id. Fin. 3, 16, 55:

haec sint dicta de aëre. Sequitur terra, cui, etc.,

Plin. 2, 63, 63, § 154:

ac de primā quidem parte satis dictum est. Sequitur, ut doceam, etc.,

Cic. N. D. 2, 32, 80 sq. — With inf.:

sequitur videre de eo, quod, etc.,

Dig. 45, 1, 91, § 3; 41, 3, 4.—

In logical conclusions, to follow, ensue; with subject-clause:

nec si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico, esse causas immutabiles, etc.,

Cic. Fat. 12, 28; id. Tusc. 5, 8, 21.—With ut:

si haec enuntiatio vera non est, sequitur, ut falsa sit,

Cic. Fat. 12, 28; 5, 9; 10, 22; id. Fin. 2, 8, 24; 3, 7, 26:

sequitur igitur ut, etc.,

id. Tusc. 5, 18, 53; id. Par. 3, 1, 22:

sequitur ergo ut, etc.,

Curt. 7, 1, 40; Quint. 3, 8, 23; 3, 11, 17; 6, 5, 8 al.—

To follow or come naturally or easily; to be obtained without effort:

tantum hominis valuit exercitatio ut, cum se mente ac voluntate, conjecisset in versum, verba sequerentur,

Cic. de Or. 3, 50, 194 Sorof ad loc.:

non quaesitum esse numerum, sed secutum,

id. Or. 49, 165:

lingua tacet nec vox tentataque verba sequuntur,

Ov. M. 11, 326; 1, 647; Stat. Th. 11, 602:

verbaque provisam rem non invita sequentur,

Hor. A. P. 311:

sed non omnia nos ducentes e Graeco sequuntur,

Quint. 2, 14, 1:

laus pulcherrima cum sequitur, non cum arcessitur,

id. 10, 2, 27; 8, prooem. § 8;

8, 6, 24: sequi gloria, non appeti debet,

Plin. Ep. 1, 8, 14.—Hence, sĕquens, entis, P. a., next, next following in order (cf.: proximus, posterior;

not in Cic. or Cæs.): prius illud... hoc sequens,

Quint. 5, 10, 42:

reliqua morborum genera sequenti dicemus volumine,

Plin. 29, 6, 39, § 143.—Esp., with designations of time:

sequenti tempore,

Nep. Thras. 4, 4; Quint. 1, 5, 52; Sen. Ben. 6, 4, 2; Suet. Tib. 38: sequenti die, Auct. B. Hisp. 28, 1; Suet. Ner. 15; Liv. 23, 36, 7:

sequente anno,

id. 3, 31, 2:

sequenti nocte,

Suet. Aug. 94; so also Curt. 4, 7, 10; Tac. A. 2, 53; Col. 4, 15, 3; 4, 21, 3; 4, 27, 2; Plin. 11, 37, 73, § 189; 30, 8, 21, § 66; 17, 22. 35, § 178; Hirt. B. G. 8, 50; Plin. Ep. 4, 1, 6; 5, 12, 1; 6, 31, 3:

Suilium mox sequens aetas vidit praepotentem,

the next generation, Tac. A. 4, 31 qui praesenti potentiā credunt exstingui [p. 1678] posse etiam sequentis aevi memoriam, Tac. A. 4, 35.—As subst., used by some for epitheton, an epithet, acc. to Quintilian;

as, dentes albi, umida vina... o scelus abominandum, etc.,

Quint. 8, 6, 40.

sĕquor, sĕcūtus (also written sequutus; gen. plur. part. sync. sequentūm, Verg. G. 3, 111), 3, v. dep. ( act. collat. form sĕquo, acc. to Gell. 18, 9, 8 sq.; and Prisc. p. 799 P.) [Sanscr. sak-, to follow; sakis, friend; Gr. hepomai, hepô; cf. Lat. socius], to follow, to come or go after, to follow after, attend.

Lit.

In gen.

With acc.:

i, jam sequor te, mater,

Plaut. Aul. 4, 7, 16:

neque illa matrem satis honeste tuam sequi poterit comes,

id. Merc. 2, 3, 69 sq.:

qui ex urbe amicitiae causā Caesarem secuti, etc.,

Caes. B. G. 1, 39; 7, 50; Hor. S. 1, 6, 108:

ne sequerer moechas,

id. ib. 1, 4, 113:

vallem,

Liv. 32, 6, 5:

pars pressa sequuntur Signa pedum,

Ov. M. 8, 332:

vestigia alicujus,

id. ib. 4, 514; 9, 639; 10, 710 et saep.—

Absol. (so most freq. in Plaut.):

abi prae, jam ego sequar,

Plaut. Am. 1, 3, 46; Ter. Eun. 5, 2, 69: Di. Sequere intro. Pa. Sequor, Plaut. As. 4, 1, 64; 5, 2, 90; id. Aul. 2, 5, 23 et saep.:

quisnam est, qui sequitur procul?

id. Poen. 3, 3, 6:

funus interim procedit: sequimur: ad sepulcrum venimus,

Ter. And. 1, 1, 101:

curriculo sequi,

Plaut. Ep. 1, 1, 12:

Helvetii cum omnibus suis carris secuti,

Caes. B. G. 1, 24:

si nemo sequatur, tamen, etc.,

id. ib. 1, 40 fin.:

servi sequentes,

Hor. S. 1, 6, 78: hos falcati currus sequebantur, Curt. 4, 12, 6:

hos aliae gentes sequebantur,

id. 4, 12, 9.—

Of things:

magna multitudo carrorum sequi Gallos consuevit,

Hirt. B. G. 8, 14:

neque Ulla (arbor) brevem dominum sequetur,

Hor. C. 2, 14, 24:

zonā bene te secutā,

id. ib. 3, 27, 59.—

In partic.

To follow in a hostile manner; to chase, pursue:

hostes sequitur,

Caes. B. G. 1, 22 fin.:

hostem,

Ov. M. 13, 548:

fugacem,

Hor. S. 2, 7, 115:

feras,

Ov. M. 2, 498:

nudo genitas Pandione ferro,

id. ib. 6, 666; cf.:

hostem pilo,

Tac. H. 4, 29 fin.—Absol.:

finem sequendi facere,

Caes. B. G. 7, 47; 7, 68 Oud. N. cr. —

To follow in time or order; to succeed, come after (esp. freq. in part. pres.): aestatem auctumnus sequitur, post acer hiems fit, Enn. ap. Prisc. p. 647 P. (Ann. v. 406 Vahl.):

sequens annus,

Hirt. B. G. 8, 50:

sequente anno,

Plin. 10, 62, 82, § 170:

secuto die,

id. 13, 22, 43, § 126:

secuta aetas,

id. 6, 23, 26, § 101:

sequenti senatu,

Plin. Ep. 6, 5, 1:

secuturo Phoebo,

Luc. 2, 528:

sequitur hunc annum nobilis clade Romanā Caudinā pax,

Liv. 9, 1 et saep.:

ne secutis quidem diebus Claudius ullius humani affectūs signa dedit,

Tac. A. 11, 38:

Africanus sequens, i. e. minor,

Plin. 7, 59, 59, § 211.—

With the notion of cause implied, to follow, result, ensue:

ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

Cic. Att. 10, 18, 2: increpuit;

sequitur clamor,

Verg. A. 9, 504:

tonitrum secuti nimbi,

Ov. M. 14, 542:

lacrimae sunt verba secutae,

id. ib. 9, 780:

nisi forte sic loqui paenitet, Quā tempestate Paris Helenam et quae sequuntur,

and so on, and so forth, Cic. Or. 49, 164; id. Tusc. 3, 18, 42; 3, 19, 44.—

Of a possession or inheritance, to follow, i. e. to fall to the share of any one:

ut belli praeda Romanos, ager urbesque captae Aetolos sequerentur,

Liv. 33, 13, 10:

ut victorem res sequeretur,

id. 28, 21, 5: si quis mortuos est Arpinatis, ejus heredem sacra non secuntur, Cato ap. Prisc. p. 629 P.—Abbreviated on monuments, H. M. H. N. S.:

heredem monumentum,

Hor. S. 1, 8, 13:

heredem possessio,

Plin. 9, 35, 60, § 124:

quo minus gloriam petebat, eo magis illum sequebatur,

Sall. C. 54 fin.; v. Fabri ad h. l.;

and cf.: sequi gloria, non appeti debet,

Plin. Ep. 1, 8, 14.—

To go towards or to a place:

Formias nunc sequimur,

Cic. Att. 10, 18, 2:

Epirum, Cyzicum,

id. ib. 3, 16; Caes. B. C. 3, 49:

Italiam,

Verg. A. 4, 361; 4, 381; 5, 629:

Itala regna,

Ov. H. 7, 10; id. F. 6, 109; Val. Fl. 1, 3.—

Pregn., to follow the hand in plucking or pulling; to come off or away, come out; to come easily, come of itself:

herbae dum tenerae sunt vellendae: aridae factae celerius rumpuntur quam sequuntur,

Varr. R. R. 1, 47; cf.:

oratio mollis et tenera et ita flexibilis, ut sequatur, quocumque torqueas,

Cic. Or. 16, 52; and:

nihil est tam tenerum neque tam flexibile neque quod tam facile sequatur quocumque ducas, quam oratio,

id. de Or. 3, 45, 176:

ipse (ramus) volens facilisque sequetur, Si te fata vocant,

Verg. A. 6, 146:

cum scrutantes, quae vellant, telum non sequitur,

Liv. 38, 21, 11 Weissenb. ad loc.:

jamque secuta manum nullo cogente sagitta Excidit,

Verg. A. 12, 423; Anthol. Lat. 1, 172, 113:

trahit ille manu sine custode lignum: Id quoque vix sequitur,

Ov. M. 12, 372; cf.: cera mollis sequensque digitos, yielding to, Poët. ap. Plin. Ep. 7, 9, 11.

Trop.

In gen., to follow, succeed, result, ensue (usu. of an immediate consequence;

consequor, usu. of one more remote): si verbum sequi volumus, hoc intellegamus necesse est, etc.,

Cic. Caecin. 17, 49: patrem sequuntur liberi, succeed to the rank or condition of their father, Liv. 4, 4 fin.:

quoniam hanc (Caesar) in re publicā viam, quae popularis habetur, secutus est,

Cic. Cat. 4, 5, 9:

damnatum poenam sequi oportebat, ut igni cremaretur,

to befall, Caes. B. G. 1, 4:

modo ne summa turpitudo sequatur,

should ensue, Cic. Lael. 17, 61:

dispares mores disparia studia sequuntur,

id. ib. 20, 74:

post illas datas litteras secuta est summa contentio de domo,

id. Att. 4, 2, 2: post gloriam invidiam sequi. Sall. J. 55, 3:

an mediocre discrimen opinionis secuturum ex hac re putatis,

Liv. 5, 6, 7. —

In partic.

To follow (as a leader) an authority, a party, an example, a plan, etc.; to follow in the track of; to comply with, accede to, conform to: sequi naturam, optimam bene vivendi ducem, Cic. Lael. 5, 19; cf. id. ib. 12, 42:

sequamur potissimum Polybium nostrum,

id. Rep. 2, 14, 27:

eorum sectam sequuntur multi mortales,

Naev. Bell. Pun. 1, 16; so,

sectam,

Cic. Fl. 41, 104; id. Sest. 45, 97; Liv. 8, 19, 10 al. (v. secta):

Ti. Gracchus regnum occupare conatus est... hunc post mortem secuti amici, etc.,

Cic. Lael. 12, 41:

amicum vel bellum patriae inferentem sequi,

id. ib. 12, 43:

auctoritatem et consilium alicujus,

id. Fam. 4, 3, 2; so (with obtemperare voluntati) Caes. B. C. 1, 35:

sententiam Scipionis,

id. ib. 1, 2:

vos vestrumque factum omnia deinceps municipia sunt secuta,

have followed, imitated, id. ib. 2, 32:

haec qui dicunt, quam rationem sequantur, vides,

Cic. Div. 2, 6, 17:

novum quoddam et subagreste consilium,

id. Rep. 2, 7, 12; cf. id. ib. 2, 28, 51:

Pompeio esse in animo, rei publicae non deesse, si senatus sequatur,

Caes. B. C. 1, 1 fin.:

arma victricia,

Verg. A. 3, 54.—Of an auditor, to follow an orator or a speech:

quos more prisco apud judicem fabulantes non auditores sequuntur, non populus audit,

Tac. Or. 23: non lingua valet, non corpore notae Sufficiunt vires, nec vox aut verba sequuntur, i. e. attend or obey the will, Verg. A. 12, 912; cf.:

si modo verba sequantur,

Ov. M. 1, 647. —Esp. milit. t. t.: signa sequi, to march in rank, Sall. J. 80, 2; Curt. 3, 2, 13.—

To follow or pursue an end or object; to strive for, aim at, seek to attain:

eam (sc. utilitatem),

Cic. Lael. 27, 100:

justitiam,

id. Rep. 3, 11, 18:

otium ac tranquillitatem vitae,

id. Mur. 27, 55:

amoenitatem et salubritatem,

id. Leg. 2, 1, 3:

matris commodum,

Ter. Hec. 3, 5, 31:

lites,

id. And. 4, 5, 16; id. Ad. 2, 2, 40:

gratiam Caesaris,

Caes. B. C. 1, 1:

linguam et nomen,

Liv. 31, 7:

mercedes,

Hor. S. 1, 6, 87:

quae nocuere (opp. fugere),

id. Ep. 1, 8, 11; cf.:

nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

id. ib. 1, 1, 72:

ferro extrema,

Verg. A. 6, 457:

fidem,

Vell. 2, 107, 2.—With inf.:

plurisque sequor disponere causas,

Lucr. 5, 529.—

In discourse, to follow in order or sequence; to come next in order, to succeed:

sequitur is (rex), qui, etc.,

Cic. Rep. 2, 21, 37:

sequitur illa divisio, ut, etc.,

id. Fin. 3, 16, 55:

haec sint dicta de aëre. Sequitur terra, cui, etc.,

Plin. 2, 63, 63, § 154:

ac de primā quidem parte satis dictum est. Sequitur, ut doceam, etc.,

Cic. N. D. 2, 32, 80 sq. — With inf.:

sequitur videre de eo, quod, etc.,

Dig. 45, 1, 91, § 3; 41, 3, 4.—

In logical conclusions, to follow, ensue; with subject-clause:

nec si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico, esse causas immutabiles, etc.,

Cic. Fat. 12, 28; id. Tusc. 5, 8, 21.—With ut:

si haec enuntiatio vera non est, sequitur, ut falsa sit,

Cic. Fat. 12, 28; 5, 9; 10, 22; id. Fin. 2, 8, 24; 3, 7, 26:

sequitur igitur ut, etc.,

id. Tusc. 5, 18, 53; id. Par. 3, 1, 22:

sequitur ergo ut, etc.,

Curt. 7, 1, 40; Quint. 3, 8, 23; 3, 11, 17; 6, 5, 8 al.—

To follow or come naturally or easily; to be obtained without effort:

tantum hominis valuit exercitatio ut, cum se mente ac voluntate, conjecisset in versum, verba sequerentur,

Cic. de Or. 3, 50, 194 Sorof ad loc.:

non quaesitum esse numerum, sed secutum,

id. Or. 49, 165:

lingua tacet nec vox tentataque verba sequuntur,

Ov. M. 11, 326; 1, 647; Stat. Th. 11, 602:

verbaque provisam rem non invita sequentur,

Hor. A. P. 311:

sed non omnia nos ducentes e Graeco sequuntur,

Quint. 2, 14, 1:

laus pulcherrima cum sequitur, non cum arcessitur,

id. 10, 2, 27; 8, prooem. § 8;

8, 6, 24: sequi gloria, non appeti debet,

Plin. Ep. 1, 8, 14.—Hence, sĕquens, entis, P. a., next, next following in order (cf.: proximus, posterior;

not in Cic. or Cæs.): prius illud... hoc sequens,

Quint. 5, 10, 42:

reliqua morborum genera sequenti dicemus volumine,

Plin. 29, 6, 39, § 143.—Esp., with designations of time:

sequenti tempore,

Nep. Thras. 4, 4; Quint. 1, 5, 52; Sen. Ben. 6, 4, 2; Suet. Tib. 38: sequenti die, Auct. B. Hisp. 28, 1; Suet. Ner. 15; Liv. 23, 36, 7:

sequente anno,

id. 3, 31, 2:

sequenti nocte,

Suet. Aug. 94; so also Curt. 4, 7, 10; Tac. A. 2, 53; Col. 4, 15, 3; 4, 21, 3; 4, 27, 2; Plin. 11, 37, 73, § 189; 30, 8, 21, § 66; 17, 22. 35, § 178; Hirt. B. G. 8, 50; Plin. Ep. 4, 1, 6; 5, 12, 1; 6, 31, 3:

Suilium mox sequens aetas vidit praepotentem,

the next generation, Tac. A. 4, 31 qui praesenti potentiā credunt exstingui [p. 1678] posse etiam sequentis aevi memoriam, Tac. A. 4, 35.—As subst., used by some for epitheton, an epithet, acc. to Quintilian;

as, dentes albi, umida vina... o scelus abominandum, etc.,

Quint. 8, 6, 40.

sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

fuerim,

id. ib. 4, 8, 54:

fuerit,

id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

sies,

Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

siet,

Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

sient,

Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

fuant,

Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.

As a verb substantive, to be.

In gen.

Asserting existence, to be, exist, live:

definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

Cic. Top. 5, 26 sq.:

si abest, nullus est,

Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

id. Truc. 1, 2, 95:

omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

Cic. de Or. 2, 38, 157:

non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

flumen est Arar, quod, etc.,

Caes. B. G. 1, 12:

homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

id. Lael. 22, 83:

nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

id. Fam. 6, 3, 4:

si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

id. Att. 11, 4, 1:

si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

id. Fam. 2, 16, 6:

nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

id. Sen. 22, 79:

si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

id. Fam. 2, 16, 5:

fuimus Troes, fuit Ilium,

Verg. A. 2, 325:

sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—

Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

neque enim est periculum, ne, etc.,

id. ib. 1, 23, 37:

amabo, quid tibi est?

Ter. Heaut. 2, 4, 24:

quid se futurum esset,

Liv. 33, 27. —

Of location, to be present, to be at a place.

With adv., or other expressions of place:

cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

cum Africanus constituisset in hortis esse,

id. Rep. 1, 9, 14:

cum essemus in castris,

id. ib. 1, 15:

nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

id. Fam. 4, 7, 4:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—

Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

deinceps in lege est, ut, etc.,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

id. Fam. 2, 16, 1.—

Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

Cic. Rep. 1, 14, 21:

eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

id. Brut. 90, 309:

erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

id. Fam. 5, 21, 1:

qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

Smyrnae cum simul essemus complures dies,

id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

cujus soror est cum P. Quintio,

Cic. Quint. 24, 77:

ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

Curio fuit ad me sane diu,

Cic. Att. 10, 4, 8:

cum ad me bene mane Dionysius fuit,

id. ib. 10, 16, 1; cf.:

esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

Liv. 28, 18.—

Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

cum est in sagis civitas,

Cic. Phil. 8, 11, 32:

in laxa toga,

Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

Sive erit in Cois, Coa decere puta,

Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

11: in servitute,

id. Clu. 7, 21:

in illa opinione populari,

id. ib. 51, 142:

in magno nomine et gloria,

id. Div. 1, 17, 31:

in spe,

id. Fam. 14, 3, 2:

in tanta moestitia,

id. Phil. 2, 15, 37:

in odio,

id. Att. 2, 22, 1:

in probris, in laudibus,

id. Off. 1, 18, 61:

in officio,

id. ib. 1, 15, 49:

in injustitia,

id. ib. 1, 14, 42:

in vitio,

id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

ne in mora quom opus sit, sies,

Ter. And. 2, 5, 13:

ne in mora illi sis,

id. ib. 3, 1, 9:

hic in noxia'st,

id. Phorm. 2, 1, 36:

quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

in ingenti periculo,

Liv. 5, 47:

in pace,

id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

id. Lael. 23, 87:

ne quo periculo proprio existimares esse,

id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

in periculo): ego sum spe bona,

id. ib. 12, 28, 3:

res nunc difficili loco mihi videtur esse,

id. ib. 12, 28, 3:

incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

rem illam suo periculo esse,

id. Att. 6, 1, 6:

ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

dare nummos meo periculo,

Dig. 46, 1, 24:

communi periculo,

ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—

To depend upon, rest with, with in and abl.:

res erat non in opinione dubia,

Cic. Dom. 5, 11:

sed totum est in eo, si, etc.,

id. Att. 2, 22, 5:

omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

Liv. 10, 14, 12:

quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

Col. 12, 4, 3. —

In partic.

Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.

With indic.

Without subject expressed:

mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

Plaut. Cist. 4, 2, 37:

sunt hic quos credo inter se dicere,

id. Cas. prol. 67:

sunt quae te volumus percontari,

id. Ps. 1, 5, 47:

quid est, quod tu gestas tabellas?

id. ib. 1, 1, 10:

quid est, quod tu me nunc optuere?

id. Most. 1, 1, 69; cf.:

quid hoc est, quod foris concrepuit?

id. ib. 5, 1, 15:

tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

id. Ep. 4, 1, 34:

quid est, quod tuo animo aegre est?

id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

at ego est quod volo loqui,

id. As. 1, 3, 79:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 30:

sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

id. Trin. 1, 2, 54:

ita subitum'st, quod eum conventum volo,

id. ib. 5, 2, 51:

sunt quae ego ex te scitari volo,

id. Capt. 2, 2, 13:

sed est quod suscenset tibi,

Ter. And. 2, 6, 17:

est quod me transire oportet,

id. Hec. 2, 2, 31:

quid sit quapropter te jussi, etc.,

id. ib. 5, 1, 7:

sunt item quae appellantur alces,

Caes. B. G. 6, 27 init.:

(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

id. ib. 4, 10 fin.:

sunt qui putant posse te non decedere,

Cic. Fam. 1, 9, 25:

sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

id. Inv. 1, 40, 72:

quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

id. ib. 2, 55, 167:

sunt autem quae praeterii,

id. Att. 10, 4, 11:

sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

id. Off. 1, 24, 84:

Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

sunt qui ita dicunt,

Sall. C. 19, 4:

sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

Quint. 11, 3, 55:

sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

sunt quibus in satira videor nimis acer,

id. S. 2, 1, 1:

sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

id. ib. 2, 4, 47.—

With a subject expressed by an indefinite word or clause:

sunt alii qui te volturium vocant,

Plaut. Trin. 1, 2, 64:

est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

id. ib. 3, 5, 21:

multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

Cic. Lael. 16, 57:

sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

id. Brut. 48, 177:

fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

id. de Or. 3, 17, 62:

nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

id. Cat. 1, 12, 301:

sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

id. Lael. 20, 72:

sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

id. N. D. 2, 52, 130:

sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

alia fuere, quae illos magnos fecere,

Sall. C. 52, 21.—

With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;

sunt qui nullum censeant fieri discessum,

Cic. Tusc. 1, 9, 18:

sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,

id. Off. 1, 21, 71:

de impudentia singulari sunt qui mirentur,

id. Verr. 2, 1, 2, § 6:

est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,

id. Tusc. 3, 15, 32:

praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,

id. Ac. 2, 32, 101:

quicquid est quod deceat, id, etc.,

id. Off. 1, 27, 94:

sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,

Hor. S. 1, 2, 28:

sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,

id. Ep. 1, 1, 78:

vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,

id. ib. 2, 2, 182 et saep.—

With a more or less indefinite expression of the subject:

sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,

Cic. Fam. 1, 9, 31:

rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,

id. Div. 1, 49, 111:

quotus igitur est quisque qui somniis pareat?

id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:

solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,

id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,

id. Lael. 23, 86:

erat nemo in quem ea suspicio conveniret,

id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:

quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,

id. Phil. 2, 25, 61:

sit aliquis, qui nihil mali habeat,

id. Tusc. 1, 35, 85:

sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,

id. Off. 1, 2, 5:

est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,

id. Tusc. 4, 13, 30:

Syracusis lex est de religione, quae jubeat,

id. Verr. 2, 2, 51, § 126:

unus est qui curet constantia magis quam consilio,

id. Att. 1, 18, 7:

si est una ex omnibus quae sese moveat,

id. Rep. 6, 26, 28:

multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,

Sen. Ep. 24, 26:

erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,

Caes. B. C. 2, 30:

fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,

Sall. C. 36, 4:

sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,

Hor. Ep. 1, 1, 34:

sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,

id. A. P. 347.—

Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):

est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,

Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—

With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:

nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,

Cic. Brut. 10, 40:

est igitur homini cum deo similitudo,

id. Leg. 1, 8, 25:

familiaritas, quae mihi cum eo est,

id. Att. 8. 3, 2:

privatus illis census erat brevis,

Hor. C. 2, 15, 13; cf.:

Trojae et huic loco nomen est,

Liv. 1, 1, 5:

Hecyra est huic nomen fabulae,

Ter. Hec. prol. 1:

cui saltationi Titius nomen esset,

Cic. Brut. 62, 225:

cui (fonti) nomen Arethusa est,

id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

Scipio, cui post Africano fuit cognomen,

Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):

nec rubor est emisse palam (sc. ei),

nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:

neque testimonii dictio est (sc. servo),

has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—

Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:

tecum nihil rei nobis, Demipho, est,

Ter. Phorm. 2, 3, 74:

sibi cum illa mima posthac nihil futurum,

Cic. Phil. 2, 31, 77:

jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,

id. Quint. 6, 25:

si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,

id. Fam. 15, 10, 2.—

Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).

Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:

es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?

do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:

ab Andria est ancilla haec,

Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:

erat enim ab isto Aristotele,

Cic. de Or. 2, 38, 160:

sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,

makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —

Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:

(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

Cic. Clu. 32, 88.—

Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:

(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,

Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:

duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,

id. Or. 63, 212:

etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,

id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —

Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):

horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,

i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:

nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

sive erimus, seu nos fata fuisse velint,

Tib. 3, 5, 32:

fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,

Verg. A. 2, 325:

certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,

Ov. H. 16, (17), 192.—

Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:

quid tibi vis dicam, nisi quod est?

Plaut. Ep. 1, 1, 17:

sunt ista, Laeli,

Cic. Lael. 2, 6:

ista esse credere,

id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:

est ut dicis, inquam,

id. Fin. 3, 5, 19:

sit quidem ut sex milia seminum intereant,

Col. 3, 3, 13:

esto: ipse nihil est, nihil potest,

Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:

verum esto,

id. Fin. 2, 23, 75:

esto,

Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,

The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.

Est ut, it is the case or fact, that, etc.:

sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,

Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:

si est, ut dicat velle se, Redde,

id. Hec. 4, 1, 43:

si est, culpam ut Antipho in se admiserit,

id. Phorm. 2, 1, 40:

est, ut id maxime deceat,

Cic. Or. 59, 199:

quando fuit, ut, quod licet, non liceret?

id. Cael. 20, 48:

non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,

id. Div 1, 56, 128:

non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,

Lucr. 5, 979:

futurum esse ut omnes pellerentur,

Caes. B. G. 1, 31:

non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

Hor. Ep. 1, 12, 2:

est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,

id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:

numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,

Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:

magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,

Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:

quid erat cur Milo optaret,

id. ib. 13, 34:

neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,

Plin. 18, 1, 1, § 3. —

Est ubi, sometime or another, sometimes:

erit, ubi te ulciscar, si vivo,

Plaut. Ps. 5, 2, 26:

est, ubi id isto modo valeat,

Cic. Tusc. 5, 8, 23.—

Est cum, sometimes:

est cum non est satius, si, etc.,

Auct. Her. 4, 26, 36.—

Est quod, there is reason to, I have occasion:

est quod visam domum,

Plaut. Aul. 2, 2, 26:

etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,

I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:

est quod referam ad consilium: sin, etc.,

Liv. 30, 31, 9:

quod timeas non est,

Ov. H. 19, 159:

nil est illic quod moremur diutius,

Ter. Heaut. 4, 7, 6:

non est quod multa loquamur,

Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:

non est cur eorum spes infragatur,

Cic. Or. 2, 6:

nihil est cur,

id. Fam. 6, 20, 1.—

Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):

est quadam prodire tenus, si non datur ultra,

Hor. Ep. 1, 1, 32:

Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,

Ter. Ad. 5, 3, 42:

nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,

Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:

neque est te fallere quicquam,

Verg. G. 4, 447:

unde Plus haurire est,

Hor. S. 1, 2, 79:

est Gaudia prodentem vultum celare,

id. ib. 2, 5, 103:

quod versu dicere non est,

id. ib. 1, 5, 87:

quod tangere non est,

Ov. M. 3, 478:

quae verbo objecta, verbo negare sit,

Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:

ut conjectare erat intentione vultus,

Tac. A. 16, 34:

est videre argentea vasa,

id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:

ne tibi sit frigida saxa adire,

Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):

tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,

Verg. E. 10, 46:

fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,

Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—

In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):

cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

Liv. 2, 17, 5:

si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,

id. 28, 22, 8:

jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

id. 8, 27, 3:

cum res non in eo essent ut, etc.,

id. 33, 41, 9:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,

id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):

cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,

Hyg. Fab. 261. —

Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):

ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?

Plaut. Bacch. 1, 2, 54:

nam numero mi in mentem fuit,

id. Am. 1, 1, 26:

ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

Cic. Quint. 5, 22:

portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,

id. Imp. Pomp. 12, 33:

ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,

id. Att. 15, 4, 2:

qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,

id. Fam. 8, 8, 8:

quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,

Liv. 2, 14, 4:

nec prius militibus in conspectum fuisse,

Suet. Aug. 16:

esse in amicitiam populi Romani dicionemque,

Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:

in eorum potestatem portum futurum,

id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—

Of time, to pass, elapse (rare but class.):

diem scito nullum esse, quo, etc.,

Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.

As a copula, to be any thing or in any manner.

In gen.

With an adj., subst., or pron.:

et praeclara res est et sumus otiosi,

Cic. Lael. 5, 17:

quod in homine multo est evidentius,

id. ib. 8, 27:

sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,

id. ib. 4, 15:

non sum ita hebes, ut istud dicam,

id. Tusc. 1, 6, 12:

cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,

id. Lael. 7, 24:

consul autem esse qui potui? etc.,

id. Rep. 1, 6, 10:

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:

pars non minima triumphi est victimae praecedentes,

Liv. 45, 49:

nobile erit Romae pascua vestra forum,

Prop. 4 (5), 9, 20:

sanguis erant lacrimae,

Luc. 9, 811:

ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,

Plaut. Stich. 5, 4, 49:

tuos sum,

id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:

is enim fueram, cui, etc.,

id. ib. 1, 4, 7.—

Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:

sic, inquit, est,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

est, inquit, ut dicis,

id. ib. 1, 40, 63:

quod ita cum sit,

id. ib. 1, 45, 69:

quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,

id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:

nec vero habere virtutem satis est,

id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:

dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,

Plaut. Bacch. 1, 1, 51:

apud matrem recte est,

Cic. Att. 1, 7:

cum in convivio comiter et jucunde fuisses,

id. Deiot. 7, 19:

omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,

id. Rosc. Am. 5, 11:

dicta impune erant,

Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:

quod in maritimis facillime sum,

Cic. Fam. 2, 16, 2:

locum habeo nullum ubi facilius esse possum,

id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—

In partic.

With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:

in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,

Nep. Att. 6, 1:

qui ejusdem civitatis fuit,

id. Them. 9, 1:

qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,

Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;

si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,

id. 7, 30, 9 sq. —

With gen. or abl. denoting quality.

With gen.:

nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,

Cic. Sest. 16, 36:

disputatio non mediocris contentionis est,

id. de Or. 1, 60, 257:

magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,

id. Or. 21, 70:

(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,

id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:

Sulla gentis patriciae nobilis fuit,

Sall. J. 95, 3:

summi ut sint laboris,

Caes. B. G. 4, 2:

civitas magnae auctoritatis,

id. ib. 5, 54:

refer, Cujus fortunae (sit),

Hor. Ep. 1, 7, 54:

se nullius momenti apud exercitum futurum,

Nep. Alcib. 8, 4:

qui ejusdem aetatis fuit,

id. ib. 11, 1:

invicti ad laborem corporis erat,

Liv. 9, 16:

nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

id. 21, 60:

somni brevissimi erat,

Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:

classis centum navium,

Nep. Them. 2, 2; 2, 5:

annus trecentarum sexaginta quinque dierum,

Suet. Caes. 40.—

With abl.:

bono animo es,

Ter. Eun. 1, 2, 4:

jam aetate ea sum, ut, etc.,

id. Hec. 5, 1, 11:

bellum varia victoria fuit,

Sall. J. 5, 1:

L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,

id. C. 5, 1:

Sulla animo ingenti,

id. J. 95, 3:

esse magna gratia,

Caes. B. G. 1, 8:

tenuissima valetudine esse,

id. ib. 5, 40:

si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,

Cic. Tusc. 5, 15, 45:

mira sum alacritate ad litigandum,

id. Att. 2, 7, 2:

bono animo sint et tui et mei familiares,

id. Fam. 6, 18, 1:

ut bono essent animo,

id. Rep. 1, 17, 29:

ut uxores eodem jure sint quo viri,

id. ib. 1, 43, 67:

qui capite et superciliis semper est rasis,

id. Rosc. Com. 7, 20:

abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,

Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —

With gen. or abl. of price or value.

With gen.:

pluris est oculatus testis quam auriti decem,

Plaut. Truc. 2, 6, 8:

videtur esse quantivis pretii,

Ter. And. 5, 2, 15:

a me argentum, quanti (servus) est, sumito,

id. Ad. 5, 9, 20:

si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,

id. Rosc. Com. 12, 33:

ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,

id. Par. 6, 2, 48:

magni erunt mihi tuae litterae,

id. Fam. 15, 15, 4:

parvi sunt foris arma, nisi, etc.,

id. Off. 1, 22, 76:

an emat denario quod sit mille denarium,

id. ib. 3, 23, 92:

parvi pretii est quod nihili est,

id. Q. Fr. 1, 2, 4:

mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,

is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:

neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,

Sall. J. 85, 39:

erat (agellus) centum milium nummum,

Plin. Ep. 6, 3, 1. —

With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—

With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.

In gen.:

audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,

who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:

ea ut civitatis Rhodiorum essent,

Liv. 37, 55, 5:

teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,

Cic. Rep. 1, 2, 3:

quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,

id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:

sapientis est consilium explicare suum, etc.,

id. ib. 2, 81, 333:

temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,

id. Sen. 6, 20:

est adulescentis majores natu vereri,

id. Off. 1, 34, 122:

Aemilius, cujus tum fasces erant,

Liv. 8, 12, 13:

tota tribuniciae potestatis erat,

id. 3, 48:

alterius morientis prope totus exercitus fuit,

id. 22, 50:

jam me Pompeii totum esse scis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

hominum, non causarum, toti erant,

Liv. 3, 36:

plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,

were devoted to, favored, id. 23, 14:

Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,

id. 38, 3:

Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,

id. 42, 29:

est miserorum ut malevolentes sint,

Plaut. Capt. 3, 4, 51:

quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,

Cic. de Or. 2, 20, 86:

negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,

id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,

id. Fam. 5, 16, 5:

est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:

est tuum, Cato, videre quid agatur,

Cic. Mur. 38, 83:

fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,

id. Att. 12, 28, 2.—

Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:

quae res evertendae rei publicae solerent esse,

Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:

regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,

Sall. C. 6, 7:

qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,

Liv. 3, 31, 7:

ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,

id. 27, 9, 12:

nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,

id. 38, 51, 8:

frustrationem eam legis tollendae esse,

id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—

With dat. of the end, object, purpose, etc.:

vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,

Cic. Rosc. Am. 17, 48:

etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,

Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:

ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,

Liv. 2, 9:

magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,

id. 4, 21, 5:

cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,

id. 31, 13:

iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,

Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:

tu nec solvendo eras,

Cic. Phil. 2, 2, 4:

cum solvendo civitates non essent,

id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—

With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.

Without second dat. of pers.:

auxilio is fuit,

Plaut. Am. prol. 94:

magis curae'st,

id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:

cui bono fuerit,

Cic. Phil. 2, 14, 35:

eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,

Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;

tamen ero frugi bonae,

Plaut. Ps. 1, 5, 51:

magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,

Cic. Sen. 21, 78:

multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,

Cic. Rosc. Com. 4, 11:

haec res ad levandam annonam impedimento fuit,

Liv. 4, 13:

cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,

Quint. 7, 1, 2.—